ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ:

1. ΔΗ΢ΑΓΩΓΖ ............................................................................................................ 2

2. ΓΔΩΛΟΓΗΑ ........................................................................................................... 3

3. ΓΔΩΜΟΡΦΟΛΟΓΗΑ ............................................................................................. 4

4. ΥΡΖ΢ΔΗ΢ ΓΖ΢ - ΠΗΔ΢ΔΗ΢ .................................................................................... 5

5. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ................................................................................................ 10

6. ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ ΦΤ΢ΗΚΟΥΖΜΗΚΩΝ ΑΝΑΛΤ΢ΔΩΝ ............................... 11

6.1. ΜΔΣΡΖ΢ΔΗ΢ ΦΤ΢ΗΚΟΥΖΜΗΚΩΝ ΠΑΡΑΜΔΣΡΩΝ ΢ΣΖΝ ΠΔΡΗΟΥΖ ΑΓ.
ΣΡΗΑΓΑ ΜΔΓΑΡΩΝ ................................................................................................... 11
6.2. ΜΔΣΡΖ΢ΔΗ΢ ΥΖΜΗΚΩΝ ΠΑΡΑΜΔΣΡΩΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΠΔΡΗΟΥΖ ΑΓ.
ΣΡΗΑΓΑ ΜΔΓΑΡΩΝ ΢ΣΖΝ ΤΓΡΟΛΟΓΗΚΖ ΛΔΚΑΝΖ ΒΟΤΡΚΑΡΗΟΤ ............... 13

7. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ-ΠΡΟΣΑ΢ΔΗ΢ ..................................................................... 18

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ......................................................................................................... 19

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ …………………………………………………………………...21

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 1

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

1. ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ

Ζ πεξηνρή κειέηεο αθνξά ηελ πδξνινγηθή ιεθάλε Βνπξθαξίνπ ε νπνία βξίζθεηαη

δπηηθά ηνπ θόιπνπ ηεο Διεπζίλαο θαη ηεο Ν. ΢αιακίλαο θαη αλαηνιηθά ηεο πόιεο ησλ
Μεγάξσλ (εηθόλα 1).

Ο ζθνπόο ηεο κειέηεο είλαη ε δηαπίζησζε ηεο θαηάζηαζεο πνηόηεηαο λεξνύ ηνπ
αλσηέξσ πγξνηόπνπ θαζώο θαη ε θαηαγξαθή ησλ θπξηόηεξσλ πηέζεσλ πνπ αζθνύληαη
ζε απηόλ.

Ζ ζπλδξνκή ηνπ ΔΛΚΔΘΔ κε ηελ ζπγθεθξηκέλε κειέηε δεηήζεθε από ηνλ ΢πλήγνξν
ηνπ Πνιίηε κε ην ππ’ αξ. πξση. 12392/19.9.2006 έγγξαθν ηνπ.

Εικόνα 1. Πεπιοσή μελέηηρ

Ο πγξόηνπνο Βνπξθαξίνπ (ή Αγ. Σξηάδαο) είλαη νπζηαζηηθά κηα αβαζήο

ιηκλνζάιαζζα αθνύ ε πςνκεηξηθή δηαθνξά από ηελ αθηνγξακκή έσο θαη 800
πεξίπνπ κέηξα πξνο ην εζσηεξηθό ηεο ζαιάζζηαο πεξηνρήο (θέληξν θόιπνπ
Βνπξθαξίνπ) είλαη ιηγόηεξν από 1 κέηξν ελώ αληίζηνηρν θαηλόκελν παξαηεξείηαη από
ηελ αθηνγξακκή θαη πξνο ηελ ρέξζν αθνύ ππάξρεη εθηεηακέλε πεδηλή δώλε πνπ
θηάλεη ηα 2 km από ηελ αθηνγξακκή πξνο ηελ πόιε ησλ Μεγάξσλ (ΒΓ) όπνπ ην
πςόκεηξν δελ κεηαβάιιεηαη πάλσ από 1 κέηξν επίζεο. Έηζη πξνθύπηεη όηη κηα
ηδηαίηεξα κεγάιε πεξηνρή εκβαδνύ πεξίπνπ 5 km2 απνηεινύζε κέρξη ζρεηηθά
πξόζθαηα κηα ιηκλνζάιαζζα κε ηνλ αληίζηνηρν παξάθηην πγξόηνπν ηεο πξνο ΒΓ ελώ
ηώξα ιόγσ ησλ θηηζκάησλ θαη ησλ αλζξσπνγελώλ παξεκβάζεσλ (απόξξηςε
αλζξσπνγελώλ πιηθώλ, θαηαζθεπή δξόκσλ, θηι.) παξαηεξείηαη έληνλε δηαηαξαρή
ζηελ αηζζεηηθή, ζηελ κνξθνινγία αιιά θαη ζηελ ιεηηνπξγία ηνπ ελ ιόγσ πγξνηόπνπ.

Ζ πεξηνρή δελ αλήθεη ζε θάπνην δίθηπν πξνζηαζίαο κέρξη ζήκεξα ελώ έπεηηα από
ζρεηηθέο κειέηεο (Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, ΣΔΗ Μεζνιινγίνπ 1987) θαη πξσηνβνπιίεο
ησλ ηνπηθώλ αξρώλ θαη θνξέσλ θηλήζεθαλ νη δηαδηθαζίεο πξνθεηκέλνπ λα εληαρζεί ε
πεξηνρή ζε θαζεζηώο πξνζηαζίαο ιόγσ ηεο ηδηαίηεξεο πεξηβαιινληηθήο αμίαο ηεο.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 2

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

2. ΓΔΩΛΟΓΙΑ

Εικόνα 2. Γευλογία πεπιοσήρ μελέηηρ

Όπσο θαίλεηαη από ηελ εηθόλα 2 θαη ηνλ πίλαθα 1 ν θπξίαξρνο γεσινγηθόο
ζρεκαηηζκόο ζηελ πδξνινγηθή ιεθάλε είλαη απηόο ησλ θνθθσδώλ πξνζρσκαηηθώλ
απνζέζεσλ θπκαηλόκελεο πδξνπεξαηόηεηαο, νη νπνίνη θαιύπηνπλ ην 86% ηεο
ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο ιεθάλεο θαη εθηείλνληαη ζην θεληξηθό κέξνο ηεο. Σν ππόινηπν
14% θαιύπηεηαη από αζβεζηόιηζνπο θαη κάξκαξα πεξηνξηζκέλεο επηθαλεηαθήο
εκθάληζεο, κέηξηαο έσο πςειήο πδξνπεξαηόηεηαο πνπ ζπλαληώληαη ζην
βνξεηναλαηνιηθό θαη λνηηνδπηηθό κέξνο ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο.

