You are on page 1of 25

'Dpmtkyfuav;udkarar ydk hay;vdkhzwfjzpfwmyg/

aus;Zl;&SifudkjypfrSm;rd&if udk,fbmvkyfvkyfaESmifhaES;jcif;?ratmifjrifjcif;wdk hawGhjuHk&wwfygw,f/


usL;ypfarmifESrrsm;vnf; aus;Zl;&SifudkrjypfrSm;rdzdkh eJh avhvmzdktwGuf "r®'gejyKygw,f/
azaz arar eJh aus;Zl;&Sifrsm;udk 'Dae&mav;uae 'Dpmtkyfav; ukodkvfjyK&if;uefawmhygw,f/
(pm&dkufylaZmfol - rSymphony )
aus;Zl;jypfrSm;'Pfq,fyg; ESifh cifyGef;juD;q,fyg;uefawmhcef;

ydkif;avmhq&mawmf t&SifaZ,sy@dw
(w&m;0ifa,m*Drsm;twGufom)

cifyGef;juD;q,fyg;ylaZmfjcif;tusKd;q,fyg;
1/ t&yfwpfyg;oGm;vnf; tpm;tpmr&Sm;yg;jcif;/
2/ a&muf&mt&yfÜü av;pm;ylaZmfcH&jcif;/
3/ &efolrsKd;ig;yg; rESdyfpufjcif;/
4/ cspfcifolaygrsm;jcif;/
5/ rnfonfhy&dowftv,fürqdk wifhw,fpGm aeEdkifjcif;/
6/ aumif;aom *kPfowif;ausmfaZmjcif;/
7/ tjcHt&H rjywf&Sdjcif;/
8/ arG;jrLaom wd&dpmäef? pdkufysKd;aom oD;ESHjzpfxGef;jcif;/
9/ ab;'ku©a&mufcJhaomf tultnD trSDtwG,f &&Sdkjcif;/
10/ om;orD;ESifh pD;yGm;Opömaumif;rGefpGm jzpfxGef;jcif;/

cifyGef;juD;q,fyg;uefawmhcef;
earm wó b*0awm t&[awm or®moAÁK"¨ó

cifyGef;MuD;q,fyg; uefawmh&jcif;taMumif;
bkef;bkef;[m w&m;oifwef; (5) &ufay;avh&Sdygw,f/ (4)&ufajrmufaehqkd&if opömav;yg; oabmayguf&ef
oifygw,f/ 'Dvdkoifay;wJhtcg tukefvHk;udk &apcsifygw,f/ 'gayr,fh wpfcsKdU yk*d¾KvfawG[m OmPfvnf;aumif;w,f? bGJ h&?
ynmwwfawGvnf;ygw,f/ 'gayrJh bkef;bkef;oifwmudk b,fvkdrS em;rvnfEdkifjubl;/ oifwJhtcgidkufawmhwmbJ/ bkef;bkef;u
wem&Doifvkduf? em&D0ufavmuf em;vdkuf vkyfay;w,f/ ridkufatmifaygh/ 'gayrJh idkufwmbJ/ 'gudkavhvmMunfhawmh
tJ'Duav;awG[m taz tarudk aocef;NywfqdkwJh uav;awGvdk h od&w,f/ jypfrSm;wm rsm;wmudk;/
jypfrSm;wJhuHajz&Sif;jcif; bk&m;a[mudk avhvmMunfhawmh jypfrSm;wJh uH owdårsm;wJh yk*¾dKvfawG[m r*fwm;? zdkvfwm;
jzpfEdkifw,fvdk h qdkxm;w,f/ w&m;usifhvdk h r&EdkifMubl;/ w&m;emvnf; oabmaygufrvG,fbl; ayghaemf/ 'Dvdk yk*¾dKvfrsKd; awG
twGuf bkef;bkef;u enf;vrf;&Sm&wmaygh/ b,fvdkuefawmh&if ajyEdkifrvnf;qdkjyD;&Smawmh usrf;wpfckrSm oGm;awG hw,f/
jypfrSm;cH yk*¾dkKvfudk wdkuf&kdufuefawmh&if ajyygw,fwJh/ odk hwnf;r[kwf *kPfaygif;pkwJh bk&m;"gwfawmfudef;&mrSm uefawmh
&ifvnf;aMuygw,fvdk h ygw,faemf/
'geJh cifyGef;MuD;q,fyg;udk uefawmhcdkif;w,f/ prf;oyfMunfhwmaygh/ tHMop&m aumif;avmufatmifygbJ/
uefawmhjyD;wJhuav;awG rSmMunfvifvef;qef;oGm;wmudk awG h&w,f/ 0rf;omoGm;w,faemf? 'DawmhrS bkef;bkef;u
uefawmhcef;udk qufoifay;wmhwm/ xljcm;wmu tJ'D uefawmhcef;rSm a&m*gvnf;aysmufwm awG h&w,f/ pD;yGm;a&;tp
tukeftqifajyjyD; aumif;oGm;wm awGh&w,faemf? 'Pfq,fyg;vnf; uif;w,f/
'umwpfa,mufqdk&if t&kd;MuD;aygif;wufwJh a&m*gjzpfw,faemf/ olu uefx&kdufaqmufwJh ae&mrSm oHcsnfoHauG;
vkyf&w,f/ waehudk tjrwfaiGrenf;&w,f/ olu tJ'Da&m*gjzpfawmh rl;rl;aew,f/ tvkyfrvkyfEdkifawmhbl;/ aq;ukcvnf;
renf;ukefaejyD/ bkef;bkef;qDa&mufvmjyD; ol htcuftcJudk ajymjyw,f/ 'Dawmh bkef;bkef;u bk&m;a[mtwkdif; &Sif;jycJh&w,f/
rSwfMuyg... uHeJhywfoufjyD; raumif;wJh uHowådå awG jypfrSm;wJh tukodkvfuH awG&Sdr,fqdk&if tJ'D jypfrSm;vdkufwJh owÅd
awGaMumifh wefjyefvIdif;awG&Sdw,f/ 0efqGJwJh EGm;&Jh ajc&maemufudk vSnf;bD;awGvdkufovkdyJ b0tqufqufygw,fwJh/
jypfrSm;w,fqkdwmu ESvHk;tdrfrSm pdwfurSDxm;wmudk;? wDAGD (TV) pufzrf;ovdkbJ/ yHkazmfvdkufwmaemf/
pdwfunTwfjyD;awmh jypfrSm;vdkufwm/ ol h&Jh raumif;wJh*kPfawG? tjypfawGeJh wefqmqifjyD; ? 'Du (ESvHk;tdrfu) wufvmwm/
rauseyfwJh t&SdefeJh ol h&Jh raumif;wJhtaMumif;awGudk ajymcsvdkufwm/ raemuxGufwmeJh twlwlbJ/ EIwfuxGufawmh
ydkqdk;wmaygh/ ydkt&Sdefjyif;wmayghaemf/
'DvdkajymvkdufwJhtcgrSm trDScHrSmvnf; owŒd udef;w,f/ tqdyfwufovdk ysHESHoGm;w,f/ tjyif[dkbufu wefjyefvIdif;
&kdufcwfvmwm &kdufyHk&kdufenf;u em&DawG? ESpfawG awmufavsmufygoGm;wmaygh/ 0efqGJwJh EGm;&Jhajc&mudk vSnf;bD;
vdkufovdkbJwJh ajy;vdkhrvGwfbl;/ oabmaygufw,faemf/
'DacwftaeeJhqdk a&'gpufvdkayhg/ Oyrm - av,mOfypfwJh 'Hk;usnfqdkygawmhh/ tylvdIif;&Sdw,f/ 'gudka&'geJh
zrf;vdkufwm/ tylaiG h &SdwJhqDudk tJ'gu vdkufawmhwmbJajy;vdkhrvGwfawmhbl;/ 'DoabmvdkbJ tukodkvfeJh jypfrSm;wJh
wefjyefvIdif;awG vdkufawmhwmbJ/ tJ'Dvdk jypfrSm;vdkufwJh wefjyefvIdif[m b0tqufquf vdkufwwfw,fvdk h bk&m;rdefh
&Sdxm;w,faemf/
ESvHk;tdrfylp&mawG hw,fqdk&if jypfrSm;vkdufwJh tukodkvfuH tusKd;ay;vdk h bk&m;ua[mw,f/ 'D tukodkvf tusKd;ay;udk
bmeJhjzwf&vnf;qdk&if uH uHudk uHeJhbJzsuf&w,fwJh/ ukodkvfuH taumif;eJh zsufrS&wmaemf/ bk&m;&Jh "gwf&dyf "gwfcdk;[m
tifrweftm;rsm;w,f/ bk&m;udk MunfndKwJh pdwfeJh&kdaopGm uefawmhr,fqdk&if owådajymif;w,f/ wefjyefvIdif;yg ajymif;jyD;
&jyDwJh/ 'gqdk&if aysmufjyDvdk h bkef;bkef;cH,lxm;w,f/ 'Dawmh prf;MunfhqkdjyD; uefawmhcdkif;vdkufw,f/ tJ'D'umMuD;[m
b,frSroGm;Edkifawmh tdrfrSmbJ cPcPuefawmhw,f/
uefawmhyGJrygvnf; opfoD;q,frsKd;aygh 'gersm;pGmeJh MudKufovdkvSLyg/ t"duawmh bk&m;udk raemu MunfndKbdkh
t"dubJ/ 'DvdkeJh (1)vavmuf uefawmhvdkufwm/ tcsKD;wnfhoGm;w,f/ (1)vMumawmh wdkif;&if;aq;q&m wpfa,muf
a&mufvmw,f/ aq;zkd;ig;&mavmufyJ ukefoGm;cJhw,f/ tJ'Daq;ukdoHk;awmh tck a&m*gaysmufoGm;jyD/ tJ'Daq;udkoHk;awmh tck
a&m*gaysmufoGm;jyD/ tJ'Daq;udk olrsm;ay;awmh raysmufbl;aemf/ t&dk;MuD;aygif;wufw,fqdkwm vG,fwmrS r[kwfwm/ 'gudk
aysmufoGm;w,fqdkawmh tHhJMop&mygbJ/
ruefawmhrD oif,lavhvm&ef 'Duefawmhcef;[m tifrwef euf&Idif;ygw,f/ tukodkvfvIdif; eJh ukodkvfvIdif;
wkdufcdkufwJh oabmygbJ/ tukodkvfvdIif;udk ukodkvfvIdif;eJJh tpm;xkd;jyD; z,fwJhenf;vdk h rSwf&r,f/
'Duefawmhcef;rSm odoifhwJh tydkif;u –
eHygwf (1) cifyGef;qdkwJh pum;eJh aus;Zl;qkdwJhpum;aemf...
eHygwf (2) u 'Pfq,fyg;? 'gudkvnf; odatmif &Sif;jyr,f/
eHygwf (3) 'gu wefjyeftqehJh yk*¾dKvf (14) OD;? 'gudkvnf;odoifhw,f/
eHygwf (4) u jypfrSm;jcif;? 'gudk 0w¦KeJh oifay;r,f/
eHygwf (5) onf jyefvnf oHk;owfcsufygbJ/
eHygwf (6) onf uefawmhcef;aygh/
tm;vHk; tydkif; (6)ydkif; &Sdw,f/ 'gudkbkef;bkef; oifay;ygr,f/
avhvm&ef ( 1 ) cifyGef;
tJh'D cifyGef;[m udk,fh&Jha,musmf;cifyGef;onf vkd hbJatmufarhMurSmayhg/ jrefrmpum;ygbJ/ odkHYaomf cufqpf
t"dyÜg,fzGifh&w,f/ aus;Zl;&SdwJh yk*¾dKvfrSef&if cifyGef;vdk h oHk;w,f/ cifyGef;MuD;q,fyg;vdkU qdkvdkufawmh wpfcsKdU
rsufpdvnfaew,f/ aus;Zl;&SdwJh yk*¾dKvfrSeforQudk cifyGef;vdkUoHk;w,faemf/ vlwpfOD;eJU wpfOD;[m &ufawG? vawG? ESpfawG
awmfawmf MumMumaygif;cJhwmudk rqdkeJU? wpfOD;eJUwpfOD; tazmftNzpfav;ig;q,f vSrf;oGm;rd&ifawmif cifyGef;jzpfoGm;jyD/
aus;Zl;&SdvdkU cifyGef;ac:xdkufJjyD/ bl&m;tavmif;awmf aus;rif;[mopfyifudk rSDjyD;pm;&vdkY opfyifudk awmif taqGcifyGef;vdkU
owfrSwfw,f/ ynm&Sdrsm; owfrSwfwmaemf/

cifyGef; ( 10 ) yg;a&wGuf
tJh'D q,fyg;u b,fvdkyk*¾dKvfrsKd;awGvnf;qdkawmh bk&m;&,f? yapöuAk'¨gt&SifjrwfawG&,f? bk&m;&Sif&JU yg&rDudk
av;yHkwpfyHkjznfhwJh t*¾om0uawG&,faemf/ tJJU'D om0uawGu woacsFeJU urmÇwpfodef; yg&rDjznfh&w,f/ t*¾om0uqdkwm
tjcm;r[kwfbl;/ vuf0J&Hav;q,f? vuf,m&Hav;q,f aygif; &Spfq,f&Sdw,faemf/ OD;aqmifwJh yk*¾dKvfu t&Sifom&dykwå&m eJU
t&Sifr[marm*¾vfefraxESpdyg;jzpfw,ff/tJh'D ESpfyg;udk t*¾om0u vdkhUac:w,f/
olwdkUawG[m zGJUpnf;yHkawG aumif;oxuf aumif;atmif woacsFeJU urmÇwpfodef;awmif tcsdefay;jyD; jznfhcJh&wmwJh/
tJJU'Dtm;awGeJU wnfaqmufxm;wJh cE¨mtdrfqdkawmh pGrf;tm;rsm;vdkU oD;jcm;cGJay;xm;w,f rSwfyg/ usefwJh ( 78 ) yg;aom
yk*¾dKvfawG[m urmÇwpfodef; yg&rDjznfhcJU&wJUyk*¾dKvfawG r[mom0uac:w,f/olwdkUvnf; pGrf;tm;&SdwJU yk*¾dKvfawG jzpfw,f/
(1) jrwfpGmbk&m;
(2) yapöuAk'¨g
(3) t*¾om0u r[mom0u
(4) &kd;&kd; &[Emå
awGjzpfw,f/ olwdkUusawmh b,favmuftwdkif;twm txd yg&rDjznfh&w,f/ r&Sdbl;aemf/ cE¨mtdrf zGJUpnf;rI[m
&[EÅmavmufwJU r*fOmPf? zdkvfOmPfaqmifavmufwJhtxd tm;&Sdw,f/ 'g[m oD;jcm;cGJxm;w,fvdkU rSwfxm;yg/
eHygwf (5) eJU (6) [m rdcif eJU zcifjzpfw,f/ eHygwf (7)uavmuDtaeeJU MunfUr,fqdk&iftodvdr®mqdkwm
wjcm;r[kwfygbl;/ pmay? toufarG;0rf;ausmif;ynmawG&JU todtvdr®mawGayghaemf/ 'gawGudk oifMum;ay;wJh
q&morm;aus;Zl; tifrwefrsm;w,f/ aemufeHygwf (8) oDv*kPf? orm"d*kPf? ynm*kPfawG jznfIusifhwJh vlyk*¾dKvf?
&[ef;yk*¾Kdvf? t&d,myk*¾dKvfMuD;awG&Sdw,f/ aomwmywådr*fuae t&[wåzkdvf rwdkifrD t&[wåwr*ftxd ,l&w,faemf/
eHygwf (9) 'gu bk&m;&JU w&m;awmfawGudk jyefvnfa[mMum;ay;wJU q&morm;? pum;vHk;wpfvHk;av;bJ
tod&oGm;yap/ aus;Zl;&Sdw,faemf/ b,fvdkenf;eJIbJ emvdkuf&yap/ wdwfacG eJh emvdkuf&vnf;bJJ aus;Zl;&Sdw,fvdkU rSwfyg/
eHygwf (10) xrif;wpfvkwf? a&wrIwfjzpfap? aemufqHk;ae&mav; z,fay;wmutp tukefygw,f/
taxmuftyHUjyKcJUbl;wJU yk*¾dKvfawGxJrSm ygw,faemf/ tJU'D yk*¾dKvfawGudk cifyGef;MuD;q,fyg;xJ xnfUxm;ygw,f/

aus;Zl;
aus;Zl;qdkwJh pum;[m qef;Mu,fjyefw,f/ aus;Zl; qdkwmudk wu,fodovm;? bk&m;w&m;awmfudk cH,lwJUtcg
pum;wpfvHk;&&if 'Dpum;[m bmudk orkwfwmvnf;? torkwfcHoabmudk jrifatmifavhvm&w,f/ t0dZÆmqdk&if t0dZÆm
qdkwJh pum;onf bmukd orkwfwmvnf; qdkwmudk &Sif;&Sif;odrS av;eufrI&SdrSmaygh/ pm;vHk;MuD;udkr,l&bl;aemf/ udk,fhoP²efrSm
b,fvdkoabmudk owfrSwfwmvnf; qdkwmudk &Sif;&Sif;odrS&r,f/ 'grSusifhvdkU &rSmaygh/
Oyrm - a&ykvif;vdkU orkwfvdkufw,fqdkygpdkU/ 'Dvdk orkwfvdkufjyD qdk&if udkifjyEdkif&r,faygh/ 'g[m torkwfcHoabm?
a&ykvif;[m pum;vHk; orkwfwmaemf/ oabmaygufjyDvm;/
'DOyrmvdkbJ aus;Zl;qkd&ifvnf; taumiftxnfr&SdwJh"r®oabmobm0udk orkwfwm jzpfw,f/ torkwfcH oabmudk
udkifjyovdkU odrSjzpfrSmaygh/ rdrdudk,frdrd ar;Munfhyg/ aus;Zl;qdkwmbmudk ac:wmvnf; b,foabmudk orkwfwmvnf;vdkUaemf/
aus;Zl;wifygw,fvdkU rajymMubl;vm; (ajymygw,fbk&m;)/ 'gjzifh aus;Zl;qdkwm bmudkac:wmvJ/ udkifjyovdk &SmMunfhygtHk;/
&rvm;vdkU/ odovdkvdk odoa,mifa,mifawmh &Sdom;aemf/ wu,fodovm;qdkawmh rodbl;/ &SmvdkUr&bl;/ bkef;bkef;wdkU
udk,fwkdif jzpfcJhvdkU udk,fcsif;pmjyD; oifae& wmaemf/
'Dawmh rSwfyg/ y|mef;rSm bk&m;a[mxm;w,f/ taxmuftyHHhvdkU ac:w,f/ ypönf;vdkU yg|dvdk oHk;w,f/ jrefrmvdk
jyefawmh taxmuftyHhaygh/ ypönf;qdkwJh pum;udk yg|duae qGJ,ljyD; jrefrmvkdoHk;xm;wm trsm;MuD;&Sdw,f/
Oyrm - a&cGuf? 'DcGufudk udk,fydkifqdkifxm;w,fqdk&if ihgypönf;vdkUrajymbl;vm;/ ( ajymygw,fbk&m; )/ a&udk
vufckwfeJU ,laomufr,fqdk&if yifyef;w,f/ a&cGufeJUqdk pdwfcsrf;om&wmayhg/ 'Dvdkpdwfcsrf;om? udk,fcsrf;omwmudk
axmufyHaomaMumifh ypönf;vdkUac:wmaemf/
ukvm;xdkifvnf; ypönf;vdkUac:w,f/ atmufrSmxdkif&if npfywfw,f/ pdwfyifyef;&w,f/ xdkifcHkay:xdkifawmh
oufomjyD; csrf;omrI &aomaMumifh? taxmuftyHjzpfaomaMumifh ypönf;vdkUac:wmaemf/
xrif;pm;vdkufw,fqdk&if 0rf;AdkufxJrSm taxmuftyHU&wmudk owdxm;&r,f/ bkef;bkef;ajymr,f pOf;pm;yg/ udk,f
aexdkifraumif; cJhonf&Sdaomf xrif;pm;raumif;bl; qdkygawmh/ 'Dwcg OD;acgif;awG axmifEdkifrSm r[kwfbl;/ bkef;bkef;wkdU
tckvdk acgif;awG axmifEdkifatmif vdkU tm;av;pdkufxm;&wmaemf/ tqufquf wGef;tm;av;ay;jyD;awmh 'DOD;acgif;udk
axmifxm;wm wGef;tm;&Sdw,faemf/ apwemwGef;tm;av;..aemf/ tJU'Dt&Sdefonf b,fuvmvnf;vdkU Munfh&rSm/ ESvHk;tdrfu
xGufvmawmh aocsmoGm;jyD/
pdwf[m olUcsnf;ay:vdkU r&bl;wJh/ tnrnowåd[m uH-&kyf vnf;ygw,f/ OwkeJU t[m&vnf;ygw,f/ 'Dvdk
tm;pdkufjyD; axmifEdkifwmonf pm;xm;wJh t[m& aMumifhaemf/ wu,fvdkU &ufaygif; (20)avmuf tpmrpm;Edkifbl;qdk&if
acgif;b,faxmifEdkifyghrvJ pOf;pm;av/

aus;Zl;udkacsvdkUr&? axvdkUr&
vlwpfa,muf[m udk,fhudkxrif; weyf auGs;vdkufw,f/ olu wpfaxmifbdk;auR;w,fqdkygpdkU/ udk,fu ESpfaxmifbdk;
jyefay;vdkufw,fqdk&ifolauR;vdkufwJh ypönf;&Jh taxmuftyHU tpOftqufonf &yfoGm;yghrvm;/(r&yfoGm;ygbk&m; ...) /
'gjzifhrSwfyg/ aus;Zl;udk acsvdkUr&bl;/ 'Dvdkaemf em;vnfjyDvm;/ aus;Zl; acsw,fqdkwJhpum;udk rajym&bl;/ aus;Zl;qdkwm
racsaumif;bl;/ aiGeJhvnf; acsvdkU r&ygbl;/
t&Sifom&DykwÅå&mrax&fqdk&if bk&m;tifrwef csD;usK;w,f/ waeU ykPÖm;tdkMuD; wpfa,muf[m toufMuD;rS
&[ef;0wfcsifw,f qkdjyD; bk&m;udk vmavQmufw,f/ bk&m;u ol &[Emåjzpfr,fqdkwm odw,f/ olUaus;Zl;udk b,foljrifvdkY?
b,folawG apmifha&SmufrvJvdkU oHCmawGar;awmh t&Sifom&Dykwå&mu olapmifha&Smufygr,fwJh/ (vltdk vlrif;awG &[ef;b0udk
oGif;w,fqdkwmuvnf; vG,fhawmh rvG,fvSbl;aemf/arwåmjynfhrS olwdkUudk apmifha&SmufvdkU &rSmudk; )
'Dawmh bk&m;u b,faus;Zl;jrifvdkUvnf;vdkU ar;awmh rSefvSygbk&m; ... bk&m;wynfhawmf qGrf;cHwkef;u wpfcg?
wpfZGef;avmif;bl; ygw,fbk&m; ... 'gudk pm;xm;rdygw,fbk&m;wJh/ 'Daus;Zl;[m olUrSm trsm;MuD;&SdcJYwJYtwGuf olapmifha&Smuf
yg&apvdkU cGifhawmif;awmh bk&m;u om"kac:w,fwJh ... aemf/
bk&m;u aus;Zl;odw,f/ aus;Zl;qyf&mrnfw,fvdkYom a[mawmh? ausw,fvdkU rajymbl;aemf/ aus;Zl;udk
racsaumif;bl;/ raxaumif;bl;vdkU rSwfyg/ aus;Zl;udk qyfwmawmif renf;MudK;pm;&rSm em;vnfjyDaemf/ vdkif;u wvdkif;pD
jzpfaewmudk oluudk,fUukda&wcGufwdkufvdkU udk,fu olUudka& (2) cGufjyefwdkufvdkU 'Du ('Dudk,fxJu)&yfoGm;yghrvm; ?
( roGm;ygbl;bk&m; ) 'gjzifh aus;Zl;udk acsvdkU&rvm; ? ( r&ygbl;bk&m; ) oabmaygufjyDaemf/
bk&m;a[mw,f/ tck w&m;emcsdefav;rSm rdbay;wJh taoG;tom;eJh tm;xkwf&w,f/ w&m;emcGifh&w,f/
'Dvdkr[kwfvm; i,fpOfu rdcif&Jh EdkU&nfwpuf? zcif&Jh jyKpkrIwcsufav;[m ( apmifav;jcHKjyD; aEG;aEG;axG;axG;xm;ay;wmutp
ygw,faemf/ ) tJ'Daus;Zl;awG[m ckxd axmufyHUwkef;bJwJh pOf;pm;av/ ta0;qdkawmh OmPfrSDyhgrvm; ( rrSDygbl;bk&m; )
bk&m;&JU OmPfawmfeJUrdkU jrifEdkifwmaemf/ y|mef;xJrSm ygw,f/ ewd¬ypöa,mvdkUjyw,f/ t[m&u Oyedó&ypöa,maemf/
tm;MuD;wJhrSD&m taxmuftyHUaemf/
[kdusawmh ewd¬ypöa,mvdkUac:w,f/ axmufyHUay;cJhw,f/ 'gayr,fh r&Sdawmhbl;/ vufqifhurf;oabmrsKd;vdkU
rSwf&r,f/ aoaocsmcsm rSwfyg/
Oyrm - arG;cgp uav;wpfa,mufudk rdbESpfyg;u t0wftxnfray;bl;/ EdkUrwdkufbJ wywfavmufxm;vdkufw,f
qdkygpdkU/ touf&SifygUrvm;/ ( r&Sifygbl;bk&m; ) 'gqdk rdcif zcif wkdU&JU jyKpk rI[m aus;Zl;rMuD;bl;vm; ( MuD;ygw,fbk&m; )
qifUuJqifUuJ axmufyHUjyD; vmcJhwmvdkUaemf/ 'gaMumifh aus;Zl;udk qufMunfhwJhtcg i,fi,fxJu rdcif EdkU&nfwpfpuf zcif&JU
jyKpkrIwcsufav;[m ckcsdef &Sdw,fvdkU rSwf&r,f/ tifrwef aus;Zl;MuD;w,faemf/
'gaMumifh trdudkvuf0J? tzudk vuf,m (odkUr[kwf) ycHk; ESpfbufay:rSm rdbudk wifjyD; ESpfaygif;wpf&mtxd
vkyfauGs;tkH;wJh aus;Zl;qyf&mrrnfao;bl;vdkU 'Dvdkqdkw,faemf/
rdbESpfyg;udk r*fzdkvf&wJhtxd jyefapmifha&SmufEdkif&ifawmh aus;Zl; qyf&mawmhrnf w,fwJh/ ausw,fvdkUrygbl;/ 'g[m
bk&m;&JU OmPfawmfeJUrdkUvdkU jrifEdkifwmoabmaygufjyDvm;/ &jyDaemf/

