Professional Documents
Culture Documents
I
PATRUM
NOVA BIBLIOTHECA,
l
I
.ar::
S. I>n>ri i/.^i ,, ,jf, ,•/'!• ,/ I I ! / ,>'/>, ^U^m^-i
. Ttsva st t Ktc n» t.i^ M .•n j-schw h^i-i^iV. ^r^xv^-h r?-^!!! 1 5*. w:*- ••
y^f^rr-.^^
,.i,ir •?.
OPUSCUIiA X.
dP K,
*-^S^y^./^
p
>; ISUPLlCATl
ROMAE
TYPIS SACRI CONSILII PROPAGANDO CHRISTIANO NOMINI.
M.DCCC.XLIV.
, . ,
,
^2)3^i)Si2^ ^^.mm^^i^im^
ut nova aliqua curarelur, quae lanto aubertina plenior esset ac melior, quanlo haec
minores alias et vetustiores superasse videtur, Etenim haud minimus huius edilionis
naevus est, quod latina graeci textus interpretatio varios habet auctores, qui viginti
fere numerantur: quo fit ut Cyrilli elocutio neque consona neque uniformis lalinis
auribus oculisque accidat: et quidem veri etiam crassique errores interprelum latinas
plagulas maculanl. Necessariis insuper scholiis sive criticis sive exegeticis caret saepe
Cyrillus, et materia ipsa respirationes capitulorum divisionesque idoneas haud raro
desiderat: graecus vero contextus foedis quandoque mendis laborat : materiarum in-
dices vel exiles sunt, vel alicubi nulli: quilibet denique editoris apparatus et isagoge,
et singulorum operum veluli historia ac iudicium frustra requirilur. Quamquam igi-
tur haud leve est Auberli meritum, modesti ceteroqui hominis et ingenui, propter
hanc tomorura tot quam gravi labore suo molem instruxit; altamen optandum erat,
ut maurinus aliquis monachus Cyrillum quoque consueto sodalitatis suae splendore
doctrina ac studio sibi adornandum susciperet, quod ut aliquando, meliore tempo-
rum conditione fiat, piis votis deposco.
His de Auberli editione breviter atque ut spero aequabiliter dictis, nondum
II. scriptonim cy-
rilli nupcra coi]-
/-.-,> 1 .
tamen ems praecipuum memoravi mcommodum, tot Mdehcet Cynlli opusculorum quisitio.
defectum, quae partim graece partim latine dispersa in impressis libris extabant, et
rilli rimanda sunt. Quid de graecis dicam ad utrumque testamenlum catenis, quae
tot Cyrilli divitias ostentant? Me certe coacervandi cum maioribus scriptis minores
eliam minimasve Cyrilli ad unum corpus reliquias cupido incesserat, totumque Cy-
rillum decem circiter tomis comprehendendi :neque is iniucundus labor fuisset si ,
otii satis suppeteret, vel si ceteras curas meas seponere decrevissem; quod quia non
placuit, nolui tamen Cyrillum, quo paene prae ceteris delector, deserere: sed omissa
omni editorum eius operum solliciludine, converli me potius ad indagandum quic-
quid tanti viri adhuc ineditum vaticanis codicibus contineri haud fallaci conieclura
)
:,
^el ccrliliidinc polius compercram. 0"od quum prosperc ut puto cgerim, et rcs ullra
votum ccsscrit ; facile cril dcinceps fuluris crudilis Cvrilliim dcnique tum ex superio-
ribus cditionibus, luni cx liis nostris addilamcnlis cumulalum efficere : cuius mihi
certe taula ad manus venit copia , ul duobus cam voluiuinibus, non sine mea inter-
diu demonstralum fuit) vulga^it Wegelinus, prout mox in editione dicam p. 31. Ait
aulcm Cyrillus cap. 3. se postquam conlra blasphcmias haereticorum Arianorum
, ,
,
scilicet, satis deccrtaveral (
pula in ihcsauro, in commcntario ad lohannem, et alibi
nunc hoc ojjusculum pic crcdcntibus scribere, ut divina dogmala, extra omncm con-
trovcrsiae alcam didactico morc exponat. Reapsc aulcm promissum abunde facit
,
iic iucirnaiioup. Scquitur , pari theologiae merito, traclatus aller ex eodem codice sumptus, de
Domini incarnationc , triginla quinque capiluHs comprehensus , et a Cyrilli ceteris de
hoc argumento scriptis prorsus diversus. Atque in hoc refutalionem hacrelicorum
non negligit, quorum nemincm rccentiorem Eunomio nominat. Illa vero calumnia
a posterioribus Monophysitis Cyrillo imposita de unica Christi natura ab eo adserta
tam evidenter hoc scripto TrpoXynrriy.wz dissolvitur, ut nemo iam contra hiscere au-
surus sit. Ouamquam vcro polemicam in hac lucubratione partem naviter traclat Cy-
rillus, attamcn iu cxponenda Dei crga homines benignitate , quam incarnationis opus
dcmonslral , plurimus est; ut chrislianum populum Dei vicissim amore inflammet,
atque in fidc confirmet, quam egregie definit pium esse erga Deum ac revelationcm
obsequium, controversia omni curiosoque etiam examine omisso, cui cerle indagini
neque plebs neque maxima hominum pars idonea est.
1)0 Doipara. Tcrtiam in hoc nostro volumine sedem occupat Cyrilli copiosa ac libelli instar
oratio, qua ostendilur bealam Mariam re vera essc reclissimeque dici dciparam. Ex-
tabaf haec inedila oratio in vaticano codice antiquo 1431 (1) nec non in recentiore
oltob. 30; denique eandcm Hem hanc
conlincri scio in codice cliam barberino 253.
non semel non tamen incuriose tractaverat iis in scriptis, quae
Cyrillus, ctsi obitcr,
p. 75. in adn. nominatim appellavi, quibus addendus est locus orationis I. dc fide
ad Reginas (opp. T. V. part. 2. p. 47. seq. ) Sed enim praeclarum mihi obvenit, ut
dixi p. 8G, lustiniani imp. in eius quam edidi epislola duplcx lcstimonium de hac
Cyrilli oratione , ila ut practer stilum et consuelam aUpie sollemncm Cyrilli doctri-
nam, auctoritas etiam augusta accedat, quae omnem dubilationis scrupulum eximit.
El quidem ipsc Cyrilhis hoc se argumenlum discrlc tractasse, narrat in cpislola ad
Maximum apud Ralutium nov. coll. coucil. col. 915. his verbis: « primum capituium
» est quod sancta virgo sil Dei genitrix. » Nisi forte eo loco de primo suo in Ne-
slorium sermone cogitat: etenim id dogma postea, prout nunc in invento nostro legi-
lur, multo uberius cxplicuil. Luculcnlam hanc Cyrilli oralioncm conimendare vcrbis
(I) Spcciinen scripturae huius codicis 1431. liabes u. 6. iu tabula toini quarli iiuius novae 1'atium
bibliotiiecae.
PRAEFATIO. VII
omittani, nuUis enim laudibus eget; in cuius eliam clausula vehemens ad orthodo-
xiam retinendam adhortatio fit. Illud nequeo reticere, quod est Cyrillo uoslro valde
honorificum, simulque novum huic scripto suffragium adiicit. Etenim duo perillu-
stres patres, qui Eutychem reprehenderunt , Leo papa pluribus scripUs (1), Petrus
chrysologus una epistola (2) ,
praedictae cyrilhanae orationis exordium sibi evidenter
vindicaverunt. Leo quidem sermonem suum in Ballerin. edit. postremum , quo Eu-
tycliem refutat, sic cum Cyrillo exorditur. « Sicut peritorum prudenliumque medico-
» rum est ,
passiones infirmitatis humanae remediis praevenire , et quemadmodum
» saluti contraria declinentur, ostendere etc. » r.isi quodReliqua etiam consentiunt,
Cyrillus Dei, Leo autem pastorum providentiam memorat. lam Petrus, haud quidem
in praedicta epistola, sed initio sermonis XLIV. ( ed. Seb. Pauli ) sic Cyrillum aeque
imitalur. « Peritus medicus quolies vario languore defessis plenam desiderat conferre
1) medicinam altas aperit morborum causas etc. quam plurima remediorum genera,
,
Quarto loco posuimus de eodem argumento dialogum Cyrilli cum Nestorio in Diaiogus.
codice vat. 790. compertum, ubi is nominatim Cyrillo auctori inscribitur: neque hic
certe colloquendi mos a Cyrillo abhorret ut eius longi cum Hermia et cum ipso
,
Nestorio dialogi noti ostendunt. Certe fit heic perlucida Nestorii arguenlis confiitalio.
Cyrilli mullas periisse epistolas manifeslis indiciis constat. Atque utinam Auber- Epistoiae *.
tus non lam socors in iliarum editione fuisset, qui ne numerare quidem eas memi-
nit, nedum aliquot scholiis aut historicis titulis illuslrare! Nos ineditas quatuor in-
venimus in codice vat. 1431, et partim etiam in oltob. 1262, quas non latina so-
lum translatione, verum etiam aliquot adnotationibus comitari voluimus.
Sequitur apud nos homilia de incarnatione Dei Verbi, quae nonnisi latine ex- Homiiia uc in-
tabal; graece vero a nobis ex utroque praedicto codice deprompta fuit, novoque la-
tinae linguae vestitu amicla. Item brevior illa quae subtexitur de Nestorio eiecto Aiia iioiniiia.
homilia, latine tantummodo in ephesinis actibus obvia, graece a nobis comperla fuit
in vaticanis codicibus 504. et 508 , hancque item lalinitate rursus donavimus. Captata
vero ab his homiliis occasione, multarum aliarum Cyrilli deperditarum titulos p. 114.
scripsimus; eumque deinde numerum cumulavimus. Atque hactenus descripta
p. 444.
CjTilli opuscula nos superioribus annis graece lantum et festinatis propter occupa- ,
liones curis edideramus in veterum Scriptorum tomo octavo. Nunc vero retractatis
diligentius graecis codicibus facta ob publicum usum latina translatione
, scholiis ,
ctiam prout opus fuit adiectis, rem adliuc pro nostra infirmitate tenuem , sacris ta-
men litteris paulo uliliorem , fecisse confidimus.
IV. Sed ecce aliud in volumine nostro conlinuatur longe
~ maioris molis Cyrilli commeniarius
>'
in Lucam.
scriptum, quod paginas 332. occupat commentarius nem[)e ad Lucae evangelium,
,
quem nos gravi sane labore impendioque temporis ex duodecim vaticanis catenarum
codicibus compilavimus: ita ut quas Cyrilli rehquias ex qualuor vix codicibus ante
hos annos delibatas graece edidimus, nunc plurimum auctas et emendatas ex tot co-
dicibus, addita eliam Iranslatione nostra scholiisque, iusti operis instar repraesente-
(1) Leo in celebri ad Flavianum eplstola cap. 5. locum quoque non adeo exigimm S. Augustioi ex
huius contra sermonem Arianorum libro n. 8. ipsis verbis sibi vindicavit; quae res non leve Leonis erga
Augustinum obsequium fuisse demoustrat. Balleriu. ed. T. l. col. 824.
(2) Miror sermonum Petri editores, qui hanc epistolam in actibus concilii chalcedonensis obviam, et
satis celebrera ac pretiosam, praeteriisse quasi per ineuriam vel potius oblivionera aut inscitiara videntur.
Vllt EDITOniS
IL Codex B. palat. vat. bombycinus in fol. ciusdem fcre ac B. actatis, diversam ta-
mcn catenam conlincns. Iluius codicis sub inilio corrupli, apographum insuper rc-
ccnle manu confcclum inspeximus. III. Codex C. vat. chartaceus, in fol. ubi item
spissa in Lucam Fatrum catena. IV. Codcx D. vat. membrancus in fol. sacculi fermc
duodecimi , itcm catcna. V, Codex E. vat. chartaceus in fol. contincns Macarii Chry-
socephali non tam scrmones quam patrum, citatis accurate nominibus, catenam in
Lucam. Id Macarii opus dicilur ctiam alphabelum, quia tolidem sunt sermones quot
alphabeti lillcrac: ccteroqui in val. codice non nisi sexdecim extant, id est usque ad
liltcram tt. V^I. Codcx F. vat. alius chartaccus in 4. qui non nisi mediocrcm par-
,
tcm praedicti Chrysocephali continct. VII. Codex G. reginae svecae vaticanus, sae-
culi circiter duodccimi cum catena. VIII. Codex H. vat. praenobilis, saeculi ferme
undecimi, qui tamen in grandi mole, iionnisi partem nicelianae catenae complectitur.
IX. Codex I. ollobonianus vat. membraneus priscus, cum insigni ad prophetas omnes
'
catena, habens ctiam paucos Cyrilli locos , qui diserte dicuntur ex eius in Lucam
commcnlario delracli. X. XI. XII, nobis K. L. M. , exiguas admodum Cyrilli in Lu-
cam reliquias nobis suppeditarunt. Duas quoque latinas ad Lucae evangelium catenas
inspeximus, unam divi Thomae aquinatis, Ballhassaris Corderii alteram: quae sicubi
phis aliquid cyrillianum habuerunt hoc latine nos dedimus in adnotalionibus ut
, ,
Cyrilli textus, hac saltem lingua ulcumque cxpleretur. Sed haec, inquam, levia op-
,
pido increroenta sunt. Corderium auteni fragraentorum suorum imperitum haud raro
interprelem mullis locis paene inviti redarguimus.
idem comnien-
lanns syriace
Graecorum patrum
'
ad Lucam catcnam nuper,
•^ id est anno 1841, Oxonii curis
invtiitus.
yjpj (.] Cranicri ex gallicano codice edilam, sero accepi, poslquam ego opus Cyrilli
meum profligaveram : alioquin eius aliquot locis tempestive usus essem, si nihil aliud
certe ad collalioncm. lam vero hac inspecta in Cyrilli quas rcfert partibus, statim
,
agnovi nonnisi lenuem libri mei parlem illic contineri quum illa ex unico ncc co- ,
pioso codice, meus autem liber ex duodecim ms. catenis, quarum aliquot copiosissi-
mae, prodeat. Elenim ubi qualerniones nostri pleni decurrunt ibi interdum vel nihil ,
codcx gallicanus habuil, puta in capp. I. XVI. XXIV: vel singula vix fragmcnta, puta
in capp. III. ct XV. Huc acccdil quod in libro edito Cyrillus ceteris patribus inter-
seritur, nullaque intcrprctationc latina scholiisve illustratur. Quae dum hislorialiler
narro, haud herclc quicquam praestanli oxoniensi libro dclrahcre volo cui omnis ,
a me debetur honor ac porro defcrtur, propter rei sacrae utilitatem, typorum splen-
dorem, editoris strenuam sedulitatcm atque pcritiam. Sed ecce aliud me vehementer
commovit, gaudioque adfecit, quod ab cphcineridibus publicis nunciatum fuit, Cyrilli
integros ad Lucam commentarios, in syrialicam linguam conversos, nuper cx Aegv-
pto in Angliam csse perlatos: quod sane cxcmplar si nulla lacsum lacuna sit , peri-
teque ab intcrprete syro claboralum, Cyrilli dcmum totum ordinatumque ac purum
opus , in alieno saltem idiomatc repraesentabil. Nam calenarum incommoda quae
sint , nemo eruditus ignorat (
quamquam et illa peculiaris harum et verissima laus
• est, quod meliorem cuiusque operis sucum delibare solent. ) Eclogarii scilicet partes
(1] Iluius codicis, nenipe vat. 1411, specimen scriptuiae oiliibuimus tom. IV. in tabula n. 1.
PRAEFATIO.
operum pro libilo suo exccrpunt, et ubi lubet collocant, et quandoque eliam inler-
polationibus violant. Cum aulem volumen noslrum baud ex uno sed ex duodecim
mss. codicibus sit conglulinatum, ^ix fieri potesl ut parles omnes sedem propriam,
post eclo2;ariorum bcentiam et discrepantiam codicum, retineant; quam rem nonnisi
inlegrum operis corpus praestabit. Si igitur graeca noslra ante syriatici libri editio-
(1) Testimonia vetera pro Cyrilli Ln Lucam commentario olim nos citavimus, latinas catenas divi
Aquinatis atque Corderii; item graecas vaticanas in proplietas uLi pauca fragmenta citata reperimus: deinde
scholiastas aliquot vatic. Item catenas vat. in Luc, quarun) nuuc numerum auxinms usque ad XII. Deni-
que adest codex syriaeus, de quo supra dixinius. .Nunc ecce liaec scribens, in aliud testimonium incido
lohannis cyparissiotae decad. VI. Bib. PP. Lugd. T. XXI. p. 420, qui Turriano interprete ait. Sanctus Cy-
rillus alexandrinus in explanationibus ad Lucarn ait: factam esse dicimus transfigurationeni CDominiJ
non sic quidem ut corpus humanum figuram amiserit, sed splendore quodam indutum /uerit etc. usqm
ad sustinere potuerunt. Qui locus graece nunc apparuit in editione nostra Luc. IX. 29. p. 239, cum ea
tantum levi varietate, quam sive Cyparissiota sive eclogarii nostri, sollemni more fecerunt. Adde loban-
,
Achilles Statius lusitanus ad Gregorium XIII. PP. impressam miserat, graece ego in
Spicilegio rom. T. V. edideram ex ipso Stalii codice in bibholheca vallicelliana Ro-
mae superstilc. Fuit enim Stalius illius bibliolhecae condilor, eiusque illic imago cum
elogio ad perpetuam rei mcmoriam prostat. Nunc igitur nc Cyrilli homilia transla-
tionc lalina careat, ( etenim priscus ct tenuis Statii libcllus vix alicubi occurrit, et
ipsi mihi ad nianus non quoque Cyrilli scriptum utraque lingua me inter-
est ) Iioc ,
prete, exlare constitui. Et quoniam in Cyrilli homiliis versari coeperam, tres quoque
ciusdem conciunculas de aegypliis martyribus Cyro ac lohanne, quas mihi S. So-
j)hronius in sua pracdictorum quam edidi, marlyrum historia obtulit, hoc idoneo
,
fecimus nec non de iunioris quocjue specimine p. 497. Atque haec omnia Litinae
;
schonaad^Areo- ^'- '<"" "1 pareigon alicjuod praefalioni huic, simulque volumini ornamentum
addam, <lo Iribus dicam breviUT praeslanlibus Dionysii areopagitae vaticanis codici-
bus; quorum primus insignis et crassac molis, sacculi fermc XII, cuncla illius con-
tinet opera cum amplissimis scholiis, quibus prima in pagina praeponitur inscriplio
Iiaec: ^iovuaiou 'AXi^av^piiai; (Tp(,o'X<a TyizSi Ty,c, j3i(3Xou Dionysii Alexandriae
,
PRAEFATIO. XI
tionis tonio; quac quomodolibet se habeat opinio : ct quamvis loh. Cyparissiota de-
cad. I. 1. et II. 2. disciie Dionysium schohastam a Maximo distinguat ; ego tamen
schoHa haec vaticana alexandrino Dionysio inscripta, eadem prorsus esse comperie-
bpm, tam in hoc quam in ahis Areopagitae hbris, ac illa quae sub sancti Maximi
nomine in Corderii editione extant. Nihilo tamen minus codex noster propter ampli-
tudinem suam ac vetustatem dignus adhuc est quem eruditi homines consulant, si
quando de Areopagita cogitabunt.
Alter Areonasitae multo nobiHor ac rarissimos codex, descriptus a me breviter A.reopagitae o»-
r -^ • dei notis tachv-
fuit in Script. vel. T. VI. praef. p. 3" qui videiicet tachygraphicis notis exaratos S'''"' *"''
,
continet libros, vel horum potius partes, de divinis nominibus et de eccl. hierar-
chia. Prioris libri quum amplum specimen in aerea tabula incidendum curaverim,
^ olumini huic praeposui , quo philologi ad graecae tachygraphiae sludium excitenlur
etenim ne in illa quidem celebri Montfauconii palaeographia par ahquid huic nostro
specimini invenient. Quia vero in codicis foho 216. b. excerpla quoque ^idi tachy-
graphicis aeque notis scripta hbri Enochi horum item particula dedi operam ut in
,
eadem tabula extaret. De Enochi hbro, quem muUi veteres ecclesiae patres cum ho-
nore laudarunt , docte scripsit Fabricius in V. T. codice pseudepigrapho. Attamen
hbri Enochi aethiopicum textum, de quo diu Ludolfus apud cit. Fabricium, nos ipsi
Areopagitae.
i^^avxaatv riiiv Iv lauTw ty.v Iv uSn aapv.oz Sia[x,6p:pct)aiv , y.aTo. Toug Mavi-
•Xaiwv "kyi^ouq' h oapv.a (juvouatwp.ivyiv oupdvoSiv iauTw auy/.aT-iifayi , y.aTd tou<;
ATToXivapiou (j.u^ouz. dX^ auTOQ x,aT oursiav oXnv dXri^nc, dv^punoz yiyovi
ca^xog voipdi; i-\v)(0)[j.ivyiz ivctiQiiay,!; auTW JcaS' UTTO^laaiv:
TTpoGXyT^lii oyjXovoTi ,
non enim simplicem tantum ac phantasticam ostendit nobis sub carnis specie figu-
ram, prout Manichaei nugantur vel iam concretam carnem de caelo secum ad-
:
vexit quae est Apollinaris fabula; sed ipse omnino substantialiter verus homo fa-
,
ctus est , adsmnendo scilicet mente praeditam atque animatam carnem, quam hy-
postatice sibi adunavit. Et muUis interiectis rursus Maximus t/s tyvoi ttu; <7ap-
, :
xo-JTai Bio; , y.ai nivii Qid;; ttwi; fjiivuv ^iog dXyjBy,; dvQpu)7T0i; e(Jt!v dXyiBy.q
,
dfx^pcu diiy.vi/q iauTov dXyjQu; und^^ii <puaiy.yi; /.. t. X. Quis novit quomodo Deus
,
incarnetur . et Deus maneat? quomodo Deus verus manens homo verus sit dupli- , ,
IN PARTE PRIORE
IN PARTE POSTERIORE
PATRUMALIOEUMSCRIPTA. ,
KYPIAAOY
APXIEnilROnOY AAEEANAPEIAS
nEPI THZ AriA2 KAI ZQOnOIOT TPIAA02 (1).
Prohoemicm. nPOOIMION.
v^porteret saneomnes,qui nomine serva- JC-J^ fiiv Trdvrctg csir tJj 7r^oay}yop'iix. t
toris nostri lesu Christi praefulgent, oves- (TMTti^©^ r\/iF^ 'IwcroO Xpt^-oS Aa.^7rpvvo-
que suam pro
esse gloriantur pastoris, qui [^ivni- Kj Tr^ojSctTa, ihai ffSf^vuvoj^ivag rt
nobis animam vocem au-
posuit, pastoris ^v^riy Ti^^c-ix.oTOg 7roi[Uvog VTiip «,t^, ^
dire, et ab eo demonstratam herbam de- t ^o(ji*svo? d>ioveiV (faviig, k^ t Ctt' c/Ki'i-
pascere, et evangelicae fidei terminis man- vn J\,ny.vuiA.ivy\v viftiSr^ isroav, Jt^ Toig t>
rum adamare doctrinam. Sed quia multi Vf«v, ?£^ t aTrMv t aTro^oXav Ti^fav JiJa-
superbia perciti , vanaeque gloriae cupidi cxaAiav c5^'' q ttoAAo/ ^rXnfiVTii rvtpw (2 ;,
et suarum virium ignari, erroneae mentis >ca,} ^o^ng Kiviig ipaa^iVTei^ xa) lauTOvg
suae conceptus inspiratae doctrinae ante- rt^/VonaavTS?, tci t^ 7ri7rKavv\i^ivv\g civtuv
ponunt ; et a recta, quae ad supernam ci- Cfvo^tag KvrijxaTct., 7^ ^iOTrvevTi^ BiSa(Tx,a-
vitalem ducit, via aversi multifidasmor- A/a? 7r^ovT'i[A.iiaav , Kj t^ ev^eiag ilg t avw
tiferasque semitas terunt cuncti quidem , -sT-oAiv dyovar\g o^ov in^^Tpa-MiVTeg, eh
pariter aberrantes, quamquaninoneandem zs-oAva-^eSug ttj davaTti^^Dpovg ixuipriaav
viam aeque sectantes, sed aliis aliis-
erroris d^^aTrsg , TrdvTeg jw-sv OjM.o(&)s Trhavco/uSfjot,
tes fallaciam ; existimo decere, ut ii qui 65ov , dWa. i-^^po^ccg tyi t xoyia/A^ dx,o-
(1) Hoc opusoulum prorsus differt a tliesauro eiusdem Cyrilli edito, in quo pariter agitur de sancta
Trinitate, sed alia ratione et scopo, ut mox dicetur.
Conteuiporaneus Cyrillo Auaustinus
;2) cum illo conspirat, docens omniuni haeresum matrem esse
superbiami nempe de vera relig. cap. XXV: si superbia non esset, non essent /laeretici neqve schisma-
tici. Et serm. XL^ (. n. 18: diversis locis sunt diversae haereses; sed ima mater superbia omnes ge-
miit; sicut una muter nostra Catholica omnes chrisfianos fdetes toto orbe difjmos.
t
,
S. CYRILLI ALEXANBRINI
Kii^dovvTK; d^zs-aTri^ «^oD|U.ai w^iTreiy to7« rcgiae trilaequc ab orlliodoxis viae insi-
oSivovaiv., i\iily n csir sr\ctyu>iA,ivovi, jtj iis detegant , ct sanam pietatem doceant
T dziraTLu j^vpvowv, hJ t iCaiji9ta,v owo- et scquacibus ducalum praestent , iisdem-
BHKvZvai, iCj TTO^n-yilv cjir iTiof^ivovg, £^ que quominus neulram in partem exorbi-
T^ iKa.Tipct)Ce 'ui^v,'^0'sryig dTrii^yeiV , ew? tent ca\ eant , donec ad regalem dcnique ci-
KE^AAAION A. Capitulim I.
''Oti iz-ipl ziroAAou -zirotiiTM o •&£os Quod Deiis inultum aestimet hominum
T dv&^u>Tra)y accT»^ia.y, siilutem.
TovTOv y) 'X.v^^ty Vj T oXcov acoTYfp Huius quippe rei causa omnium quo-
ih T olKDV[^'iy!w dTTi^THM T dTTOi^oKmV T que Servator in universum mundum misit
lipov "xoiov ,,
"tvtt T dK-ldi T^ dioyyuxjict.i apostolorum sacrum chorum , ut divinae
Cti>~ cv Tcp (7kot<I t^ dyvoicti avvTi^dpctfA- notitiae radiis, eos qui in ignorantiae te-
TTOiiDTYf r dv^pcoTTCoy TravTiiov JiJifOv t dv- cundissima est hominum salus, et ipsius
dptoircov « acoTnpict^ r^ tJj (pvc;^ q 5o>cf7 to naturae lex est ut curam proxuiio egenti
T6i) TTiAag i^UafA^VVHV BiOftiVa Kt)BifJ.OYia,i , impendamus, datum nobis a Domino scien-
TO So^iV MjM.7v JtTO T ^tf^ia "T^ ^VW(J6l»e TO.- tiae talentum apud nummularios nos quo-
AavTov sV7 G^ ZcLTTK^iTai k^ Hj!A£7s ;caTa- que colloccmus, ne cum inerte illo dam-
^aXMc /A{j .)
'ivct fjt,Yi TU) dpyu) avyKaraSt- nemur famulo: ideoque divinorum dog-
Kaad ci)/J<fi olKiTYl- 7^ T Gsioiv ^of/tAaTWV T matum doclrinam exponamus , scientibus
JiJaffAiaAiav Trpo^naojuSfj., to7s t? eiSoaiy quidem ad commemorationem , ignaris au-
£is dvdyA'y\aiV, r^ to7s rtfvoSCTiv fis ji*a6«(Tiv. tem ad eruditionem.
(1) Codex ixx\yi<Tsui: sed oninino scribendum videbatur ixxXviTia,'. Sic enim divus PaulusI.Cor. XI. 16;
si quis videtui- conlentiosus esse, iios talem consuetudinem non habemus, neque ecclesia Dei.
,
que omissa fide, pompam quaerat. Pisca- T rtTTC^fi^iv aTsctiTcav Tolg ci\i-Zaiv l^zsro-
III. Quod haec instructio orthodoxis y . ''OTi ci>i TTPOg ivaiQiili « 5(5ao-;taAia
tradatur. '^inaiTcti.
IV. Quaenam sint opiniones tenendae 5'. 'O7ro'tag Sil Sf9^XY\^c-ig \xnv Tri^t
mi conceptu, credim.us in unum Deum pa- vo't Ti Kai [JiiyaAocppovig, 'snaTivofS^j itg
trem absque ingenitum qui sem-
initio, ,
iva Qiov TrctTiPa 'avap~^ov y.(tt d^yivvriTov,
S. OYRILLl ALEXANDRIM
Ui(JTii/o/j!^ iig 'ivct viov nujcttdiov rui Crcdimiis iii umini filium, coaeternum
'^vmaa.VTit ovk dp'^y\v tov iha.i kct^ov- gigncnti , (jui inilium cxislendi non ha-
ra,, aAA' dii ovra,, >ia.l avv us-arpi ov- buit , scd scmpcr , et quidcin cum patre
ra,' d^' oii yap s!ra.ryfp, dcl Ss •ssraTHp, fuil. Elcnim cx quo paler, scmpcr autem
(il^ 6}iiivov vloi' d^copiaTUi yt 5^(/ rav- fuit patcr , cx ipso cst filius. Namiiue haec
To. OTpos aAAnAa, ra. ri ovojw^ara, xa/ invicem inseparabiiia sunt, tum nomina,
rk 'zs-payi^a.Ta.' il ovx, dn J\,i 6 vlo^ ,
tum etiam Si autem non semper ex-
res.
dXh' m OTt OVX. flV, OvSi di} '^a.TYfp' titit aHquando non fuit, ne pa-
fdius, sed
d(p' ou ^ap iyivvtKJi, rovro 'ixi to ovo- tcr quidem sempcr extilit nam ex quo :
fji,a,- il e^i dii 6 Qiog Kj 7ra.Trtp ( jSAct- gcnuit, hoc habet nomen. lam si semper
a^m^ov ycip ru) ovri, vwo ^ovovg OTOiw- Deus paler exlitit (nam blasphcinum re-
aai TOV T^' ^ovcov TroiYirm , xa« ^ovi- vera fuerit, sub tempora rcdigerc tempo-
KOv Sf3-aTii\fA,cLr@~t d7ro^yiva.i SiVTiPctv iLi rum creatorem, et temporab intervallo iu-
5"'. ''Ori T viov Tcp wa.Zi auxicti^iov VI. Quod filium patri esse coaeternum
SiSaax.iicnv ai p^atpa/. docent scripturae.
Xoy@^ Yiv Trpoc, rov •&sor, xaj •&f05 «v Verbum erat apud Deum et Deus crat Ver- ,
Ao^@o" ovriQ^ i)v cv «pjj^ji 'sspoi rov bum. Hoc erat in principio apud Deum.
&iov c-ls cv dp^Xvi ci)V y uTOri ovx, iiv; Quod ergo in principio eral quandonani ,
a\k' cv ap^j) fiv otov ccv <piAov^>Kyiaci)/i/S^ factum esse, sed in principio fuisse. Quan-
Tolg Ao^KTjaoTs vsiip^rivcti ro «y, iTriKnva, tumvis nos conemur cogitatione nostra su-
';^iSn^ -tJ tf^p^«5 ovK iayjjaou^j- zs-avra, perare diclionem erat , transcendere ultra
oivripa, Tov cv «px^ ovt@~' , ]u ^ovog, principium non potcrimus. Cuncta poste-
Ka,i a.ict)v , Ka.i i'i n av inpov '^ovixov riora sunl exislente in principio , ncmpc
'c^vonQnm diaarmiJicf si ^l ovk dii ro) et tempus , et saeculum , ct quodvis aHud
&iO) Koci 'zsctrpi Tutjv^v i vio^ , varipov tcm|)orale excogitari potci il inlervallum. Si
Qi TTOri TrpoaiyiviTO , avayKti p^ovov xa» ergo non semper cum Deo palre extitisset
alma, Trctrpi h^ t/tS) fjnairivnv ii '3 tov- filius, sed postea factus esset, necessario
TO Join nq, iipi^iiairai To 'S!oiv\fji,a, rov tempus et sacculum inler patrcm ac fiHum
'ssoiyirov 'uspov^n-apy^ov 'ssavrct yap , tpn- interponerelur. Quod si qiiis conccdat , in-
aiv ivdt.yyihi<rri]i , Sia rov viov lyivi- vfnietur factura facicntc anlcrior. Omnia
ro , Ka,i X'-''?^''
'^^'''Ov lyiviro ov^l h' 'iv enim, ail cvangeHsta ,
per iiHum facta sunl,
J\i ^p Travrodv aiutv yi ;j^ovo5' koa et sine ipso factum est nihil. lam vero
ftaKapi^ Si navA©- * eV' ia);^aTCi)v, unum quid ex hac universitate saeculum
(py\ai, '^' t\fA,ipci)v ., iXahnaiv y\fA.iv cv via quoque seu tempus repulandum est. Bea-
ov 'i^dtiKi K?\.r\POv6fji,ov 'ssavroDv , J\C ov it^ tus vcro Paulus ait: novissimis (Hebus lo-
(^^ aiuvag i7ro\'fiaiv ii Jli roD viov oi culus cst nobis in filio , (jncm coustituit
: ,
ea facientem non praecedunt. lam saeculis ihSnAov cog ov3i o ^ov(^, oy r^iflai ts
non exislentibus, exploratum est , ne tem- Kai yvKTig 7roiov<Jt >cat f^iTOoixJiv rif^ipai
pus quidem fuisse , quod dies noctesque Jj Kai vvKTai m tov <pcoTOi dvaTOAri Kai
efficiunt etmetiuntur: dies vero noctesque Svaig ipya^iTaf to ^i (pws /^ tov ov-
facit lucis ortus et occasus: quae quidem ^avoy, Kj dd "^«K, y-al t}iV di^a iyiviTO'
lux posl caelum ac terram et aerem facta ravTa 5i •araiTa, y.ai tu cv tovtoh^ 6
fuit. Haec porro omnia, et quicquid in eis Siog ?\oyQ^ iCSoKia r -maTpoi i^yif^iovp'
est , Deus Verbum beneplacito patris ver-
, , yritjc Aoyci).
bo crea\it,
Quum igitur tempora ac saecula cum Toivvv 'T^ ^oc^*' ^ "^" ajwniJK
^
aliis rebus omnibus a Verbo facta fuerint, •pp aXKm d7raVTU>v 7rQtr\^'iVTC0v vtco tov
niliil inter patrem et tilium iacet sed pa- , Aoyov^ ovSiv av fiv y.iTa^v usaTpos Kai
ter semper fuit Deus, semper autem cum vlov.) d\h' dii l^iv 'uSaTVip •&f05, dii
q
patre filius. Quare etiam evangelista , in vtO<; tjvv Tra^^f 5io Kai o ivayyiXiaTr\(;
principio eral Verbum, clamat. Et aposto- cii dp-^^Yi riv Koy(^ (^^^- Kai o dijro-
lus Paulus ait: qui quum sit splendor glo- gtoXQo WavK©-' (pncr " o? toy d^ravya-
riae, et figura substantiae eius. Et alibi: ai^a Tiii ^0^«?, Kai ^a^aKTrip t«s vtato-
arbitratus est esse se aequalcm Deo. El ne- (p>i Qiov v7rap'XJ.ov ) ovyj dp^rayfiov nyyi-
que lohannes erat omiltit ; neque item Pau- craTO TO iivai iaa dicp- Kai ovn okiIv^^
lus ccii EssET et ccM ExisTERET ; quaiido- TO «K, OVTi 0VT(^ TO COV Kai V7rd2J)(U>Y ^
quidem semper existentem uterque praedi- io,- iTrciSfi TOV dii ovra KypvTTOvaiV' ov
cant. Quapropler et paulo post evangeli- X<^^^v '^ i"'^'''
oKiya 6 ivayyiXi^tii;- ^oon
sta , vita erat inquit , et vita erat lux ho- yiv ., (ptiai, Kai « ^oon nv to (pS)s <j^j dv-
minum. Et denuo: erat lux vera quae il- ^^coTTOOv. Ka< a0-9'(5' «f tq (pux; to dXn-
luininat omnem hominem venientem in •d^nov, (Pcot'i(^<1 -urdvTa avQ^caTrov ipxp-
hunc mundum. El adhuc unigenitus Dei : fAijQV ilq Tov Koai^ov. Kcti TraKiv * o y.o-
I. Ep. I. I.
filius qui esl in sinu patris. Xec non in Yoyiync, moc, o cov iU (^ KoA^rov tqv Tra-
epistola: qui fuit, inquil, ab inilio. Hanc 'Sof. Kai ci) T« 's-h^^oKyi' o riY , (^naty., dvr'
theologiam a di\ ino Spiritu tradere edocti dp'^c,. OvTOO dioKoyiiv vtto t •3's;« 7rviv-
fuerunt circa unigenitmn Dei Verbum , ii fjcar^Q^ TOY fjcoYoyivri t &iov Aoyov l^t-
nem factum est divinitati copularunt. Sed i^iV^aV TYI S-rOTMTC dKK' OVTiQ~> fCiV , Cv
factus est splendor e! figura. Et rursus Ra; TrdKiv 05 cv f^-op(pri -diov VTrapxcov,
qui cum in forma Dei esset ; non autem ov fA.op(^yi ^iov '^if.SfOi, dKK' VTrd^X'^^
, ,
6 S. CYRILLI ALEXANDRINl
c* 3sou [Ji-op^}]' Ka/ iTipcc-^i' * o? ^v dixit : forma Dci faclus , sed cum essel in
eiKcav Tov &?0i5 tou aopctrov' oCx, elis-iv, forma Dei. Et alibi: qui est imago Dei in-
Oe iyiViTO il>CCi)V T •JEOL/ T aO^ClTii , aAA visibilis. Non dixit: qui factus est imago
05 SUTIV. Dei invisibilis, sed qui est.
Sja.My6/j^(^ Trpoartycpiuaiv ' iyco lifjn Moyse loquens appellavit. Et mox haec
, :
6 av. Kai TiaAiv TaSi i^ilg T015 uiois la- dices filiis Israhelis qui est misit me ad
,
pa«A' cov aTsraAjcs p£ Tr^og vjJ-S-i. ''Oti vos. lam vero quod haec filii verba sint
^'^(^copnrov ftiv t 'sya.ripa Aiyovng, [/,iai- filium autem inter patrem creaturamque
rLu H T TTa^So; K^ 7^ XTiffSMS t viov airo- medium appellant , aiuntque ipsum pa-
xaAoCvTf?, H^ (paaKOvrig avrov roli 'wa- Iriarchis et prophetis apparuisse cum iis-
rpiapy^a.K; Kj rolg 'Zjpo(pYira.ig 0(p-d>ivai rt que locutum. Manifeste vero nos ipse Deus
Kcti (5%tA£j^-9'Mvai- icti^wq Q Hjwas auTO; Verbum docet per Hieremiam prophetam
•dfos Ac'}/©-' 5i5aaxf« 5ia 'li^if^la t tt^o- dicens: diebus illis, illoque tempore fe-
{pxTK * Aiyci)V Cf T Y\ftipai<; CKiivaig, tCj riam cum Israhelis domo, et cum ludae
cv ru) KaipZ) c/Kiivti) S^^Yiaoftai rco oikci) domo novum foedus non iuxta foedus ,
'lcpaJiA, xai ru) o'iKO) lotJa oJ^^-driKlw quod cum illorum parentibus pepigi tem- ,
Kstiviiv., ov K^ riui ijg.QnKlu) h SnSiftlu) pore quo manu mea captos ipsos de re-
Toi? ^a^Saffiv avrav cv Hjaspai? o^Aa/3o- gione Aegypti reduxi. Quaeramus itaque,
jw.ev« /*oi/ T^ /lf*p05 auTwv cl^ayayilv av- quis no\"um foedus tradiderit. Nonne om-
d^ CAc TǤ Ai^i/^sTTy. Zy\ry](7U)/u^ toivuv nibus patet , dominum nostrum lesum
rU rbxi Kai\y\v iJ[ct)Ki Sjg-^y\K!w r\ dHXov Christum eius esse datorem ? Ipse enim
ctTraaiv cog SiaziOTitq Xpiros ravrmg iari in sacris evangeliis claniat dictum est an- :
;^op«^05; avrog ^ cv rolg Upoii ivayyi- tiquis, non occides; ego autem dico vo-
. Aiois /3oa* * £ppj9» TOi? ttp;:^^aiO(S, ou <5o- bis , omnis qui iratus fratri suo temere
vevcTc-ii' iyco j A?^&) '^ja/v, -ziraS ooyiKo- fuerit , reus erit iudicio. Dictum est an-
ju^{jo<; roj) a^ih^U) avrn iiKri , 'ivoy^oi 'i^ai liquis non periurabis ego autem dico
: ;
'
. rii KpiaH' ippibn toi? apyaioKi ax. iynop- vobis nec iurare omnino. Et alia simi-
,
Kvac-ti' sTo) j Asfc») t/|U.i'r, |U.« ofxciaai oAcog- liter ponit: diclum fuit quidem illud, ego
>^ ra aAAa q OjM.oii)s Ti.S-«<TJV, ot( fppj6« aulem hoc istlioc modo praecipio; haud
^ev To5s, 1^0) 'j tSto roiaaSi vi/aoBjtw, sane existcntem legem subverlens sed per- ,
AaxMS T T^OOTOv diSaaKcov t viav roivvv tur foedus dedil dominus nobis Christus.
$^^y\Klui 6icnTory\c, «pTv didcoKi Xpi^oi- Qui autem hoc tradidit, idem vetus quo-
01 ravTuju tt apiayjnKcoci , k^ t TraAaiav que post liberationem ex Aegypto dede-
Uy T «TraAAtfj-MV 7^ hiyvTiTH SiSu)Ki ru> rat Israheli. Qui vero illud dederat idem ,
qui esl inisit me ad vos. Hoc et alibi pro- (tCnoq fiVs* * TCt^? iPiiq TO/5 Violi 'lCTf a«A* * Exoa. III. 14.
phcta manifestum facit : hic est enim , in- cov a7ti<rctAKi fii ^pog vfji,a.<i' thto j k^
'
quit , Deus noster neque aestimabitur alius ; iTipca^i [\) •z!rpo!p«r«s aoi(ph zsroiil-
sciplinae, et tradidit illam lacobo puero a^nairait iTipOi Trpog avTov cJ^ivpi 7r5.(Ta.v
suo, et Israheli dilecto suo. Post haec in o^ov 'fhs^yiy-t^i, XrCti iScoyav cLvryiv 'lot,x.a}l3
terra visus est , et cum hominibus conver- TO) actiSi avTOv , y^ 'lapctiW ro) «^cfsrn-
satus est. jU.sy6i) vtt' avrov- fA^ rciVTct. iTri yi\(; ftJtpGn
in terra visus esl, et cum hominibus con- yiig 6(p-diig , x.au rolg dvQpunroig Tuuctvct-
versatus ? exploratum est , ut reor , cunctis (J^^ct^pitg; ivS»\ov, log olftcti ^ zucca-i rolg fs
modo menle praeditis, quod nempe Ver- vSk s;;^k(TH' ag 6 -9605 XoyQ^ t y\[^iTiPat.v
psit, qui rapinam non est arbilratus esse fj^©^ TO ilvcti lact ^iu)., dKK' ictvrov x,i-
se aequalem Deo, sed seraet ipsum exina- vcodctg., iCj ftop(py\v SovAov Kct^wv o6t@o
nivit formam servi accipiens. Hic ergo
, T0'tVVV T O^Oy T^ STri^nftng 'i^OOKiV 'lctKCOJS
viam disciplinae tradidit lacobo puero suo tS -TTcti^i avTOt/, ^ lapctnK rut y\yct7n\-
et Israheli dilecto suo, veterem promul- ftivo) vijs' ctvT^, T zsrctKa.iOV Sfs-yopiva^ctg
gans in deserto per Moysem legem. Qui zv rri ipy\ftci^ Stct McoiJaicog vof^t-ov q t
vero legem iilam tulit, ante quam eam tra- VOftOV OfCllVOV OiOCOKCOg ., TTpO T 0«Vaj TOV
deret, cum Moyse loquens dixerat: haec voftov, tS) Mcoijari Sfs-Ki'^ /B^og S(p«" To^i
dices filiis Israhelis, qui est misit me ad ipiig ToHg violg 'la^a.y\K- cov dTriarttKKi
vos. Propterea propheta exclamavit: hic fti Tipbg vftag. Aio 6 Tr^ojpjiTns £/3oa' obrog
Deus noster est non aestimabitur ahus ad- , Gsos «^t^, ov Koyia^miTcti iripog vrpog
versus eum. Quibus verbis non tam eum , ctvTov ftctpTvpav a,vTco, ov TO 'iKarrov,
minorem negat quam incomparabilem af- ,
dKKa. TO davyKptrov. 'Opari '^oog 'ioiKi
cis dictis prophetica oracula consonent. riKct Ky\Pvfftara' Mcovang KVi^vrr^ to cov \
Moyses ait qui sum ; immo vero ipse Deus ftaKKov Q avrog •&S05 Koy&^ TTi^i lav-
Verbum ait qui sum. Paulus aulem sacpe roij Kiy<{ to cov UavKog q 7roKKa.Kig Ki-
dicit Qui EST ; dicit etiam existit ; quae vo- y<i ro wv, 7rP0<rl^y\ai ^j i^ ro VTsd^yav .,
cabula parem habent sensum. Similiter ravrov Svvd/j^ov ra cov Kiy<l £j to er'V,
lohannes iheologus vocabulum qui est iao^vvaftiiv c/ailvotg Zy -duj «vyoiav coaav-
evangelicae scripturae multolies interse- rcog H J^ &ioKoy@~' 'lci)dvvy\g TeoKKayji
rit ; et ipsum quoque prohoemium huius- TO u)v rv\ T ivayU?\toi)v 7T^aff/,arita, ivcaxit-
modi vocabulis ornat , non semel aut ite- p<l
, K^ avro 'j to 7!^oo(|W.iov Taurais t (pw-
rum ac terlio , sed multoties praedicans vai5 dyKcti^C^^., °'-'X'
o.7ra'^, ovSi Sig,, »5e
ERAT. '^ig, dKKct zs-oKKaKig Ky\^VTrcov ro }\v.
8 S. CYRILll ALEXANDRINI
«'. ''Ori Tcc fji.iv dpfiOTT<l TU) ^iu) Koycji^ VIII. ()uo(/ alia convrniunt Deo Verl/o
TCt H T>) aYCLhy\<^Qit(7n <pv<j{. alia adsurnptae naturae.
TlJiY KVtpvX.CdV Sl T^ rtA«-&fia5 TOICtZ- I;im \ero (pnim vcritatis praecones ita
Tolg xoAttoi? toS 7ra,Zoi jj^t/ju.svov; o yao collocatus? Nam qui est, non condilur:
av ov KTi^iTsci, v^usa^-^oDV ov Snf^iovp- qui existit , non creatur. Nam vocabula
yiiTai' TO ya? iyiviTO, y^ to ':Aa/3«,;ca/ factum est, et accepit, et quaelibet huius-
ocra TOiauTa, ov diO?^oyovvTig , dKKa r modi, non de Deo proprie loquentes, sed
OlKOVOftiaV K1\pVTT0VTi<i 'ihiyOV 01 TCC THS dispensalionem praedicantes dixerunt ii
•Bioyvuixjiag lyynpiaQiVTig ftv<^y\pia- Kal quibus divinae scientiae credita fuerunt my-
2!r^WT@o psV fjLaKapi©^ 'lci)avvrg *, k^ steria. Et primus quidem beatus lohannes
AO^©"'» ilp», '^cip^ iyiVlTO- il-WCOV TO, et Verbum, inquit, caro factum est. Quum
iv rtP^^i «V Ao^@o, Jtai 'izoXXaKig to antea dixisset , in principio erat Verbum
«V s^isr/ TMs •&eoTMT©o ^idvoKwg, ilg t t^ et saepe vocabulum erat de divinitate pro-
sVav^^pfiiJ^THCTJuJs olKovopiJiav iK^cov , dvay- nunciasset, mox ad incarnationis dispen-
Kaicog TO iyiViTO Ts-&:^x£v ov yap «v af< sationem accadens, necessario factum est
J5 O^ M/t^ A«(p-&£/(7a £/•30-0 TOy Qiov Ko- posuit. Non enim erat ab aeterno illa quae
yov d-ss-apx'^-) dKXa 'srpog tu) TiKa <j^ ex nobis a Deo Verbo adsumpta fuit in-
aicovcov lyiViTO ti Kai dviKy}<pQ» vtto tov choatio, sed in fine saeculorum ea facla
3iov Koyov TOVTO tsohI k^ ftaKapi(Q~> est, et a Deo Verbo adsumpta. Hoc a^t
Philip. II. 6. riavAos* * ilvcov "y) iv fto^cpJj •&foD VTra^- eliam beatus Paulus; nam quum dixisset
%0!)V , yC^ Trpoa^iig to ovy^ dp7rayy.ov y\yy\- « in forma Dei existens » alque addidisset
GctTO TO iivai iaa •&£«, i7ry\yayi to iav- « non rapinam arbitratus est esse se ae-
TOv OKivcoGi fji.o^(py\v J\,ovKov Ka(ioov' t« qualem Deo » subdidit « semet ipsum exi-
f^op^ri Tov SovKov to Ka^cov 'srpocrapfji.o- nanivit formam servi accipiens. » Verbis
(jag , tJ) Si ftop(pri tov 3'foS to ivdp^^^cov « in forma servi » vocabulum « accipiens »
\Ka^i tLul) tov SovKov ftop^pviv ov toivvv Ergo Dei forma praeexistens vel potius ,
KTKJfta, QljJ\i OTOIMjlta, oOJe t^ OVK ov- semper exislens suscepit servi formam. ,
Tccv T ^iov Koy(^ , dKK' 6>c tov ara- Non est igitur creatura , neque factura ne- ,
^oj •^vyi-diig dii tm -ziraT^i avviiTTi , Ka\ que ex non olim extantibus Dei Verbum
liuj fttTct 'ziraTpog •zaapa t^ ivyvcofjtovcov sed ex Deo palre genitum palri semper ,
(1) Repreiiendit dicta ab Ario in impio libro Tlialia , de qiio Atiianasiiis orat. I. eontra Ariuni. Grae-
oos latinosque patres qui arianam baeresiin refiitaverunt diligeuter nos receiisuiiiius in prologo ad tras:-
menta Arianorum, Script. vet T. III. part. 2. p. 188. seq. Plenaiii arianismi expositionem babes apud
praedictuin Atbanasium et Fulgentium Ferrandum a nobis editum, nec non in fragmentis a iiobis item
, ex palimpsesto erutis, et saepe alibi.
,,
,
Nemo vcro generalionem audiens, nien- M«J£(5 ^i yiVViTtJH' {iKoCwV ^ TOIi AO-
le sibi confingat generalionis noslrae pas- yiai^olg oe^^iaS^a tcc «ra.-&n 7* v\fAiTioa,i
siones, decisionem, fluxum, parlimi, et ^vr.diaq, TOf/^ttv., yJj piiKJiv , tCj uidlva, m ,,
alia huiusmodi. Xam coiporum hae sunl tU ra. aAAa oG<t ~oia,vTa,' (joofAaraiv yap
passiones ; Deus aulem incorporeus est , im- ravTO. 'wSL^-A^artf ^ioq q d<7cofA,a.T(^
passibilis, invertibilis, immutabilis, in eo- >iai d7rc!.\^rii, aTpswroi n , KJ dvaXKolct)-
dem semper stalu consistens. Quod si quis T©-', dii cotciLtuk; 5;;^ft)v i\ 5; t(5 ohrai
existimat nullam esse generationem pas- yivytiGii' (W« ilvai TraS^g dTrY\KKay^ivlw
sione carentem , tunc etiam cum de crea- KSii iv roig TTipi KTiiTioig Koyoig rourov^;
tione sermo fuerit , easdem cogiiationes di-^ia^LC C^J- AoyiG^-ovg- OJcarip yap dy.il
mente re^olvet: namque ut in generatione TOf^y\ Ka.1 oiVGtc, , ovto)? ivrcLvSa <ppov-
decisio et fluxus, sic in crealione cura, la- rig ., y^ TTOVoe,, y^ lOOcDi, ycai opyava, k^
bor, sudor, instrumenta, materia praeexi- i/An uJpov'u!)OKny,ivn ('i .
-. Jt*' aTrOTV^iaiy
stens, frustratus successus, et alia huius- icai ra aAAsc ocu. a-vfjcsrapofJcapTii rolg
modi quae creationes comitantur. Sin vero icriafJCMiv il Si fxovij ^ovKnuig ra SiTc
una Deo suflecil voluntas ad rerum om- ilg rm rov ziravToi; hpx.y](ji Sniziovpyiav,
nium creationem,statinique ac voluit, quae na} /Sot;A«-&f/\ '7S^a^yif^.,a ra fjc-fl ovret
non erant fecit existere, admiUat adversa- 'i^y.^iv ovra, Si^aaSco dvriKiycdv i^ ryjv
rius, generalionem quoque Dei passione , yivvnciv rov Siov '^sa.-So-jg d7r>iKAdx,-Sai
omni vacasse. Nam sicuti haud ea qua ho- Travrog- coczviP q ot; rolg dvQowTrotg ofiouog
mines solent ratione creavit , sic dissimili ifMovpyyjdiv, 0VTO)g ovn Of^oicog iyiv-
quoque modo genuit. vndiv.
Ideo et filius Verbum nominalur ceu AiO xa] Koy©^ viog ovofjcd^irai
impassibiliter gcnitus, veluli ex mente ge- «5 dTraStog ^j^ovji^&ji?, y.aru. ^ 6/k. tou
nitum verbum absque passione. Filius vero vov yi-j^onftivov Koyov d-Tia-dcog- vlog cf[i
vocatur, quia ex patre generante prove- icaAilrai cog c/k t Tnra^^og -^tjvincbg tt^o^-
niens. Deus item appellatur, ceu paternae ^^'v Siog q Trpoaayooivirat cog riig wa-
naturae parliceps, et persimilis Dei gene- rpiKyig (^vaicog fiiriy^cov , tcai dira^dXKa-
rantis imago: unigenitus autem, ceu solus jct^ ii-^m VTrdfj(cov rov Siov '^vvy\csav-
de solo, unicoque modo genilus: splendor t@o' f>.ovo'^^vng Si, ccg ft,ov@^ 6% fcovov
gloriae , ceu qui in se ipso patrem reprae- x-ctl fiovorpo-zffcog '^>jvyf&iig- d-oc-aiiyaGfi.a
sentat , semperque cum gignente est , si- o-^ws 5 W5 cv avrco tov Traripa ^'Ay.vvg
cuti cum luce splendor: figura substantiae, ^ di) cruj^cov tS) '^vvACSavTi, coaui^ ru> (pcou
vocabulum, Nam qui fieri posset ut Dei Gscog, dKKci 7^ o]icovoiA,''.ag ovofca,' Trcog -p^
(1) Cod. o5ii'vi?v dolorem. Sed malui u^hx partnm , ut infrn c.p. X.
(2) Ferrandus contra Arrianos apud nos Seript. vet. T. 111. part. 2. p. 17!. dicit fiibiacentnn rna-
feriam.
, :
10 S. CTRItLI ALEXAXDRIXI
'iXi >
y-ovo^^y^c, yup' TTCOi ovv TrpcoTCTO- trem non habet, utpotc unigenilus. Quo-
xo? ixovog 6k t TTctZoi ^inGj/;; ot;;<oi}y modo ergo sit primogenitus, qui solus a
ivB)i\0Y, cog T^ olKCvof^la.g to TrpcoTOTOKog patre fuit genilus? Constat igitur tlispen-
brojw.a. sationis esse vocabulum « primogenilus. »
Fj ^5 Tig a[tt^i^aKK<l , Trapcc na,vAov Quod quis adhuc dubilat, a Paulo
si
Rom. VIII. 211. f.tat.y^da.viTCo /3o&)CT©~" * CTi ovi Trpoi-^vco discat damante: « quos praescivit et prae-
>ij Ts-^oc^zttjiv c!u[ji,[A.ip'^H<; '^ iiKCYOi T u/S destiuavit conformes fieri imagini filii sui,
ctvTov fi5 to iivcii ctvTov ufpcoTotOKov tv ut sit ipse primogenitus in multis fratri-
OToAAo/? rtJtAjpoT?" Tiy@o y) KccTct cpvcjiv bus. » lam cuiusmm secundum naturam
dS:A'fol 01 Tn<rivOYTiii ov T Qiov Ao^'« fratrcs sunt quicredunt?Haud sane Verbi
aAAa t' 6u.o(pvovi dv-^^caTtOTnTOi- ravTini Dei, sed congenilae humanitatis: namque
yap ilai j^ avftf^o^^poi. Ka.] iTipw^iv sAs- et huic sunt conformes. Item alibi ait: «qui
phiiip III. ii. yiv * oi uiTa(j)^r[^a,T'i(T<l To acofiot. <^ ra.- reformabit corpus humihtatis nostrae, ut
7reiY(i(JiCi)f r.iW/j ih to '^ij-tt-cu clvto (7v[ji,- conforme corpori gloriae suae. » Ergo
fiat
l^op^^ov TO) (Jct)[A,a.Ti -7* So^Y\i avTH' ovKHY idcm est quoque primogenitus qui mul- ,
Katva.. E( 'j (piAov«;ts7jv, o\ t tpiv t^ 7r«- Junt quam persuaderi, de ip.so Verbo Deo
dovq 7rpoTif^Z)VTii, TTip] T •&«ov Xoy<i TO dictum esse « primogenitus omnis creaiu-
'u!-pcoTOTOK&' ilp-fi&rzi 'Zukant, KTiaicog, t rae » ipsorum inscitiam ridebimus: indul-
ftiv rt/A5tQiav avrm yiKaao[ii^a- avyy^oo- gebimus simul ahquid, ut etiam sic valde
piiaof^j 3 o[/Mc, "iva. k} ovtcjoc, ok ttoAA» apud nos abundare veritatem ostendamus.
f <c^i6vTog -Trap r\[Civ ovaav t d\yi-dHav Dicitur quippe primogenitus, non autem
Siilco/J{j- Trpu^TOTOK:^ 5^', rtAA' ov tt^co- primus creatus inter omnes creaturas: ut
Tox.Tis-05 Trdar\g Kuaicog XifiTai- i)? ilvxi liquido appareat , eum ante omnem crea-
: ,
antiquius, scd cum patie semper fuisse, 7* >lTKTlu)g, Kj OVOiY T VIOV TTPKJliVTiOOy ^
et ante omnem creaturam extitisse. Uni- «AAa 7S'ct<^i y^ev dil mjjViv -, t^ q KT'iaict)g
versa vero creatarum rcrum natura utique dTraani Trporw ?ra(Jct q t SniJi.ii^pfnu.aTCi)v
posterior est, siquidem ab ipso ad exislen- « (^vaig ix^ipov TsoTi^ il iw' a,iirov Tipog
dum fuit perducta. Niliil ergo hinc blas- TO ilvai 'ixa.prf)(^\^y]' coaTi ovSiv cpTiv.div
phemis lucri accedet. Toli (i\aa(^n^ov(Ji t^i^ai.
XI. Quod nemo novit filium, nisi pater; la . 'Oti kSitg oiSi r vlov il fiti o TraTtjp ,
nemoque patrem novit, nisi filius. x^ t:Si}i olSi T TraTipa, il jU.M vloi;.
doctrinam. «Nemo, inquit, novit filium oa<y:ia\'iav ' ou5f(5, (pM(7(v, ol^i r vlov., ' Matth. xi. 27.
nisi pater ; nemoque novit patrem , nisi ii fir\ zrarHjS- ovdl t sraTfpa t;? 'fh-
tura cognitione noslra excluditur. Nam qui (JK0fj8f(^ vtat' lY-ov- 7ia.(Ja \ « KriiJig 7^
fieri posset ut natura non particeps nos- ni^iTipag c^/3s/3A«Tai yvcocjicoi' TTCog yap
trae, cognitionem parliciparet? Participant olov TS jJ (^vGicoi y\f^ ov KOivcovovaav
autem nonnulli parum quid contemplalio- KOivcoviiaai t^ ^vwffswsi jM.?TaAa^^avot;(Ti
nis: ego enim revelo, quoad licet, quibus S'i TiVig OfJLCog (S^aj^gias rivos ^icopiai' aTro-
mihi libitum fuerit patris notitiam, tam- KaKvtffTOi) ^ 0)5 oiov Tf oTs av l-SsAw t
quam in speculo et aenigmate. Haec a do- "uripi T •araS^os yvcoaiv, cog cv iaoTrZco j^
minicis doctrinis didicimus. Quemnam heic alviyi^aTi- TavTa c/k r SscmoTiKcov if^a-
locum habent, maius et minus? quaenam Qo/v^ 0iSayiJi,aTC0V 'aroiav cvTav^d^a yjt)-
creatura creatorem cognoscit, sicuti ipsa pav iX<i TO [Aill^ov yJj sAaTTOv^ •xolov kti-
a creatore cognoscitur? Quaenam res fa- afia T KTi^Uv yivooaK<(, oog vmo t KTig-a
cum factore tuetur? An
cta aequalitatem yivcoaKiTai; zs-olov 3 TroiMjtta Tiuj Trpog t
ignoramus quomodo de creatis rebus di- 77-oi«r«y laoryiTa 5<;^2Tai; »1 tiK 'lajv^j CTrcog
vina scriptura loquatur? In mentem ita- TTifi -7^ KTiaicoq « Qiia ^atfM ^'kiyiTai:,
que levocemus verba piophetae: « initio aYaiA,vnaucojvC(p roivfv t t 7rpo<py]TH pMpa-
tu ,Domine terram , fundasti , et opera Tcov * x.ar' cip'/^ag av Kvpa t yriV i-&i- • Ps. ci. m.
manuuni tuarum sunt caeii: ipsi peribunt, fjuiXicoaag, y^ 'ipya t ^jipmv ctb fiffiv ov-
tu autem permanes : et omnes sicut ve- pavoi- avToi aTroAoiivrai, av q J^.psv^?"
stimentum veterascent et sicut operto- , ju 'MavTig cog jjiAaTiov "zraAaico^BtiaovTai
rium inverles eos, et immutabuntur tu : 7U loai] <afe/3oAaiov sAi^«5 avosv ^ 70; nA-
vero idem ipse es, et anni tui non defi- AayriaovTai- av q at;TOS tl, }t) tcc iTn aa
cient. Et rursus aK Kai waAiv " -n-oicov (78^"" Mem
» : « qui facis angelos c<iiXii.A,iiai. • ciii. 4.
tuos spiritus , et ministros tuos flammam dy^iAhi avTOv TTYivftaTa^iCj cjgtr Ai^THp-
ignis. » Ilaec est crealurae a creatore di- ^ot)? ctt;rS Trvpog (^Koya- avT» KTiaicog j^
versitas. Ubi ergo aequalitas, ibi non est y-Ti^n Sfgi(popa- sv6a roivt/v laoTVig, ovKiTi
creatura et creator , sed pater ac filius KTiafJca iCj -KTiaTyig.. dAXa zsraTm^ r^ vlog-
quare et haec posuit nomina , ut ex his 5iO yJj TavTa Ti^nKi TO, 6vof*aTa..'iva oa
.
. ,
12 S. CYRILLI ALEX.\>DRI.M
y.av [LiV OVV TO SiVTioOV iiTTCOCJl . [^.adiTCO- terum dixerint, discant vel ex diclis pro-
aav rt(f m Aifaai . Kav Tolq olKUOic; Trpo- priis , in suis quoque proposilionibus id
^An^xaai TOVTO '^zoi-lv. k^ du> d^n^dri fp agere, et veram rerum exquirere intelli-
•!z-pay[/.dTCOv '(^dtiIv i^j^iwuav il Si $a'iiv gentiam. Sin dicant sufficere vim lillerae
dpKilv TO '^d[JC[Ji.a isrpoi dKptQ» SiSaay.a- ad accuratam rei declarationem , ex pro-
Aiav . 6>c T 7r^0'K}t[ji.'iYCOV T svvoiav avTci)V positis verbis eorumdem sensum arguam.
Bi;My^co[.tai' ivpicjKiTai ^ dvii^iKTOi [Xiv Comperitur enim inintclligibilis filius, pa-
6 vloi Q TraTVip lcfiKTog' y^ o ^sv d<:^Eji- ter autem intelligibilis: et ille quidem in-
voHTog.. Q TTaTYip deaTog' Trepi [liv yao autem visibilis. Xam quum
cogitabilis , paler
iaVT^ 6 SlCOJOTiiq XoirO? itTTCOV . OTl 0'jSiig de se ipso dominus Chrislus dixi.sset ne- ,
•yiVCJoaKrl T VJOV ., ii jt*M TTaTYtp .. 0'JK iTrVI- mo novit filium nisi pater non addidit ;
yayi., iCj u) av So^AnTa! o TraTVip d^OKa- et cui voluerit pater revelare. Quum vero
At/^{,ai' iipnKcog q cJ^s t TraTipa th '67n- dixisset, necpie patrem quis novit nisi fi-
yivcoaK^ . li [ji-/i 6 vloiy tv'&vg 7rpoffs9««2, lius, statim subdidit, et cui voluerit filius
}'^ Cti av /3ot/A«Tai o i''ioe dTroKaKv-iai- v^j revelare. Neque solum noscibilem fecit pa-
ov [juovov ai;TOv 9swo«tov 7rf7ro(s;:<sv , aAAa trem , sed hanc a sua potestale pendere
Kj i^ oiKiiaq o^yffia^ t ^icopiav o^iiipTH- cognitionem declaravit. Porro etiamsi mil-
Giv dhXa Kctv [jcvPidKii iii t viov daeSilv lies adversus filium impie agerc, proul so-
«SsAfMdiv, oi? Toi/TO (piAov. HjM.j7; ot>;t avs- lent, voluerint, nos blasphemam senten-
^6[j(.eQa ^Aaa(p«jMOV '«vvoiav xaTa3s|af&a| tiam de Deo patre suscipere non fcremus.
5r£pi 3-fS '^ TTct^Oi' TTi^-ivo/i^v j^ a^&sa- Credimus enim invisibilem et incogitabi-
Tov J^ d^c^vonTOV r r oAwv •Sjgv iivai lem esse univei^salem Deum. Nam quo-
^cog ycip dKaTdKriTrT^ vloq dv i'in t .
modo incomprehensibilis , filius sit eius qui
;ci;TaA«!p'3'/uai c/|,t;vaj«.«vy; oijcoicoi toiyvv comprehendi possit ? Ergo patrem aeque
Trari^a y^ vlov d^^ioonTOv iJvai ;pa[iiv dve- ac filium inintelligibiles , inacccssos , in-
(^iKTOV Ti y^ dKardAYiTrTOv dTTOKahvTrTi- comprehensibilesque dicinms. Re\elari au-
(Qoj j Jta Tra^^Oi y^ vlov tLuu yvcoaiv 7ri- tem a patre eliam filii notiliam crcdimus
'^lVO/uSp TOl' T^ <^VOiaS OTSTTIK^U) r^ TJ} '^ mentis visui et fidei contemplationi. Nemo
7ri<^icoi ^ecopict- otyJsi? yivcoaK^ r yiov . ei novit filium nisi paler, neque patrem quis
[jii\ 6 TraTYip' oCSe •? Trar^iPa ti? yivcoa->c<l novit nisi filius. Et alio loco: « sicut cog-
loU. X. is. fi ^M (> t^i05' Jt) aAAap^S' *
Ka^coi .. (ptiai noscit me palcr , el ego cognosco patrem. »
yivcoa-K<j [Jt.i uraTYiP . Kayco yivcoay.co r llaud enimveio aller quidem magis , al-
^aTj^a- oi5;i^' o jasv TrAeov. 6 q «AaTTOV, ter minus, sed quomodo cognosco, ita et
<tAAa -Aa^^coi yivcoaKto, yivcoaKofiai. cognoscor.
,
XII. Quod par sit patris et filii (;i> . Ot( /0"« T •arctpos Kj t viou
potentia.
Quoruin ergo nolio aequalis esl , ho- 'Q.y roivuY « yvcoaii 'lai\ , TOVTcav itj
rum eliam potentia aequalis. Quorum au- n S'^vci.iA,ig 'ian' m q « Svva,fji,ig 'iar, .. tou-
lem aequalis potentia , horum scilicet sub- zcov BiiAovcTt }0j M ovaioL [^icf oti Si 'iatf
stantia quoque una est. Quod vero patris 5i-a|^05 y^ vlou « Svvctjji.ig, ctvTog i\^S.i Tra-
ac fihi acqualis sit potenlia , ipse rursus Mv 6 acoTnp iSiSa,'^iy ovTcaai Aiycev * ol 'loh.x.
nos Salvalor docuil ita dicens: « qui sunt G« T 'STOO^a.TCdV T\0 if^S . 7^ (pCOViii [XOU
ex ovibus meis , hi vocem meam audiunt dx,ovouai ^ }cciyu) yivcoaKco ctvTci, rJ, nKO-
et ego oves meas cognosco, quae me se- ?^H-&ouai fjcoi . Kctya) 'Ctonv etlcoviov ^i^ccfjn
quuntur , et vitam aeternam ego ilhs do ctvTolg.i^ ov [in ttaoASvTaf sig t cclcbvcb^
et in aeternum non peribunt ; neque eas ovS ov [^ri Tiq dpTraan auTct 6k -^
X^P^^
quisquam de manu mea rapiet. Pater, qui fjca- 6 TsctTTna ., Oi SiScoKi fjcoi; jitf/^wv zodv-
dedit mihi, maior omnibus est, nemoque Tcov iTi . }U ou^iii 5vva.rcti dp^izdaai c« 7^
de manu patris mei rapere pofest. » Ego et ^«005 T '2<ra,'^os jU-ic iyco i^ 'mctrnp sv
pater unum sumus. Animadverte quomodo iajjciv. 'Ofiari Trcoq ov^ dTrKccg TiQaKi ro
non simpHciter posuit ego et pater unum , lyco }Cj TTctrnp iv lcrficiv . Trpoopmv t cti-
sumus, praevidens scilicet haereticam ma- ^iriKVW KctKOYi&^ccv . ivci jW« sV» /SaAnptt-
intelhgerent dictionem. Sed primo poten- cpcdKHV rtAAa TTPori^ov ro t^ Suvdfiicai laov
tiae aequahtate slabilita , postea dictam KaraaKivda-a^;, 'iiTCO ravrlw iTrnfayi' roig
senlentiam subiecit. Namque ovibus, in- ydp -zirpo/SaTOis . cpniTf , toTs rt;coAoy-3'oDo'i
quit , me sequentibus vitam aelernam ego fjcoi '(%r\v alcoviov dlScof^i iyo), coc, y^n^-v c-^
ril ? Nam sicuti impossibile est quemquam TTip ydo T' di^idq ro^u Tra^og „ 0? y,ii^cov
Etenim ego et pater unum sumus. Ubinam T«p iv iaufiv TTOV roivvv ro [A,ii^ov Kj to
ergo maius et minus? Si enim aeque, nec 'iXarrov: ii yd^ of^oicog. o'vTi ox '^ %Ǥos
e filii manu, neque item ex patris manu T ulov o'vTi cyy- 7* y^eipoi t «ra'^0?, ap-
polest quispiam rapere maiori non est io- , Trdaat rii Svvarai.. ro u,ii^ov Xccpav ovk
cus. Et quoniam quia maior omnibus pa-
, \yji.- y^ '^ Trdvroov fi^it'CciJV Trarn^.. ov-
teresl, nemo rapere potest de manu eius; 3fi\ ^i^vaTai dpirdaai c/k t^ ^.-ipo? avrov-
sequitur ul maior omnibus fihus quoque fjcii^tov ttfa TrdvTCOv 6 'jios, iTinSn Ofioicog
sit , quoniam aeque nemo de manu eius ouSiig CK T^ X^^^i ctvTOU dpTrdaai ouva-
rapere potest. Ideo addidit: ego et pater rai- 5(0 iTT-flya^^u .. iyco Kai TArarrip iv
unum sumus. Nam si hlteram denuo se- iauiv eiv yd^ tS ^dftjjcari TraAiV aKOXn-
quemur , fihum praepositum videbimus : ^riacoijSfj, o^ofjci^ji. t uiov "TfrpoTtrayf^i-
14 S. CYRILLI ALEXANBRINI
;(^ « ^1^(715 jtAict, Jtav avttiCT^i^^uvTW^iv 01 5i;cr- una nalura est, (iiiicquid blasphemi impu-
(pHpoSvTes- denter dicant.
(j.'. ''Oti 5ToAAa;:^^oOEv sV' f^ct-bfiv ^ctZog XIII. Quod mulliplicitcr discere licet
Kj vlov T (CTCTMTa. patris ac filii aequalitatem.
''Otj 3 Ttt ai^Ta 5i>vaTai tw ^ra'^/ j{^ Quod tantundem ac pater filius pos-
[o fio?], fA.a.^ilv Wh iTipce^iV yroTi fih sit, aliunde discere licct. Nunc enim, pa-
• loh. V. 17. yap *, TraTn'^ jm.« , Xiy<i i 'iO)i a^Ti ip- ter meus , inquit , usque modo operatur
Idem V. Sl. ya^iTa.1 , xti^j/ce) ipya^Of/i.a.1' ttots J\i "
,
et ego operor. Nunc autem: sicuti pater
COaUip 6 TTCtTYip iU'ip{ GffU" VeKPiSi Kj ^OdO- suscitat mortuos et vivificat, ita et filius
TTOm ^ OVTCi) Kj v\o<i OVi •&JA« 'CcOOTTOiil' quos vult vivificat. Quos vult dixit , non
ovi •deAei il^aiv , ov')^^ ots XEAet/fTa/- ovs quos iubetur ;quos ipse deliberat, nonquos
/3oi;AfTat, oOp;^' 0115 7rpOTaasiTa.i' to pfv mandalur namque ; illud servitutis est, hoc
j/ap SfcfAeJas to q , 5ecnrOTi'ioL(; ;5iov.Ka< dominalionis. Et rursus alibi: si non fa-
7raKl.V iTi^Ca^SV " £1 OV TTOIO) Ta iPyct T cio opera patris mei , mihi non credite:
•ara^^os jm.« , jiam 'sri^sviTi fJLOr il 3 aoio), sin facio , eliamsi mihi credere nolueritis
xav l|M.O( pM 9;Amt£ wis-suav , to/s 'ipyoig operibus credite, et scilole quod pater in
-z^i^svsTS , xai ^ivM(T;c?Ts oti TrctTnp cv me sit, et ego in illo. Videte hinc denuo
ejM.01, ;ta^(i) C(/ ctvTcj). 'Op3.Te TvaKw x.a,v- patris ac filii aequalitatem : nam pater , in-
TSV^SV TTCt^^Oi y^ VIOV T laOTYITCf * TTCt- quit, in me est, et ego in illo. Idautem
TV\p •)•«?, tpnciv, o/ ifA,o) 1 Kctyco c* at^rS' in maiore ac minore reperiri prorsus non
«•ari c/(,e t ^ii(^ovl^ Vj t ji*£iov@-' todto potest.Idque iam demonslrabo. Univer-
sv^i^rwcti (l^vvaTov oiov ti As^w •zraaav sam simul creaturam visibilem atque in-
OjK.o5 T ^CTiaiV 6pCt)(.iSvlw TE K^ aOpaTOV C*' visibilem in se circumscribit universalis
savTCf -s^^ajp:-! o t oAwv •&eo5 .,
paAAov Deus , vel potius inanu sua tenet. Nam-
Q c</ T>i X^jp» ;caTs;^5«- cj/ ^ tw ;:^f«pi av- que in manibus eius sunt, inquit, omnes
Ps. XCIT. '.
Tov . (fHCTi ., Ta TTipaTo, '^ yHg. * Kai' Trd- fines terrae. Et insuper: qui continet gy-
XL. Aiv " t
• Ii, 2-2
. ;caT£p^;&)V T/iy^ov -t^ •j/m?, k^ cSir rum terrae , incolasque eius sicut locu-
c)/oi;c3vTa5 ci' a^TW waei dx.p'iSai;. Kai aA- stas. Et alibi: quis mensus est manu sua
. Aa;:^^o5- * T15 ifA.s'^r\<rtv tyi Xnp] avTov to aquas, et caelum palmo, et unfversam ter-
vSuop ^ ^ T ot^^avov azri-^aja^, jCi •sraaav ram pugillo? Universam itaque, ut dixi
•liu/ ^iiv o^ax.i; Tradav jitsV Ot;v, W5 «tpiit/ creaturam manu conlinel univcrsalis crea-
T KTHTiv Cii T/i ^np^i y.aTi')(j^ ^ oAwv tor; ipsum autem a creatura contineri im-
'uTOirTjni' avTov q t/wo 7^ KTiasax; .tj%/AM- possibile est: ergo fieri nequit ut inaequa-
<p-9-«yai a5t;vaT0V otJxouv ajttM^^^avov t/^s-' lia invicem conlineant. Quod si verum est,
ahXinKcov Tci kviaa •/topyj^yivai' il q touto ut reapse est , filius autem continet patrem,
aA>j-9'e5, cacmep j^ dAnQf?, "xjiOPil k uio? ut pater filium ; inaequalitalis adsertio evi-
T TiraTspa. ct)czzrep TraTYip r t^iOK ^ ci/5)j- denter exploditur, et aequalilas in patre
Aov 7^ avKToVnT©^ Ao'^@o C*:/3s€AMTai . filioque agnoscitur.
)fj i(T0T«5 c* 'sra^i Vj vico yvLOp'iKiTcti.
,
ego sum ostium. Nemo venil ad patrem il^i « -dvpcf ovSih 'sp_'^STa( Ts-pog •^ 'zs-a-
nisi per me. Et alio loco : nemo venit ad Ti^a., i] ftji 5(' £/Aoi; *. Ka( «Te^wGfv * ov- I {^™ m!^^:
me filium, nisi pater meus caeiestis ad- Silg 'ipyjrcti -M^oq (^ viov ifyt-i , iav j«« o
duxerit illum. Hinc docemur, fiiium ae- TrctTH^ fjiii 6 ovpdviog ayayri avrov. C\iSct-
que ad patrera, patremque ad fiUum sal- crxojU.£-&a Q iVTiv^iv . u><; o^otcdq y^ 6 vloi
vandos adducere. Lbinam ergo servilis Tu) 'uTct^] ^ T^ 'mcLTnp TCp vlcf) TrpocJayH
haereticorum hturgia Ubinam creaturae ? Gtrir CTW^OjU-svij?- TTov TQiwv « SaKoTT^itsttg
XV. Quod una sit patris et Jilii natura. li . ''Orl f4,'ict TTCtZoi ytj vlov « (^vGiq.
Hinc ergo discimus parem csse patris Kai jW.ac-S-avO/M^ IvTivQiv 'zxrct^og )^
filiique honorem. Sed enim aliunde etiam vlov TO laOTlftOV TOVTO Q (t iTip(i)^iV Is"'
postremo conclusit: « etiamsi ego de me &ct)V , vdTioov i-ixrtjyayi' * Kav iyco siripl •iiicm viii. n.
ipso testor , testimonium meum verum est ijjcavTOv j^aPTVpZ) , « jM.a§TL/p(a [ta dA«6>is
quia solus non sum , sed ego et qui mi- sViK, ori ftov&^ ovK eJjt*» , aAA' tyco i^ o
sit me palcr. In veslra quoque lege scri- 'urifA.-^ag fM MarnP' J^ cv ru) voft-o) q tS
ptum est duorum hominum testimonium,
, vftiTipco yi^j^af^fjuivov sV'V, oti dvo rti'9pci-
verum iudicari. Ecce cgo de me testor, OTwy « fta2^TV^'ia cxAn^S^ns ianv- iyto ilfjci
meusque simul de me qui me misit paler uaprvpcov Trip} ifj.avT0v , Kai ftaprv^il
testatur. Dicebant ergo ei ludaei ubinam : Tripl ifx.ov oSifJi.-^aq f^i isarYip. EKiyov
est pater tuus? Respondit eis lesus: ne- ovv avTU) 01 iaSaioi' uTov i^iv o "MaTrip
que me scilis neque patrem meum. Si me ca; a-wiKp'i^t\ avToli o 'l«aou5' oi^t? ejttg
sciretis, patrem quoque meum sciretis. » o'ISaTi. o'vTi T ^raTspa /*«• il ifjci Oi^aT?,
Papae ! quanta est haereticorum insania ! y^ r TraTspa Yi^nn 'av |3a€ai 7roo"« t al-
licet in ipsis vigenlem impudentiam: nam TTOKKvw Wiv i^siv Cii ai;TOi? i-zirav^ovGav
in Mesopolamiam missus, non idcirco, ad Koy'iKovTai coc, Ctto t laaccK 6 laKco^ i]g
,
16 S. CYRILLI ALEXANDRIM
T Xiyov T^ cpi/(7ici>i' hadUTai j ;{^ 'Ift)(TM<p ad fratrcs suos inspiciendos, ncque tamen
quisquam dixerit Ininc patris naturac non
CTfftr rtJsAiPOt/S aCTOV , Kj 0!/5ei5 aV (fani 7' fuissc participem, quia palri oblcmperans
T TjaZoi !^V(7SU)i («.H fJiiTi^^TlV TCC TTa- . f^ missioncm peragcndam susccpit.
Si 7tn%'of^j(^ T a^zsot^-oKYW )caTi3i^aT0.
'AAAa $a<7iV iCTftis* ?i p)i y^ t Aoyov Sed aiunt fortassc: ctiamsi nalurac ra-
^ (p^<7fft)? jtts/^KS cjiTaS-&a T a'Ziro5-aAfi'- tione non fuerunt hi mittentes maiores
TWf 01 «•sBOrjiAavTJS . y^' t Tra^l^ixoK yot/v missis, at palerna saltcm dignitate prima-
a^iWjtca fX^^ci T^ TipHs Ttt TT^id^ila- a\K' tum honoris tenebant. Atcjui nos compe-
ii^idicoiud^j . i) tfyOMTOi. (p%'i!w av Tr^og aC- rimus, o insani , ( vos enim nominatim al-
G?Xr. K^ (j^ f^iif^Hi VTTO T SAaTTOKWK rt:^0- loquor) maiores quoque a minoribus mis-
raAsvTas , k} ot/;^i 5.'« tSto t* oiKiiai ti- sos, ncque idcirco proprio fionore missos
l^yli (j^ a7rOTa.KiVTai yujJi.yci)(To/u^J' aTn- spoHabimus. Nam missus fuit a Davide lo-
<raX-A "jccp v-zso T Aa^iJ lcovaQac, o t ., nathas, regis fihus a profugo, conregna-
/Sa(7(As«5 t>;05 Jtto t (fu^a^o?, o t« ^a- tor palris ab eo qui ne in servorum (jui-
'Si auf*.^a(7iKiViii)v VTxro t /AnSi c* oIkitov dcm ordine apparere audebat. Quoniam
ra^et (^ayrivai T6AjaSvT@o" '^' toivlii' . o itaque ille quidcm misit , hic autem mis-
jwSF a;T«5-f<A?v. '3 cl-zires-aA» . 0(3x.5ti _>*sk sus est ; iam qui missus fuit , rcx non erit
^ov, ovyciTi, Q ttS70(TT£iAa5 (pv^j/tis* rtAA(3t profugus sed in mittentcm Davidem missi
; ,
p'tax,0fj${j yap -S-iOV ci^0C7TaA2VTa, r^ av- Nam qui cum lacobo luctatus fuerat, mit-
^puJTMOY rt^&rJiAavra- yap tcc 'lax,a)b le me inquit namque aurora consurgit.
,
av[4.7ra\aiaai (pnah, dTro^eiAov fjci . dviC» Cui lacobus ait: non te dimittam, nisi be-
yao 6 o^^p:^- -oirpoi ov 'la«.o)^ 5(^.1, ov nedixeris mihi. Quid habcnt quod his op-
fAYi ai tta)05-r/Aa) 5av pn' fAi ivKoyriayig- t'i ponant sapicntes isti et artificiosi fidei do-
'zspoi TovTa Kiynv i^xaaiY 01 ffocpoi 7^ ttI- ctores? Aliunde vero ex dominicis (luoque
rstf)? Tiy^voKofoi:, aKAc(>i ''^
£j 6y. t Bicmo- cognoscemus verbis, ipsum quoque mit-
Tix.ci)v ivpr\aofj8{j citiu,circoy y^ avTOv t Trifi- tcntem palrcm niisso ciun filio cocxisten-
^avTO. TraTipa tu) 7ri[A.f^'iyTi viS) zioiov- tem. Solus enim, imjuit , non sum, sed
• loti VIII. 16. Ta* * [ji.OYOi yap (p«(7iv ax. £ijM.i , «AA s^w ego et qui misit me pater. Et alio loco:
• T. 21). 7t^ 7ri[M.^ai pi.: Tirarrip- iOj dKka^^ov- * ovx, non reliquit me solum pater meus. Et ali-
*
• Idprn XIV. in. d(^AXi [Jl,i [A.ZyOV TraTYiP ]«.»• y^ iTiPCO^iy bi : pater ineus in me manens ipse opera ,
Traryip [la o ov HJcol fJcivtjOY . avroq Troul facit. Si ergo in ipso ct cum ipso erat qui
ra \pya. Ei roiYvv c.-j avr ci), y^ avv avrco raisit, ubinain missi vilitas? Porro qui om-
iiv TtTifji.-^ai . Trov t 7rifj(,(p-diVT0i « ivri- nia implet , (juo vcl unde inissus fuit ?
A«a; ^'^ ra Travra TrXn^cov . -mOv ^ 7ri8?v Nam missio loci mutalionem innuit. lain
«•Z!r£5-(iA« ; « ^ rt^roroAM Tc^a rtAAa^iii' si omnia pater filiusque continent; neque
aiviTTtTai' fi Q Tw jrav ra Trartip x^ vios pater ccu rcmotus ab illis ad quos misit
«Zi^iJ^M , oi;rf (3 'Ztrartip coi Tropocd Tvy^d- filium misit ; ncque filius ex alio in alium
DE TRISITATE CAP IT
transiit locum. Superest ergo ut exislime vcov c/Kiivuv . Trpog 'ni dvi^9t\(v . «Vf^-vj,? r
mus adsumptae hunianilalis fuisse mis vlov . ovTi vlog cl^ WiOii lig 'iripov y-iTct-
Vestra, inquit , in lege scriptum est, duo- CP»1(T; ', tS) VfA.iT:po) yi^dTrTCtl . CTl Svc
rum hominum testimonium esse verum. dv^dpooTrcov t\ [^a^Tvpia. rtAn-S-iJs 'bg^v ihct
Deinde addit: ego sum qui testimonium iTrafcS . oti iyu)ilf.t,t 6 iMotoTvpcov ttipI if/.ctv-
perhibeo de me ipso, et testimonium per- rov . jt, fxctpTVPil Tripi if/.ov o -Trifji^^^ctq f^i
hibet de me qui misit me pater. Ergo ima- 'wctTV]^- d7roi2Ai"\a.vTii to'ivvv -duj iifcovct,
palris et fdii naturam unam, unam reapse viov n ovaia. fjt-ix., \/.'ia,
" c/x. tm? iiy.bv(Q^
ex imagine cognoscemus et confitebimur. j'OH-&KcrfTa/ ts v^ OfjcoXcyn^naiTcti- wazri^
Sicut enim ibi duo homines, ita et heic j^i^ d^.il Svo a-v^^coTroi . ovrcd ;^ c;Tau-S^a
Deus et Deus, pater et fihus, qui nonii- •S^fo? -^ -S-fos, 7ra.Ty\p Koci vloi - J^ ctvTolg
nibus suis ipsis eandem esse naturam de- rolf ovoftctcji ^nKovvTiq 7^ (ftcxsws r rav-
clarant. Neque enim qui verus sit Deus, rcTnrcf ohri yap 6 rtA«-&a>5 Siog iTipctg
natura difTerel a vero Deo ; neque filius a.v iin t^vaiax; Trapa (^ nAn-divu); ^iov
diversus ab iilo erit, quum sit Dei fiiius. ovTi v\o<; uXAoi Trap' cr.ilvov ,^iH VTra^-
His auditis ludaei interrogaverunt eum :
x^^ ^'^^' Tovrtov d'AOvaav~iq o\ iovSaloi
ubinam est pater tuus? Respondit itaque npcarticrav avrcv * ttov i^iv 6 Trarn^ gh:
lesus: nequemescitis, nequepatremmeum: rt^«;cpiG« roivw Inaovg- ovri Ifn o'iSa-
si me sciretis, patrem quoque meum sci- ^f, cvri r Tran^a «.«• ti if^i riS^tri , y^ r
retis. zs-aripa f^.n «Jjir? av.
Videle rursus <iuomodo hinc consub- 'OcaTi TrakiV -Trccg c«Tiv^iv ro Oftooii-
stantialilas demonstratur. Si me inquit sci- aiov Sv>i.vvTaf li ifil ydp., (^naiv, yiSnTi,
retis , patrem quoque meum sciretis. At }tj T TTctTipa fta rioaTi av ok q t iriooa-
vero ex eo quod diversum est natura, al- ain to iTipoovaiOv oC yvcopiCiTav ra ya^
terum item naturaliter diversum non dig- rtAA:cpi/Aa K^ ^iva^ dKXviXcDv ovx, iiai Sn-
noscuntur. Ex uno homine universam ho- ^' 5V05 Trpo^drn ^p Trpo/SaTWV a~av ro
minum naturam cognoscere hcet ; et ex ^n@-- oii f^h Sict cm' A«ov-
-«rpo/SaTtdv
una ove, universum ovium genus: non ta- rui ovSi 5ia Asovtkv Ta Tr^o^ara ova
men ex ovibus leones, neque ex leonibus dyyiX-di Sia dvdpu-7ro)v ovSi Sta dyyi-
oves: neque angelos ex hominibus, neque A«v dv^pcjoirag- ^coov -yi iKa<rov 7^ oimiag
ex angehs homines : nam unumcjuodque SnAonty.iy 'rgi (pvaicog. Ei rotvvv f.ovo-
esl. Si ergo unigenilum Verbum Dei crea- ovtu)v . x.a; cvf Wipai nvoi yiyivnTai (pv-
tura est, et ex non antea extantibus, et o^s^s •zJ^ws c* avTa (^ man^a onicvvai
18 S. CYRILLI ALEXANDRIXI
^aTioa, yivcoaKH., Tridn^iln yAv v.aaa, Chu- lam si paler per filium agnoscitur , et qui
i<r . ''Oti TroXkaxov 6 Kvpiog f^iav avToZ X\ I. Qiiocl multis locis Dominus unam esse
y^ T TraZog t oCaiav iSiSa^iv. suani et patris suhstantiani clocuit.
7ri<;-ivcov ilg ifjci ., ov 7ri<pivn ilg if^i,, aAA' daeis: qui credit in me, non in me cre-
iig
(^ 'ZsrSjLt.^avra fxi- v^ 6 Sicoficov ifJi.i, dit, sed in eum qui misit me. Et qui videt
•dico^il r 'urift„i^avTd fii- iyco i^cog ilg
(^ me, eum qui me misit videt. Ego lux in
Koafcov iXriAv^da. "iva 6 '^^i^ivcov i\g ifi^i mundum veni, ut qui in me credit, in te-
cjj tyi aKOTia fcri fjciivv)' il toivvv o ^ico- nebris non permaneat. Si ergo qui videt
pcov T vlov ilg r warsga 'ssi^iv^, •sroD to fdium, in patrem credit. ubinam maius et
ego loquor , a memet ipso non loquor sed ; Kj TraTJi^ cv if^Qi ^; Tct 'pn^tt.Tct a. AaAco
pater qui in me manet , ipse opera facit. iyc^, dTr' ifA.cfJT6i) ov KaXci)- 6 H 7rot.T^p o
Credite mihi, quia ego in palre, et paler cv iij.01 /xiViOY . a.vTOi TTOiil to. s^fa.' Tris-iliiTi
in me esl : alioquin propter opei a ipsa l^ci OTi iyco cv TO) Tra^l ., (^ o 7ra.Tnp Iv iuci'
mihi credite. ii
Q
jttM ., Sia Tci i^ya avTo, 7n^iviTi y.oi.
Quid his verbis chuius? cjuid hac do- T( TOVTCov T pi)[A.a.TCi)v (Ja(pi^ipov ; t'i
tem transiit. Quo tit ut sole eliam cla- , atpiTtKCOv f^eTa(3ijiy\Ki §iavoiay Sio Ta t
riora cernere nohnl ^ohmtariam ignoran- , nA/« <pavi^'ci}Tipa avMcpct.v ovk i^jiXacji r .,
tiae nebuhim sibimet atlrahentes. Nos vero av^atfi^iTOv 0[A.iX^luj t^ dyvolai 'fhnTra-
Dominum dicentem audiamus: si cognosce- aa/^ljoi- r\fA.iiq q dKOvcjco/u&fj t Kvpia As-
relis me, ulique et patrem meum cogno- yovTOg- ii iyvccKHTc ui .. Kj t TraTipct w.«
sceretis , et amodo cognoscitis eum ipsum-
, iyvcoKHTi av Kj aTsy apri yivccGKiTi av-
que videlis. Thomae hoc ait a quo ei di- , TOV . Kj lCOpcCKaTl CIVTOV- TO) Qa'ltOl, TOllTO
clum fuerat, quo vadis nescimus, et quo- Myn ' ii^tjKOTi avTU) , 'srov v^ujaync, ovk
modo possumus viam scire? Docetque eum oidaf^., }Ci T oSov cEois iiSivoci Svvai/,i^a-
el rehquos simul ajjoslolos , hominem qui fC' oiJlciaKn aVTOV ., y^ cbr Aoi-zirovi aTro-
sibi crediderit , dum ita ipsum mentis ocu- 5"oAa5., coi avTU) TZiTn^djKcoq .,
Toig c^-
lis videt, patris quoque fieri sjieclatorem ^aXuolq T^ J^yo;as Qiaaafj^©^ aVTCv
quoniam pater in tilio agnoscilur. Ilaec y^ T Tra^Zcg fiyivviTat GsaTvis, w? iv avTco
Philippus non intelhgens, rogat illum di- T OTa^^o^ yvcott'(^oiA,'iVH- TOVTa (^'iXiTr-^l^
cens: oslende nobis palrem tuum, et suf- ftn crw^iii; :tP^y.,aKii avTov Xiycov 3i'i-
ficit nobis: jjropterea non hiudalur, quia ^ov mfjSiv T isaTi^a ai^ . y^ doKil rifuv rtj
secundum haerelicos visus est optare maius ovK i-waivHTai., cog to /J) gw* alpiTiKOvg
ahquid cernere ; sed reprehenditur potius ^ii^cv iSilv 'fh^Vf^naag- dhX' ifKaXilrai,
ceu qui in fiho palrem non viderat. Tanto jg
f^y\
diaaafj8^(Q^ iv vlo) tov 'uraTipa-
enim inquit temjjore vobiscum sum ne-
, , ,
Toaovrov yap ., ^ncri .,
p^ovov fA,i&' C/tF^
que me adhuc novisti, Philippe? Atqui non iif^i, iCj ovK iyvcoKag f^i 'i>'iXi7r7ri :.
y^ f^riv
ijDsum , sed patrem videre Philijipus opta- ovK avTOV , dXXa t 'uraii^a 6 ^iXtTrTr©^
bat. Cur ergo reprehendilur quod fihum ioilv i^zs-i-dvf^nai- Trhg ovv lyv.acXCiT ai log
non cognoverit? Nin irum lesus hac addita OVK iyvciOKcog t vjcv; t>) i-maycoyli) t iy-
reprehensione, causam rei declarat. Nam KX-iifixT^ -dii aiuciv JlnXol- 6 icopaKcog
quime novit , inquit , novit et patrem. ycCO , ®H(TiV . S|M.?, 'iCO^aKi T TiaTiPCf lCj TTCOg
Quomodo ergo tu ais, ostende nobis pa- av Xiyag, SiT^ov «jm.jv t -osraT^ipa; 'inpog
trem? Alius, inquit, sum, jjersona non na- iifA,i, (ptiaiv .
kJ^ to 7rpocru)7rov ,. ov k^ tvw
tura tolum in me ijiso palrem circum-
, ipvaiv cXov iv avTU) "
t ^raTipa ro^ip-oco ita cod. Sed
inalo iu:r.'j7X'.
fero, sum enim sigillum genitori similli- acppctyig yu.^ iifti t 'f^vvYiaavrog dr.apaX-
mum , paternae figura subslantiae , natu- XaKTog„ "^a^aKTrip iifjci >^ t ^ra^^og v7ro-
ralis imago gignenti coexistens. Quum ergo (^aaicog^ iiKcov cpvaiKri ro) 'j^ovyiactvri auu-
illum videre volueris, in me respice, et vzs^ap^^ovaa- orav Toivvv iJiilv i-&iXnarig
(1) Ita se liabet in hoc codice et aliis verbum e;yjuxu; singulari nuinero; et praeterea sic In nostro
iuterpungitur.
,
20 S. CYRILLI ALEXANDRINI
dfiilvov . eli if^^ awoQXi-^a.c, . l-AaTioov 0\j.«' utrumque ^idebis. Videbis laincn haud cor-
o-\n Q 8 To7s T aw^cLTOq otpOaAjito/s . ahha poris sed fidei oculis: et quidem ealenus
Toli T^ 5J-(S-f(D5" }U Tolq T^ TTiS-fWS Q TOdOt/- fidei oculis, qualeiius opoialiones cogno-
TOK. oaoK ^v^v^iTa? a/f^^j/c/as. out(^v- scas, non naturain aut substantiam. Quain-
ffiv , « T oJ(7ja^" TraVTct yi vovv « TXVTYig libet eniin nienlein comprehensio haec ex-
VTStpjSctiY^ xaraAn-vliS' 5iO sar/i^a^^- ot^ non credis, quia ego
cedit. Idcirco addidit:
7n^ti/et<; ., oti i-yui ci> tw tscl^i , h^ o TraTnp iii patre , el est? Verba quae
patcr in me
Cv S|U.o/ ocj ; Ta priixciTct, ct iyco XctXco . a7r e;i:o loquor, a me ipso non loquor, sed
l[A,CtVTiS oC XctXcO , rtAA' TTCtTYIO f/.H Cv pater meus, qui in me manet, ipse opera
IjttOj yuivfjov . ctvrOi -TTOisl Ta 'i^ycf TU<^iviTi facit. Credile, quod ego in patre, el pater
l^Oi OTl iyCO iV TU) uTCt^^l ., }^ iMCtTyip Cv in me est: ahoqui propter opera ipsa cre-
if^or ii "j
f*« . Sia TCt 'ioyct a.VTa. Trit^iuiTf dite. Si ergo ipse dicit eadem quae pater;
ii TOtvuv Ta avTu Tcp TTct^] (p^iyfcTcti .
y^ si pater in ipso manet et ipse in patre ; el
TTctTTnp cv avTCO [.tiv<l . Jtj aVTOi Ci tS) Tra- qui ipsum vidit , vidit et patrem ; et qui
x^ yivcocj}(.ci)v avTOv . t TraTipa f:vco<jx.(( .. omnibus, qui mente quidem non careant,
onXov ccTraai Toli yi voiiv ix^^^ ^5 f^'''"'
^ unain csse patris fihique naturam, el ora-
Tra^^og ;t) t vl5 « (pt^o";?, k^ TraVTa 'i')^^^ to. nia habere, quae sunt patris, fihum. Ne-
*
T jra^oe vici' ov yb av iTipcog ida^iv cv que eniin ahter patrem in se ipso reprae-
iavTCp T TraTipct, il fA,n Travra ilyjv ccja sentaret , nisi oinnia haberet quae pater
vaTYip ,. -TrXrw avTni '^ Traf^OTnroii tSto excepta palernitate ; est enira haec patris
^o /OiOr T 5rafc05, cocanp t t/ioi; « viCTHi. propria, sicut fihi fihetas.
i^' . "LTipa dTroS.-i^ii . i<Jov iiyai t t;/ov XVII, Altera demonstratiu quocl aequalis
TCp i3-a^(. patri sit /ilius.
TavTLu iaoTHTa.^ r^ iTiPcoBiv i^i y,a- Hanc ahunde quoque discere aequah-
»u xiii. 31. ^ilv ii-vsi y<up, (pn<7iv . 'ln<jcvg- * vvv talein possumus. Divit eniin lesus: nunc
iSo^(x<j-dn Vio; t av^ico-uFn .
y^ o •&jo5 clarificatus est filius hominis, el Deus cla-
iSo^<u.a'6n a/ avTW .
y^ o Gsos do^dcrH av- rificatus est in eo, et Deus clarificabit il-
tov iv ictVTCp, y^ ivivi So^da:-i avTOV. Ka» lum in semet ipso, et quidem stalim cla-
icm XVII. I. TraAiv * Trdnp .. « apct jA«A'j6e, So'^a<j6v rificabit. Et rursus: pater, venit hora, da-
<Jou T fiov.- /va -^ 6 vloq GK So'^dari cri. rifica fihuin tuuni, ut et fihus luus chuiii-
'fl 7» (/5Tfp,SaA0t}(7«S 7^)0 alpiTliCWV d^ih- cet te. infinitam haereticorum stuUitianil
Tnptai- fjcii^cov , ^n(j]v . b ^o^d^cuv t 5o- Maior cst, aiunt, clarilicans clarilicato. En
^cf(^o[j.'iVii- i^ ^o^dl^<l pi.iv 6 yraTnp,. So^d- clarificat pater , fihus vero clarificatur ;
^irai j i;iC5* fii'i'^cov ovv dpa t f/ot) o inaior ergo fiho pater. Atqui si fihus non
;Tar«^- sl To'tvvv 6 viog ovk iSo^da^in pco- solum esl clarincatus , sed cliam darifican-
vov , «AAa y^ tOv do^daccvTa iJ^c^ctaiv ,j
lem clarificavit,quinam heic maiori ac mi-
5!-o<av /fjii^av a)(Oin ro ixitQov >t^ to iXar- nori superest locus? Msi fortc, ut ex prae-
Tov." ii ,u.M tt^a r!J) t t iionpavcov dy..oXir<- dictis consequeretur, inaior dignitas Iran-
^iav wapa tov So^d^ovTa pi,iTaBa'vn to sit ad eum qui clarificat ; ita ut filius mi-
jtx.e7(^ov r^ ovTcoi iv^idnaiTcti 6 vic<; ixdr- nor evadat cum clarificatur ; maior cum
rcov jw-fv nv'tKa dv So^d^nrai , pcii/cov Si clarificat: quae dici sine summa slolidilate
mviica dv J^o^df^ri' dXKct to xky^v ravTa el amcntia nequeunt. Neque eniin ex prae-
<t)^^7r\n^iaq y^ pt,avia<; iay^dTn^;- ov yap diclis inaitis vel minus, sed aetjualitaiem
TO y.iil^0Y Aa] TO 'ihaTTOY ivTiV^iV , TO Si palris ac lilii docemur. Audimus enim ,
, .
patremret filium clarificari a palre, et eum t^ jap cog r^ 6 -ze-a.rri^ So^d^ci vlov . :C)
simul clarifioare patrem. \am qui clari- Jj^a(^?Tai u(p' v/a- itj i;;o? So^a'('irot,i vtto
ficatus est, non quod non habebat accc- ? Tra^o?, yJ; So^a^n t 7ra.Tiocf cti 6 Si-
pit , quod reapse iam habebat. Quam
sed So^ciaL(.ivoi hx o ,"•>' i~iX''' ii^y><^iv «M'
rem eodem in loco nos docet clarilica : b ih/iv iv aOrS) tw x^^W " touto ^i^a-
enim me, inquit, apud temet ipsum tu, pa- aM- J;£*(Tov fxi ya» , «pncTi . Trctpa actVTcc
ler, claritate quam habui priusquam mun- <jt) . 'c^dTip . t>) So^yi
f £''<o>'- "Zirpo t Tor
dus esset apud te. lam si ante quam mun-
, KO>yfA,ov iivcti 'zsapa (Tor e< 5i ;i^ -u^po t
dus fieret, hanc gloriam habuit, quoniodo t v.oni».ov ^^o5t&af, ravrluj iXr^ t 5o^aK„
id postuhat accipere quod semper habuit? ttZx, ctljsl AaSih b ilx^v dii:,
XVIII. Quod una est patris ac filii im . ''Oti fA/'a 'Ma.'^oi y.ctl
dominatio. « diCOJOTiiCt.
rificare, addidil : manifestavi nomen tuum aov To ov'jjM.a to;? ar-9'?-x-:<roi5" Koi i^it'
dens dominationem, neque alia ad se spe- TitCtV ., OV^i iTipa, Jr td TOJ TTarpi S'fg!.(pi-
ctare, aliaad patrem, demonstrare volens; ^ovru., ^ii^an ^i^KofJfQ-,- dKK^ i7ret3t\ ol
sed quoniam ii qui nullum contra Unige- Trdaav /3Aac7^M|M.OK (pcovnv d^nvrii Zy tou
nitum bla.sphemiae genus oniittunt , ipsum f/.ovc^uovi , avrov [A,h' Aa|M./3av:^y (paa» , t
quidem accipere aiunt, sed palrem dare, Si Tirariaa ^idovat ,, SvKvvcTtv ori rr\v av-
demonslrat utique se parem palri habere ri\v iyji tZ> •srarPi -Tp d^ss-dvrcov Sicmo-
rerum omnium dominationem. Nam mea Tiictv ra ^ 6^a , (^noi . zsdvra ua i(TTi„
inquit omnia, tua sunt, et tua mea. Profe- }Cj rd Ga ijzd' ov t)iv Sju.\pi(y>v i^ Sicmo-
cto non dominationis divisionem sed com- , Tiiaq, rtAAa to x.oi\ov -t^ Siauoritcti Tra;-
munionem nos docens. SilCOV.
Sed enim sentio me hunc de fide ser- AAAa yap rov xiyov i\<, (.^tiKOi; d^i-
moncm diu produxisse, quum lamcn (juasi THva Tov TTipi Trlaricog, iv >ci<pctAa'ict) ^n-
uno capitulo deiinitionem eius me com- ^i\-&iiv opov iv roli 71-POOii^ioig iTTayyet-
prehensurum sub initio (2) promississein. ?.d>jS^voq- Sii^ai -^ ^nXn-dili 6/x. <^ ivay-
Nam quum ex e\angelica doctrina demon- yiKiKtig BiSct(Jx.a\'tai tov [a.ovo'^vov(; t>iv
tationibus brevitati studui. Igitur piis cliri- avrd^; to'ivvv rdi ivayyihiKai (BijSKni yS,
slianis ablegatis ad ipsos tum evangelicos •zupo^nTix.ag rovi ivaijBilii 'uniy.-^a^; \».i-
(1) Nicetas aquileiensis a nobis editus in siniili tractatu sic explicat: qiiae illa omnia? vtique vir-
tittem, utique potentiam, bonitatem, incorruptelam gloriam et aeternitatem , sicut /tabet pater.
,
CVRILLI ALEXANDRINI
fj^ cv Tvi ^iict ^atp'^ TJj XT((7fi cru/jctst-Q- divina scriptura eum comperimus rei crea-
pi.ov/uSfov ., aAAa ziraZi £j vlu) JWjTctTTo- tae adnumeratum sed in eodem cum pa-
,
ijRljov c/KTTO(yiv'o/j^vov 3 avTO o^t crct^os Ire ac filio ordine positum. Ipsum autem
K . ''Oti TraTfit Xj vto) to 'srvivjxa XX. Quod in eodem ordine cuin patre
OltijTaTTiTai. Jilioque Spiritus coUocatur
Kai -TraKiv *
Sfg.i^ian<; q ;:^^a.s<o'jaaTwv Rursus Paulus: « divisiones vero gra-
itat . TO Q avTO 7rviv[/.a- y^ S^inaH(i Sjcj.- tiarum sunt, idem autem Spiritus: et di-
Kovicov iicrh , 6 Si avrog KvptiQ^- itj Sj^-i- visiones ministrationum sunl, idem autem
^iam; cvipyniA,aro}v ilatv ,. o 5s avroi W] Dominus: et divisiones opcrationum sunt,
•&iO; ciii^ycov ra Travra Cn Trcccri' avrov idem aulem Deus, (|ui operalur omnia in
'j KYipvrrcov t oJ^y.aiav iSia- * 'ssavra \ omnibus. » Eiusdem etiam potestatem prae-
Cl) Vides apud Cyrillum recte additum v.al TraTgd;, quae dictio deest iii niuliis uovi testamenu codi-
cibus, et taraen uecessaria heic est ad Trinitatis plenani enumeratiouem.
,,
dona. Per ipsimi quippe recepimus pecca- Tov yC T d/^^TY\fJi.aTCi)v iXaCofj^ T ciTrctX-
torum remissionem; per ipsum libertatem Xctjnv 8i' ctVTOv <^ iAd^-Bi^iag Tvy^avo-
consequimur; per ipsum adoptionis gratia /jSp- St' avT^ T T^ vloQi(j'iai •^apiafAaTOg
fruimur. « Non enim accepimus inquit , a7rokavo/u5^- ov yt) iXa&ofJ^fJ TrviZf^a. ^n-
Paulus, spiritum servitutis ilerum in timo- aiv G UavXog "
, SnAiicti TraXiv ilg (pc§ov ^
' Rom. viii. 15.
filios, in quo clamamus, abba pater. » Et K.^aCp}j3^ .. (ifiQa 6 7raTyi(). Kaj «AAa^y^S* * • icicm viii. 2.
alio loco: nam lex spiritus vilae liberavit yi v6fl.(Q~> T 'aTViV[AaT(^ T^ ^Ciiiig ihdj-
me a lege peccati et mortis. Et abbi: Do- aipcocTi jM.2 oTTO T vof*« af^apTiag k^ t 'T»
minus autem Spiritus est : ubi aulem Spiri- d'avaTii. Ka< iTipca^iv * q x.vpi\Q~, to -ii.cor. iii. 17.
tus Domini , ibi libertas. Qui autem alios TTViVf^aiTiv ou Q tO Tryivfia Kvpiki c/Kil .
liberat , is non servit. Qui enim tieri posset iXdj^ioia' TO '^ ck^ aKAag Ixdj^ipoZv ov .,
ut conservis daret non habet, quae ipse oaXiVH' TTCcg fap av Tolg 6[j.oSiiXoig [MTa-
quod ipse consequi non valet quo vellet ,
Soin COV OV [AiTi)c_H, OV TVyjilV 8)C \(y/Jj'A
set? Quod si revera credentibus libertatem SvvaTai Js^jIq [A.i-aSiSaxji Tolg 7ri<^iv>i-
Quare et beatus Paulus ait: omnia opera- pii^iTaf Sio ^ [A,ax.aeJog S(J« riai/Ao? *, •
i.cor.xii.ii.
tur unus atque idcm Spiritus dividens sin- , oti TraVTa TOVTa ivipfii to iv }0j TO avTO
gulis prout vult. Quamobrem et propheta 7rviv[.ta, Sj^ioovv iSia, iKa^o) xa-Sre)? (3ov-
in vetere testamento potentiam illius prae- AiTat. AiO K^ 7rpo<ptiTyig iv tvi waXaia
dicans clamabat : Dominus misit me et Spi- T cJ^HGiaV aVTOV Klfl^VTTCCV ijSoa' * }iV^iOg Ms.XLVIII.Ki.
ritus eius. Et Doininus reprehendens lu- d^^i^nXi j«.f, }^ tO TTViVfta avTOV. Ka(
daeos: consilium, inquit , iniit , et non per •diog iyKaXcov roig («^aiO/f , iTroit\aaTO ,
lum meum ; participem ita demonslrans Kag uv Sia t 'MVivft.aTog jt*«* x.oivu)vov t*
Spiritus meus in medio vestrum stetit. K^ To 7rviV[Ji,a [A.H i(^ig-n><.iv Iv [ticyct) v/j^.
minis creatione dixil Deus: faciamus ho- "TTiV 6 ^iog- "zirotncjcjo/j^j av-S-^wsircy xaT'
(1) Ita code.x 2<zv/f/.£i, sine uUa antea vel postea interpunctione.
, ,
2i S. CYRILLI ALEXANDRIXI
x^'. ''Ori cyy. ojS to TrvjyjLta to a.yiov. XXIII. Quod ex Deo sit Spiritiis sancius.
''Ori Q ovtjiai Gsftt? VTraqy^ ro ttvw- (Jiiod aiitom di\ina constet substantia
fia ro a-yiov , aurog o 6eo5 «jU.a? SiSdaK<; Spiritus sanctus, ipse nos Deus docct per
lohoi II. -1%. Stct T 'uToo^pnrov Xiym IwhA- *
h rali lohelem prophetam dicens: in no^issimis
g(T;^aTai5 MjU.spai? , c/iC^^^iOD aTvo t 7rviv[*a- diebus effundam de Spiritu meo super om-
Tog jM.« sVi TraCTav adpica' SiSd(rK.et q >i|M.as neni carnem. Docet vero nos Chrislus do-
SiajTortig X&<S"Os Trpo? g5u- /itaQnTa? A?- minus dum ait discipulis: quum autem vos
• Matth. X. 19. 'J/MV * oVaV c/ls •ZJ&JtScOffOXJU l-jW.af . p.>i tradiderint, ne curae vobis sit quomodo
[^ieifiviitynre 'lirux, h t» AaAnffSTS* ot/ ^ap aut quid loquamini. Non enim vos estis
!;(U.f7e ers oj AaAoDvTfs, aAAa to rr\iv[».a qui loquimini, sed Spiritus patris vestri,
T ?Ta'^05 t/jt^ to AaAoDv c* (/jm.7v ^ Tra- qui loquilur in vobis. Rursusque Paulus:
Rom. A(V naOAOS" * c* (TaPKl vos autem in carne non estis sed in Spi-
• VIII. 0. l/jU.j75 Q bJC i<^i
aAA' sV TTVsvfJi.ari' i'i7rip Trvivua GsoD oJ- ritu ; si tamen Spiritus Dei in vobis habi-
»• 14- >c5i' eV vf.i.lv. Kai just' oAi^t*' * oaoi yap tal. Et paulo post: quicumque enim Spi-
'uJViVf^ari Qiov kyOYral, ovrot ilah vloi ritu Dei aguntur, hi sunl fihi Dei. Et aH-
M. cor. II. 10. .g-jQy. K^i^l aXXaxov- *
vifiiv Si . (pnaiv , 6 bi : nobis autem inquit , , Deus leveiavit per
•S'505 j.7triKd\v>\.i Sia 'i«viv[Jt.ar(^ avrov Spiritum suum. Spiritus eniin omnia scru-
ro yap TrviVfta Trdvra ipdjva. . h^ to, fidd» tatur, etiam profunda Dei. Quis enim ho-
T •^iov' m yap av&pdiTzav oiSi ra rov minum scit quae sunt hominis, nisi spi-
av-apcoTritr n fA,n ro 'srvivfJi.a t avupcD-zrrs ritus hominis qui in ipso est? Ita et quae
TO iv avTw- o'vrco ra rov &foD ov^-ii
y^ Dei sunt nemo cognovit , nisi Spiritus qui
o/Jfv, ti jtAH TO 7rviV[Jia ro ck t 350t/- cV.? ex Deo esl. Ex quibus egregie constat , non
(iv ivOflXov ceg ovk dXAc/pvXov . ovSi Iri- esse extraneum neque diversae substantiae
poovdiov . ctAAa t^ Osja^ (^vciiaii iari ro sed reapse praedituin divina natura san-
7rviV[t,a ro dyiov' Sio k^ rd /Sa9« t ^iov ctum Spiritum. Quamobrem arcana quo-
yiVcO<TK<l , (c: iistg-arai ra t •jsoi;. «? n que Dei novit, et quicquid Dei est novit,
Yi[^iTipa -\v)rn rd olKila- il S'i ti? atvoiav sicut anima nostra quae sunt sui ipsius.
T 'kpdjvav v'0|[/-iVa, TOt^TO ji^ iMi srarpoi Quod si quis forte vocabulo scrutandi igno-
• Ronn. VIII. 27. Ki'i fjtkjov ivpn<7}f ydp ip^vm , (^itcji
"
, rantiam denotari putat idem de patre quo- ,
VOOVVTl. OTi COi OtOS TO 7rViVf*.a T ay\ip'jO- funda Dei scrulatur. Nam ([uomodo igno-
ZcTB Ttt IV avTU), ovrco J6; ra t ijiov ov- ranti congrucrent citata verba: quod siculi
Stii oi^tv. il jtAM To TTVtvfia. T 5'sa; evav- no^it spirilus hominis tjuae sunl in ipso,
Tiov ydp rii ipivvyt n ('iSitaii- n Si ^lv^^i^ ita et ea qiiae stint Dei nemo nisi Spiritus
QVK i^^jvct. ra iavriig cAA' dy.-^li^i 5V1- Dei coKnoscit? Adversatur enim scrutalioni
(1) Vocabuluni hoc S. Augiistinus, ut adnotat Sabaterius, explicat qxtid sapiat. Alii vero sensum.
, .
Ouia tamen cunctos impudentiae fines E-ars<^M 'j 0/ voaovvTig 'ura.aa.v civai-
egressi, Arii atque Eunomii blaspliemiae (yx^vTiav . ot 7^ t ''Apiia, (^Y\fu, y^ ^vvo-
discipuli, ipsum Deum aiunt esse Spirilum f^'iov [A.a,Qy\ra] /SAa(7(p«|tt/a5 . avrov (paaiv
Dei,neccssario beatusPauluspersonam Spi- iivai r diov to 7rviv[A.a t 9«S „ dvayKaiiwg
ritus demonstrat: « nos enim, inquit, haud [A,aKa^iQ~> UavXog SiiKVv(7t ro t •arvj^-
mundi spiritum accepimus sed qui ex Deo , [^aTOi a^oacoTTOv yi[iiig ya^ . (^naiv *, oC
est Spiritum: ut sciamus quae a Deo do- ro 73Viv[,<,a T Koafia iXu&OfA[j. dAAa ro
nata sunt nobis quae et loquimur non sua-
;
c^ T -diov 7rviV[/,a' iva 'iSa)ju\v to. vtto t
soriis humanae sapientiae verbis, sed do- dfov ^a.eia^ivra y[[a,1v a ^ AaAov/J/j,, .
Ideo ct dixit , Spirilum qui ex Deo est T AoJoVj rtAAa TriPi t aym TTViv^^^arog,, ov
tum , sed eo niodo quem solus ille scit qui T Tra^^og «^ji h^rap^iv . Ka.Kiivng v^dfi)(_ei
fihum novit, et qui patrcm novit fihus, 7^ (pvaicag ov '^ '^^ovnriKag, dAA ag oiSi
et is denique qui soUis patrem fihum(]ue [A-ovog 6 T t/iov 'fh^d/jS{jog, <t 6 [t-ovog t
novit ; quam quidem rem a Deo didici- Trari^a fucoaKcov . }tj to [iovoy Tranpa '^)
mus, sed modum edocti non fiiimus. Con- K^ viov 'Gn<rdfj3^ov- c/K 6«oO [A,i[A.a^nKa-
tenti itaque simus data nolitiae mensura, fjS^fJ, r 3 TpoTTOV OVK idlSd^X^YifJ^J- dpKOV-
neque imperitc scrutemur quae compre- [A.iQa Q TOi? Bo&ilai [A.'i^oig 7^ yvcoaicog . tCj
(1) Itala vetus, verborum graecoruni, ut ait Augustinus, tenacior, apud AmLrosiura de Sp. sancto,
26 S. CYRILLI ALEXANDRIM
kS'. ''Oti [^iyag a.7rQ<roko<; ^iov ilSs XXIV. Quud magnus apostolus Spiritum
TO OTVf5/xa TO a^yioY. Sdnctum Deum essc scivit.
''On 3 rS 9-s5 TO TTVidf^a, to ajiov, Quod autcm Dei .sit Spiritus sanctus,
TtaXiv 6 naSA@-> «(M.a? SiBarjKH- aTrikou- denuo Paulus nos docet : ahluli estis, di-
cor. VI. " r\yiaa^y]Ti iSt>caia>- cens el sanctificati alque iustificati in
'
I. II. (7£t<jQj, hiyoDV .. iCj ttj , ,
dnTi iv T&) ovOjttaTi rS ;ciy^;8 «yt/^/T 'lnffS noinine domini noslri lesu Christi , et in
XpiS"oO, hJ SK tS TTViVlJl-aTl tS ^sS »1/-^"" Spiritu Dei nostri. Cur enini templa Dei
Tiyo5 T^ap ivix.iv vaoi oupaaayopivo^i^a appellamur, qui per baptismum Spiritus
^iov Sia TOV /3a7rT(jW.aT0e t tou /rvetyjtta- gratiam recepimus , nisi ipse sanclus Spi-
T05 Siy^o/J&[jOi yjt.t,tv , £< |M.ii &?05 vTrap-^ii ritus Deus est? Quod aulem Spiritus tem-
TO zsviv^a. TO a^j/tov; oti q vao< tS Trviv- pla fideles appellentur , ipse nos docet
[^aTiQ~j oj •Siri5"0i Trpoaayo^ivovTai . o av- apostolus dicens : nescitis , quoniam cor-
1. Cor. M. 10. rog «jt*a5 dwoaTO/.^^ SiSaaH,:^ Kiyccv * pora vestra templum sunt eius qui in vo-
ovx, oiJaTJ OTi Ta (rcof^aTo. v//ffi vaog tS bis est sancti Spiritus ,
quem a Deo ha-
O' !>jM.7v ayiov 7fViV[/iaT(Q^ i<^i , ov s^STai betis, nec estis vestri? Empti enim estis
a.7ro T -djoy „ k^ ot/x sVj sat/T&v; «j.opd- pretio. Templum autem, iuhabitantem prae-
ff^S^HTS ^ap TijM.«5' Q vaos t cnoiKOvvTa dicat Deum. Quare et superius aicbat: ne-
I.Cor. III. 10. mpllTTH GsOV 3|0 H^ dvaTipCO ihi'^- * HK scitisvos templum Dei esse, et in vobis
OfOaTS OTi vaoi t tl£« «S"S , JJj to 7rvivjjt,a habitare Spiritum Dei? Si quis templum
Tot; -irfot; oix,ii CM vf^iv; ii Tiq tov vaov t Dei violaverit, disperdet illumDeus. Tem-
d-iov (^5e;pet. <pQ?ps7 roSTOV o &f0f o 5S plum enim Dei sanctum est quod estis ,
T« OfS vao5 a-)/;©? chv , OirivJS eV^ vfjcilg' vos. Si ergo Spiritus gratiam per baptis-
i) Tolvt;v r '^(^atAY tov -23 vfVjM.aT(^ ^iu t mum recipiunt credentes ,
qui vero hoc
/3a7rT((Jjt*aT0? Aap/Sav8(7(v oi 7r/5"£t>0VTES. dono digni fuimus templum Dei effici- ,
TavTrg q t^ ^wpras d^tov/j^voi, vaog •9'sS mur, sequilur ut Deus sit Spiritus san-
^r[ji,a,T'il^o/j8f ,, QiOi apa to srvfD^a to ctus. Propterea si hahitaculum teinplum-
a^j/iov TOt^Toy p(^ae<y fj cnoiKy^aig Kai vaos que Dei , ii qui gratia Spirilus fruuntur
•920D 01 T^ TOt) TTViil^aT&^ "f^^U&tTOi aTTO- sunt et appellantur , exploratum est divina
XavovTiq i\a) iu Ka\ovvTai , 7^ Ssias cpty- natura esse praedilum Spirilum sanctura
aiai SiiXov oti to Tsviv^a to a^iov, >ca( et patri fihoque consubstanlialem. Nam
TraTpi ^ t/jS o^oovaiov il q ^cTjVjtta, >ij si creatura diversaeque substantiae foret
o^ iTipaq iia'iag rvy^avH , ovx, ilKOTCog av haud recle teinpla Dei appellarentur ii ,
vaoi TTpoaayoodjQiliv Qiov 01 '^ tovtov qui huius donum sunt adepli. Quod si
Tvy^avovTiq Jlcopiag- il j vao< &iov ovo- templa Dei appellantur qui parte ahqua
jtia^ovrai. oj [Ji,i&tx,Yii tJvoj xa) /3pa;^f/a? et quidem exigua gratiae eius utuntur,
Trapa tovth j^ae<T©-' rtTTOAatyOVTf^ ,, c>k 7^ de appcllatione aestimabimus consortium
jr^offnropjas vot\ao/j^ t avfy'ivnav tovto eius. Rcni hanc apostolorum quoque apex
jyT tfsrorcAMv xoAocpwi' Jv t 'urpa^iai in aclibus docet dum Ananiae furlum coar-
oiSaaKH ,T Avavis t KXoTrnv Snk.'iy)(^ci>v. guit.
Ki' . ''Oti y^ 3-f(75rs(Tio? rij'^©^ avvcoSa XXV. Quod etiarn divus Petrus consonam
5TSfl; T 'uuViv^aT^ oiyjTai. dc Spiritu sancto gerit sententiam.
Act. V. s. 'Avavla * , Ta^ (fndiv . jva t; nVctT«(7£V Anania , inquit enim , cur seduxit Sa-
(Tarava; t Kapdiav a-a livaaSit^ ~o aUov tanas cor tuum ut Spirilu sancto menlire-
aviVf^a, Xj voa!f'iaaa^a'i at aTro ^ TipiYii t ris, et de agri pretio fraudares? El mox:
,
libuit parlem subtraheret , apostolorum ?^i/jSfjoi '^ roO x,Tri^a.T0i Tjjttiis, o m'-&jA«-
princeps eum docet , eos qui Spirilus gra- <7iv . tcopw^ctioi itvTOv SiSaaKn T cLTro^o-
tia pollerent , cuncta aperte cognoscere ?^coY .
OTi T 7rvivjj.a.TCi t yJi.eAV ol iyovTn;,
quae clam acta esscnt. Non nobis menti- TravTct (rai.(pwc, i7r'i^ctVTcti tci }cpv(iS!w yivi-
tus es, inquit, sed Spirilui sancto. Ne igi- jL&pcf s'^ «jitas fa^ 5 (pn(Jiv, i-^ivaco , aAAa
lur homines te fefellisse putes : Deo enim TO TTVivf^ct to ciyiov fA.y\ toivuv av^pcoTrnc;
tu rem namque hominibus
fiilsam dixisti: mrctTnKivcti vof^tl^i- -QiOi ydp ^y o Si^-
non es mentitus, sed Deo. Haud quippe "iivcr-&iig uTcipa (tov- cvk i-A,ivcr'io -^ dv-
nobis tu illusisti, sed Spiritui sanclo, qui dpcOTTOii.) cfAAa T&) diU)- ov-^' tif^iig ydp
Deus est, ex Deo exislentiam habens, et (f))i(7iv V7;o (js TTctpiK^ova-dn jiSfj , aAAa to
eiusdem nalurae socius. Hoc etiam Lu- TTVivfAct To a.yiov , owip eV' Bfos, dx 6sS t
cas in actibus ostendit dum narrat quod , ,
'vzs-ap^iv 'ky^ov ^ )ch,KiUni v^usap^j^ov -^ (pv-
antea ministrantibus Domino et ieiunan- aiOHC,- TOVTO K^ A«Jta? C* T Ispa^iQi * • Act. XIII.
tibus fratribus Antiochiae , dixit Spiritus SnAov TTOitr ilTrcov y) avcoTipov OTi A«Tap-
sanctus: fovVTCOV TU) KVplCt) . iU Vn^dilOVTOOV T d^iKi^m
cv AvTJo^5ia, £.'57? To Trvivfta. to ayiov
abiisse Seleuciam. Alque ubi narravit quo- T dym 7rvivf/,aT(^ Ka.TnX^ov i]q XiMv-
modo peragrantes Cyprum Lyciam , , Ly- Knav y^ ^inyn<yd/uS>iJ&^ o-urco^ r^^voarn-
.
dem quum superius Spiritus meminisset yoVTig, dvkyfnXav oaa in-olncnv f^ir' av-
ceu qui Paulum et Barnabam ad destina- Tcov 6 &cCi- ftvnfJt.oviv(Jaq dvco-Qiv t 7rviv-
tum a se opus elegisset , Spiritum rursus ^arog W5 . d^pooicJavTOi t Ilttt^Aov yij t Ba^
post reditum nominat, bisque illi Dei no- vdfBav i]i 'scpoGiKiKKnTO av(J^'' 'ipyov .,
men attribuit ;
primo dicens , quod Antio- tSto ^ T avo^ov dTTOKaKir y^ 3/5 t/G>io'j
chiam navigaverint unde erant traditi gra- T T Gfou •zjpo(7»i^op/av 7r^u)Tov ftiv Kifcov
tiae Dei propter opus quod reapse comple- CTi i]f AvTiO^^aav d7r'i7iKi£iC!av , oQiv riirav
verant : iterum dum ait quod , congregatae '©^^5tJojU.5voi tJ) '^de^Ti ToD -^sou f/s ro
Deus fecisset. Profecto a Spiritu sanclo ayayovTii liui dxKKnaiav dvnyyiiKciv ocjx
erat miraculorum donum, ipse sapienliam i7io'in(riv i^it' avrcov o u-oi' iCj i/.nv lO Trviv-
prudentiamque suppeditabat ipse praedi- , pca ro ctyiov fiv ro ^av^ar-a^yo^vv .^ro cro-
28 S. r.lTlILLl ALEXANnRINI
zi^ov . TO luvKJiv y^opr^yiiv . to csv' x-npvr- canlibiKs vim ingerehal, ipse his inspira-
T0VT3t.g ciS'JV!t[A,'iv . TO i[yi,7!-yiov r t^ /tCToli bat niagislerii sermoneni. Lnde el Pauhis
*
3iBa.(TKix?^'ia.g Aofov Sio tcj IlauAos sAf^' aiel)al quidem per Spiritum datur
: aiii
M ftsV ^
SiJoTa» 5ja r 7rvivi*.a.T0q Acfog sermo sapientiae: alii autem sermo scien-
<rO(p'ia.i aAAa 3 Acfo? fvooGicoi >^ ro ai/TO
. tiae secundum eundem Spiritum alteri :
TTVtiifji.a,, TiPa } Tn^iq cv t« a.vTa) Trviv- fides in eodem Spiritu : alii gratiae sani-
fjLa.ri . ttAAo) q "^o^PiGi/.ctTa. ]a.y,aTU)v . •iCj ra tatum in uno Spiritu, et rehqua. Deinde
c^v^' ilTO, SiSa(Jx.cuv 0)5 00'^' vzuovpyovv docens , quod non ministri a ice haec di-
ra.VTcf. ^.vift^l TQ 7rviZy.,a. ro ayiov, aAAa slribuil Spiritus sanctus, scd potenlialiter
"
Ss(Xi70TiKu.i oh osA^ ;;^ao/^STai . jVjifa^j* quibus Yuh largitur , suhdit : haec autem
TrdvTa Q TauTa oiipyil to «v k^ to at;ro oinnia operatur unus et idem Spiritus, di-
Trvivua. S^ipovv i3ia ix,d^Ci) x,ci-&coi (Bov- A idens seorsum singuhs prout vuU. Si ergo
Mrar il roivvv tO Trviufta. ro dfiov ravra, haec Spiritus sanctus per apostolos pro suo
Sia. T (iTTOToAm ilpydQro log ri^QvKiro . hbito peragebat , Paulus vero ac Barnabas
aVMayayLvTci 3 01 '<ATip\ FlaDAoK y^ Bap- congregatae ecclesiae nunciabant , quanta
va^av T o««An(7jav av)i\yf^Kav oaa iTroinai cum ipsis fecisset Deus , ulique Deus est
ftir' avToov 5-S05, Qioi upa ro 'urviZfta Spiritus sanctus , iuxta aposlolorum lo-
ro ayiov k^ t a?!roroAu)V jpwKHV. quelam.
ToSto yiyovoc, r^ cn 'lip^aoKvfton 6 Hoc idem evenisse Hierosolymis quo-
AaKaq- "
ueioraTog Siii^yilirai Wiyncji ydp que praeclarissimus Lucas narrat: tacuit,
(pxcri ciTrav ro 7TAfi9o5, j^ wm tS Bapya/3a enim inquit , omnis muUitudo , et audie-
iCjT UavAki i^nfnfiivcov , ocra 6 ^ioi iTroltt- bant Barnabam et Paulum narrantes quan-
aiv (JHfA,iia 5i avrav , j^ ripara h rotg ta Deus fecisset signa et prodigia in gen-
sovjOT Ofos ovv dpa ro Trvivf^a tq dfiov ro tibus per ipsos. Deus ergo est Spiritus san-
fap avrc ^avfji,ariipfi~i ra anfA.i^ia i^ rcc ri- ctus : ipse enim signa et prodigia mira-
para- Sio r^ )cjpio(; c^ to7s fva^-j/jAioij bihter operatur. Unde etiam Dominus in
iXi'^' * il Q ai TTViVftari 6sa iyo) cy/.^dX- evangeliis aiebat: quod si ego in Spiritu
A&) rd SaifJi.6via . apa 'i(p-^aaiv i^' Vfxdg « Dei daemonia eiicio , utique pervenit in
QaaiAiia tS ofS. Kai TrdXiv ci/ r Trpd^saiv vos regnum Dei. Rursusque in actibus
A»x.a5 T IlavAoi' (pnaiv * 'fkiKi^d fj^ov t Lucas ait Paulum electo Sila profeclum
,
2,iAav Q^iT^iiv rvi yJueAri ris •&JoS lizo t esse, traditum gratiae Dei a fratribus. 0"o
a^ihcpcijv 'U^^cf.^o^ivra- 6sov av'3i5 KxXiaag item loco Deum appellat Spiritum san-
To 7rKe5jM.a to dyiov , ro Sid t aJcAtpSi' cti ctum , qui nempe per fratres Antiochiae
'Avrio^^iKt d(lio^iaav avrov iig TrpoaiKa- segregaverat ipsura ad desiinatum opus.
KiGaro avTov ipfov. naAiK ftaicdfyiog naC- Adhuc beatus Paulus in epistola ad Corin-
I.Cor.XII. 28. AO? iV ftiV T>) 57-005 KOj3lvGlb'5 ^"
'
1 ,
(EM(7IV., thios ait : quos Deus posuit in ecclesia par-
ouj «DeTO 8205 iv Tri dxKKnalci, G^tr jtisv tim prophetas et apostolos , parlim paslo-
7rpo(pt}rag r^ d7ro<roKovg, G^ q Troif/ivag res et doctores atque evangehstas ad ae-
y^ SiSaazdKag r^ ivayfiXi<rdg , Trpog Kar- dificationem sanctorum. Mileti autem fra-
•
Ephes. IV. li. a^Tiaf*.ov T dy'ia)V " Iv 'q MiA«t<1) si«,TaT- tribus vale dicens , et datam commemo-
rofj^og roig dSiKcpolg, r^ '^ Bo&iiTng dva- rans gratiam, attendite igilur vobisniet ip-
fiiftvnaKcov ydtArog ,7r^oa'iyjri Zv iavrolg, sis, inquit , et universo gregi , in quo vos
* Travri rco
(pna-iv ,, y^ TzoifA.vici) Iv co vfjcdg Spiritus sanctus posuit episcopos regere
(I) P;irs quidein prior testimouii luiius est ex epistola ad Coriiithios; pais altera tamen adsuitur e.\
ecclesiam Doniini , quam acquisivit sangui- s9«to to Tryiv^a, to a.yiov 'fhaKOTrag ttoi-
mari Spiriluni sanctum. Quum enim illic t TtVivf^ctTO^;' c^.h y^ tcD •3'fS fA,v»ftoYiu-
dixisset Deura constituisse pastores docto- , (Jctf ax; 7roiy,hctg. iCj StSccaKaKsi .,}^ suct.f-
Nam iis quae a Deo patre fiunt, cooperan- r? ^ t/Vo tov ^iov v^ jroc^oi yivoi-civoig
tur fiHus ac Spiritus sanctus: vicissimque Tiujipyil 6 vlog Kcti ro zsvivftct ro ayiov
iis,quae a filioet Spiritu perficiuntur, con- To^ig Ti vi^o t viov (-1) tC, t '3irye^/itar@j
sentit pariter Deus pater. Rursusque ahbi TiKnfjuivoiq crMjdjSoKi] acrctvTcag 6 -S-sos t^
beatus Paulus Deum esse Spiritum prae- •zsarjj^. Ka( iTi^co^div 'ssaXiv 6 f^ctKa^if^
*
dicat. Nam si, inquit , omnes prophetent UctvKoi Siov ilvcti to TrviVLtct KnpvTTc-i-
intret autem quis infidelis vel idiota, con- iav yap 'fr.Ti 7T^o$»T£t;w(7; TravTig . liaiA-
vincitur ab omnibus, diiudicatur ab ora- •&« cTs Tig a'3r(r©-' >' J^iwrn?, iKiy)(^iTcn
nibus , occulta cordis eius manifesta fiunt vtto -ziavTCdv , avax.^ivsrai 1^570 TrcnvTcav ^3j ,
fiunt cordis occulta, Dei vero proprium n Trpo^riTiict ^<u,e<>TfA,ct. Sicc ''j c^ a^^zoKctXv-
est mentem hominum cognoscere, neces- •J,c&)s t •srvst^jtiaros ;pctvipa tcc t^ Ha^Jiae
sario is qui convincitur a prophetia , diiu- ^cpt^-arra yiviTai , diov Si 'iSiov to t vovv
dicatus adorabit Deum, pronuncians quod t dv^&pci}'^u)v l-TrWaSfi^. dvafKccicag 6 iKsy-
vere Deus in vobis sit. Porro ilH gratiam x^Z-^i^^i ^"^ '^ 7i^o(T)HTi'iag., dvaK^ivo/iSfOg
Spiritus habebant. Quod si Deus in ipsis 7rpo(j-Kvvyi(j{ tu> Gsa), d^snatyiKXcdv oti ov-
erat, quia Spiritus gralia fruebantur, su- Tcog 6 ^iog Iv vftiv 'ohv siX°^ ^ X"'^^
perest ut Deus el ex Deo Spiritus san- c.ociivoirTrvivfJcaTog-ii^^^^iognvivavTolg,
ctus sit. o3^-' •?? T :rv5t;^aro5 dwrKavov X^^'^'^ :
. .
%il^gapa,-^jC/icbiHT0 7rVzVfta~oaym.
XXVII. Quod absque creatione ex Deo sit
Spiritus sanctus, ideoque et aeternus k^'. 'Oti ctKTi^-cog 6>i -diov to Trvivfta
nomine Christi, beati estis, quoniam glo- 5v to) ovofjcaTi t Xpiroi/. f^aKi&tot iUTi,
(1) Ita cod. xu(;/o'j , ut nonnulli alii codices actuura apost. Sed tamen niulto communior est lectio S.=oi
Dei, quam interpresquoque lat. \-ulgatus retinet.
(2) Cod. SfoJ Deo, sed videbatur oninino scribendum uloO fiiio.
(3) Tria liaec verba desunt mendose in codice propter ofioioTsXvjToy praetermissa , sed iufra apparet
lecta revera fuisse a Cyrillo.
. . ,
30 S. CYRILLI ALEXANDRISI
OTi TO '^ cf^6pi\i Kj Svvd[yi.iu)i (z Toii •&eo£ riae, virlutis, etDeiSpiritus supcr vos re-
'TrviVf^ct, «<p' t/pa? aycfzsat/STac iCj o [*a,x,d- quiescit. Bcatus (juoque lohannes in epi-
itatag vTrdp^^^ov Sio kj almtov ih ^p^^nv to beatus Paulus aeternum et qui initium non ,
iivai jM.« £iA«!pw5. jM.axae<05 auTO Uav- liabuerit nuncupat : si enim sanguis , in-
HH.r. IX. 13. Aos a-TTOicaXil' * il "^t aifJt,a, <pnai,, ^dfcav quit, hircorum et taurorum, et cinis vi-
Yy T TOv 2a/3fAA(0u Kj ^cbthvov t^ Map- mus unum trionymum , iuxta Sabellii Pho- ,
daco[A,aTOv . aTpiTTTOv, dvaXXotooTOv , aTi- ses, unam autem Trinitatis naturam incor-
XiVTnTOv . d^QdvaTcv , d^inpov , a;p9aprov poream, invertibilem, immutabilem, fine
(1) Ita est apud Cyrillum; quainquaiii etiam codex Liblicus vatioauus ille ffavu liabeat cum ceteris;
(2) Mirum est, quod illud eliam editum sub Cyrilli falso, ut mox dicemus, nomine, diversum ab
hoc Dostro, opusculum de Trinilale, postremo aubertiuae editionis tomo, iu capitula XXVIII. tribuitur.
,
nos fidem tenemus: hanc enim a theologis V«5 '?.), siVu)«.^* O^fiVH (J« Ji l^i^h- CyKil-
viris docti fuimus. lis autem qui humano v(5)-> KKy\o©^ , if\fJ^^
Q fJi'ip\<i KvpiQ^, ci)
ratiocinio disputant (l) ,dicimus: haec pars rtXOAa-9'ovVTf5 . T 6p-&y^v oSov ov KaTaXn-
tua , haec sors ; nostra autem pars Domi- io/jS^- 'iyio/L&jj yap y^ tLuu ^i'iav -^a^riv
nus, quem sequentes a recta via non dc- SiSddKiiGav Bio fioco/jdp ilKOTcoq, At;^v@v.
ficiemus. Habemus enim divinam quoque To7s ^0(t1 pcov 6 VCjWj^ ffou , h} <P&)5 Tali
scripturam magistram. Ideo merito clama- TOl/Soi? [jCOV * ToilTCt) t2) (p«T( -T^^Xa^-
mus: lucerna pedibus meis lex tua, et lu- 'uro/j8^joi . t^p n-pocoS/jKOTCOv uraTipcov tci
men semitis meis. IIoc lumine illustrati, 7^vn yvo)p'iaoo/j^j . OKHVOii dKoXov-dyi(Jcc-
praecedentiumvestigiapatrumagnoscamus, /Jifj fJi-ip^H av KaTavTnaca/j&p ol TraVTic, i\c,
eosque sequamur, donec omnes occurra- tUxj o^avaracjv rfd viKpwv iv XajrS) "1)1-
mus in resurrectione mortuorum Christo crov T&) Kvp'iCf), cc M 5o^a j(S CSO' alccvag.
(1) Contra vanae rationalitatis amatores, quain sectam irreligiosam nunc denuo suscitatara videmus.
(2) Heic perspicue rationalitatis humanae abusum Cyrillus denuo vituperat.
(3) Episcopatum Cyrillus alexandrinae civitatis gerens, in qua superioribus annis Arius scelestissimara
liaeresim propagaverat, niliil inipensius in suis scriptis concionibusque egit, quani ut illius haeresiarchae,
atque adseclarum, praesertimque recentioris Eunomii, venenata scripta redargueret, plebemque eurae suae
pastorali creditam in orthodoxa fide conservaret. Princeps et niaximus de hoc argumento liber Cyrilli est
Thesaurus, quo veluti ampUore armamentario ea continentur arma, quae in hoc quoque minore de Tri-
nitate cernuntur opusculo, quod planius atque contractius atque ad rudis popuh usura accommodatius,
(sicut etiani in sequeute de incarnatione ipsemet dicit) coraposuit Cyrillus. Alteruni insigne de Trinitate
scriptuni Cyrilli, dialogi septem sunt luculentissimi ad llermiam , qui pariter foecundissimum Auctoris
ingenium, iniinitumque orthodoxiae zelum demonstrant. Tertium de Trinitate quoddam opusculum edidit
priraus sub Cyrilli nomine ^Vegelinus veruratamen id nihil fere esse aliud quara interpolationem atque
:
corapendiura operis loli. daniasceni de fide orthndoxa, ideoque abiudicandum Cyrillo, iamdiu critici do-
cuerunt. Sed praeter haec nominatim de Trinitate inscripta opera, passira Cyrillus in voluminibus suis pro
hoc praecipuo dogmate pugnat; et quidem etiam in praeelaris, quos nos hoc tempore edidimus, comraen-
tariis ad Pauli epistolas et ad psalmos. Kunc genuinum istud Cyrilli de Trinitate novum opusculum, quod
-^msm--
KE-fAAAION A. Capitilim I.
'Oti QX^iAiuov Tolg dx.ovii>7tv « T^ Ssias Quod utilis sit audientibus divinae
incarnationis commemoratio.
Oi[^ct.ir, Aoyoi oirivv^eti' ov yap dvTeiTreiv mus. Non enim contradicere in praesenti
Itt] t TrapovToe toTj dai^iaiv , dWa, Tolg irreligiosis , sed apostolorum discipulis fi-
(fOJTHTa;? 'j^ dsrOToAcov cr.-diSztj -z^iTiy dem exponere, propositum nobis fuit. Quia
7rpovSiiii-&cf iTryiOY] r^p ^ucov ivep-
j yCi
vero et divinorum beneficiorum magnitu-
yeaict)v to f/eyiQo^i !^(fas7TSiV olSi fjunj^o- do magnopere solet succendere Deo addi-
Vaq flo (pi\0-diCt>V T TTO-S-OV, yJi dipfA.OTi- ctorum afiectum, eosque fervidiores efli-
^ovg ttvGzru- Kct^i<^i]aiv loct^ai tov Qeov cere Dei amatores ideo necessario Imnc
,
T«s TO tifiiTipov evn^yiTtiae yevog- ov yap ta creator generi nostro beneficia contu-
furavaavTO TrcoTTOTi t^o ^iicov Scopecov a'i lerit. Numquam enim cessarunt divinorum
s^tiycti Tolg dv-Qpcoiz-oii Tct dya-da dva- donorum fontes quominus bona homini-
(B^^v^ovaai. bus efTunderent.
mortalique animae concedens. IJeinde ho- yiKOV TVI VoiPCt ^yyjn KCtt d-9-ctV(XTCi> Sceoy]-
volalilium avium regem constituit. Ante /3;u)v, Kct,i "^ dipoTTcpcjov 6pv'i-&cjoy i-^npo-
ctes efTicere , cursuque suo tempora meliri ; ^*' vvKrctc;., Kctl ra Spiftui (^ p^ovov fti-
lunam mintri et augeri, suisque frequen- r^ilv (TiKiiYnv (^divav lu jjAri-S-fiv, i^ rctlg
tibus revolutionibus delectare pariler, et TTVKVctlg [tiTct8o\ctli HSiiv n oftov yCj <7y\-
annuum circulum significare. lam tellurem ftct'tvsiv kvkXoy (^ cuictV(TiOv yiiv Si kci-
heic inferius substravit, eique varium or- TW«&5V VWitripSai , K^ 'oSOlKiXoV CtvT^ KO-
natum dedit, silvis, arvis, pralisque dis- (JftOV SiScOKiV . iU C£A(TM Kj Xviict £j XiiftOH-
tinguens; montes in sublimitates curvans, va? ^K^hctg- oom KipTceactg iiq v,\\Oh t^
valles excavans , campos supinos aequabi- vctTrctq KOiAdvctg . K^ iz-iS'ict li-jrTia lu icJo-
scurrere, atque alia omnia quotquot ter- yCj r' aAAa offa yviv KctXKoovi^a K^ •&<*-
Hebraeorum lingua pulverem significat. i^paiuov (pcoVY\- ftia q y^ ahrn ixipi t av-
Atque haec etiam erga hominem providen- ^ou)7rov KtiSiftov^ia- '^' "^i iftiXXi roaov-
5
. . ,
3i S. CYRILLI ALEXANDRINI
T015 nya-^oli iYrpv^naiiv , koli tooovtcov tia fuit. Nam quia tantis bonis fruilurus
ap^uy dvnyopii-^n kcci 6a(TiAst/5, ivx fji.y\
erat , loltjuc crealurarum princeps consti-
T6) 7rXy)(iei t Scofnwv V7ripua.i^v\aai^ y^ tw tutus erat et rcx, ne donorum multiludine
v-^ii -r» riyif^QYicti iTrct^diii KccTacJKi^TrKjyi lasciviens et principatus excelsitate elatus
o<r)9aA^t^ ^ici)fJ^o<i ..ictvTOv ftiv yvcapiQi pulverem prae oculis habens se ipsum ,
TT^oaKVYri 'j T Toaat^TMV iVTr^iTriiav ctVTa quidem cognosceret, adoraret aulem il-
Kai fji.iyctXo'iZei'uriici.v ^ci)py\(JafjBpov ctvTn lum, qui tantum ei decorem ac speciosi-
•TipcoTn Trepi T av-apa);;ov eo«/^\7« t tjoim- tatem donavit. Prima haec erga hominem
ToS /t^ r 5njw.i8^^(ay ar^ovo/a* ot/Ta)? t."^ factoris post creationem providentia exti-
^^/C"? ''''^ '''5 '^ctmp y^ ictTpoi Kcti BiSa.- tit. Ila is iam inde ab initio ceu pater qui-
<JKCt,h@~>., KOCJ/U^ Ol^OV }tj lctT^iVUIV Kj Sl- dam et medicus et magister, ornans simul
SaCJKCilV avTOV T dpiTriV .^ SiiTiMtJiV. et sanans virtutemque docens, se gessit.
OvTcoi ctvTOY ^^TrKaaa^ . ^Tcag Trpou- Postquam eum ita formaverat atque ap-
ayopiv(ja.i, /SonGov avTW k^ azju,ipyoY k^ t pellaverat, auxiliarem eidem et coopera-
/3/OLi xo/vwvov 'Sj^^^HiA.a iBy\ftiovpyn(Jiv tricem vitaeque sodalem ilico fabricavit.
OVK 6k [AOYtig Si 7^ ^«5., COi iTs' C/KlivOV ^ Haud tamen ex sola terra, sicut in ipso
Xctft^avii Tas d(^op[x.ag t>?« J^OTAao-sw? ., fecerat , materiam plasmalis sumpsit ; sed
(lAAa ^/av t 7rAd6pS)V o«j/vot/ Aa/Swv . x^ unam ex viri costis capiens, atque hac ceu
Tai^TVi Kct^&a-s^ip TiYi KonwlSi j^ &ijxeAico basi etfundamenlo utens, femineam na-
2^y)(Ja/u&pQ^ .,
'duu yvYOLiKiictv (^vaiY zjroifr turam composuil liaud sane maleriae pe-
:
^oCx' t^A«5 (tTTop/a, jtAovji yap avrci) /3«A»i nuria, sola enim ei voluntas ad cuiusvis
:7-^o? T oAwv Syif^ia^yiav rifiKecjiv . aAA' sv rei crealionem sufficiebat, sed quia con-
T« (pt;(7f/ T^ (3jitovo/'as •S-£A>i<Tas iY^diivcti r cordiae vinculum naturae indere voluit.
<7t/VOf<TjtA0v. CJi/TSiisi ;i^ TrapdSiKJov ., k^ (py- Horlum quoque consevit, eumque plantis
To75 a^TOv KaTaKocjftil 7ravTO/o/?, k^ toD- omnigenis exornavit , idque habitaculum
TOV ivSP).iTyifta. tco rtv&p(i'5r6) ;^^ap/^£Ta/., homini concessit, praebens illi virtutis exer-
OfOa)xct)5 ctvTW yvfA.YCfJiov dpiTn^ . ivroAriv citium, haud laboriosum neque nuilti su-
OVK iTriTrOYov . «Js j-epHcrav /3fl«T05, «AAa doris praeceptum imponens , sed modesto
ftaAa (TOKppovoDvTi paJ/av. certe perfacile.
UdvTcov yap r (ft/TWv t 'Si^^Ssi^jov Nam quum omnibus horti plantis vesci
KiXivGcti dTTOActveiv . evoi dTryiyiix/jtje tOju eum iussisset, unius guslum vetuit; neque
/*£TaAH.N},/v oty;^' dsrXcioi ov^e tovto "zn- id ipsum temere fecit, sed ut homo au-
,,
men factorem suuni vicissim sibi dominari Xivit f/.iv T iv T» yri , (ia.(ji\iviTctt "j vtto
quia ah'us cuiusvis legis tunc fnisset inu- 3itx,iv olCto) 6 "ziroinTrii, J^' r aWcov vi-
tilis latio. Quid enira ei vetandum erat? ftcov « SiCii <a:^TT>i rnViKctvTct »f u ^
Num ne occideret? Atqui nemo erat, in ctVTO) x^ d7ra,yopiuiiv i^iiv; pi'» (povivaai-
quem caedes caderet. Num ne moechare- aAA' ovx, riv 6 toCto 'ss-ikjo/'.^©^- «AAa
tur? Atqui ne si vellet quidem id poterat, JM.M ^ofxjcV(Ja.t; aKK' ovBi ^ovKnSiii olog
quum aha femina non esset. Num ne fu- Ti fiv, yvvctix.og aAAns «k ovani- aAAa [A.r\
rarelur? At cuius bona? Cuncla enim in KM^^cti- Tct, Ttvoi; avTov yap riv a.-ura,v-
eius potestate erant. Erat igitur ille niun- Tcf dpfJtiJlilQ^ TOiVVv Koafioc, cyKilvQ.j
dus tempori suo conveniens, neque tan- »V TCO TOTl KatpO) . y^ OV f^ivOV Tolg fX.0-
tummodo ilHs qui duo soli erant, verum YOii ovcjiv .. aAAa Ka.i Tratdion; apTf^iaiv
etiam pueris recenter natis idoneus. <JVfJi.(ictiviov.
nit) pulsus ilico paradiso fuit, et ad con- oJ^i^Kn^n ftlv iv^vi f Tra^iSiicjii , £; ^pog
naturalem suam terram dimissus est, su- r uvyyivn ynv ijrapi'Mifji,^^n , l^PcoTi x^
luti freno quodam , agriculturae hibore oiov Tivi ^aAivw T« ynnovict y^ KaKOTsra-
aliorumque vitae malorum perpessione con- •deicz Kj r aKKaii t /3;8 Trovnpian "©^^-
strictus. Quia enim illam labore omni ac Su-diii. 'Q.i ^ap T a^ovov c/Kitvnv x} ttAu-
dolore liberam vitam non cum grato animo TTov ovK iViyKoov ivhcofjLOVcoi '^ionv , T>J Jy-
tulerat, calamilate deinceps imphcitus fuit, (Jnftipin avrivyvvTat . 'iva r dTro t^ iCnfte-
ut conlractum prosperilate morbum, labo- piai (piooftivnv vicjov , Sia t zsivcov aTro-
ribus depelleret. Tum etiam morle peccati <JKdjd<JnTai. LiaKi^uiTTii Si v^ ^avaTU) t
cursum legisiator interrupit vOf^o^iTni, JCj avrnv
, et poenam Spofjcov T^ dfJcapTiai o
ipsam instar clementiae intulit. Quum enim SfiKvvcji T Tifjccopiav ^iKavQ^coTriav W^ "yi
36 S. CYRILLI ALEXANDRINl
T (Ja)[Ma,TOi SiSwai iz-a^i<yr ToaxvTri (pt- poris iinpoiiit j)assioiiibus. Tanla nimirum
AaK-^pwTT/a T Tina)p'ia,Y c/Ki^ctaiv o Kij^iTr^i. clcmentia poenam tcmpcravit iudex!
"AAA' ov^h cnTii^diV TO a\atiA<^ov yi- Sed nihil indc genus hominuni ingra-
vo? T dv^pcoTTcov dTTOOYaTO' |W.fi^ocri j afKii)- tum perccpit uliHtatis: immo et peioribus
^ap «5fA(po;cTOV(a. roAjitaTctj, k^ (p-&ovo5, Stalim enim fraternae caedis facinus, invi-
Kj 'dft/Jos, ax.oKttaicn re „ x.aj ctfJsA^j/Mai .,
dia , mendacium, intemperanlia, lu.vuriae,
tt5j;c5jai, ?i^ rtAA«Ao(pov(a(, k^ t £tAAoT^/&)K iniuriae, mutuae occisiones, aiicnae rei ra-
dp^sTCLyct) .. }Cj T aAAa offa £/SA(iffTiiiTev « pinae, ct alia huiusinodi (juae pcccatum pe-
dfJt-ctpTtct KctKa. AAA' ojj? oi/Tt()5 o ttooi- perit mala. Sed ne sic quidcm quam for-
T«5 »y SiiTrKctaiY aTrnyopi^aiv <pvaiv ao- maverat abiecit Deus naluram: sed varia
(pcoq Q etVTO lCj i^^pj^COq iTihiaiV ., lct^^iVCOY ,
sapientia ad eum finem usus est, medens
fhTi/J^ .,
iyKctKcoY : iian^ovji^oi to Siov., sciHcet, increpans, incusans, ad oflicium
avitQaXiiicoY . aTreiKcov ,i7rc'.yci>v f rt5T:-<A)iy, erudicns, consiha suggerens, comminans,
Ko\d(^cov (Jl-ir Trovt^povi , <fiipxvciv GJjtr afct- minas ipsas in rem conferens, malos pu-
&QVi ., (^ T /ASV CtKa>C/ipiiTTi«)V , T 3 [tiTct,- niens, bonos munerans, et ahum quidem
TI^Qik, "T
Q ^!^''^« A^ T •).£»«« Sj3^au)(^C0Y ., laude ornans , ahum de mundo transfe-
Kj canv&yipct Tvt (^van ^Tnpci^v., 'fkiKKvCpoy rens, alium arca hgnea cum genere sal-
T yViY., SjS-^^diiptOY vSclTl G^tT ipyaTCtq T^ vans, el naturae scintillani conservans; ter-
^rovMfllas, ai/^wy at;6i5 -o dv^^coTnvOY yi- ram diluvio obruens, et nequitiae opera-
y@o, ftieiKaig Tiftcopictii KOivdi lctTpiiag tores aquis praefocans; mulliplicans rursus
7roiiju:l[joi.j TToK^g dcnjBiictii av^coaag ttv^i humanum genus, singularibus poenis ge-
KOLTCt(pK'iyCOY OvpctViCO .
(^ aVV CtVTolg [tiV nerales medelas faciens, civitates sceleri-
oiKovvTd., T- aaifiiiai; ov koivcovovvto,, bus deditas igne exurens caelesti ; virum
7J Ti[>(.copiot,i sA<s6.9-fpS)v , iviTnpiaiq dtopov- illarum quidem incolam, sed scelerum mi-
/UyjQ-j, Cii Kaipco viTOv y^atA^Cp f^o(, ., av- nime participem, poenae eripiens: annuos
^COY dppYiTCOi TK vjapd T dvipco^cov KaTCt- proventus suppeditans imbrcm opportune ,
(BaKKo/vSfjct auipftaTa, KctPTrZv dcp-^oviai; largiens, augens arcano modo iacta ab ho-
(Bpunv Ta Sivopa KiKivcoY 1 Ki[t'co ^aiBivcoy minibus semina, fructuum ubertate arbo-
Csv ovSiv OK T^ iv^QrYiag dxpiKn^QiVTag ., res luxuriare iubens, fame aiiquando eru-
vcani iTrdyccY .,
}c< TrdKiv TavTag iKavvcov diens ilios quos abundanlia non iuverat
'/^aKaa:pivSovcov Tug t^ Kcorii d(pop[tdi, vi- morbos inmillens , atque hos rursus depel-
(^iaiv dx.^tdo(i T mAiok A^inrTuov tCj csir Ka^- lens ; grandine verberans vitae subsidia ;
TTOVi Sfc^(pSiipCOV ., ViVCOY a!;.^!? . J^ TCl Kv- locustarum nimbis solem obscurans, fru-
Trnpk [tiTa^aKKcov ., d^ t ivai^nav dya- gesque corrumpens favens ilcrum ; , et mo-
^naavTai ovk icov, (^ toi/tois (paivijjajyo?, lestias avertcns, religiosos homincs non de-
}Cj (piKiKWi S^Kiyo/j^{Q~>, tCj Jlict tovtcoy serens , his etiam apparens , amice collo-
7rpoan[taivct)Y Ta [tiKKovTa. quens, perque hos futura portendens.
« .
'
Oti cpiKav^BpcoTnag yc[tH n t •S^fS VIII. Quotl summam demonstrat
o/av^dpcaTrnaig. clementiam incarnatio Dei.
Eir"«o>i Q TauTa, jt^ t' ctAAa tu [tv- Postquam ^cro tum haec tum alia in-
pict, TCj ^vaSinynTO, Tnq •9'£(as oiKovopciaq numera vixque efiabilia di\inae providcn-
, a
tiae genera . paucis oppido profuerunl , re- ii^n, oAiynf f^sy idpycTnaey , o/ 3 XOiTroi
liqui auteni homines insanabiles permane- T dvdpcoTrcov rtv«;c«f «S J/s;c«kto ., rcTi Syi
bant, tunc demum magnum atque ineffa- TOTi TO fjiiya. Kctt appWTOy yiviTai tm? ol-
bile peractum fuit incarnationis mysteriuni. x.oyofj,'ia.i i^vaTri&toy ctvTOi yap x6y(Q~>
Ipsum enim Dei Verbum , rei universae Tov -diov , 6 ^«jM.ioup') 05 ccsracr«e 7J xt/-
senlite in vobis quod et in Christo lesu y^ TOVTO tifiai SidadKs^i fcaKapioi; Uav-
qui quum in forma Dei esset , non rapinam Aoe ^Ocbv " TOilTO (ppOVll(J-^Lt> bv V[/iY .. Philip. II.
arbilratus est esse se aequalem Deo, sed 'itj cv Xpi(7To} 'l»(Jo'v . Oi cv l^i^op^pri d'io'v
semel ipsum exinanivit formam , servi acci- V7rdp)^ci)v , ov'^' dp7Taf[A.ov nyvKJaTo to ej-
erat manenlem, servi formam sumpsisse. (^yiv SovAa Ka^coy c^ odv ivZnXov ., w? « t
Formam autem appellat non id tanlum- •&e« f4.0P!:pr\ , fcivhGa b «v, sAa/Ss t dovKa
modo hominis quod apparet sed totam , f.(.OP(pi'iy fji,os;pyiy q KaAil ov to (paivo/u^uoy
prorsus hominis naturam. Nam sicuti Dei fji-ovov T dv-^pcoixrov .^ aAAa -sracray t dv-
forma, substantiam Dei significat (de ce- Qpct)7rii (tixJiy coauip ydp « t ^iov fjuop-
tero enim sine specie Deus est et sine fi- (fn . T ^iov T ovaiav (jyifcaiyii ., ayaoiov
gura, nemoque nisi forte delirans, diceret "j^a^ To •&eiov J^ (xcr;^^«jM.aT(s-o»' , k^ ot/Jf»5
Deum formam habere, et membrorum di- av ii^iYi fJLYi Q^^7;aicov : y.Gp(pYiv '^X^iv . y^
stictionem, quum sit incorporeus ac sim- fji.ikct)v ^jcLipiQiv . T dabOfhaTOv (^ davy^i-
plex ) ; ila ser\i forma non hoc quod cer- TOV . OVTCt)f Yl T SovKa jMOfCpH . OV TO OpOO-
nitur soium , sed totani hominis demon- /uRpov TOL/TO fjcoyov . rtAAa 7ra<Jay tov dy-
strat naturam. ^pco-srii SiiKoi T ovaiav.
'iulvxov, vou Q Wipy^i^ivov ^ ovx. olJ o ti pertem, qui de hiimana anima quid aesti-
vowv T civ3pci)7ri'>a.v -^vyiyw MctpKicov 3 rC; met ncsrio. Marcion vero acManes, et re-
MaLvu . K} i\ XoiTTVt T^ a(75/3el*? OKim (Tuf/,- liqua illa im|)ietatis factio , universum in-
u.opja. TO 7J oi;coK&jt*ia5 (XTrav o/aoD d^vH- carnationispessumdant myslerium.Hiinef-
ra; jnurMS^ov h^ t jm-sv appHTOv t^ a^/as fabilem sanctae Virginis conceptum gravi-
TraaQiva aukhD-^^v ti joj Kvt^iiv . i^v^dov ditatemquc , fabulam ac simulamenlum ar-
£?vai £j •arAao-jU.a vO|M.i(^i<ac tpavTaaia cf[i bitrantur: corporis aulem specie phanta-
<r«jU.aTO? T v^fSTnra (TuyKa.\u(pByivcti J^- slica vclatam divinilatem diclilant, atque
yopivHai . ^ TOVTCp rS) rpoTra) rois cixG^w- hoc modo hominibus homincm apparuisse.
(p«(T/v VTrapycov . ov^' dB7rctyy.ov nynuctTo pinam arbitratus est esse se aequalem Deo,
To eTvai ?cTa &£&), aAA ictuTOV ofcivuxjiv sed semel ipsum exinanivil, formam servi
jaop^iiv J^ouAh Aa.fiwv . c* of^otcofA,ctTi dv- accipiens, in simiHtudinem hominum fa-
dAAa T^ ci/ipyi'tai- i-s^nBn yap 6 SiazroTng Nam quia Christus dominus nostram ha-
Xpi5"o« T y\f*.iTipav \x^^ cpiicTJV, r y\f/,iTi- bens naturam, haud tamen nostram in se
pav ov KaTiBi^aTO 7rovǤjav., aAA' d7r<u.(jt\i recepit malitiam, sed omni peccato caruit,
•is. Liii. 9. iAiuSi^og. ux; 6 •^^ocp«r«5 /SoS *, ori avo- ut propheta clamat, nempe qui inicjuila-
f.tiav ovK eVoiwcTfv. ot;3f ivpi^y\ BoAog cv tem non fecit. nec inventus est dolus in
tS) s-op.ar( auTOu- x^ 6 r^ ipyifin 7roA(r«5 ore eius ; nec non descrti incola lohan-
• loh. 1.29. iMdvvng a-ufA,iu,apTu^il Aiycov ' , 'iSi 6 dy,- nes contestatur dicens : ecce agnus, qui
.
ut hominem, prava omni hominum ope- ivpi-&riYct.i iog av-^puiTrov . 7' 7rovv\oa.i Cfip-
in quo per carnera infirmabatur, Deus fi- vcpcki c* 0) ^c^Siv^l Sict T^ aapKOc, . 6 Qiog
lium suum mittens in similitudinem carnis T io.vrZ viov 7rifJi..^ctg . cv opcoictijjcaTi aap-
peccali, et pro peccato, damnavitin carne KOi uuapTia.i . Kcti Trept aftapTiaq . KctT--
in nobis, qui non secundum carnera am- T Yopcii ^An^c«)-&« cn t][iiv Toig pCY\ y!^
fA.a.
Animadvertite quoraodo per haec illo- 'OpciTi TTaig Sia tovtcov ., c/Kf'ivci>v Xvet
rum solvit obscuritatera. Deus, inquit, fi- T daacpnav. 'O •&soe, tpnai ^ r iocvTii vlov
ri posse ut in huraana natura peccati tela Jt^KaTOv ci/ dvSpcoijrilqi, i^vaa t t^ dfjcap-
vitemus. Sic damnavit in carne peccatum, Tixi '^'^tyiyitxkti 3iAa)v ovrcog KaTiKi^ivi
debilitatem eiusdem coarguens , tjranni- r UfjcapTiav cv tyi aaoKt .. to da'&ivii av-
dem cohibens , atque ita ad victoriam ho- TI1? ihiy^aq . K^ T Tvpavvi^ct 'aautraq, j^
mines erudiens. Ideo addidit beatus Pau- YiKa.v ovTCO g5u- dY^pio-srovq JiJa^a^' J;o
lus: ut iustificatio iegis impleretur in no- STTn^a^ fJiaKdpiOc naSAo? . 'ivct to Si-
non secundum carnem ambulamus
bis, qui Ka.iCi)fA,a Tov vcfjca ^rAnpco^Syi cii y\fjciy to;^
sed secundum spiritum. Ergo fuimus iu- «•M y^ adpKa t vofta 'S^TraTOvaiv . rtAAa
stificati , peccato in carne damnato. Dam- K^ Trvivftct,- OvK^iy iSiKaici)^t\jtj^u . T^ dftap-
navit autera in carne peccatum, cum in si- Tiag ct aapKi KaTaKe.fdiia»i- KaTiKPivs
q
militudinem carnis peccati Servator noster ct/ aapKi T dftaoTictv cu oftoicjOftaTi actp- .
factus est ; humanam quidem naturam ad- KOi dfJcapTiag "^o/uSfj!^ acoTVip «jm.j-
suraens, rainirae tamen dominans ei pec- Tipoi' T fjciv dv^pcoTriiav (pvaiv dvaXa^cov ..
calum adraittens. Sic divus Paulus verbis T Q 7rdKai TavTnc, Sicwo^isaay ftn Kara-
paucis universum haereticorum agmen pro- Si^d/J^og dftapTiav. Ovrcog 6 &iauiai(^
(1) Legesis Cyrilluni in comraentariis suis ad hunc Pauli locum apud nos.
(2) Haud scio an heic interponenda sit negativa particula oC, non.
. ,
40 S. CVRILLI ALEXANDRIM
UctvAOi iv 6\'tyoii pwjw.ac7/y a-zirct.v t a.loi- fligavit; Arii utique el Eiinomii insaniam
TiKUV To 5-;(p©^ JisAvfffv . Api'iOii fdv tCj refutans praedictorum verborum initio :
E'Jvo|Li/a r f/.a.i'ia.\ eAs^j.^a?, iv tyi t ^t-ooei- hoc enim senlite in vobis quod et in Chri-
Piifx.ivav py)f^aTCOv asxV '^'^^'^° 7*^? (Jgovsi- slo lesu , qui (|uum in forma Dei esset , non
(T-&W iV ClUY , }^ iv XjSir^ I«(TOt> . 05 sV rapinam arbilratus est csse se aequalem
/top?{j 6sS t/7rap;:(,<«>v ot/;t "P^rafjttov «^«- Deo, sed semet ipsum exinanivit , formam
aaro to £ivct( jca^&fS), «AA iavTOv o«s- servi accipiens. Non enini dixit, in forma
vaxje [^opipnv J^ovXa Xa^cov ov ja^ il-sav Dei factus, scd quum in forma Dei esset.
iv ju.op;p» &iov ^o/utifiQ^., aKX iv [*op<p^ Neque item non rapinam arbitratus
dixit:
GeoD v7rapxo)v ov^i i^Triv ovx ci.pTrayfjLOv est esse se aequalem sibimet aut angelis,
nyv^aaTO to ilvai laa lavTco, v\ lca dfy'i- aut aequalem creaturae, sed aequalem di-
Ao(« >i laa T)j siT't(jei . aAA Jaa 'h» dia> xit Deo patri qui se genuerat ,
patri in-
TO) •zirttTp(\ Tw '^vvidavTi . dvap-^o) . tco quam absque principio, ingenito, infinito
iv «opcpw v-ziya^x^' '''^ aAA@o ;raA(v 6 fA,y\ alius rursus qui rapinam non arbitrabatur
dpwayfMV Y\yiaafA.ivoc, to iivai icra Qia) esse se aequalem Deo, et alius ille cui est
jrap' OKilvov ov laog v-Trapyji.. dKK' ovy^ aequalis, sed non sibi aequalilatem cum
rip-sjaaiv t '^po<i avT^v laoT>]Ta. Upog Ss illo rapuit. Praeterea ille etiam falsi no-
TOvToii y^ 6 .^/jScavv[Ji.oi riaOAo?^^). 6 t minis Paulus, qiii Servatoris ante saecula
ftiv Tipo alcvycov yirv>\aiv t acjOT^p^ dp- generationemnegavit iiidaicam sentenliam,
ayop^ofJLivluj ovaiav h yap « i/.op:pt\ tov substantia Dei ( caret enim revera forma
(1} In hoc et sefjueiite opusctiio nullum liacreticum recentiorem F.unomio nomjnat Cvrillus.
(2) luteiligit Paulum samosateusem.
,
et quavis specie Deus, qui est simplex, in- Ssov ,. ov(7ict Tov •&£ou, dy^op^ccTOv yctp
compositus, et omni figura destitutus) se- Kj ayjicTsov TO -Sj/ov, ctOTAouv q rJ, aavv-
quitur ut ser\i forma, aeque servi substan- dsToy iij da)^tJi/,ci.TiTOV-, Yj « TOu SovAov
tia intelligatur. Ser\i autem substantia, id jwo^:^» ^nAovoTi ov(j'ict Jot;Aot; u^coTcag av
est hominis , non est corpus hoc tantum- von-diiif ovaia q Jot/Aa,. TOVTSj-iv dv&po)-
modo quod apparet, sed tota hominis na- TTn, ov TO ^aicipjyov acof^a, fjkovov . cfAAa
tura a prudentibus existimatur. Praeterea •srutJct ToD rtv-S'pwCT'8 « (pvaig Tnrctpa Tolg
et illi impietatis anlesignani, et blasphe- aco^povovaiv viyofA.i<^cti. npo5 q tovtoic, c\
miae adversus rectam tidem primi aucto- TT^coTOTiXTcti •> d(j?^iiai , ru TrpcoTOi t Ckot-
res,qui christianorum quidem sibi nomina ff^HjLAiav Ky T^ iV(Ji^i\ct(i ^^^Cf^WCtVTiq , Ki
phantasia quaedam erat neque umbra , , (p«v « Q ToD SovKov /top$« ov (^avTaaia
neque aereum simulacrum neque aliud , Tif r\v . ovdi (T>tia, ov^i dipiov 'ivSaKfMa^
quidvis Imiusmodi appeUatur sed servi , OvS aAAO T< T TOIOVTCOV T3POaafopii,iTCi,l.,
natura. aAA « Tov oovAa (tvaig,
Quod si subsequentia illa verba no- Ei "j TCt iTrayoySjja «jtiiV TrpoQaKXoiv-
bis obiiciant : in similitudinem hominis fa- TO * ^ iv OfJcoiooftaTi dv^PiOTTH "^uo/j^jog ..
yj Philip. !I. 7.
ctus , et habitu inventus ut homo ; nec non a^xJifA.aTi iv^i^i]g wg av^^pcoTrog „ ;^ to <>
illa ad Romanos: in similitudinem carnis TJj TTPOg 'Pft)^M.aiH? * . cv Of^oicofjcaTi aaoKOg
peccati primo quidem stuhiliam ipsorum
; dfJca^Tiag, tt^vtov avToov t avoiav ^iiKiy-
convincemus. Nam si verba « in simihtu- ^co/uS^iJ- il y6 to cc OfA.oiiiOftaTi dvSocoTrii .,
dinem hominis, et habilu inventus ut ho- Kj ay^nf^XTi ivpiQi]g cog avS^flwziros . tpav-
mo , phantasiam aliquam humanam deno- Taaiav Tiva dvQpcoTriiav SnKol .. «
q f^op-
tant, servi autem forma, natura hominis (p« t SovKh , (pvaig dy-dpcovii. cvavTia ti-
est ; contradicentia posuit apostolus. lam Bnaiv d-^og-oKog' il 3 ov>c ciiavTia. tov
si apostoli verba minime invicem contra- dTTO^oKa TCi crif^aTa- fKX^Qco/^j cog « tOv
dicunt, sane discimus, servi formam, servi SoOK^ (ttcpcpM . ovaia SovKa Tuy^dvH. To 'j
esse substantiam. Porro in hominum simi- CJJ OftOICXiftaTl dy^pcOTTCOV * "^i^S^, ^ '^X'^'
• ita hfic'coi!.
ut in edd.
litudinem fieri et habitu ut hominem in-
, f^aTi ivpi-dyivai cog avQpcaTrOv .. oiTCog vor,-
veniri, sic inteliigemus; nempe dominum aofjS^j . OTi Kvpiog «//^ 'lnaoiig Xpi^og
nostrum lesumChristum naturam nostram , T tiftiTipav i^^cov ipvaiY ov kT^ Trdvra laog
habentem, non in cunctis nobis fuisse ae- tifth iTvyxcviy iy^vri^^n jW-sv 0« yvv- ^
qualem. Namque et ipse natus est de mu- aiKog lu avTog, dKK ovx Oftoicog vifjCiv 6k
liere sed alia ac nos ratione quippe qui
,
;
TrapSsvr/irig yap ijBKd^nai f/.n^ag- j^ tj-
de virginali prodiit vulva. Et homo qui- AJi05 fiiv a,y-5pcourog >]v cog nftilg' six- "j
dem perfecius erat aeque ac nos; sed prae- ^AJOV «jtAil' T ^iOV K'jyOV T JV0IX«i7iV Tc
tcr rem nostram, habuit etiam Deum Ver- l^ iVCOC.V }Cj aip>i.i U,iV llX^V iftf^X^^ T2
,
42 S. CYRILLI ALEXANDRINI
rvid^/^iTO KiYn[ji.aTcaY (aani^ «jU-fH- aAA' tv animatam et rationaicm uti nos, at pec-
(7ci)f/,aTi \j(p' afMpT^oA 'sroAfjU.ot/jtteVft) .. t -t^ cati commotioncs non aetjue ac nos ex-
af^T^ac, T-jpa.vv'tSa, KctTiAvtj;- Sicc toSto perlus est ; scil in cor[)ore quod peccato
iv Cf/.oico[,i.a.Ti dy^p'j)7ni yjjo/jSpoq, i^ solet esse ol)noxium, peccali tyrannitiem
^X'^'
f^CtTl lCpiSiU W5 a.V-&^U)TSOi . iULUTOV iTa- debellavil. Proplerea in simiiitudinem ho-
TTiivUXJiV . '^0/^j(^ U7r«'xo@-i f*i^t Sct- minis iaclus, el liabilu inventus ut liomo,
VCLTS . ScLVaTCJ Q <pci.V^OV- <t CtVTO di TQ semet humiliavit, factus obediens usque ad
OVOlJCCt T^ TCfZireiVCClTiCOg On^^ol T T^ TctTTH- mortem mortera autem
, crucis. Et quidem
VM5 ava\v]-\iv (^vditjog. AAAm^ ts -^ipi tov ipsum humiliationis vocabulum demon-
iv |"opj« bioii vTrapxovTOi Sfy^^iyo/^oi ,
strallmmilisnaturae adsumptionem. Aliun-
i-ziryiya.'^' iv OjA.oiuiu.ctTi civdpcoTrcov "^vo- de etiam de eo qui in forma Dei eral dis-
,
/u^jog . Jti a^x^nfca.Ti ivpi-dilg cog adpcoTiOi,, serens, addidit: in similitudinem liominum
$iS(X(j>iu)v OTi aacofjcaTog Siov Xoyoq coi; factus , et haljitu inventus ut homo do- ;
a.v3pu)7rOi u)^-&n (^va-iv dv&^u)7rilav dva- cens incorporeum Dei Verbum uti liomi-
Aa/Swv JiO Kj To w5 av-&pft)w05 ts-&£i;cjc, nem apparuisse, humana sciiicet adsumpta
Vva |W.M '^OCTHv Tiva yi^^ii^tq V0f/,'iG(i>ju8{j natura. Ideo et dixit « ut homo » ne mu-
Tov dopaTii •9'foD, rtAAa zai^iv^Tu^jiOfi oti tationem aliquam factam existimemus in-
oaOKa \afici)V 'if^"\,u)^ov Ti Xj AorixMv, 8^0? \isibilis Dei ; sed credamus potius , ipsum
u)V iv ofA.oicofA.aTi fuGpwTr» iyiViTO . y^ <^X*^' carne adsumpta animata ac rationali , quum
fiaTi iv^iSn cog av-d^^u^Tr©^' ovTcog 6 fjci-
Deus esset in simiHtudinem liominis
, fa-
pj@o As^ft» riaDAos, Ta aroj;t(Aa Kj Sta- magnus rectae fidei propugnator, beatus
ict . 7jvi^ ^ae<v t dvSpcoiJnvnv (^vaiv XI. Cuius rei grciiia /uimcinani naturani
Qili dviXa.^i AoyQ^. Deus Verbum adsumpserit.
Toivuv T nfciTipav cpvaiV 6 ^oihtms oj- Igitur naturam nostram crealor mise-
KTii^aq vno t ;tOvmp « 7roKifJ,Hftivnv ., }^ To 7? rans a malo daemone oppugnatam , el acer-
TTiKpoli T' d/^Tiai; ^ihicji /3aAAojM.5V«v, k^ bis peccali sagillis v ulneralam , morlique
Tft) 6avaT(i) 'CiP^TriiJi.TrofA^ivnv .. sVawi^v^ t>j addictam, propriam ultus est imaginem,
fjVovJ , rCj (j^ 7roXifA,HVTag KaTafcovi/iTai ,
hostesque propulsavit, haud solis deitalis
07rK'iaag, kSi /a^ t yjpH^][A, cpave»? eVj t^ cherubinis in terra apparens adversarios
mrtipH Kj T niA>iTi^U)V tfVTjSixWV BiKa<riKug pro tribunali condemnans; sed tamquam
* *o.i. mcndos.- "
jcaTaJ-niTiKJa/A/O? «^A' fls T t)7r(569i;vwv unus de reis oppugnatisque factus , deita-
iustitiae culmen provexit , invictum ser- rCj TraiSofiev f^iv r d^irttv OKSiSa^ag, j^ Si-
vans, et peccali telis immunem, permit- KXioavvni iU CLKporaLTOV dyaycdv ., anrrn-
tens simiil ut morti succumberet ,
quo pec- TOV Q dJuAa^a^ , Kj t ^iXwv 7^ d[A.apT'iag
cati iuiustitiam coargueret, et mortis po- i\iouipov , cri>^^wp)i'(Tas 'j Ofjuccg vtto 6ava-
tentiam destrueret. TOV "^i^ 'iVa T^ Ct/-^T/a5 T dStKiaV iAif-
runt poena mors est , is cpii peccato pror- &avarog 'fhTiiA.iov .. ravrng aTinWay-
sus fuerat alienus , vita scilicet frui , non fji.'iv{^ •zsavrdiA^aai ., SnKovori /w«? aTs-o-
mortem pali dignus erat. Porro victum pec- KaiiiiV r rtAA' ov ^avdrH. SiKaiOi nv roi-
catum ,
qimm ipsum victorem morti addi- vvv y\TTyfdii(Ja « d/U^ria . r^ (^ viKnTYiv
eandemque adversus dominalorem
xisset, KaraKpivaaa Qavarct) JCj t avrnv . dJ^inf-
suum sentenliam tulisset, quam perpetuo Kovaa y^ t viviKnKoroi ,^n(fov, nv dii k?
contra subditos suos exercebat, iniuste age- •lyj TnrroOfJifivcav c^sdis^fy,, d^iKovcja id\a>'
re deprehensum est. Nam quamdiu pec- l^i^i y-iv ydp Gsir vTsnKong Tci davdrcp
catum subditos suos morte multabat, ceu 7rapi7rift,7!-iv ., a)i diKaia Troiovaa aithi^^^ui-
iure id agens non prohibebatur sed ubi : piiro rovro •unomv i-ZunSn q t d-dooov x^
innocentem et nullius culpae reum immo , dvivQvvov Kj ^apdvwv Kj dvahpn(rici)v d^iov
praemiis et summis laudibus dignum, ei- rolg avTolii S^7ijU./o(5 vzs-ifiaJWiv . dvay-
dem poenae addixit, necessario posthinc Kaictx; \oi'/rov i)5 dSiK(^ t^ o^ovG^iaq o«-
utpote iniustum potentia sua depulsum fuit. ^dXKirai. Ka) rovro diJ\dnKCOV jttaxa-
Atque hoc docens beatus Paulus aiebal : §i@~. naOA@o iXi^yiv * TO ycip dSvvarov * Rom. viii.s.
quod erat impossibile legi , in quo per car- rov vofiH iv tp y.(j-div^ Sid 7^ aapKog f'
1
j
nem infirmabatur, Deus filium suum mit- Siog T iavrov viov 7riy..^aq . cv Of».0id)-
tens in simiiiludinem carnis peccati, et pro l^ari (japKOq di^apriag , itj Tripi d[ji.apriai
peccato, damnavit in carne peccatum, ut KariKityi Tnv d[/.apT'iav iui tyi (sapKi .
"iva
iustificatio legis impleretur in nobis, qui ro diKa'ici)i/.,a rov vofiov 7rXnocoQy\ ou nfA-lv
non secundum carnem ambulamus sed se- roig (x,n Y^ ad^Ka ts^^rarovatv . d\hd y^
cundum spirilum. ZB-ViVf4,a.
Quod vero ait, hoc est. Scopus legis 'O Q My<l . roiovTO Wr aKOTroq . <^n-
erat hominum naturam iustificare : haud atv . fiv ro) v6[^Ci) SiKaicbaat r (^vatv t dv-
tamen id polerat , non propriae infirmita- Qpo)iz-a)V d^vvdrux; q si^? toSto -JSOiftv
tis causa , sed propter audientium ad recte ov 7rapd t olK-iav daoivnav aAAa ^'la t
agendum ignaviam: namque ad carnis vo- T d'KH0VTCOv pa.<ra)vlt(>- 'fhficHTrcoi yb 'iyjiv-
luptatem proclives mandatorum legis la- , Tig osip] T T^ aapKOg nSovnv, 'i(pvyov /aev
militudinem carnis peccati , hoc est cum iv oiA,ota)jA.a.Ti aapKog a.[A,apTiai . rovTi^tv
humana quidem natura, sed tamen pec- dv^^a)7nv^ fji,iv (f,viT<l dfAaPriag q «;tmA-
cato aliena , et pro peccato , damnavit in Kayfx.ivy] .
j^ Tnpi du,apT'ia(; , KariK-^AVi t
(1) Confer quae iiac siiper re dicit idem Cyrillus in expl. epist. ad Roni. ed. nostr. p. gr. 26, lat. 18.
, ,
44 S. CVHILLl ALEXANDRINI
af^riaLv cv rri aa^x.] , i?iiy^a.g ctvTni dw carne peccatum , iniustitia eius coargufa
aSiKiitv „ OTi T dvivBvvov lu d^j^Ticti ihiii- quia innocenteni et peccalo liberum pec-
^i{>ov Tolg T df^ctpTOoXm ifhTifiioii v-zsi- cantium poena adfecisset. IVon aulem id
^oLXkiv ov^^J iva 3 ^iKcaciiar] ov aviXctQiv Pgit , ut quem suscepcrat hominem iusti-
<,S'. <lcmi^ t(jot 'hZdpt, &avdTco (ynoivco- Wl. Sicut Adaryii mortem participavimus,
vnaa/u^ .. ovtco k^ t?) t Kvpia ^cori. ita etiam Domini vitam.
w»s TO KardKpifA-a .. 'iiTu) Kj Bi' ivog SiKaico- tiam iuslificalio vitae. Sicut enim per in-
ftaTog ^iKaicoaig ^conq- coaTnp ^(X^ Jia t^ obedienliam unius hominis peccatores con-
<ZD^tf;to«5
i<rd^raav
T
ol
ivog dvdocoTra
ttoAAoi, ovtco
d/t^TcoAoi «ar-
r^ Sid t^ V7ra-
stituli
tionem
sunt multi,
iusti
ita et per unius obedi-
constituenlur multi. Haec in
i
Koiig tS ivoi SiKaiOi Karai^a-driaovTai o/ cpistola quoque ad Corinthios apertius do-
TToAAo;. TavTa jvj Iv t« vrpoc, Y^o&iv^iovq cet dicens sicut enim in Adamo omncs
:
*
fh^rohri aa^Wi^ov SiddaK<l x!ifcov 'coajTip moriuntur, ita et in Christo omnes vivi-
"^ iv TU)'hSapi. n-dvTiq dwo^vnaKnaiv .'iiTCt) ficabuntur. Undeconstat, victoriam nos-
iU iv TU) X^irS) TrdvTii; (^ao-^oin-^naovTai- tram revera esse Servatoris noslri victo-
cJ^ cov ivSn\ov,cog ypuiTi^a vi^n t aooTn^og riam. Nam et communis clades iuit, illa
vju^ n viKn' 'Aj y6 tiTTa Koivvi yiyoviv n progenitoris noslri clades: oportelque si-
T 7rpQ7rdTopog nftaiv tiTTa- y^ Sil Ka^idTnp cut progenitoris contaniinalionem parlici-
c^eu'6) T^ KOivccviai; >
\ iocowavi^a-j./^ pavimus, ita bonis nos simul perfrui cum
avTUx, tiftdi Tju.a7roKavaai t dya^m tco illo qui de nobis sumplus est, et pro no-
t^ «jmS)v fA,iv dvaXn<p^iVTi, VTuip «j«.Sv
Q
bis coronatus. Quare et divus apostolus
^i^avco^iVTi- oio )Cj •&£7os ci;iros-oAo5 sAt- aiebat : quos praescivil ct praedestinavit
^w *, OTi ovi 7rpoiyva) jt) izpocopiai avfji.- conformes ficri imaginis filii sui, ut sit ipse
(1) Ita co(J. y.oivuv/af , quae si Jeclio sana est niliilve deest, vidctur idiotisinus, uti est xoivd,- in sacris
bibliis pro pollutus, pro/anus.
BE INCARXATIOSE DOMISI CAP. Xl-XIII. 45
vocavit , hos et iustificavit : quos autem iu- 3 7roou)ai(7i , TOVTng i^ cKahiai' r^ «s c/ko,-
stificavit, hos et glorificavit. Et alibi ait: Aitjs, TOVTnq JC) i^ix.a.\(j><!i' k} «5 eJiJtajwa?,
si autem filii, utique et heredes; heredes TOOTK? iCj iS6^a.Gi. Kal iTi^CO^lY Ajfi/" * il
Dei Verbum Deus inchoationera noslram (jo[/,iv. 'Twi^ Traani Toivvv t* «^STSPa? ^v-
suscepit, ut eam per omnem virtutem de- (7cU)? T 0J8 OfOS ?\OyOi T t][tiTi^CtV a^^Ctp-
ducens, ad certamen provocaret adversa- y^riv aviKa^iTo , ha Jia ^d(jni ctvTvw dpi
rium , suuni vero alhletam invictum prae- TMS dfctycav , i]q TrdXnY [^iv TrpoZi^lri r av~-
in sacris evangehis modo aiebat: videbam pctdK^dan' Sio iv Tolg lipolg iva.yyiA'toig
Satanam sicut fulgur de caelo cadentem. 'iki[i- * vvv [tiv, iiSov T acLTctva.v (og daZa- • Ldc. X. IS.
Nunc vero: nisi quis in fortis domum in- TTtlY OIC T OVfiCtVH TTiaoVTCf VVV Q , iav H-n 'Matth.iXH.23.
humanam naturam , ceu quae ad illum ait; oiKtav Kiycov t layypn t av\}pco7riiav
profugerit, et omnia ipsius mandala ex- (^vaiv , iog TTPog c/Kilvov avTO[toXnaaaav , j^
sequi passa fuerit , servitiumque sibi spon- TTav To K-X^jaQlv vtz'' oKiivn 'sionh dvct-
te imposuerit. Et alibi quoque: confidite, a^o[t'ivnY, Kj av-^ctipiTov SaXilav 'fhma-
inquit, ego vici mundum. Et alio loco: act[;AYnY. Ka< ttAAap^a 'j
*
, ^aoailTi, <^n- loh. XVl. :.3.
*
nunc iudicium est mundi , nunc mundi a]v , if(o viv'tKnKa t Kca^tov. Kai' iTi^co^iv Idem XII. il.
princeps eiicietur foras. Et ego si exalta- vvY KDiatg i<rl T Koa^ta t8tk, \vv o ao^^cov t
tus fuero a terra , omnes traham ad me Koapiii (yjc^M^^naiTai i^co- Ka.yco * iciv dTro
ipsum. Et porro pergens, id ipsum cla- 7^ yng i3.vj,a)9a), TtdvTag IXKvaco Trpog i[A.av-
XIII. Quod commune erga homines bene- ty'. ''Ort Koivn t dv-BpcoTrov idpyiala
Jicium fuerit Servatoris incarnatio. n TOv acornpiQ^ oiKovo[A.ia.
habet quicquam namque omni crimine : i^JcQt ovK '.'^ii ovSiv Tfdang yctp dTrnXXay-
alienus , nulla diaboli semina habebat. [tiV(^ a/Tiaj, QvViV il-^^^i 'r^" ToS ^./SoA«
Unde et hunc tvrannide deposuit, et foras a7rip[A,dTC0V Sio iCj TO Tvpavvilv KanTrav-
eiecit, et illorum qui antea ei serviebant aiv , y^ cJ^^i^aKiv i^co, yJj v-aro v^ TrdKai
pedibussubiecit, adhortansdicensque: ecce SovKit/ovTuov araT£<£&E4f TTiTroinKi, Trapiy-
ego dedi vobis poteslatem calcandi supra * i^ov SiSco[ii v[uv c^a-
yvcov, y^ Kiycov
serpentes et scorpiones, et super omnem aiav iraTiiY iTrdvu) o(picov, Kj aKopTrivov , J^
46 S. CYRILLl ALEXANT)RINI
'ixQcofj^ im tLxi l^oplctv t^/j iCuyyiAicov. gelicam historiam veniamus. Ductus est a
Avriy^dy] •^yro r 7rvivu,aT@~> 'lnaoi/S 2/5 t Spiritu in desertum lesus posl haplismum,
'ipnfA,ov f^ -io ^aTTTia^ct Trii^cta^rivcti vtto ut tenlaretur a diaholo. Ductum est au-
T J^/3oAa- dvtix'^*! <^'-'X'
° '^^°5 Ai^o5, tem non Dei Verhum, sed ilhid cx Davidis
ttAA' c/K cm'ip^ctTO<; ^ctfii^ iiTTO t •&«oD semine a Deo Vcrho tempium adsumptum.
Koyov hv\<^Qi)<i vcto<;' yap r diov Ac-
oC Non enim Deum Verhum ad hictandum
yov ih T "zirpoi t 5(a/3oAoK sraMv d-urri- cum diabolo ahduxit Spiritus sanctus, sed
ycty; to 'urviiif^ct to ayiov , aAA' oV iv tJj quod ex Virgine formaverat
illud intjuam
zsaip-divci) di.iwXctai tu> Qicd Koyu) vstov Deo Verbo templum. Perseveravit ieiunus
a>JiT(^ Si-Ti\iGiv t]ftipcti riasctp(XKOVTct, quadraginta (Hebus, tolidenifpie noctibus.
^ vvKToti l<jctp\&iytovi;- ov yap j^^ihnc^iy Non enim voluit eorum qui ohm ieiuna-
C7r!p(Biivcti <^ 7ra\ctt vivv\<^<^KOTCjdv to pti- verant mensuram excedere ne adversus
,
TpoK , ivct ptv\ (^vyK T Trpog ctCrov dvr'i- se pugnam adversarius defugeret ne in- ,
xaA(^ fx,a-)(^nv, "ivct jm.« yvco^iaaq t npv- quam eo qui occultus erat agnito, luctari
ttto/uS^ov , <P^>*'
"^ ""§^5 '^° (^ativo/jd^jov Tra- cujii manifesto recusaret. Huius rei causa ,
A«v TOVTn ^(j.eAv M^ T 7rpo!\fiti[^ivov dpi^- post pracdictum dierum numerum , hu-
ftov T ruiPcov , '^ av-dpct)7ri'icti; i^vaiiog to manae nalurae passionem patefecit, per-
ra'&Q~' vTTO^ctivii, >tj avy^capil tyi 7ri'ivyi misit fami aditum, fame videlicet ansam
Xcopctv Xct^ilv, Kct^nv OKiivci) Bia 7^ 55-«/- diabolo praehens. Non enim accedere au-
vni SiJlovg- oC yap 'srpoaiXQilv iToXptet, debat, (juia multa ab eo digna Deo facta
TToXXa TTip] avTOv ^iOTrpiwn yivofjttva. ^ico- observaverat. Nanique et angeli eo nato tri-
pchv tCj ^ap ayyiXoi T£p^-&?VTOs i-^opdjov pudiaverant, et exortum sidus magos de-
dva.Ti'iKaq «5"«^ y^afa^ iTioSy.fnaiv iiiTi-^oa- duxerat ad adorationem, nempe eiusdem
itvvtiaiv G^" "^ aCTHg cpaXcf^fci >topv;pa'nii ordinis anlesignanos, et ipsum viderat iam
>^ aJTOV iwpct Traaav c/y, n-ctiSog fjtiTiovTa iudc a puerilia omni iuslitiae deditum , a
^iK.aioavvy\v ^diXvTTOftivov xa;tiav, f^v-
, nequitia ahhorrenlem, maliliae osorem; at-
zz-aTtip avco-^iv ifta^Tvpt\a!v * (^f sV^V testahalur: hic est filius meus dilectus, in
vlo<; f^ov dyaTrmoi 'iv u> t\CSo->tt\aa- rov quo mihi complacui. Gratia denique Spi-
TrvivfJtarOf t\ yjj-^i^ i^^Oirnai- ravTct tCj oaa ritus sancti supervenit. Ilaec et eiusmodi
TOial/TttT 5(a/3oAov>caTa;rA«'TTOVTa Ti^oa- alia diabolum terrefacientia , non sinebant
iX^dilv oC-A iia ru) t«s i\fjti~ipag ^vanog accedere ad nostrae naturae athletam. Sed
rt-SAHTJj- log j 7^ Triivtii T Trpoa^oXvw VTri- postquam is famis accessum adniisit , ip-
S-^aro, }Cj '^o(fy\g aCrov iiScv dv&pco7r'iv>\i sum^iue Aidithumani nutrimcnti indigum,
d;6f>tivov , yj x.aprioilv Tnpairipco T^p 7ra- neque ultra antiquorum hominum termi-
Xaicov dvSpu)v oC Sjvdftivov Trpoaip^^irai, num durarc valentem. tunc accessit, an-
Ka^tw oioftiv©^ iCpviKivai fjtiy^iarnv , Kai sam existimans se cepisse maximam faci- ,
(1) Ita se hahet sraeous textus tum in Libliis tuni apud Cvrillura; atque ita apud Sabaterium inter-
pretantur SS. Ambrosius atque Fuliientius; neque abludit Irenaeiis qui tamen pro non credef, scribit non
consentiet. Vulgatus autem interpres diffcrt, quia liebraicuui textuni sectatur.
,,
lotum oculis circumtuetur, eminus obser- KctrcLTO^iVQcti Tiq l^i^^uiv , oAov To7$ ojpOaA-
rans, ut illuc sagittam dirigens adversa- yifuftvcofA.ivov 'fh^nTCOv , "iVct to /SsAo? 6%ii
rium vulneret; sic diabolus omni iustitia p/^l.as T dvTiTroLKov 7r\ri^Vi , ovTcag 6 SidjSo-
Christum videns armatum , situmque ido- Aos Trac^ SiiCctiocTvvyi t Xpi<pov KctQco^urM-
neum scrutans ad quem telum dirigeret, Gfxivov opmv-,}^ TOTTOV ("tiTcav dpftoSiOv ,'ivct
ut emergentem vidil fameni, audacter ac- TO jSiAOi C/lCil aiCOVTiCJTI] , COi ilSl T TTilvctV
lius Dei es , dic ut lapides isti panes fiant. ip)^lTCtl rOIWV XiyCOV H t;<OS H T \Jiii, • Malth. IV. :),
Cerle id non fecisset , nisi famis passionem i^TTi "iVCt o/ AjGoI OVTOl aprOi yiVCOVTCif OVK
Servator admisisset. Quam rein ex iis quae av T tStO 7ri7ro'iyiKiv , £( pJI tO Trd-^Of 7^
poslea evenerunt quilibet manifeste cog- oCliVYli (TWTHp actTiSi^CtTO- 7^ tStO [^d^Ot
noscet. Siquidem statim ac victus in lucta T(5 Cfc T /y^ ravTct aa(p7t)c,' log yi t]TTi)-^i)
fuit, expertusque didicit, hunc esse quem TT-aAaiaas, jtj Jta t^ 7ri'i^a,g «paGjv, OTiav-
prophetae omnes praedixerant , ne aspe- Tog 'i^v ov 01 7rpo(^iiTcti ^poiKripv^av avrav-
ctuin quid«m eius accedentis ferre ausus Tig ., ovdi T •&2av at;To3 ^po<novT©~' (?2-
est , sed ilico aufugit , nunc clamans : quid p«v iToXftnGiv , dKK' ivQvg IJpaTrsTfjOo^sv,
nobis et tibi , fili Dei ? cur venisti ante VVV l^iV pOCOV , Tl M/XiV Zj (JOi Vii T Cf » ; » Idcm VIII. 5!i.
tempus torquere nos? Nunc autem: novi T( HA-&5S Trpo KaiPOV (iacjav'icrcti «jaa5; v5v
quod filius Dei sis ; adiuro le , ne me tor- j, OiOa (7£ Tig it vtog t -afoi;, opKic^co
queas. Adeo illum timebat, iudicenKjue fa- m ft-n fjui (8a<TaviC7il5' * ovrcog idi^otK^, k^ • luc. viii. 2.^.
cem audivi , filium te vocitanlem ; ignoro :pcoviig YiKnda. (^ncjt .. tovto a KaKiaa(Tng ,,
ctus fuero. Factis mihi persuade , qui ap- cTKaKov ^rilcjQV fjLi^tct T 7r^ayi^aTui)v cog
pellaris, eum te esse revera. Nam si hoc KiKXnaai., dXn^iog vTrdpyjag- dv yd^ t«-
didicero, fugiam, evadam, quominus te- 70 jwa^o), !pst;^OjM.ai , )Cj dpa7riTiu(Tco ., y^
cum collucter deprecabor. Etenim quan- T Troog cji :7N^.(Tn'(70f*»' ^raAnv 0(5a yap
tum inler nos duos intersit, scio. Demon- oGov Ipcov r^ (Jov TO Sidctiopov Sii^ov roi-
slra ergo prodigium , tuamque miracula Yvv To Savjjt.a t^ r Qavy-aTH^yiav , d'i5a-
patrandi efficaciam ; doce me prodigii au- ^ov r T •3-a!;jM.aT@o Trotnrnv- inri 'iva ol
ctorem ; dic ut lapides isti panes fiant. \'i-dot ovTOi aoToi yivcovTai.
Ergo his auditis, celat deitatem Chri- Tovrcov ciKOVjag KpvoUTi \tiv t OsotM'
stus, humanaeque naturae more loquitur: ra, CAc\ '^ dv^P(j07ri'iag SJ3-KiUTat (pvcncog-
,
48 S. CYRILLI ALEXANURINI
ovK eV aPTa i^ovai-, Xiycov, <^y\anrcn av- non ex solo pane vivil homo, sed ex oinni
Gpw^o?, rtAA' cv 7ra.YT} pMpari 5ia ^6[A.a.- verbo (juod proccdil de ore Dei. Possum,
Tog >>K7ropdjojx.iY(i) -^ioZ- 5(/KajU.ai, (jMCiV, inrjuit, siiic pane niilriri. Neque enim pa-
aKrfC/ apTH '^atpriva.f ov y.ovov y) apToig r nibus tautum >ila liominum suslentatur,
T dv^pooTrav aufx-oPTilTai (^coYi , a.AAa. p>ifji,a. sed Dei Acrbum suflicit uni^ersae liomi-
•^fS aaxil Traoav t dv^pcoTrcov Sj^.^dpi.^ai num alendae naturae. Sic israheliticus pa-
tLuu ^vaiv ovTOOc, lapanAiTiKog BiiTpa(pri slus fuit populus, quadraginla annis man-
Aao?, TiOiTaoay.oYTa, ixii avAAitcov to iiav- na colhgens, et avium venatu fruens quae
va, y^ G>)pa5 dTroKavcov ooviSmv TriTri^n^i- Dei vohinlate irretiabantur. Ilem Eiias cor-
v«5 /3«A>i Bj8' k^ 'HAiae x.opa>ca5 sViWTO^as vos altores habuit ; Elisaeus aulem agresli
'iiX^' ^ EAio"a'/05 rt^/o(5 KayJivoKi t«5 6ia- olere sodales suos nutrivit. Scd cur vetera
(Tiiras ^iiQpi.^i- }Cj T( pe Bil to. TsaKaia enumero? lohannes (jui nuper apud lor-
xaraAs^^MV; 'I«ayy«5 CJsSf o 'iva^^^^^oi c* rS) danem baptizabal, omnemque aetalera in
'Iop5ayw j(3ttTTl^<»y, •z.nz^Tav re t v^AiKiav deserto transegil, locustis ahtur et apum
cv T« ip-flfji,u> <5^TfA«(Ta5, rtjcfljffi '^i<tiiTai, silvestrium fructu. Haud ergo incredibile
j^ pciAiTTcbv d^^icov «.apTTU)- ovZiv To'ivvv cst , Hos quoque insolito a Deo cibo nu-
dTXTHMi . }^ y]fA,a.i dTTO Biov ^eyJl 5Vfa'&«- triri, et pane non indigere.
vai "^oi^yi, }tj apTn jU.»i Sin-diivai.
aySjttKMas, yi^aTTTai Mycov, kvoiov t 6sov Deum tuum adorabis, et illi soli servies;
T 't^l oAmv i9-fov, 6 [A,iv d^ui-iS^a T^ yiTTm ignominiam cladis non ferens, timens tre-
rful aAsyJjvluj ov ^ipcov, Koi ^«AiSv, Kal mensque, et se tvrannide depulsum iri ex-
Tpi[A,m , Koi Tviq TV^avv'i^@^ cx^Kyi-^Kai- pectans. Nam quum lela omnia insumpsis-
<&a/ Ti-^oaSoKMv TravTa yap avTOv Kivct)- set, cunclasque fraudis luclas ipsi admo-
(Ttts ra /SsA» , Kj •^aaac, avTOv t«5 d-usa- visset , invulnerabilcm inviclumque athle-
T«6 T(X5 5TaAa5 7r^0(TJv£r>ca)v , a^iMTOv ivpi tam esse cognovit. Etenim (juum eum Ada-
Kj dx\TT;\TOv T dQKviTyw K^ ft)5 to) ASctfA, mi instar fuissel adgressus non qualem
,
a-yyiXoi Si to) vi;c«T>i 5rpoo-i6vTS5 o'i tto^- clorem accedentes, qui eminus antea lu-
^ooQiv ico^cov liw 'zs-axliv . Ka^&dziri^ Tivig ctam speclaverant ceu quidam amatores ,
libertati , adversarii claciem spectantes gau- ^iplct., iydvVVVTO T dVTiTS^aAii tIw i]TTCtV
debant. opcavTii.
XV. Nisi Christus mentem quoque adsum- li' . ''OtI ll VOVV OVK dviKcl^lV ., OVOiV TJ-^li
refutant , qui mentis loco Deum Verbum Aoyictv . 05 (ivr/ vov r ^eov Koyov cvofAYi-
in adsumpfa carne inhabitavisse dicil. Nam dcti My{ TYi 's>poaX-A^^i\<y'<} (JctpKi- «<
^
si forte humanam mentem adsumpta na- vSj' ovy, £/;^sv dv^^pMTnvoY « dvctXncpQelcct,
tura non habuisset, Deus utique solus cum (pvdig .. -diog y,iv 6 vpoc, t 5ia./3oAov dyciy-
lisset ; Deo autem victore, ego nihil de vi- /U^Oi' QiOV j ViVlKmOTOC, iyo) f^iV OvSiV
ctoria profecissem , quia ad eam nil con- d-zxrcavdf^i^lw t^ vUk? , ug ovSiv lU TctvTviv
tulissem. Sed et omni ob eam gaudio ca- ilaiviyKwv «AAa )U t^ cu^Tiv^div iv(ppocrv-
rerem , quia alieno tantum trophaeo glo- vn? fsyvfjt.vcof^cti , ci)i i7n Tpo7ra.ioig yctv^icav
tur, superbiret, seque iactaret , ceu cum 7rdF{.. Kj \iLiya, cppovil . ju aiftvvTiTcc.i . ag
Deo proeliatus, et a Deo victus. Magnum •3-«&) "Zuctkctiaciq ., £j v^uiyo Qiov JirTH-dffS'
quid enim ipsi esset a Deo vinci. Nam si fjLiyct '^ ctvTca TCj tO nTTnGHKai vzffO ^cH'
Deus Verbum mentis loco , , in suscepto cor- OTi it dioi; \6y(^ WK dvr^t vov cy tu)
absurde dixisset : ego , domine et rerum iyu). SicaroTct ^ TroJHTa t oA«v, ov Tspog
omnium auctor, haud contra te pugnam (j! T /*a%nv dviSi^dt^iJv oiSct ydp aa liui
suscepi: novi enim dignitatem tuam, scio dpictv iixig-ctficti T t^^aaictv , ytvcoaKCO t
.
faclus sum. Cedo autem de victoria ipsis viKv\g. yJj ujo.ai Tolg ovpctvioig S^f/.otg, m
angelis cunctisque caeleslibus coetibus TTOTi y^ TctXcti-iZcap©^ i'ig v-zsiipxov iyu)'
quorum infehx ego pars ohm fui. Sed proe- duu Q jM-a^^MV Tt^og tovtov dviSi^df^nv . bv
Hum contra hunc suscepi, quem de hmo dTo n-nXov fjiiv JisaAaffa? . KaT iiKOVct.
q
formalum ad imaginem tuam condidisti ar.v i^anomactg, y^ iTifji.viaa.g tu) Aoycc, Kcti
rationis usu exornasti , et paradisi civem 3)$5a3s'<T» xoAiTHv KitTi^nactg . Kj yiig K;
exhibuisti. Hunc ego ad hanc usque diem ^i T^ ayii^spov «jwspa? v<;cwv , >tj (idAAcav,
vincens et vulnerans et morti addicens per- T^ TO) &avaT6J ©^^7r«jM.;rwv Sfg.TiKa)- ra-
sto. Huic in stadium adducto , et mecum Tov iig Tu <rdSiov dyctycov . Kcti zuctkctieiV
luctari coacto, vehm ipse spectator adsis iu-oi xiXivTo.g. '^bov dictrrii uCiTOi Jt^ •rp
demonstra illi victoriae artificia, instrue ut VTroSa^ov clvtui Tcii t^ v/)c«? Aabai;, aA«-
(t) De variis Apollinaris erroribus niemini nie olim disserere Script. vet. T. I. ed. prim. p. 185. in
adn. ,
quo tempore nonnuUa eius in Lucam fragmenta e.\ vatieano codice edidi: quamquam multo lau-
tiores Apollinaris copiae ex aliis adliuc codicibus producendae miiii supersunt.
7
. ,,
50 S. CYBILLI ALEXANDRINI
XctiovTi' Oii ycip OVTO) &pct7vg iyco , r^ t Non enim ego ila sum audax, et mente
(ppoviiv cl^i<ry^^uic, . ui uo] rS) 7roit]Tij ttcl- caplus, ul lecum creatore certare atlgre-
Aocic-iv '^'h')(_non(Tcti' TccvTX av iiTnv 6 Sia- diar. Ilaec iure dinbolus servatori Chrislo
jSoA©^ Smcticoi -zi^poi T cctiTtlpx Xpiroi', dixisset, si ccrte liaud liomo fuisset, sed
iiTTip ovK avii^coTroi fiv «AAa SiOi 6 dYTi
. Deus vice liominis luctaiis. Xam si mens
elv-^ocoTrii Trcckcbiuov il yap vovg avSpQ^Tri- huuiana in eo non crat , Deus loco mentis
l'G5 ovK tiv Cii ctVTO) . •&605 dvTi vov VTrio- inhaerens officia mentis implessel. Deus
,
^iov Tcc TU) vlo cwripyei n-^oatiy.oVTX- -S-fo? ( mera deitas ) simul cum corpore esu-
id est
f^iv fiv TCt) aco[x,a.Ti (}VfA,7rtivu.Ta,q., -S-sos 'j risset, Deus sitissel, Deus laborem et reli-
oi-vj/Mffas, ;tj KOTiiaascq, tCj ctAAa TsrdvTct quas omnes perpessus esset humanas pas-
Tci dv-&p'^-s!nvct v7ropi,iiva,f 'srct^tifjca.rcf ii siones. Porro si Deus luctatus esset atque
Q •&f05 •isa.KctKJctc, , }tj V(«.))f7u.5 x.etyoo t \ icisset ego quidem victoria caruissem
,
yiAbi i^i^nita,!^ Qio<i Q dn> Siica.ioaiiinv Deus vero omnem iustitiam iniplessct. Si-
aTTctaav KctTopQcixjxf- iiTnp w; (^)aaiv ol quidem, ut aiunl apollinarianae garruHta-
T/iS ' kTnoKivapiov TipQpiiai OftoKoytiTcti „ tis professores, quia impossibile erat hu-
'fi^ d^vvciTOV yiv ft} oi/ dvQpcoTsivci) \_voi'] mana praeditum mente , iustiliae leges ad-
Tz^Anoooaai t- SiKaioaovtii G?i~ v6y.>ii ovy. implere, hanc idcirco non suscepit Ver-
dviXd^iTO TOVTOV 9';05 Kz'} ©" bum Deus.
it' • ''Oti 01 d/J!pTdvoYTii aTroKoyiav lyjti- XVI. Quod defensionem haheant pecca-
aiY, el 0)5 da&ivii r vovv ovk dviKa- lores , si nientem, utpote infirmam,
^iY 6 -9-605 KoyQ^.. Deus Verbum non suscepit.
Tot/TO Q KiyovTig, vrpcoTov ftiv dSv- Hoc dum aiunt, primo quidem haud
s/afticiv TTQOadTrTiiaiV ov r TV^ovaav avTco modicam impotentiam ipsi Deo affingunt
TOi) •&£6). inrip . cai (pccaiv . ovy^ olov ti iiY siquidem, ut aiunt, fieri non poterat ul si
av^poo^MOv- \ciT7iTa q }i^ usa.ji toic, d/jSp- ficaret. Deindc peccatoribus cunclis et di- ,
Tdvaai iij Cffir -df/a^ vi^iu.b'5 fu&^GaivnaiV , vinarum legum violatoribus defensionis ,
aTroKoyiai viravoiytiai ^vpav iiTroHY yap fores patefaciunt. lure eniiu lerum oni-
itKOTCOi Tr^og T T oKci)Y diov ovK daiyvco- nium Deo dicerenl: nihii \enia indignum ,
[taTa., T Ti "dSpo T YOfta . iCt T /Ay T vo- tum ante tum post legem tum caelibes ,
[tOY , 01 Cii d(\)yici, o\ cv '("vyo). oi cv yrKij- tuni coniugali tum opulenli tum inopes
,
TCt) . 01 Cii dKTti7icx. TrKtidcoaai an t»? cvto- qui menlis causa tuas adimplere leges haud
Kcci ftn Buvti^diYTii Sict TOVTOV r^ Tavra potucruul ; nequicquam Spiritu tuo sanctis-
TU) 'sraYayici) (r« •zsvivftan ^onQoii/jS^jOi' simo auxiiiante. Sed cur phiribus \erbis
Jij Ti Oii Tu 'uroKKa Kiy^iV :, at;T05, w 5e- opus sit? Tu ipse, Domine, carne indu-
enroTa, cv aapKi <t;i^^y'iyovai., i^ adpKa tus venisti ; sed carnem quidem nostram
f^iv viftiTipav avsAtt/Se? . t q voDv coc, kcjo- adsumpsisti , mentem tamen ul virtutis ade-
KvovTa 1* d^iTtii t KTtiaiY, y^ t^ d/^Tiag plioni conlrariam, et peccati errori facile
T dTrdrlai pa3.'a)5 V7roSi/^o/ji^OY . a-jsrspci- obnoxiara, recusasti nec sumere passus es:
,
tuqiie adeo mentis vice in carne functus ^a.g. y^ oux. rinax^ XaL^iiv yifovag ^j dvTi
es , atqiie ila iustitiam felici successu per- \0V TYl GctOfCl . Kj TCj) TDO^mU) TOVTO) T 6i-
egisti. Hac videlicel ratione peccatum vi- Ka,ioayvY\v x.ctTcap&aKTcii- tovtu) to) Sottci)
cisti. Deus enim es, volunlatis vi quicquid T d/..upTictv vivix.tix.cti' Qso? yap VTrap^^itg ^
libueril agens, nutu luo negoiia versans. (iaXri TTQiCdY To Sox^v . vet/paTi fji.iTa(7Kevd-
Xos vero mente huniana praedili <juam , C^tdv Tct 'v7^d.y\i^aTa' y\\^iig q vovv ''/ovTig
tu tibi sumere noluisli necessario sub pec- . T d.v%pci)7;jiyov . ov ivaKa^uv 0'Jx. v\Q'iX\i-
cato degimus, tua sequi ^estigia non ^a- aag . dvayxaiux; vtzo t d/MpTiav Tvyyd-
lentes. Quid est enim humana niens prae vofj^.. Tolg (jolg dx,o\3-dri<7ai "lyjiai.v ovx,
Dei viribus , sapientia , lumine , iustitia ,
hyvaavTig. Ti ^a^ vovg dv&^caTrivog Trpog
vita , aliisque subslantiae tuae efficaciis ,
Siov Svydf/.iv -^ &iOv ao^piav., y^ (pwe. ySj
tua scaturiunt? Haec credibiliter dicerent yiiag t* a;-? ovaiag a'i y.a-^diz-ep d><.T~iviq
ii qui peccato servire decrevissent Deus , si ySj Kct[^7ry]Sivig c/x. '^ (TH? dvicr^^^jiai (^vuia>g •
Verbum dum vere hominem adsumeret TaiiT' civ ilxoTCcg ('i-sroiiv o» t« aftapTict
hac ratione impeccantiam suam sibi con- ^HKivnv alpov/J^joi : fiVj^ o Qiog Xoy^Q..,
ciliasset. dXnQcbg av avvaviKadv a.v^?u)-^ov tovtu)
Tcp "^OT.ct) fjL-fl^^avnadfj^Jog TodvafjidpTYiTOV.
XVII. Argumenta ob demonstrandum ,
recte factam fuisse mentis humanae iCj • KaTaaxivn . oti ivXoyog n t vov
adsumptionem. dv&poosnva aiaAn^is.
omittamus. Nos vero ad propositum argu- Al7rCt)fJ>^J iTTI T ^apOVTOi' Jlf/tt/S Q iTTl T TTpO-
menlum revertamur, atque demonstremus xnfikvAV VTro^iaiv iwavikbcofj^j , tC^ ^ii^u)fj&ij
necessariam fuisse Servatoris nostri incar- r T acoTti^og y\/.F^ olxovoiJ^iav dvafxaiu)g fi-
nationem. Quia enim totus homo deceptus '^vYif^ivnv i7r-.Sr! pi d.7rag o dv^pu)7ro<; YiTra-
fuerat , totusque sub peccatum deciderat, THi&n, Y^ drrag VTror d/^riav iyiviTO., iCj
et ante ipsum corpus mens errorem ad- TT^o T ircofj^aTog q t- dTrdTvw o vovg VTTi^i-
miserat ; namque antea mentis consensus '^aTO- « T vov y6 Tr^OTipov avyxaTd^-aig t
peccatum delineat , deinde id corpus per a/.SpT\av axia^a^ii , eiO feTW? Sid t^ ci/ip-
suam actionem figurat merito Christus , ynag to acafta TavTViV ftopiioi ., ilKOTCog 6
dominus lapsam naturam erigere volens, SicmoTtig X^Jros t ^riTiTcoxviav cpvaiv dva-
utrique- simul manum porngit, et lacen- ^y.aai ^aXo /jS^og ., Trdai Xnpa o^iyi, luxn-
tem carnem in(|uam ac mentem
erigit , ,
ftivw iyiipn T adpx-a (tnui r vovv, o? jc^
quae ad creatoris imaginem facta fuit. Est iytyovii xar elxcva t KTtaaVTOg' dopaTOi
enim mens invisibilis incontemplabilis ,
,
Ti -^ i<pi , y^ dbiarog , dvi^piXTog Ti , i^ dxa-
impers ia et incomprehensibilis , neque se Td\Yi7rT0i, ii^ sauTOv fh^pdjuSfjog . Trpog
q
ipsam cognoscens , et insuper incircumscri- mroigy^ d-^i^i^a^og- i'l7riPe]gTTKofia/^
pta : et si cogitationum phantasiam specta- aTTO/SAs-v^ai/^^^j (pavTaalav ., tiyefj.oyia ts y^
et scientiis ornata , parva quaedam ac nova Kexoafji.Yifji.ivog, ^payjjc, rig <t v'iog ^tifjuia^-
creatrix , vel ut verius dicam creatoris imi- ^oj, >i to yi dXYi^'i<^ioov eiTriiv t ^«lii^^foi/
tatrix, regina creaturae visibijis, vel regis ,itijM.«T«$, BaaiXivg t^ op«u.5v»$ XTiaeag . fj
imago, tributa de terra coUigens, ex mari, (^aaiXicog eiKcor , (^^png avXXiyoov C4:. yyig,
atque aere, ex sole ac luna et stellis, ex o-^ QaKdrTYig, J^ <x«^c?, t^ «Ai« v^ aiA>'\-
caelo et nubibus, ex ovibus, bobus, aliis- vY\g y^ d^^eocov , c'-^ ipav^a yJj vi^ccv, c/k Trpo-
, ,
52 S. CYRILH AtEXANDRlNI
ficLTCOV tCj fiom Kj T a.\Acov >CTyivm , jM.aA- que pecudibus; immo vero omnium fru-
Aov 3 TrdvTctg avTOov g5u' y.%^7iov<, Spirro- ctus carpens: eius onim gratia visiJjilia cun-
/j^fJOi' Si' a.'jTOv ja^ iyiveTO to. o^utfj^a... cta sunt facla ; nam Deus horum non est
vov iCiu voaci) iCj yvipf SovMvov Koi &a.- necla corruptam mortique mancipatam hu-
va,Ta) aviXa^i , to Si XoyiKOV Koi d-da- manitatem non ita adsumpsit, ut partem
varoK Kj xar' iiKova ys^^onfjt.ivov vTTi^il- ipsius rationaiem el immorlalem alque ad
di , Ka) TOVTa KCl.KCCi, wq (padl , Sjg-KH- imaginem suam factani despexerit prae- ;
fj^oy aWa Traaav r tpt/tJiv TrahaMQil- serlim quia male ut aiunt se habebat sed
, , :
aav ctiiOT>ro'iy[(!i- Koi to y,iY avTrii Kaivov universam naturam antiquatam renovavit.
d^wiipyda-aTO, to ^i ^iTraAaicofx.ivov Kai Anne enim partem eius novam fecisset il- ,
$ii(P'&ap[ji.iY0v dv'\aTOv ilaai ; Kai raDra lam vero quae inveterata erat et corru-
,
TijM.ioJTaTO)' VT[d^')(OV , Kai d^avaaio. titi- pta, sine remedio esse sivisset? quum prae-
[^nfJ.iVLV, Koi KoyCd KiKOaiA,VIIJ.'iYOY , Kai T^ sertim pars haec pretiosissima esset, et im-
Tji/' voy}TO)Y iji.o'ipai TvyyjLYOY' rp dTOTrco- mortalitate pollens, et rationis usu exor-
rdTCOY yap tO ja.iy Gcoy.a to 7tv\Kivov, Kai nata, el ad inteiiectuaHum ordinem perti-
^OlKOV, Kai 'csd^iai, <TVYi^iVyfl.'iVOV , Kai nens. Absurdissinium quippe fuisset, cor-
TTPO^jXTiX^Qr.Yai, Kcti dYa\yiJ;-^i)Yai , y^ c/k pus luleum et pulvereum , et passionibus
Si^iO)V Tiiq [ji,iy aAcetjvvri Ka-QiS^VY^&iiYai' impHcitum sibi adsuraere atque adiungere
TOV Si YOvv (^ dopacTOY , TOY d^avaTOV et in dextera maiestatis collocare: mentem
(^ r\ycf*,0Ya tov luov, tov k^t' iiKova vero invisibilem, immortalem, animantis
^siav yi'^vyif.i,iYOY , tov di^-^apcr'ia. TiTifA.»- rectricem, ad Dei factam imaginem , incor-
ftivov , rov Tov Gcof*,aT@~' r\v'ioxov , v^ kv- ruptibilitate praeditam corporis veluti au- ,
Tov 6t^sppi;p-&ai xarw , Kai tjTs tou (TCO- vis peritia abundat hanc, inquam mcntem
; ,
jttar©-. jM.« f/.iTa\ayxdYiiY tijMM?- Jii' ov ad inferiorem gradum deprimi , nec parem
TO (JCOfA.a TKf AoyiKyii lyiViTO KT^icncoi' Si' saltem cum corpore honorem participa-
-6V Y0f4,0'diG'iai, Kai ixrpo.^i^Tilai, cP^i' ov re cum lamen eius causa corpus ralionalis
;
.dycovii, Kai Trdkai, Kai viKai, iCj dvah- creatura e% ascrit quum eiusdem causa da-
;
JB>I0"£l5, Kai QTil^aVOi' 5i' OV Kai TO dibfjCX lae fuerint leges ac prophetiae per quam ;
Tiv^n i/.vaTy\piov ov ydp v^jsi^ d-^vyii.0Y Servaloris nostri adventus contigit , et in-
(1) Praeclarissirae his Cicero adstipulatur iaScipionis sonmio. Tii vero sic habeto, nonesse te mor-
talem, sed corpu.i hoc: nec eniin tu es, quein forma ista declarat, sed niens cidusque is est qvisque,
non eu figura quae digito demonstrari potest. Pudeat ergo eos, qui totum bominem materiam esse raor-
talera dicere audent.