Οη ζπγθεθξηκέλνη αζβεζηόιηζνη αλακέλεηαη λα ππόθεηληαη θάπνηνπ ηκήκαηνο ησλ

πξνζρώζεσλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη ελδερνκέλσο λα δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθό
ξόιν ζηελ ηξνθνδνζία ηνπ πγξνηόπνπ κε λεξό. Παξόια απηά πξέπεη λα ηνληζηεί όηη ν
πγξόηνπνο Βνπξθαξίνπ είλαη έλαο παξάθηηνο αικπξόο πγξόηνπνο πνπ ηξνθνδνηείηαη
θαηά θύξην ιόγν από ηελ ζάιαζζα, ηηο βξνρέο θαη ιηγόηεξν από ηνλ πξνζρσκαηηθό
πδξνθόξν νξίδνληα.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 3

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Πίνακαρ 1. Έκηαζη γευλογικών ζσημαηιζμών ζηην ςδπολογική λεκάνη

Γευλογικόρ ζσημαηιζμόρ Έκηαζη % Ποζοζηό ηηρ
(km2) ζςνολικήρ έκηαζηρ
Αζβεζηόιηζνη θαη κάξκαξα εθηεηακέλεο
αλάπηπμεο, κέηξηαο έσο πςειήο 1.3 14
πδξνπεξαηόηεηαο
Κνθθώδεηο πξνζρσκαηηθέο απνζέζεηο
8.2 86
θπκαηλόκελεο πδξνπεξαηόηεηαο
΢ύνολο: 9.5 100

3. ΓΔΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Εικόνα 3. Τοπογπαθικόρ σάπηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαπίος

Ζ πδξνινγηθή ιεθάλε Βνπξθαξίνπ (εηθόλα 3) έρεη έθηαζε 9.5 km2, κέζν θαη κέγηζην
πςόκεηξν 20.2 m θαη 80 m αληίζηνηρα, ελώ ε κέζε θιίζε είλαη 5.2%. Ζ ηνπνγξαθία
ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο ππνδεηθλύεη ηελ ζεκαληηθή έθηαζε ηνπ πγξνηόπνπ πνπ
θζάλεη ζρεδόλ σο ηηο παξπθέο ηεο πόιεο ησλ Μεγάξσλ ελώ ζπλερίδεηαη θαη πξνο ηελ
ζάιαζζα εζσηεξηθά ηνπ θόιπνπ Βνπξθαξίνπ.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 4

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

4. ΥΡΗ΢ΔΙ΢ ΓΗ΢ - ΠΙΔ΢ΔΙ΢

Οη ρξήζεηο γεο ηεο επξύηεξεο πεξηνρήο παξνπζηάδνληαη ζηελ εηθόλα 4, ελώ ν πίλαθαο
2 παξνπζηάδεη ηηο εθηάζεηο ησλ θαηεγνξηώλ ρξήζεσλ γεο ζηελ πδξνινγηθή ιεθάλε
Βνπξθαξίνπ. Ο ράξηεο ηεο εηθόλαο 4 δεκηνπξγήζεθε κε βάζε ην ζύζηεκα CORINE
2000 ελώ παξαθάησ εμεηάδνληαη ιεπηνκεξώο θαη πην πξόζθαηεο αεξνθσηνγξαθίεο
πνπ ππνδεηθλύνπλ παξεκβάζεηο ησλ δύν ηειεπηαίσλ εηώλ.

Μεγάιν κέξνο ηεο ιεθάλεο θαιύπηεηαη δπηηθά από κε αξδεπόκελε αξόζηκε γε

(28%), θεηξηθά ηεο ιεθάλεο από νπσξνθόξα δέληξα (21%), λόηηα θαη βόξεηα από
ιηβάδηα (15%), αλαηνιηθά από ζθιεξόθπιιε βιάζηεζε (13%), θαζώο θαη από
ζύλζεηα ζπζηήκαηα θαιιηεξγεηώλ (9%), ελώ πεξίπνπ 14% απνηειείηαη από ρξήζεηο
γεο πνπ ζρεηίδνληαη κε αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηεο όπσο: βηνκεραληθέο ή εκπνξηθέο
εγθαηαζηάζεηο (7%), αζηηθή δόκεζε/εξγνηάμηα (5%), νδηθά θαη ζηδεξνδξνκηθά
δίθηπα (2%).

Εικόνα 4. Χάπηηρ σπήζευν γηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαπίος

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 5

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Πίνακαρ 2. Έκηαζη καηηγοπιών σπήζευν γηρ ζηην ςδπολογική λεκάνη

2
Χπήζη γηρ Έκηαζη ( km ) % Ποζοζηό επί ηηρ
ζςνολικήρ έκηαζηρ
Υγπόηοπορ 0.2 2
Βιομησανικέρ ή εμποπικέρ 0.6 7
εγκαηαζηάζειρ
Οδικά και ζιδηποδπομικά δίκηςα 0.1 2
και ζςναθή γη
Αζηική δόμηζη/Επγοηάξια 0.5 5
Μη απδεςόμενη απόζιμη γη 2.6 28
Οπυποθόπα δένηπα 2.0 21
Σύνθεηα ζςζηήμαηα 0.9 9
καλλιεπγειών
Λιβάδια 1.4 15
Σκληπόθςλλη βλάζηηζη 1.2 13
Σύνολο 9.5 100

Ο παξάθηηνο πγξόηνπνο ζηνλ Όξκν ηνπ Βνπξθαξίνπ θαιύπηεη ήδε από ην έηνο 2000
κόλν ην 2% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο ελ ιόγσ πδξνινγηθήο ιεθάλεο. Σν αληίζηνηρν
αξρηθό (πξηλ ηηο παξεκβάζεηο) πνζνζηό θάιπςεο ηνπ πγξνηόπνπ πνπ πξνθύπηεη από
ηελ εμέηαζε ησλ γεσκνξθνινγηθώλ ζπλζεθώλ ηεο πεξηνρήο είλαη πεξίπνπ 50% ηεο
πδξνινγηθήο ιεθάλεο.

Οη θπξηόηεξεο απεηιέο γηα ηνλ πγξόηνπν θαη ην νηθνζύζηεκά ηνπ ζήκεξα είλαη ην
θνκκάηη γεο ζύλζεησλ ζπζηεκάησλ θαιιηεξγεηώλ πεξηκεηξηθά ηνπ πγξνηόπνπ θαζώο
θαη ε παξάπιεπξε/παξάθηηα αζηηθή δόκεζε κε ηα εξγνηάμηα βνξείσο θαη
βνξεηναλαηνιηθά ηνπ πγξνηόπνπ, θάηη πνπ επηβεβαηώλεηαη θαη από ηε δνξπθνξηθή
εηθόλα (εηθόλα 5).

