Professional Documents
Culture Documents
ve
YENİ TEOREMLER
GİRİŞ
KLASİK TEORİNİN EKSİK YÖNLERİ
Klasik teorinin en önemli eksiği bir malın değerini sadece emek ile
ölçmesidir. Sermaye, Girişimci ve Doğal Kaynaklar gibi diğer üretim
faktörleri dikkate alınmamıştır.
Teori, işgücünün ülke içinde tam hareketli ve ülkeler arasında tam
hareketsiz olduğunu kabul etmiştir. Oysa teorinin ortaya çıktığı
dönemde ciddi oranda emek hareketliliği bulunmaktadır.
Dış ticareti emek verimliliğinin ülkeler arasında farklı olmasına
bağlamaktadır. Ancak bu verimlilik farkının nedenleri üzerinde
durulmamıştır.
Klasikler ekonomide zevkler ve teknolojinin değişmediğini kabul
etmektedirler.
Teori sadece 2 ülke ve 2 mal karşılaştırılması ile ortaya konmuştur.
2
GİRİŞ
FIRSAT MALİYETLERİ
Üretim Faktörleri ;
1. EMEK
2. SERMAYE
3. DOĞAL KAYNAKLAR
4. GİRİŞİMCİ
3
GİRİŞ
FIRSAT MALİYETLERİ
4
GİRİŞ
FIRSAT MALİYETLERİ
Üretim hacmindeki değişme ile üretim maliyetleri arasındaki ilişki üç
şekilde olabilir;
1. Sabit Maliyetler Tam Uzmanlaşma
2. Artan Maliyetler Azaln Verim Eksik Uzm.
3. Azalan Maliyetler İçsel – Dışsal Ekonomiler
Saat Tekstil
Ülke Ürün
Türkiye 30 TL 5 TL
7
FAKTÖR DONATIMI TEORİSİ
(Factor Endowment Theory)
1- Faktör Donatımı
I- Fiziki Tanımlama
Faktör Donatımı üretim faktörlerinin fiziki miktarları ya da faktör
stoku ile tanımlanır. Arz yönü ile ele alır. Ülkelerin sermaye
stoku / emek stoku oranları karşılaştırılır.
C: Sermaye T: Türkiye CA CT
L: Emek A: Almanya >
LA LT
1- Faktör Donatımı
PCA PCT
<
PLA PLT
2- Faktör Yoğunluğu
M
Üretim fonksiyonu eş ürün eğrileri
D1
ile gösterilir.Eş ürün eğrisi
D Tekstil
teknoloji veri kabul edildiğinde bir
malın aynı miktarda üretebilmesi
F2 F1 F için kullanılan emek ve sermaye
O Emek birleşimlerini gösterir.
Grafik 1: İki Mal Üretimi Durumunda
Faktör Yoğunlukları
Bir faktörün belirli bir ölçüde öteki
faktörün yerine kullanılabildiği
motor ve tekstil eş ürün eğrileri
şekildeki gibi orijine dış bükeydir.
11
BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI
2- Faktör Yoğunluğu
Faktör fiyatları FF olması
Sermay
durumunda
e OM’nin eğimi : Motordaki emek
F2 F1 sermaye oranı
M1 OD’nin eğimi : Tekstildeki emek
F Motor
sermaye oranı
M
2- Faktör Yoğunluğu
Her iki malın üretimi de
Sermay daha sermaye yoğun
e
F2 F1
duruma gelmiştir. Maliyet
minimizasyonu gereğince
F
M1
Motor ucuzlayan sermaye
M faktörü pahalılaşan emek
D1
faktörü yerine geçmiştir.
D Tekstil
F2
Heckscker-Ohlin
O
F1 F
Emek
Teorisinin temel
Grafik 1: İki Mal Üretimi Durumunda sonucunun ortaya
Faktör Yoğunlukları çıkabilmesi için gerekli
koşullardan birisi de,
faktör fiyatları değiştiğinde
malların faktör
yoğunluklarının tersine13
dönmemesi gerekir.
BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI
2- Faktör Yoğunluğu
Faktör yoğunluklarının
Sermaye
Motor tersine dönmemesi
Tekstil
için iki malın eş ürün
F1
eğrilerinin yalnız bir
M1 noktada kesişmesi
K
gerekir.
T1
Tekstil
Şekilde K ve L gibi iki
F1 F2
T2
L
Motor noktada
M2
kesişmektedir.
F2
O Emek
14
BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI
O Emek
15
BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI
16
TEORİNİN ANALİTİK YOLDAN KANITLANMASI
AA : Almanya’nın üretim
T olanakları eğrisidir ve motor
üretimi sermaye yoğun olduğu
i2 için motor ekseni yönünde
i1 daha uzundur.