,
propter irralionalia iumenta aut lapides SpcaTTcav "\.vx^^ <j-&avaTOV svoixoi' •A.'.x,rr\-
Sed qui nugas magis quam veritatem AAA' T t;9Aov 7rPOTif>i.ric^ot,i t^ «Ah-
aestimat Apollinaris, rectisque ac piis dog- &i'ici(; 'Aix-oP^ivapiQ^ . it; t ivcn^ciiY Soy-
matibus suam anteponit garrulitatem , car- jttaTav T oix,ii%v TTPOTa^cti a^oXiaxiciv . t
nem quidem Deo Verbo assumptam ait
a fyi.iv adpicct, T Gsov Ao^ov rtVfiA«(pievtti (p«(T( .,
rit: poterat autem solo mandato nostram ydp- Y\^vvctTO Q jtj jM-ovw OT^ocrra^jU-aTi r
operari salulem. Sed tamen voluit nos quo- «^wjTSpav 7f9ctyit.aLTivGct^ <JiDTH^iav aAA'
que conaniunionem aliquam recte factorum >i9jAn(Ttv s;^stv Tiva iC^ yiftcif ilg to KccTop-
habere : quod ut efficeret peccatricem ad- , Qov/u8{JOv KOivcovictv ., ov 'X.cLpiv Aa/3a)v (^v-
sumplam natiiram, eamque suis laboribus diV T r/J^TYtX.vlctV .) TTOVOig CtVTVW olKiioii
sedibus donavit : et per eam quam ipse Kj T i^urapxVICaV \TpOVCi)V Ylj^lCiXJi . K^ Oia T
simapsit humanitatein , universo generi li- A/i!pSsvT05 -ziravTi tw y'ivn c^ kKivQip',ct<;
bertatem communicavit, Sed enim nihil fti/iScaKiv aAA' ovSiv TOVTCov ilg vovv Aa-
horum reputans hic sapientissimus , voca- /3a)V <7Ct)(pCt)TaT(^ , T lU,iyctKO(pCCVOTCLTOV
se iudicat. Verbum enim, inquit, caro fa- Y\Wncti' Aofog fd^ (p«(7i * . ad^^ iyiviTo . ' '<''' i- 1*-
,
ctum est , et habitavit in nobis. Atqui om- y^ iiJKYIVCOCTlV Cti Y]jJ.lv T^ ToCVTCt /Jctl^ai il-
divinam scripturam appellare solere: quae d^iict p^a(pM Trpocjctyopiiiii , v^ ttm ftiv ctTTO
modo quidem ex anima totum hoiTHnem T^ J,u^M5 TrdvTct KctKii r 'dv^pci>7rov , ttyi
animal denotat ; omnes enim , inquit , ani- (Tcti ya^ al 4^X"''' '"' ffVsA-SSaai, <pn(Jiv
^
mae, quae ingressae sunt cum lacobo in dfxct 'lctKCi)^ ih Ai'')'t/'srTOV :ficl\oftnicovTst,
stat autem non fuisse incorporeos lacobi 01 T 'lctKcojS vlo'i Ti , Itj iKyOVOi, dKK' aTTO
filios atque nepotes; sed ex parte totum ftipHt; TO srav o jVo^ioj^a(po5 iS/iKcocJi- y^
^Ezech.xvin.
historicus demonsrtavit. Et rursus anima : TrdKiv * 4^;;^" ^ ct/i^T(iv«(Ta, at^rM aTro-
quae peccaverit, ipsa morietur. \emo vero 9-avf7Tai' ovSilq Si iyvuo 'mcoTroTi -^v^^nv
umquam scivit animam absqiie corpore in av<s6 acoftctTOt; df^ctOTici. i^j^TriGOvactv Kcti
culpam incidisse. Et denuo: non permane- aS-9-15 * , Ot> pvi KCtTCtftilVY) TO 7rViVftct ftH • Gen. VI. s.
bit spiritus meus in hominibus istis , quia Iv Toli avGgW^OJS TOfTOIS-v SlCt TO ilVcti U.V-
(1) Hunc numerum in graeca genesi scriptum, et cum act. apost. VII. 14. consentientem , sequuntur
latini etiam patres aliquot, teste Sabaterio; apud quem Hieronymus quoque et Augustinus de re disserunt-
5\ S. CYBILLI ALEXANDRINI
*
cJtr aapica' Koi o zrpotprir^q iTtpco-di caro sunl. Et alibi propheta: omnis caro
' ita cod. , non Traao. C!ctp^ X°''^ ' ''''' 'vaaaa. So^a. dv pulvis , et omnis hominum gloria ceu foeni ,
&^cD7ni cog av^dog xoi^rov Jtj 6 //.ctKd^i^ flos. Beatus quoque David : recordatus est
inquit, (juod caro siuit, spirilus vadcns et
'srvivfjia. -TrpoivofAivov ^ Tu ou-A c^aTpi^:y non re(hens. Esl autcm unicuique cxplo-
TTctVTi Q §ri7ns&iv yya)pi[AOv, c»c, oCjc a.-^u- ratum, non fuisse hos inanimes (]uos re-
^oi i\octv oxjTOi cov x.a.Tttyo^i~t , x.al oic, vo- prehendit, vel (juibiis hgcm constituit, vel
|U.0'&ST£7, Kj ct>v ipitt}yiii<l T (^uaiv. quorum naturam dcscribit.
Ov ftovov 3 gSu" Ka.Tyifopii[tiv>ig [As^^' Neque solum de vituperatis ita loqui-
« 5^a(5«] aAAa K^ T iTTcnvisftivoDV ckv ko- tur scriplura verum etiam de , haudalissi-
pu(^a.iovg' Xj tovtcov f^apTvg o fietKapii^ mis. Testis Paulus, qui in epistola ad Ga-
UavMg cv t^ Trflo? FaAaTas Aiyaiv * ot£ latas ail : « cum aulem phicuil ei , qui me
Q ivdcKr\(JiV 6 -d^iOg d(^0pi<jag PH C/H. KOl- segregavit ex ulero matris meae, et voca-
\iaq ftr\Zog jit«, y^ KaKiia.g Sta t* '^a.piTog %it per gratiam suam, ut rcveh^ret fihum
avTOu d7roKx\v-^ai t viov avrov cv ifto} suum in me , conlinuo non adquievi carni
iCSiceg ov TrpocFavidif^luJ (TctpKi Vy aiuaTi, et sanguini , sed ad praecessores meos apo-
flAAa 1 ) wpog C^rtr Trpo ifjcov dyro^oAovg stoh)s accessi. » Si ergo non tantum de car-
dvii\-&0V il Si OV fbOVOV iisri T (TapKlKOV nah affectu, et de morlahtate, carnis sen-
(^^ovr\fta.TOg k^ t^ Gvjitot^to?, to t^ capnog verum etiam de universa
sus intelhgitur,
(ppovt\fta AaiA.fiaviTai , rfAAa tcj iTii 7rdar\g hominis natura patet dictionem « Yerbum ,
T^ T dv^pd)7rii (pvaicog, ivSr\AoY ag ro o Ao- caro factum esl » non quod visibile ani-
yog aap^ iyiviro t /"&)« , ov ro (^anofj^ov mantis est tanlummodo, sed totum homi-
jM.OFOi', aAA' oAov ar\fJi,a'iv{ t ay^^wTOV fe5s nem significare .Nequeconversionem quan-
^05rwK Tiva. T^ &i'iag oCa'iag ilg aapKa (f«(T/ dam divinae substantiae in carnem evenis-
^fjSJoMiS^, rtAAa r vtto t •&5ot; A(3^« ava- se dicit, se(i adsumptam a Deo Verbo hu-
AH'\|,i>' T^ dvKiO(jd7ri\ag Ki\ovTr<l (^vaicog' C/>aiiio manam naturam praedical. Sicut enim lo-
3. yap ro * , Xpiarog r\i/.dg c^r\yc^aaiv ok cutio « Christus redcmit nos de maledicto
T^ ;taTa^a5 t voj(*«, "^oo/j^og VTTip y^/u^ legis, factus pronobismaledictum » nequa-
xaTtt^a, ov T iig Kard^av psTa/SoA/iv -^ r quam innuit mutationem fontis bonorum
ayaScav 7rr\yr\g aiy'irriTai, dwd t ^i' av- in malediclum, sed potius factam per ip-
ToD '^oof^ivlw T^ d/Jjf>r'iag r\ynv t^ Kard^ag sum peccati sive maledicti depulsionem ; et
a7raXKayr\v , ru to ^'jS£9t, a/Spriav v-zs-ip sicuti verba « factum esse peccatum pro
H/t/JJt) T fir\ yvcvra afjcapriav , ov t '^
~
nobis eum (jui ])eccalum non noverat » ne-
SiKaioavvng ar\fj.a'n'(l '^oTrrw '
o^iTnov yd? quaquam iiisliliac mulalionem significant
TO Q^iiov , Kj dvaAhOiiarov , ccg Sid t rrpo- (est enim invcrtibihs Deus et immulabilis,
(pnrov /3oa- " Kai oCk
iyo) iiijci, »iAAOiu)- sicuti per prophetam c lamal : ego suni , et
ftai j.. aAAa Tiuj rjtT r\fJ!.ir'i^ci)v dftaprnf^d- non mutor:) sed peccatorura noslrorum
Tcov amAn.vj.iv 'iSi yd^ (pnaiv ' 6 di.t.vog t adsumptionem ecce enim ait agnus Dei : , ,
jiov, idi aiocov r afjcapriav r Kcafjca, ecce (|ui toiht peccatum mundi ; sic, in-
ovTco TO ?>.cyog aap^ iyiviro, ov t aA- quam . dictio « Verbum caro factum est »
?^o'icoaiv \iy<l t^ dicrnri^ , dXXd t^ dv- non mulalioncm dicil dcilalis, sed huma-
Bpca-zinvng (pvaicog dvdAn~\iV tW a^aTOK nae naturae adsumptionem. Xamquc inef-
ya^ Tov ^iov ^i?.av-&o(o-^'iav o iCayyiM- fabilem Dei erga homincs carilatcm prae-
<rng Knpvrrcov , cog i^'i§ariv u>g 6 cv dpyri dicare voicns evangehsta , postquam (io-
(1) Ita cod. aXXx sed , pro neque, quod tanien contra coiiimuneni prorsus codicum et edilionuni
auctoritatem esse videtur.
DE INCARNATIONE DOMIM CAP. XVIII.
tuil , eum qui ab initio erat , et cjui Deus &)i' 1 ), y2, ^iOg m ^ :tj Ti-pog t diov cov , •fCj
erat , et qui apud Deum erat , et qui num- oCBiTTors jM.M cov, SriJi.tovpynGct,q Trayrct,
vita erat et lux vera ; hic , ait , lnmiinum (^LaiV , ;i^ ra T av^pa-nwv (i»i.AO)(Jctro Trab» ,
tem operaretur. Cunique adhuc magis be- iCj [ji,:i'0Vu)g avrou Sil^ai -t^ evi»ys>j'iai ro
quenlia testantur. Verbum enim , inquit i-syayofj^a- 6 \6yQ~' y^p-, (pncrtv , <ra.p'^
corpore separatio. Igitur siludaei templuni 4'^^«? ipya'Cirai y^iep.ayJj^i- el ro'ivvv i«-
solverunt , cruci mortique tradentes ; so- Saloi TOv yaov \Kvaav <^avpu) y^ ^aydrod
lulio vero templi coniunclorum separatio :i>^a^i^u)if.'ori<; ^ Avaig 3 vaoO t^ rMjHfj,-
fuit; Deus autem Vcil.^um hoc dissolutum y,iva)v ;^wpi(T|W.05, 3 -dioi Aoy(^ roZ-
resuscitavit ; exploratum arbitror esse pru- rov Kv^divra dviarnai ^ aa(pii olfJi^ai to/?
dentibus non inanimem neque mente ca-
, it^pootriy , hc, ovx, a.]^v)(^ov ovSi aYav , aAAa
rentem sed perfeclum hominem a Deo
, TsAr-;CK ay^^a)7rov •S-jo? dviAa^iro Aofoi'
Verbo adsumptum fuisse. Nam si pro im- il yap dvrl r'/ii d.^aydTis -^v^ric, cv ru>
mortaii anima in adsumpto corpore Deus , rtvaA«j)-S-=iTi a'u)fjiari yiyoviv 6 ^diOi Ao-
Verbum extitissel, utique ludaeis dixisset: y'^, il-TS-iv av roli IdSaioii' KviraTi fjui
dissolxile me, et triduo resurgam. Nunc >y iv roialv y\fiipaiq dva<^naofJi.ai' y^vv J\i
vero cjuum doceat , et tenipli ilHus mor- diSda)Cci)V , yJj t vaS ro rnyiicavra ro Gva-
tiara, solvile inquit templum hoc, et ego rcg, Avaari, (^nai , r v^ov toCtov, k^ sv
triduo excitabo iilud. Non enim ego, ait, rpiaiv nf^ipaa iyipco avroy ov yap iyo)
a vobis dissolvar, sed adsumplum a me (^naiv v^j)' vju^ Xv&naofjiai . «AA 6 A«(p-
templum; et hoc quidem ipsum ita dis- ^i]i; xjw' ifjus vacq- y^ (TtfSf 3 hvirai, 'iva
Opportune magnus Cicero in Scipionis somnio circa flnem, ubi de Deo rerum omnium motore
(I)
loijuitur. Pimcipio nulla est origo, nam ex principio oriuntur oinnia , ipsum autem nulla ex re : quod
si numquam oritur, ne occidit quidem umquam. Nam principium extinctum , nec ipsum ah alio rena-
icetur, nec ex se aVmd creabit etc. Si ergo VerLum, ut testatur lohannes, in principio erat, et quidem
apud Deum; numcjuam coepit, et ipsum sempiternum est. Hinc dominus lesus loli. VIII. 25. interrogan-
tibus ludaeis: tu quis es? respondit divinitus: principium, qui et loqmr vobis.
56 S. r.VRlLLl ALEXANDRIXr
T ^avdTii Ka.Ta.Xv(jyi lo jtoaTo?, 'ha, t Ki- ncm, ul mortis imperium desfruat , ut fiat
^Gofas Tctc, ccd'iYa<i ava^if)(}^^ t viK^cov tt^io- loribussolutis appareat mortuorum primo-
TOTOKOi , Jt^ 3ia T^ olKiiai ava^aciuxi , evaf- genilus, el propria resurrectione omnium
ygAifrnrai t TrdvTcav av^^ccTrm avaTaaiv. hominum resurreclionem portendat.
'Oti Si TOVTa oliTCiOi ixi 1 l^apTupil Quod autem haec ita se habeanl , te-
XiyCdV " OTl OVK iyKaTi?\i'l<^^t\ « 4^^^^ cens: non fuisse derelictam animam eius
avTOv iii 'ciBov , ovSi « crdp'^ avTOv oiSi in inferno, neque carnem eius vidisse cor-
Sj!cf.!p-do^dv XvTiq TOijapovY T vaou, -^v- ruptionem. TempH ergo solutio est animae
^«5 »^ aci)fJi.aTOi xca^ia^U' ^ TtdKiv dvd- a corpore separatio; vicissinujue resurre-
^aaig , Trgog r crcipKa t olKnav iTravoBoi- clio est ad propriam carnem reditus. Si er-
il TOivvv , ci)g tpaa^Y ol t^ aiperTfa'? Trpo^d- go, ut haereseos antesignani aiunt, animas
Tat , "\,v^di Svo 'T^ dv-dpci)7rci)v iKaaT(^ duas unusquisque homo habet vitalem , sci-
iXi-> ''"'''' ^^ ^Oi)TlKY\V , K^ TMV AO^IXMV, }tj Hcet et rationalem , et ne caro quidem abs-
aap^ aviv ^v^iiq ovk dv TrOTi von'&e(« t que vitali anima cogitari umquam potest
aupia >«? , aAA' oy adp^, {p«(T;
l^ct)TiKiii' nam corpus , non caro , inquit ,. quod est
TO to/oOtov urpoaajopiviTai- U.'iTp(Q~> Si huiusmodi , appellatur ; et si Petras ait,
{(p« 01/ to ffSijM-aT KvpiH, rtAAa t CTapxa non corpus Domini, sed Domini carnem
T xvpia jan jSsiv Sj^^tp-Bo^dv , t^ t 4'^;;^"'' haud vidisse corruptionem neque animam ,
aUToD ju.« l^jcaTaAc-fjf-^Mvai ih aSa, ivSn- eius in inferno derehctam sane constat ; vi-
Aov 0)5 T JM.SV rcoTiKYW , «V oOx. Oi^ o-uTcag talem (quam quomodo adstruant nescio)
Kiyovaiv, ii^^iv « ij^g^i^^dapilaa adp^, «s extitisse in carne corrupta animam, sine
ttffi/ ov;c av zapoaayopiv^im , m (^aa) qua ne caro quidem ut aiunt appellaretur., ,
s/5 aSov, rtAAct ct^o; t«v olKiiav iTraviiKi ferno derelicla, sed ad suam rediit carnem:
aafKa' n^ pt.dT!w dSoAia)(_ovaiv, d-^v^ov « ideoque fruslra nugantur hi, qui inanime
tty«v f deii Koya t vaov ^poaayoPivovTig- et ratione expers fuisse dicunt Dei Verbi
iif^ili Q UiTpco i-^6pi.i^a. K^ adpKa KtipVT- templuni. Nos autem Petro adsentiemur,
TOVTi i^Y\ Si^ai^ivfcii Sfup^&opdv . y^ ^v-^vfv qui et carnem praedicat corruptione evper-
p« >cttTaAH(p.9£7i7av eU a5« , rtAA sVav?)- tem, et animam in inferno non derehctam,
3'oiJ(TttV K^ TO) olKiicd aci)fA.aTi C7UL aip^il a av sed reducem alciue ad corpus suum recol-
*
ri<pivo/u8^ Q K^ atyTfc) Tw x.up/(i) As^ovti* lectam. Crcdimus eliam Domino ipsi di-
TrepiKvTT&^ fV'v « "i^v^yi fJi.H 'icoq •&avc6T«' centi : tristis est anima mea usque ad mor-
•7*
^ Kv-^Yii T«v ai'a'8'«o-|v to sV «jw./v Ao- tem. Nam tristitiae sensum pars nostra ra-
ytKOv vtxro^^iyjTai' ii Se avT/ vou o •9'gos tionalis excipit. Quod si in menlis locoDeus
Ao^oj t;5rap^wy. Ta f voD KaTeSi^^eTO 7rd- Verbum exislens , montis passiones exci-
•&« . ai;TOs «V (3 AfTTMGsjs . K^ (po/3«-&«;5 . x^ piebat , ulicjue ipsum Vorbum tristabatur,
dyvovaag . i^ dfccYidaag . }^ dyfe\iK)j (rvfA,- metuel)al . ignoraI)al , agonizabat , ot ange-»
fLayja 'pcdaQiic;- ii q hj TovTa cpriaHaiv o/ lica oj)0 confortabalur. lam si haoc quoque
7* 'ATToAivaoia jU.aTa;oAo^(a5 KAnoov6f.coi .. dicanl ajJolHnarianae stultitiae heredos, ii
^ k^eiv Kj ECvOjM.;.^ t -^^^i-^ofJi^dxoov Tay- profeclo cum Chrisli hostibus Ario atque
DE IXCARNATIONE DOMINI CAP. XIX-XX. 57
Eunomio collocentur. Nam qiiorum par est dyiTcoaav o)v jj^ 'ian « (3\a.'7(liif^ict^ tc6-
blaspliemia, horum unam csse sodalilalem tcoy /AiaK elva.i tOm iTUip'ia,Y J"i>cctiov (i •
esse qui |K)nit , et qui sumit; animam au- -iVj Xnfjc^avcov ., vj-u^^^M cfii « Ti-dfpsvn ko,^
tem et positam et sumptam ; et Dei quidem XctiA.^ctvof^ivn- k^ -dsos f^Av tmc ci^ovG^ctv
esse potestatem , animam autem sub ea po- iX^^v .,
-^vyjn q « vrro t cJ^nGictv d^iiylcv
His consona Isaias quoque propheta ad- Tot;TOiS uujtjcp^a 'itj 'Haaictf 6 7r^0(pn-
firmat dicens: ecce virgo concipiet et pa- rnq ^sG2r/^(//3oSy * l^ov « ^ra^Gsvos c* ya-
riet filium, et vocabitur nomen eius Em- 5"pi A«\j.sTai. y^ n^iTcti vlov . i^ «.ctXicTHCn
manuhel , quod est interpretalum, secun- to ovof^ct avTH Eftfca.viiriA, o 'tg% fti-^i^iJ.n-
dum evangeHi doctrinam, nobiscum Deus. viv6/j\voy i(y i^i 'p^o iva.yyi?^icov SiSaax.a,-
Porro Deus nobiscum, Deum cum homi- A/av *. jtA8 «//3^ o ^ioc,- ro 3 /t^O «//^fir
nibus significat. Si ergo Virginis conceplus -deog M^ dv^^coTTcov i^fx,y\viv{ decv 11 toivvv
hanc oblinuit appellationem, patet Deum tq Kvnfta, '^ 7ra.(i%Yii TavT!tej'iKa,lSi t -^^ocj-
fuisse simul et hominem tum ; praeexisten- nyop'ia,v ., fSSnAov &)? -diog 0(W.S k^ aY^^pco-
tem tum eliam suscipientem, in ulroque •3r@^ riv to ftev v-i^ap^x^cov ., to j \a.^coY .,
« nobiscum » ho-
perfectum. Nain vocabulo ;c*-& sjcctTS^ov TsAfiios* Jia f/,h ycip r /aS
minem ijerfecluai denotat: elenim unus- «/^, t dv^oco-mi to rsA«ov J«;xvvTar re-
quisque noslrum perfectam habet hominis Ariws ya^ H/t/jf?) ii<,ci<^oi «p^« f dY^^coTrn t
naturam. Ex vocabulo autem « Deus » et (pvcriv ^ia. q t, Qeoi. jc^ j^ 7r^oaQnx,y\q t
articuligraeciadiectione, filii divinitascon- apQ?ov., « t viov •S-jotm^ yvc>>p'i(^iTa.i- rS^
spicitur. Atque hanc rem beatus docet Pau- Tot;T8 didaaKctAoi; |«a>ca^ioe UavKc<; As-
lus dicens: in quo inhabilat omnis pleni- yu)v * ., ev ho KaTOiKu Trav to 7r\yipodfA.a, 7^
bis ostendit humanam Christi servatoris kvv(ti t vovv t dY-dpco^rivov t (JWTMeo? X^i-
mentem: puer , inqiiit, crescebat et con- <pov- 70 TrctiSiOV yap ^mo^iv * «l/^avj. jca<
apud Deum et homines. lam vero sapien- (JO(s'ict kj "xa^iTi Traoh. Qia >u dv-&^co7roii-
tia proficere, non est Dei sapientis, nul- ro q acp^KO. 7r^ox,o7TrHv . ov dm t ao(pov .,
liusque rei indigi , semperque perfecti, sed t dTrpoaSeovi . <^ dil TiKiiH. )Cj f^tne iTri-
mentis potius humanae, quae simul cum Soaiv , ftyiTi iXaTrcoaiv Se-)(^o[,civs .
«AAa t
aetate proficit, et eruditione eget, et arti vov t dY^^pco^urlvov. roZ ? r\Kix,iaig avft-
(1) Recole cap. IX. Namque aniraa amens par uulli reputata ftiisset. Porro animam reapse in Cliristo
fuisse, negabant Ariani.
8
58 S. CYRILLI ALKXANDRINI
V«S h} ^5"«^«? 5sXTi;C« . ;^; K^ iSpap^W Ttt quae paulatim tum humana discit tuin di-
Xtt'. 'ATToBiL^H 6fC '^ •Z.r^Oi "EjSptt/KS jQl- XXI. Ex epistola cid Hebrcicoi demon-
S-0A«5 -J^ T CptiffSWV Sf^H.p'i(JiC>>i , K^ T^ straturnciturdrum distinciio et Verbi ,
e^roA«s T •^Jtttv (pi>(7(v , ;£^ t avQ^w^slav divinam siniul et humanam naturam cog-
KaTjJoi T , ci/ipyi'ta,ii pfv JiVtpHpsvas. t« noscere licet , operationibus quidem distin-
"uipoowTSU) Q (juyyi^i^iyag ^ KJ r 6va (/•«ro- ctas , persona tamen coniunctas , atque uni-
Sc-iKvvaai vloy oi/^ Ji>ti5-tt
q ^ "^ 'fh^o- cum demonstrantes filium. Epistolae ap-
Ams to wPOO;jt*iov, to-vtIw s;^m r SiBctana,- prime prohoemium hanc continet doctri-
Helir.
eqq.
1.
Aiav «(z?2 'j-a^ (5 dicx-uJiaiOi nauAos' * 05 nam. Ait enim divus Pauhis: qui cum sit
oTro^dcjiCog avTOv . cpiPcov t6 tw ^avTtt T<i) portansque omnia verbo virtutis suae. »
|OWjU.ttTi T^ Buvafiicaq avTii. Kai di'i^ai av- Quumque demonstrasset illum ante omne
Tov uOTep^v^ovov K^ •zrpottiWiov ($1' at;To2 tempus ac saecula esse (
per ipsum quippe
7/<ip ., cf«aiv, ;^ G§u" a]ci)ya.i jVoJ«ff5V'; eVm- fecit et saecula ) addidit : <( sedit ad dex-
"^.tt^^ti., 05ia6i(7ev Jv ^J^itt T^ ^iyakcoGvvni teram maiestatis in excelsis: tanto meHor
iV C^^YlAolg .j TOcrOVTCi) Kpi'tTTU)V '^V0fj8{j(^ angelis efTectus ,
quanto differentius prae
T dyy'i\u)v , o(JU> ^<^op'cOTipoY Trap' av- iUis nomen hereditavit. » Est autem ver-
TOJS Kiil.\y[pOyOf^V\)(.iV OV0jW.tt" iVaVTIOV Q T bum effici, contrarium verbo esse. Nam is
yivi&ojf .j TO ej'vai* (5 ^a^ wv a-sjavyaGfA.a qui est splendor gloriae , et figura substan-
i^ So^«S, J£^ ^ttpttKT«p "7^ VTTO^aGiCC^., OV non efficitur meHor angehs, sed est
tiae,
yiviTai KPitTTcov ayyiXoov , ttAA' 'sr'*' '*>- non meHor lantummodo, verum et-
angelis
^sAwv ot; xpjjTTWv povov, rtAAa x^ ctoih- iam ipsorum creator ac dominus. lam si
TM5 - Kj dsaTTOTM?- £J j eVttVTJOV T EJVttl TO verbo « esse » contrarium est verbuni « ef-
5j" OKi'iYH T OVTtt V0H(70- per illud quidem, sempiternahter exi-
^05«&af, [A.iV ttSJ fici »
/ul^, 5ia TOf T« Q TO c^ «/^tjir ttvttA«;p9sv, stentem inteUigemus, per hoc autem eum
Kj XpJJTTOV T tt^/^SAoJV "J/r^OMjltSVOV, ^((Z qui de nobis sumplus fuit , et angelis me-
•riu/ TTtfOs T avnXn^^OTa iycoaiv TraKiv fiiT' lior est effectus ,
propter suam cum adsu-
6x'iya- **
57-^05 [A.iY T vloY (p«£rjv 6 ^povog mente adunationem. Et paulo jxist. Ad
aa 6 QiOi ih T atcoya r alZv&" cdjSiSog fiHum quidem dicit « thronus tuus Deus :
iV-dvTilTi^ « pc(/S3o5 T«5 |(3tt(7JAjJtt5 (70t/- in saecuhim saecuH ; virga aequitatis, virga
«•j/^ixMattS ^ixaioat;V(!L', Jt^ ifA.'iC!r\aaq dyo- regni tui: dilexisti iustitiam, et odisti ini-
[JLiaV ^IIZ ToDtO i'^iCJi (7£ (3 &fOS (3 &E05 quilatem: propterea unxit te Deus, Deus
aa sAaiov dy aXKiacJiOdi tz-apk g5u" [tiTO- tuus , oleo exultationis prae parlicipibus
yjic, an- 6 Q •&£os, lu ju^ T ae-9'P« Trpoa- tuis. » lara vero Deus , et quidem graeco
ayo^iv-3i]g -Sjos- x^ t •&^ovov ej^cov £j's t articulo praeposito proprie dictus Deus ,
aioova t ttj'a)V(C)o, •zjrws av i^tto toC Qiov thronunKiue tenens in saecuhim saecuH ,
^iaQiitii TTcbg dv ;j^:-ifiOTOV«T«v \d(ioi jStt- qui fieri potest iit a Deo ungatur?Quomodo
aiXiiaY, (pvaiKr^Y iyjjov ^aaiKuay -,
o ^»0- ab eh'ctione rcgiuim sortietur, qui iure na-
v@o an ydp, (p«a(v, 6 •&«05 £j'5 t ttj'S)vtt turah rcsnum iiabet? Tiironus enim tuus,
quitalem Nam laborum praemium est tale srovm yap a^dAov « TOiavTti ^aaiKna'
regnum. Rursus itaque Deum cuius thro-
; OVKOVV TraAlV TOV fJt-iV •3-fOK, ou Qqov@~t
nus in saeculum saeculi sempiternaliter , ilq aicova alcbv!^, tov an ovTa voriaon!^-
illum exislentem intelligemus. Eum autem T Q vaTspov TTOTi '^ia^iVTa $ia to 'unpi
qui postea unctus fuit ,
propter suum pec- TYiv U/i^Tiav ^lc^Ck., y^ Ttw dyaTry^^Silaav
cali odium, amorem, ilium cre-
et iustitiae v-ut' avTOv Six.atoauvltv, to cj'^ rfjuf^ An-
demus de nobis sumptum et ex Davide , <p-dsv , tO 6k AafBtS, TO c^J^ 'A/SpaajM., ro
atque Abrahamo, et qui alios participes sui l^zTOyjiq ''X'^^-) '''5 Trf^iOViKTtl TU) ^tafAct,-
habet, quos inter chrismale excellit, qui- Ti , iv iaVTU) ^i^^dfj^ov ijaavTa tci Xctpi-
que omnia sanctissimi Spiritus , charismata a^ara tov 7ravay'\H 'zaviiiixaT^- iv iKa-
in se recepit. Attamen in utraque natura Tipa, Si (piia^ (\^ TOv %va vlov TrpoaKVvri-'
unum filium adorabimus. ac£ifj3p.
Iterum beatus Paulus Davidem testem Kaj av-3iq j ^aKaoiiQ^ naDA@.j * • Hebr. n. u.
invocans qui ait: Domine quid est homo T Aa/S(5 KaKiaaq s<? /^Sprvpiav Aiyovra-
quod memor es eius aut filius hominis quo-
, Kvpii Ti iT^v av-&^«5r05 OTi jitijav«(jx>i av-
niam visitas eum? Minuisti eum paulo mi- TOD , « ul05 dv%pCi)7Tii OTt 'fhaKi^MTl/l av-
nus ab angelis, gloria et honore coronasti Tov \ K.AarTcoaai avTOV ^^ctyjj ti yrap' dy-
eum ; addidit : eum autem qui modico quam yi^ovi, So^yi }^ Tj|tt?j iTi^avcijaai; avTov
angeli minoratus est, videmus lesura, pro- iTTnyayi *, tov Ss ^payjj ti Trap' dyyi- •
v. 9.
pter passionem mortis, gloria et honore Aoug «AaTTWftJvov |3a»57-0|M^ 'l«(70i/v, Jia
coronatum , ut gratia Dei , pro omnibus TO 57-a9«jM.a T •&ayaT«, Jo^M k^ ti^t^ i<ri-
mortem gustaret. Hoc autem manifestissi- cpavcij^ivov , osrcoq yapiTi -d-iov VTtip Trav-
me adsumpti hominis perfectionem demon- Tog yivanTat davaTH- tovto Si ^aXiara
strat. Ait enim: quid est homo, quod me- aa(^ci)q Si'iKvvai t dvaA«;p-3-5VT©^' dv^^po)-
mor es eius? Sed quid est homo dmn , ait, TTH TO TiXiiov Jjj yaQ^ (^tiai- t'i iTiv av^pco-
uni^ersam simul naturam comprehendit. Et siros, OTi y,iiivyiaKYi at;TOu; «AAa ri sViV
dum dominum Dcum Verbum in-
appellat, av'&^a)7ro?, y^ Traaav Ofjcov r (pCaiv 't?Sx-
habitans dicit, quod suae imaginis memor Aa/3ft)v y^ Kv^iov f^h ^s-poaayopiv^rag, t
fuit quod ineffabilem clementiam exprom-
, ctoi;c«(TavTa -^iov Xoyov, r '^ olKi'iai ii-
psit. Ilominem denique ait, illud quod de Kovoq fi,vr\aQiVTa, t app;jT&) (^iKavQpct)7r'ict
nobis sumptum est templum, quod prae- ^iiaaiuSjjoy avfipw^ov q t iJ^ 'fif^^ dva-
sentia sua visitavit , sibique copulavit , ea- Xnz-divra vaov , ov rrt •srapiidia v-zcriaKi-
que adunatione salutem peregit. Quae ipse 'vj.aTO , }^ iavTU) JLtoM^},?, y^ rrt Ivcoa^ tmv
inlerpretans ait: eum autem qui modico acornpiav ilpyaaaro- y^ rovro ip[Ji.tjvevcov
quam angeJi minoratus est , videmus le- icpn' T Q (^?ctyy ri Trap' dyyiKovq nKar-
sum, propter morlis passionem. Mortuus TCOjA.iV0V ^KiTTOjV^J ItiaiiV SlO, TO TTaSjl^a
est itaque non immortalis Deus, sed na- T •&avaT8' aTriQavi '^ ovy 6 a-&avaT®^
tura mortaHs. Ideo et modico infra angelos QiOi Ac.yQ~>.y rtAA' « 3vMTM (^vaii- Sio y^
minoratus est, quia hi sunt immortales, «AaTTOVTO (ipayv n Trap' dyyiKovi, ro)
illa secus natura mortahs est. Porro Deus G^ir fjciv d^avamq iivai, t q •S'v«T>r'v o
Verbum non est infra angelos , sed ange- J[i •9-£05 Koy@^ ovK iK(XTTCOv dyyiKcov
(1) Heic quoque duas ia uno Christo naturas apud Cyrillura legimus, invitis frustra Severianis,
co S. CYRILLI ALEXANDRINI
coios. 1. 10. rtAAa Bc<T7r6T»g dyyi^uv iv clvtu) " ya^ lorum dominus. Quoniam in ipso condita
or.TiiQn Tci -ZJavTa siVs cpctTa, un ao- sunt universa sive visibilia, sive invisibi-
pa.TCt, (Itc 9-^OKOI; itTi KVpiOTDTig , itTi lia, sive throni, sive dominationes , sive
a^iycti ^ iiTi dJ^ouGiai, im ayyi^^oi , uti printipalus, sive potestales, sive angeli,
Suvau,Hi- TravTa q 5i' auTOv, it^ ili avTOv sive virlutes : omnia autem per ipsum , el
• Hchr. V. 7. exTfS-ai. Kal MJ) ttoAAcc TraAiv * o? cv t in ipso crcata sunt. El alibi denuo: qui in
ruipaii, (pJKTJ, T«5 (rapKog aVTov SirtcTHi dicbus, inquit, carnis suae preces suppli-
i^ 'iKiTti^lai TTSOi (^ Svvaj(^ov avTOv 6k cationesque ad eum, qui possit ilhim sal-
^avaTOv pvaa&nti /^ Kpavyiig laxupag, Yum facere a morte, cuni clamore valido
T'? Toivvv urpoaiv'X,6/u!^j!^ v^ S-n- Quis ergo est orans, et preces suppli-
ang, Ka) iKiTnpiag f/^ Kpavyiig la^vpcii cationesque cum clamore valido et lacry-
yjj SaKpvcav sipoaiviyKcDV ; Tig o cv ivXct- mis offerens? Quis cum religiosa reveren-
^iict avi^jnaag , Ka) Sia tovto ov iKiTivai tia vivens ideoque ab eo quem rogavit
,
TTiiaag: Tig 6 [^a^cov d(p' wv fVaSf t VTza- impetrans? Quis discens ex iis quae pas-
Konv . iC) T 'usiiciav Ka(iccv didaaKaXov , 'iij sus est obedienliam, et magistri loco ex-
ravTLcj dyvom Trpo t^ wnpag; t/; 6 Xa- perientiam habens , ignarus eius rei ante
/Swvv^ \icipog T TfAftOTMTa; ov'/^ ^iog quam experiretur? Quis pedetemptim ade-
Ao'^©o, T?A«©^, iiScog TzdvTa 'zs-piv ptus est perfectionem ?Haud sane Deus
'ppiaioog aVTCov., dhX' ov Tri 'zs-iipcit, fA,av- Verbum perfectum illud et qui omnia
, ,
GttVft)K- 7rdvTag'iXii>v ivka^Hf^ivag ., dXK' anle quam fiant novit, minime vero ex-
OVK avTog ivKaBiOv/J^©~" 6 d(^iA6/u^i^ perientia discens : quod omnes habet sui
TTCcv SdKpvoY dvTO TTaVTOf 7rpja'co7ni ^ rtAA cultores , dum ab ipso colitur nemo au- :
ov Say.pvHV v^uir' oSvvng dv ayKaF6 /jdfj@-' ferens ab omni lacrymam ipsum vero
facie ,
6 aTra^ng yJj a-&avaT05, «AA oi; SiSicog r nullo dolore lacrymari compulsum im- :
Qdvarov, Kj /-i^ Kpavyiig iKcTivcov diraK- passibile , immortale non autem mortem ,
Kayiivai davdTH' ovkoZy 'iSia TOVTa Ttig timens neque ut ab ea liberetur cum cla-
dvaKvcpSiiartg dv-dpca-^AiOTVTQ^ , h )u
(^ more supplicans. Superesl igitur ut haec
QavaTOv iSiStt^ , (^ BiiTiKi^ 7rpoaiV)(^0[/^iv;T humanilatis adsumptae sint propria , quae
']> ci>oiKovarig ^jotmt©^ to) (pcl3o) <u^a- et morlem metuebat , et in oratione per-
"X^copouattg, iva Sicc t Tradnf^dTCoy S:-f)(_-&ii severabat , quatenus inhabitans deitas ti-
laem 11. 16. T Kn:p.QiyT(^ « (pva.g. K^ai 'zsaKiv ' ov mori locum esse sincbat ut ex passioni- ;
yaP StiTra dyyiKcoY 'o^KapcfidviTai , dKKa bus adsumpli hominis natura dignoscere-
,
asstppiaTog 'h^^aapc 'fhKajjb^dviTai- 'o^iv tur. Et rursus: nusquam enim angelos ap-
cotpnKi KaTct 'zirdYTa ro^ig dSiK(polg oi^oiuo- prehendit , sed semen Abrahae apprehen-
Siivai, ilg to iKaaKi&tq t d^taoTiaig tS dit : unde debuil per omiiia fralribus si-
AaoD' c* 00 yap iJiiTsoY^QiY avrog -z^iipa- milari , iil delicla popuii rcpropitiaret. In
a^^iig, SvvaTat Toig urnpa(^opi.'ivoig /S:«- eo enim in quo passus est ipse et tenta-
•&«ffai. Kai uiT' oKiya' " ov yap
• idem IV. 15. 'r^o/ji^ tus, polcns est et eis, qui lentanlur, auxi-
dp-^npia fJCfi Svvd/v^ov avff^ra^dtiaai Taig liari. Et haud mullis interiectis: non enim
dr^-TYiiaig tt/uf^S , TriTmpaftivoy q r^ Trdvra habemus i)onlilicem, qui non possit com-
Ka-d^ oy.oiOTt\Ta X"'?'^ dfiapriag- 'inpov pati infirmilatibus nostris; tentatum autem
DE I.NCARXATIOXE DOMIXI CAP. XXI-XXIII. 01
per omnia pro simililudine absque pec- Tonvv 70 T 'Ajipciaix (j7riofj.a. 7ra,(.a t 'fh-
cato. Est igitur Abraliami semen diversa ka.u,^a.vbf-S{jov tovth' cr^Tjp^a a 'AQpa.afJi.
res ab illo qui id adsumpsit. Semen vero otSsv ^a,x.apiO(; ristvA©» t (jccTri^a X^i-
Abrahami sciebat beatus Paulus esse ser- S"Ov ?.y (japKO.' ov yap iitts * , (pn(j.' , >ca(
\atorem Christum secundum carnem. Non TO/j C77rfppa(7( (70V «5 sVj ^oAAttJF, «AA'
dixit et seminibus tuis, quasi de muhis; 0>i S!p' iVOi, Ka,l t2) (J7rSpf^a,Ti (J« 05 SdTi
sed quasi de uno : « et semini tuo, qui est yipKJTOi- iCj TO -TTHpaQriva.i q •/.a.Q cf^oic-
Christus. » Denique etiam tentari ad si- Ti]Ta, XwpKi d[J.apTicti , ov tov &sov As-
mihtudinem absque peccalo , non est Dei ya 'ISiov, ctAAa roS av'aAM$-&s>'T05 a-ar'ip-
XXII. Quod lesits et Deus Verbum K^\ 'Oti 'itKJovi . y^ Seog AoyQ~> ,
Ita praeclarissinius Paulus per totam OvTOx; •^•«oTaT©^ Uav^^Oi Sia 7ra-
epistolam tum naturae proprietates, tum ffM? T^ o^5-oA>j5 , Tas Ti T (pvascav ISiotyi-
personae praedicat unitatem : ideoque le- Ta.(;, }tj T ^^oa'o)7rii ^chpvtti/ t svaxriv Sio
sumChristum et hominem appellat et Deum. '[>)<TbV Xpis-ov tCj av-&pu)7rov y^ Qsov 7rpo(j-
ad Hebraeos epistola: lesus Christus heri y^ iv avTYi 3 TJj 5Tpos 'E/3pa(«S' * 'inaovc;
et hodie , ipse et in saecula. Aha quoque Xpi^cx; ^Qig y^ (rrif^ipov 6 ai;TOs, z^ S(? (^t;{r
si quis volet, inveniet sexcenta testimonia a]'u)va.q- yS) aAAa? 5' av tk; l-&«A«(Ta5 £t/poi
in divina scriptura quae perfectum homi- f^vpia; ft,apTvp'iai dti 7^ ^slag ^a^Mj t
nem praedicant , atque haerelicorum coar- TsAciOV av-dpci)7rov KV^^VTTovaag, y^ t al-
guunt insaniam. Nobis tamen otium in piTiKwv s\sy^ovaa(; t aroiav aAA' tit/.lv
ferens; etenim omnia implet; immo infi- ^oae jU.£Ta/3a5, TT-Anpoi fap tcl avti,7ravTa,
ram pugillo? Itemque David quia in manu : aav T yiiv dpaKi; j^ yra.Kiv Aa/3i5- '
CTi
eius sunt omnes fines lerrae. Et ipse Deus ce T« X'^?"^ avTov To. os-i^aTa -^ yvli' ;ij
per prophetam : caelum sedes mea , ter- fltt/Tos Q deog Sia tS ^pofpnTK* " o.ov-
KOPni dy'ia.c, y^ ivaifieia. cnvyTi-&^a,[^[^iYni lae atque in recta religione nutritae, ange-
Si' ayyiAiKni (p&>v«5 t roKOv 7rP0jJ.nvv(7a- lica voce partum praonuntiante, et conce-
cr\g . )0) T^ avWn-^icoi r tpowov 7rP0i^fx.n- ptionis ralionem antea explicante , virgi-
^05 c^ T^MS ;j^0(>c05 , SivTiPOi aV'&^c07rog mus; secundus homo Dominus de caelo.
KVPl®^ C^ OUpaVOV' TOVTH J^Ct^lF fjCO- (3 Huius rei gratia unigenitum Dei Verbum
vo^M5 T -dsov Aoyog 6k jM.6v«5 Trap-diYH ex sola Virgine materiam fabricae suniens,
raq a(^op[ii.aq Aa(Bcot' tm? cS^^OTActorjws , K^ atque ita illaboratum formans templum,
TOVTO) ra '^o^rct) r dyicopynrov 5n[,(,iiifiyn- sibique uniens ,
prodit ex Virgine , haud
(ja.i vaov, Kj ictvrZ) cnjuta-\,a.i ^ Trpoetaiv cot, equidem in conceptu solvens virgineam zo-
<^ 5ra«9sv«, ot/ Av(Jit(; rri t7t^AA«\j/f< t Trag- nam neque hanc nativitale dirumpens sed
, ,
H^ TO jU.j')/a Tfeiro yJj appnrov ^a.viJ.ct ^av- prodigium. Etenim magnum reapse est, et
fJi,aTiipynGa.q' [ti^a, y6 ro) 'ovtl £j dvip[/.n- inexplicabile , et orationis vim excedens,
ydjzov^ y^ Koyn Svva.[Ji,iv t)x£^/3a7yov , /3o- racemum cernere de terra sine palmitibus
rptiv ISeh cyy. yiig avev KAnftarcov ^ActTn- germinantem , frumentum sine seminibus
cctvra,. a'iTOV aviv (J7rip[ji,arc>)v (^vvra,) yj- ortum , tunicam sine slamine et sine te-
r^covct p^w^/? vn^tarcov itj y^npccv vt^ctvnitcov xente manu contextam panem , sine mola
vcpauftivov . apTOV ov [tvXv) i^
X^P'^^^ ^^ 5Tt;pi' ac manibus et igne fabricatum, sed arcane
oniAmpyn-divra,, rtAA cVpcnrcai ok. Trctp^i- ex virginali farina confectum, et univer-
vDcav dXivpcov ye^fpniJ.ivov .^ y^ t oiKiif.i,ivnv sum mundum complentem. Praeterea Vir-
KaAv-^avrcf Trpoi q Tovroii„ Trapdevov oi- ginem proprio infantulo mammam porri-
KiiCf) jipicpit 6mA«v op'iy\i(ja.v .
y^ yaAaKrog gentem, lactisque fonles praebentem, ma-
y_osnyov(ja,v Txrnyag, yCj [tnn^a. '^vo[tiv!w trem effectam quae nupliarum legera non
r ya[tii vd[tov ov Si^ct[t'ivlw . [tm'ipct '^o- admiserat, matrem inquam effectam quae
[^ivnv r 7rcoi y'iviTai [tnrnp ovk 'fh<ra,i/.i- quomodo fiat mater ignorabat matrem de- ,
vnv . [tnripa, 'f^o[tivnv t yvva^iKa ^rpori- nique eflectam ijuae matrona anlea non
pov ov '^Oftivnv .. dX\' cv 7rapQiv'ici k^ t fuerat, sed in virginilate tumorem ventris
'oynov T^ yaa^^oq 'fh^nKvvaav .^ y^ t xap- ostendentem eiusque fructum manibus cir-
,
Sic natus Christus dominus (non enim OllTCi)i Te-^Qlli ^iGTTOTKi XPirOe ''
0'J
piuni sit , post partum vel Deum Verbum •^ illCtyh lUI^ T TQKOY « •&JOV \OyOV [iOVOV
tantummodo illum appellare vel hominem , at/rov u^poaayopivnv , n ttvQpw^ov yiyv^i-
divinitate nudatum sed Chrislus est ap- . ViilfliVOV QiOT-ATO^, rtAAa X^irOV. 6 iKOLTi-
denotat) omnia nostra excepto peccato re- Tiai K.aTaSi-^iTai Tsrd^^ri . (j'ZirapyavovTa.1
cumfertur, sinu excipitur, legaH ritu cir- Y^ X3AXOI5 C^TfGsTal., V^ Ky VjpOV (ZTgiTJjU.-
omni honore prosequitur non matrem tan- Kia. tC) QO<p'icL TT^OKO^^TSi ., Tolg fovivaiV VTTO-
tummodo verum etiam matris olim qui-
, TaajiTai , 'zard.ang ti/a«$ «^'o7 oC pLovov t
dem sponsum posthinc vero ouratorem ,
ju.«Tspa, aAAa k^ (^ 7^ «.«Sos TrdAai jm.£v
atque custodem legaHa festa celebrat in , , jM.v«5'«§a, ^
TavTa 3 KnSi[ji,ova ju cfvAa-
templum frequens venit iudaicorum inge- , Ka. Tac, c*v2jW.K5 iop-ag tO^Ta^i, t2) lepa>
niorum tarditatem coarguit idque ; agit vix TT^ocTiOfiivn - T laSaiKnv iAif^et Tra-^^vTnTa'
duodecennis post nativitatem. Quaeritur a K) TovTo TTOiil ^vo r^ SiKa yiyovax; [xovov ..
cognatis , dereHctus reprehenditur a matre ST« Ticoi jA^ r TOK.OV 'o^lnTiiTai Trapcc t
factum defendit , et latenter quodammodo Tr^oanKOVTuiv (1 y, clti ohnp^iii ifKaMiTai
divinitatem suam revelat : nesciebatis , in- Traf^a 7^ [^n^og , tt^roAorEiTaJ , x^ «^Sjtta 5t«s
<.
quit ,
quoniam in iis quae patris mei sunt 'us^^yv[A.vol T ^iOTnTct. ovK o'iSaTi yda
oporletme esse? significans se non eum Cnaiv *'
OTi Cf/ Tolg olKi'ioii t TraT^og [^a - luc. 11. 49.
essetantummodo qui cernebatur, sed Deum Oi'i itvai jU.£; S.^.KVVi Q)g OV [JLOVOV iTI TO ClOCO-
quoque esse sub illo aspectu celalura, ante jt^jov , rtAAa £, Qiog cv tco ooci>[A,'ivci) kpv-
omne tempus et saecula, ex patre prove- TTTOfj&iJOg, VTri^^ovog .. J£j zspoaicoviog c/>i t
nientem. Atque ut sumraatim dicam, ve- 'ma^Zbg Trpo^^cov i^ 'iva atujTOf^Ctif i'i-urci) .,
imponit , gratiae ianuam reserat , a patre ocoai TiKog TU) v6[A,ci), y^ t (jvpav vvravoifc-i
caeHlus pubHcatur, Spiritus praesentia de- 7* ^apiTO?, T waZog ovpavo^div dva-
VTTO
Sictv Tivic TetXa.i^pttv Ctto t 7rY(Cfta.T0i . (|iiiclcm , non tamen ullra naturae mensu-
T^ VY\<^iCn y.iY , OV TTifO. Q T l^-i^^COV T^ (^V- ram; et ^esci (juidem cupit , niliilominus
aim , £i Zo(^h jj-iv i(p'iir(ti . aXAa x.^a,Tii appetitum coliibet, neijue voluptatibus ser-
T^ opi^iaii, ov SaAivn r nSovctii' )0j Ka\ii vit. El famis quidem causa eoncital adver-
[*iVT^ TTslv^ T dvTiTraXov ih T 5raA«Vj tsf&i- sarium ad luctam, quem lamen humana
yiviTai Q at/rS dyQpoOTnvri <pi?^0(70(p'ia . aAA' philosophia superat , non divinitalis pote-
ovx. cl^aaicf, -Ssotwtos, dycavil^STai . Kara- state; luctalur, su[)erat, vincit, jjrofligat,
nir«T-sti Tci Xiy6f.^ja Tri ijt.if(i\ri 6ciu- Dictis fidem facit grandi patralo mi-
f4,aTiiPyi(X,.f oivov dyio)pft]TOV tS) fa.f*.q) Sct)- raculo, vinum nempe nulla cultura adqui-
PovySfioq., olvov J^wpjs K\tifA.(XTCov c^ vSa- situm nujjtiis sujjpeditans, vinum sine pal-
T@-' ipyct(^6/j\vQ^, oivoY d^a^uAov Toig mitibus ex aqua conficiens, vinum absque
T yaft.ii 3aiTVfA.6at ^a,&<^0/wlyjo?, ili oivov uva nuptiarum convivis largiens, in vinum
ftiTajBaAcov t vSaTcov t (pv(Jiv . p(.Y\ f^iai- mutans aquarum naturam, nulla interve-
T(£iov(7tii dftTriAa, yJj 7^ yyii t voriSa av- niente vite humorem terrae dej^raedans
Xcoaaq TifA^^ '^ yaftov ov t») 'ara^Haici atque ita nuptias non praesentia tantum-
ftovov ctAAa Kj Tvj Qavfji,aTHpyict- 'f^ yd modo verum etiam prodigio honorans.
6>c Tra^^&iviKHi g/3Atts-««r6 ftyiZag, r^ tzao- Nam quia ijise de vLiginea vulva prodie-
Qiviav y\amai ts Kj tok \6yoii <3^yiPi ..
y^ rat, et virginitatem usu proprio et verbis
T d'Qjyiav '?pyoii y^ \oyoii iTifj(.y\aiv , iva extoUebat , caelibatumque opere ac ser-
jtt« Tis aKoAaaiav iivai YOf^..t(^Y\ tLm av^v- monibus honorabat ne quis forte coniu- ,
yiav, >^ W5 iz^^voftov T yafj(,<i KaTYiyo- gium inlemperantiae loco haberet, nuplias-
§oj« . Tif^ct T yaf/.ov tjj Tra^aaia, '
1
) . av- que ceu illicitas traduceret, nuptias hone-
^a T TlftYIV TJj T Sl^pn (^t\OTtf.t.iar. \vCi T stat praesentia sua, honorem insigni mu-
vvfj(.(piii T d-iS-opiav, OiCuS-KyiTTH g5u" avfA,- nere auget , sjjonsum anxietale exjjedit,
Trorag tjj t Kaivov 'z^payfA.aTO^; ivoafj(,ici .. convivas facit attonitos novae rei fragran-
iaVTOV Sta T dcopH KyipvTTH' dyicooytiTOi tia, se ipsum hoc dono publice manifestat.
•^ o)v ,. T dyicooytiTOV oivov S-ScOKiV (y>Cii- Nam qiii naluraliter illaboratus erat, illa-
^iv (fstr rtppW5"«5 locTai . £1 \6yct) \vh Tag boratum vinum suppeditavil. Poslhinc ae-
vcang, Kj vivfA.aTi t -osa^cav d-ss-aWaTTH grotos sanat sermone morbos resolvit ,
C^ KaftvovTaq .
g5u" Saifj(,ov(>)VTa(i c^ \vt- nutu liberat passionibus laborantes , dac-
T(I5 iA^'^ipoi ^SilKVVai G?V- fJL!fA.yiv6Tctg xa9- moniacos rabie liberat , furenles ad quie-
iTYiKOTai;, a(^iyytt (Tsv Tra^aiJciYi^i , dpTi- tam mentem revocat parah ticos solidal ,
TTodai (Tisv ')(^(jt)Aovi d7riPya(^iTai.^ SiiKvvai claudorum pedes redinlegrat, solem visu
(1) Eandetn scntentiam habes in novo etiain et apprinie genuino saiieti Augiistini sermone de nuptiis
apud Canain, quein nos e.x iniro codice saecuji septiini edidinuis in Spicilesiio roin. T. VIII. cirea finem.
DE IXCARXATIOSE DOMINI CAP. XXIV-XXVI. 65
riens per quas animae visualis facullasex- yn Tctc, ^vpai t (j'ce^(tTlQ~> Si' m irri rcc
tra prodil ; idque modo solo sermone ef- 's£u)^)(^UTcti to t«s \^X^^ oa-Totov. x.olI
ficit , modo sputo ac luto deficienlem par- vvv j^iv Aoyo) ^ova touto ttoiu, tqv Tra-
tem supplet, facitque lutum quod per se Xov tov tJo o^^u.tcov i-dri^aAov o^^jlcltcov
oculis esl infestum oculorum medicum, , Qipa.7r^Ti\v .. Kaii tw 'siroKi^^iui (^ap(.iciKcp
nibus in deserto multa hominum milia sa- Aa5 cyKopiTi ;j^(Aia5a$. (JSir TriVTi aoTX?
tiavit, quinque scilicet panes, tamquam in "^"T-uyip £J5 apou^av (TTs^ipi^a, Toii yjpcriv
arvum semen, manibus Iradens, et linguae ij^l2a\ct)v ^ Kai T«5 ykCiiTTni rrw ivKoy'iav
benedictionem ceu riEruum nimbum addu- oiov Ti i'if©o iTT ay ay ccv ,,
Saau •£, ^a^v
cens, densam altamque segetem, et ple- Amo»' y^ a.Kco "srXnpn Ta.(i t^ dTsocsT^oKuiv
nam aream apostolorum manus effecit ; •yjipa^; d-ss-i^f^viv , aAw oC 'syTv^i diof/ivnv
aream nec ventilabro nec purgatorio egen- Kai SjaKpiaiux; ., oC fji.vTii Kai [x.d.K^^ag 7^
tem, non mola nec mactra nec igne aut Trupoi Krti xAi/SaKOf, aAA' avG^ Girtr ap-
clibano , sed ipsos per se panes germinan- T85 (BpCnaav tI iu TTTnyaL^aaav k^ 'iva. b»
tem atque eructantem. Atque ut verba ad Ki^aKaicp i'i7ra), aiuaTOi i^txnv ii^xicsir t
compendium conferam , sanguinis fluxum 'laaiv iKovTi (TuAn9ri5- Kopnv aui^ov dp-saa-
cohibuit, sanitate ab eo sponte quidem, yil(yav v-tto ^avciTH v^ 'priv&ii[Mv>]V utto t
sed quasi furtim, impetrata, Puellam im- oiKi'icov dvdap7r(i.aag Tolg (puaaaiv d7roB'i-
puberem morte abreptam, et a suis defle- Sa)Kiv iTipov viaviav ilg t Ta;pov Tr^OTrift-
tam, vicissim eripiens, parenlibus reddi- ttop^ov.. iii (^oorw iuravinyayi . £, iic; y^a-
elatum, vilae restituit, et in gaudium lu- •&§«voy ii^ v[a.voov \oyov yaftyiAlcav z^^i^i-
libcr, putredinisque foetore deposito , e ^«? 't ^avdTS TsrvKag h^ls.a^uycdv . y^ utto
mortis ianuis evasit: atque ita haud iam "? ^ic^f^^iS T^tynv ou KcaXuo/JfiQ^ y^ tZo
His aliisque miraculis promissionum Aia TOUTCOv }u aK?\cov * dauftdTCOv t ' coil. rav pro
le accurrit ad eas quae de eo scriptae fue- Tr^oa^^ixu toj5 dva^^drjToii Tru^Qia.v i-^i-
9
66 S. CYRILLI ALEXANDRINI
Aoyr»? iroAAaJC;? ju.;v Tctvra. roli (poiT«Ta/5 rant passiones; quas saepe discipulis suis
7rpof*nvl(ja,i; 'tymiunaai -j tw nfrfw /uS pracniinliavcral, Pelro otiain increpilo qui
YiSoyiii i^ri vlo. ra.Si^ufAiYa) tci t 7ra.hci>v eCa.f- liaud libenler passionum nuncium exci-
yiXiO. Kj Sci^ai ooc, 5ia toLtohv >i,a.TOPOtiTai piebat ; demonstransdeniquc salutem muii-
'j^ oiicuiMvni « ffMTH^ja" Jio x^To7? sV^GSo-jK di per has confieri. Propterea et advenien-
• luii. XVIII. 6. (a,VT0v UTi^iSii^iv \ifa)v iycid eij^i ov i^mHTi'* tibus semet exhibuit diccns: cgo sum quem
yjj Ka.TtifopovuyjOi hx. avTilTi-iv Kj 5uKx;xe- quacritis. El accusalus non respondil , el
voi Aa-^eiv . tovto T^oiiiv ovx. -IwioyjTO- i^ quiim posset hitere nohiit ,
;
quamquam aiio
Tavrx TtoKKaxii «Ki/ta «/SkAmG^ tJ^-tpi^T-wv non semel lempore appetilus insidiis, de-
aAAa x^ v.Xa!iH f^ev r 'Isf 8(7aA«//- . «5 5m t^ chnaverat. Insuper et Hicrusalem dcplo-
a^is-ia? 'fha7rct)f4,iv):i t oAfG^oi' . }(,a,Ta,-^y\- rat , quae increduhtate sua exilium sibi
'T^riunye ravTct T « [/.iTi^av f^v^a- , Haec auleni perpessus esl , dum saluti
voOfjSfjOi acoTnpMV f^' y6 0/ r« d/^prioi. }b noslrae dat operam. Nam quia ii qui pec-
Kevaa.vTii ro'ii 'o^Tifiloiivzevf^vvoi 7^ a/i^- calo servierant, peccati poenis facli erant
T;a5 sri^r^^avov, at;r65 il/I^ria.g d^rnKKay- obnoxii , ipse omni peccato immunis, el qui
/X.SV05, J'^ 5.a xa(T«5 o'^5t/aa5 5(Jcaioff:;v«5 . t omnis iustiliae cursum confecerat, peccan-
T d/MpiTCoKcoY Ka.Ti§'tpa.TO Tiucog'ia.Y,S,a uIy tium suppliciuni subiit veteris maledicli ,
T 5-at;pa, f> 7ra.Ka.ici.<; Kara^ag t aTrc^a.aiv decrelum cruce sua delens. Christiis cnim ,
temque potenliae diaboli innuit, alapa nos- (TiAs/a.K, TU) xaAajM.6) to drj^iyiq iCj o-itS-OK 7»
sus , non lamen feniinam inde emergenlem ^a^i[a.q- T Trhiv^av tu) ASaf.i.^a^^TTAnu^ioY
exbibens, quae mortem suo errore genuit, yvTTOju^oi, rtAA « tuva^iKa Trpoi^rrav ohh-
sed \itae fontem qui duplici rivulo mun- bev Oiix.yvi ,<T^aYcLTOv Sta 7^ aTraTni Uvyri-
nos renoval et immortali stola vestit , alter T oly,iiy.'iyLo i^ccofovncrav cov to f.i.iy r\/u,a.i c*
genitos alit in divina mensa , ceu lac par- y.oKvfji^r,%^a. yiOTrOiil . z^ t« a^avaTa <jz%/-
XXVIII. Quod ex Christi cruciatibus x,n'. ''Oti Sicc ^fi TQv X^iTOv 7ra-&a)Y
salus nostra orta sit. « YijXiTipa yiyOYi (Xcor»p'ia,.
ris nostri cruciatus. Quod propheta do- T«^Of r\/u^ Tra^nftaTa- y^ t^to SiSaaKcov
cens ait ; « ipse peccata nostra perfert , et 7rpo;pKT«5 Coa-* " aCroi Tag d/J^Tiai «/y^^f
Is. Lm.4.s«q.
pro nobis dolet: nos autem reputavimus (pspH, rj VTTip Ysy.ij] OQvyaTai- Y\fji,i'ii a sAo-
eum in labore et plaga atque adniclione fGaf*.iha avTOV iiya.i c» 7r'^Ycp .. y^ cp TrKnyij ,
versari. Ipse vulneratus est propter pec- y^ OK y.aKcoa^- avTOi ^j i^xviA.a.rlG\}>i Sia
cata nostra , attritus est propter scelera Tcii d/.VfiT'iag Y\/ui^, Jtj ft,iiA,aKdKi(^ai Bia Tag
nostra: disciplina pacis nostraesuper eum: d.vof*.'iac, Y\/.^' 7raiBi'ia ilpy\Yr\g y\/^J jV aC-
livore eius nos sanali sumus. Omnes quasi Tco- Tw fjcoKay^i avri y^y.-ili IdQiJi^civ TrdvTig
oves erravimus; ideo tamquam ovis ad oc- coq ^^6CaTai7rKaYn^>\/^,SiO coi Troz^aTov
cisionem ductus est , et sicut agnus coram iTTi a<^ayY\v Ji;;^^!i, j-^ hq dfji^YOc, iuiavTiOv r
tondenle se obmuluit. » Et sicut pastor di- iciifiayTDi avTOv ct^pwios' ,, Jt) Ky.^aTnp ttoi-
spersas oves cernens ma- , unam ex ovibus [^ry T(z TTpojBaTa Sii(jKi3a(J[A.'iYa -^icopcoY .^
nu tenens , pascuum
et ad placitum sibi iY T 7rpo^dTm KaTi-^coY , yjj s^' YiY ^ovKirai
ducens, reliquas eliam huius exemplo ad YOfx,-/\Y dfcov , tKK^ Ta KoiTra, Si' c/x.i'iYH 7rpoi;
se pertrahit; sic Deus Verbum quum ge- iaVTQV . QVTCoq 6 xjioi Koyog T av6pa)/T(i)v ro
nus hominum errabunduni vidisset, servi t^svos 7ri7rKavY\u,iyov IScov, t dovKa Ka^m
forma adsumpta , eaque sibi copulata , ad T ftooiprw V-^ TaiirUv <JWjd-]^a<; iaVTCo ^TrciQi
se per illam convertit universam hominum iavTQY 01 ' c/y.i'ivt\i iTr-a^i-^i Trdaay t t dv-
naturam , atque ad di\ ina pascua deduxit QpcoTTcoY (^vaiv^ Kj ilg t 3iiav yOf^riY Yiyayi
eos qiii maie pascebantur et lupis erant ra KaKiOi vifJiOfJLiYct, £j to/s Aij;40/5 TrpoKii-
obiecti. Propterea Servator noster naturam lud^a- Sid TOVTa 6 aoorrip 6 Y\fJi'iTipQi t Y\fii-
nostram adsumpsit propterea Christus do- : Tipav fpvaiv dyi?'.a^i-Sid Tavra o SecaroTiK;
aiv dhn^ui }0j (ii^a.'i(ti tck, vTrocAam vni- promissiones ostendit. Nam qiiemadmo-
dum , intiuil , sumpla ex vobis natiira , doi-
Matth. T£5 ydo . (pnai *. f^,a^t\TivaaTi irdvTa to, omnesgentes, baptizantes eas in nomine
XXVill. I».
i-^vn - (BaTTTil^ovTii avG^ ilg to ovojw.a t Patris et Filii et Spiritus sancti. Baptismus
Oi, lij r a^(« ^£t//*atT05' to /aa^TKJjtta adumbratio quaedam est et typus mortis
T 5fazroTix5 SttvaTK CT;cjap-^a(p/a t(5 t^^ra^- dominicae. Nam si complantati inquit Pau-
,
aTrnKKa^i , y^ 7^ oiKiiag avTO' Fcong [jciTa- gustare permisisset, mox eiusdem tyran-
DE INCARNATIONE DOMIXl CAP. XXVIII-XXX. 69
nide eripuit , eique propriam vilam imper- ^dooKi, y^ (ig ovpctvovg dvnyctye^ Hj 6k
titus est, in caelum extulit, et in dextera ^i^icov r^ fjLiytthuxJvyiflg dKa^iaiv ., Kj ovof^ct,
maiestatis collocavit, eique nomen dona- avTco f^apiffaro to v^zuip 'srS.v ovo^ct^ r
vil quod est super omne nomen suam , olai.ctv ctvTcp d^ctv Sci)^n(7a/u^@~'' y^ t t*
nenipe dignitatem ipsi conferens: ac natu- i^voicag ctVTs TTPOGnyOfiictv Kct^cov . vloc, dy-
nominari libenter voluit. Nemo enim , in- dvul.(i'cCtl>C.iY ili T oC^CtvOV .. il ft,Y\ J^ OV-
quit (Paulus) in caelum ascendit, nisi qui pctvov Kurctpag o vioq r avxXpcoTra . o a>v
de caelo descendit filius hominis, qui in C* T&) OV^CtVU)' KCtTi(3n ^ OVX, 6 CK ITTip-
caeiis est. Descendit autem de caelo non f^aT©- .XctCiS c/K T ovpctvTov . dXX' o 'fp
is qui eral de Davidis semine, sed caelo- OVpa.yciv\ •m70J«T«S, O VTTiP^OV^ QlOV
rum creator , Dei ante omne tempus Ver- Kcyog.. Trpo t almcov v^ssipyjjdv Sia
q
bum et ante saecula. Hic propler suam T Trpog t6 dv-^PcoTnvov ivcoaiv Xaf^^av{ r
cum humanitate adunationem , filii homi- vlov T dv-^^CO-SHi TO OVOjlta" }^ ITipCO-dl
Q
*
nis nomen accipit. Et alio rursus loco hunc TxrdKiv ovTCOi avTOv 'srpoaayopivc-f iav • luh. vi. e:;.
ita appellat: si videritis filium hominis il- 'iSy^Ti T t;»oy t dv-^pcoTra dvip^Ojc.&(jov OTirii
luc ascendentem ubi prius erat ; non servi yjv ro -zuporepov ot/J^ « t oovKh ftop(pn .^
forma , sed forma Dei. Et rui sus : quod aAA' « T ^iov itop:pri- v^ av^ig, ori vlog
" d^ctvud^eri roi-
filius hominis sit , inquit, ne miremini ; ve- dv^poo^znii «Vf <p«c7j . fjch 'ioh.v.-27.se<i
nit enim hora , qua ii qui in monumentis TO ., o't( ipx^Tai "cooct iv Yi dx.ovaovTai 01 iV
sunt audient vocem illius: et procedent Tolg ftvnfJiaai 7^ ^wvJfs ai;To2 , k^ l^sAfi;-
qui bona fecerunt in resurrectionem vitae To^Tai 01 ra dya^a TrotncTctVTei . ilg dva-
qui vero mala egerunt, in resurrectionem ^a(T:v ^a)«5" ol Si ra (pctvKct. Trpd^avTiq ,,
iudicii. Non est hoc unius humanitatis pro- ili dvd?-ai7iv x.^ii7iu)i' ov t^ dvQ^coTrcTnTOi
prium , sed opcrantis divinitatis , et si- Q •\j,iA«5 rovro ro 'iSiOV, dKKa 7* hipyov-
mul humanitatis conspicuae propter suam (T«? -S-fCTHTOs. y^ T' (pa.ivoftivt\i 3n dv^dfiui-
cum divinitate coniunctionem atque adu- ^oTnroi Bta r 'apoq r ^eornTa muiai^iiav
nationem Ti yjj iVC0(rtY.
XXX. Quod forma servi ob eandern con- K', ''Ot; i;ios n rov SovKn f/,op(py\ Jia ty\v
Ita Deus Verbum propriam sibi facit OvTCOi 6 ^ehi Koy{^ o\-AHovTai 7^ f
ser\ilis formae vilitalem; et Deus quam SovKa fA,Qp'piig T i-jr'o.na.v .. <t. &f05 VTra^-
esset, homo voluit nominari; atque ut ho- yjjov .,
av^pcjiiTroc, «•&;A«(T£V ovojtia^soSt,. y^
minis humilitatem assumpsit, ita huic vi- "(joauip ftiTiKa^i r f dv^&pco-n-a rat.7rc-iV0iv
cissim sublimitatem communicavit. Voca- ovTCO 'j^ v\j,«Au)v avrci) fji.iTaSiSoo}ce' aa-
catur enim virginis parvulus Emmanuhel Kelrai yap ro 7^ Trap^d^iva (^pepoi Efi-f^a-
nempe is qui pannis est involutus et ubera , vanK. Kj ro rolg cmapydvoic, ctnKnf^ftivov ..
sugit, et lacte nutritur, diciturque magni yt) ^nKnv 'iKKOV , Kj rpi^^o/uSfOv yd,KaK.ri.
pacis , et pater futuri saeculi ; nec non fi- s|«(7(as"«5, y^ ocpX^^v eiprivnq. i^ Trarnp f
'^'^-
lius Altissimi , et servator, et dominus, et fA.iKKovTOi aicovQ.'. K^ vtog i/'\j,(r«- y^
universi mundi creator. Unus enim , in- rrio . x^ Kvz^oi. y^ r cKcov Snftinpyoi- eh
*, Kv&t©^ Attaovi Xeros ^''
quit, dominus lesus Christus, per quem ydp . ipnci ;
'i.cor.viii.e.
70 S. CYRILLI ALEXANDRINI
o5 T» 5xavTa' rCj ^«v to "Ih(th? k} Xe<?-o? omnia. Et quidcm lesus et Christus no-
QvotidTa. ^:^ ol>(.OYO[A,'nx.i il<7i arf^ctYTiKa- \ mina sunl incarnationis siirnificativa. In-
« '^
olicovouict, ov 'ufoo T^ KTiGicoq , ov^i camalio autem liaud ante rerum creatio-
iv^iii fji^ T KTidiv , a\X' i^ds «(T^^^aTwv T nem, neque slalim pcKst crealionem, sed
Xdi^ovTa. hdyov fJ^ t An(p-9svT©" Jl,/rAo7 ptum lanlummodo, verum etiam adsumens
(t Qiov yap ;fj TOt/ dv&p^ooTra toDto (jh- Verbum una cum adsumpto denotat (nam-
|M.avTix.cv ohv 6 Ua.vAiQ~> rtvaTf^dncTf xa.( que id nomen Deum simul et hominem
tS opu)jU.sy(>) 5(a •!£«) srgo? to KpvjrTOjji.i- significat) Paulus adtribuit ei qui visibilis
vov 'ivcoaiv . TYiv ToO OTttVTOS -afojncrn te est, propter suam cum invisibih coniun-
k} Sf^K6(Jfiv}(7iv 5io xttj iTipco^i (^ Xpi- ctioneiTi , adtribuit inquam universi mundi
CTOY im TzavTodY 'Dopoactyopiv^ '&SOV* i^ crealionem et dispositionem. Quare et ahbi
diov toC eVi TravTWv (^•zsJip^f vaos, «vw- per omnia, sed quia Dei summi templum
lA.ivyiY Kcu avVf/ifi.fA.'iv>]v 'ix^^ iotvTO)
* TMv erat , unitam copulatamque habens secum
•9-f oTHTi. divinitatem.
Aia toCto 'liiaovi Xe/foj ;;^-&£e '^ (1«- Ideo lesus Christus heri et hodie , idem
jt*£^ov cLVTOq . K^ £1$ c^j- aluvcti- 0'J yci^ est et in saecula. Non enim in duas per-
£15 TT^oaco^ssct Svo T olKOYOjA.'iaY i4.iD'il^0jiS^o , sonas dispensationis opus dividimus, ne-
ovSi vloiji 5(^0 uyt] t ftoYo-^ovi Kn^VT- que duos fihos pro unigenito praedicamus
Toy!^ Ti £j SoyfiaTi'Cp,(jSfj, ctAAa 5vo ftsv et credimus, sed duas esse naturas et di-
A.iS . "Oti ov Kodaiv Xiyy.v cffiov, XXXIl. Quod non concretionem sed unio-
rtAA ivcoaiv sVi tov Xpi^ov. nem in Chrislo dicere religiosum sit.
Ov Tai ^vaai; toivuv avy)(^iOfA,iY , ovSi Non ergo naturas confundimus , neque
apaaiY TrotttTov k^ TroiriftaTOi Soyf(.aT'i^o- concreti(mem factoris facturaeque dogmati-
ftiv,]^ t&) t^ K^daicoq ovoftaTi t aiiyx^- zamus; immopotius concretionis vocabulo,
CTjv (JUueiacpi^Oftiv dXXa ^ t2 •&£oD Xoyn confusionis significatum attribuimus. Porro
T ^!;(T(v yvct>^'i'i^oitiv k^ t^ jt*op(p«5 tS dov- . Dei Verbi naturam scimus, et servilis for-
A« T ova'iaY yivwaKOftiv UaTipav 'j (pv- ., mae subslantiam agnoscimus, utramque ve-
(1) Confcr apud nos Cyrillum fxplan, ad psalmum XLIV, v, 8,
(2) Adliuc ne Monophysitae Cyrillum erroris sui patronum iinpudentissime dietitabunt?
DE INCARNATIOXE DOMINI CAP. XXX-XXXII. 71,
ro naluram ul unicum adoramus filium. n,y lc; hct '^z-poaKVvoZ^iv vliv da.TSpov p§
Inviccm enim allerutrum nuncupalur Chri- 3-cfrfpw Xpiro^ ovoiA.a^iTa.1- i^ ovTi n tS
slus. Neque sola servi forma et divinitate ^oi;A« jWO^;p>i .x},(Ah , tC; ^uju-vm Tvy^^^aYaaa.
carens, ila umquam a religionis rectae ma- 7^ •&sorMT05, tqvto wJo^osroTi 'zs-a.pa r $1-
gistris est appellata. Qui autem concretio- Sa.(jKa.ha)v dxAh-Sh •^ iuai^Ha.q- ci J[i r
nem dicunt , hi concretioni confiisioneni ii.Da.aiv AiyovTig., tvi Kpaaq -dui uvy^^vrjiv
oggerunt, confusionem vero mutatio co- TUhc-irj^pipaai- tvi 3 av^x^^^i " %07r\\ aiix-
mitatur: facta denique mutationc, ncque «o-$jpj7-ar po-srjis \ u(j!ovartg, outj -^=05
Deus in propria natura permancbit, neque «Vi 7^ IBiag fjiivoi av (ftycr.ftis, ovTi avQpco-
item homo in sua. Necesse est enim ut 7t@o eVj i^ olics'tag- avayx.-A yap c/K^rivai
uterque ex propriae substantiae finibus r^J 7^ ovala.; opm ix.a.Tipov, ioj jttnTS tov
decedat; ita ut neque Deus videatur iam -diov yvo)o'i(^i^ •&t0K, [^riTi r av^&puiTrov,
Deus, neque homo item homo. Atqui hoc av^jpMTrov 1 / t£to q ovSi IttI t' t dvQpo)-
ne in hominis quiciem structura quisquam tth KaTaaiciVYli KaQoi av tic, iv (^oovwv ov
prudfiis sibi parsuadeat. Non enim cor- yap tu> aco^aTi t ^vyjnv ^csxpa^S^, aXK'
pori animam concretam, seci unitam co- «kScS^, y^ o-t^vH^pQet» , -iCj olKilv , >^ cnipyih
pulatamque inhabitanteraque et simul ope- <pa.[4.'iv r^ ovti t '^v^nv -S-ynTHy, ovTi to
rantem dicimus. Neque item animam mor- (Tcof^a iiTroi tj? av d-d<i.vaT0v , /^h Kopci^n
talem, neque corpus immortale quisquam ci^^Traicov , a\Ka r [ih iKcLTiPav [^(pvGiv 'l
dicet nisi plane desipiens; sed utramque S/g^ipovpi,iv , iv Si ^ooov yvcapl^o/jS^ to i'f
naturam discernimus, unum tamen animal cxavcov * (JvyKiiuSfjov Ka] iKaTipav i^ch • eod. jxeiW
agnoscimus ex illis compositum: et utram- (pvatv cflivipnuivoii ovo[*.aaiv ovoyAFo/uSp
que naturam diversis nominibus vocita- tyw [x.iv ^v-^riv, to 3 aSi^a, to q c^ doi.^
mus, animam scilicet atque corpus dici- (poTipcav avviaTriKOi ^a)ov iTi^co KaAovj^iv
mus; quod vero ex utraque re conflatur ovoix,aTi'av^poo7rov'yi'7rpoaaUpivo[Ji.iv('i\-
animal alio nomine vocamus, hominem
, Tai-Ta toivvv koI Itt] tyk; ofjiovOjWias tLuu
scilicet nominamus. Haec igitur etiam in f<x6v* Aa.|3ovT£5, tPs /SAaa^pnjttlfli? a^ssaX-
iis quae adtinent ad incarnationem exein- Xaycoi^o o*:slv«5, Ka) tLm Kpaaiv Jcs&Ta-
pli instar sumentes, a blaspliemia illa ca- At^ovTrf '3y, tS t^ ojcoaictx; y^ avvaipiiag
adunationis, coniunctionis, et communio- /"•^»" (pva-cov * ju.s^' Si<i.K^iaiv, Trpoau^TTn '^ • coii. «puffsoi;
nis constanter ulemur; nalurarum distin- ivcaatv Soy[^XT'i(^cvTif ovtco tLo 'Apiia
^
ctionem , personae vero unitatem dogma- EJvo^.-ou ^Aaa<pi/\[x,'iav ikiy^o[iiv , tcc jwsv
tizantes. Sic Arii et Eunomii blasphemiam TaTravcof ilpn[(,'iva ^ 7n-ss^ay[A,'iva, tco aco-
plicantes; sublimia autem et Deo digna ac »*' [Kiyaha, tjj v.\nKri ku] fA.iy(xKYi ko,]
magna, sublimi et maj^aae el omnia exce- '^avTo, voZv v7Ti^(ia.ivovari dyaTiQivni bio-
denti attribuentes divinitati. thti.
(!) Perspicua, mira, ac peremptoria Cyrilli doctrina de naturarum in Christo distinctione ! Ego vero
lectores meos magnopere iiortor, ut editam apud nos Script. vet. T. VI. novam Tlieoriani eraeci cum Ar-
nienis syiisque Iacol)itis tlieologicani disputationem adeant, ubi res haec luculeutissime llustralur.
(2) En animae et corporis in unico liomine propositum recte exemplum, quo perverse abutebautur Mo-
nophysitae tom. praed. p. 393.
(3) Sapienter lianc cautelam post Jiatcs errores exposcit Cyrillus. Etenim paulo ante Gregorius na-
zianzenus orat. XXXVIII. !3. ed. noviss. T. I. p. 671. adhuc scribebat de opere iucarnationis: u 7i; za.v^s
72 S. CYKILLI ALEXAXDRIM
A^'. "'Ori Ti n/ASTspas (^uaiuxi n nc, ovpct- XXXIII. Qiiod nostrae naturne in caelum
adsuTnptio , Spiritus sancti dona nohis
pfas M^7v wpoe^iYiaiv. comptirdverit.
"AAAa Jtaipoe aYctSpa.f^uv iTri lO ttpo- Si'(l iam lcmpus cst rcverlcndi ad pro-
x,i'ifJt.ivov flKaA«$-&f(5 toIkwv lU oCpaiYOui positum. Adsumptus itaque in caclum Chri-
6 SlCBTOTYIi XP15"0? 5 Hj iCtVTOY COOITi^
^X^y' slus dominus, seque veluti humanae pacis
yvov T^ T aY^pcoTrcov ilprivni TrooaiYiyKCOY sponsorem patri exhibens , mittit ad ho-
Tft) "TTCt^l, 7Tipl>7r<l TOli dY&pj)7r0ii T ^apiV mines Spiritus sancti gratiam,ceu quan-
T s-yfi/^aT©-, &)az7sp Tiva t s^«^')-fA^s- dam promissorum bonorum arrham ma- ,
dederit, ut omnis qui credit in ipsum, non o 'zsriaTivc^Y sii ctvTOv /*« fi^oAiiTaj, «AA'
pereat, sed habeat vilam aeternam. Cum- s;^!i ^u)mv ctlmiov '
h^ avv 'sra.Zi y^ vlai
que Patre ac Filio sanctum Spiritum aeque to -uivivf^a. to ay lov , cv o> (ictwTil^OiuSfjoi
laudemus.in cuius nomine baptizati, doni (^ -t^ Sajpiai r(ppct/3wva XctyXavoi^iV Si'
arrham accipimus; a quo nostrae animae ov Tcig '^vx^aq 'pcoTii^oy.i-da., 5i ov t ol-
nus ac iustus, et utrum fieri possit ut cjuis y-al ti oiov Ti ilvai Tivct f^n "^vr.-diVTa «
non genitus nec factus existat. Cessemus '^ouivov 'n-avaco[A.i3a t yivvtiaiv 'tzfe^f^-
contenti simus. Ne velimus Pauli scienliam YlavAa t yvcoaiV, 05 c*; fispaj ^» * yivco-
superare ,
qui ex parte aiebal se cogno- a-A.etv, jc; cx [ti^ag 7r^o(^nTiietv , i^ c* iao-
Tunc perfecte cognoscemus , cum neque ia- ors Si' d\ai^jViia<, o-J ^\a€,nao[ti^a, ots
clantia nobis nocebit, neque superbia nos Si VTri^npaviag a 7riaQv[A,i^a , OTi ci> dvra-
praecipites aget , sed passione omni exper- diict fiicoa6[t,iQa' ovkovv cjj tw ^rapoyTf
(1) Nicelas aquileiensis, quinti saeculi homo, in pretioso suo de Spiritu saueto tractatu apud nos
Script. vet. T. VII. p. 319. pari sententia ait. Utbiam, ut fuerat traditum, cum Patre et Fi/io Spiritvm
sanctmn simpliciter credidissent illi , qui post.modum quaestionem de Spiritu induxernnt'. ut,puta, Ma-
cedoniani, vel eorum in hac curiositate participes. Dum enim quaerunt et isti, qualis est Spiritus san-
ctus? unde est? quautus est? natus est? an factus est? sic iterum sciclerwnt populum , et vere, secun-
dum apostoli dictum, interminabilem quaestionem ecclesiis iMluxerunt ete.
(2) Audiant iiaec immodicae et quasi nieracae (ut cum Tullio Tertullianoque loquar) rationalitatis
amatores, qui tantam aetate nostra perniciem in ecclesiam invehunt. Quid.' Nonne ipsi hoc instituto suo
fidem, totius religionis fundamentum, a Ciiristo apostolisque praeiactum, funditus subruunt.' Nonne in-
cautos adseclas ad gentilitatem vel potius ad atheismum vi pertraliunt.' Nihil ergo divinae scripturae, nihil
sanctorum patrum infinita voluniina, nihil tot pro christiana religione apologiae effeceruut? sed ad bar-
bariem rursus ac tenebras in tanta, ut isti putant, saeculi nostri civilitate ac kue regredimur? Equidem
divinis perpetuitatis promissis firmiter nitimur: de illa tamen ecclesiae tranquillitate ac pace soriicitamur,
quae poterat esse coutiuua, si tot pestilentium lihrorum turbulentia et importunitate careret.
10
V4 S. CYRILLI ALEX. DE INCARNATIONE DOMIKI CAP. XXXIV-XXXXV.
'ivct, [*» fjiii^co ^HTOVYTig, i(.cLi 'f^' ika.TTO- ctrinis palrum pcrslcmus; ne maiora forte
£mf •&SOS, Ka.1 to ilvcti ilKcoy -diov Trpoa- dum Deus fieri cupit ut imago quoque ,
hi'. ''OtI '^ -dlOTOKOV Ttj avQ^OOTTOTOKOV XXXV. Quod oportet Dei et hominis
?^iynv. matrem dicere (sanctam Virginem.)
TO , ttAAa T c« wctp^iVH '^Y-n^ivTct Xpirov, rium claudicet; sed ex Virgine natum Chri-
%i\tY oftov Kj ttK-SpwTTOv 6[A.oAoyiiTO) Kct(i' stum , Deum simul et hominem confitea-
SKaTipov ^iaTaTO y6 Kj QioTOKOi Kj dv^^o)- tur. Propterea enim raater et Dei et ho-
-aoTOKoq ( ) « dyiot. xa^Oevos Cwo t t^ iv-
1
minis, sancta Virgo, a rectae rehgionis ma-
ai^s'ictg Si§<t(TKd\cov 7rpo(ja,fo^iviToi,i' TSTu gistris appellatur; hoc quidem, quia na-
[^iv coi (^va{ T [5o!>Aw] ioiKOTct '^vYfGctacf turahtcr eum qui in forma servi erat ge-
OKilvo 3 , W5 r" T ^ovKa uo^^Ytq , v^ ^iov nuil ; illud autem , quia scrvi forma, for-
T /*op;p«v i\YCoiA.'iY(ai i^^oCai^g- ovtco Btd dio- mam Dei unitam habet. Atqueita eum lau-
Xoyiag v^ oiKovoj^lai r to ftv^ripiov rfth demus, qui per thcologiam et dispensatio-
to aTTOKiKPVfjiftivoY yYOogiaavTft dvjitvnaco- nem, mysterium nobis absconditum reve-
fiiv , r^ Sid T^ T /3(« xaGa^oTMTOg va«5 sav- lavit. Tum vero vitae puritate terapla nos-
C^ tZ) ^iO) KaTaaKivdaavTig (^-2) ,ivoiKOY met Dei eflicientes, habitatorem eundem
avTOv AdCcoftiv (^ r aKTiaiv avTOV (^ooti- nanciscamur: eiusque splendoribus illumi-
(^oftivoi , as ai v\ftipct ivayjflftovccg (c^^n-a- nati, sicut in die honeste ambulemus, ex-
Din.xiii. it * TrpoffJj^o/iJKOi t jttaxa^lav «A- pectantes beatam spem, et adventum glo-
Tnac>)f/.iv .
— (5a Kj 'fh^dvHav t^ 5o^«? t fiiydKa 65« riae magni Dei et salvatoris nostri lesu
Tit. II. 13. ,\ aooTvipoi 'lr\<rov XpiroD ^ ^ /M oi/ Christi, cum quo Patri unaque sanclo Spi-
r\iu^jj
tS) TTa'^! avv T&) dy'i(f> ^vivfiaTi So^a iCj ritui gloria et potentia in saecula saeculo-
KpdTOi ih g5u" aicovai t aicovcov. 'Aftrw. rum. Amen.
(1) Recte, si utrumque simul epitheton pronuncietur peperit enim Maria Christum Deum et homi- ;
nem. Secus autem, si omisso SsoTg/.o,-, dicatur tantummodo av9g«7roro'ico; in nestorianam blasphemiam ,
itef s-
TOY AYTOY ATIOY KYPIAAOY
APXIEniZKOnOl* aaexanapeias
A r i
KATA TQ.N MH BOTAOMENQIV OMOAOrEIN 0EOTOKON
THN AriAN nAP0ENON (1).
S ER 31 O
ADVERSUS NOLENTES COXFITERI SAXCTAM VIRGIiVEM
ESSE DEIPARAJr.
bos adiutoria ; etenim praevia arte aver- xar ^aSuJK /3o«6«jM.aTa, t« t«^^« Trpoava- seu™!.' T^ae^'
tunt impendens damnum , et diversarum <^i\Xovrii r i^iXKovaoLV (ihaQlw .,
k^ tJj t
medicinarum compositione morborum vin- <5)^:p:p&)V qictpf/Aicav (mjb-&'ia<^ t t 7ra.Sci)v
usu edocti, et idoneum tempori adhiben- '^ :ruijr\^i'ia.f IBnyovf^ivoi ,}C;t Tr^oai-iKHGav
immunem naufragio ralem
les consilium, Tri ^a^i. TroiOv/vSfjot Trpivoictv , nva.vaynTOV
cum Dei auxibo conservant. Parem ani- 7o a>ia:poi tv t QtOti .Tttfp^jia S^^v\aT- ,
marum nostrarum gerens curam Deus Tiiai.v ToaauTlw r H|M.ST5pwv 4i^X^v o Ssos
damno an!e experimentum cognilo, huius t )cji5vvov, iva fca-dcvTii ttoo '^ Trii-
«ft(v
discrimen luto vilemus. Xovit enim Deus pa; t /SAa/3/of aff^aAS;? t dr. ravrni ^-
,
cuncla ante quam fiant; haud coniectura, (pv^co/uS^p yJivduvov olSiv -y) tcl TtavTct Ttptv
ut praedicli homines, quid utile sit repu- "^viaiwc, avTWV , ov Tox^^ Kaha^rip c^^inoi
tans; sed prae^isione Deo digna res futu- ~o ^)iaif/.ov Xoyi^6i^jOi;,d\\a Tr^oyvcoa^
ras cognoscens. Sic etiam iudicii ante tem- diOTrpiTril yivcoaKOiv to. ftiXXovTa- ovtci)
pus nobis supplicia monslravit, ut malo- ''^ "^ Koiaio); rftHv gVsJ.-j^s 7rpo Katpov tcl
rum timorc eruditi, horum facile perpes- KoKa<^y,pia , coi av t2) s^cScf) t Snvav 7ra:-
sionem fugiamus. Noque vero secius quam JsfOjvTfg, t ok toi^twv ivKoXcoc Tiu-cooiav
(1) Agit de Deipara Cyrillus etiam sermone I. contra Nestorium, nec non in epistola dogniatiea ad
aegyptios monaclios, quae est in ordine epistolarum prima. Magnifice vero celebrat, et tertio quoque verbo
appellat Deiparam in oratione Iiabita Ephesi
, corain synodo. Porro ut ortliodoxi sanctique liomines bea-
tissiinain Mariani omni laude cumularunt, ita perversi quique haeretici eam vituper.niunt, nempe praeter
^estoriuin, Manichaei et Iconoclastae, ut novis nos documeutis denionstratuii suinus. Nam quid recen-
tiores etiam Luthen et Calvini sectae adversus B. Mariae honoreui sint ausae, dicere propemodura nefas est.
76 S. CYRILU ALEXANDUINI
^OX'5''" ^ \dj^o^i^a(Sx.a,\oi , oirfi^fs 57-a^- ses exitiosas invohent , ipsum unicum re-
naazovaiv ctlpiaiii d-jrcaAiia.^; ^ a.vT0V
(^ gem ac dominum iiostrum lesiim Christum
l^ovov ^icmorlw ySj y.veAOV t[/^ IjktSk Xpi- negantes; muhos(|ue fore horum improhi-
srov dovovjU^oi- (^ ttoXXoi dl^dKoAa-Sncrii- tates adscclaturos, (jiiorum causa Acritatis
(Siv a.vru)v r aa^ynciii ^ St ovg « Jo^^t t^ gloria convicium patictur. Praedixit , in-
wv « [A.iv T T ^iii Koyoy pivov •uiT ctvr a.Tr a,- Dei Verbum aHenum prorsus paterna sub-
(Ttv T^ TTct^^cticti ova-'iai Aiyttv riroAittiiciv stantia dicere ausa est; alia Spiritus digni-
5i«. TODtO ftip'l}^iSnejf , iii Te iS^EOV (fHjlti K^ dico atque hominem. Est aulem hoc ab
aV'S'j3(»5rov e5"i 3 toSto -tJ ci^oroAixMS 5i- apostolica doctrina ahenum et diaboHci ,
yOYiv fh^oiTi\(Jii , rovTQ y^ cv roli yrpo- teret, si res ita se haberet, seorsum unius-
(PnTai; 7rS,(JiY iyiviro- i^{ TOi^apSv, 5/7^1=0 cuiusque in divina scriptura confessiones
»T«5 iyiviro, ftif/.e^iaft'ivcoi iKd^a Trctpct comperiri; el alterum quidem singilhatim
rJj Qiict ^^ct^Yi rdi OfMoKoyicti ivPiCJKi^- }^ per se ipsum ceu Dei V^erbum decanlari
T fXiV IBlCt KoA' lctVTOV COg Sek AofoV dvVfjiYil- alterum vero ceu hominem , et ex noslro
Sztf , r Q 0)5 dvO^COTTOV , S^ iVct T KCt^' Y\t/,ai numero unum, verbis quae hominem de-
Toli dv-^pwTrco 7rp'-7niCSi ^o^d'(\&^ Aoyoic. cent, glorificare.
y . 'AAA' ot;^ ovTcoi t]fj.iv ol dTTOTO- 3. Atqui non ita nobis rcctam praedi-
Aoi T £t;i&£(av ctJa^-^j/fAiav CyJinpvpav, aAA' caverc doctrinam apostoli, sed unum eun-
6va '^pi^ov S'fOv 6f,tov y^ a.v^9co7rov t olv- demque Christum Deum simul et hominem
Tov 'Zi^^c/.^i^coKa.iri- toj tovto ffacpws jt*ev esse tradiderunt: idquo aperte theologus
•&eoAo'^@x "Iwavvnf c» ivxyyiKioig SiSd- lohannes inevangehis doceldicens: in prin-
QUOD B. MARIA SIT DEIPARA. 77
cipio erat Verbum , el Verbum erat apud a>c<l \iycov' *'•'•
cti npyyi y\v o Koyo^; , itj 6 • loh. i. i.
Deum, et Ueus erat Verbum. Deinde ad- AoyQ^ riv •z5-pos t &50v. k} •Ssos «v o Ao-
dens: et Verbum caro factum est, et ba- yoi- * it-d' i^Hi iTraywv y^ o Aoyog crccp'^ • v. u
bitavit in nobis. Sacer quoque praeco Pau- iyiviTO, y^ iannycaaiv ct, >ijm.7v „ o q Uoo-
lus in epistola ad Hebraeos scribit : quia KiipV^ nat/A05 i^paioii '^^iAA<( hiyWV * Hebr. 11. II
ergo pueri carni et sanguini commuuica- •' iTTlt OVV TCl TrctlSlX KiKOiVCOVt]y^lV 0,1^.0,-
verunt , et ipse simililer eadem participa- TJ5 (£ (Tap;co5, f^ avTOi aj^Sot.TrAnaia)? [XiT-
riri : nunc contra quum divinitus inspi- , Aoylag iCplaKi^&oj- vvvi j 7^ -Qio-zs-viiK^ov
perspicua deprehenditur unilatis ratio. Cum KovofJifia tvpicsKiT ai . ''Orav To'ivvv dKoCayig
ergo audis apostolum dicentem: « expe- T aTro^oAa AiyovTo; * "" Trpoadi^^^^o/J^oi • tu. ii. u.
humanae naturae propria , Dei appellatio- 'iSta, Tvi T •&foD Trpoa^yopict « ^ila kh-
nem attribuit divina scriptura. Nam quura pvTTH ^(Z(p«- Tbf yap (TCCTmpia «ra-3-8? tJ7
Servatoris passio de deitatis natura intel- 7^ diOTnr^^ (^vcjn ou5ajU.W5 voil^ ^vva-
ligi prorsus nequeat , atque in corporc tan- ju.sv«, £J5 \ TO C"u)jt*a TravTiXZx; t sira^n-
tummodo passiones peractae fuerint atta- ; [^aTcav yiyivy\[^iYu>v, 5ia to avvilvai rt^u)-
men quia cum eo est inseparabih aduna- p'iTcag Ka-^' 'ivaxrtv avTU) t .Q-soTHTa ''•
i\
tione deitas, « si cognovissent , inquit apo- 'iyva)(rav, (Jjicriv o aTro^^oAog *, ovk av t • i. cor. ii.
stolus, numquam dominum gloriae cruci- Kvpiov -7^ 5a^n5 i^avpooaav „ opot.<; 'oTrui
sionem apostoHcae doctrinae sermo? Non Aias Ao^05; oO •j-a^ 'dv^ipcoTrOi [A.Iv '\|,iAo5
enim simplex homo aliquando fuit lesus '\y\aov<; vwnp^iv wots -Trpo t^ t» ^iHTrpo^;
ante Dei cum ipso communionera et adu- avT^ov KOiviov'tai ti t^ ivccaicoq, «AA^ at/TOS
tam Virginem veniens, proprium sibi tem- ')ivdiuSpQ~>, T y^iov vaov iavTCi) c/k -t^ oiJ-
XOt/ffaV TETMPMXfV, OTTi? iTT OliOlYOi T ttA- nem conserva^ it pareutem suam quod de ,
Xcov dyim yiyivnTctr '^^ yap onfivoi t alio nemine sanctorum usuvenit. Nam quia
(pt/(7(K t/TTMP^OK ay-dpcowoi, iy^pccTnYuv Kj isli natura homines erant, humanam pa-
iVila' THV yiviGiV 'iK'X-)(Ov a.Tra.VTiq- Cgvk Si remijueomnes nativilatem sortiti sunl. Ille
sV«5m yjj) (pufTit' t/7rM^;)(^£V' 6f05, TrpoaAaQcov autcm quia n.ilura Deus
,
erat , adsumpta
cv •^ovu) iQyJii.TU) Xj TO av-SpwTrivov , ^£vif etiam extremis temporibus humanitate no- ,
"zirapa -os-avTai r 6k t^ •zjrap-Ssvow yiviGiV vam prae rehquis omnibus nati^ ilatem prae
iTTi^ilh^TO' Ot;;C0D>' iIkoTUH Kj •&£OTOX(^ se tulit. Ergo recle et deipara et virginahs
Kj 'ZirapQivoj^yiTCiip m f^ax,a^ia SiX.aicoi av mater beata haec iure optimo dicenda
, est.
Ag^OiTO- ot^ ^ap ttVi^pwzir©^ •\[,iAos «y 6 Non enim homo simplex erat, quem ipsa
i' . nw5 ya^ oVa x^ ^rpo ; 7* '^SyifA,iai enim id fieret? siquidem ad huius
5. Qui
yiyivy\pi^iva, tv) tovth Ciipyiict x^ l^aaict operam ac potestatem illa etiam quae ante
« "S^fia 7!-po(Java^ion ^a^n'- ;i^ ^ovy 'lot;- adventum facta fuerunt, divina scriplura
5as f*,ax.apiQ~> p-a-&>iT«s pe-j/ciAocpaiya)? refert. Ecce enim beatus discipulus ludas
«pjC T TOiaVTlw '^Z^p^SiScDXiV TTI^IV T /a^ magna voce nobis hanc fidem inclamat.
TTPO /toAASji' yivi^cov T^ c^ Trap^iva Tr^ooSn Nam rerum, quae multis aetatibus ante na-
f.i.if^Y»IA.'iyoi, OVTCO (p»G'iy *
3
^" VTTOfjiyyicjai tivitatemexVirgine actaesunt, faciensmen-
t)^as SiovAof^ai ilBoTai aTravTa, oti 'I«- tionem , sic ait : « commonere autem vos
ffoiis 1) Aaov 6!cyyii hlyvTTTa acoaag, to volo , omnia quoniam le-
scientes alioqui ,
*
SiVTiPov cfsir fJi^n Tri^pivaaVTai aTiooKiCJiv sus populum de terra Aegypti salvans se- ,
a.yr^'iKiic, Ti Gsu" p« T«p«(ravTa5 t iavTcov cundo eos qui non crediderunt perdidit
agynv , dKKa dTToKc-iTrovTai to 'iSiOV o/x«- angelos vero qui non servaverunt suum
Tyt^iov , m xoiCJiv f^iyaKni «jtts^a? OidfiOK; principatum sed proprium domicilium de-
,
di^iOii VTSO ^C<p0V TiTlnp-flKiV. „ E/ Q av- reliquerunt, in iudiciura magni diei, vin-
^pcoTTOv -J^iAov 'iTiXiv « fA-aKapia 7rap-3'i- culis aelernis sub caligine reservavit. »
voi T iMaoDv, Tovrov 'j (p«CT(v (5 |t/-a-&MTHe, Quod si simplicem homincm beata Virgo
T^ AiyvTnicov ;:^c-i§os t \opay\K iK<<0-&ipu)- peperisset lesum, hunc autem dicit disci-
traVTa, k^ Yiyovfj^ov tS AaS y»^ t j^«ju.ov, pulus de Aegyptiorum manu Israhelem li-
05 >J^ T Tipa^iicOV iTTiTiKn TCC •&aVjU.aTa beravisse, populumque per desertum du-
WpO TO(T0t;T&)V ^iylCtiV -^ C/K 7rap3iVH yiv- ctavisse , quin el porlontorum miracula tot
vriaicog, ttov toI/tov a^a xaT oy.iiiai Gsv ante nati\itatem ex Virgine aetatibws pa-
p^ovhi VTrapyj.^.v 5a)(T8(7iv; TroTS q 7^ yiv^i- Iravisse, ubinam hunc lemporibus iliis ex-
Gicoi T dpy^YW jff^MxcTa; ovKiTi yctp av- litisse concedent? undenam aulem nalivi-
To7? Koyoi <jvyy_cooYi(7:-i K'iy:<v 6//, 7^ ^a^- lalis suae originem traxisse? Neque enim
{)ivin.yii Tipoc^H T «ipp^MV t2 fjvat 5iA«(j)0Ta* ipsis ratio permittet dicere illum ex Vir-
c/[;Ja(r;csra)0"av to/vi/v 0/ t xaxm i(pdjPi- gine inilium existendi sumpsisse. Demon-
(I) Aniinadverte prinium citari a Cyrillo ludae epistoiain, quod facit etiam iu prosplionetico ad Tlieo-
dosium ed. Auberti T. V. part. 2. p. 77. Deinde pro conniiuni graeca lectione i-.^t'^^'. observa vocabulum
'Irjo-ou;, quod liabet reapse vulgntus noster latinus, suffragante ei cum Cvrillo etiam codice gr. principe
ac celebri vaticnno,et nonnullis aliis gr. apud cl. .Scboltzium. Porro si lesus pro losue, ut nonnulli exi-
stiinant ponitur, is quidein du.\, figura dninini lesu ciedendus est. (Quainquain reapse Moyses, non lo-
sue, populuin e.v Aegypto eripuit; multoque minus losue rebelles angelos ad inferos detrusit. Plurimi )
igitur, ut nunc etiatn Cyrillus, recto ac primitivo sensu intelligunt heic dominum lesum, qui angeli spccie
populo hebraeo dux fuit. .\isi potius, quod idem quodammodo est, personani aeterni A erbi angelus dux
repraesentabat.
QIOD B. MARIA SIT DEIPARA. 79
slront itaque pravorum dogmatum inven- ra} ^o^jtACiTWV, TTGTi 7' "^Kiiaiux:, r a^Xft\
tores, untle ortus sui principium hic homo dSk avSpO)7l@^ 5ff^«;tfV; TTOU "j , K^ sv
habuerit? Ubinam quibusvc in locis lol an- Ttdiv aox 5(5TsA:-i roffOVTOis iT?CiV; aAA'
nis hic se continuerit?Sed iam nemo sanus Odx, iTl TOvrov av&Po)zsov ilvcti t. iU (f^O-
cundum ipsorum concessionem, neque Deus aa.TO- u TOivvv v^) t avTtov ^>cdocTiv ovri ,
Vcrbum credi potest lesus, propter eius -9f05 Xoyog t/worof<!&2/ ^t^vciTai, Siu ~o
ex Virgine nativitatem neque rursus homo ; T c'^ T' Trap-Qiva TSvGsvra ih'a.i t I/iaSv,
esse potest qui eiusmodi prodigia ediderit ovri av^poTTog ir.aKiv o Ta.vra. Qa.v'j.a.riiQ-
nique poterunt huius esse subslantiam et riva Aoisirov 'f^voYiaa,i ovcaav rourci) y.a.i
G. Sed enim nos horum verba adeo de- r'. 'AAA' n,tAs'i'5 ra Tnrcav pniAcira. tCT-
mentiae deliriique plena cernentes, ac ve- a.urng avoiag v^ zi^^Oo^oavvng opmng ;.>.:-
luti a somnianlibus ebriosisque ernctata 5"«, yj) oiaTTip ov v7rvo:i yJ, pj-^ii zopog aC-
liis iuxla Servaloris efTatum dicemus : « er- Toov Xiyo/j^ja.., toutoh jw£v yj/ r t crcoTn-
Bei. » Ideo ut par est edormile crapulan?, T£5 T«5 J^a(pa5, (AiiSi T Svva.(JAV t 3iou- .,,
ct nolite peccare, tanta rei divinae igno- SiO Sn CJK.VA'\ctTS SlKCtlCOi, i^ fA,Yi d/MpTCi-
rantia laborantes. Sed recte potius, alque ViTi , dyVCOOiaV ^iOV ih TOGOUTOV VO(jnGa.V-
ut iam demonstralum a nobis fuit, adu- Tig- (3,uBa)5 H 5tcjA!v, }U cog TrpocLTroSiSoroLi
nalionis gloriam cogitantes, hunc et Deum T» ivloaicog voovvnc, t So^av , 9i6v n dii
semper fuisse, et postremo hominem quo- ovra, TOVTOV, "^O/Ui^lfjov q sza" Itx-^aTCdv y^
que factum agnoscenles, ila tamen ut ip- dv&piOTTOV 'v^<^a./J^poi,, a^iTrrii ySj avaX-
sius invertibiliter et immutabililer conser- Aoiwra (pu?^cfy^^iiang civrou t^ ^ior-flrog ^
vata deitas fuerit ; eundem et lunc Israhe- cturov r^ rori t^ d'^ klyvTsrov Tropnag r
lis ex Aegyplo excedenlis servatorem cre- 'lapanA acorripa, Tri^ivco^c^j- nii jj,iv t tto,-
gloriae polestalem lenuisse. Ideoque e^ ra- dio Sn ko,} 'iKi^f^o ru) fAaKapict) Mceu-
beato Moysi dicebat : ego sum qui sum ;
ayf iyco ijf/.i o coy , t^ iyco 6 Q-og ' ACpaai^r,
et ego Deus Abrahami , et Deus Isaaci , et r^ Biog 'laaLaK, k^ 3iog 'laKcoQ- r 3i r
Deus lacobi. Et filii quidem nomen tunc viov TTootrnyopiav 'MpoaKa^ovra fisv on
sumpsisse cum factus est homo, adunatio" 'yiyoviv av-&pa)^@o , T^ j ivcoascog ^a^iv,
nis gralia, el quia humanam concbtionem ;;'i Sia ro aurov a,v-&pco7rov yi^^jn^Sit^, c«AA
assinnpsil non in homiue liabila^erit: et
, ovK cv dv^SpcosDCt) ivcpKnKivai- Kj ra ron-,
olim ct nunc sub lesu Clirisli(jue appella- n\ ra, vvv ty] 'Inaou iv/ Xpk^^ou Trpoanyo^ict
tione ab inspirala di\inilus scriplura con- aKOKov-^oog U7io t^ -S-tOxnjty^a "^^a^fcig So-
seclanee glorificari. ^a^c/J^fjov.
7. Alque hoc argumentum pluribus F'. Kai yovv tm rotaurluj uzso^iaiv
vcrbis videre licet a sanclis viris praedica- i^iTi Sia -^Ahovcov ^iiopilv UTTO T dyicov
lum;Hicremia riuidem diserte clamaule: KnpuTTOaivlw dvSpcov r ftiv 'liPittm Sfo-p-
80 S. CVRILLI ALEXAMjEIM
111. M. p«3>iy /3owT05' * ^* ci/ro? o -dioi r.fj^cov, « Iiic Dcus iioslcr esl , ncque alius quisquam
V. 37. cC AofKJ^tiaeTcti inuoc, tt^oc, aintv * di^id- cum eo comparahitiir: ip?e omnem scicn-
Piv TicLaav c^ov 'c7n<^y\fA.7\<;, y^ i^aii<.iv olvtav liae scmilam aflinvenil , traclidilqueeam la-
'IctKco/i Tu) zcaiOt ttt/roD' Kj 'lapctyiA tw cobo puero suo , et Isralieli dilecto suo.
V. js. tiya.TrY\^iva> vtt' at/TOtJ- * fXy rav-a iTrt t> Post haec in lerra visus cst , et cum ho-
yiii a)(p-9'« , Jtai to7? dvdpcoixoii aw^ay:- minibus conversalus. » Tum etiam hymno-
(r^Sa^r.n. ,., ToZ '3 VjA,YO^a(pov f^iKuxS^oZv- grapho canente Davide: mater Sion, dicet
xvi.r..
7Q5 Aa/S;^- " '' [^YiTrtp (ij 2i«i' eps7 ar- homo : et homo natus est in ea , et ipse
6pa)7roe '•.>,)• 5^1 MptjOTroi iy^riQr cj at/rij, lundavit eam Hoc vero quid
Altissimus.
^. at;TO? i-3iUi^h4)GiV a.Vrt\V 6 0'\j,ir(^* ^. ahud significat nisi eundem esse Deum et
,
TOt/TO ^ap T« aV i'itl 'iripOV , tf/.A K CTl hominem"? Elenim homincm, simulque al-
at>TOS VTrdpx^i Sfo?, ;j^ ut^dpwjs/©-; av- tissimum , fundaloremque fatetur. iXeque
^poiizov yap, r^ v^t^^ov ^ y^ di[^iAict)ry]v secius, in alio quoque psalmo indi\isum
CQ^ atJTOf ct)jJt.oAoyn(Tiv ovBiv Si tirrov v^ unitatis sermonem retinens, hominis pro-
iv iripce 4aA|ttftJ a^jpirov 'f ivcoaicoi ^v- prietates ad Deum ilem Verbum referre
XarTCCiv (^ Koyov , ra •7^ di'9pu,"a;0T«TC5 comperitur, haud equidem substanliarum
i^ia h)i ai/T6) TraMv t6) •3-ja) Aoyci) dva!f,i- confusionem invehens , sed subslantiarum
pcov ivpi(jKircti , oC T ovdiccv avy^vaiY iP- adunationis ralionem habens. Sic ergo ait
yct'(^o/jS{jQC,dKKa '^ ivcoGiux; t ot^cTiwv 'fh- in •XLiv psalmo : « sedes tua , Deu.-5, in
yivcoa-noov r Koyov ^^i-y^ roiyoipovv cvrcog saeculum sacculi: virga direclionis, -virga
-IV. 7. cv f^S' ^aKuoi- * " 0floi'O5 (JSs &£05 f'c regni tui : dilexisli iustitiam, et odisli ini-
r aimat, t ai^i'05* paS^^C^ «t>-3i>TMT0S Ji quitatem: proplerea unxit te Deus, Deus
* '• s- ca^Joj 'T- €a<JiKiiai (7a- * «raTHffaj Ji;caio- tuus, oleo laelitiae prae consorlibus tuis. »
avvnv ^ iCj ifyi,ic^»Gag ddiKtav S>a raro ;p<i- Viden quomodo Deum Verbum appellans,
Civ (Ji -diOi 6 ^diOi «7« 'iKaiOV dyaKKicLCia-i Deumque et rcgem contitens, neque lanien
tzapa, CTsir jttfTc^as ca- ,, c^aq o-Tzooi t Ko- dividens, neque allcram personam in eum
yov dioKoytioag (3),-9'Sov t« 39 ^a(7iKia confecens, nihilominus unctum dixit? Ex-
opkOKo') riaaq , oy ^i^cov , oi^Je 'in^ov Tr^zaco- plicent nobis igilur cjuid sit hoc effatum
TTOV ilaivi-)Kai avru, i^ ro xg^j^ic&oi/ e'/^i)- et quomodo Verbum quum Deus ,
esset
;cfi'; Afj^fTiixjav ot}v ti ig-tv ro Kiyofj^ov unctum fueri! : iiisi quia prorsus idem erat
'zoojg Q Gso5 cov 6 Kofoi i^nro, dKK' « Trai- qui servi formam sibi induerat, cui et chris-
(t) Ita iJ.rir-nQ liabent praecae editiones, etiam vaticana. Sic iegissc videiTnis etiani Cyrillum; magno-
que Duraero patres latinos apud Sabaterium, qui vetere itala utebantur editione. Vulgati interpres lectiu
numqnid pro ,
niater, deducta est ex ^i; r^, vel ^>! -ri , ut cognoscimus ex Origene in hexaplis, et ex Hie-
,
ronymo apud Nobiiiuni in adn. ad sixtinam. Doctissime vero disputat de hr.c lectione lo. Bapt. Branca
ombrosianae olim bibliothecae Mediolani praefectus, in magno, quaniquam impc-rfecto, opere suo quod in-
sciipsitde sarromm /iljroritm latinae iiilrjalae editionis aitclorilate , lib. III. part. I. cap. 5. p. 157. seqcj.
(2) Ita interpungitur in utroque Cyrilli codice, nec nou in cdilione vaticana Bibliorum graeeorum.
(3, Simili locutione iititur Eusebius apud nos in secuudo theoplianiae fragmento.
OUOD B. MARIA SIT DEIPARA. 81
Ergo etsi Deus in sanctis omnibus habitat G?xr T^ aoiKyiiTiag opng to Kiyo/uSpoy x^
hique sanclilicati sunt et uncti, nemo ta- youv cuoiKy](jciVTOi t ^sou cv Tolq dyioig
men aeque ac ipse sanctificalus unctusque •aradiv, uyioi.^oi^iYa>v ti r^ p^^ioi^ivcav , oC
dicitur. Si ergo isti , ad sanctorum simi- XiyiTUi a.'5 a.VTO<i df'Ct^o/^o<; y\ ^io/u^o^i'
litudinem , in Christo quoque inhabitasse u ^iv oi/v K01.-& oiioiOTnTob T dyiuov .,
v^ eV
Deum aiunt , constabit omnibus ipsoriim aiiTH t cuo'iKy\<JiV XiyaiJiv , 5X.5mAo5 m dri-
irreUgiositas , ab apostolica doctrina tolo Sc-id 7rS.(JiV iTCtl , (^ T^ duTO^O\iKYiq StSct-
caelo aberrans. iKctKio.i; TTCLVTiKuxi dKKo^ict.
lium, et patris splendorem , et figuram sub- j?, viov Kj T 'uJctZoi dTTctiiyctaitct K^ "^ct-
stantiae ipsius, illos autem prophetas tan- (^CtKTrPO. -^ C7rO<rdciU)f CtVTH^ Gfftr Q, 'ZBflO-
subHmia, unclionis quoque idem facit men- TOVTCdv T v-^riKm ., t ^iG[t!tT!Q~j v^ ctvTOi;
tionem. « Multifariam enim, inquit, mul- iftvtiftovdljCFev * " TToKuitipcog -^, <pt]<j}v
tisque modis oHm Deus locutus patribus y^ TfoKvTrpoTrciix; TraKcti 6 Oeo5 KctKrKJctg Tolg
per prophetas, novissimis his diebus locu- 7rcs!Zdijiv bj Toli 7r^o<pyiTa,if * , ivr' icjyJtTCdv
tus est nobis per fiHum , cjuem constituit T vi[j,epo)v TOVTCCV iKaKmcstv t]ftlv cv vld) , ov
heredem universorum per quem , fecit sae- 'i-QiDKi KKtfftOvoftov TrdvTcav , 5(" ov i7ro'lt\<Jl
cula: qui quum sit splendor gloriae et fi- <isir ctima.q- * og m dTictiifctaftct '^ So^rg,
gura substantiae eius, portansque omnia }tj y^a.pctKTVi^ T^ VTTO^^dcJicog avTOV , <pioci)v
verbo virtutis suae , post purgationem pec- Ti TCi TrdvTct tZl) priftctTi t^ Suvdftetoi ctv-
ad angclos quidem dicit : qui facit angelos Kolg. „ tvai /ast' oK'iyct (pnaiv * '•'
K^ Trpot;
suos spiritus, et ministros suos flammam ftev (Tsir dyyiKag Kiy^i- 6 Troicov GW dfyi-
ignis. Ad filium autem : thronus tuus Deus Kd<; avTov n-vevftctTct, iC^ Qju* A«Toy^^ot>f
in saeculum saeculi ; virga aequitatis , virga avTH TTVPOf (pKoycf * ^roos q t viov o ogo-
regni tui. Dilexisli iustitiam, et odisti ini- V05 0"« S-E05 JiS T alcova t afwvo?- (,dC-
quilatem: proptereaunxit leDeusDeustuus Sog iv-&ijTt\TOi Yt pdSSoi; t^ (BctcsiKnaq gh-
oleo exultationis prae parlicipibus tuis. » yiyd7rt]aa<; SiKatoavvnv *, itj ii^iatiaai dot-
Cernis cjuam aliena sit a Christo inhabi- Kiav Sid T8T0 i^taiv ae 6 &iog o ^iiq an
tationis definitio?Quod si heic dicant in- \Kaiov dyaKKidaicog Tua^ct <7sv- fHTOXovg
habitationem haud tamquam in sanctis,
aa. ,, Qecopeli cog acpoSpit dKKo^SiOg iTri t
sed eam rjuae facta fuerit ex coniunclione Xpi^ov T^ cvoiKtiaicoi opo§ ; il Q Kiynaiv
Verbi cum homine de virgine nato; res- cinav^a r cvoiKtiaiV fty\ toIc, dfiOi<; Oftotcog,
pondemus nullam licere post partum di- dKKa Ka^ ivcoatv, t Koyov 7ri^o<, avS^w^ov
cere factam coniunctionem, nisi eam quae c^ T^ 7raoh'ivii Ti)(_Q'iVTa ye-^uHi&t^ , oC Svva-
ex gralia et Dei participatione fit, cuius- tov ftiv /j^ T dTTOKvtiaiv ivcoaiv rtA«S« Ai-
modi rursus aio illam sanctorum cum Deo ye^^, dKK' « ftovov t kJ x^^^ 'b f^(TOX*^y
iunclionem intelligunt non illam inlra vir- elvai K'iysaiv, ovk iv tvi Tra^-divct) , dKKct
ginem factam sed postquam lesus de , ipsa /J^ to Tf;^^-d>iVai l^ at;T«5 , (p^ps «} ovtco to
11
82 S. CYRILLI ALEXANDRINI
XiyojuSpov i^i jad 00 /Ajj- el Bia tovto eli to natus fueral, age id quoque ad trulinam
T Xoyov TTOOGceTroY ro -^iaf^a. ih^iSWf >.i- expondamus. Si idcirco do Vcrbi pcrsona
yaaiv y Sicc to mmjiivcti itj rwcoSroJi ^ ag av- unctionem pracdicalam aiiiiit , qnia coiiiim-
TOi ifa.(j}, Tu> (hQp'j)7ru> t Ac^oK, TravTWc, ctum unilumcpic fuerit , ut ipsi aiiml, lio-
OTl f*.i^ 'iVCiXJlV CtVTOV i<.i^l(Qz^ hiy^V i^ mini Verbum, omiiino post coniunctionem
dvay>cng dwanTin^naovTcti- (^ yap •S-eoy ipsum unctum fuisse dicere necessario co-
Xcyov 7rpo<^}\Tt\q, iTi yi p.«y xaj 6 diri- genlur. Nam Deura Verbum prophela, nec
<poK^ QioKoynoac, , avTO) Kai to ^iiTy,ci non apostolus thcologico sermonc descri-
(paViPCOi dvi-&t\X.iV ll ToivVV SiCl T iVUXJlV ,
bens, eidem eliain unclionem manifeste at-
y^ TO cnuuilvai avTOv xS dv-^pwTi-a , to t tribuit. Si forte igitur propter coniunctio-
dv(ipc>)7rii TCi) Ko^yct) TrPocJaTrTncjiv ol ayiOi, nem , ct propter eius cum lioniine coexi-
ftiTcc liuu iVcaiTiv avTO TO ^icjfta yi"^»- stenliam, quodest hominisproprium Verbo
rSta^ TTavTcoi oftoKoyyicJovaiv tl Se fA^ tUxj accommodant praedicti sancti , utique post
'ivuaaiv Ki-^i^ai, tLm \ \vudaiv ov ficvKov- coniunctionem ipsum chrisma factum esse
,
Tai Kiynv Trptv 6x t- Trap-^iva Ti^^Stivat prorsus confitebuntur. lam si post coniuii-
ovae ^iipOTix.og ovKiri Trooq avrcov M Traa- ctionem lesus unctus fuit, coniunctionem
QivQ~> ciifxoKo-yn^SnaiTai- d ya? ^i^oto- autem nulhim dicere volunt ante eius ex
x@o, TrdvTCix; on x,al BiOTOK©^- ii q ov virgine ortum sequilur ut isli ne christi-
,
TT^o Tng ivcoaecof fit] SvvaftiVii voe^i&t^ , li comperiemus. Secus si christipara est , sane
^iTOTOKi^ t\ •z<ra|Oi&Jv©-', ev avrtj ^m t^ el deipara. Quum
enim unctio anle con-
ivcoaicog yivoftivtig, ovKiTi av^&pcooirov, coc, iunctionem cogitari non possit si christi- ;
avTOt (paaiv , dKK' ivco^ivra t2) Aoyco yev- para cst virgo , eam coniunctio fa-
intraque
vtiaaaa, ^iOTOK<Q^ cfliKaicoi av Aiyoiro- cta fuit ; ea cum non hominem ut isti aiunt ,
ii ye , Ka&cof ifjLTr^oa-div elpnr^zi, t eva)- sed unitum Verbo Chri?tum pepereut, dei-
aiv (iAn-&vi , }tj ov KaQaTTip iv to7? djioig para iure dicclui ; si quidem, ut antea di-
KiyHaiv TOVTO Se <paiji.iY , 'on ov Bvvaroi' ctum est, de ^era adunalione, non autem
evcoaiv dKtixiii KiyHV /u^ t y'ivvt\a:v tf^eii de iila quae in sanctis fit , loquunlur. Hoc
ef[e OVK a.v&pcouroY dew hco^ivTa, dKKa autem dicimus, quia fieri nequit ut vera
&10V ra dv-^^co-u>iva 'ZopoTKajBoji.^jov o'iSa- adunalio po.st nalivilalem dicatur. Nos vero
/idfj T Y^piTOv , Kfi.yoo ^Yi acofia, r^ \^yj^v non liomincm Deo unitum, sed Deuni qui
}Cj vovv TiKi 0);
X^P'i dftaoTiai; ivovSraji T>i humanilatcm adsumpsit qui corpus in- ,
ayici TrapQivco- Sia tovto Kav av-^OjOTrov quam et animam ac mcnlem peifecle in
d/,' jat)q r X^iroc ovofi^a^o/S/jov ,
ftii 'fh- sancta virgine sibi univit , hunc Christum
Kav^duva 'ori tCj -S-jos yiyoviv oI/tw? 'fh- esse scimus. Propterea etiamsi hominem
aTd/jS^@~, fjcaLKaej©^ UavK^Q^ Tsrore Si audicris Christum nominari, ne obliviscaris
' II. Tiin. II. 8. -diov c/KtipvTTiv * ''
f4.v»fj!,cvcCe yctp , <tr\- eundein et Dcuin essc. Rei probe conscius
aiY, Itiaav Xfli5"0v iyiyeoiA,'ivov ok vtKpcov Paulus, modo ipsum Dcuin proclamabat:
ii.cor.iv.n. Kai c/x. aziOfjuaTOCi {^a(B'i5. ,, Kai TruKiv * « memento enim , inquil, lesum Cliristum
'* J\i ^ioc, Kai (^ KiptOY Yiy^yioev, koli suscitalum ex morluis , et de semine Davi-
QUOD B. MARIA SIT DEIPARA. 83
sua susiitat. » Audin illum de semine Davi- c^ yiKpwY iyiyip^hov aa:^coq KijpuTTo-
dis, el ex mortuis suscitatum proclamari? ju&fjoy
10. Quum
itaque demonslratum evi- j . ''Or« toIyvy ivaoyuiq d7roSiSHX,Tai,
denter, non hominem ut isti putant
sil , cvic av&PCt)7roi, w$ c/y.ilyoi vop/^fcfffjc, «AA
sed sempiternum Dei Verbum humanatum dtStOi T •&s« ?^iyci iva.Y-Spca^^riGag i<^lv
ex virgine prodiisse , recedant hi ab er- 6 c/y. T^' Trap^Qivs Trpov.-Qcdv ,
f^iTayivci>7>ci-
rore suo, et iudaicam insaniam omittant. TCixjav cl zsiTrK-xvjnfA.ivoi , yC, tm? IbJaiXHS
« Nisi enim conversi fuerint , gladium suum dvolag KnyiTuixrav * <'•
eav y:> un 'fhcrSa- ps. vii. n.
adversus eos splendificabit Dominus. » Nara f:o)aiv , T liOf(,(paiaY avTH ^ar avTm 9-1A-
quod illorum blasphemiam sine fine non (ictxjei KvpO^' „ OTi yap ovk ih tsA@j
silperlaturus, et quod nonnisi longanimi- avTchy dvi^iTai (i\aa(pniJiovYTQ>v , ycai Bia.
tate sua nunc etiam patiatur, audi quid per u.aKpo-3uf(''iav iTi Hj vvv dvi^^^ijai ^Kacrcpn-
beatum prophelam dicat , ut ultionem suam ijLOvvTCidv , aKOVi Tt (fvKJiv oia T fjt-aKaptov
post toleralos diu illos, qui in malitia per- Trpo^^nTH., T ox '^ dvo^^^iii Trooi CtJu" c^JjM.?-
severarunt , demonstret. « Tacui , inquit, vovTai TYi KayJtct i7rafo[/.ivnv o^^lKncrtv Sn-
sed num perpetuo tacebo ac tolerabo? Pa- \u)v * " iaicoiznaa , cpno'/ ,
jU.h y^ du (Jico^uin- • is. xui. u.
tiens fui parlurientis instar. Nunc dissipabo <7oiA.ai, y^ avs^OjU.ai; cyy.aPTipncra ux; n ti-
ponam flumina in insulas, et paludes ex- avTCOv ^npavco- Kj ^nuio TroTaf^ovq ilg vn-
arescere faciam. » Neque secus praeclaris- aH5 , £1 iXn ^npavco- „ ovS-v q «ttov k^
simus hymnista , celerem impiorum perni- &itoTaTOi v[yi,vcp^oi, Tayftav ^ dai(3cov
ciem fore docet, etsi eos aliquanto tem- SiSdatcc-tT dyrcoKaav ., Kav Trpog oKlyov Stct
pore propter Dei longanimitatem valituros fjcaK^vQvfiitav -Bii ^cjyjjcjooatv * " 1Sov yt >^i^xvi.
'^.f^-
sivi , et ecce non erat : quaesivi eum , et iSov oviC nv- iCj i^nTnaa avTOv , y^ oCk iv-
munia iis omnibus sunt, qui rectae fidei TrdvTCov i^rtv , oaoi 7^ ivaifiiiai ^j^aKO^Tii-
dispergere nituntur ovile , sicuti et prae- "Qav '^h^-ftpovai TO 7!Oiy.viov, cocmi^ ovv }u
enim profecit Arii impii error? Quid Eu- ^iv Tt yap covncriY t^ A^iln Svc<ji(ii'iai n
atque ecclesiasticis septis eiecti fuerunt, et ^ctflovri sVovfiSirov tsA@o iax^riKaaiv, itj
extra caelestem primogenitorum ecclesiam T c/y.KKnaia<rtKuiiv <tre,<,'3oAa)v ^-i^coaQnaav
proiicienlur : deleti sunt de libro viven- '/^ 'f' cv oJflavo7? 3 T TTPCOTOTOKcov cxKKn-
tium, et cum iustis non scribenlur. Idem aiai i^co picpMs-ovTar d'^nKi'i(^^na:iY * y) cjk 'Ps.lxtiii.2».
hos quoque manet finis; nisi forle stalim /3;^A8 (^wvTwv, y^ f-*^ SiKatcov ovk iy-^^a-
av ian >f.a^aqbi' Sion r yiiv f^n dwoi\e- popuium meum occidisti, non permanebis
aaq, K^ T Kaiv ]t*« a7r'iKrc-iv a^- ov u,r\ f^ii- in aeternum tempus. » Nos vero (jui fidem
VW? ili r alcova ^^ovov ,.^ nf^ili Si c/ Tiuu nostram super immobili petra stabilem ae-
iavrm TriTiv Its] t appayii 'oiri^av oIko- dificavimus, ad finem usque refigiositatem
Sofu.n<7ayrii (iiCaiav , jW5;>^( riAai t ivui- veram conservemus, nuUatenus ab adver-
(Baay ^JutpvXa^^cofAiJ , fA.yt^a[A,ct)(; v-no t c*av- sariis turbali, sed erga Dominum carita-
riciov Qopv^ov/Apoi, aKKa. t fij r xt;s<ov tem, invictae armaturae instar liabentes
a^a;7-MV, o^tAov aviKVirov \yovric,, Cc aJroi) in ipso semper gloriemur , prophetae ver-
XAi/^&)jW.s-S'a ^ia waVTO?, A«^ovT£5 ra toD ba decantanles, et adversariorum ignobi-
7rpo:pnTOu piijU,aTa, Kj ^JAwvrf? «p^'' Ci/av- litatem irridentes. (( Nobiscum Deus. Sci-
r'ict)v rluj svTiAnav * " /jS H/t^ o •dfo?- tote, popuK, et deprimamini; qui valui-
yvcDTi i-&vn y^ iiTTaO'-9's *, iax.^KOTii v\t- stis, postea estis depressi: et si iterum va-
raa-^i' ikv yb 7ra.\iv layJjanTi , nahiv nr- lueritis, aeque vinccmini; et si ({uid de-
ryi^naia&i- * ^ jav 5«A£t;(J)i(7-&r , jSsAmv liberaveritis, consilium vestrum dissipabit
S-J^aKi^cia{ KvsAoq- k^ Ao^j-ov ov iav AaAw- Dominus; et (juem sermonem loquemini,
a«TS, 01/ jitM ifnpciivn ci/ t3ja/v ori ^S n/^ isapud vos non perraanebit; cjuia Deus
Kvpil^ •&f65. „ nobiscum est. »
i/S'. 'AAA' i5ot) , cpaffjv , «siroroAos 12. Sedecce, hidicunt, apostolus aper-
(pavfpSi^ atJroy av-9'p&):rov WjtioAo^^j/Hdfv. Tj- te ipsum hominem confiletur. Namque ad
[^o-dict) "^ €7ris-sAAu)v ot/rw (pnffiv * " av- Timotheum scribens sic ait: <( homo Chri-
•&f)ft)5ros Xe<ro5 Inaovq- „ roSro 'j As^ov- stus lesus. » Hoc dum aiunt simpliciorum ,
Tt?,T a;cf|Oa(OT?pct)v 5o;co0o"jv raparrfjv t videntur mentem turbare. Sed enim si quis
vovv il yap Tii (mjuiTu)i rZ) aOTOfoAj^cto cordate aposlolicum dictum consideret , vi
TM5 iStoy }^ dv-dpJoTTcav „ f/ T^ap, (p«o"(v et hominum. » Etsi enim, intjuit factus est ,
>£) yiyoviY av-&pa)'Ztr05, aAA' ot> Jja roCro et homo, non lamen idcirco duos ipsum
ot/o at/rov ^^^o^rrfiyc^v o(pi'i\of&iJ- cocoTip yd suspicaii debcmus. Nanuiue uli eral ante
•&S05 Jiv Trpo 7^ sVi^Hjaia? o As^@.o , ot/rca suum adventum Verbum Deus, sic ct homo
x^ "^'jf^oi av-d^co-cs-oc. y^ fiiairivaai jcj factus, et humanae nalurae intcrveniens,
tJ) dv-^pcoTiti cpva{ i]q TraXiv Wiv Sicc yd unus adhuc est. Ideo mediatorem ipsum
TiSTO fX.iaiTyiV ttVTOV il^YlKi •&£« tCj dv^filjd- Dei et hominum dixit ,
quia ex utra(jue sub-
TTcav , log ^ diJ.'por'iPuOV t ovaim iva ovra* stanlia unus esl. Nam quod inter aliciua
ro jS Tiva)V [AiaiTivov, af^c^oriooov sp^sral medians est, utraiiKiue parlem participat.
QUOD B. MARIA SIT DEIPARA. 85
Est ergo Dei mediator, quatenus eiusdem TraYTCog- \g-i toivjv ^iairnq ^«ou, 5/a to t^
ac pater substanliae est : est iteni liominum ctUTvii oCalcti CTra^X^v raTzuZr ig-i 'j zna-
quoque mediator, quatenus humanam et- Aiv :u dvSpciiTrcaY jU.«(T(T»)?, ^ici ro y^i
'^ av-
iam naturam perfecte participat absque pec- QpcoTTiicti i^iTi(r^>\x.ivaci ipCaicog T^£iM5 ;;(^w-
enim eundem apostolum hoc aperte prae- ^a^ ai>T« T dTro^oAa tSto <pa.vipo)i ovtco
dicantem: « expectantes, inquit, beatam KnpvTTOVTOi' * '^ Trpoa^iXOfJ^oi , (pnffi , t • Tit. n. n.
dedit semet ipsum pro nobis. » Xfc<5"0V , 0? i^COKiV iCLVTOV VTTip H^^tf. ,,
omnibus se ipsum tradidit heic autem ; SiScOKOrct, ctirctv^ct \ ^iyctv Qiov XP15-OV
magnum Deum Christum lesum qui ,
se ip- 'l«(7otiv, T ^ivrct TraKiv jaUTOV VTti^ V-^"i
sum item pro nobis dedidit? Duplex enim OiTrAti yctp cuirctv^ct y.ctr' ctCrm., jU.aAAov
hinc contra ipsos, immo potius \)T0 ipsis, VTTio ctCrcov , ri sGsAofsv i^irctyiYaoiCfiv ,
^5-
si resipiscere vehnt, fit demonstratio, dum yOViV M ClOToJjl^ie, SlCl TO A?')'^!^ H^ -diOV
dicit et Deum et dominum lesum, quem y^ Kvpiov 'liiffoCv, ov cy,ciir7i av^&pcoTrov ii-
ilhc hominem dixerat, dumque ambobus pnKi, jtj Oia T cv a^cpoTipon ictvruv VTna
in locis ipsum pro nobis sponte se tradi- v\/jf\l^ SicflcoKOTa. cr»i^ctiviiv " av-^^coixFQ^
disse significat. « Homo enim, inquit, Chri- yctp, (fnaiv, X^i5"05 'lncoDs, Sovg lctvrov
stus Icsus, qui dedit se ipsum pro omni- VuTip 'Savrcov dvriKvTpov. „ Kai -araAiv
gloriae magni Dei et servatoris nostri lesu CCOTii^Oi «^j/T 'l«3"S X^ie-3, 05 i^COKiV iav-
Christi, qui dedit semelipsum pro nobis, rov VTTip Hjttav, <Va Kvrp'io(7r\Tcti r.^a^ dyro
ut omni nos peccalo redimeret, munda- 7raai\i dftctprtctg, Xj xa-&ap((J>) ictvro} Actov
retque sibi populum peculiarem, aemula- 'u^ovinov ''u), ^nA&JTHv KctXoov ifycov, „
torem b(jiiorum operum. » Quod si nonnisi Ei 'j av-S^pMTT©^ xar' (iy.iiyag jm-ovov X^(-
homo est in eorum sententia Chrislus le- TOi 'iviaoijg, 6 Bovq lctvrov V7rlp njuSiv, y^
sus, qui tradidit semet ipsum pro omni- wkxTroi-A(7a fjSfioc, nftai iavrco Aaov 'S^ov-
bus sibique nos fecit populum pecuharem
, a.ov , dv-QpcoTTO) apct Act^ivo/J^u .3)^5!. -^rAn-
dominicam dignitatem attribuimus. Verum- oCk i^tv ovrcoc, . jitM yiYOiTO , dXka -~- kv-
tamen non ila se res habet absit sed do- , : -f- p/ov yS, &SOV iTTiyiVjoaKOt/^ r X^irov
minum ac Deum agnoscimus Christum. -i- yiyOYi itiv ya^ av^pco7r@~' 5i ;ijtta5
-4- T •&?« Xoyoi^ fAiTa-a^x^cov 7^ dv-dpo)- Profocto faclum esl propter nos homo Dei
-f- TTsia? (tucTicoi . lu yiyivvttTcti 3ia <p,\a,v- Verbum, humanac nalurae communicans,
—^ &PQ)7r'ia.v a(toLTOv [^iTU tuvtvc, c'^ t>?5 naliMnque cst ob suam incffabilem crga ho-
dy'ia,q Kj dw:-ipoyci[^ii TSapQiys' rtAA mines carilalcm , cinn ea nalura ex sancta
«y ;£^ ot;T&) Hy <pvaiv &eo? jt^ t« -SfotJ el nupliarum cxpcrle Yirgine: sed lamen
vioi- SiO, Ta.VTr\v TOiyctpovv -d/jj aWictv sic eliani ])eus suaple natura erat , et Dei
KCLKilTCli £) aV-^pCOTrOi, KCtXilTCti Q iCj filius. Ilanc igitur ob causam el homo vo-
-f- •9'c0$, el? jCj aVT&S t;7ra.fl^c«)V c* ix.a- catur, et simul vocaturDeus,quum sit unus
-;- T?pa :jrpoff)i')0^(a Xpiro? '
• ~^ idcmque sub utratjuc appeihitione Christus.
i5'. ''(^Ti -^/ap 0'J» cLV^pcaTsov, cag ov- \\. Quod enim haud hominem, ut isti
Xpi5-ov, <py\<y^iv , Kv-iov lavcHr 3, Jot;A85 sum Chrislum dominum nosmet autem
ail ,
-T- TOVTO \ap (^avipceg «•Z3i t jttn jt^ovov av- Hoc enira manifeste de eo qui non solum
—f- •9pa)ra», aAAa (^ Jca^S'' 'iTipcv ti r ov- est homo , scd de eo qui ct alia quadam
-r- ffiav OVT05 Aj^STai wcouip ovv y^ iyrn- substantiae ratione subsislil, ilicitur; sicuti
—f- yctyiv .,
(DV Itt] TrdvTCOv ^icg- SiTrXm' reapse addidil : qui cst super omnia Deus.
-f- Jap ciiTctv-da, t Tripl t ctwth^os «jM-Siv Dupliceni scilicet lioc loco de Servatore
-T- OfioXofiav 'o^aSiScoKiv, y^ ro n^ ad^Kct nostro protuht confessionem , el quid sit
-f- i^SiSii^ctg,}^ diov dvaKnpv^ag- -z- i>. secundum carnem demonstrans, et simul
ov:ip ya.0 '^otsov 6 (Trl yiig ^ariKivg, ii Deum praedicans. Nam rex terrenus , si
TTOTi cv VTraTH (7'^n>J,aTi Trpo^-Qilv /SaAw- forte aliquancJo in consulis figura prodire
^fiH . ot; ^.a TOt/TO T siVai /SaaiAftv; ;rf- velit, non idcirco rex esse de.sinit, neque
7rctvTct.i, ovTi [ir\v r TrpoTipctv avQiVTnav priorem dignitalem amittil , scd unus idem-
a7rco?.i(jiv , rtAA' i'ig y^ avrog v-sid^^^tn Tr^og quc est, praeter regiam, consulareni quo-
Tvi QictaiXiiqL Kj to '^ VTnctTiiag 's^ojv xav (jue dignitalem habens : et si quispiam hunc
(1) Recitatur hic traetiis nominatim ex hoc Cyrilli sermone a lustiniano imp. in tractatu ad monachos
alexandrinos monophysitas ,
quem nos edidiinus Script. vet. T. VIF, cuius vide p. 30fi. Feiiciter vero no-
bis contigit, ut (".yrilli simul opiis, dcque eo reuale ac certissimun) lustiniani testimnnium inveniremus.
(2) Hunc quoque Cyrilli tractum recitat, et suo testimonio facit autiieulicum lustinianus loco citato.
QUOD B. MARIA SIT DEIPARA. S/
regem nominet, novit simul eundem esse ii rij ovouaTOt (BctaiXict, olSiv «s etVTOi
hunc eimdem esse regem. Sicdominu^ nos- /«...coi, t oLvrov oiSiv r^ (iaaiXia. vmar)(ov-
ter lesus Clirislus erat quideni Dei sempi- ra i • ovrux, 6 Kvpioq i[^m I«c7«? 6 Xpi-
ternus filius, Deus \erus exislens ; assum- 5-0S iiv fjisv ds} t &iii vioq , ^£05 LiTrapyjMv
pta autem pnstremis temporibus etiam hu- riA>iviy&5 . TrpoaAajBwv j c* v^ipon •^ovom y^
manitate, unus idemque est, sive Deus, ro dv^pcoTnvov , ih r^ avroi VTrapy^, icav
sive homo, sive lesus appelletur. •&S05 As^Krat. x.a,v av^pcoTroi, >cav IhcSs.
Quae quum ita se habeant, agesis
15. n'. lovrcov q olxcas iy^ovrm, <t>i^e ;t;
ducamus, cuius praecipue causa audacius s®' «v ftdKitrTa koi ^paavTi^ov tipi^lv ioi-
nobis instant adsersarii; nempe quod ipse Tavrai Aiyovrii;^ ux, avrog cv toTs ivayfi-
in e\angeHcis praedicationibus hominem Ai,ico;j pvyfzaaiv a>'Gp«;rov -avrov ct)fj,o-
>c;i
se confessus sit dicens: « cur me quaerilis Aoyyjaiv Aiycav * ri f^i ^nrun dsro- ''''
loh viii «
occidere, hominem qui veritatem vobis lo- «•Ts/vai, av^^cdTnyov 6? rbuu dAn^nav v[.t.iv
cutussum? » Sed enim siquis veritatis stu- A;AaAnxa; ,, eI Jl': rig (piAa\ri3ceg Toic,
ante hanc dictionem elocutus fuerat , Deum t«5 tms Aj^jws , •9'sov iavrov dzc-o(^a'iva)v
^
se demonstrans, et Dei filium, ut ipsi il- xj •&iov v<ov, cog y^ avcsu" ron rrir jot^-
lius teraporis ludaei, quoniam mentis ocu- datovg^ iTrii^zs-tp iTV(phcoTTOv tm? Sj^-voiai
lum excaecatum gerebant, ob ea eloquia ^o ofji.fA,a^dia, tovto f^dM<^ a ^ovXi^ av-
maxime vellent illum occidere. Isti porro tov dvaipfiv y^ Trdvra OKHva auoTrri ira-
egregii adversarii cuncta illa silentio pre- paSi^cyrsi;^ ravrlai d^Trd^ovai ridi As^iv,
mentes, hancunam sibi rapiunt dictionem, Ojm.o;of ti TsoiovvTig roU ron cpai^aaioii-
haud aliler se quam olim pharisaei geren- KctKiivoi fao SiSdax.ovTi tTp acorii^i yr^oai-
tes: namque et hi docenti Servatori adten- i^^-^^^y <, ov -urianvc-iv i^iKovnq Koi SiSd-
debant, non quia credere aut edoceri vel- aKiSui ^ dKKa &y\piZaai ri C4c r arof*,ct-
lent, sed quia captare aliquid ex eius ore tQ-' avrov jSouAs/ayjoi, coc, ivayytKi-
avebant, ut narrat evangelista. Sic igitur art\i laropu- * 'coa^i^ ovv Kai ovrot vvv • lu? xi st
inquit, usque adhuc operatur , et ego ope- (pnaiv^ icog 'dpri ipya^Qrat^ y.ayci) ipyci(_o-
ror. Patrem suum Deum dicit, parem se jwa/- „ v^ yraripa iStov «As-j^o t ^iov ^
laov
faciens Deo, eadem quae paler pari modo 5at;T0v Troicov ro) •&ia), rd avra rcp Tra^i
creantem. Nam quae ille facit, eadem et s>^^TrKna'iooq Snfttov^yovvra- * " a ya^ •>. i».
(1) Apte utitur hac similitudine Cpillus, cuius aetate adhuc imperatores consulatum, cum eis libe-
bat, adibant
88 S. CYRILLI ALEXANDRIM
ar ofcslvQ^ Tronl ^TctvTct y^ o vloi of^oicoq filius simililer facit. Insuper: quod omne
*
Troiii. „ Ka.] " oti t n^idY ctvru) Ka.na.i iudiciiim ipsi paler commiserit , ut omnes
^f^wxfv 6 5ra.T>ip , <Va ^j-avTf? Tti^aTi (^ honfjrificent fifium, sicuti patrem honori-
viof, !ca.'5a)g Ttfj.(i)cn t yra,Tipa. * „ Kai ficant. Iteni : quod venit hora, el nunc est
" foj^eTaj 'i)fla, n^ vvv £r(v, '6t( o» vikooi cum mortui audient vocem filii hominis;
d^ovactXJiv T^ (j!ft)v«5 T viov t dv^&pwTra- ic, et qui audierint , vivenl. Deinde , ne haec
oi dicoi(7ot.vTii ^tKJcaaiv. „ ETTflt Vva ju.») T» Deo tantum digna audientes, paterentur
StOTrpiTrfi TctVTct dKOvovTii <ncctvdctAiKct>v- scandalum propter eius carnem, quia in
Tcti §ia T aapKct^OTi uv&pcoTTOi op:i)jj.(yci humana forma talia diceret , paulo post
TOiavrct l^f^diyyiTO^i^iig iTray:''. ftiT' oXi- addidit , dicens : se filium hominis esse.
yct^ }^ (pttalv *, OTi vioi rtvO^W7r« i^iv fiv Neque miremini quod qui hanc voccm au-
,
3-aVjW.a^STS toDto *, i^ yap -^ TavTHi t^ dierint, victuri sint: venit hora cum om-
i]pr\ftivn(; (pwcJig, OTt ol d>iov<7avTii ^incju)- nes qui in monumentis iacent, audient: et
Oiv ipy^iTai wpa^ ote £, TrdvrK; oi cv toI^ procedent qui bona fecerunt in resurre-
jWVHju.fi0J5 d-AOvaovTai *, J^ TopivTOVTat 01 ctionem vitae, et qui mala egerunl in re-
Tci dyaQct TTOii^aavTii i]i dvd^autv (^coiii
^
surreclionem iudicii. Nam prius dictum,
01 Q Tct (^avKa Tr^d^avTiq f j; dvd^raaiv Koi- quod venit hora , et nunc est ; et illud : qui
0"<tt)5' TO fj.iY ykp Trpo-ipoY f/pnjtirvov, OTi audierint vivenl , de illis qui illo tempore
ipXiTcti ct)^a, Ka] vvY ig-iy )C) to, o/ dicov- resurrexerunt mortuis dictum fuit. Verba
axYTii ^«aovTai, tti^] t >v^ t xai^oy OKii- autem: omnes qui in monumentis iacent,
vov avas-aVTiMv vsxpSv sJp«<St,* to '^^^dv- diem generalis resurrectionis , et glorio-
Tig ol cv Tolg ftvnftiioii^r dva<;-d(JiftOY '^ sae Christi apparitionissignificant.Et paulo'
CiSo^^ ^-a^nGtai avTOv cjnftaivHV tfJti^av. sum panis vitae. Ve-
post rursus dicit: ego
Ka( jt*6T' oAiTa j ^aAfv (pnffiv * " ifuii]fjct rumtamen haec omnia, ceu non audien-
apTog 'P ^conq. „ AAAa TaDTa iravTa, tes , vel potius voluntariam surdilatem pro-
cDovip ovK dy.ovoYTii
,
^aAAov Q IG^jjcwcpav- fitentes, transmitlunt ; hanc unam vero vo-
r?e, G>^5[,;T«|Lt7rovTar TavTlou q t i^uivnv r culam quae ait: nunc autem quaeritis me
AifKiTav " vDv Q ^vtTiiTi fti d-jrox.Tilvai ttv- interficere, hominem qui veritalem vobis
bflft)7rov 05 TaA«8«av!^/^7v A^jctAMxa^^afe^- locutus sum, circumferunt ad perlurban-
cpipaaiY Trpoi TO T ax.f^ttJOTspa)v Sfg-Ta^aT- das simpliciorum mentes. Oporteret autem
TCiv r v£v s;>^«v '3 aucrju-, ei;Tfp naav o^- illos, si recti essent , hoc rcputare, nempe
•9oj, toDto Ao7//(^fi3^, OTj TTip 6 Ta TT^Oi'.- qui superiora dixerat. eundem hanc etiam
p/ifj.iYa KaAnaag., avroi }tj TavTlv ii^nKi protulisse voculam nequehuius causa, tot
;
T a:&)v«v, K^ ftn Sict TavTnv 'pp ToaoiiToov illa tantaque oblitos, scandalizari. Nam et
'u^.mi^ 'fh\av\iaYOfiiviii (TxavSaA/^stSj,- ko,- ludaei hominem videntes , et Deo dignas
y,;:voi ya^ av^^WTrov opwvTig, Hj Tag Gso- loculiones audirenon ferentes, dicebant:
^^i-PTiii pcovdg dKovHV liKdviXo^oijiAi- « nonne hic cst losephi fiiius, cuius nos
ov ax C6ct i<rtv vtoi I&)a«;p, ov nfA.ii<; patrem matremque novimus? » Denuoque
ojJtt^^^T TrttTS^tt; Kttj TraAiv avTtc 7r^o<j- ad eum accesserunt dicentes: « quem te
'
idem Vlil. 53. »)£aav h!iyovTi<; * " Tjva cjiavTov 7roii'i<;:
„ ipsum facis? » Et rursus : « quinquaginta
• V. 57. Kttj x(xA(v * " TrJVTJiJcovTtt STM o^v^TTOdi-xjni; anuos nondum es natus, et Abrahamum
y^ 'A/3§ttaft ytvwa-AHi:, „ tCj l;>4^«v f^h tojs cognovisti ? » Sane opus esset praetlictis
ndn TToonpnftivoiq rt^xfV^a^, x^ ftn^iv wAjov acquiescere , neque ulterius quicquam re-
i-7n'Ci,niiv 01 fa^ XoUafxov o^Gov ix»v aTra- quirere. Nam qui recto raliocinio uli stu-
Sdi^ovTii Triij] T r (iiia)Y ^aiTioov dKpoaaiv dent in divinarum scriplurarum acroasi
ivyYU>fj,0YU)i Ai^naiY^ u>i ov^iv a.TQ7rov iU bona fide dicent, nihil rcpugnare, Deum
QUOD n. MARI. . SIT DEIPARA. 89
simul hominem, cum loquebatur, modo
el Qiov Of^oii /y a.vQ^c>)7rov ovra.^ oVf A?jaA«-
se Doum modo hominem se nominnsse KiV ^ TTOTi yJv 3'SOK , 5rOT« Q aybpUITrOV OVQ-
occisores damnali fuissent tunc haud sensu , TTOV d7T0>iTi'iVctVTSi >cciriKp'i-Qy)(Tciv ^ Tori y^
cassum foret quod ab illis dicebatur. Sed av ^vvn^iivi Koyov iXriV to l/tt' clvt^^v Ki-
quum tamquam rcge ac domino occiso dam- yofj^pov i] Q coc, -i!^ dicwcry. it^ Kvpiv roA-
nati fuerint , exploratiun fit , adversarios y^riactvrii KxnSiKaa-drtaav ^ StiAov cog {jca-
nem, etiamsi Verbum in ipso habitare di- roy T Acfov Mycoaiv. 'O f^iv ovv f^uKapiog
bus loquens, Domini occisores illos reprae- vog^ KVPiOKTovdg aCcsi^ cvapycog 7rap'i<rti-
senlat his verbis ulcns: nam si cogno- « aiv avTctig Ki^idiV ^acpcov ovrcog- * " ei
^
vissent, numquam Dominum gloriae cru- iyvooaav ^ ovk av r Kvptov t^ So^ng i^^av-
cifixissent. » Et ipse quoque Dominus in pcoaav. ,, Ivaj avrog q KVPiog cv rri r clfji,-
est heres, venite occidamus eum, eiusque TTOv Trpog iavrovg- clSf i<piv 6 KAnpovofiog
hereditatem occupemus atque ita : eum com- SiZn dTroKTiivco/u^ avrov ^ iC a^co[^iv av-
prehensum et vineaeiectum interemerunt. rov T K\npovo[A,ictv j^ Ka(B6vTzg avrov l^i-
Si ergo apostolus quidem gloriae Dominum jSaKov y^co T d[A.7r^covog .,
iCj dTriKriivav. „
confitetur eum qui crucifixus fuit ; ipse au- Ei roiYuv fxiv tf^o5"oAo5 KV^iov T^ Bo^ng
tem Servator prophetas quidem servorum T ig-avpco[yciyov OjW.oAoffi', avrog q o acorrip
missorum nomine denolari docet semet , cjtr pf*' Trpo^rirag SovKkg d7rig-dK[iiV!^g Si-
ipsum vero filium domini servorum illo- oaaKii, iavrov \ t Sicm^m t §ovKcov vlov,
rum; quis iam ulterius ausit dicere homi- Tig iri roKccriaii Kiynv cog av-&pc07rog fiv 6
nem illum fuissequi aiebal « nunc me quae- Kifcov , vvv 'j rnrilri [j.- dTrOKTiivai ..
y^ w;^(^
Deum? Praesertim quia Deo digna opera orav' >u ra Q-o-zo piTrn ipya rri dv-3pi07ni
sub hominis titulo praedicata, audiet even- Trpoantopici, XiycfA^a dKovn fjJiWovra yi-
tura. Venit enim, Iiora, et nunc est, cum Vi£^' * " i^X-'^^^ ^"P '^P'-^-> 't?
''^'' ''^"iV , OTi
mortui audient vocem filii hominis; et qui 01 viKPOi aKnacoaiv 7* cpcovng t vm t cmpco-
audierint , vivent. Et quum venerit , inquit Tra- 7U 01 dKnaavTig l^riai;ai ,. V\ai • crav
filius hominis in regnum suum , et omnes sA-S»), (pudjv , viog T dv-dpcoTra ci/ ryi /Ba-
angeli eius cum eo , tunc sedebit in ihrono aiKiicL avrH,>tj Travng 01 ayfi?.ci ^st' av-
12
90 S. CYRILLI ALEXANDRINI
ToO, TOTi x.(xOi(7£i sVi ^poYH ^o^ni; auTov gloriae suae, iuslani de omnibus senten-
*
• loh. III. 13. T Siicctia.Y a.7ra.<JiY eVi(p?^wv Ko^KJiy. „ Kaj tiam ferens. El, « nemo ascendit in cae-
" oCBih a.Ya,Qi&r\H.iv ih 7 ovpa.YOv , el /.t» c lum, nisi (jui de caelo descendit filius ho-
docT HDctYH KciTaQag,6 vlhiT ftv9pa)7r«. ., miiiis. »
p\Q^ c/H. T ovpa.vov >ca.Tctfia.i : jM-nxfTi ot;v alius de caelo descendisse putandus est?
I(Ii>in VIII.40. ay.aYda.\'i^H , OTctv \iyii * " v'Ov 3 '(^tTilTi Noli itaque diutius scandalum pati , cum is
pci (LTTOKTihcti, a.Y-dpc!)7rov 05 r nArt-^iictv ail: « nunc nie quaeritis occidere, homi-
vfA.lv A^\ak>]Kcf ,, rtAA' o/yocoy r oIkovo- neni qui veritatem vobis dixi : » sed incar-
uluv , ivfJi^ooi Siy^n to Xiyo/u^ov c/>tTo(j- nationis mysterium reputans, pie dictum
TCdv yap T^ ivcoa-iuxi ^ahiTct « o]KOYOfjc'ict admitte. Namque his verbis , unionis potis-
ZiiKvvTcti- H^ OTi KU.V ttV-SpWTr©^' QvofJca'Q\- simum dispensatio monslratur : et quod,
Tai, ov ^'iX'^ "^ •9-j6tmt©~' oiffiAfi kolQ' etiamsi homo appelletur, non tamen abs-
ia.vTOY a.v^pcoTro<, OYOfia^f-Zt^- ti? yap toA- que divinitate seorsum per se homo nun-
M.Mcrft KiyiiY a.v^9co7rov , Kj TOAiTct cni^yYi- cupatur. Quis enim ausit dicere hominem,
(jiiv Tcc 7rpoitpyii^'ivct; \iyco Sv\ t cJ^ ovpct- qui quaha supradicta sunt efTccturus sit?
vov (U,«AAk;(T(XV saSfdiOf TrcipaG^tctY avTov , r^ Futurum videHcet de caelo advenlum eius,
T TTip] Kv.YTuiV SiKsciav Kp'i(Jiv T upo vlaA- iusluitique dc omnibus facieudum ludicium.
T« pi.a.Xi<^ct Aa/3iJ a^ovTOS * " 001 yrpi-Trn Cum praesertim sacer psalmisla David ca-
'vy,voq •9-S05 cv lioov , iCj ffoi aVo5o-9-H(T£- nat: « te decet hymnus, Deus, in Sione; et
Tai ivyvi cv 'UpnactXvt^- i\ira.KiiGov -n-poa- tibi offeretur oratio in Hierusalem. » Audi
(<6;t«5"
''"
TTpo? ai Traaa, aap^ rt^n. ,., T/ orationem: « ad te omnis caro veniel. »
"a: iTipOY i^iV TOVrO, aAA M OTTfp T VIOV T Quid eniin hoc ahud est , quam quod fihum
(lY^pcoTra TrOiYtanY jXifx.ct^riKa/i^j ;
" toti hominis facturum esse didicimus? « Tunc
yap, (pnfffv, Kcfd'iaii sVi dpovii S:^r\<; a.v- enim,inquil,sedebit inlhrono gloriae suae,
ToD *, )Cj n/j.ctx^riaovTcn 5|M.7r^oaofv avrov et congregabuntur coram ipso omnes gen-
Truvrct ra «clv«, .,, Opcti ottooc, t [\a.\i>tQ w? tes. » Viden, quomodo quum David Deo
Trpoc, •&fov As^ovTo?, 57-pi5 £75 Traaa, aap^ dixerit: « ad te omnis caro veniet » rem
«?5i, £»5 T vloY T (tY-^P(i)7rii TOVTO TrKrtpov- hauc in liho Isominis exilum habituram de-
^w{ pciXKoY a-uro^i^iiKTa.i; &io<; ovv Wlv monslratum sit? Deus est igilur humanatus
apa aavQpaJwnVa? c/k Ma.p'ictg Tix-^iU-, qucmMaria pepeiit, divinisnobisscripturis
T -&fite)v viju,7y j^acpSjv toSto Sicc 'srohKcov rem hanc argumentorum multitudine evi-
d-7ro^i'i^icov ctapycog gju(paiv8a3)v G«OTo;to5 denter ostcndcntibus. Deipara autem om-
3 7ra.YTCog x^ a'vTr\ r\ KdKKiTrap^iYoq, kcly nino est ipsa quoque egregia Virgo, quan-
ouTOj ftY\ ^ovKccvTa.i- il yap a.v^pixnrot; ^v tumvis isti nolinl. Nam si homo fuisset qui
c^ a.VTi\i -Trpo^^-dcov 'inaovi XpiS"&?, Trcoi; ex ipsa prodiit lesus Christus, quomodo
na.vK(Gi~j TaKdLTctti i-mrtaTiKKcov i^^acpi Paulus in e[)istola ad Gahilas scripsissei
" UctvKoi a7ro<roKoq* ^ovKOLTT av^p'o)-7rcov « Paulus aposiohis, non ab hominihus , ne-
aOiOi' (iv^pco7r'j ,(iKKa Sia Inffa X015-S; que per iiominem sed per lesum Chri-
„ ,
JiiAov u)g ovK avOpwTros jw-cvov, «AAa &ioi stum? » Plaiie palet non essc hominem lan-
cvnv-d^coTrrKaiq Wtv fA,r\ to'ivvy aKav^a.Ki- tummodo, sed Deum humanatum. Ne crgo
^iaba)aa.Y eV/ ? TOia^Tai? cfte)va7eoi (ivrai- his vocibus scandahzentur indocti, sed dir'
S<£iTOt, dKKcc SiSaaKiadcoTaY t •&?(« pti- vini myslcrii dispcnsalionem discant . ado-
r«p/a ^' o/;covO|ttiav, z} 7rpo(7;c'Jvf/TWffay rentque deinccps Chrislum et ipsi cum an-
QIOD B. MARIA SIT DEIPARA. 91
gelis. « Oiuim enim inquit introducet
, , pii- KoiTTOv T Xpiro)' My T ayyiKm iCj avror
mogenilum in inundum dicil , : et adorent '•'
cnctY yctp, (pnfTiK *, ilactyuyyi t TrpcoTo-
eum angeli Dei. Et in nomine lesu omne lOKOY ili r oixK/^syHV, Kiyli- -Kj 7r^0<TX.VYYI-
Dei patris. » Meminerint Clirisluin le- , nc/Jv * >tj 7rci(Ja. yXcoosa oJ^Of^oKoyr^airai ^
sum coinmuni consensu domiiium dictum, OTi Kv»iO(i l»a2i Xpi^oi ili 5:|cty Gj5 5ra-
neque conlurbentur cum euin hominem , '^Oi' ,, f^cvny.ov/uiTcoaav Xpi^ov Itiuovv kv-
secundum dispensalionem vocatum au- ^iOY o^oKoynfjSfJov ^ iCj fx-n raparria^uiacLv
diunt. orav aFGpw^oy Sia. t olKOVOf^iav aKovcodiv.
19. Sic et aliae locutiones intelligendae i-S . OvTCi) yoiiTcoaav jij ra Sta nva,
sunt pro rei natae usu et dispensatione di- ^aav ri olKOVOfA,iav vrioi avrov i]p-/\i/ivJ.'
ctae , veluti etiam Petri illud apostoli ef- o'iOVsViV y^ ro vtto Uiia f a7ro<^oK^ Ki-
fatum est. « lesum enim nazarenum virum yofjS^ov * ''• 'lYiaovv yap , (^tiaiv t val^c»)- ,
adprobatum a Deo inler vos » ail ludaeos paiov ukdja aTrodiO.iyf^ivov diso t -Qiov
alloquens Pelrus. Oporlet enim ab eo , qui ih vi^ai „ :;7-|005 (b5ai85 Sfs-Kiy fj&fjQ^ 6
divinis litteris utitur, et personas spectari, rii^©-- ^ri ya^ t roli &t'oi5 Koyoii cn-
et tempus , et quam ob causam quodvis rvyxavovr a x^ ra. Tr^oacOTra -SfwPfTv, jC
.f
dicatur, reputari. Sic enim singulis dictis T p^cvov ^ y^ J)a Troiav ciirlav iKa^pov ti-
convenientem accomniodare sensum quis- pnrai^ Koy'i^iSrUj- ovrco -^ iKa<^cd pnra
piam cnm Spiritus gratia poterit. Quia igi- T TrpiTTHaaY icpapftoaai -dicao^iav rii ri\ t
tur hanc quoque locutionem illi ad suae TTVivi^ar^ Svvtiairal yki^Liri- iTsii ovv \u
irreligiosilalis confirmationem obiiciunt , rovro TO pMTOv c/>cuyoi -zs^oi avaraaiv t^
videamus quidnam Petrus iuxta dispensa- avrccv ducxsi(2i'iai TrfOJ^aKKovrai, i'iSco/j^j
tionis regulas significare volens , ita locu- r'l SirTTOTi riJT^OS OIX.OVO^M(Ta/ (iHKOfJ.i-
tus sit. Iinmo vero ab eo quaeramus ut vo?, ovTCt) AvjaAnxrV i^ciKKov q avTov eVf-
nos doceat , quaenam eum causa ad id di- ^cortiacDji^ r airiav nyyiiKai tiij.lv ^Si' inv
ctum impuleril. Quid ais, o beate? Ho- obro) KiytiV ^^oy<'')(i-&ti- t'i (p>J5 , & pcaKaPtf -^
bere. Praeterea quomodo ipse a Christo Tj.i- * UTa TtlJOi avr^i iacoryi%iii 7rap' uv-
inlerrogalus , quemnam exislimares esse fi- rov, riva Ci^ojj.i^Si ihcti t viov t dv&pco-
lium hominis, respondisti: tu es filius Dei 57«, d^TiKp ^M5, av il 6 viOi T •9-fot' rov
viventis? Siquidem ea lunc interrogalio iis ^covTOi; K's'iTOi riri ti Tnvaii ''^oli ftii a(p6-
qui non satis dispensationis mysterium no- S^a iiSoai T^ oiKOVOftiai T0(W.V9-«gJ0V ..ray^ct
verant, fortasse aliquam huiusmodi cogila- Kai riva roiavrfu; ivvoiav ifjczsoiiiv ricPiv-
tionem iniicere polerat, nempe ut eum ho- varo ^ Kiyco Svi ro aY^BpcCTrov avrov vofjui-
Tunc igitur quum audires ipsum esse fi- dv^Qpct^TTov dKovccv avTOv ^ t vioi r ^iov
lium hoininis, Dei filium esse respondisti; avrov flvai iKiya; vvv J\,i lu^ ro j^kKcov
nunc vero, post tot aliorum visam mira- TToKKcov atifiiiuiv Siaaa^lt^ Svvaftiv , ju^ ro
culorum potentiam, postquam beatae eius- rCj 7^ fA.'j.Kaoiai avrov dva<rdaicoi^ Ttj t^ lii
92 S. CYBILU ALEXANDRIM
Xpt^og 6 viog t deoii t ^ci)VT(^^ hq x} cere, lu es Chrislus qui cs fiiius Dci vi-
T dyiiov '^ni^a.TiKoVTOi)v vlcov -^iov- ov 'Ji' ventis, quandoquidcm sancli quoque ho-
d7r\cbg iiTriv av vlog Qiov u , dXka av u mincs (ihi J)ci suiit. Non enim simpliciler
viog T •afov t\ y: t a^bpK Trpoaunx,» i
i
dixit, tu es fdius l)ei ; sed tu es, qui filius
S;',x.vuai (^ sVa ?ij ju.ovoi' tfAn'9'en'oi' i/ior Dei es. Namque articuli (graeci) adiectio
6iA.oKoyriaa.i, r Ui^ov yr^og Ta.VTce. j toiov- unum demonstrat unicumque verum filium
TOig fAOvovov^i avrog o |U.axa^io? ri5rp@o confessione Pelri dcnotari. Iluic dcmum
d7rmTr\(JiV av p«jM.a(TiV jtAM toCto vopjffnrs obiectioni ipse bealus Pctrus his fere vcr-
jtts upy^xivat , oV» •zs-fp ctv.S'pw«r{G^ xa.3-' bis mihi videtur occurrere. Ne mc ita locu-
ji^af fJs sV'V Xpis^os* ov TOVTO iauv o tum putelis, quasi unus de vobis sit homo
<piifji.'f prgS.yf^a Bi rt ol>i.ovoi^co .&aL'|M.ae-o)', Christus. Haud id cquidem dico, sed rem
}^ TrapdSo^ov >cal '^olov tovto iGri : txj miram et insperatam prudente sermone
ica^doScp T 7rviviJi.aT(Q^ T^tixr^Qitg t («- revelo. Quaenam vero haec esl? Spiritus
Acl. II. 0. seq. Jjt/WK ^MjtXOf * , (TUJLiSpa/J^O TTflOg «|K.a?' descendentis fragore audilo , ludacorum
ivpcov ovv icaipov dhiiag dv^pco-urcov ilvai populus ad nos accuirit. Ergo idoneum pi-
TOTij ilra tpavificog avroig 'iCj d-rr vjQitag scandi homines lempus nactus , neque la-
oi) Suvd/jSfjQ^ (^ X^i5"oy &icv dvax.Y]^vr- men valens manifesto directoque sermone
Titv, iTru-yTip U.VTOV rrpo ohtya ^avocoGav- Christum Deum praedicare, quia illi sci-
Tig i\oav ^ kx} ^ctov avTolg Sia rovro to licet paulo ante hunc crucifi.\erant, mo-
TAypoiy^a scpaJvsro, KpvTrTCO ro a.yiciaZov lestumque illis huiusmodi negotium acci-
T Aoya .,
Ka^aTrip Im t l-^^^Qvcov t^ "^o- disset, celo inqiiit sermonis hamum, siculi
(p^, Tolg TaTTiivcoTipotg TOvrotg pii^aai.^ i^ fit obiecta piscibus esca , sub horum ver-
T InaoDv vaQxpaiov ovofid^co^ K^ jVav- borum humililate et lesum nazarenum no-
,
pcOfJCiVOV ^ K-j OTl ^JfOe M^SJpSV aVTOV OJC mino atque crucifixum, et quod Deus ip-
ViH.^Q)V ^ £j OVTCO )Ciy,aXV}A,^iVCOg ilaSiipU) K^ sum e mortuis suscilaverit atque ita non ;
T 3"SoAo^(av at;roD, x.a( rafrWK |U.jra r;- sine velamine ingero nec sine arte qua-
v(^ Ti^vr.g- c^ ya^ AajBiS avcfir vtto- dam Iheologicam illius noliliam. Etenim
fAt^,vy\a>cco Xoyag , i-n-HTriP tcc OKiiva jjcak- Davidis verba in mentem ipsis re> oco quo- ,
hOV dvVTrCuTTCOg lj[iX.OVTO , }Cj 5l' OKf(Vu)V niam viri illius potius oracula sine suspi-
zirdAiv rj) roD Qiov Bvvd[yi.it to Trav dvn,- cione admillebant ;
penjue ea mox omnia
Ti-dY\[Jt,t, 'ivx OVTU) Ky (.ctKpoY avG^ icccra- Dei virluli atlribuo , ut sic paulatim lu-
Js^acS^ :!-oim'(T&) to (7wt«s<ov >cv pvy iA.a- ov daeos faciam salularem doctrinam recipere:
Sr\ •^vo\f!ivov , ;'^ iig )cardvv^iv iA^^ovTCOV quo facto, iisque ad compunclionem con-
avTa>v ^ i^avipcoTioov Troog avrov KotTrov Qsoe versis, manifestius deinde Deum ipsum de-
iTrtSit^co Sia T^ T Sa.^T/c7|U.aT05 rovrsi ilg to monslro per huius baplismi in eius nomine
bvOjita avT^ Trpo^rd^^icog, cKpiaiv du.aPTta)v conferendi indiclionem, docens simul vi
aVTolg TOVTci %aoi^Sst^ '^vvay.ivv. Sihd^ag. huius iieri peccatoruni remissionem.
Ko.' . Kai opa avviaiv d^JsoaroKtfc^v 21 . Porro animadvertcaposlolicampiu-
'•''
'lr\aovv (^naiv t val^copaiov , avJja drro- denliam. « lcsuni dicit nazarenum, virum
SiSityi./.ivov aTTO t QiOv ilg vfMoig SvvdfXiai adprobatum a Deo inter vos virlutibus et
prodigiis atque signis , quac per eum fecit K^ TSpa.(Tl }C, Cr\fA,ilOlC, , OJe iTTolnCFlV Sl' OLV-
Deus in medio vestri. » El a Deo adpro- tS Qfo? c* jt*5(76) Vf,^iS' ,,., >ij aTTO SjS aTro-
bafum dicit, et Dcum hacc pcr iilum egis- SiSeifu.!vov hiy<(^ Kj t Sfov TaZrct Si' avTH
se , ut palre nominato pcrsuadcrct illis qno iVipy;i(TctVTct^ ivct Tti T TTct^Oi 7rpo(TnyoPiai,
ipsuni quoquc Icsum atquc eius opera ad- Tiuan ctvciir , j^ ctvTOv r In(r£v (c to, hyu,
milterent , ceu illo , id est patre , hacc agcn- CtVfH •/„«.- CtSi^a.^^ «e C-Kl'lVH St' CtVTH TCtO-
te per filium : qiiae fecit , ait , per ipsum TctTTOi^^vTOi, \iyco Sn t Trct^^Si' oli sVo/w-
Deus. Deinde memorala cruce, resurrectio- uiv yap, (pnGiv-, Si' avTov 6 ^eoi' iWa t
nem quoque in medium adducit, et hanc ^avpts ftv»f^oviv(Tai, iCj t ava.<^:t(nv f(<7j5-
mitti curaret. Deinceps vero clam vcluti, Qrtr KctTaSi^aSi^ 7:oiY\(jn- 7U Xoittov 'cocmig
ipsius theologicani nolitiam insinuat. Nam KSK:ikvfjt,[j.ivcoc, avToli r^ r -deoKoylav iIg-
quum dixisset, quem Deus suscitavit so- (ffp^- ilpnKCix; y6, ov o iiiof avi<^t\(Tiv Xiiaag
lulis mortis doloribus , addit : quia impos- Tcif a)SiYa<;r ^avaTH *, i^df^- xa8' oti «>c
sibile erat hunc ab illa teneri. Eccc haud «K dvvaTCv K^aTilSt^ avrov vtt' aVTH- HiCiTi
iam diiUius tamquam de hominc loquitur. XoiTrov i)? Trep} av^pcoTTH tStO' i] fao av^pco-
Nam si homo fuisset, prorsus a morle re- TTog fiv , TTixvTOii OTi y^ K^aTiln^ tjSvvaTO
tineri polcrat. Sed hoc dicto, confugit sta- vtto t QavttTi!' rtAAa t5to iiptiK(Vf, KaTa-
tim ad propheticum testimonium, ut iam (pivfet Tayicoc, i-m t w^0£J)«tix)1v ftapTvpiav .,
non ab ipso sed a propheta potius audien- 'iva u.nv.iTi coq Trat' avTH «AAa w? wapa t
,
absoluto, rursus illorum cogitationes com- «Ta^- eha r fA.a^TVotaY TrAn^&xTas, TraKiv
pescens, quia apertiore theologia de lesu aVTCOV OOCOTip T \(jfl(Tpi.OV KaTa^fiAKCOV , tTTH-
locutus fuerat , ad patrem denuo transfert S/)7rep (pavepdiTipoY avTOv i^eoAofn , iTri t t
sermonem , aitque : « certo igilur sciat uni- TTctZog TraKiv KaTa^Zi^/ii 7rpo(Tt]yopiav , i^
versa IsrahcHs domus, quod et dominum (pt)CTiv * '* rt(7(paAa)5 ovv fivccGKiTCO Trdg oi-
et ChrisUim Deus feceril hunc quem vos Kog 'l(Tpo!.y\K, oti yJ, kv?aov iCj XpiTOv 6 Qii/g
crucifixistis Icsum. » IHis vero postea ro- i7ro'iyi<TS tStov t 'h;(Tovv, ov Vftilg i^av^co-
gantibus quid factu opus esset; baptizari (TaTi- * ,, yjj aiTMaYTLOv avTlov Ko^Ttov CAtei-
sione videlicel peccalorum aucloritalem eis dc^iGiv d/^riuiv Smtovth Kaft^dveiV ti^i t
Chrisli suadens ; verliis aulem « Deus fecit » ctpapnS)y d^ioei , r KvptOTttra av.Tsv- o/-
mente praedilum negaturum puto. Non iTjpovovvTCOv dvTipeiv k^ yap ovk cog rtvig
enim, ut quidam insipienlcr dictum hoc dvonTCog elg t tov vlov QeoTnra to pwTOv
de fihi divinitatc intelfigunt, ita locutus c^Aa|U,./3ai'«T»v, ot^Tfti; iipnKiv ov ydp Tripi
est: neque de fihi existentia loqui aposto- -^ V7rd^'^icog at/rS CKOTrog tiv tu> dTro<^'6Ku>
94 S. CVRILLI ALEXANDRIM
J^As^e^&cif , aAXa Trip] t^ /^ t dya^ctaiv lus sibi proposuit, sed de eius post rcsur-
So^Vli' TO OVV KVZtOV uvtov iTrOirUiY 1 dvT] rectioneni {i;Ioria. Ergo verba « (lominum
T KvetOTtiTct y^ Xp<5"« Bo^ctv avT(iiS'iSa»iiv eum fccit » dicunlur pro « dominatum et
QV^' OTl So^aV i1ff'lKTY\T0V iAa^iV 6 1>|0{ , Christi gloriam ipsi attribuit: » non quod
aAA' c/niivoii Sia t -oir^oeipnftivlu^ oIkovo- adquisilam gloriam filius acccpcrit, sed lu-
1^'iav «TW5 Sj!^.Aiy6/^joi , oti ovto) 7n<^iviiv dacissecundum pracdiclam dispensationem
sli avTOv oipiiMTi , bx; XpiS"6i) >£; icv^icf) Trpoa- ita loquilur, quia sic crcdere ei deberent,
loVTii- OTi ^ap oOx ttvSpw^TO? ;ca-&' «paj ut Christi ac domini iam facti adseclae.
yi-^UVnftiVOi Xl^^K, "^ T A0')'8 ivcoaici)^ Ih- Quod enim non homo more nostro geni-
crow^ (5 va(^a)ptt(05, o to (Jiov i^^zug^ t]ju^ tus, sine Ve.rbi unione, lesus nazarenus sit,
alfta (^K^c^il^ KaTadi^d/u^og , a>tȣ aa^^ooq qui pro nobis sanguinem suum fundere non
T ax05"oA« riat/Aa toT^ Edifffiw»' 5(5aaxa- recusavit, aiidi manifcsle apostolum Pau-
• Act. XX. S6. AOIS T8T0 (pavepa)? X.aO»5"WKT05" '^ TTpOCJi- lum coram Ephcsiorum magistris palam
'XJTi fag , {pncri , iavTolg KJ vraVTi tu ttoijm.- adfirmantem : « attendite, inquit, vobis et
yict), c* w 6jU.a5 to Trviv^a to a^j-iov "^BfTO universo gregi , in quo vos Spiritus sanctus
'fhoKOTrai , 5roijU,tt<yc-iy r cjcK.AMTittv t 9f8, posuit episcopos regere ecclesiam Dei. quam
«V 'SfeZt^TODKTttTO Oia T atf^aTOi T 10(«* „ acquisivit sanguine suo. » Au(iin Deum ma-
aKovag \7iov i^avipcog vtto t a^ros-oAoo t nifeste ab apostolo crucifixum praedicari?
Wavpct)^'ivov KnpvTTO/j^oy ; TrOiftaiyy.v fd^ Regere enim mandat ecclesiam Dei , quam
tpHffiy r C«xAn(T(ttV T •dsoD.-iMV <(I^£7rOI«- acquisivit sanguine suo. Non quod in na-
(TttTo oia T aiitaTO^ t ioia* ovp^ otj t» tura deitatis sit passus , sed quia carnis pas-
(pi;(j(j' .7" i&£OT«TO<; «'artt(Jp(;^5K , «AA' ot( Ta siones ad ipsum referuntur , propterea quod
7* aapKOc, avTOv 7rd^v\ iU avTOv dva(pipi- non hominis cuiusdam haec sit caro, sed
Ttti, 5ia tO JM.M dvQpot>7r[i tivos sivtti Tttt;- ipsius Verbi propria. Si ergo saoguis Dei
Tit*/, aAA avTov t Ao")/» lOiav aapxtt- £( dicitur sanguis , Deum illum fuisse qui sibi ,
TOivyv •&Jo2 tt(j«.tt TO ttiptt As^j/ETtti, JmAov carnem induit, exploratum est.
aK<iST&)(7ttv o"tt^<i)5T«TO T aJ^ysAfc! T0(5 7rO(- audiant hoc perspicue nuncianlem pasto-
• Luc. II. U. jM.«(7JV ivayUy^l^OfJUiVii , ;(^ kifoVTOq * ,
" 0T( ribus angelum , diccntemque : « quia nalus
6ts;^Gm v/^(V cnf^s^ov crcoTrp^ 05 «V(v X^iros est vobis hodie Salvator , qui est Christus
KvpiOi' „ Ot> Ajfc/ Q 6? Vttl KVOlOi ,«0*0) dominus. » Non dicit qui eril Dominus,
xiy;»os c^oj^ciiffwv ju.jAA(/,aAA 65 JS"(v ^cl/- vel in quo Dominus habitalurus sit sed ,
e<05*i5oLi Toivi/v x.t;i<ov (pavfpw^ T Tf;;^GsvTtt qui est Dominus. En igitur Dominum ma-
(i a^^j/eV^os «!;tt')/")'W/sTtti- fiTtt K^ a>i|ttf(ov nifeste eum, qui natus erat, angelus nun-
cocmip avToli i^ t xvpia Gstt^ tt a^^i-^o f^o<i ciat. Deindc tamtiuam signum spectandi
• ». la. I"'
fo'p«(7£T£ , (p«(7(v
* /3pf(po5 icmao^aviji^i- mox Domini ipsis exhibens « invenietis
,
(70t; Xpiroi/ a«rs9-aA-3'ai :p«(7i ; >(^ J.^i^cvt^s per lesum Christum missum fuisse dicit?
QUOD B. MARIA SIT DEIPARA. 95
Demonstransque illis, quisnani esse lesus ctVToiq rti iln Iwcriic, X^iro? " Ovroq «ViV
Christus « hic est , ait , omnium dominus. » £(p»j , TravTCOY Kvpil^' „ opi.g to /Sps(p@-.
Viden infantulum tum ab angelo lum a Klpm ^ VTTOr a^7jA« , j^vtto t Djf « *
; der^Trriio:
Pelro dominum dici? Ergo deipara om- OVKCVV ^lOTDKOg ct\'ci^(^i(iioKoi)(; « t kvq^iov
nino est qiiae dominum peperit. Sic ipsam '^Yr\cntGcL. OvTCOi ctvTnv h} « t fJt,oi.Kap'iii
etiam beati Baplistae mater, Spiritu sancto Bct^TirS [^riTnp V7rb ^vivf^ctTOg liyla Kiva-
permota, appellavit. « Repleta est enim, jttSkM 7rpo(ynUpi£)Uiv * " iTrKyicr^n fap , (fn- • luc. i. 4i.
inquit scriptura, Elisabet Spirilu sancto, cyiv * M EA/CTa/SsT TfyivfcctTog dym avi- ' >. m.
, , /tj
et exclamavit : benedicta lu inter mulie- ficnaiV iV?\0f»fliYn (7V CV fvYCtl^lVj iCj ivXo-
res, et benedictus fruclus ventris tui! Et ynftivoi Ka.P7rog c^ KvAictg qh- * itj ttoQiv ' >' <!
unde hoc mihi , ut mater Domini mei ve- ftoi TOVTO 5 'ivjt. « ftrirnp t KvpiH ftn iA-^yi
niatad me? » Quis iam adeo insaniat, ut TT^og fti ; „ T/5 iTn to^jItov f^iftwiv , ft)? ftn
noHt cum evangehis deiparam appellare SiiAfiS^ jU^ T IVCtfySljicaV QiOTOKOV aTTOKClKilv
sanctam Virginem? Ne ergo simpliciorum T ay'ictv TTctfi^vov
;
ja« rowvv t a.KipaicoTi-
auribus sint molesti , dum puerum et in- PWK rag aKcag (^,opvCi'iTio<jctY^7icnSiOY y^ €pi-
fanlulum vocitant , ne forte paulatim uni- (^og ovofJia(ovri(, ^"tvct fA,n Kar' oK!\fov Kj ttS.-
versum quoque eius adventum pernegent. crctY avTii T 'fTn^nfttctv a^vnacoYTcti' coyofta,-
Nominatus est enim infantulus ab angelo, <^ai yap (ipK^og vtto t ayyiXa ,j «AA' aftct
24. Neque hoc loco rursus obmurmu- kS'. Mh5' Ci/ TOVTCp H XiXAlV ^i^vpi-
rent , passionern obiicienles et resurrectio- /^iTuxjav TO 7ra-S@~. 7rflO,SaAAo^.^O( , Kcti
nem, et quod Deus illum suscitaverit ; iam iia> dva^afJiY , y^ OTi diog ctvroY nyeiPiv
enim in praecedenlibus demonstrata fuit ifion ftiv yap k^ c* roig TrPoXa^ovaiv clti-o-
Attamen
dispensationis ratio. si forte ve- oi^HKTcti Tng olKOYOftiag o Xoy@^. UXnv
Hnt evidentius adhuc discere , quis esset il Kat <paYipci)TiPOV ftaY^aviiV /SouAovrai
ille mundi doctorem,
crucifixus, audiant Tig i<ravPCi)ftivlQ.~> vTrnpyiv .^
aKOVcTCOcjav
id Corinthiis scribentem « ego enim in- : , rov T^ olKOVftiYng Si^a^rKaXa ^ tovto Ko-
quit, accepi a Domino, et vobis tradidi, pivdlOli iTTl^iXXOYTOi' * " i) ' ^'^"^- ^^ -'
5 «•J 7"^P 'P""'' V
quoniam dominus lesus in qua nocle tra- TrapiXctSoY d7ro rov Kvp'iii .,
tCj is^aPiOuOKa
debatur , accepit paneni » et reliqua. Cer- ^ftlv, OTi 6 Kvpiog InGiig rvi vvktI h yrap-
nis eum qui pro nobis passus est, domi- fJ.^OTO , iXa^iv aprov ,,., k^ ra i^Hi' dito-
num palam praedicalum? Quod si verba piiq T vzs-ip nju^ 'sra-^ovTct^ Kvpiov tpa-
« Deus ipsum e niortuis suscitavil » ofTen- vi^cog KnpvTTOfA^ov :, ej q Kj to * , o ^iog • ,vci. ii. -24.
diculo hominibus sunt , utpote de homine avrOY nymiv 6^:. v5>cjS)y, (T;cav5aA(^^ CJjju-
minus esset , is qui in carne passus est et pnrai ^a(paig' on yb Kvpiog nv t« oa^Ki
resurrexit, el non, ut isti aiunt , homo ha- Kj Traax^^v Ka) dviTa/u&{j©~' .,
Kai ovy^ cog
bens Verbum inhabitans, audiant Paulum auToi tpaGiv av-dpcoTrog c*oijc«(Tiv iX^^v th
Romanis ita de Abrahamo confidenter scri- Ao')«, dKov'irco(Tav rov nat;Aow 'P&),wa(Oi?
bentem : « non eius causa tanlummodo scri- OVTCO 7ra}>on(7'iot, ^^cnpovrog TTi^} t 'A€^ac-ft'
* ovK i-^acpn avTOY ftovov *, «AAa
'''•
'•
pta sunt haec, sed etiam propter nos, qui- Si' 'fTv.'"^"
bus reputabuntur credcntibus in eum , qui Kai di' rif/,ig, olg ftiXX{ XoyiC^iSnoj roig
lesum dominum nostrum e mortuis susci- 7n(yTivov(Jiv sV/ (^ lyit^aYra 'ln<Jovv rov
9(5 S. CYRILLI ALEXA>DRINI
tibi sint.
Ki'. Kcil TOVTO 3 TOli ilpnf^iVOii TT^OCJ- 25. Sed et aliud praedictis necessario
dilvctL dva.ficctiov VTrapxi -j^^Vct fxri Tti inro- adiiciendum est, ne quis suspicetur, ipsum
Aci/Sn yaptTt >cal ai/TOV, x.a.-d^aTnp r]fA,ai, gratiose , sicut nobis usuvenit , et Deum
diov iu x.vptov Xj vtov Tr^oaayopdOo/J^jov fuisse appellatum el dominum atque filium.
Yififn fA.iv ^a^ il >9 icaXovfA.i(ia Qiol , aXKa Nos quippe etiamsi ciii appellemur, niliilo
TtaKtv a.x.ovotJ^ v^ -^ aa^iVitat, i]/^ to tamen minus infirmilalis simul nostrae mo-
iN. i.xxxi. c. fA.i'^ov
* *" iy 01 lao il7ra,(pvi:j] .^{jio] i<pi , Kj dulum sentimus. « Ego enim dixi, inquit
• V. 7. vioi v-,|,iV«* 75 aAA' ivi^iijoi iTTafi- * ""
vfycdg psalmista, dii estis et Altissimi filii. » Sed
«jitf7?, ctAAa Kvpt^ T^ dc^ni, '•u Kvpi@~> nomine tenus, ut nos, sed gloriae domi-
• Act. X. 36. '^avTCov , o)i 6 ns^©~' iJ^iBa^iv * Kiyo- nus dominusque omnium ut Petrus do-
, ,
yti'^05 Q «^ L^io?, ot;^? TOUTO Kaf^aTrip nfjcili cuit. Dicitur etiam filins; at ne hoc qui-
ctTrKcoi vtoi;, dKKa vtog jW.6v@^, Kj aKn-di- dcm ut nos simpliciter, sed unicus filius,
• I. loh. V. 16. yof KaT ovaiav , «5 ^naiv 'luiavvnc,- * " JJ^ el subslantialiter verus, ut ait lohannes:
i(JfA,iY Cii TUI dKVI^QlVU) QiCO, Kj Ci/ T(X> VtS) « et sumus in vero Deo, el in filio eius.
avTov- (^f sVfK rtAn-S^ivo? •^«05, y^ (^con Hic verus Deus est , et vita aeterna. » Ma-
aicovt^. 7, <i>aYi^coTfpov q toutov ci^ro- nifestiusautem hunc apostolus Paulus a
S"oA@». nat/A@-. rt5T0 «r/J TroKKcov ^iopi(^H multis discernit, utpole solum et vere fi-
ooc, fioYov yi^ yfy dKn^^aav vtov Kiyn yap lium. Ait enim sic: « nam etsi sunt qui
• i.cor. V111.6. ovrcoi- * " Jtj >B iiTri? ilah KifofjBpot 620;, dicuntur dii, sive in caelo, sive super ter-
itTi Cv OVpaVOl : ilTi i'w] 7^ >«$ , OJauTip ram, siculi revera sunl dii multi, et mulli
iiatY Qioi TroKKoi k^ Kvptot ttoKKci Kiyo- qui dicuntur domini ; » subdit ut inlelli-
uterqup. /U-YJOI „ TraKtV IVa V0)/5 '•' rtAA niJAY itc, gas : « nobis lamen unus Deus pater ex quo
'
n \
V. G.
•C7£05
\ t
^aTMg
,5,
c/^
7-
01/
\
Ta Travra,
/
Kj
V
m j
kv-
/
omnia , et unus dominus lesus Christus per
pioq IwffSs X^iTog Si ov Tci TraVTa- ,, o^ag quem omnia. » Cernis, quod non cum om-
cog ov /up TrccVTCOY uvrog Kvptoc, « Qiog ovo- nibus ipse dominus vel Deus nominalur,
jU.a^fTai, aKKa tA.cvo(; tZ) Tra^i TULdo^a- sed unus cum patre glorificatur. tamquam
rirai, cog cJ^ avTov j-J} (^vatv V7rapyjf)v :, ex ipso naturaliter exislens?
K<r . KatpOi Q AOITTOV, K, T iTi^aV T 26. Superest , ut aliud aposloli lestimo-
dTTOToKa /.^Tvpiav ih fjciaov 'S^^a.fayi^iv nium in medium proferamus quod hunc ,
7rKnpcofJt.a t ^ova, d^aTrii^iiKiv o -dioi t sit Deus filium suum faclum e\ muliere. »
viov avTH '^ofjBfOV cyy. yvvatKOi- y fu.nBitg Neminem porro hoc dicerc pudcat ; nulla
Q TOVTO Kiyiiv ipv&pt(XTQ>' ot;5c/A;aK "j/a^ enimhinc iniuria Verbo fit, benignilas vero
QUOn B. .MAniA SIT DEIPAEA, 97
polius patescit, ct gloria infinita alqiie im- vQpiv TOUTO TU) \ofcf) tpjp?/ , (piXcivipct)?T'ia.v
mensurabilis. Nam quod nihil inde Vcr- Q fjbuXXov ., lu S6^a,v Bia tovto aTTnpoY y^
inquil , hcri et hodie, idem et in saecula. » ffSj Xp^rci?, cpJiCTiV, X^k ^j (Jri[A,?pov^ 6 ctv-
Cuni dicit « iieri » sempiternam eius dicit T05 ySj sh C^ alcbvai- ,,, to y) x^ig Mfu)v ,
idemcjue mansit etiam caro faclus, eritque TIX.OV rLj 0~i Oll-A i^dTTin , «AA' CTl avi oi
num
in aetei , addidit « idem et in saecula. » 'iuilViV -i-i^ O/ Gd^Ki '^VC/J&pOi, iCj Wc-i ilg
Quae quum ita sinl, magna oppido beni- C§u- almai, iTinya'-p^ o ctvTOi k^ iig G^
gnitate caritatem erga nos suam demon- alo^Vai' OTi T0'iVUV TClVTa HTOOC, f^SJ , cpiAaiK-
slravil, seque communica^it naturae nos- Opa)7r/a [A.iydM} t di HfAa5 aydTrluj o>jiOi':-
trae, ut eam relevaret, atque a diaboH ser- ^aTO, -lij >ii:iOiVCi)tt])CiV TVI V\fA-iTi^Ct.(^V(Sii, iva
vitule subduceret. Neminem ergo pudeat, d)a<rY]a'A avTVW , y^ •t^ vtto 'r S idCoKov ciTraA-
cum puerum dici audit et infantulum, et Aa|vi SoAsicte [it\diii OVY al(J)(_vv'i(j(ico Trai-
est. Cuucta cnim haud sui sed noslri causa Tipov TTioi avTi: yi^^aTTTcti- UTrifiiiViv "ya^
sustinuit ;
quod humanam naturam decet, TrdvraliSl ixvrov ,dA\d Si' t^ucig ,7rcLVTa-
27. Igitur quum audieris susceptum v.^. . Ovicouv «.av daovcryiq OTi "©^at-
eum a beato losepho in Aegyptum fngisse XaixQdvii avTOY 6 ff.ajcdpi©-' lccj)]^ , y^
ne quaeso ignominiam id esse putes, sed (t>iuyii il<; k'lyu7rTov , f^n dcjy^iiYlw aJro vo-
potius cogila dispeusationem. Iloc enim non |t*(^£,T \ olaovoftiav cjjvoh- )U ya^ ov tots
tunc tantummodo de eo scriptum est, sed IJi.0VOV TOVTO TTipl avTOu yi^^aTTTat , dhKcc
etiam cum trigesimo aetatis anno praedi- X^ OTi ili T A' CviaUTOV iK^ODV Yip^aTO KY\-
care coepit et docere , ac miraculorum vir- puTTiiV yJj ^iddcj^iiiv , (^ T -daufiaricav eVf-
tutcs patrare, ilerum haec de eo scripta T5As( T Suvaf^iv , TrdXiV roiauTa Tripi aJrS
comperimus. « Audiens enim, inquit, lo- yi^ajj.l^iva iup'iax.o/fjd^ij'
" •' aKOucjai yda , • .Matth. iv. 12.
hannem fuisse Iraditum , secessit iii Gali- (pwffiV, OT. '"iOddvvy\c, TrapiBo^ti , avJ^^CsJonaev
laeam. » Et alia huiusmodi deprehendere ilq T FaAiAa/av ,, 'lU iTipa q TOiavTa i<riY
est. Yerum haec haud metu, neque tunc iVPilv «AA' OV $6^Ci) tStO i7rOi{ OUQi T'jTi
neque postea fecit, sed quia tempus ido- ovSi vvv , rtAAa r ^T-pSTrovra xaipov dva[j.i-
ncum expectabat salutari passioni. Oporfe- V0)v T atOTYioia ^rddni- iBtj y) TrpTarOV ifa.-
nem, et omnia quae decre^erat fieri; ac oaa ifSouKiTO, y^ Tcn lu iTt] to (jcoTtiejov
nirc; quod et reapse accidit. Quod autem (pofio) yJ, Sc-iAiix. TiSTO iyiviro. J«Aov acp' cdv
non consternatione animi aut pavore ita 7rs7roi>\Kiy 'on o)3b(;t5o-&«vai ouk i^ovXiTO'
se gesseril, constat ex his quae fecit, cum )tj -^i: T W^cticov auTOv TOTi KaraK^ny-viaai
* aurOi, daX-^cov Sia
tradi se noluil : nam ludaeis dare eum prae- •3-?!«o-avT&)V ''' (pnffiv, • luc. iy. 30.
13
98 S. CYRILLI ALEXANDniNI
vaTO Trpog avTOv a(pi<; apTi, ot^TW -y:} 7r/i- respondit ei : sine niodo ; sic enim oportet
7rov eV'v 7r/\iiPO)(7ai 7ra.oaY SiicaiocrvYltv
„ omnem iusliliam impleri. Videsne, quod
opas OTi K^ To /SaMTTi C7 jM-tt, j^ •zravTa Ta et baptismum et cuncta huiusmodi ofBcia
5TP€^0VTtt oIkOVO/U^ KaTldi^^iTO ; OTav TOI- prudenli dispensatione receperit? Quoties
VUY rtxotxTJi; ^ttiJjov ySj (Bpi<pog Hj oda d\- ergo et puerum et infanlulum, et quicquid
&p«;riva)T5pov Tripi aurov yi^a^rTai , Ka- humano more de eo scriptum est, audis,
•&WS OT|Oo?;tfHTai , f^nSi-uroTi S^i/C^ "^ dio- ut iam diximus numquam eum absque di-
,
TJiT©-' ttt^TOV OVTa U7ro\dfji,^avi' Xj •)t: K^ vinilale fuisse arbitrare. Nam et cum homo
avSpa)3-o? Xiyofjdfjoi., SnKvvTai 6=05 tixtip- dicitur, Deus esse demonstratur , ut saepe
^wv, o)? TroWaKiq aTrooiSnKTai. 'E-^ifcap- a nobis comprobatum fuil. Accedet hacte-
Tupriaei k •^gos toDto Tolg i]py\pi.iVOi<i '/j 6 nus diclis testis beatus quoque Baptisla sic
jM.ttxapi(^ Btt:TTir"5 ovru) Xiycov Trioi av- de illo loquens : « posl me venit vir, qui
• loh. I. 27. TOV- * ••'
O^TltTai pt,H 'ipyjTai rtVMP , 6? S|M.7i-M- ante nie factus est quia prior me erat el ,
;
<7-3'£V f*,ii y'iyoviv . ori Trpcorog jtt» «v Kctyct) ego eum nesciebain. » Quomodo ergo vi-
ovK riB-iv avTov ,, 7r?oi ovv avSpa Tv-ym rum eum dicens, priorem se dicit? si qui-
avrOv ., 7rpi).T0V iavrov (pnalv avrov ilvai; dem dispensationis tempore ipse prior bea-
jtj fjcyiv K^ T olKoyoj^/iag p^ovoY avroi 7rpco- tus Baptista natus comperitur. Nam quum
T@o fcaKapi©-^ BttTTTi^M? yi-^vnf/.ivoi bealae deiparae Mariae immaculatum con-
ivpiGKiTar OTi "y) Tal^PinX rri S-oroKa ceplum Gabrihel nunciabat sexto iam men- ,
p^ETtti rtvnp, oe 'ifjt,7rP0cr-diY fJCH yiyoviY ^ ori Quomodo autem, si quideni anlea prior
TT^coTOi fA.il riv jj,
7rcbg '^ si ^rpcoTog fiv if*,- crat, posterior factus est? manifestalione
QlOn D. JIAKI A SIT DEIPAUA. 99
vidclicet alque apud populum notitia. Nam Trpoty^iv-, vfyTipoy iyiviTO; tyi <pciv(PCt)Tit
prius quam ad [^iaedicandum accedercl Kj Tri yvcoaH tjj Trpog t Aaof Trpiy [liv yap
non admodum mullis nolus cral. Raptista i^oCl TO Ky.PVTTHV TTUpiX^Si^ ^ OV (Tcpo^pa HJ'
vero iam tum et praedicabat, et anle eum TO;s -TTOhKolq yvwpif/^og' 6 3 Ba^TTirMs viSn
baptizabat. Deinceps vero cum eliam Do- jCj 6%y\pvTTiv ^ i^ ifiaTTTi^ev Trpo ctvTov- ots
re, ante, id est mag;is quam Baptista, pri- TCC QcCVf^CtTCt 'fhT^flV, iffuipOUblV TOVTiTiV
matum rettilit. Et qnod vocabuli «ante» [^S.AAov T BaTTTij-oy tu Tr^aTUct icps^iv y^
hic sensus sit, audi quid lohanni dixerint CiTl TOVTO i^^tV TO 'i[A,7rpOa6iV , CDCHi Tl TTqOq
*
proprii discipuH : magister , ille qui tecum (^ 'lcouvvnv 01 ctVTOv ftctSnTci.i iXiyov
erat in lordane , cui tu testimonium dedi- " palBQ, og riv jU^ aov Iv tS> 'lopJayii, «
sti , ecce nunc is baptizat , et ad cum cuncli av [x,i[ji,ctpTvpn><.cti , loi cwr (iscus-TK^n, kj
veniunt. Viden qua ralione et virum, et TravTSq fp^oVTai zBgos ai;To'v ,, Qicopiig •^ag
la, adhuc veritati crcdere hi erroncs diffe- jM-s^&M, 5T/ TU vvv av ci^aKKovT cii. Ty\ rtAnSf/a
runt . age iam iihid quoque testiinonium •7riiQiSnt\ ol Tri^uiXxvnf^ivoi^ (pipi ickiCiivyiv
ne ipsi quidem paria his senlientes ludaei, "Srpo? riV aVTiiTTilv OVTi aVTOi 01 TCl aVTCl
et simplicem hominem iudicantes, diutius avToli uTTc-tAyK^OTig ;«5a7oi, Jt^ v0[/-'i^0VT;g
potuerunt.Quod vero Iioc est? Ipse ali- avQpccTTOV iivai J,jAoy, oi;;c5ti «Jfv>i'0«(7av
quando Pharisaeos Dominus interrogavit TTola Q a'vTy] i^iv^ avTog ttoti gw <^apt-
dicens : « quid vobis videtur de Chrislo ? aaing x.vpiog «p&jtiktsv Aafwv *"
" ti v(mv
cuiusnam filius est? Respondentihus illis, ooy.ii TTipi T Xp(5"oD T(Vos Viog sr*, 7^ t ;
Davidis: ait illis: cur ergo David Spiritu 3 rt5T0Kfl(vajU.«vft)v , T l\a^id- 'i(^y\ Tt^og au-
eum dominum, diccns: di-
instinclus vocat TOvg- * " TTcig ovv Aa^(5 iv wVivf.caTi x,aKil V. dS.
xit dominus domino meo sede a dextris , at^TOV iCvpiOV , KiyCilV * ilTTiV XVPiOg TO) V. 11.
meis, donec ponam inimicos tuos scabel- >cvp'icf) pa , ;ca9a c^c Si^uav [j.ki ,,
'ncg av -9«
luni pedum luorum? Si ergo David vocat C^ i^^-dpovg aa VTTOTrL^iOV T TTO^cav (7«-
eum dominum, quomodo filius eius est?» il «V AccQS KaXii avTOV avpiov * , yrZg vlog
Nonne apcrte vides quod dominum semet ,
avTOv i<r'iv; ,^, 'Opag cpavipoog vrcog ycvpiov
Da^idis demonstravil? Quomodo ergo qui T Aap(0 £af TOv aTTiOit^iv ; 'zscog cvv o ok.
de semine Davidis erat , huius dominus esse mipuaTOg Aa/3(5, Kvpiog avTOV uvai vi^v-
poterat, et patris in throno consessor, nisi vaTO, h} t 'ssa^^og alivQpov(Q~>, £( jw.n 'qti
quia Deus erat humana natura circumda- ^iog rv Tci rtv&pfti^iva f^^^aKcju^Jog: vtov
tus? Fihum enim Davidis acdominum, eum •)^) Aa/3i5 yjj y.vpiOV, t cy. '^ 'aap^ivs t£^-
quem virgo pepcrit, se ipsum videlicct, diVTa, TOVTi^iV iaVTOV , dzB-'iSii^iV rtAA'
demonslravit. Et illi quideni hoc audilo -.ixelvoi y.iv y^ TavTHV r [^ciPTvptav dicov-
testimonio , abierunt , et contradicendo ab- aavTig dveZaTrnaav ^yJj t dvTtXiyc-tv iTrav-
stiterunt, ut narrat evangehsta. « Nemo aavTO, u)g o ivafy^i^ry^g i^opif * " ovSeig
enim, inquit, poterat ei respondere ver- ydp, <r«<7(V, «3i;vaT0 dixToy.piQyivai avTZ>
bum, neque ausus fuit quisquam ex illa xiyov , ovSi iToXftyiaiv aTr' OKHVng -p 'co^ag
30. Utinam vero et hi adversarii nos- a'. rJvoiTO Se y^ TOVTOug, x.ctv o-vls
tri , quamquam sero , omissa vesania sua ^OTi '^ rtvoias rt/ro5"avTa5 'fh-yvcovai Tng
rectae religionis doctrinam agnoscant? Nos ivae^itag to ><.y\pvyvc'j.' )^[tiig cPii ravTVig
100 S. CYRILLI ALEX. QLOI) n. .MARIA SIT DEIPARA.
iX^j^-i^ct 7^ zr.V.=w; 3.CI TTxvTOi, ayctTT,^- certe fuld liuic adhaereamus constanler,
Tor Ta.vrnv r^ iv $^Yo\a. i(,a.TiXcaf^j , k^ ocarissimi. Ilanc et mente retineamus, el
TYi yXccTTri (payipMg «^ /«'^^appjKJiaf k»- lingua palam con(idenlerque praedicemus,
puTTca^ ,
-urdvTct Sia. Ta.VTm C-srofx.miv niiiil luiius causa alacriler perpeti recu-
7rpo%iA,cc(i (bexo^yjoi- avTn f^h yct^ tt^o- santcs. Hacc enim est proplielarum prae-
C»iTWi/ eViVJp2ppwffi5,aTOcroAa)v -j K^lipvy- diclio,apostolorum praedicalio, et re^jni
/^a, jc} 7-' T ovpaym ^a.GiKi\a.(; Trpo^iyoi, caelorumdonatrix, haecacternae vitaedux,
at^TH '^ a.imjii (mg odiiyog, avTn r Tra- haec patrum dite patrimonium, haec ve-
Ti^^m TTAovToi, cLVTmJ^ yjj^ o aXYiQii-
6 rus noster thesaurus, cuius causa omnia
voe ^mavpoi, CTrip ov -zsavTa ^coXilv y.j vendere ac proiicere aequum Hoc si
est.
-zs^o-ar^ ^'iKaiov tovtov ii rn r/^! ayro- quis thesauro spoliare nos voluerit, eum
Gu>S\(7ai ^ikmoi^^ a'370C7p(pi,(Ac--aa W5 ^j- ut Christi adversarium aversemur et nos- ,
S C H L I N.
Erroiem , quo B. Mariae negatnr dciparae titulus , mordicus adlmc retiiicnt miscri Clialdaei ,
quos Tulgo Nestorianos
dicimus ;
quamquain ipsi iNestorianorum nomen sibi iinponi aegre feriint , qiiia putant Nestorium potius ab orientalibus
scii Chaldaeis doctrinam suam sumpsisse. Certe Ebediesus ehaldaeus , saeculo XIV. sobensis inetropolita , in suo de ve-
ritnte christianae religionis syriaco opere tract. III. cap. IV, controversiam hanc liicide exjionit , ut legere licet in editione
a nobis curata syr. lat. Script. vet. T. X. Nam divisis ab eo Christianis iii tres sectas, quarum tertiam dicit esse Nesto-
rianos, ultro fatetur sectas priores duas ( numerosiores multo atque docfiores ) admisisse vocabulum deipara ,
quod a solis
Neslorianis excluditur. Idem, utpote apprime nestoriano errori addicfus, capifulo VI. (
quod nos ut ineptuni et invidiosum
illic omisimus) dogina lioc frigidis futilibusque argumentis oppugnat. 1. Quia si Maria sit deipara, vidcretur totius Tri-
iiifatis, in qua simpliciter Deus consisfit, mafer. 2. Quia Deus in Christo videretur mortuus, resuscitatus etc. 3. Dcni-
que quia quum sit Cliristus, tesfe Pefro , filius Dei vivi, videretur deipara iNlaria matcr potius Dei patris, frustraque Cliri-
sti mater iam quaereretur. — Quis non videt ignorari prorsus a nestoriano Ebediesu veram de Cbristi incarnatioue theolo-
giam , ef idiomafuin in codem Chrisfo communionem ,
quam orfliodoxi patres, praecipueque Cvrillus , Iuculentis.simc vo-
luminibiis integris exposuerunt? Sed enim alias mulfas Nesforianorum contra hoc dogma cavillationes dissolvit toto sexto
libro polemici sui coufra illos baereticos operis Leontius hierosolymitanus ,
quem nos auctorem aeque edidimns Script.
vet. T. IX. Porro apud Photium , cod. 228. p. 775, Ephraemius patriarcha antiocheniis , vir apprime orthodoxus , obscr-
vat sanctum Leonem I. rom. pontificcm in doguiaticis ei^istolis primum propria explicifaque dictione •ir/.u; avTai,- Xsf =o-i, ,
appellasse Mariam matrem Dei (w; ^viTrig SsoJ eVtiv n ayiu. SioToxo,) ; quam Giaeci thcologico seiisu ideo dicebant
deiparam , ut intelligeremus contra Nestorii blasphemiam , quam semper oppiignabat Cyrillus, rcvera in beatae .Mariae
utero, non autem postea , factam esse divini A'erbi hypostaficam cum bumaua natura coniiinctionem. Dictio vero illa Leo-
nis papae extaf in episfola ad Leonem augustum ed. Cacciarii ep. 138, ed. Baller. ep. 163, nbi anafliemali/.afur yeilo-
riu.i rjui bcalam virginevi Marinm non Dei sed hominis tantummodo credidit genitricem. Ceferum silerc ncqueo
<|uod Siiicerus thesaur. eccles. voc. SioToV.o; contra lCphraeniii testimonium negat , primum omnium Leonem nostrum
inatrcm Dei appellasse 13. Mariam, quia antiquiores ut ait , pafres id facfitavcriiit. Suicerum vero secutus Pctaviiis ne-
,
gationem hanc copiosius exponit et approbat de incarn. lib. V. cap. 15. .\tqui, si quid ego video uteniue tam Suiccrus ,
quam Petavius a vero accuratoque verborum Ephraemii sensu declinant. Non enim de dogmate quaestio esf , sed de veibis
quibus illud Leo papa aufe alios denotaverit. L'fi(pie graeci raulti patres dixerant Ssotoxov, atque in liis passiin Cyrillus
quem Ephraemius prae manibus habebat, sicuti ne alios (pii<lem anfiquiores similiter lociitos igiiorabat. Graeci praeterca,
Stat igitiir, ut spero, contra<Iicenlibus licet praedictis fhcologis, Leonis nostri gloria quod ipse uempe prii""* > "' '"•
,
dicavit Ephraemius, B. Mariam appellaverit hac cxplicita dictione ftrjTsga 0£ou, sive ut iii latina origina'! cpistola scri-
bitur, Dci rjenitricem.
TOY AYTOY AFIOY KYPIAAOY
AIAAEIII HPOI NEITOPION (0
Nestorius. C,
v^um divina scriptura nar- NE2T0PI02. \jTa,vy\ ^iia^a.i^yi ofif--
^-J^o Zu^i^e "b!
rat Christi ex Maria -virgine nati\ italeni AiyiiTcti yiwi^aiv X^ifS 6>: Maplas -t^ Trcto-
vel mortem, nusquam apponit vocabulum diYH [«] &J.VCtTOV, oCSs,y,Oll ri^i^iGct '^fClt-
Dei, scd Ciiristi aut Domini aut lesu, quo- YiTcti -^iov ^ rtAAa Xoi^ov n Kvpia ii Im-
niam tria haec duarum naturarum signifi- ffoD , 'fr^' TCC '^ia, TOCVTCL T ^t^O (^V(7StjOV (7«-
cativa sunl , modo unius modo aherius. ^CDTlKa^ TTOTi ^iV TUVTHi , TTOTS q CtiSt-
Dcus fiiium suum factum ex muliere. Non Myir dt^aTrii^iiKiv o -aeo? t iaLvrov viov
dixit , misit Deum Ycrbum sed ulitur vo- ; •)^VJfjSf)OV c/ii fuvce.iicii;' ova ilTrt "j, c-^a^rs-
cabuio (filii) quod utramque naluram de- ^iiXi T ^iov koyov Aaji*|SavJ» q to hvoi^-ct
notat, Dei scilicel et hominis, quandoqui- TO fAYWvOV Tccg Svo '^v-aiic, , moi ^iOV * itj
Cod. Sii,';.
cod. 2vS;.
dem duplex est Chrislus. Nam Dei fihum av&'jCi}7rov *, 'f;-^'- SiTrAovg i<rh o Xpir:?'
peperit Yirgo eo sensu quo dictum est : ^os vloY y) &10V iyivvijaiv y\ ^rapGtio?, A.a.^CTt
autem dii estis et filii Altissimi omncs. 'i^yiciv * uf^ili Q •S'foi ig-s r^ vloi o-l,i^ii
(1) Conferre praestabit Cyrilluni cinii Nestorio aeque disputanteni Opp. T. VI. p. 6. seqq. Cyrilli disputa-
tio cum Nestorio, in arabicuin sernioneni conversa, extabat etiam in codice anglicano 272. Thoniae Roensis.
(2) Beatissima virgo ]\Iaria, quae Cliristuni peperit, recto aliquo sensu dici potest c/irisfijHira ; sed
quia Kestorius id vocabulum baereticali nieute eNcogitaverat, ut praestautius alterum negaret c/p//;«;y/ , id-
circo noster Cyrillus in epistola etiani ad monachos aegyptios T. V. part. 2. p. 8. exeludit prinium prae
secundo, quia proplietarum etiam niatres, seu christorum ut eos interdum appellat scriptura, christiparae
possunt appellari, nequaquam vero deiparae, quod est unius beatissimae .Mariae proprium. Id ergo agit in
praesente quoque dialogo Cyrillus. Fuit enim iiic putus Nestorianorum error, ut adlirmat tract. 3. cap. 4.
p. 3.52. clialdaeus Ebediesus: nos non Del secl Cltrlsti potiiis matrem appeltamus. Idemque repetit p. 354.
Profecto etiam loli. damascenus de lide orthod. lib. III. cap. 12. eandeni, quam Cyrillus, tradit doctrinam:
^^ffTOTozov otiSafxij; ipau£v t-,j'v ayiav n-agSivov , SiOTi eV avc!igi'iT5l t-^'; , Sjotozo? , (pwv/j; o pia;:dc JNso-Topio; Tau-
T)j» Tv/ ,rgoo-r,yopi'av jf/;o'|;aTo u'; £7rr,e!a^o;^.£v>;» : sauctavi /irginem haiicl clicimus c/iristiparam, cpiia acl
atjolendum deiparae appellationem , impurus Nestorius vocabulum ittud contumetiae faciendae rausa
Damasceni hunc locum illustrat efiani Allatius de processione Sp. s. cd. rom. gr. p. 178. Pareni
ej-cogitm-it.
ob causam voc.\bulum h=o(fo^o<;, deifer , dici de Cluisto vetat ibidem Damasconus, quauiquam divus Ba-
silius Chiisti caruein dixerat Sso^po^iov quia lioc itein voeabulo >>stoiius abusus fuerat.
; Immo et Leontius
lueus toto libro sexlo vocabulum Siofoto; ceu nestorianum iiiseclatur.
102 S. CYRILLI ALEXANURINI
yiiy , •9-eOTOX.ov Si ovSct.u,C!)<; j5iJa^-&M,M,'^ deiparam numqiiam vero docti fuimus san-
Xiyeiv T liyictv Trap^Qivov. clam Viriiinem appellare.
KTPlAAOi;. 'HffaVa; ,5oct c* OTV'i"!./|ttaTi Cyrillus. Isaias clamat in Spirilu di-
As^wi'* iSov « TrctD-^ivoi cv ya.a^l s^fi, cens: ecce virgo concipiet et pariet filiiim ,
;i^ Ti^iTcn uiov, JtJ y.ctMcTHat ro ovo(Ji.ct clu- et vocabunl nomen eius Emmanuhel, quod
rou Eft|U.a.v««A - o ^ y^i^ipi^t\v^o/L&{jQv est interpretalum nobiscum Deus. Deus erat
f/B «jt/Sfir •SfCr •df05 Ot;V T2;:(^-&£i5, xav ilaque qui natus est, velis nolis.
•&jA>15 ;cay //tji QiKVjc,.
*
Mntlh II. 13. NEST. 'O a-yy^Voi rw IwaiKp iiTriv Nest. Angelus losepho dixit : surgens
fbaras 7rctpa?\cijBi ro TrctiSiov Kj t iJi.v\ripa. accipc puerum et matreni cius, et fuge in
avToi), z^ cpsS^s sJs AiTwTrTCi', y^ iVji oxf/ Aegyptum, et esto ibi usque dum dicam
sws av fiVw (Tor ot;x SiVe q 7ra.paAa.(ii t tibi. Non dixil: accipe Deum et matrem
[A.t\ avroi o[A,oovailQ~> avriii v'7rap-/ji- Tcog ipse est ilii consubslantiaiis. Nam quomodo
yap avrov [f.rirtip rov dh\o%iii 7^ ova^iac, sit mater eius , qui ab ipsius substantia
' cod. t6 aXXo- avTi^i V7rd2^X0VT(Q~> * ;
alienus fuerit?
