WINDOWS UYGULAMASI

Programın çalıştırılması

Visual Basic .NET’i çalıştırmak için Başlat/Programlar/Microsoft Visual

Studio/Microsoft Visual Studio işlem sırası izlenir.

Visual Studio .NET’i başlatma ekranı

Program çalıştırıldığında önce aşağıdaki Start Page diyalog kutusu ekrana gelir

Proje Çeşitleri
1
 Standart araç çubuğunda bulunan New Project ya da Recent Project kısmında bulunan Create
Project seçeneği tıklandığında hazırlayacağınız programlara uygun projeler seçilebilir

New Project(Yeni Proje) Penceresi

 Windows Aplication: İçerisinde form bulunan Standart Windows uygulamalarıdır.
 Console Aplication: Konsol uygulamaları geliştirebileceğiniz, içerisinde form bulunmayan proje
tipidir.
 Web Control Library: Web sayfalarında kullanmak istediğiniz kontrollerinizi tasarlayabile-
ceğiniz proje tipidir.
 Empty Project: Bu proje tipi ile çeşitli Windows uygulamaları
geliştirebilirsiniz.
 Class Library: Çeşitli sınıflar oluşturarak Windows tabanlı uygulamalarda çalıştırabileceğiniz
projedir.
 Windows Control Library: ActiveX denetimi gibi Windows uygulamalarında çalışabilecek
kontroller oluşturabilirsiniz.
 Windows Service: Windows arka planında çalışan servisleri ve bunların kodlarını içinde
bulunduran proje tipidir.
 Crystal Reports Aplication: Kristal raporlar oluşturabilirsiniz
Visual Basic .NET projelerinize otomatik olarak isim verecek ve “Belgelerim\VisualStudio
2005\Projects “ klasörü altında yine kendi adında bir klasör oluşturarak kaydedecektir. İsterseniz projenin
adını ve konumunu değiştirebilirsiniz.

2
 Form Tasarım, Kod Düzenleyici, “Solution Explorer”, Araç
Çubuğu, Araç Kutusu ve Özellikler Penceresi
Visual Basic .NET ekranının genel görüntüsü aşağıdaki gibidir

Menü ve Araç Çubukları

Visual Basic .NET ortamını etkili bir şekilde kullanabilmek için gerekli olan komutlar
menü çubuğunda yer alan menü seçenekleri altında bulunmaktadır.

 File (Dosya). Tüm dosya işlemleri bu menü altındadır. Standard araç çubuğu ile bu menüdeki
bazı komutlara ulaşılır. File menüsündeki komutlar ile:
 Yeni bir proje, bir dosya veya boş bir çözüm (solution) oluşturmak,
 Oluşturulmuş bir projeyi veya varolan bir dosyayı açmak,
 Web üzerinde paylaştırılmış dosya veya projeler açmak,
 Açık olan dosya veya projeleri kapatmak,
 En son kullanılan dosya veya projeleri (Recent Files)
 Dosyaları kaydetmek, yazdırmak mümkündür.
 Edit (Düzenle). Tüm yazı düzenleme işlemleri için, bu menüdeki komutlar kullanılır. Text Editor
araç çubuğu da bu menünün komutlarına kısayoldur. Edit menüsündeki komutlar ile:
3
  Copy, Cut, Paste, Delete, Select All gibi temel işlemleri
 Find And Replace, Go, Bookmark gibi navigasyon işlemleri
 Outlining ile metinleri gruplama işlemleri
 Satırları yorum satırı yapma, yorum satırlarını kaldırma, büyük-küçük harf çevrimi gibi ileri
seviye işlemler gerçekleştirilir.
 View (Görünüm). Visual Studio çalışma ortamındaki tüm paneller bu menü komutlarıyla gösterilir.
Ayrıca Navigate Backward ve Navigate Forward komutlarıyla en son çalışılan satıra geri dönülür.
 Project (Proje). Projeye dosya eklemek, çıkarmak, proje özelliklerini göstermek için bu menü
kullanılır.
 Build (Derleme). Projelerin çalışmak üzere derlenmesi için gereken komutlar, bu menü altındadır.
 Debug (Hata Ayıklama). Projede hata ayıklarken gereken komutlar Debug menüsü altındadır.
Projeyi Debug durumunda başlatmak, BreakPoints (hata ayıklarken durulması gereken satırları
ayarlamak) gibi işlemler yapılır.
 Tools (Araçlar). Visual Studio ile beraber yüklenen yardımcı araçların listelendiği menüdür. Araç
çubuklarını özelleştirmek için kullanılan Customize seçeneği gibi Options seçeneği de en sık
kullanılan özelliklerden biridir.
Visual Studio çalışma ortamının tüm ayarları Options menüsünden yapılır. Environment ve Text
Editor en sık kullanılan seçeneklerdir.

Visual Basic .NET Tools/Options penceresi

 Environment:
 General:
• Tabbed documents: Açık olan sayfaları çoklu sayfa
biçiminde gösterir.

