Η αγιόηηηα ηων «ακραίων»

διηγημάηων ηοσ Θεζπρωηού

ζσγγραθέα Σωηήρη Δημηηρίοσ!!!
Πώς να περηγράψεης ηε ζσγθίνεζή ζοσ δηαβάδονηας «Τα
δύγηα ηοσ προζώποσ» ηοσ Σωηήρε Δεμεηρίοσ;

Γράθει:οΛάκηςΠαπαζηάθης

Μνλνξνύθη ζηελ αξρή θαη κεηά ζηγά ζηγά, απνιαπζηηθά, πνιιέο θνξέο,
πηζσγπξίδνληαο, κέλνληαο ζηηο θξάζεηο, ζηηο ιέμεηο. Σην ηέινο ν θόζκνο
ηνπ, κε ηνλ ηξόπν ηεο ινγνηερλίαο, γίλεηαη ν δηθόο ζνπ θόζκνο. Τν
δηάβαζα νιόθιεξν από ηηο δώδεθα ην βξάδπ ώο ηηο έμη ην πξσί. Ξελύρηη-
αγξύπληα κ' έλα παξάμελν ζξεζθεπηηθό αίζζεκα λα κε ηπιίγεη.
Αλέγλσζα κεξηθά απνζπάζκαηα θσλαρηά θαη ζθεθηόκνπλ πώο ήηαλ ηελ
ίδηα ώξα ην πξόζσπό κνπ, γηαηί ν Δεκεηξίνπ γξάθεη πσο όιεο νη ιέμεηο
απιώλνληαη ζην πξόζσπό καο! Θπκόκνπλ θαη ηνλ ίδην λα ηξηγπξλάεη
ζηελ Αζήλα θαη έλησζα ηελ αλάγθε λα ηνλ ζπλαληήζσ, λα ηνπ
εθθξάζσ ηελ επγλσκνζύλε κνπ.Μνηάδεη ζα λα ζθάβεη ηε δσή, όπσο νη
ρσξηθνί ηεο Φίνπ πιεγώλνπλ ηνλ θνξκό ηνπ καζηηρόδελδξνπ γηα λα βγεη
ζαλ δηακάληη ε καζηίρα, ν κέζα θόζκνο. Καζώο δηαβάδεηο ηα δηεγήκαηά
ηνπ, ζε νδεγεί, ζε αλαγθάδεη, ζα έιεγα, ζε κηθξέο παύζεηο ηεο
αλάγλσζεο. Καηεβάδεηο ην βηβιίν θαη ζθέθηεζαη. Σησπάο. Είλαη ζηάζηκα
εζσηεξηθήο ελδνζθόπεζεο ηνπ αλαγλώζηε, δεκηνπξγηθήο επεμεξγαζίαο
ησλ εηθόλσλ θαη ησλ ιέμεσλ ηνπ βηβιίνπ. Μηθξά ηληεξκέδηα ζηελ
αλάγλσζε, πνπ δέλνπλ ηελ ύπαξμή ζνπ κ' απηόλ ηνλ κνλαδηθό
ζπγγξαθέα. Σαλ λα επελδύεηο ζηα θείκελα, ζαλ λα πξνζζέηεηο ηελ
εκπεηξία ζνπ ή ζαλ λα ηα βάδεηο κέζα ζνπ κε ηε βεβαηόηεηα πσο ζα
μαλαζπλαληεζείο κ' απηά, γηαηί δελ κπνξείο ηώξα ακέζσο λα ηα
θαηαηάμεηο, λα μεδνπκίζεηο ηελ νπζία ηνπο, λα γεπηείο ηνλ ήρν ηνπο, λα
ληώζεηο ην ξπζκό ηνπο. Υπάξρνπλ ζηελ ςπρή ζνπ ζαλ πιηθά παξεγνξηάο
θαη ζηήξημεο, ζαλ αληίθξηζκα δσήο πνπ θαη ζην κέιινλ κπνξεί λα είλαη ε
θαηαθπγή ζνπ. Απηέο νη ηνκέο ηεο αλάγλσζεο κε ηηο ζησπέο ηνπ
αλαγλώζηε δηθαηώλνπλ ην θείκελν.

