Professional Documents
Culture Documents
8 m
fy = 320.00 Mpa H2 = 4.8 m
L1 = 4.25 m
L2 = 4.7 m
Kedalaman tanah keras = 2 m
Tujuan bangunan = Ruko
Beban hidup yang bekerja = 250 kg/m2
STRUKTUR BETON II GBR RENCANA
GAMBAR RENCANA
A A
###
B
4.25 m 4.25 m 4.25 m
POTONGAN A - A
###
###
POTONGAN B - B
B5 B1 B5
###
B2 B8 B8 B2
B3 B7 B3
###
B4 B6 B6 B4
A B3 B7 B3 A
###
B2 B8 B8 B2
B5 B1 B5
DENAH BALOK
ATAP
###
LANTAI 2
###
LANTAI 1
POTONGAN A - A
a2 a4 a2
PI P2 PI
a1 a1
###
a1 a1 a12 a1
a2 a4 a2
a2 a4 a2
a3 P3 a3 a3 P4 a3 a3 P3 a3
###
A a2 a5 a2 A
a2 a4 a2
PI P2 PI a1
a1
###
a1 a1 a1 a1
a2 a4 a2
DENAH PANEL
4.8
4.8
131.4
66000
66131.4
II. Perhitungan Penulangan
II. 1. Perhitungan Penulangan Plat
(Metode Marcus)
* Tepi bentang dianggap menerus atau terjepit elastis
* Beban hidup ( LL )
- Beban hidup lantai 2 = 250 kg/m2
* Beban mati ( DL )
- Beban sendiri plat = 0.12 . 2400 = 288 kg/m2
- Berat plafond + ducling = 20 kg/m2
- Berat finishing pelat lantai 2 = 63 kg/m2
371 kg/m2
sehingga :
qu = 1.2 qd + 1.6 qL
= 1.2 x 250 + 1.6 x 371
= 893.6 kg/m 2
maka =
--- Momen desain per m' lebar plat lantai : --- >
Ly 470
--- = = 1.1
Lx 425
dx dy
h
· · · · 0.4 cm
4 cm
h = 12 cm f 8 mm
direncanakan tulangan f 8 mm
dari gambar diperoleh : dx = 12 - 4 - 0.8 - 0.4 = 6.80 cm
dy = 12 - 4 - 0.4 = 7.60 cm
Untuk menghitung luas tulangan As, gunakan rumusan =
fy2 Mu
. As2 - d . fy . As + = 0
1.7 . f'c . b f
di mana : Mu = Momen yang terjadi pada plat yang ditinjau
b = Lebar peninjauan plat dalam 1 m'
( diambil b = 100 cm' )
d = tinggi efektif plat yang ditinjau
f = faktor reduksi = 0.8
maka :
* Momen lapangan arah y, Mly = 379.3053 kgm' = 37930.5275 kgcm' , d = 7.6 cm
3200 2 37930.528
As2 - 7.6 (3200) As + = 0
1.7 270 100 0.8
sehingga :
223.094 As2 - 24320 As + 47413.159375 = 0
diperoleh :
As = 107.027 cm2 ( tidak memenuhi )
As = 1.986 cm 2
Hasil perhitungan :
Tulangan Arah X
Tulangan Lapangan = f 10 mm - 20 cm
Tulangan Tumpuan = f 10 mm - 10 cm
Tulangan Arah Y
Tulangan Lapangan = f 10 mm - 20 cm
Tulangan Tumpuan = f 10 mm - 15 cm
f 10 mm - 10 cm
f 10 mm - 20 cm f 10 mm - 15 cm
4.25
Lx =
f 10 mm - 15 cm f 10 mm - 20 cm
f 10 mm - 10 cm
Ly = 4.7 m
cm
OK
cm
OK
cm
OK
cm
OK
I. PERENCANAAN AWAL (PRELIMINARY DESIGN)
Untuk perhitungan, tebal pelindung/selimut beton menurut SNI 1991 Pasal 3.16.7,
untuk balok = 40 mm = 4 cm
Sedangkan untuk perencanaan tinggi balok (hmin) yang fy-nya selain dari 400 Mpa nilainya
harus dikalikan dengan (0,4 + fy/700), SNI 1991 Pasal 3.2.5.1.b. Contoh fy =240, maka :
faktor penggandanya = (0,4 + 240/700) = 0,9071.
Untuk perhitungan lebar balok berdasarkan hubungannya dengan dmin yang ekonomis
adalah = hmin - selimut beton, yaitu :
dmin = (1,5 - 2,0) . B
diambil b = dmin/1,5.
Lihat denah balok untuk lantai 2 berdasarkan SNI 1991 Tabel 3.2.5.a :
L 4250 320
hmin = = . 0.4 + = 173.469 mm = 17.347 cm
21 21 700
b. Untuk Balok B2
L 4700 320
hmin = = . 0.4 + = 217.761 mm = 21.776 cm
18.5 18.5 700
L 4250 320
hmin = = . 0.4 + = 196.911 mm = 19.691 cm
18.5 18.5 700
dmin 14.141
b = = = 9.427 cm
1.5 1.5
L 4700 320
hmin = = . 0.4 + = 191.837 mm = 19.184 cm
21 21 700
dmin = hmin
- 1/2 f tul. Utama - f Sengkang - d'
= 19.184 - 0.5 . 1.5 - 0.8 - 4
= 13.634 cm
dmin 13.634
b = = = 9.089 cm
1.5 1.5
fy
ln 0.8 +
1500
t2 =
36 + 9b
fy
ln 0.8 +
1500
t3 =
36
Syarat :
t2 < t1 < t3
Dalam segala hal tebal minimum plat tidak boleh kurang dari harga berikut :
B3 B7
B3 B7
Panel 1 Panel 2
B2 B8 B8 4.70 m
B5 B1
4.25 m 4.25 m
y
Plat - plat diwakili oleh panel seperti gambar diatas.
tinjauan balok tepi dan balok tengah :
x Memanjang : arah x
Melintang : arah y
Menurut SKSNI T-15-1991-03 pasal 3.6.2.4, dimana pada konstruksi monolit atau komposit
penuh, suatu balok mencakup bagian dari plat pada tiap sisi balok sebesar proyeksi balok yang
berada diatas atau di bawah plat, diambil yang terbesar, tetapi tidak boleh lebih besar dari 4 X
tebal plat, seperti pada gambar sbb:
bE bE
t t
h h
(h-t) < 4t (h-t) < 4t (h-t) < 4t
bW bW
Sebenarnya bagian - bagian kecil dari plat (flans balok) yang telah diperhitungkan dalam balok
tidak bolah diperhitungkan untuk Is, tapi ACI mengizinkan penggunaan lebar total portal Eqivalen
dalam perhitungan Is, sehingga :
Ecb . Ib
a =
Ecs . Is
( h - t ) <= 4 t
Lebar efektif balok tengah / dalam (Balok T) harus diambil nilai terkecil :
2 ( h - t ) <= 8 t
Momen Inersia dari penampang balok dengan flans terhadap sumbu pusat ialah :
bw . h3
Ib = K .
12
Dimana :
bE t t 4 t
2
bE t 3
1 1
4 6 1
K
bw h h h bw h
bE t
1 1
bw h
h = tinggi total balok
= lebar total plat
= lebar efektif flans
= lebar badan balok
bE t
suatu tetapan tanpa dimensi sebagai fungsi dari ( - 1 ) dan
bw h
Momen Inersia plat :
1
Is = . L . t3
12
Rasio kekakuan lentur balok ( Ecb . Ib ) terhadap kekakuanlentur plat ( Ecs . Is ) dengan lebar
yang dibatasi dalam arah lateral oleh suatu sumbu dari panel yang berbatasan ( bila ada ) pada tiap
sisi balok, yaitu :
12 cm
45 cm
20 cm 320 cm 20 cm 320 cm
350 cm 350 cm
bE t 2
bE t 3
1 4 6 4 1
t t
1
K
bw h h h bw h
bE t
1 1
bw h
53 12 12 12 2 53 12 3
1 + - 1 . . 4 - 6 . + 4 . + - 1 .
20 45 45 45 20 45
K =
53 12
1 + - 1 .
20 45
1 + 0.440 . 2.71573
K =
1.440
= 1.52425
bW . h3 20 . 45 3
Ib = K . = 1.52425 . = 231496 cm4
12 12
L 350 3
. t3 . 12
2 2
Is = = = 25200 cm4
12 12
45 cm
20 cm 295 cm 20 cm 295 cm
325 cm 325 cm
bE t 2
bE t 3
1 4 6 4 1
t t
1
K
bw h h h bw h
bE t
1 1
b w h
53 12 12 12 2 53 12 3
1 + - 1 . . 4 - 6 . + 4 . + - 1 .