oHo&moufwrf;a&wGufyHk
aemufwpfcsuf bk&m;u a[mjyefw,f/ oHo&moufwrf;[mtifrwef Mumw,fwJh/ b,favmufMumvnf;qdk&if
oacFsaygif; teEåÅwJh bkef;bkef;pOf;pm;w,f/ oacFsaygif;teEÅqdkwm *Pef;ocsFmwpfck taeeJYawmh &Sd&rSmaygh/ wpfoacFs[m
b,favmuf &SDvnf;vdkU ar;cGef;xkwfawmh wpfcsKdUyk*¾dKvfrsm;[m rajzEdkifMubl;/ pmwwfyk*¾dKvfrsm;[m rajzEdkifMubl;/
pmwwfyk*d¾Kvf q&mawmfMuD;awGudk ar;awmhrS wpfoacFsqdkwm[m wpfaemufrSm oHkntvHk;aygif; wpf&mUav;q,f&Sdw,fwJh?
owfrSwfcsufwpfckawmh &SD&rSmaygh/ aoaocsmcsmrSwfyg/
woacFsqdkwmonf wpfaemufrSm oHkntvHk;aygif; w&mUav;q,f&Sdw,fvdkUaemf/ 'g[m ESpfvm;qdkawmh r[kwfbl;/
urmÇawGwJh pmxJzwf&if tifrwef &Iwfr,f/ rjyD;Edkifawmhbl;/ urmÇtvHk;aygif;vdkU rSwfvkdufyg/ urmÇpwnfw,f/
aemufysufoGm;w,f/ urmÇtvHk;aygif; vkdYrSwfaemf/ umvaemf tJh'gudk woacsFvdkUac:w,f em;vnfjyDaemf/
wurÇkmudk b,favmufMumovJvdkU ar;awmh bk&m;ajzcJYw,f/ tvsm; (12) rdkif? teH(12) rdkif? tjrifh (12) rdkif&SdwJh
oHuefMuD;wJh? tJ'D oHuefMuD;xJudk rkHnSif;aphtjynfhxnfhr,fwJh? cspfom;wdkU tESpf (100) MumrS rHknSif;aph waphz,fr,f/
xdkrHknSif;aphrsm; ukefoGm;aom umvonf wurmÇcefU[k rSwfwJh/ trdefU&SdcJhw,f/ tcsdefumv tifrwefMumwmaemf/
wpfurmÇÇtwGif;rSm raobl;wJhae&m r&Sdbl;wJh/ bkef;bkef;wkdY tckxdkifwJh ae&m[mvnf; ae&ma[mif; topfr[kwfbl;/
ajccscJhwJh ae&mwdkif;vnf; yHko@eftrsKD;rsKSd;eJU aecJhbl;wJh ae&maemf? ae&ma[mif;MuD;bJvdkY rSwfyg/ 'g[m rvGJwJhed,mr
jzpfaewm/
bkef;bkef;wdkY taeeJU MumcJhwJh urmÇoacFstpkonf teEåvdkUajymwm/ em;vnf jyDaemf/ bk&m;&SifjznfhcJUwmu tJh'dvkd
oacFstpkav;pk tjyif tpGef;xGuf urmÇwpfodef;aemf/ bkef;bkef;wdkU oHo&m&SnfcJhwmvnf; tJ'Dvdk tpkaygif;renf;awmhbl;wJh/
teEÅvkdUajymwmaemf/ 'gaMumifhbk&m;&Sif[m owå0gawG&JU txnftp ( wenf; ) b0tpudk ra[mbl;/ bmvkdYvnf;qdkawmh
tcsdefray;Edkifwm/
bk&m;OmPfawmfMuD;eJU aemufudk jyefawG;vdkuf&if wpf0DxdrSm tifrwefwdkwJh umvav;rSmawmif urmÇaygif; odef;csDjyD;
jrifEdkifwJY tm;&Sdw,f/ odkUaomf tcsdefay; vdkuf&w,f/ ynmtvif;[m tifrwef tm;aumif;wmvdkUrSwf/
'óe eJU wuúú
csrf;omwdkU vlwpfa,muftaMumif;udk aemufqkwfawG;vdkuf&if ( 45 ) 0g jynfhwmawmif tpa&mufrSm r[kwfbl;wJh/
tcsdefay;&w,f/ 'gaMumifh bk&m;ra[mbl;/ tusKd;rxl;vdkUwJh/ udk,fwdkifrjrifwmudkvnf; jzD;jzef;jyD; ra[mbl;/ txifeJUvnf;
ra[mbl;wJh/ jrifwmudkbJ a[mw,fvdkU q&mawmfMud;awG a[mcJhw,f/ vdktyf&ifawmh vGefcJhwJh ESpfaygifb,favmufu
bmjzpfcJhw,f/ 'Dvdkawmh a[mw,faemf/ oHa0*&atmif? w&m;&atmifawmh a[mw,faemf/ 'gav;rSwfxm;ygtkH;/
'óeqdkwm wkduf&kdufjrifwmudkbJ ajymwmaemf rSef;qjyD; bk&m;u ra[mbl;/ wdkuf&kdufjrifwmudk 'óevdkU ac:w,f/
rSef;qawG;wmudk wuúvdkUac:w,f/ a&S;wkef;u *dkPf;*P awG[m udk,fwdkif jrifwmr[kwfbJeJU ao&ifa&mufr,f/ May be
(arbD) ayghaemf/ 'g[m usdef;ao r[kwfbl;/ ao&ifa&mufvdrfhr,fqdkwm wuú0g'? 'gaMumifh wuúwGef;vdkU ac:wm/
oabmayguf&JUvm; ?
bk&m;u edAÁmefudk wkduf&kdufjrifwmaemf/ tckouf&Sd xif&Sm;udkbJ edAÁmefjrif&r,f/ ao&ifvnf; usdef;ao vGwfajrmuf
r,f/ wdkuf&kdufjrifwJh w&m;udkbJ bk&m;u a[mwm oabmaygufvm;/ wjcm;wuú0g'awGu wpfa,mufa,mufu
ydkUay;vdrfhr,f/ raocsmbl;/ wu,fjrifwm r[kwfbl;/
Oyrm - jA[®mMuD;awGu pw,f/ wpfcsKdUu zefqif;&SifawGu zefqif;w,fvdkUajymwJh yk*¾dKvfawGvnf; wu,frodbl;/
oljrifwm r[kwfbJeJU rSef;qjyD;ajymvdkufwm/ olvnf; rjrifbl;/ udk,fvnf;rjrifbl;/ wrifoufoufpGJwm olvnf;rjyEdkfifbl;/
udk,fvnf; rjrifEkdifbl;/ bk&m;&Sif[m 'Dvdkr[kwfbl;/ wdkuf&kdufusifh? wdkuf&kdufjrif&r,f/ 'Dvdkaemf cdkifrmwJh0g'ac:w,f/
'gudkodxm;aemf/

oHo&mü aus;Zl;uif;olr&Sd
bk&m;ujyjyefw,f/ ajrMuD;cJudk ZD;apYavmufav;vHk;wJh tJ'DvdkvHk;jyD;? 'g[m 'Db0rSm awmfcJhwJhtazqdkjyD;z,fvdkuf?
'kwd, b0? wwd, b0u tazawGvdkY &nfpl;jyD; z,fvdkufwJh ajrMuD;om ukefoGm;zG,f&m&Sdw,f/ taz? tarawG qHk;rSm
r[kwfbl;wJh/ 'Davmuf oHo&mrSm rsm;cJhwmaemf/ 'gaMumifh w&m;wyGJvHk; rawmfbl;wJh? taz ? tar r&Sdfyg/ tukef;vHk;[m
trsKd;awmfcJhbl;ol awGcsnf;bJ/ 'gaMumifhrdkU bmomawG? vlrsKd;awG rcGJMuygeJU/ trsKd;awmfcJUbl;olawGcsnf;bJ/ vl[m vlygbJ/
bmomtk#fwHwdkif; jcm;raeygeJU/ bmomqdkwJh t,l0g' awGjcm;xm;vdkU vlawG[m arwåmuif;rJhukefMuwm/oabm
ayguf&Jhvm;/ ]bmom} qdkwJh e,fedrdwfjcm;xm;wmudk;/ 'Dawmh arwåmawGuif;rJhukefwmaygh/ e,fedrdwfawGrjcm;bJ vl-vlcsif;
arwåmxm;&if taumifqHk; bJaygh/
wpfOD;eJUwpfOD; aus;Zl;jrif&if tm;vHk;o@efrSm bmay:vnf; qdkawmh arwåmqdkwmay:vmw,f/ bmay:vmvJ/
( arwåmygbk&m; ) arwåm"gwfxGufjcif;&Jh taMumif;&if;u aus;Zl;jrifjcif;bJ/ 'Dawmh aus;Zl; uif;wJh olawG r&Sdygqdkwm
oabmayguf&r,faemf/ wzufom;&Jh aus;Zl;udk pdwfu usufpm;vdkuf&if tiftm;"gwfxGufw,f/ oabmaygufvm;/ 'g[m
arwåmbJ/ aus;Zl;udk jrifwmvnf; arwåm"gwf xGufay:a&;&JU teD;uyfqHk;aom taMumif;vdkUrSwfyg/ w&m;wyGJvHk; [m
vla[mif;awGcsnf;bJqdkwm oabmayguf&r,faemf/

eHygwf ( 2 ) 'gPfq,fyg;
'g[m wjcm;r[kwfygbl;/ aus;Zl;w&m;qdkwm udk,fU&JUpdwftpOfrSm qufpyfaew,f/ wpfOD;eJU wpfOD;[m
qufpyfaew,f/ olay;wJh tpm;tpm? olay;wJh tiftm;aygh/ wjcm;yk*¾dKvfuay;wJh pGrf;tifawG udk,fhrSm&xm;w,f/
tJ'Dtiftm;eJU tJ'Dyk*¾dKvfudkjyefjyD; wdkufcdkufw,fqdk/ awmfyghrvm;/ ( rawmfygbl;bk&m; )&Sif;&Sif; av; r&Iwfygbl;aemf/
wpfa,mufeJUwpfa,muf[m tjyeftvSef aus;Zl;awG &Sdaewmudk;/ rjrifwmudk uef;w,fvdkU ac:w,fr[kwfvm;/
( wifyghbk&m; ) aus;Zl;uef;wJh pum;udk ajymwm[m olU&JJU jyKbl;ay;cJhwJh aus;Zl;udk rjrifwmonf uef;wmbJaygh/
tcsif;csif;wkdufcdkufwJh pum;awGudk ajymMuw,f/ uef;awmh r[kwfwmawG vkyfMuwmaygh/ tcsif;csif; wkdufcdkufMuwmaygh/
trSefwu,fqdk rwdkufoifhbl;/ bk&m;OmPfeJU Munfhawmh ( olawmfaumif;tjrifeJY Munfhvdkufawmh ) jypfrSm;p&m
yk*¾dKvfwpfa,mufrSudkr&Sdbl;/ jypfrSm;jcif;qdkwmvnf; tyl"gwf t[kefawGbJ udk,fvdkcsifwJhyHkpHeJhjzpfaewm tcsKd;rwnfh&if
ylwmcsnf;bJ...aemf/
Oyrm - udk,fu b,ftcsdefoGm;r,fqdkjyD; tcsdefudk owfrSwfvkdufw,f qdkygpdkU ... 'DtcsdefrSm um;u aemufusaejyD
qdk&if &ifxJylrvm; at;rvm;/ ( ylygw,fbk&m; ) udk,fu wae&mudk oGm;zdkUjyifqifw,f qdkygpdkU/ udk,fu jyD;jyD/
tjcm;wpfa,mufu rjyD;ao;bl; qdk&ifa&m &ifxJb,fvdkaervJ/ ( wif;aeygw,f bk&m; ) 'g[m ylwmbJaygh/ 'DtyleJYwif
&yfrxm;ao;bJ 'g[m ylwmbJaygh/ 'DtyleJUwif &yfrxm;ao; bJ ]vkyfwmu tcsKd;rajybl;} qdkjyD; ajymvdkuf&if jypfrSm;wmbJ/
tyl"gwfudk vTwfvdkufwmaygh/ tJ'Dtcg udk,fhrSmvnf; owådawG[m tqdyf jyefYovdk jyefUoGm;wJhtjyif
wefjyefvIdif;vnf;vmawmhr,f/ tifrwef odrfarGUw,faemf/ jypfrSm;wmodyfjrefwmbJ/ 'gudk a&S;q&m rsm;u a'govdkU
oHk;w,f/ a'goqdkwm wjcm;r[kwfygbl;/ uGm[csufudk ESvHk;oGif;vdkufUvdkU ylwmudk ajymwmyg/ ae&mwdkif;&SSdaew,faemf/
w&m;em&if;vnf; &SdwmbJ/
MumeDuefq&mawmf a[mwmudk oGm;owd&rdw,f/ a&S;wkef;u q&mawGu okwåefudk ta[mrsm;Muw,f/ a&S;wkef;u
bkef;MuD;udkifwJh ,yfawGu MuD;w,f/ w&m;a[mwJhtcg tJh'D,yfMuD;awGudk axmifjyD; uG,fa[mMuw,f/ ,yfaxmifac:w,f/
w&m;u rqHk;rcsif; a[maeawmh y&dowfu tdyfcsifonfjzpfap? rtdyfcsifonfjzpfap?a[maewmbJ/ Zmwfvrf;u rjyD;Edkifao;/
y&dowfuvnf; tdyfcsifvmjyD/ uav;awGuvnf; idkvdkUayghaemf/
'DtcsdefrSm 'umrwpfa,muf&JU uav;uidkw,f/ oluvnf; jyefcsifjyDqdkawmh pdwfur&Snfbl;/ a'gojzpfwmayhgaemf
oljzpfcsifwJh yHkpHeJY jzpfaewmu uGm[awmh a'go jzpfjyD ylvmw,faygh uav;aygifwGif;aMumudk vdrfqGJjyD; . . . [JY . .
tbd"r®m royfao;bl;wJh . . . a'goeJUjypfrSm;vdkufw,f . . . w&m;em&ifvnf; &Sdwwfw,faemf? ae&mwdkif; &Sdwmudk owdxm;/
wpfcsKdUqGrf;yGJ jyif&if;eJYawmif&Sdw,f [if;cGufudk b,fyHkpHcs&r,f vdkU az:xm;w,f 'gukdtjcm;wpfa,mufu yHkpHwrsKd;eJY
csvdkufrdw,f qdk&if &ifxJwif; oGm;jyD? (1) cg? (2) cgawmh oD;cHjyD; (3) cgavmufvnf; usa&m atmfvdkufwmbJ?
odae&r,faemf udk,fowfrSwfvdkufwJh yHkpHav;eJU jzpfaewmu uGm[aew,fqdk&if a'goqdkwm&Sdw,fvdkU rSwfvdkufawmh? tJU'D
a'gotylvdIif;udk ]aMumifh} wwfwm? b,folUaMumifh? b,f0gaMumifhayghaemf? ]aMumifh} wwfvGJw,fqdk&if jypfrSm;wmbJ 'Dtcg
udk,f&SdwJh pGrf;tm;vnf; ysufoGm;w,f tqdyfwufovdkbJ tyl"gwfawG[m jyefUESHoGm;w,f jyD;&if wefjyefvIdif;vdkufr,f?
qdk;usKd;awGaygY 'gudk'PfvdkUac:w,faemf... tusKd;ay;awGaygh bk&m;u q,fyg;vdkU ydkif;jcm;owfrSwf\ay;w,f tylvIdif;&JU
tusKd;ay;aygh tcsKdUtpm; vdkufjyD; jzpfwmaemf vuFmav;pyfxm;wm qdk&atmif aemf . . ./
] aoG;tefjzpfvG,f? a&mif;0,fjzpf&IHl;jcif;? csKdU,Gif;t*Fg? ElemukV? &I;Muazmufjyef? rif;'PfoifhcPf;? Murf;wrf;pGyfpGJ?
aouGJom;csif;? ysufjcif;pnf;pdrf? aetdrfrD;avmif? 'ku©aumifonf? vlUabmif'dV? awGUMuHK&í? aoui&J? urmÇpGJ\/}
þ'Pfq,fyg;tjyif r*fÚmPf? zdkÚmPfudkyif wm;Edkifygonf/

