Gamit: Ng o Nang

Ang nang ay ginagamit na -

1. Kasingkahulugan ng noong

Halimbawa:
Nang kami’y bata pa, naglalaro kami habang umuulan.
Maliit ang pagtingin niya sa akin nang ako’y hindi niya lubusang nakikilala.

2. Kasingkahulugan ng upang

Halimbawa:
Magpakasipag tayong lahat, nang lahat tayo’y umunlad.
Kailangang maghandang mabuti, nang makapasa.

3. Kung pinagsamang na at ang o na at ng o ng na at na:

Halimbawa:
Labis nang paghihirap nito < Labis na ang paghihirap nito
Napariwara nang tuluyan < Napariwara na ng tuluyan
Tumigil ka nang manigarilyo < Tumigil ka na na manigarilyo

4. Kung nagsasaad ng paraan o sukat:

Halimbawa:
Lumakad man sila nang paluhod ay walang kabuluhan.
May anim nang talampakan ang kaniyang taas.

5. Kung pang-angkop ng pandiwang inuulit:

Halimbawa:
Nagsaya nang nagsaya ang lalaking haling.
Ang mga inanyayahan ay tumanggi nang tumanggi.

Ginagamit naman ang ng –

1. Kung sinusundan ng pangngalan :

Halimbawa:
Saan mang dako ng daigdig, may mga hidwaan.
Ang mga nanunugkulang ito ay produkto ng paaralan.

2. Kung sinusundan ng pang-uri:

Halimbawa:
Nagtataglay ng mapanghalinang mata ang babaeng iyon.
Nang makatulog ng mahimbing, nangyari ang insidente.

3. Kung sinusundan ng pamilang o pagkatapos ng mga pariralang pang-ukol na

nagsasaad ng puwesto o lugar (loob, labas, kabila, gilid, dulo, palibot, atbp):

Halimbawa:
Maraming paksa ang tatalakayin, kumuha ka ng dalawa.
Sa palibot ng bulwagan ay naghihintay ang mga panauhin.

Tata Raul’s
Tamang Paggamit ng NANG at NG
(Halaw ni Tata Raul Funilas sa Filipino ng mga Filipino ni Virgilio S. Almario)

Ang NANG ay ginagamit kapag dini-describe kung paano ginawa o naganap ang isang
bagay o pangyayari. Madalas, sina-sandwich ito bilang tagapag-ugnay sa pagitan ng
isang verb (pandiwa) at adjective o adverb (pang-uri).

In other words, ganito: Verb + NANG + Adverb/Adjective

Halimbawa,
1. makatulog NANG mahimbing
2. tumawa NANG walang-pangingimi

Ang NANG ay ginagamit din bilang pantukoy sa isang sitwasyon, i.e. bilang
katumbas ng WHEN sa Ingles.

Halimbawa,
1. NANG makatulog ang nanay ni Bing
2. NANG tumawa ang mga duwende

On the other hand, ang NG naman ay ginagamit bilang possessive modifier sa isang
sentence.

Halimbawa,
1. Ang pisngi NG Macabebe
2. Ang siga NG Tondo

Ginagamit rin ang NG bilang pantukoy sa mismong object ng sentence.

As in ganito:
1. Binaha NG asupre
2. Nagnakaw NG puto

Subukin nating i-apply ang mga example sa itaas at ganito, halimbawa, ang kalalabasan:

1.

NANG tumawa ang mga duwende

NANG walang-pangingimi,
Binaha NG asupre
Ang pisngi NG Macabebe.

2.

NANG makatulog NANG mahimbing

Ang nanay ni Bing,
Nagnakaw NG puto
Ang kilabot NG Tondo.

Sa mga nais matuto, lima (5) lamang ang dapat tandaang tuntunin sa
paggamit ng “nang.”

1. Kasingkahulugan ng “noong”.

Umaga nang barilin si Rizal.

Nang umagang iyon ay nagkasakit si Pedro

2. Kasingkahulugan ng ” upang” at ” para’.

Sa mga Espanyol, dapat barilin si Rizal nang matakot ang mga Pilipno

Dapat dalhin si Pedro sa ospital nang magamot.