4
 • Multiple documents: Sayfaların her biri ayrı bir
pencerede açılır

• Recent Files: File menüsünde Recent Files/Projects

komutu altındaki son kullanılan dosya/projelerden kaç
tanesinin sıralanacağını belirtir.
• Show Status Bar: Durum çubuğunun ekranda
görünüp görünme-mesini sağlar.
 Add-in/Macros Security: Makroların çalışmasına, bileşenlerin
bir URL adresinden yüklenmesine izin verilip verilmeyeceğini
ayarlar.
 AutoRecover: Visual Basic .NET dosyalar üzerinde çalışırken
belirtilen süre dolunca otomatik olarak işlemlerinizi
kaydetmeye ve otomatik olarak kaydedilen işlemleri
belirtilen süre zarfında hafızada tutmayla ilgili işlemle-rin
ayarlanmasını sağlar.
 Documents: Sayfanın doğru yüklenip yüklenmediğinin
kontrolünün yapıl-ması ile ilgili ayarların yapıldığı yerdir.
 Find and Replace: Bilgi ve uyarı mesajlarının gösterilmesi
ile ilgili ayarla-rın yapıldığı yerdir.
 Fonts and Colors: Kod penceresinde yazılan ifadelerin
renkleri ve font büy-üklükleri ayarlanır.
 Help: Hazırladığınız dosyaların nereye kaydedileceğinin, Visual Basic.
NET açıldığında başlangıç sayfasının hangi sayfa olacağının
ayarlandığı yerdir. Ayrıca Visual Basic. NET tarafından kullanılan dili
gösterir.
 HTML Designer: Hazırlayacağımız HTML sayfalarının açılış sayfasının
görsel sayfa mı kod sayfası mı olacağını ayarlar.
 Windows Forms Designer: Form üzerindeki noktaların gösterilip
gösterilmeyeceğinin ayarlanabildiği yerdir.
 Window (Pencere). Sayfaların ve panellerin görünümlerini ve özelliklerini değiştirmek için
kullanılan komutlar bu menü altında bulunur. Tüm açık çalışma sayfaları bu menü altında
görüldüğü gibi, istenen sayfa seçilerek ön plana getirilir. Ayrıca, Close All Documents (Tüm
sayfaları kapat) komutu ile açık olan bütün sayfalar kapatılır. Auto Hide All (Tümünü otomatik
gizle) komutu ile sabit hale getirilmiş tüm paneller gizlenir.
 Help (Yardım). Visual Studio çalışma ortamında çok sık kullanılan yardım panellerinin görünü-
mü bu menü ile sağlanır. Bu menü ile ayrıca, kullanılan Visual Studio çalışma ortamının sürümü
hakkında bilgi alınır, son güncellemeler kontrol edilir, teknik destek için gereken e-posta adresle-
rine veya telefonlara ulaşılır.
Solution Explorer Paneli
5
 Visual Studio çalışma ortamında projeler bir çözüm (solution) altında açılır. Bir çözüm içine farklı
dilde ve tipte projeler dâhil edilebilir. Visual Studio ile bir çözüm açıldığında, Solution Explorer panelinde
çözüm içinde bulunan tüm projelerle, ilgili dosya ve klasörler görüntülenir. Panelde koyu yazı tipinde
gözüken proje, çözüm içindeki başlangıç projesidir. Bu panelden, öğeler üzerinde silme, kopyalama,
taşıma ve ismini değiştirme işlemleri yapılabilir. Ayrıca panelin üst kısmında, seçilen öğe üzerinde basit
işlemler gerçekleştirmek için bir araç çubuğu bulunur.
Solution Explorer penceresini görünür hale getirmek isterseniz “Ctrl+Alt+L”
kısayol tuşunu veya “View (Görünüm)” menüsünden Solution Explorerı tıklayarak
seçebilirsiniz.

Visual Basic .NET Solution Explorer penceresi

 Refresh (Yenile). Proje dosyaları üzerindeki değişikliklerin gözükmesini sağlar.

 Show All Files (Bütün dosyaları göster). Seçilen projenin bulunduğu klasördeki tüm dosyaları
ve alt klasörleri gösterir. Panelde gözüken beyaz öğeler proje içine dâhil edilmemiş öğelerdir.
Proje kapsamında kullanılmak istenen öğeler (örneğin, arka plan resmi), sağ tıklanıp Include In
Project komutu ile projeye dâhil edilmelidir.
 Properties (Özellikler). Paneldeki tüm öğelerin özellikleri, Properties komutu ile görülebilir. Bu
komut seçildiğinde, öğenin özellikleri Properties paneli ile görüntülenir
Çalışılan iki projeden hangisinin başlangıç projesi olacağına yine biz karar verebiliriz. Hangi projeyi
aktif yapacaksanız onun üzerinde sağ tıklayıp Set Up StartUp Project komutunu vermeniz
gerekmektedir.
Form Tasarım Penceresi
Bu form programa ait kullanıcı arabiriminin oluşturulduğu yerdir. Yani tüm
denetimler öncelikle bu form üzerine yerleştirilir ve yerleştirilen denetimler bu forma
ait birer nesne olarak çalışır. Burada oluşturulan form görüntüsü, program çalıştığı
zaman ekranda görülür.

6
 Form Tasarım penceresi

Kod Penceresi
Programımızda bulunan denetim elemanlarına ait olay alt yordamlarının
bulunduğu ve program kodlarının yani asıl programın yazıldığı bölümdür. Visual diller
programcının kendi kodunu yazacağı bir editör sunar. Üzerinde çalışılan form veya
kontrol elamanı çift tıklatıldığında kod penceresi karşımıza gelecektir.

Kod penceresi
Visual Basic .NET’te program kodları yani programın çalışmasını sağlayan ve
kullanıcı tarafından yazılmış ifadeler Code (Kod) penceresi içerisine yazılır. Bu
pencereye geçmenin iki yolu vardır.
 Solution Explorer penceresinde yer alan (View Code) ikonuna basarak
geçilebilir.
 Form veya kod penceresi açılmak istenen form üzerindeki herhangi bir nesne
üzerinde çift tıklayarak da geçilebilir.
Bu bölüme yazılan kodlar nesneler için önceden tanımlanmış alt yordamlar
şeklindedir. Bu alt yordamlar her nesne için değişiklik göstermektedir. Alt yordamlar
program kod penceresi bölümünde Private Sub ile başlayıp End Sub ile bitmektedir.
Kodlar Private deyimi ile End Sub deyimi arasına yazılmaktadır. Bir kodun çalışması
ise nesneye ait tanımlı olayın gerçekleşmesi ile olur.