20 45 45 45 20 45
K =
53 12
1 + - 1 .
20 45
1 + 0.440 . 2.71573
K =
1.440
= 1.5243
bW . h3 20 . 45 3
Ib = K . = 1.52425 . = 231496 cm4
12 12
L 325 3
. t3 . 12
2 2
Is = = = 23400 cm4
12 12
86 cm
45 cm
20 cm 330 cm 20 cm 330 cm
350 cm 350 cm
bE t t 4 t
2
bE t 3
1 b 1 h
4 6 h h b 1 h
K
w w
bE t
1 1
bw h
86 12 12 12 2 86 12 3
1 + - 1 . . 4 - 6 . + 4 . + - 1 .
20 45 45 45 20 45
K =
86 12
1 + - 1 .
20 45
1 + 0.880 . 2.74702
K =
1.880
= 1.81776
bW . h3 20 . 45 3
Ib = K . = 1.81776 . = 276071.55319 cm4
12 12
L . t3 350 . 12 3
Is = = = 50400 cm4
12 12
Ecb .Ib 276072 Ecb = Ecs
a3 = Ecs .Is = = 5.4776102
50400
86 cm
45 cm
20 cm 305 cm 20 cm 305 cm
325 cm 325 cm
bE t t t
2
bE t 3
1 b 1 h
4 6 h 4 h b 1 h
K
w w
bE t
1 1
bw h
86 12 12 12 2 86 12 3
1 + - 1 . . 4 - 6 . + 4 . + - 1 .
20 45 45 45 20 45
K =
86 12
1 + - 1 .
20 45
1 + 0.880 . 2.74702
K =
1.880
= 1.81776
bW . h3 20 . 45 3
Ib = K . = 1.81776 . = 276072 cm4
12 12
L . t3 325 . 12 3
Is = = = 46800 cm4
12 12
a1 = 9.18634
a2 a4 a2 = 9.89298
4.70 m a3 = 5.47761
a3 Panel 3 a3 Panel 4 a3
a4 = 5.89896
a2 a4
a2 a2
4.25 m 4.25 m
a. Panel 1
Sa a1 + a1 + a2 + a2
am = =
n 4
9.18634 + 9.18634 + 9.89298 + 9.89298
= = 9.5397
4
Ln1 330
b = Ln2 = = 1.08197
305
fy
Ln1 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 b + am - 0.12 . 1 +
b
400
330 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 1.08197 . 9.5397 - 0.12 . 1 +
1.08197
352.000
tmin = = 2.62575 cm
36 + 98.0571
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmin = = = 7.69606 cm
36 + 9 b 36 + 9 . 1.08197
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmax = = = 9.77778 cm
36 36
b. Panel 2
Sa a1 + a1 + a4 + a4
am = =
n 4
9.18634 + 9.18634 + 5.89896 + 5.89896
= = 7.54265
4
L1 330
b = Ls = = 1.08197
305
fy
Ln1 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 b + am - 0.12 . 1 +
b
400
330 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 1.08197 . 7.54265 - 0.12 . 1 +
1.08197
352.000
tmin = = 3.10766 cm
36 + 77.2686
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmin = = = 7.69606 cm
36 + 9 b 36 + 9 . 1.08197
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmax = = = 9.77778 cm
36 36
c. Panel 3
Sa a2 + a2 + a3 + a3
am = =
n 4
9.89298 + 9.89298 + 5.47761 + 5.47761
= = 7.6853
4
L1 330
b = Ls = = 1.08197
305
fy
Ln1 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 b + am - 0.12 . 1 +
b
400
330 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 1.08197 . 7.6853 - 0.12 . 1 +
1.08197
352.000
tmin = = 3.06744 cm
36 + 78.7535
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmin = = = 7.69606 cm
36 + 9 b 36 + 9 . 1.08197
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmax = = = 9.77778 cm
36 36
d. Panel 4
Sa a3 + a3 + a4 + a4
am = =
n 4
5.47761 + 5.47761 + 5.89896 + 5.89896
= = 5.68829
4
L1 330
b = Ls = = 1.08197
305
fy
Ln1 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 b + am - 0.12 . 1 +
b
400
330 . 0.8 +
1500
tmin =
1
36 + 5 1.08197 . 5.68829 - 0.12 . 1 +
1.08197
352.000
tmin = = 3.74608 cm
36 + 57.965
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmin = = = 7.69606 cm
36 + 9 b 36 + 9 . 1.08197
fy
Ln1 . 0.8 +
1500 352.000
tmax = = = 9.778 cm
36 36
Tabel Rekapitulasi Tebal Plat
TEBAL MINIMUM TEBAL MINIMUM TEBAL MAKSIMUM
PANEL PLAT (cm) PLAT (cm) PLAT (cm)
SNI 1991 3.2.12 SNI 1991 3.2.13 SNI 1991 3.2.13
1 2.6257 7.6961 9.7778
2 3.1077 7.6961 9.7778
3 3.0674 7.6961 9.7778
4 3.7461 7.6961 9.7778
Dalam perhitungan tabel plat diperoleh penggunaan tebal plat minimum 7.6961 cm
dan maksimumnya adalah 9.7778 cm . Tapi dalam praktek, tebal plat yang digunakan
minimum 12 cm, sehingga :
- Untuk atap digunakan plat setebal = 12 cm
- Untuk lantai 2 digunakan plat setebal = 12 cm
I.3. DIMENSI KOLOM
Untuk menaksir ukuran penampang kolom, ditinjau kolom tengah yang dianggap memikul
beban terbesar.
2.125 m 2.125 m
4.7 m
2.35 m
2.35 m
4.7 m
4.25 m 4.25 m
Beban yang dipikul menurut PBI untuk gedung 1983 hal. 11, 12 dan 17 :
- Berat volume beton bertulang = 2400 kg/m3
- Panjang kolom = 4.8 + 4.8 m = 9.6 m
- Berat beban hidup untuk gedung Ruko = 250 kg/m3
- Beban hidup untuk plat atap = 100 kg/m2
- Berat volume air = 1000 kg/m3
- Berat plafond + ducthing = 20 kg/m2
- Finishing plat atap (3 cm) = 63 kg/m2
- Finishing plat lantai (2 cm) = 42 kg/m2
- Total berat konsol (konstruksi kayu + atap genteng) sekeliling = 2700 kg
Pembebanan yang bekerja hanya pembebanan gravitasi saja, tanpa beban gempa yang terjadi
yang terdiri dari :
Menurut SNI 1991 Pasal 3.2.2.1, kuat perlu (U) yang menahan beban mati (D) dan beban hidup (L)
paling tidak harus sama dengan :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
dimana :
f = Faktor reduksi f = 0,65 untuk aksial tekan dengan aksial lentur komponen struktur
dengan tulangan sengkang biasa, SNI 1991 Pasal 3.2.3.2.2.b
fc' = Kuat tekan beton yang disyaratkan = 25 MPa
fy = Tegangan leleh baja yang disyaratkan = 320 MPa
Ag = Luas bruto penampang = 300 . 300 = 90000 mm2
r t = Rasio penulangan kolom (0,01 - 0,03), diambil rt = 0,02
Ast = Luas tulangan total = rt . Ag = 0.02 . 90000 = 1800 mm2
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 187457 Aman !!
B. Kolom pada lantai 01 (Direncanakan dimensi 30 x 30 cm2)
Menurut SNI 1991 Pasal 3.2.2.1, kuat perlu (U) yang menahan beban mati (D) dan beban hidup (L)
paling tidak harus sama dengan :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
dimana :
f = Faktor reduksi f = 0,65 untuk aksial tekan dengan aksial lentur komponen struktur
dengan tulangan sengkang biasa, SNI 1991 Pasal 3.2.3.2.2.b
fc' = Kuat tekan beton yang disyaratkan = 25 MPa
fy = Tegangan leleh baja yang disyaratkan = 320 MPa
Ag = Luas bruto penampang = 300 . 300 = 90000 mm2
rt = Rasio penulangan kolom (0,01 - 0,03), diambil rt = 0,02
Ast = Luas tulangan total = rt . Ag = 0.02 . 90000 = 1800 mm2
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 411385 Aman !!