Tgiov-Jwag^KOV
KTP. 'H/t4a5 c.y. TrapQiVH t^ cac 'srvev- CvR. Nos ex Virgine et ex Spiritu san-
[tarog djiii iva v\ov i^i^dx^tifMfj d^oAo- cto unum filium edocti fuimus confiteri
^JiV.,' dju.oot;(7iov rvi [Jt.t\rpi cog ru) TS-arpi, consubstantiaiem malri ut patri , sicuti pa-
•Aa^ojc, 0» Traripic, i\pv\xaaiv Ires dixerunl.
NEIT. Aiapw Ta5 'J^vaAg, iva r rrooa- Nest. Divido naturas, unam facio ado-
•Kvviiaiv, 'o^^ d-)(^d}pi<^oc, T (fiaivojasva Qiog- rationem, quia Deus inseparabilis est ab eo
Sia TOVTO OV 'XOD-.i^Cu) T TljU-MV. qui cernitur. Ideo honorem non divido.
KTP. 'O S^ipcov ;
j
rac <^va-A<i, ^uo Cyu. Qui naturas dividit , duos dicit fi-
^-tiam in
(1) Negat Cyrillus se dividere Christi naturas, non quod unani uaturani credat (nam dnas
lioc volumine p. 70-71. esse ait ) sed quia personali copula unitas adfirmat. lam vocabulum idvisw/iis a
Nestorianis prave adliil)itum, ansam Monopliysitis praebuit caluniniandi Catliolicos, qui Baturaruin
dua-
litatem tuebantur. Hinc mentium tenebrae, liinc vocuin abusiones, hinc rixae proxiin-ie interdum Xoyo-
ii:i-/Jxi;. Quamquain reapse iu secta monophysitica non imaginarius sed capitalis error latet.
BIALOGCS CV M nestorio. 103
lios, scripturae non credens dicenli: Ver- ulovi ^viyi , ^Y\ 7ft<;-iLu)v T« ^cti^yi Asyovori
bum caro factum est. OTi Aoy©-' (Jap^ iyiviro.
Nest. Paulus dicit pontificem et apo- NEST. UciZAog Kiy{ * dp^^n^ia, y^ d-7ro-
stolum confessionis noslrae esse lesum, qui ^oKov T^ o^oKoy'ia.<; r\f^ '^fipi^FUj 'Inaovv .,
pro populo. Quare pontifex est constitutus VTTip T Xaov- o^iv dfi^npivg Ka.-&'t<fa,ra,i
Nest. Quum ipse dicat: qui manducat NEST. AvTOv Aiycvrog *, 6 Zloycov fJ-H
meam carnem, et bibit meum sanguinem, T crapna, Kj ttivcov f^n to a\jxa., Cyitnrai
\ivet propter me , sicut ego vivo propter Si' ifA,ov, Ka^Slog lylo /co Sta, t «srorf'-
eum . ciui nie misit , patrem quid ergo man-
; \avra fjii Traripa- riva ovv ia^'iiig , aipi-
ducas, o haeretice? divinitatem, an huma- rini; T Siornra, h t dv-^pcoTrornra^ ovk
nitalem?Non enim di\it Christus: qui man- iiTTS yap \pi<^og,, o Zco-ycov |M.« t &i6-
dTTH^iiag Kpi^naovTcti.
Nest. Dominus misit rae et Spirilus NE2T. Y>.v^iog dTTi^aXKi f^i y^ ro Trviv-
fia avrov- * Trvivf^a x-vpis
» Is. XLVIII. IB
eius. Spirilus Domini super me, propter iTr' if^i,, ov si-
LXI I.Luc. IV
18. Ps. XLIV. .S.
quod unxit me. Ideoque dixit : unxit te ViKlV iXP^^-
f-^' ^9
^ja T8T0 , ipMCTiV , iXP^^'^
Deus , Deus tuus , oleo laetitiae prae con- ai diog -9-£6e aa sAaior dyaAXidaicog
sortibus tuis. IntelHge ergo unctum, con- Trapd G?u- fA,iro'^>ig an- von ovv t x^"^'^^^-
fitere ungentem , adora templum propter ra, ofioAoyA t ^^PicaiTa, itj TrpoaKvv^ t
eum qui in ipso habitat. vaov ^ia T cc avrco icaroiKOvvra.
Cyr. Ego ex sancto Spiritu et Maria KTP. ¥.yo) d-K 7rVivi/.arog dy'iH £j Ma-
Virgine umim fiHum ex duobus confiteor. ^iag T^ Tra^^divH 'iva viov 6k 5oo OfA,oAoyco-
Unum in duos non divido. T iva lig Bvo ov Sfg-ipco.
scivit, id negavit? Vel si revera nescivit, yy-Ari&yi ao(p'ia j^ Svvaf^ig ^ioZ 6 ^ dy-
cpiomodo appelhatus est sapientia ac virtus ; oictg fjiirixcov . ( cod. t dfvo'icig i.i.iriXOVTa
CvR. Non ignorat Dei fihus horam qui KTP. Ovx, (lyyoii o uiOt; t biov r copav.,
104 S. CYRILU ALEX DIALOGUS CCM NKSTORIO.
ra 7r--j.\'r'Ju ilScoi k} ix^V cv iciVTO) r ^ci- omnia novit habetque in se ipso palrcm
Tipct *, ;c«-&&)$ at/T05 UTriv * oCSi^i yivM- ut ipse ail : nemo novit patrem nisi filius.
(TKit T TrctTipa, d jt*11 VlOi' f/^ivog T (pVdlV Solus ipse naluram palris cognoscit quae
T TTctfpOi yivcouaH T vpo TravTcay y x.cti ro cst ante omnia , saeculi vero finem filius
TiKoc, T aici)vOi ayvoil o vlog r &tov;f^t] Dei ignoral? Ahsil. Ignorat ulitpie is qui
yivoiTo- rtAA dyvoii fJi^iv o y(^ yJjLPiv vio?,
secundum gratiam cst fiiius non profeclo ,
ov yfiVTOi yi y2) (pvc7iv' y!^ ^«pjy »i^s";s ille qui secundum naturam. Porro secun-
iau,iv dyvoovvTig to Trav , k^ fJL^Siv 0^5-«- dum gratiam nos sumus, qui fnndilus igno-
/mS^OI TTip} TCC tjAm t ctim^. ramus, nihiKjue ad finem saeculi perlinens
scimus.
NE2T. '^'vaiKCoq 7reiyu^/J[v 7U J^w/^J^d ;t) Nest. Naturahler esurimus , sitimus ,
dvdy^cri ctAAa yvcofj.Vi- y^ ^ 6fc TriVTi ap- coactus sed sponle id experiebatur. Idem
Marc. VI. 41. Tcov 7riVTay.iaxi\'iovg ixo^raaiv *, kj o^ quipi'e est qui quinque panibus quinque
• M.ilth. XV. iri-Tcc TraAiv TfS^a^ciffj^iAii^s' avTOi iiTriv * miiia hominum saturavit, et rursus septem
ovSiig Xafjc^avn tUu '\vxyiv jw-y dyr' iftov .,
panibus milia quatuor. Idem dixit: nemo
aAA' orav -diAu) r'f5t\iti avriw, nai OTav animam meam a me, sed cum volo,
toilit
S"sAm XafJc(oaYU) avryw * ovSiK; q av^&PM- eam pono et rursus cum volo sumo eam.
; ,
TTOS Svvarai rovro TTOitiaai, ii fA« f*o- Nullus autem hoc agere polest homo, nisi
»(2^ Xp(5"05. unus Chrislus.
NEST. Aiyc-ii ori iTra^iv vlof; iTra- Nest. Ais fihum passum cssc? Passus
&IV oi/v i^ 7raTt]p- ii q A«^m5 ori Tta- itaque etiam pater est. Quod si negas pa-
rfip ovx. izira-^iy , Inpoovaiov avrov •wi- trem esse passum , diversae ab eo substan-
TTOiyiicag t vlov. tiae filium esse adscris.
KTP. OvTi T 7raripa Kiyu) Tra^-firov CvR. Neque patrcni passibilem dico ,
ovTi r viov d7ra-&yi' ctAA' d-^a-da fjciv to neque filium impassibilem: sed impassibilis
^ilov , Ori j^ dacofjcarov ^«Shtos q ;ti;- cst deitas, quia incorporea; passibihs vero
pi{Q» ^ict T adpKa. Dominus propter carnem,
NE2T. Eyco ov Aiyco t Xoyov adpKa Nest. Ego non aio Verbura factum esse
"^o/jjfjov.) ovSi Tra-^ovTa' dTraSrig ^ to carnem neque passum est enim impassi-
, ;
E\ cod. vat.
I. Rufo episcopo Thessalonicae. I13I. p. 231.
et ottob. vat.
269.
rum interest, et in diem emergit, ut dici '^pnai^a,^ itj Tci dva.>cv7rT0VTct, x.a.Q' r[A.iPciy,
solet, notum fiat sanclitati tuae, ne susur- cog iTTOg iittiIy , civa.KOivovt9nf tvi ari oaic-
rones quidam aliud pro alio loquentes , TMT(, 'iva, fA,y\ ^^vKoi * Tivh iTipa. ffvQ' hi- * Otlob.
religiosissimos istic episcopos conturbent. PCi)v AilovT-c, <yx.TapaaydGi gwJ" a.VTdui Qjo-
que esse personam eius, non duas. Deinde yvvatKcg' k^ OTt h avTOv TraoaaJTrov ^ y^ ov
pergunt aliquid dicere , quod nonnullos ^vo- iha. v7ro-/.aTtovTi<i,'iTipov TTp^oTi^iaatv
lurbavit eorum qui acutius inteHigere ne- o Ttvag iTdpa^c t ov a(p:S^ci :njuuiiva.i Suvct-
sius epistolae exemplar, ut si qui forte istic toivjv to taov t^ i7rt<ro\Y\i, "tva. kccv i'i tiyk;
(1) Rufi tliessalonicensis, et ad eum ronianae ecclesiae litterarum quanimdam de causa nestorialia
meminit Cviillus in epistola ad lohanuem antioclienuni opp. ed. Auberti T. \'. part. II. pag. -43.
14
106 S. CYRILLI ALEXANORINI
S-ig- iiKog yap rivai ov Si^^uivTai iii ^cor Verisimile quippe est quosdam ad commu-
Yu)v'iav, c^ rt/C.«5.-/fl5 iO iTipov Ti y^ a(^ii nionem non receptos, quum se negligi vi-
Ar.TLog iA^diiv « ya^ alpiGnt; TiKTOVTai ;t^ deant , inconsulle ad aliud quid se con-
o. .iiiditio-i,-. ay,o\0'iQ(jv(n (J'^i<7[A,aTa., « Kai * &opu(3o vertere. Nam vel haereses pariunlur, at-
BinviKii^;. ovK aviXoy^iv(xiv tS WiTi^oiSm.', que hinc schismala, vel perpetui tumultus,
• o TzoLfi. f/,ax.pa * r f/:<)-d6xMv roDro aujuicooaKcoi quum se diutius increpari perfcrre non
ri<j!/.iviaa (7j.6Spa i7ri3paf',oyTa>Y r^ Ik t- soleant. Hoc ego considerans, magnopere
rt^aToAMS, Kj ('mnaavTcdv tv\v KOiVcoviav laetatus sum accurrentibus orientalibus, et
}j, jt4aA(?-a OTi -X, yi-yoviY iva:^:pf.t,coi , t^. communionem exquirenlibus praesertim ;
(Ta5 TO (JvpL(^ipov K; T)i5 o-«5 Wi T^norn- tur negolio litteras dedi , utilitatem cogi-
T05 TQ iTTi-dilvai TTi^ai' ai^HVOv ycio y-ira- tans consecuturam : tuae vero sanctilatis
voovvrag Si-^iSrti., « •)/oSv d-^avaia)r^vvrn- officium erit, rem conficere. Praestat enim
^'^
• 0. Tr^cars- (javTai 7rpoi^i3nvai * TW fj.ip:-< ra Nf- paenilentes recipere, quam ut impudentia
^opln (ppoYiiv iXofj-ivct)v KtJ^' 'q -zs-dvaotpoi oblirmata ad Nestorii parles accedant. Et
Tf y^ TravTiA^ioi cev , iKi\<£aag 7rifA.<p^nYai quia quantumvis sapientissimus ac perfe-
' o. poiius
Tiyli^'^ Ifjf^ T!-ovniA,ariccv , tc- r]^i\Ki'(pvan(; ctissinius, iussisti a me tibi mitti aliquid
Ti -uraoccTArrai, )u roli dKKoii T ddsK:po)v Haec lecla , el sicubi opus fuerit emendata
• o. i'v(f aviVai. ifLoaviaai* Kara^icoaov «;^fi j ra (BiCKia aliis quoque fratribus communicare digna-
(1) In cod. ottob. tou aCroO Tsj aCri. Tum etiam additur epistolae quasi suminarium sic: oVi di t6 jj.ri
(2) Hoc vocabuliim de graeco iToiiioXoyixui; mauans, et ecclesiastieis auctoribus frequentatuin , hoc
loco non invitus adhibeo. Videsis meum latinitatis novum glossarium Spicil. rom. T. IX.
(3) Notae sunt curae Tiieodosii iunioris inip. de pace inter episcopos concilianda. Et quidem ipse
Augustus paulo commotiorem hac super re scripsit epistolani ad nostrum Cyrilluni quae extat inter acta ,
dum. Ideo amanter scribo pietali tuae, et <piAa. tyi aij dioai^iia,, tt^ oaa, Spav oiosv
quae valet efRcere postulo. Quamobrem n^ratTm' wr? ^mAov oti fjcii f^nyaAaig afa.v
constat haud summo iure agendum esse dKpi/BoKoyiatg xs^pwi&a/ j^^ t i-diAovToiv
cum iis qui paenitere volunt, et lAIessali- i^iTa.yivci)aicoiv , Kj x.aTaKiTrilv t t M.io^'x-
tarum sive Euchitarum scelestissimam hae- Airoiv, ynoi Ei^';^«twv ('jj , dvoaiOTaTluj ai-
resim deserere, ac recla ecclesiae dogmata psaiv, Trpoa^i^iX^v j Toli op^^oU ^ o^t^cAn-
amplecti. Sufficit enim ut qui hoc proposi- 'Jtag Soyf^aaiv dpx.il yap toTs iU tovto
tum susceperunt , profiteantur sic : analhe- ^aJ/^aajK, Of^oKoyilv OTi dva^ifjcariKjo t
ma dico Messalitarum seu Euchitarum hae- T MiosaKiTwv ., 'inyav 'Eu-^^^yiTCov ai^iaiv 6
q
resi. Nam si quis minutius cum illis agit, a(poo^a KiTTTUx; £) fA^ tovto TrooTiivuiv av-
et quandoque professiones etiam de libris Tolg, ia-d OTi itj C/-A /3i^A/MK dvayva)afi,a-
recitandas offert, turbat illum qui acumine Ta, ^o^v^il T cvK i~>^ovTa ttoKKyw dx.pi-
mentis non pollet. Idiotae enim multi sunt, pnav iig vovv iSicOTat yap ila-iv oi ttoK-
neque ita intelligere valent , ut omnia di- Ao< , xa; ov'^' ovtu) voilv SvvavTat, w^i
serte damnent quae damnanda sunt. Suf- srafTft)? xaTayivci)ax,HY t^ x,aTayvci)(ricag
ficit ergo ut ipsi haeresim anathematizent ''.ficdv dox.Ci TOiV^v dva%ifia,Ti'Qriy avGsir
neque vocabula nominatim oggeranlur, ne V ai^iaiv, Tt^ jM.M 7rpOTeiy'ia-dci)aav TrdvTitx;
quorumdam liligiosus ex inscitia animus ovQf/,aTa, iva ft,Yi to tivo)V cJ^ ISicoTiai ^t-
recle credcndi voluntate depellalur. Atque AovHXOv dTTO^iiari TroAAoicij avdvir J^ tov
haec scribo, haud cuiquam gratificans , sed ,3ot;Ae<&a/ So^d^^av o^GuiS' Kj Tavra ypdoco
probe sciens oplimam esse in his rebus ov Tiai "x^ain^Oii^joi, dKK ii§co; 'oti x.a\ri
prudentiam. Nam summum ius multos el- y-a.Wov o/ Tovrotq n oiicovof/cia- to ydp
iam plerumque lurbat ex iis qui sapien- dK-n^a cog iTri~av Qcjpv^n ttoKKovc, kj t
tissimi videntur. 'isvi'^i<pdTCi)v.
(1; Confer Anastasii presbyteri eclogas a me editas Script. vet. T. VII. p. 8. Namque orientalium ca-
pitula scripsit liie Audreas.
(2) Anipliilochii sidensis fragmentum recitatur a Leontio hierosolyniitano, quem ego iteni auctorem
edidi tom. cit. p. 136.
(3-) Valde est notabilis haec, immo et tres reliquae Cyrilli epistolae, ob ecclesiasticam quam suadent
prudentiam ac moderationem.
(4) De Messalitis, sive Messalianis aut Massalianis Baronius T. V. ad an. 3G1. n. 36, ex Epiphanio.
,
Voeabantur Euchitae ab suxn quia dicebant semper orandum, cetera onmia neiiligenda. Idem Baronius
,
T. VI. ad an. 427. n. 23. recitat ex Photii bibliotheca canonem synodi incognitae orieutalis, quo vetatur ne
amplius Massaliani in ecclesiam, paenitentiam licet prae se ferentes, recipiantur. Ergo haec Cyriili nostri
epistola, quae de receptione adliuc loquitur, credenda est antiquior praedicto anno 427; quo tempore vi-
vebat etiamnum Cyrillus qui nonnisi anno 440. mortem cum vita eomnmtavit.
108 S. CYRILLI ALEXANDRINI EPISTOLAE,
I\.£;cj/*JS"£ti TrdMv ra Trxpa 7^(7)1$ Gfo- Adlatae iterum sunt pietatis tuae lit*
ffi^iiag ypa^y.^ctTa. Oia t aya.7rt]T0v j^o- lerae a dilecto monacho Paulo ; et gavisus
ydt^ovTOi nai;Aa, k^ ii(J-^lw dya.v cnTuy^tov sum tlum eas legerem , de luo nunc adhuc
at3To;5,TOK ts (^YiAov iTriyvav d>if^a'(^ovT a. fervente zelo , quein pro recla fide et ha-
<tj Vl/V, OK J^TfP "T^ OpQni TTlTiuli iTTOiilGCi) buistl seinper, el nunc etiam retines, et
f^iV dll, iX^a 3 }C) vilV .y y^ «^W6 £15 TO jUSA- omni fuluro tempore conservabis. Scri-
Aov 'j/i^paa-Tai "^^ap, ot< O CiStp^a/yJ^os plum est enim qui coepit in vobis opus
:
piiiiip. 1. 6. Ci/ !///.7v «la-^-ov ct-j/aQoy, o^TfA.E(7aT&)- * xa- bonum, idem perficiet. lam quum huc ad-
TaAa/SoVTOS 3 T fi;Aa/35S-aTa TrpiGlSuTipii venerit piissimus presbyler Praesentinus
npiCiVTivii,iU Ji^a^aKTOS Tiva , ^i^Pa2:.a el quaedam narraverit , scripsi quod ae-
'ci.7iip }\v ilx.Oi Trpog r i\jXa^i<^aTOv )u Qio- quuni erat ad pientissimum et religiosissi-
Gi^ig-UTOv lir'i<J>i.07iov liodvviw , 't TT^og OVi imim episcopum lohannem, et ad quos ille
Tciig ciiTvxovdcc T 'fh^o\cili' ttAhk cyKiivo sas litteras leget. Hoc unum aio: oportuisse
(pnpi'!- T^ |U.sv ya? (TMS ivActQiicig ipyov iiv quidem ut tua pielas, neminem illorum,
TQ itnSiVa. T iyjjVTUHV VTT 0(JX.d^ii(7a.V T Sid- qui claudicante mente erant, vel in com-
voiav, M ili y.oivcovlav ^j^sc&b^ ih dyd- , rt munionem reciperet vel ad Christi carita-,
VQixiac,, oia ^dpy-aKov 7rpoG^ioou,iynq av- medelae inslar adliibita. Pedelcmptim enim
To'ii- Y^ /Spa%i) ^t» YihiGi y^ avTOi Troog li- ipsi quoque ad sinceriim animi statum de-
XiKzAVii Zid^iGiv y^ avrai iialv al dvTiXti- venient. Atque hae sunt opitulaliones et
4,iii y^ KvQipvriGeii, ag 6 jo*a;cap(os covof^a- gubernationes quas beatus nominat Paulus.
I.Cor.XII.JR. Gl YlavAOi. * MH Ta0aTT5(TJli) TOIVVV n Gt) Ne itaque perturbetur tua religiosilas, el-
^ioai^i-ia, Kav fti Xiav dKC-j^coi SiOiKou- iamsi non admodum severe negolia admi-
//.\ya Ta 7rpdf[J,aTa CMTrv , y^ t ivK^yiKora nistrari v ideat , hoc praeserlim tempore.
ju.aAl^a Kaifiov » j^ GsAo,t&; TifAilv , rtAAa Namque haud amputare volumus, sed col-
*
Luc. V. 31. :na,d-iai , Tolg t acoTnpo^; iTrijtAuoi Kofoii- ligare , Servatoris verbis obtemperantes :
Ov yd ^iiav 'iyj^Giv , t^n^riv , oi vyialvovT-i non enim indigent, inquit, medico sani sed
lei^a , «aA' oj KaKOdi «^i^ovt??- ii ru OTi , xaG male habenles. Siquidem, sicuti idem rur-
• ¥. 32. a TrdXiv avTOc, (pnaiv * , ovk «aGov y.aAiGai sus ait , non vcni vocare iustos , sed pec-
SiKaini aAAa df.SpTU)Xo<jc, ilg fciTdvOiav. catores ad paenitentiam.
TOY MAKAPIOY KYPIAAOY
APXIEniSKOnOY AAESANAPEIA2
nEPI THI ENAN0PQnH2EQ2 TOV 0EOr AOFOT (1).
BEATI CYRILLI
mum. Ait enim alicubi Servatoris discipu- Aoj?' e<pM ydp ttis t cr(MTW^@- o fca-9-HTiis
lus, de iis quae a sanclis prophetis circa TTipi T liPV^i^ivcov VuTO t a.yicov 7rflO(pMra)V
omnium nostrum Servatorem Chrislum di- TTipi T TrdvTCOV M/i|J tJCdTnPOq XPiroS* * a ' I. Petr. I. 12
cta fuere : « quae nunc nuntiala sunt vobis vvv d7rinx\v:^'^n vfuv Sicc r ivcfyy\iaxy.\-
per eos qui evangelizaverunt vobis, Spi- vcov v[j,a.<; iv Trvivi^ctri dyio) dTrodTctAiVTi
ritu sanclo misso de caelo, in quem desi- dzs-' ot^pavou, ili d fh-^VjAOudiv a.yy lAoi
derant angeli prospicere. » Profecto quot- s^hcf.y.v-lcti' ^ ')/oC>' offOJ 'uyctp'iKV'^ctv to
quot in magnum religionis mysterium in- fJiiyct -T^ lV(Ji^iiCtg Jtt'J5-«&<0K CTVU.iVTii, OTi
telhgenter prospexerunt , cum in carne na- Uyivmcti -A^ ad^Kct XptTOi , Tcci vTrip y\f^
tus est Chrislus, gratias pro nobis agentes ivyjteAS^lCLC, 7rp0>J<pi00VTlg 'sAjfoV * ^i^a, t,' Uir. II. U.
terra pax , in hominibus bona voluntas. TTbi^ iV^Qx/iiL' TTiiii ") dp OVK ifJCiKAOV dvct-
etiam ob unum peccatorem paenitente fe- lA,iTctvo ovvT@^ iopTdrovdi, Kct&d (pn^^iv
stuni agunt, sicut ail Servator. Exullat ita- C^U)T)1P " ; "^lOpiVii T0'iVVV 5l' HW.a5 « T dyicOV I."c- XV. 10
que nostri causa sanctorum Spirituum mul- 7rv<<0ftdTC0v TrAn^Qvi' }u 'urold ti? n TOv^i
titudo. Eius vero rei quaenam causa est? Trpiqjaffi^- n ivctv-aoco7rn<Jii t jA,ovoyivovg
incarnalio Unigenili , nativitas in carne , n y!y adp>cct yivvncjii., to t^ lig nfjcdi n^ti-
lis clementiae magnitudo. Beatus quidem uTictq TO fjciyi^Q^' u,iv yap fJi,ctx,api!Q~i
Isaias ait: « absorbuil mors praevalcns. » 7r^0(pnTni "H(Tai'a? (pnai' * KctTiTrnv o •&a- Is, XXV. s.gr
Et rursus: « abstuHt Deus omnem hicrv- va.TQ(i ((T^iyffa?- lij TtdXiV * «IiJiAsv o ^£0C IbiileDi.
(1) Haec S. Cyrilli iioiiiilia latine tanlummodo e.xtabat liacteniis in editione .Auberti T. V. part. 2.
pag. 416. Jsunc vaticanus deinum codex srnecum textuin editoribns operum S. Cyrilli ignotum restituit,
qtiein nos nova quoque latinitate donauduin censtiimus.
110 S. CYRILLI ALEXANDRINI UOMILIA
yiyoviv KaS' Yiftaq Ik t^ dyiag yCj ^iotoks apud nos ex sancta deiparaque Maria cum
Maplai iv ai^ari y^ actOKi; •9'so? ^ag m sanguine ac carne? Nam cum suapte na-
<pt/(T^ y^ rtAn-^ivo? 6 iK T ^iov }Cj ^Tafog tura verus Deus esset, ex Deo patre Ver-
Xoyoi, 0jw.00L/(Ti05 }u rn/jjaiSi^^ ro) 7ra%i bum , consubstantiale et coaeternum patri
iCj To/s T^ j3ia$ iiTrioo^^ing ^'j^TrpiTCUiv v-^w- et propriae dignitalis fulgens eminenlia , et
^aai, y^ Iv ju.opj;«, (^ InoTini t '^ovyiuav- in forma ac paritale gignentis non ra-
sui ,
Tog , ov^x,' d07ro1.yy.0v ttyrKJaro ro fivai iaa pinam arbitratus esl esse se aequalem Deo,
^iu) , ahK' lavTOV iKivuxJiv jttop^nv SovXn sed semet ipsum exinanivit formam servi
AajSteK iK T» dyiag Mapiag iv o[/,otu)y,aTi accipiens ex sancta Maria , in similitudinem
dv-&pd)7roJv "^vo/u^oi, j^ a^^yiyari ivpi^iig hominum factus et habilu inventus ut ho- ;
coi dv&pa)7T@^, iraTTiUcoaiv iavrov yi^i mo, huniiliavit scmet ipsum usque ad mor-
^avdrii, ^avdrii q ^avpov' ovk^v iavrov tem , mortem autem crucis. » Itaque semet
Ka^iiKiv iKnaicog iig raTriivcoatv^ 6 l^ iSia sponte demisit ad humilitalem ille, qui de
TrhtipcofjiaTOi roig a^raat StSovi' Ka-diiKfv sua plenitudine cunctis dal. Demisit autem
j iavTOY 5« r\ftai, ov j3f^iaa[ji,ivoi Trapd se propter nos, non coaclus a quoquam.
Tivi^^ dAA' i^^iXovri V7ri^ n/Jf^ fjcop^r.v sed ultro pro nobis servili forma adsum-
^ovkn ?^a^cov , y^ (^vatv <J/av iXfvifPog, pta , qui propria natiira liber erat : lactus
iv rolf y.a^ yiu.dg vzsfp '^d.aav t ^tri- est unus de nobis, qui supra omnem crea-
aiv , iv roig vtto -^dvarov ijirdvra Pu)0- turam erat mortalis : evasit, qui omnia vi-
yovuiv avrog ydp 'iSgiv 6 dprog 6 (^cov , Kj viticat. Ipse enim est panis vivus , qui vi-
^coriv StSovi t2) KocTfict)' yfyoviv /aB ri/u^ tam mundo dat: factus est nobiscum sub
\j7r0 vofi.ov, 6 VTTip vof^ov iu vofji.o-&irng lege, qui superior legi erat ac legislator,
coq ^f[g- Iv Toli VTTO yfviaiv t^ d^^^nv rov utpote Deus: factus, inquam, velut unus
fivai Kay^ovaiv , ^^0 Travrog aicovog x^ e natis et initium habentibus , is qui ante
^ovov ,
jttaAAov Si ^ aicovcov Kri^rg t^ omne aevum ac saeculum erat , immo vero
7roirtrr,g. saeculorum auctor et conditor.
y' Wcog ovv yiyoviv xa9'
. )i|i*as,- acoft.a 3. Quomodo igitur par nobis effectus
KaBcoi iK 'f dyiaq TrapQiva- alofA.a ^j ovk est? Corpore nimirum sumpto de sancla
d-]^v^^ov , KaQdTTtp ':So^t Ttai r aioiriKZv Virginc : corpore , inquam non , ut nonnul-
KoyiKr\- ovru) visum
Q ftdX\OY ^^^^^i
i-\vy^u)ftivov ]is haereticis est, inanimi , sed ani-
7r^oriKQiv nKnog dv&oco7roi fK yvvciiKog, ma rationali informato. Sic homo pcrfectus
X^^pk df*.apr'iag- aKn^ ivoog , r^ ov SoK/ian processit de muliere,absquepcccalo; vere.
»E IXCARXATIOSE DEI VEKBI. 111
non apparenter ac phantastice: liaud sane }C, (pa.yTa.aict- sk oXiya)^r\aa,i t ilva,i Geof,
omiltens divinitatem , neque id abiiciens oin jA.i]v d's;oSii^At]x.u>i o-:zip h dii , >cct,t
quod seinper fueral , et est, erilque Deus. c^-i, hl i^ai -dioi' o'6tco diOTOKoy (^a.fAiv
Atque hoc pacto deiparam dicimus esse t dyia.v oira.p-divov w? yctp o [x.a.Kdpr(G^
sanctam Virginem. Sicut enini beatus Pau- riauAos (pyjaiv * lU ^iog k^ TrctTYiP , dl^ oZ - i.cor. vrii
nia: nequaquam in duos fihos dividimus acoTyipa. rijurjS ih ^Co viovi t ivacvQpcoTrn- '
manatum atque incarnatum Dei Verbum. Ka.-dd7rip o'iovTcti tivh t^ ai^niKcov Kai
Nec vero quod ( ut nonnulii arbitrantur driL^iTCov, dvctKi^^vf^ivccv cacrrip lii «AAn-
haeretici ac fatui, qui confundunt veluli Aas dioTHTOi ti y^ dvQpai-7roTv\TOi, Yiyav
invicem deitatem atque humanilatem) vel t ^iov Aoya [tiTa.'^o)pn(ja.VTQ~> iii <pv(7iv
vel caro in deitatis naturam sit mutata (est (^vatv •&fOT«T^, a.'Si7rT@~' ydp ju dvct\-
enim invertibiie planeque immulabile Dei AoiA)T@o TravxfASs «Vo' o t •&sot) Ao^o^,
Verbum) sed quia carnem anima rationali
; aAA oti ad^Kct i-\v^(j}[tivlui 4^^?' Ao^j>c>i
animatam sibi ex sancta Virgine vere uni- ivuxjcti iavTU) c/k t^ dyicti Trap-^ivov yjj
verit Dei Verbum , idcirco ineffabihter in- £tAM-&«a.y o t -S-soo Xoyoi^ d(ppd<rci)i ai-
param: addere enim quod sit hominipara -^ivov Toyi [/.rv TrpoaiTrdynv cti Kai dv-
neque necessarium est neque utile. Nam- •S^^w^t-otoxos, oCk dva.yKaiov ovti iTruxpi-
et unus medialor Dei et hominum. » Nam- &^ci)7ry\aiv, Kct^wi 6 Ua,vAoi' * lii GfO?, il^ • i. Tim 11.
que hominem factum esse invertibihler Dei ^ [ciaiTKi diov Kj dv-^pci)7rci)v av-d^Mvrov
Verbum dicimus. Et quod attinet ad carnis [^iv •j.a^ '^oiSocj (pa.[/,iv apTrrMS t t -diov
naturam, peperit sancta Virgo sibi et nobis Ao^ov t^ caov [/.iv r\Kiv iii t •?- aapKOi
consubstantiale corpus: verumtamen dum (^vaiv, TiTOKiv r\ uyia. 7ra.o-&iyoi to ia.VTy\
deiparam dicimus, huius quoque rei signi- Tf £^ Y\[tiv 6[^oovaiov aco[t.a,- aAA' 'iv yi too
ficatio comprehenditur: non enim nudam •9-fOTcxor iiyriiv , cnuietadyiTa,i TvdvTODi yi^
peperit divinitalem sancta Virgo, sed uni- « to'Jt« J«Aa)ffJs- ov yd^ QiOTyiTO, TiTOKi
tum carni Verbum Dei. Xeque aliter in- yvktvrw « dyia. Trcts^divoi, dW' ivcti^iVTO.
lelligi posset deipara, nisi hoc quem di- a%^K\ t t ^iov Xoyov t^ ovk dv iTiocoi
cimus modo. Quare praecurrit omnino hu- vooIto ^soTOKOi, li [tn -/^ tovtov avTov
manitatis confossio. Atque verum eva- "i^oTrov 'co^i Tr^^ona-^^ixi TrdvTcoi -^
ila (^ «
dit , quod deipara facta sit sancta Virgo ciacv-dacaTr-fiaicoi o^toXoyia,- Kj ovTCOi i^a.i
dum pcperil mirabililer unum Cliristum Aoi-sro^' d\v\Sii, oti diOTOK©-' yiyoviv «
(() Vocabulum avSfi^ffoToV.o,- ceu proQunciatum a religionis magistris, non respuebat Cyrillus in po-
,
stremo de incarnatione capitulo apud nos p. 74. (ita tamen si coniunctum cuni SforoV.o,- pouatur. ) Mox in
dialogo a nobis idem edito Nestorium audivimus p. 101. eodem vocabulo d-/S^uiTc-7oi'.oi abutenteni. Heic
igitur prudenter Cyrillus id usurpaudum non iudicat ; multoquo vehementius improbat in liomilia Epiiesi
habita opp. T. V. part. 2. p. 382.
112 S. CYRILLI ALEX. IIOMILIA !)K INCAUNATIONK PEI VERni.
ai)TY\ Tf, xa( MjW/K xara to «v-9-pa)Tivot', Maria extiterit. Non enim est Ciiristus nos-
&)? EiVai T (Jccpx.a, c^c 7^ •9-eoTOX.« Mapia?" trae substantiae similis, ut nonnuIHs visum
Ot; yap oiioioov(Jiov , ac, «5o?J ria] <fp al- est haereticis, sed consubstantialis, id est
(710V ai\[A.ctiv<j ovx. (IXmQivov av-3-pfflOTOv, cat verum hominem , scd hominis simili-
aAA' ciA.ou6^ci vlov avQpunrov .^ ;ca-S&)S ludinem , sicuti Danihel aiebat. Verumta-
• Dali. X. [6. AavinA tpiKTiv * '] ct^ToroAo? ct;^' (3jM.0i<w- men apostolus non simiiitudinem nos do-
I. Tiui. II. i. ^a HjiAa? «S(3(X^5v, riAAix (pM(Tiv * " av- cuit, sed inquit: « homo Christus lesus,
dpcoTrQ^ XpitTTOS I«(ToS5, (3 Sot)? sat;TOv qui dedit semet ipsum redemptionem pro
rtVTiAuTpov vTTip ts-avTOov * „ o^oovaiov omnibus. » Consubslantialem autem eun-
b @ at;TOV TO) -QiCi) iccti Tra.rp) -diiKox;, dem Deo patri divinitus , sicuti et patres
Kct-dcog •£; 01 7ra,Tipii «/..tfJiJ' cdy.oXoyr.iciLV .,
nostri confessi sunt : consubstantialem in-
OjA.OOV<7lOV tS) 77a'^l, K^ Ot;p^' OjA.OlOOV(JlOV quam palri dicentes, non simili substantia
ilwOVTfi. praeditum.
i . ns^JTTOV 0!;v a^a k^ ovx, ava.fxa.icai , 5. Supervacue igitur et ac:que ulla ne-
•SfOTOJcov As^^ovTfs, i-urayofMfj )^ dv^&pw- cessilate, quum deiparam dixerimus, ho-
'zxroTox.ov d^xi] yap ^ Uc, i(^lu/ , n -oS-pccTti miniparam addimus. Suflicit enim, ut dixi,
^MVM , T 57"aVTO? n,U'jlJ jaU5-)1pifc! t OflO\0- prius vocabulum , quod universi myslerii
yiav «p/8(Ta, k^ :^^oq5a(Tiv ft^ps^TiAo^la? ot;- nostri confessionem continet, et nullam ca-
OiyJia.v TT cLpi\-i(J a. T015 i^'ihx(j\. (jvx.oT^a.v- verborum ansam praebet his qui
villationi
TS/v T aKYi^Ha.v \%(^ fiiv yaa^ Tolq al- calumniam veritatistruere voIunt.Estcnim
piTiKolii ra cp-3-S)5 i]py\f^ivct •s^^^TpiTsrnv nios haereticorum , recte dicta ad adulte-
Si? x.i/3^«Aov vouv £svj(^ofts-&a '3 xar' ot;- rinum sensum transferendi. Neque id pror-
Sivct, '^oTTOv, cwoovvTig oTi ^iTTXavtWTai sus miramur reputanles, solere ipsos er-
Kj ctvrai Tuq &iictg Trapipftnvivovni; 'iPct- rare in divinis eliam interpretandis scri-
(pc45- ot;^oDv Ji/^ae f^iv 7rpo(Snx.H xctTo, yi pturis. Nos itaque decet congrua rectum-
T Trpi-uTovTcc Ti ySj op^Qcix; 'kyjiVTa. axo^ov que sensum habentia proferre vocabula.
'm poai^ipfiiv rai M^nc,- i\ 'q voovGi ijraKiv Quae si illi prave inlelligunt , nil nostra
OVX. <i^6&)5, OvSiV 77P0i Yiftai' c/Kilva dx,oov- interest. Ipsi audiantdicentem prophetam:
aovrcti Oia t Trpo^yiTH Aiyovroi- Ova.t ot vae qui dicilis malum bonum et bonum ,
Aiyovng ro ^ovn^ov x.aAov, xa] ro x.aAov malum Sed ! nulia estcommunio lucis cum
TTOvnpov aAA ov^iftia kolvccv^io. tpwTi Tr^og tenebris, neque Cliristi consensus cum Be-
CT^cOTo? , aAA' ovSi (rvu.:pcDvnGii XpitS Trpoi lial. Gradiamur utique nos rccta et sine
BeAjaA* ^a^iovfji.i^^^x yap nfA.fic, t op^vw ullis ambagibus via , semita inquam regia
y^ dxifiSriAciii 'i')(iiGa.v oZov ., «toj 'tJ/3ov t nec obliqua. Quippe ita ad supernae vo-
(BctaiAiKriv re x-j doiaiTwocpov x.aTavrn'(TO- cationis bravium perveniemus, in Christo
JL^ ^ ovTCiOi iU ro (Sp^aCelov 7^ avc» xA«- lesu, per quem et cum quo gioria sit Deo
<T£&)5, iv X^JfS) 'Iviaov y ^i' Ov }^ uS ov tu) patri , una cum sanclo Spiritu , in saecula
•9'fft) }^ Traf^) « S'j^a. avv clyUp TrvivftctTi saeculorum. Amen.
iU Gry alcovai T ai«»wi'. Wf^r.v.
TOY AYTOY AFIOY KYPIAAOY
O MIA I A
AEXeEHA E^" TOIS * TOr AFIOY BAnTlSTOT lliATvNOY *APMOYflI Kll' INAlKTinNO^i, lA',
V^ui vera religione sunt innutrili, et di- 1 01)5 iv(7i^iici. JiaTs6^£ijW/*sv«5 y^ t hucov
vinorum dogmalum accuratam elimatam- ^oyf^aTCov aasA^n y^ TiTO^vdjfJuiYlw 5;^ov-
que habent notiliam, terra desiderabilis a to.? yvctxjiv, ynv •&^«t«i' yrpoqiynni ovo-
projiheta nominantur dicente « et eritis vos : |i*a^« Asfiw»'- * " J^} 'iasa^i vf^iig yii G?;«t« ,
tens, vosque beatos dicent omnes popuh. » vjxai Trdvrct tci i^&vn' ,, yriv ^^nTHY iivoti
Porro terrani desiderabilem esse dicit il- (pwffiv r yovif^ctiTciTLv y^ iuKa.^?rov ,Kj Kci.g'
Huiusraodi est omnis Deo grata et sancta T-ov coajxip tivo. 7Vj auo^ict TrctvToq a^a-3'oS
anima, agricolam veluti quemdam et om- t t oAwv (7Ci)Tnpoc ActfBovact, Xpirov, 05 k^
nis boni satorem nacta universalem serva- lipw rfMV ^oyfiiiTOov ivcLa^^dTrni t yvco-
torem Christum, qui et sacrorum quoque o''i" «AA' wdvToov iX-^pog, tovt' «ViK
dogmatum irradiat notitia. Sed enim uni- <!ctTctva.i, iyiiga yX itctipov; g5u- cyhcai-i'-
versahs hostis, id est Satanas, per tem- ^ovTa.g tS) ano) Trovn^a i^ii^dvicf TrAnv zkv
pora homines suscitat, qui in trilico mala avQna&xriv, (i7roKi'ipovTa.i-'i<ri 3 ot;Tw xaG-
zizania serant. Verumtamen haec, quani- ct^ov to ^^^wpiov. 'E;c/S;/3Akt£4i roivvv d-aro
vis efflorescant ,secantur, atque ita cam- 'zs-dam o«xAn<T/a? dcn^ni Nss-o§i(5^ ro
pus purgatur. Eiectus est ilaque lota ec- 7r(x,^ov uAn-doog r Sj^^^oKa ^i'Cctviov, Kcti
clesia irrehgiosus Nestorius , amarum reap- 6i.toyvci)ftovov(ii Koittov 01 yj^ Tranctv 'ovng
(1) Pana liaec Cyrilli liomilia extat latine tantummodo in concilii epiiesini editionibus, puta in illa
novissinia Mansii ed. Florent. T. V. col. 289. JSunc demuni graecus etiam textus nova a nobis interpre- ,
tatione donatus, ex duobus antiquis vaticanae bibliotliecae codicibus o04. et .508. prodit, qui in futuris
conciliorum editionibus postea collocabitur. lani in codicibus legitur tantuni li toi;; num ysvcSXioi;, in
nalicUatel (Alia Cyrilli bomilia habita Epbesi die, h ^ixi^x, S. lob. Baptistae legitur opp. T. V. part. 2.
p. 3S2. ) Porro dieni 28. pharrauthi aegyptiaci, quo recitata fuit baec homilia, incidere in diem 23. aprilis
apud nos, monetur in margine loc. cit. (Sed apud Hard. concil. T. I. col. 1689. indut. I.) Graudis cete-
roqui multorum eruditorum lis est super collatione mensium aeeyptiacorum cum romauis; deque ea certe
desperabat Averanius florentinus in dissert. de mensibus aegypt. cap. A'I. Sed meliora ab hodiernis aegy-
ptiaearum rerum scriptoribus dicta seio.
.15
11't- S. CYRILLI IIOMILIA.
ofli&wv y^ y^.av o^oXoyn(7a.VTig 7r'i<^iv hwj- omijcs per universura orbem pienlissimi
ri(!^Q»G:tv TOivvv T Trap i^f^h 6KK,Xy\a\ai(; ^ episcopi , rectam unamque confitentes fi-
jM.aAAoc 3 y^ ttutclv riui oiKnixiviiv , y^ cti dom. Nostris itaque ecclesiis, immo cun-
OL/o-ai v^' T ava.ro AiiV ct)(/,oXoyyt(Jxv y:: oi ctis tolo orbe exislentibus, copulalae sunt
-&fO(7£/3«?-aroi 'fyj c^fi(yc Wkjaottoi t 6p- oricnlalcs ecclcsiae: nani religiosissimi re-
dv\v /t^ ri,Sc/3HAoy 7t'i(jtiv oict Ss yiypci^pi gionum illarumepiscopi.rcclam puramque
Trpog (Mf T&£0(7£;3is-aT@~> »9 iiihctC^^cLro^; profossi sunt fulem. Quae aulem ad me scri-
iTT^KJ-ri-o^Mi^ '^ ' hvTioyjictc, "Itoavin?, o\a. pserit religiosissimus ac pienlissimus An-
j Kayco TTpog avTov dvnypa-^a, dicoLas- liochiae episcopus lohannes ; quae vicissim
cr-di (juv ^iZy. ego ei rescripserim , Deo iavcnte audielis.
Qnamqiiam sancti Cyrilli homiliac phirimae fuerunt, teste Gennadio cap. 57, haeque
adoo famigeratae, ut a graecis episcopis ad declamaiidi exemplum meraoriae maudarentur
(ceu videhcct apud Latinos sancti Augustini, Cyrillo coaetanei, sermones muUitudiue ac ce-
lebritate excellueruut attamen ego de iis generatim post ahos bibUographos uon loquar ne
) ,
forteactum agere videar. Paucas tantummodo memorabo quas vel integras vel illarum frag- ,
meuta ego edidi, vel in codicihus adhuc retcutas observavi. Sunt autem hae. 1. Homiha de
parahola vineae, quae nondum graece fuerat edita. 2. Homihae tres brevissimae de SS. MM.
Cyro et lohaune graece, itemque latine interprete Anastasio hibhothecario. ( Huiuscemodi
prorsus sunt tres illac S. Augustini conciunculae de S. Stephani miracuhs in edit. Maurin.
T. V. p. 127.5.) 3. Homihae fragraentum quod Christus dici nou dcheat homo theophorus,
sed Deus incarnatus. 4. Homihae quartae scu sermouis coutra Ariauos fiagmeutum. 5. Pros-
phouetici ad Alexandrinos fragmenta. G. Homiharum partes ahquot in Kicetae ad Lucam ca-
tena. 7. Homilia de parahola deccm virginum inscrihitur CyriUo in codice syriaco vat. 97;
verumtamen ea legitur graece suh Chrysostomi nomine in graeco codice vat. , extatque in
Moutfauconii editione intcr spurias T. YIII. p. 45. seqq. etsi multa cum varielate. 8. Homiha
de audienda hturgia Cyrillo item inscrihitur in aho syriaco codice vat. 200 , sed tamcn iianc
hahere Cyrillum auctorem nondura raiiii persuasi. 9. ct 10. Homilias duas Cyrillo inscriptas
de ascensione Domiiii , et de trihus pueris ])ahyIonicis atque Danihele , dixi olim rae graece
et partim etiam coptice, in codicihus ohservasse; neque taraen his hdem adiicere ausus sura.
Postea tamen alia quoque de iisdem testiraonia sum uactus: itaque fieri potest, ut harum
fortasse alio tempore rationem haheam. 11. Horailia de paschatc quaedam trihuitur Cyrillo
in uno graeco codice, in aho autem Chrysostomo. 12. Cyrilli homilia de B. 3Iariae Y. dor-
milione in codice vat. arah. 170, Script. vet. T. IV. p. 311. 13. Eiusdem Cyrilh horaiha de
pacnitentia est in cod. vat. coptico 59, Script. vet. T. Y'. part. 2. p. 154. Denique pascha-
lem tertiam homiham, seu epistolam ,
quam deperditam quidam putant, nulhs ego in co-
dicihus reperi ; neque ulla fortasse fuit. Feliciter tamen mihi ohtigit , ut paschalis dccimae
septiraae ineditam atque elegantem nanciscerer Aruohii latinam iuterpretationein ,
qnam in
quinto Spicilegii rom. volumine collocavi. De aliis vero nondum satis mihi perpensis aut ex-
ploratis, quas in codicihus scriptas aut mcmoratas interdum vidi, CyriUi homiliis, dicere
supersedeo. Denique tractatum de paschate, qui in editioiiihus tribuitur loh. Philopono,
vidi inscriptum CyriUo in uuo cod. vat. , in alio tamen cod. praedicto Philopono.
TOl* AnOY KYPIAAOY
APXiEniiKonoi' aae:=:anapeias
Eriirii^i:s r.ii: to kata aovivAN EVArrEAioN.
SANCTI CYRILLI
yfvo^.t£voi
Qiii ab initio ipsl viderunt, et ministri fuerunt
J_/um Verbi hypostalici ac vivenlis spe- A ov Xoya '^ tqv ciiU7ro<paTS iC, ^S)vt@~' cod. a. f. 2. b.
iiem dicenti, atque apud nos inhabitasse, yty ovivai, (q. icacy^yoDiivctt cv )^i/iv, itj Ti-
eiusque gloriam visam, gloriam quasi Uni- •&iu)pyir^ t Si^ctv avToD, do^ctv a)i [^o-
geniti a patre. Per carnem enira factum vo-^vovi Trapct yrct^^oi' §ict -^h t^ actpKc<; ,
est visibile Verbum quae , videlicet visibi- •3-fw^«T05 Koyoc, -AciTi^^-A-, cpcLTyii ov<jyig
lis tangibilisque est et solida: nam per se y^ -vj^MAajHTM? y^ avTnvTrn- a-&ja)p;iT05 tov
fuit ab initio, quod audivimus, quod ocu- w^? ° iO)pdica.t^ rclg 6(p\>cL\f^oi<i «/C/^JtT,
festata est. » Nonne audis, tangibilem ap- dy^ovHi oti -^viXct^pnTiw 6voM.d^<l t ^ceyiv;
pellari ab eo Aitam"? Nempe ut scias filium 'Va a/ctv-dpLO;s-yia'j.vTct vorig (^ vlov, Kctl
se hominem fecisse, et carne quidem esse opaToi' ^jk v^ <jaox.a,, do^ciTOv q y^ tviv
mo, omnino quicquam de suis attributis y-ctTd tj yovv oAms uvtov- ovS-v ')ap ilg
deminuit: neque eius natura passa aliquid idlav >)5i;c»S« cpLcjiy , aTro yi t icaSr' yifA.aq
est, cum apud iios pro nobis coepit ver- '^^vi&tt^ Si' yiu.S.g- '^70.- a^i7rT@~. y^ (pvcav
(1) Animadverte iam inde ab initio vigilantissimuin CyriUi studium adfirmandi divinitatem Clinsti
domini, quod in on)ni eius scripto fieri videraus.
116 S. C.Vnil.I.I ALKX.VXDUINI EXPLANATIO
TOiJ -deov \oy(^- Sia tovto i^ -QiOi ^ sari: quippe invertibili natura est Dei Ver-
t/^j,(5-0S i^ >cvoioi 6vo[^a{^iTcti yCj Sia. 7* dy- bum. Proplerca ct Deus et allissimus ac
vlw SvvctTai 'oiOi^ncti Trap^ivov 6y. y.oiA'ictg lemus. Veluti , an eam quae fuit meretrix
jM.MTpos, hct ptyiTt t'in •zrore -wopYH ,
ptnTt possit Deus efficere ceu ex malris utero vir-
KiyoiTO , OTi 'srapa av^&pcti-uroig dcfivva- ginein , ila ut neque meretrix fuerit , neque
Ta, cflvvaTa urapa TCt> &io)- srpog ovg dicatur quandoquidem impossilia honiini-
;
ipoij/j^ , OTi (^riTilt^ p^n 'urap' n^J bus, possibilia Deo sunt. Ouibus respon-
jiuu Tov Qiov Sijvai^iv il [^iyaKti y^ d^ia- demus, debere nos Dei virtutem ila mag-
yaGT©^, OTi TO Bpct>jtjS/jov ocjv ovx, aTry.- nam et admirandam exquirere ut res ab ,
>coi TVi Biict So^ri' QV -yb ct( TvaVTa Svya- eo peragenda haud indigna sit Dei ipsius
Tai, Bia TOVTO aai Tyj aTOTrcdv at;TOV s^- maiestate. Non
omnia potest id-
eniin quia ,
ycLTluj oPaSnj TTPonnX'^' voov/u^j yap oti circo absurdorum auclorem reputari euni
aTO-virov 'ogi to K^iynv , ei SvvaTai c •&iog decet. Etenim existimamus absurde quaeri
iavTQV uTOiriGai |U.n iivai -^idv , ri d[tap- possit ne Deus efficere quominus ipse sit
Tiag JliKTiKov , « jt*}i elvai dya^dov , « Deus, aut ut peccatum committat, aut ne
l^ooriv, i) SiKaiov' c/|,e7 to'ivvv -zs^^iTiliBut sit bonus, et vivens, ac iustus. Oportet igi-
TravT^ (T^d^lVH Tctg dTO-TTQvg ovTCO Tp ipco- tur totis viribus absurdas huiusmodi quae-
Trtaiccv cflia t'i Si ^iOi ov cf[vyaTai djjii stiones vitare. Cur autem haud potest Deus
'MOPYivGaaav jtiJi 'zsotricTai [tn yi^^pjuti ^nuj efficere , ut quae fuerit meretrix , reapse
TTOTi TropvLiJ ; OTi ov SvvaTai to '\|,?D5@o non fuerit? neinpe quia veritalem in inen-
d\yi-d'?iav TroiHaai' aal ovh, da^iviiag 'ey- dacium convertere nequaquam polest. Ne-
xAHjtAct Toino , «AAa tpvcreccg dTro^H^ig ovn que id infirmitatis vitium est, sed naturae
dvi-)(0\ii^ivr{g t'i •srit-&s7v , 6 [tri avTvi -arps- demonslratio pati quicquam sibi indecens
•jir^- rtAAoroiov ^e 3jou to ]^iv^!Q.j urav- impotentis: est autein a Deo prorsus alie-
TiKudg' \,{v(Sita yap ^gi to diJj uropviv- num inendacium. Atqui mendacii genus fo-
Gaaav 'uroiiiaai ju.ii uropvivaai •sroTS" Sil ret , si quae fueril meretrix , numquam fuis-
Si , cog 'inpfw, Tctg ovTOdg ivn^eiq ijp ipm- se merelricem cfficeret. Oportel ilaque, ut
TVKJicov >ta] 'zs-qKv aTO^zrov i^^ovaag f^nde iam dixi , faluis Iiuiusmodi et valde absur-
os-poaieSnjj r dpy^riv , i^nSi tIuu -diiav dy- dis quaestionibus numquam attendere, ne-
voiiv (pvaiv, jW.aAAov J^e tms (^vaicag c/y.ii- que ignorare divinam naluram vel potius ,
o'i }Ci pcia^og elai X^(S"oy, tS yeyovoT^^ dem sunt conseculi. lidem pariler Chrisli
x.ap-srov -t^ 'urao^Qrevixyig yaiTTpog' r^ to .^ merces sunt , qui virginalis uteri factus esl
IN LIT,.\M C.VP. I. 1 17
Fecit poleiitiam in brachio suo, dispersit supcrbos 'K7r&t'>;o"£ xgaToj sV (Sjsa^iovj awTotJ* 5i£tr>:oWiO"cv V. 61.
meiite cordis ipsoruni. DffEgvifayouj Sia.'/ola r.Ci^Sixi aUTiov x. r. \.
ex semet ipsa Verbum. Superbos autem (pvvTct Koyov UTripn^aYng q Aiy<l c^ tto-
dicit improbos daemonas , cum principe VM^ot)? Sa.'ifx,ovctg IJ^ tS a^X°^'^©^ a.vTOiv
suo elationis causa lapsos: simulque Grae- TTKJovTa.g Si' 'i7ra.p(JLv , y^ G^ sAAmvwc tro-
ncc non ludaeos incredulos, qui indigna y.n (ii^AnbiVTai , o"i Tivig Biia>c,op7r'njQnua.Y
filio Dei sentientes dispersi fuerunt : poten- aYa^lCt i^J^VOn^iVTiq TriPl t VtOV T dsov'
les denique litteratos dicit ac pharisaeos Svvd-rcti 3 g5^ •^a^^a.-il^;, y^ (pctpiactiHt;
gruentius tamen est de scelestis daemoni- y.0YTag' — Oi>iii6Tipov q Ta.vTa, 'ixrip} -iju
bus illa verba intcUigere. Hos enira per d\tTnpiti}V Sai[Aovci)v voilv TOvTng 5^ x,ctTa-
orbem audacter grassantes dispersit adve- &^ajuj.i0[/,ivsg '^ vtt' ovpas^ov Snancp^^t^jiv
enim omnia prophetiam subsecula sunt Tov dvTtu,iTi<rnai' TavTa yap TraYTX aKO-
quae ait XovQnai T^ 7rpo(pnTi'icf,-
Verumtamen hos depressit, extuhtque illos d-Wa TOVTOvg y.,a-&ilAi „ aa} v^Lcoai c§U"
qui potenti manui ipsius semet supposue- Ta-zoHYcoaavTag iavC6^ vrro tUv KPaTatav
rant ; dans eis facuitatem calcandi serpentes avTOv '^ilpa- 0:dcoH,cog avTolg df^ha'tav Tra-
et scorpios, cunclamqueinimici potenliam; Tilv iTTavco o^picov >cai a/CopWtcov ; y.a] i-url
irrilasque efficiens iliorum contra nos in- •zsraaav Tnv Svva^iiv tov i^-^pov- d-sroa-
sidias, qui tumidas mentes gerebant. Pro- KTnaai Sb Tog ^cst'^' n/xl^ -rrotnaag /SaAae
fecto ludaei ohm regno suo gloriabantur; Tp TW Sj3-vo'ict. vTripi^aYCov naav ttoti 7u
nmn genus designat. Reapse enira cuncti Kiy{- iAtfJCCOTTOV "^ 'SvAilV lnSailOY ItOYfjOV E. f. 09.
esuriebant , sohs ludaeis exceptis, Hi quip- OVTOi Q iTrAoVTHY T^ YO[J.O'd'l(TICi , Tjj Si3a-
pe abundabant legislalione, sanclorumquc a>ca\tct T dytcov TTPO^nTcov avTZv yi yo[^o-
(i/^*7rss-aAn(7av j6«vo( ,
|M.«(JiV 'fh^^i^o/w^joi ,
natum Deum humiliter non accesserint, va-
jM.tiTS^iVif ,/*MTE ^iiicTii', jM.«T« sA57-;^x afi- r.iliil secum ferentes, ne-
cui dimis.si sunt,
^cov OK'Z!ri7rTCi>if.iLGi -^ y^ •T^ cThyila 'liPn- que fidcm scilicct, neque scienliam, neque
(7aA«/A, y^ T^ fyt.-hhovCiyii Y[AKoTpict)-^Yi(7u,v spem uUam bonorum. Nempe amiserunt
^0)^5 n iCj Si^ng, ^i^'' oCic eJirarro t a^- terrestrem llierusalem, et a futura quoque
}!^»yoY Q^ ^'«'"S, ctAAa j^ i<ra.vpci)aa.v r x.{j- vita gloriaque excidcrunt, proptcrea quod
piov -^ Si'^«i, iu lyicctTiXiTrov t Trmynv t vilae auctorem non receperunt, et gloriae
^oovTOi vSu.TOi;, itj cJy-tiQivfldciv t a^7CK t dominum cruci fixerunt, fontem aquae vi-
c/K T oCpscvov icrtTik^ovTcf dict TOUTO itj vcntis dcrcliquerunt , et panem de caelo
/iXQiv iV cLVGsv Kii^Oi TTavTcov ')(^ctKi7rut- demissum aspernati sunt. Ideo supervenit
TU.TOi, tCj 5;\j,a Ji-vl-iS ixTraani 7ri>cpoTi^cf ipsis pessima omnium fames, et sitis qua-
ov y6 y,v M'^oc, apTH ocla^dyiTOv , ouSi 5/^],a vis siti molestior. Non enim famis fuit pa-
vSxTOi, aAAa t dzov(jai.i Aoyov kv-
Aijitos nis sub sensum cadentis, nec aquae sitis;
* T sSvwK TrnvwvTi^ y^ J/.%[&)v- sed divini verbi fames. Ethnici contra esu-
^'la- 01 3 duio
Ti<i itj ci/ icctiCQli T 'vj,'^^'^'' '>i>'3/-^V-^o* , 'b^- rieutcs atque silientes, malisque animum
T iciisAov Tr^oanica.vTO, ovi7r\n<7^n<Jctv ^ alTlictuni gerentes, Domino recepto, spiri-
^vdjiJccLTiKOiiv dyct^Ttiv ftiTi(3t] yap ilg ctv- talibus bonis repleti fuere. ludaeorum enim
G^xr To, T \H^ct\m y.aXa. prosperitas ad ipsos transmigravit.
•AvTiXa.Ssro I^/gavjX TraiJd,' a{,i(,-j ,
^.vvio-SvJvai k\imt;. Siiscepit Isralielem puerum suum.
E. r. 50. 1).
' kvT^^a^iTO 'lapctviX., ov t v^ aapica,, Israhelem suscepit, non illum secun-
F. t. 71 i.
T rZi) ovoftctTi -\},iA2' di^vvvo^ivov , dXXa dum carnem, et nomine nudo gloriantem,
T K^ ^vivftct, T TiW Svvctftiv T^ TTfiOGnyo- scd illum secundum spiritum, vimque ap-
pictg TiTnpyiicoT©'' .,
TOVTiTiV "i^ ili ctvTov pcUationis suae conservantem, id est ho-
cpmTcav y^ Tri^djoVTav i/t^ ^C avTOv t v\ov mines t}ui Deum speclant atque ei credunt,
ViO^iTiiftivobv .^ ycct^cioc, i^ TOi? TruAai Trpo- ac per eius filium adoplionem sunt conse-
(pviTaii iu 7rctZiapy^a.ii 6 Ao^@o t^ « vtto- cuti, prout priscis cjuoque prophctis et pa-
a)(^iGig- Bvva.Ta.i q y^ aapica iu Trpog (^ triarchis diclum fuerat atque promissum.
'\ap-j.y\K TOVTO dpy.6aa.i- sroXKat yap 6J^ Quamquam id Israheli quoque, qui est se-
i^TToov TT^g ctVTOv . OTi ivX.oyviQriaovTcti cn prout Abraliamo promiserat. » In rem vi-
Tcd cEu'iOftctT'i an 7ra.aa.i cti cpvXa.\ t^ yrig- dehcet contulit dictum ei valicinium, fore
eVAnaSTo Q ctvTYi « i7rayyiX.'ia, i^ ctvrng ut in scmine eius tribus omnes terrae be-
jw.sAAoFTo; y^iaSTi.1 t icoivov acoriipog Xoi- nedicerentur. Impletum vcro fuit vatici-
90V, og ^ TO cmi^ftct t 'A/S^aajU-, cv a nium, orturo indecommuni servatoreChri-
Tct sUvH ivXoyavTcti- cmi^ftaTog ^ 'ACpctdft sto qui de semine Abrahami est in quo
, ,
» ira de Deo dicta, non est ira, nec passionem signilicat, sed puuitivam vira aut aliqueni Imiusmodi mo-
" tum; sic nec iuramentum, iuramentiiin est. Kon enim iurat Deus, scd certitudinem indicat, oraniuo fu-
» turura esse quod dicit. luranientum enim Dei est verbum ipsius, persuadens {irXr^qofoqu-/) audientes, et
» lidem cuique faciens, id quod promisit ac di.xit, prorsus esse eveuturum. »
IN LUCAM C.\P. I. 119
Ercxit cornu saUifis nobis.
et genere Davidis ortus est nobis servator. :? ^jva^ ,1^5/5 «mTJiAas «,ttiv crwTJi^- aj-
Ipse enim est rex regum, et invicla patris xoe >ap o^^k {Bctai^ivg t /3a(TiA<j(:/3tTCB!',
polentia. ^^ n a;caTaj«a;i/HT05 Bviaun t jraTPcs 1
1 ,.
Ad facienilam misericordiam. tt •
''i
Sed enimid quoque animadverte, nem- 'AAAa ya^ j^ rovro o-kotth , ori v\i-
pe Christum esse ilhim altissimum cui , <roq T^v Xpi^oq, ov n-poiS^a/J^ Iwdv-
praeivit lohannes nativitatc simul et prae- i'«e y^ tyi "^vyiaet 7^ rco KnpvyiA,aTi- £, rl
dicatione. Quid vero iam deinceps ii di- Aoi^roi' (piianGiv 01 i\arrovvTii avrov '.bv
ccnt, cpii divinitatem ilHus minuunt? Cur -&joT>iTa !>.),• 7ru>q q ov ^ovKovrai cwuuii-
nolent intelligere, verba « et tu propheta vai, on ro k, uv 'arpQ^^^rnc, t^^.Vo-J xAh-
Altissimi vocaberis » a Zacharia sic dicta ^-flan,. Trapa Zaxapla ii^mrai^ u>q £, rfi
fuisse, ut ab aliis quoque ipsius, nempe a/XAc^v 7r^o$nrcov avri yeyovoTcev ^ccg diS
Dei, prophetis? 5nAa5«;
Uluminare his qui in tenel)ris et in unibra 'ETi,pivai zo'i; s-/ o-/.'nii y.al c-y.ix SevaVou
mortis sedent.
v.aS-flf/.yvoi?.
Populo igitur sub lege degenti , quae- To;? ovv a> vQpiCi) y^ k^ tLuu 'laSaiav
damerat inludaealucernapraecursorChri- At;;:^v'(^ riv old ri; Xoi^ov TrpofBaSl^tov 6
mirarentur, mox eundem leto merserunt, iv^vq KariKolpcnaav avrov ru) S^avuro,
illam perpetui splendoris lucernam prope- [/.ovovh-^i r dn^^avn Xv-)(yov KaraaCivyvoy-
modum extinguentes. Propterea Christus Tii- Sia rovro :^ (Ta)r!ip iMyi Tnp] ctv-
quoque de illo dixit: ille erat lucerna ar- toD- * OKiiyoi r,v Avyjo<; Kaio/jS^tjoq v^
Errabat mundus dum creatori debitum 'E-ziiAavS.ro jxiv yap n v-zs' ovpavov iri
In codd. dieitur Victoris et Cyrilli. Latine tantum Coiderius sub Victoris noiiiine.
(t)
lutelligit Arianos qui Filium Deuin quidem, sed tamen Patre minorem dicebant; id quod Euse-
(2)
0/a rti r aTrancdv 5f3.yo'icti(; ifiTrl-^^Taaa, <lam mcnlibus omnium offiisa, verum na-
T (pvaa Tj y^ d^tiScoi ovtol dm opa.v oCk luralenique Deum cernere non sinebat. Sed
rt(p*5<- dviTH^iv 3i Tolg c^ IffpaMA (parOi enim Israhelilis lucis soliscpie inslar exor-
'Y.yiysra cs si Tai; njjs^.xi ixt; /.. r. A. Factiim est aulom difbiis illis etc.
A. f. u. h.
Xp«(T/^(»5 ^s }'^ dva.yKa,'iccg i7iiGny.i\- Utiliterimmonecessariodesignavilevan-
K. f. 63. 1).
F. f. 75(1.
vcLTo iV!tjyy?-Yig '^ T <TMT«^os ^/1/^^ ')^'j- gclista Servatoris nostri nativitatis tempus.
H. r. «3. 1'.
laoanA. aAA' o\ zsci.!)' ctvTolc, aoy^QVTii cac- litas, sed eorum principes defecisse, recte
A^ioi^aciv, ilKOTCoi (5^.ju.spniTai r t Ka;- meminit Caesaris edictorum, ceu qui cum
ffapo5 ^iazriijjxarcov yCOi v-zao ay.^-Tz^ct, Koi- ceteris populisludaeamquoque sceptrosuo
7T0V r/^ovTOi; /J^ t aXKcov r laJaiav ovtq) cohiberet. Sic enim descriptionem omnium
yap KiKiKivM ^SiSaf t d7ro'j^a<^riv. mortalium fieri mandaverat.
Aia 70 sl/ai ouTov =.- alxou zai n-aTgii,- AjitTio. Eo quod esset (le domo et familia Davidis.
E. r. 03. I>.
"H jM.fV ovv T^' ijpwK ivctyyiK'icov lB'i- Sacrorum evangeliorum liber, ad lose-
F. r. 74». h.
/3a@o £(5 (^ '"I(W!T)i:p T ;j-^;aAo^/av xa-r- phum stirpis seriem deducens, qui de Da-
dyOVast, iv. TOV ZcJLViTlKOV 'iyjjVTCt, o'iKOU vidis familia genus eral sortitus, demon-
TO yivQ~>, iSii^l ^l' aVTOV Kai TMV 'MCtp- strat simul Virginem quoque de Davidis
divov Tou Aa|Si5 svfAnpvKiTiY , TOv Si'iOv tribu acquc ac illum fuissc , quia divina Icx
vojM-ov Tcii (Tvf^vyiai dsio (pvKyig diUTr^i^ov- eandem tribum fieri iubebat.
coniugia intra
T@^ y'iVi&rti TH? avTiig' o Bi r ovpavicov Ceterum caelestium dogmatum interpres,
v^utO^^YiTwc, doyi^aTcov, o ^iyaq d^srcx^oKoi magnus apostolus Paulus, veritalem palam
nauA@o "
, rtvacpavJov Sj^nac^il tUju «Ah- edicit,exIudaortumesseDominumlestans.
S".^ay, cV^ "loi^Ja ita^TV^m dva.TilKai
(^ - Diversae quidem ad vcram unilatem fa-
Kv^iov. — 'AKKa Sia^opoi (/.iv al ^poi ivo- ciendam concurrerunt naturae, unusqueex
TJi-a (TWJiviX-^ '"1(^0.1 (^vcntg tmk «Ah-9ivmv, utraque Deus filius: non quod nalurarum
ft? cfl' cJ^ dftcpoHv ^iOi Ka] vloi , ov)i^ 0); diversitas ob adunationem perempta fue-
T>i? T^ Siviricov Sj3^(popag dviipKjJi,ivt]g Biu rit; nam duarum potius naturarum adu-
-luo ivcixiiv Svo yao ipviyiiav ivcocag yiyo- natio factaest: propterea unum Christum
vi- 5(0 'ivct Xp;(7Toy, 'iVct vlov, 'iva Ko^iov unum filium, unum dominum confitemur.
ct^oKoyovjc^^j- KaTci TavTluj r t«5 dnvy- Atque ob hanc inconfusae adunationis sen-
yjjTOv ivcoijicog Vvvoiay, •9-fOTOJcov t dyiav tentiam, deiparam quoquo sanctam Virgi-
•3rajO-&?vov KtipvTTOu^ij, Sik To @ -diov ncm pracdicamus , quia nimirum Dei Vcr-
Ao^ov o'a^xa)-&>ivai k-x} ciiav^pco^uirriaai, bum caro factum est et homo, atque ab
'A; cl^ avTYig Ttig avKKri.^icog «ywffai lav- ipso conceptu copulavit sibi sumptum ex
tS) r i^ avTYig AjKpSfVTa vaov (i )• opco/^^j Virgine templum. Cei'nimus enim duas na-
yap OTi ^uo (pliang cJUhYiK^ov dKKiiKaig turas indivisibili adunatione copulatas, in-
Ka^' 'ivooaiv dJiia.ijT^aarov , dijvyyjjrctjg distincte, inseparabiliter. Nam caro, caro
Ka\ dSJ3.ipiTU>g- n yap aap^, cdp^ eVn est non deitas, quamquam Dei caro facla
y^ ov •diOTVig, t] koi ytyovi ^iov ad^'^- est. Aeque Verbum, Deus est non caro ,
0^0'icog Bi Kol K^yQ^, -^icg 'oh Kal ov quamquam ob dispensationis mysterium
Cum Maria desponsata silii ii\ore 'S.i-i Mapav. rvj u.iu.'ir,(7Tvju.syri aj^a yt/vxizi.
praeanaiite. ..;_, • .,.-.,
Desponsatam ait fuisse sacer evangeli- 'O d- y- Upog cv'ji.yy(Ai(Jryig., ji4?|U.i«- K. f. li.
1:. f. fri.
sta losepho Mariam , ut demonslret ma- c>Tiv3a.i ?«5-; tw 'lcearnp r Mapia[.(., Sh- F. f. 7i8. b.
H. f. 62.
nentibus tantum sponsabbus evenisse con- avvg ox; sV( ^ovok; Toig [^A^yidTpoig « uvA-
ceptionem, miramque Einmanuhelis nati- An-v^i?, io, Trapado^Q^ r\ yivvi^cn t Em-
vilatem, praeter humanae naturae leges. i^avanA, y^ rolg 7^ dv^pio^^ivtig (^vaeag ov-a
Xon enim Virgo virili susceplo semine par- dy.o\HQma v6[A.oig- ov y^ TiTO^iiv « ciy'ia
lum efTudit. Quaenam aulem rei ratio? Oni- Trao^dsvog,, dv^PcoTTiva cn7ipy.aTog Aa/SSffa
omnes , prout ait sapientissimus Paulus. Tiiicav iv Traai, sca-^a (^y^cjiv 6 7raY(70<pQ~i
Providentissinie aulem ccnsus occasio san- riaoAos' * o]y.ovoiJ.iKCi>TaTa 3 7^ dTro-ipa- * Coloss. I. 15.
ctam Virginem misit Bcliileemum, ul al- ^i^g i<.aipog 7ri7roi^.%ev elg^&n^Keei^T dy'tav
terius quoque vaticinii cxiluni videremus. 7rapb'evov ,''iYalTioav'i^ci>iA{j7Tpo(^-flTi'iav c^c-
rupla fuerit ; sin vero minus corrupta fiie- oti li aa^a] yey'iv\v\Tai m 'usap-divog , Sie-
ril, phantastice tanlum pcperisse ; nos di- (p^aprai- ei Si ov ^JiZ^aprai^ -^ cpav-
cimus: propheta ait, dominum Deum Isra- raalav yiysvYnTai , (^afjciv Trpocpyirng A;-
(1) Saepe etiam alibi, ut lieic, de duabus nianentibus in Cliristo naluris perspicue locutus est
Cyrillus,
puta in libris atque epistolis adversus Nestorium (praesertini in illa quae iucipit x^TafAt/agoCo-.
), in dia-
logo quod unus sit Christus, in scholiis, atque in novis quae nos ipsi edidimus eiusdem scriptis. Quam-
obrem sJnsulari Severi antiocheui inipudentia atque mendacio opus fuit,ut Cyrilluin haereseos
suae mo-
nophysiticae patrouum esse iactaret.
(2} Ita codices A. E. F. H. sine negante particula, uti reapse se habet textus iiebraicus Michr.eae V.
2,
cum gr. et lat. vulgato; qua super re satis dictum est a sacris criticis, praesertim a S. Uierouymo ad JMicli.
Joc. cit. et epist. 57.
122 s. CVRILI.I alexa:» DIIIM KXPLAXATIO
^.-1, CTl [^y.VSlOi diOi I(T3aHA] f/(TMA-9-« lielis ingicssum espo atqut? ogressum , el ta^^
daoircpcof -sirdyTCix; ai;AA«$-9f/5, rt^-S-opa); que semine prorsus Conceplum , sinc uUa
•^•«j/SiTJiTai. itciu corruplionc natum est.
Kal £7.-Xf TOl' 'jiOV «^7)7^ TOV TTpWToVoXOV. ri'penti)iio liliiim suuni priiiKrgeiiitiiin.
A. f. 'J.-..
riOiOF Ctaa 7r^(i)T0T0X0J'; OTpWTOTC-^OV Qiicm, inquam, primogenitum? 1'iimo-
1). f. ii. b.
K.
r.
r.
f.
71.
7-.r>. b Xiy^ vDv, oJ (^ •3rpS)T0V C* rtr^l^JA^f o/'s ,
genitum nunc dicil, non primum inter fra-
H. f. 71.
rtAAa (^ Kj 'urpMTOv koli f^ivov 'lari ydg tres, sed jirimum simul et unicum. \am
ri x,a,i roiovTOv iiS^ cv rciii (Jt\iJ,a.<j'icti(; et hicquoque vocabuli « primogenili » sen-
rod TrocoTOTCKOV y.ai yap y^ ttpcotov Wiv sus est. Etenim primus dicitur interdum
OTi (^ pf «(pM Kahil' COq TO iy-jO
IA.OVOV « .^ a scriptiira qui xmus est. Veluti illud : ego
l]fJt,i ^iOq TTpCOTQ.^, 7U pciT' f/*oD OliK. i^lV sum Deus primus, et mecum rton est alter.
'iripQ~>- * iYcL oi/v 5=(^«, OTi oC 'xj.iAov av- Ut crgo oslenderet haud simplicem liomi-
BptOTTOV iyiVVndiV H TTCtp^iVOi-, iTrriycf^o nem a Virgine genitum, addidit (( primo-
T 7rpOOTOTOH,OV' iTlOOV ydp OVK 'sffj^SV VIOV genitum. )) Non enim alium habuit fiHum,
pciUcLCTct TictsSiVog, dAAa (^ toD TrctZoi' (|uum virgo permanserit, nisi patris (cae-
Tsipi ov K,ct} -Qioi , xa< 'ssa.rTnp Bia cpcaviii lestis) fdium; de quo Deus pater voce Da-
Ps.LXXXVIII. tS Aa/3iJ /3o^' * itayit) TrPcoroTOx.ov •&«- vidis clamat: et ego primogenitum ponant
aofjccti ctvTOv t/J.JiAoi' ixctpa To'ii (Bctrnhivai illum, excelsum prae regibus terrae. lluius
TK5 ^H^' rovra acti o 7rav(70J)(G)~i IlauAiQo sdpicnlissimus quoque Paulus meminit di-^
Hebr. I. 6. ^j^.^VlD^OVcV^ KiyvOV * OT CtV 3i f/(7a^iX^)1 ccnss et cum primogenitum in
introducit
(^ 7rpWT(3TO/COV fiS TMV o]itii^iVt\V , Aiyif orbem lerrae , dicit : et adorent eum om-«
y.cci ^po<j>cvvnadTCi)(r:tv ctvra zs-avrig ay^ nes angeh Dei. lam vero quomodo in mun-
yiXoi -^iov' iira 7ri; ila-iBijSr^x.iV ilc, tjiv dum introiil? Est enim extra ipsum noii
cly.aitivLo : i^co ydp V7rapy^<( avrng, ov ro- locahter sed polius naturaliter. Diversus
TTiy.cbi jU-aAAov rtAAa (pv(7iKCog-'iTiPog ^ "rty enim natura est a re (juavis in universo
(pL'(7if sV' TTapa •VJ crrJr !(;^ ^racrav t oIkh- mundo conlcnla. Iniroiil ergo in mundum,
y.tvujc/' iicr3i€\iici 3 £/5 aJTHv '^^oo/j^oi dv- qualenus ractus est homo mundique pars
,
•&PC07r&^, y^ [^ipog ttvri\<; ^tiy.ctr'iacti Std coepit essc propter incarnationCm. Quani"*
r (rdoKco(7.v Kcti roi ydp j/.ovo^^vii V7rd^^ quam ^ero di\inilus erat unigenitus, al-
yav ^UKUx,, 'ff^- yiyoviv «yM^J' rt5fA:po5, tamen poslqunm frater nosler e^ asit , tum
Ta!;TM TOI yj o)V0[^d(7-&)i TT^corcroKog .. ivct demum primogenitus quoijue nomiiialus
0)5 rt^Taop^M 7^ T dv&pea7rcov ulo-&iaictg yi- est ; ut qualcnus adopli%orum liominum
yovciig, Kj Yipcdg vlovg Qiov ^(/fc&^ "za^a- princeps factus est , nos parilcr Dei filios
F [ 758.
''H^i TO TrpCOrOrOKOV , TTfpl TM? OIKO- Primogenitum , ob dispensationis my-
vo'^'ictg ilpHc^ vi[ti^i' K^ ydp tmv •&f3- sleriiim diclum esse pula clenim secundum :
TMTa j(*ovo^K5' TrdXiV ftovo^^nq [tiv Ka^ deitatem, unigenilus esl. Rursus unigeni-
XoyQ^ iariv ox. 'srctrpog^ dSiKcpovg y^ tus cst , (luatcnus Verbum cst cx patrc , fra-
CpvGiV OVK iX^^ > °'^^^ irip(t> TIVI TWjTaT- Ires nalurales non habens , ncc alii cui-
ro/t&p@-' ili ydp yj [tivQ^ 6ftoov(7iQ^' quam connumcratus: unus cuim solusque
rco •jra5'i t;io5 toD ^iov' 'uspcorcroKov Ji est consubslanlialis palri filius Dci. Pri-
c/l,ia rvw npog Ta Kriaftacrct G'jyKara(^a- mogenitus autem propler suam ad crea-
<7iv 'ori fiiv ovv [tovo-^rig ovoftdi^irai, luras inchnationcm. Cum ergo unigenilus
ovBiftiag avTU) TrPOJ^sri^TrAiyftiV^g alriag appellalur , sic nempe absoUite dicilur , (piin
IX LICAM CAP, II. 123
ulla caiisa ailniisceatur , ob quani rcapse )cj.-d m Tg^.v uoi&^jSJoris, xuItq x,'J.\utcii,
taliler nominclur. quuin uliijue uniucnilus «AA' a-sroA«At;ju.i^a)5 , uoy(jy^,oy\i -dsoi. cov
Dei sit in patris sinu. Cum aulem primo- ilq t xoAttov tov TrxTpoc,- * OTi Ss ^pco- • i..!,. i. is.
lationem sortitus sit. Dicunt enim primo- iTrmuiA.'i'j.y tfaat ^ zs-pcototokov cv ttoK-
geniluin inler multos fralres, et primoge- Ao/s «diAipo.s *, xai TrpcoTOTOKoy 6n 'Tp "110111. viii.j^
nilum ex mortuis: ilhid quidem, qualenus viKPuiv * to [^iv , Kct^S jiyoviv ou.o:og • coio.ss. i. is.
factus esl per omnia simiiis nobis absqiie n^/V >cct.~a TravTo.
X^?'5 u/'t'pT'ictg- to j
peccalo: allerum vero, qualenus ipse pri- kx-&' TrpcoT©-' ctvroi iU d(p'dcto(j'ia.y t
mus carnem suam ad immortalitalem re- ictvTOv aa^Kct dyi^nai- (^ «(Tth lAovo^^rig
suscitavit. Porro unigenitus extitit secun- jxiv y^ (ivGiv, a.Ti 5m f^ov^ wv ok -ixrci-
diim naturam, ceu solus ex patre Deus de t^oj -S^ios dx -diov^Kct} fA.6vQ~> c/y. ^o-
Deo, solus de solo, Deus ex Deo elTuigens, vov, -Seos 0« ^iov rtvaA«ju.^|,a5. k^i ^Sjj
luinen de iumine. Primogenilus autem pro- c/>c (pcaTGg- 'sr^caTOTOKQ^ § oi itf^ai, iv'
plcr nos, ut quoniam piimogenitus eorum iTTnSr) KctAina.i it^cj 7ri7roi»i^ivct)v -apcaTo-
qui facli sunt dicilur, per ipsum salvetur to>c©-', Si' a.VTOv g'j)(^»tcii tci kclt' ctv-
quicquid pari ac ille conditione est. Xam tov tl ya^ Scl TravTox; avTOv ilvai tt^co-
si eum esse primogenitum prorsus necesse tJtojcov, /jSfJOvtji uravTcag kj cov 'bgi ttpco-
est, sequjlur ul ii quoqiie quorum est pri- t6tok(^- il J[i kcit' Et/vo^iov wowtoto-
mogenitus. mane.ant. Quod si prout , vult ;c©^ c« -^iov Ai-yiTai cci; r ttoAaSv zpow-
Eunomius, primogenitusex Deo dicilur ceu T|;^ y^vn-diU-, ifJTi Si Koi 6k Trap^-vov
primus inter multosgenitus; pariterque est -Tr^coTOTOKOi; ^ iin av ^ cv^ avTflc, cog Trpco-
Virginis primogenitus; utique ex liac etiam t®^ iTipov pov(^, «AA' o-J wpo il §i
talis fuerit, tamquam alio prior. lam quia uAAcov •^vn-&i}i;, ok Ma^'iai TroaiTOTOKog
reapse solus, non aulem prior aliis , ex KiKAtiTai, tCj c/n S-foS a^a ttpcototok-^ .,
Maiia primogenitus prodiil; ulique ex Deo cvx ^5 raoAAwv 'uSPm(Q~>, dx\' coq f^toyog
quoque primogenilus processit, non tam- "^vn^iig ( 1 j- m ii to. -Tr^coTa ipp S<^Ti-
quam primus in mullis, sed tamquam uni- p'j)v alTia. cof/.oX6yy]Tcti, ^t^oitov 3 ^v &iog
cus revera geuilus. Praelerea, si priora re- Kai -diov vlog , 'j^ a^tf, vim Aiyo{^'ivcov
tur primogenilus, non (juod primus ortu avrolg amog' ^u aanp t6 A'iyicijvti Tipto-
sit inter illos, sed quia obtinendae filio- xov t 5TaT«pa, iyco yap (^nrriv iiySi vrpco-
rum appellationis causa ipsis fuit. Ac si- ^(^, ^a* e^w f^iTa TctvTct, ouk dvay-
culi.quia paler dicitur primus, iuxta illud, Jcaa^ -TravTcog wjtov dvy'^^ Toii; fj,iT' av-
ego sum , inquit, primus, et ego novissi- tov voiltQztj .,
ovtco Ka.y 'ospcoT&' Aiyyirat
mus, mjnime hinc prorsus cogimur cre- tm? KTiGicog 6 viog, i'iT' ovv ttplototok'^
dere iliiini posteriorum affinem; ila cliamsi ^rpo Triung KTicnag , ov iravTtog 5fai fp
prinuis dicilur in creatis rebus filius, .sive noiy\fj.aTCOv i\g- dhK wcanp uraTYi^ a^-
an!e omnem creaturam primogenitus, non X^^ iavTOv t^o TrdvTcoy d-^^o^.iKvvm '=A;..
^, iyci) s/jWi zrpwT©^, outo) iLOA o vMc, ideo lamen uiui.s eril ullatcnus cx crealis.
3rpa)r@o th5 nriaHOi As^j/srar di' a.VTOv Sedqiiemadniodunipalcr.ut se principium
yap ra ^ayrct yiyovsv iCj auTOi ^v « omnium oslcndercl dixit, ego sum primus,
13-dvToov )CTi(7[A,dT0i>v op^^ii ^ o)? K.TiTr]i KOA sic etiani filius primus in crealis rebus di-
SiijXiovpyof. citur: per ipsum cnim omnia sunt facta,
A. 29.
Invenit liomincm iumenti instar effc-
K.
f.
f. 78. b.
Evpiv aTroKTrwod^iVTcL t u,vSpu)-srov
F. 703.
H.
f.
f. 8[. l).
Blk TOVTO Cii t^aTVV} CiX; CV Td^<{ '^O^pHi Ti- clum. Idcirco lesus ceu pabulum in prae-
•QctTcii, 'Iva, T KTyivoTT^iTTii jA,iTa,u.ii->^dLVTig sepi positus fuit, ut nos bcluinam \itam
(iiov.,iU T (tvdpa>7ro) TrpiTratTav dvax,oi/i,i- omiltcntes, ad dignum homine inlclleclum
G-&ci)/Jlp avviaiv r^ ol KTiivcoSyti tyi ^^^X^, redeamus: et qui animo en'eralo fuimus,
7!-po(yi\^ovTii TYi o]Kiict'Za7ncr) Ty\ tpaTCM, ad hanc eius pracsepis niensam venicntes,
ivpcoyS^ [^yiKiTi yipTOv .^ aKK dpTOv t c^ iam non foenum inveniamus, sed panem
ovpavov , To T^ (^WMS acop(,a. de caelo, corpus vivificum.
V, s. Kai Troif/fyE; /Jo-av iv tt, "''"?' aygauXoijvTCf. Et pastores erant iii eadem regione vigilante.'!.
x"£? ^V
B. r. 23. h. rioiiWSCTi Q TrpcoTOv dTTOicahvTrTiTai TO Celebratum hymno ab angelis myste-
UTTO T afyiKcov vpi,v'iiju^ov pi.v^neiov , oi t[- rium pastf)ribus anle omnes revelatur, qui
ye; Ttyraov iTvfk^^^ov r tclc, c^KAmaiac; ^aXKoV' typum fulurorum in ecclesia pastorum ge-
Tcov 7roi[AaiviiV avG^ •ya^ iS^ 7U Tr^coTiig rebant. Illos nimirum oportuit primos au-
aKovnv To sV< yiiv ilpyivn .^Sioti h^ o/ ttviv- dire verba « in terra pax » quia spiritales
jA.aTiKol 7roifA,iV.i; 's/-'-^Aov t ilprivua c^cp&j- pastores pacem universo ecclesiae populo
vilv TraVTiTO) '^ OKKKnaiaq TrM^coix^aTriTi proclamaturi erant. Praelerea pastorum
3 To T 7roi[/,ivccv ^rpoacoTrov , v^ n '^p^uo^i.ivn persona, et excilalum iis ex hac revelalio-
^id 7^ d7roKaKv,]^ic>)i; avToli xapkaY\[^aiv<l ne gaudium, significant prorsus advenisse
aa(pcoc,, ci)<; iTrl to TrKcLVoo/I^jov t?A6f Tr^o^a- ad errantem ovem pastorem. Etenim nihil
Tov 6 TTOif^yw KaKoi' 7roi[Liva<; '^ ovSiv ov- magis paslores dclectat, quam amissae pe-
Tcog iv^paivav olJjf , 0)5 n t aTroAcoKOTog cudis inventio; quam quidem invenire nc-
l3o(rx,ri[t,ctTOQ iv^jaii' OTnp hk y\v iTipn tivo; monisi princepspastorumChristuspoterat.
iCpiiv, ri T dpx^^^roifAiJOq XpiTOv- ihct (Q^-^ Dcinde ffuia Bcthlcem panis domum inter-
BhGA£SjO«. o/>ios aPT« «^jt-invst^jrai , ttS '5|M.?jAov pretamur , uljinam congregart post pro-
01 TTOiyAViq /U^ TO KnpvyfA,a 7^ iipr)Vr\(; imi- mulgatum cvangclium debebant pastores,
yi^, r\ iTTi T 7rviV[LaTiK0v oikov t ovpavm nisi in spiritali caelestis panis domo , id est
d^TH, TOVTi^i T 67CKAnaiav:, cv n [XV^lKchg ecclesia? in qua mystice quotidie sacrifi-
iKaTiw npnpyiiTai ox. t ovgava Ka- catur is qui de caelo descendit panis, et
ra/Sa? doTog, }tj 'QtiViv^i^iiq tu) Koa^LCi) ^
1
). vitam mundo suppeditat?
A. 29. 1).
B.
r.
f. 23. b.
Uoi[A.ivii yiyovaai t [tv^aycoynij.ivcov Initiatorum primiliae pastores fuerunt:
E. S. 79. b.
F. f. 764.
d7rapy^y\- /Sass^ 'q TraAiv TVTro^; ilq ctAn- rursus itaque ad veritatem spectat fypus.
H. f. 83. b.
K. f. 3. •&«av 77-oi/-tS(7i ydo Tolg 7rviU[/,ctTix,olg i[^- Spiritahbus namque pasloribus scmct Chri-
(pavyi Ka-di<;-yiaiv iauTOv 'Kpi<^0i ,'iv' av- stus demonslrat , ut hi deinceps ipsum
Tov Toli aAAoiS ivayyi\i(^Q)VTai' Ka^d^n^ ahis annuntient. Prorsus ut tunc pastores
d[^i\<j Kj 01 TOTi 7roi[^'ivi<; iSiSdiTKOVTO [^iv a sauctis angelis edocli , aliis vicissim fe-
TTct^d T dyicav dfyiXcav Spa^covTig q , To7e stinantes rem nuntiaverunt. Ilaque angeli
'iTipoii dTryiyffWov dyUhOi q ouy t ^rfpJ inilium praedicandi Chrisli faciunt , hui-
mae mulieri maledictionem antiquaret. Di- t npav t sVj rri Tr^ccr^ yvvctiKr uptircii -^
Tiicvce.- * &i?
ctura quippe illi fuerat: in dolore filios pa- Trpcx; ctvrtiv , cv XvTratg t?^«
^
ries. Sed postquam mulier incarnatum pe- i]g kavxrov riariiacti , ro '^ dvictiiay^yiKctcjt
perit Emmanuhelem, qui \ita est, male- ^tsv^S^ov c^' 3 ^f v>i tstox? kJ} (Tap>ctt t Eft-
dictionis \is excidit , extinctus fuit una ju,aKB«A 0? ^ (^w« , AsAurai 7^ ftpas h 5i>v*-
cum morte eliam pariendi dolor in ter- i^ig^aw.^ctTriajin ra> dctvdrct) rt^ ro cv xii-
renis matribus. Vin aliam quoque rei cau- ^ctiq '^uvctv rug iTr) yiiq [A,nri^cti ( 1
^ ^ah^
sam cognoscere? Sapienlissimi Pauli me- h} iri^ctv alrictv t 'zopdyf^a.Tog c«jw.a-&s7y •
pter carnem infirmabatur , Deus filium y\(j^iv<( Stcc 7^ cjctpKoq, diog t 5sturS vlov
suum mittens in similitudincm carnis pec- 77-s/A\|,as oi/ Q[ji,oici)^ctTi actoKog d/J^pr'tctq y^
cali, et pro peccato , damna\it in carne tti^) d/^pTia.g,Koi.riKeiVi t ci/J^T'tctv c* r^
peccatum; ut iustificatiolegisinnobiscom- (7ap;t(, iVa ro StKocitoy.a.T vofAa TrXnpca^dri
pleretur, qui non secundum carnem am- c* r\f,clv rolg |i*« fy ad^Ka (t^Trarovdtv,
bulamus , sed secundum spiritum. Quid aAAa Kxrd irvivfta (^j)' ri ovv i^i ro, cv
crgo est, quod iii simililudinem carnis mis- C[A.oti^fA.aTi oapKog dfta^rtag d^uJi^aKSai
sum fuisse filium dicil? Lalet in carnis ^iyc-iv r viov; iff^^jiAiVfl [civ rolg f^ii^idt '^
buit carncm \ereque purissimam: eratc{ue dyiav iixi t irdpKa k} Trdvayvov dArt-dcog-
in simililudine carnis nostrae, non tamen >j} cc oftotoxjei ftlv 7^ nftiripag (ja^Kog, oC
secundum illam: alienum quippe omnino /*">' iri £j Kctr' avrvw dTrinXKctKro -^ ilg
erat, ab inhaerentibus corpori nostro in- d.7rav t iftTzi^^iVKOTcov roig nftiripotg <Jco-
poliiis ad dignae Deo maiestatis contem- TriiSyiirov ilg -dicopiav 7» &i07rpi7rovg So^y\g
plationem: in caelum nempe conscende; avrov- dvdQti-dt r ovpavov ovrcog avrov
sic enim in supernis spectabis excelsilati- cv rolg dvcordrco Qico^iiaHg v-^coftaai, nbi)
inciuam, in sublimi sedentem throno: au- fVi d^iva v-^nAoj y^ 'iTryipftivn- dy.ovay} t
dies seraphim hymnis eum celebrantes ,
aipat^ift vfA,voAoyovvrcov aCrov , TrAti^yi ri
(1) Hoc spiritali aliquo sensu intelligendum videtur. Kisi forte Cyrillus «nice designat B. Mariam,
guae certe sine dolore peperit.
(2) Ci)nfer quae aduotat Cyrillus in commentario ad liunc Pauli locum in cditione nostra.
t26 S. CVIULLI ALEXAXDRISI EXPLASATIO
^;15 ctuTOV' yiyovi 'j toZto r^ iTn t» y^i' stale cius. lam id ipsiim in tcrra quoquc
Bii^ct yt^ -^iov ©e/)i(T^a^s G^ 7rOifA.iYat,i' peraclum cst : elcnim gloria Dei circum-
K^ 5!-A«x>©^ h (T^a.Tia5 ovpavi» do^oAo- fiilsil paslnres, ac caelestis excrciUis lau-
yovvTcov Xpi^ov TrXil^ot f^iv ya^ s^^ovm- dein Chri.sto cancntis mullitudo. Plurimi
9«Tav Ky >cctipovi ayioi Tr^o^py^Tcti ^ «AA' cerle na!i suiit per tempora .sancti prophe-
otJ^si'? ojcfIva)V jJo^oAo^n-dji OT&i^T-OTf 3ia tae, nemo tamen illorum glorilicatus fuit
!ja))'«5 dyyi\u)v av-^p'j)7roi yap riaav lu umquain angelorum voce: homines eniin
cv [^'fTpoii To7$ xa^S' H|aa5 olKiTct.t &iov erant, et inlra moduhiin nostrum seivi Dei
yvricnoi' X^iTOi ^ ov;^ ovTWi- Siog yap fideles. Non ila Christus est enim Deus :
;Ps.L.\\\v[u. Xiiii' itj wq i 'v|,aAA£t)v (P«(Ji *, T)« cj/ vfcpj- missor. Atque ut ail psalmista: quis in nu-
Aa;5 ](ju>^v\(JiTai Tti) K.vpia); yCj Tiq oy.Oiu)- Lihus aequahitur Domino? Et quis ei coni-
QyiaiTcti cv vloli -diov -^ r.f^lv fjuiv "^ toI^; parahitur inter filios Dei ? Ktenim nohis
vno rvycc y^ <pv(nx,r\v SaAjlay, cv ^aoiTO? quidem, qui suh iiigo servilique conditione
TCL^H oipo(JViVi[^>tTCti 7TU.p' aVTOV TO 7* vio- sumus, atlrihuta est ah illo filioruin appel-
t)jtQ~> QVOftcf X^lS"05 5' i^tv « dAri-dcia., lalio ; sed enim Christus ipsa rei verilas est
TOVTi^iV 6 T 3iOV J^ TTCtZoi; y^ (^IKJIV vloi , neinpe Dci patris naturalis filius, tunc et-
x^ OTS yiyove uap^- [A,ifji.iv»x,i yap o kk, iam cuin caro factus est: mansit enim quod
x.cti TOi urpo(TAa(iu)V oJx riv oti i(JTiv erat eliam postquam id assumpsit quod
,
rtA«-9j5 (fHjtt', SBiTiiJCfTai 'zsaXiv 6 "zzpo- non erat. Quod autem vera dicam, testa-
• u. VII. li. ^h'th5 'HGaicti Mycov *"
ISov n Tra^-^ivog hilur denuo Isaias dicens : ecce \irgo in
CV yatTTpi i^H, iCj Ti^iTai ViOV ^ y^ KaP^i- utero hahehit, et pariet filiuin, cuius no-
(jacri TO ovOf^a avrov EftfxavanA' ^ovtv- men appellabunt Eminanuhelem: butyrum
^ov }Cj fA.iXi <payiTar Trptv « yvmai avrov et mel comedet : prius quam noverit mala
TrpotAsc&^ 57-ovn^a, dxX-^iTai to dyaSov praeoptare, honuin eliget: qiiia nimirum
SiOri TTPiv ri "^/vSjKai t6 'zsaiS.ov tiya-dov « ahte quam discernal puer honum a nialo,
xaxov, d^seH-dil 'SiOvripiCL t OKXi^Xixraj lO maliliae resistet ul hoiium praeoplcl. Ce-
dya-d-ov Kai roi Trug ov"/^ OLTraaiv o/ap- terum quid ni omnibus conslet , puerum
yh , OTi "zsctiSiOY vioyvov J^ dpTi-^aAii, }^ nuper natum ac tcnerum, qui oh brevita-
ovK i^ov awo T '^ovti Kj 7* nAix.itx.g to ovv- tem temporis atque aetatis quicquam in-
aaQai n voilv., dviKavcog '^:-t •a^ot; Siax,oi- telligendo ineptus est , bonum a malo dis-
CFiv 'ouovnpov Ti itj dya^ov xpa^,aaT@-'; cerncre prorsus nequire? Rei quippe om-
oiSi y6 oAa)5 ot^JrV «AA' 'iv yi tSj TrivTccv nis ignarus est. At enim in omniiim ser-
(7a}Tr>pi Xpi^o) ^avfx.a ftiya y^ i^aiaiov riv valore Chrislo, grande erat immensumque
r\G'&ii fj.iv yap, 0)i /3p«^05 0)v in, (2ovtv- miraculuin. Edebat enim , ceu adhuc puer,
piv Ti ru jKsAr ^ovtvpov 'j xaXi^i ro ^aAa butyrum et mel. Butyruin autem lac vir-
TH5 Tra^-divov TTOo^nrnt;, Sia ro fA.n ok gineuin appellat propheta, proplerea quod
QnKvTnT\^ Xj ndovni £) (yy.Kv(JiCdt; yiyi- haud ex feminea mollilia ncque voluptate
vnSrtj avro' Tmrnyoi di ilvai Kj (jnpiov, ac luhricilale effectum fueral: concrelum
f.n ^ TTiKOiav i^/j-iv 7* uftapriai, aAAa t imino ct soliduin, nullamque hal)cns pec-
jt45AiT@o THv ^Auxt/TMTo,' s'/''),; 'aavTa Ta cali amariludincm, sed mellis polius dul-
tS •&£oy 5
^Ai/^t/Tffla ^v Liwfp psAi xo.) cedinem : siquidem quicquid Dei est , melle
xnpiov. dulcius fa\oque cst.
I. f. 7G. ''A,'.Aa /A£i' l;iiJov«-&» Xo(s-C5,?'^ n rov Chrislo nato , slalim diabo!i polcnlia
^fa^o)^H SvvafA,ig i^jKvXiviro- nijOntJKiviro pracdae fuil. Et is quidem colebatur Da-
fAiv cv \afA.a(Jx,tii) , y^ Trhii^Ht; iiyiv 6y.il csir niascij ibique plurimos adoratores hahe-
I.V HT.AM C.VP. II. 127
bat: vcrunilamen quo teilipore sancta pe- TrpQ^jKvyovvTai ctCTOY , «AA' c*- xai^w t tg-
peril Virgo, tvranniiliseiusviresconfraclae >ta t' dy'ia(, Trap-divn Jf} « -t^ cke.iou tv-
siinl. I^ilur ad verilatis notiliani elhnici pxvvldoi l^x^i ruAji(:pa.iiTO- icrcf^nYivovTO
perlracti Cuerunt. - Mos est diAinllus inspi- cvv Tiooq iTriyvooa.v rtA«-9iia« oi e| i^vcov.
rat.ic scripturae, diversis noniinilnis uni- — "eQQ- yap tH Beo-s;veu^a) '\pa.^f\ Sia.-
que verba demonstranl: accelcra spolia de- rfAn-3-ivcs' 'o^J\ii,^iMV av to Taykux; qkv-
Irahere feslina praedari. - Eius initium
, KiVQov , o^icag 7rPOv6pi.iv(Tov. * - Apxvi fap
crux fuit, per quam universi orbis regnum avTOv yiyoviv 6 <ravpog Si' ov ^ifBaaiAiv-
oblinuit; quandocpiidem ipse vere usque ad kiv t^ vtt' ovpavov ( i ]• ii-^i^ i<r)v aAn'5>i9
mortein crucis patri obedivit. - Animad- Iti yiyoviv uTrriKOOi to) -ziia^^^i pi-i^i ^avaTi
Verle, carissime, et intellige, non ad elbni- ^oLugov. — 'ETriTiipnTOv dyaTrnTi yJj avvig,
corum consueludines transisse eos qui per cV< ovk iU Tcci t ii^vm cnubn^iiai i^iCnaav
fidem sanclificatisunt ;sed adhorum polius ol nyiaa^ivoi Bicc '^ Tri^icdc,, «AA s/s ras
mores accessisse illos, qui vocali fuere. Et avrcov pcoiK/ov i]ayiK^ov ol KiKXnyavoi- KOio-
carnivorae quidem beluae sunt lupus, leo, (^ayovaiv pch o; Qvifii, \vKog ts Hj Kicov
quicumque sunt cicures, haedi , agni , vi- Ta g^'' ^wwv jfjaefla, s^Kpo; ti (^ a^vii y^
lub. Sed ferae, inquit, una cum cicuribus (^ia)(^oi- «AA' o/ •&«^f? dc ^natv to7s mjwj-
dincs transierunt; sed hae potius ad illo- t ct-^icov c^x^i^nKi Jiu.n3iiai , oxena Si
rum, mores conversae sunt. Mu-
ut di\i, jttaAAoy e/? Tcti tcvtcov , coc, \(!fluj , fjciTaizi- .
lali sunt itaque homines ex ferino ingenio (poiTnx.?" [A,iTiTnaav ^oDv i^ '^'A''^
(poovri-
mulati fuerunt per Christum , factique sunt j«.rTa/Ss/SAii/Taj Sia X^tarov y^ yiyovaa.v
agni qui erant lupi: ipse cnim eos cicu- apvn ol \vKOf avTog ydp riv 6 i^nf^ipciiv
ravit, duosque j)opulos, ut dixi, in reli- avr od- tt^ (rujyii^cov , 6)i'i;p!iv , Gsir Bvo Kaag
giosa seMlcntia Copulavit. Uoc olim hiero- ilicppovnpca to &io(pi\ii' tovto zsaAai j^ o
*
phanta quoque Moyses praedicavit dicens: li^ocpdvTng Mcoijarg dvaTricpcovnKS Kiycov
cum populo eius, domi-
laetamini gentes iv(podvdnTi 'iSvn /-^ t AaoO avTOv , Sjre
num Deum nostrum magnificale. fA.iyaXcoavvLu Kv^tco itj Qico n/uf^.
Quia enim Deusineflabiliter incarnatus ^Trc-.Sn ^S &?o? nv aTropoMTw; aeaa^-
erat, solus ipse bonum noscebat, humana'- Kcei^ivog, ^ovov rdq to dya^dcv, y^ Trovn-
pricque convenit. Nam nemo bonus nisi ovSiii yd^ dya^Boi^el jan eli o dioi, Xy t
solus Deus, iuxta ipsius Servatoris effatum. avrov t acoriipoi <pcovnv ovKovv,f4.n cog
(I) Haiid scio an Cyrillus lioc loco innuere videatur famigeratam illam lectionem psalmi XCV' 10:
Dominus regnavit a li<jHO; de qua tot verba a pliilologis sacrisque critieis facta sunt.
128 S. CYRILLI ALEXAXDRIM EXPLAXATIO
rtAA op 'VSTW^iia:, Tij ><,a.-d t\[^a.i r ttAqv- in praesepi iacenlem specles , sed poliu.s
ciov a)i diov,^ Sia tovto ^o^oKoyov /u^ov divilem in pauperlale noslra Deum, eius-
T^ zDaf itiiTCov T dy'icov dyy'i\u>v o-tzoi&^ que rei causa a sanclis ipsis angelis de-
Q x^ viJi^vQ^ «V, So^a, cv UxLi5-oi? •9'fS), canlatum ; cuiusmodi ille hymnus erat
y^ iTri yi^i eignvn, cti avQpooTroii ivSoicia.' ijloria iu Deo, et in terra pax ,
excelsis
af^Vjoi jU.5K y) ytj Traaai a\ avcoTdTCo ^uvd- inler homines bona voluntas. Profecto an-
ji*«5 T 6«vSjW.M'S's/Tav aiiTolq aco'(^ovTig Td- geli, cunctaeque sanclae virtutes, quae at-
^iv , )tj iiptfvivadt "uSPOQ 3i6v KaT^ oo^iva Iributum sibi ordinem retinuerunl, jKicem
ya,^ T^OTTOV TO aVTU) ^OiCOVV CS^J^.TpJ^y- quoque cum Deo conservant , nullatenus
(Jiy, aAA' ila-iv c* idpaioTnTi 7« k^ ^ix.aio- voluntatem eius transgrediuntur sed , in sta-
cvvtw }^ dyiaof^ov infJ^iii Si oi TdAavig, bili iuslitia ac sanctitate manent. Nos \e-
T0J5 T ^iajJOTH •S'fA)ij!*acrj ras lavTCOv '^- ro miseri ,
qui Domini mandatis cupiditates
3uiJ,iag dvTava^^yinavTii , zsoAfjU.fwv cj/ rct- nostras opposuimus, liostium instar apud
^</ yiyovcL/u^ij ctvTch' AsAi/Tai 'j TOt/ro Jia illum evasimus. Verumtamen ea res per
X^irOV- K^ -^/ap ^V ai;T05 m fi^jivM V-/^, Christum destructa fuil ,qui nostra \a.\ est,
j^ tnjuiii^^i^i njM.a5 5i lavTOv tco •9'fw Kj raa- nosque Deo coniunxit, causam odii
patri
^i, T iX-^^o-znoiov dixapTiav 6k jAfio-a ti- pcccatum de medio tollens, fide iu&tificans,
•&SI5, >Cj ^iicaim cv 35(5-:-«, jcj y.aXm iyyvg sibique proximos faciens qui longe aberant,
Ephes. II. 13
G^ ovTas {Jt,a}cpdv * y^ na-d' iTipov 3 '^o- Alioqui etiam condens duos populos in
•ZBOv, ^CTicaj g5u' Bvo Aaoi)s fij sva scatvov unum novum liominem pacem laciens
, ,
av-&pco7rov .)
Troici-v iipnvuo , Kj d7ro>caTaX- duosque illos in uno corpore patri recon-
XaTTccv dvct^OTieac; cv Iv) aca^aTi 'urpoi t cilians. Placuit enim Deo patri cuncta i»
zsaTipa' ivSoayiai ycip 6 SeO? i^ TraTVip dva- Christo instaurare , el cum superioribus
KicpaXaicoaa^ tu iravTa cv avTod , avvilpai infima copulare, alque unum gregem ef-
Ephcs I. 10.
n T015 avu) Ta >taTW *
Kj dyiXLu uTrocprjivai ficere , caelesles atque terreslres. Factus
jWiav , T0t;5 Ti iv ovpavTc k^ sVi j/iis- yiyoviv cst itaque Christus pax nobis et bona vo-
ovv Mjctiv ilpmyi ts k^ S!;5ox./a Xp/ro^s. luntas.
Kai fiTTSv auToIj o ayysXoj x. t. X. Dixitqiie illis aiifielus etc.
Esri yoilv c»i d^-^^^dyyiXoi «v, TO15 Credendum est arcliangelum hunc fuis-
^Oiy,iai T Jt^?"*' 2t;a)'}'cA;(ra/..t^@'j' aju.a se, pastoribus gaudii nuncium, cpii cum
T>j t^Tr' avTOV a^^aTio, KaTicov iTri tu t«; exercitu suo caelo descendit ad salutis hu-
(TWTMp/as -rfo' avdpaJOTWV jt;a')/'j.jAia- x.a.v manae felicem noiitiam perfcrendam: solus
ncog i^ovooTaT@o avToli JliiXiyiTO , jtt>i lamen pastores alloquens, quorum ocuhs
VTTOTri^TSTovJi)!; rais ai/T?«)v OALfa/ tm5 v-ut' agmen ab ipso duclum non apparebat pro- ,
f. 89.
Ticoi ovv 'idcofjS^v avTOV , J/a t dpTicoc; Nunc igitur ex nuper leclis cognosca-
H. f. 96.
dviyvcoai^ivcov , to/? J/a Majilaews £/';i0VTa mus illum ftloysis legibus obedienlem; im-
yo,u.O(5- paAAov q r vOjtto^dsT/tf a^TOv K^ mo vero legislatorem ipsum ac Deuin , (|ua-
•Seov, t<)5 av-3p«?rov TO15 iavTOv -dia-zs-'!- lenus homo est , decrelis propriis obse-
af^aaiv VTroKiijud^jov 7U Sia Tro/av alTictv quentem. Rei vero causam docebit nos sa-
SiSd^H Xihov 6 ao^coTctTOi naCAos* * " oti pientissimus Paulus dicens; « quum par-
n/x^j viiTrioi , VTTO Ta g^oi^/ita r •Aoa^n nfj^j vuli essemus , sub clemenlis mundi eramus
SiSiiXcof/,ivoi' OTi 3 «A^&f To •aoXinpco^a T servientes. At ubi venif pleniludo tcmpo-
;>^ov8j c^a;rs5-t;AcV -9505 r i^iov at^roD ris, misit Deus filiuni suum lacluin cx nni-
IX LICAM CAP. II, 129
liere , factiim sub lege , ut eos qisi sub lego "^uOiU^ov a) c/K. ^uvajxos, '^uo/ud^jov i-zao
erant rcdimeret. » Ergo de legis maledi- yo^oY , "iva. G^ VTTo vojwov iz^cifo^aaij [ l y*
.,
clo redemit cos Christus qui sub lege erant , ov)c'civ T^ T V5jit« >ia.ra^a,(; i^nr^ictTO Xoiro?
non tamen illos qui eam observaverant. G^ QVTa.q fllV VTTO VOfAOV, 01/ |U.HK iTl * i^ • K/sine Jri.
Quomodo autem redemit? nempe eam ipse T!Tt!pnX,CTa.i a.VT6v' i^iTZpia.TO Q 'S!W5 ; -mIAh-
adimplens. Vel , ut paulo aliter dicamus ^iji>(ra.g avrov t^ y.a.^' iri^ov 3 'pO'zzov tva,
quod sicut per unius hominis inobedien- ?'' ^^J^*'^'"'*' "y^ * 3 ^'t' Oi-CaXip SlCC T^ 'ZS^ha.- • Rom. V. i9.
tiam, peccatores constituli suntmulti, ita Koyii T ivo^ dv&^ooTS',^ a/J^TooXo] Ka.Ti<^a-
per unius hominis obeditionem iusti con- ^t\Ga.v 01 TTOAXo], ovrci) y^ dia 7^ V7rax,oyig , -
stilueniur multi. Cervicem ilaque legi ae- T svoe , diKa.101 y.a.ra.^aunaovTa.1 01 TrcAAoi"
nis peragere ex legis placito, circumciditur (japKi TiAil^^ <s%tTOjtt«v Kara ysToSoK^v
et ipse qui legem Moysi dederat et ante , rS) v6fJi.ci), (!^T:y.viTa.i }^ ctvrog t vojt*oy
hunc Abrahamo. Nomen etiam suscipit Sovg ru) McoiJari ^v^ ttpo Tira ru> 'AfBoadpi,'
lesus scilicet, quod salus populi inlerpre- ^iyjTai j^ TO oiOjM-a, TOvTi^ri ro 'IncoDs*
latur. Sic enim voluit Deus pater fiHum ipy.ywivircti Q rovro acornpicL Aaoi)* oI't&»
liere. Factus est enim tunc salus populi, 'i^iov vlov ^v«-&2VTa v(^ aapKa. 6k yvvat-
neque unius tantummodo sed omnium gen- Koq- yifovi ^a^ to't£ (TCdTH^Ia AaoD Kj OV'^' ,
lium universaeque terrae. Eodem itaque svoi" , jttaAAov Q ^avTO? «Ovfc!?, jc^ d7raat\g •7^
cisio nihil est, et praeputium nihil est. » rofin ovJ[iV ^, Kai « aK^o^vaTia oCSiv
Ergone rem, quae nulla est observari om- , ^7V ap' ovv TO jt*«J;v rtipil^ csoo<^iTa')(i
nium Deus per sapientissimuniMoysen man- dta T Tzavaooa Mu^i/csws t oAwv •&soe,
a) Aubertus y.=yvwii.=-/civ heic et niox. Idein tamen initio fragmeuti melius liaLet i'S3,u£v coynovimiis,
quam nostri codices iSipEv cog)ioscamus.
(1) Tractus Iiic cyrilliani commentarii de circumcisione Doniini, eiusque in templo oblatione, extat
partini in honiilia edita Cyrilli eiusdem de hypapante Opp. T. V. part. 2. p. 391. seqq. (quae iu codice H.
f. 103. dicitur liomilia XXVil.; Euo igitur partem hane meo more, utpote notam, omisissem, nisi in nostris
codiciLus, praesentique editione, non pauca interponerentur quae ab edita homilia absunt; et nonnulla etiam
editoris Auberti manifesta et gravia sphalmata corrigerentur , ut animadversiones nostrae demonstrant
quarum praecipua esto haec; quod nempe initio fragmenti (pag. 128.) pro rectlssima codicum nostrorum
lectione yofxoii-r.y Srov , (J; avSgaTTOv roli exvtoC $s(Tjri<riJ.aatv iizoy.ilfAVjov , AubertUS Scribit vofAoSsTr.v , cjj Ssov
(omisso avSgiTQv) Toi; ixuroi etc. legislatorem , ut Deum, suis legibus subditum qui palmaris in theo-
^
;
logia error est. Et quideni ex nostris codicibus inferius etiam p. 132. habemus: vofioSETv;,- rfj w; Ssd;, y.tx,i
Ctto •jou.o-» u; avSjiiTTo,-: kgislator erat uti Deus , et leyi subditus uti homo.
130 S. CYRILH ALEXA.NDniXl EXPLAXATIO
(h T T zspa.yi^ciTOi ovoiv , ovSiy i^v Trcty- ipsius iialura spectflur, niliil omnino esl;
rfAwr iSivj*
Q i^u^noia
tvtzov y^ yap t sed mvslcrii tvpum in venlre gerit. Nam-
cyBo-^Y i\[A.i^a.Y dviCuo Xpiro? c/x- vf^c^wi', que oclava licbdomadae die et resurrexit
ilA ^i^COKiV YitMY T iv uiViV^CLTl 'C^TO^YW Clirislus a mortuis, et spiritalem nobis fe-
'izPO<^iTa.')(j fcip Toli dyioii d7ro^oXoi<; ^tto- cil circumcisioncm. Praecepil enim sanclis
p/j-diVTli ^'xQ-i)TiVaaTf TraVTO. Ta s^v» apostolis: « euntcs doccte omnes gentes,
^aL7nt(^0YTii a-VQ^ iii to ovofxa. t -^0.^0; baplizanles eas in nomine Palris ct Tilii et
tCjt viov K^ T dyia TTViv^-ar&^- TiAilJJt^ Spiritus sancli. » Fieri vero dicimus spi-
f/-d\i^a. T dym l3a7rTi(Jfta.T0g cm )tj ju.et- , mum sancti baptismatis, quo nimirum par-
ox^i Y\fji.ai a7ro(J)aiYH X^irc^ t ayia nviv- ticipcs iios cfficit Christus sancli Spirilus.
fji.aTOi' ySj TOVTH TrdKiv ilg tvuCOY riv dp- Cuius rei typus ilem fuit priscus ille le-
y^aioi a) c^fn'@o 'lncJoDs, /t^ McovfTio, sus, qui post Moyscm gessit ducatum. Is
&''£a.Tiiyri'7ai- ^^(^''.(icirsi yap TrpoTi^ov (^ enim primus filios Israhelis trans lorda-
'lopSdvnv cJtr vlovi "la^aHA* iha xaSiffas nem tulil : deinde ibi subsislens, statim eos
fv&vi vuayjai^aK, 'U^iTifJi.i TriZiva.K;' ovkhy lapideis gladiiscircumcidit. Ergo postquam
OTi $ja.^Z)/uRiJ (^ 'lop^dvAV , TOTi X^is-05 loidancm traiccimus tunc Chrislus nos cir- ,
Kjf-as tt^TifJi.vn TVt SvvdfA,H T dyin TTviii- cumcidil Spiritus sancti virlute, haud car-
fj.a.TO<i' ov adp>t.a ica-d-aipoov , d^rocnpuv^ nemquidem purgans, sed animarum potius
fi3.XXoY r iv .^V)(^aiq b) fioXvGfji.ov f \
f iv maculas eluens. Octava igitur die circum-
oy^on ToiyapovY <dkj.Tif/..viTai X^(5"0?, 'U t ciditur Christus, et nomen ut divi sumit.
icKyiaiv cug i(^YiY , Aafi^dvei- toti yap toti Tunc enim tunc prorsus ab ipso et per ip-
ai(7U)(7fJt.i'Qct Trap' ctVTOV (^ Si' avTOv- iv h suni salvati fuimus: « in quo, inquit (Pau-
ydp iT»]>7i * <z^iTfji.y\Qy\Ti 'Zi^TOf^yj dx^- lus) circumcisi estis circumcisionc non ma-
,
YOVTig avTCx), avTOV d7r0'&avivT0g ryj dj(^- quam ipse semel peccato morluusest.haud
riet, fJi,y\x.iTi ^viaco/^j ty) d/LSpricL- S:o c'/^H- ulterius peccato \ ivamus. Is aulem non ideo
ii.Tim. n. II. Tac * il (7vva-;xi\}dvoit^j ^ ySj crv^riao/jS^v mortuus peccato dicitur quia peccav erit ,
d^ro^avilv q KiyiTai TVt dftapTict,ovx O'''' etenim peccalum non fecit nec inventus ,
«/^TtV, OV^i fdp d/^TiaV tTtOlMiY , OV^i est dolus in ore eius ; sed propter pecca-
ivoi^Yi SoKog iv TO) i^oftaTi avTOv , rtAAa Sia tum meum mortuus est. Sicut ergo cum
r iftYW d/jtfpTiav iioani? aV GvvaTTi^dvofj^ eo moriente mortui pariter sumus, ita et
>CU.( TOl QiOq COV ^V(7'A K^ T OKCCV KVpiOq , luit (piamquam Deus nalura suapte erat
,
Tavri) TOl y^ ro ;ca-&' t\fxai ovx, drlfji.d^H el omnium dominus, idcirco modulum nos-
fJCiZoY ^ (ihXa. (aS' t\/^S fc-^SO T aVTOV VOfH,0V trum non rcspuit scd nobiscum Icgi semet
,
a) Perverse prorsus Aubertus a.^x'-Z-'^'! pontifex , qualis uumquam fuit losue , pro dfx.'-'U; /^i.iciis.
— b) Male rursus Aubertus tov £f/.4/uyo/ pro tov h ^j^a'!;.
subiecit, legislator licet ac Deus. Circum- yifQyi^Kcti tqi vO|W.oG5r«5 wv «1^705 61)5 6?05*
ciditur octava a nativitate die cum ludacis t^Ti^yiraLi ox.Ta«jU.;jo? /^ '\ii^a.'im , /Va
ut generis cognalioncm adfirmct , neque -riy) auyyivnav ^i&aicoan ^ cnrui i^ri d^vn-
eum postea \elint negare. Namque e Da- acoyrcti, clCtov ck cm'iPi/.aLTQ^ yao ActjSiJ
vidis stirpe Christus expectabatur. Et sig- TrpoaiSoKccTO XpiTOi' a^ i^'^^' to TiKf^ri-
num prae se ferre voluit cognationis eius. etov T^ a-jy[ivi'icti- ii yap r^ «are/TiitnSjKroj
scire se undenam is esset ; si forte circum- «'r«v, il i^Yi 'Z^iTpt.n^n k^ aa^Kct, yCj t vo-
cisus non fuisset neque legem obscrvasset jW.ov s^vAa^5K, 'iax^v av Trpi^pctaiv ivkoyoY
negandi causa honesta fuisset. Verumtamen CtVTCOY >1 ttpJldl?* Ay ftiv TOl TO 'Ct^Tjtt»-
cisio, subintrante eo quod ab illa porten- Osvros v\f/,lv T (7«jitauojt*sv« J(' aCrjf^, 'yitoi
debatur , id est baptismate ; cuius beneficio T /Sa^Tl<7jU.ari^- Sict tovto tiftui ovKiTi
nos ulterius haud circumcidimur. Videtur t^TifA,vofJi.iQcf doKfl yap jwot « ^^iTOfA.i]
enim mihi circumcisio tria effecisse. Primo '^'ict Tiva zsf^ctlix.ci.TiviSf^- iv pi.iv olovii ai;iMi'ico
videlicet signo quodam impresso, Abraha- Tivi K^ a<ppcty'iaH, cnr iyyovm ' A^pctajj.
nii posteros a reliquis gentibus distingue- a^opi^Hact , iij T Aoi7!"Wv IQvSjv <5^rsAA8(Ta*
bat. Secundo, divini baptismatis typum, OiVTipOY iY iXVTf) T T \Jiiii lia.7rT i(rpi.CtTOi
gratiam , atque virtutem in se porlendebat. TrpoTVTZHact yapiv yt^ JuvajWfv uxjiJfp fap 6
Sicutienim circumcisus, in Dei populum 'S^TifJi.vo/tJ^jQi , ih kctov -^fa; 5ia '^ aippct-
per id signum olim cooptabatur sic ba- ; y'iSog Trakcti i^nfJi^aTit^iv -,
ovrcoq fiaisri-
ptizatus, Christo in se sigilli instar rece- i^0ju8^cq a(poay'iSct t Xpi^oviv iavra rvn-cc-
pto, inter fiHos Del adscribilur. Tertio de- aaj.t.iYOi.,ih vio(iia'ictv (iiou clyct^apircti' j^
gratia fideiium, quatenus hi carnalium vo- TrtirZv, o'i «j^' a^tpKiKuv nBovcov <t Trct-dcov
ritunon liltera circumcisi: quorum lau- [tCtTl '^^J.TiJ.tYOJU&pQf OlV Jtj t JTraiVOV , OUK
dem haud humano iudicio indigere, sed dv^dpcoTr^ivng 'fhKpiaiux; diiSm, AkXct riig
caelesti suffragio niti , divus Paulus te- a.Yto-3sY yjPTri<&vLj .\|,«'(f8,
naDAo5 dilci *
statur, $J!ol.,U^pTVpiTCti.
Quum ergo lex adversus quamhbet mu. 'IovtQ^ (i) To'ivvY T vc^a k^ yvvai-
herem, quae masculum feminamque pepe- KQi d^oiraayii riKrova-Ai apaiv h -dyikv, v^
risset , lata esset , eaque universalcm pror- 'fijViKCOT arluu vifCiV 7roi«jW.5V8 t xarapp«(7JV.
sus faceret intimationem nihilominus , omni V7ri'^a'p!rcti 7^ Jt;<7<p«M./a5 « dytct wafl-Ss-
dedecore carebat sancta virgo de qua na- , V©^5 «5 c/K(pvYcti tpctftiv to -h^ (rdpKa, Xpi-
tum carnaliler Chiistum dicimus. Conside- rov -dict yct^.) ii aoi SqkH, roD vofta ro
ra enim , si lubet , legis accuratum teno- a;cpi/Sss' yvvr\ ydp tpyiai y^ ov Traaa. rV^^ov
libet, sed quae suscepto semine masculum tikvi 'apaiv ^ dKd^daprQ-» 'iarco- CAiravQa.
pepererit, immunda esto. Atqui hoc loco 3 ck TrYiiiftar©-' dy'iuv ro diiov avvi^y.
(1) Citatur sequens locus ad litteram ex cap. XV. commentarioruni Cyrilli abs lolianue caesariensi in
opere inedito contra Severum pro coucilio clialcedonensi , cuius apud me habeo interpretationem ex sy-
riaco, quo tantum in idiomate superest id opus inter codices vaticanos, graeco textu iamdiu amisso.
132 S. CYRILLI ALEXANDRIXI EXPLAXATIO
dv-^PtOTroq ica-d' «fta?, o GuviS^^di^cov avTO) niiiis, is qui ilh adsidet tamquam Deus Ver-
Biog Aoyoi^ 6 y^ Sici 7^ t vof^n ay.tdi cv bum, et qui per umbram legis intcr pri-
Tolc, 'Zu^caTOTOKOti p^a^i/^^os' dyta yap >^ mogenitosadscriptus est. Nam devoti erant
Upd tS) -did) y^ Ta TToo 'T* dnav-d^ct^^^ncjicag el sacrati Deo, etiam anle Verbi incarna-
'TrpcdTOTOKa^d^aip «&uok avTcoy^ vof^ov o) tionem, primogeniti qui ei ex legis prae-
IMydXm oiKOvofA.'iai , co /3a-&os /tKovth y^ scripto offerebantur. magnum dispcnsa-
(70?ja5 y^ yvaxTiai Siov' cv KoX-^TOtguv t lionis mysterium! o altitudo diviliarum sa-
Tra^og^^o) Ta irdvTa irpocsayiTai cmXoTr^i- pienliae et scientiae Dei! Qui in sinu pa-
7rw5, r Trapd Trav-vov T^a^itaic, do^ai^o- tris est, cui onmia sisluntur serviliter, qui
fj^joi, OTi yiyoviv cv to7? t^ dv^i^caTTOTn- ab oninibus sacro cullu honoratur. iis quo
Tos i^iTpotg^ tS) i5»(a '^'jvnTopt 7rpo<j$ip<l tempore in humanitatis modulo apparuit,
QvGiav ft) T «s^ttJo^a 7r^dyfiaT{^' cf^ proprio genitori hostiam offert. res mi*
? v6fx.a T'jTA>ovq TiTripY\Kiv Y\ dXri^na- Sid ra! Legis typos ille observat, qui est ve-
"zsojav afT/af; oti JfJ vojM.oGeTH5 «v ws 6jos, ritas. Cur, inquam ? quia legislator erat
y^ VTTO vofjcOY cog ctv^pwwJos. Ti q Sm Tr^ocTKi- quatenus Deus, legi auteni subditus qua-
KOf^tKiv ; ag Tr^coTOTOKOf r^ dpGuv , ^ivyog tenus homo. QwA vero obtulit? Ut primo-
'^•jyovccv ^ r^ (\) ^vo vioayovg >s:%^r-'pS)v, genitus et masculus, par turturuni, duos-
y,^ To tS ro,y-(» 5inro^66/xsvov aAAa T( /Soi;- que pullos columbarum, iuxta legis edi-
XiTatTavTady\\ovv;y\ f^iv^^-jyct^v ^iTi Xa- clum. Haec autem quidnam significant?
AiVaTOV cv cr^«-&ioi5- « q 'sfe/r^^a, ^dov Turtur sane inler allilia loquacissinnis est;
«zriov r^ Trpaov yiyovi q tojSto? ilg y]fcdg columba vcro animal mile ct mansuctum.
t oAccv ttoiMtjis r^ tcv^tog zcpaoTnTa y.iv , Talem porro se exhibuit erga nos rerum
T «15 aKpov ^'^vyovog 3 ^'ikLv Kara-
\y^ccv onmium creator et dominus, mansuetudi-
KTi\y\rjag r v^' ovpavov^ r^ <> lavTov KaX- ncm quidem sunimam rctinens.iujtar vero
(1) Hoc loco Aubertus sciiliit i? aut, pro xai' et. Profecto sacer textus et lex alteruante sententia lo-
quuntur. Apud Maldonatuin tainen graves auctores utrumque muuus a B. jVIaria oblatum existimare viden-
tur, nenipe Orisenes liomil. XIV. in Luc. , et S. Anibrosius lib. II. 8. de .\braliani; quibus nunc ac.cedit
in cod. E. Cyrillus non heic soluin, veruiu etiam iafra p. 134.
IX LCCAM CAP. II. 133
turturis mundum cantu demulcens suaque , A/^wc/as t )Siov di^Trihcova. •aAM^Mv, toOt-
melodia propriam vineam rcplens, id est iTiv VM-cii c^ Tn^ivQctVTct^ uq ctCiTOV yi-
nos qui in ipsum credidimus. Scriptum est y^a-sjrai y^v cv to) atyi^itTi r ctiftaTiov ,
itaque iu cantico canlicorum: vox turturis cti (pcovri ^ '^vycv&^ nicova-dn cv t^ yvi
audita est in terra nostra , vites florent. M/i^JJ'- ctl af^TriAoi KVTt^^i^nai' AfAaA)i;ce ;^S
Xobis enim divinum angelicumque prae- 'zsfoq Y\ua.g to Qfiov ti Kj ivctyyiMnov ntj-
stus clocutusesl,Mactabanlur itaque lurlur Xpi^ig- la^a^iTO f^iv ovv '^vycov Kj ^-e^-
atque columba , ut ipse denuo ceu per Ij;- <ripa^'ivct TraMv aviog cog Sicc tvzscov nf^lv
pos nobis denotaretur, mortem in carne cry]jJt,ct'ivtiTa.i , t i^-srfp 7^ x6(TjWb' ^ioni; vtto-
sua pro mundi vita passurus. Ipse enim fjLivcov QavaTOV y^ aa^ncf avTOi yap ^v
est canorus maxime turtur, ipse siniplex « st/tpwvoTctTH Tpvycov avTOi H aKi^aiQ^
columba. Semet ergo Christus obtulit, ty- t^<ripa' lavTOv ovv a^a tt^ocjkikoi^ikiv
pum siniul et veritatem, in odorem suavi- X^ifos xa^S-' ivct Kaipov oy.ov to/s tvttok;
tatis, ut nos per se ipsum Deo patri ofTer- T aKyiQnav ih 0(TjM->iy sjw^itts , /v' «jwa^ Si'
ret , et nostram ab eo aversionem dissol- iavTov -uipoaaya^n t'u> Ofo) r^ TraTp/, Ai/(TH
veret, quae ob factam in Adamo transgres- Ti OVTOO T 4$' >1;t*aS ^OjU.jy!6f a-u!O5"^0CpM V ,
sionem evenerat, et ob peccati in nos om- 5/tt Ti T iv A^aiA, Tra^a^auiv (1 ,15 H^ "«W
nes tyrannidem ; atque ita patris respectu >^ "TraVTCjisv nf^ rv^avvncjaaav apa^T;av
nos dignos Nos enim sumus, qui
efficeret. Jt^ ovTCog '^OKOimc, d^uoavi 7^ 'aaTpiKnq-
Kupm
••"
oculi Domini supcr iustos. Non enim res-
'
picit Dominus peccatis deditos
--
sed mi ' -
,
'
^«(j/V o(p-da\jj,ol
xa/»5-* «;^ b^^/SAs^T^
ya^ (pnfTi
Kii^ios G?tr
i7n
T a/i^-
01
tem et quielum, et divinos sermones me- Tiaig cviyo\tivdc, , <jAA' ra< t n-^a.ov n^ «ffi/-
tuenlem. Oportuit igitur nos ante purgari, Xiov yi^ Tpi\toVTit, avTOv cev &itiif Koyaq-
atque ita divina inspectione dignos reddi. i^<l ovv Ka^ap^hai Tr^dTi^^ov ni^aq , (^ «rws
Id autcm consecuti sumus per universalem d^ico^dnvai ^iov ioco-^lag- KiKi^ddKay!^^j 3
servatorem Christum ex muhere natuni TiiTO Sia T TrdvTCOv acoriipoi X^ig-ov ^uvco-
Tertio quid significent par turlurum et duo rcp Kvp'icp- Kj rpWov , tI (Tnpajv^ to ^ivyog
columbarum pulli. Etenim si verba (( pur- T TPVydvCOV., iCj OJ ^vo vsootoj t^ i^^ri-
gationis eoruni » de sancta Deipara, vel de qaiv il yap to aii^'i toC xa-3"as<(T/xot; at;-
beato losepho, vel de ipso Domino exisli- T&)V, TTipi T^ ctT-fas -S-JOTOX», M Tripi TOV
met aliquis dici, irrebgiosus erit. Aam ne- IJcaKapm '\coay\<p, « -^ipi tov Kvpiov vofx,i-
que losephus sanctam virginem carnaliter a-et Tig AiyiiBtij, daifsnac-t' ovti ya^ 'Iw-
eeclesia.au-
(1) En nosti-um in Adamo originale peccatum, quod noeterici rursus increduli negant;
tem divinis scripturis patribusque suis iunixa constanter conlitetur.
13i- S. CYUILLl .\LKXANDRIXI KXPL.\X.\TIO
dySpoi auYo3Q~>, ov'^ 'inrvo^ }^ «Jov») , oC viro copula , neque somnus et voluptas,
neque coniugalis coilio, quaenam sit pnr-
ff^oD; rtAA' 0VJ\} uTl^l TOV KVp'lOV TOilTO gationis necessitas? Scd netjue de Domino
s'ipnTtt.1, TOV dK>]paTOV aai vzirip tzaa-a.v id dictumfuit,immaculalo scilicet et quam-
x.a.^apoTtiTa. libet mundiliam excedente.
Kxi ToO SoCvcii Sty^iav x. r. X. ilt ut darent hostiam elc.
A. 36. b.
K.
f.
f. 121.
naAiv (TvyiTiAi<Ti to7? da(Ty,oKoyov<Ji Ilem exactoribus solvit didrachma
H. b.
f. 10...
To S'tSpa'^iA.ov x.a't toi ffui^rfAscjal jjiy o^pu- quamquam id non debebat propterca quod ,
Mi)V Sta yi TO uvat /^ ahn^nav viog- avv- ipse verus fiiius erat : solvit tamen , post-
TtT£As;cf Q , OTi yiyoviv vtho vo^ov 55:-< y) quam semet legi subieceral. Prorsus enim
fJc-i 7r\t\povv T olx,ovO[A,'tav , «v xaTfSi^aTO oportebat oeconomicum illud munus exse-
avTOV q 5»i y^
Si' t^i^ag- iv tvi t SiSpa-^t^f^m qui quodnostricausasusceperat. Quin adeo
KaTafiohn ypa^^ofjS^ov o)? Gtorr^pa Kj Av- Christum in ipsius didrachmalis solutione ,
ry\v iii^-ACo/jS^- y\v filv yap ro SiSpa^^fiov ceu servalorem redemploren¥]ue expres-
yop.i<7jiAar@~> ficJos /3aa(Ai;t«v ^^(^oyT&^ it- sum comperiemus. Erat enim didrachma
Kova- GvyiTiXfno Q Ky T yojwoK v-^ip Svo nummi genus regalem prae se ferentis ima-
Kiipa\ci)v opa To'iVvv Iv tco 5(5flap(^|M.(i) 7ra- ginem, qui praescripto legis pro duobus
Ajk ^ X^t^ov dvaTVaovju&fjov avTog ya^ solvebatur capitibus. Specta igitur in didra-
V7rapxci)v n ilKrn t TraTpos, o ;:^a^axT«jo chmateitemChristum repraesentatum. Ipse
T^ v^zE-oraajfflS avTov ^ t6 vo^i(7^a to c^ enim quum sit imago palris, figura sub-
ov^avov, 7r^oGiKoiM<JiV iavTOv T ^vo Aacbv slantiae illius , se ipsum obtulit duorum
To rtFT;'At;Tj30v , T Ti i^ 'liiSa'ici)v (^»1/-«.» K^ populorum redemptionem, iudaici inquam
T j£ i-dvm. alque ethnici.
V. 28. Kai' a!jTo; sii^aTo kutov =v «yzoXai; airoO. Et ipse accepit etim in iilnas siias.
A.
Portabatur ad lemplum Christus, pu-
f. .18.
C. f. 109.
El<Ji(pipiTO fiiv iv TO) ti^Ci) o^^ipf^oi; jBpi-
E. f. I2i.
!M. f. 258. b. (^og a)v %Ti ^pa\v (ij ts;£^ v^roy^a^tov .^-k^ sillus adhuc infans et laclens; et quae a
ra coptcjfiiya tw voacj) zs-pocriiyi, i^fvyog lege imperata fuerant offercbat, par tur-
T^vyovcov Kj ^vo vioosovi <s%/5"f|3S)y (Tco- turum et duos columbarum pullos. Erant
(^^ocrvvtig Ti k^ 7r^cf.0Tt\T0(; 6 TVTrog- ov |M.mk autem haec temperanliae et mansuetudinis
3 aAAa ySj /3(8 (S^tpopas , oiv * d[jt,(poTiPci)V typus. Praelerea differentiam duorum vi-
i'o^o-&JT>i5 , y(i.ft.ii Ti t^ dyafJtaq- siVojs -^ lae generum indicabanl, quorum utriusque
av cs(r fA,iv iv^coyat; y^ Trydjf^aTiKccTipHg y^ legislalor Deus, coniugii nimiruni ac cae-
T f*ov«'^n |Siov eVav)ip«jasv«? , iivat Tctg r^- libatus. Potes aulem dicere expeditos hos ,
<ri^ac,- (j^ -j 'uoaiSoTroiiai y^ 7^ aAA«5 o\- et magis spiritales, ac solitariae vitae ama-
Kovo(^ta(i mi7rot»fJi.'iviii zsj^ovoiav, Tpvyovag- tores, esse columbas: turlures vero illos,
o'i yi fA,aKa^iO(; l.v[xici)v TrpotptinK^ ^d- qui procreandis liberis ac reliquis negoliis
piTi TiTifitiftiyoi^ Si-^iTai ftiv sij ar>caAa« dant operam. lam beatus Simeon prophe-
at^Tov Qvati^ia^; rf 7^ dvci)Td.Ta) 7nfji-7r\d- lica gralia exornatus, lesum in ulnas re-
/.^og, ivXoyil r tS^sov, Asywv vDv duyo- cipil ;supernoque gaudiopIenus,Deobene-
AuHS T ^oDAov cja , SimoTa- 7r6-&iv diro- nunc dimillisservum tuum
dicit inquicns:
Ai;j<$; o;< T ^icoTiKOV <jKdfA.f^aTO(,- KvTpa Domine. l;nde, inquam dimillis? Ex mun-
yap y^ Syi(jfA,coTyipiov 6 /ijo?- 5^ jttsAAwv dano stadio: nam vita haec carcer est et ex
ilptivtiv 'sroiiiv To) KoGfJiU) sjapiyiViTO .,
6 carcere liberatio. Porro qui pacem mundo
(!) Corderius in catena ad psalmos, seu ad canticuin .Simeonis, T. 111. p. 9G1 . liabet partem liuius frag-
menti, sed ridicule ira^t;,- pro iHeap-u, quod ipse, ut sensum mitiget, latine interpretatur rudis tam heic
quam in catena lat. ad Luc. p. 60.
IS LCCAM CAP. H. 13:
dalurus est, venit: qui caelum tcrrae co- crt/ta/TTCOK T ov^avov tJJ •J/J), o x.a.TefJx.^a-
pulat, inimoqwi terrani evani:elica sua do- '^m r yriv ovpa,v'oY 5(a t^ iCctyyiXiiiili 5i-
ctrina transfomiat in caelum. - Quia vidi Ja<T;cstA;a;. ''Ori itSov tO (Jcorn&tov (7«, o
salutare tuum
quod parasli ante faciem
. r\rot 1^0.1 OLq y^ Tr^odunrCY TrdvTCOv t \a.a)Y.
ctus esl ]ux oblenebratis et errantibus ac Ctto x^^ip^ TTKJoZai iJu2oM>criv K-cKXrwTcti
diabolica sub manu prostratis. Vocati enim yap TTctpa t Qiou v^ TrctGoq n-poc Imyvu)-
qui est vera lux. Insuper - ad Israhelis quo- v^ iig oo^a.v t lapanA' ii yjb x^ yiyovaai
que gloriam. - Etsi enim nonnulli ex his Tivif cJ^ auTWV h^piaTCiA K^ rt5r«-5s75 xai
namquc insipientia mentem gerentes; atta- Obv aaco^ai ro Kar aXniJi.fji,ct * , k^ SiSo^ct- • Rom. rx. 27.
men rcliquiae salvae fuerunt , et per Chri- <rai dta Xpig-oZ- aTrap^H q tovtcov 01 •&«-
stum honoratae. Primiliae autem e\ his ojTiatoi Uycvctat [tainTai, icv y\ ^^ iVicKiiaq
fuere di\i discipuli , quorum clarissimus ^a.opoTni > oAjiv (V^ctaTPcLTfiTn t vtt' ov-
splendor universam terram illuslrat. Aliter pxvov 6\c^ct Si iCj iTipco<; TCv lapanK
quoque Israhehs Christus est gloria, quia Xpi(Tr05, OTi 'urpoii\-div s^ avTcoY y.a,rcc
ex ipso secundum carnem processit, quam- craoKa, Ka't roi ^iog hv IttI 'uravrac, Kai
quani Dews supremus erat et ante saecula. uipoatdovioi,
Ecce pnsilus est liic in ruinam et in resurrectiouem 'lco'J o^jio; y-ilTai sl^ ffrwtnv xai c6/«t77ac"iv v. 34.
fundamenlis Sionis, lapis electus, angula- 'Eiit^ayssnA fi? ra &«usAia Siwv , aI-S^os cov
ris, pretiosus. Et ei quidem credentes, non oicKiKTog dxpoytjOYialog^ 'iYTiij.og' aW ol
sunt confusi ; increduli autem, et qui la- pciv irr' avTO) Trt^iCaaVTig, ov KaTV^a^/yv-
tens in eo mysterium cernerc haud potue- d^naav ol H aTrifoi, vJ; ro W avrco y.vi^;)-
runt, praecipitio contriti fuerc. Ail enim ^iov ovK la-j^^vaavTiilSilv ^TriaoYTii auvi'^'t-
alicubi Deus pater: « ecce pono in Sione finaav ttpn yap kh TraKtv o Qfo? v^ TraTno'
lapidem offensionis, petram scandali. Et iSa T(9««< c* 2ia)v AiSov TrpoaKcpcpcaTog , y^
Sed enim securos esse iussit Israhelitas pro- XiKfA.na-^ avrcv aAA' ^at:aK'iaaro Gsir j^
pheta dicens: « Dominum ipsum honorate, lapartK o 7rpo(^riTy\g , Kiycov * Kvpiov avrov • is. viii. i:i.
et sit Dominus timor tuus. Quod si illi dyiaairi , yJj avroi 'ig-at an (^o^oc vSj iccv
confisus fueris, erit tibi honori, nec velut 'i7r' avTu) 7ri7roi-da)g «?, srai aoi ih dyia-
ad lapidem ofTensionis petramque lapsiis in a[A.ov , }^ ot;^' coi Ai^&y TrPoaKOftfjcari ovuj-
iJlum incurretis. » - Ergo quia dominum avrriaia^i avra, ovSi loq 7r'i^it7rTU)[J.aTQf.
s ^ r £..1. 129.
confractus est. Contra multi consurrexe- ZBTa'iaai cog K't^u) Sict t d7n^'iaY , Twci^^i^r]
runt, ii nimirum qui fidem illius admise- tCj 7r'i7rTU)Kiv' dv'i<ry\Oav^'^ TroKKoi , TOvriTiV ^ f sg i,
runt. - Vel quomodo sapientissimus scri- 01 T fis avTQY ^i5-'v <xy^Si^dtj^jQi. - "H x^ }}• \_
"'^;
136 .''. CVnn.LI .\LKXAXt)RINI EXPL.\>ATIO
jwsvois «j«.7v , 5^yajtAJ5 •9s5 f»s awT«^/av Jia tus Dei ad salulem. Propterea in signum
TfciTO ilg aniA,iiov ciVTikifoju^OY Kv^iQi'i$^, contradiclionis Dominus esl.
V. 33. Kai croii ej auTrj; t-rfi vf/t/yjjv SisXii/VjTai fOf/.(fa.ia. Et ftiam ipsiiis aniniam pcilransibit sladius.
A. r. 10.
2uKTOjU.a)Tfpov Q ilviilv ,
pO[A.ipa.'ia.v cv Ut rem paucis expediamus, romphaea
B. f. :ii.
E.
H.
f.
f.
i:U.
117. TOVTOii >caTaS»Aov<Smi (^ay.iv , w? oi/ ii^{ lieicdenotari dicimus, ceu gladio quodam,
jaa;^a(tfa5 t 7rf(pac7jW.ov i1 (^ «Jto to TraOo? tentalionem ; vel etiam passionem ipsam
To OK'^ T 'IsSaiuv rtTTOvoittS iTTiviviyiytivov abs ludaeorum vesania Emmanuheli inla-
Tco^Ef^fJt^avsri?^' j^ioiKiyi avviivai ovrcog, tam. Atque ita videtur intelligere ac di-
yjj iA,r\v Kj iln-iiv Sixaio? Ivfjbim' [^ovov ^^ cere iustus Simeon. Gladius enim prope-
ot/;^i^ coficpttitt JcaT6(7cpa(^£TO « ttT/itt 5!-a^'&5- modum sanctam Virginem transfigebat ,
105, ^avpoii/uSfjov 6pa>aa t c^ avTtii ^^v- dum cruci fixum videret , quem ipsa in
vt^^diVTa i(.a,Ta ys t crapxa (ly* toiovtov carne genuerat. Simile quid dicitur etiam
Kj TO Trapa ro) Za^ap'ia- * poatpaitt i^i- a Zacharia: « romphaea exsurge adversus
yip-dnri iiri •7 Troi^iiva i»,-fi' tovtW^v cap- pastorem meum » id est salutaris demum
yi^aQci) KoiTTOV to (jcoTYipiov Tra^doi, t^ 6 perficiatur passio, et ostensionis bonorum
T^ r dya^dwv dvaSi'i^ici)(; «kstw Kaif^oi. tempus adveniat.
16 Ss ffaiSiov »!t!|avE z. t. X. Pupr aiitem crescebat etc.
K.
B.
f.
f.
1-2.
32.
To Q Aiyr.v on to -ajtti^iOK nv^ayi j^ Cum dicitur puer crescere, et spiritu
C. im. h.
K.
f.
f. I3f.. b.
6!ipa.raiovTO ^viviAari^ 'sirKnpovju^ov ao- roborari, sapientia replelus, et Dei gratia
H. 1-24.
f.
q)'iai^>t^ X"§'5 •dsoi; riv Itt' avra, ravra exornatus; haecde humana naluradici cre-
K^ to dvQpcoTnvov iJ^ri<&a^ §i>cr'iQv a.-&^<l dendum est. Tu vero mihi specta dispensa-
S- fjcoi 'I* olKOVOf^iag ro (H.^^' dv^pco- tionis allitudinem. Humanum sustinct par-
•^iYOv J7r0jU.ev^ t6;cov, x.ai toi to avap^^^ov tum, quamquam initio ac lempore divini-
Kj ap^ovov dcix.uig ixoov Ao^(Ck>- c* a-j- tus Verbum careat : qui esl perfectissimus
^Aa{ cra)|M.aT@o o TraYriXnOc, ui dioc,, cv utpote Dcus, crescit corpore; ac maturi-
tt^pcTHTi i/.-iKci>Y 6 dau)[^'arQ.j' TiX-fi^ovrai tate membrorum, incorporeus: replctur sa-
^raZoi (pvvra Xoyov dXX' on yiyovi aa^^ natura palerelur genitumex patre Vcrbum.
(1) In codice B. f. 31. additur xai' dji<fiyioo!J(Ta s! ys xai SavaTot; xfaTijo-si SavaTaiSs/; ; quam particu-
lam de B. Vircinis dubitatioDe futuram filii sui resurrectionem cum nec ceteri codlces in Cvrillo iia-
cirea
Leant, nec pietas ciiristiana admittat, liaud immerito praetermisinius; quamquam eadem legitur sul) finem
praedictae liomiliae in hypapanten. Qua super re loquitur Combelisius Auctar. T. I. in adn. ad Gregorii
antiocheni orationem p. 849. Adi etiani Petavium in re siinili copiosius dlsserentcm , tract. de inearn.
lib. XIV. eap. 1.
IX LICAM c.w. n. 137
Scil ciini caro factum c.*t , id esl Iioino ae- Y\y;iV ay-&jw^05 y.ct-3 t\[/.ai, tcts TinriTUi
(juo ac nos, lunc carnaliter a niuliere pa- yvvctmoi k^ MyiTcti 3
f-(.sv o)c aap>cct ,
^
rilur , et quae humanae sunl condilionis vwo^iivcLi Tcc ciY-dpooTTivci.- viY fiiv •ycip lnct-
perpeli dicitur. Profecto Deus Verbum pol- vuS •&JO5 o)v i Acyog, ug f^i^ov «>5so5 t;-
erat, cum perfecli \iri mensura, suam ex Af/i! , yj) OH. ftif^^cti iCQvg t tS'iciv dyci(2>i-
utero sine ulla niora carnem cducere: ve- (Saaui aapy-ct,- aXK' rv ov [yi,(t>iPav TC-pctTO-
rumtamen ea res a porlento non abfuisset. TTOiicti t6 S^coi(j^cv Sia tovto Toli 7^ dv-
Quamoi)rem humanitatis moribus atijue le- QocoTrc-HTi^ i^iai n y^ vopoi? , to )cpct-
gihus in suam quoque carnem potcstatem TilV s5.'00V (^ STT* T^ iCtVTOV actiKCi' OurO)
dedit. Sic etiam dici pula profecisse eum Kcti iv crop/a 7rpoK07rTc-iv av hiyono ^ ov
sapienlia, non quod sapienSiae incremen- 7rao(J^r\Kluj ao^'iai S-^^o/jS^jog act^d voil-
timi acceperit , quia Deus omni re absolu- Tcti 9«c/5 iv TToiai TrciVTiAiiOi; ^ lU d-TrPoa^
Deo dig-
lissimus esse reputatur. et nullius ^ir.f, ilaarrctv rio diOTrpiTrcov d'^iO>fiaT0)v
narum qualitatum indigus; sed quia Deus rtAAa T Siov Kcyd tv^ t acojActTOi iiAiyAoc
Verbum una cum corporis aetatc manife- avv£>CTi'ivovTQ^j 7^ (ipcf^v Tii'5 aocp^iaq ibJj
Crescil corpus quidem aetate, sapientia ncoy.DTrrn 'j t\Kix,!(Z [A.iv ccattct, aoQ-a
Acro animus: etenim deitas neutrum incre- 4'"^^" (0' 3'^'''^^5
y^P oCSiT^i^CtV iTriSo-
mentum admittit: nam usquequaque per- (Ttv 'ifhSi^^irar TravTiAiiCi yup th 9-oD
feclissimum Dei Verbum erat. Congrue por- AcjQ^- ilx,OTCOq §i aJVi^cO'^i T?) TH? nAi-
ro copula^it corporis incremenlo , sapien- }i'icti aC/yian^ T -7^ (70(p/ot5 iiz'iSoaiv Trpog
liae augmenlum: nam pro modulo corpo- yap TO [i.'irpov t«5 tS aco[jt,aT{^ nAiJca?,
«alis aetatis, suam divina natura palefacie- dzoiKaXvTiiiv « &Jf'a (^vcrii t oly.i'iav ao-
bat sapientiam. iliiav.
Hierosolyuiani sccundum consueludinem diei festi. 'Is^ocoXtJua xara to eSo; t>7J so^t-j,-.
Evangelista qui dixit profecisse lesum ^^rrcov ivayyihiTyM , ori 'aooiy.OTrriv A. r. 4.-,.
B. r. s-.
f.
(10.
in>l.
13-.
verax osiendit diclum suum. Defert enim v^ fh-S-aw^SJOis , ^i'iy.vvat (^ lavTOv Kcyov li. 1. I..
illum Ilierosolymam cum sancta Virgine, ciAn^dM' «^otjis^M •vE> «Jtov f/? 'UpaaaAvu,^
festo illuc invitante tempore. Deinde ait apo. t^ dy'ia --caiJ-Qivci) .,
iopT^q ^caKovar.g
ipsum iilic substitisse, et mox inventum in ih tcvto- iha (pnah d7ro[/.ilvai [tiv avTOv
lemplo inter doctoressedentem, rogantem- iCps-^iivai q /A^TavTa iv tco 'npco [iiTa^v
que vicissim ac respondenlem quae in Icge t SiSaa>i(xAciiv ^ia-dy.y^cv , ipvOTOOvrd n r^
olim erant praescripta. Denique ait cunctos dr, oit^ivQfj^pov , ^yjKov ^j oti to. TraKtt tco
inteiTogaliones eius alque responsa fuisse v6[tco Sinfopdj^tiva- iiTO, bav^ta^^o/j^ov i7r}
Profecto sciebat mater eius, haud esse Hd.-< [A,iv yap Ji [tv\Ti\p avrov i^n n-
ipsum losephi fdium; nihilominus ob vi- >ivov iivat aCrov tov 'lcoan^- dKKci Sta r
tandas ludaeorum suspiciones ita ait. lam , v^O"]^iav T 'liiSa'icov tovto (fnff/- ;u lyrs-.Sii
(I) De eo, quod sapientia Christus profecisse dicitur, legendus est Pelavius de inearn. lib. XI. cap.
2,
qui rem plenissinie edisserit. Et quidem etiam noster Cyrillus cominunem sententiam sequitur, quod neaipe
pro aetatis inc-remento, maioris sapientiae exterua indicia feeerit.
18
138 S. CYRILLI ALKXASDniXI KXPLANATIO
tlaiv ^ OTi 6 TTctTrp rjn x.o!,yco oSjvco/j^joi quum dixissel: palcr luus ol ogo dolcnles
i^y]To'vj(j^'j (Tf, (jct>TY\p TTpoi TOVTO Kiyei' qu;iorfbaniu.s tc , rcspondil Scrvalor:
Oix nCsni izi iv t&T,- toCI tzut^o^ ij.n Ss'i ^icscicbalis iiiiia in liis <iiiae palris iiici siiiil,
A. f. «. b. 'EvrayGa k.v TrpwTCOi t «AhGws Trafoos Ilcic primum vcri palris manifcslius
K. f. 111). b.
H. IM. monliononi infcrt, suanicpic
f.
(pocvi^coTipov y.,YriuoYii/H^ kj 'zc^^yufA.Yo^i T delciiit deitr.-
icfjTl GeoTdTa* ioiH^n yd jcpa(X;cfv m ciy'ici tcm. Nani quum sancta Viri;o dixisscl: fili,
TTXibivoi;' Tiycvov, Ti sVolrKTae «p/v oi/TC«)? cur fccisti nobis sic? lunc dcmum supra
roTi Sr\ TOTi T dY^^ci)7r'iv cov i7rix,:-iYx y.i'^cov humanam mensuram se esse demonstrans,
iacuTOv OYTOcdftKvvi, r^^i^acyiccovoTiyitoYi malrcmque carnalem suam dispensationis
(jciY VTaapyog t* oixovojw/a; avTYi Tncovaac t quidem csse ministram docens, se tamen
ocLpy.ct, Qvan q iC^ aAnOEia Gjos «v, y^ vioi suapte nalura Deum, patrisque caeleslis fi-
T iv cvpctvoli ovrQ.^ 'sra.Tpoq^ (pnaiv ovx, lium , ail: nesciebatis etc. - Ilcic Valcntini
A.
E.
f.
f.
45. b.
IKI. b.
jjJfiT? K. T. A. - EvtctvGa 01 a-uio OuciAiv- adseclae audienlcs et Dei essc templum, et
H. f. m. quod nunc in propriis est, qui et
rivn dnovovTii, OTi GfS riY o cao? , icj yvv cv Christus
ISIok; oY-p^^oi^ Kj TraActi SiUT v6y.ii "^^ct- olim a lege descriptus erat, et tamquam
CpO^Y^OS, ^ coq CD GiUCtK; Zj TVTTOii; [A,0pi^ii- umbris ac typis figuratus ,
pudore adfician-
/j^SfiOi , ci]di':(j^:t)(Ta,Y MyoVTH , OTi ov)^ 6 Sn- tur dum aiunt, quod neque crealor, neque
y,lHpyOi, OvSi 6 diOi T VOfjCa^ OvSi 6 •&505 Dcus lcgis , neque Deus lempli , ipse est
T Yccov , oiiTOi ^v zzocTri^ T XpjroS (^
1
j, Chrisli paler.
Kai 'h;c-oC; rriicy/.OTns co^la xai 7jXixi'a Kat ;;^aoiTi Et lesiis iiroficicbat sapieiitia et aefate ac j^ratia
B. f. 3:i. 1>.
CijicriK ivacyyiAiaTni 'lcaaYvyti' koci Ait evanffelisla lohannes : ct \idimus
E. IT2.
H.
r.
f. i:)B. I).
i^iOLaay.i^ct Tbxj So^ctY acvTov , So^xv cog gloriam eius, gloriam ({uasi unigeniti a pa-
lj.ovoy^(jovi TTct^ci oDctT^oi, TTAvpyii ykpiToc; tre, plenumgraliae et veritatis. Siergogra-
iu rtAn'&gia5, 'yrol 'oootc TrpOKO^^^n to TrXri- tiae ac veritatis plenus, qu(wiodo proficiet
pa; » rao/av cAw5 'fhj\'i'^iTcti •sirpo(7'&M- quod plenum est? vel quam omnino addi-
«/tf , ou iTTiKiiVdt, ftttSiv :,
ovKovv ov Koc^Sr' tioncm rccipiet, id quo maius niliil esl?
Xoy©^ £(7Ti Kctl .&c05 'uspoKOTrTiiY ilpn- Nou crgo quatenus Verbum Dcusque est
Tcti, rtAA' otj pfi^ovct)? nii &avftct(^6fti- proficcre dictus est, sedquia maiorem sem-
v©-»! X^,''^^^^P-^ -uiracpci ToTs 6po)ai Sia per admiralionem sui commovens gratio- ,
'sypoK6'<^Tiiv hiy iTai' il tojvliv iv ao^pioc ficit, divcrsum esse ab ea re in qua profi-
7rpoK'j7rriiv iipnrai, ov-)(^ Yi ffoipja TrpoiKo- cere dicitur. Si ergo in sapicnlia profocit
(1) Hoc posteiius fragmentum in coel. dicitur ex Cyrilio et Origene. Origeuis autem locus pertinet ad
eius Iioiuiliam XVIII. in Lucam sub linem, quae latine, S. Ilieronymo interprete, extat in ed. Manr. T. III.
Verunitamen senteiitia potius, iiuam verlia, consentit. JNam ne Valentini quidem nomen ibi scribitur, quod
tainen nou reticetur in fraumento ji;raeco apud Gallandium Bibliotli. T. XIV. Append. p. 89. Ceteroqui
S. Thomas in calena aurea tribuit Iioc fragmentum uni Cyrillo sic. " Cyrillus. Uoc igitur dicit ostendens
» se mensurani Iiumanam transcendere, et iuuuens quod sacra Virgo effecta sit ministra negotii ( 'j'xovo//.i'a{
» cum peperit carnem. Ipse vero uaturaliter et vcre Deus erat, et lilius patris e.vcelsi. Hiuc auteiii ^alen-
» tiui sequaces eic. »
CAP. II. 139
crenienlum sapientiae liabuit. Quum enim fjt.'ipa,i 7«? ^iOTy\T!Q~> Iy aJTO), ai) Ba.v-
se revelaret quotidie ac nianifestarct in ipso ^as^OTipo^i TTapa. Tolg opcoaiv ijiviTO' x.ai
deitas , admirabilior spectantibus semper c^TiWii ct)i; ovx, iiTTiY Ao^©-' H 7rpoix.c-
fiebat. Et animadverte non dixisse: Ver- TTTiY j rtAA 6 'lrGovi^'iva. (M,m yv[A,vov vov]-
bum proficiebat, sed lesus ; ne forte de solo aii? (^ ^oyOY' aAA' oti j/s^ovs ffa^l, y^
cogitares Verbo: sed quia Verbum caro fa- 'srpoKoijniiv MyiTa.i^ oti to Trpox.o-snTiiv
clum est , ideo proficere dicitur , poslquam 'osn^vx.og rtVt^J^aro, toi/tsctti tq av^pJoTri-
proficiendi facultalem adquisivit , id est vov' T«$ ovv dv^&pcosrcTtiTQo av iiri , ko.]
humanitalem, Est itaque humanitatis pro- y.a.Ta TavTng av (p;?oiTO ivXoyux; to Trpoi-
prium , deque ea recte praedicatur voca- KOTrTiV' OUTO) yup SKaffTOV •T^ij KiyOfJ.ivCi)V
bulum « proficiebat. » Sic enim singulae iV TYI oly.ilCf, Ta^il Ki'i<7iTa.i , OVTi Tp CdO,
dictiones in ordine suo manebunt; nec ea •zs- pi^os-ii yvfx.vu> TW hoy(i> KaTtt(pipof,t.ivci)v
quae solum Vcrbum decent ad humanila- iig TO dv-3poi)'urivOY , ovti fjnv fp dy.^pcc-
lem deprimentur; neque humanae quali- Trivcov dva^a.ivcvTCt)Y ili (^ T' -diOTnTi^
tates, ad deitatis vocabula sese attollent. Koyov.
Sicut scriptuni est in libro sermonum Isaiae proplietae. 'O^- ysyj^aTTTat iv (jtJ^Xw Xoyuv 'iltratou rou ni>o^-fi70'j.
*
Non ignoravit beatus Isaias prophela OCy. y\yvon<Jiv 6 f^aKa^i©^ "tiiraiag
praedicationis lohannissropum, sed anti- ipjtj' 'lcoavYii KVfpvyfi.aTCOv t <J>i07rov, aAA'
quitus mulloque ante temporeteslimonium avoo^iv J6| Tvpo ttoaXov t ;>^ov« fHpTvpm .,
praebens, Ciirislum quidem dominum ap- r f*«v Xpffov-. x-vpiov OKaAeai v^ •&sov t
pellavit ac Deum; lohannem vero mini- 5f 'l&)dvvMV, diaKOYOv avTOv KJ v^urnpiTHV
slrum ac famulum nominavit : quodque covcf^ct^i' Kj OTi Avxv©^ Jiv, T (pcoToi t2
lampas esset , verae lucis praevia ; hicifer d^t)-diYOv 7rpoei<Jl2ili»x.cog ^ icoa(po^(^ jJAia
soHs nunlius,diei quae nos ilhiminalura ss^oayy^oi^ i^ f*.iKXov(rn<; i(p' Vft-ag ifoLv-
estadvenlum significans. Vox erat, non ta- ^aj^KV v\ftipa.q x,aTaGt]}ta.'ivcov t a^i^iy yjj
I.
776.
143.
Quamobrera ceu si nondum Dominus adesr. ovTTio TrapcvTog >c.upi«,TO 5TujjW.ao'aTj <pn<Ji
set, parate inquit vias Doniiui, id est com- T C^OV XVp'lii' TOl/TSrtV iVTPllzla&nTl TTOOS
ponite vos ad recipiendum quicquid Chri- ©^C/tJo^MV COV aV ^OvKOiTO VOfA'0'diTilv 6
slo constituere visum fuerit. Avertite corda Xpt^^oi' dTTC^naaTi Tac, x.ao5ia5 7^ t vop.«
ab umbra legis, tjpos omitlite, a distortis ax.ioi<;' x.itTaK)]^a.Ti r tvttcov Tra.vaaa-^i t
consihis desinite. Simul tamen et praesen- (^DOVilv To. ^iia'^ay.uiva' KaTiSn^i q xcti
tem (Dominum) ostendil dicens: ecce agnus TtapOVTCt,, AiytOY' iSi 6 dftVOi T 6s«, a'/-
(1) Hoc fragmentuin in codd. A. et H. dicitur ex Chrysostomo et ex Cvrilli liomiiia. Haljet etiam la-
tine Corderius ex Cyrillo et Basilio, ut ait; sed reapge is permiscet Basilium cum Cyrillo. JNam Basilius
distiuguitur in nostro codice , occupatque partem ultimaui , et a nostra diversam , corderiaui fragmeuti,
Perperam etiam Corderius ait /ux I erbi pro rox etc.
liO S. CVUILLI ALKXANDRISI EXI>I.AXATIO
X. f. 4».
pcav T diJ.'^nictv t ;co'o-/a«. - Tj q (iovAi- Doi qui mundi pcccatir.n (ollit. - Quid au-
IC. f. 143. b.
F. f. 77G.
Teti TO, iv-diiai TroiilTi ra? r^i/Ba; t •&?oD tpni sihi vult, roctas facite semilas I)ei nos-
H. f. 1«. b.
«^''; ft;-&£7a ju.6v, 'aa.dct Aiia ti jCj iCxi- tri? Recta quidem et laevis facilisque illa
g/is, « s-gos TO a.ya,&ov aLTrotiPnaa T^'i(2oi' est quae ad bonum defert seraita: dislorla
hi<:Za.^y:,iVi] yi fih « srspa, Toi^rear/y y\ autem altera, id est quae ad pravitatcm de-
ili oa,vKc,TYiTa. i<.at,Ta.Gvoii(7cL Gcir ^t' avTiig ducil incedcnles per ipsam, De his enim
ifiy^o[Mvn<;- j/sjfa^TTai 5^ Tripl t TOiot^TWi', scriptum est : quorum viae pcrversac sunt
A«-&« |M.oi ><.apSia, ax,a[/,^y\. Kai ixiv tS Hus populo aiebat : dirigite corda vestra ad
NauM 'liiffSe ©^ij/.rj/JAAwv sAjfj TwAaw-* Deum Israhelis. lohannes vero, rectas fa-
ivQlivctTi Tag x.apSiai vf^oiv lipoi ^ ^iov cite inquit vias vestras. In hoc autem con-
Ir^ajiA- oq 'lcaavvni, iv-Qiia,i TroiiiTi Tag sislit status animae reclus, ul naturalem
Tfi^hii vu2)v Tovro ¥i ^cj, To ivuiiav ilvat suum intellectum, prout condita fuit, prae
t \v)(^yiv, TQ xj ipvaiv voa^ov cLvTng log c/>cTi- se ferat. Nam pulchra quidem et recta ap-
cOn ^,vA,vviiv c/zTia^ii Q x.aA)i k^ Ajay iv&ni- prime creata fuit. Cum autem naturam
OTCLV Q c^^cAiyJi ^ Cti ^.iT^^op) tS K^lft^aiV propriam perverterit , haec improbitas et
yivnrai , tovto •A.ctKia. r^ Sja.T^o^n r]^v'^ng distorsio animae dicilur. Non est difFicile
MyiTcti' Qvx,Zv QVK «ViK Sva^^ipii TO Trod')- admodum negotium nam : si ut creati fui-
IJi-cf ictv yap [tiivcio.ij^j cog yiyQvci[„^j .. oii mus manserimus media , in virtule ver-
TVI dpiTYI i(jyAv. saniur.
K. 1. IH.
'AAA' 'ciicmip Tivog dvTavacpcovovvrog ;^ Scd tamquam aliquis reclamaret ac di-
F. r. 771!. I>.
H. f. HC. A5^ov705, 7ra)g iTOif^daojuS/j t gSov Kvpi^., quomodo parabimus viam Domini?
ceret:
;; TTCcg iv^iictg avTH TdgTpi^ng TroinooiAp ; quomodo rectasfaciemus scmitascius?Mu!-
•zffoWa ydp ^ tm piTa^t/ Trapifx-^iToSciiv la enim impedimenta occurrunt bene ^i-
Tolg iv (iicvv i-diAi^a-iv, [^i<70K,a.Aog aaTo.- vere volenlibus, nempe osor ^irlu^is Sata-
ya;, T Trovn^cev 7rvdj[ji,dTCi>v « dvodia, TrKn- nas, maloruni spirituuin impia turba, ipsa
-&t/5, avTQg -^ d[A.a^Tictg vo^tog cn rolg lex peccati quae in carncis membris menti
[/.iKicji 7J crap-Aog dv^doTrKi^^ofJ^jog ? iig to ad bonum nitenti obsistit; multae aliae in-
dyctwv T Yov poTrctlg- yroKKa 'j Trpog tou- super perturbaliones humano cogilatiii im-
T015 'iTioa, Trd-dn , t^ t dv\}ou)7rH S^voiag pcrant; quid ergo agemus, lanla obiecta
;taTa;toaTsr Ti ovv dpa, Sodao/^ ,TOactv- diflTicuItale^His propheticus sermooccurrit
T«5 Sucryjpiiag KH^tivng :,
Trpog ravTct, rng dicens: omnis vallis implebitur, et omnis
TTpo^nTiiag 6 Koyog VTrctvTct Kiyu)v TrdcTa, nions et collis humiliabilur : et erit distorta
cpa^a^^ 7rKn^ct)-dn(riTa.i r^ '^dv opog k} (Ba- in viam rectam, ct aspera in planam; el
V05 To^Trmca^dnaiTai- T^ i^ai n aKoKicc ilg vidcbit omnis caro salutare Dei. Sunl enim
iv^dilav , y^ al Tpayj'ictt ilg odovg Kiiag- £j vjae nonnullae vel etiam semilae, minime
o^5Ta( Trdaa adp'9 to acoT-flpiov t Qiov. quidem gradibiles, immo tam aspcrae, ut
FjV/ [t,iv y6 Kiuxpopoi Tivig h rCj '^i&ot , /3a- modo saliant in montes aut lumulos. modo
ai[XQi y,iv YiKfrd yi ,,
rpa,-^i~iat^2 0!/tw$,«5 deorsum vergant atque in praecipilia fe-
Tryi [/.iv dvi^a.^^ 7rpog'6pn Ti iC; (BiiVQvg,7rn rantur. Huiusmodi certe viae .sus deque
•j KaTatpi^iSa^ lu ilg K^n(tvovg d^n-ocpi^i^- tendentes difficile iter efficiunt. Quod si in
a; 3 TOiat/Tai t dJ^i' cog ci' v-^<l Ti r^ /3a- his demum exaequentur celsa et ardua.
IN LfCAM C.VP. III. lil
expleanUir aulem cava et profunda, tunc •&(/, dvCDTOpiLrOi \',Ct.V lt<JlV' ll Q 5/1 JiVOlTO
in recta vcrlenlur distorta, et in nilidos TTCoi vtpi^iifjxi yAv rct [/\|,« y^ avavrn . dyiij.-
cainpos, ac Aehiti supinani viam liabenlcs, 7r'ifi7r?<a.iS^ q ra. Iv ko'iAci) v^ /SaQj', rzn dn
loci asperi et praerupti transfonnabuntur. ih iV"jiia.v Wcti ra cr^oAia , kJ sJ5 \liAa ^f-
IIoc spiritaliler accidit per Servatoris nos- Jla jtj ci\ov iiTzrtcLv '."^ovrat, r oBov ra 'Za.yja,
tri vires. Olim quippe difficilis eral evan- re Kj (^apxfyccSn Trori- rnro yifovi vonrag
gelicae vitae morumque \ia, quia omnium SiccT' T (Jcorripog n/i^ iayyoi' TraXcti i^iv
re occurrit, sed chstorta omnia in rectum Trdvrayifovi z^ iVYiXctrct- «p^ t^4°5' ^^ ^""
conversa tramitem sunt. Ipse enim Chri- 0S5 To'/s ivdoKiitilv WiAiiCjiv dTTavra , ciAAa
.sSus facilem nobis pronamque oslendit ad "izavra. rcc GKOkia iig iv^dilciv psTJ^oni-S-n
pietatcm ^ iam nihil habentem arduum
, r^ifiov avroi ^ ?\iiuv tiitiv r^ ivdpoftajrd-
aut depressum in praeceps , quae antea rlw dizi(pyivi v ih evGiSy.civ cSov , kJsv i/^^a-
fuerat aspera atque difTicilis. Unde omnia oav ro dvavTi'; >j ro xo/Aov ;cj iidTCO , Si' a.
distorta fiunt recla, ut alicubi ait simili- rpcf)(^iia TTonr^ ^VGTropdjro^ nv Trdvra yi
ter Isaias propheta: « via piorum recta ra anoAia. yeyoviv iv^iia, cog avrcg tth
facta est, et parala via iustorum. » Sublata •TrdXiv Trpocpyirtig qiyiaiv 'Hcraiag- * cSo; • is.
enim de medio est daemonum turba; dia- ivdificbv ivQiia lyiviro .j (t 'u^^aKi^iaafjci-
bolus ipse una cum illis debellatus fuit: vn y\ o5os T SiKaicov c^ itiCSH jxiv yaP n t
mortificata qucKjue peccali lex : cunctas SctiiyLovcov <t;T«Aa-S'M 7r?\yi-dvi' r^ avroi q
denique nostras Servator sanat infirmi- SidjBoAoi Karripyn^yi cjvv cy^iivoig- viviK^co-
tatcs. Tcti 3 h} T^ d/j^riai v6ft(^, y^ 7rd<su.f
Vidit autem omnis caro salutare Dei li^iarai 'j Trdna (Jup^ ro acory^piov t a. r
id est patris, qui Ser\atorem ad nos filium 9r», ^nAovoTi T ^Tarpoi' acornoa ydp nitiv ^-
f-
misit. Heicvero caro generaliter homo in- TTiTroftcrie t viov aapKa q o/ TOtvTOis oAc-
f.
V.
nis caro salutare Dei; non solus, incjuam, o^^irai Trdaa crdo^ ro acorn^iov Ta .Qeov- H.
f.
f.
Israhel, sed caro universa. Namque om- ovKiTi ftovog 6 "lapanX^dKXa Trdaa aa^^-
nium Servalor ac dominus haud definitam y6 T o\cov acorrip £j KvpiOf, ov avvi<ra\-
habet clemenliam , neque unam salvavit ftivluj ''zy^{ T nfJi.eo6rnra., ovre f^nv ev 5i«-
gentem, sed universum orbem in suam di- acjdaeve^voi;, aeaaynv^'Ki H ftdKkov f vtt'
tionem redegit, et obtenebratos illumina- ovp avov ^iipcoTiae c5u- iaKOriaftivni;' itj rov-
vit. Atque hoc scilicet a psalmistae lyra ro riv dpa to ^id t^ tS ^taAAovTOS Kvpag
celebrabatur omnes gentes quascumque
: « vftvov/iJ^YJOV * 7rdvra rd 'i-dvv] oact iTroin- P.H. I.XXW.a.
fecisti , venient et adorabunt coram te Do- , aac,, nrnai Kj 7rpoaKvvnanaiv cvonTnov aov
mine. » Servataeque simul sunt Israhelis Kvpie' a'iaoo~ai 'j OftoiJ ro KaraXi\i.tfta r
reliquiae ;
quod ipsum pariter magnus prae- Q'^ 'lasanX^ m -^ rovro TrdXai 7r^octvi^co-
(1) Paria fere his dicuntur a Cyrillo, sed diver sis verbis, in coinmcntario ad Isaiam ed. Aub. T. II.
p. 550.
142 S. CYRILLI ALEXANDHIXI FXPLAXATKJ
liiilitiela ••te.
E. r. ua. I).
kdti viiv 3 'oiViCf/^a.Ti^ dym ^i[^i^ci>- Nuncquidem Spirilu sanclo plenus bea-
F.
H.
f.
f.
78(1. 1>.
151.
jM.51'05, /M.a>capios /3a5?"ri5-MS, ovx «^vojio-j tus Baplista , non ignorabat futuros iudai-
•7^'
'l»5a.i'wK Su^^O'di'ia.g tcc k^ XpiTOv toA- cae improbitalis adversus Cbristum ausus.
fji.r\f/.aTci- Trpoiyvco yap , on h^ axirJicscTiv Etenim pro^idcbat, fidem ci dencp;aturos,
cfjTci) ^ Ka] tLuj lo^o/.ov avTWV KiyrKravTig el venenatam linguam movenles convicium
y^Z^TTav AoiSopiaq ^aXovcji' •^s-pog OKiiva ei facluros. Ilaec itaquc spectans, repre-
TOiVVV ^AiTTCaV , ihiyXi CLVGS^ .^ 0T< X,tt/ TOl hendit illos, quod elsi legem haberent sa-
vo[j,ov \yovTic, haKovvTa to Xpis-o5 jttur«- cramentum Christi praedicantcm , et sua-
pioi', )t^ TrpoayopiVGiii 7rP0(p»Tcit)v a^zaoc^i- dentia hoc ipsum prophetarum vaticinia
^ovaag ilg tovto ^ vco^poi yiyovaai Talg stupidis auribus fuerunt , el ad creclendum
aKOaii, K^ OKVnoot Ttpoc, 7n<^iv t sai yi to) servatori omnium Christo segnes. Quis enim
'soa.VTcav acoTiipi XpirS)' Tig yap vyfiv VTri- vos docuit fugere a ventura ira ? Nonne
Sn^i (pvyi^iv dTTQ T^ [^iKKovay\<; opyric,-^ ap' inspirata divinitus scriptura , quae creden-
ovy^ « fiso^TVtsOro? j^ttcpM c^ y.iv ih Xp<rov tes Christo beatos esse ait ; increduios au-
aiig-fivffayras, jM.tt;ttt^j'«s iivai K'ifH<7a,Tovg tem et indiscipHnatos, duris et inevitabi-
U [i.y\v anit^nq y^ dy..a.^iii, (TKKYipali tCj dcpv- libus obnoxios fore poenis praedicit?
KTCOV VTTOTTiail^ SlKaH ^pOttTTttf-^sAAiifftt.
Tlonica.TS otTy y.a^TZO^i ct^tou; t>5? ^sravoia^. Facite orgo fnicliis dignos paenitenti.ie.
l^iv, y\ ilq X^irov 7r'i<rii' yr^og q TovTCp, r^ des in Christum ; insuper evangelicae vitae
y\ ivayyiKlKy\ TTOKiTHa' }Cj uTrKag tu dv- ratio; atque omnino cuncta, quaecumque
TiKii/u^a T>) ct/t^^Tja 'ipya 7^ ^iKaioavvng ^
sunt peccato contraria , iustitiae opera quae :
F.
r.
r. 7)<i. I).
'Opai 'oTTOdg ivTixviTaTO. K'iav tIm davvi-
Tov avTU)v o<$pvv Ka.Ta.(piPii ^ iCj davvTsKig tum illorum supercilium deprimit inuli- ,
ik ovnaiv avToli (^aivii to, c^ 'A/S^aajW. lemque ipsis fore demonstrat carnalcm ex
^Sc&otf K^' T aapKa; ti ya^ y\ aapKog iv- Abrahamo nativitatem? Nam carnis nobili-
yiveia Cjru' i-)^ovTai ctxpiKil .,
ii ju.m Sia r tas quid eam habentibus prosit, nisi hi pa-
,
oy,o'iU)V Ep^.oiVTO a7ni^aay.a,TU)V •, f^ "^ '?p ribus moribus parique ac ])arentes virtute
TiKOVTCOv apiTni KaTOTTiv ; II yap TiKVa T fuerint? Si quidem Abrahami filii essetis,
' A(6paait.y\Ti,(pY\(r] ^POi avGsir 6 (Tft)T«p^ aiebat illis Servator, opera ulique Abra-
To, i^ya T 'A/3paa/A iTroiihe aV' r- c* «G?i hami perageretis. Morum vitaeque adfini-
Kj T^OTTOig aufyiViiav '(^itCi ^tbq' [laTaiov tatem poslulat Deus. Slultum esl bonis san-
ovv TO TT^oyovoKi iTTavxiiv dyiOKi Kj dya- ctisque parenlibus gloriari , et ab illorum
•So/s, d7roKt[A.7rayii3t^ 'j [JiaK^av 7^ c^j/ruJV virtute longe fieri. - Quod si haec ila se
k. f. 52.
K. r. L^ii. 1). dpiTrit;. — AKK' il TOVTa ot/rw; s^s/ , cpnajv habcnt , quomodo semen Abra-
ait iudaeus,
F. f. 783.
H. f. 155. iaJttTos, •wcoi 'iTi TO a'uriP[i.a "A/3flttajW hae adhuc muUiplicatur? Quomodo Dei ad
7TA«bl,'V£Ttti , J^) H WPO5 avTOV T <3iOV iTray- ilium promissio manebit quae ait, fore ut
IX LUCAM C.VP. 111. 113
illiiis semen miiUiplicelur sicut aslra caeli? yih\a. aco^diiana.i, « (pafJKaact ^Xy\'dvviiv
Atqui hoc , o iudaee. per vocationem geii- ctt/roi) to auipf^u, cog tcc arp* t oCpctvovi
tium factuin iri nos dicimus. Diclum enim Aia 7^ t idvcov ;cA«(7s&)?, to IbSaui' iipYna.i
Abrahamo fuit: in Isaaco vocabilur tibi se- j.a^ 77-^05 avrov t 'A/S^aaiw., oti ov 'la-uax,
men, multarumque genlium palrem te con- KA>)dnijiTa,'t <Joi cmima.' y^ oti 7ra,Ti^a. ttoA-
slilui. N'am dictio « in Isaaco » denotat aSk jQywi' T56ej;ca cts* 5mAo7 3 to c* laaajc,
« secundum promissionem. » Ergo muha- to ko-t' iTra.jjyia.v ovx.Sk ^a.TYip Ti^nTcti
rum gcntium constitutus est paler, vide- •^t-oAA&jv i^yoov , r Sicc Trl^icog ^nAovcrj 7^
licet Chrislo credentium. De quibus ahcubi 64/ Xpi^co- Jtj Tnp) avTchv i(pt] 5r« -diog, ;^
voce Ezechielis Deus dixit: et auferam cor ^.acpwv^s t If(^fXi«'A-*H^ c^icajaacaT kclo- * E/ecii. xi. v.
lapideum de carne eorum, daboque eis cor ^\av olvtuv t Xi^lvlw ok <^ aapKOi avTCov ,
Vel securim hoc loco appellat acutis- *H d^ivlu/ iv tovtois 6vo[j,a'(jci t to- a. f. 02. b.
simam iram, quam Deus paler ludaeis in- [luOTaTltu opyh, «y to7s 'lnSaiois izs-Jiviy-
tuht, propter ipsorum adversus Christum kiv 6 •S-fOs y^ TrctTKp, 7^ iU X^iro*' ^i^ws-
impietatem. Elenimilhs, bipennis inslar, (iiiag 'iviKa' iTnvriviyKTai yctp avToli coc;
impacta ira fuit. Idque nobis Zacharias pro- TTiKiKvc;, « o^yn- k} tSto v\ftiv tt^ocpmthc
pheia palefaciebat dicens: « erit pianctus Za^^ap^ac, ipavi^v i^o'iii^ ?^'iycov' * ""^
W^i • z.mI). xii 1
«amdem allocjuensHieremias: «oleampul- f^'iaq, «5 35^0? aOrMV * " eAaiay co^ctiav • Bier. xi. {c.
chram, bene opaca specie, appellavit Do- ivaKiov tco iiSii oy.aXiai xu^io? to oyoi^j.
minus nomen tuum,* ad vocem circumci- an' ilq cpccvnv '^^TOftY^^; avTY\<; dKM.fi9« Trvp
sionis eius accensus est ignis super eam eixr' ctvTvw jW.syaAw n •&Ai.xj,(5 irr' avTHv,
magna Inbulalio super te: inutiles facli Yi^^ncoQY^aav 01 Kha^oi avTn<;,it^ Kvpio^T
sunt rami eius: et Dominus qui plantavit 5'Jva[A,icov KaTa(pvTivaa( ai^ihahnjaiv j
le, locutus est super te mala. » Hunc sen- eV< ai KaKa- „ iU tovto \yi-\y] y^ t <Uf TOig
sum in evangehis quoque habere reputa- tvafy^ioiSTripl '^ avKttg cs^^BohtJv ovKiv
bis ficuhieae parabolam, quae infructuosa 1^5 ctKapTrov ttj ovk iv^vig iTi ipvTov, c^£-
malique generis arbor succisa fuit. Ve- K07rY\ Traoa diov' otAmv ov)t ik r pn^av t
rumlamen non in radice defixam ait se- d^ivlw Ti^diiitttf (pralv, aAAa 'zxrpoq r p;-
curim, sed positam ad radicem, id est pro- ^av, rov/ig-iv iyyvg «t^ pi^n?- ci^iKo-zonaav
pe radicem. Nam rami quidem decisi fue- yao oj xAa^oi, toj ovk cm, pi(^«5 avTvig dvi-
runt, non tamen radicitus efFossa arbor: /3o-Spsu-9-« to (^vtov <j'iaoo^ai Q^a^ to xa-
quippe reliquiae conservalae sunt Israhe- Td?^ii[j,[/,a t 'Io-pa«A, ;^ ovX" o\oppi^Q~>
lis, non ipse funditus periit. ciTroKcoXiv.
Tres hominum ordines introduxit bea- Tpla TayftaTa ilatifayi AuKag [ta- a. f. m^
^
tus Lucas lohannem interrogantes popu- ,
Ka^icg .,
-Mvv^av^of^a t 'Iwctvvx, oyJKng,
cut aulem sapiens medicus unicuique mor- ^i t(? 'fh<;-Yi[toi>v laTpog iKa<rci> t 'sii^dcoY
pa, ot/Tcog y^ o (Stt-aiTis-)i5 jxarw t o^- fcrl , sic fliain Baplisla siiigularum profes-
sionum liominibus ulile atque conveniens
<labal consilium:nempe populum ad pae-
vojay, i^iKaLXXnXu) (ppovHjWarj ;ce;)^Mi3^ ;tc- nilenliam accedenlem, muUiam carilatem
KiiiCBV Ti?\cova.ii j , t fi5 ay,ctQ'ci<.T^c, TrXio- fovere iubet: publicanis ([uomimis iniquas
Vi^lCti aTTOy.KilCOV o5cV TO;S ^f jM.»)' ff^^Ct- exactiones exerceant , inlerdicit : denique
TiooTai^ To ^M^btt ^auiiv , ^ayffo^pws J^- niilitcs ne quemquam vexent, aptissime ad-
bortatur, sed ut victu suo conlenti sinl.
ropulo autetn expectationc siispenso, ct cogilantibus
ev Tctt: xa aUToiv TTSpi TOU 'IwavvoE; z. T. X. oninibus iii cordibus suis de lolianne etc.
A.
K.
r.
f.
53. 1
isn.
Ot/Tu)5 rtv i^iayct.<^Oi «^ [^iyctg 6 'Lciyjt- Adeo admirandus magnusque erat Za-
F.
H.
f.
1.
786.
I.-.U.
p.'« 'JCtt/?, &)5 f(5 tSto V77jOvo'icxc, eA-Sf iVGWr cbariae filius, ut eum populus ludaeorum
T iBSttiwi' 5njM.b5. an a?a •zcws avT05 f'/« suspicaretur fortasse esse Ciirislum illuni,
Xpi5-05, K^ Oia '> T vojM.« (T;tia5 ^ctcpo- quem legis umbra delineaverat, et propbe-
/j^JOi^ 3f} 3ia 7rpo(py^Tci)v dy'iu>v 7rpox,iKn- t.ie sancti praedixerant. Quia igitur in hanc
puyfjiivoq- 'oT^' Q a-sJtt^ fij toi/to y^OFOiaj nonnulli suspicionem venerant eam ipse ,
^pomaSov TJVE5 , aTTOKiipn v7rO'X'ici.v , ^iono- praecidit, dominicali dignilati tamquam fa-
TiKolq a^ico[A,a,(7i cog ci>iST>i5 'O^^X^P^^' mulus cedens. Distant enini immensum a
(I^f^MTOV ^ap TO |tA£Ttt^() Gs« K^ dvQ^COTZCOV' Deo bomines. Quod ipsuni dici comperie-
>CCt't TTH TCtVTCt \itoVTCt T ISpOK IVpriaO/!^ /3tt- mus a sacro Baptista in.evangelica lohan-
TTTIS-IV i»' Tj; TtJ} T 'iWavVtH' fl/ttr-J/^jlX») (TU')'- nis historia, ubi sic ait: vos ipsi testimo-
^^ctip^' * ?(p« fiip aTa)5* " aJTOi Vfj(.ilg /.SpTV- nium milii perbibetis quod dixerim, non
piln , QTi eiTTQv coi ovK ilft^i 6 X^i<roi , dw' sum ego Christus , sed quia missus sum
ori a7r£S-ttA|i*fV05 fijM' epapoffQfl' OKiiva. „ ante illum.
WriX^/vaTo 'I«avv73c aTaci Xeya'V' fyo) ^.fv Rcsiiondit loliannes ilicens omnibus: ego quiilei!]
'A^ojpjivtt^ TOivL/y layTOi' otJ;t ovrct Xpi- Quum itaque declarassel se non esse
5-0)', ifh(^iPii KoiTTOv dTroSii^eif^Bi' cov ^ Christum ,
profert deinde argumenta , ex
fAct.^Silv, cog dfjiSTpiircv ri [tirci^v S^(pcti- quibiis discere licet distare immaniler a Deo
Vircti 3iov iCj dvQpdoTTCOV , SovAn it^ Sicmo- homines, a famulo dominum, ab eo qui
ra, T ;T^O/Stt5/^OVT05 0IX£T1>C«5, }Cj T GfO- servililer praeit ilium qui digna Deo maie-
,
TrpiT^cog dvciKaij(j7rovr(Q^' ilijXip VTrapyjjov stale relucet: siquidcm quum tania poUe-
roaoZr^ i](, dpirvw 6 fA,ctKapi(Q^ (BctTrn- ret virtute beatusBaplista, haiid se dignum
CTTM5, OVK al^lOV iCtVTOV ilvcti (pnaiv, OvJ\^ ait calceos eius, ut dici solet , altingere.
oaov ilTTilv T a'ZirO'5i^fiv r VuToSyiy.arcov Deinde aliud quoque argumentum profert:
ctvTOV' eirct tootoi5 irioctv d-^6Set'^iv ivQvi equidem vos aqua baptizo, ilie autein vos
ifhipip^' iyco fjtiv (BcbStrri^co v[ji,S.i vSctri, in Spiritu sancto baplizabit et igne. Unius
OKilvoi Q vfjtoii ^ct7rri(T<{ cv 7rviv[ji.cLTt dyico quippe proprium est superstanlis omnia
/^ 7rvp'i' [tivm yap }Cj iSiKcoi 'ipyov fVi '^ substantiae, ut Spiritum sanclum possil ali-
TravrcL v7ripK:-if/.ivt]i ovaicti ^ ro cnivctt Sv- quibus inmittcre , el divinae substantiae
va0'-9'ai Tl(Jl tO 7rviv[tct ro (X^iov, Kj Sactg eos qui ad ipsam accedunt participes fa-
(pvcjicog KOivcovovi d^^o^Dcttvetv c^ Trpoaiov- cere. Porro haecChristo inest facultas: non
rctg aCrrf cvv^apy^i 3 rovro, ov y^ A«- quod cam aliunde acceperit aut paiticipa-
.\|,iv
y^ jM-.-.&f^iv "r 'aretp' jTSpa TIV05, aAA' verit, sed ex suaple natura ac subslanlia-
oi'xo.3'ev 'Si ovcricoSaii tco Xpjr«' (ictTrril^^l litcr. Etenim is in Spirilu sanclo baplizat.
yap cv tiyicfi 7niv[ji.ctTi- •S'£05 oi;k apa fg-i Quamobrem humaiiatu-.n Vcrbum , Deiis
IN LCCAM CAP. III. 145
ulique cst , fruclusque subslanliae Dei pa- >6, Kd^TTOc, T^ ov(j'iaq T •9'JOi/ K^ 7ra^o5, o
tris. lam vcro postea etiam quam factus Cfav^&pa^JiVaj KoylQ^' aKK' 'iSpa, touto
est homo, id ipsum agebat, quia unus est '•u hri yiyovtv av^d^coTrQ^, ^ uc, cov vloi /ia^
filius cum unita sibi inefTabiliter et incom- Tjjs (ippriTcoi Ti T^ «5%O'0«TW5 ivccQiianq
prehensibililer carne. Et quitlem quum an- ctvTu act^x.:i-
^ yovv 6 jWaJcae/05 ^olttti-
tea dixisset beatus Baptista, nc^n sum dig- ri5 TrpoiiiTrcov ^ ovx, ilfxl a^ioq ^ 'ivct KvGlo
nus calceamentorum spiiaerulam dissolve- T cj:pce.ipo>rrloct t vTro^ni^arcov <
ovrco \ ilco-
barbari solent) statim addidit: hic vos ba- ha^hctpoi j TrpouiTrnviyiciV ivbvq- c^ vfiai
ptizabit in Spiritu sancto et igne ; et pe- f6a7rriG<l cv Trviv^ctri dy'iei) y^ vrt/pl , jCj ttc-
des sciHcet habens et calceos. Neque enim dag JnAovoTf J^ VTTcSnf^ctra i%'t>v ov ydp
quisquam sana mente praeditus dicet , Ver- roi (^am rig av, i'lyi vovv
"'X'^^ -j
^^ adap-
bum nondum incarnatum , neque adhuc x.(Q^ coY Xoyoi; }tj ovttoo '^vo/jS{JOi KaQ'
apud nos versans ,
pedes et calceos ha- «(«a?, TToOag ii^^i K^ V7roSri/A.arcf riAA' ori
buisse. Sed quia cum Verbum factum est T-s^^ovJv av^dpcoTTog, 03^"' to ihat -diOi ovx.
homo , deitalem suam non amisit ideo tunc , dTTCoKifjcV, ctiY\pyyiy.i •zraAiv k^ ovrvo ^io-
eliam Deo digna operabatur, Spirilum tri- TrpiTrtJoi, ro -TrYivy^a. BiSoui; rolg 7n<rivs<Tiy
buens credentibus in eum. Idem quippe itg avTOv riv yap cv ravrio ^iOg ri 0^0(1
Deus simul eral et homo. Kj avQoco^r^ 6 avrog.
Sed dicel aliquis: iramo potius Verbum 'AAAa vai cpnaiY ovipynKiv Koyog ra
Deo digna faciebat per hominem de stirpe 3i07rpi-zs-n §ia T c/>c (r-oiripi^ar©-' d.afB'iS-
Davidis ortum. Atqui haec tibi dicenli nos ovKOvv dYTipovjLS^j aoi ravra Kiyovri, t
opponemus lohannis verba, qui ahcubi ait 'lcodvva ra ^n^ara- s;pn yap Tra Trpog Ih-
ludaeis: « venit post me vir, qui ante me Saihi' * ''•
OTT^iaco ftH 'ipyirai dvnp , 05 Sju.- loh.I. -27.900(1.
factus est , quia prior me erat et ego il- , •ajoctrSsv jtta -^srovsv , OTi ^rpcoroi iwa, Kctyco
lum nesciebam. Sed qui misit me aqua ba- OVK Yi^yiv avrov dW 6 'urifA.rlag [/.i 8a-
ptizare, ipse mihi dixit: super quem vide- 7rri/HY c* voaTt , avrog y.oi it7riv i<p' Ov
risdescendentem Spiritum sanctum, supra- av 'i^yif KaraiSalvcv ro '^vivaa, iC |t,i.5vov
que eum manentem hic est qui baplizat , i7r' ai/TOv, C«2-T i^^ty iSaTrrii^coY cv Trviv-
in Spiritu sanclo; et ego vidi, et testimo- [^an uyico- Kocyco 5ai^tt;ca Kj f^i/J^rvfirKa,
nium perliibui quod ipse Dei fiJius sit. » on Gsci t \Tiov loov j aa^pwg
S5"'V Viog .,,
se factum adfirmat, et sibi esse priorem, siYat zspcbrov avrov ^ 'Ds-povTznp^ovTa dn-
divinitus nempe praeexistentem ; prout a AovoTi bi.KOig, Kara yi ro 7rap avrov aa-
Christo ipso iudaicae turbae dictum fuit: (^cog ilpnix-yov rolg laSaicov Snftoig- * dftiiy
ante quam Abraham fieret, ego sum. Prae- Xiyo) vfjciv., -zirpiv 'A/Spaa^ "^ijiSvci, iyco
terea mox dicit descendisse in ipsum de itfcf itra Trpog rovrco Kj Karatinyai (^yiatv
caelo Spiritum. Num forte in simplex in- iTf' avroY ro 7rviv[/.a cP ovpavov- ao' iTri
corporeumque adhuc Dei Verbum descen- yuiA.vly Kj aaa^KOv 'irt (^ t -diov Aoyoy
disse aiunt Spiritum sanctum? et Spiritus Kara^nvai (paal ro os-viVfJi.aro a^iov; J^
W fSl / /r\ \ ' rsi 55.' /
sancli datorem, Spirituni proprium parti- r T TTVivaar^ifr' '^cpnyOY .)
t loin KVivfA.a-
cipare adfirmant? Quid ni illud potius ad- Tog fiin^xcy d^ro^aUaatv ; « jWaAAov d-y.ilvo
vlli T -dsov Ki TraTPO^-, &)? avTOi (^ifj^ap- csse solumquc ct vcrc patris Dci filium,
k' f'"i37
"^
rCpt]Kiy 6 iA.aiiaoiog /3ct^Tir«5; 'PnTiov Xj ut idcm tcstalur Baptista? Scd alia quoque
iV. r. lol. ovTCog- Tay^a ^'^
Tyi r Tryivf^aTog at^f^aaia.j oxplicalioprofcrcnda cst. Fortassccum S|)i-
T T TTvpoi; sux.iSytrriv 6 jU.ax.afli@o (iaTTTi- litus AocaJKjlo, if;nis mcnlioncm copulavit
5->i?, ovx. cv TTvpl ':za\Ta<, ^a-7TT\.<^%YiacSmJ\ Raptista , non ut omncs nos baplizandos
h!'tym )i^a? ^ia Xoirot/, aKXa t t -uiViv- forc igne pcr Christum adfirmaret, Fcd ut
fji.aTog c/icyHav r I^cdottoiov ^ia t^ t 'osv- vivificam Spiritus operationem, ignis vo-
poi o-MM-acr/as <TnfA,aivc>)v ok y^ c^ J^jpcpK cabulo significaret. Nam pro diversa in
TTioi TO v-odOKii/iM/jov cj/fp^s/as , Sj^-popai subiecia re operatione, diversas sumit unus
kaix^avii TO iv 7iviv[^a rai TTPOcryiyopiai. Spiritus appcllationcs.
A. f. 50. '"l5ot) Q (pncTiV 6 jwa>£.a^i@~> (BaTTTi^yig, Ecce autcm ait Baptista, a Cliristo ul-
^- \:
\f^ Xp(<r« ^Jgi(pipiiv 0)5 SiffxoTVi r aAwva , tSto pote domino differre aream , id cnim signi-
ya^ c>nfjt.aivci to aJToD ^ i j- ovtco yb avTyiv ficat « suam. » Sic autem illam purgat, se-
>ca'&aipii, §ii?'ai )u Sj^->cpivu>v dTTO T criTii parando scilicct et discernendo a tritico
8Dav(ai5 j/cT^co/^ii^c-.v at;Aa'(5, TT&^os Q ^oij'/- inslar , caclestibus cellis infcratur; flam-
cS^^ojMv, flp/i^^c* 'p'o^ov rt;7-0Tiva;j^-&svTa T mae autem esca fiat, palcae instar excussus
aSiKov fjciv yciP triTog, (pna/, elg «•ssoGm- homo iniquus. Nam triticum , inquit, in
- . y.rtv i}ay.o[j!,i!^iTai .)TiiTi^iv da^paAiiag cipi^- horrea convehilur , id cst Dei tutela dig-
rai T^ zsa^cc •&«oD, (^iiSovg Ti ;tj (^v\a>cy\g nuni Iiabctur venia, cuslodia,
, et caritate:
yj dya-n-ng- ro yi y^nv tt;:^t;pov log a^y\<rog at palea %elut inulilis materia , igne con-
H.' f! i.?s.''i>.
'^^'^ > ^aTravaTai (o.). "ax.«£ q ri Xj sumitur. Audi quid cliam per Hicremiam
'^^P^^
H . f! ics! b! Sia '\iPi[A,iii * (pnah 6 6f05, avy>cpia.v tt^q- Deus dicat, prophctas cum pseudoprophe-
(<i;iTa)v 7ij ^'/jSo7rpo:pnTcov 'cooiovju^oog- ri TO tis contendens: « quid palea ad trilicum? »
ax^pov Trpog t atrov Wynv n >c'd<fo\oyia ; nempe vanitas ad veritatem. Etcnim Dei
TT^og T rtA)?Gfiav- o [x^iv yap -n-apa (jioZ Ao- sermo nutrientem apprime vim habet; im-
yog, ZoOif,i.coTa.Ti\v 'ixi '^ ^vvaft,iv o j t piorum vero pscudo-magistrorum sermo
dvo<ricov ^(<65o5:5a<Txc£A(D>', ivSja^ovTTTb- quum fragilissimus acerosusquesit , nullam
TaTcg Ts y^ d-)ivp!t)^yig v-Tra^x'^^ "• °^^^ P'**' audicntibus confert utililalcm.
ro/? d>cpo(afiivoig v^^ttouI t ovytaiv 'S).
(1) Hoc loco divus Thomas in cateua habet latiue aliud frapmeutum. « Cyrillus. Per hoc auteui quod
» subdit: et penuuudabit aream suaui ; desiguat Gaptista ecclesiaui pertiuere ad Cliristuin quasi ad do-
» niinuui. »
(2) Plus aliquid legebat D. Tiiomas in catena. < Cyrillus. At paleae lentos et iuanes siguant, et quo-
» libet vento peccati veutilatos et volubiles. »
(3) Ad V. 19. seqq., ubi Lucas meminit Herodis Baptistani carceri tradenlis, anonymus quidam in-
terpres in eodice B. f. 39. b. haec aduotat: 6 lixxdpioi KugiXXo? tou ''Hgt'Sou r/ ryj i^ij.ri-/-la. o-Jx £V.=/.tvi;'ffS>!- oJixai
£;' xai iyu OTi jn^trru^^ uHs xslrat' £.' yaq fivrv.XsiVS-'? 6 *Iwayv>j^, ttu; s^aTrn^iv ; oC yap ^(J^fx;-/ otCrov sy/.\ii<7^ivra
/.ai airoXoSsvTa , nKsmSiyra: bcatus CyriUus Herodis iii explanatione non me-
zai aJSi? iy/.Xsia-^v/ra xx!
minit. Reapse et ego iiidico , ex abundantia lieic poni. Nam si lohannes iam in t-inculi.i fuisset , quo-
modo nunc bapfizaret? .\e<)ue enim nobis constat, il/um in vincula coniectum , jmstea liberatum; rur-
susque carcere conclusum , et necatum. Videmus erso ab anonynio testimonium praeberi coinmentario
Cyrilli in Lucam. Videmus item Cyrillum reapse nuUam heic facere llerodis inentioneiu. Ceteroqui ad
captum toiianueiu quod adtinet, satis crit lieic docti Calmeti adnotationem adscribere /ioc nonnisi multo :
post conlitjit, nti ccteri cvcuujeUstae narrant. fhum autem est Lucae kic omnia describere quae ad
Jolianncm spcctant, anle quam ad reliqua cjradum faciat.
IN LIXAM CAP. III. 147
Configil auten), qmim bapti/.aiefur nniversiis popnliis, 'EyiVjTO Si iv ru pa)rTi<rS'^vai uiranrci to'v Xajv v. 21.
que nostri causa purificans. Sanctum enini v^(i.Ta, Ki J4ciGttipft)v civra. vttsp «/^S^if" afiog
sanctorum est unigenilum Dei Verbum. yap i^iv dyicov 6 [^ovo-^tii ra -Sfoi) Ac- \
Cerle lesus sanclo baptismate non indige- yoc,- Hj Qvx. av a.vroci i§zii-dn t^ dyla j3a,-
bat, ncque remissionem peccalorum con- TTr'iau,a.rOi^ ov^i (ipiaicci aA^Ticov rvyuv .,
sequi, quam nos per ipsum lucramur: nam 'vixnri^ r](^Ui Kip^ct'ivofJ^j Si avTOV- 6k t
nos cx plenitudine eius cuncli acccpimxis. 7rAY\aco^aro<; yao avrov «jU.s/5 Travric; iAa-
Et procedit quidem de Deo palre sanclus ^o/Ap- OKTTooivirai fjiiv yap ox r ^iov (c,
Spirilus, nihiiominus filii quoque proprius varpoi TO TTViv^a ro ayiov e?' 3 y^ 'loicv
est. Saepissime enim dictus cst SpiritusChri- T vlov- Jt^ yovv iipArai zoKi:<^ ay^ov Kvivy.a.
sti, is qui de palre Deo procedit Spiritus. Xp(5"0ti , tO OJ4 T %iO'J /tj 57-a'^OS C/y.7! O^djQ-
Teslis aderit Paulus semel quidem « vos
, : /jS^ov TiYivfAct- lu fj^rvor.aii >^iyu)v Y\aZ-
auiem non eslis in carne, sed in spirilu, K0<i TTOTi fA.iV'
""
VIJ,:]g Q OV>C i^l OV actPiCl ' Roin. VUI. ':
siquidem Spiritus Dei habitat in vobis. dW' iv TrvivfX-ari., StTrio Trviv^a Xpt<ri ol-
Quod si quis Spiritum Christi non habet y.il Iv uf/Siv il Si rig Trviv^a Xpf^ov ova
hic non Et rursus: quia vero eciv avrov- TrdKw * ori ' f-i'- iv. 0.
est eius. » « ^X^i^ C§LT 0!;;: y^
in corda vestra clamantem , abba pater. » T vlov ili rag icapB'tai Vf^m nodi^oy, d&Ca.
Ergo procedit quidem , ut dixi , de Deo rrarnn- ot;;to£v OKTropiVirai (Xiv .,
coc, «cpMV ,.
patre Spiritus sanctus , verumlamcn ipsum C/H T -diOV Jt^ TTO^Oq TO 7rvivf*.a TO a^iov,
suppeditat creaturae, dignisque dat nalu- yopY\y{i Si avTQ ryi >cr'iaii ySj SiScaat roig
rahs verusquc fihus, unigenitum Dei Ver- a^ioii log (^vait ri yJj aKn^&cbi; uio$ , ^ovo-
bum, patris gloriaexornatum. Quamobrem y^vng avrov Ao-j/os, >^ rolg f Tra^og d^ico-
etiam aiebat : cuncta ({uae habet pater , [^aai ^JaTTOiTTOov y^ ySvv i(j)aa>i.iv TP.avra • loh. xvi. v,
mea sunl. Cur itaque baptizatus est, di- oaa. svsi TTarr^p,, iu.d ccr ttco^; cvv i3ct-
Dicimus ergo, non eguisse Dominum san- y^ (pttjw.£V, ort Qvx, i)v Iv p^ntx. f dyii^ j3a.-
clo baptismate, sed nobis pro sua carilale 7iT'iau.aroq >cvpi0i^ ISov '^ vffuv iTnvoyias
des abluimus, tuin sancli Spiritus partici- 7T0V T i^ duapr^iai d7TOYi7rro[/.i-da,) xar x-
pes efficimur , divinae naturae communica- ttKhtqviAp q k^ t t «)'/« 7tVivix.aroc, y.i^i-
mus, et adoplionis graliam consequimur. £(v. J£j Gc/as (^vaiooc, d7ToriKQV[/.t(ia KCtvco-
Necesse itaque erat, ut patris Verbum posl- Yol , /j^ T T^ vlo^iaiag KipSaiYoji^ Xapiv riv
boni cuiusvis operis exemplar nobis et tra- VTT^^Jilv ovic d7Ta'^iu>aavTa, TraYrog dyaw
mes Ergo ut ipsam sancli baplis-
fieret. 7rpdfu.aTog •jTTOrvTTCoaiv '^vi^ >u oSov jva
matis vim cognoscamus, quantoque cum roivvv [A.d^jCoy^ y^ avrnv t SvYa[/AY f dyta
emolumenlo ad hanc gratiam accedamus &a7Tr'ta[Ji.aTog, y~j caa >ci^Sa'iVoju\j tyi rOiCL-
roi a.VTOi-) y^ ^ciTrTirr^ug '^sPOGivyjru.i ^iva. liis oral;ul lu nimirum, diloctc, cogno-
<rv jW.aG)is, rt^asinrf, cri TO~i<; a.iza.^ir^ kcitu- scas his qui sanclo baplismalc digni t'uc-
Xe<5"05' * tiiza^Tt o^^iiy-di r ovpctvOY dvia- Dixil cnim Christu.s: « deinceps \idehilis
^OTct, v^ Gsu' dyyihii^ t 9'foi/ dvctQctivov- a[)crtum caclum, ct angelos Dei asccnden-
Tag iCj KctTctj3ctivovTctg jctj t viov t dv-^^oo- lcs et descendenles supra filium hominis. »
-ui-j' «e yaP i^.iai riSv] -^xio^iiJi-vtii d^zso^iSciy- Tiiinquam unum iam grcgem esse dcmon-
jwsfHS T^ Ti avod <t. T^ itaTCi) , ;^ syo5 asjaffiv stratum sit , supernum atcjue tcrrenum ,
fji.h oi/'pavo5, <juvyt(pQr\ q to/s dy'ioig dy- caeh, et sanctis angelis consocialur homo
yiKoic, iixi yng avbpwcioi- Kxrcfyn^ponriKi lcrrcstris : descenditquc iterum Spiritus san-
3 K^ To uivivfA.ct 'aaXiv cog Iv dTsap^xyi th clus tamquam nova generis nostri facla in-
^sy8S v\/u^ ddjnpct- jC^ cog Iv -sipcoTO) Xpi- choatione; et primo quidem in Chrislum,
^Q> , oiKOVOftiKciig ay^ ictvro) fA.ciXkov , dXK' qui non tam sibi quam nobis ipsum re-
yif^lv yi ctiiTO Si)^of^iva- zsavTct fccp iv avra cepit: cunctaenim in ipso et per ipsum
Ti y^ St' ctvTOv TriTrAaryiKctiijS/j- olKOVO[.ti- adepti sumus. Eximia ergo dispensationis
KCl)TCtTCt ToivVV U'ZO[^..iVil /a3' Y] Jt^^ TCt dv- ratione nobiscuin Chrislus patitur res hu-
OgM^SajVa* |-ZJ5(, -mOV KlKiVC>)IJ.iyOV 6'^.Cft.iUct..^ manas. Ahter enim quomodo ipsum eva- ,
Kcti roi TO ^Avipig 'cyovra. (iHKCog ; tzov ctuv- cuatum vidissemus, elsi tota deitate ple-
i-czrca^y^^irjiv Mjw-Tv. il /AH Tfj KaQ' y}f.i.cig 'uircc- num? Quomodo nobiscum paupcr fuisset,
•z^ew-vj.JiT §o^a.v yifovi yap n/i^' d-zsa^yyi , verus ; sed ut ad nos hanc gloriam trans-
y^ •^pcoroTOK^ ^
•£, Si'jTip&' ASdu,' Sia mitteret. Factus est enim inchoatio nostra
Taro ev avro) 'czavra Kctiva ye-^on^rti Ki- primogcnilus . Adamus. Propterea
et alter
yirai- dizo^vadiL&iJOi q -tZu) iv Wday.. aa- cuncta in ipso nova facta dicuntur. Alquc
Kcticoaiv , T iv Xarw •Kaivoryira. iziTzKov- Adanii vetustalem exucntes, no\ilatcm in
Ty\-ActiA{j. Christo adepli sumus.
Ucscendit Spiritus samtiis.
(^erai.^ -o 'mvivits, Kct^cov ( aCrog ycip 6 tur duni Spirilum recipit (ipse enim po-
,
uyid^coY i^riv.j aKKcc Kt^' o 'mcpvKiv av- tius est qui sanctificat) scd quatenus ho-
•S-ow^zc^^j. . :.
••'
mo est.
IX LCCAM CAP. III. 149
fcl ipse IfSlis eral iiicipiens quasi aiinoriim tiiginta. j^ai u-J-6; -h i 'Ivio-cu; tJo-si l-m ToiazovTa d^yiy.r^oc.
f.
7!)7.
IS7. b.
dilatam in longum et ullra debitum tem- (Ba^zsriaiA.aroq x^piv elq ^ay.pav £) vmpu)-
pus baptismi gratiam. Xamque in primis pov dva^oh-AV '
i
/ uaMara jjch yap olIx.
numquam tuta spes est fore ut quisquam da(pa\r]g r\ ih-ziiq ^ il y^ t olKiicov r'ig o^h-
sui proposili fineni consequatur. Tum ct- Tiv'^erai &i;?^^[j.aTcov c/K^i^ny.oroq q wa-
iamsi forte in vitae termino scopo suo po- Xtv eig reAog avrco tS ffJCO^aioD, tlyiai^ercti
cetero talentum domino perfert infrucluo- Secmoryi '^'ripov , ov^ev l^j^ipyaaa&z^ a-^o-
sum , in quo nihil ncgotiari curavil. Kaaag avrco '2 .
Ileic mecum observa hominis naturam, 'EvTaSGct jwoi lB\i7re r t dvSpcoTra (pv- A. t. 72.
C. f. 112. I).
nem. Complelum autem in nobis est, ccu 7rve{jfi,arog* fjc-d iTrt sociaa.v aupx.a' -imrK^fi- ' coil. C. me
(lo.se caTgo;
primo in Cliristo id quod erat promissum. ^corat '3 itg rtpi,ag log cv 7rf>a)Tcp Xpir^) to
Et priscis quidem hominibus ulpole ad , i7rnyyK\pi.ivov tCj Tripi fjt.iv 'r dpyaioripcov
corporis voluptalem incontincnter procli- dKaQiKrcog C4cx.i)f.Kii<.om>v elgcpiXoaaoyciav
vibus, dixit Deus: non pcrmanebil Spiritus 'ei^n onn Qeog- * ov fj<,ri KaT a[jt,i'ivr\ ro i^viviJ^a
et sanguinis iihi sumus, sed {>atrem [^otius ncofj^ H ovKirt aapycog y^ a'i[*,arog ny.va,
(2) Apud D. Thomam iu catena Cyrillus reliqua etiam versiculi verba explanat sic. « Cyrillus. Licet
" tamen Christus secundum carnem careat patre, suspicabantur aliqui eum patrem habere; uude seqiiitur:
" - ut putabatur, filius losepii. - >
150 S. CYUILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
cpoli .. Kcc-dHi ictVTOv ilg Kivcixjiv, Si^^iTcci slerc , ad exinanitioncm semel demittens,
TrpcoTOi TO TTViv^a.^ )ccci Toi T 7rviV[xa.T0i primus Spiritum recipit, quamquam dator
SoTYio VTira^yjjnv avTOc,^ 'iva h^ £/5 H|M.a5 'io- ipse Spirilus sit, ut ad nos quoque per ip-
;j^HTai Si' avTOv to d^io)fA.a, r^ -^ tt^o? to sum dignitas redundel , et communionis
ay lov Tivivy^a «.oivcoviai « ^«^ir toiovtov cuni sancto Spiritu gratia. Sic enimnos fere
Ti ;c^ naSAos SiSaaic<l «jU.a5, Aiyuiv -zn^i docet Paulus dum et de nobis et de illo
Ti avTov y^ Yif^i^-
* Tg yap (lyia^cov y^ dicit: et sanctificans et sanctificati, ex uno
0} ilyta^o^^oi, c^ ivoi TravTii- Bi' nv al- omnes. Quam obcausam non erubescit fra-
Tiav ovKiTraiG-)(yviTai dS^^povi avdsir x.a- tres illos vocare dicens: nunciabo nomen
AfiK, ?<.iycov * dTrayfiP^Sco to byO|Ua (Js Tolg tuum fratribus meis. Quia vero haud om-
«JfAcpoIe jt*«- iTTciSri yap oAcog ovx. iTnai- nino eumpudet fratresnosappellare,quan-
iT-)(yviTai KuKilv Yif^ag dS^povg, did toi to doquidem similitudinem nostri subiit, id-
vTT^-dilvT Trpog r][A.S.g 6f/..o'icoaiv, Sia tovto circo nostra ad se translata inopia, san-
T Ji/y^ 7rTco)(^iiav ih lavTOV [^iTa^iU, dUd- ctificatur nobiscum, quamquam ipse crea-
^STaj ^a' n^5^J', Kai TOi T KTiaiv aTraaav turae omnis sanctificator esl; ne humani-
dUd'(\i>v avTOi,'ivai.i.y\i^aivy,TaiTO f^ dv^^co- tatis modulum repudiare videatur , is qui
7roTt\TOCi<s^hcf.iTii/.S^oi;f^i'^ov,0'^d7TdvTCov universalis salutis vitaeque causa , homo
aiOTVtpiai 'ivina £, 'Ccoyii^ dv^^coTroc, -^hi&w, fieri non detrectavit, nobisque quaquever-
y.yt <pvycov ,ySj a/ 0[/.oid)ai:l Tri TT^og i}[A,ai 'j^uo- sus similis, uno exceplo peccato.
/^\voi y!^ Tfccv OTiiiY, Sixot' /*ov«s d[jcapTiai.
Kai -oysro iv iu wvsui/iaTi £i{ t))'v 'sfnjJ^o'/. Ef a^cbalui' a Spiriln iii «leserliini.
A.
K.
f.
f.
72. 1).
4i.
To •j/a^ hycTO , ov to dvricpipiTo jU-aA- Vocabulum « agebatur » non tam heic
H. f. 220.
Aof i<riY , ctAA' OTi Siiiye y^ l^MoXiTiviTO- significat defercbalur, (juam versabalur at-
KaTeima[A,i-Qa ydp 7r« y^ y\[*,i1i avTo] Tnp} que habitabat. Solemus enim nos quoque
TravTOi ^covTOi c* i^nKiia ^ XifHV Siha interdum de quolibet pie vivente dicere:
TV^ov K.a\u)i iavTOY aj <{• iTZoKinviTO Toi ille quidem bene se agit. Versabatur itaque
VVV KveAl^ CV TJ) ipy,[JI.Cp^ cv tm t^ksi;- Dominus in deserto, in spiritu id est spi-
[XaTi, TOVTi^i 7rvdj[AaTi)CC0i. ritaliter.
Kai ouy. s^ciysv ouosv S' raij '^iJ.spa.i; 5Xc('vai;. Et iiilill maiulucavit iu diebus illis.
f. 14.
leiuiiavit itaque Dominus, nihil escae
H. 221
f.