Σαν κονηινό και γενικό πλάνο

Οινθιεξώλνληαο ηελ αλάγλσζε ελόο δηεγήκαηνο ζηέθεζαη ζε ηξία
ζηνηρεία ηνπ. Τν πξώην είλαη ε θπξίσο αθήγεζε, ην θπξίσο ζώκα ηνπ
θεηκέλνπ, πνπ αθνξά ηε δξάζε, ηα γεγνλόηα, ην πώο είλαη θαη ηη ιέλε ηα
πξόζσπα. Εδώ ληώζεηο κηα ηδηνθπή δηειθπζηίλδα κεηαμύ ηεο εγγύηεηάο
ηνπ ζηε δξάζε θαη ηεο απόζηαζήο ηνπ απ' απηήλ. Σαλ θνληηλό θαη
γεληθό πιάλν ζηνλ θηλεκαηνγξάθν. Κη απηό γίλεηαη κ' έλαλ ηξόπν
εληειώο πξνζσπηθό, απξόβιεπην. Ελώ θαηά θάπνην ηξόπν αθήλεη ηα
γεγνλόηα λα κηιήζνπλ, κέλνληαο καθξηά θαη «νπδέηεξνο», ζηηγκέο
ζηηγκέο ηξππώλεη αλάκεζά ηνπο, ζηηο ξαθέο ηνπο, γίλεηαη ν ζρνιηαζηήο
ηνπο.Τν δεύηεξν ζηνηρείν είλαη ε ηειεπηαία παξάγξαθνο ηνπ θάζε
δηεγήκαηνο, όπνπ μεθάζαξα θαηαιαβαίλεηο ηελ άπνςή ηνπ γηα απηό πνπ
αθεγήζεθε. Είλαη κηα ζηηγκή πνπ θσηίδεη ηελ θπξίσο δξάζε, απηό πνπ
ζέιεη λα ζνπ αθήζεη κέζα ζνπ ηειεηώλνληαο. Καη ην ηξίην ζηνηρείν είλαη
νη ηίηινη ησλ δηεγεκάησλ. Τίηινη όπσο «Η δνκή ηνπ νλείξνπ», «Τν όξην
ηεο επραξηζηήζεσο», «Οη άγγεινη ησλ νδνζηξσκάησλ», «Πξηλ ηνπο
ζθεπάζεη ν ιίζβαο», «Θα βξεηο ζηνηρεία» θ.ιπ. ζηνρεύνπλ ζην θέληξν
θάζε δηεγήκαηνο, είλαη κε δπν-ηξεηο ιέμεηο όιν ην δηήγεκα, ε πνηήζή
ηνπ.Καη ηα πην «αθξαία» δηεγήκαηά ηνπ κηα αγηόηεηα ηα εμαλζξσπίδεη.
Τν αξηζηνπξγεκαηηθό «Σην ρέξη ηνπ Θενύ» ζπκίδεη έλα παιαηόηεξν, ηε
«Φιέβα ηνπ ιαηκνύ», πνπ δηαβάδνληάο ηα, αλ είζαη θηλεκαηνγξαθηζηήο,
ζνπ γελλάλε ηελ επηζπκία λα ηα αλαπαξαζηήζεηο κεηαθέξνληάο ηα ζηνλ
θηλεκαηνγξάθν. Δελ είλαη ηπραίν, άιισζηε, πσο ν Σσηήξεο Δεκεηξίνπ
είλαη ν αγαπεκέλνο ζπγγξαθέαο πνιιώλ κηθξνκεθάδσλ αιιά θαη
κεγάινπ κήθνπο ζθελνζεηώλ. Οη ζθελνζέηεο από ζαπκαζκό κπαίλνπλ
ζην επηθίλδπλν παηρλίδη, επηρεηξνύλ δειαδή λα κεηαηξέςνπλ ζε ζηλεκά
θάηη πνπ δελ κεηαηξέπεηαη. Η αγάπε ηνπο όκσο γηα ηα θείκελα ηνπ
Δεκεηξίνπ κπνξεί λα θέξεη εμαηξεηηθά απνηειέζκαηα -έρεη ήδε ζπκβεί
απηό- ζπλζέηνληαο θάηη πνπ είλαη δίπια ζην έξγν ηνπ, ζαπκαζκόο γη'
απηό θαη ζπγθίλεζε.
 Σηα βήμαηα ηων μεγάλων δαζκάλων