2.125 m 2.125 m
4.7 m
2.35 m
2.35 m
4.7 m
4.25 m 4.25 m
Beban yang dipikul menurut PBI untuk gedung 1983 hal. 11, 12 dan 17 :
- Berat volume beton bertulang = 2400 kg/m3
- Panjang kolom = 4.8 + 4.8 = 9.6 m
- Berat beban hidup untuk gedung (Ruko) = 250 kg/m3
- Beban hidup untuk plat atap = 100 kg/m2
- Berat volume air = 1000 kg/m3
- Berat plafond + ducting = 20 kg/m2
- Finishing plat atap (3 cm) = 63 kg/m2
- Finishing plat lantai (2 cm) = 42 kg/m2
- Total berat konsol (konstruksi kayu + atap genteng) sekeliling = 2700 kg
Pembebanan yang bekerja hanya pembebanan gravitasi saja, tanpa beban gempa yang terjadi
yang terdiri dari :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
dimana :
f = Faktor reduksi f = 0,65 untuk aksial tekan dengan aksial lentur komponen struktur
dengan tulangan sengkang biasa, SNI 1991 Pasal 3.2.3.2.2.b
fc' = Kuat tekan beton yang disyaratkan = 25 MPa
fy = Tegangan leleh baja yang disyaratkan = 320 MPa
Ag = Luas bruto penampang = 300 . 300 = 90000 mm2
rt = Rasio penulangan kolom (0,01 - 0,03), diambil rt = 0,02
Ast = Luas tulangan total = rt . Ag = 0.02 . 90000 = 1800 mm2
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 96162 Aman !!
Menurut SNI 1991 Pasal 3.2.2.1, kuat perlu (U) yang menahan beban mati (D) dan beban hidup (L)
paling tidak harus sama dengan :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
dimana :
f = Faktor reduksi f = 0,65 untuk aksial tekan dengan aksial lentur komponen struktur
dengan tulangan sengkang biasa, SNI 1991 Pasal 3.2.3.2.2.b
fc' = Kuat tekan beton yang disyaratkan = 25 MPa
fy = Tegangan leleh baja yang disyaratkan = 320 MPa
Ag = Luas bruto penampang = 300 . 300 = 90000 mm2
rt = Rasio penulangan kolom (0,01 - 0,03), diambil rt = 0,02
Ast = Luas tulangan total = rt . Ag = 0.02 . 90000 = 1800 mm2
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 157241 Aman !!
2.125 m 2.125 m
4.7 m
2.35 m
2.35 m
4.7 m
4.25 m 4.25 m
Beban yang dipikul menurut PBI untuk gedung 1983 hal. 11, 12 dan 17 :
- Berat volume beton bertulang = 2400 kg/m3
- Panjang kolom = 4.8 + 4.8 = 9.6 m
- Berat beban hidup untuk gedung (Perkantoran) = 250 kg/m3
- Beban hidup untuk plat atap = 100 kg/m2
- Berat volume air = 1000 kg/m3
- Berat plafond + ducting = 20 kg/m2
- Finishing plat atap (3 cm) = 63 kg/m2
- Finishing plat lantai (2 cm) = 42 kg/m2
- Total berat konsol (konstruksi kayu + atap genteng) sekeliling = 2700 kg
Pembebanan yang bekerja hanya pembebanan gravitasi saja, tanpa beban gempa yang terjadi
yang terdiri dari :
Menurut SNI 1991 Pasal 3.2.2.1, kuat perlu (U) yang menahan beban mati (D) dan beban hidup (L)
paling tidak harus sama dengan :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 126594 Aman !!
Menurut SNI 1991 Pasal 3.2.2.1, kuat perlu (U) yang menahan beban mati (D) dan beban hidup (L)
paling tidak harus sama dengan :
Menurut SNI 1991, kuat tekan rancang komponen struktur tidak boleh lebih besar dari :
Sehingga :
fPnmax = 0.85 . 0.65 . 0.85 . 25 . 90000 - 1800 + 320 . 1800
= 1353763.1 N
Syarat :
fPnmax > Pu
1353763.1 > 200566 Aman !!
c. Bentang - bentang yang berdekatan untuk masing - masing arah berselisih < 0,3
................................Ok !!!
Karena panel dilengkapi dengan balok tepi pada keempat sisinya, maka kekakuan relatif
arah L2/L1 adalah :
1
Mo = . ( Wu . L2 ) Ln12
8
1 2
Mo = . ( 796.00 . 4.7 ) 4.1 = 7670.63 kg.m
8
Ln1 = 4.1
30 x 30 30 x 30
0.16 Mo - - 0.16 Mo
- - - -
+ +
+
0.57 Mo 0.35 Mo 0.57 Mo
a1 . L2 9.89 . 4.7
L1 = = 10.9 > 1
4.25
L2 4.7
L1 = = 1.10588
4.25
Dengan metode interpolasi diperoleh nilai Koefisien % M(-) dalam yang yang dipikul
jalur kolom
75 - 90 x - 90 -15 x - 90
= =
1 - 0.5 1.11 - 0.5 0.5 0.6058824
-9.0882 = 0.5 x - 45
x = 71.82%
a1 . L2 9.89 . 4.7
L1 = = 10.9 > 1
4.25
L2 4.7
L1 = = 1.10588
4.25
Dengan metode interpolasi diperoleh nilai Koefisien % M(-) dalam yang yang dipikul
jalur kolom
75 - 90 x - 90 -15 x - 90
= =
1 - 0.5 1.11 - 0.5 0.5 0.6058824
-9.0882 = 0.5 x - 45
x = 71.82%
~ Momen negatif luar berfaktor
a1 . L2 9.89 . 4.7
L1 = = 10.9 > 1
4.25
L2 4.7 C
L1 = = 1.10588 bt =
4.25 2. Is
33 cm 53 cm
12 12
45 45
33 33
20 20
x x 3 . y
C = S 1 - 0.63 . y
.
3
~ Kondisi 1
20 20 3 . 45 12 12 3 . 33
C = S 1 - 0.63 . 45
.
3
+ 1 - 0.63 .
33
.
3
= 86400 + 14653.440
= 101053.44 mm4
~ Kondisi 2
33 33 3 . 20 12 12 3 . 53
C = S 1 - 0.63 . 20
.
3
+ 1 - 0.63 .
33
.
3
= -9463.41 + 23534.312727
= 14070.902727 mm4
C 101053.44
bt = = = 2.15926
2 . Is 2 . 23400
Tabel % M(+) dipikul jalur kolom
L2
L1 0.5 1.0 2.0 Keterangan
a1 . L2 Tanpa balok
L1 > 1 - - -
antara
bt = 0 100 100 100 Tanpa Balok tepi
bt > 2.5 75 75 45 Dengan balok tepi
bt = ratio antara kekakuan puntir penampang balok tepi dan kekakuan lentur dari
suatu pelat dengan lebar yang sama dengan bentang balok dari sumbu ke
sumbu tumpuan.