Toolbox (Araç Kutusu) Penceresi

7
 Toolbox (Araç kutusu) paneli, projelerde kullanılan çeşitli bileşenlerin listelendiği paneldir.
Buradaki öğeler, sekmeler içinde gruplanmıştır. Her sekme, ortak platformlarda çalışan veya benzer
işlevleri olan nesnelere sahiptir. Örneğin, Data sekmesinde veritabanı işlemlerinde kullanılan bileşenler
vardır. Windows Forms bileşenleri Windows platformunda çalışan projelerde, Web Forms bileşenleri
ise Web tabanlı projelerde kullanılan nesnelerdir. ClipBoard Ring sekmesinde ise kopyalanan metinler
bulunur. Nesnenin silik gözükmesi, o anda çalışılan sayfada kullanılamayacağı anlamına gelir

Visual Basic .NET Toolbox Araç Kutusu

Nesneler, yerleri ve sıraları taşınarak değiştirilebilir, ayrıca başka bir sekmeye de taşınılabilir.
Varsayılan sıralama dışında, alfabetik olarak da sıralama yapılabilir. View menüsünden Toolbox panelini
kapattıysanız açabilirsiniz

8
Properties (Özellikler) Penceresi
Bu kısım programlarınız için bir, oldukça önemli bir anlam ifade etmektedir. Bilindiği üzere
Visual Basic .NET dilinde program yaptığınız zaman programınıza ait form üzerinde bulunan bütün
denetim elemanlarının tamamı (Label, Text, Command button, Liste kutusu vb.) Visual Basic. NET
derleyicisi tarafından birer nesne olarak algılanır. Form üzerine yerleştirmiş olduğumuz nesnelerin ve
formun özellikleri bu pencerede listelenir. Propeties genel bir penceredir

Visual Basic. NET Properties penceresi

Properties penceresi eğer ekranda yoksa F4 fonksiyon tuşu ya da View

menüsünden Properties Window tıklanarak ekrana yerleştirilir.

Visual Basic.NET’e Kontrollerin Eklenmesi

Windows tabanlı uygulamalar geliştirirken sıkça kullanacağımız bir grup kontrol vardır. Form
kontrolü hariç diğer bütün kontroller Toolbox panelinden seçilir. Bu kontroller sürüklenip form üzerinde
istenen pozisyona bırakılır.
Kontrollerin tasarım anında büyüklükleri ve yerleri Size ve Location özellikleriile
değiştirilebileceği gibi, fare ile de istenen şekilde ayarlanabilir

9
 Kontrollerin eklenmesi. Kontrollerin ayarlanması.

Özellikler
 Name: Seçili kontrol elemanınızın program içerisindeki ismini belirler. (Name özelliğine göre
elemana ait program kodları yazılmalıdır.)
 Text: Seçili kontrol elemanınıza program çalışırken kullanılacak ismi vermek
için kullanılır.
 BorderStyle: Seçili elemanın form üzerinde 3 boyutlu görünümü sağlar.
 BackColor: Seçili elemanın zemin rengi seçimini sağlar.
 Enabled: Nesnenin aktif veya pasif olmasını sağlar. Yani üzerinde işlem
yapılıp yapılmayacağını kontrol eder. False değeri için nesne üzerinde işlem
yapılmaz. True değeri için nesneyi normal olarak çalıştırabilirsiniz.
 Font: Seçili nesne için yazı tipi seçimine olanak sağlar.
 Size: Nesnenin boyutu ile alakalı değişiklik yapmamızı sağlar.
 Location: Nesnelerin koordinatını verir.
 Visible: Nesnenin görülüp görülmeme özelliğini ayarlar. False değeri verildiği
zaman nesne görülmez, True değeri verildiği zaman görülür.
 Text (Yazı). Kontrollerin Text özelliği, üzerinde görüntülenen yazıdır. Bu özellik, çalışma anında
sıkça okunup değiştirilerek kullanıcıyla iletişim sağlanır.
 Size (Büyüklük). Kontrollerin büyüklük özelliğidir. Height (yükseklik) ve Width (genişlik)
özelliklerin-den oluşur. Genellikle tasarım anında belirlenen bu özellik, çalışma anında da
değiştirilebilir.
 ForeColor (Önalan rengi). Kontrollerin üzerindeki yazıların rengini belirler.
Olaylar
Olaylar kontrollerin başına gelen işlemlerdir. Olayların metotlardan farkı, bu işlemlerin kontrol-
lerin elinde olmadan gerçekleşmesidir. Örneğin bir Button kontrolünün tıklanması, o kontrolün isteği
dışında yapılmıştır. Bu olayın tetiklenmesinde kontrolün bir rolü yoktur. Bu olaylar gerçekleştiği zaman
yapılması gereken işlemler, ilgili olayın yordamına yazılır. Button1 isimli kontrol tıklandığı zaman
gerçekleştirmek istenen eylemler Button1_Click yordamına yazılır.
Visual Studio ortamı, kontrollerin olaylarını kolay bir şekilde seçmeyi sağlar. Kod sayfalarında
kontrollerin bulunduğu listeden, istenen kontrol seçilir. Kontrolün olaylarının listelendiği diğer listeden de
istenen olay seçilir