3. Bilang pinagsamang “na” at “ng”.

Sa mga Filipino, sobra nang lupit ng mga Espanyol.

Sobra nang hirap ang inabot ni Pedro.

4. Nagsasabi ng paraan o sukat.

Binaril si Rizal nang patalikod.

Namayat nang todo si Pedro dahil sa hika.

5. Bilang pang-angkop ng inuulit na salita.

Barilin man nang barilin si Rizal ay hindi siya mamamatay.

Ginamot nang ginamot si Pedro para gumaling.

PAHIRAN, PAHIRIN

pahirin-pag-alis o pagpawi sa isang bagay,alisin ang bagay.

hal.pahirin mo ang pawis sa kanyang likod.

pahiran-paglalagay ng kaunting bagay.

hal.pahiran mo ng baby oil ang kanyang buhok.

WASTONG GAMIT

1. KAPAG at KUNG - Ipinakikilala ng kung ang di-katiyakan ng isang

kalagayan; ipinakikilala ng kapag ang isang kalagayang tiyak.

Hal. Umuuwi siya sa probinsiya kapag araw ng Sabado.

Hindi niya masabi kung Sabado o Linggo ang pag-uwi niya sa
probinsiya.

Mag-ingat ka naman kapag nagmamaneho ka.

Mag-ingat ka kung ikaw ang magmamaneho ng kotse.

2. KIBO at IMIK - Pagkilos ang tinutukoy ng kibo; pangungusap ang

tinutukoy
ng imik.

Hal. Wala siyang kakibu-kibo kung matulog.

Hindi siya nakaimik nang tanungin ko.

Hindi lamang sa tao nagagamit ang kibo.

 Hal. Kumikibo nang bahagya ang apoy ng kandila.
Huwag ninyong kibuin ang mga bulaklak na iniayos ko sa
plorera.

3. DAHIL at DAHILAN - Pangatnig ang dahil, pangngalan ang

dahilan;pang-ukol naman ang dahil sa o dahil kay.

Hal. Hindi siya nakapasok kahapon dahil sumakit ang ulo niya.
Hindi ko alam kung ano ang dahilan ng kanyang pagkakasakit.
Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sakit ng ulo.

Ginagamit kung minsan ang dahil bilang pangngalan sa

panunula.
Iwasan ito sa karaniwang pangungusap o pagsulat.
Iwasan din ang paggamit ng dahil sa bilang pangatnig.

Mali: Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sumakit ang ulo.

4. HABANG at SAMANTALANG
Habang - ang isang kalagayang walang tiyak na
hangganan,o “mahaba”.
Samantalang- ang isang kalagayang may taning, o
“pansamantala”.

Hal. Kailangang matutong umasa habang nabubuhay.

Nakikitira muna kami sa kanyang mga magulang samantalang
wala pa
akong trabaho.
Gulung-gulo ang isip niya habang hindi pa siya sinsagot ng kanyang
 kasintahan.
Gulung-gulo ang isip niya samantalang hindi pa dumarating ang
sulat
ng kanyang kasintahan.

May iba pang gamit ang samantala. Ipinakikilala nito ang

pagtatambis sa dalawang kalagayan.

Hal. Bakit ako ang pupunta sa kanya samantalang ikaw ang tinatawag
kanina pa?

5. IBAYAD at IPAGBAYAD
Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran
Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao

Hal. Tatlong dosenang itlog na lamang ang ibabayad ko sa iyo sa halip

na
pera.
Ipagbabayad muna kita sa sine.
MALI at katawa-tawa): Ibayad mo ako sa sine.
Ibinayad ko siya sa bus.
6. MAY at MAYROON - Iisa ang kahulugan ng mga salitang ito; naayon
ang gamit sa uri ng salitang sumusunod. Gamitin ang may kapag
susundan ng pangngalan ( mapaisahan o maramihan), pandiwa, pang-
uri o pang-abay.
Hal. May anay sa dingding na ito.
May kumakatok sa pinto.
May dalawang araw na siyang hindi umuuwi.

Gamitin ang mayroon kapag susundan ng kataga,

panghalip na
 panao o pamatlig o pang-abay na panlunan.
Hal. Mayroon kaming binabalak sa sayawan.
Mayroon iyang malaking suliranin.
Mayroon kayang mangga sa palengke
ngayon?