Dengan metode interpolasi diperoleh nilai Koefisien % M(-) luar yang yang dipikul
jalur kolom
2.5 - 2.15926
= 75 + + 100 - 75 = 78.41%
2.5 - 0
Jalur kolom pada tiap sisi as kolom (yang terkecil dari 0,25 L1 atau 0,25 L2), sehingga lebar
satu jalur kolom = 2 (sisi) x 0,25L2 (terkecil)
= 2 . 0.25 . 470
= 235 cm
~ Bentang dalam :
M (-) kiri = 71.82% . 4985.91 = 3581.0558 kg.m
M (+) lapangan = 71.82% . 2684.72019 = 1928.2608 kg.m
M (-) kanan = 71.82% . 4985.91 = 3581.0558 kg.m
~ Jalur tengah : yaitu sisa bagian plat antara dua jaur kolom = t
t = 470 - 0.5 . 235 + 0.5 . 235 = 235 cm
425 cm 425 cm
~ Bentang dalam :
M (-) kiri = 4985.91 - 3581.06 1404.85 kg.m
M (+) lapangan = 2684.72 - 1928.26 756.46 kg.m
M (-) kanan = 4985.91 - 3581.06 1404.85 kg.m
1
Mo = . ( Wu . L1 ) Ln22
8
1 2
Mo = . ( 796.00 . 4.25 ) 4.50 = 8563.22 kg.m
8
1370.115 - - 1370.115
- - - -
+ +
+
4881.0347 2997.13 4881.035
~ Bentang dalam :
M (-) kiri = 71.82% . 5566.09 = 3997.7639 kg.m
M (+) lapangan = 71.82% . 2997.13 = 2152.6421 kg.m
M (-) kanan = 71.82% . 5566.09 = 3997.7639 kg.m
~ Bentang dalam :
M (-) kiri = 5566.09 - 3997.76 = 1568.33 kg.m
M (+) lapangan = 2997.13 - 2152.64 = 844.48 kg.m
M (-) kanan = 5566.09 - 3997.76 = 1568.33 kg.m
295.84 - - 295.8437
- - - -
+ +
+
1688.97 844.48 1688.97
KESIMPULAN MOMEN DESIGN
LOKASI JALUR KOLOM JALUR TENGAH
Bentang Tepi
M (-) tepi 1074.2713 kg.m 295.8437 kg.m
M (+) lapangan 3505.7314 kg.m 1375.3033 kg.m
M (-) dalam 4305.2842 kg.m 1688.9690 kg.m
Bentang Dalam
M (-) tepi 3997.7639 kg.m 1568.3283 kg.m
M (+) lapangan 2152.6421 kg.m 844.4845 kg.m
M (-) dalam 3997.7639 kg.m 1568.3283 kg.m
Digunakan beton dengan fc' = 25 MPa dan besi fy = 320 MPa dengan menggunakan
Metode Kekuatan Versi CODE' 91 / SK SNI, maka tulangan dapat dihitung sebagai berikut :
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 358105.57677
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 16.514 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 7.03 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
r min = = = 0.00438
fy 320
As. 7.85
rada = = = 0.00873 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 192826.0798
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 8.635 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 3.67 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 5.24
rada = = = 0.00582 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 96229.434887
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 385652.1596
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 17.876 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 7.61 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 11.31
rada = = = 0.01257 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
c. M (+) lapangan = 3140.310 kg.m = 314031.044242721 kg.cm
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 314031.04424
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 14.364 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 6.11 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 7.85
rada = = = 0.00873 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 140485.31636
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 6.236 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 2.65 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 75645.939577
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 3.323 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 1.41 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436 revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 26500.631113
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 1.155 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 0.49 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 151291.87915
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 6.728 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 2.86 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 123194.81588
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 5.453 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 2.32 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
Kesimpulan hasil perhitungan tulangan arah bentang 425 cm' sebagai arah L1
LOKASI JALUR KOLOM JALUR TENGAH
Bentang Dalam
M (-) tepi f 10 - 10 f 10 - 20
M (+) lapangan f 10 - 15 f 10 - 20
M (-) dalam f 10 - 10 f 10 - 20
Bentang Tepi
M (-) tepi f 10 - 20 f 10 - 20
M (+) lapangan f 10 - 10 f 10 - 10
M (-) dalam f 12 - 10 f 12 - 10
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 399776.38594
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 18.580 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 7.91 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 7.85
rada = = = 0.00873 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 215264.20781
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 9.676 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 4.12 cm2 per m' jalur kolom
Dipilih tulangan arah L2 = f 10 - 20 = 3.93 cm2
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436 revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
~ Bentang tepi jalur kolom
a. M (-) tepi kiri = 1074.2713 kg.m = 107427.13377231 kg.cm
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 107427.13377
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 4.743 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 2.02 cm per m' jalur kolom
2
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 430528.41563
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 20.128 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 8.57 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 7.85
rada = = = 0.00873 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
c. M (+) lapangan = 3505.7314 kg.m = 350573.1384375 kg.cm
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 350573.13844
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 16.144 cm2 pada lebar jalur kolom 235 cm
atau 6.87 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 5.24
rada = = = 0.00582 Ok !!!
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 156832.83281
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 6.980 cm2 pada lebar jalur kolom 190 cm
atau 3.67 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 84448.448438
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
102.52816 AS2 - 28800 AS. + 105560.56055 = 0
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 3.714 cm2 pada lebar jalur kolom 190 cm
atau 1.95 cm per m' jalur kolom
2
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436 revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 29584.366228
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 1.290 cm2 pada lebar jalur kolom 190 cm
atau 0.68 cm2 per m' jalur kolom
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. As + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 168896.89688
AS2 - 3200 . 9 . As + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : As = 7.533 cm2 pada lebar jalur kolom 190 cm
atau 3.96 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
fy2 Mu
AS2 - fy . d. AS. + = 0
1,7 . fc' .b f
3200 2 137530.33031
AS2 - 3200 . 9 . AS. + = 0
1.7 250 235 0.8
Dengan rumus ABC diperoleh : AS. = 6.102 cm2 pada lebar jalur kolom 190 cm
atau 3.21 cm2 per m' jalur kolom
Kontrol
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
As. 3.93
rada = = = 0.00436
revisi tulangan
b. d 100 . 9
= 0.02761 Ok !!!
Kesimpulan hasil perhitungan tulangan arah bentang 470 cm' sebagai arah L2
LOKASI JALUR KOLOM JALUR TENGAH
Bentang Dalam
M (-) tepi f 10 - 10 f 10 - 20
M (+) lapangan f 10 - 20 f 10 - 20
M (-) dalam f 10 - 10 f 10 - 20
Bentang Tepi
M (-) tepi f 10 - 20 f 10 - 20
M (+) lapangan f 10 - 15 f 10 - 15
M (-) dalam f 10 - 10 f 10 - 10
Input diameter dan jarak antar tulangan
Sesuai dengan hasil perhitungan
f 10 - 20 f 10 - 15 f 10 - 10
117.5 cm
f 10 - 20 f 10 - 10 f 12 - 10
470 cm
235 cm
f 10 - 20 f 10 - 15 f 10 - 10
117.5 cm
f 10 - 20 f 10 - 15 f 10 - 10
f 10 - 20 f 10 - 10 f 12 - 10
f 10 - 10 f 10 - 15 f 10 - 10
f 10 - 10 f 10 - 20 f 10 - 10
117.5 cm
f 10 - 20 f 10 - 20 f 10 - 20
470 cm
235 cm
f 10 - 20 f 10 - 20 f 10 - 20
117.5 cm
f 10 - 10 f 10 - 20 f 10 - 10
f 10 - 10 f 10 - 15 f 10 - 10
2.35 m
2.35 m
2.35 m
2.35 m
Portal
Eqivalen 1
2.35 m
Eqivalen 4
Portal
Portal
Eqivalen 3
Portal 2.35 m
Eqivalen 2
-0.45 m
-0.45 m
-0.45 m
2.35 m
2.35 m
I K L
J
2.35 m
2.35 m
E G H
F
2.35 m
2.35 m
STRUKTUR BETON II BAB III HAL. 68
2.35 m
A B C D
2.125 m 2.125 m 2.125 m 2.125 m 2.125 m 2.125 m
STRUKTUR BETON II BAB III HAL. 69
Reaksi tumpuan = RA = RB
###
= = 3.8 W
2
-0.45 m
-0.45 m
Jadi :
Mmaks = Ra . X - Q . ((1/3 a2 + 1/4 . B . (2a + b ))/(a + b)
1 -0.45
### . 2.125 - ### . . 2.35 2 + . 2 . 2.35 + -0.45
3 4
Mmaks =
2.35 + -0.45
= 2.6242 W
1
2.6242 W = . Qeq . 4.25 2
8
Qeq = 1.16 W
Beban total W3 =
W3 = 1.2 DL + 1.6 LL
= 1.2 . 120593 + 1.6 . 19775 = ###
Beban total W2 =
W2 = 1.2 DL + 1.6 LL
= 1.2 . 161107.2 + 1.6 . 44944 = ###
Jadi :
Tx = Ty = 0.06 . 9.60 3/4
= 0.32723 detik
= 19135.584 kg
6. Distribusi gaya geser horizontal total
a. Arah x
H 9.60 wi . hi
= = 0.75294 < 3 Fix = . Vx
B 12.75 S wi . hi
STRUKTUR BETON II BAB III HAL. 75
a. Arah y
H 9.60 wi . hi
= = 0.68085 < 3 Fiy = . Vy
B 14.10 S wi . hi
Dimana : Fix = Gaya horizontal akibat gempa pada lantai ke-i arah x
Fiy = Gaya horizontal akibat gempa pada lantai ke-i arah y
hi = Tinggi lantai ke-i terhadap lantai dasar
Wi = Berat lantai ke-i
Vx = Gaya geser horizontal total akibat gempa arah x
Vy = Gaya geser horizontal total akibat gempa arah y
B = Panjang sisi bangunan dalam arah yang ditinjau
V hi Wi
Tingkat Wi . hi Fix,Fiy 1/4 Fi
(t) (m) (t)
atap 19.1356 9.60 176.352 1692.977 7.642 1.910
02 19.1356 9.6 ### 2546.291 11.494 2.873
S 4239.268 19.136 4.784
q = 0.62279 t/m
3 4 4' 3'
4.8
q = 1.7103 t/m
2 5 5' 2'
4.8
q = 0.1278 t/m
3 4 4' 3'
4.8
q = 0.2906 t/m
2 5 5' 2'
4.8
A B C D
1.9105 t/m
M N O P
4.8
2.8734 t/m
I J K L
4.8
A B C D
B4 B5 B6
I J K L
4.8
K5 K6 K7 K8
B1 B2 B3
E F G H
K1 K2 K3 K4 4.8
A B C D
A. PENULANGAN BALOK
1. Penulangan balok atap
a. Tulangan tumpuan luar
530
120
d
450
f 8
d'
f 12
200
1.4 1.4
r min = = = 0.004375
fy 320
Mu 26500000
Mnperlu = = = 33125000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 530 . 120 . 396 -
2
= 454104000
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 26500000
= 396 + 396 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 530
= 7.4982
STRUKTUR BETON II BAB IV
= 0.00333
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
860
120
d
450
f 8
d'
f 14
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 23100000
Mnperlu = = = 28875000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 395 -
2
= 734655000
STRUKTUR BETON II BAB IV
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 23100000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 4.02053
= 0.00291
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
860
120
d
450
f 8
d'
f 12
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
STRUKTUR BETON II BAB IV
Mu 42800000
Mnperlu = = = 53500000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 396 -
2
= 736848000
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 42800000
= 396 + 396 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 7.46299
= 0.00538
Syarat :
r > rmin Ok !!!