Δελ κπνξώ λα πσ κε αθξίβεηα γηαηί ν Σσηήξεο Δεκεηξίνπ κνύ

ζπκίδεη ηνπο κεγάινπο δαζθάινπο ηνπ ειιεληθνύ δηεγήκαηνο
ζηνλ δέθαην έλαην αηώλα. Τν αίηεκα εθείλσλ γηα απηνγλσζία θαη
ε ζηξνθή ηνπο από ηα θαληαζηηθά θαη ηζηνξηθά ρξόληα ζηελ
πξαγκαηηθόηεηα ηνπ ειιεληθνύ θόζκνπ -όρη κόλνλ ηεο
πξσηεύνπζαο αιιά θαη ηεο γελέζιηαο πόιεο θαη ησλ ρσξηώλ
ηνπο- ήηαλ θαηά θάπνην ηξόπν πξνγξακκαηηθόο ζηόρνο κηαο
νιόθιεξεο γεληάο. Σηνλ Δεκεηξίνπ απηό γίλεηαη θπζηθά, ζαλ ην
λεξάθη πνπ θπιάεη. Τν απνηέιεζκα, όκσο, είλαη ην ίδην. Εθαηό θαη
πιένλ ρξόληα κεηά αθνινπζεί ην δξόκν ηνπο έρνληαο πξνζζέζεη
ζηνλ ηξόπν ηνπ θαη ηελ εκπεηξία ηεο ζύγρξνλεο ινγνηερλίαο.Ο
Σεθέξεο ζην πνίεκά ηνπ «Ο ηόπνο καο είλαη θιεηζηόο» από ην
«Μπζηζηόξεκα» έγξαςε κε απνθζεγκαηηθή βεβαηόηεηα πσο...
δελ έρνπκε πνηάκηα, δελ έρνπκε πεγάδηα, δελ έρνπκε πεγέο,
κνλάρα ιίγεο ζηέξλεο άδεηεο θη απηέο..., ηα πεξίθεκα ηξία πη ηνπ
πνηήκαηνο πνπ γηα θάπνηνπο έγηλαλ ζιόγθαλ. Πνιιά ρξόληα,
όκσο, κεηά γελληόηαλ ζηε Θεζπξσηία έλα παηδί πνπ βξήθε ηα
δηθά ηνπ πνηάκηα, ηηο πεγέο θαη ηα πεγάδηα, πνπ άλνημε ηηο
ζηέξλεο θαη άθνπζε ηνλ ήρν ηνπο.Κπξίσο όκσο ζπλάληεζε ηνπο
δσληαλνύο αλζξώπνπο θαη ηε ιαιηά ηνπο, θέξλνληαο ζηελ
ειιεληθή ινγνηερλία κηα γιώζζα θπξηνιεθηηθά απ' ηα θόθαια
βγαικέλε, πνπ θειαξύδεη αθόκα θαη ζνπ ζθάδεη ηελ ςπρή.

Ο Λάθες Παπαζηάζες είναη ζθενοζέηες θαη ζσγγραθέας

enet