Οη θπξηόηεξεο πηέζεηο κεγάιεο θιίκαθαο πνπ παξαηεξνύληαη ζηελ επξύηεξε πεξηνρή

ηνπ πγξνηόπνπ θαη αλακέλεηαη λα έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηώζεηο ζε απηόλ είλαη:
Α) ε κεγάιε έθηαζε θαιιηεξγεηώλ θαη άλαξρα δνκεκέλσλ νηθηώλ/ απνζεθώλ ζην
βόξεην ηκήκα ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο ηνπ νηθνηόπνπ (εηθόλα 5, αξ. 1), νη νπνίεο
είλαη πηζαλό λα ξππαίλνπλ θαηά έλα βαζκό (ιόγσ αγξνρεκηθώλ θαη αζηηθώλ
ιπκάησλ) ηνλ ππόγεην πδξνθόξν ηεο πεδηλήο έθηαζεο ζηελ νπνία βξίζθνληαη, ν
νπνίνο κε ηελ ζεηξά ηνπ ηξνθνδνηεί ηνλ παξάθηην πγξόηνπν κε λεξό,
Β) Οη απνζήθεο θαπζίκσλ πνπ ππάξρνπλ ζην βνξεηναλαηνιηθό άθξν ηεο πδξνινγηθήο
ιεθάλεο θαη νη νπνίεο είλαη ρηηζκέλεο πάλσ ζην αζβεζηνιηζηθό ππόβαζξν ηεο
πεξηνρήο κε απνηέιεζκα πηζαλέο δηαξξνέο λα θαηαιήγνπλ ζηνλ ρώξν ηεο
ιηκλνζάιαζζαο Βνπξθαξίνπ θαη θαη’ επέθηαζε ζηνλ παξάθηην πγξόηνπν,
Γ) Ο αγσγόο πνπ εθξέεη ζηελ βόξεηα αθηνγξακκή ηεο ιηκλνζάιαζζαο θαη πνπ είλαη
θαλεξό από ηελ εηθόλα 5 (αξ. 3) όηη δεκηνπξγεί πινύκην ξύπαλζεο (ππόιεπθν, ζνιό
ηκήκα ηνπ ζαιάζζηνπ ρώξνπ) θαη
Γ) Σν αεξνδξόκην πνπ βξίζθεηαη ζην δπηηθό ηκήκα ηεο ππό κειέηεο πεξηνρήο (εηθόλα
5, αξ. 3) θαη ππνβαζκίδεη ηνλ πγξόηνπν κε ερνξύπαλζε αιιά θαη πηζαλέο δηαξξνέο
θαπζίκσλ θαη ιπκάησλ.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 6

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

1
2

Εικόνα 5. Οι κςπιόηεπερ πιέζειρ ζηην εςπύηεπη πεπιοσή ηος ςγποηόπος

΢ηελ εηθόλα 6 θαίλεηαη ε ζεκεξηλή έθηαζε ηνπ παξάθηηνπ πγξνηόπνπ (πξάζηλε

πεξηνρή) θαη νη κηθξόηεξεο θιίκαθαο πηέζεηο πνπ όκσο παξαηεξνύληαη ζε πνιύ κηθξή
απόζηαζε από απηόλ. ΢πγθεθξηκέλα, ππάξρνπλ νη θύξηεο νδηθέο αξηεξίεο πνπ
ζεκεηώλνληαη κε καύξν ρξώκα, νη νπνίεο ηέκλνπλ ηνλ πγξόηνπν θνληά ζηελ παξάθηηα
δώλε θαη εκπνδίδνπλ ηελ πδξαπιηθή επηθνηλσλία ηνπ κε ηηο αλάληε πεξηνρέο (δελ
επηηξέπνπλ ην θπζηνινγηθό πιεκκπξηζκό ηεο πεξηνρήο), ελώ αθόκα πιεζηέζηεξα
πξνο ηελ αθηνγξακκή (εληόο ηεο ζεκεξηλήο έθηαζεο ηνπ πγξνηόπνπ) ζεκαληηθνύ
κεγέζνπο αγσγνί (πνπ ζπλνδεύνληαη από δξόκνπο) δηαθόπηνπλ ηελ ζπλέρεηα ηνπ
νηθνζπζηήκαηνο θαη επνκέλσο ηελ ιεηηνπξγία ηνπ (αξ. 4 θαη 5, εηθόλα 6).
Δπηπξόζζεηα, ζηελ εηθόλα 6 παξνπζηάδνληαη νη νηθηζηηθέο πεξηνρέο (αξ. 1, 2 θαη 3)
πνπ βξίζθνληαη ζρεδόλ ζε επαθή κε ηνλ πγξόηνπν θαη έρνπλ δεκηνπξγήζεη
αλεπαλόξζσηεο βιάβεο ζην ελ ιόγσ νηθνζύζηεκα κε ηηο εθζθαθέο θαη ηηο θαηαζθεπέο
θηηξίσλ, ηελ δηάλνημε νδηθνύ δηθηύνπ, θαζώο θαη κε ηελ εθηεηακέλε απόζεζε
αλζξσπνγελώλ πιηθώλ (κπαδώλ). Δπίζεο, ε πηζαλή έιιεηςε απνρεηεπηηθνύ δηθηύνπ
ζηελ πεξηνρή δεκηνπξγεί ηηο πξνϋπνζέζεηο γηα ξύπαλζε ηνπ πδξνθόξνπ νξίδνληα θαη
επνκέλσο θαη ηνπ πγξνηόπνπ, ηδηαίηεξα όηαλ ν αξηζκόο ησλ θαηνηθηώλ απμεζεί
ζεκαληηθά.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 7

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

3
5

Εικόνα 6. Έκηαζη παπάκηιος ςγποηόπος (ππάζινη πεπιοσή) και οι γειηονικέρ

μικπόηεπηρ κλίμακαρ πιέζειρ

΢ηελ εηθόλα 7 παξνπζηάδεηαη έλα από ηα πην ζεκαληηθά ζε έθηαζε ηκήκαηα ηνπ
ζεκεξηλνύ πγξνηόπνπ πνπ βξίζθεηαη ζην λνηηναλαηνιηθό ηκήκα ηεο πδξνινγηθήο
ιεθάλεο Βνπξθαξίνπ. Ζ πεξηνρή ππ’ αξ. 1 ππνδεηθλύεη έθηαζε ε νπνία έρεη αξρηθά
ππνζηεί εθζθαθή θαη έπεηηα έρνπλ απνηεζεί ζε απηήλ ζεκαληηθνί όγθνη
αλζξσπνγελώλ πιηθώλ (κπάδα) ελώ ηκήκα ηεο πεξηνρήο απηήο είλαη πεξηθξαγκέλν.

Ζ πεξηνρή ππ’ αξ. 2 έρεη επίζεο θαηαζηξαθεί νινζρεξώο ζήκεξα γηαηί έρεη ππνζηεί
εθζθαθή θαη θαηαζθεπάδεηαη εθεί κεγάινπ όγθνπ θηίζκα (βηνκεραλία/
απνζεθεπηηθόο ρώξνο) θάηη πνπ πξνθύπηεη θαη από ηηο θσηνγξαθίεο πνπ ειήθζεζαλ
θαηά ηελ επηηόπηα επίζθεςε (παξάξηεκα θσηνγξαθηώλ).

Ζ πεξηνρή 3 ηεο εηθόλαο 7 παξνπζηάδεη ηνλ αγσγό πνπ δηέξρεηαη από ηελ παξάθηηα
δώλε ηνπ νηθνηόπνπ θαζώο θαη ηνλ ζρεηηθό δξόκν πνπ ηνλ θαιύπηεη θαη ν νπνίνο
δηαθόπηεη ηελ ζπλέρεηα ηνπ πγξνηόπνπ θαη ηελ πδξνινγηθή ηνπ ιεηηνπξγία. Ζ πεξηνρή
4 δείρλεη θάπνηα θηίξηα θαηνηθηώλ πνπ βξίζθνληαη εληόο ηεο ζεκεξηλήο έθηαζεο ηνπ
πγξνηόπνπ.

Ζ εηθόλα 8 δείρλεη ηκήκα ηνπ πγξνηόπνπ (δηαθξίλνληαη κηθξά ιηκλία ζηελ ππ’ αξ. 2
πεξηνρή) πνπ έρεη ελ κέξεη θαιπθζεί από αλζξσπνγελή πιηθά (κπάδα, πεξηνρή 1).