860
120
d
450
f 8
d'
f 12
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 43500000
Mnperlu = = = 54375000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 396 -
2
= 736848000
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 43500000
= 396 + 396 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 7.58624
STRUKTUR BETON II BAB IV
= 0.00547
Syarat :
r > rmin Ok !!!
860
120
d
450
f 8
d'
f 12
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 18200000
Mnperlu = = = 22750000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 396 -
2
= 736848000
STRUKTUR BETON II BAB IV
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 18200000
= 396 + 396 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 3.15619
= 0.00228
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
Untuk perhitungan tulangan balok lt. 02, dengan cara yang sama dengan lantai atap
diperoleh seperti pada tabel.
530
120
d
450
f 8
d'
f 15
200
STRUKTUR BETON II BAB IV
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 25900000
Mnperlu = = = 32375000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 530 . 120 . 395 -
2
= 452076750
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 25900000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 530
= 7.35522
= 0.00328
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
860
120
d
450
f 8
d'
f 15
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 30500000
Mnperlu = = = 38125000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 395 -
2
= 733558500
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 30500000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 5.3241
= 0.00385
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
STRUKTUR BETON II BAB IV
860
120
d
450
f 8
d'
f 15
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 69700000
Mnperlu = = = 87125000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 395 -
2
= 733558500
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 69700000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 12.2758
STRUKTUR BETON II BAB IV
= 0.00889
Syarat :
r > rmin Ok !!!
860
120
d
450
f 8
d'
f 15
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 63800000
Mnperlu = = = 79750000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 395 -
2
= 733558500
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
STRUKTUR BETON II BAB IV
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 63800000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 11.2214
= 0.00812
Syarat :
r > rmin Ok !!!
860
120
d
450
f 8
d'
f 15
200
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
Mu 26600000
Mnperlu = = = 33250000 Nmm
f 0.8
t
Mnada = 0.85 . fc' . Be . t . d -
2
120
= 0.85 . 25 . 860 . 120 . 395 -
2
= 733558500
STRUKTUR BETON II BAB IV
Syarat : Mn perlu > Mn ada Dianalisa dengan rumus sifat balok T murni
Mn perlu < Mn ada Dianalisa dengan rumus seperti balok biasa
2 . Mu
a = d + d 2 -
aktual
0.85 . fc' . f . Be
2 . 26600000
= 395 + 395 2 -
0.85 . 25 . 0.8 . 860
= 4.63926
= 0.00336
Syarat :
r < rmin Gunakan p min
B. PENULANGAN KOLOM
1. Penulangan kolom atas
~ Mengecek pengaruh kelangsingan kolom
Untuk komponen struktur tekan yang tidak ditahan terhadap goyangan ke samping, pengaruh
kelangsingan dapat diabaikan jika memenuhi :
k . Lu
< 22 SK. SNI T - 15 - 1991 - 03. 33 11 4)
r
dimana :
k = faktor tekuk = 1
lu = panjang kolom = 4.8
I 1 / 12 . 30 . 30 3
r = radius girasi = = = 8.66025
A 30 . 30
atau r = 0,3 . h. = 0.3 . 30 = 9
Jadi :
k . Lu 1 . 4.8
= = 53.3333 > 22
r 0.09
Cm
d = > 1
Pu
1 -
f . Pc
Dimana : Cm = 1 (konservatif)
Pu = 2.89 ton
p2 . EI
Pc =
(k . Lu)2
Ec . Ig
EI =
2,5 . (1 + bd)
Ec = 4700 . fc' = 4700 25 = 23500.000 Mpa = 2350000.0 t/m2
Ig = 1/12 . b. h3 =
1
Ig = . 0.3 . 0.3 3 = 0.000675 m4
12
1,2 . qdl 1.2 . 12.99433
Bd = = = 0.816022
1,2 . qdl + 1,6 . qll 1.2 . 12.9943 + 1.6 . 2.19725
diperoleh :
2350000.0 . 0.000675
EI = = 349.39007097
2.5 . ( 1 + 0.81602 )
p2 . 349.390071
Pc = = 149.516
1 . 4.8 2
1
d = = 1.0 > 1 Ok !!!
2.89
1 -
0.65 . 149.516
STRUKTUR BETON II BAB IV
Hitung :
Pu 2.89
Pn perlu = = = 4.44615 ton
f 0.65
Mc 2.7312
Mn perlu = = = 4.20187 tm
f 0.65
Eksentrisitas :
Mn perlu 4.2018741964
e = = = 0.94506 = 945.0582
Pn perlu 4.4461538462
Hitung nilai r
~ Sumbu vertikal
Pu 28900
= = 0.02325
f . Ag . 0,85 . fc' 0.65 . 300 . 300 . 0.85 . 25
~ Sumbu horizontal
Pu e 945.058
. = 0.02325 . = 0.073235
f . Ag . 0,85 . Fc' h 300
k . Lu
< 22 SK. SNI T - 15 - 1991 - 03. 33 11 4)
r
dimana :
k = faktor tekuk = 1
lu = panjang kolom = 4.8
I 1 / 12 . 30 . 30 3
r = radius girasi = = = 8.66025
A 30 . 30
atau r = 0,3 . h. = 0.3 . 30 = 9
Jadi :
k . Lu 1 . 4.8
= = 53.3333 > 22
r 0.09
STRUKTUR BETON II BAB IV
Cm
d = > 1
Pu
1 -
f . Pc
Dimana : Cm = 1 (konservatif)
Pu = 5.3 ton
p2 . EI
Pc =
(k . Lu)2
Ec . Ig
EI =
2,5 . (1 + bd)
Ec = 4700 . fc' = 4700 25 = 23500.000 Mpa = 2350000.0 t/m2
Ig = 1/12 . b. h = 3
1
Ig = . 0.3 . 0.3 3 = 0.000675 m4
12
1,2 . qdl 1.2 . 12.99433
Bd = = = 0.816022
1,2 . qdl + 1,6 . qll 1.2 . 12.9943 + 1.6 . 2.19725
diperoleh :
2350000.0 . 0.000675
EI = = 349.39007097
2.5 . ( 1 + 0.81602 )
p2 . 349.390071
Pc = = 149.516
1 . 4.8 2
1
d = = 1.05768 > 1 Ok !!!
5.3
1 -
0.65 . 149.516
STRUKTUR BETON II BAB IV
Hitung :
Pu 5.3
Pn perlu = = = 8.15385 ton
f 0.65
Mc 1.8932
Mn perlu = = = 2.91269 tm
f 0.65
Eksentrisitas :
Mn perlu 2.9126896143
e = = = 0.35722 = 357.2167
Pn perlu 8.1538461538
Hitung nilai r
~ Sumbu vertikal
Pu 53000
= = 0.04263
f . Ag . 0,85 . fc' 0.65 . 300 . 300 . 0.85 . 25
~ Sumbu horizontal
Pu e 357.217
. = 0.04263 . = 0.050766
f . Ag . 0,85 . Fc' h 300
k . Lu
< 22 SK. SNI T - 15 - 1991 - 03. 33 11 4)
r
dimana :
k = faktor tekuk = 1
lu = panjang kolom = 4.8
I 1 / 12 . 30 . 30 3
r = radius girasi = = = 8.66025
A 30 . 30
atau r = 0,3 . h. = 0.3 . 30 = 9
Jadi :
k . Lu 1 . 4.8
= = 53.3333 > 22
STRUKTUR BETON II BAB IV
= = 53.3333 > 22
r 0.09
Cm
d = > 1
Pu
1 -
f . Pc
Dimana : Cm = 1 (konservatif)
Pu = 8.04 ton
p2 . EI
Pc =
(k . Lu)2
Ec . Ig
EI =
2,5 . (1 + bd)
Ec = 4700 . fc' = 4700 25 = 23500.000 Mpa = 2350000.0 t/m2
Ig = 1/12 . b. h = 3
1
Ig = . 0.3 . 0.3 3 = 0.000675 m4
12
1,2 . qdl 1.2 . 25.35805
Bd = = = 0.725634
1,2 . qdl + 1,6 . qll 1.2 . 25.3581 + 1.6 . 7.191
diperoleh :
2350000.0 . 0.000675
EI = = 367.690898712
2.5 . ( 1 + 0.72563 )
p2 . 367.690899
Pc = = 157.347
1 . 4.8 2
1
d = = 1.085 > 1 Ok !!!