TiAcoi Tvi T aco[j.aTOi }:^icL SiSovi iii ^o- omnino corporis usui suppedilans non :
®MV nic avTO; vy\<riiai TrpoaSio/j^ci , dA?\.d quod illi ieiunio opus esset, sed ut nobis
TVTTOv vcclv Tu KaQ' iaUTOY ili VTTO-^a^A,- suosactust\'pume.\emplarqueproponeret,
[^ov dvaTi-dih^ y^ ihiova -«roioiy/iy;!^ 7^ et imaginem deliiiearet agcndae apud nos
Tra^' y\[.c'iv cJ^ai^iTov Kal Ti^av[iaa[iivy\i selecti admirandiciue generis vitae. Unde
^toiiii- TTO^div 5S ytv ilBivai GW- ivi} t^ ^jJs, enim didicissenl tcrreni homines, vilam in
'cTi TO T ipy,[^oii cu^iTd^rcq ^wi^^ov av- deserlis aclani utilem esse vel necessariam
To'ii dvayKahv iii acoTnpiav; dTxro^pv-
y^ saluli?Evaduntenim, tamquamexfluctuum
Toxji ydp 'coaus^ KJ[,cdTCov 'CdKy\i, k^ t ii- lempeslale, dc vanis praescntis vitae solli-
KaJ.u^i T TrapLvT^ Bia «^^za^ra^T/^, k]
ciludinibus, ac propcmodum ut b'jalus lo-
IX LUCAM CAP. IV. 151
eius est. Demonstral ilaque his qui ita vi- ^vovTa.1 rui Kza^co vavrct Tct a.VTOv- Si'i-
vere constituerunt , necessariam esse con- Kvvai ro'ivvv roli «tw ^yiv i\0[MivQii^ dva.f-
lincntiam, cuius ieiunium fruclus est. Sic Kctietv oviav T iyKoaTHctv , «? v«5-f.'a y.up-
enim superabilur tentalor Satanas. Te quo- TTog- MTT«-9->i(TSTai yap ourco '(Znpk'('odv o
(jue igitur oporlet primum vestiri virtute i^TcLva.^' y^ (Ji ro'ivvY Jf( uTPoriPOV ivSv-
ex aho , id est participem fieri sancti Spiri- aaSt^ T c^ v-^sg SvvafAiv , rovri^i jU.sto;^ov
tus ; postea vero exoptabile , et summi apud rtTTOjpttv-anvai T aym 7rvsj[JLarO(; ^ 7ij rors
Deum prelii , deligere vitae recfe gcrendae tW a^iip'X<rov r^ TSTip>i|M.svnv 7ra.pa Sio)
genus. Tunc spiritaU fortiludine instinctus Kci,TOp-&ovv iKiSrcui '(^uinv' ron rai iprifAiii;
deserta loca requires: tunc sancte ieiuna- x*TaAt7\|,)i (Tvv dvdpna. 7rv^[^a.rix.ir ron
bis, voluptalesque mortificabis, et tentan- vng-ivcryii dyicoi ^y^ Karavix.^wjitg rag t)So-
lis Satanae victor evades. - Ecce unus de vai , y^ KPSirrccv icjn r Tret^a^^ovrog crctTava.
certantibus fit, qui certaminum est mune- — 'iSoV "VS-yO^^fV iV Toli d^&AoZcTiV 6 d-&Xo- A. f. 7;i.
rarius, ut Deus; coronam oplinet, qui san- a-rng cag (Jgos- ev roig <ri(paviif^ivoig , o raq h. i. 221. i).
ctorum capita Coronat. Videamusitaque lu- T dyiCiiv <ri^avci)V y.irpaXai' 'l^cOjuS^j to'ivvv
ctae arlificium, diaboHcae mahtiae chidem. T 7ra?\.ai(JiJi.dTcov ro ivnyjh-, '^ r ijd^o-
Quadraginla exactis in ieiunio diebus, po- A8 (7x.aiOT«T05 T cha^^O^ihv riosa^ay.o<;-'y)q
slea esuriit. Atqui ille is est qui esurientibus ih v«5"t'*v SaTravti^diiCTng «jU.Sjoa?, t/5-f^ov
cibum suppeditat: ipse immo est panis de i7n'iva(Ji' Ka'i rot diScoaiv avroi rolg Tret-
lor. Sed quia oportebat eum qui inopiam « T oAuJV av^radic,- iTzei^n '^ TrdXiv i^nvT
nostram non fuerat aspernalus, ab huma- Ka-^' H|t/.a5 TTTW^fiav ovk dTiu.uGaYTa., t
nilatis terminis prorsus nou excedere, per- T^ dY-&pc07r6rnro<; [^i^cov [jt.n ilaaTrav cItto-
niijit carnis naUirae, ea quae sibi conve- {poiTav, (jvyKi-^copnKi rti 7^ aapy.og (^iiaA
niunt requirere. Hoc modo ipsum esurisse ^nriicrai ra lavrnc,- ovTCdq avTOv 7rHvdaai
dicimus. - Quum
iam ieiunasset v i- salis , (Pxpi.iv,—NnTiv^ja^ yi [^nv d^^zo^covTox; k^ .^
que Deo congrua carnem sospitem absque 3vvd[/.it Bi07rpi7ril ^ ttotov y^ airicov diya r
potu esuque servasset, vi\ denique hanc adpKarnonaag dSi'l(pQopov yiip'inai ttoAis ra
sivit quae sunt eius propria pali. Dictum oiKila 7ra{iilv avrnv TTHYnaai yap KifH' y^
est enim Ouaniobrem? ut egre-
esurisse. 5ja TTOiav ahiciv: iva di' d[/<polv ivri^yjuic;
gie ex ulraque re, qui Deus simul et homo •S'cos ri o[Ji.ov y^ aY-QpcoTTog VTrap^^cov .^
fh-
erat , cognosceretur unus idemque et di- , ytvooaKnrai «15 y."., avrog JiiAovot(,j^ Gfi-
vinitus supra nos , et humanitus nobis par. Kihg i;x£^ «ftas, y^ Ka-&' Hjaas avGpwxivws.
Di\it auteni illi dialjolus etc. Kaj cTr=v auTW 5ra|3oAoj x. r. X. v. ;j.
Deinde accedit tentalor Satanas, auxi- EiTa Trpoaipyirai ^rnpa^/^cov aaravai' a. f. -3. b.
-
. : ' i ^ B. f. 45.
Harem veluti improbitatis suae famis pas- avviPyov mcwip t iYiiam avraSuaZoTnag, h. f. 22». b.
sionem fore sperans. Saepe enim is prae- ro TOv Aijaoy Trd-dQ^ 'iai^zii c^poSoKcov'
valet , dum nostras infirmitates , suarum Kariayjjii -^ nfjf\^ TroWdKig, rag iv n[^lv
ces. Exislimavil ipsum protinus accursu- rov aKi[Jt.[Ji.drcov nroi 'fhyapni^arcov ivo-
rum quo paratos panes videret. Dixil igi- [t.i.aiv avTov jto/,«.m5 ^^i^rjiJav t&) (iovM-
tur: si fiiius Dci cs , dic ul hic htpis panis Smj\ •z^^KnyAVHc; iS-lv d^rag' 'ipn yovv el
et sanctorum uni : neque tamen suspicione rog yivnrai' xpoTJop^^fTai |^5V, iog dv-^^co-
152 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
Tro) icoiYCt), k} «5 h) T dyicov ^A«v vTro- carebat, num is forte esset Cliristus. Qua
57T0S «V, U.M apa, TTWi avTOi; ih o Xpiror ralione ilaque id cognoscere nilitur? Cogi-
73o)g QVY «'dsA>J(T« toDto iA,a.-dih ; hivot]<jiv tavit di\inao polenliae effectum opusquo
«5 ^iOTraiTToZi la^^voi aTroriXidiJi-a, >tj io- esse, naturalis rei alicuiusiu aliud quid sibi
yov sVi, to jj,ira^iiaai ^pvaiv fi5 OTrip ova extraneum, Iransformationem. Nam talium
«y -diog yap ^v o Troim ravra }Cj fji.ira- faclor esl el immulalor Deus. Si ergo, in-
ax,iijaCm ( i )• ot/xoSv av toDto (pntr; •j/svm- quit, id palraverit, prorsus hic ille est qui
rai , avr'o(i tth Travrodc, c/Kiivo(, W\v -, o r^ t^ adversus polentiam meam venlurus expe-
SjM.«5 BvvaTiicti i^etv Ts^oGSon.w/Jlfjoi;- iav clatur. Quod si minime hanc transforma-
Q IA,Y] fjLirajSaM ) ospoi avSpcoTrov iX^ ^ ^^ tionem fecerit, res mihi cum homine est,
«wo/Si/2AMx.£t T (pc,5ov, }tj T KiY^vvcov rt^rwA- metum abiicio, et periculo liberor. Propte-
KayiA.ar Bicc rovro Xpi5"05, an ^y\ ilSccg rea Christus, utpote beluae insidiarum con-
T •S'Hp(» T crxs-ar^, our« f^ira^iQKimciv ,,
scius, neque lapidem immulavit, neque se
ovri jttMv s<p« jM'11 ^vvaSrt^ rovro 5§av, Tnynv id agere posse \el nolle negavit; sed et il-
ft« i^iXnv aTToaiiirai j aaAAov coq o;:^A«- lum tamquam importunum, et rem tam-
pov }^ ^t^rrov Xiycav, oCnc Itt' a.frft> (jcovco quam supervacuam repuht, dicens: haud
tCriCSirai av-^^«7r@o, toJtS5"iv iav o •9-fo5 solo pane vivet homo;id est, si Deiis vim
Suvau,iv Sco rco avQpiOTrco , Svvarat fAY] cpa- homini tribuerit, poterit ille cibo absline-
yilv, }[} ^nv o)g Mcourjrii jtj 'HAia?, o'i p«- re , et tamen vivere, sicuti Moyscs alque
fA,ari (jiH 'iQ^aav aa\roi riosa^dx,ovra «^(.s- HeU.is, qui verbo Dei vixerunt impasti qua-
pai- il ouv JuvaTOV 5;j^a a^Ta ^«v, iva ri draginta diebus. Si ergo vivi absque pane
TTOico (^ Ai^S^ov apTOV; ovn oi}v Myc-t ov potest, cur ego ex lapide panem faciam?
Bvvay.ai^n'a y^n apvYiai) n r iavrov Svva- Neque ergo non queo, ne suam po-
dicit,
jM-iv, ovTi ori 5vvaiA,ai^'iva [A.y] yvovg cmI- tentiam neget; nec ait, possum ne ille ,
rcc^ a7ro'^ri Att' avrov. - Kai ^oi opa r omnia sunt possibilia, ab eorecederet.-Et
dvQpca-sm (^vaiv sv Xe<s-S), ra -^ iv ASufA, lu mecum considcra hominisin Christo na-
dx-^aaiag a^si-ofiaXKovaav a]riciLf/.ara- Sia turam, quae gulosi Adami culpam repellit.
(ipoocjicoq iv 'AScCjM. vsvj;t>Tjt.fc2-S-a, ^i' iyK^a- Esu in Adamo victi fuimus, abstinentia in
Tfittv iv Xey^To) viVMYiKaf.^. - To;? jms v <x;to Christo vincimus. - Terrenis frugibus , te.r-
yrit; airioig^ro Wivov Yif^S '^ii^iraiacofA.a,, renum nostrum alitur corpus, quod ho-
y^ tt^oc, iTnKnpiav ro avy^ig- -vj-^^"
i^nni mogencae rei adiutorium exquirit; ratio-
Q n Aoy iKY] Koycp rco &£/&) 'arpog id^iav naiis autem anima divino verbo ad spirita-
dSpvvirai r 7rvdjfA,ariK-h- ai [A.iv jap aTro lem habiludinem bonam roboratur. Nam
7«? '^o(pa( , ro avy^p/jig '^i^pnai aco-xa- a/ quae sunt de tellure alimenla, cognatum
Q avco^iv y^ i'^ ovpavs , v/jpnai ro Trviofia- sibi nulriunt corpus superna aulcm de cae-
;
'S'ocp>i vov , Koyog o Tra^a •&JOy, v^ aproc, lo, spiritum roborant. Mcnlis alimonia est,
7rV(£i[A.ariK0i^npi^cov dv^pcoTra Kapdiav
.1 .^ verbum Dei panisque , spiritalis qui homi-
Y^ ro iv ^i^Kcp ,^aK/i,^ * via,vov.>J\'jov nis cor confiimat , sicul in psalmorum li-
TOiavrai q ejvtti (pa[J,iv,}^ avrcbv t dyicov bro cantatur. Tales esse dicimus ipsorum
dyyiKcov rag %oipdg. eliam sanclorum angelorum cibos.
Ostendil illi omiiia regna orbis tcrrae.
(I) Aniniadverte Cyrilli doctrinani de dixina polentia Iransforniandi rei alicuius naturani in diversam
aliam; quod etiam ad do£;ma eucliaristicae transubstantiationis valet. Ideni sentiebat Baplista cum ait
potens est Deus ((e lapidibus istis suscitare fUios Jbrakae.
IN LPCAM CAf. IV. 153
fiagiliose.quomocloaususesreiomniscrea- e<e, wo)? iroh^viacti; rco x.up'io) 7rda»<; rrig
tae domino cuncla regna demonstrare ac , Kriaiag Sfi^ai TraGcti /SaciAffas. }^ iiTrslv
dicere, omniahaecmea sunt?quae,si nunC &>? rcivTct urdvret, i[x,d, c^; vvv ovv il Tre-
procidens me adoraveris tibi dabo. Quo- , (jmv 7rpoa>iuvii(T9ii {ji,oi , goi Scoaco- Trcog iTrctt-
modo quae tua non sunt promillis? Quis ^jAA>i Ta jm.m cd; rig ai ActrWnai Khnpo-
te heredem regni Dei consliluit? Quis tibi v6u,ov t^' tS -^iou ^ctaiAi'ia.g; riq UTr^ixctVi
terrarum orbem subiccit ? Fraudulenter ao^ tIw utt' ovpctvovi ip dTrdrni v\;>7rctactc,-
haec tibi vindicas; redde igitur humanato ouy.ouv d^^oSoi ivctv^pooTTYiactvri ro) utai rS
fiho, cunctorum domino. Audi quid de te Trdvroiv BiaTrorri- ajtas r'i (ptiatv 6 ttooc^yi-
dicat Isaias prophela: « numquid et tibi t«s "Hacttcti * Tript aou' '•'
\tyi )^ ao^t iiroi-
paratum est regnare? vallem profundam, ftda^v) ^ctaiMvnv .^ (pd^a.yyct (^ct^ilctv , Trup
ignem et sulphur ac ligna posita; furor Do- ^ Ge7ov ru ^v\ct Ki'i/J^cf 6 Quy.og Kupin coq
mini , sicut vallis sulphure succensa. » Qui (^d^cty^ utto diia Kot.io{A,ivti- „ 6 q «.hripov
autem sorlis tuae loco habes inextinguibi- 'iX">^ '^ 'da^i^ov t^Xoyct., Trcog ra> ^ctaikfi
lem flammam cur rerum lomnium regi
, t oAwk ivctyyiWcti rk ctvrH; 7rPoaiS6x,n-
tua promittis? Sperabas adoratorem habere accf 'iXav TrpoaKuvvir^vw ov '^iftn ra avft-
quem omnia Iremunt, quem laudant sera- xaira, k^ So^ohoyoiKJi rct aiocf^^pt, lu tto.-
phim cunctaeque angelicae virlutes? Scri- acti a\ a^y^^iKcti Suvdjxeii : yi^^a^rrcti, x.v-
rabis, et ipsi soli servies. Quasi intima il- AaZivanq ( j- d7rr6/jS>po<, uxmiP t asxdy-
\
liuscontingens,hoctempestivepraeceptum X^''^^
ctvrou ^ ra.vrlu> 7ra^ix6[A,iaiv ivxa,'ipu)g
universum ille irretiverat fraude mundum: rou , Trdaav iTrhdvnai r utt' oCpctvov auroq
ille ubique adorabatur. Verumtamen Dei >iv 6 Trccvraxou 7rpoaxuvou,tA{jO(i- 6 ^i yir
lex, pellens illum de occupato fraudulen- •&foD v6[to<; i^a n^iit; aurov c^ «^ a7idrt\(;
ler imperio , unum suaple natura vereque ctvru) 7ri7ro^ta[tiYni dpxni^ivl ra k^ cpuaiv
Deum adorare iussit , eique soli cullum ex- h^ «Am-S-w? oi-ti •&s&), 7r^6aira^i 'z^-poaxv-
nuncetiam scopo aberravit. Diclum quippe ik rovro axoTrov- ilpnrai ydfi, (pnai, ovx
est, inquitChristus, non tenlabis dominum (yy.^rn^daiig xu^iov t diov aa- ov ydp ro'iq
Deus opem suppeditat, sed credenlibus in rtAAa rol^; 7n<rivHaiv ilg avr6v ov ^S ori
eum. NonenimquiaDeus nos clementiasua (pfiJot)? n[td<; rt^io7, Sid rouro Yi[tiiq ir>ri-
bat, prava signum quaerit, et signum non t'!, y^ an[Ji.ilov ov SoQtiairai aurvi' * rov- Matlli. XII. 39.
dabitur ei. Idem nunc sibi dictum audiat to xai vuv dxovira TrnpdKcov aarav^c,-
(l) Heic interseritur apud D. Thomam in catena. « Cyrillus. Qualiter autem, si, secundum liaereti-
• cos, Fiiius est creatura, adoratur.' Quod crimen inferretur adversus eos, qui servieruut creaturae et noa
» creatori, si Filiuni secundum eos creaturara existentem colimus tamquam Deum.' «
20
15 i S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
oC-^ovv viviKnxct/u^j h Xpi<JT&)- y^ o w-ori tentator Satanas. Nos ergo in Chrislo vi-
x.paT«'aa5 c* 'ASafA,, dTriiA^di x,a.rm-)(_vvo- cimus. Qui autem ab Adamo olim \ictor
/lSI/jQ^ , /V «f*f7s VTTO ^cSa.i 'i)^ci)jtM/j ctv- discessit, nunc pudore sufTusus recessil, ul
Tov oji yap viv'imx,iv o X^i5-05, toti tu nos ipsum pedibus suppositum teneamus.
ili r]Uccg 'TS^^Trif^Trav t6 dvvaSzq viy.av * ,
Cum enim Chrislus vicit tunc nobis quo- ,
ISov ifiicPu)y,a. (p«(Tiv v^av ?z-a.rilv iijsavw que vincendi vim tradens, ecce dedi inquit
cxpicov y^ ax.op7r'ici)v k^ H yra.aa.v t ^vva.'Mv vobis polcstatem calcandiserpentes et scor-
T ix-&90v. piones, et universam inimici potentiam.
Tiyfa.-!!TUi yap cVi to?? dyyiXci<; ai/Too iv-sXura: Scriptura est enim: angelis suis mandabit lie te,
''Opa, 3 TTOig «.a.KOvpycog n-nDa.ra.i Sia Cerne quam maliliose conatur scriptu-
7? ':^ti<yict>i T p^acpfflK y.a.-d^ilv r S6'fa,v r rarum usu Domini gloriam delere , quasi
}cup'iii, coi Jfojwsv» dyy^i><.rii; /So«-dfia.«- &)« is angelico auxilio egeat, et quasi impin-
jM.jAAovTO^ !rpo(T/co7rT«y, ii ji*« ccyy^i^oi a.v- gere eum necesse sit, nisi ei angeli praeslo
Tcti Ji ^J^^Mffis T ^aAjw.ou, ov^l yap SilTai psalmi senlentia; namque angelis non eget
djyi\cov SiGTrcrni' ro 'j ^Tspty^-iov ol>co- Dominus. Porro pinnaculum fabrica erat
§c[^niA.a, nv v-lnhov a^'-tv, 7ra.^cti>ccdofA,niJ.i- quaedam celsissima, iuxta templi lalus ex-
A. f. 73. b.
vov TJj TrAdOpi T jjpcD. - 'Ava(psp8(7i jM.5v structa. - Male nonnulli referunt psalmum
H. f. 23U. b.
TOi Ka,)<.Zi TiV£5 T 4*AjiAov (i), ili TO T ( XC. 9.) ad Domini personam, versiculos
nvpin 7rpc(7u)7T0V -li) GT^v 5"*;;^«? cnJuua^n-TOv- serialim legenles sic: quia tu Doniine spes
Tig, ovTcog dva.yivu)<nt,ovai- cm av nv&ii « mea , Allissiinum posuisti refugium tuum.
sATTis p«5 T t^-vj/i^^ov £.&« Ka,Ta.((ivyriv an' Aiunt ergoDominumhabere refugiumsuum
(paal •j.oDv oti o Kvpiog >ia,rct^vyy\v h/^H r Allissimum id , est residentem in caclis pa-
t>4,i5-ov, ^JiAovoTi T cv ovpa.volg 7ra.r'ipa.' trem. Causa autem huiusmodi esl illis Sa-
yiyovi Q Trpocpaaig a.vTZ)v t^ T0iai;TH5 cti- lanas, qui ita versiculos intellexit, cum ait:
vo'ta,g, 6 aa.Ta.va.g' avrog ya^ ovtco Vivcnni « si filius Dei es, mitle te deorsum. Scri-
GSV S-i%85* SJTTtriV, g» T -JiOV , [SaAi
UJOS il ptum est enim: angelis suis mandavit de
aiocVTOV x,aTCO' yi^a.^rat yap cag rolg dy- te. » Nam cum sycophanta deceplorque sit
yiAoig ctvTH c*T?jf7Tai Tnp) aov- avKocpav- Satanas, ea quae de nobis dicta fuerunt,
T«5 yap vTra^-^^cov y^ TrXkvog o aaTa.vS,g , y^ ipsi accommodat personae servatoris om-
Tcc "itffi niA.'-ov sjpopsva., avrci) 7rpo(ra7rT<l nium noslrum Christi. Verumeninivero nos
TW Trpoato-cicp % Tiavroov niMi)v aceriifiog Xpi- haud Quod
ilaintelliginius ut Salanas snlet.
g-ov' aAA nf.cilg ovx' ovrcog voov/uiSp, cog si ila minnn; se-
intellexerunt Ariani, nil
vofiv iSog t3) aa.ra!,vai.' il 3 ovtco vivonKa- quuntur enim patrem suum, qui mendax
aiv 'A^itavo^i, Qauua<r6v ovS'iv dx.o?^o%vai cst, et veritate caret, iuxta Servatoris ef-
ya^ Ta)lS'tci) ziia'^1 ,,og ^iv<rng i^l,y^ dAn- falum. Nam si, ut isti volunt , ila se res
Saa cv avTU' ovx. i<^i , vl^ t t acarS^og (pco- haberet, nosquidem speni nostram in Chri-
vnv it yd-^ ^'^ x.aT aCcirtr aAn^Jig t6 TOiS- sto collocavimus; ipse aulem refr.giiim ha-
T5V, i?^7r'iSa. fA,':V yi[A,i~ig T \pi<p6v -izi-ssoiyi- bet palrem: ex quo sequitur ut ad egen-
fA,iQa, avrog q xa.ra(pvynv 'iy^{ t Trari^a' tem auxilio confugerimus , et servalorem
ot;x.oi;v ^on^dsftivcf) Trpoaiai^iLyafJ^, aco- appellemus eum qui ab alio servatus est.
T«pa, x.a.XoXi f^ r Trap' iripa acjo^^of^ov Verum haec non ita se habent; absit. Dici-
ovx sri TavTa, ^-n •)/«voito- Tdyo u3p rot- mus ergo his qui ita sentire solcnt: ecce
(1) Locus hic vel desumptus fuit a Cyrillo ex suo in ps. XC. commentario, apud nos p. gr. 419; vel
»x hoc loco vice versa illuc translatus.
IN LCCAM CAP. IV. 155
•alterum veslrum nobis demonslralis crro- yvyToli ovrw (?pov?jv fJwSoo-jv, «TfjOitc ytulv
rem: extra rcgiam rcctamqiie viam gradi- dva.fyiAAiri TrAavnaiv ?^w 7^ /Sao-jAi;c>i$ kJ
mini , in spinas foveasque deciditis, a ve- sJ-&e;as h/j^jS^- %'i^ii' ih dy.av&a<; Xj /3;-
ritate devii. Aequalis est per omnia patri -S-^bs u.I-zztiti- t^ aAyi^^uag ^«'smTw.ta.Tf
filius, figura substantiae illius, Allissimus /o-o? sVi Xy raavTa r zio.ZcKi-, vUi- yjs.-
aeque ac pater. Satanas ergo his usus esl Pax.T)ip t^ t/^jorafffiws a.VTOv- v-^K^ot, y.ot.rla
versiculis ceu si cum Servatore agerel tani- £j 6 zss£.r«^- 6 |M.sf ovv aaTa.va.g raTOi; 4p^>i-
quam vulgari homine. Quum sit enim to- craTO TC^Ii ^i-^otc (i)cog i-iz' dvb^axH koivh
tus tenebrosus, et menlem obscuratam ge- t acoTyipoi- «a.-.S^i ^ap opi' cAos ffjtaroe,
rat, nonintellexit diclorum verborum vim; ;cit/ xarecj^iOTjOY.i.svii' 'i^.^ lU-: ^ia.voia.v ., 06
nempe quod psalmus in persoiia cuius\is (JVj.y\Ki r iip'/i;Mvu)v t Stvapiv, oti vj.aA-
iusti dictus fuerit ab illo AUissimo adiuti, f^-05 o^ Trpo^riia^^ 'aa.vTOi Saici^iov iipyn'/.'.
qui Deus caelorum est. Nescivit insuper, /Soji-&«/.ijvK viro ? ^y^Vy, ovriS)- •&foD t
Deum Verbum faclum fuisse homincm, ip- ovpa.vov- i^yvonai ts -ai^o? tovtco oti Sto;
sumque adeo esse qui lunc ex dispensatio- cov Aoyog, yiyoviv av-d^co-aot;., y^ a.VTOi
nis ratione tentabatur. Diabolus ergo, ut riv 6 oJjcovojttwws -zu.-tpctl^oyS/jor,- 6 ^Av ovv
dixi, lamquam de communi homine, vel «5 'i^Lci , w; fa' rtv^S-pwTTB ;ccu'oi),i) ;£^ '!u5
certe de uno aliquo sanclo prophela, verba icp' ivoc, iyj aytcov Trpo^p-r^TO^v ilo;',Szf.f cfu'
illa dicla esse putavil. Porro absurdum es- Aiyaq v7riAai/.j2a.viv aroTzcv y]iA,di Gsir «1-
set nos accurate mystorium iam cdoclos, Sorai d'/.eA^Z)i to p-js-jie-ov, k^ 7ri7ni^/fj'
credentesquc ipsum Deum esse Deique fi- KOTa.(; ort ^ioq 'cgi y^ vtoi ^iov , i^ oti Si'
lium, et pro nobis aeque ac nos factum !i|U.a{ «.a-3- y\pi,ai yiyovtv av^d-^cojrog, v-tzo-
hominem , existimare dictos de ipso fuisse voilv Tnp) olvtov Giir ^'r/v.i i]p'iiirdaf ov')^^'
illos versiculos. Haud igitur Servatoris per- dof^o^ii toUvv tco u.pocJcjOTrct) t awTM^os to
sonae quadranl verba: altissimum posuisti Aiyi^^xj t v-^ii^ov itla KaTa^pvyhv cfh- ctv-
refugium tuum. Ipse enim Allissimus, est "^og yd^ 'cg-,v 6 v-^t^roi, >i i^dvTccv xaTa-
omnium refugium, omnium spes, omnia (pvyy\ ., v uAvrtov sAttjs, n raay-a (ff^^^uaca
polens dextera patris: quem si quis refu- -r 7ra.Tpoi Si^td- icctv rti a,vTOv y.aTad^ivyiw
gium suum posuerit, mala ad eum non ac- Ge;TO , ov ixflocF^^evcriTa.t Tz^oi a.vTOv A,%y.d-
cedent. Elenim ipse imperat angeiis, qui avTOi 50 ciiriAilTat roli dyyiAoa, A^yiTy.^-
sunt ministratorii spiritus, ut iustum cu- yt-Aoli ovcji TrvivuacTiv , OTrcoi ippi^pwcTt t Si-
stodiant. IS'am sicuti carnales patres, quum >ia.tov lojiTi^ yao adoKct TraTipii (2)
oi i(^
viam asperam difficilemque aspexei'inl , in- OTai' 'iScotnv oSov Tpcf^fiOLv v^ Sva(ia,TOv,
fantulos suos manibus sustolhint, ne forte ap-zodi^iiatv ili ;^e7pa5 Tct /SpsipH , f/.-n Truti
telleri illorum pedes laedantur, qui non- dZtKnQvt '^vtp-pov 'i^oyra r sioSa., y^ ovTrc»)
dum viae duriliem fcrrequeunt, sic etiam Ota (T>cA;ipa? o5jt} /3;uai Svvd/jSfja, , ovrco
intellectuales polentiae eos qui nondum la- y^ ai AoyiKcn Svvdf/.eii Q)xr o'v7ro} Trovfiv
bores durare valent , quia puerili adhuc ja-)(^vovTcti , vnjno-zipi-^rn Si cscoi r ^idvoiav
animo sunt non sinunt eos supra vires
, fa- ^^x^ovrj.i, Ouk icoa^ aoviiv u-uts^ Svvctjxiv,
tigari, sed omni eripiunt tentatione. «AAa Trctvroi cJ^eAKnai 'ui:-i^etaf/.ou (3).
Et regressus est lesus in virtute Spiritus K.ai' iiizaa-rpn-^.sv 6 'I»)<7oi; sv tv5 fova^ii ro'd B-viiiftaT!;;
Omisso urbium incolatu , desertis in lo- 'A(j;si5 rag Ci- t moAiai <;^;'p,Sas, r
ipyif^oii c^YivXil^iTO- (yail yivri^djKi 7rnDa.!^6- cis versabalur. Ibi ieiunavit, lcnlatusque
/u^og Ctto t aa.Ta.va.-, okH veyiKtiniv vTTip a iliabolo esl; ibi pro nobis vicit; ibi ca-
ryM.S)y, OKil 'StMi^^i-^t Tcif Ki^a.\a.(; t ^po,- pila <h'aconuin contri\it; ibi, ul ait bcatus
K0VTU>v ., o«f; K.a-3'a (pnff/v o jwaxawo? Act- David, inimici frameae defecerunt in fi-
/Si5 * .jT iX^P^ cJ^iXiTTOV a.1 po[x,(^a.lai ih nem , et urbes sunt destructae, id est illi
TsAo?, y^ TTcAei^; Kx-dii^nvTa.1, TovTi^r^v ccg qui turrium urbiumque instar erant. Ergo
TTV^yot -lU 'osohf.g ovT-.g- Ka.TdC;fA.iyi-dr,Ga.i Satana superato, atque in se ipso coronata
Toivvv T (7arara, ^ s-ftpavwaas ci/ ia.vTa) hominis natura spohis de illo relalis, re-
T T dv&pct)7ni (pvcTiv To'ii KctT' c/Kiiva (Bpct- versus est in Gahlaeam cum virlute Spi-
iBiioii .,
VTTicjZi-^iv f(5 T raAiAaiav, c* Tri ritus , operandi potenlia utens , plurima
SuKx.[^H T SJVivfjictTOi .j
oiip-yiiciTi Kj Svvo.- cdcns miracula, multamque sui admiratio-
[^H ^cajv^oi., 7rAei<ra.g ri 8ioaM,u.fias tf/rO' nem excitans. Miracula vero operabatur,
rsAl)v , y^ ttoXv ro ^a.vu.ct Trct^iXo/vS/jQ^' non accepta exterius donataque sibi a Spi-
ilpyal^iTo Q 7«? ^ioanfA.eia.g , oux. 'irufyev yt^ rilu gralia, sicuti ceteris sanctis eveniebat,
TTiTrosAai^ivuv T T 7rvivf/.a.T(^ X^^^SAV Kci- sed ipse polius existens naturahs verus-
jS«y, Ka.^a ^ o t dynjov y^o^o^i^ viza^x^^ m^^ I^ei patris fihus, et eorum, quae huius
Q [xaXXov ^vaa ti ^tj <xA«-&a)5 i-ios t ^eov propria sunt, heres. Namque et ipsi aie-
k} Tra^^og .j iCj KKr,pov 'iSiov iXci>v to. ctvTOv- bat: omnia niea, lua sunt: et tua, mea;
yJ; y^^itpn zE^o? avTov* oti navTO. Tct ii^a.) et glorificatus sum in eis. Glorificalus est
aa. K^- £j Tct aa, iuct, £) di^6^aa[jiai on igitur, tamquam virtute et efEcacia pro-
at;ro;$- Se^o^afaj Toiwv ccii^ict. duvaf^ay^ pria utens iha, cjuae est Spiritus sibi con-
Ci/i^Uicf, ^co/u^oi ri) T OfAonaia 7rviv[^ctTog. substantiahs.
Kal ^XSsv £15 T>)'y NafagfV" xai siVijXSjv Et veDit Nazaret. — Et intravit
— sli Tviv cmccyuy-nv. in synagogam.
pctvov, 7ra.va6(f>a)g y^ tovto oi^covofts/- X'^- quoque agit. Primis autem hoc anle ahos
^i'(jcTiti Q TOVTo 7C^6 yi r^ aAAwv to7s iv beneficium largitur popularibus suis Naza-
Na(^a^gr , ol? \u cmjJiT ^a(^r\ , ;cartt yi <pti[A.i quos inter fuerat nutritus, secundum
reti,
T aapKo.- ilaiK^oov Toivvv iv rJj awbctyco- carnem videhcet. Ergo synagogam ingres-
yri ,SixeTa.i l^iCKiov eh dvafvooaiv }^ dvoi- sus sumit librum ad legendum
, eoque ;
rftcig yJj ivavQpoo7r-/iaa,VTa.- •&£05 yci^ VTrap- id est aeque ac nos lamhomo conslitutus.
XO!>y 6[tov yJj a,y-dpco7r(^, 6 avTOf SlScoai quum ipse Deus idem
siniul et homo sit,
jM-sv diiK&ii ro Trvivfta r« xr/c7f«, ^ixeTai Spirilum diviiiilus donat crealurae; idem-
?£ aOro Tra^a Toii diov r^ TraTpog KaTct que a Deo palre ipsummet recipit huma-
TO av&pa);rivov, ^raaav iyiaQjov t kti- nitus; qui tamen creaturam omnem san-
IN LCCAM CAP. IV. 157
ctificat ; quandoquidem et ex sancto patre (Tif, aTS Kcti l| dytov 'zs-ctTpog 'ZirKpriyceg,
Manifeste his verbis demonstrat , se exi- I.a^coc, Sicc TOVTCoy 5«Ao7, o)? to t^ ki-
nanitionis demissionem et humilitatem, et vojaicog v(^H^ivov ^Kj V7ro(3iSnKOg , j^ aVTO
ipsum nomen atque ofTicium nostri
Christi TO Xpi<roi ovo[td Ti , )Cj 7r^dyfA.a Si' «jWa?
causa excepisse. Namque ait: Spirilus, qui KaTiSi^aTO' TO ydp Trvivf^a, (^y^ah , OTrip
mihi naturaliter inest propter unitatem i<ri (pvaiKoof cv if^ot Jia to TavTOv T^ ovalas
substantiae ac deitatis, inquam in me is K^ T^ QiDTt]TOi , TOVTO Itt' if^i CS^Cf.yiyOViV
apud lor-
exterius supervenit: sicut etiam TL^ i^CoQiV COaUip vJ) Cv 'lO^^aVJI Cii i'lS<^ ti^l-
danem sub columbae specie descendit; non <^iodi iTrapoiTnaiv , oJ^ cog jw.m vTrdpyov cv
quia in me non esset , sed quatenus unxit ifA.ol, dhK' 01/ liviKiV 'i^lCri ,U.S' Tn'05 3 li-
nie.Cur autem ungi voluil? Nempe quia viKiv ^icr^dyivat Trpoii^iTO -^
y)//JjS ''v ipyii^cov
nos deserti eramus a Spiritu ob antiquam y{voitiv(ji)v T TrviVfiaTOi; oia t a^^^^^atav okh-
illam sententiam , non permanebit Spiritus vliv dTrc(pa(7iv , to ot; |M'« KaTaftiiyyi to -TrViv-
meus in his hominibus , quia caro sunt. l^a jU.« cv Toli dv-^pcii7roii TOVTOii, ^ia to
- Haec ab humanato Dei Verbo dicuntur. ilvai avcvir' adpKa. * — TavTa Ciiav^qoi)-
Verus enim Deus ex Deo patre, et pro- 5v«(7sts T mov Aoyog (pn(Tr d.-o? ya^ m aAn-
pter nos homo sine mutatione factus, no- Givog i^ «AnOiyh! ^iov t ^a^^os^K^ St' )i^as
biscum unctus est oleo exultationis , Spi- dv^^tt)7rog d^iTTTCog ^s^j/OVfws, luG' «/y?^' Ki-
ritu in eum sub columbae specie apud lor- ^i5"a< TCp iXaici) T^ dya\Aid(yiu)g , t ctvsu-
danem convolante. Olim sane symboHce f/.aTi^ avTCO Trapd t 'Yop^dvnv 'fh(poiT^-
ungebantur reges ac sacerdotes, qui indi- aavTOg cv i'iS^ (^s^jifi^dg' 7rd\ai fA.iv yd?
dem quamdam sanctificationis partem nan- avfcl^ohtKccg i^iovTO iBaatMlg tI iCj lipiig,
ciscebantur. Sed hic nostri causa homo djiaai^ov Tivd fjLiTO)^tiv cx tqvth KipSai-
factus , intellectuah exuUationis oleo , et vovTig' 6 di St' Y\f^dg iva\^pcciArt\aag , tco
ipso Spiritus adventu unctus fuit ; rem hanc voYiTli) <^ dyaXhtdaiccg iAaico, v^ avTvi tyi
non sibi sed nobis accipiens. Etenim quum T TTvivf^aTog 'c^(poiTria^ j;^^;a9«' tSto mm/)'
a nobis avolasset Spiritus, neque in nobis AafA,j3dvu)v, ov^ iavTCO' Kj ydp dyroTrTdv-
permansisset quia caro eramus luclus ter-
, , t(Q^ t 7rvivfx,aTog., rtj fjLn KaTau,iiYaVT(Q~>
ram occupabat, quae Dei participalione ca- iv y\fMV ^id TO iivai y\fA,dg adpKa, TriV&ag
rebat. - Praedicavit etiam captivis remis- yiv ttAh^hs « T-n, aTS fA,iTiiaiag i^ip>\fA,ivn
f.
77.
2:51
(^yiyiv, c]a. Tti ^DictioauYni «Aio? (Ivta^o^v, splendidos fecit, sol Acluli iusliliae oricns
}d vlovi a7ro(pma.(; ovKiTi vvtcTOi JU (jK-jTnq eosque haud iam diutius noctis ac tene-
aX\a ^ODTOq Kj riiJ.ipa.i, y^ t riawA» (pa>- brarum fiiios, sed lucis atque diei prae-
L Thess. V. 5. vh' * J^ 01 TUtpAol OYTig , iTV(pKu)ai ^ Tui stitit , iuxta Pauli dictum. Et qui caeci
y.!to^'ia.q ctVTicv 6 aTro^aTVii^ avi^Xi-]^%v eranl, quorum corda scilicet apostata ille
ili (pa><;- TovTi^iv ol du.ct^iili.jyiyovctai (jo- ncbrae illis in lucem versae sunt: id est
(por 0» TTOTi 7r\ctva)/^ot , Tccg t^ dtiictto- rudes, facti sunl sapientes ; et qui illacte-
(Tvviii iyva)Kct(7iv oSovi- tpHcri S'i •zDfe; jt^ Trpog nus erraverant, iuslitiae vias cognoverunt,
• is. cap. cit.
ctvTov T vlov 6 TTctTri^- * S:Sa)>ia (ji iii ^ja.- Dicit autcm abcubi etiam fibo pater: dedi
^ny.'i\v y ivag, iig ^cog id^vm ^ avoV^abi 6p- te in foedus generis, in lucem gentium
•S-aAjU-ot)? Tv(pXa)v, d/^ctyctyuv 6>c dia/xi^ ut aperires oculos caecorum, et educeres
BiSiiA,iViig,}^ (j^ o"/;c8 divKcfAyic, x.ct^Y\fA.\viig de vincubs albgatos, et de domo carceris
cv (Jx.OT<{- d:pix.iTO ycia 6 itovo-^vng ih T0v3i sedentes in tenebris. Venit enim Unigeni-
T >to!7jW.ov, y^ Tolg 6k ^sva?, TO'jTi<ri Toli tus in bunc mundum, et iis qui de genere
c^l a.iftctT(^ 'iT^etriA, cJ^ avTCov yct^ 7t'i- erant, id est de Israhebs sanguine, ex qui-
<f«vs to J'^ <rip)ict^ T icctivriv S':Ba»ii S^fu.- bus carnabter est ortus , novum foedus tra-
•&MX/IV, T 5raAaj 'os^o>iyyiX[tiv»v Bta (po)- didit , antiquitus iam propbetarum voce
v«5 TTOO^pyiTccv ciiyKjZct-^i Q y^ Toig i-&vicjt promissum. Illuxit quoque etbnicis divi-
TO •&j7ov Ti TOj ovpdviov (fiCtx;- Kxi roi? c^ num caeleste lumen: quin etiam spiritibus
ctSH TTViVftctai TTo^i^j-d^iii c^cYipv^i, £j To7s in crcbo conclusis profectus illuc praedi-
}cct-&:<^yi^':VOtg cn o'ix,u> i^vKctx.Yig i7ri(pavt\ cavit, et carcere detentis apparuit, cun-
(^ ^Tttvras dYnK.i Siaftm }tj dva^Kni' rctVTct ctosque necessitatis vincubsexpedivit. Quid
Q jro)? otJx ay '6;!(,0( (7a(p« T a;roJ«^(v T, br; ni vero haec manifeste demonstrant , et
jc} •&£o; y^ <yy. •&eoS kJ^ (^vaiv i^^iv 6 Xfliros; Deum Deo naturabter esse Christum?
et ex
T( Q TO dTToaTilActi Ti^pctvaftivnq 'cv Quid est autem dimittere confraclos in
ap-:a-(l; to aA(<6-S':-p«5 c^.^^ift^xi^ ovg mxi- remissionem? Nempe bberos abire iubere,
i^pctvai vonTu)i fia(BSt(^a>v 6 aa.Ta,va.g. T( '3
quos spiritabter conlriverat flagellans Sa-
To Knpv'^a.1 ciita.vTOY Kvpia S:Kt6v ^ 1
) ; to tanas. Quid rursus est annum Domini acce-
T iitVTO^v ivcf^yiXtaa.&cLi ixa.^aata.v , ro t ptabilem praedicare? nempe suum nuncia-
xafpov cvTiivcti T Kv^in, TovTirt T t;(oD- re adventum, tempusque Domini id esl ,
SiKTog ycco c*iai;Tos, xa-&' ov iara.vp'j>)^i] filii , adesse. Vere enim acceptabile tempus
X^iro? VTSio inyyjiv SiKToi yup toti yiyo- illud fuit.quopro nobis crucifisus est Chri-
va^ TU> ^m }t} Trap Kapno^opn-&'iVTig stus: quippe tunc acceptabilcs Deo palri
' i.iii. xu. 31. Si' auTOv- S,6 i?.i'^ * . crav v.^a)^'a> ok •r- evasinius, abillo oblati. Unde aiebat: quum
•>'«« , TravTag i\Kvaa> Tr^og ifta.vT6v }u •j/oOv exaltatus fuero de terra , oranes trabam ad
dvi^ia) T^iriftipoq., -TTo.Tnaa.c, t -davarx ro me ipsum. Ecce autem post Iriduum re-
'Maith.xxvra. ;tpaT05- iira. Tolg fta.QnTa.'ig 7r^oai(pa)v<l-
*
vixit, calcata mortis potenlia. Deinde di-
£^o9n fx.01 Traaa. ^d^aata. , }Cj tci ^ng- S-KTog scipubs coram aiebat : dala est mihi omnis
o;;v cviavTog OKiivoi tt» zjiavrw; , ;ca-9-' ov polestas, et reliqua. Acceplabiiis iia(|ue ille
ilaiSiX-^n/A'-' ^ '^p^' ctvTOv KayivTsg oi- omnino annus quo in eius familiaritalem
^ctioxj.v, d-aovi-^^xf^jot T a/i^rictv, Sici t sorlito recepti fuimus, peccato j^er baptis-
ayta /3a;rTia//.aro5- h^ -^ -S-eias atJroD (pC- mum sanctum absterso : divinaeque eius
(1) Cynllum fecisse insigneiii explanatioueiu liuius loei, id est anni acceptabilis, testis est priscus
anonyraus quem uos postea recitabimus cap. VI. 13.
CAP. IV, 159
nalurae communicavimus per Spiritus san- aiMi "^vi/u^oi >coivci)vq} , Bicc fA.iTO')(^rii, T cifin
cli parlicipalionem. Vel acceptabilis annus TTVivf^aTOg- ^yovv Sjjctoc hiciVTCg . na.^' ov
dicendus, quo gloriam suam manifeslavit IZi^^OiVipCCKi T So^ClV «[yT» , 5(ri Ttt? * VTTIO ' codd. Ti55 , sail
malul Taj.
miraculis humanam orationem cxcedenti- Koyov ^ioani^iictq- idi^a^i^a, -^ dcfjifivcoc,
que excedunt heredes. Oculus enim non ^OVOf^Ol T i/TTf^ vovv (^ Ao'^Of 6{p-S'aA|W0s
vidit, ait scriptura, neque auris audivit, ya^ OVK llSi (pwiTi, Kj Ovg OVK YiKOVJi^jCj
neque in cor hominis ascendit quae prae- ,
iTri KafSietv dv(\pa7rii oCk dvifirt , a. riToiy..a-
paravit Deus iis qui dihgunt ilhim. Vel for- (jiv •&£0s To7$ dya,7rci)c;iv avTov * ri TctXct
tasse etiam pauperibus spiritu donalam , 'iZH Yj TO/S 7TTft'^0/S T« TrViVfJ.aTl^ SiSci)-
heic ail sermo evangehcus abundantcm pyi<Qt^ (pyicjiv Aoyog iv tovtok; t 5ia X^i-
Christi charismalum subministrationem. <rov y^aziCJi^^aTCdv tIui a(pQovov ^opn-^liav.
que naturalem verumque Deum non agno- p« il CJV yCjTCd Xi^Ci) , GV iyiVVncraq fJCi
*
,
scunt ;
quid ni caeci sint , chvinoque et in- liTa (^ i^vcj^ rC} dM^ooq 'ovTct -^iov ovk
tellcctuali lumine cassum cor habeant? His iTTiyvCOKQTii , TTCOg OvK CCV lliV TVH^Koi ., y^
inmittit paler verae Dei notiliae himen. ipcoTO; T -S-si» }tj voMToS yvy..vnv s;;^o;ts? t
Vocati enim per fidem fuerunt, et Dcum >capdiav ; tovtoh ivmaiv 6 7raTnp, t^ rtAn-
lucis fdii evaserunt. Namque ipsis illuxit iyvcacj^ncjcty Ctz' avTOV^ y^ vloi vvKTog bv-
dies, sol iustitiae se extuht, spiendidusque Tig jtj (JKCTng ^^ct)Tog yeycvacjiTiKya- Sinv-
exortus est lucifer. Ceteroqui nihil est mo- '^'«(Ts yap avTCOv n n^jcioa, ii^ o ^^ SiKaio-
leslum , si etiam Israhehtis cuncta dicla ac- cjvvvig dvicj-^^iv «A;o;, vC^ Kaf/.Trpog dv'iTHK(Y
commodentur. Quippe pauperes erant , et icoa:popog' Kvziii "'j oC^h yCj r c'/^ aiftaTog
confracti corde , et quasi caplivi atque ob- IcjpanK ic^aoftocsai 'TraVTct tci elpiTyAYct; i^
tenebrati. Non enim erat in terra qui bo- ycc^ ncjav tzTO^^/^o] t^ injubTiZifttA.hoi t xao-
160 S. CVUII.LI ALEXANDRINI EXPLANATIO
StctY , k} olov a(;j^|waAwTO» k^ iGx.OTi(7[A.ivoi' num faceret, nemo ne unus quidem; sed
ov yap riv iTr) yiii 6 TTOiav ;:^ti^6THTa,ovK omnes declinaverant , simul inutiles facti
^v lag ivoi- * dA\cc TrdvTig i^ix.Mvot.v , a.[^ci fuerant. Porro venit Cliristus, Israhelitis
rl^Ha}&yi(7civ d^lx.Tot.i q o Xpiros, ^^ tt^o ante omnes adventus sui faustitatem nun-
ye T aAAojy ivayyiMi^o/u^oi to7? «^ 'la- cians. ( Et quidem pares erant ethnicorum
T wag' auTS ffotplai', x^ mjuiTOi yiyovaai , mam et confractam mentem non gerunt,
k} da&ivii Ttj uuMTi^^ava^tivnv oCniTi dw sed sanam atque valentem, recteque com-
Siavoiav dviX^aiv , vyia 3 r^ ippcoftivtiv , k^ paratam ad cuiusvis boni salutarisque ope-
D^TnSeuog i/^ovaav znrpoq sSb^tJopf^.nv y.al ris prosecutionem. Namque opus erat sa-
xaro^GwiTfV TraVTOq afaGS r^ acoTti^ni Tr^af- pientia et intellectu his qui errabant, qui
[A,aT&^- i^{ yap ao:p'tag r^ uxxu-aim to;s obsuammultamvecordiam adorabant crea-
•!n7rKavr\[iii\'0tg^ ot Sta 7roh\r\v dlB^Ttt^iav turam prae creatore, et ligna ac lapides
7rPoai>cvvnaav tw KTiaet Tra^a r iCTiaavTa^ deos vocabant. Sed demum qui Christum
x^ ^t;Aa T^ A(S«s i7r(^d(li0VT0 ^iovg- aAA' 01 olim ignorabant ,
quia in caligine ac tene-
TrdXai X&troK ovk iiSoTig, Sid to cv d^\vi bris versabantur , postea Deum ipsum ap-
7^ aKOTCf) Tihilv , diov avTov iZui^d-^avTO. pellarunt.
Tovro)v v7ravayvu>a^'iVTU>v Tolg jwjh- Haec quum lecla in concione fuissent,
Aiyi^ivoig^ y.iv TrdvTcov G^ o:p-9aA|«.ot)s ipse quidem lesus omnium oculos ad se
^joos iavTOv iTTiaZii^i , ^avf^a^dvTcov Ta;^a converlit , mirantium forlasse quomodo lit-
'^^'
"^coq oldi "^d^t^taTa ,
ju-m [A.i[A,a'dt]Kcji)i' teras sciret qui eas non didicerat. Quia vero
Q s9o? «K To7s c^ IcpaiiA, Ta? 7Tf|3i at/ToD solebant dicere Israhelitae , vaticinia de
TT^o^pnTj/a? OKTTiTripdvbai Myav jii iTriTiai Christo edita, vel in aliquibus qui apud se
T 5Ta^' avTolg ctiS6^o)f j2iCaat\i/j)c6TCi>v , h gloriose regnaverant fuisse completa , vel
yav iTTt 7r^o(pi}Taig dyioig' mjuviivTiiya^ ov- certe in sanclis prophetis ( nam nihil de
Siv T TTi^t avTii yif^a[A,[Civo)v o^icog, iTi^av eo scriptum recte intelligentes, alia via in-
3 jtm TrdXiv ^iyu>a'i ti toiovtov 7Tip] 7^ i]- rursus huiusmodi dicerent circa modo me-
pr\[vivng TrpotptiTitag, dvayicaicog Tr^oaai^a- moratam prophetiam, necessario praemu-
Ai^STai, KJ <^t\aiv ^OTi aii[/,ipov avTt] n ^a- nit, aitque: hodie haec prophetia in auri-
<pti 7rs7rAii^ct>Tat cv toIs loalv vju^ , iavTov bus vestris completa est; se ipsum diserte
Cfa^ywg 7ra^i^dg cv TOVTOig t Sid 7^ 7rpo- adfirmans his in verbis a prophetia desi-
k.
H.
f.
f.
78.
237.
(ptiT('tag ^r^otiyo^t^ilJ^ivov avTog ^ivD-yy^i^^t- gnatum. Namque ipse caelorum regnum
ffaTO T T ovpavu)v /SatnAfiav to7« dm t ethnicisannunciabat,qui sane inopes erant,
i&vZvavTo] yd^ riaav 7rTCi>xoi [^tiSiV ixoy- nihil possidentes, neque Deum, neque le-
Tig,[^ti diov ,
[tii v6[*,ov ,
[^ti 7r^o(^i]Tag' ri j^ gem neque
, prophetas: vel generatim cun-
dTzaaiv d7r\u>g t ^rkovTov ovic 'iy^aai Trvdj- ctis, quibus spiritales divitiae deerant. Ipse
[taTiKov avTOg ai-x^^caXccTng ovTag V^pvaa- captivos Iiberavit,apostalam tyrannum de-
TO T «ToraTMv Tvpavvov >taG?j&)v, TiiTi^i
, struens, id est Satanam. Ipse divinum in-
T aaTavdv avTog t6 Gj/ ov r^ votiTOV ;^a)g cvii- tellectuale lumen aspersit obtenebratum cor
a^^ar^i Tolg iaicoTta[^ivnv 'ixiiat t >capS'tav' gerentibus. Quare aicbat: ego lux in hunc
'i(pn yovv * , iyci) (^oog iig t >c6a[A0v tovtov mundum veni. Ipse absolvit peccati vin-
«A>)Ai;Ga- avTOg d^riXvai t '^ d^Tiagdia- culis, illos nimirum qui contritum cor ha-
/^}\ BnAovoTt c5ir 7WjTid^ava[iivnv'iXov- bebant. Sed et futuram vilam ipse osten-
IN LIJCAM c.vp. IV. ICI
dit, et iusliim interminatus est iudiciiim. Tug T y.apSia.v aXXcc r f/.ihXovGa.v av~0Cj
Ipse annum Domini acceptabilem praedi- VTTiOiiii l^unv , y^ r oiK,a.ta.v )i7ri'iXy\(Ji Kp't-
que acceplabilem annum, ipsius dici puto x.a,-^' ov TO >cyip'Jyy.a. t (Twtmpos iyiviTO-
priorem adventum; diem. Aero retributio- C'AccvTov yap ^sjctov, Tiui -ocponoav avToZ
uis, iudicii diem. oi^ai Kiyi^Qzuj Tra.OHaiav tiu,ipav q dvTa.-
TTO^OGiUX;^ T '^ X,oi<7lCi)g Yt^ipOLV.
Et omnes lestimonium illl dabant, et mirabantur etc. Kai vdy-s; Sf.'.'.ifTUfO!jy aor^, zai' s$alJtJ.ai^av y..r.\.
Etenim non intelligenles eum esse il- Mm yap aw/iVTii t }Ci^^iapi.ivov y^ iuzi- A. f. 7S.
H. f. W7. Il,
lum unctum et missum et lam mirabi- , S-aAp.syoj', TU T ovTLd TeGai;pacrp-sy&)v Treaf- C. f. 113. Ii.
lium operum auctorem ad suvnn inge- , ^UTCcv aTTOT^iTrw ^ f/? to, avj.yfBr. nctTiiiQ-
nium redibant, inconsulleque inepla verba lf'i'CpvTO , !£^ -^v^ioXoy^HaiV aSovAa);- «a.( toj
efTuliebanl. Et ciuum gratiosos admirati es- jo TiKiJ.v^ax.OTic, Itt] Tolg Xofoig t^ ^apiTog
sent sermones qui de ore illius procede- TOiq 6fc7rop(£ioi^ivoig c/k. t <^Q<^(LTOg at/roD,
bant, attamen eos depreliare studebant, KcLT djTi}\i'(i\,v JiGy^ov «(paff^iov fao , ovy^ vlig
dum dicerent: nonne hic filius losephi est? '^V 'iWJMCp C^ ; y^ Ti TOVTO t»$V)'.At;t1 T
Atqui id , cur thaumaturgi gloriam abo- oa,viA,ctTii^ys T So^a.v; ti to «.wAl-ov at^TOK
leat? Quid impedit, quominus venerabihs iiVCii CiTZTOV T5 /t^ «^(«J^aTOV , il lij v'l,Og «V
admirabilisque sit, etianisi losephi, ut pu- '(t>g lvo^i(^iTO T 'icoarK^ •
ovy^ opag Tag ^io-
tabatur, fihus esset? Nonne vides mira- G'flfx,iia.g TTiaovTO. t (TaTcivav, Vivix.niJ.ivctg
,
Utique dicetis milu hanc similitudinem elc. TlavTui^ spslrs fj.oi rr,; jzaqa^oX-ziv ia\i-r,Ti z, r. X.
Vulgaris sermo apud ludaeos erat , le- Kojvos Koyog Trapa («Jaiwv »v,ag-«-
B. f. 51. 1
poris causa invenlus. Nam infirmis nie- (T,w,fc; yaeiVildOpyjf^ivog' To'igya^ apowrSci C.
H.
f.
f.
113.
238.
dicis inclamabant quidam: medice, cura T ia^^ccv iTTi^ayisv TiVig, laTPi di(,d7rivaov
te ipsum. Ergo hoc veluti proverbium il- aiavTov ojaavis ovv TiiTo TrpoTnvag avrolg
lis referens aiebat Christus: multa vullis a TO p«Tov Xpi5"05 'iKiyiv OTi TroKKcc (iov-
me fieri apud vos praesertim quia
signa Kia^s 7ra,o' «^S •j^viAiLj av^iA.ila, Trap vftiv
vobiscum sum educatus. Sed novi qom- ftdKi<ra Trap'" oT? r^ ir^d^^-fiv dKK" olSa. to
munem omnibus contingere solitam ani- >co(vov d« ;t« y^ 'a.7zaai av^^alvov 7rd%og'
mi passionem: semper enim despiciuntur y.cLTaciipoviiTat. yd^ Trcdg dii t^ tcc i^ai^iTa
\el res optimae si apud quosdam rarae
, T 7r^ctfudTcov, 'orav fLri cmav^i^ri TrapaTiaiv
non sinl, sed ultroneae. Sic eliam homi- aKK' iywaiV i7r' d^iiag avrd' o'vTud ySj Itt'
nibus accidit : nam qui familiaris semper- dv-^pcoTrcov 6 yap aULri-^tig y^ 7rapci)v dii
ctrinae suae prosequilur , aitque : amcn iyiTat T (7x.o^5 '^ ^v^aycidytag, >C^ cs^natv
21
162 S. CYKILLI ALEXANDRIM EX1'LAXATI0
(i^h rifjt.riv >JyM v[Aiy ^OTiovSuiTrpo^priTng dico Aobis, ncmo prophela in patria sua
A. f. 7S. b.
Ett^Jh yao ., a>i s(p>iv, Tctg -^ii^i avTov Ouandoquidem, ut iam dixi, prophe-
c;. r. 11.1. b.
H. r. 23'.i.
TrpotpyiTUag ilc, tsAo? «^^^S-ai 5if/3£;Saiot;vTO tias de ipso editas, adfirmabant nonnulH
Tivh T ]ii^a\u)v., ii iTr} 7r^o(priTaii iiyioii, ludaei exitum habiiisse vel in sanctis pro-
« iTri Tidi T 6v5o^Mf Trap' olvtoIc, yiyovo- phetis, vel in aliquibus apud ipsos insigni-
Tcav , rtOT0(^5p^ ^v\n'iiA,coi avdhv- -t^ tomv- bus viris , commode illos ab huiusmodi
T«s v7rovo':a(,^7rpoi ^'lav %,«^ar aTTi<^a\^ai suspicione depelHt dicens, ad iinam mis-
'HAiay iItxoiv „ iva 3 dipa.neiKJai \17rpov sum fuisse viduam IleHam, unumque sa-
T^ TvcTTPai ikiu-dipov&oji, Sta T cxvaia^dn- leprac morbo mundanda foret, dum inte-
'ETTjt^M T 7rovnpav avTUV y\uiy..luj 'sV(- Quia pravam iliorum sententiam nota-
verat idcirco ira exarserunt et quia di-
£5, 5ia toSto Trpo!, op-yhic, dviKa'iovTO- h} , ;
po5 iipnftivov (yy.TTiTncoKaai yap avTo) '^ perna civitate exciderunt, quia Christum
avui •zroAfw?, T Xpi^ov jww 77-poaJe^a^oi- "on admiserunt. Ne autem impios verbo-
"tva [jcyi [xovov iMy^n Suosi(3riaavTai w?- rum tantum argumentisconvinceret, usque
Q
p^ii fhx^P^I^"-'^^^' avyKiX'!»pyfy-i tt^oiA- ad aclum sivit illorum audaciam prorum-
^ih Tct Ka^' iavTOv ToX[^)maTa.- r ftfv pere, quorum caccus crat impetus, et in-
•&a.osoi- iJi.i^i youv 6(p^v^ r o^ni aTro- monlis perduclum, praecipilem inde dare
KO[ji.iKovTii, Kpn[A.va)v iviivai iTriXiipav- 6
q
volebant. Ipse autem transiens per medium
5i£^v)^ 5ia [jciaa avTm^ ovS' oaov SiVfTv iHoruni ibat , nihil prorsus de illorum con-
Ao'^ov Tiva -Si/AvQ^ c^ 'fhfBsXrii auTCov spiratione soIHcitus: non quia pati vitaret,
01; TO 7TaQilv tpivy<.ov ^ Bia tovto yap kj eius eniin rei causa in mundum vencrat,
lA>iAt;-&cv, aAAa Kaipov avaftivcov 'fkiTn- sed qnia tempus expectabat idoneum. Nunc
5j(ov dpyji yap vvv tS KnpiiyftaT^Q^ ., y^ enim initium praedicandi facicbat, et iin-
aKai[)0v nv to wa-Sf/v, ^^iv n Knov^ai t porlunum pati cral ante quam vcritalis do-
,
Koyov T^ dXn^iiai- nv yap I-ut' auTco ro ctrinam nunciaret. Poterat autem pati vel
7ra-&s7v )tj To i^n Tra-^ilv., Kai Kv&ti^ nv nonpati, temporumque ac gerendarum re-
T Kaipcov j^ T v.^ay[A.drci>v touto TiKpcr.- rum dominus erat. Id autem indicat, tunc
etov ToS, K^ OTf iTraQiv 'iKOVTa ^riTrovS^i- quoque cum passus est, sponte passum;
vai, x^ coi (juk av ii^aOiv ^ il [^n iavroy neque eum fuisse passurum, nisi semet
iTTiScOKlV. ipse tracHdisset.
Kai zaTijX9;v i'i; KaJripaotJ/i TToXiv Tij; FaXiXa/a;. Et dcscendit in Capharnaum civitatem Galilaeae.
A. f. 80. b.
t: 114.
H.
f.
f. 246. Oi)? ov [A,i'di<rnai KoyQ^ Trpoi to lU Quos verba non convertunl ad perspi-
IN LICAM C.\P. IV. 163
cit signorum ostensio. Ulilitcr ergo, immo T (7«jWS('&)v i7nd?iriq- ^y\a'iixu>q ovv y^ dvciy-
diiii erant, et vocantium ad salutem con- S^idi olKYiTo^ig, itj g5u" t Ka^iiVTCov (is au>-
ad caelum exaltata, usque ad infernum de- 'icag ovpctvav-Xcti^fK^^-, iooc, a5a Kctra^iiia-
tralieris. Sed quamvis sciret eos esse con- ffSnCTfl- rtAAa Kai tOI yivcoaKcav Ci)(; dTinQcli;
tumaces ct duro corde, adest illis ceu opli- Ti y^ aKAtipoKapSioi,, ixpoai&aXi pi.iv avTolg
mus medicus exlremo morbo languentibus, coajJip (a'^05 api<roi roli iU ia^^aTlw tti-
niliturque casu adverso liberare. Namque irtiai yocroy, Tnt^a.Tcii H dyrctWaTTnv t Ka-
ipsemet non egere medico sanos sed
ait , , Kov- cptia^i ya^ aJTO?, ot< oJ ^uav i^aaiv
male habentes. Ergo admodum confiden- 01 vfiaivovTig la^^Z, a/^A' ol KaK^g 'i^^ovrii-
ore Isaiae dixerat: non clam loculus sum, Trappriala,- tovto yap y^ dicc (pcaviii 'Haaia
neque in tenebroso terrae loco. Praeterea si^Oiiyc^^aiv Xiycw * oCk iv K^v(^ri XiKa- - is. xly. i».
sanctis etiam aposlolis ut magna fiducia de Anxa, ov^ iv TOTTCd y^q aKOTHvh' dKAcc iu
Christo verba facerent mandavit dicens Tolf dyiotg dTzoaroXoii; h Trahpnaioi, ttoK-
quod dico vobis in tenebris dicile in lu- , Aj) GW TTipi aiiTOV 7roiilQtL\ Aoynf Trpoa-
mine; et quod in aure auditis, praedicate iraTTi, Aifuiv * X'ifco vyAV h rri aKOiia,-, - Matth. x. 27.
super tecta. Et sabbato cjuum otiarentur, it^^ari h rU) (f)a)T< , lu iii to ovi ay.ovi-
apud eos concionabatur. Mirabantur itacjue n . Krpv^an iTri t dco^arcov 7tj h aa/S-
magisterii vim et magnitudinem potestatis.
, /SaTffl OTi Yipynv, BiiA'iyiTO avToii' n^Qxu-
Erat enim tamquam potestatem habentis [^aKaai to'ivuv f i^v^paycoyiai t ^uvapt.iv,
sermo, neque blandus sed impulsor adsa- y^ TQ '^ cJ^aaiai pt,'iyi-doi- «v yap h cJ^a-
lutera. ludaei porro nihil aliud esse cre- aict, (pnatv .,0 Xofoi^ov KOAaK<£iTiKOi dX.Acc
debant Christum ,
quam de sanclis unum izpo^^iTrriKog lU acorr.piav ife^a/oi [th ^
et unum ex ordine prophetarum in me- ovSh iriuov hopct^ov ihai Xpis^ov, arA«t'
dium proce<sisse. Lt autem maiorem de OT» Ka-^ iva T ayicov , iCj h ra^H zsrpo-
rent, prophelicam excedit mensuram. Non T TTip} avrov So^av n i^ VTrovoiav r/^coai.,
enim ait umquam: haec dicit Dominus, si- To Trpo^miKOv c^.^atvn [li^ov ov yap ii-
cutinimirum illorum mos erat, sed tam- pr.Ki TTOn, rdSi Aiyet Kvti0-^, Ka-^aTn^
quam legis dominus quae supra legem ,
duiXH KCtKitVOKi riV '?'-&@o , ctAA' «5 T VO-
Dicebat ergo Deus per Isaiam dispo- "EA£^.j ^oi/y hik ^ici "Haaiov *
:
y^ \lt-xn\.%^}
nam vobiscum foedus sempiternum , sancta ^^viao[A.ai Vfuv Sfa-driKliv alcovtov, ra
David fideha. Ecce testem in gentibus dedi caia AajBiS ra TTiarcf iSov pcaPTve^ov h
illum , principem et imperantem populis. ap^ovra Kj 'ocpo^cta-
i^vi<n SiSciiKa a-JTOK,
Et Moysem quidem utpote famuhim opor- aovra 'i^viatv j5« yap otKirLu fxh ovrct
tebat umbrae haud duraturae esse mini- Mo)va'ia , '^ fji,ri fj^jovavii aKiag '^j^oscSaf Btd-
strum ;praeconem vero perpetui slabilis- Kovov cJyayfiKia q t^' ^inviKovc; K) /j^ov-
que cuhus esse aeternum , Christum in- ani harpiiac, t aielovtov , (pnp; Sri (^ X&t-
1G4 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
(Trcv' Tig Si « almioi $^Qy\y.y\ ; ra lipa quam. 0"O(liiam autem esl foedus aeter-
^KJzs-ltrf^circt rov ok ai:sipf^ar'Q^ AafBid num? Sacrae sciliccl sanctiones illius, qui
xctTcc (Ta.flx.ct Xe<5"cy' ra caiovpya y^ -sui- de scmine Davidis secundum carnem est
^QTTOid- Aa.-da.TTia y^ 6 TOv •&foi/ (pcjS&^., Christi ; quae sancliricant et fideles efficiunt;
liyyoi ioq dyvc^oici' nal to ivctyyiMy.ov siculi timor quoque Domini dicitur san-
^MjWa., ^a)M . w? QjiOTroiov ra pti [/..aTct ya^ clus, id cst sanctum efTicicns; et sicul evan-
^Hffi a iytj) iK'>.Xy\Qa, vu.iV, Trvivfta i^i gelicum verbum dicilurvila, id est vivi-
y^, '('a)y\ , TOvri^i 7rvivfictrix.a ^ (^cooTroia- ficans. Nam verba , inquit, quae ego locu-
'srKyw a-Qpet riii Mpo^HTiiag ro dx.pil3ii- tus sum vobis, spiritus ac vita sunt, id est
iiTZcov 'H(Ta'ia.i ux; c/k ^poTcoTra rov ^iov spiritalia et vivifica. Attamen videsis ac-
Kct) 'uraTpo<i uTip] TOV Xpi(Trov, ori iSov curatam prophetiae ralionem. Quum Isaias
[/.ctprv^iov Toli l^vicTi ZidiOKJ, avrov , Sfsf- tamquam ex persona Dei patris de Chrislo
/^Tvpov/j^jov coaTTip cog Sikto. ySj ravrct dixisset : ecce testem in gentibus dedi ip-
yiyovacTi , iva ftt\ ne eva t ityicev srpo- sum, testificantem veluli, haec esse acce-
(pyircov •jTfd.fiX^y avrov VTrorOTrwcTniv , ildan ptabilia ; ne quis unum de sanctis prophe-
Si jMaAAov os-ai OT^aovv, cag tvi t* •Avpio- tis ipsum arbilrarelur, immo ut unusquis-
THT@~> tT^Tj-pj-zJia ^3?M, -S-fOs yap hv l-Tri- que sciret , eum dominationis gloria pol-
^aviv rf^lv , ov fiovov avrov [^arvziov oi- lere, nam Deus quum esset nobis appa-
Socdt^ (f)H(Tiv, fiAAa 50 y^ a^^/^ovra y^ tt^ot- ruit non tantummodo testem eum datum
;
Taosovra \^vi(T\.v o\ ftiv f^axdejoi Trpoipyi- dicil, sed etiam principom et gentibus im-
Tai , Ka) Trpo avrcov \tI Mwv(7>!'e ,
ftirpov perantem. Secus vero beati prophetae, et
r/^ovrii ro ol/CiriTiov , ro Ta3s My<{ >ive<og, adhuc anle ipsos Moyses, servili modulo
KOvovvnq 'pcovalg- 6 5« yi Kvejoi vi/m^S I«- ritu, sed ceu divinis subservientes vocibus.
aovq XpifO? ^:0-7rpi7ri<rdrii<; iTrOiilro Ao- Dominus vero noster lesus Christus, Deo
yi^i' iQavfjcdf^^iro yovv y^ Trao' avro^iq roli dignissimos faciebat sermones. Mirabantur
laSctioig^ hoq CM cJ'^naia, riv Xoyoq aCrov, ergo illum ipsi ludaei ,
quia potestativam
y^ cog iSiSaaxiv avGsir «s c.^aaiav iyj^v \im scrmo eius prae se fcrebal ,
quodque
Kj ot/p^' ccc, 01 p^a,UjttaT«7s avTWV ov yap ipsos docerel tamquam potestalem habens,
«V AoyQo avrci) '^ t V0ji*« aKidi, <iAA' non ut ipsorum scribae. Non enim eius
te)5 avrog wv vofto.d'iry\f , f^iTiTi-&<{ ro oratio legis umbram sequebatur , sed ipse
^df^f^ct Tzcioc, dKyi^'Aav ^ x.ai GW rv7rov<; legislator existens, litterara in veritatem,
ilg ijA.:pdv!:-iav t 7rvdjf^ctrr/<,nv ap^^cov ydp figurasque iu spiritalem sensum converle-
>]>', •x.a) rov 7rpo<rdTTc-iv Tavrlw ix^cov rLai bat. Quippc erat princeps, talcmque ha-
ii^naiav. bebat imperandi poteslatem.
Kai E7::Tinr).Ts'j a^Tu 6 'Irjrrou: •/.. r, X. Et increiiavit illuni lesus ctc.
Kai ftir' c^^HTiag •z^ -dio-si^iTrovi roli; Deo digna impuros increpa-
Potestale
dx.aQdpTOic iTZirifX.a Trvivf-aaivtvaynv fiy\ bat spiritus. Ne ergo discrcdamus iuncta ,
d7ii<^a>fj8fj, yiiTOva rol<; Koyoig iTronlro r verbis edebat miracula - Vidimus in de-
^ioayiftiiav. - VJiSo/y^jj cv rii i^y\jJ..oi) Vivixw- serto victum a Christo fiagitiosum Salanam
fJjiVOv Trao' avr^i t dKiT'/is/OV aaravxv, y^ tribus elisum casibus. Vidimus dcnuo eius-
%ia] y.ctrahhayivra 7rT6)[A.ctaiV iioo/jo^ av- dem quassatam vim, succumbcntcmque ad-
tS ^aAiv xaTctanOfJt-Utw t SvvayAV . ju Tri- veisariam nobis polenliam. Vidimus a no-
Trraactv r xa^' Yi/jf^ dJ^^^aiav iiSo/^p lav- bis ipsis , in Christo tamquam primitiis,
GTtr idg c* d^Trapyri tS) Xpi^w r^^ig TrovYtp^oig malos spiritus obiurgatos. Nara quod id
IN LICAM CAP. IV. 1C5
quocjue ad humanae naturae decus perli- 'o7ri7r\riTroYrcig TrVivf^ctGiV cag yup t^ r^^ro
neat , ex ipsis cognosces Servatoris verbis. Trpog Kciv'/y\iJi.a. ^Mtth t^ avQ^coTruai (fiv-
Mcntiebantur quidem adversus eius glo- aicog , c'>: oLurciiv iA,ctun(Tyi t t (7«THfl05 p«jM.a-
riani ludaci , aicbantque : hic daemonia rcov y.a.ri"iivSovro y.iv y: lnSctioi t^ 5:'|h5
non eiicit, nisi in Bcelzcbid principe dae- avTii , vJj d?, (^ 'i^oLa>cov * Ctfir lix, c/y.QaKKii Matth. Xn. 24.
moniorum. Tum ipse adversus illos phi- ra SaifMzvia^ u (^n Iv BnA^i^ovA apxoyrct
rima ac neccssaria praefatus, ad extremuni T 5a(jCtov/«)V ihct Trpoi; avGSU" wAil^a, n
ait:quod si ego in Spiritu Dei eiicio dae- oaa Kj dvafKaict •^poitpt^y.cc^ , ii^spov ?(p«* il
puros increpo spiritus, vestra iam natura cpnCTi , iY c^HGioc r^ /3a(T(A£/a rri ^iOTrpiTril
liac eadem gloria insignita est. Sicjuidem To7s rt>tct-&aoTO(? 'lyhTrArirra) TrYivpcaa-iv , n
vos ^idemini per me et in meDei regnum vy.iripa (pv(yii i<rt ryi roiadi ^o^>1 Ti^pava-
adepti. [A,ivtf vpiili ^ o^aGQi Ji' j^ay n y^ cv i[Jt.o]
conflictum cum deitate ferenles , tyrannice dvvafxicog avrovyy^ [.cyi (pipovm ragTrpoa-
astuleque chimabant « sine ; cjuid nobis te- [2o?\af T^ GsoTMTo? , rvpavYiKOV £j ixavipyov
cum est? » nempe cur non sinis nostrum civi^^iyfovrO' ia, AsfovTcf ti r[UY }^ (7o< 5
nos locum tenere , dum irreligiositalis de- T«TS5-*' T/ ix. laq ti[^ai
X^^i^^ ''^X"^ ' '^*^'"-
struis errorem? Deinde euphemismo uti si- (^wK 7i a(Ji(ii'iai T TrXavnv ilra S'J^Mjw;7v -^
mulant, et sanctum Dei ipsum appellant. VTrOKO iv ov r ai „ t^ ciyiov t GsoD xaA«(J(v av-
Existimarunt enim tah euphemismo, vanae rov «wGiKTav tap ori Sia 7^ TO(at;Tws iv(^n-
gloriae cupiditatemilh iniecturos,eundem- [tlac,, iciviii So'^ni rt-«:0T?;«(7(v avrov i^a^^nv
que a propria persecutione aversuros, ceu T^ duioij^^iSM^ 'u^a(SKivu(j<i(7i T 'fhTr^nrrnv
si gratiam pro gratia esset relaturus. Sed auroKi, oiov dvr] "^ae^r^Q^ didovra p^cte'V
enim dolosus praeda non potietur. Deus ciAA' oi;K o^Tfi;^sTa; doAiog ^npag- Qsog ^^
quippe non irridetur, sed impuras impedit ov [^.vx.rnp't<^iTcti, dTro^p^arrsi 'j avrcov rag
linguas illorum Dominus. Denique iubet ut dy.a^apraq yKcaosag y.vpiog- tlra ^^otcit-
ab obsessis discedant. lamvero tantae rei TH T iyjjYrcav d7ro(^0irctv oj 'j t ovrco [li-
rendi postulans, miracula patrabat ; sed i{> alrnaag ^caTron , rai •&?0(TMjLt5ia5 iTzKnps
semet quia Dei patris Verbum erat, vivens rtAA' ai;T05 coY 6 Koyot; t Qioii tCj Tia^^og,
et operans, per quem omnia, et in quo ^wv n y^ ivipynt; , 3^ 3(' 01/ rct zaavra,
omnia, ipse incjuam Satanam conterebat, y^ iv it) ra Travra, d^.ilvog nv awf^i(icdV
K.
Animadverte igilur quomodo hospita- Qiaaat To'ivvv , -Trcog nariXvsri •Z3a^' ivi
B.
f.
r.
.<*!.
53. b.
c. r. 114. b.
apud unum e discipulis, hominem
tus est T [jca^dnrcov , dv^^p^oTrct) ?r'ivnri Kj dan^tcj)
D. f. 17.
H. t. H9.
pauperem et in hoc mundo obscurum ille ; Y^ T /3(0v, T ly.ovaiov Si' n[tS.i V7ro[tit-
inquam qui pro nobis iuopiam subiit, ut vaq TTTCoyjiav, 'Iv n[*.i1i tjj okuvov tttcs-
Jgg S. CYRILLl ALEX.\SDRIXI EXPLANATIO
^" iv ivSiia, £, ^Ai4«. - 'Ej)is-M0't T« T eos efferri qui egestate et tribulalione pre-
1iu.o)YQ^ ol>i'ioL I«<7ot>s, iCj iv^'tsx.ei Tav- muntur. - Adit Simonis domum lesus, in-
aJT«5 iTTiTMMi TM TTvpiTcp (^ <t$«;c5v at;- autem « stans super illam increpavit fe-
t«v f<pniu.gv« vtto AovkdL^ ovk olSa. (] |M.)i bretn, quae dimisit eam » a Luca diclis,
iS^hTiuiaq^ c7hT(jt*ac9(, ovx. ivKoyov My^v inanimis sensuque carens increpari non re-
ovTiv Q •3-at;jt*a5-ov fiVai T/va? xaxwTixae ctedicitur. Alioqui nil mirum videtur, esse
T rtV-&p:«)'Tivot; o-ft)jU.aT@-. 5i/VajM.f<?, k} ot; ahquas inhumano corpore maleficas po-
TravTCoc, >ca.Ty\yopn<TCi)/v^ t^ \v)(_iig t •sa- tentias ; neque plane idcirco animam pa-
ffVovTWV 1^5 6k TOVTiov (i\a.7rT0[.i.ivt\i- ovSi tientis accusabimus , quasi ab illis detri-
yap iTTii i-aaidi (^ Iw/3 sA^tei Trovji^w, mentum patiatur. Necjue enim quia per-
Xa,^a)V 6 5ia/SoAo5 ttW l^aalav ih to 8ia cussil lobum ulcere malo.potestate accepta
T» (rci)[ji.a.T{^ TTC-ipaaat at/TOv, Tripl tovto a Deo diabolus tentandi illum per corporis
xa.TttyopnTiQ^ 6 'It«)|S, a-SAriaag tCj ';p/j- adflictionera non inquam ideo reprehen-
; , ,
vaiu); ty^zoojttjiva? r ^An^tiv |i*ovov s'/« Aj- dendus Iobus,qui sane certamen sustinuit
^fcSa^ , ii 'zsoTi r!y cra)ju.a.TiKot)5 -urc-i^a^^o- plagamque fortiter pertulit. Tanlum dicere
|t*s.S-a 7rov«5 , TO «AAa 7* 4^^?-"^ at;Tou jw.>i licet quando corporeis tentamur dolo-
, si
a4«TS- cog k} >LvSAoq 'fhrt/ul^ laTai g5u- ribus,animam eius nolite tangere. Sic et
s;^ovTa$. Dominus incropando sanat obsessos.
Ea!iTi.S'«ffi 3 >tj Tcci X^ifa? Jv/ ix.cc^o) Imponit etiam infirmo cuique raanum,
T vocTovVTCOY , }^ awviKXaTTiY avcjsu' T vo- deraonstrans potentis Verbi efficaciam a
(T(ijM.aT05 ., Sii^ivvi OTt -7^ T Ao^« ^vvay.iU)i sancta carne geri quain suam fecerat Deo
, ,
T iviptaav 7ri<poptix.iY « dyict oap^, «v iOiav congruam virtutem ilii inserens: ut disca-
l7rQiv\actT0.,^i07rpi7r'Yi dvva[t.tv ii^^pvTivaaq mus quod eliamsi nostram subiit condi-
,
A.
B.
f.
f.
81. b.
53. 0.
aJrn. iva u,a^u)fjSp
'.j' m toi xaiS''
nNrflr*'*'/
>cai Jipa?
>^\
lionem unigenilum Dei Verbum, nihilo ta-
H. f. 219. b. '^iyoYuog po vo^on? T •jsot; Ao^-os , ot;0£F mcn minus sic quoquc Dcus est cuncla fa- ,
nTTOv jV^ i^ ovTco G«05, TrdvTa -zBAnpoiv iC- cile efficiens etiam per carnem propriam:
KoKcog Kj Btcc T^ oiJtsias aap>co<;- il^yd^iTO nam revera per ipsam miracula operaba-
^;^ JiavTM? Ta7raoadj^a- >tj [tv\ (jc^od^a tur. Neque id magnopere mireris; cogita
dav[ji,d<TV\c, , ^J^.Koy'i^ii 3 [1.S.KX0V coq yJj cn potius quod et in aeneo vase positus
,
a>civ^ j^aAxo) yitovoi to Trv^ ,7" ISiag avTO) ignis, proprii caloris communicat illi \iin.
r cvi^yaav ovtu) toI-
^;o[.c6Tt\rog CfTiQt\ai Sic ergo eliam omnipolens Dei Verbum
yi;v >Cj t &?ov Xoyog^ ivoxrai
6 •zBavaA.tM? unito sibi vere animato et intcllccluali ex
iavTU) hy dKvi^dnav i^t^^v^ov TS y^i ivvav r sancta Virgine templo, sui proprii ac Deo
•i>c T^ dyiai Trap^diYU vaov, t* loia? at^rw digni vigoris inseruit efficaciam. Quamob-
jc, QiOTr^iTrovg la^^^^vQ^ cmt^vTdjai r ca^- rem ut ludaeis pudorera inculerct, si non
IN LUCAM CAP. IV. 167
Jitis credere, operibus meis credile. Nem- ^iviTi f^or i] Q TTOio) ^ x.av i(Ji.o) ji*« 7n<pivn-
pe ipsa testante de visu verilate ,
quod Ti^Toli i^yOii ^HTrig^eviTi- 'i-^iTOivvviSilv
non liomini per se ipsum et singulariler ^aprv^ovani aAM^S-j/as ctVTiii^ o)? ovx' ^e
consideralo, natoque ex muliere, suam at- dv^pCil^O) TTCtp' iCtVTOV dvci fJf.'ip@~' OVTt )Cj
tribuisset gloriam Unigenitus ; sed quod VOiifA,iVCi) TCt> C/JcyVVCtiKOi^T IdictV 'iSct)Kl So-
unicus filius existens , cum unito sibi san- ^ctv 6 jjccvofivH , tfAA' ci)i ili VTrapyjov vloi
cto corpore miracula patrabat, et a creatis /A^ T ivcoSiVTOg ctvTcp uyln awparos, elp-
rebus tamquam Deus adorabatur. Ecce au- yd^iTO Tcti 6fOff«jt*eias' 7rpoir>cvvslTcti q k^
tem Petri domum ingredilur, ubi mulier- 7rot.^a T^ KTiaecdq bq &eoi' >^ y^v elanAQi
cula in lecto iacebat , vehementi febri cor- fjciv ili T oix.ictv riiZa ,
'£^' yvvctiov iyri kAI-
repta. Cumque dicere posset, ulpote Deus, Vni 'ippiTTTO ^ Xa(i^Ct) TrvpiTUl dcfzsctvco/uSfjov
omilte morbum et surge , non ita egit ; >cct't TOi SvvdicSjjOi liTrelv wi -Sjos , tf^c'-&a
sed operatricem salutis ostendens carnem T vooov, dvd.<^n^i, TOVTO fjciv ov TreTTOin-
suam, cjuae nimirum caro Dei erat, ma- Kiv ive^ybv j 57-^05 •^epct.Triia.v dizo!^ctivct)v
num eius tetigit ; slatimque , inquit scri- T ictvTO^v adpKa, ^eov ^ nv cap^, «'-vl^aTO
cipiamus et nos lesum. Cum enim in nos Kiv ctvTnv 6 TrvpiTcg. — AA\' v7roSi^Ci)[A,iQa.
eliam ingredielur, eumque mente et corde y^ nfi.ili T 'IncFOvv otciv yap lialSaAri 7^
mento sanat. lam quum solis verbis ac nutu xai^oiJ poB-Ji* Kat roi yap Ao^« t^ vevftaTt
miracula patrare posset , nihilominus ut TrXnpZv dvvdtji^joi Tcci Te^aTH^yiai; ^ 'iva ti
rem necessariam nos doceret manus quo- , T dvafKaicov BiSd^ri.,}^ Tcii ^f/^a? '(fhtpipH
queaegrotisimponit. Namqueomninoopor- T0I5 ovatv iv dppa)i^iaig- iSct y) ';5« fjca^eiv
tebat scire nos, quod Verbi potentiam ge- nft,S.i , OTi '^ T Aoya Svvdftecoi t ivipyeiav
stabat sancta caro quam ipse suam fece-
,
oSiC^cpnKiv n dyia aap^, r.v avroi icfliav
rat, Deo congruam vim illi inserens. Ergo i-osoinaaro ^ &!07rpe7rn t Svvaft,iv ifc^pvrev-
lesus nos quoque contingat, immo magis aag avT^- ovKhv dTTTia^co it^ n/t^^ ,
ftaXKov
nos ipsum per mysticam eulogiam , ut nos Q Hjl^eT? aVT^a dia 7^ ftVTiKnc, IvXofiai * , 'iva • Eucliarlstia.
Et increpans non sinebat eos loqui. Kai eTriTipojy oCy. sltx aoVa \uXsly. v. 41.
confiteri : non enim oportebat apostolici OfjcoXoyiiv avTOV ov yap iS-i t^ dTro^oAi-
ministerii eos gloriam usurpare , neque im- Knq XHTHpyiag t Sc^av d^7rd^c-iv avTOvg,
mundis linguis Christi mysterium eloqui. dXX' o'vTi 'idn t'^ aKa^dpTH yXcoTTng Aa-
168 S. CYRILLI ALEXAXDRIM EXPLAN.\TIO
Ae7c&Bt/ T Xs^TOv u-JTyic^ov cix^i >t,a.v Aj- Quamobrcm etiamsi veium aliquid dicant,
ycoj-i T( T d\Yi-&uiY 'cnri^iviTca j-ctiSili- oC
, nemo credat namque ex lenebris lux non
;
yap Sia 'J>coroog to ^cbi yiYcoamrcti' icctt a^noscilur. Ouam r^'"^ Christi discipulus
*
TOUTO SiSa^et ^.iyct)v 6 Xs<roD jM.a-&«r«5- docet dicens : quae communio luci cum
Tii yap >coiYCi)yia. cpax) Trpog <jK.OTOg ;
« ui tenebris? vel qui consensus Christi cum
GVu^coyyKTig Xe^S"W Trplg BfAiap Belial?
Cap. V.
Kai si^js SJo nXola ^^tojtx ffagsc tjjv Xi[j.'/r,v' ol oi
Et vitlit (luas naves slantfS sceus stagnum; piscatore.^
aXj;?; a7r&f3avT;,- ceT' a^To^v ixTTSTrXtjvav rx ciy.TUa. autein dcscenderant , et lavabant retia.
rt^TOffTOAwi', 01 Kai dKliViiV ilSoTli.^ VI^O quam apostolos, qui ceteroqui piscandi pe-
Tov X2^s'oy yiyoYciai ^"iyov 'iyoc, >Cj clvtoi riti , nihilominus in Christi retia incide-
tUxi t^j ivct.yyiKMcoY KttpvyfA.aTCOY C!ctyv\- runt: ut poslea et ipsi praedicationis evan-
vlai ')(^a\a(7ctVTic, , Tr^odKO^/JiacoGiY ctVTca g5u" gelicae sagenam demitlentes, ex universa
Kctra 7ra.actv jiw yilv (^ yovv 5i^M ^« St' mundo praedam ad eum comportarent.
Ivos T^j a.y'ict>v -urpo^^HTOiiv * " ISov iyct) Quapropter alicubi dixit Deus per unum de
dTrodTiXXco aKiilc, TroKKovg ^ Kiyei Kv^iog ^
sanclis prophetis : « ecce ego mitto pisca-
Kcti ilKiivaovaiv aC^TOt^^' Kcti [/.ira TctvTct- tores mullos, dicit Dominus, et piscabun-
dTroaTiKco "^oKKovg -&»p:'JTa§, }^ ^v\piv- tur eos. Et post liaec mitlam venatores
aovaiv avTOvi M)' ^r, Kct) gwt /^^f dKali, multos, et venabuntur eos. » El |)iscato-
c^ ciyiovi dTroGTcKHi qmoi ^ ^n^iVTO.i q res quidem dicit sanctos apostolos; vena-
g5u- Kctra Kctipovg T^f ctyicov dy.nKiiaicov tores autem futuros per tempora sancta-
,
A.'f. 82.
c.;f. 115
Kai yovY /u^ t avrdpKt\ SiSaa/taKiav ^ Ilaque postquam satis concionatus pu-
H. 25-1
f.
c^^ j^ 'ipyov iSii ^iloY urpoa^dilvai roli blice fuerat, quia iam oportebat divinam
(1) Ad hunc Cyrilli locuni, anonymus quiJam interpres in codiee B. p. 55. novum Cyiilli commen-
tario dat testimoniuni sic: Sai/^ao-Tijv Tiva Sswgiav Xiyn 'il^iyivn; sti t6 wgoipijTixdv (jjiidv TOti Siiou 'ls^sjj.iou,
Qns^ avajScV s^riyriaaTO 6 ayioi Kugi^Xo;, to , iSou syu on^oerTsXu aXisT; jroXXouj , J^sysi xu^ioj, xai otXifuVoucriv
auTou';' xai jiiETa TaUTa ajzonTsXu STjgjUTaj jioXXou; xai Sv]g£u'a-ouo-iv outou; : niiravi quailiclain CXposiiionem
facit Origenes in propheticum divi Hieremiae ejjatum ,
quocl superius e.rplanavil sanctus Cyrillus ; nempe
« ecce ego mittam piscatores multos, dicit Domimis, qui piscabuntur eos. Et postca mitiam venatores
» viultos, qui eos venabuntur. «
IX LUCAM c.vp. v. 1G9
rete demiserunt , quod ilico praeda reple- Qvg T Ti^npivi^iVuOV \va Sia Trpayf^aTog
tum scnscrunl : ut ex manifesto fac!o, typi ivapyoii^ y^ ajg c^y. TVTra yJ< iiKov^ tov ,
fiercnt, haud cariturum mercede laborem orj OVK ay^KjQoi Trovog aVTU>v^ ovTi a;tac-
ctas et ubique gentium catervas conchisu- Tag T i^vaiv dyiAag avAAirarr ^Awr cV.j/-
ros. Sed tamcnillud considera. Quum non vo «9'p?r oC yao lay^vaa.VTig aviXKvcrai tq
possent rete ad se trahere Simon ct qui ?CiYOV l'ifA,ci)v Ti y^ ci ovv avTO) , y^ Sia. tov-
cum eo erant, ideoque metu attoniti non TO aTTO T ©3,5« ^ T^ OKTTAyi^icoq jM.« roA-
auderent loqui , namque admiratio mutos f^cbvTig XaXricjai, 0.710 yaP r ^avfx.aKiAV ^
eos fecerat ; innuerunt, inquit, sociis, pi- iU d(i)cov'iav ^c^ii^ncrav , KaTiV(^jaav cj//i(7/
Verumtamen laude omni digna est ac- riAwv iTraiva TraVTCg d^ia^ t 7r^oai\-
cedenlis fides. Testatus esl enim omnia pro- •&o'i'T05 « 7r(5"i5* iiif^aoTvpnKi yd tO TrdvTa
spere posse Emmanuhelem facere , et di- SuvaiS^^KaTOpfiiiv t "'E//-paV8>iA, k^ Bictviv-
vinis nutibus relevari se petit , quamquam l^aTOOV bi07rpi7rZ)V iXivf^,iPii£)t^ ^MTSI , Kai TOl
morbus esset insanabilis. Non enim solet TO 5ra.9o5 ovK idaii.cov ov y) olSiv « Aswpa
lepra medicorum remediis cedere. Atqui T T la^^coy iiJCTrH^iaig <3?^a;;^^wps/'f «AAa
22
170 S. CYRILH ALEXANDRINI EXPLANATIO
Tl^icl[Jl,a.l ^liah L\ctVVO[^iV^i iV C^ii<j'ia 3lO- cgo vidi, inquit, piilsos divina virlule im-
TTPlTril GlTir dKctQa^Tiii Ja/jM.OKtt?, VOGilfia- puros dacmoncs , Siliosfjue aliis morbis cx-
rcov TToAAwc «xttAAaTT0(WSy«5 inpi^g- auvfi- pedilos homines. Intelligo divina aliqua
•/,0. loq ^iia Ttv) }Cj dfjiaxoj) %?<§' ^a TOictVTa inviclaque manu haec fieri. Video simul
jiviTaf OpCO Q rapOe TOUTU) . ^HrOV OVTtt Kj te bonum et indulgentissimum, et effusa
iTOt^l.CnCtTOV , KCtTOIX,TilPOVTCt, G^ ZSPOTiOV- erga accedentes clementia. Quid ergo im-
Tctg ctvTCd- t; To'ivvy to kcoKvov iAnlc^Ji pedit , me quoque miscricordiam impe-
y~kyA • K^ tI frpog T-xvTct X^iroS; BiCctio'i iv trare? Quid vero ad haec Christus? Con-
avTu) tLjj 7r'i<piv . Kj t £sr' avT& 'j roVTCji firmat in illo fidem eamque hoc ipso ope-
,
7r?^npo(po(i'iav ioya^irai' Js^fTttj yh.P t ct'i- re ratam facit. Admittit enim preces, fa-
Tiiatv , it} 6[^o\oyil TO SvvatQrxjj, >tj cpncjf lelur se posse , ailque : volo , mundare.
•^sAa), Ka-dctp'tcj'jnri' ')>ap'i(iT a.i q avTU) y^ Largilur ci cjuoque sanctae suae et omni-
d^priv T^ dyiaq avrov £, ^aV(7d:V£r«T«5 ^n- potentis manus tactum statimque recessit ;
Pog^rSj fJ-&2W5 rt7r>iA'&iv <it' ttt;Toi/ n A«- ab illo lepra et morbus evanuit. - Tu vero
,
Trott, ;tj to Trd-^og «v o^stooojv. — 2t; Si mecum in hoc admirare divinitus simul
[jLoi -davi^aaov iv rcvTOig., 3iiicZ)g ri df^a corporaliterque operantem Christum. Est
:u aco[j!,aTtx,cog ivipyovvra Xpt^ov ^iiKov enim divinum, ita velle, ut ei praesto sint
fjtiv ^ TO QcAnv ovTCog , ccg 7rapi<^aSx^ avrco quaecumque velit ; humanum aulem est
\. 11 Kai a.urrj; TTafv^-^^ysiXsv abT^ jj.r,6Evt stTrsiv. Et ipse praecepit illi ut nemini diceret.
A.
B.
r.
f.
M.
58.
I).
"Hpy.y. [*.iv ydp y^ aicoTroovrog avry\ t Sufficiebat equidem, eliam tacente le-
ub.
(;.
I).
f.
f. 18.
1)
1).
7rpa^jiAttT05 n (^vnig dTrayyCiXat Tra.at to?? proso, rei patratae natura ad sanantis po-
H f. 201.
ii^oatv ttiyToy T \ ^ipa-TTiiidavTog ouva[j.iv lcntiam cunctis , qui leprosum cognove-
avrog q u>^hcf.yyiA\H [/.tiBivt ilTTiiv rt Bn- rant , palefaciendam. Ipse (amen ncmini
7roTi;'iva jW.aOa)(T!v iVTiv^iiv 01 T T ia[/.dTu)v hoc dici iubet. Cur? ut hinc discant qui
XdpiV Trapd GeS ^iy^o/AiJOt .^
[^n rag Tra^a t curalionum gratia a Deo sunl ornati , plau-
(.'5pa^:UO/-t5V«V rJSM/^/tt? atTilv ,
[^tlTi fA.nV sum non exposcere neque a qui-
a sanatis ,
CStr -^zapd rivcov sVaivss, 'iva [^fi ilg VTrip- busvis laudem affeclare, ne forle in su-
o.4,(ttV CKTTiaoiiv ^ to ^dvT cov t KaiCcav a'i- perbiam incidant, quod est omnium ma-
S(7X='- o-^i^ov * ;^a8o5. Oix,ovo[Jt,tKO)g di (pncrt 33^oc7- lorum turpissimum. Prudenter vero man-
af^iv ro SZpov T&) XiTrru) Ky t Mcova'icog v6- dat leproso, ut donum cx mosaicae legis
jU-OV TOJ^S JfOjDs-lV VlYsAf jW.JV ^ 0[^OKoyH[l.'i- praescripto sacerdotibus onfcrat. Nam vo-
vcog [jiiTaar^aai r aKidv .,
rSj [j.ira7r\daai lebat quidem sine dubio auferre umbram,
g5u" Tt;;TK5 ilg ^vivttariiiriv \ct^i'iav rtAA' et in spiritalem cultum figuras immutare;
'f^^ [Ji.ynrio Trii^ivaavTig iig avrov 'ln^aiot sed quia nondum ei credenles ludaei , Moy-
7rpoa'iKitvro r Muivaicog svToAajs, log 'kn t sis praeceptis adhaerebant , ceu lege velere
dpyatcdv £&S)v iayy^ovrcny .,
'c^n^iTr^ t6) As- adhuc stante, permittit leproso id agere in
;T-pS) t5to TTOiiiv iig /jjprv^iav avroig- y^ ri testimonium ipsis. Quid porro hoc cst ?
(1) Plus legebat iieic D. Tliomas in catena. < Cvrillus. A maiestate autem pro^essit imperiosum inan-
u datum. Qiia ergo ratione in servis cnmputatur unigenitus Filius, qui volendo tantummodo cuucta potest.''
>> Legitur de Deo patre, quod oinnia quaecuinque voluit fecit (ps. CXIH.) Qui vero sui patris potestate
)' fungitur, quomodo diversus al) illius natura erit.' Solent etiain quaecumque sunt eiusdem virtutis, eius-
» dem e.sse substantlae. Mirare tamen in bis Cbristum divine et corporaliter operantem diviuum enim est :
» ita velle ut praesto sint omnia, liumanum autein extendere dexteram. L'aus itaque Cliristus e\ utrisque
» perficitur, eo quod Verbum caro factum cst. »
IX LICAM CAP. V. 171
Suum erga legem obsequium ludaei piae- S>1 TOVTO ^; 7Tp:<^-u(jiv du -TjQloii^JOi r
lextui semijer habentes, et su|)enii prae- iii T VCjttOV tllBcb, r^ SiaiCOYOV -T^ UVCO^IV
cepti ministrum dicentes fuisse hiernphan- iVToArti yi^j^iic^rttj ?\iyoVTii r Upo(^avTlw
tam Moysem parvifacere nitebantur om-
, hicovaic:., ^ncpa (ppovuv i(J7roCSa^ov ttspi t
nium nostrum servatorera Christum. Ideo- TravTcov i),t^ (T&jtj^^o? XpiroS" k^ ysv i^a,-
que palam dicebant: nos scimus Moysi lo- aaov ivc^pycog *, r]y,ii<; o]Su./w^j cog McoiJail » loh. ix. 29.
cutum Deum, iumc autem nescimus unde A^aAnjisv {Jso5- tStov q , oCk o^iSct/j^j tto-
sit. Oportebat ergo factis ipsis persuadere 8:V i^iviS'^ Toivvv ctvGsir i^ctvTCi)v dva-nrii-
illis, Moysisconchlionem gloria Christi esse ^icdrct^ T TTOa^yy.aTCOV ., OTi TO UMvaiCOC, UA-
inferiorem. Ille enim erat instar servi fide- '^ov ^ A.a-oiriv 'ipy^iTai v^ 5o^si5 t XpirS-
lis in domo Dei ; hic autem uti fiiius in Y-iv yup Y\v cog 3ipa7iC>)v -Tn^oc, r ciiccv
iTTt
patris estdomo. Atque ex hac ipsa leprosi avTOv- Q cag vlog, Im t oly^-ov r i^cirpoi-
sis legem transcendere. Lepram experta est VTTiPoy^a^ic, t Mc/>'Jaiu)f vof^cvv ovra X^i<^cv'
Maria Moysis soror, quia huic obtrectave- i\i7rpco-d>} [A.iv yap n Mttflja//-, ctJcAcpii
q
rat; qua calamitate magnopere doluitMoy- M.coija'iooq oXjt-a , KaTiXdKnai yao avTOv- Kj
ses; sed quia morbum a muliere nequibat scaTiSdy.viTO ^iv Kiav sV( tovtco McoiJaYii'
depellere, Deo supplex fuit dicens: obse- c^' Q ovx. Yiv iKavog d7ro<rY,aat r yvvaia r
cro te, Deus , hanc sana. Adtende igitur VCaOV , TrpoaiTriTlTi TCp 6sS) KiyOlV * 6 6sOS » Sum. XU. 13
diligenter: illic erat postulatio, precibus- S-opca't aa, 'iaaat Tavrlw Tr^oayig Toivvv
que supernam clementiam impetrare vo- diccijicoi- a'iTn<nc, y\v oxil , Sta Tr^oaivyng
lebat enim universaUs Servalor cum
: at l^ civcO-diV KjMfP0T>;T05 «^1« TVy^ilv 6 Si yi
potestate Deo digna ait: volo, mundare. r oAcav acorvtp fiir' c^aaiai 'i(pYi t^ diOTrps-
Ergo loco teslimonii erat leprac haec sa- TTOvg- QiXco jica^dapla^iiTi- ovkovv /c^prv-
natio sacerdolibus , quia hinc cognoscere ^iov To7? Upiva-iv HV M T^ KiTr^ag rt5rc/3oA«
poterant hi qui potiores parles Moysi tri- ]U riv CiiTiijQiv liSivat (fjtr t icpeiTTOya '\|,M-
buebant, se veritate procul aberrare. Pror- (pov a^TOVSjtioVTa; tco McoiJail ^ OTt t^ aA«-
sus enim oportebat Moysem ut legis mi- &f/a? 'i^co pct5i(^B(7iv 'iS<l ycco l5.-j, Mcoijaia
nistrum suspicere ,
gratiaeque adiulorem jWjv Qavf^dj^etv oog vopca Z.dicovov, ju y^aotrog
per angelos nunciatae; sed multo magis VTrnq^yov KaKY\Qiia>\g 5i' dyyiKcov , v?r(p- ' r.ai. m. m.
Emmanuhelem admirari et glorificare, ut- &avf^drstv^'\ r '^i^i.cavcinK, 'i^ oozpKoyilv
pote verum Dei patris fiHum. avTOv ccg vibv ciAn^wivov r Qiov ;£j Tra^og.
sti et magsuiin mysterium in levitico no- pciyct pcv^ripiOY^ iv tco Ac6itix.S) Mf*iv ^a-
bis descripluin. Nam contaminatum iudi- (pofj^jov* yAfJcoKvafJcivcv [.av nS dTmpaiva r - tev. xiii. ;<.
cari leprosum decernit Moysis lex, castris- KiTrpov 6 Sici McoiJaicog vou-og' cy^.Trif^Tricdt^
q
que ut immundum eiici iubet. Postea quam 'Tpo^iTay^i T^ TrapijxQoKTng ,u>g dKd^aoTOV
vero morbus desiverit, tunc demum recipi OTi Q avpc^aivci Ka.TaKco(f>/iaai to TraQog.
praecipit. Deinde etiam quomodo purus TOTi 5« TOTi <r;i^^di-/,TOV ^ic^ZCj KlKiVH-
habebitur, declarat dicens: « hic est le- iira K^ Tii'a ''^ottov 'iTat KaQapog , Sf.^aacpn
prosi ritus quando mundatus fuerit at- ,
Kiycov * cMr o vo[tog r KiTrps, yi dv YiM^ct • Lev. xiv. 2.
periet lepram esse sanatam eo iubente su- , /SoAjff, K^ '6-\iTai iipivg.j(t l^ov iS.Tai «
ment ei ,
qui mundatus est, aviculas duas dcpii T^ K^iTrpag dTro r KiTrpov' r^ 7r^o^a^<{
172 S. CVRILLI ALEXANDRINI EXPLA.NATIO
uiv ovv TO. TTTnva v^ dH,'i(2BnAa, TOVTiaTi vituperationem habentia quorum unum:
Ka-dapa, r^ y.y]Sl fMav 'ixovTa S/^Qohriy t super viva aqua mactabatur ; allcrum caede
aTTO TOU VO[^Oii' }Cj TO ^iV iV , £ff|ia^JTO S(p' exemptuni, dcinde occisi sanguine asper-
iidaTi '^avTi- To yi y^nv iTtpov ^'ivov i^co sum , emiltebatur.
c$ayng, iWa (2a7rTia-3iv cv tu) ai^aTi r
TiTiXiViCOTOg ,) i^iTTi fj(,7r iT .
'T7ri[/.^aiYn S' ccv o TV/rog nixiv to fA.ifa. Profecto haec figura magnura veneran-
iCjGiTTTOv T GUtTnoog n[to)v iAv<^yipiOv nv [tiv dumque ServaJoris nostri mysterium deno-
yd avaGfv, Toi/Ti^iY 6k t ^aTpos >£j i^ oC- tat: erat enim de supernis; id cst a patre
pavwv , Aoyog- TavT>i toi, yCj y.a?\a il-AO- caelisque Veibum: ideo volalili aple admo-
T«5 izTnva) '7ra^bi-/.aCiTai }iaTa7ri:poiTn>ii q dum comparatur. Descendit vcro per in-
olKovoy'ix.ci>g, lU oiA.oica(iiv r Trooq n[.tS.i, y^ carnationcm in similitudine nostra, servi-
'iXaQi SovAa ju-c^^p-iif TrAnv yCj o'vTuig avco- cjue formam suscepit. Attamen etiam sic
Siv nv v^ 5' ovv 'i^aQKiv la^atoig ivapycag de supernis erat. Quamobrem et ludaeis
' loh. VIII. 23. uspo<jAa?Cci)Y * ,v[Ailg c/K T KciTU) i^i , iyco aiebat sine ambage alloquens; vos deor-
ofi T avco ii[jti' iycc ovk npii cyK t Koay.n sum cslis, ego de suncrnis sum. Ego non
" loii. ui. 13. TOt;Tfc!- /i^ TTaKiv * ov^iig dva^i^nKiv ilg t sum de hoc mundo. Et rursus nemo iii :
ov^avOY ^ il jitj) o^i T ovpavov KaTa^ag 6 caelum ascendit, ni&i qui de caelo descen-
vi'og T dv^^uTrn- log ^ i^nv fipTiws, jtj '^«p^ dit filius hoininis. Ut cnim iam dixi, caro
yifovcog, nyav r'i\:<og o.vOgw-zso; , ov ynivog factus, id est homo perfectus, haud ter-
nv ^ ov ;;^oixcs xa9' Wji^as, dA\' ovi^aviog yCj renus erat, haud luleus ut nos, sed cae-
VTripKoai^iog KaQ' o YOilrai Gsoe* wAhv 'i<^iv lestis ac supra:nundanus ,
qualenus intel-
iSilv iv Tolg opvi-&iois, aapySi [Jtiv Tra^oVTa ligitur Deus. Yerumlamcn in avicularum
•
I. Petr. IV. :.. K^' Taj ^ct!f as * ,
yciwaVTa q -a^ i7r'iKiixa t figura videre Chrislum licot, carne quidem
•3ja.6;7f -iC^ dTTO^YnaKOYTa [^iv dv^pcoTrivcog , passum ut aiunt scripturae , simulque su-
(^wvTaQ &iiKa)g- ^con yap 6 Xoyog- y^yovv periorem passioni manentem ; humanitus
' 1. Pctr. lu. 18. 7rdvao(pog [j.a^^nTng * , •&ai'aTw9>i'vai [tiv mortuum , divinitus vivum : est enim vila
avTOY 'i(^n crabK), '(^cooTroin^nvai 3 TTYiv^^^aTr Verbuni. Quare sapientissimus discipulus
TrAnv il /f^ T "uia^uv r •&dvaTOV iig iSiav mortificatum quidcm ipsum ail carne, vi-
Ovc^iv a[A.oipog nv 6 Aofog, ciAA' ot;v oiy.nov- vificatum tamen spirilu. Sed cnini quam-
rcti TO Trddog 7^ lavrii aapKog- ilhaTrri^iTO quam morlem in propria natura jiali Ver-
yb t6 opi'j'3'iov t6 FCoy iv to) ai^tan t ti- bum non polcrat , nihilominus propriam
TiAiVTnKorog' srgtpi/pju.svov ^ rcf a'i[taTi , sibi facit passionem carnis suae. Namque
pcvov j ov)(^i }t^ Koivcovncrav t raa-aae, ng avicula vivens sanguine exlinclae asperge-
T 'ipn[A.QY i^^iTZipUIZiTO- dva7rl(fOITtlKl -^ iv balur : sic aulem sanguine tincta , passio-
roig ovpavotg [tGvoy<i'jng t •asot; Ao^j/os, nis propemodum parliceps facta, in deser-
/-'y T^ 5vw-S-£((TM5 avTW aapxQS' (£ ^evov nv tuni eniittebatur. Ilediit ergo in caelum
IX LUCAM CAP. V. tld
unigenilum Dei Verbum, cum unila si})i 5V 0'Joavo7? ro ^icty.ct- aaTiTrXyiTTiro yiv
carne; novunique fuit in caclo speclacu- « T dyyiAcav ^rAnGt)?, iv iiSsi ^AiTraaa. to)
lum. Slupebat ergo angelorum popubis, /.ct^' AiJi.S.i-, T ^atrJiTvia. -t^ ^«S, Kj t dvva-
videns in forma nostra regcm terrae et vir- fMCOY >iV^lOV T^ Sri }U i$CtCrKOV * Tig C^T 6 Is. LXIII. 1.
tutum dominum. Immo et aiebat : quis est •s^^cf.yi\i6/J^o<; l^ 'E^o)//; rouTW» cyKyrig-
de Edom veniens? id est de terra. Ru-
isle £pt/9»f4a. t[/.a.ricov ctvroi) cy>c Bodog- diio<j.y]-
brum est indumentum eius ex Bosor, quod vivircti 3 (7«^^, JiVo; Tuxoyjn j^ QAi.^ti- lira
caro interpretalur , aut angustia vel pres- tovtok; 7Tpo(Ji7«vv&avovTO- * roictvrcti al • zacii. xiu. u.
sura. Deinde sic interrogabant : haeccine TrXntai cti dva [.liaov t '^iipciiv aa :. o a prpog
in manibus eius vulncra? lile autem ip- avTOvg- ag iTrAnlnv iv rco oikci) t ayaTrr^Ta
sis : his in domo dilecti mei vulneratus sum. jw.8' acwiP yt) dTTtg-naavTi tco Qc*)y..a. , oJ;co-
Sicut enim incredulo Thomae prudentissi- vofiitccorarct Atav r^ ^r c/y. vikpcov dva-
me post resurrectionem a morluis, nianus Cicaaiv 'fhSiiKVvg rcti '/ii^ac; , x^ cfxr iv av-
ostendens, clavorum in cis sipna iussit tan- raic, T y\Acov TVTrni oo-.iAivi J,!iAa^av f^ tcc?
gere , nec non et latus perfossum ; sic et- iv rri TrAivpot ^^kiT';?, ovtco itj iv tco ov-
iam in caelum redux persuasit sanctis an- pavcp yiyovctii, iziTrAnpo^^opviKi chir ayiag
gelis, merito Israbelem ab eius gratia re- dyyiAag on BiKcticog t^ Trpog aCrov oIkho-
pulsum corruisse. Propterea imbutam san- TYiroq c/K&'i&A-/\rai -iC, d^n-coAia^iv 6 'lapa-JiA'
guine vestem, et manuum vulnera oslen- Qia rovro 7ri:pv^y.ivov iv aif^ari ro af/.(piov,
debat, non quod ea obducere non posset }^ rag h X^P^^i^ l-Tn^ii-Avvro TrAnyag , oCk
( nam suscitatus e mortuis , corruptelam dvctTro^Ayirag 'ixcov avrag- iyr}yiP[.i,irog y^
exuerat, et cum ea quicquid ex eadem ori- c/y. viKPcov .,
d^TTiOvcsaro t (p^opccv., y^ avy
lur) sed ut secundum incarnationis ratio- avTvi Travra ra s^ avrrig' clAA' 'iva oJko-
nem nunc cognosceretur a principatibus ac V0[^f/.cog vvv yvcopia-dri t dp^/cCtg v^ r 5?8-
potestatibus per ecclesiam multiformis sa- aiatg Sia t^ ciy.KAtiatag H 7roAv7ro'iKiAog ao-
pientia Dei , quam in Christo operatus est. (pta T -diov, riv iTroinaiv h tu> Xpi^o),
Sed fortasse dicet aliquis : cur ergo 'AAA' 'iacog ipil rig' rrcog ovv iva Kj t
unum eundemque dicis fiHuni et dominum avrov (phg vlov r^ Kvpiov 'inaav X^i<pov , Kai
lesum Christum, quum duae fuerint obla- roi ouo Trapivnviyi^ivcov opvi^ioov; h ray^a
tae aviculae? Nonne hinc
haud ob- fortasse 7rH KctraSii^iiiv ctv ovk «(TU/^-tfiavwf o vo-
scure lex demonstrat duos omnino esse fi- jtt05 , cog Svo Travrcjog itaiv v\o\ it^ Xpi<^oi;
lios atqueChristos? Certe in tantam quidam y^ Sucisi^iiag fjciv itg rovro Kanfii^aaQn-
impielatem venerunt, ut arbitrentur et di- aav n^n rivig , cog oha-dai ri koi Aiynv ,
cant alium esse Chrislum seorsum Dei pa-
, inpov fA,iv ilvai Xpirov idtKcog t o« ^iov
tris Verbum, alium rursus illum de Davi- Trarpog Aoyov , 'tnpov c^' av t (yy. (TTrip-
dis stirpe natum. Nos autem dicimus his j^ctrog ilajiiS (
i^ Hju-sls q <pau.iv ro'ig aSi
qui ob suamrem ita se habere
inscitiam Tavr"iXiiv i^df^a^iag V7riiAn<poaiv 6 ds-
putant, dicimus inquam quod divus scribit aTriaiog ^atpsi riavA©-'' * f»? rcvpicg ftia, ,
' Ephes, iv. .'..
Paulus: unus Dominus, una fides, unum ^iTii, iv /3a^Ti(TjU.a' ovKOvv el Svo (paatv
baptisma. Igitur si duos dicunt filios, duo viovg, Svo Sn 'zs-avrcog av iUv o» Kvptoi^
prorsus erunt domini , bina fides , totidera- Svo Si Tri^iig, roaavra Si (iaTrriay.ara'
que baptismata. Falsa ergo docebit is qui •^ivSoitai'c\aii ovv 6 Xpi^ov ixcjov iv iavrco
Chrislum in se babuit loquenlem, ut ipse AaAovvra,, KaQa (pnaiv aijrcg' * dAA' ovk 'II. Cor. xiii.:i.
ait. Non lamen ista sunt ; absit. Ergo unum ig-i ravra,, pi,n yivoirO' ovKOvv'eva Kvpiov
i(T/x^iy,T0!;r2ri /A3)0^o« T •&20O A:}.ov <7c- Dominum scimus, id est unigenitum Dei
Gito>cci)[^ivov oiiK ava [^ip!^ n-diyTeg av- Verhum incarnalum haud seorsum ponen-;
&pci)7rov Kj diov, rtAA' aCrov t ck &sot) tes hominem et seorsumDeum, sed ipsum
7ra,Tpoi Aoyov , avdpciiTi-ov '^iSrtj oZ^/Sj- Dei patris Verbum hominem factum adfir-
,
(2aiovj!/^ooi, /ji^ T f^ilvai •&rOv iTrnSr) Af- niantes, simulque in sua deitale perseve-
yiraaav olSi' ivavrlai- u Svo (paTlv vlovg ^ rantem. Alioqui dicant adversarii : si duo
iva i^ev (JiKa'5 t 0« GTs-ipi^aT&^ Aa/SiJ, sunt fdii, unum quidem seorsume\Davidis
iTipoY S av dva [lipog r ox. -dsov Tza^^og stirpe aUerum item singillalim Dei patris
,
Ao^Of, ap' ovK- dfA.s'ivm y^ i^vaiv 6 ox. Gea Verbum; nonne meliore natura est Dei pa-
TraTPog A07055 ^ ox OTripf^aTQ-^ Aa/SiJ; tris Verbum, quam ille de Davide oriundus
siTa t'i BpdG0fj8f TCL dvo opcoYTii TTTYiva, filius? Age vero quid agemus? dum duo
ovyj iTiP0(^vyi ovra «AAkAmv, cfioiiSri 5« Aolatilia spectamus, haud equidom natura-
/AaAAov, }^ x.aT' ov^iv aAA»'A&)v S^f^-tipov- liter invicem aliena, sed uniformia potius,
ra^ ;caTa yi tov itvai tovQ' ?pv;
OTrip nuUaque re difTerentia, qualia quantaque
OVX.OVV lyvyx^ceptiTCdaav Sia to t zs-rnvm ipsa sunt. Ergo concedant propter volati-
ojM.o«5s5 ,
ju.ii5jv dvQpooTsa j^cps^av t t •&c« hum uniformitatem , nihil ab homine difTer-
Ao^ov (1 / rtAA' ovx, av^ovTai' ttoXv yt to re Dei Verbum. Sed hilum non proficient;
fjtiTa^v diOTYiTOi 7U rtV-&^w7roT«TOs- ^Amv multum distat adeitatehumanitas: oportet
^« Ttt i©^^.5ji^jt*aTa , Y^ T avTclg Trpi- autem exempla conveniente ratione intelli-
OTOVTct vouiSm.f As^ov nrTaTai ^a^ Trt'A«- gere; ea enim inferiora veritate sunt , nec
•S-«v, jij fA,ipix,y\Y iCjQ' OTi Troifirai t c»- nisi partiariam interdum faciunt significa-
f^aivofiivaiv t svJ^t^iv ^afAV q , «5 aicik y^ tae rei demonstrationem. Porro dicimus,
Tvizog vofA,og «v, £) oioY rig ^atpn iz^a- legem quidem umbram fuisse ac figuram,
Ti^diiaa Trpog -Biav Tolg opcasi tcc -z^pay- ac vehiti quamdam picturam quae futuras
l^aTa- a/ 3 axiai 7^ t ^^atpoVTcav iv 7r'ivaxi res spectanlibus exponebat. Verumtamen
Ti^^vytg, ra Trpuna, t ^cdf^aTUiv liatv alg, umbrae in pictoria arte principia colorum
s'i7rip iTriViy^^CiiY t p^cof^.aTcov tcc av.9-« sunt; quibus quum tlos ipse colorum ac-
TOTi 5« TOTS T^ y^ac^rii d-L^aa^^d,^!! ro xuX- cesserit , tum demum picturaeelegantia elu-
Ao?- i-^c-iSn ovv 'iS(l T dicc Mccijaiccg vof^ov cebit. Quandoquidem ergo oportebat mo-
;taTa7'/3a.vj,ai (racpSs to Xpirou fiv<r>\piov, saicam legem perspicue delineare Christi
ovx, cii iviT 6pvi-dio>v d-ziTO-dvvaxovTd Ti mysterium, haud in una avicula moriente
ofx,ov y^ ^MVra KaTa^iixvvaiY avTOV , "iva simul et vivente ipsum denotat , ne res sce-
fim Ti^aT07roi''ia aicrvitcyi 5o'^ji fhai to Soci)- nicum quoddam terriculamenlum videre-
^.'^ovrt^AA' £5jp(^eT0 psv, &)5 c* sv; 3;a9ovTa tur; sed considerat in una qtiidem lam-
7- a<^ayy\Y' KaTiSnKvv q t aOTOv Ci/ iripo) quam morti occumbenlem; in altera autem
^wvTtt Ti y^ d^peif^iVQY. viventem demonstrat et liberum.
'A7ro:^yivai^ T i^r] TcpSi \6yov ovxipca Sed age huius rei rationem haud in-
ficLivovTaT iiKOTog dj inpag nropiag tth- , verisimili modo. ex alia historia patefacere
paaoiiai' 1] yd^ Tig t xa&' nfcSig iTri-dv- nitar. Si quis nostrum videre cuperel tam-
^«fffv iSiiY xaTctjifpafA,fA,iv!cv ag h 7r'ivaxi quam in tabula depiclam Abrahami histo-
T im TO) 'A^^aa,u. hop'iav , Trwg av avrov riam, quomodo eam expressam a suo pi-
spca^a^? '(cafpcKpog :
cl( cv Ivi TrdvTa Som- clore comperiet? Num una actione Abraha-
Ta; « rtva fcipog rJj «tsooims, riyav inpoa- nium omnia absolventem , an parlicuiatim
Scog 7r?,H<raxov T avrov; ohv a:0Ti
^«^,* , et diversis modis variisque formis saepis-
secjuentibus famulis:modo subsistente in- TTOTi Q ctv -TraXiv d7ro[Msivac/tig '^ ovd >idTco
fra montem iumento cum famulis gestan- , Toli olKiTCtig OfA-OV, ^CtT 0.(^0 pTiactVTCt. [AIV
tem ligna Isaacura , ipsum vero Abraha- Toig £t>Aoi5 i^ 'laaLcDc^i^x^ovTO. J^s [JLiTct
mum gladiuni inanu tenentem ac ignem. yjlpag -dui [ii.u.yjt,\^ci.v y^ to ^Dp* iccii [/./}y
Ilem in alia tabulae parte eundem Abraha- K^ iTipCO-^l., (^ a.VT0V CV ii^<( TTaKiV Wi-
mum alia in hgna
specie, pueruin super p(f) ^
auffMoSiactiTct. JJ.SV to [tnpdiciov lixri
alligantem, dexteram ense armanlem, ut Tct ^vKa., OTTKiaavTa Bs Tri [tayalpa, Tiii
ictum incutiat. Attamen non alius atque Si^iav , iv' iiffaydyoi t at^ayYW dXA' «v
alius Abrahamus erat , etsi persaepe in ea- ovy' iTip(^ Kai iTipQ^j 'A/3aaa(*, ^Ajf-
dem tabula varie repraesentatus , sed idem 5"a;j;^o5 T^ ypapig o^cdjuSfi^ hi^oii ^ dK\'
ubique, quia ad cuiusque rei usum ars pi- avTog -zsavT a^c^ov , Tctig '^ Trpay^taTcov
ctorisseaccommodavit: lieri enim non pot- ;t^eia/5 avyy.a-o ia- a[JLivfig an ths t ypa-
erat , ut una simul cerneretur Abrahamus (povTog Tiyvng- ov yap nv cvdiyQjuSfiov Iv
cuncta facere quae supra dicta sunt. Erat ivi icaTi^ih avTOv TnsdvTa JlpjivTa tcc il-
igitur lex pictura ac typus, rerum postea pt\[tivcf ypu;pr. TOiyapovv k} tvtt^ «y 6
exitu veritatem pariente : ita ut etiamsi par vo[(.(Q^^ 'uspay^t.aTCov co^ivovtciJv dAti-&$iav
avium fuerit ; unus nihilominus ab ipsis re- 0)<ri >utv Svag opvicav «v, dAA.' sT? fiv 6 cv
praesentabatur Christus , tum patiens , tum a^it^o/V, r^ cog cti 3a-&:-< ^ «^w j^d^ag , y^
extra passionem, tum moriens, lum eliam cv •S-ayaTO) , yJ; VTzi^ -ddvaTOV , y^ dva^al-
morti superior; denique etiam in caelum vcov lig ovpciYOvg aTrdpy^yi Tig aaurip SdO-
ascendens inchoalio lamquam secunda hu-
, Tipa T^ dvdpcOTATOTnTQ» dv avico^iia^g ii(
ctaretur , altera vero occisae sanguine asper- tO iTipov j3a7rTii^i<Sn:ti [t.iv , dTrQixi[.i7ri^tiJ\
Ipse docebat, crantque Pliaiisaei sedentes etc. AL/rd, cs 7JV SiSaffxwv, xai Tj^rav y.aOi^fXEvoi ^ :;ci(7aToi x. r. X.
scribae nimirum ac pharisaei , qui miracu- '^ov ypa^Jc^taTilg 'j ovTOi t^ ipapiaaloi., r^
tus Dei cum eo ad sanandum: utrum quia (pt\ai Svva^jcig 3iov lig to iaSrtL\ avTov
Deus potentiam illi prodigiorum dedisset? ctpa wg T -^iQv SiSivT^^ avra to Bvva-
vel quia ^irfutem illam abs quovis mutuam (Srztj KaToo-dovY Tcig 3ioa»[tiiag; a^a fM,
accepisset? Quis vero haec dicere audeat? TTap' iTiPn BCva[tiv iSavii^iTO ; yS< Tig o tpa-
Ipse enim potius propria virtule operaba- vai TavTa toA/x^/T; avTog ya^ [tctWov riv
ritalibus donis; sed tamen eosdem impo- av^pWTTOi [tiv yao d^iovvTai TroKKaKig y_a-
176 S. CYRILLI ALEXAXDUIXl EXPLAXATiO
piaiJi,a.TUv 7rY/jiA,a-TUii)v ^ i ,• a.\A Wiv l^iiv tenlcs quoque aliquando \idere est, prout
cj/ta^^oO K^ d(7^iVQVVTa.ii(J^ OTi , x.a.-& ov divinorum donornm largitori placitum fue-
ol^e Koyov at;TO? o t ^ucov ;t(^cf.pi(7f^uTCi)v rit. Ycrumtamen in universali nostro Ser-
^vouivi' sVi Si yi T Tri-VTUiv n /J// (JCi)- vatorc niliil huiusmodi fuil; sed ad sanan-
TYipog TOiovTOv ovBlv , «AA' fiv iU TO (a.^&af dum incumbebat non tam humana quam
olvtov ^ ovx, ay-&pwsriv« jtiaAAoi', «AAa k-, divina ct invicla virlus eius. Eral cnim Deus
•S-eia xj a«a;);^05 laxvi' d'iog -^ riv , y^ vlog Dcique filius. - Solus Christus, utpolc ma-
•diov. - Movog X^ir05, «5 5;5aff/caA©-. gister patrisque sapicntiadocet; nam celeri
y^ ffoipia wv T Tra^oe S.daaicci' ol yccp aA- omnes quod ab ipso accipiunt docenl. Erat
Aoi TrdvTii e? auTOv ^i-)(^o/u&^oi didaa>cii- autem, inquit evangelisla, virtus quoque
<7iv riv Js, (pM(7/v,j£^ 3i/Fa|W<$ y.v^iii Itt' uv- Domini in eo ad sanandos omnes; id est
Tov £/s to \aS!t^7ravTa.(; , T^Ti^iv ovx. dv^pct)- haud humanam vim sanandi habebat, sed
7r'ivi)v u^^iv lciyjjv i^ '"0 iciiSit^, rtAAa dila.v divinam quamdam et invictam. \anique
Tjva, tCj ajM.ajtov- oj ju.5v ctAAci ayioi^ ttots alii quidem sancti, modo facultatem reci-
JM.SV Xa^^avadi to dvva^zti -tiohIv laaag., piunt sanilates efficiendi, modo secus : le-
TroTi Q ov- iJidoSe Q wq .&E0S, }^ ^vvctu-iq sus vero ceu Deus et patris virtus, cun-
wv T wa^o?, di] TiraVTag i^iipaTrdjaiv [p, . ctos semper sanabat.
Kai ]lm avS^s; f sgovTs; i:n' xXivt)? avSgMjrov Et occe viri ferentes in lecto liominem
i? cv ;7a5aXjX'j//£vo; /.. r. X. paralvticum etc.
EJra ot;;c iva.pi^^yiTii 5!-A!iGae t y^a[A,- Deinde haud exiguo numero scribarum
l^aTiiov (^Yiaiv y^ (^a^iaaicov cniiLiiXiyyJivii, ac pharisaeorum circumsistente, ecce viri
i5ot; ai5ps5 d^^ovTiq Itt] KXivng av^pvdTrov , ferentes in lecto hominem paralyticum ; qui
05 i\v TrapaAuTO?- y^ pn ^vvn^iVTi^i ^.a, t^ cjuum per ianuam ingredi non possent, tu-
ivpa(; ilaikfiilv .)
dviKoiA-iaav iyr] to §ci)iA,a^ Icrunt illum supra tectum, insolitum no-
ccg '^ivct) it^ Kivu) 'o7n-)(iipnaai urpdyfA.a.Tr vumque ausi facinus. Revulsis enim tegu-
dvaaTrdaavTii )<> t Ki^a,i^ov, [^iTimviiaav lis , interpositam materiam removerunt :
T d7ro->iii[/.ivluj vhluj' Kj oftws TOVTCov yivo- quae dum fierent, et lesus patienler se ha-
ftjywv, k} 'iMO-oi/s i[iaK2^o^vy.ii , x.a] ot bebat , et adslantes silebant rei exitum spe-
ixrapovTii Iffiw-aiwy, t iic^aaiY (i^^Kofj^JOi ctare volentes, et quid lesus diceret age-
•dict)pyiaa.i ^ y^ iSih' tj AaA=t k^ t'i Troifr relve. Patefactoigitur tecto, demittunt gra-
dvaaTOi^coaavTig To'ivvv to Scay.dTiov , X'^- batum, mediuinque collocant paralyticura.
Aa)(7< T y.pd^aTToy , y^ d^i^nai f^iaov t Tra- Quid crgoDominusPYidensillorum fidem,
KiXvi^yAvov t'i ovv o y-v^iog:, l^oiv T 7ri^iv ferenlium scilicet, non paralytici, (contin-
avTciv ov T o^^A?jt/Yipnb', aAAa t >iO[/,i- gjt enim aliquando sanari aliqucm ob al-
advTcav hi^i y) Jt} ttAAov Si' ahKcov rajViv lerius fidem vel etiam credentem ipsum
)
(1) Animadverte gratiam niiraculorum ideintideni in ecclesia conspicuam efiam CjTilli aetate.
(2) Pauca lieic intersunt similia superioribus, propter diversae catenae auctorem.
(3) Observa Cyrilli doctrinam de sanctorum meritis, quae et aliis fiunt utilia.
IN LCCAM C.VP. V. 177
niorbis, peccala quae anlea admiserant do- tov , l'j,^iVTig r '^v)^ix,c>)!/ 7ro'.$tnp>.arccv raq
ponerenl. Vel hoc ail: oportebat me, ante d/IipTiac, a; zsacdrov iTrX-AiA.fA.iXnv d(p'iiSrt- jj
corpus animam sanare tuam. Xam nisi hoc tovto (pndiV, ;5s( jm.? -nph t CQ)fA.a.rot, laaa.-
fieret, gravius lu peccares, sumplis gra- G^aJi (tht .\v)^r\v i-ail Vav ^r\ r^irorivyircii ^
diendi viribus. Quamquamenimid nonpo- iTri TrKiiov d/Jc^raiViic, Xct^lov 'tGyjuv ilg ro
slulasli , attamen ego ulpote Deus , novi 'ts^Trarfiv li yap y^ jxn iCrirnGa.i; rovro^
animae passiones , unde et morbus tibi d^A' iylo loq ^so? o^w ra ^ ^vxHi Trd^y] .
postea quam medicorum non arle iuvari ro avfA,^av n r^ij ictZoiv Y\>!iyxiro riyvn,
potuerat, ad supernum caelestemque me- Tr^og t a.vcji).Qev ^ i^ ovpa.vcl)v iaZov., Traoa
dicum a suis deferebatur atque ubi coram ; <^ oiKiicov dTrix.of.^.i^irO' wg H ^v lui o-\ii
illo sletit qui mederi valebat, visa est eius Aojttok t QioamLnv iayvovroc,, ^iKrn u,ev
fides digna respectu ; quam ut peccali dele- uvrov yiyoviv n 7ri<^ig- ori Js '^v d[A,oi,p-
tricem esse oslenderet, stalim Christus ia- riai; dvaioiri>in , Sii}i.vuaiv iv-dut; o Xpiror
cenli inclamavit: remittuntur libi peccala iTntpconiydp tw Kii[tivoi)- d:pici)vrai aoi ai
tua. Atqui ut arbitror, heic dicet ahquis, d/.^riai ct«- «AA 'cogyi ol^tcti, 57005 toSto
si quidem ille morbo hberari volebat, cur ipil ti^- dTraXAaynvai '^ vi!)aii i^ovXiro ^
Nempe ut discas, tacile et sine ullo stre- iTrnyyiAAiro; 'iva [A,d-driq oti aiaiyn[.(.ivcag
pitu res humanas Deum inspicere, et sin- itj a.^o:pnri •^£05 Karctax.i-iZTircti rddvSpQ)-
gulorum viventium semitas observare. Sic vnva , £, i^o^a. 7^ iKdtra roong t oSov ovrco
enim scriptum est anle oculos Domini viae
: x^ yi^^a.7rraf * (u^coTriov ydo iiai t t Qgov •
Prov. 1
hominis, et omnes semitas eius scrutalur. 6;p-daA/I^ oSoi dvdpog, iig k Trdaag rdc
Quia vero bonus est, atque omnes homi- '^oxio.g avrou aKovev^- Kt^' 5j c^v dya-
nes vult salvos fieri ,
purgat saepe pec- •&05, iu Trdvrac, dv^olonHt; -dsA^ aoo^nvat,
catis imphcitos, infirmitate in corpus im- if3^<^l^yix^ TtoKxd-Mg zj\ d/j^ncov g5u- cvh-
missa. Sic enini ahcubi voce Hieremiae di- AMjW.^5va5 , «ppws-i^tv ipi^dXAccv tw aw^tari- '
xit: aerumna et flagris erudieris , Hierusa- 'iirco fd^ tth (pna-iSid (Ocovng 'Upi[/,i>i- * novo) • Hier. v
"
Kt ri)opi!ruiit roRitare scribae ac pliarisaei
(liccntes etc.
xa» (pagiCaToi /JyovTs; x. r. X.
A. r. 87. 1>.
'O 1/.IY ovv ^ OTrip lipnTcti, &i07rp-7ri- Et ille (juidcm, prout fliclum est, Deo
C. f. 116. b.
H. f. 271.
<far!/xj ''•yj.dY T c^bCTiaK t t , d[^a.pTi?t)v a;pf- dijjnam apprinic potcstalem liabens , pec-
aiv iTrrjyyiXAiTQ- do^u^u 'j TraMv o Aoyoi calorum rcmi.ssioncm nunciabat. Vcnnnta-
TO Bv(7[A.a.-3ii }Cj r/Saa;tai'oy (pa.qic!a.'su>v ia- mcn bic rursus scrmo indocilcm in\idam-
yat^-npi^iv Trpoaihahav yap dXAriAQii., ti^ (juc pliarisacorumoflicinam conlurbal. Col-
C^T £V»V 05 AaAfV |SAa(7(p«jU.ia5 ; «AA' ot>;c Joquebantur cnim : quis est bic qui dicit
av 's(p«5 TaCra w ipa.pKjaie TrtPi a.Cnov , el blasphemias? Atqui non ita loquereris, o
Tctf &eia5 riTrWaao p^aijiijts, fj t 7r^o(^n- pharisaee, de illo, si divinas calleres scri-
TlKm i[J.lfA,Vn(JO AofcOV, i\ TO (JeTTTOV }tj [Mfa pturas , si propbeticorum meminisses ver-
•7^ ivavQpcoTryKJeioi owLtiKai [A,vi^yioiov /3Aa- borum , si venerabile ac niagnum incarna-
0'<p«jtc./as 3 if>cAiifji.ciri ••!2%/GaAA8(Ti, t sV^a- tionis inlelbgeres sacramenlum. IVunc ci
TOV Kara"\.>i^i(^o/u'^jof t ^^a^ ilTTOvra dva- decernentes poenam , mortis reum dam-
®«jttias x^ T \iiOv, ^avaTov i/oto/asc^k (j nantes: nam qui blasphemiam pronuncias-
5ia T Mcovaiinii TiPoaiTciTre Y0f4,oi' iTrnSn set adversus Deum hunc , perpeti suppli-
^) oiTra^ rovTij TiToA[(.riKa<Ji ^ SuKVvaiv ev- cium mosaica lex iubebat. lam quia talia
Qvg OTi Biog Cgiv ^'iva TraKiv ov (po^Yircog audebant, demonstrat ilico se esse Deum.
Svose^ovvrai ihiy^V)- rl •j-a^ $»(Ji S^Xo- ut intolerabilem ipsorum impielatem coar-
yi^ea^i cv r KctpSiaii vucov ; ovkovv , trav guat. Nam quid, ait, cogitatis in cordibus
Aiyng, 0) (^aoiaale, t/? Svvarai d[x,apTiag vestris? Ergo cum
o pharisaee quis dicis , :
d(piivai, el jt*>i eh o &£os- ipcb aoi Kayco- potest peccala dimitlere nisi unus Deus? ,
rig Svvarai KapBiag eiSivai , jCj c^ cv to) ego quoque tibi dicam: quis polest corda
3aQ<l T^ S^votaq Xoyiafjuovg KaQopctv , il nosse, el intima in mente cogitationes per-
,'.4>i (W.0V05 6 Qeci:, avroi yap Tra cpnai Sia videre, nisi solus Deus? Ipse enim alicubi
'$a>viii T TTPOcpnroov * , ori eyu) Kvpiog ira- dicit prophelarum voce: ego Dominus cor-
(j»v Ka^Siag ,}^ doKi[id'Qov vs(pocvi-'i:pn Jj da scrutans, et renes expiorans. Ait item
* 6 David de se siniul et nobis
Ps. XXXU. 16. TTii y^ 6 Aa/Sl^ 'siipi re avrov Kj n/Jf^j^- : qui fmxit sin-
TrAaaag y^ jaovas tck; Ka^Slag avrcov ovkZv gillalim corda eorum. Ergo qui corda no-
6 ilScoi KupSiai re }tj vi(p^ovq coc, Gsos, (iwf vit ac renes utpote Dcus, hic peccata quo-
clcpinai £, a[^aoria<; cog dioi. que dimittit tamquam Deus.
"Iva Ci ilS-nTe oTi fJouCTiav sysi l i/i'd{ Ut autem cognoscatis, quia lilius liominis liabet
TO\t avS^aiTrot/ x. t. \.
potestatem elc.
Eha 0^-' c* jM,5v ydp ra el^Trelv d:picov- Deinde quia dicendo « dimitluntur tibi
rai aoi al dfJLapriai (78,, r6'/rQ^ i^i ttoA- peccata tua » locus adhuc verisimilis in-
AuKig dixi<riag ivd$op[/.og' d;pie[t.ivag ydp credulitati supcrest ; nam remissa peccata
d[A,aPTiag dv-^^uOTrog ovy^ op^a. rolg t aco- homo non vidct corporeis oculis; paraly-
uarog o^p-daAjiAois* ro q a^o/SaAj/y r v6- ticus autem pulso morbo surgens et gra-
aov ,>^ dva^avra t^-xarelv t ^a^^xAvTOv diens ,
plane demonstrat Deo congruam po-
dTroSn^iv 'iy^n aa^ii t^ ^iOTrpiTroZg l^ryyog, tentiam ; addit : surgens tolle grabalum
iTrdyei- lyepQeig dpov ro KKiviSiov aa , tu tuum, et vade in d(mmm tuam quod reap- ;
A.
H.
f. »8. VTTayi e\g t o]kov an- 6 Sn J^ yriTr^aK-ai, se peractum fuit ;
profectus est enim do-
f. 273.
v-aivo^^nae ydp e\g r oiKiav , t^ ovt(^ [t,a- mum suam ille lam longa infirniitalc li-
Kpdg dpcico<riag d7rnWayj/,'iViQ~>- SiSnKrai beralus. Demonstratum est, itaque ipso fa-
roivvv 5r avToD t Trpdyfiari^^ ori i^a- clo , filium hominis potestatem habere di-
IX LUCAM CAP. v. 179
millendi in terra peccata. lam vero de quo- (JictY "'.•)(H vj05 t av^pooTni iTri yy\<; dipii-
nani hoc dicit? utrum de se, an etiani de ycti ttjU-apT/a^- >u Tripl t/vo5 "^a touto cpn-
nobis ? Ulrumque verum est. Ipse enim &'lV- upct, TTip] CtVTOU H y^ TTipl «|M.WV; flA»-
taniquam Deus humanatus, legisque domi- &S$ TOVTO Ti KCtiCiiYO' CtVTOi jU.Sf "y ap Wi
nus peccata remiltit verumtanien nos quo-
, : cnav^&PCOTryiaai •&f05, a>g r vo;u« >ct/^i(t^j..
que tam splendidam miramque accepimus a(^in(TiV d/Ji-ctPTiai- i?wa.(Boju^p Si iccti nf^Hi
ab eo gratiam. Namque hac etiam dignitate TTctp' aiirov r ovtco XajA^Trpav yu cJ^iO^&ctv-
naturam hominis voluit exornare. Ait ita- ^a^ov 'xjiPiV i^i(ta-YWGi yap t dv-d'pci)7rii
quaecumque ligaveritis super terram hgala , ayioii aTro^cXoic,- * duijv Xiycovf^iv , caa
erunt et in caehs: et quaecumque soheri- av SncrnTi iixrl 7^ ^«Sj iorcti d-^ii^ivct c*
lis super terram , soluta erunt et in caelis. Toli ovpctvoig' Kj oact ctv \vcnnTi i7r\ 7^ j/iis
*
Et rursus. Quorum remiseritis peccala re- , i^cti ?CvAJ^'ivct C41 T0<5 ovpctvo1<;- -.u TraXiv
mittuntur eis: et quorum retinueritis, re- av TiYcov d(pyiTi Tug df^a,PTicti, d'piiVTa.i a.v-
tenla sunt. Quandonam aulem haec ilhs Tolg' av Tivccv KparnTi , )Cix,pa.TnvTcti- Trori
dixisse comperitur? Nempe quum calcata Q Tat/TO. TrPOi av(7sir i'upicr^iTa.i Xifcov ; cti
' fsi r, f ^ ' ^ •>
Spiritum inhabilare fecisset , tunc suae quo- y.icraq avrolg to 7ryiZfjt.a to a^-iov, TOTi j^
que maiestatis parlicipes effecit, polesta- T^ lavTOv ^o'?M5 d7ri(l)y\vi y.oiycovov(i . 5ot/5
tem tribuens remittendi vel etiam retinendi i^aaiav d^iivai tI y^ n^aTilv uftapTiai;- OTi
peccala. lam quia nos hoc idem facere iussi Toivvv npc-ii avTO ^n toSto ^Xnpovv tt^og-
fuimus ,
quanto magis ille peccata dimit- TiTdypt,i&a, Trux; ov ly.oXv jM-aAAov avTOg
tit, qui aiiis eius rei faciendae facultatem a<p;ncriv d/U^Tiai-, Sovg iri^oig r cJ^Hdiav
tradidit? T SCvaS^ TOVTO Spav fijj
Et vidit publicanuin nomine Levi. Kai eSsaVaro rsXi^vr,v Qv6u.aTt Afjiv.
A. 88. b.
Pubhcanus quippe erat Levi, homo lu- TjAa)vn5 ya^ nv AiVii, dyn^ aTrXyi- B.
f.
f. 60.
C. f. 116. b.
cris insatiabihs, effrenatus ad avaritiam, e"05 iic, (piXox.epSeia(; , (t^aAiVOS f'S ttAso- H. f. 27ii.
bonorum non suorum iniustus appelitor. Vi^iav ^ T ov^iv avTO) Trporsny.ovTtjJV adacog
Sunt enim haec pubhcanorum studia. Ni- ipa<rr.q- TOVTO yap Tolf TiXcovaa to 'Qn-
hilo tamen minus ereptus fuit de oflicina T>i5<56/*a* aAA' i^ avTcov npTrd^iTO t t*
canle ipsum communi nostro servatore ^«e, y.iKXnx.oT©^ avTOV t 'zsdvTcov itfjtcov
Christo, qui dixit ei: sequere me. At ille acoTnpog Xpi<^ov- ?(fn ^a^ avTO), d>coXov-
omnibus reUctis secutus est eum. - Viden •9"^ poi* Si zs-dvTa d^iii, n>toXov&n(TiY
quam vere sapienlissimus Paulus dicat aiiTco. - 'Opct<; cog dXnQiv{ )\-ycov ao- A. f. Kil.
H. f. 27C. b.
UavXoi * X^iros «aGsv dii.ap- n
Christum venisse ob salvandos peccatores? cpcoTaTOi , i)? • I. Tim. l.
(1) Observent haeretici evidentem sacramenti paenitentiae institutionem , datamque a Christo sacer-
dotibus absolvendi a peecatis potestatem. Observent etiam Graeci quam sit datae a Christo auctoritati ,
et
huic Cyrilli loquendi modo , magis consentanea formula apud Latinos potestativa ego te absolvo in no-
viine etc. quam Graecorum deprecatoria. Ceteroqui de hac forinulae controversia copiose Arcudius de
concord. lib. aequitate Goarius in adn. ad Euchologium gr. p. 3aJ.
IV. cap. 3. et 4, et laudabili cum
Benediclus PP. XIV. in const. etsi pasforalis (bullar. eius T. I. p. 172. ) ritus magis retinendi causa, quam
aliquid deDniendi, iubet ut graeci ipsi presbyteri, si necessitas urgeat, Latinos absolvant, formula tanien
potestativa nostra; cui, si voluerint, superaddant etiam suam deprecatoriam.
180 S. CYRILLI ALEXANBRIM EXPLANATIO
TftjAot)? acoaai; opa,i ccq (japKuo^diti o jjuo- VidtMi ut liuiiianaliiiii uiiigenilum Dei Ver-
vo^SJoMs T Osoi) Aoyoq, ra (TKivn ? ,J^/SoA« buni, vasa diaboli ad se translulit? Et sal-
p6TSs-«ff«y «<5 estt^Toc; Jtj a'iisui(S~a.i fisv o valus est quidem Levi , nobis vero haec
Aevli, iiiuv 3 TO TrpS.fi^a. ^if^n^cti CDiTrotnCf res bonain spem creavit. Nam quod pae-
Tcii ih7r'tBci.q- cogyctp (Jc'e(y<lTo iJLiTavoeh, ip nilenlia salvet , ex acta re docti fiiimus.
a.VTi T ysfovoTog 5-5i5ci^f*5(ia' Tni^acTiTai Sed et ipse universalis dominus Deus pro-
Q )u a.uTO(; r oAwv SicaroTni (ick; Sia (pw- phelae vocc leslabilur dicens: converlimini
vHi TT^oi^riTii Aifcov* 'fh^J^ScnpnTi TT^oi 1*1., ad me , atque ab extremis usque terrae
/j^ (7M8)is-J<r-Ss 01 cnr iayjLTn '^ yi\(,- aXK' salvabimini. Sed nihil horum pharisaeos
^aZiv TovTLcv CffU" (papiffaias ivi^i^^iv aAA' permovit ; quin immo exprobrabant disci-
A. S9.
C.
f.
f. 117.
'AAA' Ji(ti Tivii 01 "j^ •Ssia.j j/aAnvo- At sunt nonnulli, qui divina clementia
(i. 11. 1).
H.
f.
f. C77. b.
THTOS '(fhx^^ivTii dTTOTi^ilv (fvu' ^ du.ap- spoUare niluntur illos qui peccatis se imph-
Tjafs c</«AH/*jtt5yB5' o'J yct^ 'ui^e^.Siy^ovTai cuerunt. Non enim paenilenliam admit-
T i^^iT dv iav .,
aXK' ofov 'S^hTiy^cbGi tu> (ja)- tunt, sed quodammodo obiurgant salvan-
(^ovTi, ^HToDvTi Tci iauTOV ,]^ TravTa^^^i&iv teni, sua quaerenlem, atque undicjue col-
(rt^AAefovri to icJ>i.oP7ri(jjJi.ivov yrpoi 0I15 spS- ligentem quod dispersum est. Quos ita nos
TrdvTcev yifji.cbv (7car«pi Xpir^)" ilTo, Trpocnov- communi nostro servatore Christo epulan-
Tf$ Tol(; ct^iojs dTTO^oKoig^KaTriTtcovTo Ki- tium. Accedentes deinde ad sanctos apo-
yovTit;- Sicc ti
/<J t^ tiKcovcov i!r3iiTi JCj stolos expostulabant dicentes: cur cum pu-
T. ai. 7r'iviTi; dkX' ji;6ssov, uv '^iiav '=T;^ov(Tiv oi bhcanis vescimini ac bibitis? Sed respon-
t/7/ia(vovT£5 'taZov- yap t oAoiv ctwth^ , sum acceperunt: non est opus medico va-
ccTi Si\ lcLTpog vTrdpyjjdv is-v-vfA.dTcov ^ ovk lentibus. Numque omniumServator, utpote
A7ro<potTa. T S:0[/.ivc>}v avTOv ,}ti cof Sjg-cjf^ii- spiriluum medicus, non fugit a quaeren-
^ai Svvd/c/^oi; , to7? ou5rw KiKa'&apfi.'ivoig tibus se; sed quia abluere poterat, pru-
otKovofi.iKa)g (JvvvivK'i(^iTO- 'iSu)juSfj q cpapi- dente consiho cum nondum mundis con-
(Jali T Gs(^povYifts.Tog T dfipco^^iav OTToicov versabalur. Nunc videamus , pharisaee ,
coi yiyov'iYai alTiafidrcov Tr^o^ivog « j-^ t mentis tuae tumorem. Quanto tibi crimini
cv df.tapTia.g (3^^t;e, avTov Ka^co/jSf i^n- adscripta fuerit tua adversus peccalores su-
^HTJiv (^ Trdvra iiSoTa Xpi^cv i'^n yd^ perbia ipsum audiamus narrantem qui
, ,
TTipt (papicjait! fiiyaKavxivTOi cv tco ttpo^j- omnia novit, Christum. Dixit enim de pha-
ivxi<Bztj, jCj TiKdova Tivog iavTov KaTnyo- risaeo inter orandum gloriante, et de pu-
Lui-.xviii.u. ^ovvTog* dftviv K'iyco vf4,lv, oti KaTi^n Si- bhcano semet accusante: amen dico vobis
SiKaicoftivog iig t oitov at;To3 , yra^' c/Kil- descendit hic iuslificalus in domum suam,
vov T (^ao^iGalov aj' 0!;v JjJ.JcaioJrai ti- prae ilio pharisaco. En ergo iuslus evasit
Kcoviig,oftoKoyriaag t dfcapTiav u-uss^
(^ pubHcanus suum confessus peccatum, ma-
»1. eoa. uB-eg-
vTnpoTrTLu * (^apKjalov. - A(' wv 3 aWiav gis quam superbus pharisaeus. - Quamob
(m ^''^^^'^/Sav'' >"!*' 0' jiafliffaioJ t gcotyi^Q^ rem reprehendunt pharisaei Servatorem
B
"
• Le». xL 47. dfta^TcoKolg (Tt;vs(T^iovTo?; oti voftoi fiv cum peccatoribus vescenlem ? Quia lege
(SJ^S-fAAav ava fcicjov dyia vj (BiCriKH , tbt- cautum erat , ut inter sanctum et profa-
'iTiv Yiyiacjfjifivov pi ffi^vava/Aiyvu^ /Ssfn- num dislingueretur , id est ut res sanclifi-
IN LUCAM CAP. V, 181
cata cum poUula non commiscerelur. Hanc Ao(5' TOVTOV 6>cSi>iovYTeg SH^iv (^ vofjiov
illi tuentos legcm, accusabant ; reapse au- oviKaKav to q riv (p-dovoi v^ t x,v^iii, x^
fem livor erat adversus Dominum , et ca^ il- ;piA 00" ;c«p|U.oc7t;r>i* BdKvvaiv ovv a.vTo]i , oti
latio. Declarat ergo illis, se nunc haud iu- ov'^ ug KpiTni 'n-api^i vvv, aW' o)g iciZoi'
dicem adesse, sed medicum: agitque me- iu TTOiU To 'fh^aKKov tvi la.T^i}iyi , avvm
dici officium cuni illis versans qui medela TOIi HXaiWi OiOf^iVOtf iTSi-iOY] Oi T TrpcOTH
puli non ieiunarent, atque hinc occasionem CiTiv^iv /SaAc/^fiyjOi Trooiaa^raj KaShv kclt'
ansam omnino quaerentes accusandi san- (2ovKo/u^0i Aa/Swv TroiYKTaSTZj }<^ «5ro(T)«-
ctos discipulos et ipsum cum illis lesum, vxi (fsir dy'iiii [/.a^dnrai, yt^ avrov Si avv
quod legem Moysis pensi non haberent. avTo'i<i ^ lH(T0t)v, oKiycc tov vofcov 'izi-
Sed reponsum audiunt: nuncnuptiae sunt, (^povTiKorai;' dKK' dicovovai 'zsaKiv , vvy,-
tempus est vocationis , tempus magisterii ^o)v ^ vvv ., y.a.ipof KKvKJicoi, Katpoi ^i-
educantur pueri , lactantur vocati , non est oa(SKa.K'iaq- dvaTOii^ovTat o\ sTai^n, ya-
ieiunandi tempus. Utique \os, aiunt , cum Kov^ovvTai ol KiKKyiuivoi, ovx. i'^<l Kai-
publicanis ac peccatoribus convivamini ; pov n vn(Jri'ia- vai yap ipaai (juvi^ia.G-di
tui habelis. Cur ergo saltem non ieiunatis, (TiS vy,iv TOV 'S^^^aiVHV T VOjttOf , " <pi-
ut pii homines solent et ex legis norraa vi- KctvQpodijir'iet yiyovc Sicc ri ftM vrcJTiViTi
ventes? Atqui ad haec respondere sic licet. Kard yi to ilcO'&0i To7e 'iTsnnKiai J^ ^riv
Ain vero, satisne tu nosti , o iudaee, ie- sGfAxai vO|M.ijcSj?; Trpoi; 'j ra TOiaura, (^ai»
iunandi rationem? leiunasli ne aliquando rig a.v oKcog yap oiSag co iaSali t vnT^vsiV
iuxta Dei volunlatem? Immo potius, ut ait T oSoV; YcVYITlVKag TZOTi Ji^ TO •iJfAM^a T
Isaias, ieiuniorum vestrorum tempore vo- •dfoD; 0)5 ^a^ (pnffty 57-go;piiTii5 'H(7a'i'a5 ,
' i». L^vni. 3.
luntates vestras invenitis, omnesque sub- CV r H|M.jpa/5 T YVIi^-SiCOV C[A,C0V IV^icjKiri TCi
ditos vestros compungitis. Si ad lites con- ^iK-fl[*.aTCL v[A,Q)v, K^ Trdvrai Gsv vttoX^-
tentionesque ieiunatis , et humilem pugno ptHi V[A,lv VTTOVVOSiTi' ii lii KOiaHi )t) [1.0.-
ignoras, sanctos incusas aposlolos, quia ex vyiTivaai [in lidcog , airia d^ dyihsi dTro-
norma tua non ieiunant? Sed et alioqui, ToKni ort [jcn vtiTiwai vd^ (j'i;Kj Kci-d' iri-
hi qui in novo Christi foedere sunt insti- pOV Si T^OTSOV oi Jia T^ Viai X} CV X/3lS"2)
tuli, ieiunant rationaliter ; videlicet se ip- S^QriKni (Jiao(pco[/ivoij vnTivafJi KoyiKCOi-
sos deprimenles ante oculos Dei,sibique rovro ("•JV, TctTTHvovvTii iavcrsiy Cf odoaA-
voluntariam poenam imponentes, adflictio- f*oi; T (}iov,Kj aVTO^Knrov 'coaui^ i<^ tav-
nem cibique abstinentiam , ut culparum ve- TOii dyovTii ^'ikIcju , T dTTO yi T Trova J^ ^
niam referant , vel certe aliud lucrentur daiTiai, "tva, '3ijKn[A.[A,iKn[*dTcov d[Jt,vy\aTta,Y
spiritale donum, vel denique peccati legem KO[t,\iTcovTai, n ^oOv 'iripov ^^^a^iff/Aa x«p-
182 S. CYBILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
K.a.TUVlX-POVVTli VOjJI-OV T C./ Toli f/ihilji T^ ignoras, pharisaee, viam: non enim admi-
(Ta.9x.6i' TavTlxj Q oly- oi(J-&a t cSov w (fa- sisti vcnicnlcm de caelo sponsum, virlutis
pi(jaic oC yap 7rapi^'i^i.o t e^ oCpavi vvft- omnis satorem ac magistrum Clirislum sci- ,
<p'iov ^ T tfaaffn? dpeTiii azropia Hj dtaa(7Ka- licel. Praetcrca sancli quidcm ideo ieiu-
Aov, ^mAovoti XpiS"ov 5Ti oj y.ev ayioi Sia nant, ut corpus macerantes, perlurbatio-
ToDtO V«f f(;8(T(K, iva KaTaTt\KOVTi<i TO <JM- nes eius scdent. Christus autem haud in-
fx.a, KaTiuvaacixn to. cv auTU Tna-di^' o
q
diguit ieiunio ob implcnda virtutis officia,
X^ig-05 0'j ^elav ii-^^i vt\<^i'iag Trpoi KaTop- quum cuiuslibet perturbationis ulpole Deus
dcoatv dpiTiii , TravToq tiov ^aG»? , w? ^«05 , expers esset : neque item ieiunio indigebant
i\ivQip{Q^- TrAvtv ovTi ol cmjuovTig avTO), famibares eius, postquam eiusdem gratiam
liiTaXafA.^avovTii r^ 5r avTOv y^apiTOg, k^ participaverant , eaque fuerant roborati ,
l(7-)^v^07roiovji^/jol, Jtj T d^iTYiv i^yaCo/jS/joi ideoque absque etiam ieiunio virtulem exer-
yCj ^iy^a vv\i^i\a(,- il q k^ cnn^ivai Tctg Tia- cebant. Quod si nihilominus quadraginla
aapaKovTa «jttspas , ov-^i iva viK^usav) iv lav- diebus ieiunavitChristus , haud sane ob eam
t2) tcc TraBti , aAA' ha to/{ dvQp<j)7roig t causam ut in se passiones mortificaret , sed
T^ iyKpaTiiag iv iavTUt S^ypa-\y\ vofiov ut liominibus continentiae legem exemplo
ilKCTCili TOIVVV (t^TOAO^ f^Tai AiyCaV TOAJTa suo describeret. Merito igilur defendit se,
a.7rep i-aay^ evayyiAi^Hi. dicens ea verba quae subiicit evangelista.
'0 Ss ellTS TT^O^ UVTo6i;' //7J SuvaU^S TOU; UlOJJi 70U vt/atfwvo^, Quibiis ipse ait: num potestls filios sponsi, dum cum
£V W VOW^tO^ UiT* aOTUV £0"T(, TTOt^G^at V^fTTVjElV illis est sponsus, facere ieiunare?
-^
"A'dp<l S» pt,oi TraMv , Troog avCffU' aTro- Observa mihi rursus, quomodo ipsos
(^aiv^ X^iros ot; f^iTiayjmKOTac; 4 jo^tm?, arguit Christus sollemnitatis non esse par-
aAA° ii\fJ<.oi^Y\KbTa<i iiaa,7rav 7^ tTr' avTU) Hi;- ticipes, sed omnino eiusdem gaudio cari-
fJI^Yi^iaq, 'i^CO Tl KC^piiViii TTaVr.yvpiCOi OIKH- turos, extra oecumenicam panegyrim po-
fj&fjiKY\i- 7raVY\yv^i<; yap, Kj iTipov OvSiv, silos. Nam nihil aliud nisi panegyris fuit
« T ao)Tr\poi t]/jv\fj m Tovoc t Koaftov ava- Servatoris nostri in hunc mundum oslen-
5ei^i5 , Ka^SaTTip Tiva vvfj<.(pltu jujua^niiaa sio, qua veluti quamdam sponsam sibi in-
riaVTa "j/a^ xaAa cv Kai^o) avTOov t'i Cuncta enim si suo tempore fianl, bona
oi ^ TO dpQrwai d^a avrcov t vvfj<.(p'iov sunt. Quid est cnim auferri ab ipsis spon-
TO dva\ti(P'&iivai St\AovoTi. sum? nimirum in caelum adsumi.
IX LUCAM CAP. V. 183
Dicebat autem et sinulitudinom illis etc. "EXsyi Si xai iragapo\.iy 71-^0; aurous x. r. X.
Quod ab iis qui legalis vitae generi ''Ori-'^ dTra^aSiKTaTolgT vofitKrivix>i- A. r. !)0. 1
B. f. 6(1. 1
adhaerent, admilti nequeant Chrisli con- atv dywyriv to. Siu X^iroS Gsozj/CTjwara , k^
(;. f. 12.
H. f. -isi.
stituta , neqiie coidilnis capi hominum qui dywpy^Ta Ttcoi ilah dv^ioTrcdv Kct^Sictig 'i-aco
nondum a sanclo Spirilu renovalionem sint Ac<;(^«c7ajs t ^ia t dyin 7rviv[^ci.T0i dvctKai-
nacli ,
demonstrat Dominus dicens : non ytafjulv .^Sj3-^iUvvaih!i^u)v y.C^ioi,- ^i\d{jvai,-
posse vetus vestis segmentum in novam c£^ pa;to5 (,«-*rj8>caiva) Trpocr/SaAAf^Sl,- |t*«T£
vestem inmitti neque veteres ; utres vinum ^^j^ dcrnovi 7ra.Kai\ic, o^vov viov Svvaht^
x^-
novum capere posse. Senuerat iam foedus puy 7ri7ra\aio)rai [xiy y: « Tr^aryi Sjkdy^Kyj
,
primum nec reprehensione carebat. Ergo
, k^ ^k riv au.ifjt,7iT0i- «;cSv 0/ ravrn Tr^oiKa-
qui huic adhaerent, et antiqualum prae- UfjSpoi., }^ r ynpaaaaav ii-roAwi' ih vovy
ceplum mente adhuc tenent ,
Christi novi- £_;/ovrss , d[A.iroxoi [^iv ilai 7^ cv X^irS) Kai-
tatem non possunt parlicipare namque om- *
; yormoi- Trdvra ^ yifoviv
cv avra Kaivd-
nia in eo fucta sunt nova. Marcidam ergo (jiaa^a)[,(.ivlui 3 r Stdvoiav ixovrig, davf^-
menlem habentes, concordare aut conci- Sarol ri jt^ dTwuatpili ilai rolg 7J viag ^-
hari novi foederis sacerdotibus nequeunt. ^nKtii li^npyolii' Jt} yovv ^i' «vo? t dyic»v
Atqui per unum de sanclis prophetis dixit Trpoipnrcav * Ii^yi tth 7rip\ avrcav t oAcov •Ezech. XXXVI.
aiicubi de ipsis universaHs Deus: cor no- Gfos, on KapSiav Kamv .,y^ Kaivov
7rviZ[Ji.a
vum spiritumque noviun dabo ipsis. Canit Bcoaco iv avrolg- ^aAA^ 3 Hj Aa/^i^-
* Kap-
eliam David cor mundum crea in me Sia.v Kadapav Kriaov c* sjiaoi, -^tos
: ,
, ^
Deus; et spiritum rectum innova in visce- 7rviv[^a iv^dv iyKaiviaov cv to/s iyKaroiq
ribus meis. Praeterea iussi sumus veterem ^a- 7r^o<rirdf[A.i(^a q * y^ t aTroSvaaSt^ [a.iv
Cur facitis quod non lic<t in sabbatis facere? Tl' TTOtUTS oCa y^EtTTl 7r0I£IV fV ToT^ ad^^alTi ;
Adhuc novum foedus nobis Deus pro- 'Eti Kaivnv S^^riKlw r\[uv VTriaxvilrat A. f. 91. b.
B. f. 61. b
mittit, ceu iam veterascente priore, et pro- Qioi, ci); 7ra\aia)fiiiani 7^ ra^wrng, i^ ifyvg H. f. 284. b.
pediem abolendo, iuxta divi Pauli dictum. '^oo[A.'ivt]i d(pavtatA.ii, y!^tt ^iajnaiy. Uav-
Et quidem per unum de sanclis prophetis Kii(pct)vriv* Kaifi (^tiai St' ivog t dyicov ttpo-
(1) Divus Tlionias in catena liabet CjTilli particulam etiani ad v. 1 Cyrillus. Duplex enim erat fe-
P105, Kj ruj^T^idco iTTi T oix.cy 'l(Tpa«A, tCj citDominus, ct faciam cum domo Isralielis
iw) T oJ;cov lo(/5ct, $Jc{Ay\x.y\v KoLivrtv ci/ x^ et cum domo ludae foedus novum; non
T Sf^.&yinnv t}v Sii-d'ii^»v Tolg Tra^aajv a.v- sccundum foedus quod pepigi cum patri-
tSv cv Yiuifia. 'fh?\a.^oi^'iV^ /a« t^ %f '^cf at/- bus corum die qua apprehendi manum eo-
,
tSv, T Qpctya.filv a.vGSV' oxyiii AlyuTTTH- rum , ul educerem eos de regione Acgypli. »
0'J>co£y il iripa. 71-a.pa t 7rpcoT«v £$-» >£^ Jju- Si ergo diversum a priore est hoc alterum
Tspa « ;caiy« , Traaa, ttux; dvatiCi] csir dTro- foedus, prorsus necesse est eos qiii ipsum
zripa.iviiv avTrtv s-&eAovra5 ov')^^! Toig dp- exsequi vohinl , haud iam veteribus uti le-
•^a.ioii x.i^£rwi vojWOi5,rtAAa to7? iliKa.i- gibus, sed iis polius quae ad evangelicae
SoOiV rtAA.' OvBiV T TOI«Ta)V fJ? vSv iG^yiKO- iiihil huiusmodi menle volulare scribas et
Ta.i ive^iv iSilv Gsir y^a.^^a.Tia.c, ti }Cj (pa.- pharisaeos apparet : quippe qui sacrarum
Ptaa.'ikic- dviTTii^rii^ovii y6 7ra.VT^ct)g t lipchv litterarum omnino sunt imperili ; unum ve-
ila] ^tjj,f^a.Tcov iti Q yifoviv ctVTolc, o (jko- ro ilHs inest studium obtrectandi semper
TTOg , TO j^(T!/^6(V dil TO 9f7oV Tl Jlj OVpdviOV divinae ac caelesli pracdicalioni. Insidian-
K-/ipvy^a.- i^fiS^ivii^ri yav Tolg clyton d^ro- tur itaque sanctis apostolis omnium nos-
S-oAois , iTtopuivoii «'sfetiararMS toi TT-avrwv trum servalorem Christum inseparabiliter
«/Jfir (Tft)T«§i X^frS, kJ (Iiacjiv tti;T« 7rip] sequenlibus, aiuntque huic de ipsis: en le-
ctvTcov jJ« To7s yOfJiiKol', biiTahiJt.a.Giv Ivav gis praeceplis adversantes videmus alum-
Ti»jt*6V85 opct)fj&{j CYtr v7ro Gii 7ra.t^ctfooy<ifA,'i- nos luos ; nam quae
non licent sabbatis
V«5- SpCtXJl y6 OVK V^i^i TTOiiiv Toli CTaS- faciunt; quidcm iubente lege oliari sab-
si
iBctaf T ")& VO^H KiKivOVTOl, d?fftV iV Ctt/S- balo, nullumque omnino laborem attin-
&aTU)^K^ ju.m5jv05 wavTa77tt(riv (X^tjc&^ 7rov^, gere, spicas manibus contundunt discipuli.
'^^Z'i(in(Jt T ^^e^CTf^v d^^x^^i 0( ftctQyiTct'f Ain vero tu ipse o pliarisaee cum sab-
, ( )
fft) H at3r05. ii7r'i poJ,T (7tt/3^ttTix>iv (TctVTCO baticam tibi exhibes mensam nonne pa- ,
'^a.TSii^a.v 'z;>^5t-&£<5, ot; c7TjuuQpa,Ciig t a^rov ; nem confringis? Cur ergo alios criminaris?
T/ ovv iTipag cthio, ; 7vtt S'i aoi y^ avcj^r Ut autem ipsa tibi Servatoris verba oppo-
'fhTiiXtaco /jS^u^t TcoTii^Oi ccsv Koyni , a.Ksi- namus audi ,
Kal «JroxgiSEi; srgo? aCroif fifffv 6 'Ijjo-ouj' oiJ5s Respondensque eis lesus ait: ne lioc quidem
TotjTO dvsyvbiTS 6 EnoifjtjE Aa(3/S; x. t. X. legistis quod fetit David? etc.
A.
B.
f.
f.
81. b.
61. b.
'AAAa Kctt TOi Ta.VTct 'doi-zspcf^cog o Aa- Atqui etiamsi haec contra legis omnino
H. 284. b.
f.
/SiJ, xa^(i yi TO t2) v6[tcp SokoI/v , t Trctv- placitum David egit, in summa apud nos
TOj Tsrap' Yiftiv d^iovTcti Qctvy^ctT©^ ., op- aestimalione est, iure meriloque; nam san-
•&ae «^ ^iKcticog' iCj ya^ «v dhrt^cog ayiog ctus vere prophetaque erat. Ergo quum
tC^ 7rpo(p«TM5" ovKoiJv T ^ia. Mcoijaioii v6[j.s Moysis lex diserle iubeat, aequo iure iu-
(^aaKOVTog iva.py(iii* , K^t^ta, S'iKctiov kpi- dicare, neque alicuius personae respectum
vaTi . (£ ov Am-v},*) TTPoacoTrov ev KPian., Trcog in iudicio habere , cur nam meos inquit ,
lioruin lypus perspicuus erant. - Spirita- T &iUOY Kii>u,n?^'icov TV-cB-^ av iin uct^i.g.
liler aulem (duodecim panibus) duodecim - nyiviJi.ctri>cci)g H CCtr ScoSiKct d^^o^o^ai'
signiticantur apostoli , de cjuibus infra di- «rf£)j wv l^''e Si s'ipy,(rircil, ori ilg at/GW
cetur,cumad ipsosdiscipulossermo noster 3;i Gsir fA,aQv\ja<; •Atuv o AoyQ^ fii^iML-
deveniet (I). GirvLi.
Docebat prorsus superiora inlellectui ESidcKjiti H 7ra.VTU)i ttov ra VTTio v5v, a. r. 92. h.
/„ / , .~ ^
r /
B. f. 01. I).
sentacieam slalim faciebat detnonsirationem yta.q iTTOjj-iVYW ivbvi; t' QiOTrpiTrovi Id^^vog
dignae Deo potentiae , postquam verbis vi- iTTOlilTO T iTTldiA^iV, fA.OVOYii'^^ •AO.T (tXiai-
etiamsi forte vcrbis non credatur. Phari- <^iv, •A.h.v dwis^yira.i ?\oy^- Oa.pi<ja.'iol Si v. 7.
saei interim observabant cum, num sab- •u;c'.piTYipouvTO ctvTOv ^ il bj (Tci/3€<iTa •3"s-
bato curarel. Sic enim comparatus est ho- px7reu<y;f roiovroi •)/ap t^t j2a.G}ictvog dvri^ ,
mo lividus: ahorum bonam famam morbo rai iTiOMV iv(^Y\yActq TPO(tir.v TroiiiTcti ty] vb-
suo escam facit , et ahenae gloriae irasci- (ja^rCj T inpm svicAiictig dSt>ccog ifh[^ii.t-
tur inique. Quid aulem ad haec rursus is Yi-af Ki Ti Trpog rovro TraKiv n-dvra il-
qui omnia scit , qui corda scrutatur et quae Siog., rag KaoSiag iT<x'(jiov /i^ ytvcoGKCov ra
inlra ea sunt cognoscit? nam lux cuni illo Cii aVTciig; jo yap (^cog y.ir avrov 1(7 ri
est, ut ait scriplura. Dixil aridam manum '•2) To }.j^ajt*jM.?voi'. * EfVs TOi ^)i^av ^'^(ont *. dm. u. -i:
habenli : consiste in niedio. Cur autem ila T "^iipx, ^n^Bi itg TO iJ.i!rov y^ ng \6-
lieri voluit? Fortasse ut ad misericordiam y@^ T 5rPC(^|W?.-r@o ; rd^^a OTJCog Ka\i<rYl
saeura : fortasse etiam ut hominis morbus ^apKjcilov rdyjx Suaco7n;(j<l ro Tra^^og av-
illos permoveret , et invidiae flammam omil- GW", ;^ rag -01) (Z;-S"iioi; ^Aoyag iToifA.iiv
Muho sapientissima interrogalio , et ido- "^o^hutr d.TYi Aia.i' >! '^iZaig ^TrpiTTHact a. f. 'i-j. b.
iVara si licel benefacere in sabbato , niliil- yap efsg-iv dya^^OTroiilv cn Ga(iQdrco ^ JiJ
que impedit quominus Deus aegrotantium TO KooXvov ov^iv iKiii iSrvtJj Tro.^a ^iov (Jsir
miserealur , desine caplare calumniandi Kdfivovrag, Travaat avXKiyoiv t>' y,^ Xpi-
Christum occasiones. atque in capul luum Tov avKO^aYTiag rag dtf^opy-ag, i-u 7^ (7av-
illam aUraliere poenam, quam paler ad- TOii KitpaKiig Kara^^fioiv r 5;;tm' , yiv i/rYtp-
versus fihi sui conteraplores inlentam ha- tjkjck Trajiip rdig dTt[i'x'(\i(7i t vtov yikh-
bet. Audisti ilium vocc Davidis dicentem: cag AiyovTog Tripi at^TOt; Sta ^covtig t Aa-
* Ps. LXXXMII.
concidam a facie ipsius inimicos eius, et 13':S- (TufKo.^i^co g5u" i'/^Qoovg aCrod d-ao
K."i
odientes eum in fugara convertam. Si vero TrPOCCOTTH avTOv ^ v^ Cfitr ytrovYjag avrov
non licet sabbato benefacere, et si lex ve- "^OTTCiXJOyaf ii 3 Ot^.^C V^l^iV iV TrOiilY Cf
lat vilam alicuius servari, factus es legis- (Ja&idrq)^ v^ KiKCoKvziv 6 viyog aco^iSjXt\
stidiose, neque cum infinna piisillanimi- opav , oiiTi «.x|,ix.oflu)?, ouTi dSpcivyi s^oira^
tate. sed forliter potius atque studiose, nec oAifo-\^.v)(_ictv iVTOVux;
Q |WaAAov, Kj iv cma-
mediocri cum patientia. Audisli enim ,
quod ort r, J^ «;i rtQ:it/|W,ct?-ov 'iy^ovTO.^; t v7ro[jiovr\v
non solum oraverit Chrislus sed (juod , dKyix.ocii yb OTi 8p(^' (iTrAxg yiu^ctTO Xc^-o?,
orando pernoctaveril. a/A' OTl }ij SiiKVOX.TipdjT: TOVTO SpwV.
Fortasse autem veritatis hostis haec nos OuK dvi'^iTCLi 3i ;'(Ttt)5 7^ clAn-^iiai lliiapm.
dicentes non patielur. Ailenim: orat lesus i-X^^&^og TctVTcL KiyovTCdv «,t^' (p«(Tj yao-
et a patre petit, quae ipse non habet. Quo- •Tr^OGivy^iTCLi Kj '(jiTil TTctpa T TrctWoi., a.7r?a
modo ergo ipsum dicitis el consubstantia- OVK S^^- '5r&)5 OVV iTl (pctTi K^ OI/.00VGIOV
lem patri, et ei per omnia acqualera, nul- CLVTCt) ]aOV Ti kJ) 'ouaVTCL, v^ kclt' ovSiva.
Maior porro omnino est qui dat, quam ille KoyiiTcLi' jtAS/^criv 5e -TTavTCOq ^i^O!;?, t£
qui accipere ahquid postulat. Age vero in 'ij)^«.x«A«VT05 T( KcL^ilv { 1 / a«5v . c^s7vo
primis nos doceant isti orlhodosiae sub- Kj TTpo •J/S T h.KKU>V ^i^CLGKiTOOGCLV SljWaS Oi
versores , quanam re indigere fihum exisli- TCL O^&a Sfc/.G'^i(p0VTii, T(V@-. llvctl VO|M.(-
ment? Quid item, tamquam eo carens, po- QiGiv '<yh6ia. t U(ov; t\ q ax; ovk 5;;^&)v iKyi-
rerum et auctor, creaturae cuilibet supe- T OAOJV , uTCLVTOg iTriKHVa, "^vnTOV , (SclGl-
rior, rex universahs, caeh terraeque di- Kivg T oAu)v, Tajxlai ovpcivov rSj yHi, §o-
spensalor, omnis boni una cum Deo patre Tno dya-dov TraVTog ofA,ou tS) •&«&) (^ Tsa'^!-
dator. Atque id a Paulo disces quibusdam }Cj ToiiTO [/.a^diiTn yi^^^aOOTOc, Ticl t fj^a-
nostro, et domino lesu Chrislo. Is in su- •&soy Tra^oc, y\fjf\^ r^ kvpIh 'Inirov X&i^^ov-
jwrnis thronis pro dignitate sedet, atque Toli dvcOTCLTU) •&povoi5 iftTrpiTTsi, So^oKo-
ab omni creatura rationah glorificatur. Est jinai iza[a izixGni KTiGiijOi KofiKm- oi^^Sv
itaque totius dignitatis, quae Deum patrem iiTravTCtiv i<ri t t •9'Joi/ y^ vraZoi ^iOTrei-
et clarificatus sum in eis. lam qui omnia Ga ^- }tj Tct. Ga, i[A,d' Ki SiSo^aa[/.ai Iv
habet cpiae Dei patris sunt propria ,
quid wjToii' 6 Q -z^avTa 'j^wv 'iSict to. t Qtov
praelerea requirat? Quod si rem ahquam Ki TTctZoi; , t\v©^ iTi KiiTTir ai : il q oKcoq
reapse desiderat , idque hi vere dici aiunt KiiTTiTai Tivoq, r^ TOVTO ilvai (paa\v dKn-
nihil iam vetat dicere ,
patrem ipsum rei dig, ovSiv ^ TO KcoKvov ilTrilv, OTi (^ av-
alicuius inopia laborare. Nam si cuncta fi- Toq TraTnp Iv '/^ict Ka-d'i<^nKi tivcov il
jii, sunt aeque patris; re autem aliqua de- yap zzavTa tci t v\o'j ^ t Trac^cc, 'ch ^ Ka-
ipsum pater quoqi^ ex-
slituitur fihus; id TriTai 5; tivo? o uio? , tojovto? a.oct Wi r^
perielur. Iluius enim propria sunt omnia Trarn^' at^TOi/ yap^ 'tgi prdvTa tu t uioo"
quae filius habet. Atqui patcr reapse per- rtAA' ?5"' 'sraVTsAfs©^ 6 yraTnp, dilTai Oi
feclissimus est , nullaquc Deo digna re bona cAa)5 ovSivoi T &i07r^i7rct)v a^aQwv oi^^ioDv
eset : sequitur ergo ut etiam liHus perfe- 5!-aVT;A«©^ v\oi, cog Trdvra \yjio'' '''" ^
Gicug auTOv- Iv j tS) ;^aoax.T«pi cpansrai liabet, et esl imago ac figura substanliae
sT-ttVTMS 70 TT^coroTV-tZDv ^v^ iv T 2) ;T^£dT;- ilHus. Porfo in figura prorsus agnoscitur
tC-^co 'zndvTCog 6 ^&pty,Tnp' tCj TctuTcL fjih protolypon , vicissimque in prololypo fi-
c!iubiiP7rar7iJi.ivoi, cag dvaf>[^o<rov 3 Trci.VT^j.cog nhripi siverunt, aiunt prors;!s non conve-
•9-fw yj^ (pvcTiV oyri tU) vlo) r ^pocTivx^Stq- nire ut fllius qui est suapte natura Deus
avrcp >Juvct,(puiVTi , rWiTi tm 6k (SJio^a.TO(; illi hominem, id est eum qui de stirpe Da-
Aa|Si^- at;T05 Zv cipa, riv , ot £i;;^hv dvarii- vidis est. Ilic ergo erat, aquo oratio fie-
vcav Ti ouv Trpog tovto I^S/^^y; «•j.voncaTS bal. lam quid ad haec dicimus? Profecto
TrxvT^oii T^ ivav^^ci!7ryiaicag r |Ctovo;;^c-<i5 to vos incarnati Uuigeniti mvslcrium prorsus
lJ.v<riieeov jA,vn[Jt.0Y!uc;aTi AsfvVTO; t pa^a- ignoratis. Mementolc verhorum beati evan-
pia ivayy^i^ov 'lccdvvn- yC^ Koyoc,:, o'a(^ gelislae lohannis dicentis: et Verbum caro
loiir. II. ic. iyiviro- iCriro y\y.lv 6 Trdvaoi^oiUavAog* factum est. Quam rem sapientissimus no-
i[A.(payii K.aTi^-/iGi . ?^ifcov 7!ip\ avTS* ov -y) bis Paulus edisserit de illo dicens: non ,
yi T cv ovpavoli Trarioa yu ^iov ^g.Ai^^ni quam sohis ipse novit, cum caelcsti patre
TroiiDadrAiJ^Q-,, yCj tvttov «pv o-C()Tns(a'5«5 Deo collocutus fuerat, exemplar nobis rei
(1) Post lioc lautum Cyrilli fragmeuluni , iii cod. H. loiio e.\treaio 29.5. liaee sunt. TsXo; Tct/ tt^xto-j
TU'j r£<7(jdptov Tsy^otyf T&Jy si^ to xara Aouxay ayiov et/ayysXiOV zaTa (Tt/vayajyvj-y s^yiyijcTcxv ysyovjlav raga Ni-
xijTa Sia/.o^vou t/j; tou Ssou psyaXrjj ixx\n<rixi xai SiSao-xaXou , touIsppm: Explicif primUS ex fjttattior tonilS
explanationuni in sanctum Lucae evancjclium collectionis , quam fecit ,\icetas mac/nae Det ecclesiae dia-
conus et magiiter, Serrarmi detiide episcopus. At iu raagno codice A. suut etiani reliqui tomi tres.
IX LIT.AM CAP. VI. 189
salutaris se ipsum exhibens; docuit eniin Trpiyiyt-aTOi; Iclvtov gn^-S'?/?' j3i5*^f •j/ot^
quoniodo oporteat recte inculpaleque pre- tivo, Tpo-zirov 6p-&o}i Ti y-j rfjUwp,;iTw« ^y\
ces facere; descendit de monte , et mundi TroiiiSrx.; tck; TrpoaSjyac,., MTnoiv c/y. t»
sacerdotesdesignat. Ait cnimillis; voseslis o'p«? , Jt) (^ t^ o]y.o'J\.i\v\\i [/.u^ciycoyovf
*
lux mundi. Iluius aposlolorum sanctorum d\a.SiiKvv(jiv i]- '5$>i ycep Trpog avTovg-
(
erunt nominis lui in onini generalion-e et KaTCL^naaq aucTtr ap^ovras sVi Trccaav t
generatione. Certe dum adhuc in curpo- yriv , [/.vnG^^aovTat r ovoi^aTog aa cv Trdcry^
erant, et civitatibus atque regionibus sa- if/.vn[^ov/jov t' ^o^nq Xeis-ot), TtoMal t£ y^
eodem exararunt scripturas. Et illi quidem Tripi aCTOv- 7'^ oj iu.»v ;{^ Mcovaicog voi^ov
secundum legem mosaicam electi sacerdo- ^^^aooTovnSiVTii li^^ks^yoi^ 'Aa^cov SnXovon
tes, Aaron et socii eius, sacris decoris ve- }u ol avv avTco, li^oz5oi7Ti(7iv iaQni^aaiv al-
stibus exterius ornabantur; at divi disci- (tGhtS); KaTiKaWvvoVTO- 01 Si yi Qiomaioi
puli spirilalibus donis fulgentes, evangeh- [/.aSnTa], ^ctpiaiJ.aai Toli 'ufv/jf.taTiKoli
corum oraculorum minislerio deputantur. ^'/^TrpiTrovTii, t iCayyyy.cov ^icnna[A.dTu>v
structi, universum orbem slupore adfece- K^ovg lyiio^i-i- £) "J/Sv^t Xpis^ot) cpo^olvTfs
dixit electos fuisse apostolos, sed noraina- ov jS aTrAa-? (iva5.=i;(^G«vcti C?tr dyiy.g drro-
II) Ad huiie locuin iii eodice B. p. G3, et in cod. G. anonynnis interpres subsequens scliolion
f. 14.
ubi de apostoloruni designatione agitur, nihil liabent cyrillianum catenae Possini atque Corderii.) Sic ergo
llOC loco ailOUyniUS vaticanus. '/.r,-it toJj X6yo'j; rn; S^itr/.yj^iSfMiu 7U-I aroo-ToXwv iy.Koyn; s-j tij i9' xstfaXciiii
70U zara MarSaTov sCayysXiou , xai ragi tk fisVa tou s^Sojjlou x=ipaXai'o'j tou wagovTO^ su-yycXio^Tou , svSa 6 Xgi-
<7T95 Xapwy to §ip?.iov 'Hcai^ou to!> TT^ocpyjTou dysyju' f ugvjVsij yag s'/.si s^^j]vsia'J Satj|/acTV3V tou dytou Ku^tXXov ,
'0'/ Troieircu £('; To ZT5£o|ai l'jiaxjT6'J xu^iou Ss'/.t6'j' tacTuuTu^ '/.xi £v \5' v.s^aKoLiu TQU aUToij TOUTOU £uayysXt(rTO'j'
laTsov os cTt xai xaTa to'v Toroy Tav S&iSsjia ^ouv , tuv ^affTal^ovTuv T-riv utto XoXouuvto^ zaTa<7XSua<73siO"av 3a-
Aatrcav , o Ta;y aTTOCToXuv og/^STai dpi^ij.6;' '/.al yup uvd Tgei^ l'/. Tsctrdpuv [j.squv TaUTr,v (SacTa^ovTfj tvjv T'^^ ayiaj
Tgiaooj XT/guy.a^ xai T>jy 5t' aUTwv tov Tsfxcd^uv suxyysKiuv sx7roj:/.7r>jv ci; Ta TE<ra"aca TJj; yn; Tzs^aTu* '/.ai yd^
y.ai Ztd Tvi; ha\d(rG'Jii s'/.sivo; n 'JOviTvj ^oij ^aiZTirjy.uTo; ^dXua^cu , -o aTTOzaSai^outra tov y.oTjj.ov sy. tuv afj.uQTiuv
7j' £z Tou vovjTou <TucTu<Ta ^LoXouwvTo;, EiV.ovi^sTai. Quaere fjuae late clicuntiir de cluoclecim apostolurum ele-
ctione in capitulo flf^. 18. J evangelii secmulum Matthaeum , et circa meclium septimi capitull
XIX.
Clf'. n
.J praesentis eeanyelistae, nbi Christus captum manibus Isaiae librum lecjit. Illic
enini inrenies
saiicti CijrUli miram explanationem , cjuam facit rerborum praeclicare annum Domini acceptabilem. 't
>>
ipsos in quatuor mundi partes gestatio fuit. Et quidem mari illo , intellectiicdis baptismi mare , quod
mundum pcccatis purgat, et a spiritali Salomone constitHtum fuit , jiguratur. Recole dicta p. 158. n. 1.
190 s. cyniLLi alexandrini explanatio
5-oA»5 (prah, ovoi^ag-t 3 ju.aAAoK lu.ivnviy- tim intulil primoruni horuni mentionem;
jM.gKHS avToli ;cj T^ T Tzport^m [^vriy,ng,hct ne quis forte se ipsum adscribere auderet
jw« Ti5 «at^TOv iyy^a.-\cn ToKf/..riari lui XO?w electorum choro. Namque ut Paulus ait:
*
T (S^Hhiyin-ivodvhoq yap 6 naSAos (pna/v nemo sumit sibi honorem
sed qui a Deo ,
oij-x,' icLVTci) tU hctiiliavi T Tiy.r\v, aAA' 6 vocaliir. Age vcro quamquam sancti apo-
KctAovfJ^Oi uTTO T Qiov- jtj ^ot/y ovouct(fl sloli ad hanc niagnam splendidamque dig-
T dyicov a7ro<^'oX(iiiv %iKXn\tivm ilg to yMct nitalem vocati noniinatim fuerunt, nihilo-
toSto y^ Actftti^ov d^icci^ct, Trpog tovto t;- niinus per tempora quidam homines tan-
vii Ka,^'i)iovTO y!^ >(.ctipovi dTzovoictg^u &pa- tam sibi insaniam audaciamque sumpse-
(7«5, coq t£5roe-oA85 ictvdhir ovof^aacti X&i- runt , ut se Christi apostolos nominarint.
roii, ^ TijM.MV apTraacti t oJx. ciViiJ-n^il- !'onorcmque minime sibi concessum arri-
actv ctvTolg- TOVTCOv 01 Qioriirjioi ^oiMnTcti , puerint. Hos divi discipuH commemora-
11. i:m: XI. 13. Tre^zBoinvTai ^vni^Lu- (^ctai yap' * ol toiSto* nmt dicentes : eiusmodi pseudoapostoh ,
[tovng Gffir Jia t iva.yyiXiKZv ^pa[t[/,aTCOv los in evangelicis litleris nominalos, et il-
«v0jaac-/-!.£V85, J^ T iA.iT' OKiivnf dvaSiB:-iy- lum post eos eleclum sapientissimum Pau-
[tivov , T aoij^coTaTov nai)Aov io jCj avTog 6 lum cui et ipse Servalor teslimonium de-
;
crcoTYip iy.i[tapTVpn}ci ,\'iyci)v* , oti ax.iv(B^ dit dicens: quia mihi vas electionis est
c/KKoyng i<ri [toi C6UT T iia<raaaiTo oiOftj. ut portet nomen meum coram omnibus
jM.8 Ci-triTTiov TravTcov T si9tu)1'. gentibus.
Tot;T«? (2) -os^oaviTvwii [tiv vo[^og^ Hos (apostolos) lex porlendebat, prae-
Tr^oix.npv^av''] TU^zs^o^pnTai-yi^aTrTaifHV dixerunt etiam prophetae. Scriptum est
l.cv. XXIV. 3. iv [tcoaaiKU) Ci€A'iq)-* (^ \yi"\.ia^i (7fw.i^aAiV, enim in mosaica lege : et accipielis similam
k} TTOinaiTi at;THK ,
SaSiza aoT«s- rJ, 'Qnhn- ex eaque duodecim conficietis panes; et im-
(TSTai atyGW", 5t;o •&SjM'aTa, 2'i2j T ^'ascj^av ponetis ex eis duos missus ( seu proposi-
T y.aQapav , \vavTi kv^ih- jvj iTri^naiTi lizi liones) in mensa munda ante Dominum:
To 9sjt.ta x'i^avov j'^ aAae* ;£^ iaovTai eh ao- et super re proposila thiis ponelis et sal
T5S5, ih dvattvnaiv iz^ox.i'ijL&^a t2) Kupici)- eruntque hi pancs momoiialis iiislar pro-
apTOg ftiv ya^ 6 c^ ot;pavoD jiUT^Qcov , JOj positiDomino. Cerle panis de caelo de-
^&)HV Jt^ot/s Ta KOGfiCf)^ Tig av tTipog iin scendens vilamque mundo .suppeditans
,
xa^sa T T oAwv ffWTM^a X^irov; -«^ A<'',a«- quinam erit alius nisi omnium servator
ffiv Q T TT^oi avTOv, apTOi KiKKnvTai y^ 01 Christus? Porro ad huius imilationem pa-
[taKapioi [ta^nTar [/.iTOXOi ycip yiyovorii nes appellantur eliam beali discipuli: qui
T '^i(^ovTO<; n!J.ai ih <^wmv aiwviov, ''^i^aai parlicipes effecti eius a quo nos ad aeler-
(1) Sacer textiis gr. et lat. iii apostolos ChrisU. Ergo lieic nieiKJum potiiis videtur, praesertim quiii
nam vitam nulrimur, ipsi quoque scriphi- yj^ avVo» Sicc r iSlcov C!uy)pxui^a.TCi}v Gsir
liam. Sicuti eliam quum lux vera Servalor ^ (pcii VTraoyjjov tq ftAn-9-iiov o aoarY\p , afwc,
esset, lucem appcllavit ciiam discipulos, ttJco^-ao-j k-'i (7ju-//aG«Ta?- * i^jiajTs fap sV=' to
vos enim eslis incjuit lu\ mundi ; sic et jS? t ;tcff,«ss, ovtu>c, y^ uvroi wf o apTog t!^
ipse quum panis vitae sit, discipulis suis ^cayiq ^iy^ci^iactTO to^h lctVTH y.aJinTaic, ^to
concessit, ut panis inslar esse crederentur. cjj to.^^ voeu^ r aoTccv x.ct'i ,m.o( fiXiyn t
lam tu mecum considera legis sollerliam: vci^a* to svTiy^vU' iTn&ihers fap (pncriv im
superponetis, inquit , panibus thus et sal. g^ a^rag k'i^ci\ov tcj IKcic,- y^ o fA,sv K'iBict-
Quippe thus boni odoris symbolum est voq ivcd^'iai sV< avy..^oKov ol q aKic, f i),
sal autcm sapicntiae ac mcntis: quae ambo crw.iaicec, }^ (p^ivZv ot/VTrrlpy^ov H a^cpcog nu-
apprime sanclis aposlolis incrant. Nam be- rpoTiaa roli dyioig dTroToKoig- ivooBm yap
neolens erat vita ipsoruni, ita ut dicerent: riv 6 /3'iog avTolg- y^ •j-oDc i<paaiioy *, ori
Chrisli bonus odor sumus Deo. Erant prae- X&t^S ivcoB^ia iai^h rcp •&s«' naav 3 Trpog
terea valde prudentcs. Audio item prophe- tovto), Kj n-avavvsroi- dnovct) 3 ?£j t vpo-
lam Davidem in psalmis de ipsis dicentem: (pyira Aa^lS ^aAAovTo? rs Zj AsfofTOf rafoi
ibi Beniamin in mentis exccssu; principes ctvrciv * , c^il Biviaylv iv cy.^acr<l- apxov-
ludae duces eorum, principcs Zabulonis, Tig^lovSa tifif^ovii; avra)V ^apxovng Zaj3^-
principes Neplhaiimi. Etenim ex omni pro- Kci)v , apxovrig N£(^-9aA/jM.- axsSov yap cJ^
pe Israhelis Iribu delecti fuerunt beati di- LtTrdam ipvKiig •j^ c^ 'lapanK, dzooKiKroi fi-
et vitae verbum conlinebant. Quodque mi- yiaav olKnp&iJiKol ^ Koyov Kconi iTr^icry^ovrsc,-
rum est, splcndidam quidem eloquentiam h^ ro ys TrapdSo^ov svyKtorriay fisv yap
habentelhnicorum sapientes, polileque ad- ix'^'^^ KauTrpav ol f sKKyivcav crocpoi , kJ iv-
modum dicunt ; verum Scrvatoris nostri TO[A.ovaiv ayav 01 Ss yi ? aiariipog «^3^
discipuli opifices crant et nautae ac pisca- pa9nTai, avf^pooTrot hyovctai x^poTixvai ^
tores, absque orationis pompa, sine ver- :^ GaAaaj-s<pro( , h^ (;;^^ycGwpai, ot/ koi^-shov
borum seleclorum copia. Sed etsi sei"mone iX.ovTig Koycov .^ ov Ki^icov evTropictv SiSo-
rudes, scientia tamen divites. Ecce enim x.iftaa[A,svci)v dKK' iSioKai ftiv rca Koyct)^
iam tacent elhnicorum litterae, et voca- TrKolaioi ryt yva)a{- iCj asaiymrai [th ra.
tem in universo terrarum orbe evangeli- '-iZia- Karasiparcl q t^ v;x' ovpavov r ivay-
cae praedicalionis vis. Huius rei meminit y^iitx.cov x.y]pvfi^drci)V m Suva.!J.ig- rovrcov ^fa-
Deus etiam ore llieremiae loquens de com- uifxvijrai Stog y^ Jia (pcovtig "IfPf^iia (
muni hoste Satana: vae, qui non sua mul- Kiyct)v zds;'} t TraYrcav g;)^-&poD, cpwjai '}m t
tiplicat, et qui clavum suum gravitcr figit! aarctvcl- ija/ , -(zKti^vcoY avro) rk lcx. ovra
Nam statim exsurgent qui eum mordcant, a[/T«, ^t^ jBapvvcov r ^AoiOV' ai;T« g-if^apZg-
et evigilabunl adversarii tui, qui te diri- ort dl^a^Kpvni; dvaTraovrai ol SdKvovng av-
pient. Cunclos videlicet in mundo homi- rov , ;^ OTcv.i^^hiaiY 01 i^'iCiiKo'i aa , y^ 'ian sig
nes , licet in aere suo non haberet , colle- S^oTraynv avrolg- d-uravrag [A,iY GTtr sV;
gerat ad se Salanas , suosque adoralores ytig dvBpoo-czag ovk. ovrag avrov, cuhviyay^ij
efFecerat, clavo suo graviter fixo. Sed enim aaravag^ %j Wiag d-mi(pY}vs n-pocrKvvnrag ,
evigiiarunt qui eius vasa diriperent. Nam- KaTaf5a,pvYtov avrov t kKoiov ciKK' cj0vn-
(1) Ita est in codd. Et sic latine sal Uiin neutrius geueris est tum etiam niasculini.
(2) Immo dicendum est Habacuc 11. 6. Paria nienda nos arguimus in secundo nostro S. Cyrilli vo-
lumine pagg. lat. 37. 157. 206.
192 S. CVRILLI ALKSANDRINI EXPLANATIO
'^u.v ol 3fs-0-iza(^o\Tii uCtov ra Gx.iir\- iQr:- que apostolici magisterii rele cunctos cr-
pdOai yuo T^ rt7roroAi;tJis iz-v^^ctyayictc, 70 rore vaganlcs cepit , atque ila universus
^'iKTVOV aTrciVTCLi G^ vsi^v.Xd.vnu.ivovg, vJ, orbis ad Dcum cst conversus.
7rpoGix.oiyi-iactv rcy Qio) T voo' oiipctvov.
''\i(77r, £771 Torrou ^rs^tyoO , y.ai o^^o: fj.a^r,Tu!v ajrou, Stetit iii loco campcstri, et tmba disriptilonim cius,
[ap 0/ •-si^tf.iSi;5-M (^ A^m6o7W5 -iZJ^rpaj^^Gai non enim clatn neque latenter rem actam
(pnalv aCiTOi 6 co!pdi)Tct,TOi ivj,fy^iTni.)aub- dicit sapientissimus evangelista, sed con-
a.yiiyspi/ivoov^'^ /[xaAAov sjoAASi' pa-9-MTWi' gregatis potius multis discipulis, magno-
op^Ay T£ ZBoAAfc! c^ araairns "^ 'laBauev yco- que plebis numero ex universa ludaeorum
§a?, iVj OH. '^ «SN^A;» Ttpa v^ 'S.i^m^' regione, et ex maritima Tyri ac Sidonis.
ovTOi 'j y\Gav sJJwAoAo^ai , inynv Itt' a\ii,- Hi porro idololatrae erant , sive in utram-
QOTiOclig T lyVUaii '/^COAiVOVTiC, * ^V^ Tl/jf\^- que parlem claudicantes; ludacorum nem-
Tiq [A,iV OK. U,iP'dC, ra T 'lndaicov i^tl <T yi ., pe rilus parlim reverentes, ncque tamen
[triY 7« il^uoKoXcL^icK; alTiay..a.TCi>v ovk il<7- idololatriae crimcn satis omittentes. Per-
a-mciv aTPOCpoiTrjaavTii- "osiizpriKTai toivuv n acla fiiit igitur electio, cunctis his adstan-
^apOTOvia, TOVTCOV 'uJO.VTCOV TZa^OVTCOV , vSt tibus , et universo orbi dati sunt sacri ma-
i(^' a.7ra(Jav t vtt' ot;pavov TiQnVTai ^v^a- gislri : quod reapse munus gesserunt , lu-
yco-^or Sn Ttj "iZiVjpaXafyi .)
x,a,XovVTi<; ttiv daeos a legali cultu vocantes, daemonum
'IsSaiai OH, vo,M.w«e Aa^^sla?, csu- 5a yi t vero cultores ab ethnico errore, ad veri-
JajpoviuJV Qipa,Tii6iiTa<i c/k TrXavnc, iXXnvi- talis nolitiam. lam vero sanctis deputalis
««5, ilg T T^ ciAiiBsiae imfvcoGiv dvaSii^ai aposlolis, plurima ac mira coepil miracula
3 (JSV'' dylni rt'.-30 5-oAfc;5, zsAsig-MV oacov v^ patrare, daemonas increpans, insaiiabili-
a^iaya<riov aYiyAiOiv '^iyoviv risroTrAe^MS, bus mortis ad se accedenles liberans, suam-
dai^ov'iOi<; i-aiTi^XriTTCOv ^ dviaTOOv rtppwr«- que Deo convenientissimam demonstrans
^ciTcav 5A(569fpS)K Cffir "si^oaiofTas avTto , v^ potentiam ; ut ludaei accurrenles cogno-
^iOTTPi-ZZiTailuj d^iZO^aiVCOV T iaVTOV ^vva- scerent, nec non idololatricarum terrarum
fjciv 'iv' ilSiHiv ol l^ui avTco <juvSiSpai/,r]x,6- incolae, honoratos illos fnisse aposlolatus
Tig 'laSaloi ri (^ 0/ 0?«; 7* ikXrivcov yjopai;.) dignitate a Christo, non tanKjuam uno ex
OTJ TiTiftrtvTai Tco 'j^ dTTO^oXriq d^ia)[x,aTi nobis communi homine , scd Deo potius
siapa X&Toy, v^ ovx' ivog oVTOg t ica-d' incarnato Verbo ,
qui niaiestatem suam
«f*a5 dvS^co^^n KOivou, diou 'j p-aAAov <og conservabat. Etcnim virtus de iilo exibat,
ivav^Pco-mnaavToi AcT», v^ t \d'iav (Jcoi^ovTOf el sanabat omnes. Non enim vires ab alio
So^av Svvafjcii yap Tra^' avT^i cJ^n^y^iTO , mutuabatur Chrislus, scd ipse naluraliler
iCj laTo TravTac,- * ov yup 'ioyjjv iSavi'i'(^iTO Deus, elsi caro faclus, vim suam aeiiris in-
T ;rap' iri^n Xe<5-05, <lAA' aurog cov <^v<j{ spirans, cunctos sanabat. Quod si vis apo-
0£O5 , i\ y^ y'ifovi cpcifi^ , t I^bj tok xafnaffjv stolicorum quoque interprelationem nomi-
otiTSifczscov SvvaiA.iv,, laro rzavrag- el
j /3a- num cognoscere, sic habeto. Petrus inter-
X9i rJj T i^ftnviiav ^Y-'
d7ro<roXi>c(i)v i/.aQilv prelalur solvens aut cognoscens. Andreas
6vou(XTCi)v,'ia(ii OTiUi^^Oi fA.iv iofinvivirai, vis decora , vel respondens. lacobus, la-
iTTiXvcov ri i^zmfvag- 'AvSp'iag 3, dvvafcig iv- boris supplantator. lohanncs, Dei gralia.
'Zi)^i'<7jrig^ri dwoKs^vifJfog- 'laKcoSog^TrriP- Matthaelis , donatus. Philippus , os nia-
vi^r.g aoia- 'lcoavvng, Kupia xapig- Mar- nuum (1), vel lampadis os. Barplolemaeus.
(1) Mendose in D. Tliomae catena: Philippm , os inacjnum ; nani graeee est yjie^i-/. JMendum lioc certe
extat in tribus, quas inspexi, tlioniisticae catenae editionibus , Romae 1470, Parisiis 1.54G, Venetiis IT-IG.
IX I.rCAM CAP. VI. 193
lio vilae incedenlis. ludas, confessio. Si- vlog xpfjaaca? vSctTcf GWjwSs , kSvosoi;, ii
Beati pauperes.
Igitur ad evangelicae vilae novitatem Ei? icctivoTmct uiv ovv ^cong ivai.yyi- A.
1».
f.
f.
95. 1).
63. b.
C. 118.
posl electionem suos erudiens discipulos Aix.ni /A^ -da, p/:-;^070V/ay ;caTappi/"&/>t(^c«)v f.
Servator, sic loquilur. Quosnam vero pau- cvv ictVTii ^ctijnTag o acoTnp , Ta.'vTct cpnGr
peres sermone designet , cognoscere ne- TTipi 7rOi'j>v H apa. •^aTM^^^o))' TciVTa i\iyiv
cesse est. Namque apud Mattliaeum, bea- dvctyx,aiov iSilv cn jusv yctp tO) -Ay MctT-
tos fiiluros ait pauperes spiritu , atque ip- Ga.;0V * . I^CtlCCtpiiig 'idiSlt^ (pr,(7l G6~0' Tncoyj^^q MaJlli. V. :j.
rem spirilu illum esse intelligamus, qui T OVpa.VCCV' 'iVct YOCO/J^J TTTCO^X^OV TU) TTViV-
sit modestus, et limilalum veluti animum ^ctTi, T fA,i'^io(ppovci }tj avvi^cLAy.,ivov cocmsp
gerat: est enim hic praeclarus et Deo spe- i^^oVTct voiiv a^iO(^iiAcoT05 q o roioSTog x^
(labilis vir. Quare et per quenidam san- \jso) y.copifxoc,- £j 'j.oSv 5;pK 5;' svos t dylcov
clorum proplietaruni ait: super quem res- •«rpccpMTMV * lijsi TiVct 'fh&Ki^^oo ^ aXK' r, ms. i.wi. j.
piciani , nisi supcr huuiilem et quiclum et SCT/ r TCf^C^VOV 7U YiCJV^^iOV Kj '^i[A.OVTa, fJiii
sermones meos tremenlem? Ait eliam pro- (7SV Ao^j/a? ; i(pv\ o ;{^ -sjpocpMTMs Aa|3l5* * • ps. l. v.>.
Deus non despiciet. Immo et ipse Serva- VUV 6 •&505 OVK C^iiSiVCi)aef YCti fJiiV Kj CtV-
sita nuper nobis lectione , beati fore di- y- Toig Tupox.y.u.ivoig y\uav dvctyvci)afA,a.(ji^
cuntur pauperes , sinc illo additamento , y.,ctK,ctpi'dg 'iaiSrtj (^nai (j^ -arTW^ot)?, oC
« spirilu. » Sic autem loquuntur evangeli- TTpoay.y.f/ciVH T, 7rvivfA.ctTi' ovtvo oi cpctaiv
stae , haud invicem adversantes , sed nar- oi ivctyyiXig-cti , ovx, clKKY\Ko\g o^jaVTiovin-
alius suis scriptis supplet , ne quid neces- 'iTip!^ Tctig iS'ia,ig ivTi^Snai avyy^ad^-zig-
sarium vel ulile Chrisli fideles latere pos- ivct jj,y\^iy T dva.y>t,ct'ici>v lig ovJiffiv Ka&iiv
sit. Videtur ergo hoc loco pauperes dicere Svvr\-dY] citr 'cSiTivovTag lig XeiTOV 'iOiKi
illos qui lucri amorem cohibent , et mori- TOiVt;v /TTuJ^ot;? ovou.a(itv cm toi^toi?, opr
bus sunt minime avaris. Ilaque sapientis- (^iKo>cipSi'iag >c^i'iTTOYag , k^ t '^o^rov 'iX^^'-
simus Paulus opliuiae nobis doctrinae ma- Tag d(piKapyvpov y^ •joDv, o ao^uOTaTi^
gister apparet dum
mores sine avari- ait : Ylc.vKoi, dpti^cov i\jMY f/.a^nfta.Tcov iianyn-
tia, contenli praesenlibus. Addebat prae- TV\g dva^ii>cvvTai , Kiycov * d(^iKapfvpoi 6 Hehr. xiu.
(1) Haec omnia nomina similiter fere explicata invenies in S. Hieronymi libro de uom. hebr.
(2) Ita est in cod., et sic in aliis qiioque libris scribitur. Ceteroqui vera lectio videtur haprtTo\sjj.aioi
Ptulemaei Jilius.
195- S. CVUILH ALKS.VNURIXI IiXPL.\>ATIO
^X^^
"^^ <P^^vt]fji,oc . Kj iva^^oAov im ra Kpin- rcrum meliorum sludium. Non omnes au-
Tu) T tfh^Qufyi^lav. Ov zsavTtiov 3 t c> sJ^zso- leni in rerum copia Acrsanles hic sermo
pia, ovTWV 6 Xoyoi Ko.-da-^ZTiTcti , iA,Gia)v H piihsat , sed illos lantum qui divitiarum
otciiycoYT Trsp] To, p^Yi[/,a.Tct r 7r6\:ov K,ix,Ty\- aniore tcnentur. Q)uinam porro hi sunl?
'^ivcov Tivii ds ilaiv ovToi ; 01 fJi-iv 7^ t Kvpia Nempe ii ,
quibus Domini voce dictum fuil
M.iUli. VI. I'l.
$wc«? aKOvovTig AiyovTOg' * 11*11 ^viactvpi- nolile thesaurizare vobis thesaurosin lerra,
Kcti TOi TraMv cti tco MctT^cticp ^«(jr Porro alibi apud Matlhaeum ait Serva-
M.a;:apioi 0/ n^iivlovTii }tj Si-].covTii r Si- tor: beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam
*
Kctioduvli/j , OTt ctvToi /^oPTctaSriaovTa.i' quoniam ipsisaturabuntur: heic autem esu-
iVTctv-3cc. Q Gsir TritvoovTctg aTrXcoq .^
ffjLKo.- rientes simphciter beatos fore ait. Dicimus
p/a5 iOiSjl^ <ivici- (pctft,iv ovv OTi ftiyct fxiv y^ ergo magnum quid esse esurire et sitire
c,^_ct'piTOV To TTnvij Tij Si^^^fiv T SiKatodvvnv iuslitiaiTi, id est ceu cibo quodam potuque
TOVTiTi KaSaTrip Ttvoi rpozivii kj ototov uti velle pietatis operibus; id enim signi-
t ili ivui^nav GTrn-
jttfra^T-o/JiGsi/ (pi\ilv ficat iustiliae vocabulum. lam quia opor-
^auftuTcov TOhTO ya^ SiKaioGvvn 5«Ao7" ti tet nos prolatis nuper explanationibus con-
o>^' 3 ;i^ii T dpriLOi tiuiv iipnpiivaiq c/a^o- sentaneam nunc etiam dicere sententiam,
aidiv ssropsvMv a7ro(pv\vai k^ t cc Tovroig denuo affirmamus, beatos a Servatore ap-
Stavoiav, TraKtv c/.rtiivo (pcifx,'iv ipuaKip.aiV pellatos illosqui voluntariam paupertatem
acoTVip Ccir t i^^ovaiov afaTrcovTag 'ostco- sectantur, ut bene et sine ulla dissipatione
'^(^iiav, vTTip yi T KaX^coc, y^ a^o^icnja^rooq t apostolicum cursum absolvant. Nam qui-
aTros^oAiKov Sja.vZaat Sci6[a,ov tco yap fjcri bus aurum argentumve in loculis non est,
'iXiiv ^jaiov H npyvpiov cv r ^cnvaiq, « neque duae tunicae , his plane contingit
hvo '^iTcovai, iTrirat "zsdvTcoq -izXit^inq oanq plurimis vitae incommodis conflictari, el
avdvir ava(r)(i-S!y^ aKKn^aycoyiaq, r^ ftoKtq vi.v alimenta nancisci. Grave aulem est in
avGlru" ivTrQpnaat '^o(p«S" (lio^TtKOv 3 T«ro paupertale et perseculionibus versari; id-
rolq cv aivici.y^ dicofixolq- ravTnTOi jCj ftd- circo opportune admodum is qui corda
Ast i}KCTu)i 6 Kaoosaq iiocoq^ [/-iKoo-^v^ilv novit, velat animo concidere propter ino-
ovK ia, Trpoq to, c/tc '^ iZTtjojiiaq avf.^cA- pioe casus. Elenini qui nunc religionis cau-
vovTa- CW" ya^ vvv ^avcovTag 7^ ilq avrov sa famem paliuntur, satiabuntur ait; id est
Maxcc'^101 oi xXaiOvTE; vi/v , ori yi>.dasTS. Beati qui minc llelis, qnia ridebitis.
M.aKa^i^it c^" KAaiovTag , yJj (^naiv oti Beafos dicil qui flcnt , aitque postea ri-
yi\dat;af KAaiitv q i^aftiv ^ ov (j^ aTrKcoq suros. Flere aulem dicimus, non illos tan-
(1) Huc pertinet fragnieiituiii apud 1). Thoniam. " Cvrillus. Consequitur autein inopiain non solum
» defectus rerum ad delectationes facientium, sed etiam depressus vultus propter inaestitiain. Uiide sequi-
» tur; beati qui nunc Jletis. » Sunt tamen prope siniilia apud iios in line secpientis fragmenti.
IX LUCAM CAP. VI. 195
de illis polius vciba fieri (licimus, qui lae- p3v Ki c^jTJiAov, y^ iii ''^u(fcui ovtu t (Tctp-
lam ct vanam deliciisque carnalibus dcdi- y.:Ka.iq d^ityoVTcL^ /Siov OKUVis^ [^iv yap cv
tam vilam fugiunt.Hos inquam laetos fore Tlf) TipTreSuj T^ yiKoLv ihai (pct,[u.iv G^ S'i
pemodum flent propler mundi detestatio- aiiv Tct iv xo!rjW.&), y.cti(.ap'iovq uvcti, tpnffh'
nem, hos beatos dicit Servator: propterea- (jCi)Tyip- oCiCovv TrTCinyivcscti KiAivaaq, y^
que paupertatem sectari iubet, et ca quae TCi e-ali/LSfJCL TYI TTTCli^^Jia, TlUCUi ^l^CtVOl'
ex paupertate consequunlur praemiis coro- TctvTCL S': ^i, T ilg Tpv^ag iTriTtiS-icov •^
nat. Sunt autcm haec: ad alendas delicias c:zavK;, ju to KctTintplq Sicc t ^Ai^^.iv yi-
inopia, etob anguslias trislilia. Scriplum ypctTZTcii yap * cog yroXKct) al .S"A.'4.c-.? r Ps.xxxn1.20.
estenim multas esse tribulationes iuslorum, OiKcticov, Kj c/K. Trciacov ctVTCoy pvCJSTcti ctv-
lam nunc Dominus persecutionem mm* HS» ^iv TOi 6 Kvoioq r BicoffJLov dyniy-
ciat, ante quam aposlolos niiltat. Evange- ^aAg, Trplv d7roTct?^mai G^ d^o$-c'Ao!^«-
lium eventum praeoccupat. Futurum quip- TrflOsAa/St TO (vcLyyiXiov T iy.^abCHV' sp^Jii-
avocarent ut viam evangelicae rectitudinis ^ajVTcii T' Xy v6i.tov Ac'.'fofici?, "tva. c^ ivcty-
quo mala huiusmodi a nonnullis inferenda bv ifjciXXiv 'iaiSctj ravTct Trapd Ttvcov, ji*>!
quoque incursum, utilem ipsis nec absque S(po^©^, if/.pi,ia-^og \(^a.t ;t^ sVwtpfAiis av-
mercede fore. Vituperabunt enim vos, in- To7s' ova^ia^ai yd^ c^naiv vu.ocg coi, 'ujXavac,
separabunt, id est amicilia sua et commu- f^ TTpog iavGSV c^iXiag y^ '-coirwi/a?- dXKa
nione excludent. Verumlamen nullam, in- ftnoiig 55-ft) Trap CfAiv ^ tpMffi, t toiovtcov
rerum huiusmodi ralioncm habeatis.
(fuit, Xiy(^- ri yao dSiKna:j t^ 6:iiiyav yXcoT-
Qui enim linguae illorum intemperantia Tni TO a.TaKTOV^ r (v (BiSnKorct, vo'vv : rolg
firmae mcnti noceal? Certe iis cjui religio- yap iCai^wq il^oai (piXoao:f,ilv .,
oCk ay.ao.
se philosophari sciunt , haud infructuosara TTOv iai!&T/.i (pnat t iTrl roiircav VTrouovnv ^
imitatores , qui ante ipsos Israhelis filiis Trpo avTcov GWf ^iing y^ avco-^iv rolg cJ^
dcivov, AoiSoptav «>'e(T;\^oi'TO , dSizcoq a.v- gladio cacsi pericriinl, convicia inique .sibi
Tolg i7rivr\viyfyt.ivciJV'OVK0vv SlBcoaiv 6::iivo inflicla peitiilcrinil. Ergo vult eos intelli-
Upoctvct,(pct)vti(Tcti atTiuv TretVTOi a^aQa Loculus antea de omnis boni causa pro-
T dio. uiov TTTCoyjiav , y^ to vavytv ;u KkaiHV pler Deum paupertate; famemque ac fle-
ovH, afj.i(j(]cv jffJiSt, ToHi dy'iOii siwwr, jm.£-&- tum hand sine mercede sanctis fore prae-
l^Y](Tl T AcTof iTTl TO, ivOCVTlUi^ i-^OVTCt TOV- falus , ad contraria his transfert oralionem
Tcov T^ i^^dilycvvGiv ctCiTa ^coAaasM? ovTct k] demonstratque ea poenam ullionemque im-
diKYii ii^wotiiTiza^ "iva T>i i^iv t <^!(pavcov portare ; ut sic coronae cupiditale et bea-
''fh-dv^'ioi., (^ Tfi T ^aKa.JiajA.Gv scpsa^, aa- titudinis studio, ad labores impellantur,
ynvivcovTcu TT^os G?tr Trovag., y^ t ^ia -diov et ob Dei amorem paupertalem aniplecli
ctipiiStij TTTCO^^iiav TTii-^covTai- toj q ipo^Cf) velint ; metuque vicissim impendentis poe-
•7* i7n]aTt]</iync, y,o\aGiooi , (^iii^cocji to TrKa- nae, a diviliis abhorreant, et a deliciis at-
Tilv ., K^ To cv '^v:palg iivaiju yiAcoTi., tovt- qiie risu, id est mundanis dclectationibus.
?riv c* Tsp^?crj KO(J(Aiy.ciii- y^ c^ pciv y.Kn- El illos quidem regni caelorum heredes fu-
^ovOjtiyGscsiSef t^ ? spavay ^auiAslas ^jjkt;^ luros ait, hos autem calamitates exlremas
G^ Q £ffp(^aTai5 'csfet^TSCjiota/ trufA.^popalg- subituros. Habetis enim , inquit, consola-
dm^^iTi fafl (pn(T( T 7ra^a>tAn!7(v' Vf/,cov s^fs"' tionem vcstram. Licel aulem hoc tamquam ,
J)
TOWTO jSs)!', w5 iv 7r'ivax,i KaA^cbf yifpai^- in depicta egregie tabula , speclare in di-
/i.-rov , c* T« ^Tfp; T Tj-AyTja 15, Aa^aps vitis Lazarique parabola. Recepisti enim
•a--^iSoAjj- rt7r;Aa/3E$ fa^ , {pncri w^os t xAa- ait diviti,bona tua dum viveres; Lazarus
ffioj', Ta dya^a an iTzi '('uoyi (7«, k^ Aa^aooi vero mala nunc autem ille hoc in loco
:
Tci y,aKcf vvv q avTO? uods <sj^^^n,aAilTai ., recrealur, tu contra cruciaris. Sed age no-
av 'j oovrafTaj. ' hX\a (D^Oi K.a-Q' saucjytr bis ipsis ila obiiciamus : num si quis in
cy,cilvo yvfA.va.(Tco/jif)' ctpa e'i ti? s5-< ttAou- mundo di\ es est , hic a misericordiae di-
(7J0? CC KOTjJ.Cil.j CSLT ft^a)Al(T-&E TrdtVTO)? T vinae spe prorsus excidil ! Haud ila dici-
'vcpoadoKctv iAiclSrtj 71-apct •&£oD ; 01; toi)to mus, sed illud potius, poluisse divilem mi-
(^auiv , c/y.ilvo
3 y.a^Aov , l^nV t&) TrXnaico sereri Lazari, atque ita consolationis eius-
KaT^iiiaai t ha^apov , 015 )-^ 7^ at/TOi) 5ra- dem particeps fuisset. Ecce enim Servator
pa>c.AytaBcog yhmai y.oivcovU' y^ ')'£v aco- iis qui lerrenas habent chvitias, viara osten-
TY\p To75 r i7r'iyH0V ?^«(TI TrAoyTOV, oJov dil salutis diccns : facite vobis amicos de
'jTi-iBii^i (TMTJipias, eiwojv * ^o/«(TaTe say- mammona inicjuitatis, ut hi in sua vos ta-
To7? (piA85 c-« 'T rtdixy fx,aftcoya. .)
iva v-jto- bernacula recipiant.
i)i^covTai vy.ac, ilg tch saVTCOv ax.y]va(;.