10
Kontrollerin olaylarının seçilmesi.

Private Sub Form1_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles

MyBase.Click
MsgBox("Form üzerine tıklandı")
End Sub

 Click (Tıklandığında). Kontrol tıklandığı zaman tetiklenen olaydır. Windows tabanlı

programlamada en sık kullanılan olaylardan biridir.
 MouseDown (Fare düğmesi basıldığında). Fare, kontrolün üzerindeyken herhangi bir düğmesine
basıldığı zaman gerçekleşen olaydır. Bu olay, Click olayından önce çalışır.
 MouseUp (Fare düğmesi bırakıldığında). Fare, kontrolün üzerindeyken basılan düğme bırakıl-
dığı zaman çalışır.
 Enter (Girildiğinde). Kontrol seçildiği veya üzerine odaklanıldığı zaman gerçekleşen olaydır.
 Leave (Çıkıldığında). Başka bir kontrol seçilmek üzere çıkıldığında, bu kontrolün Leave olayı
tetiklenir.
 VisibleChanged (Görünürlüğü değiştiğinde). Kontrolün görünüp görünmediğini belirten
Visible özelliği değiştiği zaman tetiklenir.

1-Form
Windows uygulamaları, Windows kontrollerinin tutulduğu pencereler olan formlardan oluşur. Bir
Windows projesi açıldığı zaman Form kontrolü otomatik olarak eklenir. İkinci bir form eklemek için
Project menüsünden Add Windows Form komutunu seçilir. Proje çalıştığı zaman başlangıç formu
görüntülenir. Başlangıç formu projenin özelliklerinden değiştirilir
11
  ControlBox (Denetim kutusu). Form üzerindeki simge durumuna küçültme,ekranı kaplama ve
formu kapatma (Minimize / Maximize /Close) kutularının görünümünü ve erişilebilirliğini kontrol
eder

NOT: Formun ControlBox özelliği False iken uygulama, Debug menüsünden Stop Debugging komutu
seçilerek kapatılabilir.
 AccepButton-Enter: Bu özelliğin aktif olabilmesi için öncelikle forma bir Button eklenmesi
gerekmektedir.

Button ekleyip formu seçince AcceptButton özelliğinde None ve seçili olan Button1 diye iki
seçenek belirecektir. Eğer, Button1 seçeneğini aktif yaparsanız programınızı çalıştırdığınızda Button1’i
Mouse ile tıklamak yerine Enter tuşu ile de kullanabilirsiniz.
Örnek olması açısından basit bir örnek verecek olursak, formunuza bir Button bir de TextBox
ekleyiniz ve formun AcceptButton seçeneğini Button olarak ayarlayınız. Daha sonra Button’nun kod
sayfasına geçip aşağıdaki program satırını yazınız.
Private Sub Button1_Click_1
TextBox1.Text = "Visual Basic dünyasına hoşgeldin"
End Sub
Şimdi programınızı F5 ile çalıştırınız ve Button’a tıklamak yerine Enter tuşuna basınız.

12
  CancelButton-ESC: Bu özellikte tıpkı AcceptButton gibidir. Tek farkı Button’a ESC tuşunu
atamasıdır.
 FormBorderStyle: Formunuzun ekran üzerindeki görünüşünü değiştirmek için Properties
(Özellikler) penceresindeki FormBorderStyle kullanılır

 None : Çerçeve yok

 FixedSingle: Tek çizgili çerçeve

 Fixed3D: Üç boyutlu çerçeve
 FixedDialog: Formun sol üst köşesindeki diyalog kutusunu görünmez yapar

 FixedToolWindow: Formun sağ üst köşesindeki simge durumuna

küçültme ve önceki boyut düğmelerini kaldırır.

 StartPosition: Formların bir diğer özelliği olan “StartPosition”, programı çalıştırdığınız anda
formun ekranın neresinde konumlanacağını belirlemenizi sağlar
13
  Manual: Formu ekranın sol üst köşesine konumlandırır.
 CenterScreen: Formu ekranın tam ortasına konumlandırır.
 WindowsDefaultBounds: Formun boyutlarını büyültür.
 RightToLeft: Form başlığının ve nesneler içindeki yazıların sağda ya da solda
görünmesini sağlar.
 RightToLeftLayout: Eğer form RightToLeft seçeneği “Yes” seçilip form
başlığı sola alınmışsa, “True” aktif olur ve form başlığı ile formun kontrol
düğmeleri yer değiştirir.
Not: Formlar açıldığı zaman Load olayı gerçekleşir. Eğer form, başlangıç formu olarak seçilmişse,
proje başladığı zaman çalıştırılmak istenen kodlar bu olayın yordamına yazılır.

2-TextBox
Bir Windows metin kutusunu temsil eder. Kullanıcıların değer girerek programla haberleşmesini
sağlamak amacıyla kullanılır. TextBox kontrolündeki yazı değiştiği zaman TextChanged olayı
gerçekleşir.

Private Sub TextBox1_TextChanged(ByVal sender As Object,ByVal e As System.EventArgs) Handles

TextBox1.TextChanged
' TextBox içindeki yazı değiştiği zaman
' aşağıdaki kod çalışır.
MsgBox("Yazı değiştirildi: " & TextBox1.Text)
End Sub
 MultiLine: True ise text kutusuna birden fazla satır girilebileceğini gösterir.
False ise tek satır girilebilir.
 Name: Kontrol için istenilen isim yazılır. Name (İsmi) maksimum 40 karakter uzunluğunda
olabilir. Name mutlaka bir harf ile başlamalıdır. Diğer karakterler harf, rakam veya _ (alt çizgi)
olabilir.
 TextAlign: Nesne içerisindeki yazının sola, sağa veya ortaya yazılmasını sağlar.