aoG;tefjzpfvG,f
aus;Zl;&SdwJh yk*¾dKvfawGudk jypfrSm;rd&if uifqmpwJU ukpm;&cufwJh a0'emrsKd;jzpfwwfw,f ... pGJuyfwwfw,fwJU
jzpfay:vmw,fqdk&if twdwfaMumifhjzpfap? ypöKyÜefaMumifhjzpfap? udk,fY&JUjypfrSm;wJh uHtusKd;ay;vdkU rSwf&r,f/ ausmif;rSm
bkef;MuD;wpfyg;[m tqkwfem? &ifMuyfvdkU aoG;tefwmudk;? bkef;bkef;u odcsifvdkUar;Munfhawmh ... wynfhawmf i,fi,fu
w&m;cHawGudk wm0efay;&if ppfaq;&w,fwJh? 'Dtcg aZmufxdk;qGJxm;? ESmacgif;xJukd a&avmuf;xnfh? 'Dvdkvkyf&wmwJhaemf . . .
'gawGaMumifhbJ aerSmayghbk&m;wJJY/
bkef;bkef;awG;Munfhw,f wpfa,mufeJYwpfa,muf[m jrifbl;wmvnf;r[kwf? &efolvdkUomajymw,f pum;ajymzl;
wmvnf; r[kwf &efbufvnf;r[kwfr[kwfbJeJU 'gudk tnSdK;eJUvkyfw,fqdkawmh b,faumif;rvJaemf? nSif;qJw,fqdkwm
jypfrSm;wmbJaygh tJ'D'PfawG olUrSmxdwmbJ? 'gaMumifh &ifMuyfwm? wpfcgwav aoG;tefw,f? 'Dvdkjzpfwm...aemf? 'Dawmh
bkef;bkef;u t&Sifbk&m; bk&m;a[meJU udkufnDw,fvkdY ajymrdw,f/
aemuf 'umrwpfa,mufusawmh olU&JUrdbESpfOD;[m OD;aESmufodyfraumif;bl; 'gudkoluqJw,f? atmfaigufjyD;
ESifcsw,f? Murf;wrf;w,f a'goeJUwdkufcdkufw,f ac:w,faemf ...bkef;bkef;wdkU qGrf;cHoGm; wJhtcg tJU'D 'umr&JU
ajymqdkoHawGudk em;rcHEdkifvdkY a&Smif&w,f?bkef;bkef; 0gav; enf;enf;&awmh olUudkvnf; cifawmhqHk;rwmaygh? avsmhawmh
avsmhw,f'gayr,fh 0goemjzpfaeawmhr&bl; jypfrSm;wmbJ? oltouf (50)avmuf&awmh EIwfcrf;udk o&ufap;avmifw,f?
anSmfrdjyD;awmh yg;awGa&mifvmw,f? aemufuifqmjzpfoGm;w,f? yg;utaygufjuD;jzpfjyD; ukvdkUudkr&awmhbl;? oGm;zHk;awGyJYjyD;
oGm;awGuGswfukefw,f? avmufawGvnf;wG,fvdkU... 'Da&m*geJYbJ aooGm;w,f? bkef;bkef; awmfawmfxdyfvefY rdcJYw,f/
bk&m;a[mrSmygw,f/ jydwåmbHkcef;rSm zwf&wm? tareJYorD;u bk&m;wnfwmudk oGm;ulnDaew,f? 'gudk a,musmf;u
rvkyfzdkU Murf;Murf;wrf;wrf; ajymí wm;jrpfw,faemf/ ukeful;awmhvnf; tjrwfaiG trsm;MuD;wifjyD; ukeful;w,f? 'DuH (2)
ckaMumifh olaoawmh jydwåmjzpf&w,f? wefcdk;ao;wJh ewfac:w,faygh ... tJJY'D tukodkvfuHawGaMumifh jydwåmjzpf&wmaemf?
olU&JUyg;pyfrSm temjzpfjyD; avmufawG wG,faew,f? ausmjyifrSmvnf; temawGeJY? pm;awmhvnf; udk,fhausmcHk;om;udk
udk,fcGmpm;ae&wmwJY . ../ &[EÅmMuD;awGeJUawGUwm olUudkoem;vdkUcsOf;uyfjyD;ar;w,f? olU&JUjzpfpOfawGudkajymjyw,f?
olvkyfcJhwJhuHawGeJYpm&if olckvdkjzpfwm enf;ygao;w,fwJh ? olrSm;cJUwmygwJU? 0efcHw,f? ausmcHk;om;udk cGmpm;&wmu
wpfzufom;&JU ausmcHk;om;udk cGmpm;&ouJUodkU wpfzufom;cGeftm;eJY &kef;uefjyD; &Smxm;wmudk rw&m;tjrwfwifpm;vdkUaemf . . .
'gaMumifhtjrwfMuD; rpm;eJYvdkYajymwmaygh? olvnf; oufomap? udk,fvnf; tjrwf&apaygh? wpfcsKdU&Sdw,f? za,mif;wdkifav;
wpfwkdifawmif cufcJrSef;odawmh rw&m;tjrwfwifypfw,f? r&Sdawmhvnf; 0,f&wmbJ? 'DvdkrvkyfeJYaemf.../ usrf;rSmzwf&wm
raocifudk wu,f udk avmufwG,fjyD; ao&wmaemf? bkef;bkef;udk,fwdkif awGU&wJY jzpfpOfrSefbJ.../
a&mif;0,f&IH;jcif;
pD;yGm;uswm? pD;yGm;ysufwmudk ajymwmaemf udk,fjzpfwJh twdkif;jzpfjyD; pdwfwkdif;uswm[m ukodkvf"gwf
tusKd;ay;vdkUrSwf/
Oyrm
'DyHkpHav; jzpfcsifw,fqdkjyD; nTwfwJhtwdkif;? pdwfwdkif;usjzpf&if raysmfMubl;vm;? tat;"gwf[m trSefwu,fawmh
ukodkvf"gwftusKd;ay;vdkUac:w,f? wzufom;pdwfwdkif;usatmif rdbq&morm; pdwfwdkif;usatmif ay;jyD;aysmfwJh ykk*¾dKvfrsm;
onfwlaom tusKd;ay;? pdwfwdkif;usjzpfrSmbJ? 'Dvdkr[kwfbJ tjrJwdkufcdkufjyD; pdwfwkdif;rusatmifvkyf&ifvnf; wlaomtusKd;
ay;vmrSmbJ? udk,fvnf; pdwfwkdif;rus jzpfwwfw,f? qif;&Jr,faygh? ratmifjrifbl;/ 'gudkrodbJ aA'ifoGm;ar;? ewfoGm;ar;
&ifawmh b,fj*dKvfpD;w,f? b,fewfudkifw,faygh 'Dvdkaemf . . ./
trSefwu,fawmh 'Du ( tcHowdå ) "gwfu nHHhjyDqdk&ifawmh tukef0ifwmbJ? uH owdånHhjyDqdk&if usefwm
tukefajymif;wmbJ? uHonf t"dubJaemf . . . 'DawmhrSwfyg? ab;rSm&SdwJh "gwfoabmawG ewfawGonf t"dur[kwfyg?
uHonf t"duyg? aoaocsmcsm rSwfyg/
bk&m;tavmif;awmfMuD; oaE¨rSDwJhtcg pMuFm0|mwpfaomif;rSm &SdwJh ewfrif;MuD; av;aomif;uvnf; oaE¨rSDwJh
ae&mrSmvmjyD; apmifh&w,f/ bmaMumif;vnf;qdkawmh uH t&SdefaMumifh vmMu&wmaemf? pMuFm0|mwpfaomif;&Sd j*dKvf? ewfu©wf
toGm;tvm tukefvHk;taumif;ajymif;ay;&wmvdkUrSwf/ 'gaMumifh j*dKvf? ewfawGaMumifh uHajymif;wmr[kwf? uHaMumifhom
j*dKvfawG ewfu©fwfawGajymif;&wmyg aoaocsmcsmrSwfyg . . .ewfzrf;pmvdkUuHnHhwmr[kwfyg? uHaMumifhom j*dKvfawG?
ewfawGvdkuf&wm t,ltq trSm;awGudk jyifMuaemf/
bk&m;awGrSm j*dKvfwdkifawG xm;w,fr[kwfvm;/
‘ wu,fawmh ax&0g' omoem ppfppfrSm j*dKvfwdkifawG r&Sdbl;? 'gaMumifh bkef;bkef;wdkU atmufbufa'oawGrSm
bk&m;wnfwJhtcg j*dKvfwdkifawG xnfhudkrxnfhbl;? yk*HacwfrSm &Sift&[HqdkwJh &[EåmMuD;&Sdw,fr[kwfvm;/ ax&0g' ppfppfyJ?
yk*Hbk&m;awGudk avYvmMunfh? j*dKvfwkdifrygbl;?a&Tpnf;cHk bk&m;rSmvnf; r&Sdbl;? [dkwkef;u j*dKvfpD;? j*dKvfeif;qdkwm &SdrSr&SdbJ?
pOf;pm;av? *VKefwdkU qifwkdU qdkwm wrifoufouf yHkazmfMuwm? 'gaMumifh wu,fh 'óeynm&SifJMuD;awGu ajymwmaygh?
zefqif;&SifeJU ywfoufjyD; b,fvdkajymvnf;qdkawmh ] zefqif;&Sifuvludk zefqif;wmr[kwf? vluom zefqif;&Sifudk
jyefzefqif;wmwJJh}
&Sdw,fvdkUxifjyD; zefqif;xm;vdkUom? olu zefqif;wm r[kwfbl;aemf? pdwfuom txifrSm;eJU zefqif;vdkU qifawG?
*VKefawG jzpfukefwm? oabmaygufvm;? udk,fU&JJU t,ltq rSm;awGudk jyifawmhhaemf/ uHt&Sdef[m t"duyJ? uHt&Sdef
aumif;vmjyDqdk&if j*dKvf? eu©wf toGm;tvm tukefajymif;ay;&wm? 'Dt&Sdefaemufudk vdkuf&wmaemf/
bk&m;usawmh tifrwef yg&rDjznfhcJhwJhtm;[m aumif;w,f? vkdtyf&if toufawmif ay;jyD; yg&rDjznfhcJhwmaemf? tJ'D
t&Sdeft[kef tm;MuD;vGef;awmh oaE©rSDwJhtcg ewfawGuvnf; cspfjyD; tukef0dkif;&Hw,f? aumif;wmawGudk ajymif;ay;&w,f?
toGm;tvm tukefajymif;Mu&wm? rsufpdrvnfMueJUaemf? em;vnfjyDvm;.../ pD;yGm;a&; qdkvnf; 'Dtwdkif;bJwJh? aiGaMu;?
ypönf;Opömtm;vHk;onf 'Du wjcm;r[kwfygbl;? wlaom tusKd;ay;ygbJ? b,folUudkjzpfjzpf Munfh&ifcsrf;omygap?
wkd;wufygapqdkjyD; ay;aysmfae? wzufom; &wmudk yDwdjzpfjyD;aeaemf/
"r®'geqdkygawmh? w&m;yGJ usif;yay;wkdif; todawG wdk;ygap? pdwfcsrf;omygapqdkjyD; Munfhaysmfaeyg? xHk;pHbJaemf?
tJ'DpGrf;tm;[m udk,frSm0ifaejyD? 'gudkvnf; bk&m;ua[mw,f? tJ'DowdåeJU wefjyef[m vloGm;&m t&dyfygovdkbJwJh?
wlaomtusKd;ay;bJ? pD;yGm;av; 'Dvdkvkyf&ifaumif;r,fvdkU rSef;vdkufwmeJU csufjcif; jzpfw,f/ ulnDr,fhol ay:vmwmbJ?
ol&JUqGJtm;uvnf; aumif;wmudk;? em;vnfjyDaemf? pD;yGm;twuf tusonf 'gaMumifhbJvdkUrSwfyg/
bkef;bkef;&JU udk,fawGU jzpf&yfwpfck ajymr,f? wcsKdUuav;awG qdk&if bGJU&? ynmwwfygbJ? taru om;udkvGrf;vdkU
e,fudkvkdufoGm;w,f? om;uausmif;q&maemf... acGs;rjzpfolu tarvmr,fqdkwmMudKodawmh b,faeUom;/orD; vm&if
cdkufwwfw,fqdkjyD; yl;ovdk uyfovdk yHkpHeJUajymxm;w,f? a,musmf;uvnf;,Hkw,f? 'Dvdkaemf... taru nbuf
a&mufoGm;awmh &if0qD;jyD;uefvdkufovdkbJ? ]tar 'DaeU b,faeU om;/orD; rvm&bl;vdkU ewfua[mxm;w,fwJh? 'gaMumifh
wjcm;tdrfrSm oGm;tdyfyg tar&,f} vdkUajymawmh tar[m tawmf pdwfqif;&JoGm;w,f? wjcm; tdrfoGm; tdyfzdkUMuH&w,f?
tdrfxJudkr0if&bl;? tJU'Daemufydkif; 'D'um[m pD;yGm;xdk;usoGm;w,f? ausmif;q&mb0vnf;jyKwf? pD;yGm;vnf;jyKwfbJ?
aep&mtdrfawmifr&Sdawmhbl;/ tckawmh touf (50)avmuf &SdoGm;jyD? tarutoufMuD;jyD . . . aocgeD;jyDqdkawmh bkef;bkef;
wtm;oif&wm? tarudkuefawmhcdkif;&w,f? tJU'Daemufydkif; tvkyfav;jyef&w,f/ 'gayr,fh tdrfydkifawmh r&Sdao;bl;?
tarUarwåm"mwfudk zsufqD;ypfvdkufwmudk;? 'Davmufqdk;0g;wmaemf? 'gaMumifhrSwfyg/ jypfrSm;wJh uH 'Pfxdxm;&if pD;yGm;
rwufbl;vdkU rSwfyg/ rdcif?zcif rsuf&nfusjyD qdk&if 'Pfxdxm;jyD? t&rf;aMumufp&maumif;w,faemf? owdxm;yg/ tJU'Dvdk
'Pfpl;xm;wJh yk*¾dKvfrsm;[m b,fawmhrS rMuD;yGm;bl;? owdxm;Muaemf . . ./
aemufwpfa,mufu trsKd;orD;aemf? olu tarudkzuf eyef;vHk;wm? tazawmh r&Sdawmhbl;? taz&Sdwkef;uvnf;
aomif;usef;aygh? tarbJ&Sdw,f? tareJhusawmhvnf; rauseyf&if zufeyef;vHk;awmhwmbJ? odyftm;rsm;vmawmh tusKd;ay;
wmaemf? a,musmf;eJUuGJ? pD;yGm;vkyfawmhvnf; t&if;awGjyKwf? tzrf;cH&eJU tukef&IH;aygh? oli,fcsif;awGu oleJUrwGJ&Jbl;?
olyg&if&IH;vdkU? om; tdrfoGm;aeawmhvJ om;vnf;tvkyfjyKwfw,f? ola&mufwmeJU tJU'Dtdrf[m 'ku©a&mufwmyJ? t&rf;tHMop&m
aumif;w,f? odyfMurf;wrf; wmudk;? olMurf;wmu (3/4)qifh Murf;wmaemf? bkef;bkef;u olUnDreJUvnf;cifawmh olUnDr
udkvnf;oifay;wmudk? rdbudkuefawmhcdkif;w,f? uefawmh&ifvnf; ajcaxmufeJU ezl;xdjyD; &kd&kdaoao uefawmhcdkif;w,f?
ajc&mudkvnf; awmif;ckdif;xm;w,f? jyD;&if w&kdwaoxm;zdkUvnf; rSm&wmaygh/ tMuD;ruawmh tareJUrwnfhbl; qdk&if
,lxm;wJhajc&mudk "g;eJYckwfypfw,f/ (3) cg avmufawmif;ay;w,f? (3) cgpvHk; ckwfypfw,f? odyfqdk;wmbJaemf/
'DavmufMurf;wrf;aewm b,fcHEdkifawmhrSmvnf;aemf? aemufqHk;ydwf 'Pfoifhwmu ckcsdefxd oifhwkef;bJ?
t&rf;tHMop&m aumif;w,f? udk,fawGUjzpf&yfbJ? tESpf (20) twGif;rSm tJU'D 'umr[m ckxd evHrxl;Edkifbl;/ nDruawmh
csrf;omaejyD? nDru rdbudk wtm;&kdaow,f? ESpfaygif; (20) twGif;rSm trsm;MuD;uGmoGm;w,f? wpfrdom;pkxJu
arG;xm;wmaemf? pdwfusufpm;&m rSm;wmudk? oabmaygufjyDvm;/

csKd U,Gif;t*Fg
'guvnf; rdbawG ESvHk;ylatmifvdkU atmf[pf qJqdkjyD;jyD; ppfxJ0ifwJh uav;awGom 'Pf&m &wmaemf? bk&m;&kdao?
rdb&kdaowJh yk*¾dKvfawGqdk&if AdkvfcsKyfjzpfwmawmif 'Pf&mr&bl;?uGmjcm;w,f... bmvdkUvnf;qdkawmh 'gawG[m uH t&SdefawGyJ?
rdbvnf; &kdaow,f? *kPfawmfawGvnf; yGm;aewJhyk*¾dKvfawGqdk rkdif;eif;rdawmif raygufbl;aemf? bkef;bkef; toduav;
wpfa,mufqdk&if ppfxJ0ifawmh rdbajc&mudk ,lcdkif;xm;w,f? rdbESpfyg;udkezl;eJUajcaxmufxdjyD; uefawmhcdkif;w,f/ jyD;awmh
ajc&mawmif;xm;cdkif;w,f? 'g[m a&S;ynm&Sifrsm;&JUenf;aemf? ydwfpav;rSm rJe,f (odkUr[kwf) rSifaygh? wpfckckudk,ljyD;
ajc&mudkokwfw,f/ jyD;&if ydwfpav;ay: eif;cdkif;vdkuf&w,f? udk,fu ajcaxmufudk zday;&w,f? jyD;&if rdbESpfyg;udk ajcaq;
ay;&ao;w,f? jyD;awmh tJ'Dydwfpudk olwdkUvufxJ jyefxnfhay;vdkuf? rdbESpfyg;udk tjrifUrSmwifxm;jyD; ezl;eJYajcaxmuf xdjyD;
&kd&kdaoao uefawmhyg/ jyD;rS arG;xJu ckcsdefxd um,uH? 0pDuH? raemuHawGeJY jypfrSm;rd&if cGifhvTwfygvkdU awmif;yefuefawmh?
'Dtcg &ifxJrSm at;aeyap? jyD;rS rdbawG&JUajc&mudk udk;uG,f&mtjzpfay;ygqdkjyD;awmif;? aqmifxm;? rdb&Sdao;w,f qdk&if
nwdkif;uefawmhjyD;rStdyf? c&D;oGm;r,f qdk&ifvnf; uefawmYMu? rdbaorS 'Dukodkvf,lcsifvdkUr&bl;? raocifom&rSmaemf ...
[kwfw,faemf/ apmapmuuav;qdk&ifOD;xkyfxJudk xnfhjyD;aqmifxm;w,f? twdwfuHeJU olrdkif;eif;rdw,f... olubmrS
rjzpfvdkufbl;... ab;vlawGawmhxdw,f? 'gawG[m wu,fhjzpf&yfawG/
bmaMumifhvnf;qdk&if arwåm"gwf t&SdefaMumifhbJ? arwåmqdkwm tat;"gwfr[kwfvm;? arwåmtusKd; (11) yg; qdkwm
Mum;zl;w,f r[kwfvm;/
]csrf;omtdyfEdk;? tdrfrufqdk;uif;? cspfjcif;? vl? ewf? ewfapmifUwwfvQuf vufeuf? qdyf? rD;? ra&mufjyD;cJUwJU
(vufeuf? tqdyfawmifyD;w,fwJYaemf) pdwfvnf;Munfvif? aovsifrawG? aoaomtcg jA[®m&Gm vm;&marwåmusKd;wJh}
'Dvdkjyxm;w,faemf? arwåmtat;"gwfudk &atmif,l&w,f? udk,fuvnf;at;r,f? rdbawG&JU arwåm"gwfvnf;
&w,fqdk&if tEå&,ftukefuif;w,f? atmifjcif; &Spfyg;rSm bk&m;[m wjcm;wefckd; roHk;bl;aemf? arwåmwpfckwnf;oHk;w,ff?
tat;"gwfyJ em;vnffjyD...aemf? arwåmwpfckwnf;oHk;w,f? tat;"gwfyJ em;vnfjyD...aemf/ wjcm;bmtumtuG,frS rvdkbl;?
'Dtat;"gwfudkom t&,lMuyg/

ElemukV
'g[mvnf; udk,fawGUygbJ . . . &[ef;wpfyg;udk bkef;bkef; udk,fawGY awGU&bl;w,f/ bkef;bkef; cyfi,fi,f
ausmif;pxdkifcgpaygh . . . 'Dw&m;eJU ywfoufvdkU r&Sif;&if t&yf (9) rsufESmrSm udk,fhxuftqifhtwef;jrifhwJh &[Eåm
jA[®mMuD;awG awmxJrSmvnf; wef;ckd;tbdnmPf&SdwJh &[EåmMuD;awG&Sdw,faemf/ tJY'gudk opömqdkjyD; wkdifwnf&I &w,f?
enf;rSwfxm;aemf? opömqdk&if olwdkUMum;w,f? 'Dw&m;eJUywfoufjyD; vrf;rSefa&mufatmifoifMum;ay;ygvdkU wkdifwnf &w,f?
udk,frodwmudk wdkifwnfayhg? aemuf wynfhom;tjzpf owfrSwfygqdkjyD;vnf; tyf&w,f? q&may;wJhenf;aemf/
bkef;bkef;'Denf;udk odxm;awmh taMumif;t&mwpfck pOf;pm;vdkUr&bl;? r&Sif;awmhbl;qdk&if wkdifwnfwmbJ? tJU'Dtcg
tdrfrufvmay;wmwdkU ? wcgwav 'umwpfa,mufu pmtkyfta[mif;vmydkUw,fqdk&if wkdufwdkufqdkifqdkifbJ
bkef;bkef;odcsifwJh taMumif;t&mtcsuf awGygvmwmbJ? wcgwav teD;tem;rSm&SdwJh pmtkyfxJvnf;yg&ifygw,f?
qef;Mu,fw,faemf? wpfaeUrSm bkef;bkef; cufcJwm&SDvdkY wkdifwnfawmh... bkef;MuD;wpfyg;u odyf&if;ESD;ao;wmr[kwfbl;?
qGrf;cHoGm;&if;eJU vdkufcJhvdkYac:jyD;? a&S;wkef;u pmtkyfta[mif;MuD;wpftkyf xkwfay;w,f... tJU'DtxJrSm bkef;bkef;odcsifwm
tukefygw,f? tJ'gaus;Zl;&Sdw,fqdkjyD; ausmif;rSmyifhjyD;ac m;w,f? 'gayr,fY olU&JUcE¨mudk,fzGJYpnf;yHku raumif;bl;?
oGm;usJw,f? oGm;acgw,f? bk&m;a[mrSm&Sdwm oGm;awG[m pDjyD; nDrS aumif;w,fr[kwfvm;? twif;ajymwJh0goemaMumifh
oGm;awGMuJwmudk;/ bkef;bkef;&JU uG,f&mqdk bkef;bkef;raumif;aMumif;ajymw,f?aemuf olUrSm avwpfzufjzwf xm;ao;awmh
roefbl;? jrefjrefroGm;Edkifbl;/
'DvdkeJU wpfaeU... olUtwGuf ausmif;aqmufay;w,f? oluoGyfrdk;jyD; jywif;aygufrSefav;wyfcsifwmudk;? 0w¬K
rEdkifao;awmh oGyfudk aemufrS rdk;ay;r,fbk&m;? acgifawmhcsKd;xm;w,fvdkU avQmufxm;w,f? 'geJU oGyfrrdk;jzpfawmh
olaewJhae&mu qif;vmjyD; vufnSdK;xdk; ajymawmhwmbJ? oleJYbkef;bkef;u wpfaxmifavmufyJuGmw,f?'Dvdk olvufnSdK;xdk;jyD;
ajymaewJhtcsdef olUudkpdwfqdk;p&m&SmMunfhw,f? &SmvdkUrawGYbl;? olUtwGuf udk,fuydkufqHtukefcHjyD; aqmufay;wm
jzpfaeawmhaemf? oGyfudkvnf; tqifajyawmh rdk;ayr,f ajymxm;jyD;om;? 'DawmU pdwfqdk;p&m&SmvdkYr&bl;aygh? olu udk,fawmfh
w&m;[m bmw&m;vnf; .... ponfjzifh tpHkayhg? ajymvdkufwm? aemufqHk; bkef;bkef;vnf; pOf;pm;wmr&awmh ajymcsifwm
ajymawmYqdkjyD; rsufpdrSdwf w&m;rSwfypfvdkufw,f/
t"duawmh bk&m;a[mwJh tewåvu©PokwÅefaygh . . . ]aewHrr aeaom[ rod® earaom twåm} qdkwmudkayghaemf/
tm&kHod[m wu,fawmh 0dnmPu©E¨mygyJ/ ig;ckaygif;pkvdkU ay:wm txnfowå0g r[kwfbl;? ig ol vdkYvnf; rajymbl;?
wHvQyfvdkbJvkdUz,fvdkufawmh ola&m? udk,fa&m r&Sdawmhbl;? ajymaewJY toHawG[mvnf; tcsdefeJUtrQ ukefaewmbJvdkU
Munfhaeawmh ÚmPfrdjyD; ... vGwfaew,f? ywf0ef;usifudk txnfrSrvkyfwmbJ? aysmufaewmaygh? Mum;orQumvrqufawmh
tukefaysmufaewmaygh? olU[molajymcsif&majymawmhqdkjyD; w&m;rSwfaevdkufwmaygU...aemf/ tcsdef b,favmuf MumoGm;w,f
rodbl;? ajymvdkUarmawmh oljyefoGm;w,f?bkef;bkef;udk vuform;awGuMunfhjyD; pdwfraumif;Mubl;? aqmuf ray;awmhbl;
qdkjyD;vTawGudk vTifhypfvdkufMuw,f? bkef;bkef;u 'DvdkrvkyfygeJY? vlMuD;qdkwmjzpfwwfw,f?olUrSm avief;a&m*g&SdawmU
pdwfwdkwmaygh? 'DvkdeJUbJ ausmif;aqmufjyD;oGm;w,f . . .ausmif;ay:wufjyD; ( 4 ) &ufavmufMumawmh Elw,f? bkef;bkef;u
tHtm;oifhoGm;w,f?rsKd;&kd;vnf;r&Sdbl;aemf? ElwmrS txGwf txGwfbJ . . . b,folrS tem;ruyfEdkifbl;? MunfhjyD;vefUoGm;w,f...
taMumif; &SmawmhrS "gwfvIdif;oabmawG&JY tm;rsm;yHkudkod&awmhw,f? 'DawmhrS ydk,Hkawmhw,f . . . pdwfvIdif;aemf? olu
a'govdIif;udk tjyif;txefvTwfwJhtcsdef? bkef;bkef;u bk&m;ay;wJY"gwfeJY tat;"gwfeJYcHwJhtcsdef olUqDtukefjyefoGm;wm/
wefjyeftq trsm;MuD;0ifoGm;wmaemf? 'Davmufjyif;xefvdrfUr,fvdkU rxifrdbl; . . . 'DawmhrS odwmaemf. . . 'DvdkrSef;od&if
bkef;bkef; w&m;rrSwfygbl;? rodvdkU rSwfrdwmaemf? 'DrSmwif 'Davmufjyif;xefygvm;qdkjyD; oHa0*&jyD; wtm;aMumufoGm;w,f?
olu Elwmudk pdefaq;awG aomufw,f? Elwmawmh avsmYoGm;w,f? 'gayr,fh tJU'Dpdefaq;awGaMumifhtlawGjywfjyD; aowmbJ?
'gudk,fawGUjzpf&yfaemf . . .'DawmhrS bk&m;a[mu rSefvkdufwmvdkU ÚmPfupm;&wmaygh? bk&m;a[mrSmygwmu 'DcE¨mudk,fMuD;udk
tpdkiftcJvdkU bk&m;ura[mbl;? "gwf&dyf? "gwfcdk;vdkUa[mw,f/
"gwfcdk;awGwJY oabmaygufvm; twHk;tcJ r,leJUaemf? cE¨mMuD;[m uHeJU,SOfjzpfw,fac:w,f/ tyl"gwft&SdefeJUjzpfwJh
"gwf&dyf? "gwfcdk;usawmh nHhzsif;w,f? ta&mifrSdefw,f? wefcdk;usw,f? tat;"gwft&SdefeJUjzpfwJh"gwf&dyf? "gwfcdk;usawmh
ta&mifawmufw,f? wefcdk;MuD;w,f? em;vnfjyDaemf/ "gwfcsif;wdkufwm ydkqdk;w,f tifrwef tat;"gwfxGufaewJh cE¨mtdrfudk
'Du (ESvHk;tdrfu) tyl"gwfawG vTwfvdkU&Sd&if jyefajy;wmbJ olvnf;ylwJhtjyif wefjyefvnf;vmjyD/ t&rf;avmifawmhwmbJ/
'gaMumifh &kyfawGyg ysufpD;ukefwmvdkU em;vnf&r,f/ b,favmufyJ udk,fhtay:qkd;qkd; olqdk;wmonf olUtydkif;? olrSm;
olcHvdrfhr,f/ wydkif;pDaemf udk,fuolUtaMumif;udk 'Day: ( ESvHk;aoG;ay: ) wifawG;&if udk,f&IH;rSmbJ? 'Day: ( ESvHk;aoG;ay: )
wifvdkufwmeJU owdåudef;oGm;jyD; olUtaMumif;udk yHkazmfwJUtcg jyHK;wJhyHkudk azmfEdkifatmif MudK;pm;yg/ razmfEdkif&if awG;udkrawG;eJU
&yfxm;vdkuf? ukodkvfpdwfeJU,SOfwJh tawG;bufudk ajymif;vdkuf? oabmaygufvm;? EdkUr[kwf&ifawmh udk,fhjyefpl;jyD;
avmu"Htqdk;udk cH&vdrfhr,f? em;vnfMuw,faemf/ 'DawmhrSbkef;bkef;vnf; 'D"gwfoabm[m rSefygvm; qdkjyD;vu©G©H
awmhwmaemf/