Maaring gamitin ang mayroon nang nag-iiisa.

Hal. “May asawa ba siya?’ “Mayroon.”

Nagagamit din ang mayroon bilang pangngalan.

Hal. Sa aming bayan, madaling makilala kung sino ang mayroon at kung
sino ang wala.

7. PAHIRAN at PAHIRIN
Pahiran - paglalagay

Pahirin - pag-aalis
Hal. Pahiran mo ng sukang iloko ang noo niya.
Pahirin mo ang pawis sa likod ng bata.

8. PINTO at PINTUAN
Pinto - ang inilalapat sa puwang upang hindi iito
mapagdaanan
Pintuan- ang puwang sa dingding o pader na
pinagdaraanan.
Hal. Huwag kang humara sa pintuan at nang maipinid na ang pinto.

Gayon din ang pagkakaiba ng hagdan sa hagdanan

Hagdan - ang inaakyatan at binababaan
 Hagdanan - nag kinalalagyan ng hagdan

9. SUBUKAN at SUBUKIN
Subukan - pagtingin nang palihim

Subukin - pagtikim at pagkilatis

Hal. Ibig kong subukan kung ano ang ginagawa nila tuwing umaalis ako
sa
bahay.
Subukin mo ang bagong labas na mantikilyang ito.
Subukin mo kung gaano kabilis siyang magmakinlya.

Iisa ang anyo ng mga pandiwang ito sa pangkasalukuyan

at
pangnakaraan : sinusubok, sinubok. Magkaiba nag anyo sa
panghinaharap: susubukan, sususbukin

10. TAGA- at TIGA

Walang unlaping tiga-. Taga- ang dapat gamtin. Gumagamit
lamang ng gitling kapag sinusundan ito ng pangngalang
pantangi.

Hal. Taga-Negros ang napangasawa ni Norma.

Ao ang palaging tagahugas ng pinggan sa gabi.

Naiiba ang unlaping tig- na ginagamit kasama ng mga

pambilang: tig-isa, tigalawa tigatlo tig-apat, atbp.

11. AGAWIN at AGAWAN

Agawin ang isang bagay sa isang tao/hayop.
 Agawan ng isang bagay ang isang tao/hayop.
Hal: Ibig agawin ng bata ang laruan ni Jess.
Ibig agawan ng laruan ni Boy si Jess.

12. HINAGIS at INIHAGIS

hinagis ng isang bagay
inihagis ang isang bagay
Hal. Hinagis niya ng bato ang ibon.
Inihagis niya ang bola sa kalaro.

13. ABUTAN at ABUTIN

abutin ang ang isang bagay
abutan ng isang bagay
Hal. Abutin mo ang bayabas sa puno.
Abutan mo ng pera ang Nanay.
14. BILHIN at BILHAN
bilhin ang isang bagay
bilhan ng isang bagay
Hal. Bilhin natin ang sapatos na iyon para sa iyo.
Bilhan antin ng sapatos ang ate.

15. WALISAN at WALISIN

walisin ang isang bagay na maaring tangayin ng walis
walisan ang ang pook o lugar

Hal. Nais kong walisan ang aklatan.

Nais kong walisin ang nagkalat na papel sa aklatan.

15. SUKLAYIN at SUKLAYAN

 suklayin - ang buhok ng sarili o ng iba
sukalyan - ng buhok ang ibang tao
Hal. Suklayin mo ang buhok ko,Luz.
Suklayan mo ako ng buhok, Alana.

16. NAMATAY at NAPATAY

napatay -may tiyak na tao o hayop na pumaslang ng kusa/sinasadya

namatay -kung ang isang tao ay binawian ng buhay sanhi

sakit,

katandaan o anumang dahilang hindi sinasadya;

ginagamit din sa patalinghagang paraan doon sa mga bagay

na

walang buhay.

Hal. Namatay ang kanyang lolo dahil sa sakit sa atay.

Napatay ang aking alagang aso.

17. MAGSAKAY at SUMAKAY

magsakay - magkarga ( to load)
sumakay - to ride
Hal.
Nagsakay ng sampung kahon ng lansones sa bus si Jo.
Sumakay na tayo sa daraang bus.