14
  ScollBars: Multiline özelliğinin True olması durumunda etkili olan bu özellik Text kutusu
içerisinde bu özelliğin aşağı yukarı, sola sağa kaydırmak için kaydırma çubuklarının eklenmesini
sağlar. None ise yok, Horizontal ise yatay, Vertical ise dikey ve Both ise hem yatay hem de dikey
kaydırma çubukları eklenir.
 MaxLenght: Text kutusuna girilebilecek maksimum karakter sayısını belirler. Buna 0 verilirse üst
sınır 32 karakter olur.
 PaswordChar: Text kutusuna şifre girmek için kullanılır. Yani kullanıcı girdiği karakterlerin
ekranda görülmesini istemiyorsa bu özellikten yararlanır.
 PasswordChar özelliğine karakter girerek kullanıcının girdiği bütün karakterlerin bu karakterle
görülmesini sağlar.
 Locked: Text kutusunun bu özelliği True yapılırsa Text üzerinde hiçbir değişiklik yapılamaz.
 BorderStyle: Nesnenin ekran üzerindeki sınırlarının çerçeve şeklini belirler.
 None : Çerçeve yok
 FixedSingle: Tek çizgili çerçeve
 Fixed3D: Üç boyutlu çerçeve

3-Button kontrolü
Button kontrolü, bir işlemin başlatılabilmesi için kullanılan kontroldür Örneğin “Tamam” veya “İptal”
vb.

Click Düğme üzerine tıklandığı zaman gerçekleşir. Formda ve textboxtan olan genel özellikler burada da
aynıdır.
4-Label (Etiket) kontrolü
Label kontrolü, form üzerinde bilginin gösterilmesi için kullanılır
 TextAlign Yazının etiket üzerindeki pozisyonu belirler.
 Font (Yazı Tipi). Font özelliği birçok alt özellik taşır. Bunlardan bazıları en sık kullanılan
özelliklerdir
 BorderStyle Kontrolün kenar stilidir. FixedSingle değeri, kontrolün kenar çizgilerini gösterir.
Fixed3D değeri, kenarların üç boyutlu olmasını sağlar.
 Image Drawing: Etiket üzerinde görüntülenmek istenen resmi tutar.
 ImageAlign Etiket üzerindeki resmin nerede duracağını belirler.
 RightToLeft Etiket üzerindeki yazının yönünü belirler. Eğer Yes değerini alırsa, yazılar sağ-dan
sola gösterilir

15
Label1.BorderStyle = BorderStyle.Fixed3D
Label1.Image = Image.FromFile("C:\ FLGTURK.ICO")
Label1.ImageAlign = ContentAlignment.MiddleRight
Label1.RightToLeft = RightToLeft.Yes
Label1.Text = "Türkçe"

5-CheckBox kontrolü
Windows’ ta çok kullanılan kontrollerden biri de kullanıcının belirli özellikleri aktif veya pasif
hale getirmek için kullanıldığı eleman CheckBox’ lardır. Anlaşırlığı ve kullanımı kolay olması sebebiyle
kolay kullanılabilir arabirimler oluşturmak için oldukça faydalı bir kontroldür

 Checked Kontrolün seçili olup olmadığını belirler.

 CheckAlign: Seçme kutusunun ve üzerinde yazan metnin birbirlerine göre konumlarını belirler.
 Appearance: Kontrolün seçme kutusu ya da düğme şeklinde olmasını belirler.
 ThreeState: Seçili olup olmaması dışında, Intermediate durumu da eklenir. Eğer kontrol
Intermediate durumundaysa Checked özelliği True olur.
 AutoChecked: Kontrolün tıklandığı zaman seçili durumageçileceğini belirtir. Eğer bu özellik
False ise, kontrolün durumunu değiştirmek için, Click olayında, Checked özelliğini güncellemek
gerekir.
 CheckChanged Seçme kutusunun durumu değiştiği zaman gerçekleşir.

16
7-RadioButton (Seçenek Düğmesi) kontrolü
RadioButton kontrolü ChechkBox kontrolünden farklı olarak birkaç seçenekten sadece birini
seçme imkânı veren bir kontroldür. Bu kontrolün tek başına kullanılması anlamsızdır. Birkaç seçenekten
birini seçme imkânı veren bir kontrol olduğu için en az iki tane birlikte kullanılmalıdır. Gruptaki
RadioButton düğmelerinden biri seçildiğinde diğeri kendiliğinden seçilmiş özelliğini kaldırır. Yani aynı
anda bir grupta iki tane işaretli düğme bulunmaz. Yalnızca bir seçenek seçebiliriz ve bilgisayarımız da o
seçeneğe göre hareket eder

8- Timer (Zamanlayıcı) kontrolü

Bir Windows sayacını temsil eder. Sayaç çalışmaya başladığı zaman, belirli zaman aralıklarında
Tick olayı gerçekleşir. Timer kontrolünün Interval değeri, Tick olayının kaç milisaniyede bir
gerçekleşeceğini belirler. Örneğin, Interval değeri 2000 olan bir sayaç, Tick olayında yazılan kodları iki
saniyede bir çalıştırır.
Sayacı başlatmak için kontrolün Start metodu, durdurmak için ise Stop metodu kullanılır.
Enabled özelliği, sayacın aktif olup olmadığını belirler.

Bir Timer örneği

Private Sub BaslaBtn_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs)
Handles BaslaBtn.Click
' Sayaç 5 saniyede bir çalışacak
Timer1.Interval = 5000
Timer1.Start()
End Sub

Private Sub Timer1_Tick(ByVal sender As Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles

Timer1.Tick
MsgBox("Sayaç çalışıyor...")
End Sub
Private Sub Dur_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles
Dur.Click
Timer1.Stop()
End Sub
9- Horizontal & Vectiral ScrollBar (Kaydırma Çubuğu)
Horizontal – Vertical ScrollBar kontrolleri, sayısal bir değer taşıyan kaydırma çubuklarıdır. Bu
kontroller, üzerlerinde kaydırma çubukları olmayan kontroller üzerinde kullanılabilir. Örneğin ListBox ve
Panel gibi kontrollerin kendi ScrollBar kontrolleri vardır. TextBox kontrolünün de ilgili özellikleri
ayarlanarak yatay ve düşey ScrollBar kontrolleri gösterilebilir.