8.04
1 -
0.65 . 157.347
Hitung :
Pu 8.04
Pn perlu = = = 12.3692 ton
f 0.65
Mc 1.8450
Mn perlu = = = 2.83852 tm
f 0.65
Eksentrisitas :
Mn perlu 2.8385236265
e = = = 0.22948 = 229.4826
Pn perlu 12.369230769
Hitung nilai r
~ Sumbu vertikal
Pu 80400
= = 0.06468
f . Ag . 0,85 . fc' 0.65 . 300 . 300 . 0.85 . 25
~ Sumbu horizontal
Pu e 229.483
. = 0.06468 . = 0.049473
f . Ag . 0,85 . Fc' h 300
b = 0.85
r = 0.015
k . Lu
< 22 SK. SNI T - 15 - 1991 - 03. 33 11 4)
r
dimana :
k = faktor tekuk = 1
lu = panjang kolom = 4.8
I 1 / 12 . 30 . 30 3
r = radius girasi = = = 8.66025
A 30 . 30
atau r = 0,3 . h. = 0.3 . 30 = 9
Jadi :
k . Lu 1 . 4.8
= = 53.3333 > 22
r 0.09
Cm
d = > 1
Pu
1 -
f . Pc
Dimana : Cm = 1 (konservatif)
Pu = 15.39 ton
p2 . EI
Pc =
(k . Lu)2
Ec . Ig
EI =
2,5 . (1 + bd)
Ec = 4700 . fc' = 4700 25 = 23500.000 Mpa = 2350000.0 t/m2
Ig = 1/12 . b. h3 =
1
Ig = . 0.3 . 0.3 3 = 0.000675 m4
12
1,2 . qdl 1.2 . 25.35805
Bd = = = 0.725634
1,2 . qdl + 1,6 . qll 1.2 . 25.3581 + 1.6 . 7.191
diperoleh :
2350000.0 . 0.000675
EI = = 367.690898712
2.5 . ( 1 + 0.72563 )
p2 . 367.690899
Pc = = 157.347
1 . 4.8 2
1
d = = 1.17713 > 1 Ok !!!
15.39
1 -
0.65 . 157.347
Mu = 2.28 tm
Mc = d . Mu
= 1.17713 . 2.28 = 2.68385407 tm
STRUKTUR BETON II BAB IV
Hitung :
Pu 15.39
Pn perlu = = = 23.6769 ton
f 0.65
Mc 2.6839
Mn perlu = = = 4.12901 tm
f 0.65
Eksentrisitas :
Mn perlu 4.1290062544
e = = = 0.17439 = 174.3895
Pn perlu 23.676923077
Hitung nilai r
~ Sumbu vertikal
Pu 153900
= = 0.1238
f . Ag . 0,85 . fc' 0.65 . 300 . 300 . 0.85 . 25
~ Sumbu horizontal
Pu e 174.389
. = 0.1238 . = 0.071965
f . Ag . 0,85 . Fc' h 300
22200 N
18063 N
396
4250 22200 N
~ Gaya geser rencana diambil gaya geser maksimum yaitu Vu = 2.22 ton
2125 - 396
Vud = . 22200 = 18063 N
2125
Vc = 1/6 . f'c . b . d
Vc = 1/6 . 25 . 200 . 396 13200
Vc = 13200.00 N
Vud 18063
Vs = - Vc = - 6600 = 23504.9
f 0.6
Vud 18063
Vs = - Vc = - 13200 = 16904.9 N
f 0.6
STRUKTUR BETON II BAB IV.HAL
2. Balok Lantai 02
69400 N
56516 N
394.5
4250 69400 N
~ Gaya geser rencana diambil gaya geser maksimum yaitu Vu = 6.94 ton
2125 - 394.5
Vud = . 69400 = 56516 N
2125
Vc = 1/6 . f'c . b . d
Vc = 1/6 . 25 . 200 . 394.5
Vc = 65750.00 N
Vud 56516.1
Vs = - Vc = - 32875 = 61318.49 N
f 0.6
Vud = 56516.1 N
Vc = 65750.00 N
Vud 56516.1
Vs = - Vc = - 65750 = 28443.5 N
f 0.6
s = = = 251.079 mm >
Vs 28443.49 2
13200
30105
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 107
A B
2 m
d
d'
hc L
bc
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 108
B
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 109
1. PONDASI A
Data :
P = 80417
Htot = H + h
h = 30 cm = 300 mm (ditaksir)
jadi : H = 1700 mm = 1.7 m
1.1 Perencanaan Dimensi Pondasi
1,5 . B2 = 716729.05526
B = 691.245 mm = 700 mm
L = 1.5 . B = 1036.87 mm
= 1050 mm
1.2 Kontrol Daya Dukung Tanah
qs = st = 0.15 Mpa
= 0.1472 Mpa
Syarat :
qsunetto < qs Ok !!!
Syarat : f Vc > Vu
bc + d
bc
hc
hc + d
= 2000 d + 6.67 d2
Syarat : f Vc > Vu
0.6 . 2000 d + 6.67 d2 >= 92261 - 88.3265 d - 0.14721 d2
1200 d + 4 >= 92261 - 88.3265 d - 0.14721 d2
4.14721 d2 + 1288.33 d - 92261 >= 0
Diambil 4.14721 d2 + 1288.33 d - 92261 = 0
L hc
af = - - d
2 2
Bidang geser
1
= . 1036.87 - 300 - d
bc
hc 2
= 368.434 - d
d
af
1
Vc = . fc' . B . d
6
1
= . 25 . 691.245 . d
6
= 576.037 d
Vu = B . Af . Qsunetto
= 691.245 . ( 368.434 - d ) . 0.14721
= 37491 - 101.759 d
Syarat : f Vc > Vu
0.6 . ( 576.037 d >= 37491 - 101.759 d
345.622 d >= 37491 - 101.759 d
Diambil : 345.622 d = 37491 - 101.759 d
447.381 d = 37491
d = 83.8018 mm = 100 mm
Syarat : f Mn >= Mu
As. Fy
Mn = As. . fy . d -
1,7 . Fc' . B
As. 320
= As. . 320 . 100 -
1.7 . 25 . 700
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 112
1 dimana : Ly = 1/2 . ( L - hc )
Mu = qsu netto . B . Ly2
2 1
= . 1050 - 300
1 2
= 0.1472109 . 700 . 375 2
2 = 375 mm
= 7245535.7143 Nmm
Syarat : f Mn >= Mu
0.8 . 32000 As. - 3.44202 As2 >= 7245535.7143
3.44202 As 2
- 32000 As. + 9056919.6429 >= 0
Diambil : 3.44202 As 2
- 32000 As. + 9056919.6429 = 0
Diperoleh :
As. = 274.9 mm
Digunakan Tulangan : 5 f 12 = 565.714 mm2
1 dimana : Lx = 1/2 . ( B - bc )
Mu = qsu netto . L . Lx2
2 1
= . 700 - 300
1 2
= 0.1472109 . 1050 . 200 2
2 = 200 mm
= 3091428.5714 Nmm
Syarat : f Mn >= Mu
0.8 . 25920 As. - 2.29468 As2 >= 3091428.5714
2.29468 As 2
- 25920 As. + 3864285.7143 >= 0
Diambil : 2.29468 As 2
- 25920 As. + 3864285.7143 = 0
Diperoleh :
As. = 147.168 mm
Digunakan Tulangan : 3 f 12 = 339.43 mm2
Kontrol :
As min = r min . b .d
1.4
As min Arah B = . 1050 . 81 = 372.094 mm2
320
1.4
As min Arah L = . 700 . 100 = 306.25 mm2
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 114
Dari hasil perhitungan luas tulangan, ternyata As yang diperoleh lebih kecil dari Asmin,
sehingga digunakan Asmin untuk mencari tulangan yang digunakan.
Untuk arah B
Digunakan Tulangan : 7 f 12 = 792.00 mm2
Untuk arah L
Digunakan Tulangan : 5 f 12 = 565.71 mm2
Ld min = 0.06 . db . fy
= 0.06 . 12 . 320
= 230.4 mm
1
Ld ada = . B - bc - d'
2
1
= . 700 - 300 - 100
2
= 150 mm
P 80417
- fc' tekan pada kaki kolom = = = 0.89352 Mpa
hc . bc 300 . 300
~ Penyebaran tulangan
2 . nb 2 . 7
Tulangan Arah B = = = 5.6 Batang
L 1050
+ 1 + 1
B 700
Sisanya : 7 batang - 6 batang = 1 batang (sebar rata)
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 116
300 . 700
= 0.85 . 25 . 300 . 300
300 . 300
= 2921392 N > P Ok !!!