18. OPERAHAN at OPERAHIN

operahin - tiyak na bahagi ng katawan na
titistisin
operahan - tumutukoy sa tao
Hal.
Ang tumor sa dibdib ng maysakit ay ooperahin mamaya.
Si Luis ay ooperahan sa Martes.
19. NANG at NG
nang - pangatnig na panghugnayan
- tagapagpakilala ng pang-abay na
pamaraan at pamanahon
- tagapag-ugnay ng salitang-ugat na
inuulit at pandiwang inuulit
ng - pantukoy ng pangngalang pambalana
- tagapagpakilala ng layon ng pandiwa
at tagaganap ng pandiwa
- pang-ukol na kasingkahulugan ng
“sa”
Hal. Umalis siya nang sila’y dumating.
Tumawa nang tumawa ang mga mag-aaral.
Nagalit ang guro nang kami’t nag-ingay.

Bumili kami ng mga pasalubong para kay ditse.

Pumanhik ng bahay ang mga panauhin.

20. KATA at KITA

kata - ikaw at ako
kita - ikaw
Hal.
Manood kata ng sine.
Iniibig kita.

Wastong Gamit ng mga Salita

Kila at Kina
Walang salitang kila. Ang Kina ay maramihan ng kay.

Hal. Pakidala ang mga laruang ito kina Benny at Maris.

Makikipag-usap ako kina Vic at Nona.

Daw/ Din at Raw/ Rin

Ginagamit ang daw/ din kapag ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa
katinig; at raw/rin kapag nagtatapos sa patinig.

Hal. May sayawan daw sa plasa.

Sasama raw siya sa atin.

Kung at Kong
Ginagamit ang kung bilang pangatnig na panubali. Katumbas ito ng if sa
Ingles; ang kong ay panghalip na panao sa kaukulang paari

Hal. Matutulog na ako kung papatayin mo na ang ilaw.

Nabasa ang binili kong aklat.

Kung Di at Kundi
Ang kung di ay galing sa salitang “ kung hindi” o if not sa Ingles; ang kundi
naman ay except.

Hal. Aalis na sana kami kung di ka dumating.

Walang sinuman ang pwedeng manood kundi iyong mga may tiket lamang.

Hagdan at Hagdanan
Ang hagdan ( stairs) ay ang baytang na inaakyatan at binababaan.
Samantalam ang hagdanan
(stairways) ay ang bahaging kinalalagyan ng hagdan.

Hal. Nagmamadaling inakyat ni Marving ang mga hagdan.

Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana.

Ikit at Ikot
Ginagamit ang ikit para maipakita ang kilos na paggilid mula sa labas
patungo sa loob. Ang ikot naman ay mula sa loob patungo sa labas.

Hal. Nakatatlong ikit muna sila bago nila natunton ang daan patungo sa
loob ng kuweba.
Nahirapan pala silang makalabas ng tunnel. Umikut-ikot muna sila sa loob
nito bago nila nakita ang daan palabas.

Hatiin at Hatian
Hatiin ( to divide) o partihin; Hatian ( to share) o ibahagi.
Hal. Hatiin mo sa amin ang pakwan.
Hinatian niya ng kanyang hamburger ang namamalimos na bata.

Nabasag at Binasag
Ang salitang nabasag ay nangangahulugan ng kilos na di sinasadya o di
ginusto; ang salitang binasag naman ay nagpapakita ng sariling
pagkukusa.

Hal. Galit na galit na binasag ng lalaki ang mga salamin ng kotse.

Nagmamadali kasi siyang maghusga kaya nabasag niya ang mga plato.

Bumili at Magbili
Bumili- to buy; Magbili- to sell o magbenta

Hal. Pumunta ang nanay sa Baguio para bumili ng mga sariwang gulay.
Ang trabaho ng tatay niya ay magbili ng mga lumang kasangkapan.

Kumuha at Manguha
Kumuha- to get; Manguha – to gather, to collect

Hal. Kumuha ng isang basong tubig si Neth para kay Jean.

Nanguha ng mga kabibe ang mga bata sa dalampasigan.