17
  Value Kaydırma çubuğunun pozisyonuna göre alınan değeri tutar.
 SmallChange Kontrolü, üstündeki oklar ile kaydırıldığı zaman eklenecek ya da çıkartılacak
değeri tutar.
 LargeChange Kontrolü, kaydırma çubuğundaki boşluğa tıklanarak kaydırıldığında zaman
eklenecek ya da çıkartılacak değeri tutar.
 Minimum Value özelliğinin alabileceği maksimum değeri tutar.
 Maximum Value özelliğinin alabileceği minimum değeri tutar.
 Scroll Çubuklar kaydırıldıkları zaman gerçekleşir.
 ValueChanged Kod ile ya da çubuklar kaydırılınca Value özelliği değiştiği zaman gerçekleşir.

10-GroupBox (Grup Kutusu ) kontrolü

Bu kontrol tek başına değil, diğer kontrolleri gruplayabilmeniz için kullanılır. Kontrolleri bu
kontrolle gruplamanızın birçok avantajı vardır. Bu çerçeveler içine konan kontroller, çerçeveye bağımlıdır
ve konumları bu çerçeve dışına çıkamaz. Özellikle birkaç kontrolü birden görünür veya görünmez yapmak
için hepsinin Visible özelliğini değiştirmek yerine çerçevenin Visible özelliğini değiştirerek aynı işlemi
bir adımda yapmış oluruz. Aynı şekilde taşınma özelliğinde de çerçeve taşınarak işlem tek adımda
gerçekleştirilebilir. Yani kullandığımız GroupBox kontrolünü form içerisindeki başka bir form gibi
düşünebiliriz.

11- PictureBox (Resim Kutusu) Kontrolü

18
 Bu kontrol elemanı Bitmap, Icon, Metafile, Jpeg ve Gif gibi resimleri görüntülemek için kullanılır.
Ayrıca metotlar kullanılarak PictureBox içine çizimlerde yapılabilmektedir. Bu kontrolün bir diğer
özelliği ise aynen GroupBox kontrolünde olduğu gibi diğer kontrolleri gruplandırmasıdır.
 Image Kontrolün resim kaynağını belirler.
 SizeMode Kontrolün, resmi nasıl görüntüleyeceğini belirler. AutoSize değeri, kontrolün
büyüklüğünü resmin büyüklüğüne göre ayarlar. CenterImage değeri, resmi kontrolün ortasına
gelecek şekilde ayarlar. Normal değeri, kontrolün sol üst köşesine göre konumlandırır.
StretchImage değeri, resmi kontrolün büyüklüğüne göre boyutlandırır ve resmin tam
görünmesini sağlar.
PictureBox1.Image = Image.FromFile(txtResimYeri.Text)

12- ListBox (Listeleme Kutusu) kontrolü

Visual Basic’ in sağladığı dizilerinizi gösterebileceğiniz kontrollerdendir.
Elemanları listelemek, sıralamak amacı ile kullanılan bir kontroldür. Listeye eleman
eklemek için Properties penceresindeki Items özelliği kullanılabilir.

 Items ListBox. Liste kutusuna eklenen öğelerin tutulduğu koleksiyon nesnesidir.

 SelectedItem Liste kutusundan seçilen öğeyi alır.
 SelectedItems Liste kutusundan seçilen öğeleri alır. Seçilen öğeler dinamik bir dizide tutulur.
 SelectedIndex Liste kutusundan seçilen öğenin indisini alır.
 SelectedIndices Liste kutusundan seçilen öğelerin indislerini bir koleksiyon nesnesinde tutar.
 DataSource Listenin öğelerinin tutulduğu veri kaynağıdır. Veri kaynağı boş geçilirse Items
koleksiyonuna eklenen öğeler görüntülenir.
 DisplayMember Veri kaynağından gelen öğelerin, kullanıcıya gösterilecek özelliğidir.
 ValueMember Veri kaynağından gelen öğelerin, dönüş değerini belirleyen özelliğidir.
19
  SelectedValue Seçilen öğenin, liste kutusunun ValueMember ile belirtilen özelliğidir.
 SelectionMode Liste kutusundan kaç tane öğe seçilebileceğini belirtir. None değeri 0, One değeri
1,
 MultiSimple ve MultiExtended değerleri birden fazla öğenin seçilebileceğini belirtir.
 MultiColumn Liste kutusundaki öğelerin birden fazla kolonda görüntülenmesini belirler.
 SelectedIndexChanged Liste kutusunda bir öğe seçildiği zaman gerçekleşir.
 GetItemText Parametre olarak verilen nesnenin liste kutusunda gösterilen yazısını döndürür.
 GetSelected Parametre olarak verilen indisteki öğenin seçili olup olmadığını döndürür.
 FindString Parametredeki String ifadesini liste kutusunda arayarak, bulduğu ilk öğenin indisini
döndürür
13-ComboBox (Açılan Liste) kontrolü
Liste kutusu ile aynı özelliklere sahiptir, ancak listelenen öğeler açılan bir kutuda görüntülenir ve
listeden en fazla bir tane öğe seçilebilir. Liste kutusuna göre bir başka farklılığı ise, isteğe bağlı olarak,
kullanıcının açılan kutu üzerinde değer girebilmesidir. Dolayısıyla bir TextBox kontrolü gibi de
davranabilir.
 DropDownStyle Kontrolün listeleme stilini belirler. Simple stili, listedeki sadece bir öğeyi
görüntüler. DropDown stili, listenin tüm elemanlarını görüntüleyerek seçilmelerini ve
kullanıcının değer girmesini sağar. DropDownList kullanıcının değer girmesini engeller.
 DropDownWidth ComboBox kontrolünün açılan listesinin genişliğini belirler.
 MaxDropDownItems Kontrole eklenebilecek maksimum öğe sayısını belirler.
 MaxLength Kullanıcının girebileceği maksimum karakter sayısını belirler.
 SelectedText Seçilen öğenin görüntülenen yazısını belirler.