170 cm
10 cm
20 cm
15 cm 70 cm 15 cm
70 cm
15 cm 70 cm 15 cm
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 117
Data - data :
~ Dimensi kolom, hc = 30.00 cm = 300 mm
~ Dimensi kolom, bc = 30.00 cm = 300 mm
~ Kuat rencana beton, fc' = 25 Mpa
~ Kuat leleh baja tulangan, fy = 320 Mpa
~ Daya dukung tanah, st = 0.15 Mpa
~ Dalam pondasi, Htot = 4 m = 4000 mm
~ Berat volume tanah urug, gt = 18000 N/m 3
6 m
d
d'
hc L
bc
2. PONDASI B
Data :
P = 153933
Htot = H + h
h = 35 cm = 350 mm (ditaksir)
jadi : H = 3650 mm = 3.65 m
2.1 Perencanaan Dimensi Pondasi
B . L = snetto B . 1,5 . B =
0.0759
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 119
1,5 . B2 = 2028102.7668
B = 1162.78 mm = 1200 mm
L = 1.5 . B = 1744.18 mm
= 1750 mm
1.2 Kontrol Daya Dukung Tanah
qs = st = 0.15 Mpa
= 0.1474 Mpa
Syarat :
qsunetto < qs Ok !!!
Syarat : f Vc > Vu
B
bc + d
bc
hc
hc + d
= 2000 d + 6.67 d2
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 120
Syarat : f Vc > Vu
0.6 . 2000 d + 6.67 d2 >= 285679 - 88.4409 d - 0.1474 d2
1200 d + 4 >= 285679 - 88.4409 d - 0.1474 d2
4.1474 d + 1288.44
2
d - 285679 >= 0
Diambil 4.1474 d2 + 1288.44 d - 285679 = 0
L hc
af = - - d
2 2
Bidang geser
1
= . 1744.18 - 300 - d
bc
hc 2
= 722.089 - d
d
af
1
Vc = . fc' . B . d
6
1
= . 25 . 1162.78 . d
6
= 968.987 d
Vu = B . Af . Qsunetto
= 1162.78 . ( 722.089 - d ). 0.1474
= 123763 - 171.396 d
Syarat : f Vc > Vu
0.6 . ( 968.987 d >= 123763 - 171.396 d
581.392 d >= 123763 - 171.396 d
Diambil : 581.392 d = 123763 - 171.396 d
752.789 d = 123763
d = 164.406 mm = 200 mm
Syarat : f Mn >= Mu
As. Fy
Mn = As. . fy . d -
1,7 . Fc' . B
As. 320
= As. . 320 . 200 -
1.7 . 25 . 1200
1 dimana : Ly = 1/2 . ( L - hc )
Mu = qsu netto . B . Ly2
2 1
= . 1750 - 300
1 2
= 0.1474014 . 1200 . 725 2
2 = 725 mm
= 46486725.536 Nmm
Syarat : f Mn >= Mu
0.8 . 64000 As. - 2.00784 As2 >= 46486725.536
2.00784 As2 - 64000 As. + 58108406.92 >= 0
Diambil : 2.00784 As 2
- 64000 As. + 58108406.92 = 0
Diperoleh :
As. = 883.458 mm
Digunakan Tulangan : 8 f 15 = 1414.286 mm2
1 dimana : Lx = 1/2 . ( B - bc )
Mu = qsu netto . L . Lx2
2 1
= . 1200 - 300
1 2
= 0.1474014 . 1750 . 450 2
2 = 450 mm
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 122
= 26117690.625 Nmm
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 123
Syarat : f Mn >= Mu
0.8 . 57920 As. -
1.37681 As2 >= 26117690.625
1.37681 As2 - 57920 As. + 32647113.281 >= 0
Diambil : 1.37681 As2 - 57920 As. + 32647113.281 = 0
Diperoleh :
As. = 556.302 mm
Digunakan Tulangan : 6 f 15 = 1060.71 mm2
Kontrol :
As min = rmin . b .d
1.4
As min Arah B = . 1750 . 181 = 1385.78 mm2
320
1.4
As min Arah L = . 1200 . 200 = 1050 mm2
320
Dari hasil perhitungan luas tulangan, ternyata As yang diperoleh lebih kecil dari Asmin,
sehingga digunakan Asmin untuk mencari tulangan yang digunakan.
Untuk arah B
Digunakan Tulangan : 8 f 15 = 1414.29 mm2
Untuk arah L
Digunakan Tulangan : 6 f 15 = 1060.71 mm2
Ld min = 0.06 . db . fy
= 0.06 . 15 . 320
= 288 mm
1
Ld ada = . B - bc - d'
2
1
= . 1200 - 300 - 100
2
= 400 mm
P 153933
- fc' tekan pada kaki kolom = = = 1.71037 Mpa
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 124
~ Penyebaran tulangan
2 . nb 2 . 8
Tulangan Arah B = = = 6.51 Batang
L 1750
+ 1 + 1
B 1200
Sisanya : 8 batang - 7 batang = 1 batang (sebar rata)
300 . 1200
= 0.85 . 25 . 300 . 300
300 . 300
= 3825000 N > P Ok !!!
STRUKTUR BETON II BAB V HAL. 126
360 cm
10 cm
30 cm
25 cm 120 cm 25 cm
120 cm
25 cm 120 cm 25 cm
STRUKTUR BETON II BAB V Hal.
A B
Dari tabel hasil percobaan hasil penyondiran ("Mekanika tanah, Ir. Sunggono KH, hal 217),
diperoleh nilai qc dan f untuk kedalama 15.75 dari muka tanah :
qc = 160 kg/cm2
f = 650 kg/cm
= 31733.333 kg
= 31.733333 ton
Dari hasil perhitungan daya dukung tiang, 1 tiang pancang sudah dapat memikul beban yang ada
Namun karena kondisi lapangan, jika digunakan 1 tiang saja dapat menyebabkan perubahan posisi
tiang darri rencana semula, maka terjadinya beban eksentrisitas tidak dapat dihindari. Oleh karena
itu digunakan 2 tiang pancang.
Perhitungan penulangan
~ Kondisi II
ql2
Mmaks =
8
Dimana :
q = berat sendiri tiang beton (tiang pancang)
= 0.2 . 0.2 . 2400
= 96 kg/m
L = panjang tiang pancang
= 13.75 m
ql2 96 . 13.75 2
Mmaks1 = = = 567.1875 kgm
32 32
ql2 96 . 13.75 2
Mmaks2 = = = 2268.75 kgm
8 8
ddmin f 10
hhmin h
min minf 12
min
d'
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 144.0
600 + fy 600 + 320
= 59.8696
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
59.9
= 0.85 . 25 . 200 . 59.8696 . 144.0 -
2
= 29023398.629 Nmm
Mu 22687500
Mnperlu = = = 28359375 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 22687500
Rn = = = 6.8382
f . b . d2 0.80 . 200 . 144 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 6.8382
r = . 1 - 1 -
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.02676
Periksa :
r > rmin ( OK )
r < rmaks ( OK )
q= 96 kg/m
13.75 m
Diagram geser
Vud
Vu = 660 kg
d
6875 - 144.00
Vud = . 660 = 6461.76 N
6875
Vc = 1/6 . f'c . b . d
Vc = 1/6 . 25 . 200 . . 144
Vc = 24000.00 N
V ud 6461.76
Vn = = = 10769.6 N
f 0.6
Vud > f . Vc
6461.76 N < 14400.00 N ( Digunakan Tulangan Geser Minimum )
Luas tulangan :
b.S 200 . 70 dimana S < d/2 = 72
Av = = = 14.5833333
Av = = = 14.5833333
3 .fy 3 . 320 ambil S = 70 mm
ddmin f 10
hhmin h
min minf 12
min
d'
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 194.0
600 + fy 600 + 320
= 80.6576
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
80.7
= 0.85 . 25 . 250 . 80.6576 . 194.0 -
2
= 65847115.573 Nmm
Mu 35449218.75
Mnperlu = = = 44311523.4375 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 35449218.75
Rn = = = 4.7095
f . b . d2 0.80 . 250 . 194 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 4.7095
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.01686
Periksa :
r > rmin ( OK )
r < rmaks ( OK )
q= 150 kg/m
13.75 m
Diagram geser
Vud
Vu = 1031.25 kg
d
6875 - 194.00
Vud = . 1031.25 = 10021.5 N
6875
~ Kapasitas geser :
Vc = 1/6 . f'c . b . d
Vc = 1/6 . 25 . 250 . . 194
Vc = 40416.67 N
V ud 10021.5
Vn = = = 16702.5 N
f 0.6
Vud > f . Vc
10021.50 N < 24250.00 N ( Digunakan Tulangan Geser Minimum )
Luas tulangan :
b.S 250 . 75 dimana S < d/2 = 97
Av = = = 19.53125
3 .fy 3 . 320 ambil S = 75 mm
q = 1267.5 kg/m
3.95 m
DIAGRAM MOMEN
DIAGRAM GESER
2503.313 kg
ddmin f6
hhmin h
min minf 19
min
d'
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.004375
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 244.5
600 + fy 600 + 320
= 101.654
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
102
= 0.85 . 25 . 250 . 101.654 . 244.5 -
2
= 104590207 Nmm
Mu 24720210.9375
Mnperlu = = = 30900263.671875 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 24720210.9375
Rn = = = 2.0676
f . b . d2 0.80 . 250 . 245 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 2.0676
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.00681
Periksa :
r > rmin ( OK )
r < rmaks ( OK )
1975 - 244.50
Vud = . 2503.3125 = 21934.09 N
1975
~ Kapasitas geser :
Vc = 1/6 . f'c . b . d
Vc = 1/6 . 25 . 250 . . 244.5
Vc = 50937.50 N
V ud 21934.1
Vn = = = 36556.8125 N
f 0.6
Kontrol
2/3 . f'c . b . d > ( Vn - Vc)
2/3 . 25 . 250 . . 244.5 > ( 36556.8125 - 50937.5 )