&l;Muazmufjyef
tar taz oli,fjyefwmudk &kdufwJhuav;rav; touf (20) avmufyJ &Sdao;w,f? tar eJU tazu oljrif&if
aMumufaevdkufwm? [dkykef; 'Dykef;eJY tJU'Davmufqdk;wJh uav;rav;aemf? aemufawmh rdb (2) yg;aojyD;wJh aemufydkif;rSm
taumif;om;uae &l;oGm;w,f? csufcsif;awmh r&l;bl;aemf? aemufydkif;rSjzpfw,f? b,fq&mrS ukvdkYr&bl;? pkef;jyKpm;wmrS
orÁKa'¨*gxmeJU aysmuf&if aysmuftHk;r,f? tJh'DvdkjypfrSm;wJh uHpl;xm;&if raysmufbl;? 'Pf&JUoabmaemf? t&rf;aMumufp&m
aumif;w,f? tarawGrSm t&l;wydkif; jzpf&w,f r[kwfvm; . . . aMumufjyD;[dkajy; 'Dajy;eJU ajy;ae&awmhaemf . . . olvnf;
'Dtwdkif;udk jzpfwmbJ tJY'D tm;awG[m tcsKd;tpm;tvdkuf owdåa&m wefjyefyg 0if&if bkef;rMuD;bl; tydwftqdkUrsm;jyD;
pD;yGm;rwufbl; 'gvnf;rSwfom; xm;Mu/

rif;'Pfoifhcef;
uav;wpfa,muftaMumif;? olu tazudk vufoD;eJUjyefxkd;? trvnf; jyef&kdufeJUaemf? t&rf;Murf;wrf;w,f? 'Duav;
'Davmuf Murf;wrf;ae &ifawmh bmjzpfrvJ rodbl;qdkjyD; bkef;bkef;apmifhMunfhaew,f? aemufrMumbl; oli,fcsif;eJY
aq;ajcmufoGm;0,fawmh pDrHcsufeJYrdjyD; tzrf;cH&w,f? axmif (5) ESpf usw,f/ axmifuxGufjyD;awmhvnf; ckcsdefxd
evHrxl;ao;bl;? pD;yGm;udkrwufbl; 'Pfoifhxm;wmudk;? wpfcsKdU qdktdrfrSmae&if;eJY tzrf;cH&wm&Sdw,f/ b,fvdkrS&Sif;vdkUr&bJ
axmifusoGm;wmawG&Sdw,faemf/ bmaMumifh vnf; tajz&Smawmh oli,fcsif;u olUemrnfudk a,mifajymrdvdkU tjypfr&SdbJeJU
axmifusoGm;wmudk&Sdw,f? olu rdbawmh wtm;udk Edkifw,f taz tarudk uav;awGvdkrmef? aigufeJYvkyfw,f 'g[m
wpfcsdefusawmh tusKd;ay;awmhwmbJ rdbudkcsKyfcs,fw,fac:wmayhhg? olUjrif&if &ifylae&jyD? wlaomtusKd;ay;bJ/

Murf;wrf;pGyfpGJ
pGyfpGJwJYab;udk rSwfyg? bk&m;&Sifawmif cH&w,f wefjyeftqrsm;wJU yapöuAk'¨gudk jypfrSm;vdkufwJU uHwJU rkvdem
trnf&SdwJh tavmif;awmfb0wkef;u ayghaemf/ olrl;aewJhtcsdefrSm yapöuAk'¨g ouFef;&kHaewmudk? ab;u 'umr wpfa,muf
uvnf; jzwfoGm;wJhtcsdefeJYvnf; wdkufqdkifaeawmh bmnm bmnm ... vdkU pGyfpGJvdkufwm txifudktjrifvkyfjyD; pGyfpGJw,fvdkU
ac:w,f? rajym&bl;aemf? olUtydkif;eJYol? udk,fhtydkif;eJYudk,fbJ?tydkif;cGJxm;aemf? 'guvnf; arwåmuif;rJhvdkUbJaygh/ 'Dvdktxifudk
tjrifvkyfwm tifrwef rSm;wwfw,faemf? tJh'D pGyfpGJwJh uHt&Sdeft[kefaMumifh i&JuswJhtjyif? b0tqufqufygvmw,f/
bk&m;jzpfwJh aemufqHk;b0rSmawmif okEé&D y&AdkZfeJY pGyfpGJcH&w,f/ bk&m;vufxufawmftcgu *dkPf; (6) *dkPf; &Sdw,f/
tJY'D yk*¾dKvfawGu bk&m;rvmcif om0w¦djrdKUrSm tifrwef vmbfvmbaygw,f bk&m;vnf;MuGvma&m vlawG[m trSefw&m;udk
em;vnfvm Muw,f/ w&m;emMunfh odwmayhgaemf/ vrf;rSefqdkwmudk oabm aygufawmh olwdkUqDtoGm;tvm enf;oGm;w,f/
olwdkUuwdkufcdkufw,f? bk&m;urwdkufcdkufbl;? tjzpfrSeftwdkif; bk&m;uoGm;w,f? wpfcsKdU'umawGqdk&if ]oif[m
'D*kdPf;*PawG&JU a&wGif;? a&uefvdkbJ tJY'DtwGufvnf; vSLMu? wef;Muqdk jyD;} jyefvTwfw,f? 'Dvdkajymav vlawGu
oabmaygufavbJ? [dkbufuawmh a*gwrbk&m;qDudk roGm;zdkUydwfyifw,f/
bk&m;u olwdkUvdkr[kwfawmYqefUusifbufawG jzpfaewmaygh/ arwåmMuD;rm; awmh bk&m;udkbJ ydkav;pm;Muw,f?
olwdkUvmbfvmbawG &Sm;yg;awmh bk&m;udk emrnfysufatmif MuHpnfMuw,f? okEé&D y&AdkZfrav;u vSw,f/ olUudk
0dkif;jyD;cdkif;Muw,f? bk&m;ausmif;awmfrSm nqdkt0ifjyw,f? reufqdk txGufjyw,f? y&dowfu w&m;emjyD;vdkU naejyefjyD
qdk&if oluususeejyifqifjyD; ausmif;awmfukd t0ifjyw,f? b,fvJvdkU vlawGuuar;&if udk,fhudpör[kwfbJ rajymygeJYvdkY
jyefajymw,f/ reufusawmhvnf; 'Dtwdkif;yJajzw,f? txifrSm;atmif ayghaemf/
'DvdkeJU (1) v avmufMumawmh a*gwrqDoGm;tdyfwmvdkU ajymcsvdkufw,f? tJh'Daemufydkif; olaysmufoGm;w,f?
vlaysmufaMujimwmayhg? &SmMuw,f? trsm;xifwmu bk&m;ausmif;awmfbJxifwmaygh/ om0wd¦jrdKUrSm vlOD;a& (7) uka#u
aeUpOfbk&m;ausmif;awmfudk toGm;tvm&SdMuw,f? bk&m;ausmif;awmfuvnf; tus,fMuD;bJaemf? tJh'D (7) uka# vlOD;a&
vSLwJhyef;awGuvnf; trsm;MuD;bJ? yef;awGpGefUwJh ajrmif;[mvnf; tMuD;MuD;bJwJh? 'geJY bk&m;ausmif;rSm&Smawmh tavmif;u
pGefUypfxm;wJJh yef;yHkMuD;&JYMum;xJrSm oGm;awGUw,f? tavmif;udkxrf;jyD; 'd|dawGu ]bk&m;[m rw&m;vkyfw,f? om;awGu
owfw,fvdkU} qdkjyD; jrdKUxJudkywfw,f? rodwJh ykxkZOfawGuawmh ,Hkwmaygh/ &[ef;awG qGrf;cHoGm;awmh tazu rw&m;vkyf?
om;awGu owfeJY pGyfpGJcH&w,f? &[ef;awGu jyefvmjyD; bk&m;udk avQmufw,f? bk&m;&Sifu b0rsm;pGmudkjrifxm;awmh
at;at;aq;aq;bJaemf? &[ef;awmfrsm;udk jyefajym&ef oifay;awmfrlw,f/
]tMuifyk*¾fdkKvfonf ukd,f udk,fwdkifrjrifbJ rMum;bJeJY jrifoa,mif? Mum;oa,mif pGyfpGJajymqkd\? udk,f udk,fwkdif
raumif;rIjyKjyD;awmh rjyKbl;[k ajymqdk\/ xdkESpfOD;om;wdkUonf i&JodkUvm;&r,fwJY} "r®"d|mef pum;udk qdkygvdkU qdkawmh
olwdkUawGu qdk-qdk oGm;w,f/ 'g[m usdefpmyJ qdkjyD; vlawGaMumufoGm;Muw,faemf? raumif;wmvkyfjyD; rvkyfzl;vdkU ajymw,f?
wu,frodbJudk,fjrifwmr[kwfbJ txifeJYpGyfpGJw,fqdk&if i&JJvm;&r,f? olwdkUr[kwf&if olwdkUcH&qdkjyD; usdefpmwdkuf
oGm;wmbJwJY? wu,fpOf;pm;Munfh igwdkYvnf; wu,fjrifwm r[kwfbl;? wqifhMum;eJYajymwmqdkjyD; vlawG[m tajym&yf
oGm;w,f? 'DtrIeJY ywfoufjyD; axmufvSrf;a&; vTwfxm;w,fwJh? (7) &ufvnf;jynfha&m xef;&nfqdkifrSm (ao&nfqdkif
vdkUac:w,f) trl;orm;awGrl;jyD; 7efjzpfawmhrS 'DtrI[may:wm? ]rif;[m aiGig;&m&vdkY okEé&Dudk wpfcsufwnf; eJY
&kdufwJYtaumif} vdkU ajymvdkufawmY zrf;ppfjyD; bk&ifu ESifypfvdkufw,fwJh/ *dkPf;q&mawGu aiGig;&may;jyD; wynfh
jyefowfw,f? tJ'Davmufqdk;wm vm'fvmb twdkuftcdkufawGaemf? 'Dvdk olwdkUudk ESifypfjyD;wJhaemufydkif; bk&m;
ausmif;awmf[m ydkawmif pnfum;oGm; ao;w,fwJh? ckESpf&uftwGif;rSmawmh tpGyfpGJcH&wJYab; oifYao;w,f? 'g[m
b,fuHvnf;qkdawmhyapöuAk'¨udk pGyfpGJrdwJhuH? oabmaygufw,faemf? wpfckck raumif;wJhuH nTwfvkduf&if
( pdwfrDS&maoG; ) rSm 'Pf&mvdkbJ owdåudef;oGm;wm? wpfcsdefjyefay:rSmbJ/
Oyrm - acsmfvJvdkU eHatmifhoGm;w,fqdk&if aq;uk&if 4/5 &uf eJUawmh aysmufoGm;r,f?'gayr,fh aeraumif;wJhtcg
olupjyD;jyefemwmbJ? 'Dawmh udk,fvkyforQawG[m udk,fYqD tukefjyefvmrSmyJ? rSwfMuyg? rMurf;MueJUaemf? Murf;&if
b,folcH&rSmvJ/
udk,fu ukodkvfav;eJY tkyfxm;vdkUom ikwfaewmaemf? wpfcsdefjyefay:rSmbJ tcGifhom&if udk,fhudk'ku©ay;awmhr,f?
owdxm;Muaemf? olUpdwfu b,fvdk&Sdw,frodbl;? taumif;jzpfaervm;? tqdk;jzpfaevm;qdkwm rod&bl;? taumif;qHk;[m
arwåmeJYaewm[m taumif;qHk;bJ twif;ajymp&m taMumif;r&Sdbl;? udk,fhudk,ft&IH;rcHygeJU oabmaygufjyDaemf? b,ft&mrqdk
arwåmxm;wm taumif;qHk;bJ/
aouGJom;csif;
'g[mvnf; tvGeftifrwef cspfp&m ESvHk;at;p&m aumif;wJh om;orD;awGeJYvnf; aouGJ uGJwwfw,f? udk,fawGY
jzpf&yfygbJ? tarudk qJwJh uav;wpfa,mufaemf? tareJY orD; (2)a,mufwnf;&Sdwm? orD;u tdrfaxmifjyKawmh taru
oabmrwlbl;aygh? aemuf olu tareJY twlraebJ a,musmf;tdrfrSm vdkufaew,f/ wpfaeU taru aeraumif;jzpfw,f
jyKpkzdkUvmw,f/ 'gayr,fhtarudk jidKjiifw,f? aqmifhatmifhqJqdkjyD;jyKpkw,f? awmf.. jrefjref ao&ifaumif;r,f? awmfMuD;
jrefjrefao&if aumif;r,fqdkjyD; em;rcHomatmifajymw,faemf?tarudk jypfrSm;wJh vIdif;ursm;vGef;awmh wefjyefvIdif;u vmjyDaemf...
wpfaeY (2) ESpft&G,folUorD; aeraumif;jzpfw,f? 'gudkaq;wdkufwm aq;wdkufrSm;jyD; aooGm;w,f? wpfnvHk; idkvdkufwm?
reufrdk;vif;awmhrS tarrSm;orQ orD;cH&w,fqkdjyD;ajymw,f?Mum;zl;em;0&Sdaewmudk;? tJh'Daemufydkif; tarudk rjypfrSm;awmhbl;?
udk,fawGYawGbJ/

ysufjcif;pnf;pdrf
pnf;pdrfvnf;ysufpD;vG,fwwfw,f? 'guawmh &Sif;ygw,f/

aetdrfrD;avmif
aetdrfrD;avmifqdkwJhae&mrSm cE¨mtdrfudkyg xnfhoifhw,f/ rdk;MudK;cvdkY avmifwm&Sdw,f? i&JrD;vnf;&Sdw,f? &kd;&kd;rD;vnf;
&Sdw,f/ tqdyfrD;vnf; oifhwwfw,f/
tnma'orSmjzpfysufcJhwJhtaMumif;udk ajym&atmifaemf? tnmbufu tdrfawG[m ajcwH&SnfwJh qif0iftdrfMuD;awGaemf?
'Dawmh avScg;u t&SnfMuD;aygh? tdrfwtdrfrSm tar&,f? om;&,f? acR;r&,f (3) a,mufaew,f? tartdkMuD;u rsufpdroefbl;?
touf (70) avmuf&SdjyD? 'gudk acR;rvkyfolu jidKjiifw,f? a,musmf;udkwdkufw,f? Mumawmh om;utarudkrkef;vmw,f?
wpfaeU aeYvnft&ufrl;jyD; jyeftvm rdef;ru qD;jyD; ajymvdkufawmh 'DtzGm;MuD; &IyfvdkufwmqdkjyD; tdrfay:uae avSum;atmuf
uefcsw,f? taru awmif;yefw,f r&bl;? uefcsw,f? wpf0ufavmuf yJusw,f? 'gudk qufjyD; uefcsw,f? 'Davmuf
Murf;wmaemf/ ab;tdrfawGu rcHEdkifawmhbl;? 'kwf? "g;qGJjyD;vmMuw,f? ]'Daumifudkowfypfwm aumif;ygw,f} qdkawmh
rdcifarwåmb,favmufMuD;w,fqdkwmaemf? yHkvJaewJhMum;xJu ... ]uRefrom;av;udk rvkyfMuygeJU} qdkjyD; awmif;yef&Smw,f?
om;vkyfol aoG;&J oH&JjzpfrSmpdk;&drfwmudk;? rdbarwåmaemf/
'geJYowfzdkUvmwJhvlawGu aemufqkwfoGm;w,f? 'Dvdkaumif rsKd;twGuf i&Jqdkwmr&Sdawmhbl;vm;qdkjyD; usdefqJwmaygh?
'geJhbJ jyóemjzpfjyD; (2) vtwGif;rSm csrf;omvdkufao;w,f? rsufpdvnfp&maemf? (2) vjynfhjyD;awmhrS a&csKd;ae&if;eJY
ylvdkufwmqdkjyD; atmfw,f? 0dkif;jyD;a&avmif;w,f? 'DMum;xJubJ ylw,fvdkYatmfw,f? 'geJU a&pdrfMuwmaygh? olpdrfaewJha&u
yGufyGufqljyD; olaooGm;w,f? i&JrD;ac:wmaygh?tnmu jzpf&yfwpfckaemf/
bkef;bkef; atmufbufa'o ouú,faomifrSm w&m;oGm;a[mawmh ykodrfe,fbufrSmjzpfwJh jzpfpOfwpfckudk q&mawmfu
ajymjyw,f? "gwfyHkyg&kdufxm;w,fwJh? "gwfyHkudk bkef;bkef;awmif;xm;w,f? ajrrsKdwJh yk*¾dKvfwpfa,muftaMumif; aemufwpfywf
awmh "gwfyHk& r,fxifw,f/
taru qif;&Jw,f? orD;eJUom;u ukkefqHkqdkif csrf;omw,f? taru taMumfa&mif;w,f? 'gudkvSnfhrMunfhMubl;?
wpfaeU taru qefukefvdkU orD;qD oGm;awmif;w,f? 'gudk orD;u racsriHajymw,f? taru pdwfr&Snfawmh yg;udk
&kdufvdkufw,f? tpfudkwdkY vSrf;wdkif awmh &kduf&yghrvm;qdkjyD; tarukd tdrfay:u uefcsw,fwJh? 'geJYwif rauseyfao;bl;?
"g;qGJvdkufw,f? taruaMumufvdkU xGufajy;w,f? olUwJav;xJ 0ifykef;aew,f? vdkuf&SmjyD;ckwfr,fqdkawmh taru
aemufaz;bufuqif;jyD; uGif;xJudkxGufajy;&w,f? om;uvdkufwkef;bJ wpffae&mvnf;a&mufa&m ajrMuD;u [ufueJqdkjyD;
tylawGxGufvmw,f? ajrMuD;uuGJjyD; oluRHusoGm;w,f? cg;em;avmufa&mufawmh&yfoGm;w,f? tJh'Dwpf0ufavmufusefawmh
tem;em;udk b,folrSruyfEdkifbl;? (&) &ufMumw,fwJh "gwfyHk&kdufjyD;teD;tem;tukefcsdwf xm;cdkif;w,fwJh "gwfyHkawmh
awmif;xm;w,faemf? wynfhawmf e,fvSnfha[mawmh jycsifvdkYygqdkjyD; awmif;xm;w,faemf &r,fvdkUawmh ajymw,f/
'Dawmh i&JrD;vnf;&Sdw,fvdkUrSwfyg? tnmrSm oHCmygbJoHCmtcsif;csif; awmifjzpfw,faemf? oDvjynfhwJh
q&mawmfMuD;udk wpfyg;u pdwfqdk;jyD;awmh ckHudkxkxkjyD; usdef;w,fwJh? vludkawmh rvkyfbl;? 'Dvdkusdef;&kHoufoufawmif
avmifw,f? vufrSm nDKrJjyD; ESif;clvdk jzpfwm bmaq;rSvdrf;vdkU raysmufbl;? ol oabm enf;enf;aygufvmawmh?
q&mawmfMuD;&JY*ludk oGm;uefawmhw,f? ausmif;awGjyefaqmufw,f? 'DawmhrS aysmufoGm;w,f? xdw,faemf tifrwef
aMumufp&maumif;w,frSwf? tylvIdif;awG[m rD;awGbJvdkY rSwfxm;aygh/
tdrfvnf;rD;avmifwwfw,f? bk&m;tavmif;arsmufrif; plVeE´d,? r[meE´d, qdkwm&Sdw,f? arsmuf&Spfaomif;udk
tkyfcsKyfaewm? tmeE´mtavmif;eJY bk&m;tavmif;aemf? rsufpdrjrifwJh tartdk arsmufrMuD;&Sdw,f? toD;tESHaumif;awGqdk&if
tartdkudk ay;vkdufyg ajymw,f? 'gayr,fh arsmufawG[m vrf;rSmwifpm;ypfw,f? 'DtaMumif;awGukdodawmh tavmif;awmf
MuD;u ]nDav; igawmh 'D arsmufawGeJY twlraeawmhbl;wJh tarhac: oGm;jyD; jyKpkawmhr,fwJh} uGsefawmfvnf; vdkufr,fqdkawmh
(3) a,muf[m oD;jcm;wpfae&maejyD; tarudkjyKpkMuw,f? wpfaeU a'0'wftavmif;[m rkqdk;? ol[marsmufrMuD;udk
awGUawmhjrm;eJYypfr,fqdkjyD; &G,fw,f? bk&m;tavmif;[m vlpum;ajymw,f? rvkyfzkdUawmif;yefw,f? 'gayr,fh r&bl;?
ypfvdkufw,f? tavmif;awmfMuD;u igrao tarrao&bl;qdkjyD; a&SUuaeqD;jyD; umw,f? [dkuypfcsvdkufw,f?
aooGm;w,faemf? tmeE´mtavmif;uvnf; xGufvmw,f? igrao tarrao&bl;qdkjyD; a&SYucHw,f? [dkuypfcsw,f
aooGm;wmbJ? ('gaMumifh tmeE´m rax&fjrwfMuD;awG[maemf jznfhcJhwJh yg&rDawG[m ayghayghr[kwfbl;? pGrf;tm;jynfh
w,faemf) aemufqHk; taryg ypfcsvdkufw,f? [dku tat;"gwfaemf? a'0'wfu tyl"gwfaemf? EdkifjyDqdkjyD; arsmuf (3) aumif
xrf;jyD; aysmfjyD; jyefvmw,f? &Gmxdyfvnf;a&mufa&m olUtdrfrdk;MudK;ypfwmbJ? olvnf;atmf[pfjyD; tdrfxJ0if&Smawmh
rdef;reJYuav; (2) a,mufaoaew,f? olvnf; xkwfwef;rD;avmifjyD; acgif;ay:jyKwfus aow,f? jzpfcJhbl;w,fwJh
em;vnfjyDaemf/
aemufwpfck bkef;bkef;ausmif;rSm [dk;wkef;u bkef;MuD;ig;yg;bJ &Sdw,f? bkef;bkef;wdkY 0wf cgpu (2) yg;0wfwmqdkawmh
e*dk&SdwJh bkef;MuD;eJYqdk ig;yg;bJ&Sdw,f? reufqdk (4) em&Dx? bk&m;&Sdcdk; arwåmydkUayghaemf aeUvnfvnf;'Dtwdkif;bJ 'gudk
ausmif;ab;em;u tdrfu b,ftcsdefxJuMunfhr&vnf;rodbl;? 0if;x&HawGcsKd;jyD; xif;qdkufw,f? bkef;MuD;awG bk&m;&Sdcdk;?
arwåmydkYwmudk qJw,f? 'geJYwpfESpfavmuf MumoGm;w,f? wpfaeYusawmh olwdkYwpftdrfxJrD;avmifawmhwmbJ? trIawGudkjzpfjyD;
pD;yGm;ysufoGm;wmudk awGY&bl;w,f em;vnfjyDaemf/
'Du wefjyefawGac:w,faygh? udk,fjyKwJhuH[m yJhwifoHvdkbJ udk,fhqDtukefjyefvmrSm? a&S;pum;&Sdw,faemf?
]udk,fjyKwJhuH yJhwifoHvdk udk,fhxHjyefvmr,fwJhaemf} tylvIdif;[m rD;awmifavmifcH&wwfw,fvdkYaemf? 'Dae&mrSm tydkif;cGJxm;yg?
aoaocsmcsmrSwf ar;p&mawmh &Sdw,faygh? ]wu,fqdk;vdkU qdk;w,fajymwmudk tjypfvm;} vdkU ar;p&m&Sdw,faygh? wpfcsKdYuav;
awGqdk qifajcuefw,faemf? uav;wpfa,mufqdk twif;ajymaew,f? twif;ajymw,fqdkwm[m jypfrSm;wm bJaygh?
]rSefwmajymwmbJ twif;vm;wJh} &Sif;jy&w,f? r[kwfao;bl; orD;? tydkif;cGJxm;&w,f? olqdk;wm[m olUaoG;eJY? olUpdwf?
olUudk,f olcHvdrfhr,f? olUtaMumif;udk udk,fuqGJ,lvdkufawmh 'Du (b0ifrSm) u yHkazmf&wm? ]ESvHk;oGif;w,fac:w,f?
pdwftpmpm;w,fvdkUvnf; ac:w,f} jyD;awmh0rf;xJvnf; raumif;bl;aygh? raumif;wJhtpmudk pm;rdovdkbJ ol
vnf; 'DvdkbJ tm&kHoGif;w,fqdk&if tyl"gwfeJY 'DrSm ( owåd nhHjyD; ) &IHoGm;a&maygh? tydkif;cGJxm;Muyg/ 'Dvdk tydkif;cGJwmonf
&[Eåmtxd ta&;MuD;w,fvdkYrSwfyg/ 'DtaMumif; udk em;vnfxm;wJh &[EåmMuD;awGqdk&if owfzdkYvmyaptHk; aor,fhuHyg&if
aorSmbJ pdwfrqdk;bl;? owfaeyap udk,fhtvkyf udk,fvkyfw,f? olU tvkyfolvkyfw,f? udk,fhtvkyf udk,fvGwfatmif
vkyfoGm;wmvdkY rSwfyg/ olrSm; olcHbJ? oabmaygufvm; 'Dvdktydkif;cGJxm;&rSmaemf? udk,f jyKwJhuH&SdvdkYom olu udk,fhudk
wdkufcdkufwm uHr&Sd&if vm yghrvm;? 'gudk odxm;&r,faemf? jyefrwdkuf&bl;? ]taMuG;aMuatmifom qyfvdkufawmh?
aemufxyftaMuG;opfudk xyfrwifapeJYawmh} oabmaygufw,faemf/
'Dawmh 'Pfq,fyg;onf wpfyg; yg;jzpfap? q,fyg;vHk;jzpfap? tcsKd;usjzpfap udk,f jyKwJhtwdkif; oifhwwfygw,fvdkU
rSwfMuyg? vlUb0 ae&wJhtcsdefav;[m b,favmufrS rMumygbl;? tukodkvfawGeJY vkH;axG;aer,fqdk&if pD;yGm;vnf;
wufrSmr[kwfbl;? tukodkvf awGeJh vHk;axG;aer,fqdk&if pD;yGm;vnf; wufrSmr[kwfbl;? toufomMuD; oGm;a&m yvHk;yaxG;eJ
Yao&&if raumif;bl;aemf? 'D"gwfawG&Sdaew,f qdk&if r*fwm;? zdkvfwm;vnf; jzpfwwfw,f? 'DavmufMurf;wrf;jyD; aoG;owÅd
awGnHhaerSawmh pGrf;tm; vnf; nhHjyDaygh? 'Dawmh r*fOmPf? zdkvfOmPfvnf;a0;jyDaygh? oabmaygufMuvm;? tuif;yg;yg;
aeMuaemf/