MDI VE SDI UYGULAMALAR

Windows uygulamaları, kullanıcı ile iletişimi Form nesneleri ile sağlar. Formlar,
görünüm özellikleri, pencere stili değiştirilerek ve üzerine kontroller eklenerek özelleştirilir.
Ayrıca birden çok Form nesnesi kullanılarak, uygulamalar zenginleştirilir.
Show()
Visual Basic .NET’te uygulama çalıştığında seçilen formla uygulama başlar. Peki diğer formları
uygulamaya nasıl getireceğiz? Bu sorunun cevabını öğrenmek için öncelikle projemize iki tane form ek-
leyelim. Form1 projemiz çalıştığında ekrana gelecek olan ilk formumuz olsun ve Form1 ekrana geldikten
sonra Form2’yi görüntüleyelim. Form1 üzerine bir buton ekleyiniz ve butonun kod penceresine geçiniz.
Kod penceresinde bir formu uygulamada göstermenin iki yolu vardır
 Form_ismi.Show (): Form bu şekilde uygulamada gösterildiğinde, form açıkken diğer formlara
erişmek mümkündür. Formlar tıklanarak aktif hale getirilebilir.

20
Private Sub Button1_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As
System.EventArgs) Handles Button1.Click,
Form2.Show() 'Form2'yi ekrana getirir
End Sub
Şimdi Form2’yi Görüntüle isimli butona tıklayınız. Form2’nin ekrana geleceğini göreceksiniz.

 Form_ismi.ShowDialog(): Form bu şekilde uygulamada gösterildiğin de, form açıkken diğer

formlara erişmek mümkün değildir. Yani bu diyalog kutusuna benzer.

Private Sub Button1_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e

AsSystem.EventArgs) Handles Button1.Click,

Form2.ShowDialog() 'Form2'yi ekrana getirir ama diğer formlara ulaşılmaz

End Sub
Hide ()
Uygulamalarınızda formları göstermeniz kadar gizlemenizde gerekecektir. Bir formukaldırmak
için de 3 yol vardır:
1. Form_ismi.Close (): Açılan form kapatılır.
Private Sub Button2_Click(ByVal sender As System.Object,
Form2.Close() 'Form2'yi kapatır
End Sub

2. Me.Close() : Bu formu hafızadan da siler.

Private Sub Button2_Click(ByVal sender As System.Object,
ByVal e As System.EventArgs) Handles Button1.Click,
Me.Close() 'Formu kapatır.
End Sub
3. Form_ismi. Hide () : Form bu şekilde gizlenir. Ama hafızadan silinmez.
Private Sub Button2_Click(ByVal sender As System.Object,
ByVal e As System.EventArgs) Handles Button1.Click,ect,
Form2.Hide() 'Form2'yi gizler.
End Sub

21
BringToFront ve SendToBack
Uygulamalarımızda birden fazla form bulunuyorsa bu formları en öne getirmek ya da en arkaya
gönderip birbiri arasında geçiş yapmanız gerekebilir.
 Form_ismi. BringToFront ( ): Formu en öne getirir.
 Form_ismi. SendToBack ( ) : Formu en arkaya gönderir.

“Project*Uygulamaadi Properties” Penceresi

Bu pencerede proje ile ilgili özellikleri ayarlayabiliriz. Örneğin projede birden fazla form varsa
çalışmaya hangi formdan başlanacağı, uygulamaya ekleyeceğimiz kaynakların neler olacağı, uygulama
dosyalarının nerede yayınlayacağını vb. belirleyebiliriz. Project Properties penceresini açmak için Project
menüsünden “Uygulamamızın adı Properties ” komutunu seçmeliyiz.

22
  Application: Project Properties penceresindeki Application sekmesinde aşağıdaki seçenekler
bulunur.
 Assembly Name: Derleme uygulamamızda kullanacağımız ismi belirlememize yarar.
Windows tabanlı bir uygulama için buraya istediğimiz herhangi bir ismi yazınca
programımızın çalıştırılabilir bir uzantısı. exe olur (Kolaymenu yazınca program
kolaymenu.exe’yi oluşturacaktır.)

23
  Root namespace: Projemizdeki tüm dosyalar için taban ismi belirler.
 Application Type: Hazırlayacağımız uygulama tipini belirler.
 • Icon: Derlediğimiz uygulama için Windows’ta gösterilecek icon resmini belirler.
 • Startup: Projemizde birden fazla form varsa, programı çalıştırdığımızda hangi formun
başlangıç formu olacağını belirlememizi sağlar.
 • Enable Visual Styles: Windows XP stillerinin etkin olup olmayacağını belirler. Etkinse
düğme şekilleri Windows XP gibi davranır.
 • Make Single Instance Application: Bu seçenek aktif ise programımızın iki kez üst üste
çalışmasını önler.
 • Save My Settings on Shutdown: Aktif durumda ise programımızı kapatınca yapılan
değişikliklerin kaydedilmesini sağlar

.
 Authentication Mode: Aktif olan kullanıcı kimliğini tanımlar.
 Shutdown Mode: Projemizde birden fazla form varsa ve burada When Startup Form Closes
seçildiğinde başlangıç formumuzu kapattığımızda programımız sonlanır. When Last Form
Closes seçildiğinde ise en son formumuzu kapattığımızda programımız sonlanır.
 Splash Screen: Burada başlangıç formu haricinde diğer formlar bulunur. Bu formlardan birini
seçip programımızı çalıştırdığımızda ekrana önce belirli bir süre seçilen form gelir. Daha
sonra başlangıç formumuz görünür.