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 8

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Εικόνα 7. Λεπηομέπεια ηος ζημεπινού ςγποηόπος ζηο νοηιοαναηολικό ημήμα ηηρ

ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαπίος

Εικόνα 8. Μπαζυμένο ημήμα ηος ςγποηόπος

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 9

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Πξέπεη λα ηνληζηεί όηη νη εηθόλεο 5, 6 θαη 7 θαη 8 έρνπλ ιεθζεί πξν 2 εηώλ πεξίπνπ
θαη έηζη ε ππθλόηεηα ησλ θηηξίσλ θαζώο θαη νη πηέζεηο πξνο ηνλ πγξόηνπν από ηηο
παξαθείκελεο ρξήζεηο γεο αλακέλεηαη λα έρνπλ απμεζεί.

5. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ

Σελ 20ε ΢επηεκβξίνπ 2006 δηελεξγήζεθε δεηγκαηνιεςία πδάησλ ζηνλ πγξόηνπν ηνπ
Όξκνπ Βνπξθαξίνπ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό θπζηθνρεκηθώλ παξακέηξσλ. Οη
θπζηθνρεκηθέο παξάκεηξνη (ζεξκνθξαζία λεξνύ, pH θαη ειεθηξηθή αγσγηκόηεηα)
κεηξήζεθαλ in situ ζε δηάθνξεο πξνεπηιεγκέλεο ζέζεηο ζηνλ Όξκν Βνπξθαξίνπ, ηόζν
ζε παξάθηηεο πγξνηνπηθέο εθηάζεηο (ζέζεηο 2-5), όζν θαη ζηε ζάιαζζα (ζέζε 1), ελώ
γηα ηηο ρεκηθέο παξακέηξνπο (θσζθνξηθά, ππξηηηθά, ληηξώδε, ληηξηθά θαη ακκσληαθά)
ζπιιέρζεζαλ δείγκαηα ζηηο ίδηεο ζέζεηο (εηθόλα 9). ΢ηε ζπλέρεηα ηα ηειεπηαία
κεηαθέξζεθαλ ζην βηνγεσρεκηθό εξγαζηήξην ηνπ ΔΛΚΔΘΔ όπνπ έγηλαλ νη ζρεηηθέο
αλαιύζεηο ρξεζηκνπνηώληαο θαζηεξσκέλεο ηερληθέο θαζκαηνθσηνκεηξίαο γηα ηηο
ρεκηθέο παξακέηξνπο.

Εικόνα 9. Η ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος και οι θέζειρ δειγμαηολητίαρ 1-5 ζηον

ςγπόηοπο ηος Όπμος Βοςπκαπίος

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 10

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

6. ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ ΦΤ΢ΙΚΟΥΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΤ΢ΔΩΝ

Σα απνηειέζκαηα ησλ θπζηθνρεκηθώλ παξακέηξσλ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ

(πίλαθαο 3, εηθόλεο 13-16):

6.1. ΜΔΣΡΗ΢ΔΙ΢ ΦΤ΢ΙΚΟΥΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΔΣΡΩΝ ΢ΣΗΝ ΠΔΡΙΟΥΗ

ΑΓ. ΣΡΙΑΓΑ ΜΔΓΑΡΩΝ

Πίνακαρ 3. Μεηπήζειρ θςζικοσημικών παπαμέηπυν από δειγμαηολητία

(20/09/2006) ζηην πεπιοσή Αγ. Σπιάδα Μεγάπυν ηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ
Βοςπκαπίος
Θέζη Θεπμοκπαζία Δνεπγόρ
νεπού, Σ (oC) Οξύηηηα,
pH

1 24.8 8.2
2 26.4 8.4
3 27 8.68
4 27.3 8.36
5 26.7 8.08
Μέζορ
26.4 8.3
Όπορ

Μεηπήζειρ Θεπμοκπαζίαρ Νεπού, Τ ( oC), καηά ηη

δειγμαηολητία ζηην Αγ. Τπίαδα Μεγάπυν ηηρ
ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαδίος
27.5

27
Θεπμοκπαζία (o C)

26.5

26

25.5

25

24.5

24
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 10. Μεηπήζειρ θεπμοκπαζίαρ νεπού ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος

(20/09/2006)

Όπσο θαίλεηαη από ην γξάθεκα ηεο εηθόλαο ???, ε ζεξκνθξαζία λεξνύ παξνπζηάδεη
κηθξή κεηαβνιή (πεξίπνπ 1oC από 26.4oC έσο 27.3oC) ζηηο ζέζεηο 2 έσο 5. Αληίζεηα,

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 11

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

ζηε ζέζε 1 (δείγκα από ηε ζάιαζζα) ε ζεξκνθξαζία είλαη εκθαλώο ρακειόηεξε

(θαηά 2oC, 24.8oC), από ην κέζν όξν ησλ ππνινίπσλ ζέζεσλ (ζε πγξνηνπηθέο
εθηάζεηο ~26.8oC). Απηό απνδίδεηαη ζηελ ειαθξώο ρακειόηεξε ζεξκνθξαζία ηεο
ζάιαζζαο, θαζώο θαη ζηελ πςειόηεξε ζεξκνθξαζία ησλ πγξνηνπηθώλ εθηάζεσλ
ιόγσ κηθξνύ όγθνπ λεξνύ πνπ ζεξκαίλεηαη πην γξήγνξα από ηελ ζάιαζζα. Ζ
πςειόηεξε ζεξκνθξαζία (27.3oC) παξνπζηάδεηαη ζηε ζέζε 4, ε νπνία βξίζθεηαη ζην
εζσηεξηθό ηνπ όξκνπ ζε απόζηαζε ~400 m από ηε ζάιαζζα θαη θνληά ζηηο εθηάζεηο
θαιιηεξγεηώλ θαη άλαξρα δνκεκέλσλ θαηνηθηώλ θαη απνζεθώλ. Λόγσ ηεο ζεξηλήο
πεξηόδνπ ζηελ νπνία έγηλε ε δεηγκαηνιεςία νη ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο
παξνπζηάδνληαη γεληθά ηδηαίηεξα απμεκέλεο (κέζνο όξνο 26.4oC) θαη είλαη
αληίζηνηρεο πξνο ηε κέζε ηηκή πνπ κεηξήζεθε ζε ζεξηλή δεηγκαηνιεςία ζηε Λίκλε
Κνπκνπλδνύξνπ (27.3oC).

Μεηπήζειρ Ενεπγούρ Οξύηηηαρ, pH, καηά ηη

δειγμαηολητία ζηην Αγ. Τπίαδα Μεγάπυν ηηρ
ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαδίος
8.7

8.6

8.5

8.4
pH

8.3

8.2

8.1

8
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 11. Μεηπήζειρ pH ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος (20/09/2006)

Όπσο θαίλεηαη ζηελ εηθόλα ???, ην pH είλαη γεληθά αιθαιηθό (κέζνο όξνο 8.3) θαη
εκθαλίδεη κηθξή δηαθύκαλζε ηηκώλ (8.1-8.7) γεληθά. Σν pH ζηε ζέζε 1 (ζάιαζζα)
είλαη 8.2, ηηκή ε νπνία είλαη αλακελόκελε. ΢ηε ζέζε 5 ην pΖ είλαη ειαθξώο
ρακειόηεξν ~8.1, ελώ ζηηο ζέζεηο 2 θαη 4 ειαθξώο πςειόηεξν (θνληά ζηελ ηηκή 8.4).
Σν pH παίξλεη ηε κέγηζηε ηηκή ηνπ ζηε ζέζε 3 (~8.7), ελώ ε κέζε ηηκή γηα ηηο ζέζεηο
πνπ βξίζθνληαη ζε πγξνηνπηθέο εθηάζεηο είλαη 8.4. Ο κέζνο όξνο γηα ηηο πγξνηνπηθέο
εθηάζεηο (8.4) είλαη: ειαθξώο πςειόηεξνο από ηε κέζε ηηκή γηα ηνπο πγξόηνπνπο ζην
Διαθνλήζη θαη ζηα Φαιάζαξλα ηεο Κξήηεο (7.9 θαη γηα ηνπο δύν) γηα ηελ πεξίνδν
04/2005 έσο 04/2006 (Γεκεηξίνπ θ.α, 2006a), ειαθξώο πςειόηεξα από ηε ιίκλε
Κνπκνπλδνύξνπ γηα ηε ζεξηλή πεξίνδν (8.2) (Γεκεηξίνπ θ.α, 2006b) θαη ειαθξώο
ρακειόηεξα από ηε κέζε εηήζηα ηηκή γηα ηε ιίκλε Εάδαξε (8.6) (Εαραξίαο θ.α,
2002).