eHygwf (3) yk*¾fdKvf (14) OD;eJY wefjyeftq


eHygwf (3) yk*¾dKvfawGudk bk&m;u cGJvdkufawmh (14) OD;awGYw,f? tay:qHk;u (2) OD;? Aemuf (8) OD; ? aemuf (4) OD;? 'D
(4) OD;rSm wd&pmäefu pw,faemf/ 'Dvdka&;vdkufr,f/
2) Ak'¨ (txl;qdkzG,fr&Sd) ouf&Sdbk&m; rdb
yapö*Ak'¨
8) t&[wå r*fzdkvf
tem*grd r*fzdkvf
ou'g*grd r*fzdkvf (qdkbG,fr&Sd)
aomwmywåd r*fzdkvf taoacsF,s
oDv + orm"d uka¥wpfodef;
oDv&Sd vl odef;
oDvrJh vl axmif
wd&dpmäef tq/b0 &m*Pef;
udk,fhpdwfu tm&kHukdvufcHjyD; qHk;jzwfwJhtcgrSm xdkodkY yk*¾dKvfeJY,SOfjyD;qHk;jzwfawmh arwåm tat;"gwfeJYwpfzufom;
ESvHk;at;atmif? jynfhpHkatmif? csrf;omatmifvdkY nTwfjyD; ay;urf;r,f (odkUr[kwf) arwåmydkYr,f? *kPfawGyGm;rsm;r,fqdk&ifawmh
tat;"gwft&Sdef aMumifh tJ'Du ( owådvIdif; ) wefjyefvmrSmbJ? em;vnfjyD;vm;? a'got&SdefeJYqdk&ifvnf; tJ'Du ( owådvIdif; )
wefjyefvmrSmbJ wefjyeftqonf tcsKd;tpm;tvdkuf uGmoGm;w,f vdkUrSwfyg/
wd&pmäef rSmusawmh wefjyeftqonf &m*Pef;&Sdw,fwJh tqt&m b0t&mvdkYrSwfyg/
oDvrJh oDvrJhwJh vlqdk&ifawmh wefjyeftq[m axmif*Pef; &Sdw,fwJh? tqtaxmif b0taxmifaemf/
oDv&Sd oDv&SdwJh yk*¾dKvfqdk&ifawmh tqwefjyeftm;[m odef;*Pef;&Sdw,fwJh tqtodef;? b0todef; ydkrsm;w,f?
oDv&Sdawmh at;csrf;wmudk;/
oDv? orm"d oDvtaygif;? orm"dpsmefyg&SdwJh yk*d¾Kvfqdk&if ydkat;csrf;w,f? 'Dvdkyk*¾dKvf rsKd;udk jypfrSm;rd&ifawmh
uka¥wpfodef;wJh tqa&m? b0a&m? wefjyefvdkuf wwfygw,fwJh/
t&d,m (8) a,muf 'D t&d,m (8) a,mufrSm t&[Emå ? t&[wår*fzdkvf? tem*grd r*fzdkvfwnfvdkY&Sd&if t&[wår*f
yk*d¾KvfvdkYac:w,f? t&[wår*frSmwnfjyDqdk&ift&[wåyk*¾dKvfvdkUac:w,f? 'Dvdkaemf? jyD;&if tem*grd r*fzdkvfaemf? jyD;&if
ou'g*grdr*f? zdkvf? aemuf aomwmywådr*fzdkvf/ 'D (8) a,mufudk a&wwfjyDaemf/
aomwyefrSm r*f? zdkvf (2) OD;? o'g*grfrSm r*f? zdkvf (2) OD; tem*grfrSm r*f? zkdvf (2) OD;? aemuf t&[wår*f?
t&[wåzdkvf (2) OD;? aygif;awmh pkpkaygif; (8) OD; r[kwfvm;/
atmufxpfqHk; aomwmywådwnfwJh yk*¾dKvfawmifrS wefjyeftq[m taocsF,svdkUjyw,f? tqtrsm;MuD;tqrsm;pGmvdkY
bk&m;u a[majymw,f? em;vnfjyDaemf? 'Dawmh txuf r*fqdk&ifawmh ajymzG,f&m r&Sdawmhbl;vdkU rSwfyg/ ydkrsm;oGm;jyD/

bk&m;? yapö*Ak'¨
ay:qHk;rSmu bk&m;eJY yapö*Ak'¨wJh ? 'gvnf; odjyD;om;aemf? or®moAÁK'¨ jrwfpGmbk&m;&Sifuswmh udk,fwdkifvnf;
ynmtvif;yGifhovdk? wpfzufom;udkvnf; ynmtvif;yGifhatmif a[mEdkifw,f/ yapö* qdkwmoD;jcm; wpfyg;wnf;yGifhwm?
wpfzufom;udk oabmayguf em;vnfatmif ra[mwwfbl;/ 'D (2) OD;pvHk;[m tjrifhqHk;bJwJh? jypfrSm;rd&if wefjyef
tqrsm;pGm[m qdkzG,f&m r&Sdawmh bl;wJh? 'DtxJrSm xl;jcm;wm[m ouf&Sdbk&m;qdkwm&Sdw,f? 'g[m q&mrsm;qHk;rwmaemf?
rdb[m ouf&Sdbk&m;wJh udk,fhtwGuf rdb[m ouf&Sdbk&m;bJ? tqodyfrsm;w,frSwfyg/

jrwfpGmbk&m;&JYarwåmawmf MuD;rm;yHk
pdwf0ifpm;p&maumif;wmu Ak'¨vdkUtrnf&SDwJh bk&m;&Sif&JY oabmbJ? b,fvdkvJqdk&if owå0gtm;vHk;tay:rSm
rdcif&if;bJ arwåm tjynfhbJ? a0óEå&mrif; ZmwfawmfrSmygwJh orD;eJYom;vSLwJhtcef;udk bkef;bkef;wdkY i,fi,fuzwfjyD;
bk&m;udk wtm;MunfndKcJh&w,f/
bk&m;&Sifudk,fawmfjrwfMuD;u okar"m&aohb0wnf;u edAÁmefudk 0ifvdku 0ifEdkifygw,fwJh/ odkUaomfvnf;
owå0gtm;vHk; tay:rSmcspfwJhpdwfeJY arwåm"gwf tifrwefMuD;rm;wm aMumifh bk&m;qkyefcJhw,faemf? 'DvdkqkyefwJhtcg
av;oacsFeJYurmÇwpfodef; tcsdefumv awGjzwfoef;jyD; yg&rDawGjznfhcJhw,f/ tiftm;awG jznfhcJh&w,f aemf? q,fyg;aom
yg&rD awGjznfhcJh&w,f? Opöm? jynf? &Gm? om;orD;? om;r,m;? t*FgMuD;i,f aemufqHk;tvdk&Sdr,f qdk&if toufygpGefY&w,f?
'DxJrSm om;orD; pGefU&wm tcufqHk;bJ/
tavmif;awmf[m a0óEå&mrif;MuD;b0rSm plZumykPm;[m orD;eJYom; ao;ao;av;awGudk uGsefvkyfzdkUtwGu vm
awmif;w,f? vmjyD;tvSLcHw,fwJh 'gudk tavmif;awmfMuD;[m aysmf w,f? yDwdjzpfw,fwJh yg&rDjynfhawmhr,f?
owå0gawGtm;vHk; udk u,fzdkU tcGifh&awmhr,fqdkjyD; wtm;aysmfw,f? 0rf;omaew,fwJh 'geJY orD;eJYom;udk acsmhac:jyD;
&kd&kdaoaobJ vSLvkdufw,f? jyD;rSyDwdjzpfjyD; ausmif;ocFPf;a&SY ausmufzsmay: rSm wifyv’ifacGxdkifjyD; yDwdeJY aecJhw,fwJh?
tJh'gudk yDwdpm;w,fvdkU ac:wmayghaemf/
plZumykPm;[m rvSrf;rurf;vnf;a&mufa&m uav;awGukd EG,fMudK;eJY csnfjyD; &kdufESuf ac:oGm;w,f? uav;awG[m
aMumufawmh &kef;uefMuw,f? ykPm;u toufMuD;awmh vJoGm;w,faygh? tJh'DtcsdefrSm uav;awG[m EG,fMudK;awGjzKwfjyD;
jyefajy;vmMuw,fwJh? tavmif;awmfMuD;&JU wpfzufwpfcsufpDrSm 'l;axmufxdkif rsufESmudkarmhMunfhjyD; zcif&JU aygifudk vIyfum
vIyfumeJY ykPm;MuD;[m bDvl;eJYwlygw,fqkdwJhtaMumif;? ykPm;MuD; eJU rxnfhvkdufzdkYtaMumif;udk wDwDwmwmeJYajymMuw,f?
'gudk tavmif;awmfMuD;[m rsufpdrdSwfjyD; bmrS jyefrajymbJaecJhw,f? 'DtcsdefrSmbJ ykPm;u jyefvmjyD; uav;awG
udk qGJac:oGm;w,fwJh bk&m;&Sif[m 'DtaMumif;udkjyefjyD; trdefU&SdcJhw,f/
]cspfom;wdkY xdktcsdefu igbk&m; tavmif;awmf&JY ESvHk;tddrf[m rD;tvQH tvQHawmufaewJh zm;zdkt0em;rSm xnfhxm;wJh
oHawGcJvdkbJ tifrwefylygw,fwJh} ... tat;"gwfaysmuf oGm;w,faemf? tJh'DylwJht&SdefaMumifh uscJhwJh rsuf&nfawG[mvnf;
tjzLa&mifr[kwfbJ aMu;eDa&mifusygw,fwJh/
'Davmufawmif cHpm;&w,fwJhaemf/ tJh'DcHpm;csufudk tavmif;awmfMuD; b,fvdkajzodrfh vnf;qdkawmh t&yfpum;eJY
em;vnfvG,fatmif ajym&&if bk&m;qdkwmonf om;...orD;? wpktwGuf r[kwfbl;/ udk,fawG jyefMunfhawmh
om;orD;wpktwGuf rdbjzpfae w,f r[kwfvm;/ bk&m;uawmh 'Dvdkr[kwfbl;/ wpfcg &yf&Gmwck? jrdKU&Gmwck? wdkif;jynfwck
twGufvnf; r[kwfbl;? urmÇwcktwGufvnf; r[kwfbl;/ pMumF0Vm&SdwJh owå0gtm; vHk;twGuf bk&m;? tm;vHk;udk
arwåmay;zdkUtwGuf arwåmjzefYvdkufw,f/ 'Dvdkjzefhvdkufawmh ZmvDeJU *PSmqdkwJh om;eJYorD;ta&;[m tao;tzGJav;
jzpfoGm;w,f/ 'gudkausmfEdkifoGm;w,faemf/ oabmt"dyÜg,fu tjrifajymif;oGm;w,fayghaemf/
tifrwefao;i,fwJh qHyifcsnfudk vuf0g;xJ xnfhMunfh&if rjrifEdkifavmufatmif ao;i,fr,f/ oli,ftdrfrSm
uyfae&ifawmh urmÁÇ udkzHk;Edkifw,f/ oabmaygufw,faemf/ tck tm;vHk;[m tdrfrSm&SdwJh om;a&;? orD;a&;u
urmÇudkzHk;aewmbJ/ tJ... bk&m;&SifjrifwJh tjrifrsKd;csJUvdkuf&ifawmh tdrfrSm&SdwJh om;orD;[m tao;tzGJav;bJaemf/
ausmfEdkifwmaygh/ bk&m;[m tm;vHk;twGuf arwåmjzefhvdkufawmh om;a&;? orD;a&;[m tao;tzGJjzpfoGm;jyD/ tat;"gwfu
tyl"gwfudk vTrf;Edkifw,f/ em;vnfjyDaemf/ tifrwef arwååmMuD;rm;wJh jrwfpGmbk&m;vdkU rSwfMuyg/

ouf&Sdbk&m;
udk,fhtwGufusawmh rdbESpfyg;[m bk&m;bJ/ oabmaygufMuvm;/ rdbESpfyg;[m ouf&Sdbk&m;/ tjrJwrf;udk,fhudk
pdwf0ifpm;jyD;awmh wefbdk;xm;wmaemf/ wdk;wufzdkY tjrJwrf; pdwfunTwfaewm pOf;pm;av? tpm;taomufenf;w,fqkd&ifbJ
rdbu pdwfraumif;bl;/ bmav;csufauR;&if aumif;rSmbJqdkjyD; aumif;aumif;pm;EdkifzkdUta&; tm;pdkufwmaemf/ 'Davmuf
rjywfrvyf pdwf0if;pm;wJh yk*¾dKvf[m udk,fhtwGufu wjcm;yk*¾dKvfr&SdEdkifbl;/ rdbbJ&Sdw,f/ oabmaygufvm;/ om;r,m;awmif
pdwfwdkif;uswkef; cPbJ rwnfh&ifjypfxm;wmaemf/ 'Dawmh udk,fhtwGufrdb[m ouf&Sdbk&m;bJvdkUrSwfyg/ olwdkU&JY
taoG;tom;xJ rSm&SdwJh "gwf[mvnf; uodkif;atmifxm;w,fvdkUac:w,f/ om;orD;av;awG AdkufxJrSmaeuwnf; u yHkazmfjyD;
cspfaewm/ ESvHk;aoG;ay:rSm wifxm;wm wDAGD (TV) tacG &kdufxm;ovdkbJayghaemf/ owådawG udef;wm (9) vvG,f? (10)
vzGm;awmhvnf; om;orD;awG&JY rsufESmudkMunfhjyD;cspfwm? uav;EdkYqGJawmhvnf; rdbu &ifxJt&kd;xJ txd pdrfhoGm;wmaemf/
om;orD;awGudk MunfhjyD; yDwdjzpfMuwm/ rjywfrvyf rsufESmav; pdkufMunfhjyD;awmh aysmfaeMuwm/ Mumawmh
uodkif;atmif;ovdkbJwJh? rsufpdrSdwfxm;vnf; om;orD;&JY rsufESmay: aewmbJ trlt&mrsKd;pHkudk azmfvdkU&w,faemf/
MuD;atmifcsJJYvdkY&w,f/ ao;atmifvnf; csKHYvdkY&w,f/ pdwfuvdkovdk yHkazmfvdkY&oGm;w,f/ 'gu uodkif;atmif;wmbJ/
bmvdkUvnf;qdkawmh bkef;bkef;wdkY Ak'¨uodkif;udk MunfhwJhtcg? bk&m;&Sif &ly-um,udk yHkazmfvdkY &-&w,f/ touf0ifvmw,f/
tMuD;MuD;vnf; csJJYvdkY &-&r,f/ 'gqdk&if uodkif;atmif;w,fvdkUac:w,f/
bkef;bkef;pOf;pm;jyD; jyHK;rdw,f/ ]rdbawG[m bk&m;uodkif;om ratmifwm/ om;orD; uodkif;awmh atmifMuw,fvdkU}
aemh/ 'gawmh aocsmw,f/ tukefvHk; azmfvdkY&wmudk;/ 'Davmuf cspfMuwm/ em;vnfjyDvm;/ Mumawmh olwdkY taoG;tom;rSm
jzpfwJh"gwf ursm;awmh taoG;uaeydk&if tom;jzpfw,f/ aoG;u tom; csOfqDxJtxd cspfwJh "gwfu tjynfhvdkYrSwf/ odkYaomf
ykxkZOfwdkY obm0u wpfcgwpfav uGm[csuf&Sd&if a'goeJYatmfrd aigufrdwm awmh&Sdwmaygh/ odkYaomf atmf?aiguf&if;eJYbJ
aemufu aoG; om;[m tpm;xdk;jyD; jyefcspfoGm;wmbJ/ ajym&if;eJY pdwfqdk;wmawG[m ajyjyD;cspfwm[m ravsmhbl;/
em;vnfjyDaemf/
'gaMumifhrdkY rdb&JY arwåmt&Sdef[m jyif;vGef;tm;MuD;vdkY ouf&Sdbk&m;vdkYrSwfyg/ em;vnfjyDvm;/ 'Dawmh
ouf&Sdbk&m;jzpfwJh rdbawG tay: jypfrSm;&ifvnf; bk&m;jypfrSm;ovdkbJ? wefjyeftq[m rsm;w,f/ rdbjypffrSm;wJh yk*¾dKvfawG
cH&rSmbJ/