FA FT
O A T
Tekstil
Grafik 3:Heckscher-Ohlin Modelinin
TT : Türkiye’nin üretim
Teorik Kanıtlanması olanakları eğrisidir ve tekstil
üretimi emek yoğun olduğu için
tekstil ekseni yönünde daha
uzundur. 17
TEORİNİN ANALİTİK YOLDAN KANITLANMASI
18
TEORİNİN ANALİTİK YOLDAN KANITLANMASI
19
HECKSCHER-OHLIN MODELİNDEN ÇIKARTILAN
TEOREMLER
3- Stolper-Samuelson Teoremi
20
HECKSCHER-OHLIN MODELİNDEN ÇIKARTILAN
TEOREMLER
1. FAKTOR DONATIMI TEORISI
21
HECKSCHER-OHLIN MODELİNDEN ÇIKARTILAN
TEOREMLER
2. FAKTOR FIYATLARININ EŞİTLİĞİ TEORISI
25
HECKSCHER-OHLIN MODELİNDEN ÇIKARTILAN
TEOREMLER
4. FAKTÖR HAREKETSİZLİĞİ TEOREMİ
Kısa Dönemde faktörlerin ülke içerisindeki hareketlerinin kısıtlı
olabileceği ilkesine dayanır.
Tarımda kullanılan sermayenin Sanayi de kullanılamayacağı
varsayılır, tersi de geçerlidir.
Bu durumda üretim faktörleri Emek, Tarıma Özgü Sermaye ve
Sanayiye Özgü Sermaye olmak üzere üç faktörden oluşur.
Heckscher Ohlin Modeline göre emek bol bir ülkede dış ticaretle
birlikte sermaye faktörünün tümüyle gelir kaybına uğrayacağı
öne sürülüyordu.
Faktör Hareketsizliği teorisi ise dış ticaretle birlikte Sermaye
faktörünün sadece sanayiye özgü olan kısmının zarar göreceği
tarıma özgü olan kısmının ise kazançlı çıkacağını
göstermektedir.
26
TEORİNİN TEST EDİLMESİ :
LEONTIEF PARADOKSU ve DİĞER TESTLER
Leontief, Amerika’nın tüm dış dünya ile olan ticaretini ele almış,
ihracat ve ithalatta bir milyon dolar değerinde “temsili mal
balyaları” oluşturmuştur.
27
TEORİNİN TEST EDİLMESİ :
LEONTIEF PARADOKSU
Çalışmanın sonucunda Amerika; emek-yoğun mallar ihraç edip,
sermaye-yoğun mallar ithal eden bir ülke olarak çıkmıştır.Bu
durum Leontief Paradoksu olarak adlandırılmıştır.
28
TEORİNİN TEST EDİLMESİ :
LEONTIEF PARADOKSU
30
YENİ TEOREMLER
31
YENİ TEOREMLER
1. NİTELİKLİ İŞGÜCÜ TEOREMİ
Keesing - Kenen
Nitelikli işgücü bakımından zengin olan ülkeler,
bu faktörlere bağlı olan malların üretiminde
uzmanlaşırlar.
Posner
Gelişmiş ülkeler arasındaki ticaretin önemli bir bölümünü yeni
geliştirilmiş ürünler ve üretim süreçleri oluşturur.Yeniliği ilk
bulan firma monopolcü statüsü kazanır ve yasalarla izinsiz
kullanımın önüne geçilir.Bu ülkeler yeni bulunan ürünlerin ilk
ihracatçıları olurlar ve üstünlük elde ederler.
Zamanla teknoloji az gelişmiş ülkelere transfer edilir ve ucuz
emekle birlikte bu ülkeler ihracatçı konuma geçerler.
Arge yatırımlarına ayrılan payların gelişmiş ülkelerde daha fazla
olmasının sebebi bu üstünlüğü farklı mallar için sürekli elde
tutma çabasıdır.
33
YENİ TEOREMLER
3. ÜRÜN DÖNEMLERİ TEOREMİ
34
YENİ TEOREMLER
3. ÜRÜN DÖNEMLERİ TEOREMİ
Bu hipoteze göre;
1. aşamada yeni malın üretimi ufak çaptadır ve iç piyasaya yöneliktir.
2. aşamada ürün hemen hemen tam olarak olgunlaşmıştır. Satışlar önce iç
piyasaya yöneliktir sonra ihracata başlanır.
3. aşamada üretim teknolojisi standartlaşır. Yenilikçi firma içte ve dışta
teknoloji lisansı vermeyi karlı bulmaya başlar. Standart üretimin maliyetini
düşürmek için üretim öteki ülkelere kaydırılır. Bu aşamada yenilikçi ülke hala
bir miktar mal üretir.
4. aşamada malın lisansını alan düşük maliyetli yeni üreticilerin ihracat piyasa-
larını ele geçirmeleri ile yenilikçi ülkenin ihracat hızı kesilir.
5. Yenilikçi ülkenin iç piyasası yerli üretim yerine ithalatla karşılanmaya
başlanınca 5. aşamaya geçilmiş olur. Artık teknoloji dünya ülkelerinde
tümüyle yayılmış ve üretimi sınırlandıran lisanslar sona ermiştir. Yerli
endüstri iç ve dış piyasaları kaybettikçe yurtiçi üretim hızla düşer.
Nihayet yenilikçi ülke kendi iç piyasasında da tamamen devre dışı bırakılınca
35
ürün dönemleri tamamlanmış olur.
YENİ TEOREMLER
4. TERCİHLERDE BENZERLİK TEOREMİ
36
YENİ TEOREMLER
5. ÖLÇEK EKONOMİLERİ TEOREMİ