'6ti ei Ti(; iv Xpis^co Kaivv) x.T'iaig, TrcivTa '^ Christo nova creatura ; omnia enim facta
(1) Apud D.
Tiioiiiani. « Cyrillus. Piae(]icto quod paupertas apud Deuni causa sit cuiuslibet boni, et
esurire et flere uou vacabit mercede sauctorum, transfert sermoneni ad opposita, et innuit ipsa damua-
tionis et supplicii fore niateriaui. Unde dicitur; vennnlamen rae rohis diritibus qiii hahelis coiisola- ,
tionem vcstram. Ilaec eniui dictio, vae, seinper in scripturis dicitur liis qui non possunt evadere a fu-
turo supplicio. «
IX LUCAM CAP. VI. 19-
sunl in ipso el per ipsum nova , et foe- yiyOYiy cv a,VTcb ri y^ 6i' ce.vTOu Kctiva, )ij
(lus , et lex , et vitae genus. Videsis aulem ij^^nic-A ,, £j vou-og^ jtj 7roAns/a* a-Sp^ q
quam sit convenientissima sanctis doctori- o^zDwg 7zpi7ru>^i(^aTy] Aictv iSTi rolg dyloig
bus haec agendae vitae ratio, qui cunclis W^-ctfcoyolg, y\ roiaBi TToKiTHct ts k^ ^mh ,
per orbem liominibus salntarem praedica- 0/ 'i^iAXov Tolg nTTciVTc/.yoai yyii^ ^o aoo-
tionem illaluri cranl. Atqui hinc expectan- mfiLOv c'^ct,fyiA?^iiv Knoufixci- j^ nv cnTiv^iv
di erant persecutores innumeri et omni- -,7.poGSona.v , oCy, ivctpi-djj^nTHi 'iGiSrttJi Qjtr
his molesliis gravarentur nimis discipuH , Ktvovag- d?\A' el avviQm r T0ia.VTciig XvTrcLiq
voluissenlque offensores suos ulcisci, uti- a'^^i(j^y\va,i g5u" [yi,ct.^)]Tai , ihct %\itv ci[^v-
que tacuissent , eosque praeterissent omis- , YiSnuJi Cffu' A«Av6E«x.0Tas,, ilolyncycLV av }tj
sa deinceps apud eos praedicatione,ncc ip- i-ctpiSpcticov avGsir, ovairi to QsTov at;TO/s
sos ad veritalis nolitiam vocavissent. Opor- .TX^TifevTfS KripvffA,ct, « KCtXilVTSg ilg iTTI-
tebal igitur tam sancta palientia sanctorum fvcociv rtA«9fja5- iStl Toiyvv r «tm aiTrTotig
magislrorum mentes inhibere, quo casus (:vi^ix,a.i<,ia.ig .,
t t dy^icev itv^aftcym ava,-
<mnes fortiter ferrent, etiamsi quidam con- vaiT/craf vovv ^ 'Iva. TrdvTa '^vvctiooi (^ipcoai
adhuc de veneranda crucc pendens , iu- npav 'iTi ^ dTrnpTHftivoi t t/jM./« ^av^ov ,
daica plebe ipsum irridente, preces patri Ka,i TOi -T^ 'liiBa'tcov 7rAn-^v(^ /fmyiXojcing
Deo pro ilHs offerebat dicens: dimilte il- avTU), Tciq Trpog r -^iov ySj jraTipa XiTac;
Jis, non enim sciunt quid faciunt. Utique VTTi^ aVT^OJV iTrOtitTO ., AifcOV * d:^iC, aVToli^ •Ltic.XXHI.:-,!.
et beatus Slephanus lapidibus hcet pulsa- oTt ovK 0'idaai, t'i Trotovar vai [^sv tCj o [ta-
tus. flexis genibus oravit dicens: Domine, Kapiog ^TiC^avog, Kat toj (iaAKopS-;Jog K'i-
nique Paulus ait: convicium passi, bene- Kvpii ^[.(.ti <pyiavigavToli t d/JJpTtav TaVTtiv
dicimus; maledicti, obsecramus. Necessa- rj 6 9?7os Q UavKoi (pnai* * Koidopov/iSfOi , » i. c.ir. iv. \>.
Et haec quidem adhortalio omni philoso- •nMV at/TO/5, iig yi to -^vaA (Siovr o^Qccg
phia rcdundat ; sed eam nostris mentibus :u TiQaV[A,a,a[j^zvcoi' [ti<ry\ yd^ 'cgi irdang (pt-
oracuhT slvilliliam exislimat, et factu im- v/>iO? dv^^coTroi ravTa ov 5;p(^£Ta/, [xco^tav
possibilia , idcirco separans eos qui sunt 'i^yov/jSpOi Tu. T 7rYiV[taT0i Koyta y^ dov-
lmiusmo(h ab iis qui edicta audire queunt v-iTa ili KaTO^^coaiv ^ S^fa.t^^oov
Csir rotov-^i
vobis inquit dico qui audire et audita ex- dTro T dKOvnY ^vvatJCiYOov , v[tiv Kijoo (Tinai
sequi vullis. Etenim alacritas ad forlitu- To^ic, dKovnaiv ,, Jtj Troii^iv iTOi[tu)i ra Keyo-
dinem spirilalem , in tentationibus labori- /j^va 7rpoat^ii[t'iYoii- ro y> evSoKi[tov eli dv-
busque manifestatur. Imilare ergo in his Siiiav T 7rYi/j[tariKnv ^ c*' roli ^r^toaa^tolg
iXoidop-j^ Traaxciiy ovi mVsIa^- OTa^i^iJy baliir, Iradebat aulem se iuste iudicanti.
Q TQ) KoivovTi §i>ca.'ia>i (
i)- ..^ctAA' lacoi; y^ Sed cnim intra ipsum sic foriasse dices:
te
QAVTOv ,, ofcuvo ipuq-^ioi «v X^i5"05,£>« Dcus crat Clirislus, ego autem homo in-
v«, }^ dvix.dvuog^ix''''^^^ '^fO? '^o SuvobSTtj y^ (lomiiuiri cupidilati ac maerori non valel.
TrAsovf^/as K^ \v7rni x.a.T^ji.tiyiQ^nacii- op- llecle ais ; procUvis cnim ad pcccandum
•&&)? iofii- ivoMa-^og yao 6 dv^pcoTnvog vov; mens humana est. Atlamen ego aio: non
iii to Trkn^i-^i^iiy 7r\i]v c-y.ilvo cpii/Ar ovk te destituit nudum patrocinio suo ac be-
d(^inii.i ai yv^vov ^ ttxo' avTOv (^r.Sovi Kj nivolenlia Dominus. Ilabes ipsum apud te ,
iiTOl iVTOi , §ia T d.yiii Trviv^aTOq' o]-/.(Q~^ bitaculum quippe illius sumus, qui in ani-
TgAos V0|M.8 y^ 'ixpo^nTCcv "ffiSrct^ X^(- Finem legis atque prophetarum esse
rov, aocpoiTaTOs '«$« nciuAos* * TraiSafco- Christum, sapientissimus ait Paulus. IVam
yil ^t) vojwos sV< TO aurS pyrtipiov aAA' lex ad huiusmysleriumerudit. Sedutidem
r.plics. W. i;i.
W5 at;ro5 «^m TraKtv o fA.cfA.dpioi nauAos * ,
rursus dicit Paulus, postquam fides super-
iA-doCayig '^ 7r'i<rico<;, ov>c'iTi v-ujo S/cf.yai-yov venit, ulterius sub ductore non sumus; ne-
iafjciv ov ydp iTi Tai (f^sia? vH7Tidi^o/j^j que puerilem mentem iamgerimus, sed in
yiv^yi-dn/u^
Q paAAov sls avS^a ^'iA^ov , ih virum perfectum succrevimus, in aclalem
jiAj^ov YiAM^iagT 7TAy\pci)[A.ctT(Q~> t XpiroD- pleniludinis Chrisli. Itaque nobis haud diu-
iSii TOii-uv yii^lv ov ydXaKTQ~>, Tpocpyig
3
tius lacte opus erat, sed cibo potius soli-
paAAov T^ g-ipiWT^ipag' TOVTO «jt*"<v "X.acpi- diore; quem nobis largitur Chrislus, iusli-
^iTai XpiTog^"'^ VTTip voccov Sizaioavvyig tiae, quae supra legem est, viam osten-
ii/.(pav'ii^ct)v T c5iv £(pn fd^ avTOg Tolg dyion dens. Ait enim ipse sanctis apostolis: amen
M:illli. V. 20. rt7T05-cAoiS'* aii^iif A?f:t) u[^'iv :,
idv fcyi <T^a- dico vobis, nisi abundaverit iu.stilia vestra
aivai^ /] Si>ca.ioavvyi v[/,cov 7rA':0v T ^e^a!xy.a- magis quam scribarum et pharisaeorum,
Tiuiv >y (^a^iaaicov, ov /ah ilaiXQriTi ilg t iion inlrabilis in regnum caelorum. Dein-
/Sao-jAsiav t o^pavwv iha, ti to 'jjfezTTCv ceps quae sit iustiliae abundantia , illiusin-
iv ^Dcaioavvn t« jtara. yi (pnju.i tI iCajyi- quam secundum evangelicam Serva-
cjuae
Awov tC; acoTiipiov Kri^vf[A.a, Sic-iTnh dvay- loris doclriiiam fit, dicere necesse est. Lex
Jta<ov voi^&' 6 Bid MoOa'io)g Tolg dp- a Moyse priscis hominibus lata res pari ,
dvi^iKa,Kfiv , OTTi^ 6 T iva,yyi\'iii ^ovKiTai men evangelii lex fieri vull. Non occides,
Kxuil. XX. 1.5 vo[A,og- oi) fd^ (povivaag <pyial* , ov KX'i-\iig, non furaberis, non peierabis.
lex aiebat,
F.x.Hi. XX 1.24 ovK 'fhopKyiaag- 'iTi n Tr^og rovToig *, ocp- Tum addebal: oculum pro oculo, manum
6aApov dvrl ocpQaA/Aa, pc-^P**
'^'''^^ ?Cf'pC'5 -
pro manu, pedem pro pede, vulnus pro
(1) De liae lectione dSU:^; pro Jixa/w,-, videsis quae nos dixinius in adn. ad coninientarium C.yrilli
verba imperanlis ne alios iniuste laedere- ucoAwsix. dvr} i^coAco^oi' Tctvri q x.iAsvov-
mus; vel si forte antea laesi, ne ullra ta- 705 J^v,,'-'-»! aJiXS/v ^Ti^ai' H ycuv 7rpot)^i-
lionem iram nostram extenderemus. Atqui y,M/-4sr8S, jU.H 7r?pa t '/(Tmv tcic, y^ t dSiy,)i-
non satis placebat Deo vitae secundum le- CT'j.yrct. CKTiiviiv opyd^- dX\' Y\v ov •zaavTceg
geni actae ralio: sed ea fuit antiquis instar dpiax.iicret Ttt> 9f&) t^ k^ vcfAov TTOAtTUctg «
paedagogi paulatim deducentis ad iusliliam ^frapiS* yiyove q Tolg dpy^ctiOTi^Oii Iv to,-
congruam atque ad
, perfecti boni adeplio- ^i -ctiSctycoyov Ky ^pct.y^i> Tiioas^Qi^ovTog
nem prudenter provehentis. Scriplum est uc, Si}ccciorvvluj avfjc^i^^ov .,y^dvct^ifiaKov-
enim: initium bonae viae, iusla facere. Re- T.Q^ ivOvZi im TO TsA«&'5 sX^iv dya,-d6v
liqua vero perfectio omnis in Christo prae- ji^ctTTTcti yap- * rtp^M c^ov ct^-a-Sn?, ro
ceptisque eius conficilur. Nam percutienti •scoiilv Tct Sncdicf 'zsS.aa. q Aoittov TsAaoTng
te inquit in maxillam, praebe et alleram. iv X^iS"2) Kj To7s at;T03 Gs(OT/(7jwao"r t2) ya?
Summae nobis patientiae in his via de- TvzsTovri ai , (pncFiv , iwi t csictyovct, •tsapiy^i
monstratur. Vult praeterea hominem divi- 7'j tUu aXXlw •fi lU A«^iv dvi^iKctKicci; Iv
tiarum esse contemplorem ; ita ut eliamsi rcvroig oScg i\fuv vaoBi'i>cvvra.i- (BovAirat
imum pallium forlasse habuerit, ne grave Si Trpog tovtCi)^ j^ ^rtf.i.aTCOv ilvai y^arct-
iudicet dimitlere cum illo etiam tunicara, <^povv\rv.v , hg-c x,ctv si ^cvov ij^aTiov '?;yo(,
si opus fuerit. Est autem haec virtus ani- /A« rt^opHTOv nfs/^ TO avvctTroSiaXslv avrco
mae prorsus alienatae ab avaritiae passione. ySj T ^tTCbvct Tvy^CV dpiTlt Q allT» •^L'^«5
rerum parlcm aliquam abstulerit : sed et Tra^og' ftvi ya^ dwaWti (piio"<\ t ahovTO. .,
Sed verisimile erat haec sanctis aposto- 'AAA'" «V ilKog 0(n8«yai ci^ ay'fi.g d-prc-
lis difficilia fortasse factu videri. Qui ergo ^oAag Taya Tra Svax.aTCo^coTa ilvcti Tctvrr
cuncta no^it, proprium cuiusque suimet TOivw TzavTa sX^ciog, t 4' q.v tiftiv 0'Aai/-
amorem regulam constituit ac definitorem Ttctg diyjrat vcftov (BpaQd^TYiv cov av 8ov-
eorum quae ab aliis consecjui vellet. Talis AoiTO Ttg Trap' Iripn rvyilv '^jov toiov-
esto, inquit, in alios ipse, quales eos erga T05, (p«(TiV; i]g iTipag avrog^ o^uronig Tnp
te ipsum velles experiri : si duros, immi- av iivai ^iArig ttioi <7s- it fMv axAtipovg tu
et improbos; tu quoque huiusmodi esto. xaxag y^ Trovnpovg, 'iao rC^ avrog roiouTog'
Sin contra, mites, iniuriarum obli\iosos, il Q TOvvavTiov, ;j^H5"Ot-'5 TU dftvmaixaxiig ^
nus, dabo legem meam in mente eorum, ocoaco voftag ,ii« iig t diavoiav avrcov, yJj
K^ r'i(ji.iov a.vy\p sAeapwv aop^ol ya^ «pa? sum quicl vir misericors. Certe Deo nos
Trpog diov « rtssTM , k^ t^ avceraTCo (pCaicoi conformat virlus, el supernae nalurae ve-
otovii Tivag xctpct>cTiipa.g r r^iTipxig ^iv- luti quosdam characteres in animis nostris
[.tiY ov Spci)7iY , 'oroXvTrpa.y^ovovai J\i ra agunt, sed aHorum potius facta scrutantur.
iriPcay Kdy dcUivavrai ('J^txri rivai ..coojuip Et si forte aliquos vitio quolibet laboran-
ih hn^lw ipxof-^oi T WicoY dppco^ny.,d- tes viderinl, suarum vcluli obliti infirmi-
rcoy ^ <piAo-^Qy'ta.i vuro-dicny '^^^otovyrai ro latum , vituperandi occasionem atque ob-
'^i^puat, }^ Kctr ctXakicii; d(^opu.nv Kctrct-]^))- trectandi materiam hinc arripiunt. Condem-
(^'i^ovrai ^ avTLOv ,
ot;;c ilSong ori voaovv- nant enim illos , neque reputant cjuod quura
ng Tct lcTct roli "urap' avrcov <5]/^/S£/Sa«jWS- ipsi eadem ac illi, quos reprehendunt , in-
fois, eat^G^tr Ka.raKptiH(Ti- ovrco -zira lOj o firmitate laborent, semet ipsi condemnant.
ypd(p^ UavXQ^' * cv to yap
GO(p(ora.T{Q~> Sic enim alicubi sapientissiraus quoque Pau-
T iripov aiavrov KaraKpiYM' ra
Kp'iVc-ig .)
his scribit : nam in quo ahum iudicas, te
yap avra 'zpdosHi o Kp'iycoY- Kai roi y.aX- ipsum condemnas , eadcm enim facis qui
Aov i^^v da^ivovvrai iKifty cog t t yra-
.) .^ iudicas. Cura conlra opus foret infirman-
Scov scpoJois v7ria'^coyiA.iviii, J^ Tolg dnSp- tium misereri, ceu qui passionum incursi-
Tiag (i^oxoii d^VKTCog cv^Arti^i^iYOvg, Kai bus strati fuerint, et peccati laqueis inevi-
V7riPiVXiSraj{ t tovtcoy , i^ ^sP^KaXiiv av- tabiliter irretiti: ideotfue orandum pro ip-
GffU', K^ diiyi'ip'Av i]g yri-^iv , r^ zs-apaSn.j sis, et consolandos, atcjue ad resipiscen-
^y) roig 'iaoig •T^t^naih airidf^aaiy o yap dum horlandos, cavendumque ne in pares
KpiycoY T d^sAjpor, KaQa cpnaiv o t Xp;- culpas incurramus. Nam qui fralrem suum
ToS jU-a-S'HT«; *, KaraKaXii yo^h, tC, Kp\- iudical , ait Christi discijjulus , delrahil legi
YH vd^OV ilg 'cCJY 6 V0W0-&STM5 iCj K^iT-ng- ct iudicat legem. Unus aulem est legislator
ayco yap Sil t^ ct/t^Tavot;(r«5 -^^X^^ i'vai et iudex. Oporteret itaque superiorem esse
T ravrng jcpithv av oi f^v) toiovtIQ^ cdv, jDcccanti animae illum cjui de hac iudicat.
ri Kp'iv:-ig (^ xAm(t;'ov; rt'S5'oAo^«VjTa/ to) Tu vero cum non sis Imiusmodi , cur de
^DiTJi dfJi.aprdYCOv ii 5= ToXu.ag Kara- jiroximo luo iudicas? resjjondcbit iudicanli
Kp'lYHY j Kai TOi rOVTH p.« '5p(,a)V Tiui (.'^K- is cjui peccal. Quod si niliilominus dam-
KaraKPi&riari [A,aXXoY aCrog^ ovk non
crlav
n/-^
icovTog
,
rgt
T
/
voj^s ro Kpivc^iY iTipag'
\/ c/ c/
yi
cog
fjtnv
\
nare audes, elsi
awji(j-ei Kv^ipvco/j^jog, ovk ilg rag iri^cov non sinit de aliis iudicium ferre. Certe qui
dfJi-apr^ictg opa,, ovSi r'i Kgi ro ipavXov Iv reclo inlellcctu regitur, haud ciliena jjec-
'cod.
tZ) 'MiXctg t^^ipya^irai, ctXX' * iy rolg cata inspicit, nec quid iniquum sil in suo
lS'iOtg iYaTiy'i'(^n KaKoig' roiovrog riy o ^a- jjroximo scrutatur , sed nicila polius pro-
KapiQ^ .^aXy.cpSog ^ Tr^oa-zs-iTrrcoy Sio) r^ pria consideral. Ita se bealus gercbat psal-
XiycoY VTTip T iS'icov d/JSprn[A.aTC<)V * iav mista , Deo supjilicans pro peccatis suis ac
dvoyJiag <S}i^rripyia>) Kvpa kvpii , rig Ctto- (Ucens: si iniqaitaies observaveris , Domi-
CAP. VI. 201
ne, Domine, quis suslinebit? Inlerdiim ve- ^•nfffTai ; zsori 'j TraAiv 7^ dy^^ui^Miia.i ipv-
animas apprime decens. Estole enim , in- araTOv , na] ca'iaii '^v^alg cri [^aAiara
quit, misericordes, sicuti pater vester est. ixfiiTsov ywia^i ydp (^naiv olKnpuovn ^
Quod autem divitiore manu acceptmi re- >ca-&w5 7rarv\p vjj.ci)v on q ^A«<7ift)T«fa
munerationcm simus a Deo, qui diligenti- ^:-(p; Ayi^^of^i^Ba rLuu dyra^jjodoaiv "ziyapa
busse abundanler omnia largitur, ipse te- Tou Trdvra 7rXcva'ici)g vif^ovrQ^ -^iov roli
slatur dicens: « mensuram bonam et con- dya^zBo^aiY avrov , avroi OTfTrAnpocficpimsi'
fertam et cogitalam et supereffluentem da- iItsccv [Jt.irpoY ^caAov, OTJwuajWjvov rSj ai-
bunt in sinum vestrum. » Videtur tamen aa\i<C'U,ivoY Kal VTriPiKyyvb /Li^ov dooaaaiv
priori quodammodo contradicere alterum. ilg (^ xoActov t^jwwv. Kaj doml fi'iv uiceg
Nam si superetHuenlem mercedeni accipie- iia'^'ipiiQzi.j tS) 'oipcorcf) ro Bivn^ov '.l yao
mus, qui fieri poterit ut qua mensura men- [A.iZov v-unpiic-^VYOiU^ov Am-x},6 wf-^a ^ "zzag
potius ,
quam redundantia dandae nobis 'iOi}cs yap o) TOvrOii lcroryiq jU.aAAov oC
mercedis significari videtur. Quid ergo di-^ TTAiovaauog ilvai ng -t^ do^viaofJt,'ivng «jw.;V
cimus? Omni nos difficultate expediet sa- dfA.oi(Biig- T( o^v apa (papsv; dtffaKKa^^
pientissimus Paulus ,
quaestionis solulio- 7rpayfA,drci)v rfji,S.g o aot^iorarog riaSAos * ,
' ii. o»-. v.
nem praebens. Ait enim : qui parce semi- ^ ^t\TOVfA.'iYCi>V rluu At/TlV iTTiYiyiCCOV «(pn
seminat, in benedictionibus quoque metet. fAAVCog Kat ^ip'i<T{' >cai 6 aciipcov iur' iv-
Id est, si quis non habuerit, non peccat Koy'tatg, l^un'' ivAoyiatg >cal .&5^i(7^- roCr-
dum dare omillit: nam quatenus quiscpie i^i, il ^i Ttg fAii sj^oi 0'j')^' y\fA.aPri rov-
habet , non quatenus non ha-
gratus fiet , ro JlpSv
jf.M n.a-d' yap av i^oi , sC-
bet. Hoc in Moysis quoque lege praefigu- ^poa^Dir©^ ^ oC y.aQ' o oCx, 'ixi' ''^ovro
Deo, pro copia et viribus, quicumque sub i}cofA.i/ov yccp ilg Svaiav rco •&soi). to y^
legis potestate erant; alii vitulos, ahi hae- Xilpa ri ical la-^vv ?.t:aro5 "^" C^^o
,
(^
dos, aut agnos, aut turtures, aut colum- v6fA,ov 0) fA,iv \A.baxovg, o» J\,i ycpiovg^ v.
bas, aut similam oleo conditam. Verum- df^vovg, M rpuybvag, « t^Tipag, >i ai-
lamen is etiam qui lam cxigua ct parabiha fA.'itflaAiV iAaiojSpiy^yi- zr-Anv o xat rovro
adchicebal , quia viluhmi non haberet, par TT^oaaycov ro ovrco fA.acPov Jt^ iCTxioPiaTOV
diviti erat , quod altiiiet ad menlis pro- ^iu TO fA.bay^OY fiii iXm' , la^ riY c/yMYto
positum. Y^ Tr^oQiaiv.
Dicebat autem illis similitudinein. E7t£ 5j TTapa^oX^nv aCrot.:. v. ^y.
res atque magislri terrarum orbis beati di- f^VTaycoyoi tC^ SiBdaKaAoi 't* vtt' otJflavoj'
scipuli. Oporlebat igilur valde eruditos in 01 fiaKapioi f,ca-&yira'f 'icf[i TOivt^v avG^U"
202 S. CYRILLI ALEXAXDRIM F.XPLANATIO
doncoi 'i-^cvTcti 515 «J<x;,5Hav dYct(pa.'tvi^i religionis negolio vidoii prac omnilnis :
T uyraVTCov ^ ^'^^^ ci3;jaj 7^ e'jxyyi\iKyig opus eral scirc evangciicac vitac ^iam, ad
7roAiTiia.g r cSov , y^ Tf^yira? iJvm srqoq omne opus boniim perilos arlifices csse,
5ray ipyov aya.Qov , lu r dic^ifiii iCj Qmv.- acciiralam ac saliilarem et ad vcrilalis re-
piov Y^ dsro^a^iVQv elq dAri^Setu.v cviivcti gulas exactam alumnis doclrinam tradere;
Aoyov Toli Tri7rctiSt£if/.ivoii- cog yiSti Trpox- ceu qui iampridem oculos verilali inlen-
vctj2Ai>lctYTai, Kj rS) d'iia (pcoT} nctT ctAaf^- men-
dissent, divinoque lumine illustratam
7ro[A,ivy!v -r Sidvoictv iyj>v~cLc,- "ivct, y.n r!/';pAo( tem haberent nc caeci caecorum iluces fie-
;
rvjAoij' ii:v oStiyor oC yap 01 Iv aKOTCi) '^ renl. Non enim qui lcncbris insciliae te-
dyvcoaictq 6V';(7;;^»»:voi, gyu" tci oi^oia. vo- nenlur, iis qui pari calamilate urgenlur,
(joZvTctg, ih T '^ aAr&iicti; iTrtyvcoaiv cSn- ad veritatis cognitionem ducalum praesta-
yti(7itiv il ycc^ tovto (Si^An-dii-v, lii t /Ss- bant.Nam si hoc forte velint, in passio-
^pov T Trxdm df*(poTipoi iyicvAKTSriaov- num foveam ambo devolventur. Deinde ia-
iTrriycf^u- ovk fc^ fJt.a^r,Tyfi VTrip r SiSd- pra magislrum. Quod si forte etiam adeo
ay.ctkov atvTOv- Kctv li yivono "zs-poih^dilv nonnulli proficerent, ut parcm antccesso-
f(S ToCro riva? ^1)5-5 k^ iadftiXXov -oli Trcti- ribus virtutem discipuli consequerentur ,
SivHai ^aT:tx,T-/iaa,(Qri,i T dpiTviv , iig t Si- tunc eos intra fines modestiae magistrorum
dctax,c)VTCov TviaovTaii ui^^cv^KaKiivcoviaov- perstare debere, atque horum esse imita-
rai fA,i[Ltirct'r y^ Tri^coaH TraMv 6 UaZ^^cg ,
tores. Quam rem item testabitur Paulus di-
/\iycov * fjt,iiJi,yiTa.'i ftiiy'iviaQi ^ y.a^coi n.^ya) cens: imitatores mei estole. sicut et ego
XpiTOU' T Toivvv SiSctcnd^^is jU.»V(M x.p(vov- Christi. Quum ergo magister nondum iu-
T@o, rj 'Kpivaq avTCc,:. ov yh.? iiK^i •A.ii- dicet , cur tu iudicium fers? Non enim ve-
vai T xs(T,itov, «AA i\iiiacti. - Karcc §'i nit ut iudicet mundum , sed ut miserealur.
yi r TrpoTiPav didvoiav, ii iyco (pyiaiv ou -Secundum praedictum sensum, si egoin-
A.plvco, aM Q au 6 y^aSyiTt^i- ii 'j
}^ ftii- quit non iudico, ne tu quidem id agas,
^offiv ivi^xv) «5' 0(5 iTi^ov npivHi. Trcoq ovK discipulus quum sis. Quod si etiain magis
av a((7V'jv9-t;n5 ili ctia%aiv ixQcov ; tcv- reus es, quam ille de quo iudicas, quo-
TO Sia 2N^SoA)i'e iTipcti avpioi 7rao'i<ryi modo id sentiens non erubescis? IIoc alia
>^iycov similitudine demonstravit Dominus dicens:
Cnr aiiteni vides fcstucara in otiilo
fratris tui?
toc, to. iri fji,i'i^co Ttj y^ahi^MCOTipa T ovrcov obiurgas? Ergo omnibus piis esse volen-
iv iTiooii^^d^^iic, Tct -/^ aavTov o-y.iivoii '^m- tibus necessario prodest hoc mandatum,
Tiua;; ouKovv k-uoaai fjciv Tolg i^iKaaiv lu- praecipue vero iis qui aliorum erudiendo-
ae^ilv , dvayKct'ia lii ov>i7iv « £'vroAr! , pci- rum munus susceperunt. Si enim boni sol-
IX LUCAM CAP. VI. 203
Icrlcsque crunl . e\anti;clicae vciut vitae Aig-a Q roli to JjS&ffXfiy iTipng l^yy.i^/H-
imaginem semet ipsos exhibenles, ulique pidfjiiyoti- £( fxiv iUv ayct^o) -lU v«(paA(oi,
illos qui pariler se gerere nolunt, confi- naMaTrip i]x,ovct /coHi ivciyUXl>cylg tcc ;ca9'
(lenler obiurgabunt, ccu qui liaercntis do- icivcsv' iv^)](Ja.iTii^To'ig f^M ra lact dpa,v
ctoribus suis pietatis non e\primant mores. iAo[A.ivoiq iii7r»o<TOdT:u>(, fhTiatKji^ai, wg iA,t]
Sin Acro ignavi fuerint, pra\iscjue volu- Qru" ivha>ii ajTolg '67neti<.iiai cLvci^a^^avTctq
ptatibus obnosii ,
quo pacto ceteros secum Tao— 85* ii ] pa.-Svf,(,o'l TiViC, iliV ., Jfj T ili
sapienler beati discipuli ita in suis scriptis poih Tcc ](ja > ocSciy 'fmTifji-YiGitav ; Jia thto
aiunt: nolite plures niagistri fieri, fratres aoZoc, 01 iA,aK,apiOt «•a-9'nraj yiypataai ri
mci , scicntes quod maius iudicium sumc- yJ; Mfhaf * ^c« ttoXaoi ^i^aay.aAoi yivia^ii , l,co1>. iu. i.
mus, ul dixit Christus praemiorum distri- advjcpoj jttoj, iiSoTig ag niilov }c.pift,a Am-
butor , et peccantibus pocnas imponens: 4ii"'?0a, 0)5 jj» X^i5"05, T ^i^^avcov J^-
qui fecerit et docuerit , hic magnus \oca- vof^ivg <i: Toig 7rM;.i[Jt-^ovai rai J('K.a5 sVa-
A .^
^ ^ /y
/ V '7X3? /
bitur in regno caelorum : secus qui mini- ycav 05 av •3)oj>;(T)1 '>u d^oa^i) , QR,t jU.?^as
me faciens , nihilominus docuerit , mini- Khm^r.airai Iv rjj fiaai\i'ta, r 'dpavm- * o 'j • M.aih. v. i'j.
nisque sufTocatus peccalis, paucarum cul- 'soAAii/; ;^ pt,i^a?.ai(; 'iO^' Iri x.a~a7rvif:-
parum reuni damnas?Ouomodo dices fralri joS/jog il/^~'iaiq icaranpivy.g t- oK'iyOiq 'ivo-
tuo: sine eiiciam ex oculo luo fcstucam, y^ov 7rraia[A.as-ti TrZg ipiic tw dS^^p^oj (78,
magnis pcccalis gravaris ? id enim trabs (78, aiJTOi T doKOv sj^csJv iv aiavro), 6 [A.i-
significat. Quomodo, inquam, eum con- yakaig d\ii,-x^rtaic, 'ivc^og: tovto ya^ t\ 3o-
demnas qui exigua prorsus, et aliquando y.og ay.fjcatvei- Trag y.aran^lveii t oA/fa Trav-
nihil peccavil? tjASi? ri Hj 'ia-&' on f^cnSiv )][/^aprn'AOTa;
Eiice primum frabem de ociilo tuo.
rum praebeto; tum denique consilium da- fiiyuKcov d/Jjpr-i\f./.aTu)V , v^ Tori avf>,^HXog
bis ei qui levia pcccavit. Itaque ipse sibi iTV\ Ttp TTTaiovTi fJt,iy.pa- ovy.ovv iavrci) ftiv
magister erit qui sapit, noii alium condem- ss"ai di5a(7;cttA05 o (7c$o§, m^ov q ov v.a-
nabil. Hoc etiam mosaica lex praecipit ra-A^ivCf tSto y^ y^ v6jJ.og o SiaMcavaio^g
cum ait altende libi
: non alii. Attende , ••sx^.r^sAAc', AsrMV Trpoai"/^!, (pnai * . aiav- • dcui. viif. n.
autem dicitur pro quae tua sunt observa. , rcp , ovx. Iripai- TO H ^poaiyj^a.vri r t^i-
- Sed, o Domine, dicet ut reor aliquis, &Ai7ni ra jt^ aavrov. — 'AAA' co SiaTrora, a. f. iii. h.
quomodo dignoscemus habentem in oculo ^a':n CLV oiftat ng, Trcig apa ^yvcoaofJt-t^a
Irabem, et increpantem simul eos qui fe- T iy^ovra fiiv cj' 6z>-5aAfjt,cc r Sokov^ fh-
stucam habent, ac lcAiter infiniantur? Nul- TrKvirTOvra '^ rolg y.dotov 'ix^^at >u da^ivZ-
la, inquit, rei huius difiicultas: potestenim aiv CJK, ftipng- yjiKiTrov ov^lv cv rhTO) (^naf
quilibet pro suo libito cognoscere. Etenim 7r^oy.y.Tai yi rolg i-&'iKi;aiv iVicoKccq ioiiv
uniuscuiusque vita mores proprios lucu- oJ;toDv 5;cas-8 /3(05 t aOTOu '^07rct)v 'i^ai
g J^j.g
lenter ostendit. Quippe haud exlerna ve- ':z^hcf,Sn>iTi!CCi' « j'ti roHg 'i^coOiv copaiaftolg ,
qui veniunt cid vos iu veslimentis ovium. •jf^ag bj ivSvf,caai Trpo^drcov ,'iTco^iv 3'iiiai
204 S. ORILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
Al,;cc/. <xp7j-a.y:i' idoo Oii ttciAiv oua ch. t ci- infrinscciisautem .siinl lupi rajjaccs. Eu il;i-
Su[^.aTa>v^ aAA' a'^ wy ?;(7J r^ <iAi)-&«av o/ que quofl iion ex veslitu, sed ex rei ve-
Treci T TtAdvav, iVTOLV^a q ^TfOi t Kiicct- lieic autem de mundis aliosque mundan-
Qao[//iva)v iCj KaiaipovTcav iTipaq, -^ Tnpl t libus, et de immundis aliosque mundare
ciKa^dpTCt)v ^ y.aia'iP:4v aAAag 7rHoo)[ji.ivci)V c(3nantibus. Parabolicc autem hos nomi-
':7)^(^^oAiKCog q Ttirag [^iVcovo[A,aai SivSpa, navil arborcs, fructus vero opera eorum.
KapTTOvg 'j Tug ^rpd^ag avTCOv JU (uspctivil Ilortalurque insistere horum aclibus, qui
TrpoaiX-^v T Trpd^iai tovtcov ai liai Ka^- , sunt frucUis; non autem verbis, quae fo-
TTOg , iu pn Toi'$ Aoyoig oi iiai cpvAAa. lia sunt.
vvv itj Si iTipa av][A,i'iii touto KaraaKdjd- nunc et aHo indicio idem praestat. Nam
^c-t- 6 [liv ya^ dya&og , ^t^aiv , oog dJ^ dya- bonus inquit, homo de bono thesauro cor-
,
Goi/ ^naavpoZ t^' KaoSiag ,, Trn.ydKit to. dya- dis sui bona profcrt qui aulem secus esl
, :
^d- Q
[xv\ ovTcog h/^oov , (pavAoTrri 3 yJj nequitia scilicct et improbitale occupatam
Trovy^picc, KiKpaTn[j.'ivov i^oov t vhv , ivScoa^i mentem habens , effundet prorsus quae in-
-uiavTCog Tct iv t« ^dQn KiKpv^t^jLiva- tci y) tus celabat. Nani quae mcnte et corde sunt
iig vovv }Cj KapS'iav '^^sonSa, Sia t Troog to. reposita, ea per decurrenlem e.vterius ser-
dvci) '^5^ovr05 Ao^'8' ovKovv ^n^og cvir monem exsiliunt. Itaque bene moralus ho-
'^OTrag , ra auTCO TroiTrovTa AaAii- 6 q tpaD- mo, congrua sibi loquilur; nequam vero
Aos Ti j^ 7rovKpog.^ t Iv tm /Sa^&.^i KH[jt.'iv!uj et improbus iacentem intus impurilalem
dKa&apaiav ipiu^iTcti. eructabit.
Ti Ss y.E xaAe;T£, y.o^ts y.\j^is\ Cur autcm vocatis nic, Domiiio Doinine?
MOVV) [JCiV TOi 7rpi7rHT^ TTUVTu)? iTTiKt^- Profeclo uni congruit supremae allis-
sus: etsi niulli dii suntdominique mulli i^ x,Coioi vroAAol iv n otjpctvo) j^ iTri ytig,
in caelo ac terra, attamen nobis unus est aAA' rif/iv sjg 6205 -sariifl, c^ ov to, Triv-
Deus pater, e\ quo onuiia et unus do- ; ra,- •.t^ uq Kvpiof 'lr\<7ovi X^i^ot; , Si' ov ra
minus lesus Christus per quem omnia.
,
•zsacTct- * fiovov ovv ilS^ng t (pC(TH ti yJ,
Ununi itaque scientes natura sua \ereque dAn\i'aii nvpiov ,t GuiA.BctiiAivovTct tui ^ico
dominum cum Deo patre regnantem Deum
, vS, 7ra.'^i ^sov Xiyov ( 1 ) , ovTcog avTOv ovo-
Vcrbum, sic illum nominamus. Sed enim, uA^o/Jf)- aAAa tiSnVa (p«t7< icaXuTi >tv-
cur demum, inquit, vocatis me dominum p^ov , ov noiiiTi H a Aiyw; ciAhGjs 5S to di'
neque dicla mea exsequimini? Nam vere ivog t dyicov 7rpo(py]Tcov iipvii^kivov * sl 7ta-
ab uno sanctorum prophetarnm dictum Ttp iiyui iyo)^ ttov riv m 5o^a |M.a ; z^ il nv-
fuit: si paler honor meus? et
ego, ubi est piog ilfjii iyct>^7ri'^v 6 spo/Sos; t;»os^o^a^«
si dominus ego, ubi limor mei? fiHus pa- Traripa, v^ dovKog t x.v^iov avTOv, ?^iyH
trem honoral, et ser^us dominum suum, icvpiogTravTO^cpaTcop- 'c^a^pa^^.ig ovvhoay^
ait Dominus onmipotens. Damnosum ita- 7^^
'iGX^^Tng aPiov 5ix«5, to pn v^oKil^ioj
que, et extremo supplicio dignum, nolle 6eAj<v tcc t oAav K^aTovVTi X^frw* KaTiSn
omnium domino Christo subiacere. Quam S' av Tig 6>c «roAAaii' f^iv )C, aAAwv, ica.}c,
vem tum ex aliis argumenlis cognoscere li- tmvS: f^iv ror x [.^ev ycip yvYKrtov olKirlu/ „
cet, tum etiam cx his quae diccmus. Ncm- v^aAoiTOig Tii^alg <ritavov/J^^vov , t 3 cItth-
pe fidelem servum eximiis praemiis fujsse -5« ^i; pa^u[/.ov, ilg to iryJjTOg Soau.6vTa to
coronafum, conlumacem vero et ignavum IWoTipov oi yao Aa(iovTeg tci TdKavTa,v^
ad exteriores tenebras relegatum. Nam qui "^ntKaQia.Qavrig tS Sica>OTV\ to So^iv .. sVai-
accepta talenta danti domino dupHcave- voig Tirif^iiVTai- tov yi [a.yiv ilg yriv Kara-
runt, laudibus ornati fuere ; at ignavum x^aavTaro So^iv ^? paGvjtAov , o-^cAn^a y^
ilhun, qui datum talentum humi infodit d(pv}crri} r^QiCKyiiCi SUil- Ketniivo ^'^ oifiai
dura et inexorabih sententia feriit. Ilhid Tolg ii^n[jCivoig TrpoaiTriYi^^^^^iivai Bi'i' iv yap
quoque praediclis adiungendum pulo. \am tw /Soi^Af^ to;s t GcoTnoog viJ^j^ v7r0x.il-
si vohierimus Ser\atoris nostri dictis ob- <S^ Ao^^^ois, ;'^ SnKivnv avTO) .,
to 7* iK<£i\ii-
temperare, eique servire, hberlatis digni- ^iag a^iicfia dia r avrov 'zsaKiv vd-f^d.TOiv
piscemur. Dixit enim credentibus in eum: iig avTov * lav vi>.iig [^iivnTi iv tco }u Kofa
si vos manseritis in doclrina mea, vere di- tS i[A.a> , aAndw? [ca&mTai [^a Wi^ yvcoGi-
scipuli mei estis, et verilatem cognoscelis: o-^i t aA>-'-9'«ai'' x^ n rtA>i-&f.a iK^^ipoi
veritas autem vos hberabit. Ergo hbertatis V[iag- cJxoSv -j^ iKdjQipiag t Soaiv Sia 7^
•donum obcdiendo lucramur. Talis est apud v7rax,oyig xi^^Baivo/j^- tovto B'i '^v n vtt'
eum servilus. Haec nos heredes Dei facit, ciCtoj SdKiia- tovto <£ viovg r,[^ag dizoTvii
el ipsius Chrisli coheredes. Quod ipse de- ^ KKn^ovoftag 9««, 7u TufKKnpovo^tag ai;TK
nuo testabitur dicens: omnis qui facit pec- t Xpir«" y^ avTog ai TraKiv Tri^cociTai Ki-
catum, servus est peccati. Servi haud est ycov * Trag Troicev d/^Tiav , SovKog Wiv
perpetua iu dominica domo mansio; fihi t^ df/.apTiag- SovKog ov [javh iv tJj oiKici,
eontra perpetua. Si ergo fihus vos libera- iigr aicova, 6 viog jmsvei lig t aiuiva- iav
verit, vere hberi eslis. Si ergo dominum ovv 6 viog v[jcag iKdjQip'-OGr\, 'ovroog iKiv-
(1) Adhuc obserra Cyrillum de Christo Deo coatra Arianos praedieantem. Merito enim Cyiiilus ab
Eulogio alexandrino apud Photium cod. 230. p. 837. dicitur per autonomasiain »'
(p<j?,x? ttJ; azgipsizs ,
T T oAc«)v (JcoTiipct Xp;5"0r, Troiw/f^p a Ar- qiiac ipse dixil cxseiiuamur. Nou eiiini (jui-
•
Maltli. VII. 21. yif ov 7ra<; yap (pnaiv * o Mycov fj-oi x.vpie Ais, iH(|uil, inilii dixerit, Doniiue Domiue ,
'O j6 iVTTeiWg lu ivafcoyog , oJ;c aKpoa- Jlomo obedieus ac docilis, ct qui non
tM5 KOiM-a 5^o/-/J^C5 paAAoy , dAAa TrOinxMS tam audilor legis est, quam auclor ope-
5^^«))' , i^paiOTCLTlw i'^H T <^aaiv , T ev wavTi rum, firmissimam habebit in omni pulchro
TrjOafpaTi x.aKcid n j^ afa^u)- Wai q o(>c;a bonoque ncgotio slabilitalem: erilque si-
•Z/N^siAJicriOS /5pt;jM.«jii x,a\Zg, y^ a.x,aTd- milis domui bcne slabilitae, inconcussum-
an^ov iy^ovav) t tiS|U.sAiov ^ors ^tav "x^Hfiapcn que habenti fuudamentum: adeo ul, eliam-
^'tK,luu « TOi 7rAn[^[/.vpai v§aTCt>v TrpoafidAct)- si torrentis inslar aut aquarum exundan-
aiv 01 TrnPaano) .,
Jt^ « t ck v\[uv 'ssa^cov tiae, tentationes incurranl, et cupidilalum
ap^fCTHs, TTiiaiTaL T a^d6;cTS))' otJ^^fv o H nostrarum rabies, nihil infaustum exj^er-
f^ovLu v-ni^^covT a«,oy\v oig avXifoi Xe/9"o;, turus sit. Secus qui aures tantum Christi
dTTO-diTov Q e/? voi/v 5;;^a)V ot;5jy, Ot^rg f,i,riv verbis praebet , nihil vero mente recondit
KaTO^^ooaaq t'i t x,ix.iA(£iaiA,'ivcov ,i<pai 7rd- nec ullam praecejjtorum partem exsequi-
Aiv Oix.iai,7rfoaioiKcog iTOifxoTdTy) 7rp6f7rTCt>- tur , hic vicissim domui similis erit , quae
aiv ;caTgvf;^.&«o-STaj yap i<p' a (tt« •&?w;5, ad ruinam proxime vergil : pertrahetur
naTipibil^ovang nSovni, Kj iii cjtr -7^'
d/.Sp- enini tjuc) non licet , impeijenle voluptate
Tiag OKcpipovanc, jSaO^as. — Asi ydp Sid t^ atque ad peccati foveas devehenle. Opor-
«a-S-' y\fii^av daKnaicoc, (2ij2aio'vv iJVGsu' tet enim quolidiano exercitio nosmel ipsos
TOig T KV^'iii :i:^^'.yy'iK[j.aaiv , ha [a,v\ Kad- dominicis in praeceptis confirmare , ne
dTTip ^iaicov vSaTcov 7rpoaj2aAovaa nSovn , lamquam atjuarum violentia irruens vo-
ffaiS^^a Ta cn nf^lv diy[..'.,aTa ^ltj.aKiSd7V\- Juptas, nutantia in nobis dogmata dissi-
dXK' ivdj3oKi[j,na^ Tolg ivavTioii 7rpdy[^a- pet. Sed cojitrariis potius aclibus inciare-
aiv , ciKaTdAvTOi ovaa n dpiTn- j^ [jcn rco scat invicta virlus ; ut nequaquam casu .
7rT(.0[A.aTi 'Z3%/^avr(5 , rtAAa tyi viKri '^co[.ci- scd victoria celebres evadamus. Nam ce-
•&a' ••ztfe/(pavJ5 "^i) ^i to 7rTC0[ia t u,iydKa Jcbris fit casus illorum qui plurima do-
§iStSaf[^'ivcov , orav [^ifdAcev daOTriTTrooaiv. ctrina pollebant, si quando magno culini-
'A&Kini Q TToiil gJu" rtvCpw^THS « z?pi g5u- ne decidant. Miseros autem facit homines
wovty^ oAcj.oipia , ;tj to •j^ Kpiaicoi aaf^pov ySj laborum negligenlia, iudiciiiiue languor el
rt/3jfaiov oi/TOi s;«Tiv ol rolg [jiuopoli 6[jloico- inslabiiitas. Hi sunl sluilis illis similes, (jui
^iVTiC,, 01 iM -7^ -vj.ajW.jU.fc! T^ K^ T yvliOfJclu) in infirniac seulenliae suae arena, spirita-
d/Bej2ai6TnT(^ ^ t OfjCieAiov t^ 5TVft;jitaTix.>i5 lis aedificiifundamentum ioca\erunt; cjuod
rmvTiq olKo8o[Ji,iii^ov oKiyai ,^eKdB(q Trei- paucae lentationum guttae, exiguusque tor-
^ctaf.^ , li^ ^^ay^vg yj<[i.dppisg tt Trovnoov rens diabolicarum illusionum imjiingens,
Tr^ocDTaty^cdrcov vc^iAKvaag, t CTrojBddpav base commovet et disjicrgil , ila ut ne bre-
SiiKvae n y^ SaaKop^nae , [^n q oaI^^ov 'fh- vi quidem tem[)ore adversus j)lu\iain \eu-
ayjjvra vrpoc, t ^poxnv v^ rd 7rvev[Ji,ara. tosque consislal.
!X LUCAM CAP. VII. 207
Cap. VII. KE*. 7/. (1)
>e in Israliele quidem tanfam fidoni iiiveni. Ouos £v TiS 'Itr^aTiX TC<7o:vrrt^ n^iVrr/ £i;mov. >. i).
Sanclo igitiir Dei decreto , ab eius fa- 'OfT/a J« ouv -^rKDct) GfoiJ,7^ jU-sy Trpog \. i. lu.
miliarilate excidit Israliel ; cuius iii locum OlCtOV OiX«OTHT@o ct .TWAlffT&fF 'l>7Pa.riK'
Rei item lestis erit di\inus melodus de ip- Tioav ih ctvTov i^ TriTcoaiTai TraKiv y\y.a.<,
sis dicens; modo quidem: cjuoniam prae- TOUTO Xtyct)v 6 ^i(j7r'i(ji{Q^ fAeP^.aSoi •srfp»
parationi cordis eorum attendit auris tua. aCrCtiV TTOTi [A.lV,jOTt T iToll^ct(Jia,y T^ Kap-
Jtfodo autem: multiplicatae sunt infirmita- Siai avTwv, wpoaia^^i to ot/5 <t«- * w-ots ^j , . p.. h. x.
ites eorum, postea acceleraverunt. Quam- i7rXii%v^6n(Jav ai dab-vsiai avTCOY, /a^ toaj-
vis enim {leccalis multis erant gravali, ni- ra ird-^vvav * il -^ ju vroXKalc, d^apr^aiq r
p^ xv. i
ticus ail sermo: repellet illosDeus, quia ye T '\(J9ctY\\ 7r^o<pYiTix.U <p«ff' Koy@~i- * • os. ix. 17
€1 non ascultaverunt , et erunt Vagantes in dTTCtXjerai avcjvij' -deoi ori ovx. ila-nKsaav
Ibant in oivitateni quae vocatiir Xair. 'E-noQsvsro sl; sroXiv /.aXouuivvv Nai'v. ^ j,
Animadverte quomodo miris mira con- ''Opa 3 TTCcg 'cZ^^^Bo^on (jvjjiip^n TTaqd- a. r. iir.. h.
verat, sed sponte ad id negotium venit. dXK avroKKy\rtQ~> i7n ravrluj dtpiKYelraf
Porro milii videtur prudenlissime priori olKOvoiMKcorara Si fjt-oi 5o/Cf7, ro) TTficorcp
miraculo hoc etiam allerum copulavisse. autid-^ai it, rovrO' ovdev fdp riv to ctTreiKOg
rus: scripsit ergo hoc evangelista, gratiae yiKic-r.g, rd Trpoi Xo.piv ftaKKov « ra. ttooc,
potius quam veritati velificans. Ut ergo in- dK-AQnav d'^y\yovf.S^Oi' iva rolvvv r aKo-
temperantem eiusmodi Iiominum linguam Kct<roY T^(j TOtovrci)v d-uTo^ppd^Yl yKcoasay
cohiberet, mortuo adulescenti occurrisse Ti-dve^cori Tci) YeavKJKO) Xpt^ov VTravriiaai
Chrislum ait filio viduae unico. Misera-
,
(pnal , ftOYO'^i'] vuo yjipai' iKsnvov ro yrd-
bilis casus erat, et luctui commovendo, &G5 r^ ^pyiYOv Kiv^nccti Svvdju^jov , t^ Sa-
lacrymisque eliciendis idoneus. Sequeba- KOvcoy d(popttdi;' eiTHro "'j tS) Trd^ei fAi^va-
tur funus lympliata maerore ac dolore re- ax (t 7rapeifA,ivn KoiTrov n yvvri , }tj 7roKKoi
soluta niulier, multique cum ipsa. (Jvv avTyj.
Cur haud solo sermone miraculum per- Aid Ti §i ov Koyci) f^ovoy iTHJKyipa ro x. f. 115. b.
(1) Ad cap. VII. V. 4. haec liabentur iii latina Corderii catena. « Cvrillus. Considera autem, ut lu-
daeorum quidem seniores voluerint lesura ad ipsam domum veuire illius qui eum iuvocabat, quasi non
aliter potuisset erigere decumbentem, nisi ad illum accessisset. Hic vero (centurio; credebat, quod etiam
absens posset id praestare. »
i08 S. CVRILLI ALEXASbRlM EXPLAXATIO
coiWiV iy^pyk TTpOi <JO)TYip'ictY dv^pccTrii ro ut scires efTicax essc ad liominis salulem
ciyiOY aS)/.<.a Xe-Tou- crS|U.a j/ctp o^ ^««5, sanctum Cluisli corpus. Est enini corpus
}^ akp'^ T TraYTct la^vovTog Aoya «j r cfj- vilae, caro oninipolentis Verbi , quae po-
TOi) tsKpopnx-i B'jYa.[A.iv cccuji^ yap aiSnpoi tenliam eius portabat. Sicul enim ferrum
OfiiAnactg Trvpi ^to. Trvpog iyi^yfi^}^ t a,v- igni admotum vim ignis exserit, eiusque
TOv ^iicLY TrXnpoi ^ ovTCog iTrii^n-unp I8'ict \ice fungitur; sic postea quam caro pro-
yiyoYi T Aoya n aap^TTa Travrct cooo- pria tacta est viviiicantis omnia Verbi,
yoYObYTOc,^TcivTTi) Toi 'iQjdOTr oioi Ti <t ctVTn ,
conscqucnler et ipsa est vivificans, mor-
k} ^ctvaTH }t) (p&ooai avcti^iTi,y.r\- ^ccottoiov fisque el corruplionis destrucliva. Xam re-
yap TO a^ui^ctXpi-TH ilvcti TTiTivojLS^j ^i7ri'i- vera vivificum Chrisli corpus esse credi-
TZip cgx T (^avTOi Koya vctog ti j^ ivS/3^'1- mus, quoniam viventis Verbi templum est
THj[*a , TTcicrctv 'iyjtv ctVTOv T ivipyaetv ovsc et habitaculum , cunctam eius efficaciam
i^pKia^dyi TQivvv i^oYCd T« '^^s^po^o.^xi . Kct'i conlincns. Haud ergo satis Christo fuit iu-
roi \oycp Kctrop&ovY il^iGfiivoi 0(7'x TTip bere, quamquam verbis quicquid ei libuis-
ctv jBovAoiTO , «AA' i-iriQii TJj aopo) itj rag set solebat eflicere, sed manusquoque lo-
Xi^ipctg, BirKVvg ux; yj ro Ghfxa, avrov , t culo imposuit, demonstrans scihcet suum.
t^ceoTTOiOv ivipynctY iX^i. etiam corpus vivifica potentia pollere.
'EXaf £ Si <f o3o; aVavxa; zai sSofa^o/ tov Osov
, \. r. X. Corripuit autem omnes timor, et magnilicabant Deum elc.
Miyct^rovro Trapa yi dvaicr-dyireijy^ Magnum hoc in stupido et ingrato
est
dxapWci) ^^ah- f^iapovfapvg-ipovovSiTrpo- populo; qui paulo post neque prophetam,
(pyirnv ovSi iU dya^QoY t haou 'zcK^vvora neque ad gentis salulem natum iudicavit;
voi^'i^H(Jiv avrov dXKa t ^avaTa KaraXii- sed niortis destruclorem morti tradidit.
TMV, .SavctTw cj>^5t5l3(i)<7iv ovx. ilSoTii OTi Ncquc aguovit illum tum maxime mor-
,
ron on ron icariAvi ^avarov., rviKa i<p' tem vicisse, cum resurrectionem suam per-
iavrov T dvac^aai.v iTroinaaro. e^it.
E-viXSsv o'Xc!yo,- oJto; iv cXy tyj 'louSaia Tts^l aCroO. Exiit liic sermo in universam ludaeam dc eo.
k.
B.
S. IIC.
70. b.
EAa^di ro wa^aSo^ov t davfiarog ov- Neminem in tota ludaea latuit inspe-
f.
C. 120. I).
f.
diva T cii oAri ry] iHSaia- dTrayyiAXaai ratum miraculum. Referunt autem hoc ipsi
q
TotvTO -iCj avT^u) ru) ay'iu) Ba^T^s-jj t ^th- quoque sancto Baplistac quidam de fanii-
oi'iu)v Tivii Yiroi T f^a-d)nm at/ToO- 6 q Svo liaribus eius seu discipulis. Is autem duos
rivai dTroXiy^lw dTroK^ivag t aAAu>Y ^TrifA- ex universo numero delectos mitlit ad le-
5r^ TTOOi T lYiaovv l^oixiviii; aoTOv,
, i] ctv- sum, rogaturos eum, utrum ipse sit qui
T05 ^y ipxof^oi, M yovv iripov Trpoa-, venturus est, an ahum oporteat expectari.
SoKaSrti ^ri- ovk Yiyvotiai ys fj,Yiv 6 fA.a- Sane non ignorabat bealus Baptista incar-
Kapiog Ea7rTi<^yig t cu/aY^^co^^zyiaavra t vra- natum patris Vcrbum : cave hoc arbilreris;
^o? Ao^oy ftvi rovro VTroAafirii- riS<l -yao sciebatenim apprime hunc esse Clirislum
y^ f/,aKa acKtux;, ori avroq chv i^x^fit. venturum. Sed excogitavit poracutum quid
voq- ii^jal^iro Si ri (To^jov y^ ivft-iiy^avov et artificiosum, quod haud parum -sideba-
lij OTzi^ riY iUog ov fti^^^icog ovnaHV Gisv' vtt' tur discipuhs suis profuturum. Nam qui
avrov ftaQnri£iOftiv<iq- ol fiiv yap ovzsco nondum Chrislum noverant, sive eius vir-
Xpjg-ov /5ovTf5,MTOi T ^vvaftiY avrov , tCj tulcm, et excedens omnia cuhnen , tacite
r x^ -^aYTUtv VTnpoyJw . ripif/.a Ti^cbg k} VTn- fortasse mordebantur, dum ille miracula
^UKYOVTo , &avfA,ariipyovvrQ^ avrov i^ t ederet, et gestarum rcrum eminentia Bapti-
T ^pwftivav VTTi^^ohctig viKmrogT ^aTTTi- slam vinceret. Quare et accesserunl aH-
9-nv Kj 3 TrpoapauY ijtot-, (p^oYcp TS yJj quando invidia et maerore labescentes, et
Avx-ri Karanrnyf^iYoi^yC; YOO->ifAaru)Y la- cor iudaico morbo haud immune gerentes,
IN LUCAM CAP. vu. 209
ac bealo aicbant Baplislae: inagister, qui Ja;;tc«y ova djJ^otpovactV i^^ovTiq t iCctpSictv
tecuni erat trans lordanem , cui tu teslimo- iJiu.(7y.ov Ti ru) y.ct)Cctp'ia BcfiZTi^ri- ptt/3/3i,
nium praebuisti , ecce baptizat, et ad eum 05 «V /^ GOU TTipctV T 'lO^SaVii, O) (j'J ^i-
cuncti veniunt. Nolebant scilicet quemvis fA,ctpTvpny.cti , 'iSi csi^ (icf^Tii^^l , tu ^avrig
alium exercere baptismum , et se conlra lo- fp^ovTai TTpog ctvTQV ov yup h^diAov 'iTipov
hannis honorem extollerc. Gctcrum hi edo- T iv ut fiaTTT^i^iiV oAcog, Jtj 7^ lcoavyd )ictTi7rct't-
cti sunt ab eo de Christi gloria eminente pS^QtLj TlfA.tig- iSlSuGKOVTO Q TTCtp' CtVTOV T^
et excessu incomparabih. Audierunt enim X^irow So^ng TO v7rip>ii'i/ij^ov , ry r aTra-
dicentem illum: testes vos eslis me dixisse paj2\iiT0V VTTipQoAriv hy.aov ya.» hiyovrog
quod non sum Christus , sed ante illum ctvTOv, avTo] vf^ilg f^apTV^iiTi ag il-zs-ov
nuncius missus. Qui halict sponsam , spon- iyct) ovK. £(j!,u 6 y^pi^og, aAA' ori aTfi^ctX-
sus esl ; amicus auteni sponsi ,
qui adstans f,tiV©~' iilM i[Jl,7rp0a-diV 6?Ci'lV0V- 'iyjJHV T
vocem eius audit ,
gaudio cfTcrlur propler VVfL<^IW , VVlA.(^iOg iTiV 3 iJXAOC T Vt/jtitpja,
sponsi laetitiam. Hoc itaque gaudium meum i^visccag iu aKovcav olvtov -z^ (^covrig ,
p^aga
metam attigit: me
illum oporlel crescere, X^'ipi ^'« r X^P^^ "^ vvf^(piii' ctvm ovv «
antem beatus lohannes in humanae con- §i;:^0|M.«vii5 T^ ^o^ng t X^is'», Trapa yi Tolg
ditionis modulo permaneret. Non enim fie- 7ri<^(£iovaiv i]g avTOv , 'f)^^ j ou Toig t^ dv-
cum interim Christus naluraliter Deus, ct lcodvvng- ov yao nv iripcoai ttoj TrpoiK^ilv
ex Deo patre inefTabiHter genitum Verbum avrov ^vvaaQai Tron' Qiog 3 m (pv(r<l, y^
modo incarnatum , in virtutem sibi con- c/!c -diov TscL^og ctwopoMTcd? yi^f^vnf^i-^ivog
gruam semper progrediens omnibus , esset C4jav3pco7rn(7ag AoylQ-' ^ ilg Svvaf/.iv dil t
admirationi. Ideo lohannes ait: illum. opor- avTCp TTpiTraaav clva(poircov , Trapa Travrcdv
tet crescere, me aulem minui. Nam cum i&avfj.a/^iro- ravTri rot (pna'f c/Kiiyov Sii
aliquis semper progreditur , alius vero in av^avc-iy , ifjki 3 iXarrovSJt^- t yap dn ttpo-
eodem statu perseverat , hic quidem minui Ko-zuTOVTOg , Oi> ravrornrt fiivcov , iXar-
videtur. roviQzij SoKil.
Ut ergo ad firmam excitaret fidem erga , ''iva TOJVt;y /3j/3aiaiv fpyaanrai 7r't<riv
illum videlicet, nutantes adhuc et necdum iig avTov JnAovoTi rolg iri OKha^aai, Ttj
convictos eum esse Christum , ignoranliam ov7rco wi7TKniO(^02^v\fJ-^ivoig log avrog iin Xpi-
simulat. Deinde mittit ad ipsum qui inter- Tog. zzpoauoiilrai t a^voiav iira 7r'ifj,7r{
rodis saevilia necem perialurus Baptisla (^nat Trpo T rifJtii ^av^ov t 0« t^ 'HpcoSn
erat, et quodammodo praecursurus Chri- aKatornrog ^dvarov VTrOfJ-ivav 6 BaTrri^^ng,
et umbra morlis iaccbanl. Atqui repudian- Kvrpcoad/jdfiog cjtu" c* aKoru) Kj aKicx, Oa-
da prorsus haec sentenlia est. Nusquam vdrov; 'iKQKnri^ Si MavnKciig n TOi-dJ^j
210 S. CVRILLI ALEXANDRIM KXPLANATIO
So^ii < {]• oii3'j.iy!.ii "^ iv^hcro/.jS/j r ^ioTrvcC- inspiralam scripliirnm compciiemus iinr-
g-ov ^^ct,(pyiv dLSx-^yilXaGuv , on r^ roli cv nmlem, (piod cliaiii delenlis iii infcrno spi-
'a.dyi TTVivf/.^a.rji 7rpoicctrriyyn\i t casripoi rilibiis pracminliavcrit Scrvaloris advcn-
T a.(pi^iv 6 i^a.n.dpiog Bsi.7rTi^>;i- aAn^^if q lum bealus Baplisla. (Juamquam el iilud
KoLKilyo iiTTilv cKiUj yap a-^a^ ovx. Y\[voy\- vcrc dicetur , haud sane eum ignorasse
xi)S Ti /ui^ aci^KOg oiKOvofA,'ta.q t f^.oyoQiJooL)? omncm incarnali Unigenili dispensatoriam
T SvvctfA.iv, >j5/< TrdvTUig Tra VTrip r aAAoii', Aim, probeque prae ceteris novisse, Chri-
ori ju c^ cn 'adv} Av^Guxjircti , lu avrolg slum iacenlcs item apud inferos redemptu-
'fhhdfji.^^ii- x.'^^iri dioii v-TTip Travrog >^o- rum, aSque illos spiendore suo iiluslralu-
iu,m. xn . 0.
/^jog QctvdTn, ivcL^ bg UdvKog (piKTi * , r^ rum ; gralia nempe Dci factum morti pror-
\ix,Poov ]Cj ^mrwv Y.vsMVfii}' r'\ ovv apac Coii- sus superiorem , ut qucmadmodum Paulus
AtTai voi^iv , ipcoTcov iCi Xiycov^ atj il o ip- ait, mortuorum simul ac ^ivorum domina-
^^o/x^y^o?, « 'jTE^ov 7r^O(75o;cS/,t\o5 «(pny, ori retur. Quid ergo inteliigit, dum interro-
-ZAdrrircii t afvoictv oln.ovo^^.^ty-oi^g ^ ov)(^'ivct. gans dicit: tu es qui venis, an alium es-
fA.d^oi jWaAAov at;ro5, riSii ydp log Trpodpo- pectamus? lam dixi inscitiam ab eo pru-
/-i©^ TO f.'V^ri°jov^ rtAA' hce. -srAnpotpop!!- denter simuiari, non ut ipse aliquid disce-
Ssiiv c; ai;TOw jU-a-ynra/, ocrn t's ^tV « ret, nam ulpole praccursor mysterium no-
T (jciiTyipog vucipo-^^^n- tCj 'ori t^ •&eo7rvft;s"» verat, sed ut suis persuadcrelur discipubs,
^^cci^yig 6 \oyog , t fj-iv cog Qiov t^ «.ve^ov quanta esset Servatoris eminentia: et quod
«^OkTa, 7rpof4.if/,yivvKiv ol q aAAoi -prdvTig inspiratae scripturae sermo, hunc quidem
y:actv olyJircti, -^xpoctTri^cLKtx.ivoi Si(j?rom, Deum ac doniinum venlurum praedixil; ce-
lroiiMi'Cp\Tig T ISov x.vp'iii^ >f.c!.'dcc yiypu- teri vero omnes servi fuerint, principem
•^rcti- cyy.Kri^&n TO.'vt;v Sia 'j^o 7rpo(p»ra)v 6 praccedcntes , domino Aiam paranles, iiti
ip^X^o/^jQ^ , 6 'j^j 'oAcov (TMTMp 1'^ Kv^iog- scripluiii cst. Igilur a prophelis appelialus
P- (XVIl. 2li. •'\,dAAn y^v 7rpo(pyiri)g Aa/Si5, /i^ <^y\mv* fuit « qui venit » universahs Ser^alor ac
ivAoyyifjcivQ^ o ipx^f-^^P^^i ^ ovofj.ctn ycv- dominus. QuamobremDavidprophelapsal-
pla , rovT^iGriV cv So^vi Sio-zs piTril ., r^ cm lit: benedictus qui venit in nomine Domi-
n.vs/OTy\Ti ;L) uTnpoyj) ry\ Trdvrcov i^rix.y.vcr.- ni, id est cum gloria Dco digna, el domi-
rCj rovro TrdAiv ctvrog }cctra,f>i,ifA.>\vvKiv i(pi- natu ac sublimilate cunclos excedente. Id-
'^Hg .^iiTTMV* Qiog Kvs/og, (^ im(pctviv y\i/,'iv que denuo idem paulo infcrius significa^it
jiAOs fiiv fdp MwiJc7Me, }tj f^ir' avrov ia^ac- dicens: Deus doininus, ct illuxit nobis. Ve-
r-/\yy\ai r cll^ 'lapctnA '\y\aovg 6 t Nctvn- nit quidem Hhjvses , el post eum dux fuit
rJj y.ctQi^y\g, ol iA,ct>idpioi 'sspo^nra.t , Kj ov- Israhelitarum losue Na\i filius. Exin beati
Silg (y}'.i'tvc6v Ci- lvifi(,ctTi y,vp'iii rolg izsl yy\g prophetae nemoque horum in nomineDo-
;
'fhAdfjL-i^ai Aiyirai- •&;o5 3 KV3.'og tov <pC- mini illuxisse lcrrac incolis dicilur. Domi-
CH £1 aAi^-dcbg fj^-ovo-^ni r -diov Aoyog, nus autem Deus quum sil vere propriaque
iizi(paviv YifjCiv o'vTu)g avrov diog y^ Tra- natura unigenilum Dei Verbiim , nobis ap-
mp civofta^i , Aiycov ' h^(iaKOVfA, rw :r,po- paruit. Sic ilhim Dcus paler iiomina\il, di-
(j)MTii' * iTt f*.i/.pov ipxof^og 'ifl^H r^ ov cens Habacuco prophelae: paulo {X)st ve-
p^ovii'i' vai ftyw r^ dt' in^s Trpo^pnra 7rd- nicns veniet, et non tardabil. Immo et per
*
Aiv ci)§s (pnffiv jaofo;)^oH5 t Qfot/ /0705- alium prophetam sic rursus dicit unigeni-
X^^ipi ^xj
i^^p^'-^^ -dvyarip 2iwV; 'ori ISov tum Dei Verbum: gaude el laclare, filia
(1) Vidimus in Spicileaio rom. T. IX. p. 68.5. seqq. haiic nindo repiidiatam a Cvrillo sententiam dc
lohanne praedicatore apud inferos adfutiiri mox Christi, nou contenmendam visani esse auliqiiis patribus
Origeni, Hippolyto, nec non Euschio altwaudriuo, qui de illa sermoues illos scripsit a uobis praediclo iu
tomo editos.
I.\ LIXAM CAP. VII. 211
Sion ; quia ecce ego venio , et in niedio tui l-y w 'if-^of^ai , Hj i<.a.ra.(jKnyct!Gco o/ f^sccp (jh ,
habitabo, dicil Dominus: inuliiquc popiili P^iyet }cvo.og y^ Ka.TaC!i'j^ovTcii 'iGvji ttoX-
ad Dominum confugienl die illa: eroque Aa «Vi (^ :cvi'cr, c</ t>J riu-ipsi, oy.ilny yS,
illorumDeus, et ipsi erunt mens populus. iGOfj.a.i ct\j-m -diog , y^ a.VTOi iaovrcti ^oi
Quod equidem ad exiluni esse deductum, \aoi- b Sn ^ ih Tripctg c/y.fii&nKOi, 3t' ctC-
ex factis cognoscerc [)ossumus. Ergo ve- tZiv i<riv iSiiv t 7rpu.f[^aTCov oCkovv o)i •/.
luli ex inspirala scriptura suniplo hoc vo- yi -tJ ^iOTrviv^rH )^cit)v, ro ovoiji.ct Aa^uv
cabulo divus Baptista, mittit de suis fanii- 6 &icnjiCji;(^ EaTTTiTi^i ^ ipoftivug nTri^i^-
liaribus qui interrogent, utrum ipsc sil qui Aei' t clvtov yvoipi^cov rnai, il avTCc ^v
venit. i^x^^^l'-'®^-
In ipsa autcin liora niiiltos euravit. E-, c.iT-n 6i to ucol iSsjarjncr; TrrMooc.
Cognoscens itaque, utpote Deus, qua Eidaij to'.vvy a.Ti -dioq cov t Siavotav
niente misisset eos lohannes, rcique ralio- /x6' «5 avc^ 'i:^iit-]^iv 'lcoawng^ y^ -dw
nem, et adventus illorum causain; namque o])covoiA.'tav r TrpayiJ.ctT^ ,, y^ t ahiav •^'
illo potissimum tempore longe plura prio- cixiivcov rt^/|s&i5, y.aT' cyailvo Bri ^aKi^^a
ribus patrarat miracula, multosque sana- t Kai^ov , TroAAa^^Kcr.a-^icog r vi5/i •yi'^ni..c'--
verat; haud equidem ut lohannem doce- vcov iloyal^iTO rag diocTyi[j.i'iag ,1^ TroAAovg
ret,cur enim iam persuasum urgeret? sed iQipa.7rdjaiv ovx. c^Snov diSaay.cov., ttSj;
ut praesentes hos et adhuc dubitantes fir- yap r 7ri7riiG[/.ivov ^ «AAa rovTng csir dfj.-
maret. Hi ergo quum haerentis ei magni- (^t,3a\KQVTai- yifovoTig cvv aoa. 7^ Cfovayig
ficentiae spectatores oculati fuissent mul- , [J.ifa\07roi7riia.g iTroTTTai ^ ^icooo] 5 lu ttoAv
tamque animo hausissent virtutis et poten- to Qav[jt,a 7? cvovcjng avTO) Svvaftilcog ti lu
diserte dixit , ego sum ; sed illos potius ad ya^ ctTrAcog 'i(pn to iy(j> il[jt.i «AA aTroipipH .
gestarum rerum suasoria argumenta aman- jwaAAoy avc^^^r ijg •r Si avTcov '^ Trpay-
dat, ut idoneo modo fidem erga se con- [J-aTcov 7rAKpo($cp'iav, iva iva^cp[j.cog t ilg
trahentes, ad eum qui ipsos miserat re- civtov wctiy 'S>^fyiSi^a/X\'joi ,,v7rovo^ii(JO}(7t
cum ad nos vcniret, prophelae nuncia^e- y-ciT' c/mlvo [iaAi<r'Jt xctipov, a^np avTOv
rant. Quaenam vero haec? caecorum me- 'cmr^iay.v, OTav yix.ot Troog ri[j.ag, oi crpocpii-
dela , leprosorum mundalio, surdis reu- rat Sir.fy^Aov Tiva^'^ TAVTa;TV(pAoiv Stcp-
dita auditio,mortuorum suscitatio, et re- Qcoaig, AiTroTov Ka^apatg, iCiO(pcoY dx.or\ , vi-
liqua. Quibus addit Deo dignam clausu- y.poiv 'ifipatg, r^ tu s|»5- ecp' oT? i^rafn Gfo-
(I) Diviis Thomas in catena lioc loco ita liabet. < Cyrillus. Coniecit Doininus tainquam lioniiiuiin
>. secreta cognoscens, aliquos dicturos: si usque hodie ignorat loiiannes lesum, qualiter eum ostendehat
>. nobis dicens: ecce agnus Dei, ecce qui tollit peceata inuudi? Ut igitur sanaret hanc passionem quae cis
212 S. CYRILLI ALEXANDIUXI EXPLANATIO
fiii?^ojuS{jOi ii)^ y^ dVT^ ~ct lB\'i(p(Z^ci,ri (^>](Tiv nionstrare voluil, nisi palpebras suas, ut
• Ps. X. -..
SfTos Att/3i5 *, s^ndl^et Cffir t;/ot)s T «f- ait divus Da^id, scrutari filios hominum;
G§«)23(i)V, j£^ Tcciv KctoSia, ctvTolq (j^^KDo/u^oa,.^ et quae ipsi in cordibus suis versant, ne-
Gsir 6(p'^a.A[^ovi c'-y.i'tvbi Stiipv^o ovSoL[^cbg- quaquam oculos eius fugere? Ipsi enim pa-
auTOj yap avTDcpvg o/ a>ca.vBct^i^6/jS{joi. lam scandalizati fuerant.
V. as. 'Hffaro Xsyfiv )rgd; tou; iyXQ-j^ Tsgi "lia/vou. Cocpit lic loliannc dicerc ad lurlw.s.
A. f. iis. ''Opa, "j TrciKiv iv rovroi? oaLv sttoj»'- Rursus eiiim in his observa quam pru-
Ga.TO T ol}(.ovof*.'i'j.v 6 acoTYip- TToXvi avTU) dentcr Servator se gesserit. Grandem ac
|av '?zpo(prtTii ¥i Tj ttAsok 's;;^f«v ilTrcov, «^io- dicens autem plus esse illum quam prophe-
Qavfta<rov r.^n rCj (i^iipa,^ov TOig aKpoo)- tam, admirabilem iam amabilemque au-
ij8fJ0iq i^^iiKVUiV iWa ilKova 'ccauip avTOV dienlibus demoustrat. Deinde poslquam ip-
civa^iig Tjjs c^oiyans d^iTYii, bv '^vnTolg sum ceu existentis virtulis imaginem, inter
Ti-S"MCTi to ia^hFovox; dya^ov ., t apri -t^ ^a- suerat, maius aliud bonum ex adverso po-
QiXiiaci d^^afjS^JOV .,y^ ih '-'lov dva-^vvio-div- nit,hominem videficet qui nuper (caelo-
Ttt -3-joD Sia T TTVivixaTOi- liaaiXi'iav yap rum) regno fuerit iniliatus et in tilium ,
rtAA" c/y. &iou '^wr^QiVTig ., y^ •9'5jtt5 ;ioi- sunt nali, ut lohannes el t}ui ante ipsum,
y&jvoj •^vif.^JOi 'fvaiooi- ovkovv kolv iAuT- sed ex Deo geniti, et divinae consortes fa-
T0vigu>/M/j TT cv v6u.(f> SiKaioavvnv KaTCCP- cli nalurae. Itaque etiamsi forte minores
&u);ccr&)V, KaTO. yi t '^ ^cnni (iyiOTviTa simus iUis qui sub lege iusti fuerunt, quod
<pHjM.j, ctAA' cv pfi^oTi ysyova/j^ Sia Xe^- atlinet inquam ad vitae sanctitalem, alta-
o|t<.oAo^sj aa(pZg cui '/^^ia. KciQi<^nKivai t quod quamvis tanta esset Baptista virtute
dy'ii< (3a7zr'iau,aT&" iylo ydo (^nai ;^siav ornalus, nihilo tamen minus palam con-
• Maiui. III. li.
iyj0 ^710 aou (^aTTTia&nvai- * ovk av c/le fitelur, sancto se baptismate indigere : ego
iSinSn, il iA.yi ri -ttKiov «v cv awTw, ^^ 7^ enim, inquit , a tc debeo baptizari. Non
1) acciderat, damnum qiiod ex scandalo piocedehat , exdusit. IJude dicitiir: et cuni discessissent nuntii
» loliaunis, coepit dicere ad turbas etc. " Paulo post sequitur ibideni alius Cyrilli locus, sed parum felici
translationis genere obscuratus. « Cyrillus. Qualiter ertro tanta sedulitas religionis, ut carnales passiones
>> subiiceret , ad tantam ignorantiam deveniret, nisi ex mentis levitate quam non asperitates sed illece- ,
» brae mundauae delectant? Igitur si velut non colentem deliciosa lobannein imitamini, date ei robur
» continentiTe competens ; si vero nibil amplius debetur bonestae conversationi ,
quid , omissa reverentia
» delicatorum , incclam deserti , vileque tegumeu camelorum vellus miramini ? » Kt mox denuo.
, et
" Cvrillus. Sed forte inconveniens est circa boc excusare lobanuem; fatemini enini eum imitabilem esse;
» unde subdit: sed quid exislis videre? etc.
IN LICAM CAP. VII. 213
aulem debuissct, nisi in illo raaius aliquid c, vou.u) Six.ctioavvyii uTri^iceio^^vov' Kcty.itvo
num rapi , non ideo dicitur quasi nemo ^ivoq Trpo avTol) Ta.vTt\v dp-n-aactvroq- ttoi
ante illum id rapuerit. Alioqui, quonam ydp -n-ori t Trpo^pttrcov n sA/t/s ojp(^«c7STtti^
prophetarum spes ab;isset?quid agcrettan- tI Si TOcrovrQ^ t dyicov Tf^a^i xo^o<;^
lus sanctoriim chorus, si extra regnum cae- il-onp i^co 7^ r ovpctvm /SAffiAs/a? iciiai-
lorum versarelur? Sed ideo id dictum est, rcti; aAA' oti /^ r 'lu^dvvn x,cti^ov , «^ Aoi-
quia loliannis tempore, et deinceps, Spi- tiov s?s£«?, t 7rvivjj.ctroi doaa, k^ « dia
v\
Num vestem habebat spectabilem? num Mh <7;/M/!*a s;t« ^=^;/5Af;rT0v: /*« /3a-
regalem dignitalem? num regia mandata 'jiAr/.ov ci^icopt.cf, jW>i BaaiMKcti elx^v ivro-
dabat? num denique litteras, edicta, le- Aas; x^ai ypdi/.i^aTa., ><.cti Sbyfiara.^ y.ai
ges, regis instar promulgabat? num exter- vo^ai; iTn^pipiro ^aaiXuovg; ^n Aa/A^T^os
vobis ut ad illum pergeretis? Quod si ve- 6e7i'; i\ 'j w? fj? 7rpo(pyiTt!V '^y\ai[^ui(; dc;yiA-
luti ad prophetam opportune ivislis, uti- din, vai Kiyoo vfuv ;£} 'Z^osoti^ov tt^o-
que aio hunc esse plus quam prophetam. !^nrov 6 [/.iv ya^ 7rpof^r\TV\<i Trpohiyi ia,o-
Nam propheta praedicit tantummodo, hic voy, oSti^ Si ov [^..ovov Y,\ovra. wpo^.5,w>/-
autem non eventura solum portendit, sed vvKiv ^ dXKk y^ C^iziSst^^iV ii7ro)V )di afj,-
et demonstravit dicens: ecce agnus Dei vog t dnov 6 aipcav tJw ay,.apriav t ko-
qui toilit peccatum mundi. Angelum au- crpi! (1 'dfy%v 3 t 'lcodvvtw ica.Ait, ovx
•
lem appellallohannem, non quod angelus on h dyyiK^ , 'av^B^caTrQ-^ ya^ riv -nW
esset, crat enim natura homo, sedquia an- <t,vaiv,dK\' ori dyyiKov s^t-ov i^roitiGiV,
geli fungebatur munere, Christi nuncians a^^sAAoJV tov X^i5"oD -M zeapaaiav ilra.
ego mitto angelura meum ante te. » Maior i[/.7srpoG-^iv aov, Jlinyurai- jW.5i^wv yap
enim quam prophetaest, isquemDeus te- 7r^0(pnrn 6 y^aprvpovfJ>{JOi v-xo ^iov .^
ort
statur tamquam angelura suum milti ante ayy^oi avTS 'cov , d^^o^iKKirai 7r^o TrooT-
faciem Christi, ^iam eius paraturum. Certe (OTra r X^irov, KO.raax.dOdacov t oBov av-
magnum de lohanne testimonium verba roZ- u.a^Tvpia yap ^iyaKn Tnpi lccavvn
sunt « plus quam prophela. » Quia nempe y^ t^osorioov Tr^ot^nrn-
hri •w-^otpMTiCo-
Beatus quidem lohannes, sicut omnes 'O ftsv yap iA,a>ide^o<; 'la)dvvm, of^ov
To7? aAAoi? 0(701 zcfio cLvrii yiyjvoLG.Y , ^o- qui ante ouni exlitorunt, nalus de mulierc
vt)T6<; c2d yiivaLii(.U' o\ q t tt/s-ii' T^poffnxa- est. Al ii (]ui fKlcm receperuul, haud iam
/fJ^jo; , ot;;ceTi ^'jVHToi' )/uvai;tSiv , rtAA' i;/oi filii mulierum , sed Dei sunt. Quotquot
•&JOU •^niA,cLTi(%iGi- offoj ya^ (pnalv «Aa/Sov enim eum recepcrunl, dedil eis potcslalem
at/Tov, idu>Kiv aCrolg d^nGlctv riKvct Ssou filiosDei lieri, qui non ex sanguinibus scd
y^oidizVi- o; ovh. CJ^^ al^aTcev .,aKK' c/k Qiov ex Deo nati sunt. Et Paulus: quoniam au-
S5^VK'Gii(Ta.v K^ UctvKoi;- * oti q eVe v/o(, lem eslis filii, misit Deus Spiritum filii sui
c^a^ar^-dAgv 6 •^£05 to •zBVcv^a T u/oD au- in corda veslra clamanlem: abba. pater.
Tov cv ? x-x^Jiai? auTWV Jc^a^ov , a/S^a o Cum enim revixit Christus, spolialis infe-
TraTHp- OTi ya^ avi^m Xpi^o^ (JKvKivaag ris, lunc credenlibus in se adoptionis in
T aJnv, TOTs TO/5 7ri<riva'jLaiv ilg avTOv to fihos Spiritum dedit, atque ante omnes di-
•7* vlo-diaiai 3iSci)x,i svivf.i.a, jtj ^xpo yi r scipulis suis. Insufllavil enim ineosdicens:
dWcov Toli olxc-jots fAaiiiTali' * ivi(p6a-D(ri accipite Spirilum sanctum: quorum remi-
yap avTQti Aiycov Xa^iTi Trviv^a ayiov , seritis peccata, remittuntur eis, el reliqua.
av Tuwv aj)-ATi Tag il/jJpTiag, d(^UvTai av- Nam quia omnino facti sunt divinae con-
TO/5' Jij Ta £^«S" '^' yap oActig yiy ovaai sorles naturae, dominico el universahter
Qiia(, Koivwvoi (!^v(riu>q, to SiaTroTiKov poteslalivo Spiritu acccplo, ideo congrua
j^
KaTi^'dai(xl^ov T oAuov 7rAsTri(ravT(i ttviv- Deo dignitas eisdem conlata fuit, remit-
u,a, raiiTri rot }u QiOTrpi-TZig ci^ic<)[/.a ei^- tendi inquam peccala quorum voluerint,
Tf-S-:-<;c5v ai^TOi?, TO a(pi'5va; (pn^j Tae a/y^- ahorum vero retinendi. Quod vero ante
T/as wv av /SovAwvTaj , Kparfiv 3 ji^ Ta? hunc eius adventum nondum esset apud
5Tjftt)v ''])• OTJ
3 TT^o T^ rtva^0JT«'agM5 ovK homincs adoptionis in filios Spiritus, sa-
«v iv avQ^c^TTOK, T^ vhQia'ia(; ro 7rvivu.a^ pientissimus demonslrat evangolisla lohan-
7ravao^©o iva-)yiAi^t\i 'lcaa.vvr,i 5>iAo7 nes dicens: nondum enim erat Spirilus san-
Asfwv * ov^iTTO) yap riv Trvivy.a a.f>ov, ori ctus datus, quia lesus nondum erat glori-
'Itiaovi ovdi^xca iSo^(u.a^n- Si^ay, r 67C vi ficalus ; quo loco gloriam dicil rcsurreclio-
Kp(jiv ava^aaiv ,v^T i\<i ovoavov avoJov Aj- nem a morluis, et in caelos redilum. Uhic
yav 6x.u yu^ dva^poirriaag 6 fji.ovo^^hg t enim redux unigenilum Dei Verbum misit
^iov Koyo(; i7riy."^iv ii|it/y «v-S'' «auToO t ad nos pro se Paraclilum , atque in nobis
^a^a;cA«TOv, jy h nfji,'iv ^ St avrov- y^ per eum manel. Quod nos docuit dicens:
TbTo ii[/.aiiSiSa'^iV , ircicov * lav yri aTTiX- nisi cgo abiero, Paraclitus non veniet ad
•&a), ^ap^KKnr'5^ ovk iAivairat sspoi vos. Superest ergo, ut etiamsi forle mino-
vy.a(i- Aocsrov ovv Kav lAaTTa? af^ij
t t rem habcremus iustitiam quam ii qui in
sxovtwv, Kara yi r
2v vo,a6) 5i;(.aiO(ri^v«v Jgge iusli fuerunt, de vilae inquam hone-
7^' ^M«? ar:-<OT«Ta (pny.i, «AA' Iv [A.ii^oai slate loquor, in maioribus inter filios mu-
•;^v«Twv yvvaiKOi Sia Xe^rov. lierum sumus propler Christum.
'O/ioioi sio-i -aii/oi,- Toii jv ayoga zaSTj^svoic, Siiiiilcs siiiit piieris seilciitibus iu foro.
ac laelantibus , hi qui higebanl delectaban- 'jiv ol dpYWOvr-ig :rLu.ii3ovro ,. ovn ^-«v toTs
tur; neque vicissim lugentibus, hi qui ti- ^cAa/BCT/v 0) r aoAoK '^jyovrfs, aujjimXar-
bias tenebanl se couformabant. Deinde in- rovro- itrct nA\nXoii iViiiaXav '^ottov rtva
pulo ac eius principibus, Ser\ator adfir- 5"oe" iiX-^ov yap 0/ Trpo^iiTai ru iGo/iS^a, b. f. 7.1.
ludaei non solum non gemuerunt auditis H.UoSiOl 'lovSttlOt OV [/.OVOV OVX, C^C-xiaiTO
prioribus, sed necoram quidem posterio- «ZJi TOJS TTPOTipOii, aAA' OvSi COp-^ildXVTO
ribus saltaverunt nullum scihcet virtutis
, im Tolg 3is6r5poi?, [AnSiv 'ipyov doiTiig Sfy--
fidem ,
pharisaee insipiens , qui omnia in- 77-^05 7r't<riV , daCviTi ;pcioiijctii ,,
•sjavra j^-
discrete vitujjeras, nihilcjue laude dignum (jvpcov dSfgLKp'iTCOi ., y^j ovSlv d^icov i7rct,ivi'iv
^
quavit enim regnumcaelorum. Profecto is j3ct(JlAl'lCt ^l^p OVpaVWV * d^^lO-^^itjOC, «y «J? • Mallh. III.
erat persuadendo idoneus , qui in tam splen- ro Svvctc^zti 7ri'i^itv , v^ cU^ avri](, 7^ ovTca
dido et admirando vitae genere testimo- hafjcw pcic, y^ d^iaya^ov ^coiig ftctprvpoii-
«ium praebebat. Tu vero huic con^iciari ju{vQ^- ilrci >cct>c't'(^nv T rotovrov dTroroX-
audes, quem cum summa admiratione de- M.a5, 05 'iQ{ fJ!,a.KXOV tS 7TCtVT0q d^iOvSttf
eum qui ieiuniis peccati legera mortificat ra Tctli dairlctti 7* cifA.apTiai (^ vof^ov
trae legi repugnantem? Via erat beatus Ba- d\rt(JvaTdj6y^jov ruo \'oftio t V005 H/«/3f<J ;
plista ad Chri^ti reiigionem. \unc -sidea- odoq -hv ftaKaoiQ~> Ba7rTi5"M5 t^ lig Xpi-
mus et aUerum, qui diversa via videtur in- ^ov iviri(3i'tag- 'i§co/j!{'j q jc, (^inpov,^ o?
cedere quam Baplista sectalits est. Non erat Soy,ii ixcoq -deji ivctVTtay tivat 'S//3ov 7^ t«
in deserto Christus, immo ia urbe potius iiy'tii BaTTTts^ov 'aoXiTiictg- ot;c i\v Iv ipyt-
cum sanctis apostohs versabatur : neque fj,(i> Xe<5"0?, iv a.<ri 3 f*,a.X\ov iTrotiiro r
diaetae ralio tam dura quam sancti Bapli- S^jcf^i^yw ouiov To7? aytoii d-sro^^o? otc,' r^
stae erat. Num ergo hunc saUem laudas? i] ^iaira q ov (JKAY\oaycoyiav 5/^r rotctv-
Nequaquam , sed ipsi Christo htem inten- rnv, o;ro/a t/S i)V m rov dy'iii Ba7rri<rov'
dis. Divisti enim: ecce homo devorator et ctp' ovv izcatvili Kctv TO^vrov:, ovSctfjJux;- yi-
bibens vinum. Undenam porro demonstra- yovaq 3 (fjAa/T/05 y^ tra' avrcx) tco Xoi^rZ}-
re id potes? Certe cjuum !\Iaria ac Martha 'i^tig yap- j5ot) ttv-9-p«a©~' (P«>(5^ O'-
>Jj
ahquando illum hospitio receperunt Betha- to:TOTH5' ZEoi; 3 TO^vro Sakvvav "iX^i; Kai
niae ; quumque ex praedictis una sedulo rot Mctp'taq J^ Map-^as v7roSi^aft'iYCOv_ c*
2t6 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLAXATIO
Bn-&ctvia TTori^ ura. i^iccg 'r^ moi^ctrjixi- nnnisterio dislral\eix'lnr , cernimus Cliri-
i(pyi fap- iA,i&'.i.i.vui Hj rvp^a^n 7ri^] TrohXa- modicis aulem opus est , immo et uno. Ila
oK'iycdv Si ogi p^s<a, H svo«" «^' ^J roioi;- semper et ubique sese gerebat. Quod si
T05 a?i n iu 7vavrcf)(0\j- riXuvaig q swu- cum publicanis versabatur, ipseomni pror-
hvA/Ato, (ivaAoirQ- obv avrog ci[A.ctpr'tcig sus peccato carebat. Aiebat enimr quis ex
zictvriAciig- «(fvi ya^- r'ig il.^ vi^oov ikijX'! vobis arguet me de peccalo? Ergo nihil ex
ju.e TTSp] a.iA.a.pr'iag
* :,
0'jx.ovv ovS-v av «'^<- peccantium consueludine laedcbalur con- ;
pai.S'iu)g ilg r at;TOi' 7^ dc!i^i'ta.g iiJczB^idnri bili virtute esselis, firmamque in recla pie-
|Si;-&ov i\ yap iSpciioi nn 'sapog apsTMv, rtj tale mentem retinerelis, nihil vobis vetuis-
57-flos ivai^etctv ilx^n (Bi^n!<.6rar v^v, ovK set. Christus autem cuinam peccandi oc-
av KiKoohvKi' XeTOS Q r't av •Z3a-&0i t d^i- casioni fuisset obnoxius? Tu vero prorsus
Kiiv TTKpvKorcev ^ ctAA nyvonuctg Tra.vriKcog ignoras mysterium eius. Nam Deus Ver-
TO TTip] oLvrov [jcvg-n^ov ^iog ya^ lov Ao- bum venit ad nos, id est propter nos est
^05, yiyovi /aQ' ii/JJj/S , rovr'ig-iv iaa.^KcoQn incarnatum ; non ul mundum iudicet , sed
81' ri[^a.g^ ovx'iva. Kp'ivYi T K6(J[Jt.ov , dKA"iva. ut mundus per ipsum salvetur. Est sane
(70)-d}j 6 Koa^jcog Bi' avrov- t q Ka,raKp'i- damnanlis officium, ut ne cum ilUs ver-
vovrog «v, to [a.y\ cjvuL.ilva.i •&sAfiv to?s ovatv setur qui delictis sunt irretiti : eius autem
Cii d[ta.pT'ia.ig- t 3 a'coi^c^v i^iKovrog, ro jo, qui vult salvare, mos est et conversandi
auj-iihai }Cj vn^iri^iv , }tj t aiax^ovcov dva- et admonefaciendi , et ut a turpibus resi-
7ri'tbc-iv d7ro<poira.v J-Cj ^:^ iig ro <pavKov oB^i, liant adhortandi , atque ut viae pravae
T -T^ iig aiccva (^oonq dv^iKj-Sroj^ '^'i(2ov ovk Ioco, aeternae vitae semilam praeoptent.
fiK^di KaKiaai BiKaiag, dKKa d[ta^rooKovg Non venit vocare iustos , sed peccatores ad
iig [/.irdvoiciv * ov [j.,oKvvirathKiog Traaav paenitentiam. Sol orbem terrarum illumi-
<Cicor'i'(^cov -d/jj VTT^ ot^^avov, J^ dKa^^a^roig nans non sordidatur, quamquam impuris
izoKKoig aco[jcaaiV c[tiKciv ov^i 6 7^ oiKaio- mullis corjwribus incidat. lustitiae sol nul-
avvng nKiog dSiKn'&i'in S.v Kar' ovSiva '^o- lo modo laedi poterat dum pravis cum ho-
TTOV , TTOvYipoig dv\ioco7rotg cwuuacr^Zi^^o/uSpog' minibus versaretur. x\^ltamcn nemo modu-
(j,nSiig Q ro ia.vrn jU.£^ov SazcrortKoig d^tco- lum suum cum dominica dignilate compa-
[A,aaiv d[A,iKKaAP^i ^nntruo' dKKa t iavrov rare velit; sed suam quisque infirmitatem
d<r-divnav iKa<rog Koyi(^6/j^og , t t toioi;- repulans pravorum familiaritatcm devitet.
,
Tcov (pivyiTOO avvYi^Hav (p^iipaai yap «•&« Corrumpunt enim bonos mores colloquia
KaKaf * vou-&ST«(y prava. Celeroqui eos qui sunt huiusmodi
p^ws-a 6[A,iK'tai q gtu-
TO;ot>T«s, ro KcoKvov ovSiv. nihil nos vetat quominus admoneamus.
Rogabat aulem illiim qiiidam tic pliarisael-i
WiKKrirai [jciv ovv ui-ap' ivog t (^ccpt In^ilatus ilaquc fuit ab uno pharisaeo-
CAP. VII. 217
ri , et ad agnilionem veritatis venire , gra- aa-^riYcti iCj ilg imyYcoaiv ahtt^ua.g sA-&e7v,
liam petenti annuit; et ingrcssus, discu- x.a.Tiv-vGiv aiTOvvri t X^^piv , Kj ilaiX-dcov
buil. Ecce autem mulicrcula intro accurrit, JCttTE JcAi-&H' iIto. yvYa.iov i7riia-'^i'^<{ , ax,o-
quae intemperantibus sanemoribus fuerat, AsL^ov [^iv ov TO) (ito) ^jo/jSpov ^ TTig-yiv
3
nunc tamen fidele propositum prae se fe- srpoa,'ipe(Jiv 'fh^-MvvjuSpov ^ }u t iz!n rolq
rebat ; nec praeteritae vitae infamiam igno- (p^aartai jji.co[jt,ov oidc ayvoriaa.(Ta., 7ra.piK,a-
rans, Christum rogabat ceu qui mundare A(/ X&t(TTOv cog a7roG^,Yi^a.l Suva/u^cv xaj
eam atque omni reatu liberare poterat , et awaAAa^o,! 7ra.yT0g a.]Tiafia.T0;,}^ t n/Mp-
peccatorum remissioncm largiri. Id vero TY\y-iYCi)v ScopnGadjcq aj)f(7iv 'iBpa. 'j tovto
agebat retro stans ; neque enim anle dimis- 5-atTa o^/ffw 'ifA,7rpo(7^iv yap igavai , ovTrca
Christo fecerunt. Alii cjuippe ceu himen Gyu' zsipi Xet^ov TmrOiYWTcii Aoyag- 01 yAy t- f- ^---
quidam illorum dixit: « beatus qui habet ?'$« T(s avTCov' * u,a,Ka(iiog og 5;:^^ cj/ ^ici)V
l^\^^f^
in Sion semen, et familiares in Hierusa- ajTipfjict, £j olx-iiag a/ 'Ifpao-aAMjM-' ISou lu
lem! Ecce rex iustus regnabit, et princi- fiacTiMvg 5i>ctti05 (iaaiXivcjii , x^ ap'X,ovTig
pes cura iudicio praeerunt. Et erit vir ser- ^ >cp'iaicag ap^«(7r £j sVai a.v^d^coTrQ^
mones suos celans , et abscondct se quasi x.pv7rTCov cHir KoyHg at/Toi) , }Cj }t.^v(sincriTai
ab aqua ruente. » Quod autem plerumque cog d^' v§aTOg (pspojasi'»' ot( q 3Ci}ipv[(,fA,i-
arcanus Servatoris sernio fuerit, patet. Sic y@o di'i TTcog t (JcotH^I^ hoyog ^ dnKov
eum nobis beatus quoque psalmisla loquen- ovTtog atJTOV }^ 6 [^-ax.afog •J.aA/^w-
«jK.Tv
meum. Nunc videsis ad exitum iam per- (ioXalg TO ^6iA,a, py a-d^n 3 oi;f ilg zsi^ag
duci quod ille ante nuntiaverat. Plurima cioi (i((Bn}cog to yrafs' avroD SinyopdOi^^ivov
lesum ex universa ludaea circumsteterat yap Trhn^vg swuayyiyi^TO Tnpl
TBXi^i^n y.iv
multitudo , quam alloquebatur parabolis avTOv ^ Toig c^ aTracrng t' la^ttias' "zopotj-
utens:verumtamen iis, utpote indignis my- iXaKn Q at/T0i5 cc zcshc/i.^BoKaig- ctAA' o^cSi-
steria cognoscere regni caelorum, obscu- vois jtt5v ovx. ovcjiv d^'i0ig fJi,a^iiv ra [iv-
rus sermo erat : neque curae illis erat Tnptct T^ T 0t>pttvwv /3tt(7iAs(ttS, d(JVfA.<pavng
fidem erga Christum suscipere : immo et nv 6 K6y(^' KoyH yap n^iav ot;5svo5, ro
haerere , eiusque sacra doctrina imbui vo- fij ^oDv i7rir'ifJi,c»)v rolg e6jA«(Ti TrpoaiBoivttv
lebanl; non sine scelere dicentes: daemo- ctVTCp, v^ T Trap' avroig ^i^wffi fJi,v^ayco-
nium habet et insanit; cur eum auditis? ya>y'iav , 5t;ajs/35vT?« n }tj Kifovrig' * Bai- - loii. x.
Itaque illis non fuit datum mysteria cogno- l^oviov 'i^ii v^ fj!.a'iYirai , tj dx.oviri avrov :
scere regni caelorum; nobis vero potius ot;>c5v «» o>ci'ivoig SiSorai fvcovai ra i^v^n-
qui fidei paratiores fuimus. Namque ipse tna 7* Q,a(j'iKiiag , nu.iv t ovoavuiY
q f/.aKKov
copiam nobis dedit parabolam obscurum- Tolg iroifi.OTipoigiig Tri^iv didcoy.i y) ny.iv
28
S. CYRILi.I ALEXAXDRIM EXPLANAT/0
— 'Pnriov Q 7^ iri, ori UKovii da-iv hausp super, parabolas esse velut imagines haud
a.1 ts^cf.^oXa.l 'moa.y^arLOV ov^' o^arcov visibilium rerum , sed intellectualium po-
vonroov q jW-aAAoF itj 'mvi^i^ctTiKCOv 6 yao lius ac spiritalium. Quod enim corporeis
ISilv oCk iVi^i T0I5 T (JcofA.arOi o^pQaAjtiO/^, oculis speclare non licet, lioc ostendit pa-
tSto Siiicvvaiv vt -©^jt/SoAn Tolg '^ S^voiag rabola mentis obtulibus , sensibilibus et
o^paa», 5ia t iv a\<r^y\<jn n^ oiov d-znrccv quasi tangibilibus rebus egregie infonnans
Trpa.ffx.aroiv Sj^.[^op!poZ(Ja. KaXcog t t von- intellectualium obiectorum subtililatem. Vi-
Tcoy /(T^fOTHTa* iScoju^ toivw OTroiciv niA.lv deamus igitur quodnam nobis meditamen-
oJ^uciictivii T vonffiv, T (jcornp^ 6 Xoyoi. tum paret Servatoris oratio (1).
Interrogabant aulem eum discipuli eius,
quae esset liaec parabola.
Tjs ^ a^a. W^i t^ ©^^/SoAm? (tjco^-os, Quinam sit parabolae scopus, et quo
y^ oaoi TTorl ^^•^iTrii •^ "S>^./3oA>i's ro (Ba- spectet arcanum eius, ab illo qui eam com-
dog, Trap' ctvrov i^a-dco//S^j t mju^ivToq posuit audiamus. Namque id ante nos ne-
ai^TwV nyvoncjav TavTo, tt^o n/ui^ 01 iA.a- sciebant beati discipuli , qui ad Servatorem
>cas<o( ftx-^nTai , (^ 7r^o>Jnsirav tm <jci)rnpi, accedentes rogarunt dicentes: quaenam est
o^^x.aAotvTSs ^ ^iyovrii, ~i ^ etvrn n haec parabola? - Sed videamus quaenam
•^^^pt/SoAn' ; - 'AAA' 'iSccu^j iroia t(? ^v sit causa quamobrem semen in viis diri-
w •z:rpo(pa(T(5 , 5(' nv dp^ura^irai tci o/ t pitur. Dura atque inarata quaelibet fere
oSolg- GKhnocc £j dvn^OTOi Wi waaa, Trcoq viaest, quia omnium pedibus teritur,nul-
o^oi^ Sio. ro to7? dTrdvTcov VTroKiiSit^ Troai ,
lumque iis semen committitur. Ergo qui-
Kj oCSiv avToii iyxi^vvvTai t auipitdrcov cumque mentem obduratam habent, nul-
ovKOvv OGOi (^ vo£v £^8(7( cjKKnpov , ovK lum in eos ingredilur divinum sacrumve
ilaSvirai cv avroii diiov ti v^ ii^ov va^i- monitum, cuius beneficio laeta virtutisger-
TM/*a,5(' ov Bvvarai Kctp-Tro^o^iiv ra iig mina possint oriri. Huiusmodi homines
rt^STMv avxnftara.- ovTOi Tolg aKa^dd^roii impuris spiritibus et ipsi Satanae trita via
TTvivf^acji, }L) avTU) Jjj tw uaTava, -TriTra- sunt , nec umquam sanctorum fructuum
rnftivn yiyotaaiv oZoi, ovq ovk Wi Trori fieri possunt altores, quia slerile habent
x.a^TSJwv dyicov '^iStij '^oc^ovg. <^ii^a.v infecundum cor. Rursus sunt qui
^ et alii
a^ovov »p(^ovTa? t Ka.pSiav 7rd\tv ii<ji Tivig incuriose intra se retinent fidem , tamquam
d<c^i^yd^coi ^yjiVTic, T 7r(9-(v c* lavroic,, simplici suasione nixam. Ili non bene fun-
ft)S CAi d^Tfh.OTnri Xoyciiv ovroi appi^ov '»;^8<7( datam religionera habent: namque in ec-
r ivcri(3itav ^ iiffiovng yap iv c/icKXnaictig clesias ingressi, laetanlur multitudine con-
'oTnydvwvrai ftXv t2) TrAiiOf* t Tujjaynyip- gregatorum, et sacras res libenlcr partici-
ftivctiv , j^ dcjf/ivag Tr^oaiivrai rdg ftvpa- pant; verumtanien haud cum serio iudi-
(1) Hoc fere loco apud latinam Corderii catenam sic. " Cyrillus. Hic enim manifeste praedicat myste-
» rium Unigeniti in carne. Beatos namque dicit eos, qiii isto tenipore inlial)itabant Sion, rationaleni nempe
» quae est ecclesia Dei vivi. Habuimus auteni et nos domestieos secundum spiritum , sanctos sacroruin
" antistites. lustus quoque et irreprehensibilis est omnis iustitiae remuuerator. Imperarunt autem cum
» iudicio sive auctoritate iudiciaria principes illi sancti discipuli ,
quique post illos ecclesiarum rectores
• extiterunt, de quibus sic canit David : constitues eos principes super omneni terram. Erit autem, iuquit,
» rex iustus:homo quidem ac frater noster secundum omnia illa quae in terra iiabuit; in veritate vero,
" Deus. Nam Verbum caro factum est, secundum scripturam. Abscondet autem sernioues suos: plurima
» siquidem Christus in parabolis loeutus est. Etenim abscondetur tamquam absorptus ab aqua curreute,
• iioc est eapi non poterit iusidiis insidiantium : saepenumero enim ludaei insidiati sunt illi, ipse auteni,
» ut evangelista dicit, per mediuni illorum ibat. Et sic aderat, scilicet curam gerens. •
IX LICAM CAP. VIII. 219
Clirislianorum haud procella iactentur, fi- lipZv ^j.^yi^aTvdv nav f^Av [/^rt '/j^iJ^aQAran
dem illi servant; sed persecutione turban- Ta ^j$-iav&)v, a'jd'Qi.aiV oxshot liui TriTiv
te , fugilivam mentem gerunt. Quibus Ilie- Sicofi^n j (jopu^ijactYTOi , (pvfdSa, rvSv iX^-
remias propheta ait: sumile arma et scula. ar Tr^oi otig o 7rpo(pyiT»i 'lioifj,iui * qiviaiy
,
Profecto enim invictam habet manum ser- dva\d(iiTi OTrXa }0j dajrldai- ^aAiya f^iv
tari supra id quod possumus, qui tenla- $-05 Qioir, 05 ov^ idan t\[A.di Tr^paa^nvai
tionem simul eiusque exitum dabit ut su- , (jTTip Svvdfii-da^ rtAAa 'zzoirtan truv tu)
lam vero siquando accidat ut pro Chri- UKriv il yivoiTO Trcog ^ 7^ ilq Xe^rov
sti religione pugnantes patiamur , tunc de- iCaifi-iai v-ziripa^XovvT ag zsa^ilv, TOTi
raum felicissimi usquequaque erimus. Nam TrdvTH tI i^ '?zdvTOoq iaofti^a ^nAcoTor r^
sanctis apostolis Servator aiebat: ne ter- yovv to7s dyioii a^roroAoK 'i(^aa>iiv 6 aco-
reamini ab his qui corpus occidunt, ani- t«V*jl4>) (po^»iG«T« a^o t dizoKTivovTCov to
mam autem non possunt occidere, el re- ao)[/.a,t ') 4^?C"*' p" Svvau.ivu)v d-^OKTu-
liqua. Quod quidem non verbis tantum sed va;, r^ tu s^m?" ov [tovoii 3 Ao^ois TavTa
factis etiam nos docuit. Animam quippe «/*a« cJ^i-aaiSi^iiv , aAAa k^ 'ipyoig' TiQnKi
suam pro nobis posuit, suoque sanguine ydp vtti^ vi[a.ci)vt iavTOv ^v^itv y^Cj alf^aTi
universum mundum adquisivit. Haud ergo to> iSict) KaTiKTriaaTO t vtt' ovpavov ia[ji,sv
nostri arbitrii sumus, sed eius potius qui Toifa^ovv cj^' tavTCov, t •zae^a^jyss j jctaA-
nos emit servavitque, atque ei vitam nos- Aov' kj ^^aci^aavTog, itj avra iiu, iavTcov
tram debemus. Namque ut divus ait Pau- o^iiAo/u^ (^coviv log yd^ cpnaiv 6 -^icmiaiog
lus, propterea mortuus est Christus et re- nat;Ao5, Sid tovto Xpiro? d-MiQavi r^ 'i(^v\-
vixit, ut mortuorum
vivorum sit do- et fffv *, /Va r^ vinpm t^ ^covtcov zv&nva»' Roni. XIV. I*.
minus. Videamus eliam quae sint spinae, 't^co/u^j j rJj Tui dicdv^ai a]g 6 •&?7o? aTro-
quibus divinum suffocalur semen. Quid Trviyirai cojo^oi- ri ?rdAiv cpnaiv acoTVi^
rursus ait Servator? Proiicit quidem ipse ci/inai ^jv iv avrog t avooov^o '3 nai roi t
semen, quod in recipientibus manens ani- t 8i^a[A.ivc>)v cvuTroi^iivai ^vy^ali ^ j^ oiov
ris opprimitur, atque ut ait Hieremias, fit kcov, }^ ita^dd cpnaiv 'lipi[A.iai * (2), yivi-
manipulus efficiendae farinae ineptus. No- rai B^df[.ta jt*« 'ixov lax^^v ? 'soiifffai aAcsO-
vate itaque vobis novaha, ait alius pro- pov vid^aan Toivvv iavrolg vici)[ji.aTa /in-
pheta, et in spinis ne seminetis. Ergo ut p©-> Trpo^pnrng i^na) * ,
)^ f^-^
axriiptin cv
divinum in nobis germinet semen, mun- dx,dvQaig- OVK.OVV iva 6 ^iloi ii[uv e^ac-
danas solHcitudines mentibus nostris pel- ^nari axropoi, ujpoaTtofidAcojcSf -t^ iavrcov
lamus. Sunt autem terra pinguis et fru- Sj^i^voiai iA,i^i[ji,vag Koa[^i>i.di. -E'inS' uvyii
gifera quae centuplum fructum reddit
, ,
Tricav i^ ivrOKog, Trotovira KapTrov iKarov-
egregiae bonaeque animae, quae sermonis Ta-s^Aacrlova, ,>\,vxai KaAai n k^ dya^a]
(2) Immo Oseas. Paria splialmata alibi nos coarguimus. Et quidem mox p. 223, Matthaeus mendose
pro Marcus.
220 S. CVRILLI AI.EXANDRINI EXPLAXATIO
S(S /Sa9o? Bi'^6ju^ua.i rci t ^^oyn mi3f^a.Tct, semina pcnitus concipiunl relinentque, et
y^ KCLTi-xjiiaai , y^ •fpiciiux, '^j^adxr 7ri^\ strenue alunt. De his recle adniodum dici
T TOidVTWV a-v MyoiTO yJj ^aAa diiccticog, polest quod per unum de sanclis prophc-
,
lacli.lll.l.!. TO Sl' iVOi T dyUCV TT^OJ^YITm * U^ripl.iVOV tis a Deo dictum fuit: et beatos vos di-
'iArapa 3ioZ- y^ fA,aK%t.'oZGiv C[A.a.i TiaVTa cent cunctae gentes ,
quia lacli estis vos
To. 'i%VA, SioTi iyivia-de uixilg yri •3-?i«t«- terra desiderabiJis. Cum enimin menlem,
crai' yap ih vovv na^&a.pov r raafisvo^As/v rebus quae turbare solent purgatam , di-
sho-doTccv &iiog yroTi AoyQ^ xaTJrjp^-S-jl ^inus aliquando scrmo incidil, tunc alte
TOTi SiScoGi hi^Qj-v ilg ,5a-9'C5 , ;^ d^d^^vQ^ radicem figit, et spicae instar erumpit, et
3'iy.!/ju ifh7ry\3S. .j y^ TiXidi^opfiTai x,aKwq. benc fructilicat.
U^Kvw oy.slvo '^Yi(rifyi,ov oif^ai ^yio-to- Verunilamen commodum reor , iis qui
fia^iiv i\0[Aivoii iiTriiv ydp toi Mar- quoque edis-
utilia discere discunt, aliud
nitii.xin.2:(. -^alQ-^ * aCro 3 rnTi ro Ki(^dXaiov Yjfji.lv serere. IVam Matthaeus hoc ipsum argu-
i^nyovy.iv^Q^ ^ t ayaQ'i\Y 5^» yriv ckSov- mentuin nobis narrans, bonam ait terram
vai Kap^zzovq c* ^KTi j^iprpaTs- « fji.iv ydp tribus diversis gradibus fructificasse. AHa
(jnaiv, lu!oiy](Jiv iy.arov , w q «^«;covra, w enim, inquit, fecit centesiraum, aha sexa-
Q '^iaxovTa- tt-&ps-< Sri ovv oizcog Zilq 'i^n gesimura, aha denique trigesimumfructum.
Xs<s-05 ilYa.1 Tag /3Aa,Sa5, Jt^ o/ao/&)S Jaa- Videsis itaque quomodo tria dixit Christus
pI-&jM.«? ai/raTs ras ivdox.ifA,Y\<Jiti' to. fA.iV y^ fuisse detrimenta, et simul pari numero
fii T oSov •ZBi^TTOyTa Tfi a7ripfA,dTCi)V ^Ctzo prosperitates. Nam quae secus viam deci-
duTtivchv Sjap^osd^iTaf Ta q cv Tolg u'i^6)- derunt semina, ab avibus direpta fuerunt.
3iGiv ipav-dr.cjavTa povoy, ovx. ilg f*,a-Aodv Quae autem in petrosis locis germinarunt
^npaivirai- Ta 3 t rtJiav^&ais , iva-zsOTrvi- paulo post exaruerunt. Quae denique in
yiTai'yy\ « -S^sAhth ;capzE0t/5 «zDor/^CTfi spinis , ea suffocata fuerunt. Item terra opta-
G?o- Iv Tpiah u)q 'i(pLu ^ipopalg, licaTOv bihs triplici cum diflerentia fructus ut dixi
y^ i^)\K0VTa 'iCj Zid}covTa- a^g yap Trdv- parit, cenlum, sexaginta, triginla. Ut enim
cor. vii. 7. G-o(po5 ^d^ii riaDAos * , 6;caro{ «^t^ 'iSiOv scribit sapientissimus Paulus, unusquisque
'i^il •^dt^dfXOl. ^JOS 5 fA.iV OVTCOg
c'.fi , 6 nostrum proprium habet Dei donum ahus ,
Q
oI^Tft)?- oC ydp iv 'icjce) fA,iTpCf) TrdvTYi tI y^ sic ahus ahter. Non enim parem prorsus
,
TrdvTcog rdg t dyicov iCdox.ifA,ri(Tiii j^e^.^on- mensuram sanctorum hominum bona fa-
fA.ivag iC^icKOfjS^iJ- csAnv ^mAo-^v dvay/,aiov cinora habuisse coraperimus. Verumtamen
To, fAii^ovd Ti y^ vTripKiif^ja t y^^^aua- nos maiora, et quae humilioribus super-
hooTipcov. eminent, aemulari opus est.
VoTn^ [jiO'j y.xt d^sX(^oi [xo'j ;u70e' 2[0";v 01 Tov Xoyov Mater mea et fratres mei hi sunt ijui verbum Dei
Tot7 SiOu av.ouovT-.= ; v.a audinnt et faciunt illud.
'O Jia T^ McovGicog voM.o-&£a/a? iiTrm Qui in mosaica lege dixit: honora pa-
Tifca, T 57-aTepa aa ,, k^ t f/,i\Ti^a cra, /va trem tuum ct matrem luam, ut bene sit
Dcut. V. Iii. £t; (To; yiV/\Tai * , Hja7v q 'fhrd^ag j^ Gjrir tibi ; nobis vero praecepit ut inimicos et-
spi^-&po!}s a^a^rSv, aoa ai;ros coAiyu)^ii 7^ iam araemus num idcm inquam parum
;
£/; T pc-fiTipa Tifjcvig.^ y^ aTrco-dinai -Tiuu ilg erat de honoranda matre sollicitus, et erga
Gffu' dS^i^cpoCg dyd-ztiv^ oCSafACog- ri ovv a^a fratres caritatem abiecerat? Minime gen-
SiSd^ai ^ovXirai; iig v^^og aipa fjciya r tium. Quid ergo docere vult? Exiniie ex-
ilg dvQ^(j07r'<ig dyd-izlw ,, Ofs^io dv l^iKonv tollit caritatem erga homines qui suis vo-
To'ig aCrov •urii-Qi&rci v6y.oig- h^ ras dvco- lucrint legibus obtcmperare; summosque
rdrco Tifjcdg oipiiMiv r.fA,lv (^oCAirai ,cog f^n- honores debere ipse nobis vult quasi ma-
'^dai £j ddiK$o'ig' it ydo finripa -^ dSiA- tribus fratribusque. Si enim matrcm fra-
IN LrCAM CAP. VIII. 221
tresque eius esse dicit , qui audiunt verbum ^povg a.vrov ilvcti (fnffiQsv aKOvQVTdi (^
eius el faciunt illud , quid ni onmibus sit \6fov avTolt^ y^ ttoioZvtck; olvtov ^Tzag oCx
exploratum . eum peculiari et pretiosa pix)- 'a.ixa.(Siv ivct^yii , ax; 6}iK.i>i&i[Aiv!u/ jtj d^io-
sequi dilectionc sua cos qui adseclae ip- AH^T-Toy "^tixoiriTcti T ayaTrtiv roli «^o/^te-
sius erant? Sic enim provocabat omnes, voii aCiTO); OVTCO yap riv duiiacti 'uravTctg
ut accederent , et sermonibus suis obsequi HlCilV i-uyi TO (Bo'jAi(Qztj TOli CtVTOV KCtTCt-
vellent. 'sis'i'wiSztf \zyoiq.
Ipse ascenilit in naTicuIani, et discipuli eius.
Transfrelabat una cum sanctis aposto- ^ii-7r\{ jji,iv 0|M.£ Tolg dyioig aworoAois K.
B.
f.
t.
125. b.
80.
Adorla est autem navim subita ac saeva iyijyi^Tcti Q ''y' t (7^a;f'85 a.oQKt\TOi t; y^
tempeslas, vique ventorum elatae conglo- aTrnvmq )(_ei[A.cov , rSj r t a.vi[/-coY £|W./30Aa7s
erant, quamquam remigandi periti, neque •yi) OV |W,j'^j&)S, )CCt'i TOt 70 dctActtXTiiPyilv il-
tempestatum ignari. Quia igitur periculi SoTii, iOj lckvScOVQ^ OVK OVTii a7ri'ip'J.T0f
magnitudo intolerandum iam faciebat ti- 'o^-' 3 Aotnov T 'Ktv^vv^i TO [/'iyi-dog Trpog
morem, quum alia nulla spes salutis re- ('npoPi^TOV avcsv" CKaK{ 5;^A;av , coc, irioctv
liqua esset, nisi ipse virtutum dominus, id OVK. i'^ovrig T (SutQSjt^ T i\7r'idct, TrAnv oti
est Christus, hunc excitant dicentes: prae- [>^vov (tvrov T T §vva[xit€V Kvpiov 5 JmAov
ceptor, salva nos, perimus: namque ob- Q ori Xeig-ov , Sj^-vti^wat Aifovrig' fh^arct ,
dormisse ilhim ait hic evangelista ;. Marcus Gci)(JOV, ciTTOWVfti^Cf 'KCt^dj^nGCtl ^ a'JTOV
aulem addil ciuod etiam in cervicali iace- ivctyyiKi<;-rg tpMffi* o 3 Ma^>cos * 7r^o<r't- Marc. IV. S.s.
disse videtur, quominus statim incipiente }tj TOVTO K'tCtV 7ri7rpay%CLt BoKil, "iVCt jM.M
procella opem ab eo peterent ut malo iam ; iii^v(; dppctitiva t KKvdcDvog ''fhTznSoc.v rZ)
quisquam pari modo agnoscit tiuae in alie- T a'ia^n(JiV' ov ydp CjU.o;ft)? t/5 opct ra cv
nis corporibus fiunt, et quae in proprio. Toli ttAAo^S/OiS (JU)[ta(ji yivc/jS{ja^ yJ/ ra Ci>
Nam quia celeros omnes beneficiis affectos ictVTo)' iTTii ovv Trdvraq ivipyiTy\&iVTai; ii-
animo erant , oportebatque ipsos cjuoque v7rTto'i Ti YKJav ,'iBH «t^G^ Sid 7* olKiiag
3
beneficium aiiquod experiri , tempestatem aia^niJiOix; dTroKavaat t iveoyio-tcov avy- ,
exercitii causa fieri annuit, terrorque uti- X^P^i T %?«|M.a)Fa yviJ,vaa'iai iviKiv ^ j^ to
222 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
cctvTcov ^ a7rohAv&W{ tt^otipov ^TOTi lao}- rant , postea servati sunt ; ut fatentes pe-
Qcoai T ddviJt.ctTQj TO i/.iyi-doq- ttAyiv aq rent. Verum, prout dixi, ipsum excitant
i(pluj Sj!3^Yi^ci)Gi XiyovTii^, dftiaov , aTroXKii- dicenles: salva nos, perimus. Heic mecum
[/-i^duL- iVTClvSct (U.OI j2iXi7ri jU^ TTI^iCOg OAi- animadverte fidem simul et eiusdem fidei
fo^uH^^-ictv TTli^-sviicJi ftiv "y) OTi (jcoGcti dvvct,- infirmitatem. Credunt eum posse salvare,
rcti, u)5 H oMyOTTi^oi Ajfaffjv otI aTroAAC- et tamen ut modica fide praediti dicunt : pe-
fti^a,' ov yctp riv icpncTOV aTroKiC^cti yroTi ^ rimus. Profecto enim fieri non poterat ut
A. r. lao. muiovTOi avroii t 'zsavToi, KJ)(yovTog- <xAA tunc perirent, cum ille aderat qui omnia
iyiyiPTcti 'ujS^^Hjxct X&t^og^ o TravTcov potest. Evigilat ilaque statim Christus, qui
i^^ci) V T <3^ii(ji ctv , y^ ^ca^&iVwcri ^iv iv^tK; t rerum omnium potestatem habet tempe- ,
iS:-ipi T TTPcty^aTtov oti •9f05 ^' Myid^uo ipsa demonstrat se esse Deum. Dicatur ita-
*
Ps.LXXXVIII. ToivVY TTU^' Yl/A^ TO CV (ii^KOi) '\aKjU^- que a nobis quod est in hbro psalmorum:
av ^fczzro^H? t xgaT«5 -t^ •&aAaw«5, i^ t « tu dominaris potestati maris moturaque ,
0-M5, ;£j '^nita^oitiVYW aftct tu) aKixtpii 9^ mul cum navicula sanctorum discipulorum
dyicov j^ct^&iirm t TriVii' [ti^di^nai 57-^05 to fidem ad firmitatem convertit , ac serenita-
apapo5, ;f} oiorfj "j/aAMVMV at;To7e cmpfai^i- tem ipsis quodammodo efficit , modicae fi-
rai , Ta 7^ oKifoTTi^iai r^XTnKctg y.vu,ctTcf dei fluctus compescens. Atque ita cum un-
y^ fji^ T x^f^^°^ T" t^JaTMV, T ')(iifji,a)vci 7^ darum procella perturbationem animi illo-
•\|,Li;i^»i5 ai^TWV At^si, o^Ti/.^ ;£^ 'ZdctiSivcov rum solvit , obiurgans simul et docens ,
6[,to'v , coc, T cpo/3ov 01;^:^^' t « 'Tra^cta f^\^ lo- causam esse timoris non tentalionum in-
yalirai i-usa.yooyYi , aKKa ro <^ S^voiat; cursum, sed mentis infintiitatem. Aiebat
da-divii- i(pr\ yovv , ttov « ^jV'5 up«v; itaque : ubinam vestra fides? Alius autem
Matth. vni.20. >2 }^v^v iripog f ivayfiKiTav *, iiTrilv av- evangelista ipsum dixisse narrat: cur timi-
r ov SjariiViT ai' ri SiiKo} iTi , oKiyoTTiTOt •
modicae fidei? Namque interdum
di estis,
^OpV^il ^ jVG' OTl Kj T iil ^i^YIKOTa VOVV ^ mentem quoque constantem turbat incum-
'fhaKn^^aq dSox,yiTCOi cpofiQi davtxra' Sta bens subito morlis limor. Idcirco acces-
rovro 'us-poariiaav '^rOTi KiyovTH rco Xe<- serunt aliquando ad Christum dicentes
• Luc. XVII. 5.
5"«' * 'zs^oa^it; Y](Ji,'iv Tri^iv Kii-Trirai t re- adauge nobis fidem. A fidei perfectione
Kiin TTpot; -Trit^iv , 6 T0V5 '^ oKiyoTni^iai ey- desciscit ,
qui diflidentiae culpa abripitur.
xKriftaaiv vTrevYivifftivog' 'coar/i^ y) 6 ;^vaog Sicut enim aurum igne probatur, sic ten-
cii zs-vpt ^oxiy-ai^irai , oiiTCOt; tu -Trtarig cu tationibus fides. Verumtamen mens homi-
Trii^aaftoli;- ttKyw da^ivvit; avBpaira» you?' nis infirma est , egetque prorsus superna
^fiTai Q Trtxvrcog 7^ ctvco^&iv ^apog, fj? ro manu, quo ingruentia mala perferre for-
Svva^&zq Siiviyxilv dvBpiicog rct TrapifjiTri- titer valeat. Idque nos Servator docebat
Tzrovra- ju rovro Yiftat; 6 acoTYi^ iSiSaay.iv cum diceret : « sine me nihil potestis fa-
* iftov ov ^iivaa^i
• i()ii. XV. .-,. ii-urcov "XJiopK; 'zn-oiilv cere. » Fatetur hoc sapienlissimus quoque
oiJJsv OfJioKoyii \ rovro £j ao(pcorarog Paulus scribens: «omnia possum in eo qui
Phiiip. IV. 13. navKoi ,
^iuipcov * Travra lax,^co cv rco cn- me confortat. » Ergo repressa procella ,
I.N LUC\M a\P. VIII. 223
li murmurabant inter
, se dicentes : quis est Xe<rS, T^ QaAaay»? [xirctCAin^iiari; ^ KdTac-
ut ei obediant? Num ergo quia ipsum non 7rapi-^t^vz<(^0Y dAAwAoi? MyovTii' t'h cc^a,
noverant, verba « quis est liic » inter se dtW iTlY , OTl K^ 70/5 dvif^Oig 'fklTUaSit ., i^
loquebanlur? Atqui quid ni hoc prorsus Tw t/Jari, y^ v7rcti(.ovHCtY ctvTci)- a.p' ovY coq
sit incredibile? Sciebant enim et Deum esse OVK ilOOTii CtVTOV, TO Tti CSUT 25"» TTCt^tjyo-
et Dei fdium lesum stupebant tamen hae-, pdOov aAKviXcav^ iiTO., Trcoq ovx, d-ai^Qavov
rentis ei potentiae summatum et gloriam , 7ra,YTiAci)(; to ^i^pi.ct Wiv, Y]^iaat.Y ya^ ovTct
divinitatis : quumque adhuc inter homines QrOK }^ vioY 9«S T I«(J8K , HCtTltTZXnTTOJuS^JOl
ea verba : quis est hic? nempe , quantus Hj T -T^ GsOT«T05 So^CtV KCti TOl KCt^' «jltaS
state pollet ,
quoniam ipsis imperat aquis Ti5 G«T iTtY, aVTl T 'Zaoaoq KjOlOg , Jtj iV 0(7>1
enim liic imperativus nutus dominicale , Tolf vSct.(7i }Cj TCd dYi[^Ci) , l^ VTTCtKOVHGlV av-
est hoc et audientibus ulile miraculum Kti TTPO^Ct^ig, Ttj «X i£^/a)(7J5 olKlTlKn' [^ifa,
obedit scilicet creatura iubenti quodhbet y^ TOVTQ TTPOi bctV[A,Ct K^ OVtiaiV Tolg dK^OO)-
Christo. Quin adeo ipsum increpationis mo- /u&poig' uTzctKovii ^ 11 KTiatg oic av iTriTaT-
dum cum digna Deo auctoritate peractum TIIV ^oilXiTai XpiTOg' d[tiKii ^T'^ i7riTl-
dicit Marcus. Ait enim dixisse mari Do- ftY\(7iCi)g 'ZoTTOV iV (i^Htria, ^iOTr^i-ZSil ^JcS^
M.apKog- * .Ma7-
'
minum : « tace , obmutesce : » quae verba (pnaiv 6 i(^ti yctp iWiiv tvi dct- coil.
comitatum est praeceptum ; mare autem XaciSyi T KVpiOY , aiCOTTCt , 'u7i!^i[tCi)aO' K^ ' Marc. IV. .19.
ut eliam diffugerint. Sed enim ceu ex som- dv'i<rn 6 acoTtip , ;^ ajaAiv oi [taot\Tai Iv ya-
no surrexit Servator, rursusque discipulis Xtwvi' iTTiTag yap avTO^ig, iiTriv * iipmt\ I.uc. XXIV. 3(i.
tranquillitas adfuit. Etenim iis apparens di- vftiv iTipcog Q , iv ax^^fjtari uaAaojng TOvBi
xit: pax vobis. Alio etiam modo, maris fi- T Kad' t\uag voa^tiYH Kbafta , aKa^og n cy.-
guram habet hic apud nos visibilis mun- K\t\aia YOt^StiaiTai, TrXcoTtifag 'ix^^^ct Gsir
dus, navis ecclesia intefligetur sanctos ha- , i\yiaa[t'iviig, o'i K) 5ia t KaTaSi^aiBztj t
bens remiges, qui propterea quod fidem ?r<riv , avvovTa Sict TravTog 'ixaai t Xo^i^ov
receperunt , praesentem semper habent dXXh. iu Siivog 'ia^' OTi X^'l^'^^ KaTapci^-
Christum. At enim gravis inlcrdum com- yvvTai, Kj [tvpia <^ttTaaicov t aytn aKa-
movetur procella , ac plurimi calamitatum ®«5 K-xTi^aviTATa,i KVftaTa,, ava.§('S^«TOi
224 S. CVRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
j uxmip 'Via.i^XaQifJi 7n\^a.a^C)\^ yJj [^riY -/^ sanctam navim circumstant fluctus, innu-
TTYivf^ctTcov TTOvyipuv rtj^i2TH5 iy>ca.Ta(J>cn- merae acsluanl tentationes, el impurorum
•^ctcfa., Trpog auTO Karatpi^cir &avaTii To spirituum saevitia incumbcns acl usque ,
Siif/,a.- Xj (Tvvi^i f^iv Toli iavTOv yvu)p'i[u.oii mortis lcrrorem compcllit. Attamen fami-
X^(ro5* ^ia Q to 7roAAaxi5 itpilYai 'tza-diiy liaribus suis adest Christus ; et dum saepe
o»;coKCip(;ctt)5, ('f^opcif^iia^at ixrcog 5oxs7 t illos prudenle consilio pati sinit, imitari vi-
vv^al^ovTa,- OTa.v Toivvv v7ripi^iT^Q~> «Ah- dctur dormitantem. Quum itaque vere sum-
•&W5, jc^ ovKiTi Tolg 'urXmripot (popnTog 6 ma fuerit remigibusquc intoleranda pro-
ao^y|3o? ri , £; Trpog ax.pov ji^h t Ka,y,ov tcl cclla, et quum in exlremum plane discri-
7rpo^a.Ta, (i j
/SAe^vM , tote rapocMx.fi ^oa.v men (Chrisli) ovcs venerint; tunc nos opor-
y.cvovov^i AiyovTag , i^iyip-dtiTi , ha, t[ tcL clamare sic fere dicentes: expergiscere,
VTTvoig Kv^ii; dy„iAr]Ti yap Sj3^va,^ri(jiTa,i quare obdormis, Domine? Sine mora enim
yjj TraVTci fji,iv ^iczsoScov woi«(j/ «po/Soy i^soi- exsurgel , omnemque depellet timorem ;
K.
B.
r.
f.
127.
80. b
n§00'W^|U.i(T6« ff^TM^ T>I rsp^/SffMVWV, Navim appulit Servator cum sanctis di-
C. f. 124.
OjttS To7s ayioig fAa,^y\Ta.lf iha, Tig v^^riVTn- scipulis ad regionem Gergesenorum. Mox
(Tiv flVM^, og riv cii$f^'tTtifJca ttoAAZv ^ dyca- qui multorum spirituum
ibi occurrit vir,
QapTCOV 7rvivf/,aTC0v , i^co Hj vov K^ <pffyos impurorum domicilium erat, mente quo-
VTsa^X^v, y^ ovSh dTnoiKcog t Ti^dvicoTCt^y que et intellectu captus , nihil a mortuis
hSii k} c* y^ Kity/ivcov fx.cc\\ov 2 rd^^cc Tra et sub terra conditis differens; immo et
iu cv To'ig iTi x^iipoai' yv^iYog 5^6 tcc r tsG- enim mor-
peiore conditione utcns; nudus
vicoTcov f/,vyif/.,a,Ta ^s^^poiTcov, 7^ r Saif/,o- tuorum monumenta circumiens daemo- ,
viioy dTrav^^camag d^roSz-i^ig riv i(p'in(7i ytH? numcrudelitatis speclaculum erat. Nam ali-
Tivag olKOYOciiiccog t oAwf ^iog vtt' avrolg quos sub horum potestalem decidere sinit
yiviiSt^., ov-)(^' 'iva 7rd^co(Ji jttaAAov, «AA' <V' universalis Deus, non tam ut hi patiantur
yif/^iig 3i' avToov [i,tx^co/ij&/j OTTolo'! Tivig lialv quam ut nos discamus quo ingenio sint
CKiivoi TTi^i tifA.ccg, ovTco Ti 'o^^iTcofXi-d dacmones adversus nos, atque ita nolimus
TO vTzoKiiSnt/ QiKm avTolg- Ivos •}/Ot}v 7ri- iis subcsse: namque uno patiente,erudiun-
TTOvGoTOS 5 oJxoSojtASvTai 5roAAO]. - 'O Up- tur multi. - Gergesenus, seu laiens in ipso
yi(ytivog,riyiiV r\ cv a,VTU Xav^<!cvii(Jar Sai- daemonum grex , ante Christum procidit
ju.ovi&jj' dyiKn , ^rpoa^im-iZTi tui Xp(5"«,/'j atque ita exclamabat: quid mihi et tibi,
TovTa i^oa- t'i Ipco] Kai o^oi, 'ln(Jov vii r lesu fili Dci? etc. Heic mecum animadver-
&jot;; K. r. A. K.a( jm.oi cvTovQa /3A«-s<r?, te, multae audaciae ac vesaniae mixtum ti-
•&fla(7^ ^toAAm jcj a^ovoia avfJC7ri7r\iyfic'ivLo morem. Quippe indicium diabolicae vesa-
^.-lAiav ^iiyfA-a fi-h •j.a^ dizovo^iag Sja^ohi- niae est, quod dicere audet: quid mihi et
Krig, TO ToAfiHaai Ast^jiv t'i ifjco) >^ aoi vli libi est, fili Dei? Timoris autem, quod ob-
T •&£o5 ; SstA'iag 3 , to Sii&t^ ha fA.ii (Baaa- secrat ne torqueatur. Atqui si omnino scis
YiaQ^' dWa •)ti !i olSag oAcog avTov viiiv hunc esse altissimi Dei iilium , confiteris
ovTa T t;'\j,iV« 6?ou , 0|M.oAorfi5 oti Geo? 'Sgiv Deum esse caeli ac terrae et omniuni quac
ovpavov Ti £) yiig tCj r iv avTo'ig- iiTa Trug \n his sunt. Cur ergo quae tua non sunt.
s;um homines sceptro suo suppositos bar- iTf] Jiig €ct<7lXici)V y-i^i TTCtVTOi dvilvO.l ^Ct^-
baris in perpetuum permittit. Verba tibi (SaOOli GW V-mO aKiiurTPCt X.HlA.iVOVi; TCti
congrua fiire. Sunt autem hacc : rogo te (jctVTCp TrpiTnovdctq ipivyn (^ciivac,- avTcti di
bilem dignilatem eius qui supra omnes est — Ka( tt^&p^ ^Y\ ftoi TiaKiV t d7rct^d(iXrT0v
id est Christi inviclam potenliam. Sata- Bc^civ T 7ruvTa)v tVs^cwva, (pyty^i Br\ X^(5"S t
Ignis loco flammaeque diabolo sunt Christi iQiAriC^CLi [A,6vOV THTO TTCt.^lh a.VT0V7rV0 av-
verba. Vere itaque dixit psalmista: « mon- Tco •£) (pAofs? ilal Tci X^(5"« pnu^ctTcf aAnSjs
tes extabuerunt a facie Dei. » Nam mon- Hv OTi xct^a ^r\aiv o y.aKa.Piog xj.aAjtAwSo^ *,
tibus comparat excelsas superbasque po- ra opY] iTaicractv dTto ^rPoacnTni t 9?5' o^iai
tenlias , improbas illas videlicet. Verum yctp Tui t^-xj-nAa^ jt^ V7re^rt(^a.VHg 7Tct^itx.a^<{
hae , tamqnam igni admotae , Servatoris SvvaftHi 7rovnPai BnAovoTr 'ooXriv wc, Trvp)
nostri virtuti atque potentiae , cerae instar TTPoa^aKolJaai rjj t aco-ripoi n/y^/T hvvay,{
Sciscitatus est lesus iussitque edicere Epct)Ta Xpi5"0?7 »ai ^poaTiTa^^iv tl-
nomen suum. Num quia ignoraret inter- 'us-ilv t'i to ovofA,a avTUi' ocp' ovv ovk il-
id cognoscere? Quid ni vero prorsus sit Tii [^aSiiv ; Kai roi iz-ais ovk davviTOv
fatuum quicquam huiusmodi dicere vel co- ziyavTiKcoq to cppacai ti TOiovTOV « voilv;
gitare? Cuncta enim scit utpote Deus, et uTavTa yap oJcfliv loq •S-cos, >tai Kap^iav
cor scrutatur ac renes. Prudente consiho i^iTa^<l Kat vi(^povi' vipjTO Oi>covOjM.i;cw5,
inlerrogavit, ut cognoscamus magnam dae- 'iva [taQcofMp OTi ttoAAm ^aiu.ov'icov 7rhr\-
nionum multitudinem unam hominis ani- Qv(; fA,iav dv-3pco7rov --^v^riv KaTivii[A.aTO-
mam possedisse. Nam quia Dominus no- «V«3m yap Kvpit^ v\d{ to 5rA!i-&05 t^
verat niagnum esse daemonum ilhc habi- iVOiKOVVTCOV dai[A.OVCOV .j ol Si O^WVTig ^ iVa
tantium numerum spectatores autem unum ; [J,iv av5^a '£/2a?wov , jttiac 3 -7^^0(1,1^0 [A.ivm
tibi nomen ; ne si forte ipsemet dixisset ^«SJi, ftAA' avTol ofJLoKoyiiCCoaiv oti ttoA-
Nam quia ahi iam in abyssum praemis- 'Cli yi> iTipcov YiSr\ 7rpoa7ri<pa\tA.ivcov B f. 82. U.
Rogabant eum ut permitterent sibi in illos Jla^sy.aXouv au-oy iva STriT^s^yj ajToT,-
(
porcos) ingredi. cU hsivo-j; slcrsXSih.
sibi parem porcorum gregem. Annuit vero [A,aTCov dyiAn t 'iar\v t« Kj 0[A,oiav iavrii) t
dispensalivo consiHo Christus, quamquam •)(_o'i^cov dy'iKr\v KaTiY<£iai 3 Xsis-os oikovo-
quid ab ipsis evenlurum foret non igno- [A,iKu>g, Kat rOi to Trap' ai^rwv lao/jd^jov hk
rabat. Rei copiam ipsis concessit, ut hoc riUonKco(,- ^'idcoKi ^ T c^aaiav avroli^iva
(1) Addit vel praeponit D. Tliomas in catena. " Cyrillus. Hinc autem palam est, quod aemutae ca-
• tervae a maiestatis diviuae ineffabili potentia Salv atoris detrudebantur ad inferna. »
2-26 S. CYRILM ALKXANDRIM EXPLANATIO
'^ ^ ttAA&iv, «^V;«/(X5 cliamcum celeris nobis fieret utilitalis ai-
jTPO^ctGiq i^ aO^cbXuaq iK-s^tq' alroZ<Ji ycip gumenlum et tulelae spes. Pelunt in por-
y^oipwv T cl^knrlctv, w5 isy- spf^OKTJs SyiAovzTi- cos potestalem, nempc
non habebant. quia
ol Q T Ol/TCO /AiKpcov ly cUTlAe<rcl.TCt:V oCic lam vero qui adco parvae Ailisquc rci do-
V^o^Tci s£«(7(av, TTCcq ctv aJj;c;i(7fiav tivcl t minio non policbantur, quomodo cuiquam
i(j(pocifi(JiJ.ivcvV wa.^a Xp.rS, ;t^ t^ 5iS avTov noccbunl (iiii Cin'isli sigillum reccpcril, in
iATriSog (ivyi^Tytf/AvcoY 5 )tj p«v ;i; toCto 77-1:05 eoque spem suam collocaverit? Illud in-
Tot/TOJ; '?f?5~i fjca^elv; coq aTro ye r (7Uf/,^c- super praeter cetera discerelicel, nempe
SyiKQTOi Tri T ;)^0;*&)c afsAil , cti j/Tii' oj dAi- ex iis quae porcorum gregi acciderunt
ryjptoi Sa'i[.ioyei /.ay.ol^r^ t vtt' avToli ^- scelestos dacmones esse noxios, et suis sub-
oiJLivcov «Vi/SaAor TOVTO j5 c/a^ci^mv av y^ ditis mala moliri. Res patet e\idcnlissime
y.aKa aati'^<, to •.(.aTay.pytp.vtaai 0:^r yjji- ex porcorum praecipitio et in a(juis sutfo-
png , ivaTTOTrVi^^ai t= to;5 l/JciO';' ;^ 5ja T^^tTO catione. Propterea pelentibus illis indulsil
/.aTiv/jaev alrolJijiv aCrolg XpiToq., 'iva Christus , ut ex rei evenlu nos discamus
c/K T (JU[ji.CiC'<f'<-OToi [A.(i,^ccy^j ytiJ.ili , OTroioi cuiusmodi sint daemones, crudeles scilicet
TCOV, OTl 01 Oy^KOi (7UX.iyji(Ji (Ti ;<j aTToQKl- respondentibus, en turbae te comprimunl
(Baaiv ^ iJ.iyi<roY «c <7ri[A,elov r itj <japx,a et affligunt ; quod maximum erat indicium
avTov dKnQii f^^-A.eiSnt^., yJ^ 'ssivra TV(^oy eum veram gerere carnem, et omni faslu
Svvapiiv c.^sK'3ovaav cItt' i[/.ov , "scpo; tLoj etenim ego novi virtutem de me exiisse.
v-cs6votav T d-jcacvTCov Trayyrepov ('fMO-jcpi- Quod quidem pro rudilate audientium ita
vofjBp(^' ao ovv (ptKooo'^coq r.v.^AC<i ov-/. locutus est. Xum ergo ob gloriae cupidi-
dtpiiKi Ka-diiv t- .&ioz}pi'u!Ovg cvepyeiai t latcm noluit Dominus lalere divinae suae
ivSH^iV , v\ TOi ro avf/.fiaivov i-rri rZ, fvvaico efricaciaedemonstrationem?lMinime hoc di-
Aof ^KiTrei yap ei<; ovnaiv TraYrayov ^^ nempe ubique propositam fuisse ei utili-
•A.aKH[AvtjOv eii t Sia 7r'i<rcC0i ya^iv ovkovv tatem illorum qui per fidem ad gratiam
MoKKovq uev ytcfiiicyiaiv dyvon-div to an- vocali erant. Mullis reapse nocumento fuis-
[ji,elGV yiyovo<i de yvcopif.(,ov , co^piKnaiy ov sel miraculi eius ignoratio quod contra
;
[iirpicoi , >u TTpo ye <Yp aKKcov t aoyovra palam faclum non parum profuit, atque
rri auvaycoyng^ da^paKianpavyap iTt^ei in primis principi synagogae. Id enim spem
poTCog iS.Sa Qappeiv, oti k^ t t ^avdra duciam contulit , fore ut eius filiolam de
fBpiycov <^^ap7zdaii Jpi^og ro -QvyaTptov mortis laqueis expediret. - Non enim li-
(I) Apiid D. Thoniam persiit " f.vTillus. Erat enini necessarium osteu(iere, Clium Dei providentiam
rerum iiabere non minus (luam pater, ut aequalitatis decor iu utro^iue appareat. »
I.V LICAM CAl'. VIII. 22T
cebat immiindis vel rem sanctam langere, aJ-roiJ. - OC "yk? i^yiv -oli (^y\ Ka.QciPolg ^ a. i. lao
Persua.sum erg;o fuit nobis, Deum verum chSoog Upou- -TmrKi^pooopr.^i^ct to.'v^v w?
esse Eirananuhelem , tum insperaSo pro- S-os dKnQivoc, 't^v 6 EjWjtAavaiiA, y^ aTro
digii eflectu, tum etiam eius verbis Deo yi t o^^^o^m? bjinpyniMVH ^ y^ l| av it^n
dignis. Ego enim, inquit, novi virtulem de \}i07ZQi7Tcui- iyco yap ;Cj 'iyvcov , (pnCTj, SLva,-
jne exiisse. Esl autem supra nostram con- jttiv l^sAnA-j-St^Tav d-a' i^oZ- «Vi
q jWs^wv
ditionem, et fortasse angelorum etiam vim iTrianva. t ;6tt-9- KjM.a5, « ray^a, izh itj dy-
e.\cedit, ut virlutem aliquis de se possit ^sA;;cmv, to dvva,^mi Svva[/„:y d^.-i^if/.^^a.l
emittere, lamquam e.\ propria natura, id nva., r^ cog aTro yi -^ /5ia? ^tafwe, toi^t-
est se ipso. Id autem uni congruit supre- i^tv aip ia.urcov Tr^iTrii
q jm.cv« to ^Si^F'^
mae naturae atque altissimae: neque ulla t« TsavTm iTiiKHva. ySj dvcoTaTO) (^uaif oC-
creatura medicam vim in se gerit , aut Siv yap t ci/ to1<, x,TicF>j.a(7i(^ipsiTiya 6vva-
aliam quamlibet propriain, sed a Deo lan- uiv iaTpiH.nv, h ^-oDv iTip^zv tivcl Ijljav,,
tum concessam. rtAAa -dioaSoTOv.
Et reversus est spiritus eius, et surrcNit Ksi sizsa-r^i^i vo 7rv.=0f.a aOT/i;. y.u! avia-Tr, ,-. .i5.
contiliuo. ^agayg-,5/y.a.
Talis utique est miraculi historia. Sed ElAnv i cxAAa TOiavrn y.iv n t Qav- h. r. iu.
enim fortasse oportet aliquanto subtilias uaT@-j Wooia.- -^ q 'iaoog >u layjoTipov
et sublimius hanc ipsam considerare. Ila- avTVW &sa)OH(;ai ti^ t^\j,«AoT£poy o\ [a,iv ovy
que simpliciores quidem Dei magnalia mi- a^Aours^C/i &av[.(.a^iTcoGa.v tu [t-iyaXiHa
rentur secundumpraedicta;quaeetiamma- ~o'J 3ioi KaTci Tavra- oi>ioSofA,il yap ;^
qui transcendere possumus ad contemplan- Q>a!\vnv iin to ^AiTrsiv oti nai TavTa tv-
dum, quod haec in figura illis continge- unKcbg Gvvi^aiviv cV.sivoic, i-^e^ap) S- di'
bant , et nostri gratia scripta fuerunt , Deum «jttas * ., cv^aju^oi tu) Osw , ahnaca/j^j Ko- • i. o.r.
invocantes petamus ut nobis sermo suppe- yov iA-&ih r (Ta^nvii^ovTa y^ TovTa- Trcog
tat qui et hanc partem illustrare queat o Ittaovg ct^o? d^y^iavvaycoya -d-uyaTipa
et tamen quamvis recta ad illam pergeret, v^, tt^cotyi avTYi ^ipaTzsviTar rA-^i ^a^
nihilominus prior haec sanala fuerit. Venit o vloi t •&scS -sn^oyiynfA.iYLog ilg ¥ 'iHSaicov
cnim Dei filius principaliter ad ludaeorum awaycoyyiv ^ y^ ivpiv avrnY voaoZaav x,ai
sus quidem illuc abibat, ipsa autem vesti- CiiT d^iiipyiT ai , avTVi q ;4av t KpacmiSa
menti eius fimbriam vult altingere. Porro t iy.ariov a^^a^a.i .S-;Afi- 6 q A8;ca;, o
(1} Totum Iioc fragmentum milii occurrit tantummodo in codice H. f. 30. sub utroque nomine Cyrilii
atque Origenis, qui raos interdum catenarum est.Et quidem e.x codice veneto iam dederat auctor appen-
dicis Galland. Bibl. T. XIV. p. 9-5. Corderius quoque in sua lat. cat. Iiabet sub Cyrilli et Geometrae no-
ininibus.
228 S. CYRILLI .\LEXANDRIM EXPLANATIO
ji*»T iiTri Mar^-a/o;, -urpcGi-driKiv oti Sca- Lucas, quod non dixerat Matlhaeus, ad-
Six.aeTYii riv m t apyjGvvdLycoyn ^uyaTfip- didit duodennem fuisse archisynagogi tl-
Ka.t M ctli^op(.oovaa, ScoSiy.cc iTTi ir^iv ai- liam. Et haemoifhoissa pariter iam a duo-
f/.oppoovc!cf Qvy.ovv a.fia TVi^fl/Aaii ocuvnc,., decim arinis fluxum patiebatur. Ergo inde
avTn alfAOploii- ci> aTra^uci yd^ '^v 6^i'i- a tempore quo illa nata , haec sanguine
yH offov ^i^cvcv ^ri r cvvaycoyn , r^ 6 av- fluebat. Namque illa nihil passa est, quam-
T0$ opliiT^ T ^ova T tsAbs 0K£/V'W5, Kj -p diu synagoga vixit, idemque lerminus tem-
riPX*'^ 7^ (TMTMp/as Tat/TM5S5"'" ^wJs^ta It Wf poris interitus illius, et inilii salutis istius.
'^85 ctVTn 'Zirii^evcr aaa ^epa-sfiviTai., ifTii bi anno haec propter fidem suam sanatur,
ovK 'icy^^vaiv v-zi' ovSivoc, /^ laZoov &epa- quae a nullo medico impetrare salulem
n-djQiivai- noXXoi yap la^oi gSu" dno t potuerat. Nam muUi medici ethnicos a se
{QvZv v-iAria)^ovTu ^ipa-os-evactf iav 'iSrig sanatum iri promiserant. Si quidem phi-
Qsir' (pt\oao(^ovvTai e^^xayyeWoi^ivai Ja«- losophos observaveris veritalem profiten-
Setav, ta^^ol ilai, ^epa-Trevacti Trei^co/j^ot' tes, hi medici sunt, qui sanare nituntur.
aAA' avTVi Sa-ssavviaaaa tci Trap' eavTng Sed enim ipsa omni re sua consumpta , a
TrdvTa, ovK 'ia^^vaev i/ot' oCSivoi t la^Zcev nemine medicorum sanari potuit ; donec
^ipa-Trev^nvaf n-]^ctTO Si t Kpaa-csiSn t Ie.su fimbriam cum fide tangens valetudi-
'Inaov Sia -sirlg-ecog., t^ id-3n- eav 'iSco/J^j nem recuperavit. Si consideremus nostram
'duj us-Wiv n/t^ T J15 XpfffTOv 'Inaovv .,
i^ in Christum lesum fidem , et reputemus
vonacOjvSp Tii^AiKOi i<^iv 6 vio<; t -^1011, zj qualis quanlusque sit fihus Dei , et quid-
Tivoc, M'\j,afAS-9'a auToD, o-^oyA^a oti Trpoi nam eius teligerimus , videbimus quod prae
GvyKpiaiV ^ C4I avTU) Kpaa-zziScov , Kpa- totquae sunt in eo fimbriis unam fim- ,
aTTiSn >i-4,a,M.2-&a* dAA' 0|M.&)5 t6 Kpdazse- briam contigimus: et tamen vel uua haec
Sov QepaTrevei ny.di, n^ Troiei aKOveiv aTrQ fimbria nos sanat, facitque ut a lesu au-
T '\naov- -dvyaTep^ n anaTii aa aeaco-Ki diamus: fiHa, fides lua salvam te fecit. Et
ae- iCj lav depa-Tr/jQcojt^ , r^ n -dvyaTnp postquam nos sanali fuerimus, fiha quoque
aYag-naeTat t ap^^^^tavvayjoyov OTav ydp archisynagogi resurget. Quando enim ple-
TO a\npcou.a t e-dvcov JidsAiJ»), TOTe -ajas nitudo gentium intraverit, tunc et univer-
*
'lapanK aco-dnaeTai. sus Israhel salvabitur.
Kli*. 0'.
Cap. IX.
EStijy.vj aOTOt; St/va/xiv xai i^ovffiav Ini ffavra
Dedit illis Tirtuteni et potestatein super oiunia
Ta SaijjLovia- . xat voijOU^ ^spaTrEOsiv. ilaemonia, et nt languorcs curarent.
A. f. i:«. 'AXn^k el-n-ilv , otI ttovcov dya^&cov Vere dicilur, bonorum laborum fru-
B. f. 88.
C. r. 125. b Ka^TTOi evKXerii' G^tr yd^ roi t ^raFarvoy y^ ctus gloriosus. Namque eos, qui sanctam
D. f. V,. b.
a'iav avToli t KaTO^Qcoi^ivcov dytOTr^iTrcoi; operum, prout Deo dignum est, retribu-
p^a^i^jTai T dvTiKTiaiv , Xj So^ng aCc^ t^ tionem largitur, gloriaeque suae participes
tS'iag xa-3-i5"«<Ti KOivcovovg- 3s;^a t uipdy- facit. Accipe rei huius perspicuam eviden-
jttaTOS dmoSn^iv aa(pn ts ju cvapyn , c^ temque demonstrationem sanctos aposlo- ,
i^efjLUivHg , vifiovTog avTolg ^ t aAAMv t^ largiente praeter alia dona Christo. Dedit
Tcuro XpiTov- 3'iS(a:'.e ydo ccCTolg, (^nai enim illis, inquit evangelista, virtutem ac
IN LUCAM CAP. IX. 229
polestatem super omnia daemonia, et ut Svvat.[A.iv r^ {U^amctv Itt] TskvTO. -ra Bcttuo-
languores curareut. El rursus animadver- vist^ y^ YQaai Bs^a.7ziveiv aAA' opct TraAiv t
te, humanaluni Dei Verbum , humanilatis c^cc.vQpct)7r^(7a,VTX r 6f5 Aofov , to t^' avGpa-
mensuram excedere, et dcitalis dignilate 77-orMT@o UTre^rcixovTO!. jias^ov, k^ Tol'g t'
fulgere. Superat enini humanae naturae fi- BioTHTCg d^icd^ctai S^.^^^woVTcf i7r'ix.M'a,
nes ut aliquis, ijuibus vuM ad^ersus im- , ")& T 7^ (ly^d^COTrOTtlTOi ^i^OOV ^ TQ SiSovctt
puros spiritus dct potestatem. Morbis item K^ 7rviv[.(,ctTcev liActQafiTcav oif av ^ovK-fiTcti
Jiberandi implicitos , solius Dei potentia T i^aaatv y^ f^vw y^ tq ^vvct^ Yoa-A^aTOdv
est. Nam supremae naturae excelsitas et iAdj^i^iv GffU' c*nAn[^ftiVHg^ y^ [/.ova 6«S- n
maiestas nemini existenti naturaliter inest, 50 7* dvcoTaTCt) (fvGicog VTriooy^ri ti r^ 36pct
nisi ipsi uni. Digna itaque admiratione est OvSlVt T OVTUV iVi^l (pvaiKcili, TT\V\V OTI CtC-
quae sanctis apostolis gratia data fuit. Ex- TCi) Ti J^ y.QVCtf d^lCl TOlVVY QctV[A,ctTOf « Tolg
cedit autem laudem quamlibet atque ad- dyioii d^zoo^cAoig 6r.vi[ji,y\^i1act ^agj?- sVe-
miralionem, dantis liberalitas; suam quip- ><.iivct
Q TTctYTOi iTraiva tCj Qav[t:Jt.Tog , « t vi-
po ipsis, ut dixi, gloriam largitur. Homo [^ovTOg d(p-dov'icf T ictvTOV yup cfjTolg ,cog
potestatem adversus malos spiritus acci- i(p!iti, •)(^ctp\^iTcti ^o^ctv av^^ca7ro(; i^Hdictv
pit. elatamque adeo superbiam, diaboli in- y^ Trvi^ftdTicv Si)(_iTai Trovi^^wv^ }^ r 'htcoc,
quam, proslernit. Quamquam liic aliquan- VTri^OTTTOV OC^PVV , T T SjetC6?^ii (p«[tl , >CctTCt-
ravit, et spe sua falsus est superbus ille T^ rtAn-Ss/as, K^ Siyi[J.dpTt\-A.i 7^ iKTriSog^ 6
et audax, et qui omnium debilitate gau- coCa^og y2j (i^auvg, y^ 7^ d-sodvTCaY daQiviiag
debat. Opposuit enim illi sacrae praedi- y.aTaKaV)(Ci)ijb~ijog- dvTiTa^i -^Z) avra) c^ t
calionis ministros , virtutum Dominus. At- npcDY >ctj pvf[tdTCt)Y li^a^yovg, 6 r Svvd[iic»v
que hoc scilicet per unum de sanctis pro- nvpiog- yjj THTO y.v dpa ro Si' ivog t dyicav
phetis praedictum fuerat, de Satana vide- TT^Qi^nrm 7reo>iiKiiPvy[/.iYOY ^TTipi ti t aa-
licet et de sanctis doctoribus, quod subito rava. jCj t dyicov [tv<^afci)yav * , «5 i^ai([>ytig • Hibiic. 11.
exsurgent qui illum mordeant, et evigila- dva^tiaovTai of Sd>ivovTai avrov , jt^ c/Kvn-
bunt adversarii tui, fiesque illis in prae- ^aaiY 01 iTriQnKoi ffb, yCj 'ia^ ilg S^^^rayriv
dam. Paene enim Satanam consumpserunt, avroig- ^t^
[.covov -y) ovyj KaridtidoKaai r aa-
gloriationi eius adversantes, vasa diripien- ravdv , iyhjBovKiuovrig avrov rii oo^ti^ju
tes, et ad Christum per fidem in ipsura Sj!cf.o7ra(^oYTig avrov rct aKivty, h^ TrooaKO-
transferentes. [ti^ovng Xpi^ci) 5ia Tri^icog 7^ eig avroY.
Deinde undenam ad homines splendida Eira aJO'3-jy elg dv-dpa-zsiig n Ka[t7rpd.
haec et famosa gralia delata fuerit, si pla- yCj Sj!sCj36»TOg Ol>TCi> KCtTiviwiKTai ^(dptg, TTO-
cet, inquiramus. Coronavit itaque tali ho- Kv7rpaf[tovu)/j8{j il SoKil- ovKOvv i^i(pdvci)ai
nore hominis naturam unigenitum Dei Ver- Tvi TOia^s Ti[J.yi T rtt'-Spa)7r8 !fvaiY 6 [tovo-
bum postquam homo factum est et quin
, ; '^^vtig T Qiov Koyog, "^ojvS^jog dv'&pci)7rog,
de suprema sua dignitate quicquam amit- i^ 7^ iSiag VTtipoyyig Kar' ci>5ba rpoixrov
teret, Deo congrua operabatur; Satanam OKQifBtiKccg , ct,tipytiKe rd &i07rpi7rii , avvi-
potentissimo efiato contri^it, malos spiri- "^i-^i T axravdv cti[A,ari ru) sjavaBiVi^dTco ,
tus increpuit. Sic via debellandis in terra i7riTi[tnai 7rviv[taai 7rovtipo'ig' avTti yiyo-
malis spiiitibus munila fuit. - Cur vero, Yiv oBlg T SvvaS^ Trovtipolg 'fhTrKnTreuf
dicel aliquis, tales tantosque frustra osten- iZYiv^taai, crjir' eVi 7^ ytig. — Ti g dpd ys a. t. 1.12. b.
230 S. CYKILI-I ALEXAXDRINI F.XPLANATIO
ilicii TOiovTHi; aTri^riYi Gsir aTz-o^oXy.g, iC, dit ChrisUis aposlolos, et sine ulla necessi-
iTr' ovSivi 'r^p dva.y>ict,icov (yH.7rpi7r'.<^aTiiq; tate illuslrissimos? Quid lu, inquam ego,
Kai roi 'ssux; rovro W)v aA/i-S-s? ; ?5</ yap adversus verilatem ais? Necesse prorsus
t^<i T Upm Ktipoyuarcvv ^Kovdc, 'o7nd\i' eral ut delecli sacrae praedicalionis mini-
^nfy.iviii; x.aT0^9oSv5t/facSt,Ta ^yapaSo^a., stri patrandi prodigia copiam haberent, et
Kj Si' cLvrm "TBiTivi^S^ T cy>criMcrfJi.arct)v ori ipsis faclis fidem facerent se Dei esse mini-
ri eidi &S0V Sianovoi., r^ f^ifjir cti. t^ vtat' stros et orbis terrarum medialores, mor-
ovpavuv .,
scctAbivrig aTrcbvrai ilq Sj3^A\ctyr)v lales cunctos ad reconcihationem vocantes
Ki ilq T cv 7r[^{ Siicaicoaiv rolf fciv yap atque ad eam quae fide fil iustificationem.
vavi^^ig-ipoK; ^ a7rc-;^A Hj KoylQ^ 's(7-&' ore Et sapientioribus quidem vel solus inter-
5rpo5 T '^ aKv\%i\a.c, i^zslyvcociv rolg yi [^riv dum satis erat sermo ad veritalis cognilio-
oi/x' iro'iy.cai \yjicsiv i\<, t:^^Zo'/(jf\v m av nem: verum iis qui minime parati eranl ad
r:c, Kiyoi. ^ S-1 5m daufAarcav k} ripctrap. aHenae doctrinae receplionem, opus orat
yictg- KaXouvrcti yap ovrco [toMi vr^og t miracuhs portenlisque. Vix enim ila ad vc-
dXti-^eiav. ritatem invitantur.
Ait ad illos: niliil tuleriti.s in via.
OvTCi) St} G^ aymi a7ros"oA«i Kctrct- Sic honorabihter instructos sanctos apo-
jcoffjU.iKja; , iti'»! •^porsTa^sv i-ut ro ^Hvcti stolos, pergere iussit ad ubique nuncian-
KaKiiv To7? aTravrWX^ocyi y*ii ro avrov ftv- dum mysterium suum. Propterea expeditis-
s-*j^(OV ravTTn roi li^ ivifcovoraTH^; ilvai Ki- simos etiam ire praecipit atque omni mun- ,
Kiv{ ^ y^ ftip't[zvv\i; dTraatii KoafA^iKvic, dTrctK- dana cura vult carere , ita ut ne cibi qui-
Kdrn^ ^ovKirai , ^i pii j a,VTiii '^ dvay- dem necessarii el inevitabihs rationem ha-
Ka'iag "^oc^tig tu rt©^aiT)iT« ^rois/aGai rivct berent. Namque ipsis fore ornamentum, et
Aofov KOGftov yap avToli, Jtj clov riva ^i- quandam veluti coronam rerum omniuni ,
(pavov scTrtSt, {p«(7( , TO KiKriiiQvtj ynSiv iJ.t]Ti abdicationem neque omnino quicquam de-
;
ttY\v 'o^KO[ti(^iad-ct'i ri wajaraav, |M.H pd^- ferre, non baculum, non peram, non pa-
8ov, ftt\ TTti^av, jU,)i aproi', [tii doyv^iov, nem, non argentum, aut lunicas duas. Ac
jiAM)(_iTC0Yai Svo- [tovovax^ TO C!> .v[aA|M.oi5 prope illud psalmi dicit: iacta in Dominum
6>iUvo Kiycnv * i7r'ipfi-^Qv iTTi Kv^iov T [ti- curam tuam , et ipse te enulriet. Nam vere
piftvdv 0-»- )u avToc, ai SJ3.^(i-\i' v^ yct^ Christus dixit: Deo servire et
non potestis
•
rt
MatUi. VI.
Luc. XVI.
2i.
13.
o^v dKvi^ic, oTTip avToq j(p« y,pi<^oq- * ov mammouac. Ut ergo minime variam cu-
^vvaa^i G«ft) oaKiic-tv JOj [ta[tcova.- iva. roivvv risque distraclam vitam degerent, et ad do-
fA,ovo'ziSii Kj [tovoZo^ziov 'ixcoui T 'Ccotw , iig ctrinae officium unice incumberent, nul-
jitovov opoJVTf? TO ;j^«vai ftv^aycayilv, ttr\- lam gerere iussit veslitus aut victus curara.
Sha, 7rpo^iTaXi 'osonl&tLf Koyov ti d[j.;p'iu)v Sed dicet aliquis: undenam ipsis necessa-
« '^o(p«5- rtAAa cpa/n ri? av -.tj tto-Qiv ctv- riae res suppelebanl? IIoc etiam demon-
rolgTT^oarivoiTOTdui^c/.iryiTcoi^nryfj.ivcov strat slatim subiiciens:
5ropo5; Sfa^iiKvvai iCj rovro iu^vg Kiycov
Kai £1$ lyj oizixv sla-£XSr,Ts /.. r. X. Et in quBmcuinque (lomum infraveritis ctc.
A. I. I:i3.
ss. b.
'hpKia^ (ptiaiv Trapa r (tvi^ayn[.(,i- Sufficiet,inquit,quemdabunt neophyti
B. r.
n 31 1).
ra
f.
vcov KapTi-oi- c/ai^ivoi Trap' v[a.cov -ttv^j- fruclum: hi enim spiritalibus a vobis ac-
ftariKci Kaftfidvovrii , t aco^tartKcov Troin- curam gerent.
ceptis, vestrae rei corporalis
aovrcti Trpovoiav cv oiKttx, j [tia. [t-vi^.v ri In una autem domo manere iussit, neque
ctvGsir vpoTiraxi y^ [f^^'^ 'i'^' avriiic^i^- inde discedere, ne et hospitem conlrista-
XJ^^' T SixJy^ov Kv7rsiv [iHTi
"ooTi [^Yiri , rent, et ipsi gulositatem et commoda se-
avchis- So'^av Ka^i^iv yaa^i[ta^y\a<; Kj iv- ctari viderentur. Opnrlebat enim neque eos
IX LCCAM CAP. IX. 231
qui semel suscepisseiil dono privare, ne- KoAlcii- 'iS<{ yap f^tni g5u" uTrct^ A^&oYTai
que ipsos sanclos apostolos impedimentmn (i-Tzo^^iou^^ztj T^" Bcapsoii, |M.«t£ ji-t.ui' aJs^i^
uUuni sliidio nc sedulitati divinae praedi- Gsir ay'iii<; inro^^oKaq, iyscowriv rivct Sovva.i
cationis interponere; dum a mullis ad se T ih to diiov }tnpvyjA-ce. emaociii n itj ttpo-
vocarentur, non ut aliquid utile discerent buu'iu.tg, ihKO'^'iVHC, Trapa ttoXKcov ^ •'i% ',v(i
sed ut delicatas ipsis et praeter necessita- Ti T avaWcticov scO' ots f^ccv^dvcodiv , ctAA'
tem dapes apponerent. - Quod aulem mer- 'iva. 'Za.TnFcLV aCToli -s^^^-diiiv ci(B^av , r^
recipit et eum (jni me misit. SoUerte enim XOjf^Q^ vi^ai , ii^s Si^iTai iC) t u-u.o<rii-
consilio sibi proprios facit, atcjue in suam XaVTCL jttS'
* o\-A.0VOl>A-/.U>C, £, ili ]BlOV TT^oa- .,
' Matth. \. '<0.
recipit personam qui sanctis dcferuntur ho- COTTOV Tu? ili G^ dy'isi Avct,<^i^it Tii/,a<; , iva
nores, ut iis undique munimenta conciliet. TravTayo^iv avTolc, •jTrdpyj) to d<y^cLXi<;- ^
Ouod si optima condilione est, et in splen- jl'ras^ ohv iv TTcLVTi >{,aKu) <t cv iKyria-i Aay>-
dida spe versatur qui sanctos recipit; cjuid Tipctig 6 Sf^o/J^o^; avGlstJ', Traii ov 7rdvTy\
ni contrariumquoque meritum eodem gra- T? y^ TrdvTcag, }tj «AiTraAiv, dXy\-dii; fiBAio-
du haheatur? Extrema enim laborabit ini- THT05 ydo 7^ itJ^dTni iTifLig-Qi dv yiVOlTO
seria si quis honoris sanctis viris exhibendi Tig., To p^Jivcii Tiy.'a,v cj^ dy'iHi; , ov^-vh^
negligens fuerit. Ideo ait: « et quicumque d^icaaai Koyn' §id tovto ip^/jaiv iu orjoi lav
non receperint vos exeunles de civitate, y,y\ Si^cdVTai !/(*«?, i^i^X^.''^^^ ^''^'^ '^ ""^-
excutite. Quipjje ojwrtet ab illis cjui mini- Tivd^cti sV ai;ro7s. Afi; yao 'z^cLpd r [^n v. ;,.
strosnon receperint, noque sacram prae- Si^a[.iiyct)v a.vG>^ , fM^iTi [A,i\v dvaoy^ouAvccv
dicationem admiserint, nihil omnino acci- r lipm A.YipvyfLdTcav , iA.i\SiV to Trapdvrav
pere. Est enim jjlane incredibile, eos qui i^iKiiiai Ka^ih' rtwi-davoy ydp KO[^i$ii
contempserint, erga famulos videri beni- T olx,odicm6Tr\v , ttspi ggw oiKiTag opd.xnti
Die declinante , vel potius vespertino KKiV0V<7l\i; '^ Yll/i^aq, ^ 0<70V OvdiTTCt)
^-
J-
,'.^'
''
iam tempore, cura discipulos subiit tur- 7r^OGSoKCi)fA.ivni cafiSt, t^ icwipag,, Tr^oivoav
barum , ideoque accedenles jiro iis roga- T oyKm o\ [j,a&nTa\, ;tj Jh x^ 7rpoain<Jctv
bant. lam quid heic significet diclio « di- Tcif VTTia avTwv ::i>~pa.KKr\<Tetg 7i-po<yayoiTii'
facere, dimitte eos, aiunt: neque id fasti- Toig x,d[^Yii<yi to 7ro^ov/tS^ov^TO dTToKvaov
232 CVRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
o.Cgsu' tpaar k^ «jc ctvTol jwaAAoy dictiBiuiY- dio quodam faciunt lempore iam elapso
Tii cog 'is&a.fCf^-.aaa.YrOi t >cai^oi), «AAa t^ sed benivolo erga lurbas sludio, quasi iain
ilg Gsir o;;^A«5 afa^iis iyo/uSpoi., jtj oIoy [ai- pastorali ofiicio vacantes ,et populorum
AercdVTfs «5« t izot/u&fjiKYiv ifh^tifim^ y^ r curam gerere incipienles. Age vero specta
KYiSi^ ActMY d^^x^o/iMfjor Trknv o^a, t «raa- incomparabilem oxorati lesu bonitatem.
e«/3AnT0V Y\iiipcnmo- r '^^^^KctAHfA.iYa' ov Non enim ea solum concedit, quae disci-
^5^
yb [/'CVOV C/KitVCt 3;a
dtQU)GiY, CtTZip aV CtlTuiXJiV puli sequacibus turbis ab eo fieri volcbant,
\j7ru.99cj.i TTap' avrov toh aJcoAtsGoSfni' av- verum etiam liberali manu beneficium adii-
TW, aAAa ^ 5rpo?-(-&M(T/v at/ToV? Tct c/x. '^ cit, amalores suos omnimode sibi deme-
(piAOTijWH Si^iag , Grir rtTa^&VTa^ at/TOV ^ia rens , atque ad spiritalem alacritatem edu-
'^0'aiOL/ aravTOS rtva^iTW^^^og Xj '^stpcdf ?is cans. lussit enim victum quoque illis dis-
y) }U ^/gLYi[J-etv avroic, "SocpaS" aAA' j?v a5ro- negotium discipulis; nihil enim secum at-
pov TO ^y)[ia Toig [tabnfTa^iq- i7riKO[Mi^ovTO tulerant praeter quinque panes duosqu,e
yb ovSiv , raAMv aoTMV TTiVTi y^ l^^^vcay Svo' pisciculos, quam rem lesu accedentes re-
y^ aTrrify^Koy toDto Tr^oaioVTE? avTCd- /va nuntiarunt. lam vero ut miraculi sublimi-
YOocFKnTai, TroXVTrKaaiaQi to ^^ayjj' /3As- multiplicat. Tum caelum suspicit, ceu inde
iTii Ti itc, otypavov, Oiov T ttvcriOfv ft;Ao^;av benediclionem postulans; verumtamen hoc
aiTWV i^oa 3 H^ TOVTO Si' r\[^S.c, , oJ^ovOjtti- sapienter nostri causa faciebat ;
quum alio-
X.W5' sVi ji*sv ^ap at;T05 6 Travra TrAnpciiY ., quin ipse omnia implcat, et sit superna ac
« av«'&sv K^ raapa ^ra^Soj st;5o;c/a* /va
q
patris bona voluntas. Sed ut nos discamus
fta6«,«.'^ OTt 'ZaTTii^ng cipxo/i.^oi^ Jtj jm.sA- mensae initio quem panem fracturi su-
,
AovTis apTOV c^JcAav, 9?« :^^0(T(ir?(V (3(p£/- mus Deo offerri a nobis debere supinis
, ,
AOjuSf)^ VTTTtaig aCOTip Cv^iVTig X^pCji ., iCj veluli impositum manibus, ut benedictio-
T avw-Ssv ftyAo^/av jV at/xov Kara^fipHV, nem super eum desursum impetremus ;
cpyvi v^ TVTTog >u oSoi T 7rpci^jM.aT0S yiyo- typus ipse et rei gerendae trames nobis
ViV «jtt/V ol)<.OYO[A.iX.Ci)g- itTaOTrOlTl-OTi TTfOi- dispensativa ratione factusest. Deindequ6
(Btj TO Gat/|i*a- x,aTiKopia^y\ TrKn^vg ciY^pm evasit demum miraculum? Satiata fuit non
OVK 6\iyu>V , ih TTiYTi 5^ Q^iTiiViTO X^^^".- paucorum hominum mullitudo nam quin- ;
oas, '/'«'p/S ^uvaiXMv «^ 'zsaiSicov tqvto -^ que millium numeruni exaequabant, prae-
iTiPoi Tis T dyueY ivafy^^iTMv Tolg iavTs ter mulieres ac parvulos. Hoc enim san-
Mdllli. XV. 38. TrpoatTnriYiyKi Xoyoig- * x^ ov [t'i'^i tovth clorum evangelislarum alius narrationisuae
TO 71-s.PaSoPov rtAAa yczp kj kociiyoi cnw- adiicit. Neque heic substitit miraculum sed ;
eAiytKTav KXacjaaTcav , ^io^iKa- Xj t'i to Iv- et fragmenlis rcpleti fuere cophini duo-
TivQiV; 7rKr\po<^op'ia Ga(pr\g , oti t^ (ffAo^f- decim. Quid inde? manifeslum hoc argu-
v/as TO ^Mjtta, "ZsAa^r/av i^^ Trapct ^iov mentum est, liberalitalis virtutem a Deo
T dvTiKTiaiV i^i<^l Q 'J^
/^£/V TO/S dpyaiO- uberem referre remunerationem. Licet au-
Tipoig davfji.aai tu viot c7t;/A/3a/vovTa, k^ tem animadvertere quomodo cum anti-
,
u.jas oVTa J^ T^ aVTyig dvvafticog iYipfyi[Ji.aTa- quis prodigiis nova conspirent , et unius
iC^i^iv cv i^ri[>i.o) t6 [jcavva to/s cJ^ lapariA- eiusdemque potentiae opera sint. Pluit in
apTOV ovpavov iScoKiV avToig, aprov dyyi- deserlo manna Israhelis filiis: panem caeli
Awv 'ki^a^fp ttV-&^£()7ros, /y TO c*/ •^ahyi.o^tg dedit eis, panem angelorura manducavit
v[ji,Yov/u^ov * rtAA' /5ot/ TraXiv ct/ ipii[A.cp homo, prout in psalmis canitur. Sed ecce
To/s c* ci,Si'ia. Zoipiig , KiyopriytiKiv di^d^o- rursus in deserto indigenlibus cibo, large
CAP. IX. 233
subvenil, tamqiiam caclo illum demitlcns. vct)?, oiov c^^ ovs^ctvoZ ;caS(£t5 a^riiv xo fa^
Xamque exiguum muiliplicare, et veluli ex TsoAuTrha.Tia.acLi to (ipcf^v ^ y^ olov ck t
nihilo tantam alere mulliludinem, non est f/'n5iV05 T OVTCO 'ZSOAXnV dTTOOl^i-^ictl ZS^-fl^VV ,
priori illi prodigio absimilc. oux. aTrioiiioq a.v iir\ ru) 7rg&)r&) (Tyi(ma.
Inlerroga^it illos diceiis: quem me diciiiit ^V,7T^Q:oT^,a'sv aOTCo; Xsyn^v' livx y.: ^iyorjciv
esse turbae? 01 oy^^oi iivai;
apostolos interrogaret. Nihil enim intem- li-yioig dTTOTcAoii r 'zcivaiv, Yiyav t ipuiTin-
pestivum aut sine idonea ratione loquilur aiv ovdiv yao i^m t Kaipov jCj t ita-dr,-
aut agit. Qmd ergo dicimus? Paverat in KOVTCi Xoys , £j Ka.Kft x} ipya^iTai- rl ovv
nibus, diios admiscens pisciculos. Quae au- oCk ivcipi-^ixyiTiii oVTctq aproii uHvti , Ciuv-
tem nihil prope erant adeo creverant , ut «^.•S'3t/'\|,a5 l^^-^vSJ^giSvO- 'ZSiTTAiOVCtiCt 3 ct/-
reliquiarum cophini duodecim reportaren- TCi)i; ra c/:c [/,iidivog^ ui^i y^ n,\ot,a [tar uiv Ai"-
tur. Obstupueranl itaque una cum turbis <p^y\vcti >cocp;v85 ^cD^accf icaTiTrhriTTOVTO toi-
beati discipuli , illumque Deuni esse vere- vw 0[A.ov Tols '6'X,^.oii 01 [tana^iOi [^ct-^nTai
que Dei filium factis ipsis perviderant. Dein- }Cj Biov ovra y^ ^iov viov k^ aAYi-^nav .,
rum ea res discipulorum animis perturban- KiTHaq ctyiOTTpinovq icTOnlro ro7g [/.a^n-
dis par erat: videbant enim huniano more ralg. icara[^6vag ir ^ca
^j^^ fAiJog f-t^ [/..cvcov
orantera, quem heri prodigia Deo digna avrcov dKK i\v jj^ics ^cpv^iiv to 7rpoiy[A,a
edentem spectaverant. Non e^t ergo incre- G^~ [/..aQnrdc,- id)p'j)v ^a? dv-BpcoTTivcoi iv-
dibile dixisse eos fortasse inlra se: quem }lc/j^ov, ov X'^^^ Ti-diavrai Qav^/.arap-
hunc esse existimabimus? Num Deum? an yovtra QiOTrPiTrcog- ovSiv ovv a^a to a.Trc-t-
hominem ac velut nnum de sanctis apud
, icog ., c^iilvo Tra rdx^^t 'Trpcg iavGsif JiVsTv,
nos prophetis? Sane miracula edit tam- riva TOvrov itvai vc[*.'iao/.'% ; aoa •3-«cv; h
modi tumultum compesceret quaestionem , GsS ro 'apoatvX^iSft^' rivog ydp oAcog Silrai
hanc commovet ; non quod aliquid eorum ^icg; "iva roivvv t t roiovrcav cnvoicov dvro-
ignoraret, quae de se ab exteris diceban- ac^y',a'A ^cdv^qv , 7roii~!r'ai t Trivaiv ovSiv
30
23i S. CVKtLI I ALKX.VSDRIM KXPLANATIO
l^iv nyvoyiy.c>.i t x^p vrov y^ovAkc^uiicov lur, sed ul polius suos a niulloruin opi'^
7ra.pa yi to75 's?w dizo^pifitoy 'j fJt.aK?\ov /^ uionc rctralieret, et rectam ipsis fKJeni im-
T 7ro?-Km V7royo'ictg, k^ opQrw ctvrolq r ttI- primercl. Oucmnam itaque. ait, turbae me
^tv i(i<P'JTiv(Jcti 6sAft)y riya Si\ ovv ^
^iiaiv esse dicunt? Viden inlerrogalionis soller-
Ot b^^k^AOi AiyaiiV ilvai ; Ofia.i ro 7* Trivasai tiam? Non ilico dixit, quem vos me essc
iVTi^^vU: ovx. iv-dvg i]7nv ^ v^ili Tivct, ^w? dicilis? sed magis eos ad externam famam
AiyiTi ilvoLi; a7ro(^ip{ 'j jMaAAov, «V/ r t rcfert, ul lianc ,mox refutans, et inipro-
«r^ Spi^AAov iF cy.lictXiov olvtov r^ dSoKi- habilem convincens, eos deinde in veram
ttof d7ro(^yivcti , uercta-o(i'iari Xoitsov iig 86- sententiam deduceret , quod et reapse fa-
^ctv dAnQivnv.^o Sri y^ ^risipctH.Tctf iiTrovrcav ctum est. Aam referentibus populi opinio-
yC)T f/,etQnTO)v r t b^Aa Sc^ctv^ i(^y\ ctvTolq' nem discipulis, ait lesus: vos aulem quem
vs/,ilg Q r/»':^ ui KiyiTi elvai- cottux; J^ct'i- me esse dicitis? Quam sollerter dictum est
piTOv To , i^.a.=7; ; 5^0) Ti-S>i!r!V avc^ r a\- « vos! » Ita nimirum discipulos ab aliis
Aa)v,'iYct •,L, Tcii OKiiycov (^vfu^aiv v7rovo'iai, ^ secernit, quoniinus illorum opinionem se-
//w i^iKOav iyjjxji iziol ctvTt: t S^cfav (;/*=/? ctentur, nec humilem de eo sententiam ge-
(l:yi<TiV oi i^:-tK- fjxiyot , 01 '^yn^cp -;! Trcto' ii/.^ rant. Vos, inqiiit, selecti, decreto meo ad
K£X,Ayil^iVOl TT^Oi dTTOTOKr.V , 01 Ti/Jf!^ Ti^Ct- apostolatum vocati ,
prodigiorum meorum
rypfyiftaTtov fJi,dpTV^ti, t'ivu fts ilvctt (^ctTi- testes, quem me esse dicitis?
a
npoTT» Sa. -uiaAiv T aKKcdV Uifof. Eriimpit ecce prae ceteris Pelrus , et
y~j TTavTOf T X^P°^ yiviTai <^ofJi.a. y^ rai universi collegii fit os, plenaque Dei amore
^JiAoSsa? ipivyiTai (pcovag ^ dKpilByi 3 7* iig verba pronunciat , atque accuratam fidei
iig Tzoo^yirai ., Oi 3 ;i^ r Jr avroij t Trdv- deniijue, nempe nos, accepta ab oinnium
TCi)v r]yJ/! cojTiipQ^ Xpi^ov XaSirrn Av- noslrum scrvatore Christo redemplione, el
'^ooaiv , TovTiT-.v y\f/.iic,, y^ toj ayici} Trviv- sanclo Spiritu uncli, christi apj)el!ationem
fLctTi icaraKip^^tafiiVOl ^ T t ^ig-ov }CAr.Tiy conlraximus. Dictum est itaque psalmistae
icr^i^KaiS^j- i'tpr\Tas yovv Sta 7^ t >|,aAAo>'- voce de antiquioribus: nolite tangeie chri-
TOg ^COVrii TTi^t T Ct^;:^aiOT5^u)V * ,1411 aTrTl- stos meos, et in prophetis meis nolite ma-
cr^i T ^i^Zv fj,ii.,y^cv To7? 5j-^o$«Tai? fta lignari. De nobis autem Habacuci voce :
jtill 'uTOVyipiV((T&i' r\/A^^f Q TTipi Sict ^covrif « egressus es in salutem populi tui, ut sal-
'A^^ccicovu * , c'|«AOf? ih (TOi)Tr\^av AaoD ves christos tuos. Ergo plurimi christi; sic
<T«, 1- ditxiat fJznr ^j^irot;^ (7«- ovxcvv TrAil- autem ex re ipsa vocilali fuere ; sed unus
roi M.eK 01 "XJJi^ot „ KiKAnvTai 'q ovrcoi sVj solusque illc patris Dei : non quia nos chri-^
T Trpdyftctrog- i'ig ^ J£^ f^i-ovog 6 t deoi/ yJ. sli simus ab alio potius quolibet quam a
•jra^os- ov^ «5 «/-tf^i" f*f>' bvTWK ;);^pi5-«v, Deo uncli ; sed quia ille solus proprium
)c, ov deov fjLaAAov, dAA' i/iPH tiyoc,- dAA' habet in caelis palrem. Conslat igilur a Pe-
cog avTOv
y^ fjcovn 'iSiOV 'i^ovrog Traripa^ ., tro reliqua multitudine separatum lesum,
T c* To75 ot/paio7?' ^mAok oijv fhv on t- relalum fuisse ad patrem , ccu ipsius solius
TiPtOY TrAn-dvoi; v7ri^a'ipcov avrov .^tzpoTVi- proprium. Nam Deus naturaliter existens,
VrftHAf TWTra'^! , wjbvTct wsvov avroij- Gsbs et ex Deo patre singulariter efFulgens uni-
IN LCCAM CAP. IX. 235
genitum ipsius Verbuni , caro factum est
secundum scripluras. Sed et illud necesse ^ui i^a.ipiTCt>i 6 jM.oyo;)^o>i5 uvtov Xoyog,
est cognoscere, quod nempe in Mallhaei yifoYi oap^ '
) 7 ^v
^^' yi^^^^J-l^f^ivov dxeho
scriptura beatum discipulum inveniemus ye f^iDv a.V!tf>ca.'iov ilS:va.f cv yao t« t Mar-
dicentem: « tu es Christus filius Dei vi\i. » 9a;« avy^a.tpri *, t y.,a.y.apiov y.uL^Yiry\v iv- *Matih.x\i. ic.
Brevians autem vehili incarnalionis myste- Q^i)GOjuS<'j ilTTOvra., fjv li 6 XpifO?, 6 viog t
rium sapienlissimus Lucas pari quidem , dlOV T ^COVTOi' 'o7nTiy.Ci)V Q COCOJip T oilCO-
senlentia est sed tamen paucioribus ver-
, vof^ictv Go^pcoTctTOi A«>ca5 , Gvy^iaiTm f^iv
bis utens, dicit ipsum Christum Dei; reli- K^ raq c*voia.i , (^pa.'^u\oyi'i(jai q cp«!7( , ii-
cet autem Servalorisad Petrum orationem. TTiiv avTOV r X^iTOV t •^iov- ctAA' Ci^ravia.
Apud Matlhaeum vero dicentem lesum com- y-iv TTct^a T ffftJTM^os yiyovcog Trpog ctv-
paler meus qui in caehs est. » Sine dubio ii ^i[A.ci)v l2ap 'licvci, OTJ aa^^ rSj ai^ta. ova
itaque divinitus edoctus fuit discipulus. pa- d7ri>id!\v-l'i (701, ciAA' o Trctncp jW» o c-^ roli
tre ipso deducente eundem ad Christi my- ov^a.yoii' i^iv ovv oy.oAoyni^ivcog •dioSiSx-
fiteri Christum, propter eos qui in duos ^oc,- ay}iA.HQ)riOv q ws ivct t Xpifov oiyoho-
dividere Chrislos Emnianuhelem audent. f{ ao(pa)Ta.rci Ui^oi , Sicc c^ liq Bvo r'iu-
Non enim intcrrogavit discipulos dicens: veiv ToP^cccovrag Xpirot)? t Lftfta.vayiA '2 r
quem dicunt homines esse Verbum Dei ov yao inpiro avcfcsir Kiycov riva. Ai^yaaiv
sed fihum hominis. Porro hunc Pctrus con- 01 av-dpcoTTOi iivcti T T Qiov Xoyov ^ dWa
fessus est Christum esse Dei. Cur vero Pe- r viov T dvdpcoTrii' }^ rovrov o UiZoq cofjco-
tri confessionem mirareraur, si nihil ha- Aoytt iivctl T Xpi^OV T ^iOV' TTCOi Q «^iO-
beret profundum atque reconditum, ac ce- &aviA.a<roi « OfjioKoyia lYiZa , ii ftyiSiv j^ot
teris vehiliinvisibile? Nam quid omnino ro (ia^v r^ Ki>ipvixfjAVOv ^ Kj olov a.^zsOTrroy
pater Deus ei revelavit? \um quod homo roig ^EToAAoii ; ri yap ohcog a-uriKdhvSiv
essel? Ergone hoc erat a Deo revelatum aVTCt) 6 ^iog i^ Traryip •.
ori avupcoTTog 'cgi
mysterium? Huiusne rei causa Petrum ad- tSto uioSiSaKTCv 'tPcxv i/..v<^ypiov ; iTn rovrct)
beatus es Simon bar-Ionae. Atqui reapse lcova- dKXcc TiQavfta<^ai ., kj a^piSpa Si-
dignus summa admiralione est. Quam ob Kaicog- Sik Troiav alriav ; ov ya^ n^iarai
rem? Quia quem in forma nostra cerne- cv iiS}i Toj Ka^ y\ftdg ,j lovrov TriTri^i^Kiv
bat, hunc credidit esse Christum palris, iivaiT Xpi<^ov T Tra^^og., TOvri<pi aaPKCO-
id est incarnatum et humanatnm, quod ex ^ivra y^ ivav^QpoOTryiaavra t c-k 'p ovaiag
ipso prodieral, Verbum. avrov TTpoiX^ovrct Xiyov.
At ille increpans eos, praecepit ne cui
dicerent hoc.
confessus, comminatus est ilhs Dominus, iTriTiftnaiv avrolg 6 Kvpiog , iva fty\Bivi ii-
ne se esse Christum cuipiam dicerent. Al- TTCoaiv OTi avrcg '^v 6 X^iro^" y-cti toi Trcog
tanien quidni polius oportebat discipulos ^aAAoK iS:-i ctJu" ftaBt^rdg ro^ig d7ra.\rayj:,ai
ycyipvTT:^)' auri\; TaTO yt fiv 'ipycv t Trap ubiqueipsum praedicaref Hoceniraad apn-*
TT^dyi/.ctTr i^A To'ii Tsap' ictVT^i KyipCfi^cttJi reisuum tempus est. Sciebat praedicalio-
d>toA8-&«(7a/ ra hiiTrovTo, Tolq 5^» y.poTi- nem suam subsficulura ea quae priorum
T?;fff/*fcvoi?- Taro Q Hv 6 ^-au^oj, to 5ra6o? complemenla forent. Erant autem liaec,
K^ adpn'!. bdvcLTog, « dx. viKpcbv dvd<^a.- crux, passio, mois in carne, resurreclio c
(7(5- to Y^i-yct y^ l^aiffioy rtAn^&w? anfjSiov morluis , magnum lioc videlicet vereque
J(' ov f*.ii^a.pTvpy\Tai.i ^io^ m aKy\Q noc, .j >t} eximium prodigium, quo Deus verus com-
viog h^ <pi/(TiV T -d^iov }^ TzctTpoi^ 6 EjUjtta- probatur , naturalisque Dei palris filius.
v8>iA' t6 yi oKcoi KctTctpyyirjcti (javaTov, r^ Emmanubel. Namque omnino morlem de-
dvct^^i-^^m T v^ crKvKivacti t 'a^ltv ,
(fi9opav .
slruere , corruptionem annihilare , infcros
y2j KaTctXvtJcti T SJ^.^oKh t Tupavv/Ja, k^ spobare, diaboli tyrannidem abolere, ape-
o>L y^iGn 'a!Qir,aoLi T df/.ctpT'ia.v }Cj dvoi^a.i ., rire terrestribus supernas ianuas, terram
Toli iTri jHi TCii av&) Trt/Aa?, j^ avvd"\.cti t cum caelo copulare, baec inquam lesum
yyiv ovpctvq-, •&£0V bvTa x^ dK»-^:-ia.v diri- Deum verum esse dcmonstrarunt. Ergo ad
i^yiviv ctvTov ovKovv cv «-aip« KiKivet (Jiyyi- tempus sileri raysterium iubet, donec uni-
octi to ftv^yipioyy dp^ig av o (TVft7rct(; -fi ol- versa humanationis ratio ac cursus ad con-
KovofA,iai Kofoi , ih TO avTw 'zopiTrov I^sASii gruum sibi exitum perduceretur. Tunc enim
TTipag' TOTi ^B iMipfttVOi OK ViKfiCCV , a-^C- e mortuis resuscitatus, revelari ubique ter-
tvftViiSa^ Toii dTrOLVTCtyoQi rarum myslerium proponens cunctis
J «5 -TrPd^jiTCtyi iussit ,
TO [tv^yioiov, 5TpoGf(5 ccTraii t cv tti^h Si- in fide iustificalionem , et per sanctum ha-
Kaiuxjiv, r Qia. t ayas l6a.7ni(yftaT0i «aU- piisma purgationem. Dixit emm: « data cst
a.o(jiv l(^;] ydp- * s5oG« [toi Trdaa. s|«(Tia, niihi omnis potestas in caclo et in terra:
5v TJ «^avo) yC^ iTri -^ yinc,- -zso^dGGjvTje
, fta- euntes docete omnes gentes, in nomine Pa-
^nnvaari jtdvTa rd s6v« , /Sa-siT/^ovTrS ilg tris et Filii et Spiritus sancti baplizantes,
T oyofta T -uja^oi Kj T vm y^ t aym ttviv- monentes eas observare omnia quaecum-
,aaT05* ^i^dav.ovTic, ai/Gjtr rvipiiv ydvra que vobis praecepi. Et ecce ego vobiscum
C(7a zviTiiKdf/JM} Cftiv 'iij (5« iyco y.B' vfto)v suni omnibus diebus usque in finem. No-
ilfti Trdtrag Tcii Kfthctg, iccg 7« avvT^i^ila.g' biscum cnim reapse est , et in nobis per
/aS' yi/jJ^ ydp J5-/V }tj ai ytftlv dtd t ayia sanclum Spiritum, alque in omnium ani-
7TViVftaT0(i.) yjj T dTvdvrcov .^v^ctlg cnav- mabus inhabital Dominus.
~.
Ki'(^rxi Kvpi^^ (1
"0; ya^ '2v e-a.l(Xx.'^-/5y [i- y.. t. X. Nam qui nip crubiierit etr.
noAAa y^ ravTOv ipyd^irai ^riaiftd , Multa simul ulilia immo necessaria his
Ti }Cj dvayKaia, Sid tovtcov t Koycav zsgS- verbis exsequitur. Priino quidem oslendit,
Tov jajv Si':Ki'vaiY ort TrdvTYi ts y^ 'tzdvrcog fore ut cos omnino qui se suosque sermo-
i-^iTui To7$ a(C7;i^yvof^svoi5 at;TOv «^ (jffu- at;- nes erubuerint, par eventiis corripiat. Cer-
(1) Ad V. hominiS mvlftt pati etc. haec sunt apud D. Tliomae catenam. « Cyrillus.
22. oportet filium
" Dticum niaiauinimi strenuos in armis ad audaciam provocant, non solum eis honores poUicendo victo-
» riae, sed etiam ipsum pati generosum esse fatentes. Tale quid videmus docere dominum lesum Chri-
» stum: praedixerat enim apostolis quod oporteret eum perpeti ludaeorum caluuinias, occidi, et tertia die
" resurgere. Ne igitur putarent, Christum quidem passurum persecutiones pro vita inundi, eis vero licere
>' lentani vitam ducere; ostendit quod necessario per aequa certamina gradi decet, cupientes eius gloriain
» obtinere; unde autem acl omnes etc. »
dicitur (v. 23.): dicebat
Item ad apud D. Tiiomae catenam, nec non paulo melius apud Corderium
v. 25. » Cyrillus. Quod
•I autem Christo in caritate placere, inconiparabiliter praestet mundi splendoribus atque deliciis, declarat
te undenam nobis maior alacritas accidat? tS Aofb^ t6 t i'(7a)V rv^^^fiv. Ti 5' ay 'yivoiro
Nam si iudex quosdani reveretur , ceu ip- laov ili fi;9ujM.ia5 Svvct.y,iv i d y6 iTraiT^vvi-
sis obsequii praestiti mercedem debens rcti Tivai 6 Kontii, cag i7ro(!)nKa)v avTolq ^
vel amoris praemia . vel benivolentiae re- T^ lV'Z!Iii-d'i'ia,i jM.i(7-&01' , l^ T^ iti CtVTOV dyd-
tribulionem; ciir sine ulla dubitatione non T^nc, Tcc yipa. „ z^ t t^ ivvoicLi <^i;pct,vov , voog
dicemus, foro ut in aetornis honoribus glo- ovK 'Ttv avctuc^iAoywq dTriiv , oti yravTn ti
que illis iniicit , se caelo esse descensurum KOTiq dyct^m: iha zirpo? rovTOig (p6f3oy
haud iam viH illa priore cuni specie , et avToli ci/TiKTH, y,aTa^y\(riS^ Kiym i^ ov-
condilionis noslrae humilitale, sed cum pa- pctVOV , OVX. CV (Jf^tKOOTTpiTriia TVJ izp^^tvi ju
tris maiestate stipantibus angelis. Ergo gra- v^i(j'l TY\ ica^' t]^.a.i, «AA' iv do^n rjj t
vissimum est ct exitiosum , damnari nos 7ra'^og Sopv(popiiVTCt>v dfyiKoJV ovaZv Trcty-
laboribus laetari possit, et sudoris prae- TTPO^lVOV , TO iTTl TOli «5« ^OO-^iTTOiiJftivOli
mia sperare. Laudabuntur enim hi , dicen- '^alosiv avcrsv', iCj to n-pOGdoKo.v t IBocotcov
te Christo : venite benedicti patris mei , Ta<; rt^oi/3as- iTraivi^naovTcti a£) o/ roiSro/,
possidete paratum vobis regnum iam inde Xpi<^OV KiyOVTOi' SfJTi Oi ivKoyr,fA,ivoi T
a mundi constitutione. 7ra^C5 ftis , i(.hvipovofiy\(7aTi t tiTOif^a^yftivnv
f.
Vi.
ni.
pissent discipuli , congruum erat eos huma- citr ^cfSnras, iiKog riv dv(^pcazoivaii dc^Bi- F. r. Hii. h.
nis infirmitatibus laborare , Chrislique ver- viiaig <r^-?ri<Jilv ^ Kai ri toiovtov 'sapl av-
ba apud se reputantes dicere ecquis se- , : Tov covivonKOTa-i ilTriiv ,7raiq d^vncJiTai ng
met ipse negabit? vel quomodo, si animam ittVTOV; « ttSi; a^oAsca? t lavTOV "\.v^iiv
erit? Ut igitur ab his cogilationibus eos vvv T ToiovTcov aJojtT d7T0^'/!<jyi KoyKJ/jS^
avocaret, atque ad animi robur transfer- tCj olov ftira^^^^aKKivcjyi Tr^oi ivaiSpiav, -t^
ret, eventurae ipsis felicitatis cupidilatem £Vo|M.«vn5 avTvig ivKXiiag 'fh^vi.tiav cnriKcjov
iniiciens ait: dico aulem vobis, sunt qui'- <^y,ar Xiyca q vftlv , il<ji rivig t (oSi sVw-
dam de hic slantibus, et rehqua. Regnum KOTuov , Kj Tci i^y.g- ^arsihdav \ Gsui^ avTVW
porro Dei ipsani dicit gloriae visionem in
, , T •&sav Kiyn t^' Jc^«5, ci/ y\ i^ avrog oip-
qua ipsemet coram speclabilur , quo tem- 9'H(TfTa(, Ka-d^' ov Kaipov 'ch\d[^-^si rolg
pore scilicet terrae incohs illucescet. Ve- iTTi yng' ti^a yap cv 035«, K^ t -aiov y^
niet enim cum Dei patris gloria , non vero •zaa^Sos, }^ ovK cv (JfJtiKpoTrgiTrnct rw Ka^'
in humili nostra specie. His promissis ,
tiftdg- ravra v^TrorJ^^^^ofj&fj^^ dvnaiv ilg ro
scanditin montem, tres habens in comita- opi^,rpiig avrcov (ffsir d-TroKiKrug iXt*>Y'
tu deleciGs 'iscipulos. Deinde semet trans- iha fJtiraTnXdrriTai Trpog i^aipirov riva <^
figurat in eximium quemdam Deoque con- diOTzpiTTti KafjfprpornTa , w<^i tCj iftanafx>ov
238 S. CVRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
at/VoD tJ) t ^coTOi w^o(7/3oA>i J^Aaft-vj,aj gruuin splcndorem, ila ut eliam vestis cius
JU oaov aTZ%npa-i^cti ^okuv uto, Mu)i;cT«?, luce as|)crsa fulgerel, ac veluli radiis scin-
r^ 'HA;*5 rc^iit^i^KOTi^; r Inodvv 7spoai\d- tiilarc viderelur. Mox Moyses atque Helias
Aav rtAAnAois f i^oSov ctvTOV ,
«|i if^iXhi Icsum circumslanles loqucbanlur invicem
-zcAmooCv, (fiMcriv, c* "Ifpou(TaAM,a, ToOrs^-j de excessu eius, quem erat, inquit, Hie-
'T'' /^ aapKoq olKOvO[J^cii TO f^v<^inq^iov ^ x^ rosolymis compieturus, id est de assum-
TO jV< t Tdvpov GccTiupiov TTa&oi' Kj yio ptae carnis myslerio, et de salutari in cru-
'ogxv rtAn^dss, 0T( 3ia M&)t/ffSft)S voy^oc, £^ ce passione. Vere enim in lcge sua Moyses,
T dyicov 7rp0'fnTCt)v 6 \6y(^^ to 'Xpi<^ov nec non sanctorum prophetarum litlerae,
f^'jGTi)piov 7rpoa.v'i^n'^aiv y o [/.iv cv tvttok; Christi mysterium praemonslrarunt ; ille
Cii ii^H TCp KOL^' «jl*a5 7 k} '^ TrdvTCOV iVl- et in forma nostra staluto tempore visum
Kiv aa)TVip'ictq ov cD^^iTHCTfTai T i7r] ^vKn iri, et pro omnium salute necem in ligno
QdvacTOV oCkovv « Mcovaiceg kclI 'HAioO perferre non recusaturum, Itaque Moysis
Trapds^aaii ^ Kcti to TrpoaXctXilv «AAmAoi? atque Heliae praesentia atque colloquium,
aiyG^tr, oiKOvoi^ici th i]v ^iv f^dAct S'myv- prudenle quodam consilio contingebat , ut
act, Sopv:po^ovju8fOV pi.iv i^tto vof^s y^ yrpo- praeclare demonstraret, stipatum quidem
t^YiTcov T Kvpiov y\/(^ 'Inaovv X^ifov, cog dominum nostrum le-
a lege prophetisque
}C; VOftH }^ JT^OjpHTWk SiaTTOTtlV , TrpO^H'^- sum Christum utpote legis ac propheta-
,
QivTct Jlt 'ouctp' civTCidV ^ Si' cov ahKy\\oi<; rum dominum ab ipsis vero praemon-
,
y^ Sid "T^ c% viKPwv dva<raaicoi KaTapyn- hanc ipsam per suam a morluis resurre-
IN LICAM CAP. IX. 230
rlionem destruens. Conslat ergo Petrum /jug aCTCv ovx riS^. TOi^^ctpovy 6 niTPog,
Facla est species vultus eius altera. 'Kyr/sTo rd iiio; tou jreoaiJTrot/ auToO hifoy. \. 29.
Quoniani audierant, fore quidem ut ca- 'E^c-t^M ri>cisov , oti Sii avas-wv*' ^ H;«*5- b. r. 93. b.
ro nostra resurgeret,quanam tamen figura Tjpctv uapx,ct^ ttoIo) j (jyjiu.a.Ti a5«Aov «v,
nesciebant, ut eius mutationis excmplum na SS) S-iyfjua. 7^ jiAfra/SoAMS , at/ToD Tiw
ut spem nostram firmaret. Coram ipsis ita- &a.M(jyi- f.i,iTai^o^<p^Tcti TOifapSv 'iiJi.7rpo(j{iiv
ni corporis formam , sed lucida quadam ^civof a^zco/SaAovTos t Tffl^waTOS, «AAa 5o-
gloria illud ambiente, et vilissiniam car- ^«5 t<vos (fiiiTOriJot/? '^^'^iXKovawq a.VTO
nis speciem in nobiliorem aspectum mu- v^ (^ aTifJi.OTa.TOV 7^ aapncq •^apa.H.Tiipa.
clare dictum, Nunc enim corpus hoc caro ^o^^i, •zapa t •&?!« UavAa K,a.Xcag iiPtiui-
nuda est, nullo honore vestila, nullo na- vov * vvv fJi-iv yap avTO tovto aap^ sV»- ' i. cor. xv. «.
turali decoreornata, sed nihil aliud, quam yvfjt.yt] , ov So^y\ Tivi KaTaKi^^^coavi.ivn , ov
naturae suae ignobihtatem infirmitatem- Xai/.-d^poT-flTi tpt.aix.jj xaTH^Aa c^hn , -4''
que habens. Verumtamen cum resurreclio Xmv $i it^ fji,ovluj r cr. itvaicoq «^o^/av t£
fiet, transformatio quaedam mirifica acci- OjM.oD k^ tfaGsveiav sp^Kffa*
y^ q t tS' avas^a.-
det, et gloriae non tamen figurae muta- (Tjo)? x.aip6y dJ^aAXafri Ttg i^ai ^i07rpiztiy\<i,
tio. Tunc enim corpus divini honoris ve- rCj ^o^n? oty ayjnp^cLTOq fjLiTa^oKti- diiag ^t'
que illius gloriae exemplum exhibebat di- po? (pcdvriv * <ym'iVY\i ovy -^ |tt?;Aot>(7«5 Jo|ns •Miitii.xiii.is.
Aliud quoque utile peractum fuit fir- Ui7rpaKTa,'t ti h^ iTipov •ypnaifjt.ov iig y {fi-
inandae erga Christum fideitum discipulo- ^i^a'icoaiy -t^ sV aCTO) ^lg-fw? toTs ts pa-
rum tum omnium nostrum. Namque ex nu- GnTaT? j^ Traatv r\ft.'iv c/k v5<f5A«s y ap ayco-
be superne, tamquam a Deo patre, emissa •&tv «? o« t •&«oD tu ttcltpoc Ka.Ti7iifji.(^-&y]
uovog- ctvTOv TOjfa^Sv Trpo-^iTcf^iv Akovhv liim lesum. Ilunc ergo audiri Deus piae-
Kdi yap 'cgiv ctvTOi TiAQ^ vcjm-oi; k^ 'si^o- cepilnamque ipse el lej^is el prophetaium
;
(PnrSif 5(0 fccti wpog 'lisJct/ove iAiyiv el r, complemenlum esl; qui idcirco ludaeis aie-
o^Tiviri Mcavrjft^ 'fh<fiviTi civ i^oi- Tnp] bat : si crederelis Moysi , utique et mihi
yap i^ov 6Kilv@^ i^^ot.-^iv * n fxiv tov crederetis; de me enim ille scripsit. Et Dei
Qiov KX.t TraTPog tpwvM KctAyi ts j^ «^'a- quidem palris praeclara et mirabilis vox
yoc.(jTQ^- aKpaTCf) Si Y\Syi KctTi^^^oju^jot ot fuerat ; summo autem terrore correpli di-
fACC,Qy]TUl di'ly.CtTt., Trt-JTTOVGIV iTTt TT^CGit)- scipuli procumbunt in faciem ; ut hinc el-
TTOv, "tvct TraAiV Kcti Sm tovth y^d^Qco/J^o iam denuo cogiioscamus, necessariam a{j-
0)5 dvayKctiOTaTyi Tolg eVi yHi n tov ace- prime (errae incolis Servatoris fuisse prae-
TvipQ^ yiyovi Trct^ovcria i^ ^ia-iTna, "^rjo- senliam et mediatricem operam, quae vi-
^'ivy\ SytActSii KttTct (^ T^ imctvQpooixyiGiCix; delicet per humanalionem contigit. IVam
rpowov il ji*M yctp yiyovi kci-^' r][^S.<; o nisi conditionem nostram subiisset unige-
l^ovo-^rii Tov diov Xdy(^, Ttg ctv r\f^^ nitum Dei Verbum, quis ex nobis venien-
riViJKiV aVCd^iV vpoQ^aXKoVTct QiOV \ Tli tem de caelo Deum pertnlisset? quis incf-
S' av Cixi^r] liui a^p^ctdrov ctvrov do^ctv, fabilem maiestatem eius , et mortalium
r ovS-v] Tcxyji t ^nraJK (popnruv; (pS? 50 nemini tolerabilem sustinuisset? Namque
avTOv olKi]v dTrpoaiTov ^yJj (^icariTioi; cpiKJi eum lucem inaccessibilem inhabilare Pau-
TlctvAQ^ *. lus dicit.
Ka(' 1050 ayvj^ urro toO oyXov dvs^Q7](Ts v.. r. X. Et ccce vir de turba exclamavit etc.
OvK atA.co^yiTOv cgi^ t Trpoaooov iTroin- Haud inculpabijem vir hic fecit acces-
GctTO, KctTifiovdi yao T %o^oi; t^ uyicav sum; incusavit enim sanctorum apostolo-
y.ctSnrcov ^ u)i jw-m lay^vaavTCov 'fhTii^naai rum coetum ,
quidaemonium increpare ne-
To) Sct.i[jiov'io- 'jS^ yciP Tijs^^Tct jM-aAAov t quivissent. Oporlebat autem eum potius re-
'Imcouv tUjj Tsa.p' avTov anilv 'fkiKnpiav verentiam lesu exhibentem, auxilium eius
^io (^nch 6 XfcTOS, w "^ia a7n<^oi- Sict implorare. Ideo Christus ait : o generatio
liuu (TYiv Aiycov d-zsiaTiav ovk cvnpynKiv « incredula! propter tuam scilket incredu-
XaQ^ii;- OTi yap ypn /^' ^iVsws k^ ^&t^u) litatem gratia Nam quod
non est operata.
•TravToog, k^t' ovSiva Tooaov op-3o-^oSiiv omnino perversus, nullatonus rccte ince-
etScai' Toli OVTCO yvcojj-ni 'iyovaiv dvoaico- dere sciet. His corruplissima mente prae-
raTa^ ovk a^iol mLilvai Xpt?-Oi- y^ ii y^ri dilis haud dignatur Christus adesse. Et si
Tt T dv&pco^^ivcov ii^usiiv , oMyoo^ii 7^1 dKn- quid humano more loqui licet, negligit hos
Siot., icoi t;v@~> Aiycov 'ia-OjAat tt^o? Vf/.ai
^
et fastidit quamdiu dicens, apud vos ero,
;
,
)Cj dvi'^o[^ai t/jM.S)v ; yap Kiyoov da-divn et paliar vos? Nam qui dixerat infirmas
^pog T Xy «^" 'uifviVfjt.aTCOv ci/i^yaav Gsir fuisse adversus spiritus vires illorum, qui
Tra^' avrS Ka^ovTai t X^?,^^ avTng [^aK- ^ acceperant a Chrislo gratiam, ipsam gra-
Xov KaTnyopii 7^ Xapnoi, ov t XatBovTcov tiam incusaverat potius ,
quam eiusdem
avrnv avTOv yovv dvoaiioi Karnyopnaiv compoles. Itaque Christum imj)ic ^ itupera-
IN LrC.\M CAP. IX. 2il
vit. qai discipulos cius dixit non j;olui«se ilTrcov 7r-pi t /*a-&«Ta)r, CTi tv/t «ofyH-d»;-
Consentaneum fuit daemoniaci patrcni "e5/ wsi' ovv t t Sa.f^ovwiro? ^arjoa b. f. o,-.
maestum discedere, beneficio non impe- Av3oi/.«^jov a^-^Qs/y, o:/ TSTi/;;^*i;t3Ta -^ (pi-
trato. Ve quis tamen exi^timarct Christo AoTj^ias. ''iva j jusi t(5 cjnTai tCj a.v-tov t
ipsi deesse ad miracula patranda \ires, im- Xpi^cv aTOv/io-ai Trpoi r da.v[/.a.:'iip'yia,v
peravit immundo spiritui, qui ilico fuga- l^ij't^.n(7i tw axaBogTft) Trvivi^a.n, y^ Tna.-
tus est; tradiclitque, inquit scripturn, pue- pa.-^^Yi^a. iZvyaSiviro- 'lU aTri^coKiv a,vrov
rum parenti suo. Neque enim is antea in ^nrt tm Tra^» avTS' ov y: r.ViTi rTra.^^oi,
parenlis sui polestale erat, sed eius a quo (fAAa t xoaTbVTo; ;TV£!///-aT05" c^'' 3 aTn-
obsidebalur. Sed postquam diaboli tyran- aiiia.TO r ^rArOvf^iay, ^-ifovf TraXiv t io(S
nidem a se depulit. rursus sub proprio pa- -^aZoi t^ y.pic-oZ Suva^<l ^ 05 <£ ~^'i lo/ois
rente fuit, Chrisli virtute, qui et propriis d7rc<^o?\.onSiSco}(.:v dl^iia'ia.v Tai^ioaniAilai
apostolismiraculorumpotestatem tradidit, xaTop-&oi/v, Ki to;5 dx.a.^dci^TOig 'c^Ti^a.v
(1) Ponile T03 in cordibus vestris QtVS^ uiaU £i? Tci,- xasSiai iiuii-/ tcj^ ». H.
sermones istos. X6yoii; Toi/rou-:.
Ouam ob rem Christus haec discipulis Uola. Tii n zs^^aKivaaaaa Trpctpaaig b. f. ix;
ait? Duxerat praecipuos illorum in mon- t Xpi^ov Ta.'vTa. vvv ilTrnv Trpa csv ^a,-
tem,ubi transliguratus gloriamipsisosten- -dnTdi; dvnyiyKi ^iv cfir x.o^t'$aiOV5 a-v-
lique spiritu qucndam liberaverat. Nihilo- Aa^^^* xaT?A-Swy ''^ cta 4 op»? , ttovm^oi/
uiinus opus erat ipsum salutarem obirc ^^ a^Tjivous OT^fupaT^o nKivQipcoai riva-
jilinere; quae quum fierent, satis apparebat "/ifo' vwoi-t-ihat 7ra-&(^;KJ t- 'Ioi/oa/a)v
lalis tantusque erat , qui potcstale Deo con- Snrag, J^ roictvra. -tth »a9' iavcsv ivyoitv
grua morluos suscitavit , qui mari et spi- ^^9 Aj^fiv roaovTOi^ yi-K^ov; dva-
'J;
ritibus imperavit. qui vcrbo Satanam con- rwca? sv d^Haia. dio7rpi'^ii , -S-aAaajai;
tri^it; quomodo bic, iiiquam, captus est, iTiTt//yjS Kj -Trviiifcaaiy .,
Aiya> 5iaTp//3Mv
ct in hoslium suorum crucntorum laqueos t c-aTav3.v , 7rte<; kaw wvi , yJj Toli r <po-
incurritPNumergo falsi sumus, duniDeum vcovrcov ipc7ri7rrcoK.i (^^c^oii; a.^' ovv «5ra-
ipsum esse credidimus? Ut ergo scirent TnfA,i-da, diov ihai YciA.'i^ovTi<; ai;Toy;iv'
quod omnino futurum erat , depositum cvv iiSeliv ro TraYTOog iaciu^jov, dTro^dirov
quodammodo vult in illorum mcnlibushoc cocwio lU voZv 7rotil<&a.j KiAivH ro ftfrw-
mysterium. Ponite enim inquit , , vos in -^-'Ov dia^i yao v(J.ili, (^nalv ..ih tch Kao-
cordibus vestris. lam vocabulum « vos » Oa? vfx,cov ro 3 U|W.f7? c* rovroti., ti^r^A-
hoc loco di.stinguit eos a celeris. Volebat Aovtcs^;' a^TO r aWcov avrovi;- ^&ehi yb
enim rem eventuram ab ipsis cognosci f/Jjvai atJcru' rc (jvw.Jncjc/^coy . ot/ jttny ;i^
31
242 S. CVniLLl ALEXANDniNI EXPLANATIO
Xa.?.iiv iripo.i- Tol<i rf yap dyi^.ciui; Aa.- non iiutem coteris cdici. Nam pleLem la-
diiv iS-:i, OTi TriiaiTctf y^ aOd^ TrnrX»- lere volebat fuluram suam passionem; ip-
po^popnf^iyai , oti dvci-fiim TrciTriaa.f r dd- sos aulem sibimet insuper pcrsuauere, fore
vxTov ^ a/3i(f^yi"iy STO/^tt)? To. OK % (jKxv- ut resurgeret morle conculcata, atque ita
Jaiwr dyihm^ ou px^&vf.t.oi q ovSi r MmiJ- ludaeorum grege, non tamen incuriosi ac
a!Mi^ce.^lxdTa)v dvi7rtTri[^ovig- iOjjovv Sm rudes mosaicarum litterarum; ideoque et
tovto d7rcAix.T0i yiyovoLcri -zcctpa Xpi^ov- a Christo clecti fuerant. Sed enim ut bea-
u. cor. in. fi. dX\ co; o [A.xy,doioi (pna]Ua.vAoi * , ttcopco- tus ait Paulus, caecilas ex parte Israheli
(715 aTto [M^niyiyovi tw 'Ic7pa,»iA, iti axpt conligit, et usque in hodiernum diem cum
Ti (TWjttf^OK t]v'ix.ct dvctyiva)aKiTa.i Mcoucriig^ legitur Moyses, velamen super cor eo-
icd\vfjiiA,x iTrl T KctpSia,v a.VTZ)V AiiTo.i
f^»
rum iacet nondum ablatum, quia non nisi
dva.ic,ct\v7rT6/J:fiov ^OTi iv X^i<;-q) KctTcipfii- per Christum tollitur. Oportet igitur ad
rctf ^pn TOiya^ovv 7r^oai6vTa.g to- Xpi^ro) Christum accedentes dicere : revela ocu-
p.«. cxvin. iK. AflV.v *, d7roKdAv.^ov Gsir o;p9aA,«.ou5 /.4«, los meos, et considerabo mirabilia de le-
}0i Ka.TciVoytaa) tci ^ctvjA,daia, c/k t vof^H an. ge tua.
V. 46. EiVvjXSs 5= JiaXoyifffio; i» auroTj, tcI ti; ay Intravit auteni cogitatio in eos, quis eorum
iU ij.si^uv auTojv (1). maior esset.
B f. !>«. b Ot^ 7rdvTa.g oif^cti cjir [/.,a.KctpiHi [j^ct- Non omnes morbo hoc beatos discipu-
&i\rai T TOictvTuo ia^ttKivai voaov dTri- los laborasse puto; neque enim credibile
•&avov yap cftzctVTcti KOivriv , itj [juictv iv-Qvi est communem cunctos unamque infirmi-
iia^i^a.c-ai voaov Ivoc, q wq oifta.i 7rxQ6v- latem prae se tulisse. Sed uno, ut arbitror
T05 a.VTnv ^"iva, ,«.« Tiva S^(ioKY\v Kard ri- hanc miseriam experto, ncquem nomina-
vo« ;• aji/..fA,.j,'^>iru)V crojwTaTO? ivctyyi- lim condiscipulorum accusare sapientissi-
A15-J15 i^v:^a.'ivci>v eJpjGvi , dSiop'iTCt)i duioipa.'i- mus evangelista viderelur , indefinite nar-
vircti \'iyu)v y oti iianA^&s if^.Aoyia[A.og Iv rat dicens cogitationem eis incidisse, quis
c. s. 127. b. avTolg^ to riq av i'in [tii^m avrm. na6o$ ipsorum maior esset. Itaque vanae gloriae
Jm oiiv SixyAvn Sc^ng iiaSiSmiA,tiKi Tiva. r passio sanctorum aliquem aposlolorum in-
dyim d7ro<r6Ka)v to ^a^ oK-Mi $^Koy'i'(\- Namque in niente revolvere, quis-
vasit.