jypfrSm;jcif;
jypfrSm;jcif;udk 0wÅåKeJY oGm;&atmifaemf/ vlpifppfuae i&Jom;jzpfoGm;wm &SdcJhbl;w,f/ 'DacwfrSmvnf;&Sdygw,f/
'Dacwfudkajymr,f/ tMurf;zsOf;rSwfygtHk;/ tnmbufrSm rif;bl;c&kdif? yGifhjzLjrdKYe,f? o&ufawm&GmrSm OD;ukvm;qdkwJh
vlwpfa,muf&Sdw,f/ olu ig;awGowfwm odyf0goemygw,f/ bkef;bkef;wdkY i,fi,fu rSwfwrf;&SdcJhwmaemf/ zdk;at?
zGm;atawGvufxufwnf;u wHigvkyfw,f/ olu pdwf0ifpm;jyD; owfygrsm;awmh pdwfusufpm;&mtm;rsm;cJhw,faemf/
owå0gwpfaumifudk owfw,fqdkwm vG,fwmrS r[kwfwmaemf/ tifrwefcspfwJhpdwf? arwåmpdwf&Sd&if owf&Jyghrvm;/
(r&Jygbl;bk&m;..) 'g[ma'gobJ/ a'goaMumifh tyl"gwfxGufw,f/ tyl&Sdefjyif;w,faygh/ arwåmuif;rJh&if rme? avmb?
a'go?'gawGbJ vmrSmbJ/
tMudrfrsm;pGm pdwf0ifpm;jyD; owfygrsm;awmh oludk,fwdkifu "gwfajymif;oGm;wmaemf/ "gwf&dyf? "gwfcdk;awG
ajymif;oGm;wm/ wefjyefvnf;vmw,f/ tqvnf;ygw,f/ 'Dvdkajymif;oGm;jyD a&xJu ig;awGudk jrifae&w,f/ a&xJ
qif;oGm;&if rrGrf;awmhbl;/ wem&D? ESpfem&D a&xJrSm ikyfjyD; aeEdkifw,f/ tdrfaxmifusawmh rdef;rjzpfolu OD;ukvm;
bmig;av;pm;csifvdkufwmvdkU ajym&if rwfwyfqif;oGm;w,f/ watmifhMumawmh ig; awGzrf;jyD; jyefwufvmw,f/
aemufydkif;usawmh pum;rajymawmhbl;wJh/ waeU a&xJ qif;oGm;wm jyefrvmawmhbl;/ t&Sifvwfvwf i&JbHkom;
jzpfoGm;wmvdkYrSwf/ jydwåmqdk wm i&JbJ tyg,fav;bHkom;bJ? i&J? wd&dpmäef? jydwåm? tol&um,f 'Dvdkaemf? olu
jydwåmjzpfoGm;wm 'g[mjzpf&yfrSefaemf/
tckajymr,fhZmwfvrf;uawmh rdwå0dE´u vdkUac:w,f/ bk&m; vufxufawmftcgu &[ef;wpfyg;[m ajym&qdk&
cufawmh bk&m;udktyfMuw,f/ bk&m;&Sifu MunfhvdkufwmeJY odw,fwJh/
cspfom; . . . . oifrrdkufeJUwJh? ajymqdk& cufcJcJhwmaMumifh qdkEdkif cufcJ&SdcJhwmaMumifh oif[m t&Sifvwfvwf
i&JuscJhbl;w,fwJh/ 'DvdkajymjyD; bk&m;[m qdwfqdwfae w,f/ raobJ i&Juswmaemf/ 'gudkodcsifawmh &[ef;awGu
w&m;awmif;Muw,f/
bk&m;&Sifu twdwfudkaqmifawmfrlcJhygw,f/ pum;ajyeJYbJajym&atmif ... jyD;cJhwJh bk&m; &Sifomoemaemufydkif;rSm
jzpfcJhwJh tjzpf vdkUrSwfyg/ olMuG,fvifr,m; ESpfa,mufrSm om; wpfa,mufzGm;jrif &xm;ygw,fwJh/ om;emrnfu ]rdwå0dE´u}
vdkUac:w,f/ rdbESpfyg; uaomwyefawGvdkUvJ rSwfvkdufygtkH;/
om;jzpfwJh rdwå0dE´urSm jiifqdk;&Sdw,f/ EIwfvSefxdk;wwfwJh jiifvdkUrSwfyg/ EIwfvSefxdk; qkdwm ....
Oyrm - om;a& xawmh pmusufawmh .. rxcsifbl;Asm [ifhtif;... qdkwmrsKd;aygh/ 'g oGm;ay;prf;... xrif;pm;
aewkef;udk/ orD;csnf;cdkif;aewmyJ? om;csnf;cdkifaewmbJ ... ponfjzifh qefYusifaewmrsKd;udk ... EIwfvSefxdk;vdkUrSwf/
rdbu jzpfcsifwmav;udk yHkpHcsxm;w,f/ 'gudk awmfvSefw,fqdk&if EIwfvSefxdk;w,f ac:w,f/ 'g[m jypfrSm;jcif;udk
o&kyfazmfwJh pum;ygbJ/ rdb&ifxJ yloGm;atmif ajymqdkvkyfudkifvdkufwmudkvnf; EIwfvSefxdk;vdkYac:w,f/ rdrdbufu
yHkpHcsxm;wmudk rdbu jyif&ifrMudKufbl;/ vufrcHbl;/ a'goeJY´ jyefwdkufcdkufw,f/ trlt&meJY jyefwdkufcdkufw,f/ 'g[m
jypfrSm;wmbJ/ pdwfaumufw,fqdkwmvnf; jypfrSm;wmbJ/ oabmayguf&JYvm;/ bkef;bkef;wkdUwawG i,fi,fu
pdwfaumufbl;w,f r[kwfvm;/ 'g[m jypfrSm;cJhwmbJ/ rdbu udk,fpdwfaumufw,fqdk&if acsmh&w,f/ pdwfaumufae
wm odwmudk;/ vdkcsifwm r&awmh 'DrSm (b0ifrSm) yljyD; wdkufcdkufwmbJ/ a'go ygw,f aemf/ udk,fu aqmhcsifw,f/ taru
roGm;eJYqdkawmh rsufaxmufeDMuD;eJY MunfhjyD; xGuf oGm;w,f/ wpfcsKdUqdk bmrSjyefrajymbJ ZGwfxGufoGm;w,f/ em;raxmifbl;/
&ifxJwif; wmaemf/ tdrfu tzdk;MuD;? tzGm;MuD;eJY wif;vmw,fqdkwm &Sdao;w,f/ 'DvdkajymcJhbl; Muw,fr[kwfvm;/ 'g[m
jypfrSm;vdkufwmbJaemf/ 'gudkbJ *kPf,ljyD; ajymaevdkuf Muao;w,f/ t&rf;tEå&,frsm;w,faemf/ rdbajymcsifwm ajymyap/
rdbudk trSefxm;&w,f/ wu,fcspf&w,faemf/ wu,fcspfwJh yk*¾dKvfrsm;[m b,fawmhrS rqif;&Jbl;/
ok0Pbufu uav;wpfa,mufqdk&if csrf;omw,f/ taraeraumif;w JhtaMumif;ajymwJh pum;udk bkef;bkef;wtm;
oabmusw,f/ bkef;bkef;&,f tckae orD;aoay;vdkY taraeaumif;r,fqkd&if orD;aoay;vdkufw,fwJh/ 'Davmufcspfwmaemf/
'Dyk*¾dKvfrsKd; csrf;omw,f/
aemuf rav;&Sm;a&mufaewJh 'umwpfa,muf? olvnf; tar? tazudk wtm;cspfwmbJ/ tazaooGm;awmh tarbJ
&Sdawmhw,f/ acR;reJY aewmudk;? olu rdbeJY ywfouf&if trSm;? trSef bmrSacgif;xJrxnfhbl;/ wpfcgwav taru
rSm;wJhtcgvnf; rSm;wmayghaemf/ acR;ru a,musmf;udk vSrf;wdkifwJhtcg tarrSefvnf; tarrSefw,f/ tarrSm;vnf;
tarrSefw,fxm;vdkuf/bmrS pum;rajymeJYwJh/ ightouf[m tarUtoufbJ/igawmif tarhhtwGuf ao&Jao;wm/ eifwdkY
onf;cHMuwJh/ 'Dvdkaemf/ wtm;csrf;omw,faemf/ ukrÜPDydkif&Sifu oljyD;rSjyD;w,f/ 'Dvdk pdwfeJY ywfoufw,f/
ta&;tMuD;qHk;bJ/ apwemaumif;rS uHaumif;rSmudk;/ tJh'Duav;[m w&m;eJY ywfouf&ifawmh bkef;bkef;&JYwynfhaygh/
'gayr,fh ol&JUpum;usawmh bkef;bkef;&JY q&m/ 'Dpum;av;[m wefzdk;&SdvGef;vdkYaemf/ tarrSm;vnf; tarrSefw,f/
tazrSm;vnf; tazrSefw,f/ rSm;vnf;bJ rSefw,fvdkY xm;&w,f/ tJh'Dvdk pdwfrsKd;arG;&r,f/ oabmayguf&JYvm;/ rdbudk
rS;w,fvdkY jyefrajym? jyefrvkyfeJYaemf/ rSm;w,fqdk&if a'goygoGm;jyD/ cGifhvTwfhem;vnfay;&r,f/ ydkjyD;cspf&r,faemf/
cke rdwå0dE´u[m 'Dvdkr[kwfbl;/ ajymif;jyef olu wdkufcdkufwmudk;/ 'DvdkeJY tMudrfrsm;pGm wdkufcdkufw,f/ ol (16)
ESpfom;t&G,f a&mufawmh tazaooGm;w,f/ taru pOf;pm;rdw,f/ 'Dtwdkif;om ighom;av;oGm;&ifi&JusawmhrSmbJwJh/
taru aomwyefqdkawmh em;vnfaejyDudk;/ olu tyl"gwfyJxGufaewJh uav;qdkawmhaemf/
tar aiG (1000) ay;r,f/ Oykof (1) &uf apmifhrvm;wJh/ [dk;wkef;uaiGwpfaxmifqdkwm a&T'*Fg;awGudk;/
trsm;MuD;qdkawmh apmifhr,fajymwmaygh/wu,fvnf; &atmifapmifhw,f/ *wdwnfw,f/ reuftapmMuD;oGm; Oykof,ljyD;
nygtdyf&w,f/ aemufwaeYreufrS ig;yg;oDvcHjyD; jyef&wmudk;/ 'gudkolu &atmifapmifhcJhw,f/ w&m;awmhremcJhbl;?
aemufwpfaeY reufapmapmjyefjyD; aiGt&ifawmif;w,f? &rS tqmajyauR;wm pm;jyD; xGufawmhwmyJ/
w&m;remcJhawmh todrwdk;bl;aygh/ ukodkvf? tukodkvfrcGJwwfawmh vrf;rSefb,fodrvJ/ waeYol[m wjcm;wpfjrdKYudk
oGm;r,fqdkjyD; pDrHvmw,f/ oabFmxGufcgeD;rS vdkufoGm;r,fqdkjyD; tarudkvmajymw,f/ taruvnf; 'Dom;av;wpfa,mufxJ
&Sdawmh pdwfylwmayhg/ tareJY'Dom; (2) a,mufxJ&Sdwmudk;/ pdk;&drfawmh roGm;zdkYwm;xmaygh/ 'gayrJY r&bl;/
owfrSwfcsufabmifcwfwmrsm;w,f/ jzpfcsifwmt&Sdefrsm;wmudk;/ uGm[csufqdkawmh wif;ceJjzpfoGm;jyD; wm;ydkifcGifh
r&Sdbl;vdkY ajymcsvdkufw,f/ taru om;udk cspfvGef;awmh om;av;vufudkudkifjyD; ajymw,f/ ]om;&,ftarbJ wm;ydkifcGifh
&Sdwmayg့ wJh/ acsm့armhjyD;ajymw,f/} 'gudkt&rf;pdwfqdk;w,f/ vufudk&kef;jyD; tarudkvJatmif &kdufypfcJhw,f/
vJatmif&kdufw,fqdkawmh jyif;xefwmaygh/ tarudk pdwf&Sdvuf&Sd &kdufypfcJhvdkYomvJwmayghaemf/ jyD;awmhxGufoGm;w,f/
a&S;wkef;uoabmFawG[m &GufoabmFawG? &GufawG trsm;MuD;vTifhjyD; oGm;awmh jrSm;ypfovdkbJ/ jrefw,fwJh/ wae&ma&mufawmh
tJh'DoabmF[m &yfoGm;w,f/ olUuHt&SdefaMumifh &yfudkoGm;wmaemf/ q&mawmfMuD;rsm;u aumufcsufcsufw,f/ uH, qdkwmonf
t&Sdeft[kef wckbJwJhaemf/ vufudk &rf;w,fqdk&ifvnf; wGef;tm;&SdrS &rf;vdkY&wmaemf/ 'DtxJrSm wGef;tm;t&Sdeft[kef&SdrS
vufudk wGef;vdkY&wmaemf/ jyKvkyfjcif;vdkY ac:w,f/ odkYaomf apwem[m t&Sdeft[kefbJ/ 'Dt&Sdef[m ESvHk;tdrfu xGufwm/
trSm;qHk;jzwf&if tyl"gwft&Sdef? arwåmeJY,SOf&if tat;"gwft&Sdef em;vnfjyDaemf/ 'gbJ&Sdwmaemf/
rdwå0dE´u[m tarudk jypfrSm;vdkufwJh tyl"gwft&SdefeJY tusKd;ay;jyDwJh/ oabmFu&yfoGm;w,f/ 'Dtcg rmvdefrSL;u
rJcsw,f/ olU csnf; (3)cgaygufw,f/ 'Dawmh ] rdwå0dE´u oifhtoufeJY trsm;toufeJY rvJEdkifbl;} qdkjyD; azmifvkyfjyD;
a&xJcsvdkufw,f/ olvnf;atmufa&mufa&m oabmFuwef;xGufwmbJwJh? tHHhMop&m aumif;wmaemf/
Oykof (1)&ufapmifhxm;wJh uHav;&Sdaeawmh ol,raoao;bl;/ 'DvdkeJY azmifav;u arsmjyD;? uGsef;wpfuRef;udk
oGm;uyfw,f/ tJh'D uRef;rSm (4) cg aysmfaysmfyg;yg;aecGifh&w,f/ ewforD;awGeJYwJh yxr(4)a,muf? 'kwd, (8)a,muf?
aemuf (16) a,muf? (32) a,muf txdawmif ae&w,fwJh/ qwdk;oGm;wmaemf/ tJh'DewforD;awGu tppfr[kwfbl;/
tol&um,fawG ckESpf&ufpH? ckESpf&ufcH? (7) &ufyJewforD;vdk csrf;csrf;omomAdrmefeJY ae±&w,f/ usefwJh (7) &ufu
i&JcH&wm/ tarmif ... uRefrwdkYudk apmifhyg/ (7)&ufjynfh&if jyefvmr,f/ uRefrwdkY oGm;p&m&Sdw,fvdkY ajymjyD; aysmufoGm;w,f/
'gayr,fh olurapmifhbl;/ azmifudk qufarQmw,f/ aemuf (8) a,muf oGm;awGYw,f/ 'Dvdkaemf qyGm;eJY oGm;vdkufwm (32)
a,muftxd jzpfoGm;w,f/ oabmaygufw,faemf/ 'geJY olua&SYqufoGm;&if 'Dxufydkaumif;wm awGYr,fxifjyD;
yDwdjzpfaew,f/ 'DvdkawG;wJhtcsdef olYrSm ukodkvfb,faervJ/ Murf;w,faygh/ umr*kPf tm&kHqdkwm tifrwefMurf;wrf;wJh
pdwfeJYqdkawmh tyl"gwfyJ xGufrSmbJ/ arxkefrIawG? umr*kPfawGqdkwm tifrwefMurf;wrf;w,f/ tyl"gwfxGufw,fqdkawmh
olYrSm &SdwJh "gwfawGukefawmhwmbJ/ &kyfawGysufpD;ukefwmaemf/ ukodkvf"gwfawG ukefawmhwmbJ/ 'D[mjyD;&if ydkaumif;r,fxifjyD;
qufarsmawmh olUwudk,fvHk;rSm ukodkvf"gwfawG r&Sd awmhbl;/ 'DawmhrS i&Jom;jzpfjyD/
olYuHt&Sdeftwkdif;bJ rdbrsm;jypfrSm;&ifuswJh O'´ói&JbHkudk azmifu qdkufw,f/ tJ'DudktvG,fwulbJ
0ifvdkY&oGm;w,f/ jrdKYMuD;vdkbJ pnf;um;aew,fvdkY oljrifw,fwJh/ 'gayr,fh txJrSmu ajy;vTm;jyD; atmf[pfaew,f/ uH
owdåaMumifh acgif;xdyfrSm oifwkef;"g; t0dkif;ajy; "g;pufac:w,fwJh/ pMuFmvdkvnfjyD;jzwfw,f/ acgif;wpf0ufudk jzwfwm?
raovnf; raobl;/ aoavmufatmif cHpm;jyD; ajy;ae&w,f/ wpfjrdKYvHk; aoG; awG&JjyD; nSDapmfeHaewmbJwJh? ESpfaygif;vnf;
tMumMuD; cHpm;&w,fwJh/ tJ'gudk olu Munfhvdkufawmh tjrifawG ajymif;jyefjzpfaejyD/ acgif;rSm tifrwefvSwJh Mumyef;MuD;udk
yefjyD;oDcsif;awGqdkaew,fvdkY jrifae? Mum;aew,f/ nSDapmfeHaewmudk arT;aew,f/ olyga&mjyD;aysmfw,fwJhaemf/ ESmacgif;u&wJh
teHYuvnf; ajymif;jyefjzpfoGm;jyD/ "gwf&dyf? "gwfcdk;u ajymif;oGm;w,fvdkYrSwf/
acG;rsm;vdkaygh rpifqdkwm tifrwefeHw,fr[kwfvm;/ 'gayr,fh acG;uawmh arT;aew,f/ tukodkvftusKd;ay;[m
tJh'Dvdkajymif;jyefaemf/ t&uform;qdkvnf; t&ufuarT;aewmbJ/olwdkYtwGufu taumif;qHk;bJ/ 'Dvdkr[kwfvm;/
t&uform;yg&if bGmaw;ayghaemh/
tckvnf; rdwå0dE´u[m nSDapmfeHaewmudk oluarT;w,f/ atmfwJhtoH idkwJhtoHudk oDcsif;oHvdkY Mum;aew,f/
ajymif;jyefaemf/ tck 'pöudk (Disco) oDcsif;oHawG 'Davmuf0kef;'dkif;MuJaewmudk em;axmifaumif;vdkYxifjyD; em;axmifwJh
olu&Sdao;w,faemf/ 'gvnf;wrsKd;bJaygh/ cyfMurf;Murf;toHukd em;axmifaumif;w,fqdkawmh odyf[efrusbl;/
'geJY olutem;udk a&mufvmwJholudk ]cifAsm;acgif;ay:u yef;udk uRefawmfhudk ay;yg} vdkYawmif;w,f/ [dku
u,fyg ,lygvdkY atmf&if;uae cifAsm;rSm;aejyD/ usKyfwdkY tck[mu rdbjypfrSm;vdkY i&JcHae&wm 'g[m "m;pufac:w,fwJh/
]cifAsm; ray;csifvdkYajymwmyg} vdkYrdwå0dE´uqdkawmh [dkuodoGm;jyD iguGswfawmhr,faygh/ 'DawmhrS a&mh,lawmhvdkY
ajymvdkufwmeJY wjydKifeuf [dkucsufcsif;aysmufoGm;w,f/ udk,fvHk;yg aysmufoGm;wmaemf/ tukodkvf t&Sdef ukefoGm;wmaygh/
'Dtcg olYacgif;ay:rSm "g;puf[m vmay:awmhw,fwJh/ 'Dawmh acgif;rSm aoG;awGjzmxGufoGm;w,f/ ajy;vdkYvnf; rvGwfbl;/
olvnf; atmf[pfjyD; ajy;&awmhw,f/
'gudk bk&m;tavmif; &ku©pdk;ewfrif;uodw,f/ tJ'DawmrSm ewfrif;jzpfaewmudk;/ vlU jynfeJh wqufwnf;aemf
bk&m;tavmif;awmf[m awmxJudk vSnfhvnfoGm;wJhtcsdef i&Jom;topfudkawGUawmh &yfMunfhaew,f/ 'gudk tm;udk;wMuD;eJY
t&Sifewfrif;&,f aeygtkH;/ bmaMumifh ol 'DvdkcHpm;ae&wmvnf;vdkY ar;awmh/ tavmif;awmf ewfrif;u &Sif;jyvdkufw,f/
oif[m i,fpOfuwnf;u rdbudkEIwfvSefxdk;w,f/ jypfrSm;wmaemf tarudkvnf; vJatmif &kdufypfcJhwJh uH &Sdw,fwJh/ 'Db0rSm
Oykofav; (1) &ufapmifhjyD; ukodkvfav;jznfhcJhwJhuH bJ&Sdw,f/ 'guvnf; ewforD;awGeJY (4) cgawmif jzKef;cJhw,f/
'Dawmh 'Dukodkvf[m ukefjyDwJh/ oifh oP²efrSm tukodkvftjynfheJY rdbudkjypfrSm;wJh uH bJ&Sdw,fwJh/ 'DawmhrS olu ewfrif;&,f
odygjyDwJh/ b,favmufMumatmif cH&rSmvJvdkY ar;wJhtcg oifh&JY uH t&Sdefrukefrcsif; cH&rSmbJvdkY trdefY&Sdw,f/ cH&awmh
taMumif;&SmjyD (rdkufwJh yk*d¾KvfawG[m wtm;cHvm &&ifaMumufw,fwJh )/ 'DawmhrStaMumif;&if; udk &Smwmaemf/ taMumufw&m;
t&Sufw&m;ay:rS vdr®mw,fvdkY rSwfyg/'gaMumifh avmuygvw&m;jzpfwJh t&SuftaMumufw&m;[m ta&;tMuD;qHk;bJ/
'gudk[D&d? MowåyÜvdkY ac:w,f/
bk&m;tavmif;awmf[m ajymjyD;z,fcJhw,fwJh/ a&SYu &[ef;udk bk&m;a[maewmaemf/ jyD;awmh bk&m;[m Zmwfawmfudk
jyefaygif;w,f/
cspfom; . . . . raygheJY? rrdkufeJYwJh/ rdwå0dE´uqdkwm/ oifudk,fwdkif jzpfcJhwmwJh/ &ku©pdk; ewfrif;[m igbk&m;
tavmif;awmfwJh Zmwfaygif;ay;w,f/ tJh'geJY olwtm;a<umufw,f/ 'DawmhrS bk&m;u opömw&m;a[m ay;vdkufawmh
oabmayguf oGm;w,f/ aomwmyefjzpfjyD; a&SYqufr*fawGxd wufoGm;wmayhgaemf jzpfcJhbl;w,fvdkU rSwfyg/

tydkif;cGJyg...
'Dawmh udk,frSm;&if b,folcH&rSmvnf; pOf;pm; (udk,fyJcH&rSmygbk&m;) tydkif;cGJxm;aemf/ olUudk,feJU olUpdwfwydkif;/
wjcm;ol&JY yHk&dyfudk 'DrSmqGJzGJYw,f/ jyD;&if jypfrSm;w,f/ 'Dwcg b,fol&IH;vJ/ udk,f&IH;w,faemf/ rSefvdkUjzpfap? rSm;vdkUjzpfap?
jypfrSm;rd&if udk,f&IH;wmbJ/ tydkif;cGJwJhae&mrSm ta&;MuD;w,faemf/ 'gudkbkef;bkef;b,fu&vnf;qdkawmh '&kdifbm wpfa,muf
qDu&wm/ [dk;wkef;u ykodrfeJY &efukefvdkif;um;awG pD;&ifanmifwkef;rSm cPqif;&wmudk;/ bkef;bkef;wdkUuvnf; w&m;a[mjyD;
tjyefaygh/ 'DrSm uav;aeraumif;vdkY ygvmwJh c&D;onf wpfa,mufu '&kdifbmudkar;w,f/ 'Dum;u Zufay:udk um;wifjyD;
wdkuf&kdufoGm;wJh um;vm;vdkUar;w,f/ '&kdifbmu r[kwfygbl;wJh/ anmifwkef;rSmbJ &yfygw,fvdkY ajzvnf;jyD;a&m c&D;onfu
xaomif;usef;awmhwmbJ/ ,kwfrmMuw,f/ vufrSwfudkvdrfa&mif;Muw,faygh/ wpfvrf;vHk; aomif;usef;vmw,f/ '&kdifbmu
pdwfrqdk;bl;/
'Dawmh bkef;bkef;u 'D'&kdifbmrSm bmw&m;&SdvJvdkY apmifhMunfhaew,f/ pdwfrqdk;vdkYaemf/ wzufu odyfajymygrsm;awmh
olu wpfcGef;awmh ajymvdkufw,f/ aemifMuD;&,f.... ]'g[m uRefawmhftydkif;r[kwfbl;/ vufrSwf a&mif;wJhol tydkif;ygAsm/} wJh/
'Dvdkajymvdkuf awmh [dku bGJY&? ynmwwfyJaemf/ uGsefawmfrSm;oGm;w,fAsmqdkjyD; jyefawmif;yefw,f/ 'Dvdk tydkif;cGJxm;awmh
um;udk at;at;aq;aq;bJ armif;aeEdkifw,faygh/ 'Dpum;udk bkef;bkef; wtm;oabmusoGm;w,f? tydkif;cGJwwfwmaemf/
tydkif;cGJwm ta&;tMuD;qHk; bJ rSwfyg/