Ζ ηηκή ηεο ειεθηξηθήο αγσγηκόηεηαο, δελ κπόξεζε λα κεηξεζεί ζην πεδίν δηόηη ήηαλ
εθηόο εύξνπο ηηκώλ κέηξεζεο ηνπ δηαζέζηκνπ νξγάλνπ ην νπνίν ήηαλ

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 12

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

πξνζαλαηνιηζκέλν γηα γιπθά λεξά αιιά όπσο πξνέθπςε ην λεξό ηνπ πγξόηνπνπ ήηαλ
πθάικπξν έσο ζαιαζζηλό.

6.2. ΜΔΣΡΗ΢ΔΙ΢ ΥΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΔΣΡΩΝ ΑΠΟ ΣΗΝ ΠΔΡΙΟΥΗ ΑΓ.

ΣΡΙΑΓΑ ΜΔΓΑΡΩΝ ΢ΣΗΝ ΤΓΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΔΚΑΝΗ ΒΟΤΡΚΑΡΙΟΤ

Σα απνηειέζκαηα ησλ ρεκηθώλ αλαιύζεσλ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ (πίλαθαο ???,

εηθόλεο 10-16):

Πίνακαρ 4. Μεηπήζειρ σημικών παπαμέηπυν από δειγμαηολητία (20/09/2006)

ζηην πεπιοσή Αγ. Σπιάδα Μεγάπυν ηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ Βοςπκαπίος

Θέζη PO43- SiO2 NO2- NO3- NH4+

mg/L mg/L μg/L mg/L μg/L
1 0.51 0.36 7.08 0.015 6.36
2 0.14 0.38 4.92 0.023 3.40
3 0.22 0.33 5.20 0.024 4.63
4 0.69 3.00 48.44 0.046 9.07
5 0.11 1.17 4.60 0.022 2.32
Mέζορ
0.33 1.05 14.05 0.026 5.16
όπορ

Μεηπήζειρ Φωζθοπικών, PO43- (mg/L), ζηην

Αγ. Τπίαδα Μεγάπων ηηρ ςδπολογικήρ
λεκάνηρ Βοςπκαδίος
0.7

0.6

0.5
PO43- (mg/L)

0.4

0.3

0.2

0.1

0.0
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 12. Μεηπήζειρ θυζθοπικών αλάηυν ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος

(20/09/2006)

Οη ζπγθεληξώζεηο θσζθνξηθώλ (κέζνο όξνο: 0.33 mg/l) θπκαίλνληαη ζε πνιύ πςειά

επίπεδα (πεξίπνπ 4 θνξέο κεγαιύηεξε ηηκή) ζπγθξηηηθά κε άιιεο Διιεληθέο ιίκλεο
(Skoulikidis et al., 1988; Zacharias et al., 2002). Σα θσζθνξηθά άιαηα παξνπζηάδνπλ
κέγηζηε ηηκή ζηηο ζέζεηο 4 θαη 1 (0.69 mg/L θαη 0.51 mg/L αληίζηνηρα). Οη πςειέο

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 13

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

απηέο ζπγθεληξώζεηο απνδίδνληαη ζηελ ύπαξμε ησλ παξαθείκελσλ θαιιηεξγεηώλ θαη

ησλ άλαξρα δνκεκέλσλ θαηνηθηώλ κε ηελ έιιεηςε απνρεηεπηηθνύ δηθηύνπ.
΢πγθεθξηκέλα, ε ζέζε 4 βξίζθεηαη ζην θαηάληε ηκήκα ηνπ πγξνηόπνπ, πιεζίνλ ηεο
αθηνγξακκήο θαη επνκέλσο, ιόγσ ηεο πδξαπιηθήο θιίζεο ηνπ ππόγεηνπ λεξνύ πξνο
ηελ ζάιαζζα, δέρεηαη όιεο ηηο εδαθηθέο απνζηξαγγίζεηο από ηηο θαιιηέξγεηεο θαη ηηο
απνξξνθεηηθέο δεμακελέο ιπκάησλ ησλ νηθηώλ θαη ησλ ππόινηπσλ εγθαηαζηάζεσλ
(βηνκεραληθώλ, αεξνδξνκίνπ, θηι.). Ζ ζέζε 1 βξίζθεηαη εληόο ηεο ιηκλνζάιαζζαο θαη
ζην λόηην ηκήκα απηήο όπνπ ππάξρεη έλαο άλαξρα δνκεκέλνο νηθηζκόο πάλσ ζηελ
αθηνγξακκή ρσξίο ηελ παξακηθξή ππνδνκή (πξόθεηηαη γηα ζρεδόλ παξαπήγκαηα), ν
νπνίνο πηζαλόηαηα ξππαίλεη ηελ ζαιάζζηα πεξηνρή ζηελ ζπγθεθξηκέλε ζέζε κέζσ
δηάζεζεο ιπκάησλ. ΢ε ζρέζε κε άιια πδάηηλα ζώκαηα πνπ ππόθεηληαη ζε πηέζεηο ν
κέζνο όξνο ηηο ζέζεηο ηνπ ρεξζαίνπ ηκήκαηνο ηνπ πγξνηόπνπ (ζέζεηο 2-5: 0.29 mg/L
βξίζθεηαη ρακειόηεξα (~12 θνξέο) ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα ησλ Κνλίδε θαη
Παξπνπξά (1997) (κέζνο όξνο: 3.5 mg/L γηα ηε ιίκλε Κνπκνπλδνύξνπ γηα ηελ
πεξίνδν Μαΐνπ-Οθησβξίνπ). Σα επίπεδα απηά ησλ θσζθνξηθώλ (κ.ν. 0.29 mg/L)
βξίζθνληαη πςειόηεξα (4 θνξέο) από ηε κέζε εηήζηα ηηκή γηα ηε Λίκλε Εάδαξε (0.09
mg/L, Εαραξίαο θ.α. (2002)).