&nn to T15 dv iin [tit^cov avrcov , tpiAovsi- nam eorum maior esset, ambitiosi homi-
KOvvTOi I5-' '{j
ro 7rpoi<^dva.i t aKKcov 'iyh- nis esl, et aliis praeminere volentis. Sed
Bv[A.naavroi- dKK' ra Trdvra ilSct)i yipt- qui omnia scit Christus Deus noster, in dt-
TOi 6 •&£os t\iA.cov iv TYi T [ta^yiTov S^.vo'ia scipuli mente cogitalionem hanc, tamquam
<5)^Ao^i(7jL<.ov cocmip Tiva 7riK^iav avco tpva- amarum quid ct noxium, uti scriplum est,
aav , /^ To yiy/j.[A'[A.ivov ^ •ar^jv fie t;4(^ prius quam alte succresceret anle quara ,
fi^-iJnvai, -«jJiv rtJauvGiiivai, Sk fji^ng a.vrr.c, roboraretur, ex ipsa radice malum germen
dvaQadpivii To Ka.K6v dpxo/.^^ yap iv evertit. Namque incipientes intra nos pas-
fod. yi«i. iipTv Tci ^rd^n viKdrai * paJIws , «5pt;v-
, siones, facile vincuntur; adultae autcm ae-
(1) Auctior heie initio Cyiillus apud D. Thomam. " Cyrillus. Insidiatiir diabolus multimode diiigen-
••
tihus optiiiiam vitam; et siquidem per earnales illecebras obsidere valet al euius nientem, affectus voln-
' ptatum exacuit; si quis hos effugerit laqueos cupidinis, gloriae suscitat passionem, quae quidein passio
» vanae gloriae invasit queadain apostolorum suoruni unde dicitur; intravii autem etc. »
!N LICAM CAP. IX. 243
gre expellunUir (I). Qiia ergo ralione va- &;it<* 3 Svaa.7ro^\})Ta c^- Trvg cvv apa,
nae gloriae passionem anipulat spirituuni ro jjiAcJo^or 7raQo<; ayroKnpii 7TVi'Jfji.a'
collocavit. Id vero iuvandi causa fecil tum a-iv ctvTQ 'crap' lctvjui- loiiKuct^ S- yjxp;v
aancltis apostolos, tum etiam nos posl il- isroiilro ro ^py^fia. yS, aCro'ii to7s ct^loi?
los. Depascitur enim hic morbus omnino ci/roroAois, iCj n^iv j toI; |U.£t' c^iuvovi-
homines, si cerle sint in aliquo superiore 'ts^i^o^Jx.-Tcti fap r, roiaSc vccoi ox, lci:nrctv
puerum esse volebal? Utique innocuae el Kova 70 Tzctpiviy^iv iTronlro Traf.Slov : (Itto-
de ail Chrislus: qui hunc puerum recepe- :pii<7.'v o~i og av S-^ircti rovro ro TrctiSlov
minimus est ex omnibus vobis hic magnus , 6 pi,ix.poriPOi cv Tra^^iv v\ttv t^zsdoycov , G&2f
erit : modestum nempe dicens , el nihil al- =Vai f^iyag. t ftirpic(ppov't Xiycav^iCj 011-
tum de se cogitantem propter insitam re- Siv v-\y\Xov 'uTip} ictvrov /'.oy.i^oy^^jov SC
ligionem. ivXi^nav.
Qutcumque susceperit puerum istum Ov ^> Si^vTo^t 7CUT0 76 K"aiOtoy stti tj;
Quum igitur honorantibus sanclos una "Ori roivvv rolg riucojiv dyiac, ilg n
aequalisque sit merces, sive tenuis quidam iu C[J.oi@~> 6 [A.i<jSog , Kav [.cupov iin rx;
Quid ni vanum omnino sit invicem aemu- ovy sccAov TravnXZ^c, ro dhKnAoic, (^iXovi
lari, primatiimque ambire? Scopum autcm jcs/k, ru ^^pconiuiv Ipav : Sjg.rpot,vo~i q ^Vi
iermonis sui magis explanat dicens: eum i^rAsov (iS Itz] rovrco ru) Aoyco Gico^zsov,
qui minimus omnium propler animi humi- i-Cj $r,a'iv (^ pii>cporipov iv 's.aai 5»a ra-
htatem fuerit, hunc revera esse magnum. Tntvo^poaijvltv „ tovtov ilvai iwj^j c^v dioTi
Propterea scriplum est, quod omnis qui yifpaTrrai *, ori TrSi v.^lcov iavrov .^ ra-
»e exaltat, humiliabitar; cjui autem se hu- 7riivu>-dri(jirar '^ r ct-ziv.v^jdv lctv-ov . v^Xco-
Heie interpoiiitur apiid D. Thoniain ex Cyrillo. « Unde sequitur: at Icms ridenx corjUalio/ir.i etr.
(1)
• Discat qui nuduin liominem putat esse lesum, se errasse: quamvis enim Verbum caro factum sit, man?it
- tameu Deus: nam solius Dei est posse rimari corda et renes. »
(.2, Ad V. 4U. Sic apud D. Thomam. Cyrillus. Sed oportchal maeis pensare, non hunc ipsnni csse
<•
• miraculorum auctorem, sed gratiam quae est in eo qui in virtute Christi iniracula perficit. Quid autem
• si non connumerentur apostolis, qui Ciiristi gratia coronantur.' INIultae sunt differcntiae Cliristi dono-
. rum; sed quia tradidit Salvator potestatem apostolis ut spiritus inimuudos eiicerent, putaverunt nuili
• aliorum quam sihi solis licere concessam gerere dignitateni, et ideo accedunt sciscitantes au lieeat et
» aliis hoc gerere. »
Ad V. 50. apud D. Thomam « Cyrillus. Quasi dicat: prn vohis, qui Christum diligitis, sunt qui pro-
» sequi voluut ca qune ad ipsius gloriam spectant, eiusdem gratia coronati. »
Ad V. 51. D. Thomas et Corderius in catenis « Hoc est, cuni immineret tempns, quo decebat
Cyrillus.
• de reliquo Dominum tolerata solubri passioue in caelum quidem conscendere, consedere vero Deo ac
• patri, decrevit ascendere ia Hierusalem. Hoc enira existimo sigciBcare illud,/rm«»j7 /acicw suani ctc •
244 5. CYRILLI ALEXA.VDEl.M E\PLANATIO
ru7a(7;J.ol^ li yup ctMa r Kcai^b: S/^^&^a t mica l)ei est. Hunc hominem ita se liaben-
• incoh. i-\. 1. Liov i^i- * joiiirov ovra T avf^^ciiTrov iAiy- lem obliqiie reprehendit , non lam con^
yji 7r\ayia>i ^ ovx, ovciO.i^cov jj.aA\ov . «AA ^icians (]i;am corriijens. Propterea dicit :
iTrayop^dcbv d.a tovto J>t^aiv , ai a\(x)izi-A,i<; vulpes fovoas habent, cl caeli voiucres ha-
t-j^Kiovi iyj^-ai , y^ ra Trnnva t ovpa.vov bilacula; fiiius aulem hominis non habct
ica.ra(rx,ytvtA>ani- o Si v'ioc, % clv-dpcoTra oC<c ubi caput suum reclinet. Profeclo sin]pli-
iysi TTOv T Ki(p:tArv y.Aiiii- yJ, « ^sv iXTrXH- cior loci sensus hic est. Videtur tamen pro-
Tipa 6ia.voia, ai/r»- ioiy-i Q «y t^ ^aQvri- fundiore sensu vulpes et caeli volucres di-
(^av hvoiav aXa)7rix.a(i 't Trirava t ov^uvh cere maleficos et dolosos daemonum grc-
rag Travov^yai r^,SohiciaiT Saifj.ovu)v dyi- ges; sic enim saepenumero apud sacram
?.u.i(i7i-0KaAuv ovrcoya^7ro?'.hayj'. '^ (i:'iai scripturam appellantur (1): capile nobis
^^a;piig yjiy.\y\vrcti- 'Triaaan «jtiTv ahrjOTrncaq vulpcs parvulas quae demoliuntur vineas.
ciintic u. n. fLiKpovi; a^avi^ovrac,aiJ,Tr^vaq-* y^ avroq Et ipse Dominus Herodem vulpem voci-
*
uic. .\ni. ?.i. :. x.t/^10? r 'H^ii^i^ aAwTriKa Tr^oailTri- lavit. Et de iactis in terra seminibus dicit,
/m xfji T iv rri yvi Kara^\-fihvrodv ciai^fx,a- ea volucres caeli vorasse, malos nimirum
rccv (p>iC7i , OTi ra Trirnva. t hoav?. jcarsipa- spiritus innuens. Si quidem igilur huius-
Item ad v. .52. Corderius ia catena. " Cyiillus. Jlisit nuutios qui sibi coiiiitibusque suis diver.soriuin
' pararent. Illi oppidum Samaritanorum venisscnt, non fuere recepti quamobrem indigna-
veio cum in ;
• bantur sancli discipuli, non tam sui ipsorum causa, quam quod Servatoiem omnium ac dominum non
•
honorassent. Ueinde potentiae ipsi insitae magnitudinem non ignorantes dixerunt Domiue vis dici- , : ,
- mus ut ignis dcscendat de caelo et consumat illos? Iloe autem aiebant nondum nova aratia confir^
, ,
- niati, sed adluic pro antiqua consueludine ad Hellam respicieutes qui bis quinquaginta cum eorurn ,
" ducibus conibiissit. Hoc autem cum dicerent, increpavit illos Cliristus, quod persequentiuin se Samari-
• tanorum impietntem sine misericordia iudicarent. Kt non placuit hoc illis audieutibus, quod nondum
• pavticipassent de mansuetudine ac spiiitus beuisnitate. "
Item ad v. 57. sic apud Corderium et D. Thomain.Quid igitur ad haec dicemus? Non
» Cyrillus.
» erat ille scopus eius. uti conspiciium fit Quouiam primum quidein plurima in
attente considerantibus.
" accessu eius continptur inertia, et conscquenter nimia impudentia plenus est. Non enim simpliciter Chri-
- stdin sequi petebat, ut et plurimi alii ex multitudiue ludaeoram, sed magis insiliebat ad apostolica»
• dignitates, ac talem ipse quaerebat sequelam a semet ipso vocatus; cum beatus Paulus dicat: nec quis-
- quam sibi sumit honorem, sed qui vocatur a Deo. »
(1) In catena Corderii heic ex Cjrillo interseritur: » De quibusdam cnim beatus psalraodcs ait; par-
> tes TulDiuin eruct. In canlicoruin autcm cantJco ctc, •
IK LUCAM CAV. IX. 245
modi vulpes el volucies caveas suas reces- yiv uvtci * , -srf^i t •srovmpciiv TryiVfiaTcov i,„
susque in nobis halient, quomodo veniet Aifcav cti toUvy ctl roictVTcti dXco-zsix.ig , Zj
<";iiri.>!iis? tbiiiam requiescel? Quaenam so- ra, TriTiiva cpcaAiodi, t^ K.aTct^vcrui 'ix^cny
tiolas lucis cum tcncbris (!)? iv kw/k, Trctx; «aQvi Xpifcs; •zzoD 'j dvctTrav-
(JlTai- Tig KOlVcOVlCt (JMT< TrPOi (THOTOg^
t^cnnitte mihi priimim ire, ct soptlire En-irgf^/ov (xoi djrsXiovTi tt^utciv SaJ/ai v. it
patrcm meum. .^._, ^jaj^^ „,„,
reliqua. Nam sicut arator si forte ad ab- «^ot^jw orav oicvYicjn zs^og ro hilTrov, ovk
solvendum opus torpuerit, fructuum uber- o-^irai cisif y.a^7rovg 7r?\.n-dvvovrag, ovrcag
tatem non est visurus; sic etiam qui Chri- J^ 6 «Aow!^;^ f^?v rt;coA8-3-fjv tw X^iS"S)^
stum quidem sequi decrevit, neque tamen ovx. dTroraosofAiJog q to';? )iocrft.iKolg Tr^uf-
niundanis negoliis valedicit , neque cog- i^aai,jCj rolg y2) crd^ica oi;c5;oi$, waA/5-a
nalis hominibus, praesertim iis qui idem to/s jhm r a;c07rov d7roSiyjoft'i\oig avroZ,
proposilum non ceperunt, nequaquam hic ot/Ja/Aws c?2f x,aTop-Bcoaii t dya3riv eC-
bonam animi sui fiduciam consummabit roXft.iav , oi^^s ivQirog Q;iv ilg t /SaaiAf/av
neque aplus erit regno caelorum. Nam qui '^ci ovpavoov yap roiovr^ iiAn^dKAn
huiusmodi quidem manum
est, is aratro f^^v dporpct) t yjlpa^ §(0 -u^Q^o^ivfjcog Itiv
morae causam facit colloquia cum suis et StaAi^iv JtJ cTvtJcC-^Knv dAA' ovSafA,2i)g rotov-
deliberalionem. Atqui haud tales fuisse rag ivpy)C70fjiS{j ovrag cjsv' dy'iovg dTTOcjro-
comperiemus sanclos apostolos. Vix enim Aot;?" afjca yap rZo dicovcsai tov Xpicrrov
audila Christi voce, venite post nie, re- A«^oi't©^, Sivn ozr/aw f*ot;, dc^iVTig td
licta navi et palre secuti svint illum. Quo- ^Ao/ov, y^ t 'waripa avrm , riJCoKov^r-
rum excmplum imitari opori.ci Chrisli ad- cjav avrui- oO? fJHfjcilSruj^ ^pn d^ dKoKa-
seclas (2). ^ovvrag Xoi<^w.
(1) Additur apud Cord. <> Requiescit siquidem in iis qui ipsum diliguut, vitat autem profanum. »
(2) Ad liunc V. 59. sic in catenis lat. Coiderli et D. Thomae. « Vel aliter. Cyrillus. Erat enim pater
- senectute gra\atus. Putat autem lionestum aliqnid agere , diim proponeret observare ei debitam pieta-
» tem,secundum illud Kxod. XX. Iionora patreni tuuiu et matrem tuam. tlnde ubi vocatus est ad evan-
» gelicum ministerium , dicente Doniino, sequere me, quaerebat inducias quae suflicere possent ad decre-
. piti patris sustentationem , dicens : permltte mlfii etc. Neque dicimus quod pridem defunctum patrein
.. sepelire voluerit? non tniin prohibuisset lioc facere volentfm Cliristus: sed sepelire dixit, pro usque ad
.. sepulturam de alimenlis providere. Quid igitur ad ipsum Salvator? Sine ut niortui sepeliant mortuos
» suos; tu autein vadcns, adnuntia resnum Dei. Ernnt siquidem etiam alii domestici et propinqui, qui
>. patris illius curam gerebant; sed adbuc mortui, uti autumo, eo quod needum in Christum crederenl,
>• neque per Spiritum sanctuin in vit.im aliam regeuerati adhuc essent. Illi inquit, sepeliant mortiios ,
>- suos, cum ct ipsi mentem habeant morluam, neque adnumerari possint iis qui Christo vivunt. Hinc —
. percipe quod praeferenda sit pietas qua Deo teuemur, amori parentum; quibus reverentiam e.xhibemus,
' quia per eos geniti suinus. Sed oinnium Deus, cum non essemus, ad existenduiD nos perduxit; paren-
> tcs auteni facti sunt ministri introitus ad existeutiam. »
2iG S. CVBILLr alexa.ndri.m kxplanatio
KEf. 1. Cap. X.
AifSfifs/ x!;'5io; xai' /T/pou{ £p5o,H)5'xovra. Dpsignavit Domimis ct alios Sfptuaginta.
!va» '^TiT ^t-oAAm T15 5J145AA5K 'iriQn\ r Et quia irmllus futiirus eral creilentiiim
£1? at;Tor •a>/s-i^o>Ta)V « TrAw-St)?, sffa}»- in euni nunicrus; namque iiaitd Israliel so-
vet/STO ^«jO ot.' y-oyov l 'Iff^aJiA, dAAct •jap lus sagcna conclusus fuil, sed cliam elhni-
Xi al T i^vicv ayiA&i- ^ih, touto ftr«5;j;j^- coruni gregcs; propferca designali fuerunt
^Mffav zirapa Xpirot) t •&soi^' t\/^' zirpog a Deo nostro Christo, ultra illos duodecim,
to7s J[vo lu Siica. }Lj 'iTipoi l^^oi-f-ri.iovTCi. quoque septuaginta. (lamvero quae his
alii
/ Ta axoA«-9a TOiyTwy, oloK' ^tv -diPi- subtcxuntur, neinpe messis quidem inuha,
(T,M.oe w-oAi)? 1 ), »9 Ta e^!i?. Kai ,
jtin jttcTa- ct reUqua. Et, ne transieritis de domo in
(stUiTi ilE, o]x.\a.<, ih o]K.'ia.v ^OTTip c,iiJ.^a.- domum , id quod incop.slantiam demon-
<7|ttov 5nAo7 , i^ [j.i(TQcY aiToi^VTwv, iu Sf^- strat , et mercedis postulalionem, nec non
/SoAvi^S 'fh Tiy.^)\t.iov -^^oiys^a(fiTO iii to queruli ingenii indicium est ; haec inquara
y^ MaT^^aiov [^2
^- '»tj
q 7'j tcc tovtcov dico- in Matlhaeo iam scripsimus. Insuper et his
AaGa SW5 o)Si' 6 q sps rtOjToiv, a^iTil r consectanea usque hac: qui me negat, ne-
rt;ro5"S'AcevTa fn, — To!;t8 ti^^to; >f^ iv gal mittentem me. ) - Numeri huius cxem-
To7? Mavaicoi ^pos^a^fTO Acfoi^' iQ3o^;i- plum namque
in Moj.sis scriplis fcrcbalur;
jtovTa yJ.v ya^ iTiiXi^^ttTo ^ lu at^TO; •&iou et hic, Deo iubenlc, scptuaginta delegit,
•^rpoa-aTTOi^TOS' * i7ry]<^Ui 3 to7s i^nAiy- quibus Deus Spiritum largitus est. Alio
uivoii To TTViZf^a, •S-ecs' Kj Kct-^ iTipov Q quoquB modo tum duodecim discipulos,
T^owov Tolq Ti 8o)§i>cct pa(JnTa?, Kj a.vciir tum et ipsos septuaginla, legis umbra de-
c;fir if3So[j.r;x.ovTct, Sia •7^ nr vcj^^ ax.i3.i <r\)- notatos inveniemus. Scripluni est enim in
lxctivo[*.iViic ivpy](J0fj8^- yi-^^ciTTTcti y: iv Ti) exodo do filiis Israhclis: venerunt, inquit,
'^^cSci) TTip] T vlm lo^aaHA* * riAScv $«(7it in llelim quod vocabulum interpretatur
,
HAHji*, ippuYwiviTai 3 ava,Sa(Ti5 , vi toj av- ascensus vel incremenfum erantque ibi ;
(1) Apud D. Thoinam in cat. « Cyrillus. Sicut autem agri spatiosi messores multos exigunt, sic ranl-
• titudo crediturorum iii Christum. Unde subdit rogate etc. Illud aulem adtende, quod cum dixisset
rogate duiuinum etc. ipse postmoduiii iioc peregit. Ipse igitur est dominus messis, ac per euin et cum
» eo Deus j^ater oinnihus dominatur. u
(2) Videlicet ad Mattli. IX. 1. seqq. Sed enim cyrilliani ad hos IMatlliei loeos commentarii vix rarae
laciniae in symbolis a Corderio et Possino editis oceurrunt.
(3) Pergit in cat. D. Thomac Cyrillus de palina « alta simul, et frondes porrigens sursum. •
Ego mitto vos nt agnos in medio luporjm, V.yu :2T05"7£X>*i.' v^a; u<; a^vx^ iv y^irjui /\u',..vy. ^. 3. ct 4.
Perseculiones praedicit , ut earum ex- UpoMyei Gtir SicoyiA.ovg , 'iva. iviyKicai b. r. lei.
perimentum poslea lolerent. Quomodo au- T TTilipsiV y^ TTciig ccv 'dE.iyiyoiTO Trpo/SaTCv
lein lupum superabit ovis? Ego, inquit, Al/K»; iyO) ip«(Ti 37W,S(70^W.al 5 K^ (7UJLCl,aZnC0
^
vobiscum ero , et protegam, lupos in oves usTctj3a\^ci>¥ Qsir ^vy.ai ilg 7rp6(BctTct,' ovSh
transformans. Nihil enim nieae voluntati yaf fA,ii T&) •&«Aiif*aTi dy-di<^tix,£y y^ tovto
resistit. Quod sane experimenlo in Paulo H 'Miioct iS:-t^iv iTTi Tlctv^ii- T yap TravTOi;
cognitum est ; nam qui lupo quolibet sae- XviCii dTTtiyWigov Toli Tn^ivaaiv ih aCjov
vior erat adversus fideles Christi, eum ov8 TOO(SaT« TTSTroitiKiv t]f/.!pct)Tipov. — OvSi r B. f. lOr.
quidem curani gerere sinit, neque earum [^ti OTl TTip] TO. 'i^ca T acOjJCCtTOq da^oAil-
rerum quae extra corpus sunt, siquidem Szij , b-SBK jttM Si i:poSict>y (^pOYTKjCil ,
[JCyjSs
nec de vialico esse sollicilis concedit, ne- 'fh>co fA,i(ja(jQai ri t ovic m5h ^i^Kt^fJcivcoy
(jue quicquam circumferre eorum quae cor- TU) (TWjtiaTi , oloY V7roSr>[jt,aTa,- «AA' sV ctv-
opus pergeret , neque salutantem resalu- ivAoyoZvTa dvT^LAoyzlv * '(^i^y-la yap j^ ^'^'- '^''^^^-
taret. Sedulilati enim nocet respectus ad az78d«5 « wpo5 iTifii^; dTTOvdjcJiC,' f/,nSi tStc
aiios. Xeque praedicationem impediat, col- <^Yia,y iy.TTOOiOv t y.npvif^aTOi y-vtiTat, 0[^i-
loquium incidens, neque moras nectamus Xia<; iv u.i(jct> 7Ta.oi[A7n7TTOvcrni ^ y^ /B^aSv-
amicitiae causa. Nulla ilaque diabolica ma- TWTO? 7Tpo(pa(7ii (fiAias" [^»Si [jc'ia ovv i^-
iitia nos abripiat. /3oAjx>i y.cty.i<py'ia vftcU dTroaTrdat),
Keversi suot cum gauilio etc — Videbam 'TucrTQ-=v{/av f<£Ta ;^36gaj. — '^iiii^ax.i >. 17. et IS.
Satanam etc. Tov caTavav x. t. \.
Xe forle eMslimarent virtute propria ''\ya yao fii] yof/Ji^oiVTO o'i>io^iv yDinr b. f. loi. ij.
ceu digni habiti qui miracula ederent, et fov cog a^iui^iVTii &av[A.aTiipyilv . iu vtto-
daemonia subiugarent. - lam quod ceu ful- Tixosiiv Tct Sai[e.ovia. — To leg daTpa^zs^nv b f. \m.
gur decidisset, significat Satanam ex alto Trsariv ^SnAol tq i^v^^ag avTOy icariyi-^^yi-
humi deiectum, ex gloria in ignominiam, vai Mpoi ynv ^ c-y. dio^ni ili drif^lav, s£
ex viribus in infirmitalem. Ante enim Ser- iayj!j(^ i]q da^ivnav' Tspo [Ji,iy ya^ t^ ol-
vatoris incarnationem dominabatur orbi , KoyoMaq T (TMT>f^@j }iaTi>c^dTnai t^ vtt'
Satanas, ab omnibus ferme cultus. Sed ceu ov^ayov, 7:pQax,vvn^^i]i a^iSov Trapa Trdv-
fulgur demum omnes errore
decidit, qui TCdy TOTi Q Tz^iTrTO^civ ceq daZaTrn, o Trav-
deceptos habcbat adoratores, et nunc sub Tas 'iX^cOY 7rpoax,vvinai Cjrzr ^riTrAaytifcivai ,
pedibus cultorum suorum iacet. id enim 'yJj V7ro TToSag Ti^diiTai i^ ^^0(T;clivo!/V'tmv
significant verba : ecce dedi vobis polesta- avTOV' TOVTO yao [jcnvvii to.j]Sov SiScOKa'
tem serpentes scorpiosque calcandi ; dae- v[x,l¥ i^aaiav tov israTfiv sVavu) o^icov y^
2i8 S. f.YRILLI ALEXANDRIM E\rLA\ATIO
* f. i.'.7. ''idcciuRfj Q £j G^ Aojm , 01)5 5( «iWas Vidcamus quoque sermoncm . (|uo pro-
v^ip n/y^yT Xpi^Oi i7roir\axTO TZioc, t ictvrts plcr nos cl pro nobisClirislus paircm suurn
7ra.Ti?cf " e^OjtAoAo^oSjW.ai coi TraTip Kvpii allocutus esl. « Confiteor tibi, paler, do-
T ov^a,you }^ 7* yiii , ori d7r's>c^v,^aq rctVTct mine cacli ac lerrae , quod abscondisli haec
aTTO (joi^iov y^ Tujt^iruv ^ r^ aTriKaKv^eiq av- a sapicntibus et prudentibus, et revelasli
B. r. m. b. 7« vn^rio;?. ,, l^ov . 0st,(7iV oj 5(Scr^ajM.|M.=- ea parvulis. » (3) En, aiunt mente per-
hi
voi T vovv .^x^piv o^oAoyil TO) '2za.Z'r Trwg versi, graliam sc patri debere ait. Quo-
ovv ovx, iharTuov auroO y^ t( to Kcohitov modo igitur non est illo minor? At enim,
w (B^/^Ti^^oi, ^ctin rig av, ro oftoovaiov vlov o cgregii, quid impcdit, dicet alit|uis. quo^
dTroS-^^jt&ttj ^}Ci ivaiviiv T ictvri TrctT^ipct, minus consubstantiahs fdius commendet
(ju>^oyrct 5i' civrov t vtt' ovpctvov; li 3 vo- dilaudelque palrcm suum, qui per ipsum
^'i'(\ti Sia T s^Oji*oAo^KC7JV iAarTOYoc ilvcti, salutem mundi efTiciebaf? Quod si putas.
ttjcsffov T s^«5' icvptov ovpa,vov }Cj t yvig propter hanc confessionem , fdium esse mi-
fctVTOv y.aAil -zsctripcf vlog q t t oAwk norem , audi reliqua. Dominum caeh ac
Koarovyroi -Qiov , 'urayrccg uh (tvv avTU) terrae suum vocat patrem. Atqui omnipo-
^icmo^iiT oKcdv .,
y^iTravoi) TravTCOv i(^iv wi tenlis Dci tilius, sine dubio cum illo re-
dio; c/K ^iov ,yu t y^ 7rS.v oriovv laornTO, bus omnibus dominatur, superque omnia
8 t
105'
**
Trpoi avrov iXoov cvfTicoSui;. — 'HftTv aTri- est Deus ex Deo, omnino aequalis ei sub-
>caAv,^iv •&£05 y^ Trarrip to Trpo 7^ t k6- stantiaHter. - Nobis revela\it Deus paler
iT{ta «.ara^oKvii }(,ix,^vf/,j^'ivov ju cjiCTiyyift':- absconditum apud se .silentioque pressum
lov Trap' avTCo ixv^^yipioy 5mAo'/ q, oti to iam inde a constitutione mundi mysterium
Trip} T^ ivay-dpLOTiiiGicai rS [^ovo^^^ovi., id est iiicarnationem Unigeniti ; quae qui-
Tr^oiyycoaSn f^.iv -ixr^o }iara(BoAyii Koa^^a^ dcni praevisa fuit anle mundi primordia,
3£^av-pft)Tai Q rolc, Itt] yvic, iv iay^aro:; t sed terrae incolis demum manifestata fuit
almoi Kui^oli' p.facp?i •j/oSv iA,aKapi-^ poslremis saecuh temporibus. Scribit ergo
Rph,-*. 111. .s.
naiiA©^- * " 0T( iu,ol Tft) iXax^aTQTipci) bealus Paulus: « mihi omnium sanctcrum
Travreav dyicov , iSo-dn « %a§'5 avm , to;s minimo data est gralia haec, in gentibu»
«GvJ(7tv ivafyViaaSt^ t rtve^(p»;,v(as-ov ttAoi)- evangelizare invesligabiles divitias Chrisli
rov T Xpi^ov . }U cpcoTiaai Trayrac,, rig ti et illuminare omnes, quae sit dispensatio
o(;covO|M.ia t iA,v<;-tipiov nr aTroKiK^vuf/ivov sacramcnli absconditi a saeculis in Deo qui
d.Tro rp aicovLjOV iv rch Qico rco ra Travra oinnia creavit. » Ergo in patris nienle ce-
(1) Prosequitur lieic apud Corderium « idem Cyrillus. De hoe eliam Ezeoliiel lamentando dicit: tu
» signaculum siinilitudinis in paradiso Dei fuisti. Et paulo post : perfectus in viis tuis a die conditionis
• tuae, donec inventa est iniquitas in te. ISon e.vtrinsecus inducta, sed nata est in te malitia, et per pec-
• catuni tuum vulneratus es; et in terram proieci te. >
(2) Apud Corderium iu lat. cat. « Cyrillus e.xultavit in .Spiritu sancto, hoc est in beneficiis el virtu-
» tibus Spiritus sancti, bene sciens a se niissos plurimis profuisse, et prae ceteris ipsa experientia glc-
- riam eius cognovisse animus eius laetitia implebatur. Erat enim exultaudum, quoniam bouus liomi-
,
• nuinque amantissimus Deus, onmes salvari voleus errantium conversionem exultationis gaudiique oc- ,
» casionem feoerat. «
• Et iterum: conUtebor tibi Domine in toto corde meo. Vcrum ecce elc. ut apud uus sequitur. •
IN LCCAM (lAP. X. 2 '»9
labatur. etiam anfc tmindi constitiilionem, KrlaacvTi. ,, Ovkovv iv rri t TritZoc, yycca^
venerandum mas;numque Servatoris nos- o^sxov^to k^ Trpo t^ t ;6C(Tjm.h xaTa/SoAij? .
fri mjsterium. Sic et nos praevisi fuimus to ciTirov £) u,iya. t ccariipQj r/Jf/}" [^v-
nos in omni benedictione spiriluali in cae- pia y^f^ IncrS Xpi<^ov , o ivKoyma.(, r\pi,a.i
lestibus in Christo; sicut elegit nos in Chri- iv •sEaffJ' ivXoyict 7rViV[A,ctrncri iv iTrapavioK;
slo ante mundi constilufionem, ut essemus c* Xpiaru) zs-po Kctrct^oKriq ;co(T/Aot/ , uvcti
sancti et immaculati in conspeclu eius in n/Aas a^/«{ yJ^ duwptiiq KctTivdoTriov (tvrov,
caritate ;
qui praedeslina\it nos in ado- eV dyaTry) 'zzpoopiacti r.[/.a.i iii vlo^diaictv
'
ptionem filiorum jier lesum Chrisfum in Sict 'Inaov Xpi<^ov ih ctvrov. ,> 'Uftlv oiiv
ipsum. » Xobis itaque parvulis abscondi- apct rolg vH^ar.ioif to Ki>cpv[tpi.ivov 7U caai-
tum tacilumque a saeculis mysterium re- yy\uivov ax. t a/wvwv ycv<^-t\oiov dTriKaXv-
velavit paler. -vlfv o 7tarv\^.
Quamquam vero anfe nos plurimi , im- Kcti roi ir^o «^j" xAf/roi t? oaoi tiu
ratum est insipiens cor eorum: dicenfes se d(JvvirQ~> ctvrcov KctpSict- (^daKOvrii tivcti
esse sapientes, stulti facti sunf, et muta- <7o;j)o;, ii^ctt^avQifactv ., y^ inKAct^ctv '.itju S6-
verunt gloriam incorruptibilis Dei in simi- ^ctv t d:p.da^rov •&foS, cv Oftoicoitctri tl-
plum est: si quis videtur in mundo sapiens KoajtCf) aocpog ihcti „ ptapoii ytvia^ce , 'iva
esse, stultus fiat, ut sit sapiens. Sapienlia yivnrai ao^pog- «ya^ rov Kia^tov rovrov
enim huius mundi sfuliilia est apud Deum. aopia ,
(tcopia rra^a ra dtci i^v ovkovv
Ergo vere dici pofest, eum qui nudam so- aAn-df; fiwj/V, on 6 -xJ-iAiiK iC; ftovLv l^^wv
Jamque habet mundi sapientiam, slultum tIu) t •A.otrftov ao^piav ,
f-tcdpoc, Ki r^ dav-
esse atque insipienfem coram Deo. Qui au- vfT(C^ Trapa ^icc- 6 j ucopoc; ilvai SokTov
tem sfulfus esse videfur mundi sapienti- Trapa to;? toO •Acaftv ao(poli , t-jt^^ct^v
q lii
bus, is si mente et corde gerat verae Dei i^ovv y^ KapSiav -t* ftA«^oD? QiOTrriag ro
contemplationis lumen, sapiens est coram (p«5, g§2t ao^pog 'oc^v Traoa ru) QjS)- ovkovv
Deo. lis itaque qui videntur stulti, id est toI? SoKovaiv tivai ftcnpo^ig^ inynv ctKaKov
(*) Ad V. 17. Adhuc in catena D. Thomae • Cyrilius. Supra dictum est, qiiod Dominus misit disci-
» pulos gratia Spiritus sancti insignitos; et quod iii facti praedicationis ministri potestatem super immun-
>. dos spiritus acceptruut. Nunc autem revcrsi confitentur lionorantis eos potentiam; unde dicitur: reversi
" sunt etc. \idebantur itaque gaudere magis quod facti fuissent miraculorum auctores, quam quod prat-
» dicationis ministri. Erat autem melius eos gaudere in illis, quos ceperant; sicut vocatis per ipsum dicit
» Paulus (Philip. IV'.) gaudium meum et corona mea. »
:u Ymna'(\iictv iTri kukioi, t Sidyoictv y/H- innocuum et pueri inslar ad malitiam ine-
(Jiv , aniicdkv-^iv o 7ra.Ty]p t uiov, aTi dY\ ptum ingcniuin habent revelavit filium ,
itj Trpoiyycixyji^ivoii kch -urpocopKJu-jVOK; iiq palcr, ceu iam praecognilis et adoptioiii
'jIo-&c(7IOI.V. deslinatis.
OtJ>c f£?r/9arof 'j . a)? yi otf^cn , kcikhvo Pono non esl, ut opinor, absuiduni
TCVrOli iZiiyiyKUV OJ '^j^'J,f.>,[.l,ct.Tili 75 Kj cl praediclis hoc (pioque addcie. Scribae ac
ipctpiaiuoi , }u ol T 'niSxiK.ci)v kpci,tZvtii; Taf- pharisaei et qui iudaico
, populo praeeranl
f/,dTCt)V , VOI^t^Of^Ct^iictg S6h.»(JIV 'ixoVTiq, C</0- quum legis perili viderentur , loco sapien-
l^l^OVTO TlVii ilvctl (70|IOr ClKK' OVSC OVT-i tium habebantur. Quod tamen tales haud
toioZtoi x^ to aAn&.=5,5i" oiitTCdy «Asf^^^ovTO vere, essent , faclis coarguebantur. Quam-
T 7rpcty[ji,dTcoy rJj yovv 6 ^t-poJmths 'Ifpf- obrem Hieremias prophela , sic cos allo-
HicremVIH.K ^ia? * olTft) '/TOLi (pnaj TTpO? CtVTOW ITWC, qucbatur: « (juoniodo dicitis: sapientes nos
iPini ct)i aoi^oi in/j&^j kju.s7? , jj^ Kofog Kvpia sumus, et sermo Domini n(jbiscum est? \'a-
(m' nf/f^ '^v : iU jM.aT/zjy i^^^n^n a-j^olvoc, nus evasit funiculus mendax scribi.-. Con-
xI^sOSks ^^f/,i/,ctTivaiv i^axvv&nfTciv ao(pol fusi sunt sapientes ,
perterriti et capti. Quae-
in-Ton^tiaav ,jy^ IdKuiaav ao(p'ictT'igt^v c* nam ilhs sapicntia est , quandoquidem ser-
ai/TOi?, OTi T Aofoy Kv/m dv,i^oyJiftaaav :,
., monem Domini improbavcrunt? Poslqiiam
'E^^c-iSn Q (i7rioox.'tu,cta:iv avTOi t (TwtjT^os t ipsi Servatoris sennonem repulerunl , id
v^ yZv 'i^v\ TTH TOii iavTH [ta^nrat^ KvoiOi aliquando discipuhs suis Dominus: « vo-
'
i.uc. VIII. III. '^fg' avTcav * " vfjt.iv SiSorai fvu)vai to. puv- bis datum est nosse mystcria regni caelo-
^riPia T^ jZaatKuag t ioavcov c^fivojs \ ov rum; non ilem ilhs. » Quibusnam vobis?
BiSorai- vfA^lv Q Tiai; roii 7rt<rtvaaai S»- nempe qui credidislis qui adventum eius ,
V, 22. ncvra TTuo-co^r; ijLQi jjrro toC Trar^oi y.ou. Oninia milii tradita siiut a patre nipo.
A. f. T39. "EfJi.;^avi'('{ Q/otv TrdXiV «jm7v t savTOt/ Manifestat ilerum nobis gloriam suam,
So^av , Kj T^ tjC3-j5:^oD? y:7?oo^M? to d^'tco- et congruae Deo celsitudinis dignitatem ,
ft,a., ^»^10^ aapKOi oiKOVofJc^iai ro ivn-/^- nec non luimanationis sollertem rationem,
vii, Kvpioi Yi/J^ 'liiaovi Xpirc'?- oati rl dominus noster lesus Christus; et quanla
^j^oysv 6i/TivQiv »1 ovflaiq, toi^ i-osi 7^ "j/iT? hinc evenerit terrae incolis utiHtas, palam
Kati^iiaiv hvaoyi^- Trdvra jw-ci, (Tijaj, Tras- facit. Omnia, inquit , tradita mihi sunt a
eJo^Sji 1/5T0 T 7rcL'<po<; jWa- ijv ji*sv -j-a^ i^ s^-.v palre ineo. Erat enim , ct adhuc est caeii
oJpctvcD T£ x^ yrii Kvpiog, v^ avvQoovoi rco ac terrae dominus, palri adsiiJens, et cum
7ra'^(, x^ auT/^carapp^^Mv atJTW t oAmv o5^' ipso rerum omnium dominator. Postquain
tCj Ka^i.i; lavrov cv Toli Ka^' >ipa« v-i'^»- vero semet demitlens homo inter nos e\-
ftdriKiv a.v-dpco7roi ^Kiyirai TrdKiv ovk tilil , loquitur ilem haud alieno a carni.-;
rredatur factus unus de iiobis, nostram- Q^^irf/rai ^&)va5, 'iyc- Tri^iCflTXi yifovcog
que gerere paupertatem. Itaque caeli et ler- jca-9-' Mjita? , 7U T a,*^ ipopsffa? TTTW^iiav
rae, et omnino rerum omnium dominus. Toivjv ov^a.you t? lu ytii , r^ avKXYi^dLu
cuncta sihi tradita dicit a palre. Xam lo- T oAwv x.v?iQ<;, la.vru) TraYTct ^s^^d-^oc^Ta^
lius orbis terrarum dominus est. Cetero- $>;!7(V VTTO T 7rct,^oc,- y.ix.vp!<£>y.i yap 7^ v-zo
(juin his diclis, stalim transilit ad maiesta- ovictyiv «AAa toCto siVwv, d^c-tcriv iv&vg
tem suam ac subhmitatem, seque demon- iU T ictvrov So^ctv^ y^ v-mpo-x^Yw u Sfa.-
strat nuUatenus parenti proprio inferiorem. Siiicvvai Kctr' ovdcvct ^cttov, t /3/« Traf^oq
Quid enim patri dicit? « Et nemo scit, sine ictvrov Tnrrcof.t^jov n j.a? scpn vooc, c^u-
magisterio ,
patris naturam , inquit , nisi fi- vov; it) ovSiig yivct>cx.<( t t "jsctTpog (^'vaiv
per revelationem noverunt Deum, hi non rvp- oaoi di di' ciTToy.ctKv Xiu>i '':yvtt>c;a.v t
quid sit sciunt, sed eum exislere sciunt. » diov, oi/roi QV Ti 'bgiv iyvcccFctv ,, «AA ori
Qui ergo priora verba « omnia mihi tradita i^iv. Ol TOivvv ra.<; Tr^Qirctg Ai^cti .^ rai Xi-
sunt a patre » ad filii depressionem tra- yovcjctc, Tiavra, fjcoi 7rapiO0\jr\ v^o t Trct-
hunt , discant e poslerioribus , fihi in re "^05, iii v^iriv 6y.XctiA,^dv0YTeg T vits, fictv-
onini aequahtatem patri. Cur enim, nemi- dctvircoaav Sict t i<^i^ii<; t v^ zna.v oriovv
ne sciente , ut ait , filium praeter solum T vloij TTPog T TTctnpa a-s^c^Wa^^tctv Trcoq
patrem vos audetis cogitare ac dicere pa-
, ,
yao QvSiVQ<; £<53T05 , xa-da cpiKT», t vlov
tre minorem esse filium, quasi hunc ap- il jM-M fJiivii T TTCtZoi, CtVTo] TJrOAjU.«XaTS
prime cognoscatis? Nam qui a solo cogno- <P^OVilv Ki AS^J/HV , OTl sActTTWV iTiv CtVTOV ,
scitur patre , is supra omnem mentem ser- ci)q ft>tp(jSSs eiSoTii avrov; ov yap [tovoc, il-
monemque est ; sicuti et ipse pater , qui a Oiv 6 -TrarYip , vTrip zaavrct. vovv 29< r.^ ho-
solo cognoscitur proprio fiho. Sola enim yov . Ka-S^a y^ avroq ^a.Tno vtto f^ovn
se ipsam novit sancta consubslantialis Tri- ytvioay.-ifjSfjOi T 15/8 '^vvii fji. aroq- fA,ovn ^ofl
nitas , quae onmem superat intellecltnn QiS-v iavrtw n ciyia, (£ of/.QOvaiOi Tp;as, »;
atque orationem. Revelat autem nobis ii- ^a.VToc iTrmy.va yj, voij iCj Aoyn- a-jroitaKv-
Hus per sanctum Spiritum, ut ail Paulus: 7rr{ Q nfJiAV vloq Sia t dy'iii 7rviVjJi.aTQi; .,
nobis autem revelavit Deus per Spiritum cog (^nGi UavAoi- * iijU/V yap dTracaXv-^i^iv
beati oculi qui videut quae vos videtisl fj.ay.Ci^ioi of 6^^a\f/.ci 0( ,-X.s7rovTc: a pXeViTs.
sanclis apostolis: iam non dico vos ser- ?.iyco vfji.3.<; SovKyi ^ vfjciiq (fiiAoi jw.« jj-g-
supradicta sunt ait , prudentissime ad eos JCWTara ^pa^iii -Tr^og avGS^ .^ TOVTi<piy cu/
252 S. CVRILLI ALEXAM)RINI EXPLANATIO
aTro^r^o^pi) Ti-oiyfad/u^oiCsv' f^inTi ci^av [^tiTe conversus; id est ab illis averlens se, qui
(tKoviiv a&sAoyras, avny.oa^ q ovTitg,}^ tv- neque videre ncque audire volebant, con-
rpXov '."^ovTcti cv ici.uToli T vovv ^oKov ictv- lufiiacibus videlicet, caeiamque menlem
Tov i^ctpil^iTO TcHg dyctTTcaGiv ctCiTov i^ iig gerentibus, totum se praebebat amatoribus
ctCGmr d$coa)v j u.ct>c.ctpiHi 'iifyi G^u* o<p-&aA- suis; in eosque intuens, bealos dixil oculos
[A.oiii Qsir opcovTctq ysyav o^o^skkj a ttpo r \identes vcl polius visuros, quae prae ce-
ctAAm ctvToi £1 TrpwTOi TiBictvTctr 7ri7ro'it\- teris ipsi primi spectabant. Ileic crgo ita
Tcti ftiv ovv iTTi TOVTOii Aoyoi , aiq d,7ro locutus est , ut in comniuni consueludine
yi T^ TTct^a TTaCJi r^ >con'K5 mu^n-^iicti- ttAyw fit. Verumtamen hoc nos sedulo cognoscere
dxiivo rftoig ill^i7r\<^ct&-aj '^y\- to yap /SAs- debemus nempe heic \ idere haud cor-
; ,
aav cv TOVTOig^ ovk cvipyactg -t^ ^j' 6ftj/,a.- poreorum oculorum actionem significare,
Tu)v acofA,!tTix,ci)v il<rKOfA,'t'(^<l S^Auxriv , aTTO- sed oblectationem potius quam pii homi-
Xctvaicog
Q jttaAAov t Si' ctinov Tolg ivoi- nes ex Christi donis percipiunt, Veluli si
,Si<n SiSco^ny.'ivcov oioi'.^ wj 1'/ Tig Ae^o/, quis dicat bona lempora vidit » pro
: « iile
Sihct TV)(_ov Kctipovg ilSi Kct^ovir, dvTi t, « bonis temporibus fruitus est. Et illud: y>
«/^tT, nyovv iv iic^i tcc xa-&' riftag, 'iv' ma nostra veslitum ; ut nos sibi conformes
«jaas lavTO) avftfji,6p(povg disrOTiX^iavi , 5t' faceret , per sanclificalionem atque iusli-
aytaaft^a }^ SiKaioavvng, if)(^apdTTCOV tiftiv tiam , nobis imprimens divinilalis suae pul-
TO 7* lavTov \}:6TnT^ xaAA@o, vonTch; chritudinem , intelleclualiter nimirum ac
OjiAovoTi Ka,i TrviVfMdTiKCog- (^ tovth f^^dp- spiritaliler. Rei huius teslis Paulus, ita scri-
* 'cacnn^
Tt/5, Y\avKog, o'vTio yi^adicog- bens: sicut enim terreni imaginem gessi-
ya^ i^opiaajuS^ r ilKova t ^oiKo^v, o'vtco mus, ita caelestis quoque imaginem gere-
(^ T iiKOVCt T tnHPaVtii' "/^OiKOV
POPiaOfjdfJ mus : terrenum vanumque hominem esse
Kivov * avdfpcoTOv iivai Xiyonv ^ (^ '2!SpcO- dicens, primum illum crealum Adamum;
TOTsAa^Ov 'ASdft- iTrnpdviOV q, (^ dvco- caeleslem autem, illud quod desuper ex
Biv K^ c-y. Tvig ova'tag toS 'zsa.T^og iXXdft- substanlia patris effulsit V^crbum. Deinde
ifavTa \6yov eiTa •^o/uis^og cog 'i(pLv , iv faclus, ul dixi, in similitudinem noslram
Oftoto)a<l "^^ "25/305 «jaa? xaTa (pvatv vtog naluralis ille filius formam servi adsum-
i\ct8e J\ov\ov piopipnv , iv' niJi,ag GJJW c</ psit, ut nos servituti iugo alligalos, nalu-
IN LOCAM CAP. X. 253
raliter enim serva est crealura quaelibet, ^vyh SovMict.i KctT:tj(Siyf^'iyiif^ (pva^ yap
liberos efTiceret, bona eius participantes: Soi/Xov icu to 7roi>}-&iv , iAsv^di^ovg dizo-
elenim fllii appellali fuimus per ipsum et qjrivri^Ta a.CTov KipSitivovTctg- ci)yo[xd(T[A(^a,
cum ipso. Pauper nobiscum effeclus est, ^a^ vloi Si' avTov rs x,cti avv civtu)' <juju-
qui dives erat, ul hominis naturam ad suas iTTTcliiyjvaiY iifth TrAovaH^ Siv 'hct t dv- , <
«pes extoUeret. Mortem in crucis ligno gu- &^'cd7ri^ <^v(7iv ih t 'iSiOv dydyrt TrhovTov
slavit, ut de niedio auferrct quae propter iyivcrctTO SctvdTOv Sta ^vAov £j ^clvpov ,
lignum evenerat transgressionem, ut con- "iv' 6y. ftiaa TroiriGn t S^d ^vKn TTcLpd^ct-
tractam culpam elueret, mortisque a no- (tjv, kcl] tu «V ctvrolg Si) TOvTOii ctiTid-
bis tyrannidem procul jjelleret. Vidimus ftctTct KctTctKvar) .^ i^ t^ kol^S' riju^ TV^av-
cadentem Satanam humiliatum, qui su- ; viB^ dTzo^ricrn (^ BdvctTov ii^otj&p 7ri-
perbiebat sine honore eum qui antea ado.
; , cyovTct t actTctvdv Iv Tcfsretvuxj^ ^i
t aAa- ,.,., ,
rabatur; eum qui Deus videbatur, sanctcj- ^ovcf aTifioY.. r TroTi ttpoqkvvov fj^jov r
rum pedibus conculcatum. Ilis enim pote- iv utt-oAm-vI,^ •&jotmto5, vttq TrcScti dy'ia>v
stas fuit attributa impuros spiritus incre- sAa/Soy yci^ i^aaictv uTviv[tct(rtv aKct^ddp-
pandi. TOij 'fhTifta.v (\].
Maxima est haec dignitas honiinisque A^icofta, '3 toDto wdftftifa SC) vTrip dv-
naturam excedens , immo uni congruens -^^wra» (pt^aiK, <t ftova> -ziP^iTrov tu) TsdvTcov
qui est super omnia Deo. Huius vero rei iTriKaya-diq)- d^^^ti q tovth yiyoviv i^ftiry
initium nobis fuit, manifestatum humana iv dy^pcoTn^ict ftop(pri -za^riycog 6 ^oyoi- )Cj
forma Verbum; increpabat enim impuros yovv imTrAnTTi ftiv To7e dKa^dpTOig Tryiu-
spiritus. Ouaraquam miseri ludaei aiebant: ftaa-iv 'iipaaKov q ol TdKavig lnBaioi , oti
hic non eiicit daemonia nisi ope Beelzebul cszr ovk cy.(3dx\<l Tct Sctift6via.i li ftri Iv
principis illorum. Quarum vocum impie- BaA^i^ovA dp-^ovTi 'pp Baiftovicov •arpog
tati occurrebat Dominus dicens: si ego ope Tavrag avTav Tctg dyoa^ing <pcavdf v^urriVTa
Beelzebul eiicio daemonia , filii vestri quo ><ita)V l Kvpiog- * il iyu) iv BisA^f/Sot/A c^c- • Maiih. >u -s:
iuvante eiiciunt? Quod si ego cum DeiSpi- (idhXu) tu Sctiftovia, ol vlol vftav iy rivi
rilu eiicio daemonia, profecto pervenit in 6>cjBaK\biai- ii cPC iyco iv TrvivftaTi Qiov
vos regnum Dei. Nara si ego, inquit, ho- OK&dKXco to. daiftovia, dpa 'i(p-Saaiv £(p
mo aeque ac vos factus, nihilorainus ha- vftdg « jSaaihiia r Siov' li ydi) iyco, (p»-
beocongruaeDeo potestatisefficaciam, uti- aiv , avSpcoyrog Ka-S' vfidg yiyovcog,'i^co
que ad vos tam grande tamque eximium ovto); 7^ diOTroiTrovg i^aaiag t ivi^ynav
bonum devenit. In me enim gloriatur ho- i<p vftdg KaTi(2ii to ovtui ftiya nj i^ai^i-
niinis natura posse Satanam se calcare. Ita- tov dya^dov ivSoKiftiH ydp ipncri « dy-Spco-
que ad nos pervenit regnum Dei dum , Tra (pvaig iy iftoi Trarhicra t ajtTavdv oCk^v
versans nobiscum Verbum, in carne ipsa 5(p' rtftdg '((^-daaiv n ^aaiKeia t &iov, t
operatur quae Dcum decent. In hac nos Ka^d' vftdg yiyovoTog Xoyn iCj fji^ aa^Kog
conditioneesse cognoscimus;beatique ocu- ivioyovvTog ra QiOTrpiizil- iv TOVTOig 'ovrag
li nostri sunt: incffabilem doctrinam eius iavc^ TiQidfti^a- y^ ftaKdpioi yiyovacnv
audivimus: notiliam patris sui nos docuit: ri/it^ ot o^9aAjWoi* ^Kovcra/u^ avri -t^ dh-
eum nobis propria in natura manifestavit: p«T8 ftvpaycoyia.j- iSiSa^iy nftdg Ta zoipi
mosaicarum figurarum veritatem fecit con- t uioj kj Tra^^og- i^n^iv iifu.iv avTov iv /5/a
spicuam. Haec multi prophetarum cernere (pva<l- ifti^avri r ^ia Mcoijaiug rv-
KaTig-riai
optarunt , plurimi quoque reges. Itaque ttcov t dKnSnav ToiiTa n-okXoi t Trpo^n-
Twy i-rri^v^naav iJ.-;v, TiXii^oi. 'j >t} (Sat7i- comperiemus modo quidem dicenles: « os-
IV. s. Asie- •lU -jSv iupnGO/jSp ttots f*2v Ai]'oYTa(;-* tendenobis,I)omine,misericor<liam luam,
BiT^rov riu.h KVDii TO iXio^ ff8 , Kj to o-wtk- cl salulare luum da Hobis. » Salularis quip-
piov GH Jte'«5 M|«.7v '5A£05 -j/a^ crwTHpio*' ovo- pe misericordiae nomine filium designant.
T fjov ttots H ^aAiv * |M.VM<iO«Ti Uursus aliquando; « niemL'iilo, Domine,
;v. . u,ar^.C!i
«u-wv xupis rai £:;5o«.ia t Aa5 cr«, sVio-;cj- in bcnepiacilo populi liii ; visita nos in sa-
.lai «(U-a? iv tcc accTYipia) aa- t l^ilv iv TJj lutari tuo: ad videndum in bonilato ele-
iv fJcppoffiivM, /i^ T «Qvfc!? ff8- s6vo; 3 ^ro/ov cum gente lua. » Quaenam autem sit gens
i<^] tQ ihi?^iffJ!,'ivov iv Xfii^cp Tra^ct T Sfa K^ clecta in Cbrislo a Deo palre, edisseret sa-
^a^^og, ifyiyyiasTai ^.ifcav 6 ffocpoJraTO? 11:-- pientissimus Pctnis liomines fide praestan-
11 n ?05 * '^P05 f5^ ^"^ '«iiVfws Et^3o>cijaM;coT£i5" les alloqueiis: « vos autein genus electum,
t/jM.s/5 \ yivoi o«A«;cTOv, |2afflAfiov lctfaTjy- regale sacerdotium, gcns sancla, popuius
fjt-a, s6vo5 a.yiov ^ Aao5 s(5 'S^/TOinffiv , «va adquisilionis, ut virtutes annuntielis eius,
T(i? ctgfTC£5 l^a,yyi':MTi t o?c aKOTHi t)jM.a5 qui de tenebris vos vocavit in admirabile
xaAjffavT05 £i5 to -S-auftas-ov avToi/ cpitfs. lumen suum. »
>-) 'ISou voai/.i- Ti; iiv='(77V! izffiipK-'iv aiJTov /.. t. X. Ecce quidam nomicus surrp^it tcntans illuni etc.
V
r. lii. NoM.i>cov (i j sv T0i;70i5 ^nffiv 6 ft/a^- Nomicum appellat heic evangelista le-
•&siav c^ iv6fJi.i(Ji cruua^Truaai Xpig-6v v^ bat. Hic putavit posse a se Christum de-
eTT/ Tiffiv, ?pw- Ao-j-o^oioi Tivss ct-3'i;poro- cipi. Quanam autem iam dicam. in re ,
u,i~iv i^co-doTii, ccsnacrav <jtfet£:ppoiTwv t r Garruli quidam homines effreni hngua uti ,
la^aiftjv 'x'^i'^^ 5 '[} ctCiTVW 3 t 'ijpaffaAnjw., sohli, universam ludaeorum regioijem con-
^carn-j^Ofioi^vTJS y,pig-ov,r^ (^aaKOVTii, oti cursabant, ipsainqueIIierusaleni,Christum
T M£v 5ia T Moi)va'icoi ivTOKrw rtvovHTOv il- criminantes, cum dicerent ab illo Moysis
vtti (pnffi, Kaiva 5s a'jT05 i]a:p'ipii S.Say- legem inutilem pronunciari, novasque do-
l^aTa,- wffav q t Tng-iuaavTCov r,Bn Ti\h, 0/ ctrinas invehi. Erant lamen iam nonnulli
TOi^ Traf 6>ci'iviov aVTiTrtaTTOv Kofoa, aTro- credentes, qui illorum scrmonibus contra-
^iy^o/uS^Oi TtavTayov to ivayy^^rCov aiOTK- dicebant, et evangelicam Servatoris prae-
piov ny\PvyjA.a- i-^iXtiaag Toivi;v vojM.i>cos, dicationem prono animo admitlebant. Vo-
«fav 0i»i6£i5 Svvai&^ yrafiSivaai X^is-ov £15 lens itaque nomicus, vel polius sperans,
To XaXYiaai ti «^ Mcovaicai, Yifav 7S Bi' av- posse a se Chrislum irretiri,ut ahquid con-
Toi) AttA«9£iffJi5 2vtoAm5, x^siTTOvttT Tra^' tra Moysem, id esl conlra legem per euni
iavTOv 5i5ttff;cttAitty fiVfiv , ^poanai -tth- latam diccret, melioremque esse adfirma-
paKutv avTOV y^ >!iycjdv ti •^-OJiiffttS, ^uoyw ret doctrinam suam, accedil tenlans eum
ttiMviov ;cAiiflOvojM-»ifftt) :;
uL' vtt 0)c^'iaiCi)<i tt^o- dicensque : quid agam , ul vitam aeternam
c-iffi , j^ yv'u)i^.y\c, 'yhTrKa^^n- v^ Tif/^ctv vtto-' consequar? Nimirum cum hypocrisi pro-
j".
(!'; De nomico videsis copiose dissercntem Arseniiiin npuil iios dass. A.\. T. X. p. •553-.')
IN LUCAM CAP. X. 255
scires, recondilaeque illic doctrinae \im, KzKoviJi.y}:vi\<; -diwpiag r ^iivctiJiv; ^ ovic a.v
res occullas non ignorari , eique corda ra !iix.P'juu.'iva.,-iCi x,a.&c^a,v lcj^^uovTct Tctg
quem audire non sustines; honorare simu- d-sro!cct.Aiig , iJi.3tvdavHV ovx. dviX°M^(^'
las, quem decipere speras. Et videsis ad- V7rox,oivri Ti/itaF, svtjuapTracjai TrpoaSoKav
huc nomici improbam loquendi ralionem. a-^p<J Si (aoi TraKiv ro xaxoti-dn; iU Ai-j»;
Xam quum dicere posset: quid agam ut t yo,a;xS i ^* s^viv jw.si' ^ccP ilTriiv r't Tioiti-
salver, sive Deo placeam, ab eoque mer- aa?, (7ft)-&n(T0jU.aj , Yiyav dpiao) SeS), /tj r
cedeni recipiam; hisomissis, Servatoris vo- Trao' avrov Kvt-^OfjLai ^iQ^iv i dA\' c/Kiiva,
cabuHs ulilur , ridiculum plane se exhi- [ji.iv d^'i>^ar xi^iirai j jtAaAAoy f t Gcorii-
bens. Xam quia solebat universalis serva- ^og ixicovali , '^ lavrov y.i<^a>Jn<; xara^^^icov
lor Christus de vita aeterna ad sibi acce- t yi^.cara > • '£^' yag^ 'i^oc, rv raiTa.VTCov
dentes perpetuo loqui, nomicus hic de se acorti^i XpirS) Tript ^catig alcovia Sj£f.^ifiSzti
magnifica sentiens , utitur ilhus vocibus. cjvxv cbg ToHi "ZB^oaiSaiv aCru), S^Aifoju^og
Sed enim si vere esses , o nomice , discendi ux; 'i^lw o -zsip^iavTOi vou.ix,oi , r avrov x.i-
cupidus, utique ab eo quae ad vilam ae- ;^-nrai (pcavalg- dA\' iiTnp «o--&a (piAojM.a-
lernam conferunt audivisses : nunc quia •&«$ ftAn^S-we, w voft^ix.l, inx^aaai av 'saap'
mahgne tentas , nihil aliud audies quani ai/rov ra ilg ("omv dTroi^i^ovTa r aiaiyiov
quae a Movse priscis hominibus praescri- iTril 'j Treioai^iii x,axcvpya)g, oCSh inpov
pta fuerunt ; quae quidem constat ne ae- axoticTH , TrAnv on ia,cvov ra 5*a Ma)va'icog
ternam quidem vitam, sed praesentem tan- to7s ^aAai ri-dicmia[,(,iva- awip rr^oSnAa^g
tummodo mercedis loco contulisse, mala- ovSi r alceviov ff/j 'Ccariv dvnyAahiav , dhAa,
que avertisse, et paulo meliora bona re- r ivrav^a SiSoi.t.'ivlui ,t n xaxcov dvraAAa-
tribuisse. Nam si vohieritis, inquit, mihi yviv, y^ t y^py^.<ror'ipcov dvn^oaiv * iav y:
auscuhare, terrae bona manducabitis ; sin b'iAr\ri y^ ilaaxovanri jwa, (ptiai ra afaGa
,
vero obtemperare niihi recusabitis, gladio t^ yiii (^dyia^s- lav q jwii •&sA«ts, jttnJj
probam Christus, qui omnia novit , coar- vni'iavry^ TO SvaZoTTCV iAiy^^cov :fp6vti[ji,a
guat, recte respondisti ait; hoc fac, et vi- Xpi^oi o Trdvra ilScog., op^Qug d7riKp't-^ni
ves. Atque ita speralam praedam amisit (tiiia'i- rovro 7ro'i{ v^ Ftiati- oKTriTrrooKi t^
nomicus , ruptum est fraudis rete. Ergo ^n^^ac, 3) o vo[tiKO(;^ Vfjpayti t' dwdrtig
nos inclamemus Hieremiae voce: prae-
illi to a7vov ovkovv fh^paivco/j^j avro) to Sia
da fuisti captus es. - Pracda amissa, ad
, ?> 'I5p5jtti'« cjmi.Ts, '^^iv^dtiq j^ sA«$-9-h5.
iactantiam devohilur, a dolo ad super- — ' ATrorvyjov i' ^tiPag, cjy.KiKvAiTai vr^og
biam; nam vitia eum alternatim circum- (piAoSo^iav i^d7!-ci.rt\g^ ilg v-sii^o-^yiav dA-
veniunt. Inlerrogaverat enim non quia di- A«Aa;e Z)a7rip avroy al KaKiai Ki^^^coaiv
scere vellet, sed ut ait evangelista, quia yi^cornai yctfi ov [x.a^tiv •dsAwv aAA vi , $«-
(1) Corderius in sua lat. eatena a loci sensu prorsus aberrans scribit: verum incitat »te rursus ca-
coethes in sermonem legispcriii.
ffiv evctyyiAi^^i^i , -di^^ccv ictuTOv SiKctici- semet iustum ostendere studebat. Et \ide-
ffctr a-Sp^ Q o-oseag on a^iXetVTictg ri 6fA.ov sis quomodo et sui nimis amans et simul
xcti CTTfpo-^ictg, dvct'iS!w avicpmc-f Kcti t/? tumidus impudenter respondet: et quis est
eVi f*5<
%Aii(T(0>'; tI; i<r)v cs2f , (pnff}v,'ivct meus proximus? Quis est hic, inquit, ul
TOVTOV 0)5 ifjLctVTOv dyctVAryiffca ; vwfps^6) eum lamquam me ipsum amem? Ego enim
•ma.VTm' ii[/,i voftDiOi- Kpivco 'zsavTctq, ov cunclis emineo, legis doclor sum, senten-
Kpivo[Aot.i •usa.^k Tiv©-' ^i,y.a.^ca ^ j^ ov Si- tiam dico in omncs, nemo in me; iudico
x.a'(^oy>cti' TravTCcv c!^(pspw -snavTccv x.pitT- et non iudicor, excedo dignitale omnes,
Ta)Y Tvyyjivu)' Traaiv eyhTaTTOo- TravTH ju.« cunclis praesto, cunctis impero. Quis est,
^v^nffiv, lyco Q '^^^(^ ov^ivoi' Tii [tov inquam, proximus meus, ut hunc ccu me
apa. sV' 7rKy\ff'iov , tva. tovtov o>g iftavTov ipsum diligam? Nemo igitur, o legis do-
dyot.7rriffct) -^ ovSik ctv ^ YO[/.i>ci, y^ ffs ,• Trdv- comparandus? Cunctis supe-
ctor, tibi est
Tu)Y iTriKnvct ffa.'jTOv d7ro:pi^£ii; tcctTriviyKi riorem Demitte supercihum, me-
te facis?
duu c(ppvv' [^ifA.vrffo Tov ?^iyovT(^ Trapoi- mento quid dicat proverbiorum auctor: sui
* Revera
[/^icti^oZ- 01 Q iavToli 'fhyvco^tovii, ffo- ipsius cognitores, sapientes sunt.
(poi' ovTcog iv TovTOii « TK5 ^«H5 dvYct[Jt.iq in his tota vitae virtus consistit, in Deo
cv Tu} dyctTTO.Y ^ ^iOY %^ 7rXtiff'iov ^ ovx, scihcct amando ac proximo: quae quidem
ttAAaTTOM.SfCis t^cp r\/^jS , aAA' 'fhTetYO[Xi- a nobis praecepta non immutantur, sed ul-
yoa VTrep ra [/.iTpa ra. lovSaixa^ r^ riig tra iudaicaramensuram extenduntur:cuius
'(yhrafficag {[trs^iyoi^ivng dj\d[jtH roli il- extensionis virtus ,
praedictorum praece-
^«f*eioi? 'thrdyitaffi' to yap c^ oAm5 Ka^- ptorum utrumque complectitur. Namque
5ia5, Kat '^vyrig, y^ ]ffyJjog t -diOY dya- ex toto corde et anima et viribus Deum
Trav^ VTTi^aJi^ii t 5Tpo5 ^r^ftctTct, t 7r^05 amare, expellit amorem diviliarum, vohi-
r\^ovr\v, T 57-^05 xjjhk ^o^av dyaTrlw cj^d- ptatum, vanaeque gloriae abstrahit amuri- ;
yti KOff[tix.^q <^.6«0"g«e, OKXiKTOv aTTo Ko- di afTectu, a mundo separat, Christo co-
dju.oL' KctQiffTYifft^ aittd-srTii XpiffTci), Kcti pulat ; atque ut summatim dicam , chrislia-
TO oAov ifwilv, ^iTia.vov c^ laSstiH xoie/* num ex iudaeo facit. Item proximi amor
« Ti TTpog T 7rkr\ff'tov dyd-izn KctAwg ko«- recte intellectus, nempe si erga non unam
jM.£v«, OTa;' ju.« x^05 to 6[toiSvk ri [tivov, gentem fuerit , sed erga omne nobis con-
aAAa •ar^os OTav to Oju.o^ye5, dKoAn^dQ^ naturale genus, caritatem erga Deum sub-
TM ^^05 diov dydTtYi Kof&tffTctTai' •uT^off- sequitur; adiiciens etiam, per Christi imi-
Xatit^dvovffct }tj TO Kara [t't[tr\ffiv X^i<rov tationem, ut ne tantummodo sicuti nosmet
TO jUM [tovoY ct)g iaVTOv, dXKa Kai vzrip ipsos proximum dihgamus, verum etiam
saaTov uffTi dilva.i rluu '^vy^rw v-Trip Tyi' supra nos in tanlum, ut animam quoque
;
(piKcov .j
o-zsio Ku^i&' Tri^jn oinKiv iTTctivi- pro dilectis hominibus ponamus, quod fe-
&iii [i'iY Toi VTTO T ffcorrip^ 6 vo[tiKOi^ cit Dominus. Porro laudatus a Servatore
M5 KaKrw rrw dTs-cKpifftv iTs-oir^ffctTO , -riu, nomicus quod pulchrum responsum fecis-
dKat^oviiav c^spoK^sv ovcf\livot iivai ttK»- set, in superbiam erupit , neminem sibi
ffiov ia.vTOV Ti^di/u^og, log ov^ivog ovt(^ proximum esse statuens; quasi nemo iu-
avT^u) Y^ T S>Ka.ioffvvLu scjiapAAii' rotav- stitiae merito socum certare posset. Ita
rct Sy\ (ppov^ov olot cicilv^^ 6 (pa.ptffalQ- apud se existimans ceu pharisaeus iile qui
KiycoY- o'JK ii[A.t cog oi KoiTrot r dv&pci)- aiebal : non sum sicut ceteri liominum.
s:o)v' 0'jK liScog cog rovro $fg.ip^noci r ot- Nempe ignorans, iusliliam corrunipi, nisi
Katoffvvfuj ,,
TO [A.r\ l| dydr^^ng o -urpdTTii quod fit, carilate fiat. Et hic itaque cari-
'aoiitv c*0cJi5 ovY Xj cszT 'T^ ayaTTng aKt- tale carere convmcitur; neque lila tantum-
ffK-Tat' Trdvrcog [ih Kcti t^ Troog ^iov , ov modo erga Deum , sed sine dubio etiam
IS LtCAM CAP. X. 257
Exploratum quippe esl eum (jui fratrem , Tov Aoyl^irar SHAov q oti (^ doiA(pov
quem \idet non diligit, non posse Deum ovy. dyaTTCOv ov laipaiciv •/ ov SvraTai •diov
signat Salvalor, non e\ genere illum de- ffWTWp Tii I^cjy , OV yiVH SiOpii^tOY , OVH. dpi-
finiens , non virtute probans , sed ex sola TYi QijKHA.a'('(jiv .,
dXKa tvi (piiGin aiv^dTtTcov .,
nntura dcnotans, narralione quam facit de Si»y0V/V^0i TTip] T 5.-lVa Tri-SiOYQoTO^; V710
quodam a latronibus male mulcato , cui AHrSiy, 6s) (piKaYQpcowa 'u.a^cc 'siaVTO', dv-
misericordiam abs quovis homine deberi dpcoTrii TrpoaYix,^, tovto t^ (piicjiciig avTiif
ait, ita ipsa natura exigente. Insuper in ea WcBalTOVCJili' (JVViTnOilKVUTai '^ Cii TYI TTa^
parabola docet , facibus proximum conna- pcij-iohYi y^ tSto , OTi jttaAAov ivpKTKet t x^
turalem a non superbo inveniri ,
quam a (pvClV 57"AH(7;OV jM-H TiTV(pCO[A.iYOi , YITZIO 6
vita melior apparet hi cnim semivivum : \(Lit!w' OTi Ol [A,iV Kii/t^OV «/.ti-&VHTa. '/^
neque caritatis oleum ei affundentes, sed HTO cJ^ dfaTnii iXaiov o^Ta^ctvrig , dav^-
inclementem potius crudelcmque indolem 7ra,-&ii
Q jitaAAov i^ d-^nvh eff^H^ccTfs to
retinentes. Contra vero alienigena et sa- (ppoYn^a.' yi y..Yiv aAAo^ovi? v^ TiKm ov
maritanus implevit caritatis legem. Audi aa^apinai(i 7riwKv,pccy.i 7^ dya.^osm t vo-
ergo etiam parabolam. Suscipiens autem jiAov a.y.iii yovv itj 7^ isP^^oKiii. 'TTroAa-
lesus etc, /Swv '^ Ir.aovq /C. t. A.
Et iinponens illum in iunientum sunm etc. 'Es"i{3i[3a(7a? £c' a^yVov iTli t6 i'5tov y.T^yo^ /.. t. X. v. Zi.
Alioqui vero , quia uti scriptum est "AAAws , '^\ kJ to yi-^a.jA.fA.ivov *, A. f. .«.
^
homo quum in honore essct, non intelle- a.vQpcoTr©-' C.V TiiJ-vi hv ov suxiWKiY ^ dKKa. ?ipj.'x£vi]i. 21.
xit , sed comparalus est iumentis insipien- 'T^^rubJiQiKyiQiii Toig KTnviai rolg dvoriTOig
tibus , et similis factus est illis, atque omni }Cj u'f^oico,dn at/ToTs, Kj Trciaav jU-Jv 'fhS^v-
beluina ac effreni cupiditate laborare coe- jM./av /SoCT^cnp-aTaiJn -^ dKoKag-ov KaTYi^Dpa)-
pit; factus generis nostri inchoalio Chri- ^naiv d^rapyji '^^o/iBp©^ t yivovf iijullS
stus , qui peccatum nescivit , in se ipso pri- 6 Xoi5"05, [jcii ilScog dA^Ticiv ^ cv iaVTCd
mo nos ostendit beluinarum harum cu- 7rpU)T0V iS.H^i TOVTCOV T •ATHYCoBcOV TTa-dcOV
piditatum victores. Ipse enim infirmitates VTTipav a^dvT ac, Y\^ai<,' avTOi yccp Tccg da^i-
nostras suscepit morbosque gestavit. Pro-
, Yiiag ii^jS iKafii , r^ rag voani i^d^aai'
plerea dixit, quod illum cui medebatur in SlCC ToiJTO i'l7riY ,, OTt T TU^OVTa T^ Qipa-
iumentum suum imposuerit in se enim ;
Triictg, eVi to 'i^iov vTtoCvytov dvfiifiaaiv
nosmet ferebat quia membra sumus cor-
, cv iavTco yap «/.tas stpfgjv, on ia[A.iv u.iKii
sed euntes, docete omnes genles. Itemtjue: M&)a/3;T«s fiS cr.KKnaiav &eOv , dKKa tto-
33
258 S. CYRILH ALEXANDmXI KXPLAXATIO
rs5 ,
y.cL^t]Tevaxri TravTct tu 4-&hi- * in omni gonlc, qui limct Dominiim c! opc-
y^ , Cf TTttVT» 'i^vi 'po(iov/^oi T x.vpiov K^ ratuF iustitiam, acceplus est illi. Et sicde-
ipyctro/J^pQ^ Six.xio(jvvle/j r JiinTCK; a.vTZ> ductum acgrum maiore adhuc cura pro-
,
'b^' " y2) (iTTctyayhv,, [^('i^ovoi 'fhiA.iKua.c, secutus est. Nimirum in ecclesia, quae ex
gentihus polytiieismo mortuis conslat Chri- ,
Cfi 'pfi'
TYi TroXv^iict. vivmpcof^zvav i-^vcov
^
stus ipse versatur , uli scriptum est , ha-
ctVTog riv o X^Js"05 cv avrjj, -^ to yi^a,[Ji.- hitans et inamhuhins, ct spirilalcm omnom
uivov , ol>cu>Y Kj Ijtii^j.-uJctTCOv , H^ ura.ictv snppedilans graliam. Unde et hospitii prae-
7rv^jji,aTHinv ^oo^ov/S^oi ^aPiv oGfv i^ tu> fegto (hic autera figuram gerere credeu-
W^OfrWTl T n'aVO0')(JilH f VOYIUiin aV CSLT dus est apostolorum et rehquorum post
TVTTOv iTTiyjiv T a7ro<^oKui\ y^ t ji^tiT' at;- ipsos pastorum ac magistrorum} cum in
cjir ^o/jtASVMv j^ ^iJotCijcaAuJv I
fJs ot/pavoi/s caelum ahiit, duos dedit denarios ut di-
avim \3ci)K: Svo Siivapict., yrpovoiiv 'fh^ti- ligentem aegroto curam impenderent. Ad-
Kui T n'pca)5"M>tOT05* y^ •sspoaGsfS, cog lav Ti dens etiam : et si quid supererogaveris ,
TTpoaOaTravindrii ^iyii) Ci/ ro) i7rctvipyjG^a'i ego quum rediero reddam tihi. Duos de-
[ti «sroJoJact) coi- J[vo Snvdpict^ rag Svo narios dicit testamenta duo, nempe ilhid
S^-&YiK,ag t vow» Mcov-
cpMcrj, tmv ri Bta a Moysis lege prophetisque , et hoc ab
Gicaf }Cj T ^po(^nrcov rnv n Bicc t ivay- r, evangeho atque apostohcis constitutioni-
yiKicav ^o^dclfjav y^ t rt^roroAwMv ^.rd- bus datum; quae ambo a Deo sunt, unam-
^icov rJj dix(poripag ivog o^viag G^S, ju [t'iav que imaginem superni uniusque regis prae
iiKova T avco y^ sko? iSacriAsws (p«p«(7a? , ceg se ferunt , ut denarii solent ; eundemque
rd. Sr,vaPta^ y^ t avrov ftiv y^apaxTyipa r cordihus nostris characterem per sacras do-
>ca^S'taig M/i^<J' Bid, t iipcov Koy'icov hai^pa- ctrinas imprimunt ac repraesentant quo- ;
fi^oiA.ivai lu ivrUTrovaag ^ iTriiTnp ^ iv ctv- niam utrumque unus et idem Spiritus di-
rdi }tj ro a.VTO TrviVftct A^i^dKtix.iv i^ppiTco -^ ctavit testamentum. Facessat enim Manes
Mav«5, iu Tr^o avroZ Ma^;4(a)r, oi dbicora- et ante euni Marcion, irreligiosissimi liorai-
TOt , S'J^^6poii 8so/5 ravrac, iA.i^'il^ovrig ( i )• nes, qui diversis diis ea attribuerunt. Unius
ivoi yi |Sa(7iA5W5 fVf rd Svo Snvdpia, i^ yj^ profecto regis ambo denarii sunt, eodem-
ravTOV y^ 6ftor't[j,c<)g 5o-S'SVTa tm Trpoi^cori que actu ac valore dati praefecto hospi-
T TravBoyi^in Tra^a Xpi^»* a 5m ^ Xa^ov- tii a Christo. Quos quidem acceptos san-
Tif 01 T dfiCilTdTCOV C^xA>I(7(S)V 7rOl[tiVi<; h} ., ctissimarum ecclesiarum pastores, nec sine
/^ Trovcisv }tj ISpcoTcav t BiSaaicaAlatg TrKa- labore ac sudoribus ampliantes, et de pro-
TvvavTiQ, r^ oi';coQ«v TrpoffJaTravMffavTfs, yJ^ pria eliam crumena aliquid proferentes, et
oid T^ oa-^dvng [tdKKov av^^cyavng ^ toiS- usu potius augentes (hoc cnim spirilale ar-
Tov ido TO vonrov dpyvptov a^ cov SaTrata,- gentum impensis non minuitur, sed auge-
rai^ [tw [tnov /j3^jov aKK' ctv^o/j^vQV ., OTrip tur , cuiusmodi reapse est doctrinae magi-
6 T^ StSanx.aK'iai Koyog lr'V ) iTravipy^o- sterium) revertenti postrema die Domino
[tivct) rcp Seazrorvi v^ t TjAsuTaiav ti[t'ipav
^
dicent unusquisque: Domine, duos dena-
ipnatv 'ix.a^og- ycvpa, Svo SyivdpiaSiSci)x,d<; rios dedisli mihi : ecce insuper raea indu-
[tof iBov TrpoaBaTravriGuq o't>co-&iv , inpa stria expcndens, duos ahos lucratus sum,
Svo }i.ix.-pdnxa , ot' d)v to n-o'i[tYtov nv^naa- quibus gregem amphficavi. llle vero res-
y^ &7rox.i)t^ii<; i^ft- iv SovKi dyaSi k} Trt^i, pondens dicet: euge , scr\e bone et fidelis ;
iTTi oK'iya «5 TrtTOi, iTr) ttoKKcov ai Kara- quia in paucis fuisti fidelis, supor muUa te
<ryi<Juo- ii<j^S! £15 T X"'^^^ ^ xvp'iii <JH. constituam ; intra in gaudium Domini tui.
(0 Hanc Marcionis cuin Manete impiain consensionem narrat etiam sanctus Kpiplianius haeres. XLII.
cap. 4.
IX LICAM CAP. X. 259
Qiiii horum trium videtur tibi prnximus fuisse illi Tic o*Jv zcJtuv tuv r^iuv Sozs? toi ttXt^-j-.ov yiyovsvai \. :iG.
titi sunt; itera iis qui videntur legis pe- Toli SOSCOVCIV ilVCtl VOf^OI/.a.-difjt , TO a)VO-
rili. hoc nomine appeliari non prodest, l-t-cc^ voi^OfAcL^iH. il [ir. 5i" avTCOV ivSo-
nisi faclis ipsis iustam famam obtineant. ;tijM.o'J(7i T ipycav Idov yao 'aiTrKix.Tcii 7^
En caritatis corona texitur ei qui proxi- dyaTrnq o THpavog tu) t xAnffiOV viycLTTYi-
mum adamavit. Erat hic samaritanus, non X.OTI' <raf.(.apitTyfg wSf «v.aAA' ovx. aTio-
lamen idcirco abiectus. Propterea testatus ^KnToq- Sia TOVTO [j.i/J^TVPr]x.iY o 7rpci>Tog
strat , magnum quid est et pretiosum ho- d^Loy.TnTOV ^ -^ !piAo?Jv;a5 ZoTrog- y^ f^-
spitahlalis officium. Teslabitur et sapien- TvpnGn Xiycnv o ao(^'u)TaT(^ na.vA@~. * , • Hcjn-. xni.
tissimus Paulus dicens: hospilalitatis nolite •7^ (piAo^sviag [Jin 'fh\ay-ddvi(J-d^i- TOiavT»
oblivisci. Tahs erat 3Iartha cjuae Dominum Tii n Mdp-3a v-uJoSi-^o[Ji,ivn t x,vpiov~. hv
est : sicuti etiam sororem eius cupidissi- di^aTlto avTni Mapiav, n to7$ t
dS'v^(f,nv
mam discemli Mariam, quae Domini pedi- GioTnPoi Trorfl Trpocjiry^GaGa, r Tirao' avTOv
bus adsidens, doctrinis eius raentem suam SiSay[j',aTCi)v tLuu iavTr.g iVL7r'i7rXnai (^piva-
complebat. Erudiit item hoc facto discipu- ovivncJi '^ waAiv ^ ^ia tovtcov 6 cjcoTno g?u-
los suos Servator , ut cognoscerent quahter iaVTOv |M.a-S'HTas, iv' ilSiliv, OTz-oni Ti ;tj
quove modo in hospitum suorum domibus Tiva '^OTTOv^ T T 'fhS i^/^o [jifiv oiv avcmr ol-
diversari debeant. Oportetenim ingressos xiaig Ci Sfg^iTci^zti p^n'* 5s7 yaa i\<r^dWov-
non tam supinari ad obleclationes. ne ha- Tag, ovx, VTJiTTiOvSrr:^ ftaAAov f(5 rtVJffrt?,
rum causa videanlur apud aliquos hospi- o'vzi [J,nv o\coi Soy.ilv TavTni ivex,ct, -t» al-
tari , sed ut potius liospites suos sacris di- T'iai ^KaTO.Xvc-tv Trapd ticjlv , «AA' iva paA-
vinisque doclrinis impleant. Verumtamen Aov ttt/c5tr o^^sg-ctxTKav fji.ain[J<'dTCov ^iicov
ii qui 'viclum iis largiuntur , occurrant hi- y^ lipZv o/ Si T ig-iav avTo'ig dv/jpvvov-
lares alacresque , non tam ut danles quam Tig, VTATavTaTCOcjav lAapol y^ arpj.&U|MOJ-
260 S. CYRILI.I ALEXANDRIM EXPLANATIO
oi/')^^ coi SiSovTii Ti jWaAAov, «AA o)? a.v- ul accepluri; idijue duplici e.v causa ; pri-
(zzraa0tt)aav ttioi ttoAKyw S^.x.ov'iav , jw.)i ^m- quod ad manum usumcpie fueril quicquam ,
TiiTijoaav Tct UTTip X-'P^ ^ ^iiav KvttiI roquinml molestum enim est idjiquo et
:
Tov cvipya^iTai [^iv yap Tolig :piXo^ivilv eos qui exhibere hospilalitatem vellent
S-&SAKO'/, oKvov Ka^taTii j Toli ig-icofA^ivoii remoratur ; et iis qui recipiuntur hospitio
iCpianiTai Ts^c^ivov. grave est.
Cap. XI.
A. f. li/. Ka'i TOi -dioi; 'c^v ttAn-Sivos, >^ v/05 r Quum verus sit Deus , filiusque supre-
iiA>} TTOLVTai 3100, y^ if^vi[A.({ [A,iv avTOi tJ) mi Dei , et ipse creaturis omnia distribuat
/CTtan To. TraVTa^ 5i' cav dv lO iXOi ^ ccc- per quae bene habeant et conserventur
'(^v\Tai- SilTai Q oAa)5 avTOi QvSivoi' 7r\y\- quumque nuUa re prorsus indigeat ,
quia
py.i fao ^ (pncrtV avTOi' * Tivoi iv cn ^iia. plenus , ul ait , esl ; cuiusnam rei usum op-
y.ct^iTavcit (pa/M ug av avT0V-,7ravTa, i^^ov- tari ab eo quisquam dicat, qui omnia na-
Ta (pu(TiKCt)i Toc T ^aipog- t^v) yap aap- turaliter habet quae patris sui sunt? Dixit
ycog * ,, OTi TravTa oact 'ix^ TraTY]^, i[A,a enim manifeste : omnia quae paler liabet,
'ohv 'iX,^ H TraTYi? to iivai jtAm^hs dya- mea surjt. Est patris proprietas , ut omni
dov TravTOg iCj diOTr^iTrm d^ico[/MTcov 'ig-i re bona sit plenus Deoque dignis muneri-
Si ToiiTO ju Tov viqZ- v^ tovto iiBoTiq Qi bus. M vero proprium quoque filii est
a.yioi Aiyaaiv oti 6k t TrXnpco^taT&^ au- cuius rei sancli homines gnari aiunt: de
TOti TravTii Y\iA.ili ihdcf^o/y^j- * Ti ^MTa QUY plenitudiue eius nos omnes accepimus. Cur
TSPoaiuxiTai, (^riaiv ^ il TrAvi^ni i^i , £) ou- ergo iam orat , inquit aliquis , si plenus
5syo; oXcoq SilTo.i r t 1^0.^05; Tr^oq tquto est, et nulla re caret quam habet patcr?
^a[jciv OTi SiScoai jttsy auToo 7^ //^ aag^Kog Ad haec dicimus, dispensationis in carne
Oix.ovOiw.ja? '^o;to5, to i'i Trio ixoiTO -TrXn- niodum, concedere ei facultatem humana
pouv Tci dvQpcoTTiva, Kai^ou KaKovvTOg ih officia , si velit, iniplendi ,
quum occasio
TOtlTO- ii yap 'i(^a.y! }^ TriTxwKiv , UTrva ti id lulerit. Nam si comedit et bibit, et som-
fjciTiaxyfKcog iupiaKirai , ti to ctTOTrov Kav no indulsisse comperilur; quomodo sit ab-
il Tolg Kct&' ri[/,cii avyKaQi<ra/jS^j(^ ps- surdum , dum in nostrae naturae finibus
menle. Oportebat onim bonae omnis atque (^ n/zi^cma^cp vo)* 'iB^ yccp ctya.-^ov Trav-
utilissiniae rei cuiuslibet initium nobis lieri roi y^ i7rci>!^i\i^aTH 7rpa.y[^oLroi a^P(;;«v J^
atque magislrum, haud alium magis.quam S^SaaKstXoY, oC"^' irepov tivcl jDfuv "^oicdx^
ipsum qui in cunctis princeps est, atque ^aAAoK, rtAA' aCrov r h nS.cn Trpcorivov-
omnium preces excipil. rSC -it} TCKi TTCtpcC TTaVTCOV Sl^^O/C/SfJOV A<Ta5.
Ail autem illis: cum oratis dicite,
patcr noster etc. 7ra75g -ny.^y x. r. X.
unique ipsi conveniens clementia I Suani dcjvy/ipnii 7U yjovct) TrpiTrovcJtii avTOi- tIw
nobis largitur gloriam, servum ad libcri ISiciv y]yJv ;:^ap(<^fTai So^av, ava^i^a^H
dignitatem subvehit patrem appellare con- , TO SovAOV iU ihivQipOV d^iiO[.CCt ^ TritTiOa,
receperunt , dedit eis potestatem fihos Dei /SOK «'JtOC, SOfuJCrV aVToTe OJ^HGiaV TiKVaC
fieri. Filii enini efficimur per genituram Siov "^uiSztj' yAiA,op<p'j)pi.iQa yap ilg vlo-
spiritalem , quae nobis accidit haud a cor- TMTa, Sia •^uvriaicag t* TrvcCuaTiKyii . ri-
ruptibili semine , sed a verbo Dei viventis Aayivrg a> yiyJiv ovx, c/k cmopcii (^-d^apTrii
permanentisque , sicuti scriptum est: vo- /AaAAoi', aAAa Sia hoyov t^ciovTCi ^iov r^
luntarie enim genuit nos verbo veritatis f^ivovTOi , K.a-3a yi^aTTTai- /SbAhGj/? yap
ut sinius initium ahquod creaturarum eius. dTri-AvnaiV r\yag KoUo rtAnJlciaj, sJ? to ilvai
Namque ita sanctorum apostolorum qui- nyac; a-^a^y^nv Tivct t iavTov iCTiayLarcav'
dam locutus est. Quin adeo ct ipse Chri- i(pv] ya^ ovru) rii t ayicov dTTC^oAcov * k^ • lae, i. 1
stus, rei viam evidentem ostendit dicens: avT05 oi 33« Xs<5"0S, T T 7r^ctypi,aTog ooov \
nisi quis genitus fuerit ex aqua et Spiritu, cvapyii x.tt6(5"« 5 Aifcov * iav yri t/? ni^/jvn- •loh. m.
non regnum Dei. Immo
potest introire in •&« cJ^ vSarog '/^ 'ZuViVjX.arOi.i ov Bvvarai
vero, oporfet enim quaedam etiam peni- elrjiA^diiv ih T ^aiiXiiaVT •Ssou- fjcaXXov
tiora vobis dicere ipse nobis tactus esl tam , j , d=( yap TTOoq vyag ( 1
) K,at ri t «zsop-
splendidae pretiosaeque graliae via, ianua, parcav iiTTily , a-jroi ny,iv -js^ovs 7^ ovrco
occasioque cum sibi nostram similitudi-
, XayTrpag (^ d^iox.rtiTii yiapirQ^ oSog , k^
Deus, liber est, ut sua nobis communica-' roi >ca-&' voelrai '/^ «Viv Bedg, iXev-^epog
ret. Solus enim suapte natura ipse fiber ci)v .j iv' «jM.7v Ta lavrov )(^aoi(Tiirai' fjcovot;
est , qui soUis fifius est illius qui omnia yap K^ *t^7iv iXiv^d-pog avroi, ori -/^ y.,6-
excedit et universafis est dominus , patris v^ s^-iv vlog T ra Travra VTreoy.nyiva tCj
inquam nalura sua vereque Hberi. Nam Kari^aaiai^ovTOc, t oKccv . (fva^ re tCj dXn-
quod ad nativitatem perducitur subditam , •&S5 iXdjQipn Tra^og- Trav y: ro -n-apeve^^
habet creanti se cervicem. Canit itaque me- •&JV ilg yeviciv , SoiJXov vTzey^tl ru) XTicrav-
lodus, aitque ad eum: quoniam omnia ser- n T . av^^^iva' J.aAA(/ "j/oSv y,eXct)Soi^ i^
viunt tibi. Quod autem nosfra ad se trans- (pvKJi avrov on ra avy.tzavTa SovXct
zs^oq
ferens , sapieute ratione sua nobis commu- Ghs' OTi''^ ra Yiju^ eh iavTOv y.ira&eig^ 'Ps. (xyi
nicaverit , testis aderit mysteriorum eius oi''iovoy,i-KCt)<; ^'iScoK-v nylv ra lavrov izi- ,
i; Nota iiidiciuin, recitatam ad populum fuisse liomiliarum rnore hanc esplanatiouem ; sieut aliln
Tocabuluin vocatiram carissime id ipsum innuit.
262 tVRILLI ALEXANDUIM KXPLAXATIO
papyoi, 7ravffO(poi naSAoj" * OTi ttXov- qui quum dives csset, egenus esl factus,
mog wi', loSTCo-^^^aev , <V' Yif^itg t^ avTO-J ut nos inopia eius diviles essemus. Elcnim
TTTW/jtct TrXnTr.acof^- TrTcoyjia. '/.iv yao inopiac instar Dco Vcrbo fuil, rcs humani
TCi) diu hoj (i) , Ta x,a-& iif^ag , iiroi ra dv- gencris participarc; opum aulcni inslarcst
SfcoTHya,- ttAovt©-' q t>) dy-d^coTrn (pCa^ bominis nalurae , dum (juae sunt Cluisli
TO Xa^iiv TO. aVTOV- Ct)V iV f^ TO lKiV%i- accipil; (juas inler bbcrtatis dii^nitas csl
pov d^icoi^a^ 'sr^iTTOv m i^ahiTa to/s lU cos polissimc deccns qui ad adoplioncm
vloTtiTa >c£K\yi[A.ivoig- avTOv q jcj touto, aig in fibos sunt vocali. lam et hoc ipsum, ut
itplw ., to ^Z)Pov''i(pn jctp TTpoq «paj *, y^ dixi, donum ipsius est. Dixit enim nobis:
'zsaTioa iicy\ x.a\iaini sVi t^ >>15, «^5 ^a^ nolite patrem vobis vocare supcr lcrram
^y 6 TraTriP v/u^i^ ^ o ovpaviog- TravTiq
q
unus cnim est paler ^ester caeiestis: vos
CfjL-lg, dBiA^^ol i^i- 'b7^^ yao yiyovi na^d' autem cuncli fratrcs estis. Nam quia unus
Kjitas , J\,ia TOVTO 'sriTrAouTyiH.aju^ y\u.i1q ipse de nobis factus est , idcirco fraterni-
r dapoq avTOV rt5sA(poT«Ta.' -AiMvn toivvv tatem cum illo nacti sumus. lubct itaque
uiacipyi(jia'0CFQai tb t^ Xiyetv bv^zspoadj- nos audere, et patrem in precibus invo-
X.aAc, jraTioa' olnovoi^iiccoTaTa j A<av 5i- care. Sapientissime autem illud quoque
Scoai KaKilyo Tolg 'Zua^oQdjy^oyAvoi^ CAivo-^iv orantcs vult cogilare : nam si patrem ap-
i\ yap zraTipa KaXov/u8^j (^ ^iov , ica) pellamus Deum, tamque splendido adfecti
TK? ol/TW Aa,w7Tfla§ >j^iw-&«/x*^j T/ttKS, TTois bonore fuimus, cur indignam honorante
ovy~ d^ico(i'^ TiTiy.r\icoTO(; 7>oMT^Qoy.iQa; vilam degimus ? Hoc quidam sanctorum
toSto Tig '«!p« 't^o ciy\u)v dizodTohoov * il apostolorum ait: si patrem invocatis eum
vraTipa iTriicaKCia^i T d7tpo<jco-^o\yiTZTCoi qui sine personarum acceptione secundum .
Scriptum est enim: sancli estote quia ego , ^odvw ua 'jv-ooi ccyioi yiyovoTig, l^yyv^
sanctus sum. Dixit vero aliquando Deus ilvcti 3uvr.-&cl)jLS^ rov dyiov -diov- yi^a,-
7rra.ijh*oria.yiOiiiTiaQi,oriiy(i)aym • L"- xr. 4«.
hierophanli Moysi: in appropinquanlibus
mihi sanctificabor. Ergo in nobis, inquit, ilyJr s^« 5m ttov Kal Tr^og (^ 'npot^avrvw
x.
Mcovcrio,- * cv rolg
i-pv.
sanctum eslo nomen tuum; hoc enim heic iyyi^nat f^oi dyiaa^dii- ' ?..
vocabulum « sanctific-etur » significat. jVie- aof/.-ar ov>i.ovv Iv m,m.7v. cpnffiv, aym srw
que pro se ipsis tantum sed etiam pro uni- t'o ovo[A,d. aa- tovto yap Sn tO dyia^&riTci)
verso mundo hoc orantes petunt. Etenim 5«Aor i<.a} ovx ^'^k sd^TWi' [/,ovov, dK>.a
reputandum est apud eos qui nondum , -.^ VTiip TravTOi rov x.oa|tA«, tovto -zd^^-
veritatis lumen sunt adepti, neque fidem x.aA«aiv ivvonGov ya^ on Tra^a rotg ovttu)
cognoscenles quis quanlusve sit , ipsum san- Aa|M.|>i jp&)?, JO) cog 6k vvx.Tog ju G>cciTOvg
ctum esse sanctorum confitebuntur. Quod S/g^^^nyo^nacocn,, (/.oMg ron na-dovng rig
vero haec ila se habeant, inde intelhges. n Kj o(7@o Wh, dyiov dyicev c[^'j\oyov-
Aitquidam de sanctis prophetis: Dominum criv avrcv on 3 tS-3-' oItw? 'iX^r> c^-inaag
ipsum sanctificate, et ipse erit tibi pavor: iyriv^iv scpn rig ^
dyicev ot^ocpmtSv * ' is. viii. 1;
quod si ilH confisus fueris, erit tibi in san- kv^iov avrov dytdaan, }C, avrog Wai aot
clificalionem. Num ergo nos sanctum effi- (po/S©^- x.a.' iciY iur' avra) TreTroi-Scog m;,
cimus Deum, qui de propria plenitudine i<^ai aoi ilg dytaaf^ov a^a ovv nf^itg dyiov
distribuit copiose creaturis quae sua sunt? dizoTiKov fjS~^ (^ ^iov , t cI^ »51» n-hn^ct)-
Sine dubio aulem hoc dicimus ab eo do- fji.ar®-' Sfg.vci^ovra 'osKnaicog ry\ Krian ra.
ceri, nempe ipsum sanctum credile; tunc ^a?' iavrov:, dAAa ^nAov cog c/y.ilvo otoa-
enim eundeni timebilis , atque ita vobis aKeiv <pcty.iv avrov , on dyiov ilvai avrov
causa sanclilalis De Chrislo item scri-
erit. -z^iipiviTi' rori yd^^ aCrov (po/2)i-&«(7fff-S'£,
ptum est: sanctificate eum, qui animam sVai '3 cltT ^jk.7v r^ ilg dytaaf^ov yi-^a-
suam vihficavit, id est qui eam pensi non Trrai 3 aidhiv Tn^t XpiTOv- * dyiaaan t • u. xlix.
habuit ,
quam scilicet pro nobis posuit. cpavKii^oYTaT ->\,vxnv rOvTi^i ,7!a^' ovOiv
Verunitamen a vobis sanctificetur , inquit, avrnv nynaaro- riQmci yap avrtw vsnp
id csl eum sanclum esse fateamini. Est n/yCMV TrAnY dyia/^ia^o) , (pnal, Tra^' viMci)v,
enim revera suaple natura tahs, quum sit rovriariv ofi^oKoyaaQcc a^yioe* y^ ya^ cci
substanliaHs, neminis propria est, qui de vlog GfoS- to ydp dyiov ovaicaBceg , TrpiTroi
non extantibus ad existendum productus dv ov^iv] f^h r a^ ovx, cvrcav ilg ro iivai
turae. Cum ergo credimus eum natura pro- v^izip Ts-dvra <pvaei- OTav ovv 'syiarivcafj>{}
pria sanctum, hoc valet dictio « sanclifi- oti yij^ ^vaiv dyi(Q^ iar) , rovro yap fgi
care eum » tunc simul confiteniur Deum to dyiaQiv avrov , tot; 7r^oaoiA.oKoyov /j^}j
esse verum, et quidem a ceteris rebus se- oti Ka] Qiog 'fgiv aKnQivog, iri oi Kiyoi-
IkQiTco M ficc.aiAiia. ua ; io'iKat,ii to'ivjv '6^n- volunt verba « advenial regnum luum? »
^viJiilv ol TOVTO KiyovTig h TreoiiV^cui, Videntur ilaque optare, qui Iiaec dicunl
T Jcu^ia, j^ ayTJi lr( axcrog j^ ov (pZg, y^ erit non lumen, caligo luce omni carens.
yvoipog oCx, iX^cv (^iyyog- ovkovv alrovaiy Ergopctunt sancli, ut Servatorisnostri uni-
o; tt^io; T 7^ T acoTvip©^ Ji/.^ oAotjAoDs versaliter regnaluri tempus adsit; quoniam
fiaaiMiag jVig-Mvai jcaipov, aTS Sri 7rs7ro- satis iam laboraverunt et palratorum a se
,
xai
..'.,. Tf]^
'
i1n , TrXnv 'oti to zskvTag e-&sA?«v tVaaj); aliud cst quam velle ut cuncti virtutem
apiTYig dt!TOTiX'c<rag iivai lu i^^i^nitcvag; omnem exerceant eaque se imbuanl? Sic
ovtca) kj Sfg.7rp'i'rznv iv ovpavolg cJu' «^;»? cxcellcnter se gerere sanctos angelos in
i.\ Lrr.AM CAP. XI. 265
*
caelis dicimus. Scriplum est enim de ipsis: dfyiKni i^ct^iv yi^^ctTrrcti -^ tts^I airav
benedicite Domino omnes virtutcs eius , iiiKQyuTi T xne^OK Tra.acti al ^jya.[^ni av-
ministri eius qui facitis voluntalem ipsius. TOii , Xc-iTis^yot ttjTOt/, TTOlQiiVTii rcc •&cA«'-
Qui itaque ita dicunt , vires suppcditari [A,!trct auTOV- lcjy^dv ronvv s^a.KaX^at §o-
postulant in terra degentibus , ut Dei vo- &i{yat Tolg iTr] yii<; ol toOto Aiyoyrsi, ivct
videre qui dicunt: fiat voluntas lua sicut rovdiy IS.-lv 01 Aiy ovrig, "^n-^yirci) ro -di-
in caelo et in terra. Voluntas enim , ut A/i_M.a ff« ft)S iv ovpaycp j^ iTri ^ yiii' -Qi-
(la quotidie.
esse, et sanctis alienura, corporalia a Deo y^ dwiOfAOg dyioa, ro airilv rrapk Qiov
postulare , eamque ob causam ad spirita- ra au)i/,ari>ccc^ yJj ravrnq ivaca t* airiai
lem sensum id diclum transferunt panem- ;
d^xo^ric^ovai TO iipytftiyov iiq 'MvdjpcaTf/.iw
que eos petere dicunt non terrestrem non Qicopiav v^ 5)1 tCj tt^roi' (^aaiv avGJsir ai-
corporalem, sed illum potius caelo desu- tj7v , ovA iTriyiiOv , ov (7Ci)y,ari}iQv , OKilvov
per descendenfem vitamque mundo prae- Q ftoiXXoy ^ T kvcoQiv y^ ^J^ ovoavov Kara-
bentem, sive ut aiunt, incorporeae vereque (Baiyovra, ;u '(^ct)nv ro y^oaftcp Trapi^ovra,
existenti substantiae, id est animae; quae « a)g cpafTiv , dAmQii ovata, y^ dacafjt^drci),
quia non practerit, proprie substanlia est. TOvn^i rti -^^X'')' ''''^" y^" 5'cc ro jM,« piv-
Ego vero , sanctos quidem maxime decere ^GV, Kvpicoq ovaia iariv iyo) Bi ort ftiv
ut spiritalibus donis potiri studcant, nihil dyioif TrpiTroi oi.v ort pi,dXt<^a ro Trvivfjca-
par esl, cjuod etiamsi panem petant vul- (pailuj a.y cj'J\^otdcjag ovJ\iv zsrXrw oailvo
garem atque , id agere praeceperit eis Ser- u-^iov iSi^iv , ori nkv dprov aircliai KOiVov ,
plicationem. Videsis enim quaenam huic ftcofjca Travrog iKiV^iPav izoiovvrai t n-poa-
dicto sentenlia insit. Dum enim iussit pe- ooov dSp^ ydp OTroiog roig iip)i[ji,ivotg ly-
tere eos panem, sivevictum ciuolidianum, KiKOVTXTTcit vovg' §t' cov yap tArpoi^ira^iV
constat eundem ipsis insinuasse nihil ut aprov ainiv, jiroi 'Sojiiv t i<pi\ftipoY , SH-
jjossideant , sed sanctam potius paupcrta- A@o dv iin SnVa-S-fv, ftnSiv 'iX^v avrolg
tem sectentur. \on enim habentium mos i(ptiii, dy iO-sspiTrii J\i fj.dKKov '^^mn^ivav
est petere, sed in penuria constitutormn. Trrcjoyjiiav' ov y^T Ixovtcov to ainlv , dK\d.
Si quis autem nulla re indigens, Deo om- T Cii cardvn >caBi<ryiicorcov i-zs' dv Si rtg ov-
(I) Ignotum Graecis hoc vocabulum EmoaViof, et evangelicis tantiim paginis traditum, festatpr Ori-
genes de orat. ff. 27, cuius etymologicam explicationem sequitiir noster Cyrillus.
266 S. CVRILLI ALEXAXDUINI EXPLAXATIO
^evog lyj yiiict. »a'9'5r«'i&);, &?« tm Travra nia scienli dicat: da mihi panem quolidia-
f(5or( As'}f<, 5o5 aprov «jW/k t i(^njxipov, niim , ironice potius loqui videbitnr, quam
Sofetiv av slpcovcCi^ i^ocAXov ^ ti jouv d\n- aliquid vere velle accipere. Panem vero ut
&ai5 /SooAecS^ Aa/Ss7K- (ifiTOv q t S^ovitioi', ila dicam subsistentiae, alii dicunt ventu-
o/ uzV ilvai (pa(7j t «^ovra ts «^ 5o-&ii<7o- rum illum esse, id est in futuro saeculo
/lS^ov k^ t cLlava. r |u.£AAovTa, /va voifrai dandum, ut denuo de spiritali cogilemus:
5j-aAiv 7rviv[x,u,TiKcbi- ol ^j H^ ilg iTi^ai Iv- aliiautem ad alios quoque sensus id vo-
foias d-sroqiipiiai t !pft)V«v" aAA' ('isrip «v cabulum transferunt. Sed enim si forte ,
dXn-dk ciii afiTii T So&nuoi^ivii k^ t alciva vcrum sit eos orantes de pane loqui, qui
T |M.jAAovra ^vni^Lu TTOiovVTai ^^oafvpj^o- in fuluro saeculo dandus est, cur addunt
fjSfoi , Sia Ti TrcoaiTrayaai 70 ^ BlSa mjw.7v da nobis quotidie? Hinc videlicet denuo
TO Ka^' i]iJi.ipav •jWi ya^ iTi Sta tovtuiy patet, pelere eosquotidianumpanem, nem-
ISilv, CTi T^ ip]iA,'-pii rpo(py\i 'aioiovvTai T pe ut pauperes. Subsi^lentiae autem pa-
a/THcriv, M5 ctJCTKjtiovfs ^nAovoTr ^ouiTiov nem, intelligere oportet sufficientem. Vo-
H T iiCTapK» voilSoj ;>^>r TiQe.Ki TTH Tiuu cabulum hoc adhibuit, parum quid immu-
As^iv, Kj 6 f*a;tap<@j «^cg-oA©-', /3^a;^y tatum , beatus apostolus de omnium nos-
<3N^AAa^as, sVj T ^avTWv )i,t^ (TuJTjffos triim Servatore Christo. Ait enim ipsum
XotTOV' 'i<^v\ yao avTOv iavTO) KaTaGKiva- sibi comparasse populum7rep/ot;<;/ov loco ,
aai Kaov ^u^ovatov *, dvT) t l^ix(7j«, t iTriouaiov dicens Tripiowjiov , id est suf-
Boi/AsTai p^ng-oi/s ;i^ dfJcvnaiKaKni tlvai Vult benignos esse et iniuriarum obli-
G^ iavTov jM.a-&HTa? 6 KVPiog' cag dviTTi- viosos discipulos suos Dominus; ut irre-
TCOg dl^Vi(7iiC!i 'iCj at;TOr K^ JVa OVTCOi ilTrCO, quoque omnino veniam aliis daturos: at-
'Cod.pfiTiTa,-. 7^ iVOvar,i aVTo'ii dvi^iKaKiag ftjpHTHV * que ut ita dicam , haerentis sibi indulgen-
i-diKnm y{iA.%r^ (^ ..3-jov,^^ h av avTo) liae imitatorem volunt fieri Deum ; et quam
Trapda^^^^covTai Tol<, Qy.(}^ovKoig "^fi^^OTnTa, ipsi exhibucrint conservis benignitatem ,
TaitTlw iv 'laci) [^t-iZcp '(nTovai Aa,8s7v Trapa hanc pari mensura quaerunt consoqui a iu-
Tov Tce. SiKa.ia viicovT&^ , y^ KaroiKTiionv sto rerum datore, et omnium miscreri so-
ttTT-avTas il^oT©^ ^iov- y^ ui.-fl nf oVia^co lito Deo. Nec tamen quisquam existimet
TOj« TV^ovaiv di7.Acog C^^iivai Xiyz^iv ., acpjs cuique indifferenter licere dicere, dimitte
ii;U.jv Tas rt.^Tj'a? H//5ftr* ot; -j-a^ TOJS oyo-jv nobis peccata nostra. Non enim eos qui
cv TU) 7r\:v/.y.zK{iv'iTi TT^iTTOi av Kiy^v ro pcccare pcrgunt decebit dicere, dimitteno-
a^?S «f*jv -as aV-^^Tjas vi,M.i)v o««/voie jWaA- bis peccata nostra; sed eos potius, qui i
Aov ojVfp av iiiv aTOcpoiTHcravTts [jt.iv '^ priore culpa recesserint, nunc autem san-
YiSti 7rpoi7rTai(r[»fivoov ..dvTiXo/^oi "j t Sj^.- cte vivere studeant. Oportet ilaque a Deo
^>iv Aowov {.^jAav dyiOTTpiizcog- Zil tojvov poslulare peccatorum veniam ,
postquam
ttiTEjv -zira^a •&jou t !i/-/^tii|l<.5Vmv t atps- iis qui nos laeserint pcpercerimus ; si la-
(Tiv, TrpoacpavTas HjU.as tojs xaTa Ti -^oDv men ii adversus nos, non autem in divi-
•sr^oirxsxpaxoaiv, OTav ej; «w.a5 zj pw fi? namsupremamquepeccaverintmaiestatem.
!X LUCAM C.AI'. XI. 2(17
Nequc enim delictorum illorum, sed lio- cturHv t •dilav j^ C-zcidtutIw df^acTaycoGi
rum tanlummodo quae in nos commissa d6'^ct.v ou •yaa c^sU-uv «ji*?;? iaf^iv y.Cpioi,
Usque ad luuic locum orationem recitat M;;i^i y.iv tovth t •srpoaiOp^nc <s-iiO"iv o A. f. \:,1.
Lucas; Matlhaeum vero comperimus ad- Aajta?' 6 5« ff Ma.T&:47o5 * iU^ia-AiTai vr^oa- • M.-ittli. VI. 13.
dere: sed libera nos a malo. Habent au- e:7-sr5^x.c<)v tiAAa 6v(ja.i «pas «'''O t TrovyjPU'
tem haec dicla plurimam connexionem : ivs^i Q TOj'? KoyOic, •TrAsi^M t/^ rt>coA8-S'<a.'
est enim consectaneum ut si in tentalionem J-vj^ETai ^ap 5raVTW5 rw |U,m £iVtAGf7v S15 33;-!-
non ingredimur, malo liberemur. Immo ^aaf^ov ,to c4ct Trovyipov oua--diivai Hji*a?'
si quis dicat, liberari idem esse ac non in- n tojx,^ tts ^ TavTov iivai nq fiVcay to pt;-
ifredi in tentationem, a veritate non ablu- oQrivai tu) ixy\ ilaik^lilv iU 7>^^a(j[/.ov, ovy-
det. Dum autem sic loqui nos docet, haud av a,aa^Toi TrtAnBS?" ouk avuy^p^ii 3 n/aas
sane molles aut timidos no5 vult esse, cjuin ot;TS ^nXouq ilvai /Sot/AETai , TauTa SiSa-
polius virilcs , et ad laudabile opus quod- g>cci>v AsH.v , naviKliq q ^clXKov , rtj l:^' 0.71 a-
libet alacres : insuper etiam modestos et giy iuToK^aq jolq STraivafASvois* Trpcx; 3 av
pauperes spiritu; neque existimare, fore T8T015, k^ ps^^io^^ovasx} ^T«p,^85 t« Trvfy-
nos in omni prorsus tentatione superiores. jxaTi, y^ pii vouV^iv OTi TravTtj ti y^ ^zav-
Intolerabilisenimquandoque inciditin ho- Twg Travroq «ufe/so-oas^S-a 7retoaGfA.o'u- d^o-
minis animum consternatio, et confiden- ^>?tov^ap =(j9' CTi zaTifi7r'i7rTtl Jsoe 7^ dv-
tissimara quamque mentem tentationis pon- Qpx^rn 'ivyj^q, y^ ivTO\y.'^raTov 7Wj^pav{
dus perfringit. Oportet itaque haud nimis (^povn^a t Tffi^afrMOu to /Sa^05-;;i^« toivuv
auderein tentationibus,sedrepularepotius ,u,>i ;caTa-9'^a(7i;v?:&^ 7!-si^aG[j.m' , ^Xoyi'Ci-
nientis nostrae infirmitatem. Ergo depre- ^S^
q
paAAovT^ c^/ K|UTv (5)^.voia5 to flo-Bevs?'
cemur cjuidem tentari; occasione tamen ne- oi>>coDv "©^aiTwps-^a jw-sv to ^rnpd^ic^rrt;-
cessaria vocante, tunc demum omni ex- y.ai^ot} q ;4aASvT05 a'5 c^ ava-jx.n^ £15 Toi;-
prompta strenuitate decertandum Du- est. to , Ton Sn roTi wavri (tGsvi/ ;i^w;.45V85 dfco-
plex vero est tentationum genus: aut enim '''^^'3^ P:^'^' t n-HPaGjj.Siv
^irrov 3 to £(5o5
aiiquis a diversae sectae hominibus tenta- n yda T15 vtzo t iTipo^povcav Tra^d^iTai h ,
tur, aut ab ignominiae passionibus. Debe- vtto t t^ dTif^lag 'iza-dcov Sil Syi ovv apa
mus itaque in his lam gravibus versan- 'olg ovtco davoli ciOi/.iAouyTai >i,aicoli, «
tes malis, vel eliam anle quam eveniant, yoi/v ouTrco yiyovoraq ci> avT0~ii, tt^ogsv-
orare ac dicere: ne nos inducas in tenta- yjGda'i Ti y^ A^fftv, pji dGaydyr)(; y)fA.di lU
tionem. Sedcumipsatentalio ingruet, tunc 7rc-t^aGu.6v c^7rr,Sr,Gavr-Q^ j n-^i^aGf/.ov
resiste fortiler, carnem increpa, frenum roT« ;>^t-ra/'ai; Va^^o, sVirfp-naov tjj aap^tj
menti iniice, opem a Deo oete. Tunc enim }iaAivov £Vj-&£5 tS vcp , ajTncjov iTriKa^tav
auxihabilur, et victoriam concedet univer- t 7ras^a 6«ou' sz5i>i«3ji(7^ j^ toti v^ 7rapi^i
sahs Servator ac dominus. to vijcai' t oAwv GcoTVip jt^ >c^pi©-' (i^.
Et ait ad illos: quis vestrum liabcliit amicum? etc.
nerabilem salutaremque doclrinam accepe- piov £(Tp(^M>coTa5 juaGnwa Trap' atyroC, ttojsj-
(I) Si quis lianc Cralli e.Kplanationem orationis dominicae, cum paris nominis opusculis Oricenis et
Cypriani conferet, facOe existlmabit, utrumque auctorem a Cyrillo fuisse inspectum.
568 S. CYRILH ALEXANDRIXI EXPLANATIO
BiUTipcig, avcfAo^^cti tcc^ lx,iTiia.g, cag oiiSiv iam secunda, cessare a precibus, ceu nul-
Sp^OtytTJte TO T^.OVV sli OVilCTlV IVCL TOIVUY fJUYi lam utilitalem habentibus. Ne crgo id no-
rovTO Tra^&oijii^u ,
p»iTs jA,nv oh. '^ TOiavTitg bis accidat, neque cx hac pussilianimilate
f^ix,oo.^-jyjx<; !/7rorS)^\'j {^nficictv , iv ZoTrcf) detrimentum palianiur, sub parabolae for-
sy^/SoAiie iji^§ilx.vv(JiV c^a^ycci , log to lct- ma perspicue ostendit , ignaviam nocere
^Vff.ov fi-iv ilg Mpoadjyh.g iTn^^rif^iov , iTrco- precibus, utilissimam autem esse perseve-
(DiAi^aTi] Q A/av « «V -j/S tovtoh VTrof.t.ovir rantiam. Age porro quod specie parabolae
<piPi Sri fA,iTa<ri\C!oi>/j^ TO , loq iv TVTrco 7ra- ostensura fuit, in rei veritatem converta-
paSo^iig ShkvC/^ov , ilg clAri-BHav o;:^A>;- mus. Importune ora accede ad benignum ,
aov Sia Tipos-ivyjiig- TrpciJi^i ru) (^iKayaQct) Deum persaepe ; et si videris procraslinari
i&fffi, -lU [/.aXa crv^vclg- x,a.Y 'ldy}g fiiXXiiCTaY graliae concessionem , ne animum despon-
T* ;:^apiT@o T «s-loocn', ftii dn-iyvaig 7^0 deas, neque a suscepta spe excidas, ita for-
7rooaSox,coyJiVU)Y ,
[lyiTi cl-ToXiG^riGng '^ ttpc- tasse tecum ipse insipienter loquens: ac-
x.-Aft,ivyig tATTi^og^ cyy.iivo 'hcog Aiycov x.a-&' cessi multoties , lacrymatus sum , oravi
iavTOV tfjutsTW?* TT^oGvlK^ov TroXXaKig, Ss- neque lamen exauditus fui ; neque quic-
Sdy^PV}ca, iSin^lw , Kj ov ^ooc:§i')(^-^nv ov quam a me expelitum, recte successit. II-
fa^ 6iclii(i»x.: Ti yrpog Trioctg^ t cUTin^iVTOOY lud potius tecum reputa: plus quam nos
•^ao^ iuov- oxiho Si jU.aAAov ivvoyi(T<l k^ ipsi , res nostras videt omnium custos: pe-
aavrov VTTsp npas oiSi tci Ka^' «/*«? r lis inlerdum quae supra tuam condilionem
'o?Mv raf/Aag- ainig i<rO' OTi ra t am sVs- sunt: scit ille dator idoneum benefaciendi
x.:-iva jjiirqcov olSiv avrog SiSovg, t t ^i- tempus. Debemus igitur nos prudentcr si-
A0T(W(ai5 /TPS57-o}'ra xcnpov ^n roi^yapovv mul et constanter preces nostras Deo of-
n/*a5 «jtt(f>poj'W5 t£ 0|W.S ;<j iVTOvcog, rag Trpog ferre; etiamsi fiat aHquando pelitionum re-
Ssov woij7.5t^ Kirag- x,ctv si yivoiro rig t a(- petitio. Nam quod nobis sine nostro la-
TyifJi,<i,Ta)V avax\y\(jig-TO •^aYiSpcor] TTopitj&iv bore datur, quodque facile accipitur, con-
'lU i^iTolfAH \yi!p-^iY , Kara^ipoviiSzti (^iKii. temni solet.
T. 8. Asyw tj^-i'.', =( zai cj cu<^it xi/7^ ayaCTa; z. r. X. I)ko vobis, et si non daiiit illi surgens etc.
A- f-
{j^- 'EvTav&a ro \iya) Cia.1v, opxa Svvai/.iv Ileic verba « dico vobis » iurisiurandi
dTTOTrAnpoi- ov -^iCSirai 'j diog.^xk.v o^y.a vice funguntur. Xeque idcirco falHt Deus
Si^/^ai. j-sv';iT:t( ro i7r-/iyy:Kfiivov a-aiPO<^ix(Ji- si forte absque iurciurando aHquid .«pon-
^OY Q d-notLaivcjov -duj nft.cov ohiyo^n-i<^iav deat; sed ut nulla nostrae fidei cxiguitati
«(j9' ori opxci) ^iBaioi G^u' d>cao<Ofjt.iviig- ro excusalio sit, iureiurando inlerdum audien-
3
^yirfiTi Xifiiov , TO Trcvilv Ir.naTTn- Trovcp tes confirmat. ^erbo autem « quaerite »
ycto del yroog , evp'<jxirai ro ^nrovA^ov 6 laborem imperat; nam labore plerumque
y,povcov , Tii X^P^ 7rpo(Japa.TT^ t Si;pav, iva res quaesita invenitur. Oui pulsat manu ,
ig-iag Siauorng, dvoi'^ii Kj ovk ixoov fA,d-Si ferens aedium dominus, vcl iinitus apc-
ToUvY o'fi T A,a^' yvj.ag 7r^afi/.drcoY ,t ^n- riat. Disce igitur ex his quae apud Iiomi-
aiffd T ^yipav xpHaov , ox^yiaov ^ ctimacv nes accidunt , rei utilis conquisitionem :
TOioura? £<vai ^n (Tsir airovvrdg n Trapa pulsa, molestus esto , ora: tales e.^^se opor-
^eov- ifA.(pp6vcog ovy Vj tvrovcog iVXiSit^ •^oji- let qui aliquid a Deo postulant. Prudenler
xav dvaQoXn rig r alrnftdrcov yiviirat, fii,n itaque et enixe orandum est. Et si forte
vapKav ftnSi a^'iTa^\- ^^do{ yovv ao- dilatio aliqua exaudiendis precibus fial
1\ LUC.VM CAr. XI. 269
turbat diabolus, subitis interdum irretiens Oi;ii]q^ }tj x.a,zaJ^i^ci)Y iU -TroKif^OTrov a^-
discriminibus, et ad varia peccata impel- t'ic(,V ilTO, TTDOi TOt/TW, T- ifi(^VTiS (^IXy.OO-
iens. Tum praeterea congenita voluptarii ncti v6[xoi, i[j.$o)Mv<{ TOig [^iXiai t^ act^-
alTectus Ie\ , carnis membris inliaeret , re- y.0i, aVTiaTpa.TiLo/u&iJ©-' t« vojAOi) t vooq
pugnans legi menlis nostrae , sicuti scri- r-l^cov, -A^ To "yi-^xy.u.ivov * vau ,«ny, K^ • Rom. v
ptum est. Denique cliam adversarii ve- ol To?? 7^ d\i]Qi'ia.<; zs-oAifA.ovvTig Scyfio,-
rorum dogmatum haeretici. Quamobrem Giv alpiTiKor ^iia. Toivvv av/vli]^, lu cikhi-
opus est precibus mutuis. Arma enim nos- 7Tu.X\-flK^ Trpua^j-^rni' tu yap OTrKa. iiuaiv
Ira haud carnaha sunt ut at scriptura , oC ua.pKtx.ct,, >t^ To yi')^ai-f.fiivov *, «AAa mi. cor.
Rursus nos docet Servator aliud quid- AiSa<JX,<{ TraKiv n[A.ag o GcoTi/\p 'f.TSOov \, r. ir,r,.
turi de re qualibet, pix)ut cuique videlur: Taq 2(p' ix,d<^o} izpdyj/.aTi y{^ to iKa<rcp So-
neque tamen discernentes interdimi aut ex- KOVV aKK' OV Sf^KpivOVTH '50"9'
OTS, M /Ss,-
plorantes, quid vere sit conveniens, quid- (7ctV/'(^0VT£'S, Tl fl'iv'^TO dKi)(ict>g (7UU.(T)ipOY^
ve a Deo datum profuturuin sit ; (piidque r^ OTTip ovivv\<Ji do^iv Trapk ojoS* tj q y^ to
secus nocilurum , si acceperimus a Deo d^iKOvv ^ il Ka^Oi/^ij- ctKaTacjKSTSTOig ^s
sed inconsiderato voluntatis iinpetu in cu- fiaKKov ^y^na.dTCOV opfA^alg , ifiTriTrTO/ij&fj ijg
piditates ferimur pernicie plenas. Cum er- c^^vuiag oAsQ^a psf^as* OTav ot;v ti toiov-
go huiusmodi aliquid a Deo poscemus, ni- Tov clItco/jS^j 7ra?a GsoS , Am-\J.om.s9c4 jttsv ov-
hil iinpelrabimus ; risuque polius dignas ^aySccg, yiKcoTOg
q fA,a.KKov d^iav -ziOtii [.11^)0,
facimus prcces. Quaenam vero rei huius T KiTiw i'^ TrOia Tig 'bgiv n TOt^^Ta Trjoocpaiyig,
sit causa, ab ipsu discamus. \umquis ex Trap' avru [,!.duoijU^j- Tig i<rai oJ^ uia,ccv av-
vobis homo , quem filius suus panem po- ^^ca-Tzog, ov ahrKJet 6 viog ccvtov ct^TOv, jitv?
poscerit, lapidem luuc porriget? Tamquam Ai-3'ov fhScoari ai/rw- ag cJ^ iiKovog (pnai
in imagine , intjuit , perbpicuoque exem- riTOi ij^^jLSiiyfA.a.TOg cnapyoOg^ 6k t Ka^'
plo, e\ quae apud vos fiunt, dictorum
iis v[/.a.g a'jcfb^ .^T t Trao' ltj.ov Kifofiivoiv ^vv-
meorum vim cognoscite. Paler filiorum ef- aiJAV Ci/voy\<Ja.Ti- 7;aTt\^ y'ilovag TiKvcav , Sta.
fectus, omni prorsus ope, ob multam erga '^OTTH^^avTOg c/K TroKKrig afav cpiKoTOpyiag
eos caritatcm , vis iis prodesse. Cum ergo co^^iiv WsK'Ag avTd' 'oTav Toivvv aaTOV al-
(ilius panem poslulat, sine mora alacerque Tiiayi , rt/-t?;KTJ '^ y^aJip^^ov Tr^oadfHg , iv iiScog
porrigis, probe sciens ab eo utile alimen- OTi '^ocEJis fj.iTa7rOii]Tai -^ «VoJtpfAS;* OTaf
tum affectari. Sin vero menlis adhue impos 3 dict (pflfvSjv svJfiav TO ^pa^^^y 7raiSiov , o'v-
To d}'tt-&ov, yca^Sa r^ o t oAcov -i>so5 , oi- Ijca(is, neijiio in bono conslanlem , proul
SctT' Si§iva.L Boi^cira dya-d^a to;; Tsjcvoi?, est omniiini Dcus, noslis bona filiis dare,
•sBoaco iA.a.KKov 6 7ra,Ty\p vuu)v o ovpavi@~j quanlo niagis paler vcsler caeleslis spiri-
Scijtjc-i TTViui^^A dya.(:ov To'ig alTOvaiv uuTuv lum bonum dabit poscenlibus se? id est
TovTsg-i p^«p;v zrvi6f*aT/;6My , dyct-briv Ss spirilaleni graliam planeque bonam; quam
TrdvTCog- nv eiVsp T15 Aa/3oJ, "^itjf^xx.dpiog qui receperit, beatissimus erit. Si ergo hu-
i^cti' ovKOvv ii Ti T TOiovTCiiv i-diAoii hct- ius gencris aliquid vis accipere, acccde ala-
/3s7t' , 'SjpoGi^i y^ct^ptcv A,ctTctviv<rit ^ «TO/- cer ; annuet enim libcnter virtutis amalor
p,u)5, (pjAapST(^ wv c* ov^ctvoii TZot.Tyif. caeleslis paler.
Kai -ni iy.^.,dXku-/ Saif/.o'viov , y.a.l auio vjv zojfov. lit erat eiicieiis (iaomoniiim , et iiliul erat niutim!.
iv(pyiij.'ia.ii avTOv , v^ ^o^^ QiOTrpiTrii <^i<pa- debat Christo cum praeconiis populus, glo-
vovv iiTTiiyiTO T & a.v[A.'j.Tiipy6v T/V£5 ^s
5
riaque Dco congrua cxornare salagcbat pro-
(?«(7iv, c^ ai^TWV, ouTOi Q «G-av ^^a[ji.fA.ct- digii auclorem. Quidam tamen ex eis, in-
Ti^ii Ti }tj ©apiffa/oi, d-Movo'icf j^ tp-dovci) quit, hi vero scribae ac pliarisaei erant,
y^i-dvaaav ly^ovTiq r ;ta^5iav, ^^oc7-Sn';cny invidia vesaniaque refertum cor gerentes,
Tii voacf) To -&aDjM.a ras^oinvTar dtpi^^dvTig morbi quasi additamentum miraculum id
yap ctVTOv to. QiOTipivruq il^yaafiiva, tS esse voluerunt. Etenim Chrislo quae divi-
^^oAo) 7r^ocrvsvrjM.>)x.a(j* TOjTiivTa ot/vac3^ nitus fiebant detrahentes , diabolo adtri-
JtaTo^SoSv Si' avTOvyap avTOv cM.^dK\Hv buebant nihil agere non valenli : nam per
scpaaav tcc Sa.i[^ovia. - ]\aTa-)(^cavivcev fouv hunc a Christo expelU daemonia cUctita-
»077?^ iig a/Suojov 6 X^iTOg tcc Trovnoa Sai- banl. - Ergo demersis quasi abysso mahs
l^ovici, £) ov-^' ix.6vTa. i^i^diTctg^^Sia t t daemonibus Christus, quos invilos ab ob-
iXovToov cyKTrifATTiiV avTct, x.a'i TOi ^iov iTri sessis pellebat, quum ob id dignus admi-
TOVTU) Qavwd^iSrC^^c^ T ilco^oTCdv (S/Ao- ralione esset, maledicorum tamen obtre-
\ofiiv ,ovZii^pct Koyng- TiToXiJ.niia>7iyap ctationes non vitavit. Ausi sunt cnim di-
ilTTiiv , 'if-AKni^a -uioiii/J^joi t TipaT-dpyiav , cere , crimini vertenles prodigium : hic non
cka hx (yii^dKK-A Ta Saiiiovio. , il jm-h iv Bi^- expellil daemonia nisi in Bcelzebul . « Et ahi
^f/Sot;A. '• '
Eripoi 'j TTitpd/^cvTcg k. t. A. tenlanles etc. » Abi vcro paribus invidiae
„
'Etcjoi q To'ig '/(70/5 ? (p9ov« i-^f^vVTTO/Mfjoi stimulatiaculeis,quaerebantvideresignum
y.iVTpoig, i^nTHv i^ ov^avov (7>i^f7ov i^fiv de caelo ab eofieri, propemodum dicen-
5ra^' at^Tot- 1J.0V ovayj /3oS.VTJS.^;cav s^ dv- les quamquam improbum ex homine pe-
:
SpcaTTii y.aK6>)^ig iKdijrig Saif^oviov, aAA' puhsti daemonem, nondum tamen id gran-
oLotw jM.?ra TO ;>^vi,«a i^iv , oCSi Mag cj/sa- de porlentum est, neque divinam [jotcn-
>s/'a5 d^^o^H^iv 'iyj-i to dpccf^ov oiTrm t'i tiani res haec demonstrat. Nondum quid
(I) Fragmentum lioc, usque ad yoo-,;,u.a, iu codice dicitiir Cvrilii siiiuil et Clirysostorai.
IN LCCAM CAP. XI. 271
Mmile antiquis prodigiis vidimus. Ostende Ti^diaf/.i^A To7? 'ip')^a.iOii (ja.6fJi,ctGiV ofAotov
aliquid quod absque ulla dubitalione caeli- Sil^oY TJ T a-vco^iv tfysyJoiarwe ivi^fnf^ivcov
tus factum videatur. Transmisit Jloyses po- Sifl2:Cci<ji Maijaiii t Aaov, (3a(jii^ov auro/s
pulum ,
gradibile ei faciens medium mare. aTroVWcti T ^icc jtt«(T» GaAaTTctv irvTrTnas
Petram virga perculit el , fluentorum ma- TYi paSdo) tLw 'uri^^ctv ^ Ka TiOTafJUov ctvTrw
Irem ofTecit, fontes de duro lapide scatu- i^yi^i fA.Y\TiPa,' ir;ido^maLv c/k. r^ dycooTOfta
rierunt. Similiter post eum losue solem TTttya.i- Cft.oico<; o f^ir' avrov lt]aii ^^nui t
contra Gabaon stitit, et lunam contraval- •i)Mov y^ Yci^cLO)., yJj t GiAvtvlw r!^ (papa.fya,
lem Arnon. lussit lordanem subsistere 'Apvcov 'i^ttai T 'lopSavlca , xj toT^ dv.eiva
eiusque fluentis vinculum indidit. Tu vero vafA,a.(7iv c,ii>ci 5t(TM.iv at; H tovtcov iSn^ctg
nihil huiusmodi ostendisti. Nam de caelo ot^Jjv To yap i^ oCpctvov (iovAi^ anjji.ilov
signum petere, nihil aliud fere innuit, nisi CLiTilv ^ OV^iY iTlpOV VTrilJi^WHiV ttV , TThYW
inler homines illos talia fuisse de eo col- OTt TOiOVTHi ia'^tjKa,aiv i-Tt' avrto toti iicf.-
loquia. Quid vero ad haec Christus? Mytaf^ovi' i^ t'i Trpog TctvTa, Xpi?-cg-
Ipse autem ut YiJit cogitatione^ eonim etc. AuToV 2i £i§wj uCtuv ~d ^iocyoriiMiTa. y.. t. A.
Primo quidem se Deum ostendit, eo VlpcoTOV ftiv ovra, Siov iavTOV a-zao^pai- K. f. r,r,. b.
quod tacite ab iis murmurata scivit elenira ; VH^ Sicc T ;^ TO Xa^pa \i^vpiaQh Trao'
cogitationes illorum cognoverat (1). Deinde avrolg, ilSivai' 'iyvco yo cju- Sfa.KofiafLCjq
at tam gravi eos impietate averteret, nihil avrcoY. "ETriira ^ > ,
7^ ovtco Sitviig d^iTag
e scripturis profert, quibus non adtendis- a-jQjtr daif2i'iag.j aSiv aTso t ^p^a^coY (ptialv^
sent , immo et falsos sensus adsuissent ; sed ovoi ^ TTPoaiiX^^v , aAAa k^ Trapipu.ywivav
ex \-ulgo accidentibus argumentatur. Nam SjM.?;Aoy, aAA' aTro t y.oivyi avfju^atvovTCnv
ci\-itas , inquit , immo et domus , si dissi- iCj ?roAi? fa^ (^tiaiv jj} o't}c'ia av a-^ia^vi , ra-
dio laboret , celeriter dissolvetur ; pariter- yjcioc, $Ja.hvirai' TU ^aaiXita.^ iig o-jSh S'jv-
que regnum, quo nihil vaHdius esse solet. aTcoripov il cjv aat lyco Saluova 'iyoov .^
Si ergo et ego daemonem habens ope huius , 01' c/y.nYa c^/3aAAa) g5^ Ja/^ovas, s^aaig
daemonas eiicio seditio inler daemones fit
, f^ira^v Baif.<,6viov g5"i' '^ Ji y,aT' rfAAnAwi'
qui si invicem adversentur , potentia ipso- 'iTavrai^ aTroAcoAiv avrcov n lax^g' 'ig-yiai
rum peribit. Nam regnum firmat subdi- f^iv yi) (iaaiKiiag t vtzo ^j^f/ga. to yvnaiov
torum germanitas. Firmatur quoque do- Wnat 3 oVxs? TO r^ f^tiS'iYa t^ottov avTitps-
mus, si domestici nullatenus inter se con- psaOai Tiva5 aAAiiAois r cv avrolg' sV^ics
tendant. Regnum denique etiam Beelzebuli S' aY i^ T r B£=A^J|£ot)A (iaaiXitaY .,
ro fjt.i)
firmum manet , nisi ipse contraria sibi ope- at^Tov iavrcc Z^ctv e-9';A?ij' Ta c</arTia- -sjS?
rari voluerit. Quomodo ergo Satanam ex- ovv c/y.^aXXa craravag r ffaTavaV; ot;;coi;V
pellii Satanas? Igitur haud spontanei eii- ovy^ iKovra t dv-dpcoTTCov oy.'7r'ifi,'7riTai Ta
ciunlur ex hominibus daemones. Nonenim
secum pugnat Satanas
oaiftovia- ov ^ f/,ayjTai cpyttrtv aaravag
, in proprios non iavrco' ovA 'sTmzKtiTTst to']^ iavra^opv^o-
invehitur stipatores , sed suo potius fert ^0(?, avyy.poril q p-aAAov t lavro^v ^aai-
suppelias regno. Superest igitur ut existi- hitav Kifsirai TOtvvv ct/voilv cri SvvafJi,H
metis, a me divina virtute Salanam conteri. '&itat, avvZi(ico t caTavav. — Twv dvca'icov
- Impiorum pharisaeorura nequissima mul- (paptaatcoY n Ji;(7^o;r&)TaTM TrXttQvg SJ3-^i-
p.2V85, i^ziiipavivTii avTolf to iv 6v6y.aTi 'In- berabant inclamantes eis verba : in nomine
Cis X/3i?-«* ots towjv , (Sf-AQiv , 0/ c^ vuMV yi- lesu Christi. Si ergo , inquit, filii vestri in
fovoTsgvlot,ci/ ov6[/.aT'i [A,'d rEi^ij^iCliX^jiuj- nomine meo Beelzebulum conterunt , sti-
A. f. 156.
B. f. 115. !).
E^fK)« cpncr/ ro Tra^' u[t,a)v Xsyo/u^jov Quoniam thcta a vobis veritate carenl.
ovK aK-fi^sg, Kar- imnio et caluni-
q [t,aXKov s^) j^
'icoKov et futilia falsaque sunt,
s-^^afjc^ivov, tt) avKO^pavTiag ^xov ^^a(pyiv, niosa dici queunt, constat me digilo Dei
TrpoSyihov OTi cv SaKrvKci) QsS cy/.^aKKco ra daemones eiicere. Digitum porroDei, Spi-
Sat[i,6via- SaKTvKov q Qss,to afiov 7rvsv[A,a ritum sanctum dicit. Manus enim et bra-
(Pm(T;- "Xsip [isv yap avrog iC^ (2pa-)/icov h)v6- chium ipse Christus patris Dei nominalur,
[A,aTai T D=S iCj Tra^^og, cwspfil -^ ra 'zsav- qui omnia pcr ipsum operatur. Filius item
Ta Si' avT^- ivspyii q 6[A,o'icag yJj 6 vlog Cf operatur similiter in Spiritu. Sicut ergo di-
7rvsv[>.ari- 'coaxrs^ ovv 6 SaKrvKog «•ssnprn- gitus pcndcl a nianu , ab ipsa non alienus,
Tai •T^'
x^S°<i > ^<^x- dKKo^^tog 'cov avriig , «AA' sed in eadem naturaliter existens , sic etiam
C4/ avTYi (^vaiKcog^ ovrco iCj ro zs-ve'v[A,a ro Spiritus sanctus consubstantialitatis ralione
d.ytov rcp -^ 6[A,oiiai6TnTOg K6yu) {JWjnTrrai filio unitus est ,
quamquam a Deo patrc
(1) Daeinones pro morbis, et daeinoniacos pro aegrotis, dici in evangeliis, saepe importuneque seri-
pserunt lieterodoxi critici. Qua tainen (ide id adfirmare queunt, sacro textu eiusque explanatoril)us patri-
bus omnino refrasantibus.'
IX LICAM CAP. XI. 273
procedit. Nam cuncla, ut dixi, filius ope- Trpcg svwaiv t« ^lq), 'ao.v ck t u-ov yJ, ttcc-
ratur per consubstantialem Spiritum. Ve- '^o? c-y.TropiCnrcti i]- Trccyra yap li)g ii^nv
rumtamen digito, mquit, Dei oaemones eii- o viog ic,iaQTac.i, Oia t Ojw.08(7/« 7rvtvu.aT0i'
cio , nunc etiam dispensaloria ratione ut ttAwv ov da)CTijKfc •9'jou {p>!(r; c^SaAAo) ra
iiomo. Neque enim sustinuissent ludaei , 5ai|U,onst, >^ vDv cJ>6:vo,M.f;cS,'S W5 axG^WTroe'
corrupta fatu^que mente praediti, dicen- ov y6 av midcav laSaioi, aatpov lu naws-
tem ipsum Spiritu se proprio dacmones eii- tov 'ixovTii vSv , Asfovros aJr« , on iv 'vcviv-
quod operante patre per filium miracula, Trpiiyyji dx,eAl^a>i, oti ivipfovvTOi t 2za'^05
Spiritus ipse haec operatur: namque ipse Si vlov ra TrauaSo^a,., to Trvivf^a i^l to
in iilo suo tempio agebat. Quorum autem ivipfoiJv avrd- }u ^ avTO ivnpya Iv c^.itvci)
una est operatio , horum quoque eadem t« vaoi" «v j pja svjpf^a, T«Tii)v;£^ (pt/crie «
natura est. Undique igitur ad veritatem avnr Travra^^^^^ toUvy (mju^avvo/uS^joi Trpog
denegabit. - Si ergo , inquit , ego homo ae- — E( TOivt;v ^naiv iyco avGpcdTrog lov ^co- tcj
que ac vos factus, Spiritu Dei eiicio dae- /^og tca^' vy.a<i^ h Trvivi^art iin ozfSdK-
monia, sequitur ut humana natura in me Aw ra. Sat^ovia, 'zciTrXovTtH.iv m avBpw^TB
primoconsecutasit congruumDeoregnum. (^vcng Iv l^oi y^ Trpccrct) t diOTrpiTrri fiac^i-
Gloriatur enim se conterere Satanam, et Aiiav SiSo^a^ai-jixruu^^^ilB-eicjaT caravay,
impuros spiritus increpare. Hoc significant (^ d;caGapTOis iTririfiOxya 7rviv[j.acii- tovtq
verba: pervenit in vos regnum Dei. 'bgi to, «.fGaasv lcp' t^jwas n /SatriAJ/a t GsS.
ipse principem huius saeculi vicenl , et viy.ii>ci r apxovra t aicavog Tot/Ta, ly oiov
dine spoliatum, praedam amicis suis tradi- 7* ivova;]^ iaxyog avrci), Bi3u)y.iv iig Sf^o.
derit.Quamdiu enim, inquit, fortis robur Trayijy to7s iavr'^ yvci)Qijj.oig-ici)g pnv yde ,
suum retinet, et rem suam custodit, vio- {pHffiv, o icr^^vpog 'i^a ro ^t/var^rxf , x^ (pt/-
(1} Hactenus hoc fragraentum ad v. 20. citat Allatius de syn. ephes. p. C4. ex Cvrillo in Lucani
cap. 39. (niminim ex aliquo codice ms.' Confer etiam Cyrilli thesaurum ed. Aubert. T. V. part. I. p. 339.
27 5- S. CYUH.I.I .\LEX.\M)UIM EAlT.AN.VriO
ay.iiin , >tj SiiSoon tu cTKvAcf ol yap TraAai runt, ct spolia sunl distribula. Nam qui
Trap' avTQv cnjD.iyJ/u&^joi 'zspoi d-&i'iav }d olim in alheismo aUiue errore ab eo deti-
TtKavluj , KcK,AyivTai Bia r dyiciiv «z^oroAav ncbanlur, per sanctos aposlolos ad verita-
,
ih i7r'ifvci)(jiv d\r\Qeict,i -^ wPOijiKOfyciaQncrav lis agnitioncm vocati fuerunt, et ad Deum
Tch ^eci) }Cj 7rai!Z\ Sia ^ "zai^icog t* eii t viov. patrem, per fideni in filium, adducli.
'O ^V7 uv p.6t" s^.&u, y.a.T^ Sfj.cij l<ni. Qui non est nieciuu, contra mc est.
'Eyco iJiiv ya^ i7ri3n[Ji.n(Ta, (fjicjiv, 'Iva Equidem veni, inquit, ut omncs dia-
iravTaq (U^ihco^ai t t i^^^oTwi "^HOcoVyhct boli manu eripiam, ut captivos Hberem
ai^jttaAaTfeS ovTai Ixdj^iptjoacii ., i^ (pcoTicrco oblenebratos illumincm, lapsos relevem,
i(TK0Ti(7Uiviii, i^ zs'eGCVTa(; dyai7Tri(Jco ^ i^ confractos sanem; ul Dei filios a diabolo
oxu.vTsOpat;o"jWsvi<5 iac7cofA.ai, Iva tcc TiKva t dispersos congregem. Secus vero Satanas
05«, Tci diiiK0P7riCT[A,iVdt. Trap cy.iivH ^nXo- qui mecum non est, spargere nilitur quae
voTt, aiu.ayafco elq %v o Oi yi csaTavaci [Jcn collegi alque salvavi. Qui ergo fieri pot-
cov (tt£T i[Mi , ovnx^P-' '^'<-0P''''iQiV a avjjn^ra est, ut qui meis actibus adversatur, vires
;t) iacocja- TTCog ovv 6 [j.a^xjo /.^oi t i[Ji.ali ci- mihi contra se ipsum suppedilet? Nonne
Kovo{ji.iaii .jSiBcoai [^oi ^vva[^.iv Ka^ lavT^; stulte creditur huiusmodi aliquid evenisse?
ao' ovK ehn^Ki to oh^St^TOi^^Tov ti fi^^n^; - Quomodo autem ludaeorum populo con-
- rioOsK 0!;y apa csv[A.Q'i^nKt TO~i<; 'la^aitov tigerit in huiusmodi de Chrislo opiniones
dnijLOii,, TO KaToXia^ilv iU TOiavTag cvvoiac; delabi, ipse declaravit dicens:
'jTspl XpiTOV , avTog Sna-a(pnaev elTrcov
'Otuv to axaOagTov 7T-j:Cfjix i^vi\fi7] aTTo to'j dvOpuTTCU Cuni inimundus spiritus exierit de homine,
6'(£'p^£Tai 6i' avuofwv roTruv y.. t. X. anibulat per loca inaquosa etc.
A. f. I.-.7. ''OtI 3 eli 'Ib5a/»s sV' to au[jL7rav r£- Sane quod adversus ludaeos universa
M.iUli.XII. TO 7zapdSiiy[ji,a, SeSnAcoKiv o Ma.T0a.7os * haec similitudo tendat , certiores nos facit
c7n(j)covriaa(;' ovTCog 'Wai «^ tJj '^oea. TJj tco- Matlliaeus insuper exclamans: sic huic pra-
vn^a. TavTYi- 'icoi; [^iv yao naa.v zv AlyvzsTco vae gcnerationi eveniet. Nam quamdiu in
&nTivoVTig, r^ Toli AlyvTTTicov S^Js-^^VTig Aegypto scrviebant, Aegvpliorum vive-et
'3iai Ti v^ vo[A.oii, uirot 'zsaani oTriipy^ov bant moribus legibusque omni scatebant ,
pis veluli mundalum, idcoque in his habi- ci/ avTOKi' cocmep "yap ro Trvivi^ct -o a-j/iov,
tavil. Sicut enim sanctus Spiritus, siquan- oretv /^)1 xapSiaj' av^PUTTii cj'}(j>Ka.'Qi(7a,v iIti^o
rum viderit . ibi habitat ac diversatur et KU }U ina.vct7ra.viTa.i at;T?i, «tm iCjrO rrviv-
improboruni animabus degere solet. Hi raSjt^ (fJiAfr cs')(oKa.Qiai ^ap , we s^iLw, «sro
enim omni, ut divi, ^irtule vacant. Sic er- 7ra.a-fi<i dpirni- yiycvi roUvv ra 'i(J)c^ctTct t
go conligit, ut postrema Israhelis priori- C'^ 'I(79a>iA, ^iipovct T -uiPOircov ft'5 ^ T
bus peiora fuerint. Namque , ut ait Ser- (JcoTiipOi j^M jaafeMTH? * , KpiiTroy riv ctvrolq >n. Petr.II. 51.
vatoris discipulus, « melius erat illis non jw.« sVs^vtdXsvai T oSov T^ aA«6£(as , >i o^-
cognoscere viam veritalis , quam post agni- yvoZcJiv, ili ra otticju) dvct>caft.^a,i «-zjo t^
illistraditum est sanclo mandato. Conti- /S«;ts yap a.vrolc to 7^ rtA>iGot}5 7ra.poi^'ictg
gitenim eis illud veri proverbii: canis re- itvcov o^o"^«4-<^5 iTT' '"0 'i^iov (.'^spaCjaa , k^
versus ad suum vomitum, et sus lota in i/i A«(7afASi'« £('5 x.vKt!Tf^ct CopC6pii'<i^ avrm
volulabro luti. » Revera ex illorum ausi- •j T riro\fJt.yiiJi'ivCt)Y y.a.ra.^py) cct.ro rig av, ort
bus cognoscere licet , propiios voraitus re- T ISlCOV iftiTCdV «ZBTOKTO ^aAlK , K^ Tolc, 0.70)-
vator, postrema ipsorum peiora prioribus. pa <f>(jOVriV, yiipOVCl T TT^COTCOV TCt «(T^^^ttTa.
Siguum quaerit, et sigiuim non ilabitui- ei. Iri^jisio'/ eTTi^viTsT, y.ui Q-n^iio'/ qtj SoS7;(7fTai a.{j-rt. v. 2!t.
Malitiosa haec postulatio ; ideo nihil "Ex TToVHpias « ctnrtcjig' SiO ovSi 'fh- b i. ue. u.
tuisset, ut nollet lesus pati in carne ne- sGfAiiVaiT 'Ik(ToDv 57-aG;7v -/y cjapica t Itt]
cem crucis, ne hoc quidem ludaeis signum S^avpov Qavarov ^ Ov^ av rovro rolg 'Ik-
dandum erat. Quia vero inevitabilis erat ^aioi; TO CJrtftflOV iSo-dn' iTTil Q ttQ^JtiTH-
ob mundi salutem passio, datum esl illis Tov riv ro i^zai (JO)Tiip'ici 7^ vtt' ovpttvov 7ra-
hoc signura ad condemnationera. Quod au- S'05, Sidorai avrciq ih 'Aa.Tay.piy,a,- oti
q
tem maxiraum signum sit Deo dignae vir- '(ZafA.iA.iya GnfAilov Wi T- ^iOTzpi^zsovg Svva-
dicerent, dormientibus ipsis corpus furto ori y\iu^ KOiy.cofji,ivo)v 6y.Ka.7nfi vvKrcc;' OvSi
sublatum. Xe huic igitur quidem credide- rnrct) HV rco crn!J,iiO) 7ri7n<rivy.a(J.v IkdaiOi'
runt signo ludaci. Ideo iusle adraodum de dio r^ fJcaKac ii>:.oTcog 'i(^.;i Tnpi avrcov ^ ori
ipsis ait: regina austri cOnsurget etc. (iacjiKiosa vzm iyipQviaiTai k. t. K.
Rpgina austri consurget in iudicio etc. Da<TiAlC"C"a vorov iys^^riczTut £•/ T^'>:^lV=i x. r. X. v. .31.
mulier barbara , tantumque viae ob hanc aiv (iap^aooi yvvy\ ^ jcj TOCJavTViv oSov Sia
causam emensa est, ut doctrinam de ^isi- TOvro ss"£)AaTO , (7o$'av f Tripi t oparcov
27() S. CVRILLI AI.KXANDIilM KXPLANATIO
TDioii' aAAMs Ti Q t6 d-uieiy.og riv ovSsv, mus. Practer quam quod non erat inveri-
laSa.lhig dtcovCjctvTctg oti -ixMIov loXoi^coy- simile, ludaeos si audissent « plus esl quani
ro? eV' s;ap' i(,toi. Tct <Jiu,)i-dn TrdMv 'zcipi Saloraon in me » more solito de eo locu-
avTOv 7rHpa.Qiiva.i XaKsiv iSov h^ t 7ra.p' turos: ecce hic regibus quoque apud nos
yif^tv hha-Jiy.cog /3e/Sa(7(A?fxoTft)y (a.vTov il- inclytis meliorem se ait. Modeste igitur ac
vai (pn(Ji cv d^sivoai- f^i^^id^^j tq'ivvv olx.o- dispensatoria ralione Servator dicit « heic »
YO[/.ix.ci)i 6 aci)Ttip ., TO ci)Se Kiycav ^ dvTt t potiusquam « in me. » - A NMnivilis quo-
7ra.^' if^oi. - Ka; NiYSvi'7ai 3 iii Ka,TdK^i- que damnatum iri ludaeos dicitiudicii tem-
aiv a,v~m 's(Ji<&zii (pyicjiv c* rS) 7^ Kpifrsceg porc. Hi porro erant crudeles barbarique
Kciipcir dvSpsg ydp ««rav d)fio'i n ju (Bd^fBa.- homines, verum naturalemque Deuin igno-
poi, Q^iov ovK iiSoTii T (pvc!{ Y^ «Ah-^Sj? ,
ranlcs , et qui Moysis constituta numquam
T Jia McoiJcjecoi Ts^iama^ivcidv dvYiKooi 7ea,v- audiverant, propheticaequedoctrinaeerant
TiKcai,,7r^o(pviTiKiig svTOf^iag dvs'^i<ry>f^.'OYii- ignari. Et tamen quum ila comparati cs-
«AAa ]^ ovTco yvo)fA.Yiq 'i-)(^ovrii, ftsrsvoyicrav sent , resipuerunt inquit ad lonae praedi-
(pyiaiv sii ro KYipvjfta, 'lcovoi' f^aKpZ) roi- cationem. Multo itaque meliores Israhelilis
ycL^ovv df^sivni t ciJ^ 'lapariA, JOj KarctK^i- fuerunt, ideofpie horum iudices eruiU. Sed
vaaiv avTOvg- aKK' dKHi y^ T ^yil^drcov d.v- audi verba ipsa : « viri ninivitae surgent
Spci Nivivli dva^iiaQVToi.i sv tjj Kpian /ul^ t^ in iudicio adversus banc generalionem, et
;)^ja?TavTM5. ;^ xaTax.^jvoSffi»' auTMf 0T( condemnabunt illam, quia ipsi paeniten-
f^STivomav slg to Kvipvyftit "ifflva- 7tj iSov tiam egerunt praedicante lona; et ecce plus
TrKsov 'lcovd. coSi. quam lonas heic est. »
OCSsii; Se XtJyj,ov ci-^af, £1'; xqusrrlv ti'9vji7i x. t. A. Niiiio qiii liicernam accenderit, in ab.scondito ponit elc.
Ktt» Troict Tii Yiv T ToiovTcov KoyvOY « Ouinam porro sermonum huiusmodi
^sia.; dvTi^&ia;! fjbd^x^STcti rolg 'lovSaioig scopus erat? Contradicliono utilur in lu-
c^evpYifievi} Sidi^ hovavig etvro^ig aKuioryi- daeos, quam ex ipsorum improbilate in-
To? Ts (^ dfx.a^^iag- 'scpata-KOv ydp Qavfta- scitiaque sumit. Dicebant enim eum pro-
THpyiiv avrOY , ov-^' 'iva 'aji<rsvynai «.aA- digia palrare, non ut fides angeretur, sed
fl) Ex codice \eiieto, ul)i praestans graeconirn patruin in lil)ros resuin catena est, e.xscripsi ante lios
;innos nianu mea edidique post Cyrilli explanationeiii in psalmos p. 441. breve fraginentum, quod huius
,
quod in inanibus habeinus partim compendium est, partiin incrementum. Kue/XXov ex roO s!; to xa.rd Kow.d;. ,
Tuvri Pa^jPagos, ftazgw» auT»)» {igyovTu» Sia<7rriixcirm , oxvou ysyova Xf-irruv , ou^ 'i»a ^p-nixcimv Tzoiyi<rvrat auX-
XoyiJ», dXK i'»a axouo-T) tvjv (ro^iav 2oXo^u»to; Jraga(3oAa'; AaXoCvTo; xai ahiyfiaTa, xai avSfa-mvu» uiroyga^cvTO;
xdWn T£ Bx commentario in I.ttcae eKaiigelium. Mulier barbara , magno locoru»i
xai -^oyou;. Cyrilli ,
intfrvallo distans socordiam omisit , non itt opes conqnireret sed ut Salomonis sapientiam audiret
, ,
wt mullos adseclas consequeretur. alque a Aov, rtAA ivci TTOXKofjq «p^JI Gsir «^rojwjyas
lairaculorum spectatoribus plausum elice- a.'jTO), x^ Csir Trct^a t opcoyrav tck; ^io-
ret. llefellit ilaque hanc calumniam , et a anpiuce.i dpTraQl ;cgoT8S' aTroKPQUirai toi-
lucernae usu similitudinem capit. Nam lu- vw Tlut iizi TOVTO) aux,0!pa.yTia,v , j^ ^i'/J'
cerna, inquit, semper elato loco superque Tcti TTpog zonocioeiy^a, t t av/^vou ^iictv
candelabro ponitur, ut spectantibus utilis iiUTai yap 6 Av^x^voi V''\.ov iCj iyri Avyyiav
lam quidnam hinc colligatur, conside-
sit. rtS(\ 'iv' iir\ Tolg OpCOIl p^^«(T(|U.OS* }^ Tl TO
remus. Ante Servatoris quidem adventum, CiiTiv^dsVj ^t^ivoriacojuSp- Trpo ^iv yap 7^
pater obtulit filium suum, cjui divino nos Xv^vov 'axrTTip Tiva tJj vtt' ovpavov SiSco-
lumine irradiaret, et diabolica caligine eri- x.iv 6 TraTYip (^ viov , 'iva to ^iiov nuiv
{jeret.lam vero, o iudaee, si tu quidem ci/a^jTpd^^yi (52)5, icai dyAv^ r\i^cii n'^r-
crimini vertis quod lucerna non abscon- AiiTai (J^jSoAwMS* aAA' co lovSals^ il fjLiv
datur, sed ahe polius in candelabro col- aiTia (^ Kvyyov oti p« npvTTTiTai jU-aA-
locata lumen spectantibus praebeat; tunc, Aov, ciAA' t/-\{,oS zai iTSi hvyy'ict miij^j©~>
inquam, Chrislum quoque reprehende, quia ci>in(7i Toli opcoai to cpS)?, iyKaAH Xpi^ui
latere noluerit, sed videri potius ab om- p-n Aa-&;;v l-9';Ao^Ti ^dXKov dK\' ood&ztf .,
nibus; et quia obtenebratos illuminat, ac zira^d. 'urdvTCOv , icai ^ct)T'i/QVTi g5u' i<7K0-
luti candelabro , per suam doctrinam res- KKnaiag tu) y.nPvypi^aTi XdfJL^n-cav ., Kara^co-
plendens, omiiium mentes illuminat, divi- Ti(^n Tug -TrdvTvov ^io/as, ^iiag TrKnpoov
na repiens scientia. i-dnyvcoGicog.
Rogabat illuin quidam pliarisaeus ut pranderet H^UTx !i'jro-j Jafi7uio; ri,- oTi'; a.^tcviia'-, v. 37.
aputi se. TTaq'* a'jTu.
stum ob peccalores salvandos in mundum CTi Xpiro? ilayiK-^iv ilg t kog^qv d/i^Tco-
venisse.Hanc enim ob causam se ad e\i- Kovg acoaar TavTng ^ot^ evsxa 7^ aiT/as,
nanitionem demitlens, in terra incarnatus Ka^iig iavTOv ilg Kivcoaiv ^ i-pri yrig wcGo jui^
XiynY datpaxUT -^oiVTa, yi) olSiv coq deci- Tt qiiiim niliil Deus non scial? Quid orgo ?
o5y ^v; at^G^u- «aA(5-a v«6jTe7i' «Vei^eTO ,
lllos apprimo omendarc sludebat, medi-
g5u" rtfi5-«S T \c/.'^ci>v dTTQfji.i^ovfjiS^j©-' ) o'i corum oplimos imitons qui gravius acgro- ,
oiiciim 'fhTnSi'J[jcaTcov Trpofjdyaciv i-uHKH- benl. Namque iit ipse a]i(]uando dixit, non
• Miith IX. 12. picLi- 0)5 yap avTOi tth (^nalv *, ov ^^uav egent medico sani , sed qui male habent.
'iyjaaiv o/ vyiaivoVTig ia.Zii, ctAA' oj )ca.>ccioi Pharisaeus itaqiie scopo suo sibi proposito,
«;:^0VTf(,- 0VJC8V psK cpa?i(Taj06, t6 ')/S «;<.ov ad convivium invilat ; cunctorum autem
eli T iVovTct xvTU} ocottov , Itt} Wio-v >cct\ir Servator morem huic ut dixi prudenle con-
6 Si yi T oAmv (Tm)t«p, icct^Uai [tiv ictVTOv silio gerit, atquehanc erudiendi hominis
ilq tovto , xaGa^fp 's(pMV . oix.ovopi^tSs* ftv- ansam capit. Suppeditavit aulem disseren-
<^ci,yu)yioi.i K 7rpo(pa(7iv iTTOnlTO to ^yi[^cf di materiam morosus pharisacus. Miralus
j^y^a 3 Tco Aoycp tuc, d^pcpuai o Sucftct^Yii est, inquit evangelista, Christumanle pran-
(paoiTalD?- i-dciv[^cL(Ti yip, (fnTiv, coi ovK dium non lavisse. Scandalo oi fuit, inquit
i^etTTTtaQYi -i^^io dpiaTov iatcctySocXla&y], quod ille iusli ac prophelae loco apud
(pwffjv,OT( diicci.'iH r^ TT^ocpriTii So^cLY iX(^v ludaeos habitus haud tamen absurdissi-
,
T« h'iav W\ TO/s ovTraoai (ru)[jcaTi)Cu)g , dx.a- siina est a mentis tamen cordisque immun-
;
^aoaiai yi [Jcv\v r^ ik vovv }Cj ica[iS'iav ^Trcog ditia qui fieri potest ut quemquam pur-
av dTraXkd^i Tivas ; ttAhv c/iciivo (pauiv get? Atqui nos dicimus: o pharisaee insi-
dauviTi (papiaali ^[Ji^iya 'lAHippoYyDcai inl t^ piens, valde gloriaris de sacrarum liltera-
T lipZjv ilS,ia<l '^^j-[X[tdTO0Y , T Mcovaicoq y6- rum perilia , Moysis legem calles. Dic ergo
[A,ov fiYcoaicc-ii;- ilni roi^j/apSy, Tiov aoi tSto ubinam Moyses praeceperit? quod-
id tibi
TTporsTa;;^* Ma^t^aHSj 7io'iaY i^^g iItiHv a/- nam potes recitare mandatum Dei, opor-
toAmv opia^rtaav wa^a •S-«oi}, x eVj yi tco tere homines ante cibum sumendum lava-
^sjv ^aTTTi^i&nJi Trpo 'S^o(f«s^ SiSoTai [tiv re? Data fuit utique per mosaicum consti-
fcio Sio. 'T* McoiJaicoi sVtoAws ili drrOicd^ctp- tutum ad corporalium sordium purgatio-
crtv pv-osa aco^taTOcov ^ to vScop t uyviCjM.S, nem lustrationis aqua, typum gerens vere
Tt;5!-ov Wi-^ov T dXnQcog ciy'iH }tj ^.a\tY\- sancti et purgatorii baplismi, iliius nempe
.'CTjjcou (Sa-isTi^TiU.aTos, cpwfAj^ 5h T ci/ X§i5-&'' qui in Chrislo fit. Aqua item lavabanlur
rt;7-cAot;ovTO H t^^aTi v^ o\ •.caKcv tSfOi Trpog vocali ad sacerdotium. Ilaque divusMoyses
jf^sp^jav y^ )'Ot}y o diawiai^ Mcovailg Aaronem aqua unaque cum eo le-
lavit,
iXaaiv vSaTi t 'Aa^w, h^ itvy avTco (^fsxr vitas lege videlicet per hunc umbratilem
;
^ri'\.w% %-'l, ^^ Kiv'iTag- KaTadnKovVTog t voftn Bta t tv- lypicumque baptismum demonstrante ne ,
cpajvoVTO?, OTi TO Upov Jtj d-aoXiicTov zsaoct delicet, ad sanctificationem perfici alcjue
•&jS) 7ev@j, TOVTi<riv Yiftag, tsAjioj 7rpo5 omni inquinamento mundari ab universali
dyiaa[ji.ov ,j
iOj ilg dTTO-deaiv cvTrn -^xavTog 6 Servatore per sanclum venerandumque
,
IN LIT.AJI C.VP. M. 279
baplismum. Apparet ilaque nusquam in t cA«v a-arvp.^ Bia t d'}'^ t^ aiTrrov /3a-
Cur miraris ergo, vel quamobrem scan- nraxcjog ^a.7rr'i^i&aj\ Tzpo Tpotpw^" ri ovv
f.
162. b,
132. b.
Dominus, qumn vellet insipientem phari- t va-dirfiv i-diAovra. dGvvirov • al. llh.
sclptov ^ (^
saeum admonefacere nihilominus praesen- ; (pa.pKjo.lov 'fhBpamrai di t icaipov , h^
tera occasionem caplat, et ex iis quae in olov 6k ^ ovrcov cv ;^5^aiV i^v^alv<l -rlw
manibus sunt doctrinam suam conneclit. [.ivi^ctycoy^tav' ax; ya^ cv !<.a.ipa ^oa«s y^
rum etiam intellectualibus et reconditis; aAAa yap >u tyk; i\q vovv 'iaco y.i>cpv[/,ui-
haud secus quam adhibenda mensis vasa, vns , xa^a-arf^ d[^iX<l y^ ra r rpa-mi^aig
non extrinsecistantum inquinamentismun- VTrn^irovvra 't^ cr;idC«v, >ca] •^/J 'i^co-Qsv
dare convenit, sed eliam intrinsecis. Nam yiAi^AipovSft, pii-uioav ^ sv av^i-^^oi .,>tj wpoasri
qui exteriora , inquit fecit, idem etiain in- rovrco -T^f
'iaco- 6 ya^ n-oincsag^ (p«(7j, to
teriorum auctor est: videlicet qui corpus 'i^u)-&iv. >^ ro 'saco^sv «Vo/«(T£v Tot;r£s-'v
condidit, idem animam quoque creavit. o to (jcofjca Krtcrag , itj '^v^tw slpydcjaro'
Oportel igitur , quotquot creaturae sunt ^r\ roiyapovv ivog ovra zc-otMjuaTa t <pi-
unius diligentis virlulem Dei , consenta- Aa^ira Qiov ., avvS^Of^ov 'sxny r^ d7ro>cd-
neam habere mundiliem. Ceterum insoli- -daoTtv aAA' «v 'dtiQii rovro rolg ^^^l^-
tum hoc eral scribis ac pharisaeis, qui ut fjcanvdi ri y^ (^apiGaioic,- f>t'i^i yap fx.ovii
specie tenus mundi viderentur omnem , t So>cs1v stvat Ka-&apovg avc^, sravTa
operam dabant; sepulcris dealbatis simi- Spav iauj-ovj^a^ov rdtpotg >ci>covia[.csvoig
les, iuxla ipsius Servatoris efTatum, exte- TrpouioiKorsg, jt^ t avrov t cjcorfifog <^co-
rius quidem speciosi, intus autem mortuo viiv, 'i^co^iv iaco^sv 3 y'sfJcovrsg
f/,iv copaloi^.
rum ossibus et omni spurcitia pleni. Sed o<^icov vsKpm^^C^ Tzdang aKa-da^aiag (] .'
non tales vult esse nos Christus , verum «AA' ov roiovn^g rifidg sivai (BovAirai Xoi-
sanctos et immaculatos anima et corpore. ^'og , dyiag q k} dfJccofA.ag -i^X^ ''^
^ acofta-
Quamobrem ail quidam noster: emundate rf y^ yovv 'i^n r.g t Trao' «jttTv * >ta-S-a^i-
manus peccatores; et
, purificate corda ,
(laTt ;:(;;s7pa?, ct/-^T(»Ao(\ k^ tt^v/(7aT?;ca§-
duplices animo. Immo etiam Isaias tam- Siag^Si^^v^of ^ [^tiv y^ 'RtJaiagoK Tr^oCFU-
[V; Hoc loco in codite A. p. 1G3. b. inseritur C}Tilli locus adversus lulianum, qui legitur in operum
luliani editione petaviana p. 337. seq. Sed in catena praeeunt verba : oXX' EVTatiSa 0' aVoo-TaT»;; (p.=i/xT£ov
(pT,<7i Tou; Ta;pou? x. r. X. verum heic aposfata fitgienda dicit sepulcra etc. Tum etiam est in codice clau-
SUla quara PetavJUS desiderat: «XXi zaOza f/.=v wa.Sii y.ai X.igo,-- ?i v.ue.o; toi,'; 7^~ CTroxfian Tvjv iat/Twv xa-
xiay ETixaXuVxovTa,- , Taifou; aSijXovj xaXjf, ajraTiiivTa; Toii; £VTay;<;avona? : secl haeC deliramenta lususque
smt. Etenim Servator homines, qui suam nequitiam hypocrisi contegunt, sepulcra invisibilia appellat,
quae supra ambulantes fallunt. Nuin ergo Cyrillus dicta a se contra lulianum repetiit in commeutario ,
TTH T ^tov' * Xo{jaa.aQi ^ (p>j(J;, y,ctQupo] quam cx Dei pcrsona: lavaniini, inqiiit,
jiYia-^i^ (i^iAiTi Tag '^oovnpia.i (Itto t -^v- mundi cstote, aufcrte iniquitatcsde anima-
X'^v vi^m , d7riyj,VTt t 0(p-&aA/^ /*«• 'fh- bus veslris, in conspectu meo. Animadver-
T}?p«(Tov Q T Ao').'« TO dKc.<^ii' 'ZBOVMPoi fajO tc aulcm accuratum verborum tenorem.
ovTci iG-d OTi ka^Oiiv cLv Tiviq csir rtvSpw- Fieri cnim potest ul improbi quidam la-
TTcav 6^\ia.X[/,ovi, G^ Si yi d':'iiii ovKiyii^i teant bominum oculos, Dei vero nequa-
Aa.Qilv^olov ovv (pa^pax.ov' avToli /Uy csir quam. Quodnam ergo eis remedium post
i^iyX^^ Js5(»x.ev acoTinp; rcprehensioncm suggessit Servator?
nXijv TK r/ovTa 8ot£ aXs-njj.ocr-j-rr,v , j-ai i'5ou Tavra Veriinitamen quae habefis, date eleemosynam
xaSagoi u^7v eVtiv. et ecce omnia muiwJa siint vobis.
Ka.t Toi n-\it<rag ilva,i <fa[A.iv t^ ivdoKt- Sane plurimas csse bene agendi vias
y.i]aiU)<i Tag oSovg, o'iov -«i^aofMra., TaTrei- dicimus , puta mansuetudincm , animi hu-
vo-^poavylu>, >C, Tci TovTOtg dSi^i^a- dvUTH miHtatem , et his affinia. Cur ergo , his
on cijv, T TOiovTcev d^pi^jog, i^iXoiKTiip- omissis , misericordes eos esse iubet? Ava-
ftovas avQsv- '^p/jiS^K^yv^l ;t^iKa^^v^oi \'iav rissimi pharisaei crant, et pecuniae quae-
«cyav o/ (pae<(Ta*oi,K^ p^vijM.aTa)V57-oa((TjM.ot/s stum insatiabih manu accrvabant. Quam-
dKopi<ru> x^^i au^XitoYTig- j'^ yovv ?:pn tth obrcm de ipsis ait alicubi univcrsahs Deus:
TTipiavTUJY T oAwv Qfos* * " iMOiic, iyiviTO « quomodo facta est meretrix civitas fide-
77-opvH, TToAis -izis-M 2ia)v , TrKYipng Kp'iaio)i; hs Sion , plena iudicii? luslilia habilavit
C4/ >) oi;iaioo"t/v>i c>>coi[^y}-^ii cv avTn, vvv q in ea, nunc autem homicidae. Argentum
dfoviVTo-i- To dpyvsAOv vf^av dSoKt[iov ^ 01 tuum adulterinum est, caupones tui vinum
KaTrnhot aa f4,tayiiai r oivov i/dari, oi dp- aquae miscent: principcs tui infideles, so-
"A ya^ 'iS{ [taXi^a KaTO^^ovv , TavTa Quae agere apprime oporteret haec ut ,
•zaapiyTig ccg 'iaiKa, TOVTig-i r Kp'iaiv iu t levia omitlenlcs, id est iuslitiam el Dei ca-
dya^ujlw rha ,,i(,6Yai; c/1'.i'ivag dKei(ici)g iTri- rilatcm, illa tantum observabant ad un-
§«v Tug oiiTOXug , viT^v Tn^iiSst^ TrgoaiTaTTOv guem pracccpta , vcl polius a subieclo ^ibi
TTapa T VTTO x^^^ AaSv, a't -siAiig-cov av- populo observari iubebanl quae multa- ,
TOis AH|!/-jaaTii)c oZog tiaav }Cj d<po^[Ati- axri rum ipsis oblationum vehiculum et occa-
[^nSi Tcc r Aa^^avojv Asrara x^ ovSivog a^ta sio crant ita ut ne minuta quidem olera
:
Ao^fei, ©.^T^5;)/fiv atJroi^s- «^j.ov q dyd- nulioque prelio digna ncghgercnt. Atqui
Trrti '^ ilg O^ov, to k^ [iyiSiva '^ottov Trpoa-- carilatis erga Dcum negolium est. nulla-
Kpovsiv avTcp, diSiivai j r TravTog vopy r tenus eum offendere, universae legislrans-
Tra^alBaaiv, Ka'ta!Ci)g q m SiKaiOKt.<a'ia, Kj gressionem vereri, iusle iudicare, pari om-
To a^povTiSog 'iaodg d^iovv tu Ti^icmiafj.iva^ nia praecepta cura exequi neque vero ad :
K^ [iYi KaTappaQv[Aiiv [*,iv r <iva^>caia)v, necessaria ofTicia torpere, dum uni hicro
pcvois 3 To7s 'fhKi^Siatv dA&t^cog cj-opav, dihgenler studclur; sed indechnatam omni
rtAA' dTr^oaKKtyyi Troiii&m, r -^viipov , r f(p in re ferre sentcntiam. Nam contra ius iu-
iKd<rcd urpdy[^aTi- to yap aSiKo. Kpivnv dicare, non cst illorum qiii debilam fra-
ovK dyd-Trluj r ilg Gffu" dS^i^ovg ty^^ovvtooy tribus caritatcm ser\ant. Negleclis itaque
IS LICAM CAP. XI. 281
Per quae illos obiurgat , per haec ea- Ai' «K c^.ilvoig ^fhTH*.cL., Sia tovtwv
dem nos meliores efficit. Vult enim nos a.VTCi)v n^ag df.Liiyiir, d^zrOTiMr d;ptXo3cpiig
niinime cupidos esse gloriae, neque spe- fap Tfli^aq eha.1 (Bov\iTai, iCj fjiv\ tO $o>cuv,
ciem virtutis potius quam eiusdem verita- wpo TQv dKvi^ccc, ihai, iji.iTaSici}KHV OTno
tem sectari ;
quod contra pharisaei sole- iTroiHY 01 (^aetcjctioi- dcouacyf^oc, fap 6 Traoa,
minime bonis accidunt. Quod demonslrat Sfa.Sii>cvv<ji "^ TOVTO Kiyccv iv^vg 6 acoTv.p'
Servator ihco addens : « vae vobis scribae '' ovat vfjciv ^ay.fjcaTili iCj oaetaaiot vtto-
et pharisaei hj^pocritae, quia estis ut se- y.tiTa), OTt i<^i cog to. i^vnijs.ila tcc aSt)\a.,
pulcra quae non apparent , et homines su- r^ 01 avopcoTTOi ol 'r^^-izcLT^vTic «Vayw ovk,
pra ambulanles ignorant. » Nam salutatio- o'iSa<nv. — To ^'^ dcwaay.ovg ^y^Tilv Trapa A. f. IC3. b.
c. r. i:;3.
externis quidem ornamenlis decora sunt, atr, ct ^jg.Tr^iTis'^ yAv Toig 'i^oo^iv Koafiotg,
Tnlus autem omni immunditia scatent. Hoc jU.«5-a Si iiai -zsdang dKa^apa'iac- cnTav^a,
loco specta mecum hypocrisim summe vi- fi,Ol ^KiTTi Sfff.^i^KlflfjJiv!w la^^dTCOg T VTTO-
tuperatam, moremque illum cuncta ob ho- Kptatv , yCj TT^og d^iaKnav dv^pcoTrtov a-Trav-
minum captandam graliam agendi. Pro- ra ^TT^aTTiSiKJUc Sict tOvto (praiv 6 fjca-
plerea bcatus Paulus ait: si hominibus pla- xdptog YlavKog- * ii dv^dpd^sroig Y\piaKov
cerem, Christi servus non essem. X^iroC Jot>A@o ovx, av rifilu/.
Magister, haec dicens etiam coutumeliam nobis facis. Aiiix<7Kx\s , TaOTa Xsyuv xai •ni^.a^ CfiQl^st;.
Grave plerumque est cuique homini re- Jlva<p6ptiTOV fAiv dii Tscog eaTi TsravT]
dargui. Ceterum ea res piis quidem non dvQpcowcp, TO iKiy^i<&Uj- TrKriv ovk dvo-
est inutilis; etenim illos ad meliorem fru- vr\TOV Tolg i-aric-iKiat , fji,iQ'taTr]ai ydp av-
gem transfert. Hoc morbo laborare cerne GW iwt to a.ft.r.vov a-&o^ tovto 'uTiTrov-
enim melius fuisset reprehensionem boni atv , ct Trpog dr.eivovg «^n XPi?-6g- dKK' riv
consulere , atque infirmilatis suae reme- 5n ^ot; KpilTTOV dyaTrilaat fjcsv (^ iKsy-
dium pelere , quam contumeliae titulo re- "X^ov, aiTiiaat Ss t^' dppcoiptif^dTcov t Kv-
prehensionem inscite appellare,
quae uti- <rtv, Ka) fjcrt vfie.iv dfJcaQcog (^ sKiyxov
lis poterat esse ac fructuosa. Quid ergo ad OVOftd^SiV , i7rC0(piKii OVTa J^^flHVljttOf TJ C!;1'
x,al rUC u)ca,ia.v clCtcov o^pvv K,ctra.(^?pH^ tendit, vanunique illorum supcrcilium dc-
primit dicens
uuiv Tot^ vo/xixoij ouai (pOpT('^£' Et vobis lcgispciitis vae, quia oneratls lioniines
T. X.
oneribus etc.
\.
B.
r.
I.
ic.s.
Il!l
b.
'CLq cyfca^^^clfl^ct.TOicva.^y^ii^rTrPOi Evidenli vcluli cxcmplo suum ad illos
ttt/G^U' ct^v^aivn Aoyov- (po^rtKog ^iv yciP informat scrmoncm. Gravis enim sine du-
QfjkoXofa^ivax; o vOjiios fiv to/'? c^ 'VapctinX bio Israhelilis erat lex ; quod divi quoque
cof.ccXofvv Q tSto, i^ oj ^iozsiaioi i^ahyna] discipuli fassi sunt, dicentes in actibus « et
Act. XV. 10. AiyovTsg ce r ^pa^fff*" * '•'
?tj vlv t'i Trn^a- nunc cur tcntatis Deum, imponere iugum
(^iTi T OeOK iTriQilvai (^vyoy i^uii t '^ct^nAoy super cervices discipulorum, quod nc pa-
T /AaGnrSJv, oV OVTS oj zoaTi^ii vi^Zv 'ia-/y- tres quidem nostri portare potucrunt? »
aav /Saraora/ -^ auToq 'j tSto HjM.a5 IJi^a- Quin ipse quoque nos Christus hoc docuit
i,-.ttii. XI. 2s. ^cy XeA^oi , 7rPo<J!^u)Vci)v toj Xil^cav * ••'
Sivn verbis his compcUans: « venite ad me om-
TTpog ps 77-avT£5 oj icoTricovTig yu 7rf^o^TiCT|M.6- nes qui laboratis et onerati estis , et ego
voi, jca^w avaTraiiGia viA.S.i' apaTi t (^ufov reficiam vos. Tollite iugum meum super
JU.8 s$' t/jiAa? , k} jwaBsTS a^' s^« , ot( 7r^ct\i<; vos ; et discite a me , quia mitis sum et hu-
illA,L iCj TaTznvo<i TW ;ta^3ja , J*^ iv^YKriTi dva- milis corde , et invenietis requiem anima-
raat/div r 'xl^!;;:^^»}'^
t/|U.Sv ,, >co^jajyTas 'j Jj^ bus vestris. » Laborantes atque oneratos
nf^po^TiCTjWSt-yg, Gjir 0:to vojW.ov £j'vttj (fnaj, dicit legi suppositos, seque mitem appel-
sai/TOV Q wpaov uij-OjW.tt^ev, ws oi;x, i^^ovTog lat, ceu si huiuscemodi non sit lex. Etenim,
Hcbr. X. 28. t5tO T VO(t*«' M? ^ OtttlAoS (pnffJV * '''
rtGe- ut ait Paulus , « irritam quis faciens legem
THffttS TJS VOjtAOV M!i)i<0"S&)5,%,W^»S Oj'>tTJ^;t/3^ Moysis , sine miseralione duobus vel tribus
£;rj JuffJV « '^l!TJ jM-apTVfflV a^TO^&VMffJCM- „ testibus moritur. » Vae ergo vobis o le- ,
ot;ttJ To'ivvv vftlv u) vot^Dcoi, Suaf3a<^a)CTa gisperiti! intolerabilia cnim pondera con-
"^ (poPT^ia. )caTaSsaiJi.ivovTi<;, iWa toj5 t;:^o globantes, deinde ea legi subieclis impo-
T vojttov iTriTt^iVTig avTU^ avTot tovtoic, ov nentes, vos ipsi quidem eadem ne attin-
fjcoq
* yb 6 StSdaKccv i^n , orav aavfjt.^a- honoras? » Cerle improbatur ille doctor,
TOv iyvs tSj Koycd t "^ottov rovrcp yj av- qui non consenlientes doctrinae morcs ha-
rog 6 acorr\p TriKpav i7rriprr\Ki SikIcu , As- bet. Huic ipse Scrvalor accrbam poenam
ycav * co^ 6 fjciv StSd^ai Kj Trotyiaaf , fjcifa<; decrevit , dicens : qui docucrit et egerit
KKi\Qy\aiTaf 05 c/l' av (^iJid^v) pev , fjcrt magnus vocabitur: qui autem docuerit, et
TTOtyiayi 5?, (^t eAciip^iros JcAn^&HasTttJ cv non egerit, hic vocabilur minimus in regno
tJj Bctcn\i'ici T ovoavwv ( I ;. caelorum.
(1) Invertitur heic (sine uUo tainen detrimento ) sententiarum evangelicarum ordo. Kec mirum; pa-
tres enim liaud raio sacrum textuiu raemoriter referebant.
IN LICAM CAP. XI. 283
Yae Tobis q«i acdificatis nioniimenta proplietaruni Ooai vfXAV 071 oiXoSo//.£'t5 Ta i/,ir,fji,iia twv ir^ofriTuv
patres aiitem vestri occiiierunt illos.'
01 5= TTaTSfs; if/.uv aTTsxTjivav aVTOu;.
crecoi \c:TO(>t\ra.i (
i
) chv- 'l^Jjt/ot^s avi\iiv ludacis inlcrfcctum inter lemplum et alla-
(1) Narratio liaec noiniuatini trihuitur Cyrillo iu duobus saiteni codicihus C. f. 133. b, et D. f. 4^. b.
Et quidein aliis pleruinque verbis eandeni rein scribit noster Cyrillus etiam contra Antliroponiorphitas
cap. 27. Porro iu codice itein vetere B. f. 110. b. eandem narrant liistoriam Greg. Nyssenus (qui tamen
cuin Cyrillo contra Anthrop. saepe ad litteram congruit) nec non Severus antiochenus, quorum verba ad-
SCribain. Tot} NuVff-rtj. 'jc^st;; oinoi; 6 '/.ay_a^ia; -fl v , tui Tni JTqoifyireiui; yapia-y.ari TTfi^ Triv yva>i7iv tuv x^\i7tTuv
^^ii^aywyot/fiEvo;' o; rd T>j,- ffagSEviaf jiyit/o-T>)'giov jVi TotJ of Sxgiot; To'xot> ^t/vjSsii , ot/x d~{y.^ivzv iv tu vau TotJ
Tat; TTaohivot; y.aTu tov v6{j.ov dnoy.sx\r.^ufjt.ivo'j tottoij tvJv uya^ov ixr,T£^a , Zi^dcjy.iLV Tot/> 'lot/oa/oo; OTi A-agS/voj
tJ zdoij , •A.al S = d; //fya; xai ffaiTvjp d sf avTrii T£;(S»(rd/.CEVo; 'i»?(70U,- XgKTTOS' rjv Si o'JTog 6 to'jto; , to /iiFTaft/ Too
vao'j xai Toij OoaiaffTo^iou hid<7Tn}J.a' sjTii Ss rlxotiov TaiiTa , £pdj3w Tot> /y.d y;v/CT6ai ^aiJiKn UTToyji^ioii; , TatiTa f^a^-
i'.jpoCvTa dtaysi^i^ovTai , tt^o; avTu ru ^VffiacTT-nqiu rov is^ia igoygyvjtraVT:;. — \syst xcci isicdgo; si; to auro ,
OTI i|" dy^dfou Tra^a^oasu; iarcf/irai TOOf ^louoaiov; rov isQsa ZayaQiav rov 'ludvvov TraTsga avsX^rv ^ira^tj roG .
vaoO y.ai toO St/o-iao-Tijgiol/ Sid rrjv aur^v alriav , r,v y.ai 6 l\tJiTa-iii si^vxsv. Al/SSeni. S(lce7'(li)S erat lllc Zacha-
rias,
prophetiae dono ad arcanorum cognitionem manuductus. Is virginitaiis mysterittm circa incon-
taminatum partiim edoctus , non secrevit in templo ah adsignato per legem rirginibus loco incorj-u-
ptam matrem, ludaeos admonens virginem esse hanc puellam , Deumque magnum ac servaforem ori-
turum ex ipsa Icsum Chri.itum. Erat vero is locus , inter templum et alfare interrallum. F.a re audita
ludaei, veriti ne regi fierent subditi, virum falia testantem inter/iciunt, ipso in altari sacerdotem im-
molantes. —
.lit etiam Secerus hoc eodem evangelii locu , ex traditione non scripfa narratum esse
ludaeos sacerdotem Zachariam, lohannis patrem, occidis.te inter templum et altare,ob eandem quam
Nyssetius dixit causam. Nysseni locus sumitur, nonnullis variatis, ex eius sernione de nat. Doinini. Tra-
ctum autem Severi inulto integriorem uos edidimus in tomo decimo AA. class. p. 432, qui Cyrillum au-
ctorem sibi familiarissiiiiuin sine dubio expilavit. Item nos Script. vet. T. IX. p. C82. in cateaa ad Lucam
verba protulimus Geonietrae, qui Zachariam ab Herodis lictoribiis oecisum ait. Sed enini notissima est
Hieronymi seutentia super hac traditione comni. in iMattli. XXHI. 3o. .llii Zachariam patrem lohannUi
intelligi volunt , e.v quihusdam apocnjphorum somniis approbantes , (luod propterea occisus sil, quia
Salvatoris praedicarit adrcntum. IIoc quia de scripturis non habet auctoritatem , eadem facilitate cun-
temnitur , qua probatur. Ita peremptorio, ut solet, stilo Ilieronyimis. Sed tainen cum Cyrillo , et supra
scriptis Nysseno Severo et Geometra, consentiunt autiquissimi patres a Calmeto iam citati (praeter lacobi
protoevangelium ) Origenes, Petrus alex., Tertullianus, Basilius, Chrysostomus, Epipiianius; itein iunio-
res Theophylactus et Euthymius. His addit Baronius (qui hanc opinionem tuetur T. I. an. 1. n. 53.) etiam
Valentiniani imp. auctoritatem in epislola apud Theodoretum iiist. lib. IV. S. Origeuis locus graece e.\tat
cx catena nis. in ed. Iluaei T. IH. p. 845, sed initio aceplialus, quem nos ex cod. A. p. 164. b. ita sup-
plebimUS. 'Q^iyivoo;. 7,aya^iav sin^idyo^sv sv Tai; ^aatXsiat; is^ia, i^ovsu^ivra syyO; Totj vao'j zai ro'j ^vdta-
CT,)^'iou dffd 'li-a; ^aaiXiu; 'iodSa* ^luuTiTro; li itjroQsi rdv viov Ba^«;/io*j '/,aya^iy.v a^jrov flvat 7:a~i^a roJ I^arrri-
o-Tou' ct;' ovvx/Tai ydo etc. ' i;eic sequitur dicta editio.
l.\ LICAM CAP. \I, 285
interemerunt , dum apud ipsum altare rem rv^ovyra. Trifi] t TOX,ii $^yjA^'i^0V7ai^ Trpog
sacram ulpote sacerdos operabalur. ctuTUi TO 6t/(7!arH§'« '^ ii{'^ le^i^^fyicrctyTa, *. ' al. codd. i-
5o'j()y-/}'<ravTS
Ulique (lico voljis, rcquiietur ab liac generalione.
Tulistis clavem scientiae, ipsi non Hi^ars Tviv xXiiSa tt^^ yju(rsw^ ^ a:irGi &'jy.
iutroistis etc.
ElVsXSsTc X. T. X.
Scientiae davem dicimus ipsam esse le- KAsida yvcoaeug^ avrov eivai (tapi.h r A. f. I60.
B. f. 120.
gem, et in Christo iustiticationem, per fi- vof^ov, K^ Tiui ci/ X^ifM SiKaiaxriv Stcc tti- C. f. i.a. !
D. I. IS.
dem videhcet in ipsum. Sanc in umbra ty- Tecog Q ^nAovor; t^ elg avrov r\v pcev yap
poque verumtamen verita-
lex versabatur , vof/.og Cii (jsiiS. itj rvTTCi), TrXrw ol tvttoi
tem umbraeque muUimodis
typi figurant , i^f-op^ovGi r d-Kn-^eiav , 7^ ^d(^ov(jiV al
depingunt nobis Christi myslerium. Agnus (JKiat TroKvZoTrag nfjclv to Xpt^ov pcv^Yi-
mactabatur secundum Moysis legem: car- piov dfA.vog i(j(pd^eTo x^ t Mwi/ceas vopcov
nes eius comedebant, et limina sanguine m^iov r «.feav avrov ^ yJj i^iov rw aJifjca.Tt
Christi sacramentum a legis umbra deli- TO XpiTOv fjcv^n^ioy ^ Sici 7!' t vofjcs aKidg
neatum. Dixit autem alicubi Christus ipse ')^ct^6jcS^ov ipn S'i -TrH iCj avTOg rolg "!«-
ludaeos alloquens : « est qui vos accusat dxioig TTPoaKakdov * '' 'i<^iv 6 naTnyopm
Moyses , in quem vos speratis. Si enim cre- vfio)v hicovarlg, ilg ov vfjceig nKTriKare- el jS
deretis Moysi, crederelis k?t mihi; de me 'o^^iveri Mct)v(jei , 'f^n^evere dv ifjcor izipi
enim ille scripsit. » Et mox : « scrutamini yb ifjclk c^elvog i^^a-^f ^ TrdXiv * ipevYdri
scripturas ,
quia vos putatis in ipsis \ itam rag^^a:pdg, ori Iv avraig SoKeln 'Qionv alco-
aeternam habere: et ipsae sunt, quae testi- viov iXitv , yu avrai ei(Jiv ai Trspl ifcov /xip-
monium perhibent de me nec vultis ve- ; rvpovcraf Hj ov deKiri iK-&i'iv yrpig pce 'iva
dicti legisperiti, ceu qui in Moysis lege stu- tiiKovg ^dre §n t Mcovaicog yrohvmi^ayuo-
dium collocaverant, nec sanctorum pro- vovvrag v6f.cov , ru rdg t dyicov Trpo^pnrcov
phetarum oracula ignorabant, aperire quod- OVK nfvoiiKOTug (pcovdg, dvoifttv '^ottov nya
ammodo iudaicis turbis scientiae ianuam. rolg 'laSaicov Bnpcoig rdg 7^ yvcocjicog Gt;^a5'
IVam lex ad Christum instituit, atque ad TraiSayijoyit ydp 6 vofjcog iTTi XoiTOY 5 dTTO-
286 S. CYRILLI ALEXAXDRIM F.XPLAXATIO
0« Q T ccttVTiwv, «pav T kXH^o. '^ yvcc- pcriti, sed e contrario scienliae clavem ab-
fffwr Vva T ^ia V0jM.« yjipctycoyla.v avvo«?, stuleranl ; quibus in verbis intclligere de-
»1 TOi T TTig-iv, 5«Aov Q OTi T fi? Xpi5"o'v bcs lcgis discipHnam, sive fidem, eam sci-
7rporsy'iV':Ta.i •^dio. '^ ^rir^ws, 'T^ «AiiGeias licel quae crga Chrislum est. Namque a
M yvcoaic,- tCj 'j/Ot/t' -urpQipriTMi 'Haafa?, fide , veritalis cognitio provenit. Quapro-
• is. VII. 9.
ot^TW :t« (pnar * iC, iav p« 3!-is-e6ff«T£, oCS' pter Isaias propheta dicit: nisi credideritis,
oC [^Yi irMYiTi- X^P'^ 7"P TTii^itiog, dSvVa- non intelligetis. Nam sine fide, impossibile
Hebr. XI. G. Tov ivapi<r^(!a,i TTQTi' * «pav TOivvv 01 vo- cst placcrc umquam Deo. Abstulerant
( )
loh. X. 2!.. E^piff^covTai- Trpoa-i^poomv yd toT? b;^Aois *, nebant. Tnclamabant enim turbis: daemo-
Jai|M.oviov ixii tCj iJ,a,'tviTa,i' t'i daoviTi a,v- niuni liabet , et insanit: cur eum auditis?
Tov ; Ytpav pvv y^ to dAn-^k , tIuj KKilSa.
,,
Vere itaque abstulerant scientiae clavem;
T^ yvcoaicei- avToi ovx. ilanK^ov , KiKuoKv- ipsi non sunt ingressi, et aUos ilem ingres-
xaffi '3 }Cj iTipm. su prohibuerunt.
V. 53. "HffavTo oi 7ga(x^.aT-i; -/.xi ci ifagio-aioi Ssivui ivsysiv Coepfrunt scribae ac pharisaei graviter insislere,
xai ajroffTOji/.aTiJjiv otJToy xspi irXsiovaiv. et os eius circa multa provocare.
A. f. i(!5. iv 'Aff;(^aAAovTf5 Tr^oi Gjftr iK^iyxni ^i^p- Aegre ferentes se coargui , coeperunt,
^avTO ^nai Snvag Cii^iyHV avTUi' to q cvi- inquit, vehementer ei insistere. Porro in-
X^v ^ dvTi T iyKilSt^ }Cj lyKOTiiv «TOi ^va- sislcre heic valet urgere, irasci, stomacha-
fx,aivciY i?-iv i^n-iyii^iiv''^ avTOV cpnaiKj dTTO- ri. Nitebantur eliam, inquit, eius os pro-
aTO[/,ciT'i^Hv TTipi TTOAKwv •iC Ti TrdKtv to vocaic. Quid vero rursus est lieic os pro-
d7TQ<^0[i.u.T'i^iiv «ViV; d7r})TiiV c« t tjv^- vocare? Exigebant sciHcet , ut subito ac
;)j^«ju,a }^ QiQVit daKiTTTi Ti^oc, Tai 7ravov^- propemodum inconsiderate caliidis ipso-
yag avTuv dTroK^iviiQrtf Trivas^i^ oitiQiVTii runi quaestionibus responderet , existiman-
OTi Sfg.TTiaiiTai njrdvTcog.) h} AaAMff</ t'i t tes eum sine dubio succubiturum , atque
offa eViV ot;>t i^co S^f^^oXni' aAA' ovk Vi^i- ahquid tumultuarie dicturum quod calum-
ffav bvTa -SfOK, ftaAAov q Ka,Ta(ppovv\Tai niam non effugeret. Sed enim Deum esse
yiyovaatv, dKaCova v^ t^/S^ig-ai- TaoTii TOi nesciebant , immo eum superbe contume-
Xpis-b5 T015 sat^TOv •)/Vft)pijttoi5, »i>»v jtAaGn- lioseque spernebant. Propterea Christus fa-
Ta7s, ®fAaTT£<&af a^r' avTcov ^ragnyyva.' miliares suos,id est discipulos, ut ab illis
KE*. ID'.
Cap. XII.
ea quidem ad breve quandoque tempus la- yjj AavGcty^ fjLSv 'h-d' OTi ^^a-'/(v , ttKyw Sfg.-
oculum nulhis actus noster vel dictum la- r/U^ S^CO/^^VCt SliS:-t^lV ilTTCOV * Ov^iV
, Q • v. 2.
tere queat, demonslravit dicens: nihil est aUJKiKCtAvi/.fJt.iVOV iCTiV ^ OVK a7rOKCI.Xv-
opertum quod non revelabitur. Omnis
, (p-^ri(7iTcti. ''ATTctg yap r]/^ Aoy©-' , Kctl a. f. iw. b.
dicii manifestus erit. Vana est ergo hypo- /^^TTti TOiyctpoVV » VTTOKaiCig- 5sj Q «jM.aS
crisis ; sed oportet nos Tcros adoratores vi- rtAn-3-(KOi)5 oPaSTti 7rP0<TKVvytTai. - l(TCt)g a v. 3.
Dico autera vobis aniicis meis: ne terreamini .\.syu 6i CjJUV TOIJ IplXoiJ fXOt)' fiJ) ^o^rii-r,T! V. 4.
ab his qui occidunt corpus. a:ri TiJy aTroXTSivovTajv to uu^a.
Ad spiritalem fortitudinem instruit ama- E(5 7rvdjU.CtTiKY,V iictV^PICtV aAii(t)il g5u" A. f. 165. 1).
,r - ,, ,/ \
a\(t7rcovTctg aVTOV Asja) yap vftiv £pn(T< rois
~ v^,- B. f. liO. b.
tores suos. Dico enim, inquit, vobis ami- c. f. 134.
cis meis. Haud cunctis itaque congruere (p'iAoig fta- ov}(^' aTTctaiv ovv aaAw? 7T^i7roi
videtur sermo huiusmodi; sed iis, a qui- av cog 'zOiKiv vnp] tovtoov hoy(Q~>' OKii-
bus illum toto corde dihgi exploratum erat. voig
Q jttaAAov, oJs av cvVTra.qyjiv opojto to
Quos etiam decet diceie : quis nos separa- s^ oA«s KapSietf aya^rav ctvTOV ols yJj dp-
bit a caritate Christi? tribulatio? an angu- [^o^n Aiyav * T(5 «jw-as ;:^«i)^/(7«i «23-0 ?? -Rum. vin.
stiae? an persecutio? an nuditas? an gla- dya7rt\g r X^iroy; •&A('\|,i?, « Tivoy^co^'ia,
dius ? Nam qui ita non sunt comparati h Sicoyfji.6g; m yvitvoTHi; n f/,a')(^aipa^ o; yb
valde sunt volubiles, atque ad aposlasiam fJ.Yl TOlOVTOi, iV<S^^K()fti<^Oi X'iaV ll(j}v , T^
promplioivs. At ilh qui suam cum illo vo- Trpog a7ro<;-a<i'iav iTOiftOTiPOi- ol 'j to. av-
luntatem conformarunt, eiusque vesligiis Tu (p^ovovvTiq avTco , y^ Tolg 'i^^viaiv avTOv
insistere studuerunt , ulique dicent cum di- KaraKoXii'&t'iv ausSa^ovTig, (pahv av /-^
vo Petro: Christo passo in carne pro no- T ^i(j7ri(7'iii UiTpa- * Xpig-ou 7ra'&0VT©^ • i. Petr. iv
(t) Vocabuium n-^iJTov reapse iu codice A et aliis inter verba sacri textus rubris litteris seribitur
, ,
desunt in parallelis Matth. XVI. G, et Marc. VIII. 15. Sed tamen, quicquid sit de CjTilli lectione, verba
haec constanter occurrunt ia Lucae codicibus graecis atque latinis.
(3) Hoc apud catenam D. Thomae sequuntur haec. « Cyrillus. Quoniam gemina est causa per-
loco
" fidiae, quae aut ex inolita malitia, aut ex aceidenti metu naseitur; ne quis metu territus Deum, quem
» corde coguoscit, negare cogatur, pulchre addit: dico autem vobis amicis etc. u
288 S. CVRILLI ALEXAM)RIM EXPLANATIO
jt^ youv XiyovTOi ctvTOv cvctpycoq' * fjiu- ipsiini: maiorem hac dilectioncm ncmo Iia-
iova, TitijTtq '^ dya^n-ng, oCSik iyji, iyct. bcl, quam ul animam suam ponal quis pro
Ti5 Qri T >\.'JX.^v ctvToZ vTTip T (^'ihcov itv- amicis suis. Quid ni ergo sit absurdissi-
rov' eiTct TTUx; ot3>c av i'in t aTOTrutTaTcov miim Christo non reddere, tamquam de-
,
Q jttaAAov T
a,y'ici)v TracTiPov r tt^i^iv tt^og- sanctorum patrum fidem. Obtulit patriar-
Kucoftiaiv 6 ':Ttt'^iapp(^H5 'A^paaft t ftovo- cha Abrahamus unigenitum tenlatiB, Isaa-
•^(jii Triipct^oji^voi, (|)«p Q T 'iGaay,, Ao- cuni dico, secum reputans posse Deum a
yiaa/u&fjoi OTi <i. 6k vacpcov iUi^uv SwctTcti mortuis quoque suscitare. Quinam ergo
Osos- -^olov ovv 'i^cti x,ci^' r\ju^ t %a.vaTH iam nobis supersit mortis timor posfquam ,
npO(7iV-&U[tiii^ Jli TOVTOli lCCtlCilvO Simul et ilhid cogilarc par est, invcniri
7rpoariy.il' ivp'iG>covTai y6 Sia ttovcov oi ^i- labore coronas. Et homines quidem , usque
<pa,YOt' Tt^ aV^pCdTTOl fJClV fti^l (JCOftaTOi 6k- dum manet corpus , iras suas intendere
Tiivsai Tcti o^yag, ?t^ Tre^as avTolq t^ xaG' finemque ilhs nos perscquendi, carnis in-
r/jf^ 'fki^nXYiiy 6 -7^ (japKOc, QavaTOs* Sjov terilu fieri verumtamen Deo puniente
; ,
£iV;t« fJcaXKov 6 ftir' iv>cAi'iai ^avaTog, bona cum fama interitus, qui nos ad sem-
iig np^^ai «jt*as avajpsfl&iv (tT?j<$6T«T«^a)«?, piternae vitae inilium transferat, ubi om-
i\TOiftaafjLivcov TraVTwci "Sira yUj t ox. ^iia^; nino parata est a divina liberalitate feli-
i^ avTCdv ovic ss-iv 'fhXiKnCfJifivov CiicoTxiov vione coram Deo (2)? Subdidit etiam: ca-
A. r. 166.
T ^iOv',Y\^oai-n-l\yayi^'^ otI Kj ai '^<;^e? t^ pilh capitis vestri omnes numerati sunt.
B. f. 121.
C. f 131.
xe(paA)is !^jaS)v Traaai w^iSpnvTar o^Se oVmv Vidcn quantam gerat curam dihgentium
TTOif/rai •^povoiav t a^a^rftiVTWV atyrov; ii se? Nam si ad haec usque vihssima exten-
^'S fjti^i T ovTiog ivTiKi<raTU!v c/nTiiyiTai , dilur , seque ad minutissimos animantes in-
iCj ojov icaTiiiTiv iizl Tu TravTcov (JftiK^OTaTa cHnat, qui fieri potest ut eum amatorum
T ^cocav , TrZg av^AaGoiTO t dyaTrcovTcav suorum capiat oblivio, vel rcm ullam ad
avTOv^ h dyyonaiii ti t avf^^aivovTuov av- eos pertinentem ignorct? qui sane tantam
T0I5; 05 yi ToaaiiTttv avTjov TroaiTai 'zopo- circa illos providenliam gerit, ut singula
voiav , coq iicacjTa r^ Kar' avcj^ iiSival ipsorum negotia accurate sciat, et eorum-
KiTTTCoq, y^ o^iov r\pi^f/cY)fJCiva(; 'iyjiv avTUv dem ut ita dicam capillos numeratos ha-
TCif ^iyac,' yap ovk iaan 'uOiauY ng tth-
r\ beat. Vel igitur in tentationem non sinet
paafcov, « yovv olKOVOftiKcoi ,'iva Tra-dov- incidere, vel sapienle consilio id sinel ul
(1) Male profecto se liahet iiic locus in latina Corderii catena. « Nani primo is mendose legit Sjryf/.«
» pro Ssina; deinde et reliqua pervertit sic: quale igifiir erit nobis mortis indicium , vitd ipsd contemptd. »
(2) Paulo lieic plura apud Corderium in catena iatina. « Destituuntur siquideni iure meritoque pec-
•
X catores Dei meraoria et cura. Contra vero Deo eordi est, accurate nosse sanctorum vitam.
IN LIXAM CA1>. XII. 2S9
Age iam, quisnam sit Christum confi- 'hKKa Tig av iiv\ XoiTiov 6 Xero^' o[/-o-
tens , vel quoinodo luinc quispiam recte Koym , H }Cj OTTOdc, av tic, a.mov Of^oAoyn-
confilebitur ante , omnia cognoscere par est. (7iiiv cp-^wg, TTPo yi T ttAAwK a-^iov Idfiv
*
Scribit itaque nobis sapientissimusPaulus: -^^oKpu To'ivvv Y]fuv 6 7ray<70(poi Ua.vXog' •
Rom.X.O. seq.
"• an im&rKJiTcti
« ne dixeris in corde tuo : quis ascendet j«.)i iiwyii iv Tri KcipSio. , Tig
in caelum? id est Christum deducerc. Aut ilg T ovpctvov., TovTi^i XciTOv x.ci.Tufa.yilv
quis descendet in abyssum? hoc est Chri- h Tli KclTCt^ndiTCll i]c, T a.^VO^0V ; TOVTi^t
stum a mortuis rovocaro. Sed quid dicit XpiTOY 6k vi-KpM' irrcLyctyilv dXha. tI A«-
scriptura? Prope te ost verbum in orc tuo yu iyyvg (Jh to fiHf^ct i(^iv iv tu) ^of^ctTi
praedicamus. Quia si confitearis ore tuo 7^ Trl^scog i(.y^pvaso/j^' oti iav of^oKoyri-
dominum lesum, et corde tuo credideris, avig iv To> (^oftoLTi aov Kvptov 'inaovv., ju
quod Deus illum suscitavit a mortuis, sal- "TTt^^-ivayiq iv Tvi x.apS'i(x. a«, ori 6 Siog av-
vus oris. Corde enim creditur ad iustitiam Tov rifiipev ox vix.p'ci)v , aceQyiaiy KctpSioc. yap
ore autem confossio fit ad salutem. » To- TTi^iviTai ilg Si>caioavyyiY , t^oftaTi 'j ofto-
tuni his vorbis Christi sacramentum egre- Kohnai iig accTyi/tav „ oAoc iv Tolnoig to
gie exphcat. Oportet enim primo eum qui Xpt^ov ftv^yieiov iv jU.aAct SnpfjtyiviviTaf
apparuit ex Deo patre fihum, unigenitum '^^yi jap TrpoTipov t c/k •&joS -TiaZog 7ti-
ex eiusdem substantia Deum Verbum , do- (pyivoTo. vioy .^ T o« 'V^ ova'iag avTOv ftovo-
minum omnium confitcri; non quasi exte- "^(jyi Gsoy Ao^oy, •Kv^iOV t oAcov oftoAofilv
rius et adtribulam oblinuorit dominalio- ovyj cog i^co-^iv }^ iia>ci>ce^iA.ivut> Aa^ocra
nom, sed quia ita suapte natura veroque t >cve<oTyiTct^ dXK' 'ovTa tovto k^ cpvaiv y^
credondum ost, quod Deus illum a mor- ovTca Tri^iviiv, OTt Stog ctvTOV riynpiv (y>c
dixi , fihus ; idemquo non comparandus rt«7i/t'ra;cT@j Tolg ctAAois, o'ig to t^ Kveto-
cum aliis , quibus dominationis appeliatio TyiTog 'ovOfta Sotov y^ i\aKiKetfJ(.'iYOv fjcovog
donatica fuit ot adtributa. Solus quippc do- yap KvptQ~> >t^ (ptxTiv, TiravTOg iTriKHva
minus naturahs ost, qui cst supor omnia •^yiTOv Qiog Aoycg' iig yap Kvpiog 'lnaoS?
creata Deus Yorbum. Unus enim dominus XetTOg St' ov tu zoavTcf * aAK' o'vti t il-
lesus Christus, per quem omnia. At ne pa- vat Kv^iog TraTHp i^o) KilaiT&i ^ .Qiog m
ter quidem dominatu excludotur, quando- cpvau- ovTi jttiiv t;ioe dTsoKia^riaitiY av^r
quidcm naturalis est Deus nequo ilem filius : iivai •&£'05, Kvptog yap 'cgi y^ :pvatv ivicn
a deitate excidet, quoniam naluraliter do- Q ftovri tJj .^iiex. ri j^ dvcoTdTCO Traaciov ov-
minus est, Uni autem divinae ac supra om- atci.., TO itaa^osav iAiv^dspov , y^ ro s^o) Kil-
nia substanliae inest, ut sit plane libcra, (Qzil ^vfov
5«Af/ae, iX-^^ Q ftaKKov vtto
Vj
et omni servitutis iugo expers ; haboat au^ TTodag SaKoTrpiTTvg t KTtaiv vTroKitfiivnv
(1) In latinis catenis D. Thoniae et Corderii additur frasrmentum, hoc loco poneudum. « Cyrillus.
Mystice autem caput quidem hominis est intelleetus, capilH vero cogitationes quae patent Deo. >•
37
290 S. CYRILLI ALF.XAXDP.IM EXPLANATIO
fi^-o T(''05 \a^u(Bavii(7i Kvivoov h tsAm ; rt^-o rcnlis sihi maiestalis splendorem celavil.
:?05 >i|W.a$ I5i5a^s IlauAcs o)Sl yi^a^^coq' sunt. Dominus est igitur propria natura fi-
r.[4,ilg Q TravTic, lcv ay.iy.aXv\ji,[f.iv (jd ttpoqu^ttc^ hus, utpote liher. Hoc idem rursus nos do-
r ^opctv nvoia KaT07r'^i^6ySpoi ., r avTVW cuil sapiens Paukis ila scribens: nos aulem
ihi.ova iJ,iTa[.top(^ov[A,i^a ^ dTTO 5o£»s ilg do- onines revclata facie gioriam Domini spe-
^av , Ka^uTri^ duo Kvpi^ TrviVf^aTog- y^ [/.'.- culanles, in eandcm imaginem transforma-
'II. <:or. m. 17 KpOV aVwGjV * Q KvpiOi, TO 7rViV[A.a i<r'iV mur, de Domini
gloria in gloriam, sicul a
Qv Q -TTViVfAa KV^'lii, cyx.il ihcLi^i^'ia- u-dp<l Spiritu. Et paulo ante: Dominus aulem,
Si\ oTTcaq T KV2J10V TO xrvi'v[Ji,a ilvai (pna^tv «p/ .Spirilus inquil est. Ohserva aulem ,
quo-
«5 cv vtOTrfTi^TaviviJ.afa^ c^ }^ oC^ vlog modo Dominuni, Spiritum esse dicit; non
«AA' &)5 0[A,00V(T10V Ta vla>,KVp'lCf) TIOVTI tCj quasi cx gcnilura , Spirifus enim esl non
sA^Ssflf!), K^ T« TT^O? aUTOV TatyTOTMTl (pu- fiiius, sed quia consubsiantialis cst filio do-
Cix.^ TTPOi lA<sC9ftf/aVT ^io-zuPiTrn /j^tvpov- mino ac lihcro , et oh eandeni naluram li-
y^ov 05 av c^k 0|M.oAo^K(7ii Xafrov 'i[A,7rfiO- hertate frui Deo digna coniprobatur. Qui-
Gijiv T dy'6pC'j7rc>)v , cng &iov 5«AovoTi ;£^ xi/- cumque igilur confessus fuerit Christum
c-ov r o[A,oXoyt]Sn'yiTai Trap avTOv 'i[*,7rP0- coram hominihus, ut Deum ac dominum,
(T6iV T dfyiXcoV T '&SOV" -TrOV Q Jij O/TMS ; H hunc vicissim Cliristus coram angehs Dei
wavT«5 »aT' c^^jfivo Kaipov , Jca-S"' ov o'^ confilchitur. Lhinam vero et quomodo ?
ot/Pavou KaTaf-irKJiTai /Jt^ t fff^sAaJv 6* t» Sinc duhio co lemporc quo de caelo stipan-
do^>) r vra^^Oi avTn, iTri cnujT^Viict. t 7raPC'i- tihus sanclis angeiis ciim palris maiestate
Tcg alchvog- cy.ii s-5?avoi t fviiffiov 0|U.oAo- descendet, in huius saeculiliiie. Tunc sin-
^Hr>iv 0/1 ')/S JtAHV iTiPOl, TOVTiTiV 01 fltfV»- cerum suum confessorem corona donabit:
au/j^o'i Ti
;'J
dTifiaaavTiq, rtpv«-&;icrovTtti' ceteri autem id est qui negarunl et deho-
,
^ovov»;^i A^T^ovTOS r ksatov aiiTolq ro Sia neslarunt, negahunlur. Dicente ilHs pro-
i:.. :Tpo;p«T?wv dricov iTri Tidiv ilpYifiivOv * KaCcog pemodum iudice illas a sanclis propheti.s
iTro'iti(Jag, ovrcog 'i^rai aor to dvTa7rcSo[j.d de quihusdam dicla vorija: sicut egisti, ita
aa .,
dvTa7ro^oQ-J\(7:T ai iU Ki^aKriv an- dp- fiet tihi: retrihulio tua in caput luum re-
:-. vriaiTai q avcrstr c^.ilvo Xiycov * dTro^wzi vertetur. Ncgahit iHos ita dicens: discedi-
drr' SjU-S ip\uTai t^ dvo[»Jiac,- ovk olSa V[ji,dQ' te a me operatores iniquilatis : nescio vos.
•/^ TiViq av iiiv OUTOi; w^SJtov ju-fv oi Siioy- Quinam vero erunt hi? Primum quidem illi
Oir.nis qui dicit verbinn in (ilium liominis ctc. ni; o,- irsT ?,->/oy ji; tov jUv toO avSiwVo^ z. 7. A.
Quomodo hoc eliam inlelligenduiii cst? Uaig 5« apu. h} touto vor/i&ctf Trpoari-
Nnm si lioc significare vult Servalor, quod x..-i; il yAv ycip toutq ^ovXixcti ^nXoZv
siquisdicatur contumeliosusadversuscom- cunrt^^ ot( u Myoao ng AoyQ^ i//3i"ri-
munem hominem sermo, veniam quisque jcos k^ dyB^co-n-a y.otvov •5rg05 «/J^ , a^i-
impotrabit paenitens; profecto oninis liinc aivi^a lA.sra.voriGctg^^ua^^i^iiai »if«.7y ctTra-
Deus culpa qucmlibet absolvit, qui pacni- (^vgh 1-ioq.j ci.lTiafJi.a.ru)y ihivdi^ol crsir fA.iTa-
tere voluerit. Quod si de ipso hic textus vofiv \Xof.>.i\ovc,- il Si Itt' avrov o AoyQ-
servatore oinnium Christo loquitur, quo- Ipyjrai t t^ oAccy ccariipa XtAg-ov^ TtTac,
modo innoxius impunisque erit, qui verba A\iv%vv\^ Kal i^u) 5/;c«s^
v\ \oyov u<;
adversus ipsum iactaverii? Dicimus ergo, iavrov ilwcov; (^afjulv ovv otj orav rti nTria
quod quamdiu ahquis virtutem mysterii t icar' avrov iA.v^n^'iH t£co Svvaf.tiv c/Kf^i-
Chrisli non didicerit, neque adhuc cogno- fA.aQ-fl-Ali)q., ovn y.r\v iyvcoy.oxi cn -dioi cov .^
verit, illum qiii Deus naturaliter erat, ad (jt^ra, x,a^yix,iy lavrov cv ro^ig y.a^' y.fA.ai.,
deratum dixerit, atque eorum es numero a/ia, TaDTa. 6 Gfo? i^^lnai roii a^, dyvoiac,
qui de caelo descendi, et vitam mundo do: a^co- dyvoriaavng Js tivs? du' So'^av av-
quidam vero gloriam eius nescientes, et rov., yJj ay^pca-mov ilvai x.oiv'cv oih-uSkte?
staret , et omnibus admirationi esset , qui- davfA.ai^ai fAiV Trapa Trdvruiv , riVic, St (fa-
datn, inquit scriptura, dixerunt: quomodo a.v iAiyov * ttux; c§2r '^^a.fJcfA.ara oiSi , /*»
hic litteras scit, quum non didicerit? Xe- fjy-fta^iV/.coi; nyvonaav -y: on Travng 'iycnyro
sciebant enim , cunctos in eo esse abscondi- iv avrS) o/ Qnaavpoi Ttig ao(^iai xai rr.i
incurioseque dicta. Verum enimvcro hi.s to7s yi ccnv sig avro to -duov (iXaa^pn fA.ri
qui deitatem blasphemaverint , inevitabile aaaiv, dSid^pvicTQ-, -.i 5i;cn, kj Sinvix.ng n
iudicium erit, et perpetua poena, lum in icoXaaig tu iv radi ru> x.oafy.cp, y.al sv tS
hoc mundo lum eliam in futuro. Spirilum fAihKovn- 7ryivct.a Si (pnaiv iv nsToig , ov)(i
vero his verbis designat non illum sanctum povov to a^'(ov , «AAa ya^ t oKIuj t^ ^io-
tantummodo, sed totam deitalis naturam. tmtos (^iiaiv S(p« d'- tth t^ avrog 6 aamp,
Nam dixit alio loco Servalor, Deum esse oti 7rvivjA.a o Btcg' * ovx.ovv « x^ t Tiviv-
spiritum. Ergo quae fit in Spirilum blas- fA.arog ,(SAa(7^«/A(a, x.a^' cA»g av yivoiro
phemia, ea in lotam tcndit supremam sub- "^ dvu)rdru) Traacov oCaiag' fA.'la ya^ « t^
stantiam. Una enim deitalis natura in san- diornr';^ (^vaig h dyici >cai Tr^oaxvvnrri
(1) In catena D. Thomae additur. « Cyrillus. Quod si creatura esset Splritus sanetus, non auteiii de
292 S. CVRILLI ALKXASDKIM EXPLA.NATIO
povaiv ivviviov avTci) (^ ths ^voiag aC- itaque qui docilem mentis suae cervicem
Xiva.^ }y S^rdmt, tCj vof^o&iril ^ k} fn- praebent, et impendit curam, et fert le-
pi^ci (^ ovpaviov kKii^ov,}^ Sj^.vipca rag ges, et caelestcm hereditalem dividit, et
Trvdjf^ariKag ivKoytag- roig y. f^vv fiova spiritales benedictiones distribuit. Verum-
(ppovovai ra im t' y^i , iiKoroof ipii .^
rig lamen iis, qui terrena tanlum sapiunl, me-
fii KarWnaiV a^'X,0VTa m /*«^I5-«v icp' vpt,aq •
rito dicel: quis me conslituit principem aut
rt5rocr:isra( pciv ovv c/Kiivov , cog o^^npov divisorem super vos? Sic ergo hominem
Kj ov^iv WiKovra fta^^ilv m ilSivat i^riv illum reiecit, uti molcstum, nihilque eo-
divina substantia patris et filii, qualiter acta in eum contumelia tantam fert poenam, quanta promul-
gatur contra blasphemantes in Deum.' »
CAP. XII. 293
Neque nos non monilos tlimitlit sed ido- : iCx.a.'iaoiJ Si coaTTip XafiofjSp^-' at^opunQ ,
nea occasione capla, serni:)nem coiitinual il^^ita^wt^ Ao^j.ov, i^OYOV 3'i ovyj >ca.i i-ja,-
Foveam scilicet nobis diabolicam osten- BoGpOK ^a.p YllJ.lv VTTidii^l Sjct(ioKlKOV
^
se quia solis congruit ignorantibus Deum, V0(5 TOC^^^a TTOU ^piTTHGa.V Tolq OVK ilSi(Jl
vel quia parem profanitatem liabet ac si -9-jov, » }t) lao^a-d[J.ccg «;^8<7av ih /S£/2>!A«-
quis ligno lapidive cultum exhibeat. Pro- (TIV T AcLTpiVetV TlVaS '^vAOig Ti ^ Al-9'OIS'
pterea inquit videte et cavete ab omni ava- Bia tOvto <pn(j)v ^opaTi Xj (^v?^aL^a.aQi a.7Z0
ritia, id estlam parva quam magna. Om- Traang TrXiovi^^ag ^ TOVTi^^i [/.iKpSii Ti y^ •ft,i-
nis enim qui oppressionem patitur, infir- yaMq- aa^ivrM yao TravTOOi; izh o TrXiovi-
admittit, etiniuriam facientibus poenas in- dya,'&og, TrpoaiiTCii yAv t iKiTTn^ictv ..tTra-
fert.Atque hoc ab ipso disces, qui san- yc-i Q Toh nSizriKoai rag diKctg' j^ tovto
ctorum prophetarum voce ait. « Propterea [i!.ctQri(jn AiyovTog avTOv Sia, (pwvMS dyicov
quia pugno pauperes in capite percutie- TrpOtpMTMV * Sla TOVTO dv'^' 0)V KCtTiKOV-
batis donaque electa sumebatis ab eis
, SvA.(^STi ih Ki:^ctKkg 7rrayJ>)V-> ^^' ^^^pct
domos quidem expolitas aedificabilis, ne- c/y.KiKTa l^i^cta^i Trccp'' avTCCV , o^Ua; ^y-
que tamen eas habitabitis vineas deside- : ^ovg olKodou.naiTi ., y^ ov (A,r\ KctroiKiairf
rabiles plantabilis neque idcirco vinum , zv avToli' J^ dftTrih^Mvctq 'S^-d'V[J.r]T0vg ov-
earum bibetis. Etenim multas novi iniqui- Tivairi ^ h} ov [in "usir^ri t o<vov ctvTCOv ori
tates vestras, et gravia sunt peccata vestra. 'iyvcov TToAAa? dri(iiictg t^ttSv, K^ ia)(_v^ai
Et denuo. Vae his qui domo domum con- ctl di^Tiai OjW.Sy k^ TiaKiv * ovai ol Jiw-
iungunt , et agrum agro admovent , ut pro- d,7noVTig olKictv ttoo? 0(x/av, y^ rt^ov Trqog
iimo suo aliquid dctrahant. Xum vos soli rt^ov iyyi^0VTig,'ivci t 7rA>jO";ov «JjAwv-
terram incoletis? Cerle haec auribus Do- Tcti TCjt*« olK;ianTi povoj «V; t^ >«5i riKov-
raini exercituum insonuerunt. Etsi fuerint (t8« yap ih ra cora. KV^ia act^acc^ ravTCf
domus vestrae multae solitudo fient quan- , : iav yccp yivct)VTa,i al olKicti vitcov ^oAAa.
tumvis eae magnae speciosaeque fuerint, ih ior\[*.ov iaovrai' p(.iyaKcti £j KctKcti ^ k^
non erit qui eas incolat. Xamque ubi de- ovK 'iaovrai oi cwoiKOvvng a/ ctvraig' ov
cem iuga boum operantur, ibi lagunculam yap ipyoovrai ^iKa ^ivyr\ ^ocav , 'uroinaH
unam faciet et qui sex arlabas serit, tres
: Kipa[j(.iov%v y^ axrnpcov d^ri^ag 'i^^Trom-
mensuras colliget. » Ergo omnimodis in- ac-t [*fir^a rpia- 0'jkovv r!^ Travra rpc—ov
fructuosa avarilia est. Sed et aliunde inu- dvovnrQ.j « TrKiovi^ia- r^ Ka^' 'iripov
q
tilis est, quia non in affluentia consistit ho- '^o-zoov , dvco(piK-flg' ov ya^ cv ra ^^oyivsiv
minis viia , idest haud ad divitiarum men- Tivi <pn(riv Wiv n Kcan avrov^TO-jTi^riv ov
suram extenditur vitae spatium. Atque hoc (mjviKTiiYirai T(jO vrKovro) ro t* C,cor]g [li.
manifeste evidenterque demonstravit no- TOQv itj Tovro r\uiv aatpcog n rU c^iaoycog
bis Servator , superius dictis connexam apte VTZiSitfiv aooTnp, t rols sf^tip-rvois crvu^.
admodum proponens parabolam. Eximiam i'(^djy [J.ivlw cs^^SoKtiv vli [/.aKa fl"vvT5-3-f{-
294 S. CYRILLl ALEXANDRINI EXPLANATIO
A.