24
SDI (Single Document Interface) ve MDI (Multiple Document
Interface)
İki tür esas arayüz vardır. SDI (single document interface) tek formlu arayüzler ve MDI (multiple
document interface) çok formlu arayüzler olarak adlandırılırlar

MDI Formlar
Bir MDI uygulaması, kullanıcıya aynı anda birçok formu gösterme imkânı vermektedir. MDI
uygulaması bir MDI formu ve bunun içinde çok sayıda alt formdan oluşmaktadır. MDI formuna Parent
(ebeveyn) form, içindeki formlara ise Child (çocuk) form denir. Excel ya da Word gibi Ofis programları
ise MDI arayüze sahiptir ve aynı anda birden fazla dökümanın görünmesine izin verir. MDI arayüz
programlarını bir ana pencere içinde birden fazla çocuk (child) pencere barındırabilen programlar olarak
kabul etmek gerekir.
Genellikle WEB uygulamalarında veya Windows ortamındaki bazı paket programlarda sürekli
olarak bir butona ya da bir düğmeye tıkladığınızda yeni formlar ekrana gelmektedir. Bu formlar child
form adını alır.

25
Private Sub OpenFile(ByVal sender As Object, ByVal e As EventArgs)
Dim Form2 As New Form2() ' Yeni formumuzu tanımlıyoruz.
Form2.MdiParent = Me ' Form2’yi MDIParent ile çocuk formu
yapıyoruz.
Form2.Show() 'Form2 yi görüntülüyoruz.
End Sub
Private Sub Button1_Click(ByVal sender As System.Object,EventArgs)
Handles Button1.Click, MsgBox("Sayın Muharrem TANYILDIZI İyi
Günler")
End Sub
MDI ana ve çocuk formların özellikleri şöyle
sıralanabilir
 Programın çalışması sırasında çocuk formlar, ana formunun çalışma alanın
kullanır.
 Ana form simge durumuna getirildiğinde görev çubuğunda görülür. Çocuk
formlar simge durumuna getirildiğinde ise ana form içinde görüntülenir.
 Bir çocuk form ekranı kapladığında, başlığı ana formunun başlığı olur.
 Aktif çocuk formunun menüleri, ana formunun menü çubuğunda görüntülenir.
 Çalışma anında yeni çocuk formlar oluşturulabilir.
 Visual Basic. NET tarafından oluşturulan ana form üzerindeki menü ve araç
çubukları üzerinde isterseniz değişiklik yapabilirsiniz.
Windows Gezgini Tarzı Uygulamalar (Çok Panelli)
Bir uygulama içinde çok panelli proje tasarımı ve kullanımını inceleyelim. Yeni bir proje açıp
Form1 ve Form2 adında iki adet form oluşturalım. Form1 MDI Parent (ebevenyn) formu, Form2 ise MDI
Child (çocuk) formu olsun. Form1’i parent yani ana form yapmak için Properties penceresinde
IsMDIContainer özelliğini true vermemiz gerekir

26
 Artık Form1 Parent (ana) form oldu. Daha sonra ana formunuzdan Child (çocuk)formu açmak için
ana formun üzerine bir buton yerleştirebiliriz.

Private Sub Button1_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal…

Dim Form2 As New Form2() ' Yeni formumuzu tanımlıyoruz
Form2.MdiParent = Me ' Form2’yi MDIParent ile çocuk formu
yapıyoruz.
Form2.Show() 'Form2 yi görüntülüyoruz
End Sub

MENÜ TASARIMI
“MainMenu” Nesnesi
Windows uygulamalarında en çok kullanılan tasarım araçları menülerdir. Dosya, Düzen, Görünüm
gibi menüler neredeyse tüm Windows uygulamalarında, belli başlı işlerin yapılmasında kullanıcıya kolay
erişim sağlar.
Uygulamalarda, menülerde tanımlanan işlemlere görsel kısayollar sunulur. Bu işlem araç kutuları
ile sağlanır.
Visual Basic. NET projelerinde menü hazırlamak için MenuStrip kontrolünden
yararlanırız. MenuStrip kontrolünü seçip formun üzerine tıkladığımızda üst kısımda menü çubuğu, alt
kısımda ise MenuStrip nesnesini temsil eden bir düğme görürüz.

Menüye MenuItem eklendiğinde hemen altında ve yanında, menü eklemek için bir yer açılır. Bu
açılan yere de menü ismi girilip, alt menü öğeleri oluşturulabilir. Menü öğeleri tıklandığı zaman bir
işlemin gerçekleşmesi için, kontrol çift tıklanarak bu öğenin Click olayına geçilir. Çalıştırılmak istenen
kodlar buraya yazılır.

Private Sub menuYeni_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles

menuYeni.Click

End Sub

27
“Insert New, Insert Separator ve Edit names” Menü
Komutları
Eklenen menülere yeni menüler eklenebilir. Menü sayısı arttığında menüleri gruplamak için ara
çizgiler de verilebilir. Daha önce eklenmiş bir menü adı düzeltilebilir. Şimdi bu işlemlerin nasıl
yapıldığını inceleyelim.

28