Μεηπήζειρ Οξειδίος ηος Πςπιηίος, SiO2 (mg/L),

ζηην Αγ. Τπίαδα Μεγάπων ηηρ ςδπολογικήρ
λεκάνηρ Βοςπκαδίος

3.0

2.5
SiO2 (mg/L)

2.0

1.5

1.0
0.5

0.0
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 13. Μεηπήζειρ οξειδίος ηος πςπιηίος ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος
(20/09/2006)

Σν νμείδην ηνπ ππξηηίνπ εκθαλίδεη κέγηζηεο ηηκέο ζηηο ζέζεηο 4 θαη 5 (3 mg/L θαη 1.2
mg/L αληίζηνηρα), ελώ κηθξή δηαθύκαλζε θαη ρακειόηεξεο ηηκέο παξαηεξείηαη ζηηο
ππόινηπεο ζέζεηο (ζέζεηο 1 - 3: από 0.33 - 0.38 mg/L) (εηθόλα 13). Ο κέζνο όξνο γηα
ηηο ζέζεηο πνπ βξίζθνληαη ζε πγξνηνπηθέο εθηάζεηο (ζέζεηο 2-5: 1.22 mg/L) είλαη πνιύ
θνληά ζηε κέζε ηηκή γηα ηνλ πγξόηνπν ηνπ Διαθνλεζίνπ (Γ. Κξήηε) γηα ηνλ
Ηαλνπάξην 2006 (1.04 mg/L), ρακειόηεξνο (~3 θνξέο) ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα
ησλ Κνλίδε θαη Παξπνπξά (1997) (κέζνο όξνο: 4 mg/L γηα ηε ιίκλε Κνπκνπλδνύξνπ
γηα ηελ πεξίνδν Μαΐνπ-Οθησβξίνπ), θαη ρακειόηεξνο (~5 θνξέο) από ηε κέζε ηηκή
γηα ηνλ πγξόηνπν ησλ Φαιάζαξλσλ ζηε Γ. Κξήηε γηα ηνλ Ηαλνπάξην θαη ηνλ Απξίιην
2006 (6.2 mg/L) (Γεκεηξίνπ θ.α, 2006a).

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 14

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Μεηπήζειρ Νιηπωδών, NO2- (μg/L), ζηην Αγ.

Τπίαδα Μεγάπων ηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ
Βοςπκαδίος
50

NO2- (μg/L) 40

30

20

10

0
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 14. Μεηπήζειρ νιηπυδών αλάηυν ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος

(20/09/2006)

Όπσο θαίλεηαη από ηελ εηθόλα 14, ζε γεληθέο γξακκέο, νη ηηκέο ησλ ληηξσδώλ ζηνλ
πγξόηνπν ηεο ιεθάλεο Βνπξθαξίνπ θπκαίλνληαη ζε ζρεηηθά ρακειά επίπεδα (4.6 κg/L
έσο 7.1 κg/L). Δμαίξεζε απνηειεί ε ζέζε 4 ζηελ νπνία ηα ληηξώδε παίξλνπλ ηε
κέγηζηε ηηκή 48.4 κg/L (~9 θνξέο κεγαιύηεξε από ηηο ηηκέο ζηηο ππόινηπεο ζέζεηο), ε
νπνία είλαη πςειόηεξε από απηέο πνπ έρνπλ παξαηεξεζεί ζε άιιεο κηθξέο ζε κέγεζνο
Διιεληθέο ιίκλεο (Skoulikidis et al., 1988; Zacharias et al., 2002). Απηή ε ηηκή κπνξεί
λα απνδσζεί ζηελ εγγύηεηα ησλ θαιιηεξγεκέλσλ εθηάζεσλ θαη ησλ άλαξρα
δνκεκέλσλ θαηνηθηώλ πξνο απηή ηε ζέζε επηβεβαηώλνληαο έηζη όζα πξναλαθέξζεθαλ
παξαπάλσ (κεηξήζεηο θσζθνξηθώλ). ΢ηελ ζέζε 1 ηα ληηξώδε έρνπλ ηελ 2ε
κεγαιύηεξε ηηκή από ηηο ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο, γεγνλόο πνπ εληζρύεη ηελ
πηζαλόηεηα ηεο ξύπαλζεο από ιύκαηα ηνπ νηθηζκνύ πνπ πξναλαθέξζεθε. Σα επίπεδα
ληηξσδώλ γηα ηηο εζσηεξηθέο πγξνηνπηθέο εθηάζεηο (ζέζεηο 2-5: κ.ν. 15.8 κg/L) είλαη
παξόκνηα κε ηε κέζε εηήζηα ηηκή γηα ηε Λίκλε Εάδαξε (18.6 κg/L, Εαραξίαο θ.α.
(2002)) θαη ρακειόηεξα (~6 θαη ~9 θνξέο) από ηε κέζε ηηκή πνπ παξαηεξήζεθε
ζηνπο πγξνηόπνπο Διαθνλεζίνπ θαη Φαιαζάξλσλ (95 κg/L θαη 148.5 κg/L
αληίζηνηρα) (Γεκεηξίνπ θ.α, 2006a).

Όπσο θαίλεηαη από ηελ εηθόλα 15, ηα ληηξηθά άιαηα παξνπζηάδνπλ, όπσο θαη ηα
ληηξώδε, ηα θσζθνξηθά θαη ην νμείδην ηνπ ππξηηίνπ, κεγαιύηεξε ηηκή ζηε ζέζε 4
(0.046 mg/L), δειαδή θνληά ζηηο εθηάζεηο ησλ θαιιηεξγεηώλ θαη ησλ άλαξρα
δνκεκέλσλ θαηνηθηώλ. Πξέπεη λα ηνληζηεί όηη ε ζέζε απηή βξίζθεηαη εζσηεξηθόηεξα
από ηνλ δξόκν θαη ηνλ αγσγό πνπ έρεη θαηαζθεπαζηεί θαη έρεη ελ κέξεη απνθιείζεη
ηελ πδξαπιηθή επηθνηλσλία κεηαμύ ηνπ ρεξζαίνπ ηκήκαηνο ηνπ πγξνηόπνπ θαη ηεο
ιηκλνζάιαζζαο θάηη πνπ δπζρεξαίλεη ηηο ζπλζήθεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεσο
κεηώλνληαο ηελ εθξνή λεξνύ πξνο ηελ ζάιαζζα θαη επνκέλσο θαη ηελ δηαθπγή ησλ
ξππαληώλ. ΢ηηο ππόινηπεο ζέζεηο ηα ληηξηθά θπκαίλνληαη γύξσ ζηα 0.023 mg/L (ην
ήκηζη ησλ ληηξηθώλ ζηε ζέζε 4), ελώ ζηε ζέζε 1 (ζάιαζζα) ηα ληηξηθά εκθαλίδνπλ
ηελ ειάρηζηε ηηκή (0.015 mg/L). Ζ κέζε ηηκή γηα ηνλ πγξόηνπν (ζέζεηο 2-5: 0.029

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 15

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

mg/L) βξίζθεηαη: ρακειόηεξα (~50 θνξέο) από ηε κέζε εηήζηα ηηκή γηα ηε Λίκλε
Εάδαξε (1.38 mg/L, Εαραξίαο θ.α. (2002)) θαη πνιύ ρακειόηεξα από ηε κέζε ηηκή
γηα ηνπο πγξνηόπνπο Διαθνλεζίνπ θαη Φαιαζάξλσλ ζηε Γ. Κξήηε (7.1 mg/L θαη 17
mg/L αληίζηνηρα) (Γεκεηξίνπ θ.α, 2006a).

Μεηπήζειρ Νιηπικών, NO3- (mg/L), ζηην Αγ.