B.
f.
f.
17i.
122. I).
1,v Si fjcoi Trpoay^rig rt^^J/So)?., 'iva. 6ay- Tu quidem mecum sedulo adtende, ut
!;. f. VJi.
jtAttO-M? T Ao^s TO ivny^vig' ov ya^ 'iv iiiMV sermonis sollertiam admireris.Non enim
iv(popyiaav sVi«^f "y^capiov .,
aAA' oAi;^' 'i^n nohis unum pracdium ostendit uberem tu-
XCt>^av ivKap-ZuOv y^iiS^ tco KiKrviftfivco ,"iva lisse fructum, scd universam possessori suo
p-a-Sii? T utKovtov to /Sa-S'©-'- ri ovv; 6 regionem,ut divitiarum amp]itudinemcog-
TrKovaiog, o rolg o^vrco /roAAo/s J^ rt,uj^'oi5 noscas. Quid ergo? Dives tam muUis tam-
<^i.iXo f^og dya^o^ig^ '^ivoyjjbpfirai in- que immodicis stipatus bonis, pusillo ani-
(ppovT(;ccj)5 , Ta5 T 5rgyiiT05 Kiyi (pMvas- t< mo fvt, pauperis propria verba dicit. Quid
ya^ 'zsoiYiaa), (pnaiv CKilvQ~>r, cv avayri t faciam, dicere solet pauper, quia rei ne-
dvayKaicav VTrdpxcov; t oItw5 d-dKictv
dii cessariae penuria lahoro? semperquc hanc
i7nv<l (pci)vnv ciKK' ]Sov r avralg Ki^nrai niiscram voccm cfrutit. Ecce iisdcm utilur
(pcavalg o rrKovaioc, acpo3^a o^vvco/j^jog v^ verbis ctiam dives, magnopere dolcnsmae-
Trdayav. ''•
Kai i\%v Ka^iKoo p» Ta5 a^o- rensque. « Et ait: dcstruam horrea mca
&iixa5, yi^ antd^co c/nii Trdvra ra ^cv«- i>t maiora aedificaho , illucquc congregabo
ftaTo. ftov ri) rct dya-^d f^ou. „ dnaav- omnes fruclus meos ac bona. » Cclhis ae-
povg oiKoSof/'i'iv TrKarvripovq iaKiTrriro ,, dificare amphorescogitabat, solus frui vo-
l^ovog dTToKaveiV 'MiKi t Tr^oaovrcov avruf Jebat facultatibus suis. Benignilati erga pau-
OVK ipk (piKo^oirTcoxia-i., '^p cnriv^iv av- percs non studet, neque gloriae inde re-
Xnf^droov ovK iipiiTar dKKa (pnai- Ka-diKct) dundanlis cupitkis cst; sed ait : horrea mea
f^ov rag d-^o-driKag. iripov
'
A-dp^j Sr\ iu destruam. Rcliiiuam (juocpic stullam ipsius
rtvonTov aCrov Koyov avvd^co ydp rpnai orationcm specla. Coacervabo, inquit, fru-
Ta •^unfJ.^ard jaa- oi;>c cvofM^i ravra c/k. ctus meos. Non reputabat, siculi lobus,
S-«ot/ 'i'xiiv 'ug 6 Iw/S, n yap av w6-3-£oi> Dco se
liacc a accepisse, neque ut Dci oc-
olKovofiog Ts^j TaSTa ^iiKnro- dKK' olKiicov conomus erga ista se gcrebat, sed laborum
(l) Cod. E. ToT; TOios/TOi; xai T»jv ava xs'?«J JrafaPoXijv sj ftaXa etC.
IS LLCAH CAP. Xll. 295
suoruin frucliim esse exislimabat. Quod uiovcov '^tj'!\i^aTci u)ito' oti 'j ovx. 0« -dioO
autem haud Deo prosperitatem suam nc- to lu Tr^arTnv lctVTii) ihcti voi^i^^l , SnAol
ceplam referat, demonstrat dum ait: coa- acnpug oJy &)•,'
A:-y<l , cuva^co yap ^no-i ra
cervabo fructus meos, bonaque mea ne- '^ij-iJiJ.ct.Ta ,u.«, }u tcc dyct-da [ah ov^sv* j«.«-
mini communicabo, scd mihi nieoque ven- Ta^axTw, aKK sf/.<tVTS) yJj tvi if^yi yctarp]
tri cuncta reponam. Quis de proprio of- TravTct TCLfJHivaofJt-cu- ti^ ya^ kv ovtco Siu.-
quid habent, iidem iuxta Dei placilum uti ts ti Trapa d-iov , Kj x.i-^ri^af -^ diov ofi;
tius esl , spatium vitae sibi definit, quasi TaXvof^ivcti- y^ to jti tovth -uP^XoycoTi-
hoc etiam de terra messuerit. Ait enim pov , iauTco fttix.©-' opi'(^<i i^cong ^ 'cocnri^ m
dicamque animae meae: anima muha ha- , yHg j^ tovto Si^iacti- !pna< ya^- y^ ipco tyi
bes bona reposita in annos multos. - Alqui -^vxri ^a- \v/J\ , 5p(^«s zsoKKa dya^a y.i't-
o dives, dicet nierito aliquis, fructus qui- /Jifja ilg stm ^ToAAa. - AAA' w ^Aovaii
dem in horreis habes, sed annos mullos (paiv] Tig av , Gffu* j".s)' ><.a^7rovg 'ix^i cy d7ro~
unde sumes? - Sic loqui solet etiam nunc ^nxaa «t» , q TroAAa ( i
y
raoosy a)' Aa/S)ie;
dives, vcnlri suo deditus, ingluviem loco - Toiqvtoc, > y j y^ vvv TrKovcJiog , tvi ya-
inleilectus habens, neque iuvta imaginera uZi iavrov 'fhic:><.v(p(og ^ Kcf,i[A,ov dv-i Ao-
eius qui unice bonus est, vitam degens. yiay^ov >cix,Ti)y.iYOi, aAK' oC Jtar' ilxova t
Quamobrem animam suam carnahbus escis [^ovov dya^ov ^Tov ^io r ictVTOv ^vxy^v
voluplatem sibi proponit: honeste enim i-u^ axoX^^iQ ovcj av avTolc ftvaapkv n^ovrw
Dominus vocabulo « gaude » hypogastricas c^TaTT« t« 4'^Pt*''
f^?"!"'^''^ 7^? ° Kvpiog
passiones denotavit, quae saluritatem co- ^ia t " ivc^paiva ., Tct VTroyaa^^ia TraSn
mitanfur subsequunlur enini crapulam res
; rJnA&xT?, tcc t») 'dirKnaii.ovyi 'jjaoiTrofAija'
venereae. Atqui edendum est •Nitae causa dKoKn^ii yup tTo Kopco ra dc^oodlaict' ^
non vivendum, ut edamus; prout ventris fty\v 'i^a la^inv , 'co<rs ^fiv ov iA.y\v ^riv , co<^s
bamus, cras enim moriemur; quum con- KiyovTag, (^dycofj^., a'vpiov ya^ d-o^dvri-
tra diccndum foret quoniam cras mori- : aK0/j3p- Siov Tovvavrlov Kiynv i^il a'\J^iov
turi sumus, cibum potumcjue omitlamus. d7ro(ivi\aK0/J'^ , ftn (pdyco/JYJ [^r> 3 -^jiico/t/Sfj.
- Quid profuit isti diviti muitiplex cura? — T/ w^psAnaj toiItov t TrKouaiov n TroKKn
Totusin carnali cogitatione est. Sed videsne fj,ipi[A,va; 0A05 eV( t^ aapKog- dKK' opag
quam retulerit poenam is qui nemini alii halui VTripmve ^t\[x.iav, 6 [tnSiv} [^.iv t aA-
bonus extitit, sibi autem uni chves? Curis Kuov dya^do^;, iavTO) q jwovw TrKovaiog- n-e-
se atlrivit , ut dives fieret ; vigila^it, ut (poovTiKiv ,'iva arAaTJicrfi' n^Wvnaiv, "iva
multa congregaret; gratulatur ventri suo avvaydlt) yroKKa- avf^xai^n rvi eavTov ya-
mulla commoda habenti ; totus ad terrena cr^^l cog ixovavi TroKKa t 'fhiTndiicov oKog
negclia incumbit; Deum non suspicit; fu- fV' "?" sVj yng TrpctyfJLctToov ovx dva&KiTrei
tura non spectat ; non cogilat de iudicanle ~po; •&«ov ovyj o^a ra iaoy^^va' ov Ko-
(1) Dilapsis apud Corderium tribus l)is verbis sr-n os voXXd, is perveree scribit: fnictus plurimos ha-
bes in apothecis, iinde accipies?
(2) Hic locus usque ad ^/1.^/.!», dicitur in codice A. suniptus ex Cyriiii homilia.
296 S. CYRII.LI ALEXANDKIM EXPLAXATIO
yirsrcii t eVi t -S-sjb /S«|U.aro5 Siicai^ovTa, siiper tremendo tribunali Dco; proximam
&e6v' ovx' opa. t yuTovcc ^avctTOV nctT- niorlem non animadvertit. En autem osori
iSiKdd&yi yap Ti\djTy<.v d-^^por^oicnrov o paupcrum diviti insperalus linis deeerui-
jt*i(ToraTC();^oe TrXovGiog- cv rvi icwipoc T ico- lur; (jui (juum v(!sperc de malutino ali-
•^ivjii/ "^ocpMv jSiiA.-^c/MS^os, J£j T op-&fl« jtAM mcnto consilia agitarct aurorae radium ,
}t,st,Ta,?^ct(Ba)v T aKTivcf aKHi yd oti k!>coa6- non aspexit. Audi enim decrcto Dei vilam
ficOTCtl ClVTCj) H (^«M -vJ-ilfpCj) ^iov, cius abruptam.
"Afgov, TaUTvj Tvi tw.ri '-n'' '^"'/v Stulte, hac nocte animain tuam rppetunt a te;
Knvrsiv 'ixcov -/.oviO^TOv yap SikIoj 0/;:^«- (juae foeni instar dilabenlur, ad alios Irans-
GiTai, Trif^TToyS^vQj ilg STS^as, icj ilg ovi missa, et quidem fortasse ad ignotos vel
ot^;c 'id/u^ 'h^' OTi « ^t^ TCJj^a Tra k^ t]q etiam inimicos. - Vere itatjue diclum est,
l-^^povc,. — 'hXr\^i(; ovv h-pct ori ovk a/ haud in bonorum abundantia \ilam ho-
Tcc (s^ojiviiv Tivi tWcti Y\ '(jijoyi ctvTov o« miuis consistere. Beatissimus contra est,
T inra^^ovrm ctvru)' rpic^y-aKapi©^ q k} splendidaque in spe versatur, qui secun-
c* iKTridi Attjw-sfpa/s, v^ ^iov ttXhtcov u dum Deum dives cst. Nam qui terrenis
jU.sv ya^ T K^ yhv (p^ovricji SctTravco^jSpoi
^ curis atterilur, is amarum finem nancisci-
'o^^vi^iov '^^(ii r}) TiKoi,) Jij TTivnq a-rriKiv- tur, et paujDcr ad Deum ibil. Secus vero,
uirai Trpog Siov "q [A,spi[A,vu)V ra t kv- (jui (juae Dei sunt curat , bonis ojieribus
p'iti , 57-A«TM(T?i [A.iv iv 'ipyoii dyct-dolg , i^u ditescet, tulumque in caehs thesaurum pos-
Q dtiaav^oY aavAov cv rolg ov^avolg. sidebit.
j\l») i/.spifji-jdTs Tvj
4"'X'!' "i"-"'
^''
f t^yJTs X. T. X. iNolile solliciti esse animae vestrac quid manducetis etc.
l'i-&!irai y.iv 3r} roli oJ^ 'la^aY\A 6 Sicc Dala fuit IsraheHlis lex mosaica , sin-
Mccvaicog v'op.@-i, d7T0(p'i^ci)v ilg iKa<ra. t gula officia docens, ct quid eis prodesset
inpaKriccv, iCj to TsAouy ih 'ovndiv avrolg persjiicuum exhibens. Ili autem summi in-
Ka^d-i^ag hapyig' ol 3 '&vy.y]S'iag t^ dvct)- star gaudii eam rem habebant, diceules:
TaTCo srpcipxaiv iTroiovvro to 'x_py\y.a, As- beali sumus Israhelitae, quibus jilacita Dei
•yovTSs* * paxctpioi IfTjWsi' 'ifT^anA, 0T&> Ta sunt explorala. Ego vero potius dicam :
dpiTO, Kvpicp fvcog-a y>[uv i^iv lyco q (^amv bealissimi sumus nos (jui ab universali
,
av '^idf/.aKapioi id^^iv y}fA,iig, -usa^' avrov nostro Servatore docti fuimus bonam ip-
T Travrcav «//^(T c7(i)T«^o? 5i5tt(T;to/-/^JOi tq siussalularem(jue voluntalem, ut po;'quam
dycL^ov -jLvrov ro acornpiov i&2AM/Aa, 'ita evangelicam \itam vixerimus, cum eo pa-
T ivayy^iKYW ^ioiiv TroKirdj^ra/iS^oi avy,- , liier regnemus. Cerne cnim ,
quomodo nos
^acjiKivaoo/L&ij avrcp' opa yap, OTTOog «pa; a supervacua cura averlit, non tantum di-
[iip'i[,ivy\g c^/Vm(7' ^%^TTi)g, ovx «tASjs ju-m eens « ne sollicili sitis » sed addens « ani-
[tiQ^iuvari Kiyoov , ixrpoaiTrayu^v q oti t« mae vestrae » pro eo ut dicat , ne nimiam
^vxii v[i,ci!v, dvri t /am ia-7r'>i^ctc![A,ivIuj iv jn his insumile sollicitudinem , sed supe-
Tovroii Scczoavari (^povr'iJla, dKKa rolg rioribus rebus sludia impenditc. Sujaerstat
V7ripK!i[A,'ivoig 'X'^p'i'(^ia^i rag cmaSag- vrrip- autem alimoniae anima veslimento cor- ,
Kiirai l^otpiis [tiv •^vx^ <z^^K)\iA,drcov pus. Et vidc quod non sirapliciter posuit
Q -,
Q aoo[xa' }Cj a^dpil -^cog ovx dTrKuig ro jm.« « ne solliciti sitis » verum heic etiam ra-
(1) Citatur lioc fragmentiim, a Tot/Tso-Tiv usque ad ix^^ov;, ex Cyrillo noininatim in Lucam in vati-
cana nol)ili nis. catena ad XII. pro])hetas. Id ego hoc loco coltoco , valde taraen ambigeus utrum huic
potius au alii sedi, (luta versiculo 28, vel alii cuivis loco sit adsignandum.
IS LVCAM C.VP. XII. 29Y
tiocinia ex iis, quas iam possidemus, re- [A,!DifzyS,Te T/^dwffiV, rtAAa J^ iVTctv-dct. Ao-
bus commovet. Xam qui maius deilit, quo- jiay.oiig dictKiYU c/k t vuri]pyy.ivoiiV ny.lv
modo minus non conccdet? qui carnem al- y,§}v 6 yap to (^u^ov (^v.ai 5ot)e, Trcoq to
tilem formavit, cur alimoniam non sup- \Kct.TTov ov ^ccan:, o t Tpi(^oy,iyr\v aapy.a.
impendente qui recte vivere nolunt abii- , ^.ctTOg. )iO\d(jiCtig tb y^ d/xn? fVnPTH^smg
ciatur cura vestimcntorum atque alimoniae. Toli; OVK, «•&«A«(7( ^flV OpGo)? , ippK^ict) (^pOY-
Alioqui ctiam , virtutis amatores quid ni t;5 « i7r' d[A.c'iOii y^ "^o^jj- a.AA&); t= cftr
sit turpe pueriliter ornalu vestium men- T^ dpiTng ipct<^ag, Trcbg ovk alay^pov y.ii-
ctariquae Deo placent: etenim quae satis iCpnSztj jU.aAAov t dPiCi)covTCt)v 9sa)* X°P'^'
sunt et necessaria, ipse largietur. Dignus yrici-i yap ctvrogTa BiovTct tu tcc avrapKi)-
autem fide est Dominus qui haec aperte d^ioxpeceg q 6 SicujOTng^ tovto aoi act^cag
promittit , et tamquam a minoribus maiora v7naxvov^J{tj(^, ;^ ag dTro ye r iActrro-
nobis persuadet. Yoav , Tnp] T \ii.nFoYijuv nttcig •dsrKnpo^^oocov.
Considerafe Tolucies caeli etc. KaravovjVaTs xa TTiTSiya (1) tou oo^avou •/.. t. ?..
spiritalem, a nullius pretii volucribus alibi 'Q*)Y TTvdjyaTiKyw , cog d^ro yi r iv o!/^;vi
et nunc a volucribus et ab agrorum flo- piTi v[Ailg, ovTio y^ yvv , cog dvro yi r TrTH-
ribus, firmam immotamque efficit fidem. vS)v, M T iv dypoig dv-&3)v., lSpuiJ.ivriY x^
Neque ullatenus dubitare nos sinit, quo- dKaTaaii<fov Ivipya^iTai aoi t 5r/V'V' iv-
minus ipse indulgentiam suam nobis sit lar- Soial^siv Q 'oKcog ovk jjpinaiv njw.as, '6ti udv-
giturus, atque ad omnia sufficientem opem TH Ti y^ -TrdvTOog t Trap' avrov ;j^ap/^JTa(
suppedidaturus. - Vere dicitur Salomon (fiiSco, To dviySiig i^' aTTaai SiSovg. - AA«-
A. f. 178.
liliorum vestitu superatus. Nam colorum •^£5 Si To r 2oAo//5^Ta «tt«cSg/ r^ t
}^ B.
C.
f.
f.
124.
134. l>.
splendores varii ac multiformes in liliis Kp'iYCt)v 'u^(3oKiig' tci fdp r x.pcoft.dTCcv dv-
quidemet nonnullis aliis agrorum germini- S'M5 TlOiKiKa Ti OYTCt K^ TrOKviiSti , iV Kp'i-
ea prorsus deleriora sunt, vixque fere ad n-pog fjc'iiA.naiY r avTwv VTrora TiXvov^yoC-
veritatem propinquant. Quod si haec ita se /Jsfov ^ KiiTziTai vrdvTvog c^slvftiv, y^ y^oKig
habent , quid ni verum
Salomonem sit , if>XiTct't Trccg r' dK-fi%i'iag iyyvi' il Toivvv
quamvis adeo magnificum in omni gloria , TOV-&' o'vTOog iX^i, TTbOg ovK aA«9?5 'oti ovSi
sua tamquam unum ex his non fuisse \e- 2oAo/^, ;carTO( (piAoT/jitos o'vTCt) yeyo-
stitum? Sufficit ergo sapientibus solius ne- vcog, iv 'oKn rri So^'^ avrov ^c^i^ccKiTO cog
cessitatis ususve causa habere decentem et 'iv TOVTcov dTrcxpn TOiya^ouv rolg ao^^olg
facile parabilem a estem , aliquantum etiam To xp'ictg 'iviKct (t [^'OYng ivaxnptova yJj sv-
(1) Sic est in variis lectionibus graecis pro roC y.o'gaza,-. Cyrilium secutum esse priorem lectionem
rU TTiTsnd , constat ex liac eius explaDatione.
298 S. CVRII.LI AI.EXANI)R1M E\I>I.ANATIO
/A« v^ipa,ipHaa-v lo ap>CG'JV ftpniaii q tok; non e.vce(lant. Sufficict autem sanclis vi-
ris csca in Clirislo, spiritalis nimirum divi-
AovoTi kJ •&f/£* i;} yoMTM , »£} h /wj Tai/Tst na intclleclualis, et po.sthinc gloria. Alio-
TtBcf [Ji,n [/-ipi[xvn<J(jO/j^ t'i (^aycofA^ n t'i minum: ne simus quid manduca-
solHciti
TriCOtJ^^V, « T* 'iZ%4(Bu.ACt)[AiQci' p« iV [JblK^olg bimus aut quid bibemus aut quo vestie-
iCj ivTiAiGi 7rpay[.t.a(Tiv i [^iyctq ji/^X ^a.- mur. Caveamus, ne in pusilHs \ilibusque
'srcLvaaQco AoyiG[A.og ,
jm.« SoDAov i[A.a.Tiov rebus magna noslra consumatur sollicitu-
•^vyjw ., oirct Trpog t tp ovpa.vcov dvcti^iptl unusquisque cogitet (juae saluti animae con-
^aaiKiiciv ^ oaa, c^ ^i(^avovq «jU./v ctpo- ferunt, quae ad caelorum rcgnum ducunt,
^iVil- 'ipyOV TOUTO TYI dv-dpCOuirOV ^•.VOiCt quae coronam nobis adquirunt. Hoc est
Trpi^wCoS-g-ctTOv ctpa, yap ii Tig «jttaf ipco- demum humanae menli convenientissimum
TViaHi , t1 (Jii^i^OV i^lV u> y\[ji.lv , Tl
'J
ilva.1 opus. Age vero si quis nos interroget, quid
To KaXKiOV vviHKvi^^a.ic&ii., "^o^j^vw « au)[it,cL^ I^raeclarius existimemus cibumne el cor-
« ^V')(y\v , rig ovTCog iaTiV tiKi^diog ^ Tit; 5i jius , an vero animam quis adeo ;
sit hebes
OVTCOC, ^pa.Svi iiq TO yoriacti ra. ^yiai[A,a.^ quis ila ad ulilia discerncnda segnis, ut non
cog [jiTi iv-dvg dizoK»ivaSm\ r -^^X^^ 'i
^'"^ statim respondeat liraestantiorem esse ani-
TQ'iyvv [ji.ii{^coy }^ 'So(prig }Cj /jM.aT<8 .\}.t;j^^« mam? Quoniam itaque maius quid est ani-
Oici ri jU-H [A.a.KKov cv Tolg fA,i'i'(jiaiV dvaK'i- ma quam victus at^jue vestitus, cur non in
aKQ/jSp T (ppovTida,.^ Ti[*,oo/B^ Q ot/Tffls t}j maioribus potius curas nostras consumi-
'iKaTTOV^ Kai '^raaa.v avTU) x.^pi/o[/,i-&a mus; conlraque lantopere res minoris nio-
tiw Jiavoiavj jU.spijW.Fa? {[/^aria v^ Tpoipiig-^ menti aeslimamus, totaiiKiue iis mentem
Oict Ti |U,M [a3.KKqv [A,i^i[A.vag OTrcog ij^aco- impendimus? Anxius es de viclu atque ve-
•9«5; [A.ipi[A,va.g tov aa)[A,aTQ~>- §ia ti [tn slitu? cur non potius de salute adipiscenda
V. 28. IA,ipi[A,yag t^ •^vxiigi — 'O ovTcag a^'a-&05 sollicitudinem geris? SoIIicitaris de corpo-
A. f. 178. b.
B. f. 12». Kvptog, 6 TO iVTiKiTaTOV dTTOTpiipcOV 'ZiTi- re? cur de anima non sollicitaris? - Tam
TavOv, ov Sfsf-^p'^'^--^ (^ ^c-t' iiKcya oi- bonus Dominus , (lui vilissimum aiit vola-
Kitav ^vo/,^ov; TavTi) toi Kai juaAa fi- tiie, non alct illum qui ad imaginem suam
KOTCog -rlu, 'uTi^i Tct 'uTpoKii/j^a (ppovTiSa factus fuil? Proplerea convenienlissime sa-
KaTaKi(6dy\Kiv<( ao^cog 6 Xpi^og, to. i^vv] picntercjue Christus curam praesenlium de-
ToXt Koa[j(,H TaiiTa Kiycov 'fh^nTiiv dva- prctiat, dicens mundi gentes res huiusmodi
jSijSa/^ Si K^ i]g ttjuaj^ov zs-iri*', "^ov oti exquirere. Animos itera ad invictam spem
TravT» Ti Kai TraVTCog i^Qvai to dytySng, erigii, fore ut nihil eis desit ;
quia patcr
iv ii5oT(Q~j cov tiah cv ^ii(^ 7ou 'SuaTPCg apprime scit quibus egcant. Patrem aulem
avTcoy .^ SHkov Si otI t cv ovpayo^ig, (fnai caelestcm intelligere , constat ; ait enim : et
IX LCCAM CAP. XII. 299
vos ne qiiaeralis quid manducetis etc. pa- yap- ;i} VfA,fn ^ri '(^t\TUTi ri i^aUn )c. r. A.
ter autem vester scit etc. Porro opportu- vjul^j §1 'zaa.Tyip oldiv k. t. A. 'Ettj xai-
nissime patris nomine Deum appellat ut , ^ou Q c(poSoct 7ra.TiDa (^m) (^ •9-JOV, iva.
cognoscant filiorum suorum non esse obli- ilSillV, OTl T iSlO)V Oll-A, aV 'fklKa^OiTO Ti-
turum, sed se bonum, et fdiorum aman- avcov-y aAA' sVai p^n^og H^ (pi\6-z!:a,ig Trspt
lem praebiturum. Ne igitur alimenta quae- aCroLi- l^iTCo/uS/j roivvv f*M Tpo(^ag Taii^co
ramus supervacua praeterque ralionem, Xoya yJj ti^rrag, aAA' '6<7a ^Mtt^j -uroog
sed quicquid potius ad animae salutem acoTv\p'tav -^v^iii- jtt« 'saoAvTiAig ajM.(pJOc,
confert: nec preliosam vestem, sed ciuo- aAA' oVws av c^fA&)^g-3'a y^ Trvpog <z Sl-
modo igni ac poenae corpus noslrum eri- Kvig TO <5iov acbf^a,, ^riTOvvrsg avrov TiuJ
Pusillum gregem sanctos nominat, quia MiKPOv •iro/jwvior Gffu' dyiag ovOfJ^aKei' A. f. IRO.
D. f. 51. I).
discredas , fore ut sine dubio suppeditet ort Travrn n yj, Travrcog xopyifriaii ra 'Cyiap-
quae vitae sustentandae opus sunt caele- Kn roig lifaTraaiv avrov ^ 6 Iv ovpctyo'ig Tra-
stis pater. Non enim suos negliget, immo Tiip' ou yap 'Z^o-^irai cSir IBiag- dvoi^n
suam erga ipsos manum aperiet, quae uni- j f^ahXov avToig t ;:^s7pa,T dii ^tAh^ou-
versam rerum naturam beneficiis replet. aav ra, •aavra ^Yi^orrTog' * y^ -uioict rov- • Ps. CIII. 2S.
Quaenam porro rerum huiusmodi fides ? Tcov VI ^Tiartg; iv^oKnai ., (pncriv, o •siraTiip
Placuit , incjuit , patri vestro dare vobis vf^av Sovvai vfuv t ^aatKiiav o q Ta o'vtco
regnum. Qui autem tam grandia et eximia fA.iydXa y^ cJ^aipira SiSovg, Trcog OKvriau
dat, quomodo pigebit eum bonitatem suam TTi^i TO iivai ^tii^og Tri^l «jaa; iu TrKaaicog
erga nos expromere , copioseque terrena ra l^m ^ff? TrapiyjAV iifuv dya&d (
i )
; 'iva,
nobis bona praebere? Lt ergo, inquit, cae- ovv j t (BaaiKiiav t ovpavcov Kara-
(pacri,
lorum regnum possideatis, terrenas opes KTiiaiKr-di ^ T sVi yrig xpyil^d.Tcov Karacp^o-
despicite. Pusillum vero gregem nominat vnaan- ftiKpov q ^TOfjaviov 6vofJt,d'(^ii cj^^ sV/
terrestres incolas : vincimur enim ab ange- -T^ yrig- nrrafA^i^a fccp t^ 't dfyiAcov wKn^jvog
lorummullitudine cjuae innumerabilis est, dfJtji^^nra ovang, k^ davfK^ircog zoXioviKTii-
et inconiparabili excessu res nostras supe- ang ra KaQ' nfA-ag' Hj tovto TraKiv avrog
Atque hoc rursus nos docuit Servator,
rat. HjaaS IJi^a^sv o cciOTnq^, t iv ro^ig ivayyi-
cum illam in evangeliis egregiam propo- Xiotg <j)^5t/SoA>)v dpig-a auxn-diiKwg' «Vh
(1) Vides nonnulla iisdem fere verbis repetita , quia diversis eatenaruin auctorilnis ita e.fcerpere plaeuit.
300 S. CYRILU ALKXANDRIM EXPLANATIO
ydp' * CTi t;'s ogiv ly^ v^uv av^pcaTrog , og suit parabolam. Dixit cnim : quis cx vobi.'!
i^ei iKctTov 7rpo(iciTct, yjj 'oshavn^n iv cJ^ liomo, qui ccnlum oves habcal, si una ex
eiUTCov ^
oCi-A d^rtaa tu ivsvnnovTciiyv-ce, i-izi his erravcrit, non relinqiiet nonaginla no-
TU 0^«, r^ TTO^dj^iU (jfiTii TO TrKavui idfov -^ vem in montibus , pcrgcnsque crrantem
v^ iav yivv\Tcti ivPilv ctvTO , rtjWiH' Mfci) vySlv ,
(juacrat? quam si imeneril, profeclo dico
OTi "^ctipei tTr' ctVTU) f^a.h.Aov , « sijri' to7? vobis gavisurum de isla magis ,
quam de
ivivr]>iovTa,evvict Tolg pn 'sire-MXavnf^ivoig- novem non exerravc-
ac nonaginta quac
aQpsi dr\ ovv CTrccg oTctv it^ S-Kudag ^VAct rinl. Obscrva ilaquc, quod dum ad decem
T«5 T avco -Trvdjy^aTidv dyiXcci, dW' « t le, prae innumerabilibus qui desupersunt
TTctTpoi dfa^oTng^ TrdvTct \6yov vTrepeKTiU spirituum grcgibus, patris tamen bonilas,
vovja,, SiScoKi £) ctvTU) T^j v^ssepKeif^ivccv quae omni laude maior est, exiguo noslro
'mvdji^aTtjov T KAnpov^ tovti^i t t ovpct' gregi contulit supernorum spirituum sor-
vcov ^acrtXiiav. tem, id cst caelorum regnum.
Vendite quae possidetis, et date eleemosynam.
A.
E.
f.
1.
180.
2UI. b.
^opTiKVf fAiv 'iacog to/s Iv ttMvto) « iV- Grave fortasse hoc divitibus mandatum
•Luc. XVni. 21. toAm" a)g ^ avTog Tra "zsdXiv (p«ff< * , SvaKo- est. Ut enim alicubi ipse rursus ait , diffi-
^ Trapm /3io5 ^^ /3^a;^t)5 k^ cnjcLi^aKfii- caduca brevisque est atque contracla prae-
vog, aTTiipog 3 }tj fA,aKpog 6 jv^ TctvTa- 6 iv sens vita, longa autem et immensa illa fu-
otJjOaFoTs Qnaav^il^cov, i^n r iv ov^ctvu) /Sa- tura. Qui caelestia congerit, habebit in cae-
aiKiiav , fA,ri -^epai Aiig-ci)v tlhKJKOfiivr^v ^
ju.h ]o regnum, lalronmii manu non diripien-
VTTO amog Sfa.!p^ii^oiJi.iviui''o^^ aavXog ov- dum, neque linea corrumpendum ; quan-
^ay/os^T-ASTOS, )tj dyraQng S/g^f^ivn- Tr^oaiQi doquidem tutae sunt caelestes opes et in-
TOivvv [^n OKvnpcog- KTriaai Tolg TrpocjKat- corruptae perseverant. Agesis igitur , omit-
poig Tcc aicovia- Sog to. fji,ri f^evovTct , z^ ^rAa- te ignaviam : temporalibus aetcrna eme
rnaov tcc acoQo/jS^a' Sog tcc Isriysia,, tC^ da caduca, ut acquiras incolumia: da ter-
Ki^Savov Tcc iv ov^avclg' -os-apdS-^ ^ico t rena ut caelestia lucreris: pracbc Deo opes
,
aeavTov ttKovtov ^ y^ ev^naeig ttcKv-j^hv Ta- tuas, et invenies mullas cum usura repo-
[tii^jo [3^jov avTcg <rs tSto diSd^st itj c fA,a- sitas. Ipse hoc te doccbit ctiam beatus Da-
jcapios Aa/S;'5 -vj.aAAwv Ti Kj Kifcov iv Trviv- A id psallcns ,
prophcticoque spiritu dicens
f^aTi TTipi TravTog dya-dov h^ (piAoiKT'ipfx,o- de bono quolibet viro ct misericorde: dis-
V05* * iaK^^Triaev ^'iScoKi to;5 ^evnaiv n Si- persit, dedil paupcribus: iustitia eius ma-
Kaioavvn ttt;TOt; ji*£V£i iigr aicovct t aimog. nct in saeculum sacculi.
'
OTTOtj yoi^ i(7Tiv 6 STjcaygo? VfJiuv ^ iy.si xai rj xa^lia Vbi enim tbesauriis vester est , ibi et cor
tj^uv SGTat. vestrum crit.
'AA)iOf5 y^ TOVTO' ol yap (p^ovcvvTig to, IIoc item vere dicitur. Elcnim qui lcm-
^^oaKai^a^ okIuu 'e^^Qiaiv eV a;;To75 t IA- poralibusstudcnt, totam suam in his spcm
7rI5a- (q. o\ 'CnTovvTsg to, c* ov^avolg , o«£i collocant. Qui vero cacicstia quaerunt, il-
^ '^ $Ja.vo'tag TrifJCTrncnv 0(pQ aKfx,cv luc mcnlis suae oculum dirigunt.
IX I.rCAM CAP. XII. 301
Sint limibi vcstri prawincti, et lucernae anlentes "'EcTWCotv 6{JL-jjy ai* oc^vS^, 7T:qtsQucr[Xc'vai V. 35.
in manibus vestris.
lesdenotat: neque cnini dicet aliquis, velle TTpa.yi/.aTtiov tcc vojitcc' oC yap Tra (pci.in Tig
Dominum nos liabere praecinclos corporis aV^ OTl T T <JCi)[^CiT(^ OfT^VV JlS(^«(TjH.SV(l6>
lumbos, atquc ardenlcs lucernas manibus >ijM.a5 ?^«v (Soi/Afrai, Kj KxiO[.t.iViig c* ^fg^ri'
tenere. Sed mentis ad laborem impigrila- Gsir ^vx^'^^' ^AAa to t^ J^volas iTOiiJLov
tem , nempe ad laudabile quodvis opus ili <piAi^y'ta.v tLm id^' ocosacn dnKovoTi Tolq
tet ad migrandum ex hac vita , et Domini Pav ihati CT^oe r ciTiv^iv d7roS»[ji,'iav «jw.a$,
nutum intcntis oculis cxpectare. Porro vi- ;£^ TO T SiCmOTH ViV[jl,a 'S^[Jl.iViiV «VScTi T07s
gilare humanam mentem dicimus , cum 0(p-S-aAjM.o;s* i^^nyopiva.i q (pa[/,iv t dvQpui-
dormltare segniter recusat, unde nimirum TTivov voSv, orav dTrocninTai to vv^affav
ad omne vitii genus impelh solet, luniine ivri TO padv IJ.OV .,
Si ov Tr^og arav ilSog (pav-
prope amisso. Yigilare itaque Christus nos AOTHTOS X.a-^tKVilc^^ CpiAS/, jW-0V0V8;^< (Jf2iV-
iubet. Atque ad hoc ipsum exacuit nos eius- vv/^uoi' i'^nfo^'ivai dn ovv t][J.ag y,^ili{ Xoi-
dem discipulus, dicens: sobrii estote, vigi- ros" yu TT^og yi rSro n/-'-as KaTa^rifit Aifcav
late. TJlique et sapientissimus Paulus : sur- avTOv /AaGnTns *, vYK^iTi., ^fifopini- val ' I. Petr. V. s
ge qui dormis. Oporlel enim sobriam nos [A,Yiv ^ •ijravaocpj^ FlaSAos- * iyiipai o Ephcs. v. i4
habere mentem ac vigilem , et veritatis no- Ka^ivSctiv vnipdAiov yd iX^iv ^vi iCj i^c^yo-
litia splendidam ; ut ob id gaudenles dice- POTa "T vSv }^ Tvi '^ rtAnQfjas yvaxjtl x,aTa-
re possimus: tu illuminas lucernam meam ?^a[jt,7r6/vS^ov cog stt' ajTo) 5n tovtu) ^a*-
Domine. Deus meus tu tenebras meas il- , ^ovTa, Xiyiiv oti gv (pcaTiilg Avxvov (^ov
luminas. Sciendum vero est sapientissi- , Kvpii , deig jm.« t^coTnlg to ctkotos ]«•«• * • Ps. xvii. «.
mum quoque Moysem , huiuscemodi aH- tTiOV Se OTt y^ 3ia t Travcjo/^a McaiJaicog, a. f. isi. b.
scha enim nostrum immolatus est Christus. hpcoTaTog riavAos, A'iycov * to yQ -osdcjx^j, * i. cor. v. -.
Ergo agni carnes comedenlibus denuntia- «^3^ iTv^dn XpiTog' Tolg yi (Jt-nv iai^iacji t
vit hierophanta Moyses, vel potius ore eius npicov avTOV , 7rpocmi^o)vn}(,i Aeycov 6 lepo-
Deus: sint renes vestri praecincti, et cal- ipavTng Mcovcjiig^ jnaAAov Si cf^i' avTOv 6
ceamenta in pedibus vestris , et baculos ^iog' * 'i<^co(Jav v[A,ciov al 6(J(^vig 'Zt^f^wajM.s- • Exod. xii. n
manibus tenete. Profecto ego oportere iu- vaijjCj Ta V7roSn[Ji,aTa Iv Tolg •«lOff/V v/j^S ^
dico eos, qui Chrisli sunt participes, prom- }tj al (Ba)CTnp'iai Iv t XfpfTiv v[jcu)v' x^nvai
pto animo esse ad ea opera explenda quae yd iyco y'i (pnfjci c^ tv [jci-di^ii yiyovoT ag
sanctos decent, atcjue alacriler ca via in- Xp(r», iTo'i[iCcog 'ex^iv ilg 'ipfa x^^^"'^' ^'^'^
cedere, quara nos terere divina lex iubel. av dy'ioig Trpnrvi , h^ h 7rpo&v[^,ict (ixS'i'(^nv
Propterea admodum apte viatorium nobis .otTre^ av n[jcag 6 Gs/os ^LXnTai vo[JCog' TavTVi
habitum circumposuit. Nam viatorius ha- TOi [^d\a ilKOTOog oSoiTropt^cov avTolg «5%/-
bitus iis convenientissiraus est qui divinum Ti^iiKi (jxn[ica' octoiwo^iKov ya^ axnf^a b. r. lis. i>.
praedicant evangelium. Sic per unum de OTi fjcd\i^a Trpi^zacodi^cLTOV Tolg to -dilov
302 S. CYUILLI ALEXANDRINI EXPLAXATIO
y,Yipu7T->i(jiv iva.yyihiov outco £) oi' svos t prophelis ait caplivis Babylone Deus, le-
iira II. I. srpo(^mcov * (pnaj -s^^poj G^ir cv Ba/3t;Awv( diium praedicens , alquc ad hunc illos
Soiaai tH lo^/vi cra a$c3pa' ^, w$ yQ av- lim profecluros, conforlare himbos iubet
T'iKa fjcaActTrpog^ladaici.v 8aBiiii^iViig,x.p:t- id est paralos esse et expeditos ad iline-
Tih 6a(pvog x.^£t;^- Tarss-iv jtoIji*w5 t^ 'fki- ris cxantlandas acrumnas, et ad quemh-
thJsIws iX"-v 7100% cSir ^ cSciTTopiag tto- bct laborem invicla animi alacritate sem.et
vag , }0j TraVTog ttovh KaTavSpil^i^ d[/.dy^cp armare.
TH yr^o^vy.ict ^ccixivag.
V. 36. ''Oti 'j ;^eH TraKiv^poyAaovTcc X^i^ov Quod autem expectare debeamus re-
cJp ovpavov 7rpoaSQKa.v ( KciCTa(3riaiTai yap versurum Christum de caelo descendet (
a.' ^opri T TraTPog /-^ t dyicov ayyiKcov \ enim ornatus patris gloria cum sanciis an-
KOvrKrtt avTolg-St' ovinp iVi<ri ju.a-SsTi', oti Nam praecinctus illis ministrabit. Qua ex
To7s 'iaotg rpcdi dvTO.aii^^iTcti , r^ olov na- re cognoscere licet, fore ut nos pari cura
[jcovTag dvaKTViaiTaiy Tpv^^dg «/AiV -sn^- remuneretur , ac veluti laborantes recreet,
6sj5 Tag 5rycs6p.aTix.as , »9 rt]M.(jiAa(p« t Trap' deHcias nobis spiritales apponens et copio- ,
A. f. 182. "LvTav^d ^oi (BAiTri to t^ •S'Jja5 «^f- Hoc loco animadverte divinae bonita-
poTHTOs zEAfiTOS, i^ '^ itg «jw-Ss yctXtwoTti- tis amplitudinem, et erga nos clementiae
Tos T iiTrip^ohvw' ol^i ^ ol^i TQ 7rKda\ica exsuperanliam. Novit enim novit plasma
«^^jtf, K^ ivoKta^ov T^ dvtjpcaTra J^vojas ij's noslrum, et humanae menlis ad peccan-
c£/-^5^Tjav olSiv oTi TiTv^dvviVKi JcaG' «yt/^J" dum proclivifatem. Scit, carnalis affectiis
T^ (piAoaajOx.ias )i 5yva|«js, Ji^ T 'ZEapoVTOS conlra nos tyrannidem , et quod huius
/3j'« (c^auaaijcog (xovovayj r^ oCyJ iKOvrag mundi propemcdum
violentia nos nolenles
KaTctjiidriTat , 5r^o5 Trav (3tiSv t oKTOTrcov cogit, ab absurdum quodvis mentem abri-
d-zzo^ipcov T vcvv c^" Jj '^v afaGos 5 d-izo- piens. Quia vero bonusesl, desperare non
yivcoaKiiv ov-k la^ KaTOiKTiipit 3 [/.dKKov sinit, miseretur potius, et salutis mede-
y^ act)Tn^ictg cpdcf^ctKov 'idcaKiv hjiaTv t fiiTd- ]am concessit nobis paenilentiam. Idcirco
yvcoaiv Btd tovto (pnai' xav cj/ tJj B/jTiocz ait : et si in secunda vigiha venerit, vel
Kav c* tJ) '^iTVi (pvKaK^ «a6»1 , J^ ivpii ovTcog eliam in terlia , alque ita agenlcs invene-
TTOiovVTug ,
p.a>cas<oj iiaiv cJHiivoi' eB^jncjiJs rit, beati erunt illi. Profecto tu cognoscere
^j TrdvTCog ilSivai «ra^&s, tj' '3 tovto sVr pcrspicue voles,quid hoc rei sit. Dividunt
IN LTJCAM CAI'. XII. 303
ilaque noctem nonmiUi in tres vigilias vel lMo'i'Qi(ji 7o'iVuv T vvKra rivh ?'? '^f'? h sh
etiam in quatuor. Nam qui in urbium moe- Tiosapa.g zvXaKO.^;' ol yap roh ti',-^igi t
nibus collocati, hoslium incursiones obser- 'zaoAscov iyKctQnfjdfJOi , tCj vaq t TroKi^iav'
vant, postquam tribus vel quatuor horis TnpoZvTii «!Po5k5, Tpil<i M Tiajctpcii Ciopxg
custodiam. Tres porro sunt nobis aetates: T (^u\ctK.nv £; iypriyooaiv %fiq toivuv ilui
prima, qua sumus pueri impuberes; se- yJ) "uicip' ^if^iv nAix./ciJ* TrpcdTYi y.iv k.ccQ'' >iv
Sed a prima quidem (1) , qua pueri su- Vicivicti, itj Z'tTn iccL-d^' riv Trpia^vTar aXK
mus, poenas Deus non exquirit, sed eam « f*.iv 7rpu)Tn , »a9' riv iri TrctlSig ia^iv , «>i
venia dignatur. Secunda vero ac tertia de- iu^uvirai Trci^a. -diou .> a^iourcti q auyyvco-
bet Deo obedientiam , vitaeque sanctita- JM.M5' n yi ^r\v SiuTipct }Cj r\ '^'irn o^nAn tu>
tem , prout ei placilum est. Itaque si quis QiU) T VTray.^.rw, k^ to S^J^-^t^v oauoq , v^ ro
deprehensus fuerit in vigilia, ac veluti in ctura BokZv oukZv >ca.v i'i ng y.ctTctAn(pQim
promptu, iuvenili adhuc aetate, vel si et- TV^cov cv iy^nyopaii, xj olov Iv £i;^fflV0THTi
tem non vigilare , damnosum sit , demon- iTrnyyi^^^ivcov uia.pct X^i5"ou. — 'Oti q to
strat egrcgie praedicto exemplo. Namque jM.vi iypnfooivai q'^j^HjW.jov, ft) y.a\ct '3^^-
ut ait illius discipulus, advcnict dics Do- 5s;;cyu(7i 5;a tou^s t" '2&^^5eiT/-taT05" cog ^o
mini ut fur; in quo caeli magno impetu at/To5 (pM(7/ fJ.ctQ>\Tri(; *; «^fl n Vf^ipct y.u-
novamque terram secundum promissa ip- , rai -mavra' y.aivoui 'j oupavovc, i^ Kaivrw
Interrogat Petrus num ad omnes dixe- 'EpwTa ns'!'©-' ^' ^§0« Ttavrag iiTTiv \. {. m.
rit lucernarum parabolam? Num, inquit, Kupiog T Trioi T Kvyycov 'Zs^^c^QiOKrw a^a,
generalisest lex, parique mensura ad cun- (pji(7(, ^yuo? vojU.(t^, yCj cv 'iacj f^i^o) v^
ctos pertinet, an ad eos solos qui prae ce- •mavroiiv spp^fTai, n jworoi? av Trpssjo» to/s
tcris sunt electi? lam vero quidnam sapien- T aKKcov i^iipiii^ivotg:! iira^ tj ro Qo^v^ri-
lissimum perturbavit discipulum? vel quid aay sVi T cro^pcorarov y,ci^r\Triv ; « ri Tra^-
eum impulit ut id vellet a Chrislo rescire? iKivnaiv ilg ro •3-jAn'(7ai jJca^Qilv ra, roiaoi
Ergo illud in primis dicemus. Praecepto- "vsapa Xpi<^ov; oukouv cm^ivo tC) -m^o yi t
rum alia quidem honore apostolatus prae- aKKcov 'iPoufjdp' r cvtoKwv al (^iv «aioro-
ditos spectant ; alia vero illos qui in infe- KiKQlg TroiTrnaiv a^io^^y.aaiv ai 'j roig tOjj
riore ordine sunl. Quod ila revera se ha- * raPiv i^osiyj^ai' j^ rouro cqxv loiiv
f,(,i'io} coii. uul^u.
bere , cognoscere ut dixi possumus scri- dKn^dig ov k^ ovrcog 'ixov , ag «'(p^, j.fj^a-
(1) Paulo plcnius al) initio est fragmentum apud D. Thomani in catena. Cyrillus. De prima.taraen
" vigilia mentionem non facit, quia pueritia non punitar a Deo ete. >
30'«- S. CVRILLI ALEXASDRIM EXPLANATIO
1. cor. ui. 2. (poT(9-> T'^'^' ? [.^ctx-ctfjln UavAH * '• ya.\a bcnle apostolo: lac vobis potum dedi.
«t
v[A,a.i iTTOTioa. oii /3fl&)jM.a, ovttco jap i^v- non escam noiuUim cnim poteratis sed
: ,
ra.aQc, ah^' ovSi vvv 'iri Svvctfy^^i' „ n- ne nunc cjuidem polcstis. » Perfcctorum
jap '^v « s-;p5a '^ccpn , t Sia t i'^tv
Xiicov quidcm cst solidus cibus, illorum scilicct
iyjiwm Tcc ai(7^Y\T»^iciyifv^va.ai^iva, 'zs^oi qui scnsus habcnt excrcitos ad boni ma-
Siai<.eA(Tiv >fcttAoD n y^ >ia.Kov- to7s "yapr liijuc discrclioncm. Nani(|ue iis qui corro-
Siavoiav «^«(riv eJff^&svM, npiTroi av iVAo- boralum habent animum , mcrito conve-
Tojs To. [HiyaKcL v^ i^al^iTa. r dyiQ-as^i^^m niurit magna el peculiaria de subliinibus
onTa^lJcaTCcv tois q ov-zaco Tr^og tovtq IAh- rebus mandata: secus vero iis, qui non-
XaKoatv iax,vQ-> ^vivu.a.Timi , tcc Sva^^f^i- dum boc spiritale robur sunt adepti, con-
Pila.g a.ixaa»i d^oonAAayiAiva.' cvvoYiaai To't- gruunt illa quae omni asperitale carent.
vvv [jcaiia^ioi n'iZ@~> t il^nf^ivcov Trapa Reputans itaquc beatus Pelrus diclorum a
X^Jj-oS T SCva[Aiv, ilKOTceg i^TrvvBdviTat. Chrislo vim, recle interrogal.
k. f. IS3. Ti ovv 'ss-pog TavTO. Xe<s"0S; aaiff/ ^ Quid ergo ad haec Christus? Perspi-
D. f. 51 b
cvac^yi<^a.T(i> <i^^Siiy[^aTi Ki^viTai , tz^i- cuo evidentique exemplo ulilur, ut demon-
-TTHaav d-fTO^ctivcov r a/TOAnv toT; oti fid- stret mandatum id congruere potissimum
Acov d7roSn[jciav ,iyiT yvnaicov oIkctcov om- uni famulo universae domus oeconomiam
P(;.sie«75 T zBavrOf qIkh t o\KOvo[Mav ^ "co<^i commitlat, ut familiae suae, id est famu-
^i^ovai T« ^i^atuiicL avTOv , TovTi^i Tolg lis, tempore idoneo tritici demensum det.
&i^d7niaiv , iv Kat^co to aiTO[^/iT^toy OTav Quum ilaque, ait, reversus ille et in do-
Toivvv, cpncTiV, vTTOvog-riaag c^citvoc,, yc^ oi'- mum suam denuo regressus, ita agentem
>coi TTaKtv iK^m, qvtcoc, ivpoi TroiQvvTa, repererit uti praeceperat, tunc servus ille
KaQcoi y^ Stira^iv, 6 Sov.Kog cr.Hvog i<rai fiet beatissimus; etenim ipsum super om-
'^ia[t.aKdptoq- KaTaTna^-^h avTOv sVi ^ao-; nia bona sua constiluet. - Ergo fidelis ser-
To'ig vzsd^^^^iiatv avTOv. - 'O [^.iv ovv Trti^og vus et prudens, qui pro tempore et usu
SovAQg }^ <pp6vi[iog , Iv Kaipcp tCj ^iict Sj^- scite conservis Iritici mensuram, seu spi-
vi[/.cov 'fki<pi\[Ji.ovLog Toig SovKoig tq atrQpci- rilales escas, distribuit, beatus erit iuxta
Tpiov , JiTOJ Ti 'usviv[^aTtKdg T^oodg ,
[^a-^d- Servatoris efTatum; maiora enim conseque-
piog iTai i-^ T r acoTii^og (pcovnv Tiv^irai tur , et digna fidelibus praemia rccipiet.
ydp T iTi [A,H^6vcov^ Kj Tug Toig yviiaioig Secus vero, si quis fuerit ignavus et ofTi-
z^pi-zsQvaag d[A,oi(3dg d-LSoXyi^^iTaf li 3 Sri cii negligens, et adversus conservos iniu-
yivoiTo Ttg KaTaippovyiTYig iCj pa^^Ufxog, r rius ac praepotens, comedens bibensque,
K^ -^ 6[x.qSovKcov zxrKiovi^taig iVT^vcpav, et luxuriosis dissipationibus deditus , hic
ir^tuOV Ti KJ ?r'lVCOV , Hj iig CAcKvTHg i^tTA- inquam dividelur, id est exlremas poenas
Ktag d'zsiVflVif[^-vQg.,Sf)(^OTOfjt.y\^;']aiTaf tht- dabit, quum insperato dominus ei super-
T iayJjLTllV !/7rO?"McrSTai
i<rl S'tKLv ^ 'bTTK^Ot- vencrit.
rraavTOg avTUs t Sicut^th dSoKviTcog.
'H [jciv oi/v aTrKri y^ Trpo^xyipog r iloyi- Igilur simplex et obvia dictorum sen-
[A,'ivcov Bvva[iig, TOiavT» Ttg ^- [id^LO,'.^j lenlia haec est. Sed iam accurate discamus
5 dKpt^oog, T( t6 iVTiv-^iv vTzodyiKov/i^jov quid inde significetur. Conslituit Servator
CC7' Ki-ynpoTovYiKiv 6 acoTnp olKov6{j.ovg , supcr servos suos, id esl super eos, qui
cocnT-p T ISitov olKiTm r, TQVTi^i T 5ja -pri- per fidcm ad gloriac suae cognitioncm sunt
^iiog K?KKyi(A.'ivcov ilg iTrifvcoaiv r* Sc^iig av- vocali, constituit inquam quosdam veluti
c\.p. xii. 305
conservis suis tritici demensum tribuant BiSovat roli avvSovAon a,vrci)y ro ffiro^s-
neque vero id lemere aut inconsiderale, roiov Kj ov'^' dTThwq K^ aKctTa^^KiTrrooi, Iv
sed idoneo pnlius tempore , id est sufficien- KalpO) Si fJt^aWoY rO> ^eOVTi, rovri^i tiui
cra doctrina. Quare scriplum esl: gregis aaatv , 6 uioi tovtcov XoyQ~>' yi^a-arai
animas scile scias. Aliter enim cum yovv * yvctxpcoc, o^yvcoGii -vj.y^as Troijitv/y
tui
qui adhuc est calechumcnus, in veriiatis an- iri^ox; pciv ya^ (^ 'irl Kary^yoii f^Ov
via conslituimus, simphci utentes nihilque T V' ciAM-3-slae «y-/3i/3a^o/-4o ''^i/Soi?, aTrKh
reconditum habente sermone : aliter autem y^ ovSiv i;;^ovTi fiaQii ^co/u^oi Koyu)- sts-
cos qui firmiore mente sunt, et theologiae pccq Si TraKiY catr dSpori^ovg (^ vovv , K<
verbis laudans: in paucis fuisli fidelis, su- aiOV 0'lKiTLu iWaiYCOV Ti >y KiycdV * i^Ziri
per mulla le constituam, inlra in gaudium oKlya Vii ^15-05, stt» ttoKKcov ai Karasr-
domini tui. Secus verg si diligcnlia ac fi- act) , iiaiK^di ih T X^?^^'^ ? «'Vpiii an' iav
delitate neglecta, curis mundanis mentem 5s (^nai ro (J3rot>5a7(^ v^ ^v«(7i@o ilvcti
suam inebriaverit , atque ad illicita erupe- Ul-diii , fA.ip'ifA,VClii KOafii'Kalg (^ oiKiHov
rit, subditis suis violenter ac tyrannice ab- pci^vaKinai voSv, k^ dTrocpipnrai vrpog a
utens, neque iis demensum debitum tri- |M.il BifA.ig, ^ia^ofjd^uoi Jt^ TrKiOYiKriov cHr
buens, nihil mali non experietur; ponetur vTrii^ivyfjciYHi^ Kj ju-M di^ovq avToli TO ai-
autem, incjuit, porlio eius cum infidelibus. TOf/ArpiOY ^iv TraVTi yiviiairai KaKcc' «g-ai
Qui enim Chrisli gloriae prorsus nocuerit ^i CpMiTf Ttj KKii^Q^ avTOV fX^ T rt/T/VwV'
et commissos sibi greges pessum ire neg- yap oAms 'fhfinKivaag tJj Bo^ri Xpi?-ov
ligenter siverit, nullalenus differet ab iis TtjT iyKiX-^iPiafXiYcov avTcc 7r0if^v'ici)y «Ao-
qui Chrislum ignorant. Quamobrem aie- ynaai ToKf^'/iaai,Kar' ovSiva 'Zottov Jioi-
bat aliquando bealo Pelro Chrislus: Simon aei T^' ovK ilSoTcoY avTOV Koi ^oSv, i(pn
lonae diiigis me? pasce oves meas, pasce TTOTi XpJroS Trpog T f^aKapiov UiTpov *
,
agnos meos. lam si qui pascit, diligit; se- ^lfA.Ct)V lCCvd (ll?SiC, fli ; 7T0ifA,alYl rci THPO-
quitur ut ilie omnino oderit qui id offi- ^ard fia ^oaKi Ta (Ipvict jtty il ttoi-
, , q
cium pensi non habet, Quod si odit, iam [A,aivo)v (piKil
^
fxiai] izii Trdvrmc, rovrov
punietur et infidelium sententiam perferet KaracppoYCCv' il 'j fA.taii , (^ KOKdFirai, -/^
quod illi accidit , qui talento accepto ut sol- tJ) t rt:^/Vwv vnoc^ipirai Sj^ch" OTToioi rit;
lerter negotiarelur , mox opere neglecto, i]v TO raKavrOY AaSwv, i'va ifiiTroPivan-
pecuniam minime multiplicatam reporla- rai Yomcoc , itra roZro fiiv ov 'Tmrpayjix;,
vil. Secus autem ii qui quinque talenta vel TT^OKOfA^iaai \ pcdKKov dnoKvTtKaaia^^ov ro
etiam plura acceperant , labore industria- Zo%'iv dKK' oi yi rcc uj-iYn Ka^ovni, «
que maximis dignitatibus ac splendi-
usi , H^ iri TrKiiova, Kafi.oYric, ri r^ (^iKi^ynaav-
dissimis donati fuerunt. Dictum est enim Tss, d^iuifjcaai rir'i[Ji,t}YTal Toli tz^cpavi^rd-
uni : decem civilatibus praeeris ; alii di- TOii' * r.Knai ^ fiiv Tig' sffo iTrdyo) S':Ka Liic. XIX. 17.
39
306 S. CVUILH ALEXANDRIM EXPLANATIO
u.a.x.aoi©-' VliTpoi' * ori osOif/^ctUiTi tq cv busdam bealus Pelrus: pascite qui in vo-
vuly TToii^viov T •^iov y iv' ot^^d^iyTQ^ toZ bis esl gietjem IJei, ut quum apparuerit
TrdvTCov apx^7ro'if^!^ , x.0f^'i(7rj(y-ds t j!*j- princeps pastorum, mercedcm rcportelis.
^dov ilBloi; Si To p'oi.-^vi/-ov oAe-S-^ou ttv- Uenique Paulus sciens ianuam perditionis
A))v,6(f/« n*iiA05" * ovoLi i^oi i^tv , idv f^r\ esse socordiam, aiebat: vae mihi est, si
i'jctyyiK'i(^(ji>{ji,sLi. non evangelizavero.
''Oti '^ To7? ly.vov(7iv ih f^v(^ayo)y'ictv Age vero quod lorpentihus in sacri ma-
7nx.od Ti y^ oJuKH^Ja itj S jaSidi^cVKT oi 'fh- gislerii officio amara et acerba et inevita-
^ov Kp'ift,ct A«.>{,oj«.«9a* „ 7rXsa'ict yd t Trviu- t^s quod maius iudicium sustinebimus. »
ttWh, tq d-snKavii lii f/.v<raytjoyiav ^to (ii- Quaenani vero haec sunt? in fidc firmilas,
(2) Apud D. Tlioniam iii catena. « C.yrillus. Homo enim perspicax, qui turpiorihus suam Toluntatcm
• indinavit, impudenter misericordiam implorabit, quia inexcus.ibile peccatum comiiiisit, quisi propter
» nialitiam recedens a Domini voluntate; sed liomo rusticauus rationabilius implorabit veuiam vindican-
» tis; unde subditur: qiii autem non cngnovit etc. »
tas et fortitiido, ut et celeris angelicae vi- ju.aT«v, TrpcQvfA^ov ti iU ft/ffGstfS, cog }u iri-
Ignem veni mittere in terram; et quid volo si iam Uiq -«iXSov pxXsly sl; ttjv y-riy , y.xi ri SAa v. 4'J.
Hoc igne incensus aiebatCleopas: « non- TOVTO TO ctC^ i^OVTii 01 TTiPt KAfC- A. f. IS5. li.
via, dum nobis aperiret scripturas? » Ignis [^ivn riv Cf riuv cv tyi cSo) 'ok, ^imoi^^v r\fx,v
hic salutaris est et utilis, per quem nos TUf y^a,(pai; „ 'ssv^ t5to acarti^iov JtJ jVa-
omnes qui in lerra frigidi eramus ac emor- (psAf5, Si' ov TravTii oj i7r] i^ yiig aTri^^vf-
tui ob peccatum et ob vcri naluralisque y.ivoi rpoTzov rivcc tcj viVcX,PCi>fA.h'oi ?ia ri t
Dei ignoranliam denuo suscitamur ad re-
, d/Mpr^iav^ y^ ro ijcii ilSivai t (pv(TH itj d\n-
ligiosam v-itam ; spirituque ferventes effi- ^oog ovra Qiov ., dvara)7rvPov[J.i-3a, Trpci r
cimur iuxta beati Pauli dictum praeterea- : nar' ib(7ij3Hav '(^c^yiv }^ t&) TTVivy^ari ^iOv-
que sancli Spiritus participationem lucra- ng d7rori?^ov[^i-^a y^ r t [/.aKapi^ Uav-
mur , ignis instar intra nos habitantis : nara- A« (pcoyriv * Ki^SaivO/U^j q Trpog rovrci)., fC • Rnm. xii. n.
cjue igne baptizati fuimus, sancto Spiritu. f T dyia Trvivfcaroi [^i-3i^iv ., yrvpoi diKrv
Mos vero est divinae scriplurae ignis no- ovroi iv t][uv i2i(sa7rricy[/..i3a yao h ttvd]
mine appellandi interdum divinam sacram- dyio) '7ryiv[cari- i^©-' dl tvi ^iici y^a(p^
que doctrinam, et sancti Spiritus vim at- zivp 6vo[^d^etv iCj^Q' on (ffir diiiic, ri yJ,
que operalionem. Dixit enim sanctorum tipovi Ao^a5, xj T oia t ayiH Trviv^xarog
prophetarum unus tamcjuam ex Dei per-, ivipjeiav n y^ Svva[ji.iv i(pyi [/Jv ydp rig t
sona, de universali noslro servalore Chri- dyiiDV TT^OCpMTWV * , 0)5 0% TTPOado-ZiSH f 65S Malacli. III. I.
plum suum Dominus cjuem vos quaeritis, cJ^ai(pvr\g y\^ii ilg f vaov avrov y.vpiog, oy
et angelus teslamenti quem vos vultis. v[tiig l^nTilri, iCj dyyi?:ci -t^ Sj^Qnnng,
Ecce venil, dicit Dominus; et quis susti- ov V[iilg QiAin- ISov 'i^-^iTai, Kiyn, y.v-
nebit diem adventus eius? aut quis palie- piog, K^ T(5 V7r0/v^i] n[A,i^ay ilacSa avrov
lur aspectum eius? En ipse procedit ut h Tig VTToarnairai OTrraatav avrov ; iSov
ignis conflalorii, et ut herba fullonum; et avrog c/xTropivirai , tiig ttup "^ooviVTnPin ^ yS,
sedebit conflans nmndansciue sicut argen- cog Trca. TrXvvovrcov y^ Ka-d-Silrai ^coyivcov
tum et sicut » Et templum qui-
aurum. y^ x.a^api'(^a>v cog ro dpyvpiov (^ ug ro XP^-
dem immaculatum sanctumcjue
heic dicit aiov 5, Kj vaov jwsv (pnaiv iy^dSi , to d^av-
corpus de sancta Virgine sumplum, san- rov dKn^a)g }u ciyiov acofxa , ro 5ia t^ dyiag
cto operanle Spiritu in virtute patris. Di- vra^^^iVH rax^^iv Sici t iiyi'<i Trvivf/.arog iv
ctum quippe fuit sanclae Virgini : « Spirilus ovvafiii T Trarpcg- upnrai yap Trn Trpog t
sanctus supervenict in te, et virtus Altis- ayiav Trapuivov TTVivu.a ayiov i\z fet
simi obumbrabit libi. » Angelum vero te- airai iTri ai^y^ 3vva[.i.tg t;4./5"« ''yhax.idai,
feci vobis. Scribit de ipso propheta quo- oaa nnnaa Trapd rov TraZog, dTrnyyetXa
que Isaias: « parvulus natus est nobis, et n[uv ypd(p<l q zsepi avrov, v^ o 7r^o(pnrng
filius datus est nobis, cuius imperium su- 'llactiag *, '•'•
'6ri TraiSiov e^^jvn-dn nfily.
308 S. CYUII.LI ALEX.VXnmM KXPr.ANATIO
SiScaKo. (Jwir Aofag /*» £fs to ropa c^ ttv^ , populum, instar lignorum. Et rursus: non-
:u T Ka.OY toStov, ^vKa- itj 'saKiv * ovyj ne sermones mei ut ignis, dicit Dominus?
5'
0( Ao^oi jM.« acnJio Trup, h!ifn x.t;pios; t(5 Quidnam porro aliud a nobis existimabi-
ccy vort^iin TTOoq i\f/f^ h^ o a>-&^a^ o t t tur carbo ille qui prophetae Isaiae labia
• Is. VI. G. 7S"po(p«T« 'Hffai'» x,^)\iCiDV d-^ay^ijoc, * , y^ contigit, omnique ipsum peccato munda-
Rom. X. 9. y.a.QcL2^\aaq at^TOK a.7ro vaani d/J^Tlag * ^ vil? Nempe salutaris praedicatio, et fidei
TO ffiiiTnpicv ^nAoioTj Ki)pvyiA.a.y y^ V] 7^ ilg in Christum confessio ; quam si quis ore
XpiTOv 7r'iTecoi 0[J.oKoy'ia^ m iii^i^ ti? cc receperit , prorsus omnimodisque purga-
s-opcaTi Aa/Soi, n-dvT-fi tI £j TravTCoq ^p/.Ko.- lur. Rei fidem faciet Paulus dicens: quod
^ctiqsTa.1- £) TTis^coasTa.i Aiycov o n*t/Ao? *, si dominus lesus credi-
dixeris ore luo, ,
OT* ictv i'i7rri(; cp to) ToiJcaTi aa Kvpiog 'Iw- derisque corde tuo, a Deo iHum de mor-
crSs, K^ TTi^ivtjyig cu TJj Ka.^B'ict. Gn coq 6?os tuis suscitatum, salvus eris. Verumtamen
cx.VTOvv\ynPiY OK viKPCoy, crwGnTM' siAmv av- carboni et igni divinae praedicationis vim
Q^aKD^TsuaiTT^iia KiDfvff^aTOC, SvvaiA.iv dicimus similem, cuius incensionem urgel
iOiKivai <^a.pciv , cv t ava^ik' 'fhcaiivdii o Dominus. lam enim nonnulH ex Israhele
KvPiog- i7r'i<^i£iov "p) Ji5n Tivig t c^ lo-^anA crediderant ,
quorum primitiae fuerant divi
o)v aTrapyJn yey ovaaiv ol dicmiaiOi jxa^dt]- discipuH. Semel autem accensus ignis, uni-
Ta'r Q^a(ril,iy q a.7ra^ to tzZo , aTvaang 's|u.?j- versum correpturus mundum erat ,
quum
Ki KaTa.S^dTTS,^T vtt' ov^aYOV^i^sviX^i'!- tota susceptae incarnalionis ratio peracta
(7«5 ili 7ripa.g t^ Trdarji olKovojj^iai- y^ tsto fuisset. Idque docet his verbis: baptismo
SiSdaKii Xiyci)v ^dTTTiapia q 'iXCi>> ^^ttti- habeo baplizari, et quomodo coarctor us-
a9«Vtt(, jt} 7rQ)g aiujixo[A,ai icog ov TsKia^ri ^
que dura perficiatur (1)!
V. 51. AozsiTs oVi £iVr)'vj;v 7TxQxys:6jj.-riy tomxi jv Tij 711; Putatis qiioil pacem terrae daturus venerini?
A.
B.
f.
f.
I8G.
129.
Kai T0( XpiaTog Icttiv « il^rivn nucov Atqui Christus pax nostra est, ut aiunt
C. f.
Fiihes. 11. 11
i:!G,
Ka,Ta Tcii y^acpdq- * avTog avjbri.^i gSu- Svo scriplurae: ipse duos populos in unum no-
Aaoi)?, ih iva, xa(vov av^^co-zs-ov , 'myoicoY vum hominem copulavit, pacem faciens,
ilpnvLv , Ko.] dTroKaTahXd^ag d[A,(^OTi^ovg ambosque reconciHans in uno corpore pa-
cv iv) acopcaTi wpog (^ wctTipa' auTog tri : ipse connexuit infima superioribus.
CTi;vM-v|,s Tolg dvco tci KdTco- 'srcog ovv i(^n Quomodo ergo dixit non veni pacem dare?
OVK «A-&OV slpv.vlai Bovvai; ti (pws w cPii- Quid ais, Domine? Ad adducendam pacem
azroTa; ot;» nh^ig (BaAih sl^nvlui; tai to( non venisti? Attamen nobis factus es pas,
"j/s^ovas HpiV £i^«'vM , xaTsAt/cJa? to [A,iao- medium maceriae parietem dissolvisti, pec-
TO(;;^ov T i^pay[Lov , n^pdviaag liw SaaTco- catum quod nos arcebat destruxisti: lon-
aav r\ij,dg d^taPTiav ivnyyiX'iaco Tolg [ta- ginquis aeque ac propinquis bonum nun-
(1) Apud D. Tlioinam in catena prosequitur ita Cyrillus. " Nam ante venerabilem cnicem,
et Cliristi
" resurreetionem a mortuis, in sola ludaea liebat mentio praedicationis et miraculorum ipsius; postq\iam
» auiem principem vitae iusanientes octiderunt, tunc apostolis praecepit dicens; euntes doceie etc. •
IN LCCAM CAP. XI!. 309
ciam attulisli: greges cum gregibus aduna- Kpav £j tOj? iyyiK;' Gvvii-\ai.q dyiAa.ig ayi-
sli , iudaicos scilicel cuin ethnicorum gre- Aa? , ra/? 'lovBxicov Tui e^ i-&yw kscth-
gibus: pacificasli pcr crucem quae iu caelis p>iY<L'7oi,g Sicc tou (TTct,vpov , Ta rj cv Tolg
sunt el quae super terram, sicuti scriptum oCpctvolg «,0.] tcc iTx^i t«? yy\i , ^ca^&a ^s-
est: factus es nobis conciliator atque me- ypa,'^Tan- * yiyova,q Y]y.lv <^.AAaxTns yJj
diator, intermedium peccatum auferens jWso-iTHj, yJj tLuj Sia y.iaou }cst[My}iv a^-
patriDeo per temet ipsum nos coniungens. Tiav t^iXiav ayVM-vj-*? Si' iavTOv tm •Sjw
Quin adeo pacem lui peculiariter pro- , y^ zza'^!- t^ tIuj «I^hvhi', \Siav dvai s'$«s,
priam dixisti: pacem meamdo vobis. Quo- iiTrcov * i]py\ym t I««v SlSaui v^lv Trcog
modo ergo non \enisli pacem adducere, ovv oux, kA-3-?; ^aXfiv «Jpnvnv, aAAa pa-
sed gladium? quibuscum proelio certabi- •^(^at^av :,
Tr^oi Tjva? «/a'v « jw«p^« ; ^ ^ t-
mus? quodnam belli genus erit, et quo- -ziroAs^ot; T|Oo;r@~., ttS? av yivoiTO zirap'
modo a nobis fiel? ut inculpatum sit, et H/t^"; W to tfvsOT-<-2:rA«;tT0V * Ji^oi , Jca<
tibi placeat , qui pacem tui propriam esse aosaji o-oi tS t si^mvmv IJiav 2<va< As^ov-
dixisti, eamque nobis dedisli. Ergo solvat Ti, y^ TavTnv «jtt/v Js5m>cotc oi;;co5v AviTca
Paulus quaestionem dicens: « si quis fraler to ^-atov/jS^ov IlaCAos, (pnffas- * " tl Tiq * Cor. V. [I.
fornicalor, etcetera, cum eiusmodi nec ci- a^sA^o? 7ro^v@^^ jCj to. i^ni, ru TOizvrct)
cam esse reputandam: corrumpunt enim ^»[/,'tag r\yi~iSztj Trpo^ivov (p-di'ipovai yap
bonos mores colloquia prava; alque ut ait «iS« ;j^H(7Ta, 6[ii\'tai x,a«.a'r * stat Ka^a •I. Cor.xv.33.
David, cum sancto sanctus eris, et cum (^mi AaSlS *. /j^ oata oaiw^&M^ffJi' rJ, /'y •
P?. XVII. :>-.
lere pacem, noxium est? Audi scribentem acma(^i&t^ f £/^h'v«v cr^(^«fAiov; a;i«s y9^a-
ex sanclis discipuhs unum: « si quis ad cpovTog svos t^/j a.y'icov |U.a-9'«TS)V ii rig
vos venit, et hanc doctrinam non adfert, 'ip^^iTai tt^o? v[Ji,ai, (^ Ta!;T«v r 5i5a;:^«v
vero doctrinam dicit, nisi omnino illam, Sayiw q Trotav^ « tt^xvtws (>;is;v«v «vxap-
quam ii nobis Iradiderunt qui ab initio spe- iSoaav Y\[>,"tv 01 aTr' ap;v,«s atyTO/TTai; Xii-
ctatores fuerunl? Lupis pares sunt haere- «.ok; lo^tKaat '^ aipiiiOdv o\ TrpoKrnx-ong .,
licorum duces;quomodo autem pacemser- iira Trcoq il^nviCan Tr^og Kvicov to Tr^o^a-
vabit cum lupo ovis? Sunt vero illi etiam tov; k} a;coT£;voi jasy o««7voi* o diog ya^
tenebrosi; nam Deus huius saecuh excae- * t aloovoi TOt/r«, iTV^Kcorji Ta vo«-
(pwcri II. Cor. n. «.
cavit infidehum mentes. Nos autem fihi lu- ftaTa t ctCTig-wv «p?7? q v\o) cpcoTog' oojv-
cissumus; etenim nos illustravit Spiritus yaai yap y\[MV n Sia t 7rv=t^f4aT0s ^a^is*
gralia,Quaenam autem communio lucis ug ovr KOtycov'ta (^cot] Trpog (jy^oroi; ovy.ovv
cum tenebris? Ergo colamus cum fratri- dyaTr-fldco/jSp t Trpog dSiXtpovg %} o[A,07rt-
bus et fidei sodahbus pacem; cum ahis, 5"«S ej^HVHV, '^^^^iToof/^i-Ba 3 t ^§05 cy.n-
habere abnuamus. Constat sane praeclaram vk?' ^jiAov ^ap, oti XP''^I^^ P^'' " -'P"^"
saepe est, et a Dei caritate abahenat. Non TroAActxis, h^ t- ik •9"fov dya^uivg drroKO-
enim prodest cum heterodoxis pax, qua- ft/^«(7a- dKvaiTiKni; ya^ n Tr^og CTjjtr inpo-
tenus pari ac ilh sententia esse videamur. (poovag ilr/wYi (i ) ,
xara U to Ta laa dxst-
(!) Nolabile Cyrilli di(rtum de vitanda cum lieterodoxis familiarilate, et religiosa indifferentia.!
310 S. CVIUI.I.I ALEaANDRIM KXI'I..\.NATI0
\oii (^povslv Sia rovTO -yap r^ r iTri yr.g Quam ob rem a terrcnis quoque afTeclio-
ra.v ju uio;. 'a>a.Tpoi Tii/.nv dyvcfr yS, [^r,- filius honorem patri non cxhibet, et ca-
TJ1P, hvydZoi cpiA^^ov dTraaxro- Sii yap ritalcm crga filiam matcr rcspuil. Oportet
TOis vy[a\vii(Ji T voZv ,i7riSzitf csv' 'yriTrKa- enim iit mcnte sanos imitentur ii (jui er-
vnf^ivsi, yJ; ovx. avroic, jwaAAov G^ o^-S-a rarunt, non aulem ut his illi adhaereant
(ppovelv ajpajttJvovs* touto }ij iripcoi mjw.jj' qui recte sentiunt. Alio eliam loco nobis
i(pn 6 Xpi<f6g- * j)(AwK TraTega « iA,t\TiPa. Christus dixit: qui amat patrem aut ma-
v-m-ip i[A.s ^ ovx, esri /-«« tt^i@^' r^ o cpiAoi^ trem plus quam me, non est me dignus.
vlov ri dvya.TiPa VTrep c'|W.5, oCx, 'iari fA,ov Et qui amat fdium aut tiliam phis quam
apiQ^- ovy.ovv orav tvai^i\a.c, ivix.a. t^' eiq me, non esl me dignus. Igilur cum verae
XoiOTOv, i-oiriyeiov dpvyKJi^ -ziraTfpa, tots erga Christum pietatis causa tcrrcnum pa-
•zsrAoyTKtTfJS liaTipa. (^ iv ot;^ayoJS* x,ct.v trem negabis, tunc palrem in caelis adi-
d(^Yii dJ\iK(^ov drip!.a^ovra. Qeov ^ Sia, ro pisceris. Et si fratrem qui Denm non coht
fiovMSntj ActZeveiv avru), 'Zi^^Sc^eTai as dimiseris, recipiet te in fralrem Christus.
XpiTOi fj? dSiA(pov S:Sco>ie yap niA.ly juCy Namque hanc quoque praerogativam cum
•^ a.XKo>v y^ tovto' d7rayye\a) yap (tmai ceteris nobis contulit: narrabo enim, in-
l>s. XXI. 23. TO ovo[A.a. aa rolg dSiA^poli j.t,ov * yev!^ quit, nomen tuum fratribus meis. Cogna-
svpiiaitg Xapt,7Tpov <t fxiy a .^ tLlC -tjj dyicov tionem invenies grandem ac splendidam,
'saAnSvv iart avv avroic, xAvt^ovofc^ t^o sanctorum scilicet multitndinem. Fies cum
Trap' avrov )(^apia[.(,a.ru)v. illis charismatum Christi heres.
OTav ioyiTs T57V v£.p£Ariv avaT/AXouiravaTrd Jticr^ivx.T. X. - Cuni vidcritis nubcm orienlem ab occasu efc.
B. f. 129. b.
E/TJffn/AttjVovTai To. TOKxSs riveg^ x,ai Haec observant nonnulli, et lamquam
B. f. r,2. li.
'fhrifipnaecoi 's^po- ex diutina observatione praedicunt pluvia-
coi o>i 'uToKXvii tt^ai' ^
Ta;:^5 ^viSzq (^ d[A.vov lii tvttov avrov , pum immolari sub vesperam et accensis lu-
TT^oi sazsipav xai vtto Xvyjoii^ s[a.sKKs 3i minibus. Futurum aulcm erat ut in eum
TravTcoi Toli fisv eli avrov txnTivaaaiv , « crcdentibus lata aperiretur salutis ianua
T^ acoTYt^iai dvdi^iivsSftiJi zovhit , 7^ -TroKKri ctmulta rerum felicilas obveniret. Quam-
'si^ay^A.drcov vTrd^^civ svSia' tCj T/oi^v cv ro) obrem illam in canlico canticorum descri-
cf.afA.ariT ciaiA.drcovT '^/j.'to[A.ivLu Yvfi.(^luj , piam sponsam quae pcrsonam gerit ec-
,
CAP. xii. 31 i
verbis compelhiri: « siirije , veni, proxi- >caKm iCpicjKiTcti Xj(?"OS xj Aifcov * " dvd- ' cant. v. i.
ma mea, coliimba puhhramea; quia ccce g-a, eA-Sj rt TrAnaiov |M.« , ;caA«' «.« -ra^s-f-
hiems transiit , imber abiit et recessit , flo- ^a, OTi ISov yii^m TramK^iv ^ o birog
res apparuerunt in terra nostra , tempus n7riiA&;v , iTropiv-dn Iolvtu) , ra av8« oxpQn c
putationis advenit. » Ergo, ut dixi , ver- cv Tvij^ ^x.a,ipo(; t^ tO|1*m5 i;pGa(Tfv „ cJxSk
na \ eiuli sercnitas oritura erat credentibus cog f'(j)«v, sapjvri Ttg oxmsip ivSla, to/j tti-
tuni, nemo dubitahit. Prorsus itaque opor- ovx, av ivSoidciq Tii- 'iS<l B» ovv 'id^ mu,iQ!dr
tebat , inquit , sapientes illos , et caeli ter- ovTas, (^«ffi, ^ TO TrponcidTroy t oupuvov y^
raeque aspectum cognoscendi gnaros, et •^ yrli iiSorag aaTavoilv^ h^ 55-^05 Ta Idi-
futura spectandi; oporlebat, inquit, futu- (cS^ja /SAsxkv , Kj Csir /u^ tovSi t /3/ov X^-
ras quoque post hanc vitam tempestates l^covctg fjcyi dyvofiv voTog ydp Wai £j ofx,-
non nescire. Auster enim erit ac pluvia /3^05- TOiiTii^iv n 5ia -wvpog KoKaaig , Gf^jwos
dei notitia inlroiit illuxitque gralia impium, ;^a^(? ^iKaiova-a t dai(2n- k^ ov did yi t
iustificans. Neque id a lege peracluni est, V0^«, TiTiXilLOKi ydp Ot35»va, TVTTiii iX^OV
quae neminem perficiebat utpole nihil , y^ GKidg, Sid m^icog k ju.aAAoy 7^ cj/ XjOI-
ahud quam figuras et umbras habens sed ; rS), oi;;c c^.^aXXov(7v\i (^ vof^ov , dTroTri-
a fide potius in Christum non sane abii- , paivovani 5 avTOV Sid AaSe/a? TrvdjfMaTi-
ciente legem, sed eam per spirilalem cul- XM6' OV 3oK,lfJl,d<^iTi T KaipoV ; OVK 6x ^"
lum complente. Nescilis aeslimare tempus? Koym TO. vspdyf^(tTa * ; ovk cx. t Tr^ay- ' coa. (77ri^i/.u-
"'
non ex ver])is rem non ex re verba conii- , yLdTOOv g5u" Koyiig\ ^KiTriTi ^avf^ctTa, Kj
cilis? Prodigia cernilis, ^idetis signa ser- ojOaTS anf^ila BiQuiovVTa CTfftr AofK?- il ja.\)
mones confirmanlia. Si haec nondum vos 7rsi'&<l vi/,a.(; ravTa, TretQiTCoaav ol i^iXXov-
Cum autem vadis cuin adversario tuo 'il; ya.^ UTTayst; fjiSTa TO'j avnS/xot; (Tou sjr' v. &s,
cuius gratia adsumitur. Nam qui anle quam Kau,(2dviTai- ol ^ Trpo ^iKtii Sfs-Xvof^oi^ ^- f- '-''^- *•
iudicium fiat, controversiam sohunt, pru- cppovti^coTipoi ?i(TiV, acp iavT^jov to oiKaiov
dentiores sunt ,
quandoc]uidem ipsi per se opcoYTii' OTTip Ss KaXov cvTavQa sroiitv
ius agnoscunt. Quod aitlem heic recte fit, TOVTO KahoV ^ KCLKil TrOinCTaf VTrOKHCTUCO
idem alibi quoque laudabiliter agitur. Esto T/? cpnai i;p' ivog r TiTctyi^iviov iig a^/^nv ^
aliquis, inquit, subiectus homini in digni- atTiaaiv nva Troinadjiy^i^ Xy (Joj., iiTa
tate consliluto, quicum controversiam ha- Tolf dTrdyaaiv l-zsi to SiKag-npiov VTrooii-'
312 S. CVRILLI ALIiXANDKIM EXPLANATIO
^cti , d-MO(pUsiQrti TTOif*' su)5 TOiYVY jw.sr' av- bens, ab eo iubeatur satellilum opera in
Toi) sT ci' T« c5&) , TOvriTi 71-plv dpnciSztt iudicium adduci. Quamdiu iijitur cum ipso
Trpo^ T x.piTyi¥ , Sbg ipyctatctv, dvTi t wa- in via es, nimirum anle rpiam iudici prac-
crctv -dir^ i^y\
Ozvr.G^rj cmaSry , ha, dTra^- senteris, da operam id est omni studio
,
Xayiii at/Ta* il
q p^n t»to ^^yoiTo, ov^- cura, ut ab illo te expcdias. Secus enim
JwaJi (TJ t£ KpiT}}- iiTct^ orav ivo^^^oc, Toli tradel le iudici. Deinde quum alieno op-
6(pKy\^aaiv ivoiQvic, , fs^a-^oQmv) tu) tt^cl- pressus aere comperlus fueris , traderis
KTOpi, TOVTi<^L Toli d-^jalTVITCtli' X.CtX.ilvOi quaeslori , id est exactoribus : atque hi te
Gi KaTaK\i'i(TayTii , d^uraiTmoiJi «,a] to carcere concludentes, ad ultimum usque
\ayj3.T0V KiirTov oJjcouy 'ivo^^^^oi \>.iv 7rKv\\t- (luadranlem exigent. Re vera obslricli cri-
!«.?<>) jwaffi i<T^iv airavTic, o\ ovTic, iTxi T^ yyig- minibus omnes sumus quolquot in orbe
iKa^H ye [^rw dvTiStKOi i'^ KaTy\yopoc,^ 6 terrarum vivimus. Uniuscuiusquo cst ad-
uaTavai' iX^oog yd^ ^ ;i; oaSiKyiTYii- iccg versarius et accusator Satanas: est enim hic
TO'tYVY iat/Av tv Tn oBw , TOVTiTlV iCOi OVTTCi) inimicus et vindex. Quamdiu itaque in via
Trpoi to t^ CfddBi (^&)«5 KaTtiYTriaa/j^ t?- sumus, id est quamdiu ad praesentis vi-
A©^, aTzaKKaycd/j^ avTOv- Kvaco/J^ Tctg tae finem non devenimus, a Satana absce-
kat' lavTCov aiTtai- r Sia "^pi^^-ov X.dpiv damus; crimina nostra purgemus; Cbristi
dpTrdacd/jS^j, iX^jQipdvaav )ijt*a5 'o^avTOi graliam arripiamus quae nos omni debito
O^Avi^aTOi , £; SlKHi i^CO Ti^dilaav , KOXd- liberet et extra animadversionem poenam-
,
aicog Ti Kj (f>o/3a" jaji a^a ^015 dva^^oyf^rov que ac metum conslituat. Ne forte, inqui-
iir^i^icoTai T f^oAvau.ov . d7rivi-)(_^a>/^j TTPCx; namento non absterso, ad iudicem pertra-
T KptTYIY .,
r^ 'IZ^C/So-dcO/yiSfl Tolg TTpaKTO^- hamur , exactoribus seu carnificibus tra-
aiv , JiTOi TO/5 KoKaTctig , cov ovk cty t/? SJ^- damur, quorum nemo saeviliam effugere
(^vyoi TO dTrnvU' dyrairyi^naiTai q y.SihKoY poterit , sed omnis potius culpae , parvae
Tccq iTTi •^avr) uihny.i^iKyi[xaTi SiKa; |u.ixp£) simul ac magnae, poenas dabit. His pro-
yJi pi,iydKcp- tovtlov iaovrai [^aKpciv oi t cul ii aberunt ,
qui Christi advenienlis tem-
"T^ Xpti^ov 7rapi<a'tag Kaipov SoKiy.di^ovTii ^
pus aestimabunt, eiusque sacramentum non
r^ TO iTr' avrto [A.v<ryipiov oCk YiyvonKOTH. ignoraverinl.
A.
«:.
f.
f.
IKS.
13G.
'Eo'tKaaiv 01 TaKiKaloi y^ G^ '^ovHg Videnlur Gablaei sub praeside Pilato
I). f. r>3.
riiAaTfc! ii^aataKivat , ^oyy.aaiY i-mro/j^oi seditionem fecisse, dogmala seclantes lu-
lovooc, <T yaKiKatov
Ai^Kag c* r ,, ov n^ o dae galilaei, cuius etiam Lucas in aposto-
7r^d'^iai T «TTCroAwy ijJ-vyiaSyi' * ;5v ^ to lorum aclibus meminit. ludae autem dog-
^oyf^a T 'lovSa^ hoc, ySj 'lcoatiTr^j c* toT^ ma, sicut etiam losephus postremis anti-
TiA/jraioig -^ laSaiKyii dp-^^aioKoylag iSii- quitatum iudaicarum libris narrat, mag-
^e *, (pavraa-'iav cJ^aTro^riKKov TroXAyiv di' nam prae se fercbat exaclae religionis spe-
iva?(iiiav ivTOYiai,' Kiieiov yap jm.«
q j".5p^i ciem. Neminem enim ne oretenus quidem
S-6ftciT0(;'i^aaKi Silv TiYaK'ifiiv, pcyidi Kard dicendum esse dominum aiebat ne liono- ,
T (BaaihivovTa' Kj ttoKKoi yi avrcov snpi t nec ipsum regem. Multique eorum pro-
[/y\ iiTTilv K.et'taapct Kvpiov^ •^aKiTrcordTai plerea quod Caesarem nollent dominum
ctlKtag V7Si[Jt,iivav' 0? t^ iSiSaaKov /*« Siiv appellare, acerbissimos cruciatus pertule-
Txrapo, Tcti Sf^TirayvLivai cv tu) M.cova'icoi runt. lidem docebanl ,
praeter praescripta
vopi.0) Qva'ia<;, iripai dva^piPiSzti rco dia' in Movsis lege sacrific ia , nulla Deo offe-
IN LUCAM c.\i'. xni. 313
renda: ideoque illa velabant fieri quae se- oto-zs-ip CAiwKvov TCii v-uiO T^ '^fpovuio.g T
niores populi pro imperatoris ac romanae Aaoi) uJ^cf.^iSoi^iYcti yiviSztf Trifii t^ ino-
gentis sahife indixcranl. Credibilc cst ila- Tmpicti T l3a.(jiAiCi)g jCj t 'Pcoi^ciioov 'i^dvki-
queiratum Galilacis Pilatum iussisse ut in- iix-Oi cvv iTTi TOVTOiQ dyavaKTOvvTa, Trpog
ter ipsa quae iuxta legem pulabant se fa- TccMKat.i>ig r niActTOK, KiAivaai zirup' a.v-
cere sacrificia, iidem occiderentnr; ila ut Ta.'ig a.'ic, i^oKny j-^ t vq^ov TrpoG^ipav Gu-
tunc cum oblatis iiosliis miscerelur offe- aiaig ^ avGsir dvaipi^di^vai- w; TOTf avaui-
renlium sanguis. Haec igilur ,
quia pro re- X^yival r 7ipoa(pi^oiA,ivaii QuCT;ai?, to afjtta
ligionc facta videbanlur, nunciabant Ser- T TTpoaaycvTCOv Tavra ovv iTriiTrip i§3Kii
vatori, volentes quid ipse iudicaret, cogno- vsiyso iv<ri(ii'iag ylviiQct! , dTrnyyiXAov tu)
scere. Ipse autem t^uum partim saltem de
, acorylpi., (i^<i\ofjSpoi to jVj to^tois dpidKov
turba exislimarent, illos debita meritis pas- avTch f/.a^dih' o q ,^ olof^ivcov r 6x. T Xaov
sos, cum ob seditionem commotam occisi viicatOTaTa y^ Tcci d/M/^Tiag avTCov THi-zsov-
fuissent , et cjuia dominanlium iram contra vivat TctvTa , dvaipi^iVTai , a,Ti ^ccinv kivy\-
subditos concitaverant; peccatores illosqui- aavTag tco AaS), y^ fV» to y.iTfiv ipi^iaav-
dem adfirmat fuisse Servator neque tamen ; Tag a^X'^^'^^'' ^v
'^ V7rn>(.iiov , to jm.sv ilvai
idcirco sic passos ait , quasi non passis peio- avdh^ df^apTCoAovi, Ti-Qnaiv ov [ycriv (pnai
res fuerint. Tum praeterea, quasi ex dictis TovTa av(j^ TTiTTOv^ivai.^ coi T jt^M Tmrov-
captata occasione , deterrens a civili seditio- BoTcev "^^iipovai' iW iTririiTOii (pnTJf, 'oaov
ne, religionis praelextu concitanda, prin- iTTI TCp pHTCp aTTOkiTTCOV 7- ifA^VAlH ^-ttCTgWf,
cipes populi ; nisi paenitenliam inquit ege- , , 7!-po(paaii ivaij3iiai dvaTTTOfjLiyyii, Cjjtr Jrafp
ritis, Jd est nisi rebellando, et regnanti- T Aaov , to iav jttn f^iravoyianTi , TOVTi<^iv
bus resistendo absliteritis, quod conlra Dei ictv fA,r\ [/..iTa^tuAyiaQi t 5"acrja^sjv yJ) dv-&i.
voluntalem facilis, omnes similiter peri- TctSzq Toli a^x^aiv ,'67ri^ ov x^ ^ovAy]j/.a
bitis , veslercjue sanguis sacrificiis ^ eslris TTOIihi diOV^Trd.VTli &|M.0((i)5 dTHOAilafil , )^
hiiscebitur. Deinde turris Siloe exemplum To vfxiTi^ov aifta r v^tiTi^aii dvaian dva-
addit, eo nimirum tolius urbis casum sig- fti^Xpnairai. Ejtci to t ^rvpfa V7ro^HyfJi,a t
nificans: etenim ansam veluli capiens ex iv tS) 2iA«a/-«- i7ray<{, dia tovth 'scdani t^
illis duodeviginti Iiominibus, in quos tur- TToKicoi T TTTCoaiv ^YiXcov coi osc '^ 7rpo^d.-
ris decidit, innuit parlem hanc initium esse aiu)i y^ T diKaOKTCo^ 6d' tii Trvofog iTriaiv,
totius urbis. Non enim hi duodeviginti aivWrirai oti to fti^oi 7rpoo'ifii.iov sV' 7rd-
inquit , ceu rei periere soli , sed et univer- ani 7^ TroXicoi- k ^ ^m (^nai oi in cog vTrai-
sa civitas paulo post, eandem cladem pa- Tioi ovTii dTrcoAovTO [J..ivoi , dXKa i^ Traaa
tietur, « TroMi ra avta Triiairai [tiKpov v^ipov.
Dixit auteni cultori vineae etc. Et lespondeus dicit Ein^e Zi TTfOi Tov a^y.7rEXot/f yov z. t. X. Kai cin-ozpiSsi;
illi: doniine, diniitte eara etc. Xiysi auTjj' xugis, a,f£j auTTjv •/.. t. A.
Si cjuis itaque chcere velit, angelum esse Ei jM.SK oiiv rii /SouAoiTO Kifav, ay fsKov
a Deo constilutum custodem synagogae hi- livai T ^rapa •3-?oC ra^^^iVTa Trpoi^dvai 7^'
chariae scribenlis, stelisse unum de san- ^srpa^CTOj *, 'oTi lig-iiKii rii t dyicov dy-
ctis angelis, preces pro urbe Ilierusalem yiAcov, Tcci VTTip -7? 'lipaaaAn [Jt dvaqiipcov
offerentem Domine omni-
, dicenlemque : AiTai' y^ As^wv, Kvoii 7raVTOK^d.Top, 'icoi
potens, usquequo Hierusalem non misere- Tivoi ov [tn iAinani t 'Is^8(7aAiijtt, j^ rcci
beris, et civitatum ludae quas abhinc se- TrcAiii lovSct a; VTnpiidii rovro i(iSo[/.n-
"
ptuaginta annis aspernaris? In esodo quo- KOTOV hoi- yif^a^vsrai 3 tcj iv rri 6J^cSo) Exoil. XIV. zv.
40
31 V S. CYRILLI ALEXAMiniM EXPLAXATIO
ccf iictTst.^ia)KOvrog Gsy- cJ^ 'lo-paHA Of^oiMg que scrihilur, tjuod pcrscquenle IsralieH-
To'ig IBion VTrctaTriaTCLii tov t^' hlyvTTTicov tas cum suis clypealis dominatore terrae
oJPaayovTOi ')'??, ihsL fAiWovToq avf^wXi- Aegyptiorum , iamque proclium cum illis
>cf.dr 'zzDOi t^a^^yiv avTolg ,i<ryi a^fEAos 6foS conserturo, conslilit angclus Dei , medius
dva u.i(JOv T^ TTctpe^f^ohiii t vlci)v 'lcrpa«A, inter castra Israhelitarum alque Aegyplio-
Ki dva fjtfiaov T A(Ti^57-T/wv, Kj ov avyii/„^a.v rum, atque non sunt in\icem commixti
ita
rtAAnAoi? oAm' t vvx.Tcf i<rt Toivvv to d-sm- tota nocte. Nulhilenus estergo incongruum
xos 0(/'5jc., xavGa^j vouv t 7r2^oi<^y\icoTCL -t^ heic quoque cogitare, cuslodem synagogae
auvct^fjtyni; ayU>^ov , dvctnlycti vtti^ aJxMs angelum preces pro ipsa obtulisse. Quod
Tag jJCfTnpla?- il 3 ^M Ti<; \ifoi t viov iivcti si quis dicat ipsum Filium, personam agri-
PioY T£ ju yico^yog t HjU.fT;pMV '^v^cov >tj agricola animarum noslrarum. Nam et ipse
yovv avTOi S!pM ""fpf lavTOV' * c^nA^fK o de semet dixil: exiit qui seminat seminare
aiTiipccv T cmiipai t avopov avTOv aoiKn- semen suum. Neque hoc ullam Filii maie-
a<l Q toCto iU So^av ovSiv t t;jov, to 'S^- stati iniuriam faciet quod nempe agrico-
,
Kilixoui (pn(ti T ynTTOva to TrporaiTrov iv^'i- lae personam induat. Nam et ipsum Pa-
aKirai yd jCj avTOg 6 TraT^np tovto hajicov , trem formam hanc adsumpsisse comperi-
LtThaov ot^Ssi^a ravTHi 'ivix,a t^ aWiag vtto- mus, nullam propterea huius rei causa pas-
uiivctg TraitoTV 'ctpn yap o viog roli dyioti sum vituperationem. Dixit enim sanctis
dTTO^oKoii'* iyoi) iii/ii i] ai^TriKoi- vKtili; Tct apostolis Filius: ego sum xilis, vos pal-
KAriiJLaTef o TraTvi^ fta, 6 Uco^yog '^v Tz^i mites, Pater meus agricoJa est. Unicuique
'iKag-a yap •t^' TrpoKHf/ivcov dicopnftdTcav enim dictorum sensuum quadrare inter-
ia^dr' 'oTi J^ yi
"^ Aoyov yiviTai Siiit[ioKri. dum hic sermo potest.
''Oti H iy^i^^iT c«|SoAmv vwOLLiveiv Quod autem Israhel repudium denique
'lo-paviA Sici TToWrw dna^Triav , VTriarij^ai. passurus foret, propler multam suam ste-
*
v'i ttodc, yt^ jM.axa^J05 Ba5TT(s-iS, Afj/wv rililatem , innuit aliquando etiam beatus
«5« ) « rt^ivn 7i;p}>(, T pii^av r ^jvJpwv x.s7- Baptisla dicens: iam securis ad radicem ar-
Tai^ y^ Tct i'^iii' 'ioiKi Tolvfv avKri /ui^^- borum posila est, et reliqua. Videtur ergo
^dAKetVT 'T^p 'laSaioov awjctyci)yr\v,'6Ti i^ ficulneae comparare ludaeorum synago-
iTiooii avTYW ix^^CdW^ (^VToli to f^du^a gam quandoquidem
,
et aliis illam compa-
TO iioov , d[^7!-'ihci) (^y.l^i y^i\aia.}Ci Spvf^olg- rant arboribus sacrae lilterae, viti nimi-
Ao? fi;;cAM,M.aToD(Ta 'lo-panA* ^t-ots q ^aAiv eius, ait: vitis frondosa Israhel. Modo rur-
•zsflo? iZt;TJiv
* eAafav wpaiav, ivaKiov sus ad ipsam oleam pulchram specie
i)5 : ,
TCt) i'iS<l , 6)cd\eai Kv^ioi to ovofta aa- elg umbrosa, vocavit Dominus nomen tuum.
Kaipov 't^Toy.\'(; avrrig dvri^Qn zav^ iTr' av- Tempore pulalionis eius accensus est ignis
TYiv jjLiydAn r\ Gai-vJ-is jV at^TMV, k;^«w9m- adversus eam: magna clades eius, inutilcs
<Tav 01 ;cAa5oi avryii' iTipog 'j t tt^o^htimv, facli sunt palmites ipsius. Alius vero pro-
Ail^dvcp Tu> oo<l oDapnKai^cov avrrw ., o'vtco pheta Libano monli eam comparans sic ait:
cpnai- * ^(avoi^ov o A(/Sai05 Tas ^v^ag aa, aperi Libane fores luas , et comedat ignis
;^ x.aTa(f)a7'«TW Trvp rai Kidpag aa- SiSa- cedros tuas. Rcvera enim consuniptus fuit
igne sallus Ilicrusalem , id est eius popu- 57aVMTai jap W5 vtto n-vpoi, o cv ron 'Is-
lus. Quamobrem sumilur, ul dixi, ad syn- OOI70^VjA.Cii SovflOi , TOt>T?S"iV C* at/T« OM-
agogae ludaeorum, si\e filiorum Israhelis, |M05' ovKOvv ilg ilx,iva SiyjTcti t^ 'Ihocilcov
imaginem , ea quae in hac parabola pro- (jvvayc!)yr,gy 0)5 itpnv,^ Yiyav r c'^ 'lapanA^
posita fuit ficulnea. Vcnit aulem ,
pergit T iv Tvt 'ay^(io^ri A?70jm.5)»v (n/«.>)v «Ai5s
dicere scriptura, quaerens fruclum, cl non Si cp«(7i l^flzcov Ky.p7rov , K^ ovy^' ivpi- toDto
in\cnit. Et quidem ter Acnil, primo per Z\rov r,?.Qi- ro yrpciiTov , Sta McnvG-cai yJj
slam. His temporibus infructuosus Israhel rovroig yifovi rolg nai^oli uKa^TTOi Itr-
fuit. \am quod adtinct ad Dei patris bene- pariA- oaov yctp r\x.iv ik r^ dyaiov diAniu.ct
placitum, simulque fdii, minime acceptus T &iov Kj 'xaZogy JjfAoy q ct» x^ t viov,
erat utpote typicus et umbratilis cultus, d7rapaSix.T0i riv hc, ov (TKiali v^ rvTroti Aa-
infructuosus omnino quod ad spiritalem Zila., ax.a^;7-@-. Travri^coi ro yi yikqy ilg
adtinet bonum odorem. Quapropter et re- 7rvi^jfA.aTix.r\v ivocTftiav yifoviv ovv }0j aTro-
iectus esl. Atque hoc nos docebit dicens jSAwt@o* -^ rovro SiSa^<l Mym avrog
ipse Servator caelesti patri Deo: sacrificium aoyrrfp Trpog r c* TOi« ot;^avo;s ^aTS^a y^
calis non tibi placuere. Et Isaiae ore : quis oXoxavTCOfjLara y^ Tnpi a/f^T\ag, ovx. iv-
enim exquisivit haec de manibus veslris? SoKnijag- itj Sict 'Haain' * r'ig ^ (^i^nrnai u. 1. i-j
calcare aulam meam non pergetis. Si ad- TaDra c^ t X^Ptiiv i/jU.wv; 7raT5/v t ai;A«'y
feretis similam, vanus est suffitus, abomi- jM.« ot; 7rpoa^r\(yi(T^i' lav <pipr\ri aMjM./5a-
natio mihi est. Porro quod Deus odit atque Aiv, [^(i.raiov ^vftiaftct ^
liS'iAvf[.ta, [^oi i^iv
abominatur, quomodo existimabitur ani- Srt [A,i(Ti'i y^ ^SiXvosirai •&£05, 'srcdq kv
mae fructus intellectualis et spiritaHs, et vor\^iiv\ KapTroi ilvai 4^%"5 voy\TOg y^ -Trvdii-
Ect* mulier quae habebat spiritum iniirmilatis 'lSo'j yuvvj Tjv , 7rysviJ.a sy^ovux «(rScvsjz; v. II.
Intererat autem synagogae mulier iam ^Uv Q Ci' T« (jvvayaiy^in yvvr\ OKrcoKai- *• f-
J^J-
duodecim annis morbo curvata. Non me- diKa irr\ c^ da^Qiviiai avyKVTrrnaa' 6v'i-
diocriter hoc quoque prodest sensatis vr\aiv ov [Ji,iZ'icii>g g5u- iv <paovot)vTa? , (^ toD-
oportet enim nos quicquid ulile est, un- ro- Sii yap «^a? 57-av'Tap^o-&£K to ^riaiftov
dique colligere. Possumus enim hinc coe ipavil^iiS^' ipi^i ^« ot;v ci^riv-^iv (5s(V, on
noscere , potestatem saepe Salanam acci- SiX^^^^ai TroWaKii t Kara nvcav i^naiav
pere adversus aHquos, peccatores videH- o-aravaf, 7rAy\[/.,[tiXovvTCi)v JnAovori, «} t
cet, et quiad reHgionis cultum segnes se ih ivai^aav (rTSisBaaftdrcev rtv-S«p«p5vwv
praebuerunt. Quos autem corripuerit hos , ro c)a.-5v[tov ovg S' av Aa/3oi, roiovrovg
tradit corporalibus interdum morbis ul- iv'ir\aiv dppce^i/i[A.aaiv ia^' on aco^tariKOig^
pote carnifex et crudeHs. Dat autem ilH xoAar«5 t/Tag^^wy^^ rt^Tnvnr 5'^wo'i Q X'^'
providentissimehancfacultatemomnituens pav avra Trpog tSto olKovo[t\Ka)TaTa Mav
Deus, ut calamitatis pondere impulsi, ad 57-avTj;ro77-T«? Oso?, iva rh t^ dycmpayiag
(1) Ante hunc textum in catena lat. D. Tliomae sic. Cyrillus. Ad expugnationem autein corruptio-
.>
» nis et niortis , et invidiae diaboli contra nns prodiit incarnatio VerLi ; et lioc apparet ex ipsis eventi-
,
iv TOVTOiq.^ ov TrupilSiv «/Aas dya-dof cvv guentes neglexit bonus suapte naluraDeus,
(pv<j<l •&s05
,
f^aKpa, 5« k} dcpvKTCf) KiKOXa- longo videlicet et insanabili percussos mor-
aft-ivni viao) (fsh-KafxvovTcit,, jy d7rv\\XaTTi bo, sed his vinculis absolvit, suo in hunc
T 5c(j//3^ , \VTiKy\v T dv-dpc»7rivci>v TTa-dcov mundum adventu et ostensione commodis- ,
Sap. 1. 13 yif^aftfxivov * ov^i Te^^ooerai i7s' dTrcvAiia, ventium inleritu laetatur, quia cuncla ut
<^ci)VTu>v iKTiae yap eli to iivai tcc TrdvTa- permanerent creavit. Sana quippe fuere
Kj acoTKpioi ai "^oiaetg t K6af4,ou, iCj ovk mundi principia venenum
, neque iis exitii
3» oiiv KcivTiv^iv iSilv , OTi T T 6iov Svva- cia sanctani carnem fuisse pracditam. Erat
ftiv Te ySj ivipynav n dyia 7re(popnKe adp^- enim caro ipsius Verbi propria , et non
ISia ydp nv avra, >Cj ov^ eripa Tivog Trap' altorius ab eo diversi separatique et dis-
at^TOt' oi'r@o viov Karaftovag Xj lSiKa)(, lincti filii , sicuti nonnulli irreligiosissime
Kara ye ro riaiv dvoricoTara Sokovv (\ ]. censent.
Atqui cur non magis oporlebat niirari Kal TOi 'z:u)q ovx. iS^ ^aAAov ^ctv^a- \. t, 190. i>.
Chrislum, qui ea ligalura tiliani Abrahae ca.1 XoiaTQV dTroKvcavTct '^ Siaf^av liuj
liberaverat? Vidisti hanc praeter omnium 'A3paa[^ -dvyaTiPa; ilSii avrt^v cj>2S^^o-
expectationem morbo resolutam. Ilaud \i- ^ct)i T 'srd.-dovg aTm^KXay^ivlw ovk iiBig
disti orantem medicum neque ut precum , ivyo/^ov T la^^ov , ov')^^ c>)i atTTn^a Tra^'
fructum ab alio accipientem infirniae sa- iTi^ov Aa/SjVra th§ KctjA.vov(J>ii liuj 'iaaiv
nationem, sed potestativum opus facien- a\K' z^aaiai ipyov dixOTiXiaavTa' dp^^i-
nosti Moysis historiam : nosti hunc saepis- ^a^jitaTa- ilSii avTov iv^^^o/^ov -siXHi^-a-
sime orasse, nihilque omnino propria vir- yjov •) }^ d^ IBiai Bvvdfnci)!; ovSiv cvipy»-
tute eflfecisse. Nam et quum leprosa facta aavTa TravTiAoog- t^ yovv XiTrpooQiiam 7^
e^set Maria ,
propterea quod leve quid di- Ma^iafJt, * dia, to ilTrilv r'i ^ovov Kar' av- • uum. xn. 1
tamen Moyses illo morbo polentior fuit iAafiiv iavTCi)' ov yiyovi KpHTrcov r Ka-
sed Deo supplicans ait: rogo te, Deus, ut Kov j 7rpo(Ji7ri7ni di fJi.a.\Xov ru> ^iu) As-
illam sanitati restituas. Neque idcirco, eo yci)v 6 •&fos , Sioijoai aa ^ 'laaai avrnv y^
licet supplicante, remissa est Mariae pec- OfJtCOi Ovds iKiTlvOVrOi avVl'^C0pil-&t1 aVTYI
cati poena. Unusquisque vero propheta , T^ d/jSpTtai TO 'fhri [ji.tov y^ ix,a^(^ 3 t
quicquid omnino operaretur, cum Dei \ir- d-yicov 7rpo(pttTCOv, i'l uiov ri y^ cntipytiKiv
tule id egisse conspicitur. Nunc mecum ani- oAcof ^ a/ Svvdi^^ 3iov rovro 7roiy\aai oPa-
madverte servatorem omnium Christum rai' cvravQa d'i fjcoi (^Ai^zsi (^ ^^ oAwv
liaud preces fundere, sed suae virtuti ef- (Tcdriipa Xpiarov , ovk ivX^v dvaniviiSmi
ficaciam operis attribuere, dum voce sanat «AAa m iavrov ^vvd(Ji'{ dvari^nKora t
inanusque contactu. Nam quuni et doini- •zopdyfiaroi dui KaropQ(iO(riv , (SjMOVTn %i^a-
nus sit et Deus, aequipollenlem sibi, ad ^nvovra^ k^ X^poi '^<pW' Kvpioq yap cov x^
mum mystcrii, quod in eo latebat, vim iSiav d7ri(^rivi adoKa' sJ^ 'j ovv Ci/TiV'3iv
cognoscerc. Si ergo ingeniosus fuisset archi- avviivai XoiTTOv t Jcar' avrov [^v^tipm t
synagogus , intellexisset utique quis quan- Svvafjiiv' ovKuvv ii7rip m riv dy^iv^i 6 d^- b. f. m.
tusque esset Servator , tam inspcrato pro- "X^icrvvdycoyog, ivivoviaiv av ri? re y^ oaoi
digio edilo ; neque more vulgi locutus es- i^iv 6 aCOTYIP, <>K T^ QVTCO '3N^.Jo|« -&«0-
set ; neque sanantibus exprobrasset legis at^fXiiag^ t^ [x.>] ravra Kiynv ro;5 oj^Aoif,
transgressionem , id est otiandi in sabbato /*« Q rolq ^ipaTrdjOfJCivOii lyKaKiiv t vo-
statutam tradilionem. Atqui sanare ah- [Jta -dui ad^^arov dpyiag
XvaiV , 7^ Ky rh
quem, inquis, opera cst. Sed quisnam lae- T TrapdSoaiv ipydaa.^Taf yap oAws eV< ro
di legem putet, si forte Deus etiam sabbalo Qi^aTrivi^- ddiKiirai q vcftoi , Osot/ Karoi-
inisericors fuerit? Cuinam praeccpit otiari KTiipovrQ^ Kai iv ii[Ji.i^a aa^^drov; rivi
non decidaut,
cesset solis cursus, pluviae Kiirco ra Ka^ n^a? «V aa^Cdrco- d^ynTca
stent aquarum fontes et fluminum peren- K^ T tiKiH S36fA,og, jM.)i ^ri^iZTircoaav ujro/,
aivvaoov :popcii , iu avi^m ^aci !• il Si aoi Sin tibi polius oliari mandavil, ne Dcum
7rp<j<^'ir%yiv npyuv , pn iyy.aKH -Sfo) , to inouscs, quod sabbalo quoquc nonnullis,
tCj iv aal^CaTCi) S.Sovcti tkji [A.iT' i^H(j\a.q r pro polcslalc sua , miscricordiam imperli-
sAeov Sia Ti Q 0A&J5 }tj dpyitv 0><.'iKdjaiv tus sil. Cur vero dcmum otiari iussit sab-
fv aa/3<?oT(i); 'ivct, (p«a<5 dvefzs-audinTcti 6 balo? Nempe , inquit , ut requiescat servus
TTalg tm , Ttj fiovg aa, i^ to VTTO^vyiov luus, et bos luus, et iumentum tuum, et
aa , }Cj TroLv KTtivoi on- OTctv ovv dvaTravari quodlibet pccus tuura. Cum ergo is abqui-
Tivag , vo(T»f.iaTO)v avCsir dviii<; . iWa tovto bus requiem tribuit, morbis eos bberans,
aaXvvji avTog, 'iXvaai ivapywe t «lst* tw tu ^ero id probibes , manifeste legem sab-
aa^CaTCi) vofji.ov , oCjc icev dvaTzavi^t/.! G^ bati violas, dum non sinis eos requiesce-
iv d?\.yr\[j'.aaiv ovTaq >Cj vcaoii^ ovg 'iBnaiv re, qui doloribus morbisque vexantur, el
')i^iavvaya)y{^ , 'ctthSyi ilSi t tci y.iKy! Si- quam vidit mulierem iam pridem mem-
Sif/ivlui yvvalica, Tt^ o^-&07ro5ji^ /am Zvva- bris impeditam, neque pedibus consistere
jM-bnv, dAA' iU yY[v v^ e^i yaa/ipa avv- valentem, sed humi et in ventrem curvam,
vivovaavj vtto X^iorou vAmpi.ivr.v , itj afw nuncdemum a Christo misericordiam ade-
jt*oy« TsAeov dvopQco^iiaav , >cai -duj Toic, plam, et unico taclu perfecte sanatam, et
dvdpooTTOii oix.i'tav Ttopitav h op^icA rui consueto hominibusincessu, figura erecla,
axy\[iaTi oBivovaav, J^ vtstp tovtov (^ ambulantem , ideoque Deum magnifican-
•9-£ov piiyaKvvovaav , ax^^'^'^^ "^^ Tainm tcm; synagogae inquam princcps moleste
Kvan, ftj iTri^o^ tov Kvptov Trvpyro-
tJj fert hanc sanitatem, et Domini gloriae ira-
Kovju^oi, tw tfoovo)*
Bia[A,iiTai iTrnpid- yCj scens, invidia corripitur, calumniatur mi-
^« tS)
iMy^ovTa r tovth
daiijA.aTi, (^ Kvptov cttff/s }Cj
TO 5.a ^apcov Kj ttojov Sja yitpccv 'ipyov, sabbatum? At opus manuale velilum dicis.
ro (^covri yvvalKu. dvop^waai- ii S' otj 'iph Ou'ile vero est manuale opus, mulieris vo-
« yvvn Ti^i^d7ri£iTat tovto ipyaatav Ka- cali iussu erectio? Quod si, quia revera
Asj?, sp^ov ipydl^i tCj av t ^i^a^niav ju.fja- mulier sanala fuit, ea res a tc aj>pellatur
<poiuSpo<;- dKK' liTTi ^ cpwffj, dTTOKiKvaai •7^ opus, tu quoque opus facis dum hanc re-
da^ivitac,, tCj d-zsoKiKvTai- tj' 5i; ov )C) au prehcndis sanationcm. Atqui ais, dixit illc:
AwHS T ^dvnv iv aa(iCdTCi); ov 't^ ttoScov dimissa esto ab infirmitale , et dimissa est.
c.\p. \in. 310
bato ? nonne pedum calceamcnta cxuis ? Viyf<5- ot; T "/Jio^ rt7ro(7|t*«;:^f5 pUW(t)Tav iv
liis inquinatam abstergis? Cur ergo huic rt;roA;Au(7rti a^avaxT?7s; o^^olov q S ipfov
uni vocabulo « dimissa esto » irasceris? n yviii /J^ (^ Xoyov ilpya (70.70; cL^a yi
Quodnam vero opus et ipsa mulier post ''^a.\>ii'jriK>ii, « TiKTOViKiii , « o/)toJo;Wix.«5
illa verba egil? Num fabrile, aut ligna- i:pn>ictTO; apa, iv avTri tyi njxipat. v^a.VTi-
rium, aut murarium tractavit? Num istac KYi<; Y\ lipiipfiKiig \pyov YATiyj^o^\<sa.TO ; JAA'
ipsa die telam ant licium attigil? At erecta avcoo^cd^fi , (pn(7r 'ipyov ya^ oA«s sV' "re
est, inquit: prorsus aulem in operibus re- dipaTriviSr^Lj- «AAa ya^ ov 5ja tO Ga(iba.-
putatur sanatio. Verum enimvero tu haud Tov rtA«-&5s dyavaKTili , ctAAa r Xpirov
propter sabbatum reapse irasccris, sed quia fBAiTTOiv Tiyi.ci)fj8fjov £j iog ^iov tt^ockvvov-
Christum cernis honore adfici et tamquam fjSfJov , [/.a'ivri xa; (t^o^arvi^Ji, Kai t^ /Sa-
Deum adorari , furis , angeris , et invidia (TKavia. KaraTriKri' y^ iTipa fx.iv Iv t« xap-
labescis: et aHud quidem corde celas, aliud J('a iv^ofJ.vy^q, aAAov q (T;c>jVt>1 jt^ rrpo-
simulas et praetexis. Quare egregie a Do- (paa'i^n- IQiv y^ -^apiWaTa viaTO t xy^;'«
mino argueris, qui stultas luas cogitatio- T ilSoTOi (f^ |ttaTai«s (TH Sj3-\oyi(J[^ovg
nes inlrospicit , et tibi congruas lucraris iXiyX^' ^ '^ «pjM.o<^8a(xv (701 Si-)(yi Trpod-
appellationes, hypocrita audiens , simula- i\yop',av, VTrOKpiTYii; nKovcag koI i)pct>v jCj
Hypocrita, iinusquisque vestrum sabbato non solvit TffoxgiTa, 'ixu<7-a; {i^m lu (rap|3a™ co Xusi tov pouy
boveni suum? etc. Hanc autem ai/Too; X. T. X. Ta-jTvjv Ss 5uyar!pct
tillam Abraliae etc. T. X.
'A^gaajti oJj(7av X.
OTrcog aTi[ji.OTipog
fc)2a
avTCo
i.v'»'
t
quidem bovem atque asinum sabbalo cura KTtivag fViv av9p«;T05, ii fs /SSv ;^ ovov iv
actibus suis demonslraretur. Coarguitur Xpi^og [/.iyahvvyiTai, ]«•« q ^iog ilvai viro
ergo archisynagogus hypocrita, qui bruta T lAspayixaTCiiv KtipvTTtiTaf iXiyXi^^^i y-iv
gis genere quam fide Abrahae fiHam haud , aTrayoi, t q ^t;va/>ca, r ov [t.aXKov Sta,
320 CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
Kct.TK(j')^vvovTO y.iy o/ 5i£ffiOafl(MSva5 Tag Pudebat eos qui corrupla menlis iudi-
icPKTHi OicpiPovTii' 0( T&) dx,oo[oy laicp TT^Oa- cia gerebant ; qui in angularem lapidcm
KDTrTOVTii ^ Kj Sia TOVTO avy^Xcofj^oi' ol impcgerant, ideoque confracti fuerant; qui
TW laZcC d.V^QKTMitCTli' ol TU) aO(^0) HSpct' mcdico adversabantur ; qui sapienli figulo
f^tu T T S^a^^a^iVTCov ay.ivu)v iTrayopbcoaiv fracla vasa inslauranli rcsistebant: nec ul-
TTOisi^ivc/} dvTiTriTZTOVTig' r^ o'jdi ^ia avToii lum eis responsum supererat sed ipsi sibi ,
dyroscptatg VTr^iiTriTO- dhh' yiaav avro] lav- irrefutabiles accusatores erant muli effe- ,
T0(5 sAff^^os rtvavT/ppJiTOSj fhg-ofjci^^o/^oi cti prorsus, et quid iam loquerenlur ignari.
iCj d-^ro^ovVTig rl apa }ij (^3iy^ovTai- ov- Adeo audax illorum os oppilaverat Domi-
Tcof a.VTS)v dTTihcia'^! TO Q^aav <ropca o kv- nus! Turbae autem, miraculorum utibta-
piog- 01 Q o;:^^Aoi , ola. ctxpsAoujt^joi c/k
^ tcm expertae , gesliebant. Namque operum
ani4.i'icoy , iXctiPov to ycip iySo^ov t 'ipyccv fama et gloria, omnem et am-
quaestionem
'tj 'Z^tpavig iXvi Ttaaav ^yiTnaiy jtj djx^i- biguitatem haud malitiose inquirentibus
(2ohiav Tolg jWM xa;co«"9'W5 ^nTOvaiv. dissolvebat.
'Ouoix suTi y.oy.y.^ atvaTiiu^. Siniile est (regnnm Dei) grano sinapis.
'^ofx.iycoy im to) (ji'iCf) ri lu lipai Kn^vf[/.,ari est quae in divina sacraque evangelii prae-
(p«jU( '!« TW ivayfiADiu) , 6 dn h^ (BaaiAciav dicalione fiebant, quam etiam rcgnum Dei
OYOfjca^eiT Biov- di' avrov fa.^y.ipBct'ivoji.^ appellat; etenimperevangeliumlucramur,
to aui^(BaaiAsvaai Xpi^a' y^ nv fiiv iv dp- ut una cum Christo aliquando regnemus.
X^~'i 5rap' oAi^oi? /t^ avve^aXfJcivov , IscAa- Et Dei quidem regnum ad paucos olim re-
rCy-^n q y^ SiiSpay^i fAy ravra ilg vravra dactum , dilalalum postea est , atque ad
ra 'iQyn- «'AaAnOn ftsv y^ >^ [JcovLv t 'I«- cunctas gentes piopagalum. Prius enim in
^'aiav , Cf Yi K^ ivapniA-nTOi TravnXcogyiyo- sola ludaea praedicalum fuit , ubi etiam
vaaiv ol jM.axae<oi ixa^nrai- dTTH^naavrog \ pauci valde cxtiterunt beali discipuli. Ve-
T 'la"^a«A, T0i5 dy'ioig dTrog-oXoig cviriK- rumtamen non credente Israhele, sanclis
A£T0 hifooV' TTO^iv^iVrsg pca^nrivaare Trav- apostolis mandavit dicens: eunles docele
ra ra eQvsi ,v^ ra irng- locnrep ovv ro cmip- oinnes gentes, el reliqua. Sicut ergo sina-
[^ct T (nvaTTSCog , t [civ irspcov Xayavnccoy scmen, celeris olerum seminibus valde
jiis
carspijcarcov nrrarai Xiav elg ro cv fA,eyi-&si minus est ad molem quod adtinet, alle la-
"ssoaov ^ dvia^.(^ii ys ftnv e\g ti^^os, Aa^^aro- nien consurgil, ullra cuiusvis oleris men-
Trp-^^zovg fVj;c«i'a fiirpH^ co^e j^ a^^n-dicov suram, ila ut pa.sserculorum inullorum ha-
bvauXiTfJca ^02c3^ TroXKav.^ ovrco Hj n j2a- bitaculum fial ; ita eliam caelorum regnum,
aiXiia -j^j ovpa,yZ)y , rovrs^i to y'sov ri (^ id est nova et sacra ac salutaris praedir
Isoov y^ acornpiov x,npvffi,a, Si' ov Trpog zrav quam ad optimum quodvis opus
catio, per
ortovv T dpi<rcov dySpaya^nftartoy -TriTuO- dcducimur, ct eum qui suaple nalura ve-
SnyncciQa, }^ ^va:i rs xj dAn^ag 'ovra Qsov requc Deus est cogno^imus; elsi apud pau-
ifvdoKCLijRp ., log Trap' oA/fois f^tsv nv dpya'ig, cos inilio erat , et breve vduli atqnc con-
y^ oJoV 8^Cf)(^V H^ (TWjS^aXftiVOV , TT^cl^iSnKS Iractimi, dciKde in ampliludinem excrevit,
3 A'y TiiTO TTpog av^naiv ux^s k^ £/'5 aKin-lw ita ut receptui sit confugienlibus illuc, qui
CAP. XIII. 321
passerculis etiam comparanlur, quia lumi- ^OScS^ TOii -^ZPOTltiaiV CtVTO)-, oti J« }tj (7'^«- B f. lai. b.
rum res nostraeDeo coniparalae exigui val- dioig 7ra.PHX,a.^'iov ^ Gsw jap xa JtctG' «|Uas
de moduli sunt. Dala fuit quidem Israhelis iv o\'t^oii !co[^iSii ^iZoi<; e((Tiy j^oOm jttsv
^
filiis per Moysem lex: sed quia impossi- Toi§ J^ 'lcpa.YiK 6 Sici. Mccuaiccg vo^O(,- o^'-''
bile erat, propter hacreiitem iUic unibram ^i i]V avii^iKTOV Stcc 7* Ci/ dVTO) (Jy.ia.<; , v^
toris exorta est praedicatio , atque universo yiAiiiov itj acOTYiPiOV avstpt; y^ri^vyy.a, ju iig
Si ovtcdi;- * ^- '•
significanl litterae, quae ita se babcnt. Di- Kov iiyny.aivi ^uy-fA.a- 'iyj.^. rSj g^.^'^™-
xitque Dominus Moysi : « fac libi duas tu- sAaA>i(Ts x.vpiOi yrpog Mc>)'C(jy}v Aiycov sjorri-
bas argenteas ductiles, quibus convocare (Jov diavTO) Svo aaAvjiyfui ihaTccg, ci^fv^S.g
possis multitudinem, quando movenda sunt TTOiYiaaiq avTcii, y^ iaovTai aoi dvaicaAtiv r
castra. Et infra. Filii autem Aaronis sacer- avvafcayyiv., y^ cJ^aiostv tch Trapi^^oKai;- Kj
dotes clangent tubis ; eritque boc legili- /aS iTipa- }tj 01 vioi 'Aa^uiv oi ti^fn aaK-
mum sempilernum in generationibus ves- TTioZai T aa/\7rty'^i- Kj i^ai vf/Jiv vOjt*Jjwov
tris. » Nempe ut hinc inteiligas et legis aicCViOV iiq TCCf ')^ViCii VfJ^S' iv' IvTiV^iV CV-
go les est , pariterque evangelica quoque TTiy^ Q oi^v 6 vouoi' 6fA.o'ict>i Q 7u TO ivayfi-
Servatoris praedicalio. Sic enim huius me- KiKOv }Ci aa^TYipiov Kyipvyfjt,a- ovtu) ^ avTOv
minit etiam Isaias propheta dicens: « et erit S^.fjcvYitiOvivei y^ 6 •^^o(f)HTii? 'Uaatai Aj-
die illa, tuba magna clangent. » Grandis ycov * *•
y^ 'i<rai h t^ r.ix^ipa, CKiiVV}., aaX- •
is. xxvii. m.
reapse insonuit tuba per sanctos aposlolos, TTibai TJ) aaKTnyfi t« fnfaKyf „ jttsfaAn y)
haud sane priorem legem destruens, sed ovTccg dviipcovnai aaKTny^ ,^y\ Sia, fi t cly'io)V
ctrinam, dum ipsornm priscis testimoniis (py]TO)v , i[.^7ZiSoLiaiv dii ^ iTri X?is-S) Kofov,
utuntur. Duae sunt igitur tubae, et quidem /jJpTvplaig ^co/Jl^voi r dpy^atOTipaic,' ovx.Zv
argenteae ductilesque: ita ut argentum lae- dvo fiiv ai adATTtyfii^ dpfupal q Xj iXaTai-
titiam significet, splendidus enim Dei ser- T jW.sc dpyvpa KaTaan [j,a'ivovTOi t (patSpo-
mo est: ductilis autem natura eiusdem in- Tina, Kaf^Trpoq fdp '^v 6 Traocc G?S Aofo?'
nuat , fore ut dilatentur ac longius prove- T li /j-nv iKaaf*.aTO(; Vizo^aivovToi; oti Trpo- ,
hantur sacrae divinaeque tubae, id est no- ^yiaoYTai tCj TTPOKo-^aaiv ai ii^cti Ti }C. Qilat
\n simul et vetus doctrina. lle etenim vera TdKTriyfig , nynv tq Viov rf iu «^p^^alov Kn-
semper quodammodo proficil, id quod di- ^yyfca- Tr^OKo-uTH yap dii vrwg tO iKavvo-
latatur, lateque et longe protenditur. Fu- /j\ijov, ;£^ lii; ivooi ts y^ ft-nKoq c/y.TiiviTar
turum autem erat ut utraque doclrina ex- if^KyKoV Q Tr^^OKOTTTHV , 'fhKdfJC-^aVTOi T X^i-
cresceret, Christo apparente vetus ; quidem 5-S, ftiv TraKaiog vcfJt.o(; , iig ljio>^iav Trviv-
orbem dilalatione. Verumtamen sacerdo- TrKvv Tolg iifivaiv 6 vofjcog l^t^H to ^^vai
libus dabat lex tubarum usum ob regen- ,
T adKTTiy^t Sj^-TdTTHv ^^ Kaovg- oiSoTai
dum populum; Christus autem ut se prae- y) yrapa XpiT^ to ^J^KnpvTTiiV avTOV }^ tcc
322 S. CYRILLI ALEXANDRINI KXPLANATIO
Jiy, f2pa.-x_^g o)v ci/ ao^^ali r ivctyyiXiKuiv quodauimodo esset capturus, (jui inilio exi-
>i,>ipvfiA,dTiov 6 Aoyog, dTci\ct'i7rci)Pov idih guus erat semio evangelicus facile est ,
7r^cnfopiv>coT0i (jinSia ^ci)v>ig'H(rct.rd Tnpl cognoscere, Deo per Isaiam sic praenun-
aJrS-^^ort Cj/s^AnffBn n al^TTctactT fvco- ciante: « repleta est universa terra scien-
vcti T >cvPi7v , cvi vdcog izoxij !ia.TaKciXv-icti tia Domini, sicut aquae maris operientes. »
(j^ive^^dTiw ix^ "J^ s.w./SoAnV y^ tovto TrdAiv mam facit impressionem. Atque hoc rur-
«/^(K Sj!gi.(jctXiU Aifcov 6 T oAcov 6so? , Sta ttpo- sus declarat nobis prophetae ore universa-
(piiTn (pcovy^g- * "•'•
nj x.vKia^y\(iiTcti w; vSoop, lisDeus: « et volveturquasi aqua iudicium,
>cplpi,cf yJj Six,ctioavvyt, cog ^HiA.dpciii d(ict- et iustitia quasi torrens inlransibilis. » Nam
TOi' ^^Kply.a. [tiv y: yjSix,ctioavvLu,TO ivctf- iudicium atque iustitiam nominat evange-
y^iicov ovoitd^n y.riPvf[A,cf ovtco fi fjcr^v ctvTO hcani praedicationem ;
quam sic per orbem
icctTpi,KvAiaQiiai(^, Bii^iCctiovTO >> vits' ov- volvendam adfirmabat ceu aquam atque ,
^cLvov , coi vScop £^ y^HitdpoHV , Dv Tcig opitdg torrentem, cuius impetum violenter decur-
iytco^^niv dv otJ^sis K^tTcf^iOfJCiVis Xctvpcoq, rentem nemo potest infringere.
'Oy.oix ia-i fv,ay; z. t. >.. Siniile est fermento etc.
TOiovTov Ti K^ Ci/ r\ftiv Ss/os i^yd(jcTai Ko- scet. Iluiusmodi quid in nobis quoque di-
yoi' •)/£^ovws -y) c* «AtJV, dy'iii<; vj df^cofttig vinus operatur sermo: namque ad nos de-
rtTTOT^jfr yjj ilq vSv itj KapSiav ilaSiSvKcoi, latus, sanctos inculpabilescjue cfficil; et in
7rv(/jjji,ctTiKovi d7ro(pa'iV<l- h' w? 6 riat/Aos mentem et cor receptus, spiritales oslen-
$n(j; *, oKoKKnpov ri/uS^ to 7rviv[j,a y^ to dit; ul ,
quod ait Paulus, universus spiri-
acoj^ct y^
4''X*' dfiif^TTTCOi T»^n-di'ir cv TYi tus nosler et corpus et aninia sine querela
Yi}A,ipcf, T Kvpiis 'Inaov Xfli5"0U" 'oti ya^ cv servetur in die domini lesu Chrisli. iVain
Tcp ^d^{ T^ ^voiac, •ii/Jf^ -diloi ila^il- quod in mentes noslras divinus infiuatser-
Tai Ao^o5, iTct^^nviil K'iycov o r oKcov •9'soe mo, patefaciet his verbis universalis Deus
* '
Si' ivog T 7r^0(piiTS)y iSa i\[jcipa,i ^^yjjv- per unum de jirophetis: « ecce dies ve-
Ta(, Klif{ ;ci/§i05, Vj t oikov
avvriKiaco iyrl niunt, dicit Dominus, el complebo super
'lcrpaMA, Kj iTTi T oiKov 'lovSa ^&r\Ki\v domum Israhelis, et super domum ludae
Kaivrtv ^diSovi vcjtt^s jm.«, ilg Ta; S/avoiai iiovum foedus, tradens leges meas men-
avTCov 'fh^pdr^oo avTOvc- ^,)OVK^v ih Viiv Hj tibus illorum, et in eorumdeni cordibus
;ca^5iav,T vo>\Tr!v yj -^iiav diy^6}[jt,iQa. 'i^v- scribens. » In nientem igitur alque cor,
[t,luj .."tva, 5»a <i^ o'vT(X) ai7TTr\(; yj dyiag ^v- inlellectuale divinumque fermentum reci-
|W.>i5 a(^v[ji,oi vohtSs ivpi(rK'j)[tiQa- ilaSvvn- jMamus ; ut per tam sacram sanctamque
aa ydp ih vovv t^ Et^a^^^-fAixjis TsaiSivaiuii rem sjjiritaliter azjmi inveniamur. Etenim
« (^cooTTOiOi a/'ipyeta,, -\.vX'^^ "^-
''b
"''^,'** in mentem repens evangelici magistcrii vis
}^ 's)Viv[A.a 7rpoi liw iSiav 'coijmp TroioTHTa vivilica, animam simul el corpus in suam
p.JTaroi;t^£iOi. vehili qualilatem converlit.
IX LUCAM CAP. Mll. 323
Ait auffm illi iinidam: Domino, imm panci sniit qui sal- V.iTTs cs Tiq auru' y.u^is , sj oKiyot oi Ciy^o^svof ; 6 cs
vantur? Ipse aufeni dixit ail illos: confcnditc infrare SiTTS TT^o; a-lrorj^' aycuv r'^scr3s siVsXSsTv Sioi7-n; czz-
per angustam porlaui etc.
y/j^ TTuXr,; •/.. T. X.
enim sciscitatus fuerat num pauci salva- , Gj;y, ii oA^iyoi ol Gu)'(^o/ui^jof o q t t Bvva-
rentur ; hic autem ralionem qua possent c%ij Stx.a.iM^driVct.L 'p/Ssv cJ^yt-yUTO , \iyci>v
iuslificari exponil dicens: conlendile inlra- dyo)Vi(^ia^i uaiA^UY Sm t^ TiYiii ^vXitg- ti
re per anguslani porlaiu. Quid ergo lieic ouv u.^ct n-occ, tSto (pcty/iY- sfio5 wy t2) Trdv-
dicimus? Solebat uni\ersalis Servalor in- rci)v acoryipt X^JffToi, toi5 ipcarooGiv ciCtov
pervacanea alque inutiha cognoscere ave- dvovt\Tcf rt yap «J(/ (ptKoTriv^uv ^ Troripov
bat.Cur enim opus erat velle rcscire ulrum , TTon TToKAot rivic, ihv « 6\'tyoi c/ ao}(^6[.ti-
mulli an pauci sint qui salvanUir? Quae- vot- rt TO cprivQsv oiji^og c/KiiiCv\x.iv av rolg
nam hinc utihtas audientibus obveniebat? dKpoci)[A,ivotq; vtv q dvctyKctlov £j XvatnAlg
Verum enimvero necessarium erat et utile To iloivcti jWaAAoi' t '^ottov Si' oi/Tnp civ rig
cognoscere viam potius qua quispiam ad (0/ 7X00? acoTyj^tctv ovKiiY orKOVO[A,t}icog Trpog
salutem pergeret. Prudenter itaque vanam [^iv TO TII5 ipcorriaicog i]Kct"ioY, d-unoatya.-
interrogationem silentio transmiltit, verba [A.iQt<^r]at Q GW ?^6y6g iip' OTnp riv dvxy-
antem sua ad necessariam rem convertit; Kctlov tSto 3 rtv ro siSiva,t S(^av OKilvct Si'
V idehcet ad docendum quid facto opus es- m r\v Zvva§!t^ t <^ivr\v v^ ri^Kt[*.[».ivr\v iiarn-
set ut per angustam arclamque ianuam in- actt TTvMv rovTO yap 5t« j^ iripco^t dtSa-
tremus. Hoc ipsum et ahbi monuerat di- aKcov (^r\a',v * iiaiAbiri ^ta 7* ^iviig 7rvXr\g'
cens: intrate per angustam portaiiT; nam ori TrActnlct r\ wvAn , iu ivpvy^u^pog r\ o^og
lata spaliosaque via est quae ducit ad per- r\ aTrafaaa. itgr d7ro)\nav, r^ TroKKo't iitiv
ditionem, multique per eam intrant: an- Oiiiai^-X^o/J^oi 3r ai/rng- ^iyr\ q r\ TriiKn i^
gusla vero et arcta via est quae ad vitam ri-&Ki[A.[A,iV'i\ r\ cSog r\ dirdyHact iig t ^w«v,
ducit, et pauci sunl qui inveniunt iilam. oAjfoi ?e iiatv 01 ivp'taKovrig aCr/w rolg n^
Nam volentibus pervenire , necessaria in 2oSA8(7iV iK^in- .^Sii ^M ^dvTOig 7ri(^l03g HiV,
primis est recla fides; deinde inculpata vi- y^ Trpo ;j,s T aAAwy, oa^Q-fig- ijra , /3;» «Ai?-
ta,quantum humana iuslitia esse potest. Trra Kard yi ro [m^^ov t^ dv-dpu)w',vr\g Si-
Sic enim ahquando David eliam propheta Kaioavvr\g- ovrco fa^ tth v^ o 7r^op\rr\g Aa-
Deum his verbis precabatur: iudica me, /Sio Ta5 7rpog (jiov tKiciag iTroiiiro Kifo^v*
Domine secundum iustitiam meam. Ve-
, Kpivov [II Kv^ii y^ T 5i>cajO(7!;v'KV jM,«- izKrw
rumtamen ii qui sancte vivere volunt haud , OVK hi<ri TiTtg i^iKnai jSiOvv dyiccg, dKKnri
queunt sine Deo vocante id agere. Semper ovvaSm^ rovro ^^a.v (\r dii ydp 7rteg i^i
enim aspera et ardua, multisque haud gra- aKKn^a }tj dvaYrr^g , j^ ov (Bdai[A,og rolg ^oK-
dibilis, quae ducit ad virtutem via est. Fa- Aois, n iig d^irnv d-^rapi^aact p/So5- iia^d-
cile vero introibit per angustam portam, a<l "j pa.Sto)g Stu'^ <rirr\g nvKrtg^ jtj Spa[iil-
(1) Ante subsequentia , apud D. Thoraam in cat. lat. sic. « Cyrillus. Angusta porta aeruinuam et pa-
tientiam sanctorum significat. Sicut enim pugnarum victoria attestatur militis strenuitati , sic praecla-
rum efficiet valida perpessio laborum et tentationuni. »
6«.^'.a^iTcn i'jL'JTOV T cl/TWAKav Ms ^ rjLv- sibi ,vim facit perdilioni suae (11. » Si-
et
avTViv' ,. TrAccTilct ^j « ttv?^», Kj ivpvXi^poi lud. » Lala vero porta ct spaliosa via quae
ri oSoi, « TToKXovi ili oKi^^ov H.ocTct^iob!ara.- mullos dacit ad inlerilum. Quacnam porro
>ti OTTolov av vo«6e/h t6 w-ActTOS avrng^ a]- iiitellii,^elur laliludo cius? turpis nimirum
ayoa jCj <p;An'5oK05 'Cft)v\ , "^vipal , iCj ;ca)p-oj, el voluptaria vita, deliciae, cfmiissaliones,
ii^ ^id^ai, k} TtavTa to. t^ )cax.'iag 'fhrn- crapulae, el omnia vitiorum studia, avari-
div^a.Tct , « (^iKapyvpicL , r^ t 7r^0irx.a'ipci)v tia, et temporalis gloriolae vana phautasia,
Sofap'tci)v (pciVTaaict x,svyi , to dfAyyifAOVilv t divinorum mandatorum oblivio, Dei deni-
diici)v ciira\f^aTa)V , to jhm iX^v t t -d^iov que limorem non habere prae oculis. Ergo
S5/3ov Txpo oipGaA/yjJJ"' ovKOvv t psV tojOi^- haec omnia vitare oportet , si qui volunt
Tm d7rc(poiTa.v dva.yicalov (ftfr i\(r(ia\\-Av per angustam portam intrare, et cum Chri-
i^iKovTag dia t^ 9ivyig TrvXng, mv^ilvaA sto versari aeternumque feslum peragere.
q
;u avviopTa(fi-i.v Xpirw' cV; "yj ol firi Tctov- Quod vero qui eiusmodi non sunt reii- ,
'.4.a' ou av eicteXSv] (2) o oly.ocsrrrriiTr,; xcf.i azoy.Xsirrn Cuiii aiitdii intravorit paterfamilias, et ostiiim
Tviv SiJpm K. T. X.
dauserit ctc.
A. f. 107. 'D.g lai TJV©o oixo^scnroTov TrcWovg Ccu si quis paterfamilias complures
B. f. i:if.. Iv
C. f. \i-. i>.
Tjj 'ifhTvi8e'iu)y <7uyaynyi^y.oTQ~> ilg i^iav amicos suos congregavcrit ad mensae con-
y..al 'Za7ri'0tv , iira Trpona^i^nKOT©-' fAjb' vivium, et deinde ipse introiverit quibus-
wv 'id<l TOVTO Spav, dTTOicKiitTavTOi Ti tlu, cum cst caeiiaturus ianuamque occluserit
,
.9-t;pav, (^tir pi,ira touto Kpovovrag dKOv- quicumque posEea pulsaverint, audituros
GitS^ (pnaiV, ovic ol3a vixai- yywcjiy J{i dicit: non novi vos. Notitiara autem hoc
CiiTov^a, ovx d7r?\.a)i -xlu) i"iSn(ri,v Xiyn^ loco non pro simplici scienlia dicit, sed
rtAAa rUij olKMrnra tyiv cv j^i-di^^t , Tnv pro familiarilale graliaeque et honoris
,
^i iv ydpiTi }^ nf/.}y ii^n^ ya^ t\ yycocjii communione. Xam si heic notitia scien-
jM.ovoy iiySiv KaTaGnfccLiviTai ('iSnaiv, i^cci liam striclim significaret, quomodo quem-
YiyvoiKSi <?p ovTCt)v rtyai, o "zs-dvTa 'iyjJiv quam is ignoraret cui omnia nuda et reve-
yv[A.va v^ Ti'^ay^>i\i(j[Jt,iYa roli o^^aAjttoTs lata versantur ob oculos, et qui anle quam
avrou, i Kct] Trpiv ^osffsws Trdvra iiSciig-^ etiam fiant, cuncta scit? Est ergo non mo-
OVX.OVV ov [Ji.6vov dvonrov rtAAri >cai ojos!- do insanum sed eliam irreligiosum suspi-
/3j?3 t}) dyvoiioai Tivdi vzsorOTrnaai t kv- cari quicquam a Domino ignorari. Existi-
piov oln(Joy..i-^a 5? u.a.KAov ilTsilv avrov mabimus polius dici ab ipso quod hi nul- ,
Apud Sabatevium ])is Cassianus, et semel S. Hieronvimis, ita Iiabent ut nos latine scripsinius.
(1)
i-im facit in interitum
Flaminius Nobilius tamen in sua Proverbiorum translatione maluit iuterpretari :
ctrinam , nec mecum per bonoriim ope- fA.riaa.yra.i Aojov, dXX cCdi (Jvvx^^dtVTai
rum exercilia coniunctos. His consentanea iy,o] Sicc Trpa^iav dya.^^cov dKoAoo&o)i y^
Movsi quoque dicta fucrunl : novi te prae TT^Oi MaiJGia, i'i^t)ra.i' * o'iSa, ai Tra^a irav-
omnibus ,
graliannjue apud me nactus es. ras , y^ X'^?'^ ffpss Trap iixor avri t oh
Nempe ad meam familiaritalcm prae om- o\>c:-'.OT-flTi TVi VTTiq^ 7raVTa<; ItsGw^ Trap if^o)
nibus adsumptus es, multamque gratiam tCj TTOXXnv iTTQPiGa) T 'X^CI.aiV OVKOUV }U TTSpi
*
conseculus. Quare et iis qui ipsius amici- T 0'J5ct|«.5'3'fV ol-AiiCO^iVTm aVTO) ^ My^' Mallli. Vll. 1.'..
tiam non sunt adepti, dicit; non novi vos ; ciiK oiSa t^jtcas" dTrc^nn dyr' i[/.oii •, i^ya-
discedile a me , operarii iniquitatis. NuUa Tai T^ dSnciag- cvS- (^ia -^ Koivcovia (pwri
enim comniunio lucis cum tenebris. Trpoi cr>i3r@~i.
Quinam ^ero credcntur qui aiunt Chri- Tn'«5 S' av von^iliv ol AifovTig tco X^(-
sto ,manducabimus ct bibimus coram te? 5"S) ro ii^aycfjS^ij j-^ WiO/jS^j c.iiO)mov cot;^
Congruit utique Israhelilis potissimum ser- ap^oamv av 6 toiogSi Aoyog ftaAira rolg
mo hic; quibus certe dicebat Chrislus: vi- i^ "lo-^afiA, oTs 5m ;^ "•'$« XuitU' oti 0-^.1-
Dei , vos autem foras expelli. Quomodo iv Tij (2aai\s'ia. t 6fOu «at/cJo- q c/n^aKKo-
,
ergo manducabant atque bibcbant coram [^iVcSg 5^W sSjS OVV JjffSlOV lU iTrlVOV CiiCOTTiOV
Deo? Nempe legali fungentes cultu ; nam T diov r ; vo[A.iKr,Y T^oZvTig Ka^iiav tv^og^
cruenlas victimas Deo afferentes comede- }CO[lll^OVTii "^ TCC GfW TUi Sl' ct/paTO? -dv-
bant ct laetabantur. Audiebant insuper in (Jiag , jitrGioy hJ nvcppaivovTO" ^KoocbvTO 3 tu
synagogis libros Moysis, qui non tam sua tv r avvaytcyaLiq t Mcoijcjicoi IBiCxicov oC
scripsit, quamDei verba interpretatus est: Ta iavTOv yi^.^a(poTOf jWaAAov ., iP[x,nv!vov-
elenim semper sermoni suo praefabatur: TOg Q Tci 'ssaoa t GjoS* 7rpoaviTi^<{ yap dn
haec dicit Dominus. Ilaud tamcn iuslifi- T iavTov (fcoYiig, to Tadi AsHi •Av^iog- aAA'
cando homini sufEcit cruentus cuUus : ne- ovx. dpKil CTpo5 Six.ala>(jiv ., y\ 5r ai[*,aTa^v
que suas quisquam abluet maculas au- , Xa^iia- ovd av d^Jiovi^^aiTO Ttg jW.oAt;ajM.8?,
diens quidera di^ inarum Icgum iectionem , dy.poarrig t 6s;&)V "^oju^jog vc,[^cov., ~i-
[/,iy
nihil vero mandatorum exsequens. AUoqui 7rpayji>g^'^ ovSh t x,i>i.i\<£j(r[//iva)v <t iTi^cog
etiam fidera non admittentes quae impium 3 T tsi^iv ov TTPoanKa/j^joi r ^i^jiaidvdav t
iustiucat, nec evangehca statula sectantes, d(7i^vi , ovSi Tolg ivayUhiKQ^ig ^icmiC![^aGiv
quae vires suppedilant ingenuae praestan- dKOXiiQncsavTig , 5i' wv iiv ^vva-Jj'^ t ev^pvS.
merabis et nonnuUos aUos qui dicere in- jt*>i(jj<5 To;s covoii.aapi.ivoig y^ iTipovg Tivag
terdum queunt omnium iudici: comedimus dvva^jLivag il^nlv «crG' OTi tco TtdvTCOV k^\,tv\'
Quinani ilem hi erunt? MuUi crediderunt H/tSjtf s5/5a^ct5' y^ Tivig av iUv «roi ^aAiv;
in Christum, sanctasque eius celebrant soi- TTOKAot ^riTnanvKaGiV i]g Xpi5"0V, K^ Tag
leinnitates, et ecclesias frequentantes evan- a^Ias sV ttt>TW T^VQvaiv icpTag, (poiTcovTig
gelicas audiunt doctrinas; attamen sacra- '^
y^ c^ 6y.KKr,a'iaig , t ivafy^Kcov dKpocov-
rum scripturarum niliil in mente sua repo- Tai z!)aiS/j[A,dTC0V dTroVi^iVTai 3 i]g vav, r
nunt, sed fructus slerilem gerunt cor. Hi yi^a[j!.[j.ivcov ot;5sv dAAa y^ 7ivdj[J.aTiKng
quoque igitur amare flebunt, dentibusque iVKapTTiag yv[j(,YYiv iX^ca t Ka^dtav KAav-
slridebunt namque et hos Dominus ne-
; aovTai ovv £, ovTOi TriKpcog, y^ jSpv^aai gsv
gahit. Ait ilaque non onmis qui dicit mihi
: ooovras' apvnaiTai yao }tj avGs^ Kvpiog'
pn,uai\ivai7an ih r ^a.(StM\a.v t ^«oi/, sed qui facit volunlalem palris mei qui in
c* To/? ovpavoii.
V. 29. "lUoucrn affd «vaToXiv y.xi cuauiv /.. t. >.. A'onient ab oricnte ct occidente elc.
g-
{•
I™- Uo^^Aol <JvviAiv(XOYTa,i tci7? ct')'/oie, ai}- IMulli conAenicnt cum sanclis, ipsi aii-
TOi 3 i^o)a-dri<ToyTai- yJ, iUjj -osocotviv irj)(_rt- tem Israhelitae expellentur. Et qui primas
aoTig Ttt^iv, 'da' Jl(/jTipav i^ovat toti ., partes tenueranl , tunc sccundas occupa-
7rpoTiTa.y[^ivci>v iTipwv, Kj yiyovi- Tipo- bunt , aliis sibi praepositis, quod reapse
TiTiy.iivTa.i ycep to. i-Bvn t^ 'lh:8a.iu)V dyi- accidil: nam gentes praelatae sunt iudaico
Ak5- il Ko.) TTipi TroXkMV iTipcov Kat clSto- gJcgi- Quamquam de multis quoque aliis
^'iTcof TOVTO iipnTa,i' 'hovTat ol I? i-&vu)v atque indefinite haec dicta sunt. Erunt au-
TTi^ol TrpccTOi, ol SoKoiiVTcg i(7^aT0i vvv tcm priore loco qtii cx clhnicis crcdidcrunt
(og -dfoy 'QnyvovTic,' 'kaovTai illi sciHcel qui nunc sunt postremi ceu
'{(jyjtTOt (^ ,
^5 TOTj TrpwTot 5.a T liAiKpivii ttIi^iv ctv- qui poslremo tempore Deum agnoverunt.
TCiiv' ol 3 a.7ri<roi iaSaioi , ot BoH.ov<Ti y.lv Erunt vero tunc primi propter fidem suam
•^ploToi vvv T
coq Trpcoroi (^ &iov 'fmyvQV- sinceram. At increduli ludaei ,
qui nunc
Tic, vlog ydp (pnai TrpcaToroKog fjcov 'la- priores videntur, quatenus priores Deum
1(1. IV. 2:!.
pctnK * y 'iaovrai rori 'ia^aroi Stcc t aTn- cognoverunl (nam fihus meus, inquitscri-
anav avTUtv voilrai Ss 6 Ao^@o t^ Tnpi ptura , primogenitus Israhel ) tunc incre-
't^ TTiTci^v T SoKovvTcav [^iv iivai iay^dr usv duhtatis suae causa fienl novissimi. Intel-
iv tS) TrapovTi (Bicc^ iaopcivcov Si TrpcoTcov ligitur sermo hic etiam de fidelibus, qui
IV TO) lO.jAAovTf a.icovt^ i^ av-^iq ivahxd^. in hac vita videntur infimi, sed in fuluro
A. t. iw. _ ''Oti Si 'ifAiWov 'lovSaloi T^ ^poq a-J- saeculo primi erunt ; et vice versa. - Quod
Toi' oi;cf<oTJiT@o, Srihov Bi OTi zsvivpca.Ti- aulem ludaei amicitiam Dei, spiritalem sci-
Kiii , oho^^oTTCCi «7roAi(7-&f;v, dvT${aiviX^yi- hcet, omnino forent amissuri, proque iis
<ri£wj Ss 'jjui-dvcoy n 'Mhn^vg, SiiSn^iv genlium muhitudo introducenda, demon-
ei-srcov OTi c^ novg Kai d-jaf^ iu ^o'ppa. stravit dicens: quod ab oriente et occiden-
Kai voTOv KiKAnu,ivoi TToAhoi auvavaTrav- te , aquiione, et austro, vocati muUi re-
aovTa,i To7? ciyioii- aCroi yi ^«v i^coa^yi- quiescent cum quidem ex-
sanctis. Et illi
ueae. Porro similia his scribit Cvrillus in suo de praedicta parabola sernione ad populum , quem graece
nos edidimus in Spicilegio rom. T. V. p. 119. seqq.
IN LCCAM CAP. Xlll. 327
(l) Acccsserunt qtiidaiii pbarisaci dicentcs: Ilgoo-^XSo» Tivs; fapicraiOi XfyovTs;" j|;XSs, V. 31.
Xolebant propter invidiam pharisaoi OVX, «•3'fAOV V7T0 /3a(T/C:lViaS o/ (Da.pt- B. t. I:ui. h.
dem suam mullos pertraheret. Sed quia ^a.fa)yioLii Trpog t avTOv 7ri<^tv octynvivcfy)
utpole Deus cogitationes iUorum nou igno- TTOWovi- '(^- Q OfOS COV OVK ViyVOH C^f OLV-
more suo. Dicite, incjuit enim vulpi huic. i7ria!Cta.(Ju,iva>i ai<; s9o$ a,VTCi)- iiixa.Ti -^ cpiio"/
- Sedulo animadverte sermonis vim. Vi- Tii dAca-doiHi tcivt». - Tl^ccy^ii dnptlBax; Tyj t a. f. ns. i..
detur enim forlasse dictum hoc contra He- Xofa §vvafA,<(- Sox,:l fA^iv fa? ttws Ti^^a^^ai i^
rodis personam dirigi, ut quidam existi- (SMtTHV itg TO 'HpCilSil 7!-p6(rCt)W0V , TO iliil-
mant; reapse tamen contra pharisaei ho- [A,ivov , ojg Ttvii CfOf^tcra.v \yxiTa.t
q i^.a.KKov
minis polius nequitiam intendilur. Nam )'>y T* T ^ctptaais GK.a.toTY\TOc,' >taj toi ya?
quum dicero potuisset: dic vulpi ilH, hoc '^'jvai^jog iiTrilv, itTri tv)()iv t^ dXcoTTiKi
non facit : soilertissime \evo medio quodam (yicitvt) , THTO ft-iv 7ra.oiYiaiv iv(pviS'a.Tac k jit;-
usus vocabulo , demonstrat phaiisaeum ci) Tivog ^ca/j&pog 'pcovYi^ fjcovova^x) KctTidz-t-
praesentem, dicens: vulpi huic. Vulpi au- ^iv ifyvi OVTU ipa.pi(ja.lov , iIttcov Tt) dXcjOTriKt
tem comparat hominem : est enim illud ravT^ foV T^ dAce-ziiKt H 7rctPei>ca!^</ t av-
animal callidum et mahgnum, cuiusmodi voa)7rOii- 7ravspfov -^ dii zscog sV; iu Sv&^^o-
erant pharisaei. TTov To ^i^piov TOiovTot y^ ol (^aptaaiot.
Ecce eiicio daemonia, et sanifates perficio liodie 'ISot/ fX^aXXw Sa-ijxdvia. xai icmtei; sVitjXw oi^Egov v. 3J.
et cras, et tertia die consuminor. y.ccl aogiov* xai t^ '^p'^7' 5 TsXsioojwa^.
Viden ut quod molestum esse phari- 'Opctg OTi ToS'&' OTTio y\S^ Xv7rfiv to a. f. ms. ii.
' '
/ / ,
' ' -. , ^ . li. f- 130.
saeorum globo sciebat lioc se facere pro- , T (papi<ja,ta)v s"'cpo5, «^05TA«povy STrafyiA- {?• '^,-
f- .f'-
fitetur? dicens videlicet se impuros incre- AiTai; (Daancov 'oTt y^ dKct^ddpTOig 'fhrt-
piturum spiritus, aegros morhis evpeditu- j.(,ii(JH "vsvivftaat, y^ d7ra,X\a^:-t Tra-Swv GSU-
rum, et ipsum se denique consummatum Cv dhoCO^talg^ y^ TiAHCO-^HCJiTCtf TOVTi^tV
iri; id est sjx)nle laturum crucis passio- iKcov VTTOjtS^i] TO i7ri Tcp Tavpco Tra^og^
nem, ut terrarum orbi saluti sit. Sciebat VTTip yi T oaxjai t vtt' ovpavov hSc-i Stt oiiv
labant pharisaei limeri ab eo Herodis ma- KaTOppcoSi^criiV at^TOv t 'HpccSa yjipa, Kai
num , licet virtutum esset dominus. Sed TOt T ovTa y.vpiov oti q t^ c^
^Jvay.icov
enim quod hominum iniquae jjotentiae nul- dv&pa)7ra)v 7rMovi^iag oiSiva 7rotilTat Ao-
lam rationem haberet demonstravit di- , yOV, OiiOetpiV ilTTUIV '''
'ix\r\V dil pLi Gr,IJI.i-
cens: « verumtamen oportet me liodie et ^OV K^ avpiOV JOj TYI iy^Oftivn 7T00iViSj(^- 'OTI
capit prophetam perire extraHierusalem. » ^'jcjaAnu,. ,,, To q 3il jxi As^MV, ovk dvay- \. 33.
Cum dicit « oportet me » haud inevitabi- KYiv dSta(pvKTOV i7rY]pTY\pciv!uj wcmip iaVTCO
lem imminentemque sibi necessitatem in- idnXooaiv «AA' ot; yaAAov dJ^aa-ia, t avrn
(1) Apud D. Thoniam in cat. lat. « Cyrillus. Praedicta Domini verba , pharisaeorum animos provo-
cavenint ad iram: videbant enim populos iam eontritos fidem eius arripere. Itaque quasi perdentes ot-
fieium populis praesidendi, lucrumque araittentes, simulantes se eum diligere, suadent illi ut inde di-
scederet: accessenait etc. »
(2) Confer seholia in Lueain apud nos A.\. ciass. T. IX. p. 448.
328 S. CYIUI.LI ALEXANURIM KXPLANATIO
•&?AnjU.aTft)v awfnoTrrooc, oia^h Trip av e-&sA>i (lical ; sed quod polius pro voluntalis suae
^'j.BiUTcti 7U 'z^vo^rKTa T 'liiBct.lc(.y, ov^i- faciillale, al)s(jue ulla suspicione prout ma-
voq 'fhovToq •,] '6h^'sKivovroi ,
a.^^ic, av a.v- lucrit incedet , ludaeanifiue circumibil, nc-
To; Iko)v }caradi'^YircLi t riM'ia)<J<v , t Sta, mine insidias aut vim faciente, doncc ipse
n,s (pyijx,] T Tipla e-ai^pS, Tga)5 piv rot ivio- sponle consummationem sui exceperit per
yw 5i/va|U.:-i5" x^ roiira vZv 6 >iaip6g- £j ov venerandam crucem. Inlerimquidem signis
ri •j g sra/ wAs/ova p^ovov rovro yup ro edendis do operam cuius rei nunc lem- ,
(7>mipov H^ To avpiov «.a] rovro 5s cp)io-iK pus est neque id lamen diu prout in-
; ,
(17: OKUdirai 'UpQvca\r\^, JtJ oCx iripca; nuunt verba hodie et cras. illa vcro passio
oloi' n •^ui^noj- fiAA' M G?tr Tr^O^pYirag dil Ilicrosolymis fict, necpie alibi palrari pot-
jXiMrn^cula i^ovivav , m^h iu Itt] t t Trpo- esl : nam quae
proplielarum caedi semper
tpnTwv Kv^^iov. — noAAo'/? j dyuov ci/jWctat sluduit prophctarum quoque dominum
,
avcf^,SiiSii^iV ilTTuiv " TToaaKig )i6;An<Tct ipsis profuisset, declaravit dicensr quolies
iTTiTijujdpai rcc racva k. r. A. niTraiSayd)- volui congregare filios tuos elc. Erudivit
ynici ydp Sid r Travao^pa Mcovaicog., viva- enim per sapientissimum Moysem, admo-
&irnKi Sid •2B^o(p>iTwv dy'ict)v «GjAhcjv vtto nuit per sanctos prophetas ; voluit illos sub
Trriovyaf .yTOVTig-tv v-zxo a>c'i7ry]v '^ iavrou alas id est potentiae suae tegumenlo te-
Suvdi^scog 'iyiiv «•JG^r, o\ 5; yi r o'vrua^ nere: ipsi vero tam oplabilibus exciderunt
stJ^TaiOTaTCdv J(n/-^T«'xa(T(v dya^oov, d[^- bonis , dum immemores ingralique csse ma-
vr.u.0Yii Kj ct;;^cc^i5-0i ovth. luerunt.
vovrii.j TTPOil^dSii^ov , iV(pn[A.ovvrii n yCj Ae- ibant acclamantes atque dicentes: osanna
•)/0VTS5, Mdavva tw vlu) Aa|S(5- £t;Aor»jM.2vos filio Davidis! benedictus qui venit in no-
ipxo>-t^og Ci/ 6vo[A.ari Kupin- ot^jcouv '
•_>] mine Domini. Ilacpic ceu nunc indignos de-
ava^(85 ovTas d(piU , ron ^ctAiv at;To7s o(fi- serens, tum rursusse appariturum ait. cum
gressus esl: eodemque lempore salutarem ,'AXITIY ib(t-fl\A.OVfJt>{JOi' K^ KCtT OKilYO T KOH-
pro nobis passionem pertulit. ^ov TQ (JcoTY^oioY vTTip
'/\
f^^ v~ig-y) Tfd-^og.
Inlerrogavit legis peritos el pharisaeos "Hpiro cStr YOf^Uiii r^ cSu- tpa^io-alif? . a. f. 200.
Dominus , an umquani licerel sabbato cu- KVPiC^' TZOTipcV TTOTl iPlTi TU) act^€,a.Ttp
rare , nec ne? Hi vero inquit scriptura , , ta- •dipaTriviiV ,, « ov- ol Si , (pntxix, laiyYidctY'
cebant. Cur taces, o legis perite? Recita av' OTH (Ti<y'iytj Ka.i; u) Yoy.iKi ; fiVs t; t yi-
aliquid ex scripturis; demonstra, utrum lex ^Ct.[Jl.fA.iYCi)Y- i-oclScl^OV T 5i(Z Mct)V(riU)g YC-
Moysis eum vituperet qui benefacit sabbato; f^OV ^ S^.S-SArKOTCi TTOTi TO iV TrOiilv 01/
utrum nos duros ct immisericordes esse ve- aajSCdTCt) , il (JK\rpovi n^ai y^ cKpiXoiKTiio-
lit proptcr sabbati otium. Atqui hoc num- l^ova^ iivai (Bov\iTcti Sia t T^ti (Ta^CdTcav
quam demonstrabis. Quia vero malitiose doyiav' aAA.' ovk av, 5%o/? ifhBil^ai t5to
tacebant , frangit contumacem illorum im- TTO-^lV S5^-' Q Su^j^^CTTCag ITKTiyVKaUl., TTO.-
pudenliara Christus gravibus ad hoc argu- pa^VH XpiS"05 li^ a.^oav<rov auTWV dvai~
mentis utens. Si vetat, inquit, misereri lex ayvYTiaY , ?\oyiT[.(.oig dvayKa'iOii iig tOvto
sabbato , cur tu misericordia uteris erga P^CO/J[ijQ~>. EJ KiKCoKVKi , (f>?(7i>, Y0y.@.^ >. i.
asinum in puteuni delapsum? \ura filium ihiiiY a> (jalBCaTCi)., ttox; i7T0iKTi'ipm avTOi
negligeres sabbato periclitantera? obiurga OVOY ili ^piap KaTaTTiCTCVTCt ; [A,yi (ppOYTi- 'eoa. To'y
mandati rigorem, si certe existimas durum aH5 viov KtvSuvivoYTOg Cf C3 a^QaT (jD : 'Qn-
esse legislatorem etimmisericordem neque : TfWMffOV tS T^ ^^iCiCtX; KiY^ Ct) , ftTTip ol-
laboranti raanum porrigas, legis ei prae- a-^a (jKAnpoY OYTa t YOpi,o-d'iT!eju (t a(?(Ao-
ferens reverentiam , vel alienum potius om- KTiipjA.oYa' /AM Q Yi[jt,i X^lpa tS) KapVOVTi,
ni recta ralione olium ; siquidera non vis TT^OTi-Qilg avTov t fj$ r vi:,woy a(5S, f/.S.A-
potius de spiritali cogitare sabbato. Num- Aov Q f dpyiav t dXc^caTUTlu/ , ii [^n Goi
quam cessat clemens esse omnium Deus, SoKii 7rY/jf4.aTiK0Y ilSivai cra(iCaTi(j[ji.6v oC
bonus est hominumque amans; Moysis le- KaTaK-Ayn t iivai ^«5-05 t cAcdv •&S05,
gem haud fecit crudelilatis magistram sed , dya^cc, f^ r^ (fxP^ccv&^MTr©-'* ovk dvraY-
amoris potius erga proxiraum auctricera. ^p^CCTnag T hiCdVGiCtX; YC[A.OV iT^i^it SiddcjKa-
lamvero cur sit credibile tam sanclum ad- \0Y ^ayaTTrg 'q [^dXXov t- ih t TnXag iiGij-
mirandumque caritatis praeceptum, inva- yy\Ti]v iha, Trwg riv iiKog t ovru) cnTstTYiV
lidum sabbato esse, sic volente Deo? Cur K^ d^.aya<;-ov IvtcAhv aTOVfTv Iv (Ja€(BdTa),
itaque tacebas, o legis perile? Profecto quia K^ (iov?\;]<JiY -S-sOU; Tl OVY Ci(j'iyY\Kaq vop/-
quid diceres non habebas. Ergo valere Ki ; YiTTcpncjag oftoKoyi/.ftiYOog' [Jt,aKpd roi-
mullum iubens ludaeorum invidiam, mor- ya^oZv X^''^^^' f'^'*"' ? (SaaKavlaig t 'la-
bo liberat hominem qui hydrope labora- oaiccv ^ dTraXKaTTn t vo^Jilv t CSipcp ki-
bat ;
qui quidem pharisaeos veritus , non K^aTT[/.iYOV' oq SiSiutg G?tr t^apiaaiag., ov
sabbatum sed coram , illo tantum constite- (2aT0Y, dXXd [a6yoy «Vm iYd)7riov at/rS, 'iva
(1) Hoc loco ad capituli versum 1. sic est apud D. Tlioniam in cat. lat. « Cyrillus. Quaravis Domi-
- nus nialitiam pharisaeorum cognosceret, tamen eorum CeLat conviva, ut prodesset praesentibus per verba,
» et miracula, unde subditur: et factxtm est etc. et ipsi observaba/it eiim, num scilicet reverentiam legis
>• contemneret, et an quicquam prohibitorum faceret in die sabbati. »
330 S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
c/>i T^ fisas lKiv\aai a.inov > Qs^ctTivan- ottip rat, ul visu commolus curniTt. Qnam vi-
ilScoi 6 xi;^i©o, cog ifji^6)a,Tivcov ctvTov -nW dens Dominus , eiusque animum ulpote
-vIuj^Mf ki 3^205. ovK ipooTct ctvTOV 11 -diAH Dcus introspiciens , non interrogal utrum
oyiYii •j^s.diif, tfAA' ivSio)^ iSipa.^zB-ivdsv sanus fieri velit, setl slatim eum sanilati
cLVTCV riSn ycep oti »i-&;A«- j^ •y> ha Tvyv} restituit; nam quod vellct, probc sciobal.
<> •&f/3a'ss«(a5 , iVaro ijOi.^poa'-&sv clvtov k^ Eteiiim sanitatis recipiendae causa, corara
iCicoTret. eo .se slitcrat et tacebat.
'F.TTsym Trui; T«; jzQuroxXiTiai; i^sXiyovro. Aniiuartvertens (|iiomo<lo (irimos accubitus eligercnt.
A. f. 200.
'ETTHBiiT Ki}c\«iA,ivci)v i'jiS,TO Tivcig , ct)f Quuni cernerel ex invitatis quosdara
B. f. 138. I>.
C.
n.
f.
f.
I3S.
a(i.
Ii.
b.
[Mya Ti ^^nfjt^d ^ «^((dAh^ttov, 7«? tt^coto- ceu magnura quid et aestimabile, primos
KXi(j'icic, djujiyiTcoi d^'aial^ovTcti,dva.j!ict'icoi accubilus imprudenter occupare, nccessa-
'iv' ctVToU^i y^ Y\[^a.i co^TjX^^yi
,
iA,ctTct'ia.i So^ng rio ut illos el nos simul iuvaret, vanara
y.a.Ta(ppovuv '-s^^y^va.- v^ SoKil y^iv 'icrcag gloriamcontemnere hortatur. Vidcnturqui-
Ti(7i\jM.j«.pct TTcoi ilvai TctVT^ , ji^ ot; TTokhiii dcm haec fortasse nonnuUis minula quae-
a^M opovTidoi- oray oi rij aiiToli r i^ <5^- dam nec curanda magnoperc. Verumtamen
vo'ictg o(pQaK[ji.ov Ivipiiai^ , to Tmix,adi pa- si quis eis menlis oculum attentius inten-
didiTai 07ro'iH yAv d-acthhctTTii fjifcoLtov t derit, tunc cognoscet, quanta hae moni-
avQpoiJTrovogov q to y,o(7u,m ctvTCo omp-
.^
tiones vituperio hominem arceant, quanto-
yd^iTai' To [Ji,iv yap Ti[.'..ali y][Ji,a.i r dvap- pere ornent honore. Nam incongruos ho-
poroiS, ^yovv ov TidvTn ti ^^ yrdvTCog otpsj- nores, et qui nullo nomine nobis deben-
Xo[JLivaig r\[Jt,iv TrpoXiipcog 'o^us-nZa.v . drujut- tur, temere invadere, imprudentes nos de-
TK5 «pas d7ro<pa'tvii' OTav fdp , (pwcri, ?a9>) monstrat. Quum enim, inquit, venerit dig-
cvTi[J!.OTipog (70U, Ipil Toi 6 Gi y^ at^TOV nior te, dicet tibi is qui te et illum invi-
x,ctKi(7ag' ^og tovtco tottovco Troang aia^/^v- tavit, da huic locum; quae res quanta te
cf^io.9at;^a5-©^, o i/atov avTCo dvi-aiiTrAyi- laudabilis vir, qui quum ei sine reprehen-
•x,T(og Toig TrpcoToig KaTaai[AVvvi£ra[ , tovth sione liceret primis ordinibus vclle Iiono-
jw.sv ovK i^i'i/j&fjog^ [jLovov^'^ o'j)^i Tct iavTov rari id tamen non adpelit
, ac de suo et- ,
•®^a;:^iwp S)j' iTipoig, VTZip^ yi t ju,« Box,iiv iam propemodum aliis cedit, ne ^idcatur
riTTaiSt,(I:iKoBo^iag, TOiovTog cog o;pKn[^a vanae gloriae obnoxius, hic veluti debi-
Xn-^iTai Ti[A.m" d>covaiTai 5^ Traoa. t y,i- tum consequetur honorem. Audiet enim
KX'iix,OTog.)7rpoaavd2rf^i co^i' [L'iya Sn ovv ab eo qui invilavit: ascende huc. Magna
y^ d^aipiTOv dyabov^^TO [/.'i^^iov ^p6vniJ,a' igilur ct eximia res est, modcslia animi.
II yd^ Tig iTi^cov rr^OTdTTi^ajf ^tnil.) Ki^- Si quis enim ceteris anteponi quaerit, lu-
Sa,iv'iTco TOVTO Sici '^ oivco^d-v r^iKpn , vJj ^i- cretur hoc caclesti suffiagio , sit in hono-
(pavovaQco rijtAa/? r n-apct -diov , viy-aTco re apud Deum , multos superet virlulum
TToKAovg T>j T dpiTm Ka^jLTrpoTTiTi., t« ra- splendore, et animi demissione. Alta enim
7riivo(ppo(rvYri- t.'4KAo> yb 'zsa^ct 9jS tq mm- est apud Deum mens humilis. Hic fit Chri-
c<;-aK[Jt.irov(rip6vivA,cf [ti[AnTtig yiviTaiXoi<r^ sli imitator, qui dixit: discite a me, quia
T iiTTOVTOg ", ftd^iTi dTr' i[A,ov^ oti "Tr^aiJg mitissum et huniilis corde. Haec dicens,
ii[A,i }tj Ta^uHivog T>i >t,aoB'ia.' TOVTa B- Aj- haud graviter iam incrcpat, sed comiter
fcov, «x.«T( o^^rAMTTfi (Bapicog , «AA' -rs^^i- hortatur : hic enim huius adhortationis ef-
rei ;{^«rS)5- Tavro Troiovang jCj t^ «zd^^ivj- feclus est, praesertim apud tcneri senstis
aecog, [taKKov q y^ TrKiov i-jri t ivaia^n- animos: nara lenius ab ambitione abstra-
Tcov oTi Xj "a^oafooyoTS^ov d(ptTnaiv dTto ?J hit, fuga eorum quae ambitionem suadent.
(fiiAoTip.ia?, n Trpog to, t^ (^iKoTif^fiag <jxo- Parvo hoc caenarura exemplo ambitionem
IX LUCAM CAP. XIV. 331
quum protligasset. et modestos extuhsset, Zotdi- ^ik^S) q oi/to) tu> c£^ha.Si'iyiJ.u.Ti tco
maijnum jiarvo adiicit. gencralem senlen- r!]^ tci SriTryct, t t (^iKoti^cov Kci^a.ipiaiv
tiam proferens quia omnis qui se exahat,
: iTroS-niviig, rS, t j^i" aipiAox/jttaiv L-^wffiv,
humihabitur; et qui se humiliat, exaUa- /Lijfa t2) M.ijcpw •z?pcs-i9«0'i , kci^oXix.ov iTn-
bitur. Quod tamen exnorma iudi- divini (^'-oudv to, cIti 7rS.(i o v-^m iamov ^rciTrHYcti-
cii dicitur, nuUatenus vero secundum ho- •&iio'jTai, £, 6 TctTriiYcov ictvTOv , v^^^co-Qricii-
honorificenliam adepli sunl ; \icissimque n(isia.y «Vsi, -zzoAAo/ itj Tiftni o^iy^^diVTig
alii ,
qui semel humiliaverant, sine praemio iTiiTVyOV T^ iVT^i^jHi TCtVTVi TtfJl,iii- V^ «AAOJ
fuerunt. ictvcj^j- x.ct7r!iVUGctvTi<; , 'i^iivctv dyip!t<roi.
Ad animi humilitatem adhorlalio ha- AAAa ToU'TO y-h TTipi 7* TaTrnYo^pc- r. 2011. 1).
r. i.-is.
clenus. Pracclaram mox invilantibus do- ijvvnf to TrapayyiK^cf y.aXov 5s k^ 57005 r. r,c. Ii.
exigui animi horaines; qui amicos invitant, 'a->^';^u,a tUu dvTawo^oaiv , otti^ ol (ti-
fratres, cognatos, proximos; ut ilico vicis- ;cp64u;;^^o( wo;oSot (p/A«5 ;caA.oi)vTf5, «JsA-
sim invitati, quod dederant, sine mora re- d^ovc,, aoy^uilg., yiWoYai, /v' ivQvg dvTi-
cipiant: cui consuetudini multo mehorem HAn-S-aTJ^, ^Oji/tjffafVTO touto* ov TroXKo)
aliam atque digniorem substiluit Dominus, >taAAiov, xai p£^aAo?rp«w"5S"Sgov ilirvya-
nempe ut egeni potius invitenlur, et in- "^v x,l'^io5,to g^ ^io^iYng scaKih, to
firmis claudisque benignitas impendatur, a Tr^og cSir da^ivilg r^ AiKa^^YiftiYng (fiiAav-
quibus nulla remuneratio expectanda sil, ^pcoTnviiBtt; , ^ap' cov ova 'iOTiv dvTa-izo-
sed a Deo qui caritalem erga homines prae- doffis , « AAa •&£ 05 aVTa^^-oJi^ot)? Tviq (^iK-
mio prosequitur in futura vita. Hoc aulem aY-dpco-sriag tUSj t(/*iiv sV/ tm? \tiKKovaY\g
dicit, non ut cjuemquam a suis honoran- C^cmg- tovto Si (pntTjv, ov^' "iva tms -Ti^og
dis impediat, sed ut doceat quominus ema- GW Idtag aTrii^h) Tiitiig . dKK' 'iva SiSi^ri
mus aequalium donorum mutuam libera- j<*" srj/rpdcT^csiv Ta^ (piKo(tpoavvag t iawv
litatem; sed utilia faciamus beneficia nos- «vTa57-o5oo-£wv , aAA' «$jAi,aot;5 «roif/c&zzf
tra, quatenus magna praemia a Deo con- ravTag, ijrl ^iyaKaig dvriSoaiai r ^rapa
sequamur. Dicet enim: venite, possidete &iov- ips) yap- * cPjvri KKnpoYO^tmaari
paratum vobis regnum. Esurivi enim , et t moiy.aGi^AvLu vi/iv ^atriKiiav iTnUaaa
dedistis mihi manducare, et reliqua. Quod- ya^, r^ IScoicaTi y.oi (payiliv , y^ ra i^iig-
cumque cuiquam horum feceritis, mihi fe- ^?' ooovyao iTroiiiaaTi ivi rovrcov, iftOi
cistis. iTroiman.
Bealus qui convivatur in regno Dei Mazagfoj 0? (ptiysTai a^i<rro'/ (1) sv tvJ ^atrAsia Toy bso^j. V. 15.
Verisimile est hunc hominem nondum ElKOg J« 57-« r ttv^&OM/TOV, oiiTru) ftiv A. f. 20f.
fuisse spiritalem, sed magis animalem, sa- iivai 7rvdipi.aTi}iOv ^v^ix.ov q fJi,aKKov rtj
, .,
tisque ineptum recte intelligendis Christi dvi^n-irnScicog 'i^^^ovra rrpog avviGiv d)cpij2ii
sermonibus. Erat enim adhuc in incredu- r KaKaitivcov vra^a X^iroS' iiv yap t d7r'i-
(1) In cod. A. agiffTov pranclium pro agTov panem. Cum lioc vat. codice A. consentiunt alii graeci
multi, ut a critieis iamdiu fuit animadversum.
332 CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
A. r. 201. b.
WoKvTTOxfiJi^ovtiOLefj^Trpo yi t aAAojy, Curiose in primis consideremus , cjuae-
1). f. .-.7.
K. 1. •-114.
OTTOia T/S yiV « 5ir^0(fl2.(Ji5 tS) jU.« Itt' a.^'l^Ct) nam causa fuerit, cur ad caenam polius
f4,a.\\ov aAA' «5 eVi ^ii^-yft) >cix,\yi(&ry.j ttoX- quam ad prandium \ocati mulli fuerint;
Kovq- ^aAAov q 3-po tootu)»', t1$ av vojiGfln polissime vero quis homo intelligendus sit
•zrpos «/y?^" av^^co^osoi t ^fi^rvoxAwTOpa a quo invitator niissus fuit ; quis ilein ipse
TTiTTOjJCl^CCC,- Tli Q ;£^ SflWVOJtAll TWp , y^ Tl- im italor , cjuinam dcnique illi qui invilali
ve? oAws 0( y..iy.Xr)\*.ivoi jwsv, ariaaaavTS? conlempserunt invitationem. Igilur in ho-
q
T y.Aiicsiv ovicovv 6 ^iv av^&fw^ro?, vohGsjm niinis quidem persona inleliigelur Deus pa-
av Gt05 Jtj osa.TYiP' al •j^ sly^cveg,, TrKaTTOv- ter: nam simililudines figurantur sane ad
Tct,l 'cspli TO ciAmGjs, ot;;c avTa; ^avTWj iicriv veritatem, non tamen ipsae sunt veritas.
M rtA>i&.'(a- (fea- Sn ovv 6 r oAwv 5njM.i8p^'05 Ilic crgo creator omnium et pater gloriae,
T >ccc&' «]i*a5, iTni^aviv «jaiv <3 u/o? , ot? h^ spere apparuit nobis
, filius , quo eliam tem-
(^ 5i' jijtt(x? VT55-1 '&avaTov, r^ SiScoKiv pore necem nostri gratia passus est, de-
J1//./V T lauToO aa^na. (payilv ., a^Tog cov d^ dilquesuam nobis carnem manducandam ,
oJpavoD , }t) Kconv StSovi tco K6a^.cp- Trpog panem de caelo vitam inundo suppedilan-
idTTipav Si y^ vtto At/^voi5 r^ dftvoi ia^d- tem. Sub vespere autem et luminibus iam
(^iTO )(^ r McOVGiCOC, v6[^ov SftTrvov OVV il- incensis, agnus quoque immolabatur iuxta
aoTCOc, « iv XpirS) >cKncTig cov6pi.cii^af iiTa.f MoYsis legem. Caena itaque con^cnicnter
rii '^v (t-zB-ts"aA|tt5vo5„ ov Bn j^ SovAov vocatio in Christo appellala est. Deinde,
ilvcti (pnffiV; ctvToii TTH Tay^cL X^iro?" &«o? quisnam est missus ,
quem etiam servum
yap tov cpi^(T£i, v^ 'Jios ctAn.divos t %iov v^ appellat sermo evangclicus? Ipse facile vi-
7ra'^oi, iavTOV c/Kivcoai^ ^o^^nv SovKn Kct- detur Christus; qui (juum Deus naturali-
^dov «V' TOivuv Kvpiog T oAwv , bi 8505
fjciv ter sit, verusque palris Dei filius, se ip-
(yx. ^iov- TYiv yi y.nv r SovKn x.AMdiv s;pa|3- sum formam scrvi accipiens.
exinanivit ,
llOCJiti TI5 aV iliCOTCOi Toli T^ rtlG^&JTTOTllTOS Est ergo omnium quidem dominus tam-
avTOv ,u.s^ois- 'ixoTi Q «TTEs-iiAn ; t« co^ct r quam Deus ex Deo at serAi appeliatio- ;
diiTTVH (finar ov yt> cv d^yctK; r aicovog tov- nem merilo quis accommodabit humanae
T« KaTa^j(f)0iT«;4JV c^ ot;pava)V jt*ovo2^o»i5 mensurac. Quandonam aulcm missus fuit?
T ^ra^^o? Aofos, (^ yifoviv cv iiSit tco ;ca9' Sub horam inquit caenac. Non enim ini-
«jt*a5, iv icai^oli '3 jt*aAAov x.a6' ol? avTOi lio lemporum venit de caelo unigenitum
h'-&sAm(T£V Suvd^ni^ J«Aov q oti toi? ti- Dei Yerbum nostramque formam adsuin-
,
\duTaioii,Ka(ia (^fidcravTii slVo/t/.^y;* o;roi05 psit , sed lemporibus potius quibus ipse vo-
T'^')'^^'^*'
° ? ;4s>cAv!>coto5 Koyoi ; f^%e(T-S-« luit dominator, nempe exlremis , ut paulo
ct)i YiSn iTOiftd ^ TrdvTa- ii\To'i\tacji yd T015 anlc diximus. Quaenam porro fuerunt in-
(1) Hoc loco prosequitur apiid Corderium in catena lat. Cyrillus. » lis igitur, qui tam crasso corde
" eraut, parabolam contexit, qua oeconomiam totius inuudi causa susceptam, adinodum apposite couve-
».,jiienterque ol) oculos ponit. Est autcm huiusmodi. Uomo quidam etc. •
iN Lcc.\M c.\r. XIV. 333
Deiis paler in Christo bona , qnac mundo Tiwv fl7ro-&£Tn' , TTYev^ocTOi; dyia ij.i^!^i.y
Spiritus sancti participationem, adoptionis YCOV iSil TCtvTCt KiKAyiKcV X^l90i ^ SiCt T
dignilatem , caelorum regnum. Adhaecvo- ivctyyiAiy.a)Y ^iaTTKjita.TCOv^ }tj Trpo yi fp
cavit Christus per evangehcam legem anle aWcov ^ T 'lopctyiA- a,^' ovv i(B>iMv(JctvTo Tt
omnes Israhelem. Num ergo cogitarunt ^«5"or iv ixVTOti; ctpct TiUa.v[taKct<ji t y.i-
frugi aliquid inlra se? Num mirali sunt in- KAnKOTog T r\fJCipoTy\Ta^, t ^Ja.H,0Y0VVT0(; t^
vitantis bonilalem, qui dispensationis ope- KAriaii T olK0v0ft'iav;oh /jS^ ovv aA\' hti-
sed invitantem simul et missuin aspernati yCj rip^aVTO aTro [ttS.g •sP^iTii&ztj 7ra.VT(g,
Cernis hos terrenis rebus insipienter de- 'OpS; OTi To7s y?cd^s(ripo'.i davviTCOC, E. f. 21.4. b.
ditos , intellectualia non spectare , et spe- TrpoaVivdjKOTii OV"/^ OpCOdl TCC VOHTa , Kj T
randorum ex Deo bonorum nullam habe- cv ihisiai T Trapk 3(ci} oJdjFa i*oioDi't3*
re rationem. Deinde quinam sunt hi qui Ao'^ov iha^ Tivii von-dcliv av ol ^z^^iTn-
recusant agrorum et agricullurae causa
, aa/u^/joi djpcov t( rCj yicapyiag 'iviKa , J-y
atque etiam carnaHs hberorum procreatio- TratSoTTOiiai aaoKiKrig, m TCtj^a 5t« t^ 'Is-
nis, nisi forte iudaicae synagogae princi- Sa'iCi)v awaycoyyic; o/ Tr^ocmK.OTii; ayjpfs
pes? confertae crumenae homines, et lucri dBpol To. /SaAavTia, Jj} (piAoK(p^i'ia(; ht-
mancipia, totumque huic inipendentes stu- Tco/u^voi^ yCj 7ra.aav ili tovto BaTravcovTig
dium. Namque in universa ut summatim cujhSyiv Jia Trdani ycip ax; sttc? fiV?7v 7^
dicam inspirata scriptura, culpae huius rei ^iOi7iY(v<^H ^a^prii, (tt' avTo'ig "j TOvTOig
aguntur.- Et cum audis, quod invitator J^,Sf/3A«/*SVOy6 iViOTiV IdilY. — Kai OTav
servum suum miserit in adsumplae carnis dKOV(Tyii;, OTi dTri^iiMv ifiaTCop T Sov-
dispensatione , et servilem simul conditio- Aov avTOv TJj /^ aapKog oi^ovopia, j^ t
nem considera et missionem. Quid porro 5«As(av Ao^i(^>l Kj T dTTOToKnv ti ttoti
q
dicturus ludaeis iam lege vocatis missus it-a^dv d7r(T(xKn rCiS Bia vb[t'd K(KKn[tivoig
fuit? venite, quia iam parata sunt omnia. ibJaioi;; \pyjTQi, Vi3>i iTOi[A.d 'oct TtdvTa-
Sed enim iudaicis principibus vocalionem ttKvw t 'fei^aw.m' dfty^ovTCOv t KKviaiv q^^j-
aspernantibus , ul ipsi aiebanl, num quis T>Taa[tivcov , Ka-^cog avTOt 'iKiyov ,
[tri Tig t
principum aut pharisaeorum in eum cre- dpx^vTccv « T cpa^taaicov i^ssi^^/jaiv ilg av-
didit? excanduit palerfamihas ,
quia digni Tov *; copy'ia-dn 6 o'f'ioSicaTOTi}i , coc, d^icov - loh. >H. ix.
erant irae furorisque sui fructum capere. 'ovTcov 7ra^ilv to. d-mo t Qv[tov k^ t^ o^yyig.
Nunc quoque igitur iratus dicitur pa- Kai vUv ci;v copy'ic~aj{ KifiTai 6 oikoS:-
mag-
terfamilias iudaicis principibus, quia aTTOTng y^ 0?^ ladaiKibv a^pj^oVTWV, iog to
TO ^iiov clg vovv tS-^cLVTO <pcog- oti q Tri^^i- ccplo mentibus lumine. Profeclo quod haud
<^ivy,(tai T 'l^^^cLicov ova ivct^iQf^moi^ y.a- pauci ludaeorum crediderint , ex sanclo-
&01 tI; av r t ct^iwv a7!0<^6Ku)V Tr^a^saiy rum apo.*lo]orum aclibus cognoscero pot-
iVTW^cov c/Kil ya^ Ui^n ^«^«'j/O^jiffavTOs, eris. Ibi enim concionanlo Pelro . primo
n-pci)TOV '^iayjhioi sVis-dCaav, /ij TraKiv -uio- cpiidcm ter mille crediderunt , el rursus
At/? ox^©^' aKKa TavTo. jj.iv SiJ[da>i,ii)v ^
populus mullus. Nempe et Cliristus niodo
TOVTO 3 ^a.v^a.Tii^yciov , t'o a^ohov ttAh^os docens, modo miracula patrans, carentem
VTrtiyiTQ .,
7tj TTOAXoi T 'laSaiaiv iTn^djov dolo plebem ad se trabebat, mullique de
ih avTOV ovi y^ j-sapaTOi;? o/ (pap.dalo» ludacis ei credebanl : rpios malcdictos pha-
cov6jA.ai^0Vr, ci)i ih y^^i<rov 7n<rivovTai;- sAe- risaei appellabanl , quia Chrislo fidem ad-
yov ydp' [^ri Tig ox. t (paoiaaicav «vT/s^iCcJV iungcl^ant. Aicbant cnim: num cpiis ex pha-
loh.All.^S.iQ. ih avTov *; flAA' d Aaoj cEt, d ft>i yivco- risaeis in eum credidit? sed populus hic le-
c-KCov T KO/^ov, c^>iaTapaTOi ilaiv c^Tav- gis inscius, est. Hinc utrumque
maledictus
Sa iKdTiPov BiiKvvTai^ }u OTi ol a^;j^0VT£5 constat quod principes non credide-
, et
0!;;c i-u:ig-(<C'OV ,y^ oti tjoXKoi c/k t srAM-S^fs; rint, et quod mulli de populo ad fidem
Hvy^aTO , cStr |U.5k iladfaaa •s^^cf.iTaitiViic, innuit, dum recusantes alios, alios vero
Q^ 3 naXyf^iViii Kj VTranovovTag. vocatos et obtemperantes inducit.
B. f. 112. I).
'EKTaD-3-a laoJ /SAstts t r g-&y&)V xAm- Ileic mecum obser^ a gentium vocalio-
D. f. 57. I>.
E. f. 200.
ffiv, ,M.STa yi G?ir cy^ ai[xaTog 'la^atiA ilcF- nem, quae post genus israhelilicum, per
ivYiyiyiJi.':vcov Sid t* •z3jVt(i'5' 7:ahai [^iv yap fidem inlroierunt. Olim sane erant populi
riaav oi d^ i^vcov, dypoiaoi Tai (f>^ba?, ethnici inenle agresti, animo efferato, et
ci7rtiyoio)[/,ivoi T vcvv Xj oiov i^oo TroAicog, >eluli exlra urbem pagani, proplerea quod
Sld t6 M.vi ^f}V Cii iVVO[A,'ia., KTtlVOTrpi^uliog
Q
haud bona disciplina viverent , sed bestia-
[^dhXov ., Kj (jvv ciKoyKX. TroKhri' TavTt) toi liter potius, el a recto ralionis usu valde
y^ dq Tug i^u) -izcAicog oSovg, Kal Gffir iv alieni. Proplerea in suburbanas vias, atque
dypoh ovTag (ppay[.coug , 6 SiiTrvoKhriTcap ad agrorum sepes raissus fuit invilator. Ye-
aTTi^dXir ojAmv 7rP0<riraiCTai Trcipa r •ztj- runUamcn a mitlente mandalum ei fuit
7rOjW(poT@o, ov'^ dTrhcog KaKiiai, Kai f^o- ut non vocaret simphciler solamque iis ,
yap JU dvayKacrai' Kai toi TrpoaipiTiKOV coaclionem. Alcjui quum fidem suscipere
d-zsaai to uncTivnv V', y^ oiktov toZto liberum omnibus ita Deo placi-
sit , atque
Trapd ^ico, iha Trcog dvayy,d'(6vTai TiVig; tum quomodo deinde cogunlur aliqui?
,
j^ TOVTO vai yifoviv olKovoi.i.iKcog- iSii ydo Hoc quoque sapienle consilio actum est.
iSsi Toh 5-&VfO'lV, «5 d(poptlTCt) lArMOM^ICi Prorsusenim necessaria erat genlibus, ceu
KaTi^ivy[x,ivoig, S vtto (\iya -n-iGOVcji S^.- inlolerabili tyrannide id est iugo diabolico
(ioKiKd, Kai olovii aiipah dpptiKTOig •p^/j oppressis, calenisque indissolubilibus vilio-
oiKiioov 7r\y\[A.ii.iKti[JcdTC0v iViayji[Ji.ivoig. Kai rum suorum constrictis, neque universa-
ovK iiSoaiv cKcov (^ (^vaii ti ju dKti-&ci)g lem naturalemque ac venim Deum scien-
ovra Sfdv, aviTOvcaTipag KKtiaicog, ^(^«- tibus necessaria inquam erat vehemen-
, , ,
[A.ivtig dvdyKtig ^nar, iv' la^xyaaav dva- tior vocalio, quae nocessitatis vicem imita-
,SAs4ai 'uj^og Qiov , y^ t^Io ifj&v yivactSzii retur, ut sic possent ad Deum respicere,
[*.aQti[A.dTCiov , Kai d7ro(!^ont\aai [tiv •f. dp- doclrinas sacras gustare, ab antiquo errore
IN LUCAM CAP. XIV. 335
recedere, et diaboli quodammodo mami p^a/as d-^aTnf, dTro^zonSnaui q 'Sottov rivct
evadere. Quapfopler Cliristus quoque di- Tiig Tov (j^,5oA« •)(iipoi- ;'y yovv jtpji Xfl<-
xit : nemo potest ad me venire , nisi qui ^cg- * ovSiig SvYaTcti iA^d^fiv Trpog jtte, iav
misit me Verumtamen
pater traxerit eum. f^n 7ra,TV\P o Triu.^^a.g jm-s i\x,v(Tai a.vT6v'
ipsum vocabulum plane denotat Deo dig- , n 3 As|(s oAw? laxvQ^ 'i^yov t^ d-iOTrpi-
nae potentiae actum esse vocationem. Si- TTOvg ctTrotpaivii tIw t^Anuiv toiOvtov ti tCi
mile quiddam prophetam quoque Davidem 7rpo<pnTyi; Aa/S/5 ivpiaiciTai Aiycev Tr^Oi
de iisdem dicere ad Deum comperimus: in ^iov TTipi a.VTMV * cv nnf^S) y.a) )(^aXivco
camo et freno maxillas eorum constringe, Tcig otayovag avTCov ay^atg 'p^ [An iyyi-
qui non approximant ad le. Viden quo- ^ovTCOV "srpog av opctg o^srcog tivi •^aAiva)
modo freno quodam ad se convertit om- TJ^^SiTTSi TTPOg iaVTOV T oA&jy 'd-iog (jjir
nium Deus illos qui ferocius exsultant? d^'io}g dTzoaKi^rnaaVTag ; dyaQog ydp ^
Bonus nimirum est hominumque amans y^ cpiAa^-^pwa^^ , )tj TrdvTag Qsir dv-&pu)-
atque omnes vult salvos fieri et ad veri- , os^g -diAii (jco-dnvai , }^ ilg izaiyvcoaiv aAn-
tatis agnitione venire. •diiag gA-S-f/v *. • I. Tiin. II. i.
Cum itaque dicit, si quis venit ad me, OJ;cot)i' >'iyct)v ro ii rig i^yirai Trpog
et non odit consanguineos suos, ipsamque IA.1 , Kai oii i^icril csv' x.a-&' a'ifA,a Kat av-
animam propriam non , profecto congeniti rnv iLuLi '^v^^y.v, ov g5u" tm? ifi(!>vT0v (pj-
erga propinquos amoris leges contemnit; KodTopyiag dTifA,d^<l vof^ovg, ovSi 7^ (pv-
neque naturalis afiectus, quem debent pa- (jiKiig ^QiOiijdg ^ rng otpHAofiivng yovivai
rentibus liberi, uxoribus viri, fratres fra- f^iv "urapcc TiKViov, yvvai^i Jli 'oirapa, "j^
tribus, aspernatores nos fieri docet, neque (Tvvn^f*,ocr(//iv(ji)v, dSiX^^olg Sl 'sspog dJ^jA-
ut maxime necessariorum odium suscipia- (povg, KaTa^ppovnrag iivat SiJ\d(7K<( , i'^-
mus, qu6 Christo coniungi eumque sectari &^ovg 'srotncaix.ivag gJu- olKHOTarkig, iva
valeamus. Nani qui inimicos amare praeci- avv7ii/x\j avTa y^ ciKoAov-d-ilv \(T'^v(rcdfj3^'
pit , cur vellet natura propinquos odio ha- yap KiAivcav dyaTra.v GW" l^^Povg, Troog
cet Paulus; sed et parentibus esse obedien- ooKif K^ TO OK^i(pHV ra TiKva , T[av-
dum in Domino , ait ; et Domini nutu uxo- A@j ilanyilrar dAAa Kai yovivaiv VTra-
res proprias a viris diligendas docet, sed y.oveiv Sil (pnaiv cn Kvpict)- * y^ vovQiaict '
Eplics. Yl. 1.
tamen ad Christi imitationem ecclcsiam di- y.vpiou, jCj rag laVTCov yvvcitKag dya.Trav
ligenlis. Vicissim ab uxoribus viros timen- Tolg dvSpdaiV ilanynaaro *, ciAA' c* ^<- Ephc';. V. 2.'..
dos , sed ecclesiae exemplo quae Christum f^nac-t Xp(5-ou rov tLm c/iiKAnaia,v dya^ssn-
tiraet. Neque vero quum simus propinqui (7'J.vt(Q^' Kai ra'ig yvvai^i S; Gsir dvS^ag
fide ,
propinquos odisse dehemus. Si quis (po(2iicQttj *, rtAA' OHKAnaiag TVTrco t^ cpo- Eplics. V. 33.
T(5 T iBucY 2)«0';, Jt) fAuMTct T oiKilcav ov gavit. Ul uno vcrbo dicam , quum rei sum-
Ti-poYofi , T 'vs'i^iY MpvnTctr * iv) Q ^oycd, ma Christi soquela sit. si quid huic con-
3irpoxejjM.sya ocottou t X|015-S) a;coAs-S£7v, souat , id ehgeudum; si quid conlra non
«'/ Ti TOVTCf) av^<^ct>vov ctlpiTiov TO
j
|HM
.. cousouat , id repudiandum. Et siquidem
ai)iA.(pu)Yov , •ro^jtiTHTsov ;£^ •j/ap £< (^oovTaq hanc in carne vilam retinentes, Chrisli re-
Tbx) iv a-ctpKi (\oYiY 'iYi<ri TO XjOis-oD ff«/3as ligior.em tueri possumus, non eslcorporea
^.'^•jKaTTHv ^ ov (Tx/jKTiOY tLuj cv aci>f/.ct- vita recnsanda , sed potius conscrvanda,
Ti i^canY , rtAAa avvTiipmiov tolvtLv ^ w? o sicut cum Paulus per fencslram in sporla
UctvAQ~> , iiviica. diu &v^'iSQ~> iv act^yavTfl demissus, Aretae manus vilavit, ut Chri-
y^ctKctG^i^i^OK^^iiiyii Tai ' h^iTct X''^^^^''* > slum superstcs adhuc praedicaret , neque
"ivct ^Zy ET( icn^vTTYi Xp<5"0v, y^ pn QS.t- maturius extinctus magislerio prohibere-
Tov dYctipiSi^iq^if^TsoB^ia}) TO Aripvyftcf oTra tur. Cum autem opus erat vitam ipsam
3 iSii Kj T^q ^WM5 KctTcttppovilv VTTip ToD ncgHgere ob cursum consunimandum, ne
TiXiluactl (S^ SpiftOY ., OvSi T '^vyJiY il^n animam quidem in prclio habcre se dixit;
•
Aft. XX. 2i. TlOliiSn^ TiyActV iCtVTU)- * -i^ XpiS^OV i(p' iKO.- Christumque ulraque in re scopum sibi
Tipu, ^POVTI-^iTO anOTTOV , iTTI Ti TO CW Vj sive vivendo , sive etiam moriendo propo-
Plillip. I. 21. TO Ti^YaVCtr i[Jl,O^I yup Cp«(TI * TO ^YIV , Xpi- suerat. Mihi enim vivere, Christus est; et
A. f 20-..
'OTO/a T(5 « 3)^0!pctCr(5, H 57^05 yi TOV- Quaenam occasio horum sermonum
Tnc, -^apiYi^Kovact Gffu" ^0^85, iiTrilv dvcty- fuerit dicendorum , fari necesse est. Cae-
Kaiov TO ivayyiKiKOv ^httvoy Iv Toli Tzpo- nam magnam evangelicam celebratam fuis-
Ka^ovaiv «^pn TS*^i'i£K^ ftiya, ilg o khcKhy- se in superioribus dictum est , ad quam
Tai TTOAAoi Trapct t Tr^oa^iVTOi avToHg r muUi vocati fuerunt ab eius sollempnitatis
7ra.vYiyvpiv' dKK' iiaav a^os toCto paGuf^oi auctore. Sed nonnullos eius rei piguil , qui
TivtOY' -uiapriTOVYTO fa^ (pnaiv dyro jtA(as,As- uno ore recusarunt dicentes, ahus quidem
yovTici' 6 iA,iY OTi d^oY Yiyo^aaa, o 'j oti quod agrum emisset, ahus quod boum par
'Qii^-fl ^om iiT ^iafthju , j ot( yvvaiKaifii- comparasset, ahus quod uxoreni duxisset
[A,a, Kj ov 5t;ya.,i*ai iK-diiv Kj TOiavTaii ti- ideoque venire nequiret: quibus utentes si-
Tfpov, QVTCdq Tvi Oixo^ojM« 'fh^aKKiTai' quis rex eat committere bellum cum alio
[>£^ ii T(s (BaaiKivg Trcf^ivv) avft^aKiiv iTi^co rege, prius cogitat utrum satis vahdus ad
(BaaiKei i\q nbKiy.ov, TrpcoTOV ^HMviTai'] resistendum sit , nec ne: ut vel decertare
ii iva&ivni ri 'sipoi dvTi-^aaiv , ti y.n-'iv' « audeat , vel pacem praeoptet. lloc idem
•dappM^ffvi 7 TTcKiitov ^ ii T iipnvLu «Aoito- etiam a credentibus exigit: oporlet enim
TavTo Sn TOVTO jvj csir T^-i^ivovTag a-zsai- eos qui nobilem irreprehensibilemque vi-
Tf7- 5sj 5^6 G?tr T ivKKix ;f} dy.coiA.nTov '(u>ny tam agere decreverunt, idoneum huic rei
KaTop^oZv iKoy.ivac;^'?- dpKovaav iU TOVTO vigorem mente concipere ac meminisse ;
IX LICAM CAP. XIV. 337
tationem; dirige cor tuum, et sustine. » XlVilV KU^'lCf> , 3T0/jWa(70V T '\}-t/;;^;>l V <Tii lli ""f-
Quibus hic vigor non inest, quomodo hi pjci[jt,ov iv^vYOv T fcaoBictv ca , k^ Ka^ri-
poterunt propositum sibi scopum attinge- ^«(70V 0»5 3 OVX. iVK^i TTPC&Vl^ia TOlaVTiT^
re? - Quid autem hinc significatur? Non ovTQi TTOii av layJjGiiav T TrpoTi-diVTa av-
est nobis colluctatio adversus sanguinem T&i5 aTrOTTioavai gkoitov; — Ti to iVTiv^Siv
et carnera , sed adversus spiritales nequi- V7ro^v\Xovfj8pov^ oCk i<piv y\fA.ly « •ajaAji TTPOq
tias, in caelestibus. Est et aliorum nobis aIjM.a Kj aaoKa, aAXa Trpo^ to. 7rvfV[x,aTiKa
adversantium agmen, carnalis affectus, in T^ 7rovf,p'iag, a/ toIc i^zmpavioii' * i<^i §i Eplie^s. VI. 12.
membris nostris lex concitans multifarias Tig y^ i-ipccv rfuv zroAf^w/OJV JCTjWOf, to (fjo-
passiones. Adversus haec nobis est lucta ViT[^'j, Tiig (ja^KOf , 6 cv Tolg [/.iXiaiv r\/u^^
haec est inimicorum saeva multitudo. Quo- a^^^iaivccv vo[/.og Ta iioKv^ZoTTa •3)a8w "Trpog
modo ergo superiorcs erimus ? Tum de- TovTa n[^'iv n TraXti ,^ avTV\ r i^dowv >i cl^^ta
ciemus virtutem , uli scnptum est et ipse ; ^ivcojuSfj CTi iv tg) 6?&) TroiricTOjt^ Svva[,i.tv,
Quum ita semet comparasset quidam de Qytr ^\'i^ovTag r\[iS.i- ovTtog avTOg iavTOV
sanctis prophelis, aiebat: en Dominus au- (i^uf/5, j^» Ttg T clyici)v 7r^o<p»Tci)v *, ISov
xiliatur mihi, quis me afHiget? Canit aU- Kvpiog j2ot\(il fjLOi, Ttg KaKcecjH [A,i; ^iaAA^
cubi etiam divus David: Dominus illumi- di Tra }u GiiZ7T5(7io? Aa/3.' J- * Kvptog (^coTt-
et rehqua. Ipse enim est fortitudo nostra. Jtj Ta Koi^uia- auTog ya^ ^v H/J^ « layyg.
Bonum est sal. K=:X-Jv 10 aky.:.
Sicut enim absque sale neque panis ne- ' Clcmii) Q avdj aAog, ovTi apTog, ovts A. f. 20G.
C. f. 139. b.
que obsonium edibile est ; ita sine aposto- o^|,OK iScvStuov, 0VTu>i av<£/ T^ aTro^oKiKiig
lica sapientia ac magislerio, quaevis anima cnujiaicog Kj StSa.<jKaKiai^7ra(7a -^vj^yi [j,u>-
fatua et inodora, neque iucunda Deo est. pa y^ av09"05 *, ^ ovyj mSiia Traoa 9"f2).
- Esto itaque in nobis sal , id est divina — LTCoaav ovv cv y\[Ji,'iv ol aXig . TOVTi^tv
salutaris doctrina ;
quam si negligemus ,
ot diioi Ti yJ; acoTiipiOi Kcya^ cov iav ku-
falui erimus, et insipientes, et usquequa- -atpovnacofj^ , iac[A,i(ia [iccpoi y^ davviTOi
que inutiles (1). "b ^rC?-'^''' TravTiKchg.
Erant autem appropinquantes ei publicani omnes H(ra» ?£ iyyi^oMTS'; aiJTu ndyni oi TsXayai xaj oi
Misit de caelo filium Deus pater, non Ui-zcofopiV cJ^ ovfavov T viov d-og y^
ut mundum iudicet, sicut ipsemet ait, sed •sraTnp, ovyj 'iva xpivil t KcafJ.ov, KaQa
ut salvetur mundus per ipsum. Age vero (pnaiv avTog * , aAA' ha (T&)6j5 o Kca[j.oi St'
(juomodo salvari mundum oportebat , qui avTOv' ilra Trcog t Koa^iov
sJ^' aco-^tivai
peccaiorum laqueis captus erat? Num ex- Tolg T^ ii/j^pTiag dAovra /Spoxoii; apa Si-
(Vj Ileic prosequitur in catena lat. Corderii Cyrillus. « Per terrani siquideni insinuatur, id quod uti-
iitatem capiat; per sterquilinium autem, quod igitur qui constituti estis ut totj nnmdo pro-
prosit. Vos
sitis, atque aliis etiani prodesse possitis, reiiciemini, et ad nihilum ftituri estis utiles. Qui habet aures
audiendi audiat. Hoc est, qui habet intellectuni intelligat; qui habet meutem comprehendat. Symbo-
,
lice enim atque aenigmatice aures lioc loco sensitivam virtutem animae, et ad intelligendum habitudi-
nem signiGcant. »
338 S. CYRILU ALEXANDRINl EXPLANATIO
Xi5 a-:z' 0.1-7 ov fj^oy .. « f^ciAAov idpytToC- petendo ab eo pocnas, an polius benefa-
/uSfjciv dvi^tx.{tKodvTOg -diov , }^ olov AriSyi ciendo , ita ut !)eus patientiani exprome-
^sj^^u.BiSovTOiTaTra.^ax^KOTO.^i^ih driocv ret, et oblivioni veluti peccata traderet,
^conv dva.7rXaTTOVToq G^ iv [Biovv ovx. il- alque ad sanctam vilam eos reformaret qui
^oToti; Ti ovv ilTTi fioi S^/g^yoI^yvl^iig , ic (^^- bene vivero non solebanl? Cur ergo dic
PKJaliy T^iovaiq iC^ af.vpTco?\o'i<i oux. dna^M- niihi, pharisaee, obloqueris, quia cum pu-
(7avT0<; (juvilvai X^i<rov ., (^ TavTLv avToli blicanis et peccatoribus nnn dedignalur
T^ aceTnpiai oSov oix.ovoy-nccoi KaTaaicdja- Christus versari, et hanc eis sahilis viam
i^ovTog; TavTng iviKa t^ alrias x.a^diiKiv prudenter munire? llanc ob causam de-
iavTOv iig x.hu)(7iv ^tC^ cv oi^oici)(X<l yifovi Tw misil se ad exinanilionem , et similis factus
TT^og yif.t-ai- a^' ovv 'fh^^AriTTetg T^ /.J^ aap- est nobis. Ergone viluperas Unigeniti in
icoi oiKOKOjtAia T jwovo^Ss ; x.ai roi TiQav- carne dispensalionem? Alqui admirati sunl
fji.aKacnv oi ^a.>ca^ioi ^r^ojH-ai t iJ.u<^npUi beati prophetae mysterii cgrcgium arlifi-
To iVTiyyii' ^a?\^'i y^ o Tj-^otpnrns Aa/3i5;^ cium. enim propheta Da^id dicens:
Psailit
pj. xlvi. 8. (jMCTj- * .\J,aAaTg cruviTCog , i(iaa'iAiv(jcv 6 Geo; psalHle sapienter regnavit Deus super gen-
,
V. i. Ti'; avSgiTc,- jf J(.ii;/ i'x«>' it^riv r^tipa-a z. t. X. Quis ex Tobis habens ovcs centum? etc.
A. f. j«-. 'AAAct |U.0( at;v?5 ivTavda , rtfa^^T-HTS ' i , Age vero heic mecum considera , o ca-
-^ T awT«^o? n/.tyj' (BaaiKnag ro TrAaTOs, rissime, quanla sit regni Servatoris nostri
iCj T^ l(j)' «pwK oi;iovOjaja5 to gi;Ts;;^y?5- ix,a- latitudo, et operis pro nobis sUscepli sol-
Tov f/.tv yap iivcti 'ptiai Ta urpdfiaTa, iig lertia. Centum ait esse oves, ad plenum
TThti&vv dvacpi^ciiv T d^Ttcoi iyjiaay iC, Ti- et cumulum rcferens ratio-
perfectissimum
KnoTaTluj .^
T vu}0^ivffj.'ivcov avTO) Koyticoov nalium sibi subiectorum numerum. Sem-
T doi^fA.6v dii ya^ Tzcoq W\ tsA«os, o aca- per enim perfectus est centenarius nume-
Tov rt^j9jao5, c« ^iy.a 5«xa5wv aufxii fj^jog- rus, ex decadibus decem conflatus. Disci-
ft.tfJ^aQyiicafJ^ 'j ;^ c^ t» ^iOTrviv^^a p^a- mus enim ex inspirala scriptura millies
• Ban. VII. jn.
(^«5 * , OTj XtMat yjhia^ii hnTnpyHat 6e« , mille ministros inservirc Deo, et dena mi-
iC) fj.{jttti fxvtjadtg (^ v-sr'ipTaTOv avTOv lia denum miiium sublimem eius circum-
•sfeifo-TH^taffi •dpoiov inaTOY ovv apa tcc dare thronum. Hae sunt videlicet centum
(1) Recole quae dixiinus p. 2C1. u. 1. Quaniquani ita alloqui etiain lectorem potuit Cyrillus.
IX LrCAM CAP. XV. 339
oves, quanim iina de grege aberravit, id TirpofictTcf 7>ri7r?^avytTai <^i iv c^ at/TSv,
est terrenum genus quod suminus oninium
, T0!^T5s-i TO Itas] yiii jivog, o Sri j^ sTmthctsi'
paslor requisilum ivit , reliclis in eremo id ^aVTCtiv d^^X^iTToif^Lv , d(^iU cai tyi ipy\^u)-,
est in excelso caelesti plenoque tranquilli- TM avM TGTTO) lU OV^CiVICf} TU) osA^p<j yo.Kv].
talis loco, reliquis nonaginta novem. Num vm^ Tct CiivnKOVTctivvicf kp ovv cii^hSvi-
ilaque neglectis multis, uni curam inipen- Gcii T TToAXcov , 7^ 1$ ivi fjiovct) yiyovi <Ph-
dii? Ilaud certe neglectis. Cur? quia in doZi; oCk. yap
d^ei^naui- Tro-div- fJo"; iiaiy
omnimoda illae securitate versanlur , ab iv ftc^aAsia, t^i^pciTTOvcyni avTU t^ zoav-
omnipotente dexlera custoditae. Misereri a-dsVi<raTHC, X^^'^i' X-aT0l>CTi'ipi^
Q ji/taA-
aulem potius oportcbat cius quae perierat, Aoc i^viv TO aTro^coAog . iva jwh^sk opaTO
ut nihil rcbquae mulliludini deesse vide- TO ^cAOfSCOe TYi iTipCt7rhv\Qin TTfOCJiTriVyi-
relur : nam hac una reducta , pulchre com- viyiJ.iVii ^i T iyoq^iyjn To iJjcy ;caAAos m
pletur centenarius numerus. i'jcaTOVTai.
Sed age, hanc rem alio quoque exem- Ka( (T/ip^i To ^H/^a Kj Si' iTiPa •®^*-
plo exponamus, ut benignitas incompara- <rn(Jcefj3(j r^^h^SiiyftaTOi, GvvayofivovTig
bihs omnium nostruni servatoris Christi TravTa^x^^ov t'v\ d<s^a^Ky\T ci) ^aAnvoTHTi t
magis illuslremus. Sint , puta, una in do- 7raVT(i)V njui'^ fJOiTYiooi XPl<fif VTTOKHa^Ct) yb
mo contubcrnales mulli , quorum unus in iV iVl [A,SV 0JK6) J^lTac^^^OAAaS, «V( "j avfji-
morbum decidat. Cuiusnam causa periti (Snvai TO dpcct)^ia. <c^7ri(7ilv dp' oi;v iTrl
Deum, salutarem manum vaganti ovi prae- iosi oy\ Qvv 'i^ii T T oAwv JcaTg^«(r(a^ovTa.
bere quam reapse servavit summus pa-
;
ofov, tS) 7rS7TKavy\f^ivu)
X-'P°'-
^'^/"•^' t aco-
sensus erit eius quae mox sequitur para- }0) issi^iTii-^oq. 'O avTOc, 5' av iiy\ VQvg t^
bolae, in qua muher ex decem quas ha- iv^vci jCj «(pj^M? )<.sifiivy\i CD^5r.|SoA«s ., cv «
buit drachmas, unani amisisse dicitur; et yvvalKa (^.nai dpa^^fjt.uc, 'lyjiaav SiKa., ftiav
mox lucernam accendisse; et ob inventam c^ atJTftJv a/ToAsdac S(Ta Ai^ p^vov a.\aaav
drachmam magnopere gavisa eamque rem , £j svpaaav, jjdOMvai A(av stt' avTO) 3n tov-
summae sibi laetitiae adscripsisse. Sic au- TCt), j^ •^vfA.nSiag t^ dvcoTaTCi) Trpo^paaiv to
tem se habet parabola. ^iif^a TTOinaaS^^- 'iyji 'j «t«5 )i •sn^/SoAm.