oHk;oyfcsuf
oHk;oyfcsufav;vnf; xnfhajym&atmifaemf/ wpfa,muf olUacgif;rSm&JjyD; temawGaygufw,f/ Elovdk jzpfcsifaewm/
em;udkawmif ul;vmjyD/ bkef;bkef;owif; Mum;awmh a&mufvmw,f/ bkef;bkef;uvnf; aeraumif;awmh ukwifrSm vSJaew,f/
'geJYbJ wkdwdkbJpum; ajym&atmif/ b,folUudk jypfrSm;xm;vJvdkY ar;vdkufawmh rSefvSyg/ a,mu©r jypfrSm;rdygw,f bk&m;wJh/
olUudk i,fi,fav;xJu arG;pm;xm;wJh a,mu©raemf/ bGJY&?ynmwwfatmifvnf; oifay;xm;jyD; orD;eJYvnf; ay;pm;xm;w,f/
aus;Zl;u b,favmufrsm;vnf; pOf;pm;aemf/ a,mu©ru olUtydkif;eJY olrSm;wm/ tJh'DrSm; wJh tydkif;udk Mum;uae olu
pdwfqdk;jyD; qJqdkw,f/ jyD;awmh tdrfu qif;w,f/ wjcm;pDyJaemf/
aemuftdrfiSm;aew,f/ acgif;,m;vdkY ukwf&if;eJY yGwufvmw,fwJh/ aiGcsrf;omawmh uk vnf;ukEdkifwmaygh/ 'gayr,fh
uk&if;eJY ydkqdk;vmw,f/ 'Dawmh t&rf;vefYjyD; bkef;bkef;qDudk a&mufvmw,f/ bkef;bkef;ar;r,fvdkY tcka,mu©rtay:rSm pdwfu
awG;wdkif; at;vm;? ylvm;qdkawmh awG;wdkif;rauseyfbl;wJh/ at; ... 'Dvdk rauseyf&ifawmh aq;ukvdkY&rSm r[kwfbl;vdkYaemf/
bmvdkUvnf;qdkawmh awG;wdkif; jypfrSm;aewmudk;vdkY/ tyl"gwfxGufaewmudk;/ olY&SdwJh taoG;tom;[m [dkyk*¾dKvf&JU
taoG;tom;jzpfaewm/ olauR;vdkY MuD;jyif;vm&wm/ olU&JUaus;Zl;u axmufyHhxm;wm r[kwfvm;/ jypfrSm;wJhtm;
rsm;vGef;awmh cH&wmayghaemf/ 'umMuD; tydkif;cGJxm;&w,fvdkU udk,fhudk,fudk,fhpdwfeYJukd,fhaoG;u wpfydkif;? olrSm;wm
olcHvdrfhr,f/ olUtaMumif; udkawG; jyD; udk,fu 'DrSm (b0ifu) yl&ifjzifh udk,f t&IH;bJvkdY olauR;wJh aus;Zl;u udk,fhrSm
&Sdwmudk;/ olauR;xm;wJh aus;Zl;eJY olUudkjypfrSm; w,fqdk&if 'g[m wefjyefvIdif;vmjyD; udk,f&IH;w,fvdkUajymawmh
em;vnfoGm;w,f/ 'geJY olUudk oGm;awmif;yefcdkif;vdkufw,f/ a,mu©ru wHcg;ydwfxm;w,fwJh/ 'geJY a&Twd*HkrSm
oGm;uefawmhcdkif;vdkuf&w,f/ av;ywfavmufMumawmh olUa&m*gaysmufoGm;w,f/ olauR;xm;wJh aus;Zl;eJY olUudk jypfrSm;w,f
qdk&if 'g[m wefjyefvIdif;vmw,f/ oabmaygufMuvm;/ tydkif;cGJxm;aemf/olrSm;wm olcHvdrfhr,f/ olUtaMumif;udk awG;jyD;
udk,fua'gojzpfw,fqdk&if b,fol&IH;rvJ/ (udk,fyJ&IH;rSmyg bk&m;)
&[EåmawGqdk 'Dtydkif;udk &Sif;&Sif;jrifxm;awmh owfzdkYvmyaptHk;/ 'Dvludk pdwfrqdk;bl;/ owffaeyaptHk;/ tJh'Dvludk
pdwfu rnTwfbl;/ oabmayguf&JYvm;/ owfwm olUuHeJY olUtydkif;oGm;wm/ udk,fh[m udk,fw&m;rSwfjyD; vGwfatmifaewmu
udk,fhtydkif;? &Sif;&Sif;av; cGJxm;vdkufwmaemf/ "gwf&dyf? "gwfcdk;awG tysufrcHbl;/ taMumif; nDnGwfvdkYaor,fhuHygvm&if
a&SmifvdkYr&bl;/ aorSmbJ/ tydkif;cGJ ypfvdkufwmaemf/ udk,fhudk raumif;ajymjyD; qJaeyaptHk;/ udpör&Sdbl;/ olYtydkif;eJYolbJ
udk,fu taMuG;ausw,f/ olrsm;taMuG;vmqyfay; w,fvdkYrSwf/ tcsdefumv wpfckMum&if jyD;oGm;rSmbJ/ 'Dvdktydkif;cGJ&r,f/
ta&;MuD;w,faemf/
bmaMumifhcsufcsif;tusKd;ray;wmvJ
oHk;oyfMunfhawmh bkef;bkef;apmapmuajymwJh rdwÅ0dE´ua&m? tarudkuefcsjyD; (2) vtwGif; csrf;omwJh yk*d¾Kvfa&m
qef;Mu,fwJhtjzpfav;awG Munfh&atmifaemf/ jypfrSm;yifjypfrSm;aomfvnf; csufcsif; i&Jom;rjzpfbl;/ bmrSrjzpfbl;/ 'g[m
pOf;pm;p&mjzpf vmw,f r[kwfvm;/
vlwpfukd,fvHk;rSm&SdwJh "gwf&dyf? "gwfcdk;owdÅåawG udef;wmudk aoG;wpfpufeJY jyefjyD; aygif;vdkuf&atmifaemf/
aoG;wpfpuf[m wpfudk,fvHk;bJ xm;vdkufygawmh/ owdåqdkwm &Sdw,f/ owdåqdkwm yg0g (Power) vdkYvnf;ac:w,f/
pdwfusufpm;&m awG;wdkif; awG;wdkif; 'DrSm owdåqdkwm&Sdw,f/ em;vnfjyDvm;/ 'DrSm tat;"gwfrsm;wJh yk*d¾Kvff[m
csrf;omw,f/ &kyfygvSw,f/ tat;"gwfqdkwm tay;eJY aysmfwmaygh / 'ge? oDv? bm0em 'gawGaygh/ wpfzufom; &ifxJ
at;atmif? ESvHk;at;atmif? om;orD;utp tukefygw,f/ ay;jyD;aysmfaewJh yk*¾dKvf[m wlaomtusKd;ay;? pdwfwdkif;usatmif ay;
aysmfcJhwJh tm;rsm;aomaMumifh pdwfwdkif;usjzpfw,f/ pdwfwdkif;us ae&w,f vdkYrSwfyg/ tJh'DowådawGrsm;aomaMumifh a&SYydkif;rSm
rd'¨0dE´u[m &mEIef; (100) rSm (90) avmuf u ukodkvfvIdif;rSm&Sdw,f/ (10) avmufu tukodkvfvdkYrSwf&atmif/
aoG;ay:rSDjyD; jzpfwJhpdwfu aoG;ESvHk;tdrfxJ a&mufwdkif;a&mufwdkif; pdwf[mjzpfcGifh&w,faemf/ 'Duae tm&kHudk qGJjyD;
MuHpnf awmifhwwJh t&m[m trsKd;w&m &Sd&if &mEIef; (90) jynfhvdrfhr,f/ olMuG,fom; qdkawmh jynfhpHkwmaygh/
oabmaygufjyDvm;/ olYrSm q&maumif;? orm;aumif;udk rrSD&awmh tMudrfMudrftm&kHqGJ ,lwmrSm;awmh 'DxJrSm (b0ifrSm)
tyl"gwfawG wdk;jyD;vmw,f/ &mEIef; (100) rSm (30) u tukodkvfqdk (70) [m ukodkvfbJ usefawmhw,f/ (70) eJY (30)
qdkawmh (70) u rombl;vm;/ ( omygw,fbk&m; ... ) 'gqdk rodomao;bl;/ pD;yGm;a&;vnf; rodomao;bl;/
tusLd;ay;vnf;rodomao;bl;aemf/ xyfjyD; rdbvnf; jypfrSm;? bk&m;vnf;&Sdrcdk;? ykwD;vnf;rpdyfbJ aomif;usef;aer,fqdk&if
tyl"gwfxGufaew,faygh/ pdwfuaemf olrsm; twif;ajymwmutp ygw,f/ em;vnfjyDvm;/
'gqdk&if &mEIef; (100) rSm (50) u tukodkvf qdk (50) [m ukodkvfbJ usefawmhw,f/ ukodkvfeJY tukodkvf[m (50)
pD/ 'gqdk&if pdwfwdkif;uswm wpf0uf? ruswm wpf0ufaygh/ 'gvnf; rodomao; bl;/ ESvHk;at;p&m qGJtm;u pdwfwdkif;uswm
wpf0uf? ruswm wpf0ufjzpfaejyD/ oabmt"dyÜg,fu pD;yGm;a&;rSm (1) odef;&&if? wpfodef;ukefr,f/ 'Dvdkaemf/
tzwfrwifawmhbl; qdk&if pOf;pm;&r,f/ wdkYwpftdrfvHk; ukodkvf "gwfawG rSdefvmjyD? tukodkvf0ifvmjyDvdkY rSwf&r,f/ 'gqdk&if
bk&m;&Sdcdk; rysuf eJYawmh/ &kyf&Sif? wDAGD (TV) awG avQmawmh? ravQmYvdkY r&bl;aemf/ jyD;&if bk&m;udk cP cPoGm;jyD;
tat;"gwfeJY yDwdjzpfae? 'ge ydkjyKay; oDvaqmufwnfay;awmh 'Dvdkqdk jyefqufvmvdrfhr,f/

tarGay;wwfygap
udk,f&SdwJh ypönf;awG[m qGJtm;aMumifhzGJYjyD; aewmudk;? qGJtm; r&Sd&if pD;yGm;[m usrSmbJ? 'gaMumifhwpfcsKdU[m
rdbbdk;bGm; tpOftquf csrf;omw,f? 'gayr,fh om;orD;vufxufa&mufawmh wpfcsKdY qif;&JoGm;wm&Sdw,f? bmvdkYvnf;vdkY
qef;ppfawmhrdbvufxufrSm csrf;omawmh oHk;csifwdkif;oHk; ? jzKef;csifovdkjzKef;aeMuw,f? rdbudkvnf;a'goeJY jyefatmfjyD;
jypfrSm;w,f? 'Dtcg pGrf;tm;awG usukefwmaygh rSwfyg/ om;orD;awGcsrf;omapcsif&if tarGay;csif&if ukodkvfeJYwGJay;&w,f/
tJh'D ypönf;OpömeJY avsmfnDwJh qGJtm;udk xnfhay;rS&rSmaygh/
tat;"gwfudk xkwfjyD; tm;jznfhawmhaemf/ 'Dvdkr[kwfbJ qufrdkufaer,fqdk&if tukodkvfbufudk (10)
wdk;vdkufr,fqdk&if (60) jzpfjyDaemf/ &mElef; (100) rSm (40) u ukodkvfqdk (60) [mtukodkvfbJ rsm;vmw,f/ tukodkvf[m
omoGm;jyDaemf/ 'gqdk&if MudKufovdk&Sm? taMuG;awGeJY vnfaerSmbJ/ MuHzefjyD; taMuG;wifaerSmbJaemf/ usufpm; vdkuftkH;r,f
qdk&if &yfuGuf&kH;bJ &mEIef; (100) rSm (30) u ukodkvfqdk (70) [m tukodkvfbJ rsm;vmw,f/
'Pfq,fyg;pjyDaemf/ 'DxuftvGefqdk&ifawmh &mEIef; 100rSm 80 (tukodkvf)? 'gqdk&if tcsKyfwdkY axmifwdkYbJaemf/
b0awG Murf;wrf;jyD;? tjynfhqdk&ifawmh ajymp&mr&Sdawmhbl;aygh/ i&Jom;vdkbJ axmifxJrSm cHpm;ae&wmaemf/ rdwå0dE´u
&kwfw&uf jynfhoGm;wJh yk*¾dKvfaemf/ ckeajymwJh tarudkuefwJh yk*¾dKvf[mvnf; jynfhoGm;wmbJ/ em;vnfjyDvm;/ Mum;xJrSm (2)
vtwGif; csrf;omwm tjcm;r[kwfbl;/ uHqdkwm tjrJwefjyefvdkufvmwmudk;/ tcsdefumvtm;jzifh odef;aygif;
rsm;pGmcsrf;omEkdifwJh tcsdef? tJ'Dtcsdef olUrSmqGJtm;r&Sdawmh (4/5) odef;eJY jyD;oGm;w,f/ oabmaygufw,faemf/ wpfcsKdUqdk
aomufpm; aysmfyg;jyD; rdbvnf; rav;pm;bl;/ Murf;wrf;aewJh yk*d¾KvfawGaemf/ 'Dvdk yk*¾dKvfawG csrf;omaewmudk tm;ruseJY/
ta[mif;pm; awG? 'DtcsdefrSm olU&JY twdwfuHu axmifcsDjyD; tusKd;ay;csdefrSm 'DtxJrSm (tcH"gwf) qGJtm;r&Sdawmh
wpf&mavmufeJYbJjyD;aew,f/ t&Sdefukef oGm;&if xdk;usawmhr,f/ tiftm; aumif;awGudk ESvHk;tdrfu tpmpm;rSm;w,fvdkU
ac:w,f/ tukodkvfjzpfapwJh tpmudkxnfhawmh (ESvHk;oGif;jcif;aMumifh) tm;avsmhavsmhoGm;wmaygh/

udk,frSm;udk,fcH
tJ'DtcsdefrSm udk,frSm;&if udk,fbJcH&rSm/ aemufqHk; rdom;pk wpfckvHk;rSm wpfa,mufwnf; uGufqdk; aevnf;
wpfa,mufwnf;bJ cH&rSmbJ/ 'Dtem;rSm aeoGm;wJh 'umwpfa,mufqdk&if olu trl;orm;bJ/ aeUwdkif; qJqdkaewm/ om;orD;?
om;r,m; udk odyfEdkifwmbJ/ rdef;reJY uav;awGu bkef;bkef;qD csOf;uyfjyD; aiGav;pkxm;Muw,f/ uav;awG t&G,fa&muf&if
&[ef;cHcsifvdkYygwJh/ bkef;bkef;uvnf; rjzpfjzpfatmif &[ef;cHay;? tvSL'gejyKay;awmh rdom;pkusefwJh yk*¾dKvfawGu tukef
ukodkvf'ge&Sdw,f/ ukodkvf"mwf&Sdw,f/ olwpfa,mufxJ qdk;aewmaemf/ pD;yGm;a&;vnf;wufa&m? [dkvlu avjzwfjyD;
rpm;&bl;/ tJ'D pD;yGm;a&;eJY oleJYrqdkifawmhbl;/ olUrdom;pk pD;yGm;a&;wufawmh [dkvlu avjzwfjyD; aooGm;w,f/ 'Dvdkaemf?
wpfa,mufwnf;qdk;vnf; wpfa,mufwnf; cH&w,faemf/ uGufjyD;cH&w,f/ 'DawmhrSwfyg? udk,frSm;&if udk,fbJcH&r,faemf/
uHoabmw&m;[m rsufESmrvkdufbl;/ 'DuHt&Sdefudk bkef;bkef;wdkYu &yfwwfzdkU? avsmhwwfzdkU?xdef;wwfzdkYbJ vdkw,f/
toufMuD;wJh yk*¾dKvfawG? 0g&ifhwJh yk*¾dKvfawG odygw,faemf/ &Smwdkif;r&rSef;udk? b,favmufyJ aoaocsmcsm csdef;xm;ygap?
csdef;xm;&if;eJYbJ wpfenf;r[kwf? wpfenf; vGJaewmawG&Sdw,faemf/ 'gaMumifhrdkY rdrd&JY ukodkvfuH udk jznfhMuyg/ tay;eJY
bJaysmfyg/ 'Dvdkvkyfay;rS taumif;bufukd a&mufrSmaygh/ tat;vIdif;? tat;"mwf jzpfrSmaygh/
bkef;bkef;u w&m;a[maeayr,fhvnf; raemu tyl"mwfawG xGufaew,f? nHhaer,fqdk&ifbkef;bkef;cH&rSmbJ/
uwHk;rkdUvdkU rnSmbl;aemf? oabmaygufjyDvm;/ udk,frSm; udk,fcHaMu;bJ/t0wftpm;eJY vnf;rqdkifbl;/ trnfemreJYvnf;
rqdkifbl;/ 'DraembJ? t"du pdwfusufpm;&mvGJ&if udk,fcH&rSmcsnf;bJ/ em;vnfjyDaemf/ 'Dawmh tcsdefwdkif; tcsdefwdkif;udk
owdxm;&r,f/ wpfa,mufwnf; uG,f&mrSm olrsm;qdk;aMumif; awG;aer,fqdk&if nHhrvm;? aumif;rvm; (nHhygw,f
bk&m; . . .)/ [kwfw,f/ udk,f&IH;rSmbJaemf/tcsdefwdkif; ta&;MuD;w,f/ oabmaygufjyDaemf/
aA'ifar;&ifawmh arG;vwdkY? bmwdkY? nmwdkYaygh/ 'Dvdkaemf/ tcsKdUu bkef;bkef;udk aA'ifq&m omomavmufbJ
atmufarhMuw,f/ bkef;bkef;u bk&m;a[mtwdkif; oifay;aewm/ "mwfoabm? uHoabmawGudk csdefqjyD; oifay;aewm/
em;vnfjyDaemf/ aA'if ar;wmudk bkef;bkef;MudKufrS rMudKufwm/ tif;awG? aq;awGvnf; rMudKufbl;/ uHoabmudkom csdefqjyD;
oifay;wmbJ&Sdw,f/ oabm aygufMujyDvm;/ 'gudkvnf; odtkH;rS? wpfcsKdYu 'gudk em;rvnfMubl;aemf/
tm;vHk;[m aoG;rSmrSDjyD;jzpfwJhpdwfu tm&kHudk qGJ,lwmudk;/ aoG;rSm aiGawGtrsm;MuD;vSLcJhwJh owdåudef;xm;w,fqdk&if
aiGeJY ywfoufjyD; qGJ &w,f/ a&TawGvSLcJhwJhowdåqdkvnf; 'Dtwdkif;bJ&w,f/ owdåudef;aewmudk;/ 'Dvdkr[kwfbJ olrsm;
raumif;aMumif; twif;awG ajymaewJh aoG;ydkif&Sif[m tJ'DowdåaoG;ydkif&Sif[m pD;yGm;udkqGJvdkY&yghrvm;/ tysufbJ qGJvdkY&r,f/
pdwfwdkif;ruswmbJjzpfw,f/ em;vnfjyDaemf/ 'gaMumifhrdkY bk&m;u trdefY&Sdw,f/ &m[kvm0g'okwåefrSm jrefrmvdkajym&if
olwpfyg;&JY raumif;aMumif; uJh&JU&IHcswJh pum;udk a&SUrSmvnf; rajym&bl;/ aemufuG,fvnf; rajym&bl;wJh/ ajymr,f qdk&ifvnf;
pOf;pm;jyD; ukodkvfvm;? tukodkvfvm;qdkwmudk csdefqjyD; ajym&r,fwJh/ udk,fajymwJhpum;[m tyl"mwft&SdefeJY ajymwmvm;/
tat;"mwfeJY ajymwmvm;qdkwmudk cGJjcm;ae&r,f/ 'g[m oHvkduf tdrfajrSmifvdkbJaemf/ tyl"mwft&SdefeJY ajymwmvm;?
tat;"mwfeJY ajymwmvm;qdkwmudk cGJjcm;ae&r,f/ 'g[m oHvdkuf tdrfajrSmifvdk bJaemf/ tyl"mwft&Sdefqdk&if tpkefvrf;?
tat;"mwf t&Sdefqdk tqefvrf;/ 'gudk udk,fhwdkif udk,fodae&r,f/ 'g[m rvGJwJhw&m;/ vlrsKd;? bmom? trnfemreJY
rqdkifbl;aemf/ &[ef;&,f? vl&,f r[kwfbl;/ 'Dus&ifawmh udk,fjzpfudk,fcHbJ/ 'Dvdkaemf/ oabmaygufw,f r[kwfvm;/
jyD;&if olwpfyg;&JYtjypfudk pdwfujuHpnfjyD; yHkazmfwJhyk*¾dKvf EIwfuygajymwJh yk*¾dKvf[mtmoa0gw&m; wdk;oxuf
wdk;w,fwJh/ wpfenf;tm;jzifh pGrf;tm;usw,faygh/ edAÁmefeJY a0;oxuf a0;ygvdrfhr,fwJh/ 'Dawmh tm;vHk;rSwfyg/ tdrfudkygatmif
o,fMuyg/

edAÁmefvdkcsif&if olrsm;twif;rajymeJY
'Dawmh wu,fcsrf;om;csif&if olrsm;twif;rajym&bl;/ edAÁmefvdkcsif&if olrsm; twif;rajymeJY/ em;vnfjyDaemf/ 'g[m
xG#facgifq&mawmfMuD; qHk;rvdkufwJh pum;aemf/ raumif;wJh *kPfeJY aygif;pyfw,fqdkuwnf;u jypfrSm;vdkufwmbJ/
a'goygoGm;jyD/ aus;Zl;qdkwm tjyeftvSefbJ/ b,folrS ruif;Mubl;/ bkef;bkef; a&Tawmifudk a&mufoGm;wkef;u
q&mawmfMuD;wpfyg; olYab;em;rSm a&;xm;wmudkawGYawmh bkef;bkef;MunfhjyD; jyHK;rdw,f/
csrf;omcsif&if olrsm;twif; rajymeJYwJh/ a&;xm;w,faemf/ 'Dvdk a&;xm;awmh q&mawmf bk&m;tem;udk vlawG
odyfroGm;Muawmhbl;/ vlawG[m rsm;aomtm;jzifh twif;tzsif;ajymcsifwJh olawGu rsm;w,f r[kwfvm;/ pum;q,fvHk;rSm
&SpfvHk;[m twif;ygawmh q&mawmfMuD;em; vlawG&Sif;aewmbJ/ q&mawmfMuD;u at;at;av;&,f aewmaemf/'Dawmh
q&mawmfMuD;rSm ajymp&mpum; odyfr&Sdawmhbl;/
aemufqHk;ydwf EdkifiHa&;vnf; rpGufeJY/ udk,fhtaMumif;udk odatmifMudK;pm;&r,f/ oifwmudkvnf; rarYeJYaemf/
udk,fhtvkyf udk,fvkyf&r,f/ udk,fhvrf;udk,favQmuf&r,f/ 'g[m a,mq&mawmfMuD; qHk;rcJhwJhpum;aemf/ jyefajymr,f/
udk,fhtaMumif;udk,f odatmifMudK;pm;&r,f/ ig[m ukodkvfrsm;ovm;? tukodkvfrsm;ovm; qdkwm odae&r,f/ bk&m;
a[mtwdkif; odatmifMudK;pm;aemf/
jyD;&if udk,fh tvkyf udk,fvkyf&r,f/ udk,fhvrf;ukd,favQmuf&r,f/ udk,fhae&m udk,fae&r,f/ oabmayguf&JYvm;/
&[ef;u &[ef;ae&m ae? vlu vlae&m vlaeaygh/ 'DOyrmtwdkif;bJ/ udk,fhae&m udk,faeayghaemf/ udk,fhvrf;udk,favQmuf?
udk,ftvkyfudk,f vkyfqdkwm [m udk,fhtvkyfudk,fvkyfjcif;tm;jzifh wm0efausw,f/ trsm;yg csrf;omw,f/
trsm;twGufyg jyD;oGm;w,f/ &[ef;qkd&ifvnf; &[ef;wm0efu raumif;jrpfwm;? aumif;&mnTefvSpf? topfa[musL;
emzl;xyfrH? ewfxHwif&m? arwåmvnf;jyK? &[ef;rIwJh/
udk,fhwdkif udk,fusifhwJhae&mrSm 'umrsm;udk qufqHwJhtcg aumif;wJhvrf;? raumif;wJhvrf; cGJay;&w,f/
arwåmay;&w,f/ w&m;tMudrfMudrf a[may;&w,f/ emjyD; om;w&m;udk &Sif;atmifvnf; oifay;&w,f/ edAÁmeftxd
vrf;a&mufatmif oifay;&w,f/ arwÁåmxm;&rSm bkef;bkef;wdkUtvkyf/ udk,fhvrf;udk,favQmuf? udk,fhtvkyf udk,fvkyf?
udk,fae&m udk,faeayghaemf/ oabmaygufvm;/ 'Dvkdae&if trsm;csrf;om oGm;wmbJ/ udk,fhwm0ef udk,fausvdkY arwåmeJY
aer,fqdk&ifawmh bmrS jyóemr&Sdbl;/ 'Dawmh 'Dae&mrSm jypfrSm;w,fqdkwmonf abmifausmfwmbJ? tydkif;ausmf Muwmaygh/
'Dawmh taumif;qHk;onf arwåmtaumif;qHk;ygbJ/
b,folYtay:yJjzpfjzpf yHkazmf&if jyHK;&TifwJhyHkudkom &atmif azmfMuaemf/ arwåmbJ vTwfMu/ em;vnfjyDvm;/ tjypfawG
r&Sm&bl;aemf/ tjypf&Sm&if twif;ajymwmbJ/ raemuvnf; rajymeJY? EIwfuvnf; rajymrdapeJY? arwåmomvTwf/ bmvdkYvnf;
qkdawmh wpfOD;eJYwpfOD; aus;Zl;[m uif;rS ruif;MuwmbJaemf/ usefwJh jyóem onf udk,fhudpör[kwfbl;/ olUtydkif;eJYol?
olU[mol oGm;vdrfhr,f/ uHawGbJaygh/ uHt&Sdefav;twdkif;bJ jzpfaeMuwmudk;/udk,fuawmh arwåmvTwf/ 'gudk,fhwm0efbJ/
udk,fh[mudk vHkatmifumMu/
'gbJ&Sdw,f/ arwåmeJYaerS at;csrf;rSmaemf/ b,folUtay:udkrS raumif;wJh *kPfawGeJY aygif;pyfjyD; rMunfheJY/ tjrJwrf;
jyHK;jyHK;&Tif&TifeJY jzpfaewJh yHkudkbJazmfyg/ a&T? aiGawGjynfh pHkjyD; jyHK;&TifwJh yHkav;azmf? ESvHk;at;wJh yHkudkazmf? udk,fhwm0ef udk,faus&If
jyD;wmbJ/ tJ'Dtwdkif;aeMu&r,f/ oabmaygufMujyDvm;/

r*fwm;zdkvfwm;
udk,fhoP²mefrSm taoG;tom;[m wDAGD (TV) pufvdkbJaemf/ EdkifiHaygif;pHku vdkif;awGzrf;awGxnfh&ao;w,f
r[kwfvm;/ 'DawmhrS zrf;vdkY&wm/ taoG;tom; xJrSm tukodkvf"mwfawG&mEIef;tjynfhxnfhxm;r,f/ Murf;wrf;ae r,fqkd&if
pD;yGm;udk qGJEdkifyghrvm;/ (rqGJEdkifygbk&m; . . . ) &wem&Sd&m &wempkqdkwJh pum;&Sdw,f r[kwfvm;/ 'DtaoG;tom;xJrSm
raumif;wJh"mwfawGxnfhxm;awmh pD;yGm;awmif rqGJEdkifbl;/ oabmaygufvm;/ edAÁmefqdkwmonf bk&m;ÚmPfawmfeJY jrifcJhwJh
edAÁmefw&m;/ tifrwef odrfarGYwJhw&m;/ tifrwef MunfvifwJhtaoG;tom;? pdwfydkif&SifrS jrif&wm/ ukodkvf"mwfjynfhrS
jrif&wmaemf/ tenf;qHk; yxrpsmefqdkwm r[mukodkvfac:w,f/ &mEIef;jynfh ukodkvfac:w,f/tJ'Dukodkvf"mwft&Sdefr&SdbJeJY
edAÁmefray:bl;/ em;vnfjyDaemf/ tJ'Dawmh tukodkvf t&Sdeft0grsm;wJh aoG;eJYowdåpdwf[m ajzMunfhyg/ edAÁmefjrifyghrvm;/
(rjrifygbl;bk&m; . . .) wjcm;pDbJ/ 'gaMumifh r*fwm;? zdkvfwm; vdkYajymwmaemf/
w&m;tm;xkwfcsifwJh pdwfvnf;ay:rSm r[kwfbl;/ tm;xkwfvnf; tJ'Dyk*d¾Kvf &rSm r[kwfbl;aemf/ em;vnfjyDvm;/
wpfcsKdYqdkajymw,f? rsufvHk;rSdwfvdkufjyDqdk&if arSmifwmawGbJ ay:w,fwJh/ wjcm;bmrS rjrif&bl;wJh/ Murf;wrf;wJh yk*¾dKvfawG
xdkifw,fqdk&if arSmifaewmbJwJhaemf/ bkef;bkef;u olwdkYudkMunfhjyD;? aMomf . . . tukodkvfawG rsm;vdkufwmvdkYaemf/ wu,fvnf;
tukodkvfrsm;w,f/ 'DawmhrSwfyg/ udk,fhtaoG;tom;rSm&SdwJh owdå awGudk ajymif;jypf&r,f/
'DtxJrSm yOömeEÅd,uHuvGJ&if usefwmawG ajyw,fvdkY rSwfxm;/ yOömeEÅd,uHorm;awmifrS uefawmhvdkY&Sd&if
i&Joufwrf; avsmhw,fwJh/ tZmwowf rif;om;udkMunfhav/ yOömeEÅd,uHig;ckudk a&wGufMunfh&atmif/