Τπίαδα Μεγάπων ηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ
Βοςπκαδίος
0.05

0.04
NO2- (mg/L)

0.03

0.02

0.01

0.00
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 15. Μεηπήζειρ νιηπικών αλάηυν ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος

(20/09/2006)

Μεηπήζειρ Αμμωνιακών, ΝΗ4+ (μg/L), ζηην Αγ.

Τπίαδα Μεγάπων ηηρ ςδπολογικήρ λεκάνηρ
Βοςπκαδίος
10

8
ΝΗ4+ (μg/L)

0
1 2 3 4 5
Θέζη

Εικόνα 16. Μεηπήζειρ αμμυνιακών αλάηυν ζηην ςδπολογική λεκάνη Βοςπκαπίος

(20/09/2006)

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 16

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Σα ακκσληαθά άιαηα εκθαλίδνληαη απμεκέλα ζηε ζέζε 4 (9.1 κg/L), θάηη πνπ ηζρύεη
θαη γηα ηα ππόινηπα ζξεπηηθά άιαηα, θαη απνδίδεηαη ζηνπο ιόγνπο πνπ
πξναλαθέξζεθαλ. ΢ηηο ππόινηπεο ζέζεηο, ηα ακκσληαθά βξίζθνληαη ζε ρακειόηεξα
επίπεδα (2.3 κg/L έσο 6.4 κg/L) ελώ θαη πάιη ζηελ ζέζε 1 παξαηεξείηαη κηα ζρεηηθά
απμεκέλε ηηκή. Ο κέζνο όξνο γηα ηηο πγξνηνπηθέο εθηάζεηο (4.9 κg/L) βξίζθεηαη
ρακειόηεξα (~15 θνξέο) από ηε κέζε εηήζηα ηηκή 71.4 κg/L γηα ηε ιίκλε
Κνπκνπλδνύξνπ θαη πεξίπνπ 20 θνξέο κηθξόηεξνο από ηελ κέζε ηηκή ηεο ιίκλεο
Εάδαξε (Εαραξία θ.α, 2002).

Σαξινόμηζη ηηρ ποιόηηηαρ ηος νεπού

Ο πίλαθαο 5 παξνπζηάδεη θαηεγνξίεο πνηόηεηεο λεξώλ σο πξνο ηα ζξεπηηθά

(Skoulikidis et al., 2006). Ο πίλαθαο 6 παξνπζηάδεη ηηο θαηεγνξίεο πνηόηεηαο πνπ
εκθαλίδεη ν πγξόηνπνο ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο Βνπξθαξίνπ σο πξνο ηηο
παξακέηξνπο απηέο. Ωο πξνο ηα ληηξηθά θαη ηα ακκσληαθά άιαηα ε πνηόηεηα ηνπ
πγξόηνπνπ θαη ηνπ ζαιάζζηνπ λεξνύ θπκαίλεηαη ζε πςειά επίπεδα. Ωο πξνο ηα
ληηξώδε, επηθξαηεί ε κέηξηα θαηάζηαζε ζηελ ζέζε 4 θαη ε πςειή θαηάζηαζε ζηηο
ππόινηπεο ζέζεηο ελώ όζν αθνξά ηνλ αλόξγαλν θώζθνξν ε θαηάζηαζε θξίλεηαη
αλεπαξθήο ζηηο ζέζεηο 1 θαη 4 θαη θαιή ζηελ ζέζε 3.

Πίνακαρ 5. Καηηγοπίερ ποιόηηηαρ υρ ππορ ηα θπεπηικά (Skoulikidis et al., 2006)

Καηεγνξίεο πνηόηεηαο σο πξνο ηα ζξεπηηθά (Skoulikidis et al., 2006)

πςειή θαιή κέηξηα αλεπαξθήο θαθή
-
N-NO3 mg/l < 0.22 0.22-0.60 0.61 -1.30 1.31-1.80 > 1.80
+
N-NH4 mg/l < 0.024 0.024-0.060 0.061-0.20 0.21-0.50 >0.50
N-NO2- κg/l < 3.0 3.0–8.0 8.1–30.0 30.1-70.0 > 70.0
P-PO4 3-
κg/l < 70 70-105 106-165 166-340 > 340
TP κg/l < 125 125-165 166-220 221-405 > 405

Πίνακαρ 6. Σαξινόμηζη ηηρ ποιόηηηαρ ηυν ζηαθμών ηηρ Κοςμοςνδούπος υρ

ππορ ηα θπεπηικά και ηο διαλςμένο οξςγόνο

Θέζη P-PO43- N-NO2- N-NO3- N-NH4+ Τπόκλεκα:

Καηεγνξίεο πνηόηεηαο
mg/L μg/L mg/L μg/L
1
2
3
4
5

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 17

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

7. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ-ΠΡΟΣΑ΢ΔΙ΢

Από ηα αλσηέξσ απνηειέζκαηα ζπλάγνληαη ηα εμήο ζπκπεξάζκαηα γηα ηηο πηέζεηο

πνπ δέρεηαη ν πγξόηνπνο θαη ε ιηκλνζάιαζζα Βνπξθαξίνπ:

1) Ζ κεγαιύηεξε απεηιή ηνπ πγξνηόπνπ όπσο θάλεθε θαη από ηηο

αεξνθσηνγξαθίεο είλαη ε επέθηαζε ησλ νηθηζηηθώλ δσλώλ θαη ησλ
θαιιηεξγεηώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ αλεμέιεγθηε δηάζεζε αλζξσπνγελώλ
πιηθώλ ηα νπνία θαιύπηνπλ θαη θαηαζηξέθνπλ ζηαδηαθά ηνλ πγξόηνπν (κε
αλαθηήζηκε βιάβε). Έηζη ν πγξόηνπνο από κηα έθηαζε πεξίπνπ 5 km2 πνπ
θαηαιάκβαλε παιαηόηεξα έρεη ζπξξηθλσζεί ζήκεξα ζηελ παξάθηηα δώλε,
έθηαζεο πεξίπνπ 0,9 km2 ε νπνία θαη απηή δέρεηαη ζεκαληηθέο πηέζεηο από ηηο
πεξηβάιινπζεο ρξήζεηο γεο.
2) Ωο πξνο ηελ πνηόηεηα λεξνύ ζηνλ πγξόηνπν απηή κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί
θαιή πξνο κέηξηα αιιά κε κεγάιν βαζκό επηθηλδπλόηεηαο γηα ζύληνκε
ππνβάζκηζε. Απηό νθείιεηαη ζην όηη αθελόο ε επίδξαζε από ηηο θαιιηέξγεηεο
θαη ηνπο νηθηζκνύο ζηνλ πγξόηνπν αληρλεύηεθε ζηηο ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο 1
θαη 4 αθεηέξνπ ηα επίπεδα πνηόηεηαο είλαη αθόκε ζρεηηθά πςειά δεδνκέλεο
ηεο ρακειήο ππθλόηεηαο ησλ νηθηζκώλ θαη ησλ ππόινηπσλ δξαζηεξηνηήησλ
πνπ ηώξα αλαπηύζζνληαη ζηελ πεξηνρή.
3) Δπηπξόζζεηα, ε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή θαίλεηαη λα παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο
ρσξηθέο θαη ρξνληθέο δηαθπκάλζεηο ησλ παξακέηξσλ πνηόηεηαο λεξνύ πνπ
πξαθηηθά ζεκαίλεη όηη δέρεηαη πηζαλώο ζηηγκηαίεο πηέζεηο πςειήο όριεζεο
(εθθόξηηζε ιπκάησλ θαη κπάδσλ) πνπ ζηαδηαθά δηαρένληαη θαη αληρλεύνληαη
ζε ρακειόηεξα επίπεδα. Σν γεγνλόο όκσο απηό έρεη ηδηαίηεξα αξλεηηθέο
επηπηώζεηο ζην βηνηηθό παξάγνληα ηνπ πγξνηόπνπ πνπ δελ κπνξεί λα
πξνζαξκνζηεί ζε ζπλερώο κεηαβαιιόκελεο ζπλζήθεο.
4) Γηα λα απνηππσζεί ε πνηνηηθή θαηάζηαζε ηνπ πγξνηόπνπ θαη ν βαζκόο
θαηαζηξνθήο ηνπ ζα πξέπεη λα γίλεη ιεπηνκεξέζηεξε έξεπλα / κειέηε όπνπ ζα
ιεθζνύλ ππόςε θαη άιινη ξππνγόλνη παξάγνληεο όπσο βαξέα κέηαιια
(ππάξρνπλ θνληά θαη απνζήθεο θαπζίκσλ) θαη λα γίλνπλ ηνμηθνινγηθέο
αλαιύζεηο ηδήκαηνο ελώ πξέπεη λα θαηαγξαθνύλ κηα ζεηξά από παξακέηξνπο
(θπζηθνρεκηθέο θαη βηνινγηθέο) ζε ηνπιάρηζηνλ επνρηαθή βάζε.