203750.00 N > -14380.69 N Penampang cukup !!
Luas tulangan :
plat begel f 8 mm
I II III
5f 12 3 f 12 5
20 cm
20 cm 20 cm 20 cm
plat begel f 8 mm
I II III
5f 12 3 f 12
25 cm
25 cm 25 cm 25 cm
f 12
5f 12
Diambil tinggi anak tangga = optride = 20 cm, sehingga lebar anak tangga = antride :
1 antride + 2 ( 20 ) = 63 cm
1 antride = 23 cm
Pada perencanaan ini diambil perhitungan penulangan tangga dari lantai 01 ke lantai 02
yang dianggap mewakili semua tangga (tangga lantai 02 ke lantai 03
240
Jumlah optride = = 12
20
150
Jumlah antride = 12 - 1= 11
120 cm 10 120 cm
± 480 cm
240 cm
± 240 cm
B
240 cm
± 0.00 cm
A
253 cm 150 cm
20
tg a = = 0.87
20 cm 23
a= 41.0091 0
a
10 cm
23 cm p
sin a =
23
P = 23 sin 41.0091
p
= 15.1 cm
20 cm
Bordes
~ Beban mati ( qD)
Berat plat bordes 0.12 . 1.25 . 2400 = 360 kg/m
Finishing lantai = 48 . 1.25 = 60 kg/m
= 420 kg/m
C
B
240 cm
150 cm 253 cm
Momen Primer :
1 1
MCB = - . q l 2 = - . 1004 . 1.5 2 = - 188.25 kgm
12 12
1 1
MBA = - . q l 2 = - . 1179.51 . 2.53 2 = - 629.161 kgm
12 12
Faktor kekakuan
4 EI 4 EI
KBC = KCB = = = 2.66667
L 1.5
4 EI 4 EI
KAB = KBA = = = 1.58103
L 2.53
476.055 kgm
476.055 kgm
240 cm
705.714
1.5 m 2.53 m
Gaya Dalam
Bentang AB.
1004 kg/m
C SMB = 0
VC . 1.5 - 1.5 . 1004 . 0.75 + 476.055 = 0
476.055 VC = 435.63 kg
RC
Untuk x = 0 Mx = 0 Dx = 435.63 kg
x = 1,5 Mx = -476.05 kgm Dx = -1070.4 kg
Dx = 0 x = 0.43 m
Mmaks = 94.5088 kgm
Bentang BC
1179.51 kg/m
B
HC SMA = 0
476.055 kgm VC . ( 4.03 ) + HA ( 2.4 ) -( 1004 .1.5)
.( 3.28 ) - ( 2984.16 . 1.265 ) + 705.714
1070.37
HC = 2605.5601 kg
2.4
SMB = 0
-HA . 2.4 - 705.714 - 3775 + 476.055
A HC + VA . 2.53 =0
705.714 kgm
VA = 4054.5 kg
VC
SV = 0
VA + VC = 1004 . 1.5 + 1179.51 . 2.53
4490.2 = 4490.16 Ok !!
Mx = VC . x - HC . y - 1/2 . q . x2 - 705.714
= 4054.5 x - 2605.56 . 0.949 x - 589.756 x2 - 705.714
= -589.76 x2 + 1582.9 x - 705.714
Dx = -1179.5 x + 1582.9
Dx = 0 x = 1.34 m
Mmaks = 356.35 kgm
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 144.46
600 + fy 600 + 320
= 60.061
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
60.1
= 0.85 . 25 . 1200 . 60.1 . 144 -
2
= 175256072.27 Nmm
Mu 7057144.525
Mnperlu = = = 8821430.6562 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 7057144.52499284
Rn = = = 0.3523
f . b . d2 0.80 . 1200 . 144 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 0.3523
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.00111
Periksa :
r < rmin ( Digunakan Rasio Tulangan Minimum )
r < rmaks ( OK )
Digunakan tulangan f 12 - 15 cm
Tulangan bagi
untuk tulangan bagi r = 0,002
253
As = 0.002 . . 14.446 = 9.68679 cm2 / 3.35 m
cos a
As = 2.88921 cm /m 2
Digunakan tulangan f 8 - 15 cm
~ Tulangan lapangan
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 144.46
600 + fy 600 + 320
= 60.061
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
60.1
= 0.85 . 25 . 1200 . 60.1 . 144 -
2
= 175256072.27 Nmm
Mu 3563503.9988
Mnperlu = = = 4454379.9985 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 3563503.99882605
Rn = = = 0.1779
f . b . d2 0.80 . 1200 . 144 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 0.1779
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.00056
Periksa :
r < rmin ( Digunakan Rasio Tulangan Minimum )
r < rmaks ( OK )
As = 632.015 mm2/m
Digunakan tulangan f 12 - 15 cm
Tulangan bagi
untuk tulangan bagi r = 0,002
253
As = 0.002 . . 14.446 = 7.3097 cm2 / 2.53 m
cos a
As = 2.88921 cm2/m
Digunakan tulangan f 8 - 15 cm
Penulangan Bordes
~ Tulangan tumpuan
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 89.00
600 + fy 600 + 320
= 37.0027
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
37
= 0.85 . 25 . 1250 . 37 . 89 -
2
= 69292034.549 Nmm
Mu 4760547.6969
Mnperlu = = = 5950684.6212 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 4760547.69693258
Rn = = = 0.2281
f . b .d 2
0.80 . 1250 . 144 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 0.2281
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.00072
Periksa :
r < rmin ( Digunakan Rasio Tulangan Minimum )
r < rmaks ( OK )
Digunakan tulangan f 12 - 25 cm
Tulangan bagi
As = r . b . d
= 0.0020 . 150 . 12.50
As = 3.75 cm2 / 1.5 m
As = 2.5 cm2/m
Digunakan tulangan f 8 - 20 cm
~ Tulangan lapangan
Hitung :
1.4 1.4
rmin = = = 0.00438
fy 320
= 0.02761
600 600
amaks = 0.75 . b1 . .d = 0.75 0.85 89.00
600 + fy 600 + 320
= 37.0027
amaks
Mnada = 0.85 . fc' . b . amaks . d -
2
37
= 0.85 . 25 . 1250 . 37 . 89 -
2
= 69292034.549 Nmm
Mu 945087.80215
Mnperlu = = = 1181359.7527 Nmm
f 0.8
fy 320
m = = = 15.0588
0.85 . fc' 0.85 . 25
Mu 945087.802148364
Rn = = = 0.0453
f . b . d2 0.80 . 1250 . 144 2
,
1 2 . m . Rn
r = . 1 - 1 -
m fy
1 2. 15.0588 . 0.0453
r = . 1 - 1 -
15.0588 320
r = 0.00014
Periksa :
r < rmin ( Digunakan Rasio Tulangan Minimum )
r < rmaks ( OK )
Digunakan tulangan f 12 - 25 cm
Tulangan bagi
As = r . b . d
= 0.0020 . 150 . 12.50
As = 3.75 cm2 / 1.5 m
As = 2.5 cm2/m
Digunakan tulangan f 8 - 20 cm
2 f 12
f 8 - 20
± 240 f 8 - 20
12
f 12 - 25
f 12 - 25
f 8 - 15
f 12
23 f 12 - 15
20
f 8 - 15
f 8 - 15
f 12 - 15