• bk&m;udk aoG;pdrf;wnfatmifvkyfwJhyk*¾dKvf b,favmuf uefawmh uefawmh i&JusrSmbJwJh/


• &[EÅmowfrdwJh yk*¾dKvf ajzvdkYr&bl?;? usrSmbJ/
• trdowfwJhyk*d¾Kvf ajzvdkYr&bl;? usrSmbJ/
• tzowfwJhyk*¾dKvf ajzvdkYr&bl;? usrSmbJ/tZmwowfrif;om; i&JuswmbJaemf/ r*fwm;? zdkvfwm;;w,f/ r&bl;aemf/
• oHCmoif;cGJwJh yk*d¾KvfajzvdkYr&bl;? usrSmbJ/

a'0'wfaemf? olvnf;i&Jusw,f/ 'gayr,fh tZmwowf rif;om;[m i&Jowfwrf; avsmhoGm;w,f/ r*fomr&wmaemf/


'gaMumifh uefawmhwm enf;enf;rS ravQmheJY/ r&IH;bl;vdkUrSwfyg/
taztarudk owfrdyaptHk;/ em;vnfjyD; bk&m;udk uefawmh&if i&Joufwrf;avsmhw,f/ jyefwuf&if
tqifajyr,faygh/&IH;ygtHk;rvm;/ (r&IH;ygbl; bk&m;...) 'Dawmh ukodkvfeJY,SOfwJh tat;"mwfudk oGif;xm;? udk,fhtwGuf
tjrwfcsnf;bJvdkYrSwf/
uefawmhcef;
uefawmhenf;udkvnf; oiftHk;r,f? bk&m;&JU *kPfaus;Zl;awGudk atmufarhjyD; uefawmhaemf/rsufpd rSdwfvdkuf&if bk&m;yHk
tMuD;MuD;udk &atmifaz:Mu/ em;vnfjyDvm;/ ray:&if xyfMunfhjyD;&if rsufpdrSdwfjyD; tm&kH,luefawmhvdkuf/ bk&m;tay:
cspfvmatmif yHkazmf&w,f/ tJ'Dvdkuefawmh&ifawmh 'Du (tcH"gwf) pGrf;tm;awG ajymif;oGm;a&m/ raumif;wJh "mwfawGysufjyD;?
aumif;wmawG tpm;xdk;vdkY aMuoGm;jyD? EdkifoGm;jyD/ uefawmhenf;aemf/ tJ'gudk bk&m;a[mrSmvdkuf&SmjyD; pOf;pm;? tajzay:wmhrS
uefawmhcef;udk xnfhay;wm/ w&m;emvdkYr&wJholawG emvdkY&oGm;w,f/ pD;yGm;vnf; wufygw,f/ wpfcsKdY a&m*gawG
aysmufukefw,f/ udk,fawGYawGtrsm;MuD;&Sdygw,f/
uefawmhwJhae&mrSm bk&m;ajczrddk;awmfeJY rdrd OD;acgif;xdjyD; uefawmhwJhyHkudk az:jyD; uefawmhyg/ pdwftpm; pm;w,f
ac:w,f? pdwful;yJaemf? t&dyfyJ? pdwftpmpm;wm t"dubJ? 'Dvdktm&kH,ljyD;awmh &ifxJrSm at;ae&w,f? em;vnfjyDvm;?
'Dukodkvft&SdefeJY jypfrSm;wJh uHawGaysmufatmif uefawmhygw,f? 'Dvdkaemf 'gqdk&if"gwfawG ajymif;oGm;wmaygh?uefawmh&ifvnf;
bk&m;"gwfawmfudef;&mrSm uefawmh&r,faemf.../ tjypfrSm;cH yk*¾dKvfr&Sdbl;qdk&if bk&m;"gwfawmf udef;&mrS uefawmh&w,f/
"gwfawmf[m bk&m;bJ? wefjyeftqrsm;w,f? arwåmMuD;rm;wJhbk&m;vdkY 'DvdkyDwdpGrf;tm;ukd ,laemf/
a&S;a&S;bk&m;rsm;[m y&dedAÁmefpHw,fqdk&if a&TwHk;MuD;vdkbJ xm;ay;cJhw,f/ a&TwHk;vdk wpfwHk;wnf; &Sdwmaemf/ a*gwr
jrwfpGm bk&m;&Sif udk,fawmfjrwfMuD;usawmh oufwrf;wdkvdkY owå0gawG rzl;vdkuf&bl;? "gwfawmfawG uGJoGm;w,f/
"gwfawmf[m ylaZmf&if yGm;w,f? rylaZmfbl; r&kdaobl; qdk&if "gwfawmf[m raebl;? jyefMuGoGm;w,f/

ouf&Sdbk&m;vdkYrSwf
atmufzuft&yfrSm 'umwpfa,muf&JY ukd,fawGYaemf? "gwfawmf[m touf0ifw,f/ touf&Sdw,fvdkYbJ ,lqw,f/
ouf&Sdbk&m;vdkYbJ cH,lxm;w,f? bkef;bkef;cH,lxm; w,faemf? tJh'D'um[m "gwfawmf (9) qludk ykvif;xJudk xnfhxm;w,f/
tdrfjyifawmh "gwfawmfykvif;udk ukwifatmufxJ xdk;xm;w,fwJh? ]'umMuD; tJh'Dvdkqdk&if &SdcsifrS &Sdvdrfhr,f} ajymvdkufawmh
uAsmuoD ajy;Munfhw,f? ykvif;udk tzHk;ydwfxm;wmaemf? r&Sdawmhbl;wJh? b,fvdkvkyf&rvJvkdY bkef;bkef;udk ar;w,f?
prf;Munfhr,faygh? "gwfawmf xnfhwJh ykvif;udk aq;w,f? aemuf uefawmhyGJxdk; ig;yg;oDvcHjyD; nbufusawmh yifh
wmaygh? bkef;bkef;u odcsifvdkY tzHk; rzGifhxm;bl;? reufusawmh (9) qlvHk; jyefa&mufaewm awGY&w,f/ thHMop&maumif;w,f?
ouf&SdbJaemf? oabmaygufvm;/

pMum0|mysHHYaeaombk&m;"gwf
'Dawmh ouf&Sdbk&m; &Sdaew,fvdkUudk pdwfxJrSmxm;&r,f? wefjyeftquvnf; trsm;MuD;bJaygh? "gwfawmf&JY "gwf&dyf?
"gwfcdk;awG[m pMum0|mudk ysHUaeygw,fvdkUqdkw,f/ 'Dacwf awmh em;vnfvG,fygw,f? wDAGD (TV) vIdif;vdkaygh? 'DteD;tem;rSm
wDAGDvIdif; (TV Wave)&Sdw,f r[kwfvm;? okdUaomf 'Dtwdkif; vufeJY udkifvdkUprf;vdkYr&bl;? vdkif;wlpufeJYzrf;&if (TV) t&kyfawG
ay:vmrSmbJ? "gwfwl&meJY zrf;rS&w,fav? oabmaygufw,faemf? tJ'DvdkbJ "mwf&dyf? "mwfcdk;awGu ysHUaewm? udk,fu
tifrwefat;wJh "mwfeJY bk&m;udk yHkazmfrSpdrfh0ifvmrSm? ESvHk;at;jyD; rmefavsmY? MuGufom; tm&kHaMumawG avQmcsvdkuf&w,f/
&ifxJrSmpum;rajymbJ at;aeatmif cHpm;wwf&w,f/ tifrwefat;wJh"mwfeJY bk&m;udk ykHazmfrS pdrfh0ifvmrSm? em;vnfjyDaemf/
'grS pGrf;tm;ajymif;rSmaemf/
"mwf&dyf? "mwfcdk;&Sdw,fqdkwm ajymvdkUod&wm/ a&Twd*Hkbk&m;wpf0dkuf &yfuGufa&mufoGm;&ifawmif atmufvrf;ynm
awG[m wpf0ufavmuf oHk;r&bl;wJh? bk&m;&JY "mwf&dyf "mwfcdk;&Sdawmh wpf0ufavmuf oHk;vdkUudkr&bl;wJh/ olwdkU ajymMuw,f/
wtm;tHhMozdkYaumif;w,f/ bmaMumifhvnf;qdkawmh bk&m;&JY "mwfawmfawG&SdvdkYbJ? bk&m;&JY"mwf&dyf? "mwfcdk;awG&SdvkdYaemf/
tJ'D"mwf&dyf? "mwfcdk;awG[m 'Dtcef;avmufawmh tomav;bJaygh/ pMum0|maomif;csDjyD;awmhawmif ysHYaeao;wmbJaemf/
bk&m;&JY&ifaiGY? bk&m;&JYESvHk;om;xJudk a&mufaeovdkbJ pdwful;yHkazmfjyD; bk&m;udk OD;cdkuf MunfndK uefawmh&r,f? vkyfMunfhyg/
tJ'DpGrf;tm;awG jynfhjyDqdk&if bmj*dK[f? eu©wfrS apmifhp&mrvdkygbl;/ tJ'DpGrf;tm; awGaMumifh "mwfa&m? ewfa&m? raeEdkifygbl;/
0dkif;wmygbJ/ "mwfydkifw,f? ewfydkifw,fqkdwm wjcm;r[kwfygbl;/ rdrd&ifxJ tat;"mwf&SdaezdkUbJ vdkygw,f/
apmapmut&m&Sd 'umqdk tydkif;cGJoifay;vdkufawmh oabm aygufjyD; bk&m;rSm oGm;uefawmhw,f/ (4) ywfavmuf
Mumawmh olUa7m*gaysmufoGm;w,f/ "mwfawGysufoGm;wmayghaemf/ "mwfjy,foGm;w,f/ 'Dvdkaemf? taoG;tom;awG[m
pdwfeJYqdkifwmudk;/ ajymif;vJ oGm;wmaygh/ MudK;pm;jyD; MunfndKMuyg/ &ifxJat;aeyapaemf/
bk&m;&Sifudk,fawmfjrwfMuD;u owå0gawGtay: tifrwef arwåm *&kPmMuD;rm;w,faemf/ okar"m &aohb0rSm
edAÁmef&vdku &Edkifygaomfvnf; owå0gawGtay: oem;wJhpdwf*&kPm"mwf tifrwef MuD;rm;wmaMumifh bk&m;qkyefcJhw,faemf/
bk&m;qdkwmonf rdom;pk twGufr[kwfygbl;/ &yf&Gmwpfck? jrdKU&Gmwpfck? wdkif;jynfwpfck? urmÇwpfcktwGufr[kwfygbl;/
pMuFm0|m&Sd owå0gtm;vHk;twGufaemf/ 'Dvdkarwåm? *&kPmydkif&Sif bk&m;&Sifudk,fawmfjrwfMuD;[m y&dedAÁmefpH0if awmfrlcgeD;
awmifrS rdkufrJwJh yk*¾dKvfrsm;twGuf uGswfwef;0if&ef "mwfawmfcsefay;cJhw,f/ t"dXmefay;cJhw,faemf/ "mwfawmfonf
bk&m;udk,fpm; bk&m;ygbJvdkYrSwfMu/ tJ'D"gwfawmfudk ouf&Sdxif&Sm;vdkY atmufarhMuyg/ 'gaMumifhrdkY tm;vHk;&JY oP²efa&SUü
oufawmfxif&Sm; &Sifawmfjrwfbk&m;MuD; MuGa&mufaeygjyD.../ ]oufawmfxif&Sm; &Sifawmfjrwfbk&m;? bk&m;wynfhawmfwdkUonf
rod? rvdr®mcifu rdkufrJpGm jypfrSm;rdwJh uHawG&SdcJhyg\/ xdkuHowdåESifh wefjyefrI tjypfawGaysmufjcif;iSm &Sifawmfjrwfbk&m;
xHüyif tqHk;trudk cH,lvsuf? &Sifawmfjrwfbk&m;xH yif awmif;yefuefawmhjcif; tcGifhukday;awmfrlygbk&m;/}

vdkufqdk&efwdkif
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mtprSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom jrwfpGmbk&m;&Sif
udk,fawmfjrwfMuD; wdkY\tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aomuH wdkYjzifh hjypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk
aysmufygapjcif; tusKd;iSm &kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mtprSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;ukefaom yapööuAk'¨g t&SifjrwfMuD;wdkY\
tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aom uHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk aysmufygapjcif; tusKd;iSm
&kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
(OmPfqef;Mu,frS uHqef;Mu,fw,faemf/ rdrdezl;xd&m t&yfonf bk&m;&if&JY ajczrkd;awmf
udk xdouJhodkY &atmifjudK;pm;jyD; yHkazmfaemf/ &ifxJat;csrf;ygap/ tat;"mwfudk pdrfhaeyap? &atmifMudK;pm;jyD; uefawmhyg/)
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mtprSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom t*¾om0u? r[mom0u
&[EÅm t&Sif jrwfMuD;wdkYtay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aomuHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk
aysmufygapjcif; tusKd;iSm &kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
(MuufoD;arG;nSif; xavmufatmif tat;"mwfpdrfhxGufyap? tJ'gqdk ydkaumif;ygw,f/ MudK;pm;Muaemf? wjznf;jznf;eJY
&vmygvdrfhr,f/)
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mtprSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom &[EÅmt&SifjrwfMuD;wdkU
tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aom uHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk aysmufygapjcif; tusKd;iSm
&kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdcdk; yg\ jrwfpGmbk&m;/
(t*¾om0u? r[mom0u qdkwm bk&m;&Sif&JY yg&rDudk av;yHkwpfyHk jznfh&w,f/ wpfoacsF eJY urmÇwpfodef; yg&rDawG
jznfh&wmaemf/ t*¾om0uqdkwm wjcm;r[kwfbl;/ vuf0J&Hav;q,f? vufsm&H av;q,f? pkpkaygif; &Spfq,faygh/ tJ'DrSm
OD;aqmifwJh yk*dK¾vf[m t&Sifom&dykwå&meJY t&Sifr[m arm*¾vef yk*d¾KvfESpfyg;aemf/ t*¾om0u vdkUac:w,f/ zGJUpnf;yHkawG
aumif;oxufaumif;atmif tcsdefay;jyD; yg&rDjznfhcJh&wm/ usefwJh (78) yg;aom yk*d¾KvfawG[m urmÇwpfodef;jznfh&wJh
r[mom0u &[EÅmMuD;awGvdkU rSwfyg/ &kd;&kd;&[EÅm awGu yg&rD twkdif;twm r&Sdbl;/
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mrSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl; MuD;rm;Muukefaom rdcif? zcif wdkY\tay:ü
um,uH? 0pDuH? raemuH okH;yg;aomuHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xkdtjypfwdkYudk aysmufygapjcif; tusKd;iSm &kdaojrwfEdk;
vufpHkrdk;í &Sdckd;yg\jrwfpGmbk&m;/
(rdbESpfyg;&Sdao;w,fqdk&if aeYpOf ezl;eJYajcaxmufxdjyD; uefawmhMuyg/ tdyf,m0ifcgeD;wdkif; uefawmhjyD;rS tdyfyg/
tcGifhrom&if awmh "mwfyHk udkbJ ylaZmfyg? &ygw,f/ ajc&mudk raoao;&if &atmif awmif;xm;Muaemf/ tJ'Dajc&mudk
&kd&kdaoaoeJY oGm;av&maqmifxm;/
rdb&JU arwåm apwemaMumifh tpp t&m&m tqifajy atmifjrif ygvdrfhr,f/ tarGxufpdwfcs&w,f/ rdbudk
pdwfunTwfwJhtcg tat;"mwfeJU nTwfaemf/ udk,fhacgif;txufrSmyHkazmfxm;? tMudrfMudrf uefawmh&if odomygvdrfhr,f/
b0ajymif;vJrI rsm;ygvdrfhr,f/ taumif; ajymif;vJwmvdkY rSwfyg/ )
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mrSpí ,aeUwdkifatmif *kkPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom vdr®map&ef usKd;aMumif;jyí
qHk;rwwf aom q&mwdkU\tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuHoHk;yg;aom uHwdkUjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk
aysmufygapjcif; tusKd;iSm&kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdckd;yg\ jrwfpGmbk&m;/
('g[m pmaytvdr®m? touf arG;0rf;aMumif; tvdr®mawGudk uRrf;usifvdr®matmif oifMum;ay;wJh
avmuDq&morm;awGudk ajymwmaemf/)
bk&m;wynfhawmfonf oHo&mtprSpí ,aeYwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom oDv*kPf? orm"d*kPf?
ynm*kPfwdkYudk qnf;yl;jznfhusifhvQuf &SdMuukefaom vlyk*¾dKvf? &[ef;yk*d¾Kvf? t&d,m yk*d¾Kvf wdkU\tay:ü um,uH? 0pDuH?
raemuH oHk;yg;aom uHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf &SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk aysmufygapjcif; tusKd;iSm &kdaojrwfEdk; vufpHk
rdk;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
(&ifxJrSm at;csrf;aeyap? qE´rapmeJY? rmefavsmhxm;ayghaemf)
bk&m;wynfhawmf oHo&mtprSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom w&m;"r®wdkUudk a[majymjyo
qHk;rwwfaom q&morm;wdkY\tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aomuHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf&SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk
aysmufygapjcif; tusKd;iSm &kdaojrwfEdk; vufpHkrkd;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
(aemufqHk;ydwf cifyGef;qdkwJhpum;[m aus;Zl;&SdwJh yk*¾dKvfrSeforQ cifyGef;vdkY oHk;w,faemf/ xrif;wpfvkwfjzpfap?
a&wpfrIwfjzpfap? zsmav; wpfae&mpm ponfjzifh axmufyHhbl;wJh yk*¾dKvfrSeforQonf aus;Zl;&Sif cifyGef;xJ xnfhxm;aemf/)

bk&m;wynfhawmfonf oHo&mrSpí ,aeUwdkifatmif *kPfaus;Zl;MuD;rm;Muukefaom xrif;wpfvkyf? a&wpfrIwf


ponfjzifh ay;urf;csD;jrSifh axmufyHhbl;aom aus;Zl;&Sif yk*d¾KvfwdkY\ tay:ü um,uH? 0pDuH? raemuH - (raemuH qdkwJh ae&mrSm
ta&;MuD;w,faemf/ yk*¾dKvfwpfa,mufudk yHkazmfwJhae&mrSm tjypfawGwifjyD; rausreyfeJUawG;&if;jypfrSm;aew,fvdkY rSwfyg/
rMunfrvifeJY tjypfawG&Sm? tm;enf;csufawG&SmjyD; pdwfxJutJ'Dtm;enf;csuf awGudk ajymaer,fqdk&if jypfrSm;aewmygbJ?
EIwfeJY jypfrSm;aewmudk r[kwfbl;aemf/ raemeJU jypfrSm;aewmudk ajymwm/ 'gaMumifh edAÁmefvdkcsif&if? csrf;omcsif&if olrsm;twif;
rajymeJY? pdwful;eJY awmifrazmfMueJYaemf/ yHkazmf&ifvnf; jyHK;&TifaewJh yHkudkbJ azmf&w,f/ aus;Zl;*kPfav;awGudk awG;jyD;
cspfvmatmif azmfMuaemf/ 'DawmhrS udk,fhb0 wdk;wufr,fvdkY rSwfMuyg/ 'DrSmvnf; pOf;pm;? olrsm;twif;ajymcJhwmonf
enf;ovm;? rsm;ovm;vdkYaemf/ olrsm;raumif;aMumif;awG rauseyfcsufawG rsm;&ifawmh pGrf;tm;usr,f? pD;yGm;vnf;
usr,faemf/ rvkyfrdatmif judK;pm;Muaemf../)
um,uH? 0pDuH? raemuH oHk;yg;aomuHwdkYjzifh jypfrSm;rdonf &SdcJhygaomf xdktjypfwdkYudk aysmufygapjcif;
tusKd;iSm &kdaojrwfEdk; vufpHkrdk;í &Sdcdk;yg\ jrwfpGmbk&m;/
]bk&m;&Sifudk ydkjyD;MunfMunfvifvif tm&kH,ljyD;&Sdcdk;Edkifatmif wnDwnmwnf; ig;rmefatmifjrif bk&m;&Sdcdk;jzifh
&Sdcdk;Mu&atmif}

• ig;rm&fatmifjrif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/


• udavomuif;pif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/
• opömodjrif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/
• teEå*kPftif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/
• jidrf;tifocif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/
• oHo&mu,fwif bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/
• edAÁmefpH0if bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\ bk&m;/
• y&dedAÁmefpH0if bk&m;&Sifudk MunfvifjrwfEdk; &Sdcdk;yg\bk&m;/

om"k - om"k - om"k


qkawmif;cef;
þodkU &Sdcdk;ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmh&aom aumif;rIuH apwemwdkUaMumifh tvHk;pHk aom ab;a&m*g
tEÅm&,ftaygif;wdkYrS uif;a0;jyD;vQif jrwfpGmbk&m;&Sif a[mMum;awmf rlaom opömav;yg; jrwfw&m;ukdaumif;pGmodjrifí
edAÁmefodkUpH0ifEdkifaom udk,fjzpf&ygap om;t&Sifbk&m;/
avmuDr*FvmtjzmjzmwdkUonfvnf; pdwfMuHwdkif; awmifhwwdkif; vG,fulvQifjrefpGm jynfhpHkí ESvHk;pdwf0rf;
at;csrf;&ygapom; t&Sifbk&m;/

uefawmhcef;
w&m;odrf;&atmif? ylaZmfMur,f . . .
£úrm,"r®mEk? "r®y#dywåd&m? r*fav;wef? zdkvfav;wef? edAÁmefwnf;[laom þavmukwå&mw&m;? udk;yg;tm;avsmfaom
usifh0wf y#dywfjzifh "r®H w&m;awmf jrwfudk ylaZrd ylaZmfyg\ t&Sifbk&m;/
£rm,"r®mEk? "r®y#dywåd&m? r*fav;wef? zdkvfav;wef edAÁmefwnf;[laom þavmukwå&mw&m;? udk;yg;tm;avsmfaom
usifh0wf y#dywfjzifh oHCH oHCmawmfjrwfudk ylaZrd ylaZmfyg\ t&Sifbk&m;/
arwåmydkU trQa0

þodkUjyK& jrwfyknaMumifh csrf;jrat;Munf ab;rJhrnfonf? a&Tjynfxkwfacsmuf vrf;raumufyJ a&muf&ygvdk?


xkdxdkb0 usifvnf &vnf; ted|ab;'Pf &ef? rmeftaygif; raumif;[lorQ rawGU&bJ oAÁ£pmär*Fvmudk &G,fumwwdkif;&ap
aomf ..../ ,aeU,ck jyKjyKorQ jrwfbm*udk rdbq&m rsKd;o[mESifh ukd,fhrSmapmifhMuyf udk,fapmifhewfu t&if;pí &SdorQtvHk;pkH
bkH oHk;q,fhwpf jzpfjzpforQ a0ae,swdkY &Muygap ay;rQa0onf . . . rsm;axGom"kac:apaomf0f ... 0okE´a& þajryHok
oDvmxkvnf; oufaotrIü wnfapaomf0f.../.

ukodkvf ... trQ ... trQ ... trQ ,lawmfrlMuygukefavmh/


om"k ... om"k ... om"k
1365 ck? 0gqkdvqef; 12 &uf
2003 ckESpf? Zlvdkifv 10 &uf? Mumomyaw;aeYwGif a[mMum;awmfrlonf/

You might also like