ΠΡΟΣΑ΢ΔΗ΢
Γηα λα ζσζεί θαη λα πξνζηαηεπζεί ν πγξόηνπνο Βνπξθαξίνπ ζα πξέπεη λα νξηνζεηεζεί
ε ζεκεξηλή ηνπ έθηαζε θαη λα εληαρζεί άκεζα ζε θάπνην θαζεζηώο πξνζηαζίαο ώζηε
λα απνθεπρζεί ε πεξαηηέξσ ππνβάζκηζε ηνπ ελώ ζα πξέπεη ηαπηόρξνλα λα κειεηεζεί
ζε βάζνο ε πνηνηηθή θαη νηθνινγηθή ηνπ θαηάζηαζε γηα λα εθαξκνζηνύλ κέηξα
απνθαηάζηαζεο εθόζνλ απαηηνύληαη.

Ομάδα μελέηηρ ΔΛΚΔΘΔ

Γξ. Ζιίαο Γεκεηξίνπ Γεσιόγνο - Πεξηβαιινληνιόγνο

Ζιίαο Μνπζνύιεο Πεξηβαιινληνιόγνο - Τδξνιόγνο

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 18

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γεκεηξίνπ Ζ., Μπεξηαράο Ζ., Καξανύδαο Η., ΢θνπιηθίδεο Ν., Κνιόκπαξε Δ.

Μνπζνύιεο Ζ. θαη Γηαπνύιεο Α., 2006a, ‘Μειέηε αλζξσπνγελώλ πηέζεσλ ζηα
Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο Κξήηεο’. ΢ην: Γεκεηξίνπ Ζ. θαη Γηαπνύιεο Α.
(Δθδόηεο). ‘Γξάζεηο γηα ηελ δηαηήξεζε ησλ Μεζνγεηαθώλ Δπνρηθώλ Ληκλίσλ ζηελ
Κξήηε’. Σειηθή Έθζεζε.

Γεκεηξίνπ Ζ. θ.α. (2006b) Μειέηε γηα ηελ πνηόηεηα λεξνύ θαη ηδήκαηνο ζηε
ιίκλε Κνπκνπλδνύξνπ. Ηλζηηηνύην Δζσηεξηθώλ Τδάησλ. Διιεληθό Κέληξν
Θαιαζζίσλ Δξεπλώλ

Εαραξίαο Η Μπεξηαράο Ζ ΢θνπιηθίδεο Ν θαη Κνπζνπξήο Θ (2002) Greek

lakes: a limnological overview. Lakes and Reservoirs: Research and Management. 7.
55-62

Κνλίδεο Α θαη Παξπνπξά Α Ρ (1997) A study of oil pollution effects on the

ecology of a coastal lake ecosystem. The Environmentalist. 17. 297-306

Παξαζρνύδεο Β (Γξαθείν Γεσινγηθώλ-Τδξνγεσινγηθώλ-Γεσηερληθώλ

Δξεπλώλ-Μειεηώλ) (2002) Τδξνγεσινγηθή κειέηε Γ. Αηηηθήο (Πεδηάδαο Μεγάξσλ -
Θξηάζηνπ Πεδίνπ). Tεύρνο 1ν: Τδξνγεσινγηθή Έθζεζε. Τπνπξγείν Γεσξγίαο. Γελ.
Γ/λζε Δ.Β θαη Γ.Γ.

Πιαηπθώζηαο Κ (1987) Τδξνβηνινγηθή κειέηε ηεο ιηκλνζάιαζζαο Βνπξθάξη

Μεγάξσλ. Σ.Δ.Η. Μεζνινγγίνπ 1985-1987.

Dam Kofoed A. 1985. Pathways of Nitrate and phosphate to ground and

surface waters. Environment and Chemicals in Agriculture. F.P.W. Winteringham.
Ed.Elsevier, London, New York 27-69.

European Commission DG Environment. 2003. Interpretation manual of

European Union habitats- directive. Natura 2000, Nature and biodiversity EUR 25:
32-3.

Heathwaite, A L. 1993. The impact of agriculture on dissolved nitrogen and

phosphorus cycling in temperate ecosystems. Chemistry and Ecology. 8. 217-231.

King J L. 1996. Loss of Diversity as a Consequence of Habitat Destruction in

California Vernal Pools, Ecology, Conservation, and Management of vernal pool
ecosystems proceedings from a Conference, Section II: The Plants, Animals, and
Ecosystems - Ecology and Systematics, Status and Trends.

Loehr R C. 1974. Characteristics and comparative magnitude of non point

sources, Journal WPFC 46. 8. 1849-1872.

Mitsch W and Gosselink J (1993) 2nd ed. Wetlands. John Wiley & Sons, New
York

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 19

 ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟ Δ΢ΩΣΔΡΙΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ – ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑ΢΢ΙΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

Quinn N W T and Hanna W M (2003) A decision support system for adaptive

real-time management of seasonal wetlands in California. Environmental Modelling
and Software. 18 (6). 503-511

Rhazi M, Grillas P, Mounirou Toure A, Tan Ham L. 2001. Impact of land use
in catchment and human activities on water, sediment and vegetation of
Mediterranean temporary pools. Life Sciences 324: 165-177.

Silvius M J Oneka M and Verhagen A (2000) Wetlands: lifeline for people at

the edge. Physics and Chemistry of the Earth, Part B: Hydrology, Oceans and
Atmosphere. 25 (7–8). 645–652

Skoulikidis N Th, Amaxidis Y., Bertahas I, Laschou S., Gritzalis K., (2006),
Analysis of factors driving stream water composition and synthesis of management
tools—A case study on small/medium Greek catchments, Science of the Total
Environment 362 (2006) 205 – 241

Skoulikidis N Th, Bertahas I, Koussouris Th. The environmental state of

freshwater resources in Greece (rivers and lakes). 1998. Environmental Geology. 36.
1/2. 1 – 17.

Μελέηη για ηην ποιόηηηα νεπού ζηον ςγπόηοπο Βοςπκαπίος ζελ. 20