Mulier decem liabens ilrachnias etc. runj S^a^iJ.a.i i-/_m<ja. cixa x. r. X. v. .s.
errabunda ovis terrestre hominum genus Trp^opaTQv 'cOiTTAavnpi.ivoy TOS^ri t> yn<; a7rs-
repraesentavit , didicimus creaturam nos SiiKvvTO yivQ~> , ifiavQdvo/uS^j oti x,Tian
esse summi Dei, qui res antea non existen- iafiiv T i7ri Travrai -aeoi/, cog ^apsviyx.ov-
tes creavit. Ipse enim fecit nos, et non ipsi T05 lig VTrapPiv qvk 'ovTa 7rOTi- at^Tos yap
3iO S. CVRILLI ALEXANDRINl EXPLA.NATIO
i7zo'tn<jiv Mjt.ta?,
;<J
ov-)^ >?/>ts7$ k^ to yi^^^ci^- nos, qiicmadniodum scriplum esl. El ipse
»'s- XCIX. 3. fjiivov* Kj avTOq y/iv bgi 6 oso? 'i/t^^iT, )i|U.:7$ quidem Deus nosler est, nos Acro popu-
Q Aaos voixili ct,CTOv, y^ Tr^oficiTct 7^ ;v;:-i- lus pascui cius, et oves nianus ipsius. Hac
poi clvtqv- ' Sia Q -T^ SdjTiooi,i ra,vrtii, ct/ ri autem secuuda parabola, in qua res per-
73-An-&f05 T^ dpriai i^^ovcttg iig dpi^df/^ov plenam summam etnciente nam perfeclus (
^ Tik-fiOiya^ rSj 6Bi>ia,jT c/x. jM-oiaJo? d\a- est etiam denarius numerus, qui a mona-
(po/TJiffiv \~j(ti>v ili T i7r'ix.iiva S^ofAov j Sj^- dc sursuin serialim ducitur) demonstralur
SiiKvvrat aaqicec, ori xaQ' 6iA,oici)<jiv tC^ x,aT oninino, ad regalcm siinilitudinem ac ima-
iiicova yey6yau\'j t (SaciAixny, TOt;rss-j t ginem, id est Lei summi, nos esse crea-
T «Vi ^dvrag Qiov- n yd^ roi Spa^^ftrt , v6- tos. Nam draclima nummus est, qui re-
/iicr^a 258 7rdvrct)g sV' \ ;:i;^aoa;tTMpa? i^^oy gium vultum gerit impressum. Quod au-
^auiKiKovi' ori q aDScroms '^ottov nvd, v^ tem lapsi quodammodo ac deperdili a ,
d7ro\a)A6rir, iv^iif^s-&a Tra^d Xoiijrcv ^ y^ Christo invenli simus, alque ei per san-
TT^og avroY y^!fA.o^^ui^i^ci Si' (iyia(T[^ov Kj clificationem atque iustiliam conformati
SiKaioavvng, ttux; dv cuBoidani ng : yi-^^a- quis dubitabit? ila scribentc beato Paulo:
n. Cor. III. is. (pcTOS lo^i T fA,aKaoiii Oat^A^- * '' ^jaj;? « nos vero omnes revelala facie gloriam
q
urdvng dvaKiKa,\vfA,fvivci) Trpoaco^ssa) r S6- Domini speculantes, in eamdem imaginem
^av Kvpia KaroTrZ i'(^6 ji&jjoi , t avrnv iiKova transformamur, de gloria in gloriam, tam-
f/,iraf/,op:povf,i.i-&a , d-oiro S6^tit; iif So^av quam a Domini Spiritu. » Sciibit etiam in
KuQd-^ip a-sso Kv^in TTViVf^aroq- ,^'6^<r'i\A<{ epistola ad Galatas sic: « filioli, quos ite-
K6afA,ov ro^vrov iAnXv^a- 6 dKoAa^a^v Ifjcoi mundum veni. Qui sequitur ine, non am-
ov fA,n cc^Trarnan ci/ tjj aKOritt, «AA £^« bulabil in tenebris, sed vitae lumen ha-
ro (fiu); 7^ ^coiig' ovkSv cd (pcori aiaco^-ai ro bebit. Ergo in luce salvata fuit res perdita,
d^roXooKog , y^ y'efovi r avco BvvdfA,iai ^vfzn- idque supernas virtutes gaudio cohiplevit.
Sia TO ;3^«^a' ^aipnai ^ k^ avrai i'j £cp' Nam et ipsae de uno peccatore paeniten-
ivi d^rcoKco fieravoovvn' z^ toSto ai;TOs tiam agcnte laetantur, ut iile nos docuit
nfx,dg iSiSa^iv 6 Trdvra ilB-jog- li q ip' ivi t qui omnia scit. Quod si vel uno salvato
aco'(^OfA.'ivcov loprdi^kKri^r -diiov TTiiTzdvTCOv caelestes illi festum agunt , Dei scopum
iXvnAar^Hvrig aKOTTov^yj dKaraKnKTOig ev- scmper secj[anles ,
perpeluisque laudibus
IN LCCAM CAP. XV. 341
mus, universo terrarum orbe salvato, et dvvm dvLt.7Tif/,7rAcL(3t^ <^ct'in av , cXtig ava,Gi-
per fidem in Christuni ad veritatis agni- CU)<JfJ(.iVt\i '^ UTt' iiOaVOV -i' Ttj Sicc T^ Cl/ X§(S"W
tionem vocalo? 'soi^ricog )Cii<,Xy\ fA.iVY\g ili iTrifvcoaiv dAyiSiiai
Homo qiiiJam habuit duos filios.
Partem suam postulavit prodigus, ac- "Hthtsv aacoTog [i jro 'o^^aKKov iXa-
cepit, procul abiit, consunipsit. Deinde ad Qiv , d7n^viy-.n(yiv, iSaTrdviKTiv fna ev iv^na.
omnium bonorum egestatem redactus, et yifovi TravTog dfa^ov , j^ t ^io^rScTcov "^a-
fame veluti absumebalur paneni caeleslem , pcTo , T dpTOv 0'jx, V^oav T ii^ ov?a\H- oi) yi
desiderans. Xon enim in solo pane vivit iTyj doTcp i^ovcp (^i-.GsTai afSpw^ro?, «AA' jV<
homo , sed in omni verbo quod procedit TTavTi ptiy.aTi cy.Trcp^Joyiyci) 5ia ^oy.aTOi
de ore Dei. Licet etiam accommodare pa- &iOv- * i^^a^ficam 5" dv Tig t •ui^a^oKYiv
rabolam elhnicis. Ait enim: horaini cui- }t) Tolg cJ^ i^vcoy «!5H fd^ , dyQpco-ono) tiv] 5vo
dam duo erant liberi , quorum unus so~ [.i.iv viiig 5^'JJc9^* livai q iva yiv avTCOv l-Tnei-
brius, aUer prodigus, qui consumpta con- ;c« , T Q iTiPOV dacoTOv , 05 Syi rJj naTiSnSo-
tingente sibi patrimonii porlione , deinde x.log To (ixv!y.rSiv avTO) 7* Uaiag y.ipog , iiTa
fame urgenle, glandes quibus porci vesce- Aiyo) TriiaQiig, Tclg •KioaTicig Trpoai^ahiv
bantur coepit gustare. Simile quiddam con. dTTio r.a-diov oi x^lpor toiovtcv t; .riTTOV-
enim omnibus dedit crealor, quasi patri- 'iacf) uiv "ydp aTraai §'i$o)Kiv 6 Snyiapyog^
monium quoddam , naturalem ad bene acwip Tiva xAwpov, t t^ (^Caicog i^^irti^iio-
agendum facultatem sed quidam rem da- : TtiTa •uipog To dfa^ov aKK' oi [ih Stiacaaav
tam conservarunt , divinis obsequentes le- To So^iiv ,Tolg(iiioig dKoKH^naavng vcyoig
gibus , et naturali indole ad quamUbet ;t^ (pt;(Tj;ta7?-ev^oiai? ;:^f(^a^w}.oi;^"^o/ ;t^o?
honestatem peUecli. AUi autem a superna Trav OTiovv t ovk c/KTC7roov oi q ryoipyiKO-
bonitate , clementia , et caritate destituti Tig lig aTrav t^ dvci>^iv viye^OTtiTog }^ (pnS2g
penuriam rectorum vilae morum experli r^ dyaTnig,, Iv cmdv<l yiyovaai t '^ d^i^tig
tur elhnicorum scriptis, nullum ad vitae TrdKai rolg iKKtiviKO^ig auf^d[j,[A,aaiv ^ ov-
emendationem conferre emolumentum va- 5«plav ov«t7tv lig Karop&o^aiv t^ d^irng l^-
I^ntibus. Sed postquam Deum requisive- ydaaSjrn 5'Jva[».ivoig- '£7^' 3 iW(y\T-/\aav t
{i; Citatur hoc fragmentum in Macarii codice eatenae ad Lucam ex Cyrillo in psalmos; verumtameu
quia psalmus ad qusm pertinet non nominatur; liuic vero loco Lucae cap. X^V. 11. aptissime convenit,
beic a me, prout iam fecit Maearius, retinetur.
342 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
Qfov, iC) dTTO T^ ^ctx.^a5 7rAav«5 eVav«A6ov, runt, et a longo errore regressi sunt; qui
Qii viKoot f^iY dvil^naa.v ^ h>q q aTroKaKo-nc, morlui eranl revixerunt, et qui perieranl
iv(i^r\na.v r ^iv yaq sti 7rXa.vcii)ftivcov .j
itj invenli sunt. Cerle illorum qui adhuc er-
T cpi/ff^ Qiov ovK ilSorm^ vacpog ri '^ ^ rant, noque verum Deum agnoscunl, emor-
o<ov5j dTTi-^vy^ivoi 6 vovi^ Kj vDiowv ip- tua mcns est et quasi exanimis, nec nisi
ycav tTrtfAiKnTvig- TxvTa,'rj iT^ TaQiKr\iJ.a.Tct oporum mortuorum sludiosa cuiusmodi ;
T^ ca.Pic6i- T yi [X)]v i-zsia^^i-i^avTccv -zopoi sunt carnis cupiditates. lllorum vero qui
Siov^ )^ iTTtyvooKQTucv r aAnQsiaK , ovx, i^i ad Deum sunt conversi, veritatemqueagno-
viic^oi T 57apa Xpi5"oS 3 ^woTTOin-
vovi' vcruut non est mens emorlua immo ve-
, ;
Giv 7ri7iAiny]iccoi,^yi jaaAAov, tij t iJg l^co)iv ro a Cliristo vivificala, \ivit maxime, et
a-aJao-M-aTwv sT-oieixai (PpoiTiJa- Jt^ vs/cpSv utiliuni vitae officiorum sludium gerit: a
IA,iv ipycov d-osot^oiTO. ^ iTTiQvf^il Q T«5 iig morluis se sublrahit opcriLus , el acler-
alcova, ^coHg, '^ h yi cfHjai tS) alcbn t« nam vilam affeclat , illam inquam, quae
jtA5AAovTi So^&Mffo jaims Trapa Xpi^ov Tolg in futuro saeculo fideUbus suis a Chiisto
T K^ a-j.py.a '\apar\K, ^ia d'i yi t sts^x, 65 ro, qui vivere voluptarie voluit, et a pa-
y^ ^viv iiKiTO (fiAM5or&);, k^ d-sDH^oWnai t tre discessil, genlium describi muhitudi-
TTarpoi, T 'pp i-dvuY ypa^iS^ 7rKn-dvv nem. Atqui ego ab istorum sententiis pla-
a^O'v|,K(po5 "^
1
/ 3 ? 5T£^j TovTcov So^atg il(u ne recedo. Quisquis vero eruditior est, ve-
fjiiv iyoo- Soicifjia^iTCo q to dKn^dig 6 cpiAo- ritatem exploret. Nam si ad angelorum
ft,a-dni' orav fjciv ya^ ilq to rjtl dyyiKcov personam sobrium illum anagogice refe-
7r^oaco7rov dvaydfiiOf,S{j t fvnaiov viov , l^y^ ramus, haud comperiemus dici ab eo san-
iv^nao/^^ at;TOv rac, To'ii dytoii dyyiKoig clis angelis digna verba, neque ila ut il-
7r^i7rovaa.f iluJCVTa (pcoiai, cvri fj.nv ovtco los, adfectum erga reduces a peccalis ad
of^Kitji^jQV KaQdTTip cry.flvoi TTipi c^ 'fki- paenilentiam. iNamque omnium Servator
aTpK^QVTai (U^ df^.a.pTicov ili fAirdvotav acdominus, gaudium fieri ait in caelis cc-
f^iv yap T oKiov acorn^ t^ Kv&toi, Xaoav ram angelis sanclis, propler unum paeni-
£iVai (pKffiv h oJ^avoTs svwttiov r dyicov df- tcnlcm peccatorcm. At ille qui in hac pa-
yiKcov , I2) ivi dv-&^a)7scf) d/jypTcoKa fjcira- rabola dcpingilur filius, ul palri acceptus,
voovvTf yi jM.«v iv T>i 7r^0KCifj.ivi} cj^j^,- et inculpabih more ornalus, stomachatus
,SoAJ) •^'i.'pc/M^oc, vtoi coi ivrra^dSiKTOi ru) dicilur, cl adeo procul bcnivola niente fuis-
-sjal»!, Kj dSidf^Knrov iayjnKooi t /Siov, 00- se, ut etiam patri exprobraverit erga sal-
yta^nvat Kiyirai, y^ dcptKaKKnKn yv(i)fj.ni vatum filium caritalem. Non enim voluit,
ilg rovTO iK^mv ,'co<fi yCj ifKaKiaai tu Tra- inquit scriplura , convivio interesse, mo-
"^i T iTzi Tu) aiaa)af/,ivcp (piKc^ooyiav ov -^ lesle ferens, quod filius paenitcns et vix
(1) Citat ex Cyrillo in Lucam liunc adamussim locum Sclioliastes a me editus AA. class. T. IX. p. 451.
IX LUCAM CAP. XV. 3 V3
corum soUeninem coelum propler ipsum (iva.vn''^a.g f.t,oAii' Ta-&UTat Q Jj} o I*6(T^(^
paler convocasset. Haec angelorum , ut di- VTTip oiCt^, iU OTi TiTi\iK'eV iw' aVTQ) TTaV-
xi, voto repugnant, qui laetanlur Deum- t^fjpiv tSto u>i 'i'p!u>
TTctTri^' fid.^^iTo.i Q , .,
incolas salvari vident. Quare tum quoque yS, So^oXoyovGi •diov, QcaQoixiv^c, opwvTig
cum Bethieemi nasci secundum carnem de GiV iTTt T^ ^«;- Kj ^oDk, OTi T iv Bk-SAjJM.
muliere passus est filius, pastoribus laetum aTZOTi^lV Y^ (J(Xpx,a. C/K yUVUliCvi V7ri[JI,}lViV
nuncium referebant diccntes nolile time- : t/i05, T07s [Jt.iV ZoOI[tiatV iVt]fyi?J^OYTO As-
re vos; ecce enim nunciamus vobis gau- fovTig, jiAM (po/SsiffSs vf^Lili- iSov ^ ivayfi-
dium magnum quod fiet universo populo
, Ki^6f4,iQcb Vf/iv yjtpav f/i.iyaKluj^ « tj; 'i<^a.i
quia natus est vobis liodie salvalor Chri- TravTi TCd Kals)' cti Itsj^^Gh Vf>^iv (jrifXiPov acc-
a frugi bonoque filio significari denuo , (JYiftatviSt^ Sia T yvnata Kj 'fhay.ov^; viov,
nos ab hac comprobanda sententia doter- dfn^inrjt TraKtv riftag t ^tivxi avvaivilv rri
remur, quia nullo modo dici potest de Is- Tota^i So^n , TO xar' ovSiva '^ottov dpfto-
rahele quod inculpabilem vitam seclari vo- actt TW 'iCTpanA TO dx.aTa^,'iy.T(t)q iAiSztj
luerit. In universa enim, ut ita dicam, in- /3i3k" Sta Trdanc, yap cog S/TO; il-Tnlv t^ 6fo-
spirata scriptura reprehensos Israhelilas TTViv^ii y^a(piiq, Sj^.Q>i^Kv\ftiViiq 'i^tv ISilv
videre est, Namque ut apostatis et contu- u)q fap d^zsoTaTag i^ dTrn^ilg, iipriTat j/oSy
macibus dictum est Hieremiae voce : « quid Trpoi obvdsir Sta (Hcoviig 'lipifA.'iii- * tI ivpo-
His consona , Isaiae quoque ore de iisdem aav ; avYcodd 'j tstoic, jt^ Sid ifcoviii 'Haain
loculus est Deus : « appropinquat mihi po- •Tripi aCrav «$» Trs Qiog- * '• iyyi/^n ftoi 6
pulus hic orelenus, cor vero eius procul Aao; C£UT TOii ^iiM.atv n q Ka^dta avrov
me abest. Frustra me colunt, docentes do- 7ro'ppco dTriyyt d^r' iftov- fjs.drluj q a'i^ovra'i
ctrinas et mandata hominum. » lamvero fj.1
SiSd(rx.ovTii SiSaax.aKiag ivrdXfjiaTa dv-
his tantopere incusatis quis verba accom- Qpc07rcoV 5, f<Ta -rrcog rovroii oijtu) xara-
modet quae in parabola a fideli bonoque fvuxriLivotg , ni^^iin rig av rdg iv ry\ o^qt-
filio dicuntur? Ait enim : en tot annis libi /SoAjj jpwvasj u)g t yvAata
'izapa tCj 'fhn-
servio , mandatum luum numquam trans- xo'vg viH zs^oivnvsffJt.iYag i 'i(^n ydp' oti iSov
gressus sum. Porro Israheiitae malam sibi ToacivTa 'irn SnAivco aoi , y^ ovSiTrori ivro-
exprobrari vitam non audissent, nisi di- A>jK a« oSapiiK^ov «AA 8;c dv iay^^iiKCLai ijk-
>inis violatis mandatis ad raores improbos (6i^\)ifj.'ivluj T '('coYW , i\ fj(.i\
rdg hiiag tz^^.-
fuissent conversi. '^i')(Ovrig ivro\dg 7rpog c^ithAov IS^d^oVTO.
Ceteroqui el illud dicendum arbitror, A\>.cog Tr p^Mvai ^CjO oifJi.ai KciiiiiYO
quod nempe aliqui ad Servatoris nostri iiTriiv ^nKovrai rtvig iig to ts aanip^
personam referre volunt saginatum vitu- n/J)^ 7rp6aco7rov dva^pipnv t ftoir^^OY t at-
lum, quem pater occidit, converso ad re- tcOtok, ov ri^VKiv OTrarrip KiKKtfjt.'iY>i Trpog
3i1- S. CVRILLI ALEXANDRINI EXPLAXATIO
'o^(jZo!pr,Y T f/5* sTra ^w? o yv^iytog vlog dilum filio. Scd enim qnomodo bomis ille
(70cpo5 >^ irOTrnV'^*' ^9 rsfovois f J:3-a^f53o?, filius, sapiens prudensquc cl perpcluus pa-
ov Sn y^ ih -Ti-pocuTrov t dytav dyyiAcov tris adsessor quem quidem nonnulli tam-
,
f(cr/Cop'^«cr; rivig , opyHi r^ ^iVTrng iTroiUTO quam sanctorum angelorum pcrsonam in-
TTpcx^ctrJtY 70 acpa^ «va* t jt*oc7;^^oy ; oJ fap tj vehunt, irae dolorisque causam sumeret ex
Ai\v7rt)jjt.iva,g KetTiSoi rlg a.v rae ava Suvd- viluli occisionc? Non enim doluisse quis-
l^iig T !'y (Jccpy,a, ddvaTOv V7roi^uva.vrog t quam comperiet supernas virtutcs mortem
X(i<5-S, }^ otoY aSictyivTog vTre^ y]/t^-i^a.t- in carne sua Christo patiente, et lamquam
POY fap paAAov, ^i 'i^Lu , ctt'^a.rt ru> dy'ia) caeso: quia gaudcbant potius, ut dixi, san-
acaKofJi.iYlcu opcovTii T vTT ov^cLvov flvQ oTd clo sanguinc salvatum cerhentes orbem
dn ovv Kj jfjntjiv 6 yvnatog vtoi to, iftoi ov- terrarum. Qain adeo frugi filius aiebat
JeTTOTc 'iScoicag i&<(pov r[vog ya^ r dycL^m mihi numquam saltem haedum dedisti.
ivSil Tolg djtoig clfyiAoi^; y.a't roi TrXaata. Nam quid bonae rei deest sanctis angelis?
yj^p'^ "? 7rY<^jfA,u.rm.m /^a^iGy^a.rcov t ;^o^«- quandoquidem liberali manu spiritalium
y'tav 6!ivevi[u,nKiv avTolg 6 r oAcov Sicwo- munerum largilionem conlulit illis rerum
TM5" « Kj 7ro'tctg av idin^Yioav dv(j'ictg h yi omnium Dominus. Vel quanam per se ipsi
rolg Ka,-&' iavrovg; ov yap •um k^ vsiip av- indigebantvictima? Non enim ipsorumcau-
Tffiiy idii Trct^ilY T ''EiJ.y^ava-^h- ii 3 5« ng sa pati oporluit Emmanuhelem. Quod si
o'/oiTo , >ca9a;7-«^ K^H 57-^oj7^20V, r /^ o-a^;ca quis existimat, ut iam antea dixi, carna-
'l(jpaYi?\. Gn[.t,a'tYiSmjj Sia. t '^^vntr^tn tCj iTrin- lem Israhelem significari a fideli modesto-
xou? yiyoYorQ^ viov ,, Trceg dAn^Sev^Jit A»- que quomodo vere dicel: milii num-
filio,
ycoY , ort i[toi ovSiTron 'iScezctg lexpoY ; iin quam haedum dedisti? Nam sive ut vitu-
fa^[t6(j')(^ogiirii2^t!^ogv'u,i^d/.^Tiag^v[jca lus sive ut haedus , victima pro peccato
voolro X&<5"0S, ctAA' ot;;^' VTi^ip ye [tovcov non tamen propler
inlelligatur Christus,
Ti&vrai T IQywv , aAA' 'iva itj avroY i^tXii- solos ethnicos fuit verum et-
immolatus ,
Ta( T IdpaMA, sw"» Tij t v6ft>i ts^cf.^d<Jii iam ut Israhelem liberaret, qui ob legis
CToAAJiv t;7rojM.«(vavTa t ^taTappnaiv y^ /J^- transgressionem magnopere incusatus fue-
rv^ncjit ypdi^ceY 6 aoa^Krar©^ UoAiXog- * rat. Teslis aderit Paulus: « proptLTca et
''•
3(0 yJj 6 vtog (
]
) , 'iva dyidcjyi Std r iSia filius , ut sanctilicaret proprio sanguinc po-
ai[xaTog t Kalv , «^m -t^ TTvKng %7ra^i. ., pulum, extra portam passus est. »
T/5 ovvdpaWi T^ -z^^^.SoAh? gho- Quinam est ergo parabolae sensus ?
^cs; 7ro\v7ri^ay[A.OYnaoi>/jRiJ r alrtav , i(p' vi Causam scrutemur, ob quam ea dicta fuit,
7tj yiyovev , iia6[ti^a ydo ovrcd ro dM^ig' alque ita rei verilatem sciemus. Ait bea-
'icpn rotvvv jw.a;ca6<o? cfer A«>tas cn ro^ig tus hic Lucas in paulo retro scriptis de
0/7(o-u) ^^a^^^y * TTipi TrdYTcov Y]/.^S acorn^og nostro omnium ser^atore Christo: « cun-
Xa<5"oS- naav q Trdvrig avTco ifyt^ovrig 0/ cti vero accedcbant publicani el peccato-
riKwvat y^ ol d/J^rodhoi dy.oviiY avrov- y^ res ad audiendum eum. Murmurabant vero
iyoyyv^OY di n (pa&taa'ioi kj oi y^a[(.[ta- pharisaei et scribae, dicenles: hic pecca-
ri^igr^ Kiyovng ort <SSf d/^^prcoKovg Tr^oa- tores recipit, et cum iis manducat. » Ergo
S'i^e7at, }^ crwjia-d't<l avrolg- }(,araKix.oa- publice vituporantibus scribis ac pharisaeis
yoTCdv TO('vuv T i^^a/j,[t.ariCi)Y j^ (pae/aalojv ingcnilam Christo mansueludinem ac be-
'?!'
ccODans ai;TS"),aA«voT«TO? KJ (f(Aav9^&)- nignitaieni et exprobrantibus quod ali-
,
(1) Ita evidenter !//o'i uterqiie eodex A et E, non 'I-icou; vcl xi/gio; ut est vulgo apud Gr. et Lat.
IX LIT.AM CAP. XV. 345
ex qua lioc praeclare cognoscere possumus crctro Xs<5"0? '^ Trpoy-ni^iyni •sn^./SoAsi'? t
omnium Deum homiuem il-
velle scilicet , 'Xa.pa-di(7iY ^
5(' fli 'i^i^iV ]^i'tv c/xilvo xa-
lum quoque qui a se numquam recesse- AW5* ^ovKiTcti yao ola t oAwi' •&£o; , y^ t
rit, vereque fidelis fuerit, el sancte vivere Et/^T-apjJpov Ts >u •yvnejoy aAn^&S)?, k^ /S(o5r
assuetus sit, qui denique optimus existi- ilSora (JiTnrTCiii , v^ 7^ 5;s clkpov 'fhmnitag
nictur, hunc inquam patris voluntali stu- Kayjivza f §o^aK, 6.K0Xi<.% {'tv i^sriiyii&vLf
diose se conformare; id est cum alitjui ad ro^tg S'£AniM.aaic ttt/roS' }u rolg y.aAovfA,i-
paenitenliam fiierint vocali (elianisi hi for- vo(5 f(5 i^iTuyrcoaiv r, y.ctv it Ttvig inv 'fp
tius, quam hostilem adversus eos fovere i) yovv (isjAAaAAnAov sV' auTolg ilaSi'^!-
terdum experimur. Agunt quidam prae- ril-i-ili avror ^wai (A>h fap TivsgT Tra^KaKnv
claram oplimamqiie vitam; alius vero in- ri k} "oiiavaoWyw Qnyw "i-npog Z'i T15 aa^i-
firmatur et vincitur, ad omne genus ne- vft v^ JiTT);rai, 57-^0? Trav itSog ^avKornTog
quitiae prolapsus. Hic sub ipsa senectule y.aTiV;niyf^ivog- clSf Tr^g avT^cd to) yyipoi
saepe ad Deum converlitur, et peccatorum TroKKa-Atg 'fha'^i:p'i Tr^Oi 8«ov, vJj t «Vi to7$
proposito. Vel iam fortasse humanae vitae vovcov q^j.m^o? i^ct<riig- « raxa ^a v^ psA-
stadio abilurus divinum baplismum impe- Kcov t av^^coTnvov KaraKvnv Giov ,,d^LoiTai
trat, et criinina delet, misercnte Deo. Tnm T Gf/a l2a-(ZT'ta/yt.ctTog, v^ a7roai<.(ija0Tai toc
poenas, tamque splendida et pretiosa dig- KaKilvo iiTrcav , 'hk c^rcrtKi t2) KpiTVi t |Ss-
nus fuit gratia, inter Dei filios adscitus est, ^icopuivcdVTag SiKag^y^ ji^iwSm t^ «tw Aajt*-
et sanctorum gloria honoralus. Ilaec ali- 7r^S.g k} a^iafd<^H yJxeATog^ cv vlolg «pfatpn
quando elTutiunt quidani ex inlcmpestiva 3r«, j^ Tt^ T dylcov TiTij^iiTat Sc^ri- Tavra
sua pusiUanimitale, non se accommodan- Ja^ 'ia-& on '^z^^TrTvaai Tivig l^ dKaioa
tes comniunis patris menti ;
qui laetatur f^iK^o^^vyjag, ovy^' iTro/S^jot tcxi aKOTrco r
valde , salvari cernens qui perierant ; eos- TrdvTCdV 7ra%og' ^a'i^<l fa^ K'tav ^aco/^ofjcivi^g
que in antiquam formani liberlalemque re- oom cSt)" dTToKcoKoTag,^ jCj dvaKO[^'t^<l yr^og
stituit, stola primaeva exornans, et anu- TO iv dpx^"'^ ayii [jt,a , S iBl:g avroig to iKiv-
lum illorum manui inserens, quae est li- 3^ipov„v^ <roKii TVi ttpcot^ KaraKaKKvvcav
beris hominibus congrua Deoque iucunda avc^, v^ SaKTvKiov SiSovg ik tIu, XU^a'
exornatio. - Cerne enim ut ei (animae) TOVTO S; 'i^V iK<<fj^'ipoig TrpiTTHact ^iO(^lKYig
ciliat. Omni enim ornatu venustat, intel- anfJiaiviTai, v^ 7^ du.o)[A,-i\TH ^coyig aji^fai^i-
animas; ut singulis dici qucat illud lyra 'osavT] , voriTCij SnKovoTi ju 'rrvdj[.(.aTiKCi> , rag
psallentis : audi filia et vide , et reliqua. T ai^o[Ji.'ivcov avTOv ^^vxag , iva v^ -ze^og iKa-
(I) FragraeDtum hoc citatur ex Cyrillo ad Lueani in catena ad prophetas vat. cod. I. f. 1.34. (Confer
Script. vet. T. IX. p. 741.) Heic autem a me coniecturaliler collocatur, quia sermo esse videtiir de filio
prodigo.
44
31G S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLAXATIO
s-Hi' As)/Hrci; 70 ^icc t^ t •\}-aAAov7(^ Ad- - Veslimenlum est itaque lionoris verae-
paq* .,aKiiaov ^v^ari^,}u'ioi ,(t '^ciKoiTra. que gloriae sacrosanctae genti Christus,
— "Es-Sjij!*» q iv ro ili TijU.«v k^ So^av aAn- supramundanus
ornaluscjiie splondidiis et
6m t« /fpft) ^^ ayitp yivz-i Xt^Tog ^x.i<7[j.»j>i,a, sanclorum aniniabus. QuicunKjue enim in
Ti ha[A.7r^ov iCj C'zsipii6atA,iOV r t dy'nj)v -^v- Christo baptizali estis, Christum induistis,
y^aWoaoi •yiih'i^9i9ov i^aTTTla^nn^Xfi^i- inquit scriptura ; idque vere dicitur.
s-ov iviSvaa(Joe^<pn(Tf * kj ctAMOns o Aofos.
'E:rsOt/^ji ys^iVai Tvj» xoiXid» auToi a-o TiivzfoaTiiiy. Cnpitbat implire vcntreni suuni de siliquis.
;,^ TO iKd^u 'ipyov , cv (^o^u) t <> Trapoi- personarum iudicat secundum uniuscuius-
Kiag v[4,m x?^^^^ cLvaarpd<pr\Ti. - 'laeai que opus, cum timore incolatus vestri tem-
i^eli 5-^ actvTov y.iKtiA'iSa)iA,ai Sid. ttoAAms pore conversamini. - Fortasse tecum ipse
a/^priaq- iha, TTcog av ^Oipnv Ka-dapog dices: mulliplici sordidalus sum peccato;
ovTo) [A,i[toKva^'ivoq; dKHi roiyapcvv y^ quomodo niundus fiam, qui tanlopere sum
ra Tra^' n/I^- olSai ori 7ri7rAtifA,u'iAnKag maculosus? Audi me igilur. Scis te oranino
0A1M5; ofcoAoyili T da^d^ivttav ^ S^fi^iftvn- peccasse? morbum fateris? memor es la-
aai T oAio'-SHjM.aT&>v; lyyvq il t ad)^i^y psuum tuorum? iam prope a salute abes;
Kx^d^aioji; yda chx^ '° oy-oAoyilv du.a^- namque emendalionis inilium est, peccati
Tiaj- ouTO) y^ y'i-)^a7rTai *, A-yi av Tug confessio. Sic etiam scriptum est: dic lu
dvo[A.'iag «ra -zapcarog, Iva, ^•.Ko.ico^riC,- ov ydo prior peccata tua, ut iustificeris; non enim
'^i aKAytpog 6 Trdyrcov dicmGrng- oC>i d[ti'i- inclemens est omnium Dominus, non in-
(1) Haec in codice sub Cyrilli noinine recitautur, qtiainquam dictis ab eodem superius repugnaro
videntur. Sed in abrupto opere niirum uon est videri quaedani dissoluta aut contraria.
IX LCCAM C.\V. XV. 3V7
slus, immaciilata hoslia, mundi peccatum a|i*&)jttov j?p=7ov, ui^av r d/J^TictY t ko-
auferens, inimolalus atque comesus? Nam
qualenus naturaliter irrationali animalique jb T aAcfov (puci<j r^ ATYwui^n aapKct fzs^?-
carne circumdabalur, quaniquam cam sua ^aAiTO^x.civ ctvTiw T oly.iicov aijy^^nu.aTcev
menda magnaque victima , quam partici- dvfJia., iji fiiTctayjiv I;pi7rai to7$ sVavioD-
pare concedilur reccdenlibus a pcccato. aiv qI^ ai^ct^Tia^.
Verumlamen iilud quoque studiosis di- UXnv y.ctKuvo (paf^iv to]c, cpjAOjuaGicru', a. f.
cimus, ncmpe parabolas nobis oblique et OTi -uiXayicoq Vj dauit<p'j.va>q r\[Jt.lv al •ti^^a,-
matini sensum observemus. Non enim cun- ?S-aAjWjvft)? T voOv KaTa^^pnaodfjSf ov ya»
ctas parabolae partes subliliter et morose asavra '^ 'SVjijtSoAii? tcc p.EpM TTOhUTrpay-
scrutari oportet, ne practer
gens sermo, molestus
mensuram
superfluitate sua
per- ltovii£fu\ ^ AiccTcbi -^
TO TTipa [tii^a /SaJ/^wv
^^m aaftivcix; ^'ivct
tial [J,yi Ti TTf^og o Aoyoi
audiendi studiosis, neque etiam nugandi KaTahvTmai) to) ^c^ttk chir cpiAa^iooa^o-
copiam nonnullis suppeditet ; veluti hac vas, [tY\Ti [A,Yiv dSoAia^^taq o;^Aov ci/spfdan-
ipsa in parabola usuveniret. Nam si quis Tai Tiaiv olov }ij iTri t^ 7rpOK.fijM.svn; .-j>!^9!,-
velit adamussim exponere, quis heic a no- /3oA«5* ii yb jSovAoLTO Tii (J^^avSv, T'ig [t,iV
bis intelligendus sit homo , qui diflama- dv voYiQi'in Trpoi Yijufp 6 av&pw:7-05, o r (5^-
tum habuit ^illicum, quis i!em hunc ac- /3£^A»,M.5VOV 'iXa>V OiKOVOfiOV ^ Jl i^ TiJ aV i'ltf
novas debiti sui tabulas fecerint, et cur- ro75 o;pA;-jWa(7iv evo^^^^oi, Xj tch t 0(pA«,ua-
nam alius oleum, alius triticum debuisse TQ)V TrOloilVTii dTTOKOTrdi.^ Kj Sld TTOiaV al-
dicatur, obscurum sane et supervacaneum Tiav jitsv «Aaiov, 6 3 crirov iTro^phna-ai \i-
faciet sermonem. Non ergo 5nmino om- yiTai , aKOTc-iVOv dpca. £j (:^j.ttov d7rQT%a{
nes parabolae partes idoneae sunt ad ar- T Xolov ovkZv ov TrdvTYi Ti Vj TrdvTCix; aTrav-
gumen!i explanationem, sed ad exemplum ra 7* 'Z^^i^ciPjoXyii Ta [^ipn tvi t ^nAsiasvftiv
potius necessarii alicuius negolii sumendae itai S^icoaict ^riai[jt.a, ilg ilKova q An^9s7fv
sunt , quo simpliciter id demonstretur quod dv avay-KaiH Trpdy^taTcg d[/-vS90)i VTroipai-
audientibus utile fulurum sit. Est itaque vaaav to rsASv ilg ovYiaiv ro7s ciKPoci)[tivcii-
parabolae sensus hic. Omnium Deus cun- i<rt To'iYVV 7^ 'us^^oArii TOiovTOg 6 vovg- 6
ctoshomines vult salvos fieri et ad agni- , T oAoJV ^io; TrdvTac, chQpu)7r-dg -diA^ aco^ii-
tionem verilatis venire. Idcirco et legem vai iTrifrcoaiv dAni^i'ag Ia0s7v * rat^-
'
, y^ 'elg i.
auxilii causa dedit, ut ait propheta. Legem tv Toi -itj v6[tov iig /3o>?'6«av 'idcoKi, Ky t t
autem heic dicimus, haud illam adamus- 'yr^o^pYiTn <^(t)V)iv * cj/ roi>- •
vcfjuov 3 ^afA,sv r<.
sim quae per Moysem ministrata fuit , sed TCig,ov'^i 6ii Tra TrdvTcog t Sf^^KOvti-diVTa
universam potius divinitus inspiratam scri- otcc McoiJaicog, aTraaav 3 fJcdhXov t •&?o-
(1) Haud recte Corderius iu latina catena: in mundi restaurationem prarfinitum fuit etc.
348 S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
TTV^^cv jfci^iiv, ^C «5 'iviTi y-'Aiiv t (ufjd pluram, cuius duc lu cognosccfe possumus
TTctvTog rt-j^aOoS x^ GcoTn^icoSHi 7rpayiMci.Toc, boni cuiuslibel salutarisque negolii reclain
(i7ro><.OfJc'i'(^<iGa.y Z\(iov ^ovMTcti ro'ivuv 6 t viam. Vult ergo omnium Dominus, omni-
ohcov SeGTriTYii., oKoTpJjTTOOi Y\[^oii Toli ilg niodis nos ad Airlulis sludia incumhere,
<lpiT'i^v dvcticilSzci au'e3aai^ctcii , £, ^Ja^ioZv el sobriutn sanclum(|ue \ilae gcnus secla-
jAscD^ asis^x{u>i «1 ayioic,, dcs3cXAarTCVTa.i ri , avcrlenles nos ab buius mundi sollici-
scivGi.i' T TTroc^ovroi; (ciiii t^cwocd/y^J .,ivci tu(Hnibus, ul Deo adsidue constanlerque
fvTrctpiSpcog }tj drz^aTra^ux; v-zsnpirZif^j serviamus. Quare ctiam per niclodi lyram ,
acvru)- rt^ yovv S.a ^iv t^ t \j,aAAo^'T&5 Ai;- vacale inquit et scilole quoniam ego sum
pccg *, u^GAaracri (pMffi k} yvcon ori iju Deus. Ipse aulem ore proprio omnium Ser-
dfj.i -dioi- Si' ictVTOu Q TraMv o t oKcov valor divilibuslerraeabbi ait: vendilequac
uooTY\p ToTg r TsXovTOv 'i^jOiUi T i7r\ -T^ •J/KS, possidclis, et dale eleemosynam; facile vo-
-wAncxaTg * ra Inrapxovrct,
(pHCTi v^ Son bis crumenas non veterascenles , tbesau-
i\in^o(Jvvnv ^ TrQiriactri locvrolg (BcchdvTioc rum indeficienlem in caclis. Profeclo boc
l-cri TrccKciiovji^ct, (indctvpov clviKKHTTrov cv praeceplum salutare est, sed infirma ad-
To7e oC^avoli- )t; r\ f^iv ci/roKn acorti^i;^, niodum bumana mens est , semperque fere
rt(T-9-2v«5 3 x'iocv 6 dvSpcoTTivoi vovi , K^ di'i \n terrenis defixa. Cuius rei conscius ipse
TTOOiTrpocmiTrnU Toiqyioo^iS-'i^oic,- 71} rovTO Servalor aliquando de iis aiebat : quam
siBcoi oivTOg 6 (J00Tn^i(py)(ji TTH TTifii ctvrcov* difTicile qui pecunias babent inlrabunt in
w&)5 SvcjicoAcoi 01 rcc ^tiiJ.ocrct '{^(ovrii ila. regnum Dei! Et rursus: facilius cst came-
iAivaovToci iii T (BaaihiiotvT SfS- }tj TraAiv lum (funem) per foramen acus transire,
ivzoTrcoTipGV ^ K.ajM.nAov Sia ZuTrriiJcaTOi quam divilem in rcgnum Dei, Nam quam-
pa^iJos s<a?jO£iv, M ^Aadiov ili t fia.a-i>.i'iav diu aliquis dilescendo et deliciando occu-
T 6eot/- iooi y) «ri rii i\i tm 5tA«ts;v k^ '^v- patur, pietati erga Deum excolendae ine-
^a:.v^dYi7rtTyiS<£irovi'X,'i'Tili^ioviv(j'i6:tav. ptus esl.
°Ap' ovv ovd; iA,ia roli ^KnTiiri acorn- Ergone nulla supere.vt di^ilibus salulis
Diai odoi^dhKa TTvp avTCili nv^^i^n^ai, ro via , scd ignis eis paralus est, ({ui diabolo
TU) Sfcf.fioKu) TT^i-zcov Kj To",i dfy'iKoti at;TS •
ct angelis eius debetur? Minime gentiuin.
o'v fjifj ovv ]^ov fap Idou 7r^6(^a(Jiv avroli Ecce enim ipsis salutis consequendae ra-
Gcortipiai dvi^n^iv o (jarYip Sicc ravrm s^ tionem hac parabola ostendit Servalor.
'S^cf.^oXni- i^ay^nQncjav , (^ «V( t^ yni Confidunt bi sane, quod divilias sibi fruen-
ttKovtov tf:p?VTOS avro^ii dvi'^tKdKu>i t iTri das summus Deus indulgenler concesserit.
TravTuiv -^iov- TrKiiv icara yi^r hovra tko- Reapse lamen iuxla Dci nienlem , oecono-
TTOv avTU) o]icov6i'-Oi rtvii T'i-&iVTai t tttu)- nii veluti pauperum consliluli sunl : oeco-
Xiuo^ivu)v o^KOVDf^oi 'j K'iyovTai Traoa rco nomi aulem dicunlur a sua cuiquc dislri-
ra o]Kiia hia^cx) vif^m f i
/ <zAA' Oi^coco- buendo. Sed non recle oeconomiam ge-
[^ovaiv o'jK opScvi^ otovit (JKo^TTi/^ovri'; ra runl tra<bta ipsis a domino quodammodo
,
SoB'iVTa avroliTsapaT Sieajorn- i^ovati y> dissipanles: suis enim tanlum ministrant
T iavTLavSa-^-av^^/ji ''^v(fali,/,u 7r^o(7;ta;3s5 deliciis, leniporales emunt bonores, oblili
(ovovvTai Tif^ai, dfA.vnii.ovhrn GfoD Aj^ov- Dei diccnlis: apericndo aperies viscera erga
TOi , dvoiywv dvot^Hi Ta aTrKayyja ru) fratrcm luum , erga indigentem qui apud
do:K<pu> (jn , TO) 'fh^iOf^ivco cv ao'f va) mv te versalur. Inniio el communis servatori»
}ij avr^H T n-dvTtov i\/^S au)iiipoi XflirS *, Clirisli negligenles praeccptum: estole mi-
•^^ucuSi o^KTii^fiovii , Kd-dcoi Kj 6 Tramp sericordes, sicut el palcr vester caelestis
(1) Observa vocabuli tJiV.ovo^s; apud Cyrillura etymulogiam, non ab oh.o/ , sed ab oiV.:ra vi/xstv
IN mCAM :ap. XVI. 340
miseiicors csl. Scd luiilam hi, ut dixi, ra- UIA,U)V 6 cCpU.VtCg 0]iit-!piXCi)V i^lV rtAA' 0'J-
tionem habenl misericordiae fratribus de- Sug a.VT0li , W5 i^Lv^ T '/,ai.TQiKTH^HV dSl?\-
bitae: unicum ipsis stiidium est fastus sui. (HOl/i 6 AifQi.j jMOrWS Q 57-01 £vTai (p^OVTtSs. T^
IIoc eos apud omnium Dominum accusa- ictVTm dyioca^^lcti' tovto ^(SiCAnniY a,v-
\it. Porro neces*c omnino est eosdem , av Trafia, tu) TraiTCuV OicmoTi)' Sii 'j Trdv-
villicalione excidere, advenienle morte, et Tc^i at/OT'' du)07riGfiv t' olnoycfA^iai cThTrn-
rebus humanis eximente. Quippe inc\ita- Smvtoi; GavaT«, rJ) r ;caO' M,«.a5 CTpaJ^tcaTWV
bile homini est morlis rele. Quid ergo ab c^jAjcotss- d5ia\pvx.T0Y [ap dvb^covsct) TravTt
eis fieri Christus vult? Quamdiu in hoc T GamTK TO aIvov Ti ovv apa §pav avGc^
mundo sunt , si non cunctas velint opes (^oiiXiTai Xf^oi; icoi ilaiv iv TCt-Si tS y.o-
est beneficiis adfeclos ; ul cum eos terrenae evcarAay^viag fjt.apTV^a.i, gJu- iC Tri-zsovuo-
divitiae destituent, locum aliquem nanci- Tag SnXovcTi- "tva CTav avQS^ 6 ii:o'fyei(^
scantur in istorum tabernaculis. Nam pror- C/KXifuJV} TTXoVTOC,.) iX^'^'^ ~'^''' TCJ-ilOV iV T
sus fieri nequit ut absque mercede discedat CA:.i'iV(i)V GKnvalc' r^ ydp '^ r dfinxdvtjov
pauperum amator: sed sive universa bona ay,i,a^ov ^^saQcii ^totj t ^iAoTTT^iJ^ov^aAA'
sua his impertitus fiierit, sive partim, sine iiTi a.7ravTd Tig t lavrov 'TasXoutov Sf^.oom
dubio animae suae bene fecerit. Tiaiv^ itr' ovv 6z jtts^«5, oviiaH TrdvTCor, r
iavTOv ,^vyj]y.
Qui fidelis osl in nunimo, et iii maiori lidelis est. '0 ZKjTOi £V l\ayJ<T-:y., /.ui sv roAAoJ 7n<r7o\- iim. \. Jn.
Crebro interdum universabs Servator 'S.V)(yTi)g s(T-3-' OTi 6 T oAlov Gcorn^ g5u- a. f. i\:
eosdem facit sermones variisque circa idem , a'jS^ TroiilTai Xojni, r^ ^^tpcpoie Trip} t
argumentum exempbs utitur, ut plena di- avTOV ^iu)pnu,aTOi x.'i^nTai c;^c/.Siiy[,ia.-
ctorum suorum notitia audientium mens aiv^lva Trpog Gvvicyiv d-Api^n t Trap' avTOv
imbualur. Contemplare vero mecum de- Kiyof/Avcjov ., T dKDoijO[x,ivciov iy,(Bi€d^nTat
nuo supradictae lcctionis vim. Porro mihi vovi' tt-&p£( Bi f*OJ TrdXiv T^J 7rpo)iHf^'ivcev
videtur ante omnia illud cognitu ulile, un- dv ay vct)CPfA.dTCOv t SvvafJi,iV SokiI Si ft,oi
^
denam oratio huiusmodi occasionem cepe- yroo [i T aAAiwy, Cf.ilvo ^ncyifJ-cjoq icct.TiSilv,
rit: sic enim propositorum verborum sen- Tivai cXcog o TOio(jSi Aoyog iX"^ t-ch d^c^-
tentia inclarescet. Monebat itaque divites f'di;'Wai yap ovTcog ivalvOTrTOi t Troox.}'.'
Christus ut bcnignilaiem erga paiiperes ap- f^ivcov vsg- s3.3cta«;f To'iyvv C6V iv raAot/-
rent, futuraeque feficitati consulerent. Sed ^^ac, y^ ^nGavpiFnv Iv ovpavo: , r^ '^ ilg
enim satis, ceu suaple natura Deus, com- TO fJLtXKov ivnfJt-iPiag zsoiii^ Troovoiav aAA'
pertara habebat humanae mentis ad egre- iv «V/s-aTO Beos m d^vaci , t^ dv^^coTra S/gc-
gium quodlibet bommique opus tardita- voiag T OJCKOV, t sV; TravTi (mnoaiCjO Ti r^
tera; quodque nimio divitiarum amore ca- ciyaQcp 'czpdyfJt^aTi ,r^ is (fiA07rA«T0i Xiav
pti, et huius cupiditatis tyrannide omnino ovTig, '/^ Tco TOiccSi 'jD-a-S":-: Tyfla)'VOt.y^\'JOi
oppressi , nullam egenlibus impertituri es- TravTiAcog, oyJsva to;? TrTCO-^^ivot^ivoig v--
sent misericordiam. Quod igitur hoc ani- f,OVaiV iXlOV OTi T0'lVVV Toli OVTCOq 'iX'^'^^
mi habitu afTecti, nullum spiritale Dei do- yvcofjt,ni, ovdlv VTrdci^n t irabfio, 3iOV X'^^^'
num essent recepturi , manifestissimis de- afiaTCjov ,j
SiiXov Jii on 7rvivfA,aTiK.m , J^
monstrat exemplis dicens: qui fidelis est Ivapyi^dTCiov 'Ss^.Jliiyf^.dTcav Sfg^5i'iK,vvai
in minimo , in maiore quoque lidelis esl Xiy lov^ 7ri<^oi iv iXax^^U)-, '^ ^^ ttoKXio
350 s CVRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
To (^nroC/JfOv ^ avoi^ov «/^J t^ ;cap5ja? t slionem , aperi nobis cordis oculum. Audi
6:p-da.Ai^iv aKin toivvv (joc^pcoi n iC aKPi- itaque clare accuralequc quid dixcril : si
jB(i)g. OTTiP 5(f>i- il h TU) dSuo) ^afxma. -un- in iniquo mamona fidcies non fuistis, ait,
S-0( 0X1% i^^lVia^a ., iJH(7/j TO d.KY\^!i\OV Tli ca (]uac ACrc btvna sunt (|uis dabil vobis?
5ft)ff£( !}jM.7y; 'i^i 3m ovi' to «Aa;:^^?'^)', 6 aBi- Est ila(|iie minimus, iniuslus mamonas, id
JCOi lA,a,IXCi)Vai^TOVTi^lV 6 i-^iyiiOi 57-AaTC5, cst lcncnae divitiae , raptu intcrdum el
c|J ixp7ra.yiii 'iaS' ots t^ TsXiovi^iag ovjjH- violenlia colleclae. At ii qui bene vivere
Myf.i.ivoq' To7? yi f^^n w elSoai (iiouv , itj t sciunt, et futurarum rerum spcm quodam-
iiq TO [A.iW0V i\7r'lSa ScSi^XtlKOGl, 1U aTTO- modo siliunt, qui(jue a tcrrcnis mcntem
Oipam jM.fr t 'fynyiiicv t vovv, (ppovovai q avcrtunt, ct superna magis cogitant, hi in-
aaAAov Ta av'<t) xa.TaAo}/((TQj(« ay TravTf-
, quam nullius pensi habcnt lcrrenas divi-
AS)? oCSiV iTrifilOi 'aSAOVTOi., rtAA' 6(S (Tjir tias, sed eas in egenos cunclas absumunt,
IvJsf/S oAoi' Bazsavyi(Tn(7i, KaKox; auTOV 0(- recte sic illas administrantes. Hoc esse exi-
XOV0M.OUVT?5" TODtO 0ijM.a( Sfi TO sv oKiyu) stimo , in re parva aliquem esse fidelem
^SrSa/ Tiva TTi^-ov, TO ToTs Iv itT^^arn Ta- nempe in extrema miseria positis, rei fa-
T l^f|«5 e(5s(w Tig av iv jMctAa' s;pii ycip, tibus etiam satis quisque cognoscet. Dicit
il Iv Tfc) dKKoZia 5Ti5-0( ot;;c 6')/SV£a-&e, to enim: si in alieno fidclcs non fuislis, quod
vixiTipov rig Scocrei vf^lv ; dKKo^iOV 'j ilvai vestrum est quis dabit vobis? alicnum por-
(paju.lv , T ';?/J p^nfj.arcov 'S^acriav ov yap ro appellari dicimus, pecuniae aflluentiam:
yi^^^^vvr.ixi^a /a^ ttKovtu ^
^t;jM.vo( 'j jM.aA- neque enim divites nali sunius, sed nudi
Aov itj «AM.&I5 j(V=7v OTi K^ ro yiypafA,- potius. Vereque, iuxta scripturam, dicitur
f.i.ivcv " , ov^h ila)n'iyx.afjS{: ilg t >c6(T[a,ov , quod nihil intulimus in hunc mundum
ovJl! c^iviyKilv ri 3!;vdjMg.Sa' •^lOi^i^Qa nequc hinc auferre quid possunuis. Ergo
ovv TTt^o] iv tS) ft.iy.pu) rovTU) ><.a] yr]ivu> fidcles simus in his exiguis lerrenisque di-
TrKovrri) , 05 lAcc^i(7Tos 'oh x,a] ov^iv , on vitiis, qnae revera minimae sunt et nul-
piv<roi' )Cj fA.r\ acpiTi^i^uifii^a ra eh koi- lae, quia dilabuntur: neque propria facia-
vKv T «^«A^wy ;>^«(av 5o.&'=VTa ttiuv 'co^e mus, quae ad communem fratrum usum
aoDtov T ttKovtov Troiiiv r, aia t )iari^tiv dala sunt nobis. Quamobrera iniustum est
atJrov. y^ ravra, aKKo^^iov ovra- ro ft.h , opes colligere, si quis eas retinere velit,
ori ov^h iiativiyKa/j^- ro q, OTi t yrrio- praeserlim cum sinl alienae, tum quia nos
•yj.ov i<riv- 'iva t v\fJi.'tTipov -dilov ;:] ovpa- nihil nasccnles intulimus . lum quia hae
ViOV ttAovtov n-i^iv-dco/jSfj, t rtAM.&ivov ;u reapse pauperuni sunt. Sic nostrae divinae
jM.svovTa' rtAAo^^iOv ,a«v yap dv^^pcoTrn -scav- caelestesque diviliae tradenlur nobis, ve-
T05 i$vaiKU)i, TO TrKarilv i^a^ev fap -n-poa- rae inquam el manentes. Profeclo alienum
yivirai Ka] Izinavix^aivii nar kolv d-ss-o- naluralilcr ab homine est, ditescerc; quod
avfAlByi itj dTToKoiro ,
<^^^/3Act^|,oi av oCSh quidem ali(]uibus extrinsecus accidit el su-
TravnKcag crjtr 7-» dv^pooTTS (pvaicog Koyni- pcrvenit: et si forte dilabatur ac pcreat,
IX LUCAM CAP. XVI. 351
niliil prorsus liiimanam ralionem lacdet. ov yap iv yi rco uv:ti arAci/ffiOJ, KoyiKoi
Non enim quia diviles, idcirco ralionales re iG/Jy^, tCj inraGYic, ciyot.-doipy'ietg i7n<^y\-
sunius, vel cuivis bono operi idonei sed ; ^iovic, ^ aKK' •<! 7^ (pu(7sw5 2ViT«5si0T«5, ^c-
ipsa naturae habitudo, harum virtutum ca- nriKfl rjb rQiovrwv i^lv, OTrip ogiy r\[^iri-
pax est, eaque revera nostra est. Nam si- ^ov cog yap 6 ft,a.}capiog ^a(p<l nctdKoi *, * Epiies. 11. ki
cut beatus scribit Paulus, creati ad opera o*;Ticr9«.A(5y; jVj ipyoig dyctQoHg^ olg tt^oh-
bona fuimus, quae praeparavit Deus ut in ro'i[Jt,ct(SiV &£05 "na. iv aCrolg t^^Tzari-
illis ambulemus. Quum ergo in alieno, id acciuSp- orav ro';vvv cv rch aKKo^'icc , rovr-
est in iis quae extrinsecus accesserunt, in- Wiv iv rolg i^co^div Trpoa^joiJCivOK; ^ aTri-
Hdeles aUqui fuerint, quomodo sua acci- o-toj nviq iUv ^ '^srcot; av Aa/Sotsv ra ictv-
pient? id estquomodo divinilus data bona rcov ,• roCriari Trcog av c«' [^i-Q^i^^i ^eiouTO
participabunl? Vel quomodo adipiscemur r ^dioaSorcov a.ya.^dcov; « Trcoi }(,o[tia'j[^i^a.
impossibile sit, unum eumdemque liomi- vcov, iva. y^ (^ avrov [A.io'ii^i<Qzq vroQi to.
ncm in contraria studia dividi , et lamen cjavria, jij dx.aTa.]^ix,rco<; SvYa,Suj (SioiJv
Similitudo haec clara et explorata est, napaScty[jt.a rovro <ra(pi(; ri tCj iva^- f. 217.
f. m. ii.
et proposito argumento aptissima; immo yii-, iC; rri t 7rpoKeifJt.ivcov &ico^'toi, pr^iTrco-
cita, ulriusque voluntati repugnat. Pror- yap ih ro iKaripci) 3okovv, to]? d[jt,^olv
susenim necesse est malum simul et bo- iiiK^[y.aatv dvraYi^arai- Traaa, -jD dvayKn,
num videri. Ergo si uni voluerit esse fi- (^ avrov opaSiwf Trovupov n y^ dy a3cv
delis, alterum inquit odio habebit. Super- ovkoZv iiTnp %Koiro 9 vhcti©^ sV/ ^ef&st/,
est igitur ut impossibile sit Deo simul ser- (^na) (
i ), f^iaria<l t Inpov dffii^^avov ^n
vire ac mamonae. Ergo unice ad alterum ovv -dio) SaKivaai y^ [taftvova,- «V< GaTf^OK
studia omnia nostra verlamus, mullum va- rolvuv [tira^oofjd^ r -.Tiaaav (XDn^iw , TroKKa
lere iusso maraona. Ila enim nos magnus %a/p;iv ilTrivni ra> [taftcova,- ravra yap
magister docet. n/^iV [tiyag ilanyilrai SiSdaKa.Kog.
Pharisaei, qui eraiit avari, deridebani eum. 'li^p itraloi Yf^-af 71/poi tJffaf^^^ovTj; sffjMtizTrjgii^o'/ aijrov. v. n.
(1) intercalatum esse verbuni, ut passim Ot, non agnovit Corderius, ideoque scripsit; iUe dicet
^no-i
nt odiat alterum.
3o-2 S. CYUILH ALKXANDRIM EXPI.ANATIO
H)iXa.pyvp'iaq '
i
j x.st'^ov, o iCj uc, ddi^nav tem nos polest, aeque ac illos, impellere.
lyitOHV Svvarat , ;taGa^fp c^siVH?' fj.ax.pov Longo itaque adversas eos consumpto ser-
roiyapovv Itt' avrolf Sa^TzaviiCai \oyov o mone Servator universalis, qnum a pro-
T gAojv (Tmth^, iha r ld'iui)V cr>ciiyt.fA.drcov rC: priis cogitalionibus el cupiditatibus haud
7ra.fjcoy ovx. dTTOifotTuivrai o^cov ^il/.;piAo~(_co- recedere cerneret , sed ingenitam nequi-
povyrag ''^
[4,a.hhov TYi 71.uj'^cxci) (7KaiOTy}Ti .,
tiam acrius retinere ,
pcrgit deinceps ad
^'iTrsrai Koittov i^zsi ro d^i[ji.v r iTCiyyjt^v .^
acerbiores increpaliones , occasione invi-
Kctipov xaAouvTOS ih rovTO, k^ d7ro<^a'tv{ tante, definitque eos esse hypocritas, gu-
'jTTOic^irai ovrag i^ /3u)jtAoAip/a5 , k^ 5i|«s losos viclimarum appelitores , et gloriae
fiiv ipa^ac,., « tzip av v.p':7roi 8t)<,a'toii ri quidem cupidos, quae iustis bonisque de-
ySj dya-^olg dvSpactv , ov pviv ovrag rovro l)ciur -siris, scd tamcn ipsos a virlute longe
x^ ftA«-d-«av. remotos.
'Tt/.il; :(7t; 01 jiy.atorjVTs; iavTov; vjuiriov twv uvO^xttuv. yo3 cslis qui iustificalis los (oiam lioniinious.
\ I. TovTO 1'^ iTipco^i ma Tr^og avcrv' svpt- Iloc idcm alibi quoque dixisse eis Chri-
luli. V aKirai Aiycov * ^ Trcog dvvacrdi Tn^evaat stum comperimus: quomodo potestis cre-
elg SinatoavvLj iTraivotg 6 6jo? ^i(pavol' oi laudibus ornal. Hostes aiitcm virtutis et
fi [A.nv d!^i?Mpsroi rC V7ro>c^ira) , rayja roig hypocritae, fortasse suffragio proprio, san-
lavTcov .^yi$otg , to 3o>ciiv ilvai aiTrroi Tra- clitatis opinionem usurpanl. Atqui , o egre-
pax.Ki7rriiaiv dXK' nSe^g , u iSiArt^ot ,<paiy\ gii, dicet his aliquis, nemo se ipsum co-
Ttg ci.v avTolg ,,iavr0v <ri(paYor yiypaTrrat ronat. Scriptum est enim: laudet te pro-
lov. xxvii. ydp- " iy>icofA.ta/'iTco ai 7r'iKag, y-j (U.« ro \imus, non os tuum; extraneus, non labia
aov ^ofjca- dAAo'^tcg , y^ iC4)i ra ad yiiKn- tua. Altamen eliamsi lalere forlassc qucant
TrKnv aav sJ Svvaivro TTcog Ka^iitv o\i7rox.^i- hypocritae, et ex hominibus honorem car-
Tai , rC rag c-^ dvQp'coT.c>)v apTrdacti rijA.dg^ pere , ccrte Deus corda xi^slra iiovit , et
aAA' 0^1' 6 \ii6g cpnai ytvcoax,<j rdg Ka^Siag cum qui vere iustus csl , liabet in pretio;
i/y..cov^]^ ritia. pcev ^'iKctiov (^ dKn-&ivlv at illorum , qui hominibus placent, ossa
axo^7r'i'^et q rd t dv^pu)7ra,^iaKCi)v Ofa- dv- dispergit. Quippe placcndi hominibus stu-
hpo}Tra'Jiax,'tef^ pi^a K^ dpyn j^ yiveatg t^ dium , radix est et initium et parens in-
jx,i[A.ianfj,'ivyig ijrapd n ^ico y^ dv%pco-s:oig visae Deo hominibusque superbiae. Post-
VTripo-^tag- x,ctTag-'t^ag toivw rolg iKif/^otg (piam eos reprchensionibus his compunxe-
avrlig,iTi^6v rtr^roig 7r^oai7rdfc-i X^^K^og., rat, aliud addit Chri-tus quod erant pas-
quod mo-
Involvit rursus obscuiitale id Ewix.pvwrsi TraMv au^^iict ro KvTrav . a. r. sis.
raodo facit praedictionem eorum quae in- fo^cL/(jiV T GVii.^Yia O^iVUIV T0i5 dTrii^iiv iko-
credulis eventura erant. Nam Moyses, in- l^ivoii cLvra' MtdiyffMS Tct^ (prtdi yJj aw avrcd
quit, et reliquus cum eo sanctorum pro- T dyicov 7r^o(pyiro)v 6
X^P°^ i
"^ ^^*^'
^H'^
^'•^-
phetarum chorus , sacramenti mei virlu- S^H^ifc; T ^LvafJHV 7,-pc>ca-yS-}iKy.aai rolg sV»
tem terrae incolis praenunciaverunt. Lex '^ yiig- r^ 6 v6ii.0i s5>)A« Sia (jniclgy^ rvTronv
quidem per umbram et figuras denota- hri /t^ T T- cap-Aoq vTro/j^jot) Sdvarov 'tva. ,
bat, me in carne necem passurum ut mun- G'j)ijci) T vtt' ovpavov ^:u x.arupynG(ii) r cdo-
dum salvarem; et corruptelae vim supe- pav 1 iyiy!pfA.ivoi; a>i viKpccv avfjujiaivovra,
raturum, a mortuis resurgendo. Consona 3 rolg Mct)ij(rict)(; vojttoi^, iKaKnGav ol Trpo-
autem Moysis legi prophelae locuti sunt. ^yirai- ^ivov ro'iVvv (pYi(7iv cvSiv , riyiiv ttpo-
Haud ergo mirum est, immo et praecogni- ifvct)(JjJ.ivov ^orav roii iu.oli d-^n^viGnri Ko-
tum fiiit quod vos sermonibus meis cre-
, yoii' f^i^i yap 'lcodvva r (SaTrri^ov , 6 t^'
diluri non fueritis. Nam usque ad lohan- n-^oipnri'ia(; t^ «V lu^ol JU vfjCiv c^riivirai
nem Baptistam vaticiniorum de me perli- Koyoi' d-^o di yi r ii\iA.ipcov l(cdyvH ^ n /3a-
net sermo. A diebus autem lohannis , reg- aiKiia r ov^avuv ivayyiK'i^irai^ y^ Trdg iii
imm caelorum nunciatur et omnis homo , avrnv ^id'(\rar (iaGiKnav q ovpavcov ^mcjV
ad id compellitur. Regnum autem caelo- iv rovroii ^r iv Tric^it oix.a'ict)aiv , t t* df.Sp-
rum hoc loco dicit iuslificalionem in fide, riag d-vscvi^^iv, r Sid yi (pnfii r dy'iii /Sa-
peccati ablutionem per sanctum baplisma , 53T;(7waT05., T oia r Trvivf^arog a\iaafj.ov ^
dandae sanctis in poslerum gioriae spem. dyioig Sy^m T iK-^riSa- ivafy^^i^irai ro'ivvv
Nuncialur ilaque caelorum regnum, pro- n r ovp^avccv jSaaiKna, TrapiKbcvrog slg fii-
ribus utens, in spem recipi gestit. Nam- vog , i'iaci) zr.ap^^iiv t^ iKwidog 'fh(.vfxii- le^
que ut aiibi ait : regnum caelorum vim pa- 2^ iTipci)(}i -3« (^nalv * , « ^aaiKi'ia r ovpa- • vmu. xi. n
titur , et violenli rapiunt illud. vZv fiid/irat, <^ (Bia^ai dp'ad'(%iaiv avry.y.
racilius est autem clc. I:'.>;<5ri'Ts^Qv 5i sVti •/.. r. X. v. 17.
Facilius esse dicit caelum et terram 'EvKOTrcoriPOv iivai (pnal r ovpavov /t^ r a. r. ais. b.
quam legis unum excidere apicem. Legem Trpot^arrovTOg, n r vofta ixiav Kipuiav 7re-
aliquando summatim dicit pro universa di- ailv vcjA,ov di <pnaiv 'ia^' ori avKKnjSSLv
vinitus inspirata scriptura , idest Moysis ac (tTraaav t &io^u>v/j<rov p^£i(p>iy, TOt/Vjs-» ra
prophetarum. Quaenam ilaque praenun- McoiJaicog itj 'zirpo(^nrC')y riva roivvv urpo-
ciaverunt , quae et exitum habere necesse aTinyyiKKaaiv , d x^ Sil Trdvrcog oxfBnvai
sit? Praedixerunt viuelicet, fore iit ob mul- TTtog 'rriaag- Trponycp^aav ori S:a. TroKKnv
355 S. (YRir.I.I ALEXANnniM EXPLAXATIO
rt7r(9jay x^ '^oTTCdV fivoatoTYiTct ^^:^ Troog (liov laiu siiam iiicirdulitatem pI tr.orum inipio-
oi^iMTttTog rt'Zi;oAicr&«cr^ , Ka.1 toi TrpooTOTO- lalcm , ah amicilia l)ei cxcidal Israhel , pri-
aoq a)V iv TiK.yoig 6 '\<jpa.y\K' i^ oti r^ Trxp' nio;;ciiitiis Hccl inlcr fiUos ; ct iirhs Ilic-
3ov ctuTrii; ov f.cn iv^vt- ., oSoi ^h j^S ivaiCuv vcnict. » Porro ^ ia piorum recla cst , nihii
iv-dilct iyiviTO, r^ uvSiv dva.VTi(; o/ aJTji, in ipsa arduum , sed faciha cuncta el gra-
\Cict, ^ jraVTci yCj \-!rTr{\K'iTcf (ppd-oj-iTcti
q
dihiha. Secus autem ohstruilur via metro-
« oBog T^ 'laSxuov ^n^o^ ., TOvriTiV dSic- poleos ludaeorum id est inacessa his ve- ,
JiiC/To; at;T0(5 « '^ iv(ri^i'tctg aTriTiKiaQn rae rehgionis fit semila. Quod vero ob-
Si/3os- OTi j yiyovctdi gkothvo) t vouv £j ., tenehratam mentem habuerinl, nec luinen
ov Trpocnx.ctvTQ t^ t acoTr.^oi §2^«? to tpSjs gloriae Servatoris admiserint , quem agno-
ov yb iyvci)K.ct(jtv ctvTov ^7rooctvct,7ri:p'Jovy\Ki, scere nolucrunt, praedixit his verbis lu-
' os. IV. &. Kif(jOY* , cog 'xpoi 'l-dSct!Ct)v T Snuov ''*
vuktI daeorum populum alloquens. « No-
veluti
cio^o'tcjoaa^ t ^miC-t- aa- w^oiwGn 6 K^zzc, ^h ,
cti malrcm luam. Assimilatus est
assimilavi
co^ ovKi^cov fvchaiv OTi av i/r'ifvcoaiv aTrcc- populus meus quasi non hahens scien- ,
aco , Kctyco d73-coao[A,ct't ai t jm-ii hpa.Tiv:-iv tiam. Quia tu scienliam repulisti, repellam
jwor K^ iTTiKd^n v6y.'-i Qiov C7H , Kctyu) ifh- le, ne sacerdotio mihi fungaris. Obiila es
Kd&ca^cti TiKVCov a-<i- ,, dKovnc; oti aKOTco legis Dei tui , ego quoque filiorum luo-
Kj vujct; 7rcioc^Kd'Circti-, iCj a^poSoct eiKorcog, rum obliviscar. » Audin tenebris noctique
A T d7rc4-&ovvTcov TrKn^i ; dv^ia-^^ ftlv yap comparari , et convenientissime quidem ,
ivog T dytcov ^pocpttTcov Qiog rCj TrctTyip vatoris Chrisli agnoverunt , per unum de
' ueb. X. 19. [;xi(7;^vf/To , K'iycov * '" vCj KctTiayyaco av- sanctis propiietis Deus pater spondehal di-
c^ir ci> KV^ioo Gfft) avTcov , k^ cj/ t&) ovoi^cm ccns: « conforlabo eos in doinino Deo ip-
KV^iH T BsS at;TSJv u^rap^xai ; 1 ,• ^^aui^coSct sorum, et in nomine domini Dci ipsorum
j ToiiTOtg jcj 'vj,aAjU.«5&s Iv ^vivf^xTi cpy\a\ erunt. » Con.sona iiis cfiam psalmista Spi-
•Pi.LXXXYni. TT^ogX^frov* '•'•
KV(^ii iVTO) (^couT-xPoa^jO- ritu inslinctus aiebat ad Clirislum: « Do-
izH aa 7ropivaovTai , )u Iv tw ovoy..aTi a-^i niine, in luniinc vulliis tui ainhuiabunt,
dyaKKtdaovTat '6k!w t v\t^ipav 'oTi Kav- el in nomine tuo cxullahunl tota dic; quo-
yjtpi-a T^ dvvditioq avTcov , av fr i^ cu t>j niam gioria virtulis eoruin tu es; et in iu-
3i>taio(7i;vv? aa (9. 1 v-^ca^inaiTat to Kipa,^ stilia tua exaitabilur cornu eorum. » Glo-
«/t/^/T- ., Kav)(^c>)iA,i^a y6 Iv X&<5"S?, SiKaico- riamur nimirum in Christo, cum in ipso
GsvTSS cv avTO)- yifovafjS^j i^^nAoi, t c^ic^ iuslilicamur : e\cclsi efiicimur, abiecta pec-
ui^a^Ttag Ta7ri'ivcoaiv cyy.^i&KytKOTig , jtj t cali humiiilale, ot verorum dfiginatuin ac-
'^ rtAnGfias SoyfidTcov t rt>t^(/S« KaTaTrKn- curalam adepli notitiam. IIoc cniin nobis
spondebal Deu* voce Isaiae dicens : « et xMcravTfs fioicri)'* tSto ^ »!/i;K «^«f^sAAsTc
ducam caecos in viam . quam nesciebant, -dicg As^wv 5ia (ptdyJi? 'Hffcti»" * '• jcj a^w
et semitas quas jgnorabant calcare eos fa- TuipAovi; iv oSco y\ oCx, ifyaxTitY , y^ '^iQni as
ciam ; convertam tenebras illis in lucem, ovicri^tiGcLv 7ra.Tii(ra.i TroiYKTco a.vTOvi- Troiri'
et cuncta obliqua faciam recta. >> Nos enim <7w ctvToli to (JKOTOi ili (p^g , kj TravTet to.
qui caeci eramus, recepimus lumen, et in- aKohia ilg iv-dua.v .,, tij^ilg f^iv ya^ ovTfj
solilam iustiliae viam terimus. Qui autem Ti;(fAo< , wf(f)a)Tl(r//.£'&a., h^ t aju/jt\^n t^ 5i-
legis ducatu gloriabanlur, in tenebras in- Kctioavyfli ip^oi^i^^ '^i/Soi'- o\ q voi*.ov a.v-
ciderunt. Namque ut ipsemet aiebat Chri- y^ovvni TraiSafcoyov , Iv GKOTcp yiyovaaiv
3lus , tenebrae excaecaverunt oculos eo- w$ ^t) ai/TOS s^pn X^irt^?, m (^y.OTja «Tu^pAwcjs
rum, et obduruit ex parte Israhel ; ut spe- csir 6(p-da\jjtovi avim " , £) Trcoouxiig aT.o
ctanles non videanl, et auscultanles non iA.ipi<i yiyovi to) lcrpatiA- iva. /3AgaJ0VT£9„
audiant. Nam debaccliati sunt contra san- /*m SAs^twj-c itj dKOvovTif, i^y\
dKacccr Tn-
ctos prophetas, et ipsi Christo manus af- 7ra^Ci)vyiKaai yao dg Gc^ dyiag 7rpoipnTa.g^
ferre ausi sunt ad salutem vitamque vo- T5ToA|««xaffi j k^ avTcc: Tag •)(fi^ag iTrsvsy-
canti. Si ergo discredetis, inquit, meosque kiIv ru KaAovVTi upog caiTnptav k^ ^wnv
insipienter sermones irridebitis, qui vos ce- ovkovy av disti^^Ti , (^nai , kolv Gsir iu,ovg
ignotum sed iamdiu a lege prophetisque ^av , <iAA ovk nyvon-dyi roAJTa (pnffi, aAA'
praedicium. Porro impossibile est , Dei /iJn Tr^oil^nTai 3ia ti vdj.i-ii y^ 7rpo:py\Twv
oracula eftectu carere: nam quod omnino Wi 3 t du^yix^vcav , tlg ^^(^a^iaY ifoLTncrilv
prorsusque sciebat esse futurum, id prae- Tag BioD (puOYag' 5X1 >i5^5TavTH ts y^ ZBa.v-
dixit. Prout ergo dictum fuerat, evenisse Tccg iacji/SfiOY,t5to 7r^0KaTau.ifAt\YVKi- kJ)
demoni^lrat ; haud equidem propheticas au- ft,iv ovv to pHTOv JmAoj oti d^piKTai , Kara-
,
ctoritaies dissolvens aut subverlens , sed At;CTwv ftiv y\Ki<^a m <xvaT^?4c<)v ra 7rpo<^Y\-
complens potius prophetas simul et legem. twv , du>0':zi^avcoY "j jtiaAAcv k^ rr^o^^tnag Kj
Nam quia dixerat legeni et prophetas usque vof^ov '^' fap il-jnv oti 6 vcf^og it^ 0/ -5100-
ad requiem transisse, divitem vero ad poe- X°^ ^'5 'i" dvd7rav(7iY dTrcAdilv , t 3 ^rAot;-
nam, num inquam haec iam evenerinf ,
cioi' ek r KoKaaiY ,
yiyoYiY »i5« TaiJTa, y^
an futuri potius iudicii hoc exemplo imago ,«f AAolcxh? Kpiaicag dYarvTrol -A-C ilKova iv
repraesenlctur? Utique , inquit , quia La- toi^tois; aAAa pnv (^y\aiY , ottoti 6voi*.a(^{
zari nomcn diserte ponit, vere haec eve- Aa^a^a 7rpoar\yo^'iaY , dAYi^ug yiyovi r^
nerunt et peracta sunt. Cur enim non di- «V§apt-&«- J;a t1 ^a^ pH iiTn ..^TTcaylg Bj
TT^OGstyopicL ^J/'!»', 'o^iipo^ J^ aXnbua. ra.vTx iicnipc ul proiuim iato noniinc demonslra-
TTiizpoi^^-dar npoi ov ipov/uSfj- Tiu, KpiuiY ret, haec reapse acJa fuisse. Cui nos res-
'iCtiSrtj /^ r dva^a.aiv t vsnpcov , « •&f;a pondemus: iudicium post mortuoruin re-
-sia.vra.~/(^ov A=^^ ^oo-cpji- dva.^a(yii Si oCk surrcctif)nem fore, divina uhifjue adtirmat
'itjrai^ jWM avQii v]u,lv '!yh$oiri;iyu.vr@^ t scriptiira; resurrectionein aulcm non an-
Xpiroi' c^ ovpavu)v ct m ^o^n T Trar^oi lea fuliiram, qiiam dcnuo de caelo vene-
/X^' T dyiccv dyyiAcev ovrco r^ 6 Tzavao- rit Christus cum patris i^loria et angelis
^^!;^ UavAoi <p}]alv *, oti avroi; 6 Kvpiog sanctis. Sic eliam sapicnlissinius Paulus di-
U' ;:iKil(Tf/,ari^ ov (pojiT) dp^ayyiAn, £; o/ cil: ipsum Dominum in iussu, in voce ar-
<Ta?^7riyyi 6eoD x.ara&ijcnrai aTr' ovpavoif changeli, el in tuba Dei, de caelo descen-
aahTnG^ yccp.) y^ ol viKpo) iyip-^iiaovrai surum. Clangel enim tuba, et morlui resur-
cj' XpiTO) acp-Saprcr ovttco roivuv c^ oC^a- gent in Chrislo facli incorruptibiles. Quuni
vcov Ka,rctj3i€riKoroi t 7ravrcov •A.pir's , '.v^i ergo nondum advenerit de caelo iudex ,
dTriQavov h/VOilv ,^
ori yifoviv m5/i riaiv dv- quid ni improbabile existimetur, iam fa-
TciJTcJoo"!? , n TTOvnoMvhfcov r. dfa^cov i y ctam esse remuneralionem sive malorum
(t) Postulat liic Cviilli iofiis paulo accuratiorem explanationein, propter scliisinaticoruni, quainquain
liaudmagno uuniero tuni Graecorum tuni Arnieuioruin exitiosum errorem quod nempe Immanoruin
, , ,
actuum remuneratio uon nisi post corporum resurrectionem a Deo fiet. 1. Ergo iu priinis noster ipse Cy-
villus semet explicat in commentario ad ps. XLVIII. 16, quein uuper iios ex vaticanis codicibus divulga-
vimus, duin ait sancloriim animas jiost clivinitin redeviptiuuis opits in manits Dei cimculare ; quod probat
Clnisti crucifixi verbis ad patrein in manus titiis etc. , et ad latrouem /lodii' jncciim eris in paradisa; nec
nou illis Stepliaiii: domine lesit , suscipe spiritum meum. 2. Idein Cyriilus iu liomilia prima paschali ait
avunculum suum decessoremque Theophilum, nuper morluum ad caelestes sedes migrasse. 3. Eusebiua ,
caesariensis classicus aeque immo et antiquior auctor, in coininentario ad ps. CXLII. 8, quem item uuper
,
nOS ex codicibus Vatt. SUmptum edidimus, ait Deo: bt-rjov dco/ t/jv Jyot/crav ^Era cwixaTo; «n-aXXjy/iv in-i rd
oygavia: viam ostende, cjuae post curporis depositionem ducit in caelum. 4. Lustathius biographus et ae-
quaevus Eutychii patriarchae (cuius itein novum scriptum nos extulimus) ait hunc in caelum ad angelo-
riim choros Iransisse (apud Bolland. die G. aprilis.) 5. Sanctus Hieionymus Paulae epitaphiuni hoc scribit
(ep. CVIII. fin. Jspicis anyustum praecisa in riipe sepulclirum!
) Ilospitium Paulae esi caelestia —
rec/na tenentis. 6. Contra hunc enorein de differenda remuueiatione, totus item pugnat boni auctoris lat.
priscus libellus, quem apud nos habes Script. vet. X. Vll. p. 2G4-270; ubi prima iii pagina iuter patres
spuriae illi doctrinae nou cousentientes uomiuatim scribitur alexaudrinus Cyrillus. 7. Et quouiam catlio-
lico doginati, quod apostolica constitutioue delinivit Benedictus XII. P. M. et noreutiuum postea trideu- ,
tinuinque coiicilia conlirmarunt, novus cousurrexit in Anglia hostis Burnetus, qui scripto tractatu perui-
ciosissimum errorem rcuovavit, placet uobis luiic oppouere anglura hominem sauctum episcopum Aldhel-
muin, clarissimum saeculi septimi lumeu, qui XII. carinina de XII. apostolis condidit, falso iu editionibus
Alcuino aeque auglo inscripta vel etiam A\alafrido Straboni, sed a pervetere vaticano codice veio auctori
Aldlielmo vindicata. Is ergo de Paulo apostolo ita scribit. Ossa tecjat tellus cjuamvis mudo mole sepulchri,
— .ist tamen in superas conscenclit spiritus arces — Coetihus angeHcis nimbosa per aethera ductits.
Idein de S. Tliaddaeo ap. Cuiits in Jrmenia sopitum morte cadarer.
E.csurrccturum fatali Jine i/itiescil. —
— .5«/ tamen aethereas lustrarat idem Aldhelmus, qui iustoruin animas post
sjnritiis arces. Atque liic
corporis obitum statim in caelum receptas depraedicat, nihilominus de S. tohanne cv. loqueus ait. 1'ausat
in EphC^so praefatus cor/jore ])rac'sul —
Praemia sumpturus cum clanyet classica sal/)ix Ullima duin —
priscis labuntur teinpora saeclis. \\\ evideutius quispiam dicere potuit, animas quidem sanctorum homi-
num statiin in caehiin admitti corporihus vero praemium nounisi post resurrectionem ut par est utque
, ,
lei natura postulat, conlatum iri. Porro uostcr Cyiillus haud apertiorihus verbis hoc loco utitur, quain
loh. Chrysostomus iu homilia XXXIX. ad I. Cor. XV. l!l. ed. Maur. p. :iG.J; et homil. XXVIII. ad Hebr.
XI. 39. p. 2.1.S, quibus Chrysostomi locis respondet pro viribus, sanctuin(|ue oratorem cuin ecclesia catho-
lica concordein demonstrat magniis .Vluratoiius iu insigni suo adversus Btirnetuin libro de jiaradlso non
r.xpcctatacorporum resurrectione ; quem qui leget, pleniorem dogmatis expositionem, et contrarii erroris
refutationeinnon rcquirct. Sumiiius deuique .Mlatius turbam inaximam graecorum hac de re lestimonio-
,
ruin, ex omni aetate petitoruin, congerit in opere coiitra Hottingeruin cap. XI; ita ut uemo iani graecus,
vel graecornm quicuinque sunt orientales adseclae, in liac falsa opinione consistere diutius qucant.
IX LCCAM CAP. XVI. 357
que i!!a qnae de divite ac Lazaro a Chri- TCd Aat^apcf) uonf^ha. Trctpa Xpirou" «;j^^
q
sto dicuntur. Fuit itaque Lazarus , ut Hc- Xoya, a>g y] 'EjBpxlo^v 7rctpaSo(ni -X^ ^
braeorum tradilio habet , homo quidam Aa^cipQv iiYcii Tiva. Kctr' c^neno Kciipov 6v
per il!ud lcmpus Hierosolyuiis, in extrema Tolg 'UpoaoKvi^oici-) iay^ccTYi ctuujovtcc. tttco-
plum inde sumeret demonstrandi e\iden- TOvTOV ilg ifA,(pct.viTii^ctv tS Koyn dnKct)Giv
tius argumenli sui. Ante Glirisli de caelo ov^uto) Tolvvv s£ oCpciv^u^v y.ciTct(poiTriaa.vTog
reditum, neque resurrectio acciderat, ne- Tov X^iroD, ovTi dvaTctaig yiyoviv^ ovri
que -aclcrum cuiuslibet hominis remune- u-pd^icov dvTct-sro^oaig nKoKov&mai naiv
ratio. Sed tamen simi!itudinis ergo scribi- dkK' 'cog iv iiycQVi , tvi -zi^^fioK^ yi-^ctTTTcti
lur in parabola dives deliciosus et immi- TTKovai^ Zv(pZ)V K,cLi d:piAoiK.Ti^[/,ct>v ^ y.a)
afifluunt, njsi benigni esse voluerint, largi ilvcti ;>^«OT01, Ka) iVftiTddOTOi, }^ KOiVO)-
ac liberaies, et nisi pauperum necessita- viscoi, J^ Talg •j^S TSivnTcav dvuy>caig 'fh-
tibus ultro occurrerint ,
gravi et inevita- KOVpilv iKOlVTO . 3:-iYti }-^ d(fVH.TCt) l^-Zui-
bili vindicta «"ore se corripiendos. aovYTai oix,ii.
lam in primis necesse est dicere, quae- 'AvayH.alov q oJjtAttj tt^^oti^ov ilyrilv
iiam fuerit sermonis huius occasio, et cu- ?To'ia yiyoYiV « t Kcya Trpociaaig, h 7ro'iii
optime parabolam Christus deformaverit. c^^cf.fBoKiiv a.pi<ra (J^/AO^<po( 'lU SJ^ttKcltt c-i
Voluit ergo nos Christus bonorum ope- Xjifos' d7TiTiK'i\ TOiYVY Yiftag aci)TYip Tsy^-
rum artifices effici virtutumque ornamentis viTag iig dya&oepylav , Hj rolg qI^ d^^irm
cxcellere. Voluit invicem amare , el erga avyYi}^.ci.aiv iQovKiro cJ^wgs^zuJiK* YiQeKi yao
pauperes benignitatem seclari ; alque in his iivai (pjAaAAviA»?, k^ (piKoosrct^yiag ohfAi-
sludiis magna cum alacrilale versari. Prae- KYirag., <t t eig tovto axrH3'j,aiu,dTCi)v 'iXe,3z^
oipue vero huius mundi divitibus hac su- viaviKcig- ftdKi<^a j roig Iv Tcc3i tu> Koaf^co
per re coliortaliones componens , eosque '(S>Kiia'toig rag iTr" auTCt) 3v\ tovtci) 'u^^aivi-
aic!)ai : vendite quae possidetis , et dale T Tolg dyioig 7rpe7rct>3i<^dT»y , 'i^aaKi- * ttco-
praec!arum cst et bonum ac salutare. iN'on vnv tCj y] iA.iv iVToKn KctKn rs ji^ dya-&n £,
datum exsequi possent, mullis vires uon (Bcx^ Karo^Qouv to KiKiK/jafMvov , ovx. iVi^i
inesse. Languet enim ad aspera et factu rolg TzoKKolg- «aOsvfT Jc dei 7r^og rct Svaye-
difficilia mens humana. Quia vero ipse pn r^ SvarivvTa r KaTop^coftdrciv , o dv^oco-j
bonus est et hominum amalor raiionem , Trivogvovg' o'^'' 3- dgiv dya^iog y^ cpiKdv^^co-
quamdam excogilavil qua iis succurrerel TTog^ iTrevonai riYa^^oTrov 'fhiK'<i(^iai avrolg-
ne forte praesenles divitias perpclua et in- iva ftn T ivrav-da TrKoi/rov 3inviKng ri y^
vitias, tolumque patrimonium vendere al- Tov, y^ d-s^ef^TTOKncai oKoKK^^-dg rag ov-
358 S. CVRIIJ.I AI.EX.\NDRIM KXPL.\XAriO
cja?, y^ Sj!^.Skivcti rolg SfOftjvoi^, >ca,v yovy quc egontibus dislribuero, sallem in mi-
To7? iKUTTOaiV Cl^J^OKl^UV CTTOvBddCtTl' noribus dato opcram ut bono ancbatis; iii-
jroiy\(sa.Ti iAUToli Cp/A«5 ck t aS.xa fA.afA.ct>- niiium facite vobis ainicos de iniuslo ina-
vij T0i/rJ5-i jt*" f*ovov sat/T«r 7roiKO">iJ-ds mona , id ost ne vobis ipsi tanlummodo
T -jtKovtov ^ aKXa r^ toh OiOfMvoig X^''P^ divilias vindicelis, sed el egenlibus libe-
aTrKacrctTi- cwbaXtt^^sciTi to'/5 y'dfji,vifC!i , tto.- rali manu succurrite: compalimini palien-
0c!.fA-V'3iiaat.a^i d')'iiii t ovk aj2ovAy\TOv dfu.- libus, consolamini sanclos (]ui ncm invo-
TrmroLi wTCO^^ila.v ,'iv' d'ZBii(aud<^o)(; tu) Gsw binlariam amploxi sunl paujjorlalom , ut
?^a'Sivoj(JiV Wot-i Q tSto vf^~tv ovK dfA,iaCov sine animi dislracliono Doo sorviant. Id au-
OTav fao VfATiv 6 imyy.oi 'fh\ii"^ri «'AStos, tcm vobis baiid oxpers morcede eril. Nam
ra r'iK<( •? /3;« x.arnknfA.ftivon, rcri xoi- cum vos lerrcnae destiluenl diviliae, vitae
vojvoOs t/f*a5 ^TOi^iiTovTa; t^ «ai/TWV iA7r'Soi fine correptos, lunc spei suae vos parti-
xj 7* 5o-&MffOjWsvH5 ai/To7$ o;i •9-JoD ^s^^a- cipes facient , dandaeque vobis ipsis a Deo
xA>i 17=0)5 • g5^ ;J^ ^caftoVTas Iv T^.^t rtc ^'ici), consolationis ;
qui in liac vita allliclos, et
JU 'fhnKCOi ro 5t/(Ta^-9-£5 t^ ^rfvias Juvj^- pie tamen pauperlatis onus gestanles , ut-
x.ovTa5 cpopT/ov, 0)6 a^a-&05 ava^triitJtrai- pote bonus rccreal)it. Simile quid sapien-
II. cor. viii. TOiouTOV Tl ^i} (TOipdorarog UavKog * ro'ig tissimus quoque Paulus divitibus consulit
oiiaiv iv TrAovra avft.^H?<.ivy. ,. ?\iyct)y Tripi r dicens de miseris: veslra abundantia, 11-
raKai7zcopHfA.iVQ)V ro vfA.cl)v 7ri^'ios<£if.!.a, lii lorum inopiam suppleat. Hoc vero nihil
TO cWsivoJv v<ripv{fx.a' TiiTO di ^fgiv ov^lv ers- est aliud cjuam iubere , quod iam dixit
^ov 'Qnrdrrovrot,., isAnv OTrfp Sip» X^iro^, Chrislus : facite vobis amicos de iniquo
xOi«(Tarj favro/5 (fxAfa-s o« t ad;;t« fA.afA.ci)- matnona. Qui vero id non facit, eum sibi
va* or» Q TO ju.)i avs^^k^SiS^ raro Sgav ^ oAiOaa exitium et inextinguibilem ignem parare,
xp6'^:vov £) TTV^oi dcr/Sis-a, Sj^Si'i-^vvai , r perspicue demonstrat Christus hac conloxta
7r^0KeifA.iv/uA «jwJv i'^v(fyivag ©^c/t/SoAwv av- nobis parabola . Homo quidam erat , inquit
G^(i)-;:;c5 )/«« T(5 )5v -23^01^(7/05 ff^o^ga, 'pncriv. valde dives.
Evrav-i^a fA.oi ^XiTri Kai 'fhrr.ptiaov Atque hoc loco mecum accurate con-
rt>c^»|SS)5 T c;»rH^G5 g5u- Ao'^fc:5, ttoAi; ti to sidora Servaloris loculionem, in qua muha
ao;fov i[A.^a'ivovrai- Kat roi fap s^ov iiiziiv., sapiontia eiucet. Nam cjuum dicore jjotuis-
6 Si^ivct Tu-^ov TrAovaiOi nv avQpudnoi, coc, sot : ille nominatim homo dives erat, ut
• lul.. I. I. ilZl T If«)|S *, rOVTO fA'iV OVK s^/i* av-S-^ci)- in lobo fieri videmus, non ita locutus est;
JTOV Q a-3jAS)5 7r?.ouaiov ovofA.dri
^ fA.vt)fA,o- sed hominem generali appellalione divi-
V£i;f j T TTiVnTOi OVOfA.a^l- TTOia toivvv h tem dixit; paupcrem vero proprio nomine
e-zsirii^siais ; dycovvfAOi T-.Aovaioi, «5 acpi- indigitavit. Quid ergo heic observandum
( KoiKri'ipixcov .jTraPo. Gffo* ?(|)h ^afl 5r« ^ia •^ esl? Anonymus ost ajiud Deum dives, quia
T sj^aAAovTos (?>wv>?5 -jiffj; t ftM <po/3«ftsv<i)V immisericors. Dixit onim alicubi jjsalmistae
• p». XV. li. at/rov ,. ori ot; p» fAVna^S) t 6vof.f.drcov voce: non ero memor nominum oorum per
avrTi)v Sia. ^ciKicav fA,ii- 6vo[A.a<ri H coc 'i^lto labia mea. Sed nominatim, ut dixi, pau-
'
6 Trivng iv ^A&;ajJi ^iov. - UAviv 'iSce/j^j per sonat in lingua Dei. - Attamen videa-
T irAy<7/'» 87r' ovoivi t ava'j/X.a/£t)v roiA.'ivUa mus divitem rebus minime necessariis su-
oippi/v ri ovv (py]ai Tripi avrov 6 Xpi<p6i -.
perbientem. Quid enim ait de illo Chri-
y^ iviSiSv(jKiTO "TTOpf^uDav y^ Bvosov, rOVT- slus? et induobatur piirjxira ac bvsso, id
5r/V iVHI.taTiiv iCmOvSa(^i CV £C7-3'«TI TTOKv- esl bene semot ornare sludobat vesle pre-
A r -''o^b
'''^'^^^"aTn, - 'O Q 5rsvJi5 ippiTrro -srapa t tiosissima. - Pauper interira iacebat ad ia-
F.. f. 2-«.
^vKcova, voaci) ^ ^rsv/a ^niTjid-Api.iv©- . k^ nuam , morbo et egestate pressus , nulla-
ot;5sv05 ^'^ioDro Koya ^tr.Sovq ju (rjovT/5o5 que eius habcbatur ratio, cura omni et mi-
!N LCCAM CAP. XVI. s.-is
sericonlia negala, ciipiebatque satiari micis ciu.oipoi iiv ^ °c«^'; 57-po; KOpOV t- t —AHata
de divitis nicnsa cadentibns et huic inu- ca.7r'i^t)q Tcc 7r!t^o\i(7-&ct'ivovTa. t; x^ «^i-
tilibus. Morbo insuper niolestissimo cru- TOTfoa,- o^oAa^fTO 3 ^ iTipiOi voao) X(t.Xi-
mcdentes; namqiie hi propria lingua mor- itj ^ipa.TrsvoVTig- yAcOTT» yap ISia. y^ Tug
medicinam solent
bis suis facere , quasi mo- iavTU)v icct-^^i^ooui vouag, olov ciTrofvovTig
lestiam abstergant, el amanler ungant. At (^ XvTTOvv, y^ tpiKotpovoig (^^iaXii^ovTig-
dives feris crudelior, alieno dolore infle- j 7r\ovai(Q~> cov y^ Qnocov rt^ni-ss-s^©-,
xibilis, et immisericors , alque cx omniin- dmjua?Si\g i^ dipiKoiKri'iofji.Ct)V y^ jwss-os dTra-
humanitate concrelus ooarguebatur. CHS d7ra,v-d'pii)7r'ia,g ^Aiy^iTO.
Factum est autem ut moreretur mendicus etc. 'KyEVjTO Ss aaroSavsrv to'v jzTu^if k. t. X. v. •>>.
^- Mortuus est autem et divcs, ac sepulfus est etc. — '.WsSays Ss xai o B^XotiVioj , xai STa^ri x. t. X.
Non ita hic Lazarus , sed cum lionori- 'AAA' ovx Aai^apog clSf , «AAa /.^ i; l'
^"{\
fico comitatu et cum oplima spe migravit. Trdang d-^;]<l doovd^opiag .^ y^ t p.^^n<rOTi^ci)v
Nam qui Deo confidunt, duni hinc a no- i,\7nSo)V Tolg yao iA7r'i^ag 'iyjia i Tag na.^a
bis discedunt, a dolore laboribusque re- •&«&> [^ird^f amg ccy iin a^ dv'ia,g * -^ tto- • cod. a.
,
''"""''
cedunt. Par quiddam docuit Salomon dum ycov, n c« t ko.-^ npa? d^roSniMa-' koh ti
ait: « visi sunt oculis insipienlium mori, to.oZtov 2oAOy«/^<r id'ida^iv sIttcjOV * iSo- • sip. ui.
sunt in pace, spesque eorum immortali- d^' Yiju^S TTOOita,, dvv^i^^a.' 01 Q ilatv c.t)
late plena est. » Dalur enim ipsis par la- iioi\vv\, ttj « i\7!u}g ctvTCov d\javaa'iag aAn-
boribus solatii mensura. Vel etiam uUque ^»i5' Ji^OTai ya^ avrolg lao7ra.heg to7s tto-
maior labore merces est. Ait enim Chri- voig, TO •2^ .tzs^;cAM(T?ws y.i'^ov « ra;;^a Tra
stus : meiisuram bonam cl cunferlam et iu TrAiti^.g T TTOVcov al df.coifia.^fi/pii fap X^J-
coagitatam, et superclTluentem dabunt in S"os *, OTi fjc'iZcY icaKov 7ri7riiafjt,'ivov , ca- • luc. \i.
sanctis angelis delatus est , inquit, in Abra- T JciA/TOV V[/..cov ovKovv c pciv \dCa.oug oia
hami sinum ; dives autem mortuus est T dytcov dfy'i\!t)v d^rivriviiCTai ^ncrlv ilg icoK-
subdit, et sepultus. Nam vera mors fit illi TThg 'A/S^adju.- (3
Q TrXovaiog dTri^ctvi ,<pi}(Ti
nam , ex gloria in ignominiam , ex luce iu f^aTog- a.7ry.ai -^ c/k. "Zvcs^ng, ilg y.'zKaakV 6k
tcnebras. iJo^«5, J15 dTipctav CK vfaro?, i]g ay-OTog.
^i i^ova T h'J7rY\aai r\ii aJj^jSiv k} Ojw-o- ter nos lil ; alquc ealeniis
eai lendit , ut quibus-
•7ri<^u>v Tivas" cti ftJv 'j-ap t aideffswv Trap- •ique soilalibus molesliam
dani JVatribus (iHeiq
<sOpea.^5, iu 0? av yivoiTO Ky 7!^ dAyi-diia.', creel : namcjue liaerescon adiincntiones, et
^OO'©^' at/TJj •9-sia K^ (/xf^TttTii j!Aap^£rai quaehbel adversus veritatem doclriiia, di-
So^yf- (l-xo^ioi yap dhir ctAiffJcopsyBS , •z^ t vinae ipsi supremae adversantur maieslati
liociiY Soyi^aTcov oo6othto5 n 7^ aK^i^i'ta.i- quia quos capiunt, transvcrsos agunt pro-
•aipi T TOiovTCov Q-A.a.\daKoiiV ^ j<pH CTa Tva- cul sacrorum dogmalum rcctiludine et exji-
M.iiih.xviii.-. An' * auTOS aodTflp- ovai tw y.oGi^.ct) 6y. cla regula. De luiiusmodi scandalis dixit
T (j;ctti5aAa)f dva^x.y! "j^ao sABsiK Ta ffxai'- alio loco Servalor: vac muiido a scandabs!
5aAa, ttAmv 0'Jai tW dv-dpcoTro) 5»' 06 to Necesse est cnim ut veniant scandala: ve-
0';cav5aAoi' 'ip^^iTai' Ta fao TOiavTa ax.av- rumtamen vae homini illi, per quem scan-
JaAa^ 5ia "j/t (pHjW-i^ t rtvodift);' alpiTMuov dalum venit! Namque haec scandala quae ,
'
oi> ;ca-&' 2ro5 j5i;c&)5 'i^yjTai Tivog^ EVi^b- scilicet ab impiis haereticis fiunt haud con- ,
Asu^ Q jM.aAAov tS) Jtoffjt**», TovTiaTi Toli tra aliquem singillatim tendunt, sed man-
cv dTrda» tJj •>>;• to7? -^j TOJOtvTwy (7;cav- dum potius , id est universae terrae inco-
SaAav ivpiToug o^^tAhtt^ As^wv 6 |aa;c(X- las , nituntur pessumdare. Adversus tahum
•i.i;m-. viii. 12. piog nat}A05'* '' ot>rw5 3 a/J^T(ivovTe5 5/5 scandalorum auctoresinvehitur bealusPau-
CrSu' rtJjAcpot)^, K^ TI^TTTOVTf; a-JTCOV dj--di- lus dicens: « sic autem peccantes in fra-
acoTVtp To7e T(Z TOiiiSe Ti-3s7(7i cry.dv^aKa. vator iis qui talia scandala ponunt.
"Eoiics §i TTox;, ov T/j ToiovTCCV ay.av- Sed enim haud videtur scandalorum
8d?.cov Sju.y.ifjivn^nx] vtJv, OKiUcov Si fjcdx- horum nunc mentionem facere, sed illo-
Aov, d-TTi^ 5ii crvix(6a'ivn nXa^aH.iq oJ^ dv- rum potius quae saepissime ex humani in-
&pco7riv)ii uinpo^v;(^iai fJHTa^v (piAcov Ti genii dissensionibus inter amicos fraires-
y^ dSiA(p?bv dz:o;^ip:-t 3 «jaae, ih Tag ivri que contingunt. Verumtamcn emendat nos
Toli TOi-CVTOIi t/-3S"0\]/(a5, 6 yilTCOV iV^Vi in huiusmodi simullatibus, proxiraus sta-
aai tTrivmiyfJCiVO^; to75 yrpcoTOii h6y(^ ., 6 tim et his connexus scrmo qui esl de con- ,
jiAi;cpo4'^p:^fai Tct;s^a Tra y^ hviMai, SiKaioi mullates, et modo iustae modo iniustae
Ti y^ aSixoi prapopytauoi ^ AotSopiai ^ >ca- indignationes, convicia , obtrectationes sae-
TaXctXixi 7roAAa;ci5, Ta TOVTOig dSiA(pd
y2,
pe , et his cognalae ac similes offensiones.
iCj 0|U.o«d>) i^'j TTTaiaf.t.dTCav TavTa (pttaiY Haec inquam fieri nequit quin eveniant.
ovx, c{J[iyjTai toi iX^&ilv dp' ag dvay- Num quia haec necessario summus Deus
Kaicog 'c^^ipovTQ-' avTct Tiai r sV/ Trdv- inferat? .Mininie gentium. Nihil enim ab
Tai Qioii :,
jiAH yivoiTO- <pat/Aov ydp ovSiv ipso iniquum accidil, qui est onmis potius
rzap avTOV , n-yiyv] Si fJcdhXov i^i Trdanc virtulis fons. Quomodo igitur fieri nou pot-
dpiTyiq- 'urug ovv ovk ovJ^^iyjTai fji.y\ avfjc- esl quin accidanl? Propter noslram scihcet
IN LUCAM CAP. XVII. 361
itifirmilalcni. In miiltis enim ofTendimus (3ci'iv:-iV ctVTa; Sia r t]^ufj6' tth TraVTCiig aahi-
omnes, siculi scriplum est. Verumlamen vetctv '
mittit, sed melu poenne polius corripit in yap dviTii-ooAniCTOV ia. , avc-iXXa Si f^ah-
emendandis socordiam. lubet nihilo-
liis Aoy tw ;pO|Sffl 7^ 5<>ch5, to pa-9t/jU.ov c*' roy-
minus ut scandalorum auctores patienter TOic,- oinTdTT&i yi y^m dyi^i}{.a>iiiv TOig ti-
vit, suamque culpam agnoverit, dimittes ai , (i, KctTctyivaaKVi ictVTOv , dt^inaHi; avTcp'
ei; neque id semel , sed saepissime. Non 't? °^X '^''"'^^5 rtAAa -sAfirw^i'?' oty yt} ii Tig
enim cjuia aUquis liac saepe infirmitate la- da^ivii >^ TOVTO avyjcog, Sia tovtq «(piA-
borat, idcirco mutua caritate alienos vi- aKXrikag «jM.a5 cpaSzq , j^ oAiyd^pceg i^^etv
deri nos oporlet , et patientiam omittere iig jttax^O'S'LijW.io£V SH q y.aKKov d7roi^ifJi'i'i-
immo vero imitari corporafium morborum cbzij CpiAriV G^ T iV aCi)[A.CtTl TTCt^CCV icL^OVg ,
medicos debemus, cjui non seniei et ite- 0/ cv')^^ ocTra^ « Sig r appwfov QipaTnvaai
rum medentur aegro , sed quotiescumque TOaavTdiCig q ^ahKov oadyag av avTov ap-
,
ei aegrotare contigerit. Cogilemus enim pcaTtiacti av[j^^ri- bjvoa/j^j yap cog jtj it[/.iig
nos pariter infirmos esse, et vinci cupidi- iaf^iv iv da^Qiviiaig .,
Hj nTTa)iA.i^ct 7ra&oi)v
tatibus; qui quum baec vitia patimur , cJe- TTua^x^ovTig Si TOVTO, ^J^nffGffu* tij dpcvnai-
raentes et iniuriarum obliviosos eos esse y,d>ciig iJvcct Tr^og y]y.ag iv-^6ij',i3a G^ iTri-
cupimus qui ulcisci deberent , et puniendi 'uohnTTHv 6(pi'iKovTag^ ^ "^ "^ p^nxa» ;toAa-
potestatom liabent. Oportet ilaque ut mu- ^HV {'^ovT ag i^aalav ^ii Jn ovv apa t aA-
tuam infirmitatem considerantes alter al- , A>tAft)v da'^iyi'iaig avyKci^ i<pay,h^g , dXXn-
terius onera porlenius sic enim adiniple- ; AcDV Tcc (Sa^H |Sa5-a(^J-iV' dva^prAyi^aao/Mp yd
bimus legem Ciiristi. Porro animadverte, OVTO) T voi^ov T Xpig-oD- * i^zciTyipy^aov q cog Gal. V. 2.
quod apud Matlhaeum interrogat Pctrus di- iv TU) K/ Ma.T-3-aiov * Trvv^dviTai Ui^og Mattli. XVHI.
cens: quolies peccabit in nie frater nieus, Kj (pnai , TToaaKig d/.^Tt\ai'. ilg 1^,1 dSiX-
et dimittam ei? Tunc Dominus coram apo- (pog [A.ii, }Cj dtpriau) avTco; iVTav-da 'j c kv-
stolis ait: etsi septies in die peccaverit, id ^iog 'zsfiog Gjru- d^^o^oAag- oti Kav iTrTctKig
est saepe , si toties eum paenituerit , eidem 7^ yi[A,'ipag diA,d^TV} ^ TOVTian 7roAAa;c/s , (^
sanctos faciunt atque beatos. Sunt autcm pa;ta^i«5* TaDxa 5« ilai tcc -^ioaSoTa r^
haec a Deo data spirilaiia munera inter ; 7rv<fj[^aTiKa 'X^ap^Kr^xaTa SnKovcTf cov 'iv cgi
cjuae eximium est fidei donum sive con- , •,ij 6J^ai^iT0v, n 7Ti<pig, vi toi to ^iSriKog tig
stantia in fide erga universalem nostrum TTI^iV f l^i )'5 t2i Z^dvTCOV Vl [J?^ aOOT^Yipi
servalorem Christum ; quam eliam Paulus Xptirco- Yiv Sii }0j 6 UavAog olSiv ovaav ki-
bonorum nostrorum praecijDuum esse agno- cpaKaiov t cj/ HjU./i' dya^cov icpti ^oSv, oVi
Hinc tridentinus canon 23. sess. VI. Si quis dixerit hominem posse in tota vita jieccafa omnia,
(t)
etiam venialia, nisi ex speciaii Dei privilegio, gnemadmodum de B. /'irgine tenet ecclesia; anathema sit.
362 S. CYRILLI ALEXANDRINI KXPLANATIO
ngoi- a.-&p^ 5m ovv Gfftr dyiag aTros^oKag baverunt prisci bomines. Nunc ergo specta
T dp^x^aiOTipcov dyioov ^nAwTaj yiyovorctg- (juoniodosancli aposloii priscorum sancto-
t; yd ctirovai Trapa XpiS"ut); Trpoa-dii y^imv rum lianl aemulalorcs. ()nu\ enim a Chri-
TrWiv ovx. alrovai tiWiv awASie, iva ^-a s(o pctunl? adauge nol)is lidem. llaud sim-
dTrWm voplffJl? avG^ir, -t: q^oa^Yntlt/j
q /-taA- pHciler fidem postulanl , ne incredulos eos
Aov 'snWiux; alrovai Trapct Xois-ov , toJtjj-i cxislimes, sed augmenlum fidei a Christo
r i]q rovro /3f/3ttiw<jjv -7^ yap 7r'i<picoi , ji sibi deposcunt, id est in illa constantiam,
jM-sy ocjv 5(p' «|M.<y, H 3 j'^ t -druav SlSorai Fides aba est in nobis, aba divinac gratiae
^dpiv i^' y\[uv f^iv fdp ?ci,to TrpOKaTap- donum est. Est enim in nobis incipere ,
^atS^ ^. \i ^ ;y T ih avrov oAw Suvdfji''^ iyji.v atque in Deo tolis viribus fiduciam collo-
TriTroi^Miv n it) Trl^iv diiai q pj^apiTOS, care eique credere: divinae aulcm graliae
« ih rovro jBiCaicoaii i^
1<^X^^' ^'° ^ iTrii- donum est hac in re constantia nostra et
TTip Trdvra •&f« ^vvara.i 'urdvra cpna(v o firmitas. Ideo cjuum sint omnia Deo pos-
Kvpioi Svvarai ro) 7ri<;-ivovri- diov yap i\ sibifia , cuncta ait Dominus potest qui cre-
dvvaiMq., M Jia '^ 7r'i<riU)c, i\ySiv 'Zi^^yivo- dil: est enim Dei virlus, quae per fidem
jM.5V'«- toDto il^cix; y^ o i^aadfiiQg lictvXog, nobis ingeritur. IIoc sciens eliam beatus
cc rri 7rp6i KooivGlfc;? TrpwTii (pnaiv * « jUfv Paulus, in prima ad Corinthios ait: alii per
yci^ Sia T Trvivy^aroi S'iSoTai Ao^@o ao- Sjjiritum datur sermo saj^ienliae: alii au-
(p»as* ttAAft) Q Xoyog yvcouicog jt^ to avro tem sermo scientiae secundum eundem Spi-
7rviv[.ta- iTSPCt) Q 7rig-ii cv tS) aCrci) Trviv- ritum aHi fides in eodem Sjjiritu. Viden ut
:
(1) Non ail perseveninduni tantumnioclo verum eliani ad hona opera suscipienda necessariam divinani
gratiara dicit Cyrillus comm. ep. ad Kom. VII. 2. apud nos pavt. gr. p. 23-24, lat. p. 17. Manifestius vero
part. gr. p. 31. lat. p. 22. iVao-a ^.e/ a^sui; !7fo,- Sixaioo-jvrjv rjixi; a7ro^;'got;o-a ,
yviot-t a-i h fiy.h -n-x^d roC
Seou xxi irargo,- : iws defert , ftt a Deo patre. Denique idem Cyrillus in
omiiis impiilsHs qiii acl iiistifiam
fragmentis commentarii ad Mattli. cap. IV. 12. apud nos gr. p. 10.>, et lat. ()9. ait: mo.r ut demonslret
quod non ipsi quaerendo inrcnerinf , sed Deus eisdem superne se obfulerif, ipsa lu.v oborta est , ait, ac.
splenduit, 7ion ipsi prinres ad lucem accesserunt. Adhuc in comm. ad ps. III. C. apud nos part. gr. p. 148,
lat. p. 94. fin.: neque ad paenitentiani excitatus es.sem, nisi Dominus me suscepissef.
IN LUCAM CAP. XVn. 363
dicens: ubi vestra fides? Reapse enim nihil oC yap i^n Gop'j/3si(^ KctToi, TJ ^oCv oAm?,
erat omnino pertimescendum praesente , oz/jjovTOi aCTolg t TrdvTCOv oicwoTii , 6v Tray-
ipsis universali Domino, quem creaturae TO, TCC ipya. Tpif^H tCj ailiTUf il "j ^H Tl
est , non recusabo. lusserat sanctos apo- dTTOiToAoig ila^riVcLi, pev jjs to (7;ca^©^,
stolos conscendere naviculain et Irans fre- 'zzpodyHV 3 avTOV iU to Tr^pttj' t^ Ajwkns,
tum praecedere ; hique confestim ita fe- oj Q «jM-fAHTJ toSto JjJ^a^taffi" iAy\Aet}COTig
cerant. Progressi autem stadia ferme tri- Q 5-a5j8S caai} TpidicQVTcb *, cpnajv, cpuai
ginta lesum animadvertunt ambulantem
, T 'Inaovv (o^cTTccToZvTct, cv T« -dct^dos^ ,
in mari et expaverunt vehementer phan-
, , y^ yiyovctai ^c^.Salg^ ^aa^^d ti vo^iaav-
tasma aliquod se putantes videre. Tunc il- Tiq ilvai TO cpcat/^ijov iha.^ TrpocoTnauivn-
los alloculus est, dicens: ego sum , noiite iciv avTolg Aiyaiv lydi il[^i^
i^« cpo^-ia-di-
timere. Tum Petrus : si tu es , inquit , iube i(pt\ Q 6 nsfcC?, il atJ ii , KiAiUaOV ^ti iloih-
me venire ad te super aquam. Cui ille •&SJV 'if.pog ai iTTt T vB:.tTOc,- 6 Q etTriv sa8s,
veni , dixit. Et hic descendens de navicu- v^ KaTaTi-mv^aac, r a>ca(pHi, w^^aTO t pa-
la, coepit incedere. Videns vero ventum d'i^iiV ag Q il3i ^ (pMaj\ T dvsfA.ov j^ to yJv-
pericHtantem quidem salvavit sed simul , KivSuvivovTa, y\Tid.TO q vraXiv hiyoov oAi-
obiurgavit dicens modicae fidei quare : ,
yi-TriaTi^ itg tj iSiaTaaag: ctj 5s k^ (^
dubitasti? lamvero quod etiam passionis T Trd^&ag Kaipov ^ '^ 't^ a^^aTicoTcov cmsi-
tempore, miUlum legione impiisque satel- pag , •A.a) ^j dvooiuov vprnpiTm iX^BoVTCoy
Htibus lesum capientibus, omnes eo de- a-vXKa^iSfci] (^ '1h<7oDv, -csrdvrig difiVTig
nunc eos admirare fidei incrementum a &av[xaaov a-JcjJtr TTPoa^iticlui AaCoVTag ttI-
communi nostro Servatore accipientes. <rici)g Traad t TrdvTcav Y\jU^ acoTvipog Xpj-
« Praecopit ipsis abs Hierosolymis ne dis- <;rov- TrapriyyeiAiv avrolg.. Atto 'lipoaoAv-
cederent sed espectarent palris promissio-
, [jccov [A,i\ p^aip'^Sc&zt| *, 'S%t|W5v:'JV q t irray-
nem, donec virtute ex allo induerentur. » y^/iavT TTct^og, cf^ig dv h^vaccvTai Svva-
Postquam vero sub ignearum Hnguarum itiv {£ j/^j.fc:s- (Q^'
Q yAcoosoov
cv iid{ izvpi-
specie virtus ex ali.o venit, id est sancli vwv ;4aTa57-S(50JT>ixsv l^-' av(^^ « cJ^ v^^ag-
Spirilus gratia , tunc demum audaces effe- Svva[jcig, TOVTi<^iv v\ 3ia t dyia 7TViV[^ct-
ctisunt, viriles, spiiiluque ferventes; adeo TO? ;^apJ5, TOTg Sm TOTi yiyovaaiv iVTOA-
ut mortem etiam conteninerent, et inhitos [jcoi iCj victviKoi y^ TU> 7rViv[taTi ^iovng' ca^l
ab increduHs terrores liocci facerent ; et iCj -davdTii KaTa^^^oviiv .. yC; [tnSiv ryilSzti
procHgiorum etiam fierent operatores. lam Ta iTTiovTa Siivd Tra^a t dTni^ijDv , Kj at\-
quod magna res sit constanlia in fide, de- [jciucv Q TMVixaDTa ^f^-ovaaiv (t^roTfAjj-aj'
clarat Dominus dicens si fidem grano si- : OTJ Q [JCiya yJj i^ai^iTOV to d^apog iV tti-
36i S. CYKILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
S-si, aj^-^iix-vvai Aiycov 6 KCpioq^ u iXin napis parem Iiaberclis , id esl calidam ac
TTI^lV U)C, KOiilCOV (TlvdTrlCCi ^ TOvriTl ^IP>J.YIV fcrvenlem, dicerelis huic sycomoro, eradi-
Ti •itj ^ioixJCLV ., iMyiTi (XV TJI (TU;CaM.iV(y
,
caie liinc in marc, el vobis oblcmperaret.
OK&t^aStlTl CV TVi ^CtAaosyi , y^ VTSOtlKHGiV Nam qui Chrislo confidil, propriis viribus
oiv Cy^iv Q ya^ iTri X^tTCO TriTroi-dcix;, ovk non audet, sed omnia accepta refert ei a
ld'ict Suvafji^^l •9'appfi', aTTOVii^^ di jWaAAoy quo sua omnia bene queunt conslilui. Sine
TO TravTct dvva.^jt^ icce.Top&oiv avTO)' i^iv dubio ilaqiie cuncla in animabus bona Chri-
ovv o^^oXoyoviMvcoq Traa' avrov TiAucixjtg slus perficil. Sed tamen opus est nosmet
UTravTCOv iv .^-jy^ak ayaQccv Sil q OjIaws comparemus ut huiusmodi graliae capa-
,
iavG^ 'ZS^^ax./jdaai , SiKTtzovg yivi^aj ces simus. Nam si, quod a Dco planlatum
-^ TOiavTng ^aeATi^' il ya^ to TriTrviyoi fuit firmisque radicibus terrae defixum
avTCt)., y^ K^ yiii eppi^wftjyoi' [^srctKivil « virtus fidei commovet, prorsus quisque di-
7^ TTig-iCog SvvafA.ig., Ka^' oha (paiti tU av cet nihil sic esse immobile quod fides non
y.v\J\iv aKivmov iivai ovrcog o [jcy\ GaXiii- queat subruere, si cerle illud dimoveri ne-
aniv n •EBiViS, il fJt.iTaKivn(ricci avrov Sin- cesse On^nnobrem
sit. ct tellus apostolis
•&£/H' iGiliTO OVV « ")/« T/J a7rO<^0\Ci)V iV- oranlibus mota fuit, ut in iilorum aclibus
"XOfiivcov, ac, ai t a7ro<ro?^cov Tr^a^siS l-^o- narralur. Constat etiam e conliario fidem
^>iKaar * SrlAov is i^ TOvvavTiov /5"«0'< Tri- res commolas sistere, veluti fluvialis ag-
r<; Ta (JaKivc/L&pa, olov toj TroTai^ia piv- minis celerrimum impetum , et discurren-
lOS. III. 16. f^aTOi o^vraT^w cpopav* , £) ^oofjbov airav- tium in caelo siderum itcr incessabile. Sed
*
' los. X. 13. g-ov T^ cv ovpavcp KiviifA.ivcov cpcoq-npcov tamen illud sedulo observandum est Deum ,
B. f. 162. b. C/>ii'ivtp jWC-v TOi Tr^o^JiKTiov aG^pahcog , COi ov non solere vanum stuporcm, neque inu-
Kivnv iK-osKy\'^tv , ov^i fA,araiov Qaijf^a Kivil tilem admiralionem escitare; nam procul
6 Gso5,rtAAa TTcpDO) ravrct t^ Gs/a? ovaiag, haec sunt divina substanlia, quia nec fa-
T^ drvcpii lOj aKOftwat^ii j^ Travrcoq clAn^^t- stosa est nec pompatica, sed omnia ad ve-
v«s , Trpog oxpiKi-iav q 7ravTn)i Hj acornpiav ritatem ulilitatemque et salutem hominum
T avQpooTTCOv ravra q Kiyco ttpos t6 jWM- revocal. Ilaec autem aio, ne quisquam a
diva, l^nrilv -Tn^] t^ U^cig vi^icog, r^ t^ Giias sacra fide divinaque virtute exignt clemen-
5t;va«£(»5 dvco^iAilg ii rvyn Ktvnac-ig ^oi- torum puta commotiones, aut monliumvel
yi^icov , n fjcera-diaeig opcov n cpvrcav f^n
q arborum translaliones neque fiat irreli- :
aai^ftv ., coq T Ao'^« -^iv^ovg ovrog il fJi.yi giosus, quasi haec mendax oralio fuerit,
Tovra ovTCog yivoiro- f^n S' av anpl t Tri- nisi ita evenerit ; neque fidei infirmitati Iri-
^iv daQivaav vof/,'i'(%iV il jWM ravra la)^vef buat, quasi haec eflicere non poluerit. Sit
aAA' iarco ro ^natf^ov ro vrpog codiiKetav modo aliquid opportunum, el veram spe-
dKn^divnv ^ Kj n Svvaf^Cig ovk dTroKit-^irai. ctans utililalem; tunc sane vis non deerit.
Quls vcstrum liabens servum aranlem
n 7TOi[Aa!yovTa.; aut pasceiifem .'
A.
C.
f.
f.
231.
1.3.
1).
I).
'Ev rolg nSn Trc-pco^^r^nKoat yroKvg avrco In supciioribus longum fecil Dominus
)Cj ftaKpog aufA.7ri7ripa^ai Ko^og, rcig 7^ iv- sernionem ut demonstrarclprobitalisviam,
BoKifji.naicog Kara^nKvvvri '^//3«s, k} t^ dvi- et inculpatae vitae prae oculis gloriam ex-
•^fooKnKrii 'Q.ong ifJL^^avt^Covrt ra avyjAf».ara' poneret ; ut ita nos gerentes ,
quodlibet
'ivx St' avrcbv ipxo,'-J^oi , 31} tt^os Trav ortnv opus optimum alacritcr adgredienles, ad
T Ti^avfJi.aafiCiVcov iTri TroKAri Trpo^vfjcici. (ia- supernac Aocalionis pracmiiim pervcnia-
5/^0VT«s, i\g t6 iBpa^iiov 7^ dvct) KKnaicog mus. Allamen nalura comparalum est, ut
Philip. ni. li. Karavrnacoi^- * «AA' '^- TriCpvKi Trcog dii mens huniana ad Aanae gloriae cupidita-
dvQpcoTrivog vovg KaracpipiSztj iig (p/Ao- tem scmper raj^ialur, atque hoc niorbi ge-
CAP. XVII. 365
nere perquam facile laboret. Causa mali So^icty, y^ T 5JS toZtO poixry^v iTOif^OTOLTcc
saepe est, quod optiniis intorduni aclibus vcafiv rt(jop^a>i '^ t xa5«5 avTO) yiviTO.i
promeruisse se Deum existimat. Est vero •ZEoAAa^iS to iTTi Tiai t dpiTCOv clYS^ciya,-
hoc pessimum Deoque maxime invisum vi- ^ni^aTcav iCSo>a[A.rj<7ctl Trapa -diu)' 'uaayya-
lium. Namque in hanc usque opinionem ?^i7rov 3 ToSro x^ 9=a) Ka.Ta^uyv\^iV(jV' Ka-
eiitiosus serpens nonnullos pertrahit, ut Tx^i^c-t ya^ dg toiito yvcay.Y\q 'ia^' ots ti-
ferme existiment deberi Deo superna
sibi a vag dp^^iicay.og SpaKcav , ag ohSoj Tocya.
praemia ,
postquam puram probatamque 57"«, ;i^ o^fiAfiv ajro?? t Gfov Taii dvcaTaTCO
vitam exegerint. Ut pravis huiusniodi nos Tiij.ai, OTUv iiK,Xia r^ iCS6ki[xov 'iyjoGi t
arceat perturbationibus , exempli causa , ^ccYiv ivcc T TOiovTCCv «jM.a5 (tz3aAAa^!i yra-
praedictarum lectionum tenorem propo- •3-0)1', cac, iv Ta^H 'Z£^^Suy[4,aT0g t jt^okc-i-
nit. Quippe his verbis docet, herilis po- [^ivcov dvayva)(J[f>aT(i)v t ^{jvct[t,iv -TroalTai'
hanc esse propriam conditionem
testatis diSdcTKii fao 5(a TovTCi)V, OTi T^ SicmoTrKiig
ut semper ceu sibi debitum exigat servo- i^aatai; « Si/Vcti^ig.) cag o:pAHj«.a, TravTa-^ou
rum obsequium. \on enim gratiam, in- Tra^a t oiKiTcav ^yiTil t vTrOTayriv oC yap
quit , habebit herus famuio , etiamsi hic yjipiv <^-A<iiv oy.oKoyiicjzi, 6 SscoTOTYig Tci) ol-
omnia quae servile decent officium prae- KiT^jKav il yivoiTO TCap' ^-'jToC •aav CTrio
stiteril. 'iSii '^0i<5t^, KaTCL yi TQ 'I^ ^iKitag TrpiTrOV.
Heic mecum observa , etiam discipu- "LvTa\j%a f*oi ^KiTri v^ j;5 (^iAipyiav
los , inimo omnes qui sceptro subsunt com- dKovu)[A.iViig g5u' [ia-&iiTag , Yiynv aiAiavTag
munis nostri servatoris Christi, ad laboris GW V7ro aKn7r%ct KH[//iY'dg t TrdvTcov i]/,^S
sludium exacui; neque tamen ceu graliam GcoTv.pog Xpirou,;^} ovp^' cog ^^apjf vi[y.OY-
ei famulitium exhibendum sed tamquam , Tag aCro) tW Bo'jAiiav, tiAA' cog o^AnjiAa
debilo famulorum officio eidem esse obse- KaTari^iVTag to TrpiTrov olKiTaig., r vtto-
quendum. Sic etiam extinguitur malediclus Taynv dva:pilTcti Si Sia tovtou, -/^ Tiig
vanae gloriae morbus. Nam si debita fa- iTrapdTH (^iAoSo^iag « vcaog' il yap o^pa-
cis, cur superbia tumes? non considerans, Xo/jS^a Troiilg, t'i [^ifrj, (p^ovilg ; oCy^ opcov
quod non facienti quod debes, periculum ^g jH.« s/Anp&xravTi yJv to o^j^aXo /jS-ijov , kiv-
imminet facienti, nulla per se gratia de-
; ^uvog' 'ouhnpovvrt q , p^a&fs oCSi [Ji^ia' oinp
betur. Quod probe intelligens sciensque •KaKcag (jua.-]g '/^ [/^i[/^a-dnKccg 6 Qav[A,a(riog
Si ergo probus fuisti , et chvina observasti yiyovag to'ivvv iCS6-Ki[A.og, Ka) Tcig ^iiag
praecepta, ac domino morem gessisti, ne TiTYiPiiKag iVToKag, •i'^ v^^znKHGag t Siai^o-
postules a Deo tamquam rem debitam prae- Tov , [A,yi dTraiTit 3iov cog o^KYi[A,a Tag ti-
nes haud gratiam habere, quoties aliqui rai, oC'^ 6[A,oKoyov(yi "^upiv^ ordv Tivig t
servorum imperatum ipsis praestilerint fa- oiy.iTav -djxi TiTay[i'iYla) avrclg dnoTpjiPat-
QurUi y^ 6 dioq aTra.i~ii [^iv ii[^cl<; t Bov- critatcm iniicore. Sic ct Dcus exigit quidem
A£iav,Ao^a) t^ Jeff^roTSias '^cf^ioc,, ^' a uobis famulatum iuredomiiiatussui; quia
5e iaT.v a.-ya.Q\ >ca.l (piAoT;^©-' , ''^ yipa. tamcii honus cst atque liberalis, praemium
TOiS >ca[^vovTiv iTra.yyiKXirai- vonpvri-^i- quocjuc laboranlibus spoiulcl. Valde vcro
TJ.I Q G^ IS^coTug 7^ u7ro'(^djyixivm ., t- supcrslal siibicctorum sudoribus magnilu-
®iAoTi|wias TO yJiyi^{Q-'- x.a.] TriaruicsiTai do liberalitalis. Testis adesl Paulus : « non
iH. p^acpwy navA@o * " qvk a.^ia, to. vsa.^dri- sunl condignae passiones huius temporis
|ttaTtt T vuv scaipou , TT^og ibju jU-sAAofaay ad futuram gloriam quae rc\elabilur in
S6^a.v d7rOKa.Av(p'&yivai ilg Hjt^as* „ lu ol- nobis. » Cumque scivi simus, fdios nos ap-
y,iTa.qovTa.(i.,v\ov<iovo[A.a'('{.,iCjT'vi7r^i-i7iov- pellat, et congruo fibis lionorc coronal.
av] TiKvoig TijjLri <^i!^a.vo'r 'opa, q ot/ tt^w- Et animadverte, quod propriam antea car-
Tov T jauToD (rapica, dpoaa.VTa.., oI/tw ^^n nem quisque curans , sic el aHos deinde
dKKy\h'<iq 7rQi[ia.\v:-iv 05 yap olx.ia.g ica,Aa)g pascere debeat. Nam qui bene domui suae
ovx, oiSi ^^o5"Mva( , ^3)? CKnKyKjiai 'fhf^i- praeesse nescit, quomodo ecclesiae diligen-
I. Tim. m. 5. A«-&«c7«Tai tiam habebit?
!2. ATrvjvTTjfTav «utw A=;r^Oi avS^s^. Octurrerunt ei deceui viri lepm.si.
HahiV Y\[iiv tU) iavTOv So^av ifi(pavii Rursus nobis gloriam suam palam facit
^ca-S-jVn^Jiv (TCCTnf), g Sia 7^ ^iOTr^iTrovg Scrvator, ct per Deo digna miracula per-
fjciy a.Kiioy'ia<; rp^STai aa,yy\vivwv ih Tri^iv git in sagenam fidei pertrahere vccordem
r d>cap^iOv 'lapa.nK- «AA' riv y^ cfef aKhn- Israhelcm. Celeroqui durus hic erat et in-
^og Ti £j d-^-A^nq- ilra., Ttoioq avTO/s 'fh- creduhis. Proinde, quaenam ei proderit in
x.'<iOiia<l Ao^oe c* n[iipci 7^ xpi(7s&)s,T Sia die iudicii excusatio quod sahitem per
,
dfi^Tidv oty;c iiy^ov yC^ TraKiv il |W)i tci s^fa essem, peccatum non haberent. Et iterum.
i7ro'iriact. cv ctvroiq, a ov^iU aKKoq eVoiw- Nisi opera apud eos fecissem quae nemo ,
aiv , dfta^riav ovyc iiyjov , v^vv q >i^ ioipd- ahus fecit, peccalum non haberent nunc ;
}caai ySj s^s k^ t 7ra.Ti^a. [/.s- dTrcBH^n 'i<pai el viderunt, et me nihilominus patremque
aa^ni cov 'i^plcu d^ricog, m t KiTrpujv ^j^.y.d- meum oderunt. Quae ego modo dixi ea ,
^apaic,- ovtoi yt TroMcov n >tj Kcof^ d^n- comprobabit leprosorum sanalio. Hi quip-
Kavvo/uSpoi m dycd^afiroi v^ t Mco^vaicog pe urbibus pagisque, Moysis legc, utpote
1. b. v6[tov. - Tavra. [liv ovv iJcavS)^ cog oiu,tii immundi excludebantur. - Haec satis, ut
Cur vero non polius dixit volo mun- : , Kai Bicc r\ ^jun izccAAov rCpn , G«Aw, xa6-
damini sicut fecit alii leproso sed iubere
, , a^jffOnTS, ;ca.6a itj s^' :-Tjf« Ae^f S*, Tr^oa-
maluit ut se oslenderenl sacerdotibus? Lex TiTcL^?
Q
^oiKKov ictVTOvq 'fmSii^cn toTs
ad id invitabat lepra sanatos, iuhens si- /fpsDci •
vO|M.o5 c/naKii TToog thto TraMv gSu"
stere se sacerdotibus, et sucrificiuni offerre T^ AiTTpctg d-^yiAKcty^.ivag' " oy.ihdji yap • Le\. XIV. -2.
propler purgationem. Tamqiiam igitur iam ictvG^ '•fhSiiX.vvnv Toli liPiZaiv , r^ Quaictv
sanalos proficisci iubet, et quodamniodo 7rpo(rdyc-iV VTrlp t y.a,^ctpi(7uov- log ovv hSn
testari sacerdotibus , sive ludaeorum prin- Ti-Qipcfa:<<fju.iviig /3a5;/MV cyy.iKsvGS, r^ 'So-
bus , se praeter spem ac mirabiliter ea mi- Csir laSaiCtiv act^nyt^TCtg , GJJU' tii] (ictaKai-
Christo. Neque tamen ille antea sanavit ox^aJo^ws d7n\xdy)^t7a.v t ncfAOV , KciTct-
sed ad sacerdoles misit ,
quandoquidem sa- vivactvr(Q-> ctvToig t 'laaiv t Xpis"Oi^'" ovx.
cerdotes indicia leprae noverant , et quan- i'6i^d-oCivai 'zoparov , aAA' 'iTrii^^^li Tnpog Gsv'
donam ea curata fuisset. Misit inquam ad lip-caq, 't7^^ ol UpiU TCt riKf^Yipia »i5:^(Ta.v
sacerdotes, simulque coniitem misit sani- 7* MTTpag ^Jtj T TTOTi \jipct7rivirar i7riy.-.^i
tatem. De his quidein , et de lege circa GWr Upiai, cnujitzii^ri^i avToig r^ r ^ipa-
lepram , et quaenam eius purgandae iura TTiiav TTipl TOvrcov pciv TOi Jtj t;5 Y6jy..og
vatoris apud Lucam, ubi leprosus sanalus CuTiKi<ripOV C{/ dp^ryi i^j "ara^a TO) AHKO.
fuit disseruinius. llluc igitur amandatis hu- QaVYArcjdv T 0"WT«po?j iv%a o A«^^o? n-
ius rei sludiosis, ad rehqua progrediamur. dipd^Tivrai , Sii^nK^ofjSf ( i V x.ctKftai -ma-
gratae obhvioni rem tradentes ad gloriam , 'ioofjSp. — o) Kaj oj |U.«v ivvia, dn laSalioi
Deo relribuendam non sunt regressi ex ; ovng, iigd^^^d&i^ov AiiG/a^ s'|M.raj(T0VTJ5, otJj^
quo Israhelem duro corde et immemore ^-sij-s(TTps^|av JoSvai So^av rcc •S-S&)' o.&iv
est samaritanus , dictus videlicet ahenigena Kvv{ T 'lapaviK' 6 'j dKKo-^vtg .. toi/tss-jv 6
quia de Assyria stirpem ducebat (non enim aa/j^i'iTyig , Bid ro c^ 'Aosu^'iag Kardyt^v
temere dicit , per mediam Samariam et Ga- to '5/SVoe d^^Ko^^flpv^g ( ot5 Ja^ fxdrlw AsTm, sV
hlaeam ) reversus est magna voce Deum jM.S(7(i) T^ 'S.a/^iiag ^^ FaAiAaja^j vizia^^i-
benivolos, ludaeos aulem eliamsi benetlciis ^iiKvvii ovv 0T« l.aiJ.api'iTai ivyvcof.t.ovig
Quod suo tempore venturus esset in ''Oti Yi'^et Y^ -Kaipovg iv ii^n ru) Ka^ A.
B.
f.
f.
C.
specie nostra Dominus , praedixerant pro- nudg kuoioc.^ TrooiKyi^vrrov 0( ^rpocpy^rai
f. :
(1) Reapse Iiaee extant apud nostrum Cyrilluni ad Luc. V. 12, p. 169-175.
(2) Haec brevius ia codice A. sic: 7rsn;:y.yy.<Ti fisv to y.sr.sXsuiriAvjov o! Sh.a, y.xi «rEXSovT?; sSspcc^TrsuBT,-
(Tav* £1^ Si f/.QVjc VTToaT^s-^a^ ., dvsTt^-t Ta ya^ttTT^^ta j twv fvvect rayoi ttow y.ati si; a^oiQKTTov AtjStjv sfAnsfTovr&iv.
Fecerunt quidem imperata hi decem; et dum irent, sanati sunt. Unus autem tantummodo reversus
(jratias egit; relifjuis unclecim , nt videtur , ingratae obliinoni beneficium tradentibus.
368 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
7tj TiTiXi^ar iT^i^^avi ycip TOiS i-M^i yHi, phetae, et reapse peraclum fuil. Apparuit
[y(,o^<py)v Soi/Aov Aa(Ba)v , m 3i y^ cvrccg cv cnim lerrae incolis, servi foima suscepta,
y.vpiorr\Ti (^uaiKV) , (^ iv cJ^y.aia. k^ S6'^rt rjj nihilo tanien niinus nalurah'm suum do-
&i07rpi7rir toiovtov yap Y\[A,'iv avTOv -fi r minalum relinens, poleslalemque et glo-
d7rOTiAsa[yi.aTCi)v iSa^i Aafji.7ri^6rng- ctAA' oC riam I)eo convenientem. Talem quippe eum
TriTri^svnai ilg avrov^ dGvvirt (fapiaah, nohis cxhibet palralorum operum claritas.
ov Tna^iSi^ct) T 7ra^^ aiirov BtscaiaxTiv iira Sed non credidisti illi, pharisaee insipiens,
zccof ipcorag sirore ip^^^irai « ^aaihiia xfcr non recepisti. Cur er-
iuslificalionem ab eo
•3-foy; Sjg.y-iXa. TOiya^ovv ro ai-zarov ouroo iio inlerrogas, quando Acnit regnum Dei?
}Cj d^iaya<yov aAn^^S? f/,vT}^°{Ov Kj^' yap Deridel is tam venerandum vereque ad-
T^jti oAcdi' cciJrit^ iy TCii 'ZvPog a-zuavrag mirabile mvsterium. Aam quia commimis
Aofois, Siii/iixvyiro 'mavrayov '^ (BaaiAiiag Servator in cunclis ad vulgus scrmonibus
rr &iov, dia Tovro n,araf/.c-iSiZvTai oi ra- regnum Dei semper memorabat , idcirco
Aavfj- « ra^^a tth k^ i\g kovk 'iyj^vric, on iocantur miseri: vel etiam fortasse cogi-
T iijji |t;A8 ^avarov VTrofjS^iJil^ r avrm tanles, fore ut ipsorum mahtia circumven-
(Pivjrpo-vinaig (7i(7ay»vivfJt,iv^ iig rovro^ tus,necem in ligno peiferat ironice aiunt:
,
Karnpcovivovrai y^ (paai, 'sron 'ip^irai r\ quando venit regnum Dei? Quasi dicant:
^aaiAiia 'r -&f ot) ; dyri tS, 55-^0 7^ Trapa pro eo, de quo loqueris, regnoDei, crux te
aov \aAovy„ivi)g /SacriAs/as, aravpig ai y^ ac supplicium excipiet. Quid ergo ad haec
^avarog Ai.i-vj.gTac ri ovv Tr^og ravra X^i- Chrislus? Ostendit denuo palientiamsuam,
aTog; SiiKvvai TraKw to dvi^ncaKOv £j to el incomparabilemerga hominescaritatem.
dTras^af^Kmrov iig (^iKav^^coTriav AoiSo^ov- Maledictus, non vicifsim maledicebal ; pa-
,t^og ya^ , oCz dvri\oiS6^c-i' -Traa^^^cjnv , ovx, liens, noncomminabatur. Quapropler prae-
Pcir. 11. 23. iiTriiKii- * ov^ovv iVToi^^ag f»,iv owiA^i^x^ cise qiiidem non reprehendil, sed tamen
1
7rovv\povg q ovrag, dTroy.piaicog rolg iTn^cc- ulpote impiobos , responso suo ad inter-
Tn^iiaiv oiKiiag ovx. d^iol- •js-A«v c^nfivo rogala non dignatur. lilud tanlummodo ob
u,6vov (pnaiv ilg ovviaiv dv^d^c^iTrcv Travrcg- communem utilitatem dicit: regnum Dei
« fiacriXiia t -diov ivTog iiA,ci)v iari- ovk, intra vos est. Adventus eius humanam fu-
ifX-'^^^ M^ 'iz^cf.rnpyiaicog- ia,yi Va^ Sri p^_6- git observalionem. Nolite de tempore sci-
voig ipccrari . (r^nai ^ Ka^' 01)5 i-^i\ay.-\.n scitari, inquit, quo Chrislus iterum appa-
TraKiv , nyav 6 Kaipog a/<r>\aiTai •t? t ov- rebit, sive quandonam regni Dei tempus
^avZv ^aaiXiiag^ (rTsovddaan di {j.aXKov instabit: date operam potius ut id possi-
Tvxiiv avrtig- Urog ya^ Ci^im i^t rovr- deatis: est enim intra vos, id esl in vestra
i^iv cv T vf/^iTipaig Trpoaipiaiai yJj Iv i^a- electione ac polestale est, ut illud conse-
aict Kiirai ro Ka^ih avryiv ihTi ^a^ dv- quamini. Licel enim cuique liomini , si mo-
sravTl , r iig t Xpirov SiKaicoaiv
&pci)?ra) do iustificationem in Ghristo per fidem im-
T Sia Triipicag BitKovcri Kara^siKHTnaavTi, pclravciit, el omni virliUe praefulseril ,
y^ Sia irdang dpiriig OKKiKau.^Trpvaii.ivCf) , t^ hcet ei inquam caelorum rcgnum adipisci.
T ovpavTov (BaaiKiiag rvxi^ ai^yiict. 1 •
Elenim hoc, quod ad actus adtinct cxtra ,
f^iv ya^ c/KTog £^v,rt(f)' lov cJ^iaaiv 6k -tJ est; prout improbaecordiscogitationeseru-
KapSiag Sj^^Koyiafxoi -^ovnpoi- BjvdfA,'a Si perint. Virtute autem intra nos omnesest.
c*T05 TirdvTwv oti yap y^ ^J" (papiaaicov Namque et intra ipsos nhari.saeos extitisse
cvTognv « fdaaiKna t ifiov , ayvoovvn/ov rcgnum Dei . qui lamen id ignorabant . pu-
Kai oiOfAivcov :^6vci) nvi avrlv iig ro-urov labantquc foras alicjuando in patentes lo-
lilii hominis, et non videbitis. tqO ijioC roO avSfojVot/ tSsiv^ y.at ouy. o^^sc^s.
Haec ait , volens ipsps adversus quani- TcivTo, Xifcav, £TO(jit«? ilvai avGSV' /Sa- A. f. i33.
C. f. lU.
hbet molestiara esse munitos, et ad palien- Aira.t TTDOi Tfa.v OTiovv t dviciv tsk^ux.otcov^
tiam comparatos ut sic probata virtute ; /t) MpoivZi7r'irc<Qz^ TTPog v7ro^ovi]v 'ivci iv-
in Dei rcgnum ingredi qucant. Pracdicit S6x.11/.ot yiyovOTig, sJffsAatra; Svvi^^oiGiv ii(;
itaque, fore ut ante suum ue caelo adven- T T -diov (iciatXiiav TTPociTrciyyiXXn to'i-
tum in mundi consummatione , tribulatio VVV ^ OTl ZSPO T^ C^ OVPaVCOV d$'l^iCt>i T^ «(TO-
optaturos esse discipulos unum ipsius diem o^-3'L/(U.«'(7fiv iim g5u- fjca^nTug f»,'tav niA.i-
viderc? \empe quia prae impendenlibus pav idiiv avTOv-., dvTtzcP^^^ian •y)t VTrip-
malis, eligenda ciuodanimodo erant iila mi- x.ii[A.ivcav xaxMV ^ alpiTCi •Trcog iiai ra iXuT-
nora. Maiores videlicet post Domini ascen- Tova- [^it^ovcov ya^ /a^ t avTov dvciXn^^iv
sionem calamitates experli ludaei sunt. •&A/'\},?&)v iTritpa^dmrav.
QdTTs^ ya.Q '-} aTTpaTr/j -n ao-T^a.TToyca sx Tfj^
Kam sicut fulgur coruscans de sub caelo etc.
li~' oo^av."y /.. T. \.
Verumtamen quod caelo sit descensu- WXnv OTi xaTa^naiTai [/.h s| oupavov A.
B.
f.
f.
-233. b.
264. b.
ovx C. IH.
rus non ignobiliter neque obscure sed , danj/.vog q h daujxfpavcog ., dXX' iv ^oh) 1.
cum gloria Deo conveniente, et inaccessa TVt ^i07rp;'urii , y^ (po)? d^urpcaiTov oix.ci)v,
servabat. Sic enim tempus postulabat et , TOVTO xatpog, (^ Tiig oixovo[^'iag n ^sia-
susceplae dispensationis ratio. Sed post re- /A^ ''^ T cfc vix^av dva<raaiy, dvayrTcig sig
lans, et patri Deo factus consessor, postea xaTa^nairai 'zsaXiv oux. cv vipia^ So^ng,
rursus descendet, haud subtracta iam glo- ouTi y.y\v iv dv^pco^zr/tvyi [jctxpoTT^iTTita^dXX'
rum multitudine, et lamquam Deum om- log Qiu) y^ Kvpio) 'fp oXcov nPa to'ivuy log
47
370 S. CYRILLI ALESANDRl.M KXPLANATIO
aTZctTrn, n,cLi ov P^.f^.nSoTcag. kaj oCSsv] niiimquc doiniiuim slipanle. Veniet ilaquc
•«r/s-^i^Tsoy AJ^j/OVTi, ISoi) mJs , iSov oy.ii. sicut rulgiir, iion autem clam. Nec cuiquain
'T^o^iav iripctv '^ T jM.a-3)iTWf v7ro>ciipet credendum est dicenti : ccce hie, ecce illic.
icctpSlcti- &.OKTO ^a^ OTi 'TOg.tvorKcras t ln- Aliam iianc quoque ampulat de corde disci-
y..6aiA.ii -ditf (iuctoTictv , scctTct^yriacti 3 ?^ 't mortem morte propriae carnis exlinguere,
apyovrct T aiwyog rcvm, li^d' ovrceg dvct- mundoque peccatum expellere, principem
(Btivcti Trpog t '^ctripct, hlnAai^-^cti ts /«J ilem huius saecuh proiligare, et sic deinde
lictioQvg , ivct iip'ivri r oiichsfA.'ivlw cv §ix,ctio- ad patrem ascendere ; tum suo tempore
avvi^ , i^yiaiv oti Trparov Bil ajTOi' -MoXhct rursus apparere, ut mundum aequo iure
TTctd^ilv. - ''Ot( Sri dSonJiTa^g, y^ oIok ii- iudicet , ait se antea oportere multa pali.
Soroq ovSivog, £V(Aa/.!.\L</, k^ to t Trctpov- - Quia vero insperato, nulloque praescien-
T©-" aiS)v@o rt;p(?£Taj raspa? , ovrco (^Yiaiv tc apparebit, simulque praesentis saeculi
iaiSzti T auYr'iAnctv , lcg yiyovit cv HjM.5- finis aderit, sic ait fore consummationem
pctig No)i y^ Acor- iZvij^ccv yd? <pnair dfzi- ut temporibus Noe ac Loli. Deiiciabanlur
p'ifA,vci>g, )i(T-&(ov, s-sETivov, £a)&)A«v, nyo^ct- enim, inquit, secure, manducabant, et bi-
^ov 3 a>x,oS6y.,nv aAAa gSu" j^^^v vSdTiov diru)' bebant , vendebant , emebant , et aedifica-
Aianpopcc, oi
q yiyovctai 6s(8 Trvpog
ipyov bant. Verumtamen illos aquaruin extinxit
K^ 'po:p-r Ti oC/v c,iTii/&iv to dtiXovfJ^ov -^
impetus, hi autem ignis praeda atque esca
(iovKirai vif-ca.g i^yiyopivai dtd TicivTOg, >u fuerunt. Quid ergo hinc significatur? Vult
iroiy^ag iivcti ir^og dTroKoyiocv t jVi t Gfia nos Christus semper vigilare , et paratos
|3«jt4aT©-'. esse orandae defensioni ante Dei tribunal.
'Ev ixsivq Tyj -ofJ.spa o, ftTTai srri toO Sj:^.xto^ . In illa (lie qui fiiciit in tecfo, et vasa eius
\Woyii(rcti Trpo^^dTT^ Trctvrog 'fhyim Flocci facere iubel rem cjuamlibet ter-
}Cj zcpoana^ipn TTpdfftarog , >Cj iig ivct /3A;^j.a( rcnam ac temporalem , alque unum prae
a>i07rov T i7r'i yi ru> 5e7v SJta^-ov iJci/jZiacti oculisscopum habere ut animam quis- ,
T ictvrts -^v^^^riv og dv TOivuv ri , cpr>aiv , Iri que suam salvcl. Qui ergo, inquit, supra
T Sooj/.arog jan ><,ctTct^\)rco «v rri oi>Cicc docti
,
tecfum fueiit , ne dcscendat in aedes ut
rd ax,ivn ctvrov- 'ioiKi q 5ia tovtcov t cv , sua vasa sumat. Videtur autem his verbis
dvsLTTctuaH itj TrKovTCd, Kj ^o^Oaviictig y.o- hominem in olio ct opibus mundanoque
apciKctig ^ov\i£it,SyiXovv dii fdp Trcog oi cv splendore versantem vclle denotare. Nam
Scofjcctaiv i^tKOTig, dTTO^Ki-zs-TOi yivovrai qui in tectis sunt , conspicui sunt illis qui
Toig T oiKiav fu^iarnKoaiv ii ng to^iyvv domum circumsistunt. Si (juis crgo huius-
TOiot/TO? cV', ^nai, ^n^ivct Troma^co Xoyov modi est, ne det operam illo tempore, ut
KctT Cyy.llvO KXiCtOV T iVctTrOKH^iVCOV T>j 01- parlem ullam repositorum in aedibus va-
Kict (jxcjOwv a;)^MS-^ 7S rctvrct y^ dauvriAii sorum sumal : iiiutilia erunl enim haec, nec
IN LIXAM CAV. XVII. 371
quicquam cius commodis profutura : « nam Tr^og ovjiffiv iiVTa)- " ov y: «cp^ScTi ^tiGctiipoi
Sed etsiquis, inquit , in agro fuerit, ne (^nfj)]/ ,.h a^^f^td^u-ii i-mc^^i-^aTCi) ilq Ta 07r\-
regrediatur: id est si quis studiose labo- aco- rovTi^iv s» ivp'iay.oiTO Tigcn (piKi^yian
rilus gerit solliciludinem, ac bonorum su- Triag i7riiA.K^r\TY\g ^ yC^ cStr c^ /^pwTWv aya-
dorum mercedcm colhgit, ne reiro cedat. Owi' GvK^!i[odv ftfffGovs pn I^zzit^s^'^'''"* ^'^
Namque ul ipse aHbi Christus dixit « ne- to. o-zb/ctm- ws 5-«^ avTcg tth TiaKiv i.cpn X^i-
conversus relro , regno caelorum aptus iCi (j^^a^pilg ilg to, OTrlau) ^iv^diTog^^v ilgr
esl. » Quare ad studia sacra sine paeni- ^ao-iAiiav t ot;^av3)v 5,;^" y) fX^cSt t i?-
liamur cjuod illi feminae accidil in urbe So- iva ia.v] tSto Tra^co/J^v Sri i^ avvi^in Trauilv
ait: mementote uxoris Loli quae Sodo- -zsaQ^a^H^iA.a, (^y^ct';- i/.vr\i»'0\iviTi '^ yvvaix.Qg
;
mis egressa , deinde regressa , sahs statua Awt* ti^iX3ov(ja ya^ aTro 2ooO|M.cav, tlQ'
facta est , id est fatua ac lapidea. Ergo v7roY0<rn<^aaa, ^yiM * yi^oviv ctKog ,tovt- • COtl. -j;
Quicuiuque quaesierit aniniam suani salvam faccre, "0; Eotv ^^TJ)V»j T>)'/ •^•jyjn" a'
Quo paclo perdat ahcjuis animam suam iVcog dTToKKvai Tig iaVTOv -^vxiiv-, iva
stimans, perdat ipsam, Paulus declarabit, aai vo[A.'iaag, d-zB-oKKvaiv avTYw , aa^tnv.il
de sanclis quidem dicens: « qui aulem sunt Kiycov 6 UavKog- * Tnpl fMv r ayicj>v "• 01
vitiis el concupiscenliis. » Nam qui vere crvv -olg 7ra&YifJi.aai -ru r 'fkiQv^iaig- ,, 0;
fideles servatori nostro Cliristo sunt, suam ya^ ovTCog yiyovoTig yvnaioi tS> n/jj^ aco.
crucifigunt carnem, id esl mortificant; la- TY\pi Xpi7(y > t ictvTCov <^avpovai aapKa ..,
bores mmirum et pro rehgione certaniina TovT^i^ri ^avaTOvai- Trovoig dt\KovoTi }Cj Toig
membra ^estra quae sunt super terram, fdp- ' "• Yiy.PcoaaTS to. pciK-A Tct iTri 7^ 7«?,
fornicationem, immunthtiam , hbidinem , Tropviiav , dK.a(iapa'iav . 7rd-&og , iynwf^iav
concupisceiitiam malain , el avaritiam. » y.anYW,
'> yC,
'y -r TzKioviPiav „ offoi ot;v tovtcov
Qui ergo in rebus huiusmodi mortifican- iviy.a Yi>iPOvvTai, ovTOi aiacoytaai t iav-
tur , hi animam suam servant ;
qui vero TOJv '\v'xy''V- 0/ yi |M.Mv T cpiAji^ovov dya-
voluplariam amant vilam, putanl forlasse •ze&ivtss |6/ov, Taxd 23'« t lavTav oiovTar
animam suam possidere, sed contra potius icTa^nji ^vxflv d-unoKKvna-i ^ wavTW? av-
illam amillunt. « Quoiiiam cjui seminal, in- thv ^" 6 yap a-ds-npcov, <p>i(7iv , £'? i^
quit , in carnem , de carne metet corru- adpy,a, 6k t^ aapitog ^i^ian (^^opav ,.
5-0V dfaTrn^ ro yvnam ^ o'ia rtvct ^{(iiscvov-, Clirisliini carilalcm, coronae inslar, capiti
T !cfjTci>v (h'a-^a.vTii Ki<^ct,?^oug' 0/ yi f^yiv suo tircumponcntes. Sed qui animi senlen-
cJ^ dvavSpn yv^^ig dpvnaafX<iJoi
4^/i'''^ 'b liacque mollilie fuJcni negavcriinl , el prae-
T 'zsr/Vit', >^ T •s^kicf.VTiiLa. '^ aapnoi ^.- senlcm carnis morlem Ailaverunt, hi re-
a^vyovTi^; Qavarov oZto'. (j^oviVTOA '^ iaxj-
. vcra animarum suarum carnifices exlite-
TCdv yiyovaai ^V)(_ili;' KHTOi^^^yjcrovTai yap runl. Abibunt cnim ad inferos, suaeque
fh 'a,Sov , T^ Kax-avSpiag v^i^ovTai S'iKai. ignaviae poenas suslinebunt.
y. Zi. TauTv t-o vuzti Io-cvtoj fuo sni y.\!yvj^ f*i«s' o «'; In illa nocle eruiit tluo in lecto uno; iinus
sraga^ijipSvjVsTai, icai' o sTEgo? aipfSijVsTai. adsumetur, et alter relinquctur.
A. f. 235. b. ]<lvKTa yi fiviv ovo^a(^{ ^ '^ Kplaiwg Noctem quidcm nominat iudicii tem-
D. f. m!'!)'.'" taif 01' 5 ^'a Toi 5 icadaTri^ «r3|U.ai , to dav^- pus ,
quemadmodum ego arbitror propter ,
<pi?\.oiKTii^y.Ci)v y^ T 7ri<^iv o^doi^^T ^;^^- ves quidem est , simul tamen clemcns et
AaufBuviTai- •}'3 jt*ny iripog, ceg y.v\ yifo- misericors atque orlhodoxus, hic sane ad-
VW5 toioDtos, d<pi(iriaiTai' dicc q t dAii-&ii- sumitur: at alter, quia talis non fuit , re-
ao)¥, ioiKi G^lr iv Trrod^^iici. jj^ ^rovois ovrag linquetur. Per feminas vero molenles, vi-
v-Tro^viXovv dKKa y^ iTr' avruiv Sri rovrccv detur pauperes et laboriferos homines sub-
(pnai, 77-oAAn rig ogj Sjcf.c^opa.' oi [/.iv -^ ro indicare. Sed in his qiioque grandis est,
'T^ 7rTCi)'^iiag (^cpTiov '^ovaicog ^i^ovrig.,au)- inquit di\ersitas: alii enim pauperlatis
,
(1) Heic pau!o amplior est Cyrijhis apiid Corderium in lat. oat. « Cyrillus. Valde autem acconimodate
>. defectioiiis tempus, et rationalis lucis privationeni, noctem appellavit: nocte siquidem et tenebris dete-
» rior liomiiium tunc erit constitutio, propter anieutiam et errorem qui tum iilos adprelieiidet. Quapro-
» pter, inquit dico vobis, duo erunt moleudino, quorum unus assuinetur
in lecto uno, et duo erunt in
» tamquam alienus ab ira, et alter relinquetur isni tradendus, quem tliesaurizavit sibi iii die irae. Atque
» ita liet separatio proborum et amicoiiim Dei ab improbis, ne indiffercnter ira superveniens ctiam iustos
» adpreliendat. Quapropter sicuti ad Lot niisit Deus angelos suos, qui illum e Sodomorum eversione edu-
" xerunt, sic eliam ante cousummationem uiiiversi, ante quam improbos ira corripiat, ue una cum hoe
" mundo etiam iusti condemnentur, mittet (juoque angclos suos, qui impiis poenain passuris iu terra re-
» lictJs, sanctos et iustos ad Deum adduceut. Tum duorum iu leclo iacentium, unus taniquam Deo dignus
IN LCCAM CAP. XVII. 373
rio interrogant discipuli: « ubi, Domine? p^y!(j'ifA,cog ytj dfctyx.aicoq ^np'.0Tccriv o/ '^a.-
innuitur. Quale porro hoc est? Descendet Tnpiov iTretnlTTSTcti- ^ ttoIov tovto i^i
nimirum caelo, ut aequo iure mundum iu- )cctTct^riijiTai u,iv fa^ i^ ovpavcov., 'ivct Kpivri
qui a peccaloribus iustos sanctosque se- utv dixo<piAil cytr dfyi^sg avTOv , >u c^A;.
cernent , eique exhibebunt ; reliquos au- ^aoiv CAc T a/^TCdXm thc, 5(xa/8s /t^ dyiag,
tem in terra reliuquent, puniendos videli- v^ 7rpo(Toi(Tii(7tv avTCt)' ~ovi ye [triv iTipag
cet.Huiusmodi aHquid sapiontissimus quo- d:pia.Ttv cv yh 1 KoAaaSrKTOftiviii 5«Aovoti'
que Paulus significat scribens « dico enim : Totovrcv ri }Cj 6 7rav(JO(poi UavAog vttoS»-
vobis quod nos qui vivimus qui residui
, , Ao7 ^^U<pCt)V * " AEfw yd CjjLiv ^ OTl «_|W?iS 01
' I.
)4. Sfl|.
Tlie.s>i. IV.
runt; sed ipse bucina clanget, et mortui C^ KoifJi.ii^iVTai, rtAA' avTog (TaATriaa , yj-.
mus, simul rapiemur cum iHis in nubibus t^ZvTig, cifta. avv avTolg do-uiayi/icTOfti^a ct
obviam Christo in aerem et sic semper , VK^iActig etg awavrnaiv t Kvpta, eig cnpa- ttj
cum Domino erimus. » Sicut ergo iacente OVTObC, 'O.aVTOTi OVV KV^tCi) iCTOfti^a' „ hcniiP
cadavere , carnivorae aves in id convolant ovv (TodftaTOg KHftivH viKoZ, rct aa^Ko^opa,
ita cum fiiius hominis veniet , tunc omnes T TTrnvav iyr' avro Gvv^iyjct . ovrcog orav o
pra terrenas mundanasque res sese extu- Tig ot (tSTOi, rovTi^tv CJ Tct v-]^y\Xa Triro-
K. 336.
Sine intermissione itaque oportet orare ' AS^Ai't7rTOog ovv ;j^)i 7r^0(Tiv^ji5t^, Ky f.
::. f. m. b.
scios firmiterque credentes, omnia Deum dpapoTCog 'zst<^ev0VTag, ori Trdvra Suvarat
invocatum feHciler posse praestare. « Po- Karoo^ovv 6 'Ss^.KaXov ,(/S^joi- alriiru) fdp
stulet enim quisque, inquit, fide nihil liae- rtq^ (t.nir] *, 5t1$-« ftr.dev ojcj.Kptvof.S^jog- o
sitans. Nam qui haesitat , simiHs est fluctui yap S^.Kpivo/jSpoi ,, iOiKi k\i3covi QaXd(T-
maris qui a vento movctur et circumfer- C7H?, dvefti^otJi.'ivcd >C ptTn^oftivcp- ftn ya^
tur. » Certe huiusmodi homo haud pulet oiiT-dco (jH(7/v av-BpcoTrog c^f/rcs-, W5 A«'-
se quicquam a Domino accepturum: nam -^MTaf ri Tiapa t Kvpia- vSpi^nq yap ofto-
» adsumetur; alter vero, quippe disnus quem impiorum ira punitioque corripiat, relinquetur. Eadem erit
» ratio de duobus in uno nioleudino niolentibus. Molentes autem appellavit eos qui tenuem atque inopeni
» inter liomiues vitani ducunt. In lecto vero iacentes vocavit eos, qui niolleni et dissolutam vitam tradu-
• cunt. Simile quid etiani Moyses scripsit in exodo (XII. 29.) ubi ait iram Domini percussisse primoge-
» nita Aegypti a primogeuito Pliaraonis usque ad primogenitum captivae quae erat in carcere, aut eius
» quae pinsebat in mola. Per quod, ut nobis scriptura innuit, et in fastigio honoris existentes, et infimos
» atque abiectissimae conditionis homines voluit significare. »
374 S. CVRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
AoyaiMYuii; o Sf3->is,:v6y^Qi' il yap jm.)i tts- sine diibio facit iniuriam qui haesilal. Nisi
7ri'^iv>ia.q ori r arw a'hn(Jtv d'sr.07r!pctvu ^ enim credideris, Deum precibus luis fore
uYi '^ TrpoaiA-dyii oXiOi- 'iva. jU.vi Kctrviyooog consensurum, numquam ad eum supplex
ivpi-di]i T TzavTct ](yxyovT(Q^ , ^i-\v}inc!a.c, accedas ; ne accusalor omnipolenlis fias,
afiolKcat;- '^vi TOiya.povv t ovTCCi ala';^av duni inconsullc haesilaveris. Oporlcl ila-
<3)^«irj7'-37i/ voaov oti 3 to?? ov •rs^iipfcoi; que lam turpem morbum avcrsari. Quod
i) rtTHjtifAw;, «AA' iv OJhSri iU d^fcf.?'.si7rTu)i autem nec ambitiose nec temere orantibus
TTOiHt^.ivoic, Tac, MTai icaTaviiCH oioi, « sed studiose alque incessanler, Deus an-
7r^0K.ii^ivv\ «©^ji/SoAn 7n<r(jiCiTai- il ya^ t nuet , praesens parabola confirmabit. Nam
aSiHQV >te^TMV, T l^riTi SiOV <^0^0V fjbflOV ,
si iniustum iudicem ,
qui neque Deum ti-
LtnTi pciv a,v-&pct)7rov ivZiTro/j^jov . SiSvaco- mebat , necjue honiinem reverebalur, per-
<7uvf;i^»i5 Tr^oao^Q^^ ax^i severans viduae inslanlia pudore suffudit
7rt]K; T^
X^P''-^ "
yj, anovTa ^roiviaai t 6'>iS'i>c-/iaiv avTiii , ttuic, utj, invilus licet, ius ei redderet, cjuomodo
cpiKo\iCTi\p\/-^v '•u |Wiff07Tovti^05 , ToTg rtfa- ille misericors et inicjuitalis osor, qui sa-
raSirfvavrov X^^P'^ vi^cov aa r aco/^aerav .,
lutarem semper dihgenlibus ipsum manum
ov 7rooaSi^iTai y.iv TrpoaiovTac, avro) £; iv porrigit , sibi diu noctuque supplicanles
vy.ipct v^ ov vv<C7i, 7roiv\a{ q t cyy.^iicnaiv non exaudiet, eosque tamquam electos de-
A. f. 23G. 'AAAa fip Tivii ohooc, 01 d^ix,oZvTic, aC- Sed quinam omnino adversus eos in-
•cod. /.a.r tih^r,- G^, (^ipi Sn cpjof KaTa^}pria[a/^j- * ddiK^- iuriosi sint, age iam videamus. Sanctos,
aiv dying 7rAi~i<^ot tI oaoi Kj Im ^roKXolq , t qui veritatis doctrinam recte docent, plu-
T^ dK;;Qiiag op8oTOf.tSvTa5 Acrov,oi t iipcov rimi admodum et multifariam offendunt.
5of[A,aTCOv dvi7ri<^Yi^('Vic, y.^ -ciaarti opGoTH- (jui sacrorum dogmatum sunt imperiti, et
Toe d-:zivy\vif^.ivoi' ovTOi 5: ilai , Ta y.iapa procul omni recta via deferuntur. Sunt au-
.•ti /3s^HAa T alpiTiKcov Ipfag-n^ia, a-ir.ip av tem hi , exsecrabiles et impurae liaereti-
ilTSOi nq GavciT» 7rvKac,- ovtoi di(Aiyi,iovi y^ corum officinae, quas merilo qiiis appel-
^Ki^iit; i^rdfaai rolg opOottoSScj Tnpir 7ri- larit morlis ianuas. Ili perseculiones tri-
TiV- k5 tovtcov 0/ Sicp yvcopi[A,oi Troiovvrai bulalionesque recte in fide incedentibus
Tcii KiTctg , GTU" dyiisi d^ro^oKag «zzop.ijtAot;- concitant. Contra hos amici Dei preces fun-
fjS^Oi , of '^ 'laSaicov aKaioTyirog KaraKi- dunt, sanctos imitanles apostolos, qui ad-
.\ci. IV. 29. A.payoTiq, 'i<^aa-/.ov * " k} tcc vvv ifjpa, \ersus ludaeorum ncquiliam rechimantes
i^riSi 1^1 rag d-;riiKa.g avray , yJ, Sog Tolg aiebant « et nunc Domine, respice in mi-
: ,
SovKoig aa fA^ 7rahoY\aiag KaKiiv t ?\iyoY nas eorum et da servis tuis cum fiducia
,
aa- ,, AKKa yap 'iacog ipi^i t15* to/s dyioig loqui verbum tuum. » Atqui aliquis for-
*" '•'
iic. VI. -r. 2.S. dTrOToKoa 5$« 3-« Xpi5"0? dfa^oCan GGir tasse, dicet: sanctis apostoHsait aliquando
i'/__Q^ovc, vfA,cov, 'uiPoaiv')(i(^'^^ i^^^ T" iTrnpia- Christus « dihgite inimicos vestros, orate
^OYTCOv .^Trcijg ovva^a ^rpoaiv^of.i^a Kar' pro calumnianlibus vos. » Quomodo ergo
avrcov , iira '^ (jiiag ovk dKofviao/L^j bjro- orabimus contra ipsos, quin simui dixinum
Am5; 7rpo5 touto (pa^^iv ctp' ovv iv^oy.e-da praeceptum negligamus? Ad haec respon-
7ra'ppyiaiav avrolg yjj iaxvv do^diivai 7rapa demus. Num igilur orabimus, quo liducia
&iOv,'iva G^ ra avra 7r^ia^ivovTJ.g y.m improbis viresque suppedilenlur a Deo ,
icoai [A.v^afcoyilv ; yJ^^rcog oCx.ivn^ig ^ravri- ut eos qui sic orant non sinant rehgionem
Kcog ro •^t^y.a Wiv ovkIv orav [^iv
; ilg Yiaag propagare? Quid ni hoc usquequaque fa-
avcf^ TCt 7rapa rivcov 'i^X'^"^^^ -iZKiTf^y.iKr}- tuum negolium sil? Cum crgo conlra nos
[A,ara, rori St] totI KavXnf-ta 7rotim'jui-&a ip.sos aliqui pcLC.ini, lunc enini\ero obii-
ro i-m aurolg df^YnaiKaKov yCj (^iKdKK>iKov visci iniuriarum, et amorem exhibere glo-
IN LUCAM CAP. XVIII. 375
aHa iniuriarum genera inferant, omni eos TrAiovi^iag 'r?nip5o«ai '^OTrai , iitt aXKaro fSp
culpa absolvemiis, iram doloremque omil- TraGHi; aWiai aCd^ , iCfiiiTTiig iGo^iQa ;£^
temus. Sed cum in ipsam Dei maiestatem oar«S(SAi/37-«?- oTav^i Tivig slgadTtw ct/x^-
peccaverint aliqui , etsacram sacerdotum Tavcctji T T Gs£ S6'^av , t to ^uov Upa^fouv-
praedicationem , bella et tribulationes cu- TO)v jcnpuj^cia, 5roASjM.«5 J^ SAi^jis KaTaaci)-
mulanles, tunc Deo supplicamus auxilium piCoVTig , TOTi TrpOCHfjS^J 6fft>, T wap' abTH
eius implorantes , et adversus ipsiusmet (^flTHVTig iTTiKHpiav , '^ ? jU.a;)^0|Wa'MV avTii
gloriae bostes reclamamus. Sicut nimirum TJj 3irvi ><.aTaKiKpay6Ti(i- y.a^cnxip dy.'.\ii
et magnus Moyses, qui ait: « e.xsurge, Do- y^ 6 iA,iyaq McjoCanc,- e;pn yb* '•'•
i^iyio^v\Tl ' Num. x. sr..
mine; dissipentur inimici tui; fugiant om- •AvtAi- ^ay.opma^r.Tcaaav 6X^§°' ^*^' 'f^"
o/
nes qui oderunt nomen tuum. » Ipsa quo- y'iTOt)(jav "dcdvTsg ol i^iaiiVTii to ovoy.a aa- ,,
que sanctorum apostolorum verba demon- y^ auTO H TO ilpni^ivov Traoa dyicnv aTroTO-
T "'•
cutorum manus: respice, aiunt, in minas T 3l'j)K,6vTCi)V
X-'^'P^'
'^^'^- y^^-> (pHO'"' 5 *
^'^^- '"''
eorum ; id est illorum adgressiones fac va- iTTt tck; dTriikai avTm ^tovtWi {^aTaicdaov
nas; daque servis tuis cum fiducia loqui avTav Tcii i7rava<pdaiig' iCj Jo5 Tolg SovAoig
verbum tuum. Nam quod orlhodosam do- as „ /t^' 7rappi]a'iag AaAilv t ^0^01' ff«- ori Ji
ctrinam nonnulli cauponaturi forent, at- «/AfAAov G?tr T^ op-QoT-flTog hoyag 6}ix,a7n\-
que a rccla lide multos abenaturi, prae- Mviiv Tivig^v^ T^ vyiaivovatig Tng-icag d^^o-
Verumtamen lilius hominis veniens, putas nXy;y o uid^ Tou dvBcuKOU eXSwy doa sjp/jcef v. 8.
Profecto baud hoc ignorabat. Cur? Quia Ova «•yvoHO-s toDto- 7r6-&iv- diog ydp k. t. ae.
Deus rerum omnium conscius est. Signi- ^v ZECdVTit ilocog- VTfi^t^aivi q oti ^k- £• *,•
'j*"^-
ficat autem fore ut frigescat multorum ca- yy\aiTai « dydTrv] t TroXXicv , lu dyroopa-
ritas, et deficiant aliqui extremis lempo- yiOvvTai Tivig c^/ ia^^TOig y.ai^oig i- oputig
num sermonibus mentem cauteriatam ha- «.iKaVTY\?iaa^ivu)v vovv y.a^' ccv oog oiKi-
bentium. Adversus quos , tamquam fideles Tai yvAaioi tw \)iu> -ziooaiti^j, dTrpdy.THg
ut inefficaces sint illorum improbifates, et 7rovi\p'iag,. y^ tcc y^ 'z^ avTOv So^ng o^X-"'-
contra illius maieslatem conatus. Offendunt fHjttara- dSiKovai q gUt -Bic^ SnKivovTag
autem Dei famulos alii quoque nonnulli, k} iTipo'i Tiv£5, Ka9' cov dviyicKnTog y\ map'
contra quos plane inculpabile erit nostrum i\f.Fj^ Wcti Tr^oao^og^ « Sid yi t^ Trpoa/j-
certamen quod oratione fil. Quinam vero ^WS' rivfs Q oOroi ^TctAiv; ai Trovii^at y^ av-
omnium hostis Satanas, is qui cuihbet bene aaTavdg, 6 To'ig iv /3iouv iGsAacr/v, d^icog
nequiliae foveas dormitantes impellit, qui ivii]g G?ir rt^ra^^ovras, o -Trdang «/a7v dfMp-
denique peccati omnis semina nobis in- Tiag ii^^VTtvcov aui^i/.aT a- ifKHTat yd^ oC
mittit. IJrget enim nos inlolcrabiUter cum (poPHTCog fj^ T \^'i(jov uwacmt^oov Kj izz' avTco
5o?, Afftfv * " icoi TroTi 's^TiQiodi i-iz av- mal illi psalmisla dicens: « Quousque ir-
•3-pw^ov- (poviviTi TravTii vfA.ilg, o)? TO;p(^M ruilis inhominem, interficitis universi vos;
KiK^tl.t.ivq) r^ ippa.fiA,o) uKjf^ivM: y wajii^ j^h tanKjuam paiieli inclinalo, el maceriae de-
To'ixoi >i5" TO xA(V££&a/ TTct-^wv, K^ :p^ct>- piilsae? » Sicul enim paries iam inclina-
po5 w(T&s/5 r\yiiv dvct^^aTrik, 'cz'i7rTii(jiv iToi- tus, el maceria depuisa sivc subruta, ilico
WW5 a-^ovvToi Tivos, ovToog 6 dv-Spcocstvoi procumbunl impelienle aliquo, sic mens
vovg^-aMii^Lu cJ^ iavTOV \xu)v r po^iizyiv slg humana, plurimam naturaliler habens ad
^iAwS^oyia.? xotTjttixa?, 7r'i7rT<l 'zspoi avTcig mundanas voluptales proclivitatem, in eas
STol|W.«5 ^iAkovto? TIV05 J<^ xaTsps^i^ovTOS" faciHime decidil, trahente alio vel pro-
'ipfov 3 toDto tS) aaTava.' ovkovv Trift tov^ vocante. Est auiem hoc Satanae ofTiciura.
Twv ipovfAf) iii Ttpoai^jxatc, Trpog r S^aS)- Ergo de his dicemus in precibus ad eura
Ctti Suva/jS^ov ox.SiKv.aov fji.ii okt dvTiSi- qui salvare potest : vindica me Dcus de
>iii n*a* Sy\ y^ t GeS
^iTrpaXiy o |Wovo5^'j«5 adversario meo. Quod sane fecit unigeni-
Aoyos '^ofjS^fjoq av9?a)/T0?* c/>i^iChy\Ki yap tum Dei Verbum homo factum. Depulit de
T^ Xdi9' Yi/u&^ Tvpavv'iSoi T a^^^^ovTtt T alci)- lyrannide sua principem huius saeculi, li-
vog TOVTH, o^siAsTO Q y^ oiauiKiyK^ Toli beravit nos salvosque fecit, suique regni
•7^ iavToii /SttffiAfitts VTTtjfayi ^u^o'/?- ^ -pi iugo subiecil. \am ex nobis nonnulli, ut
c^ vfjt.c>}v Ttvig wg olKiTat yvyKJioi Iv iSpaio- fideles ser^i, in fidei stabilitate conserva-
T«Tt 7ri<^ict)g $fuTyipn-&yi<yovTai 7rapa -diov buntur a Deo, adluic in terra manentes.
iTzl yy\g ovt£5- x.ttAJi to'iwv r\ iVTdj^ig « Sta. Bona est ilaque frequentis oralionis con-
av^vyig 7rpo<riV)(yig- 7rpoaS'i^STai ya^ y\/t2^^ sueludo. Excipiet enim noslras preces, et
Tccg XtTccg, 7rAyipci)a<l Ti TCi aiTvifiaTa Xpt- postulatis annuet Christus. Nam si iudi-
f 05* il yap T KtATy\v '^ dSiKiag , t y^ Tipog cem iniustum, qui neque Deum neque ho-
^iov Kj 7r^og dv^pco^rag d7ravaiSivad/j\iov ^
mines reverebatur , viduae adsiduitas et
y^ 7rdang x,aKtag 7ri7r?\.y\^ci)f^'ivov ^ y\ t- yji- perseverantia flexit,quanlo magis nos mi-
pag TrpoaiBpiia i^ Ka^Tipiu.if^d?^aPi,7rcaci) sericordiae patrem ad pium sensum tra-
jwaAAov «/-4=7? T 57-ttTS^tt T lAj«e iig oIktov hemus , etiamsi fortc in praesentiarum mo-
iAKvao/j^.))ca.v f^aKpo^vun TrQog to TTtt^cv; retur?
'ET3-itpdQy\aav Si Tivii (O^ipyoTipov Mohti vero sunt nonnulli parabolam
Tito "3^5£.|SoA«v TavTlu) ipfj.y\vivaai .,
yjA- hanccuriosiusinterpretari: nempe viduam,
pav fJt.iv tUx, d7ro$aXovaj.v (^ Jia,/3oAov, quae diabolum (ceu pristinum virum) abie-
^1^;^;«^ ^'iyovTii' avT/^.';cov Si avr>\i, av- cit, animam esse dicentes: adversarium ve-
Tov Ka^^' ov Ka\ Tspiaaai tcc Qtui tu> ro eius, ipsum diabohmi , conlra quem fit
Ks.iTyi T«5 dSiKiag^ TOvTi<ri , TU) KaTaKpt- supplex Deo iniquitatis iudici, id est qui
V0V7J TY\v dcD^iKtay, te ovk s;;^^^ ^iov ov iniquitatera condemnat; cjui quidem non
(?o/S/i-&*i(7£Tai , ovSi 7rp6aci)7rov dv-dpco-siov ahum Deum quem timeat, neque hu-
liabet
Ut autem discas quali poenae sit ob- ''iva. e\i iA.aQr]q oalai \y^n ^nf^icty to a. f.
noxius is qui alios condemnat, nec suo- >ictTa.KpivHV iTipoui, A.cti pi.Yi i-ur] rolg oi-
rum potius peccatorum paenitcntia tangi- iceioig TTTaKjfictui [^iTavoilv, d^ a.iiToav as
tur , ex ipsis tibi evangeliis teslimonia e\- T S'jciyye\ici>v Tn^^-waopS^j' \iyii Toiyctpovv
hibebimus. Itaque bealus liic Lucas de ipso ovtI^ fAci>cdt.t<^ Aovx.a.g tti^i tov uco-
servatore nostro Cliristo ait: « dixit autcm Tyip(^ t)jufjS Xpi^ov' " fiVj Q avTO^ig tu v. n.
et ipsis parabolam, de ilHs qui se ipsos iu- -•?^5t/3oAMV TTi^} 'pp SiKaiQVVTaJV iavc^ ^
Duo liomines ascenderunt iu teniplum 'Avvfw^rot C'jo ixvsfi7j<Tav si^ to ispov y. 10.
ut orarent etc. TT^OUSV^aC^Ul •/.. T. X.
Heic scilicet docet nos quemadmodum EvTavUa fap SiSd(rH,H «.«•aj, Tivct p^ji A. f. 236. b.
C. f. 115.
ad Deum precationes faciendae sint , ne ^OCTOy Tug TT^og avTOv Troielo^ MTcig, hc/. E. f. 298.
res sine eftectu utentibus fiat ; et ne dum |U.)i ajM.ia6ov evpe^ri Tolg pj^couevoig to ^H^a.-
putat aliquis utililatem capere, hoc ipso jttn
Q ^(' ftjy ttK Tig &)£f)?5f7c3^ V0jt*/^0J , ^ia. tov-
sibi iratum faciat supernorum munerum Tcov avTcov Trapo^^vyyi KaQ' ictVTH t t a.Yci>-
datorem Deum. Scriptum enim est iu- est : ^ev '^aetU[.cdTcov SoTtipa 9-gov yi'^a7TTaL
En hoc loco
stus qui perit in iustitia sua. yap' * OTi iipi SiKaiog citt oAAv/J\jog c.v Si- •
Eccie. vii. le.
pharisaeus condemnatus fuit, quia impru- Kaico avTOv- ISov ^ oi>Tav\}a 6 (^asMJaiog
denler instruxit orationem. Multae enim KaTaKiKeirat , ori ftt\ 'fh^ryty-ovuog «Vo/s/ro
ipsius contra eundeni mihtant culpae. Pri- T 'os^oaiv^ijv TToAAa. y) Kar' atyroi' avrcv
mum quia arrogans est et fatuus: admi- Tci ifKAri[/.aTa- Trpcorov fA,iV (popriKsg ^ -iU
ratur enim se ipsum , quum sacrae litterae avy;* TiQavfA,aKe jfe avrog eavTOv, Kai toi
clament: « laudct te proximus, et non os feocovTog T n^a ^ajtt|itaro5- " tiKcoi^ia^^i- ^
Prov. xx;vii.
tuum ; alienus, et non labia tua. » Dein- Tco ae TTiAac , y.j (W.« to aov ^6[/.a- «AAo-
de quia nescivit, euni qui peccato resistit, f''o?5 y^t^^i 7« ffa X^'^'^' '.? ^''"='5 ^yvonaev
non omnino esse summa admiratione dig- OTi TO KaKcov elvai KoeiTTOva^ oCxt TrdvTii
num; sed studium aemulandi eos qui vir- re }tj TTUVTCog d^ioQcLV[J.a^ov aTroipaivii Tivd-
tute praestare solent , id demum facere ho- ro Q ajM.iAAa<.9^ cjiAs/v ro7s elco-^oaiv evSoKi-
minem splendidum et excellentem, atcjue [teiv , AaftTT^ov Kj SfgLTrpiTrii , yj, rolg SiKaicog
in eorum numero collocare, quos merito TiQav[f.aG[A,ivQig cnapi^f^iov ciTrepyd^iTai.
admiramur. - Publicanus itaque procul — 'O ^oDr TiKcovng ei^nKH fA,aKpo-&iv ovS v. 13.
pudibundo aspectu
attollere audebat, sed ,
0(|;9aAjiA85,rtAAa rw ipv^picovri PiAJifiy^aTi ,
retur, quoniam leges eius parvi fecerat oAifcog (ppovricjag t avrov vdpt,cov jy Si av-
et ipso exteriore habitu iniquitatem suam rot; T ^cnvoftivH ayj.ifjbaTog ., t^ iavra cpav-
accusat. Pectus tundit , peccata fatetur ,
AcTnrcg Karnfopei' tvttt^I to 5"«9o$, oftoAo-
ostendit velut raedico morbum suum , mi- fii To, incAMjwara, ^iiKvvaiv cog lctZa) t v6-
V. 14.
A. 241. b.
sericordiam implorat. - Siculi ne publi- aOV , !t^ KaTOlKTlioii&t^ tt^^KUAii. — Q.cmip '
E.
f.
f. 3CI5.
4&
378 S. CVRILU ALEXANDRIM KXPLANATIO
ovv ot35« 6 T^>covni \_i^ifSivcofjyj-'\ tI fap (pnai canus quidem despeclus fuil. Quid enim
TTipl aUTOt', T TUi 0]itua.i d/LUpTHX.^ Of^OAO- de ipso dixit, propria peccata confitente,
yovvTOi^ 6 'zbo.vtlov KpiTy]g, 6 Tcii KapSiug omnium iudex, qui corda novit, qui ora-
iTTiUcoGKm , Tas TravTCov ^i^x^oiu^poq -zspoa-- nium preces recipit? « Dico vobis: descen-
iVyJ).^ ;
" Affw V\MV , >CaTS/S« C^T Si^MCtiCt)- dit liic iustificatus in domum suam prae
[/Avog ih T o/;cov avTou, « yccp OKUvoq. .,, illo. )) - Eliamsi alitjuis bonus sil et pius,
— \av i'l Tig yb yivoiTO ^n<roi }U i7ri£iy..r\(; caveat no ob lianc causani superbiae mor-
f.Oil TCtVTlli 'iViX.Ct T^ CUTiai VaipO-XiCLV VOCfiU bo laborpt. Mcmincrit potius Cliristi di-
TW jt*£jnvji(T'9'a)
3 paAAov Xpirov As^ovTOS cenlis sanctis aposlobs: « poslquam haec
ToTs dy'iOtg a^roroAois- *'• OTctv TOcvTct -ttoi- feceritis , sciiicet imperata , dicite : servi
mriTi , SHAOV Q OTl TO. Sfsf'TlTCtfl/.iVa,, ^^iflTi inutilessumus; quod facere debueramus,
cog JouAoi li^iioi icy^iv o oxjs/Ao^^j ^oiM- fecimus. » Utique nos debemus, tamquam
(7aJ . 7Ti7roii']x.ct/J^' ,,, 6(piiAo/L/^u Si coq c^ iugo necessario suppositi supremo Deo fa- ,
avctyi(.ct'iii Cyyov tco iTri TraVTctg GsSi t 5«- mulatum, omnimodam inquam subiectio-
AcJav, r vTfOTctyinv t ih '^S.v otiovv opa.g nem. Viden ut pubiicanus peccatis se suis
OTTCog Ti\o)Vi]i Tci ci/JfpTr][/.ctTct aTTiSvaa.- exuit , dum pharisaei accusationem man-
To , T T (papiffai» )caTyiyopictv Trpctcoi cmy- suete pertuHt? Et hic quidem a gloria in
x,doy; kJ [A.iv d^^o ?o^ns, iU to t^ a.Ti[*,'iaq ignominiae barathrum decidit; ille autem
icaTiTricji jSapa^^ov 6 '^ citto t^ eVovJjSjs-» e turpissima vita ad beatam morum re-
^coiii^ ili [/.ax,ctpiav sVaKMAGe x.aTa<raGiv' gulam consurrexit. Ilic multo inlervallo
r^ y!,iV TTOhXlO TCp [JLirycO 'fi TT^Og .Qiov ly- a Dei familiaritate fuit seiunctus ; ille ad
yvT'ATOi oaiX^pi'^^- 6 3 scpo^ r t^ Trappn- fiduciae gradum fuit erectus. Hic e tumo-
crias ;\^«gttv rtvsiAJCt^TO- k^ o jttjv l^ 0}/;c« t£- re depressus est, ille ex humilitate exal-
Ta5T2JKCf)TO , 6 Q O*: Ta;T«Va)(TJu)5 t>'\],U)TO. tatus.
Tctg yfioag- oyKov 3 to p^^MjtAa vo[,c'iaavTig manus imponeret, quam rem molcslam exi-
iivai, dTTilpfov ol jttaGnTar at^TO? 3 h^ Aj'av stimantes discipuli, illos arcebanl. Is au-
rt(7|itsv(w; oirpocriiTO , MycAV capiri , t •j-ap tem libenter admodum excipiebat dicens:
TOJOt;Tt«)v, « /3a(TiAs/a' evT£t/9fv «TaAaj/rct)- sinite, horum enim regnum est. Hinc fa-
pov IJejv , (i)? dKax,'iai av^t^oKov to «pTi- cile agnoscitur, innocentiae symbolum esse
;j^;5 ^ ;Tai5j'ov vea fizp 'cjoani^ >tTi(7is, to recens natum infantem enim nova ve-
; est
fipicpoi' ov (BaTKaivovTig [^iv toj toj? /Spe- luti creatura , puer. Neque lamcn livore
cpj(7iv i7ZiT'i[A.cov 01 pca^nTai, d7rovij/..ovTii aliquo increpabant puerulos discipuli, sed
(^acJKcov T yap roioVTCOv i<rh ^ « ^aaiAiia dum ait taliutn esse regnum caelorum
T ot;^av&)v (tAAa t>) >ca>cia VTi\7rict'(\iV , r 3 sed malitia puerulos ,
praecordiis perfectos
(pp6(7j TeA5J«5 VTrctP^^^civ TO "j-ap (ipicpog , « requirit. Nam puerulus, vel oppido pau-
oXiya TravT^g, Pi ovBiv oA«5 ei5o5, cVaA- ca , vcl nihil sciens, merito malitiae attjue
KuTTOiTo av iiKOTcaq T* jVj cpat^AoTMTi ;f^ nequitiae accusalionem -silat. Quibus iios
^ovHpia j^./3oA>i?' o;<; ^^ )i|Wa5 e^o/.<.oiot;'c3^ similes esse decet, simplicem et innoxiam
Tpoffwxc-j , ctzcAoi/v ^*^ dTToynpov ^s-i^^wvTag vilam gerenles. Attamen perfeclis piaecor-
IN LUCAM CAP. XVIII. 379
diis essedebemus, maturam habentes men- /Slor- TsAfi^s q slvcit ;i^»i r ^piGlv , idpctlov
lem ad perspicue sciendum quis sit om- '(^ovrctg r vovv^ ik ro dSivai act^wq Tig 6
nium Deus, tum ad vilanda etiam diabo- 'j^tj oXav •&jo5. k^ <5^/2oAjxa)y aH.a.vSa\o)v
Qui heic introdiicitur princeps ut acu- 'O c*GaJj Xiy d/uS^oq ap;^")v, a.y.pi^Y\q A. f. 24'..
D. f. 60.
tus ac suspicax , existimavit posse a se sh-ai TI5 t/Troioot/^^^os, ««t!» 5i;va:S^ «Asf-
Chrislum coargui , quasi is Mojsis spretis ^ai Xpirov, ftTipa^ovTa f*sv r ^m Mwu-
legibus, suas obtruderet. Accedit ergo,et cts&j? cj^toAmk, l^iaq q vo/^as ilaKiiiOfAiK,6-
benivole loqui simulat; nam et magistrum rct- Tspoaip^x^irxi Toivvv^ h^ "x^pti ^oAoyslv
appellat, et bonum dicit, et se discendi VTro-n-KarTiTcti^ BiSaaKa.Aov y) V7rcx.ctAil .,
cupidum profitetur. lam quia tentator in- >^ dya.^dov ovoi^aKa , r^ y.ctQnria.v sVay-
terrogat, merito is qui sapientes capit in yiKKira.i- il j 7rii^a.(^u)v iTrv-diro ^ fiKdrcog
astutia ipsorum, ait illi: si quidem non cre- d ^?ctajd/u^jcc, cjfftr cro^ovi cv rii Travapyiqc
dis me esse Deum , cur vocabula uni con- a.vra)v *, Hiai ttco; at^Tov il ut-n TriTri^iv-
venientia supremae nalurae mihi apponis? nai &t( didi; s»it*j, wS? ra ftdvri Trpi-zoovTa,
tura Deus est, et haec illius propria est izov ihai v^ ai; (f,va<l -y} dyct^og d Ssos, y^
subslanliahter insita et singularis dignitas, 'iSiov aCrov y^ ovaicoSct^g ijA,7ri^v)Cijg yJj ipai-
ut sit bonus; per participationem autem, p^TOv d'^'icoy,u, to ilvai dyctfidv ,y^ peGsriv
angeh attiue nos. verborum Chri-
Haec fuit 3 o^^sAoi y^ «jttsTg- tCj g»ot ftiv or Adya
sli sententia. Forlasse vero non patietur ax,07rdi yiyovi rS) Xe^^S;. Ovn
dvi^hrai ^
hanc sensuum rectitudinem quisquis im- 'lavdq 7^ r iuivoicdv op-3oT«T05, t^ hPiin '
pietalis Arii consors est, dicetque: en ma- 5t;ar?/3j/a? jm.sto^os, (^aax.m- ISov aa.(pai
nifeste negavit se esse bonum, idque de- Jj^vno-aTO iiva.i dya-ddi, dvarl^dnai 3 ws
cus uni patri Deo ut congruum adtribuit. udvcp 7rp'-7rov ru> •3-cw y^ 7ra.'^'r dw' ilTno
lam si esset ei consubstantiahs, et ex eo- yiv ^ Qnah , diJi.oovaiOi aCro) lu qJ^ aCrov yT^
xa alque accurala doctrina consubstantia- ^iv ovra. ra) 'aa.To] r t;iov, ttux; ovk «Viv
lem agnoscit palii fiHum, cur non hic sit dya^dq.:, Qiog m , ov yap Svvctrai SivSpov
bonus,si quidem Deus esl?Non enimpotest dya-ddy y.ap-/rovi Trovnpovg ttohIv, ov8i 6>i
arbor bona malos fruclus facere, neque ex yhviciiai ^rnyr.i; TroTajtiOs Trpdnaiv ov y\v-
dulci fonte fluvius pariter dulcis non pro- x-vi- tsoD roiyapovv dya^ov K-apTrdg dyct- ,
cedere. Dei ergo boni bonus fructus filius; •&os, vlig- y^ cog B^Kcovy r ^^ovHffavTcs rd
atque ut imago, gigneniis pulchritudinem ^iciAAcs iv iSic^. (^va<l di(H,vvg. ~ 'AAAa Ta,v-
in propria natura demonstrat. - Sed haec ra uAv dTro-^ TTodg ye ra TraodvTo.- iipri-
quidem in praesenti sufRciant; namque et- Tai 3 k^ c* tZo 'hiarQaicii .> • Trp^oaSoKoov-
(1) Intellige philosophiam praesertini christianam , ea notione qua saepe apud eeclesiae patres hoc vo-
cabulum usurpatur. Et vide Suieerum thesaur. eccl.
(2) Refertur ad Christi domini dictum Matth. X. IG: eitote prudentes et simplices. Quo in effato
pliilosophiae summa est.
(.3) Xempe ad Matth. XIX. 17. Periit tanien CyrilJi nostri ad Jlatthaeu.m conimentarius , ueque in
Possini et Corderii symbolis, quicquam Cyrilli hoc loco occurrit.
T. SU.
A. r. -ilO. b.
Luc.
IN LUCAM CAP. XVin. 381
erso erit nobis? Heic aliquis dicet: qiiid T( aPct 'iq-al t\IMV , TTPOi rOVTO l^fl T.'5 ., T(
J?
demum discipuli dimiseraiu, vel quorum- oAw? a;^yi>ictv ol y.a.fji]Tai , « rivcov avTiKTi-
nam compen?ationem a Clnisto postulant? aiv aiTiiGi raaga XpirS, ti ouv Trpoi TavTO.
Nos vero quid respondebimus? Uiique ob (pajM.5V; j[AaAi?"ci [j-sv TavTng ivix,a -^ ahlag-,
hanc maxime causam necessario inlerro- civayKaiOTaTlui iTrOiCvvro t ttivuiv cog fap
gant. Nam quia nihil possederant, praeter ovSiv >ci}CT>ifA,iyoi,7rAnv hTiiJ,iy.Pcc Jtj ivr^Yn ,
pauca et viha, scire vohsnt quomodo Deus ^ov?<.ovTai fta&ilv riya Zotzov dfcii-^iTai
remunerabitur minima etiam deserentes ^iog,y^ G^ 6h'iyi<^a KaTaMXonroTaq^dici
propter regni caelorum adipiscendi cupi- T fiaCTiAitaY T QlOV , TOVTiTi Sia TO ipitOzti
ditatem , et propter Dei amorem. Con- Tvyuy T^ T ovpavZdv ^a(7iAi'iai , Sio. '^ ilg
gruenler sane divcs homo muhis opibus avTOV afaTTni' dpaPOTCtig [Jt,iv 5^ 6 TrKovGiog
contemptis, praemium expectabit; qui ve- KaTacppovriaag "zboAASjk, ^poaSo>cii<j'^ Tcig
ro pauca possidens , mox !iaec chmiserit a^oi^ag- Jj yi fji,i>cpa x,ix.Tr][tivog, iha
cur non cognoscere aveat, quid sit spera- Tif.TCov dTro^ag , h raoja;? i\7r'tcnv Wcti .jTt oog
turus? Insuper et iUud necessario dicen- OVK iS<l jWaG«7 V ; iha Trpog TOVTOig , }ca.K.ilyo
dum esl : sive niuha sive pauca quis di- ilTzilv dvaf>c»' to yap TOi ctdAAS))' h oAi^M^
mittat, par videtur hominis meritum, si d7ro\ia(]ilv ^hov rolg 71-aQovatv iit\ av y^ t
recto sensu iudicare ^elimus. Ergo tjuod 7^ O^-9-OTHTOS Ao^OV QV>COVV TO yi tlKOV ilg
adtinet ad obedientiam atque propositum, v7raK0Yiv J£j 7rp6^i<riv , ivlayi Ta^HKaTaAofi-
pari ac diviles gradu erunt, qui pari opum ahliv oivTolg 7roX?\a.KiKTt\f>JiVOig 01 fin Kar'
gradu non sunt, sed tamen pari proposito avGsir (JCiV ovrig, iha t 'iaatg TrPO-dvf^iaig
res suas sponte vendiderunt. Tum vero his ^^cofjS-poi^y^ TivovTCOv 4 a7rii^7roKTnv iKiiaiOv
Digna Deo vox , et sanclum decretum @i07rpi7rrig y\ (fMri? , k} m ^ricpog oaia- A. f. 250.
B. f. 172.
Nanique in spem firmam audientes cunctos i]g i?.7ri§a yap jSiCaiav dvaKOftii^a cc7rav- ^- ^- 60. b.
adducit : iuratanique adeo facit promissio- Tag Qsir dKPOcofAivag- fU ctico[ji,OTOv ziotilTai
nem, praeposito amen vocabulo, quod iu- T V7r6a)^iaiv, 7r^0Ti-&iig t Ao^« to djW-HC,
risiurandi vice fungitur. Est autem operae Oiov CPKH '^oiia.v d7ro7r?.nPovv ^nTtiaat
q
pretium quaerere quinam sint qui patrem ^p=CTi-t , rivig av iiiv c/ d^tiyrig Traripa «
rehquerunt aut matrem, uxorem, et fra- [tnri^a^ yvvalKa n k^ aJsAcpot/? Kj olKiag-
tres, atque domos: et deinde singiUatim ilQ' ohrcog 7roKv7rPay[i,ovnaai hiTzrccg , Troog
his verbis: qui amat patrem aut matrem « [tnripa. VTTip i[Ji.i , ovk «5-j [jch a^iog' t^
plus quam me, non cst me dignus. Prae- kA-9-ov [cipiaat av-dpco7rov dwo t os-arpiig
lerea: veni separare hominem a patre suo, aurov * , tCj ra i^ng- aaynvivovrog yup iig • idem x. «.
et reliqua. Nam dum mundum divina prae- T vtt' avTtJ) Tri^iV t •&?/« Kn^vy[t,aT©~' r
dicatio in fidei sagenam perlrahit, volunt Vcs' ovpavov, (3ovKovTai [tiv Trpog rovro li-
quidem aliqui huic se cursui tradere sed ; vai TiVig, v^opcovrai q 'iacog^osaripag n pcn-
tamen patres aut matres infideles adhuc, npag dmi^ng ovrag J^ Trovnpovg- y^.vioijg
382 S. CYRILLI ALESANORIM EXPLANATIO
Si 7roAAd»i4 ovx, nvja^^ovTO Av7ryi(7a.i ttci- ai;t improbe vivenles, subvcrentur. Certe
Tipii. Sia T Trpoa^fuuiMlv tw tt/V^c o av- palrcs saepc non dcsinunt csse liliis mo-
T05 3 a,y -yivoiTO XcyQ~> r^ Tripi aSiX(pa)v lesli, quia ad fidem accurrunt. Idem di-
;rp05 aJ=A!poi)?, t^ vvpt-^pyjg Trpog w£v-&«pav, cendum cst de fratribus erga fralres, de
Ka.Kiiviii TT^og TavTlv' ctAA' o/ yi tjj stj- nuru erga socrum, et de hac erga illam.
9-« i^?ctioi TraoTaTTnaiv ovSiv 7^ s]g Xpi- Sed enim qui firmiter in fide perslant, ni-
5-0V dyaTnig^ to y^ aaPica. yivog cd ovSiv} bil anteferunt Ciiristi amori, et carnale ge-
TTOioviuS^joi Acyct). nus nullius pensi habent.
'2.K0'uyii<Ja.i 3 Aoi^xov y^^n •arS)? av Tig Snperest ^idendum, quomodo qui hos
TSVTng d(ps'ig^'u:oA\a.'u:?^a,(Jtovct Ayi,^iTa.i ci/ rcHquerit , mulliplicatam mercedcm hoc
tS) vvv alo)vr apa. •}'ap ttoAAojv yvvaiKoiv quoque in saeculo accipiet. Num enim mul-
Wa.'. dvrip.) « TToKKovi; rtv&' Jv05 7ra.T'i^aq larum feminarum fiet vir, aut muUos pro
ivPiia^l iTTi '^yiig.y^ 7rohV7rAa.cjiaa^iv ovTCt) uno reperiet in terra patres, et multipli-
to x5 aaPKa, yhoi:, ov tovto (pa.[^iv «AA' catuni suum carnale genus? Haud sanehoc
OTi Tct aa.pKiKa y^ ospoaKai^a y„a.Ta\ikOi- dicimus; sed quod carnalibus temporali-
ww5,Ta TToAAw ;c^siTTova An^STai , >i^ o;ov busque dimissis, meliora multo recipiet.
7roXKa7rXaa'iOva. t ;c(XTa(poov»ji*'£VWV M )* '^ et quasi prae contemptis mulliplicia. Xam
0/ dTTO^oKoi ^ difiVTiq 6\'iya., liyis ^iy.,'i- et apostoli exiguis rebus relicis , Spiritu
<rcoVTa.i "znnvfActTOi, Kj 'TraVToSaTraviTV^ov sancto repleti fuerunt, et complura charis-
;^a5<c7jt*aTc«)v, rt5ToAex,TO* ts t^ do'iSiy,oi yi- mata adepti sunt, et eximii ac perillustres
yovctai tojS ct^aVTa^oii* a^ravT?? ot;v iao- toto orbe evaserunt. Cuncti igitur pares il-
lA.iQa, KctT^ CKi'iviii oi Trts^ivaavTig iii Xpj- lis fiemus, qui Christo credidimus, eiusque
fov, y^ nyaTryiKCTig avToii to ovoiA,cf kclv nomen in pretio habuimus. Et si domum
q]kov d^n Tig, Tcii avw Aji\j,STa( |Wova5' x-^y quis reliquerit, supernas sedes accipiet: si
d^roAia^na-y) Tra^^oi, 't Iv oJ^avoI? r^n vra- palre destituetur, habet in caelo patrem:
Tipa- Kav ct$fAcpS)v y'ivv\Tai itaK^av , «AA si fiatribus procul discesserit, eum adsuam
i]q oBihcpOTYITa aVTOV 'S^^hn^^iTai Xpj- fraternitalem Christus adsumet cum uxo-
:
T avco-Siv K) Trapk -diov ao(p'iav '2,, f^ «5 Deum sapientiam ex qua bonos fructus
,
TiXEffSiitrovTai sa.tta. la. yayqaiJt[J,£Va iia. rijy Consuinraabuntur omnia quae scripla sunt
ttpoCtjtcJv Ta; viaj toC av^PUTTOb. per prophetas de (ilio Uominis.
(1) Sic etiam S. Hieronymus interpretatur lib. IFI. in IMattii. XX: cnd carnalia pro Salratore dimi-
serit , spirHalia recipiet etc. Esiregius est toto eo tractu Hieronymus; nam et paulo ante, contra illam
sententiam, quani Graeci male tuentur, quocl coniu.x iunocens, dimisso reo, uovas nuptias inire queat,
ita peremptorio stilo scribit: quia evenire poterat, ut aliquis catumniam faceret innoccnti, et ol) secun-
(lam copidam nuptiarum , veteri crimen impingeret , sic priorem dimittere iubetur uxorem, ut secun-
dam, prima vivente , nm habeat. —
Nec non qtiia poterat evenire ut iuxta eandem legem vxor quoque
marito daret repudium, eadem caiitcla praecipitur , ne secundum accipiat virum.
(2) Sic prorsus idem Hieronymus lib. 111. iu IMattli. XVIII. lin. lusti uxbr , dicititr sapientia.
(3) Paulo plura .ipud divi Tliomae catenam lat. « Cyrillus. luveniet Hierusalem caelesteni, quae <s;
" mater nostra. A frutribus etiam et a sororibus sui propositi glutiuo spiritali colligatis niulto in Iiac vita
» gratiosiorem accipiet caritatem. »
IN mCAM CAP. XVIII. 383
his ludibriis scandalizatos, ita apud se co- 'CpijS^OV «V OVV ilKOg iTT' CtVToli ^V\ TOVTOig
gitare: hic tanta potentia praeditus, et vel cjKctv^ctki^oftivovg , onfivct x.a^d' ictvc^
solo nulu prodigia patrans, qui patris pro- Stivdvltl^l<7-3ctl Ti y^ kiySiV TcaovTog CV
videntiam usque ad passeres pertingere la/^vi., iij VlVftCtTl ftOVCfJ •^CtVltCtT^^yoiV ..
vaturum promiserat? Ut ergo agnoscerent, pdCiTcti 'izctp' lyj^pav y^ y\[tag ctvGsv- J^,-
iam nunc significat quae futura sunt. Ne- dl^ov , ix.ctiv ilg TiiTO Tret^iiP^^i ,7r^0}cctTct[A.i}-
cessario insuper adiecit, cuncta a sanctis vvii Tct <JV[t,fit]<JO/jd{Jcf 7rpoaiTi^{ 3 avcty-
prophelis fuisse praedicta , Deo id etiam Kcttiog.) cog 7ra.vTct TrpoiipYiTOH ^ta Tr^o^^tiTWv
antea commode consulente, ut quum haec dyicov , TTfiOotKOVO^tHVTog GeS j^ tovto ^^-
fierent nemo scandalum pateretur. Etenim
, (ji[tu)g.i'iv OTU.V ^oJrSTif (jv[tBri , (JKctvdctM-
licebat sine dubio ei vitare passionem, qui G^ii» f4,ytSiig- d^riv ^ oAuog [ffl q •siaoflv tco
futuram esse noverat. Sed nemo eum coe- Tr^oifvcoKOTi to (jv[t^y.ao/tAiJOv aK\' ov (3i-
tarem universo orbi fore passionem suam. iV i]ScOg OTl (JCOTnpict 'i<^Ctl TU) X,6(J[tCf) 'iZCtV-
Nam pertulit in carne necem, sed resur- t\ , T^o TTct^iiv ctVTOV V7ti<^y\ [tiv yap^ T v^
rexit victa corruptione; et per suam a mor- fJa^Kct QavctTov .,iyy\yi^Tctt 'j 7tctTy\Tag t
tuis resurrectionem , infudit in humana (p-&opav, y^ Sia 7^ cn vinpcov ava^aaicag
corpora propriam vilam ; universa enim ivi^VT^ai Tolg dv^pco7nvoig aoo[Mctai r Tra^'
hominum natura cum ipso reversa ad im- lavTOv ^coriv oAn yap riv Ji (lY^^co^zsa (^vatg
Et communis quidem Servator haec 'O [tiv T oKcov acoTVip Trpoa-uTyiyyaXi a. f. iw. h.
sanctis apostolis praenunciabat , ilH autem TOVTa TO^tg dyioig d7ro<^o?\otg, ot 'j ov 7W.,yi-
haud intellexerunt, inquit, quae diceban- Kav (pnai tcc Kiyo/u^a- o'v7rco yap 'nd-^aav
tur; nondum enim prophetarum vaticinia dKtt^cog Tci -uiapa t dyicav 7rpo<^yiToov 7r^o-
accurate cognoverant. Quamobrem disci- KiKy!pvy[tiva' y^ yovv o "iS^o^v^cov cv [t'j.^yi-
quam autem a mortuis resurrexit Christus, voi^iv avToov OS(y 6%,^aK[tovg Ka-& o yi-
aperuit illorum oculos, ceu quidam san- ^a^s T dyicov ivafyiKt<;-cov * Kara^co-
T/j Luc. XXIV.3I.
ctorum evangelistarum ait ; illuminali quip- Tta^raav yap, t t TrvivitaTog [ti^i^tv d[t-
pe fuerunt , copiosam Spiritus parlicipa- (piKa(pyi TrKnTnaavTig' log Kifnv * " Kj 'ixo-
firmiorem propheticum sermonem cui be- , KaKoig TroiilTi ^r^oai^^^^ovrig , cog Kvyjcf (pai-
ne facitis attendentes quasi lucernae lucenti vovTi iv a'J;^p>ipS) TOTroo, ioog ov yi[ti^a S/^v-
384 S, CYRILLI ALEXANDRIM EXPLAN'ATIO
npo(7>iA-&; ft£V cfl2f u)i dio) TU) TraYTo. (1) Accessit hic ut ad omnipotenlem
layJjovTi- ov'OjU.a^(/ q aiiTOv vlov !\a.Bi5- ti- Deum, qucm lanien Da\itiis filium appel-
Qpctf^l^ivoi ycio cv )8daiC7,aM, v^ aJG(^)i$ lat: clcnim enulrilus in iudaismo alque in-
LczBop^wr, 0'jx, nyvonai tcc Suc ye t fO|U« digena, non ignorabat pracdicta de eo in
Kj T ciyicoy 7r^o(pv)Tcov Tnpl avTOv Trpoiiyo- lege et a sanctis prophelis, et quod de ge-
pdj^ivcL^ tCj ax; (Ui yivsg v-^rifi-^e t Aa/S/J nere Davidis esset secundum carnem. Ergo
TO K^ aapyccf ot5>coSv «s »15» 7Ti-7ri<^djx,\og ut iam credens , eum uti Dei Verbum spon-
OTi •&J05 oov 6 Aoyog, t/^sju-jifsv iKct)v t y^ te sustinuisse carnalem de sancta virgine
(jd^Kct yivvYiaiv y t a-Tro ye (pr][A.l t^ dyicti sorliri nalivitatem, adest ut Deo dicens:
Trctp-diva , 7rpo(JH(Jiv wc, -&««, Kiywv sAsn- miserere mei , fdi Davidis. Quod enim ila
aov /^« vli I\cL^\S- CTi ycip ovtu^ Sja.TiQi]q animo comparatus preces obtulcrit, testis
•nsavTCov acoTiipi Xpjj-a), Kj KVii.iov (.j) ctv- filium Davidis nominat: eiusdem vero ma-
Toi', Ji} vlov ovoi^d^{ Aa/3(3- /^'pTV^el q ctv- iestatem testatur dum ab eo dignam Deo ,
TOv Tv\ 5o^)i, dio, T ^iOTr^iTTi^dTltiJ ivi^- operationcm cxpostulat. Mirentur in eodem
yc-ictv TTct^' ctvTOv '(^mTilv QctvfAct^iTuaoLv caeco confessionis constantiam;etenimnon-
ctvTOv T ivTctaiv '^ o^oXoyioLi- Tiveg y-h nulH dum is fidem profitebatur , increpa-
yap i-z3eT'i [A.Q)v oi^oKoyovvTi t 7r'i<riv 6 Se bant ; qui tamen non desinebat neque pro- ,
ovK a.v'i<l .,
ovS' ctii7roS'ii^iTo n TrappiKj/a Sia liibentium causa fiduciam dicendi amitle-
<^cl KcoAvivTcov olSev « 7^/5-1; Trpoc. TrdvTO. bat. Novit fides proeliari cum omnibus,
[A.d'X^es'Sraj y^ irdvTct ViKa.v 810 i-^iTificov. 6 ct omnia vinccre. Ideo illi quidem incre-
'3 7j-i5-05 ov-)(_' vTriTiKAiTO , «AA' riKoKovQ<l pabant, hic autem fidehs non cedebat, sed
Tw Sianiny} ^ ilSui OTi KctKvi « vtt^ evae- Dominumsequebatur,scienspulchramesse
^iictc, ava,[SHcf i\ ^a^ VTrep ^nftdrcov dvcti- in religione tuenda audaciam. Nam si di-
S:lg TT-oAAoi, ^57-?^ aooTYi^iag ^vx.yii ov ^ri yitiarum causa mulli audcnt, propter ani-
T KaKiw dvctiSnav ivdvaa.iQzq ;
- ''l<rnai t niae salulem nonne oporlet pulcliram au-
KveAOV « (pcovY\ T j^y 7r't^iuOi fhKaA^ftivii- daciam sumere? - Domini gressum sistit
y^ TiTiftriTai ilKOTCog Trapd Xpi<^ov 6 tv- hominis vox cum fidc invocanlis. merito-
(pAo?- xs^AnTaj j^a^ zza^ avrov^y^ iyyvg que honoralur a Ciiristo caecus. Ab ipso
"^iSzi^ 7r^Q^iTa.KTcti , 'iv' 6 iyy'iactf avTco enim prope advocatur ut qui fide iam ap- ,
Tvj ^;s"^ '^|30Tg^ov, TTAno-iaffM ^i^ tS) acof/.ct- propinquaverat nunc corpore etiam fiat
,
(1) Apud S. Thomam in cat. lat. « Cvrillus. Multus autem erat popuhis circa Cliristuin; et caecus
>> eum quidem non noverat, seutiebat autem effectuni, et rapiebat per affectum quod nou liausit aspectus
» unde subditur: et cum audiiet turbam praetereuntein interrogabat quid lioc esset. Et oculati quidem ,
» secundum opinionem loquebantur. -Sequitur enim dixerunt autem ei quod lesus nazarenus transiret. :
,
» Caecus vero vcra clamabat. Alia docelur, et alia praedicat. Et clamavit dicens lesu fili David mise- : ,
» rere niei. Quis te docuit liaec, hoino? Kum perlegisti libros privatus luininibus? Unde igitur nosti lu-
» minare mundi? Vere Dominus illuminat caecos. In iudaisnio autem nutritus ete. »
(2) Contra Nestorianos.
(3) Nara Nestoriani in vocabulo Domiiiu.i (v. gr. cum Elisabeth salutavit matrem Domini )
Deuin
non agnoscebant. Idcirco Cyrillus animadverlit, euindem domiuum simul ac Deum dici.
IX LICAM C.\P. XVIII. 385
proximus. Nos quoque fidcs Christo sic ad- rr •Cj y\fji.a.q cZv « 7r'i<riii 7rit^'ig-yiai }tj iyyvg
movet, ut etiam sermones cius audire digni d7rozU<l X^frou , ctxri y^ \oyoiv a^ico-dyivcti
fiamus. lam vero caecum prope adstantem r Trag aCrov- iyyiig yao ctii-^-diVTO, t ru-
interrogavit dicens: quid tibi vis faciam? i^Aoy,yiosto ?^iyuov ri aoi •9'sAc-<5 'iva. ttoiyi-
mia sciscitatus est, ut qui coram aderant, Kcog, ha Syi ixd^otiv ol <r^iTyf>iOTii yiyav
unaque incedebant discerent, pecuniam
, (jvfjt,Cad'irovTii,ci)i;ov-)(^oy\y.aTaiA.a.Khov ai-
ab eo caecum non pelere sed tamquam , rii avTov, aAA' iv'ipytiav QiiK-flv cog Trapa
a Deo divinam operationem. - Num ita- -diov. - 'A^' ovv a7ry\XKaTTiT0 jxiv t vo- \. u
A. f. 265.
que solutus infirmitate caecus dihgere Chri- uiiv o rv^pXog, x.ttT«jt4sAji ^ t ehai (fiiAo- D. f. 01. b.
stum neglexit? Minime; sed opere gratum "^pKjrog ^ ovSaf^cbg- tlAAa rolg 'ipyoig ibL
animum demonstravit. - DupHci Hberatus ivyv(joy.oavvlu> {'WiZifAvvTo. - Ka/ JiTTK?
est caecitate, et corporaH et mentis atque r.xdj^ipcoTo tv^Koty^t^^. t> n QOi)y.aTt-
cordis : non enim honorasset illum ut jcm^, v^ tJ iig vovv v^ KapSlav ov yap av
Deum, nisi vere visum recuperasset. Sed iSo^aaiv aCrov log •9-sov , sl ji*vi civj/SAg-lfv
modo proprium qui Deum ignorant. Con- cog rayjt. 'ZB^iTraaav ftovoig rolg ovk liSoai
venienlissime igitur publicanos hanc prae .diov- Tavrri roi y^ p.aAa liKorcog •zcapcM-
vos in regnum Dei. Sed tamen inter hos Ta/$- * ai Trcovai y^ oi riKcovai Trpoayy.- •Mattii.xxi..3i.
non mansit Zacchaeus, sed Christi clemen- atv J^a^ «»5 t^ /SacTiAslav t %iov- dKK'
tia dignus fuit. Ipse enim prope advocat oC f/.ijxivy\KiY iv rovroig Za;cp^a7o5. ^pico-
qui longinqui erant, et illuminat obtene- -S-Ji
q ^-i^ovg
7^ Trapa XpiTOv' avrog yap
bratos. Quaenam vero se obtulerit Zac- ogjv KaKm iyyvg cryu" ju-a;cpav , y^ (pw-
chaeo conversionis occasio , age videamus. ri^^cov (Tsv" iaKOTiafJtfivovg- 07ro'ta \ yiyovi
Cupiebat lesum videre,quia salutis semen rw ZaKyaico rtig 'fhaZo^yig « oSog, (^ipi
iam in eo germinabat. Yiderat eam rem 'icP^^co/u&^j. 'E-uri-^L/fty\a!v iSih ^ 'ly\aovv ^. -^.
nium hominum salutem, benignitatem ex- toi? 7J rtv-S'Pu);7-0THT@->" >^ sVa^M cr^co^rds
promit, eique animos addens, descende in- «v aCra^ uravrag cU-QpcoiArovg aco.dyivai,
quit; siquidem iHe videre lesum cupierat 'srpoTitvn iLa, y\fji,ipory\Ta' t^ <a^^'&a'ppv-
sed turba impediebatur non tam honiinum vmv at/Vov Kiya , carivaag Kara^n3f «T«-
49
386 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
Tii yciP dCiTOV ^iadctc&tq , tCj c^coAuiv ctv- quam peccatoriim (1). Eratque statura exi-
Tov b\A@o, ov TodOUTOv 6 j^rj dvQpco- j^uus non corporali solum (2) verum etiam
'u>a>v ^ oGov 6 T cv^T>i^aT«v «>' 'j Ji} (t*i- spirilali ; nequo aliter illum vidcre poterat,
X,p0i T Yl\M(tV OV ^OVOV 'dl.lj (TCOi-tCtTlKYlV r, nisi in ficum faliiam consccndens , iuxta
rtAAa iij T^ "isrvdji^ciTiiinv y^ oCk. aAAccg quam Chrislus praeterilurus eral. Latel au-
)iduvri-&n ISuv ctVTOv, el jttn v-^co^dti a^o t^" tem in sermonc aenigma. Quippe nemo
aliterChristum videre potest, atque in eum
jjasAAs StiAQilv 6 Xp/f-cS" ix^i Q cthiyi^ct crcdere, nisi in fatuam ficum se altollat.
Aoyog- oux. dhAcai yap 6vvetTct'i ris ISuv id est nisi membra sua, dum in terra degit
(^ Xp(5"0>', K^ ^Krivacti lli ctVTOV . ll |M« sine sensu edicial , ad fornicalionem scili-
<ravpov y^ r ^avaTOv 7C; zsai 05 ctlpn t vitam sectatur, salvus fil. Sapienter scilicet
<^avpov avTOV , j^ a>coA»-&e7 tyi t Xoifov legem exsequens, quae est ficulnea, haud
TroAiTiiat., (jM^iTai, (miiiiTUx; t voy-.ov l^ya- ficus fructificans sed mora ( faluitatem.
^6^/j@^^ bi ^ 0'UK.fj jM.(i TroioZaa avx.a Fatuitas enim ludaeis videtur interioris fi-
dXha. fMopa' (^copia yap Tolg 'loucflaiotg delium vitae ratio, circumcisio nempe ma-
(patviTat Y\ i<.iKpvfA,fjihv\ toI^ Tr/ro;? ipya- liliae, olium ab iniqua actione; qui sane
oia, cv <r^TOftrt KaKiag, Kal d^yia <^av- baud sensibile praeputium caedunt , neque
A«5 Trpa^icix;- ftr, f^iv toi atCF'dnTu)i aKpo- sabbatum observant. Cognovit ilaque illum
jBuaTiaV ^S^Tif^OVTCaV ^ Kai TYipOVVTCOV to ad obedientiam paralum fide ferventem ,
) verticem nequivit videre sapientiae. Krgo Zaccliaeus quamdiu iu turba est, nou videt Cliristum; sed ple-
>> beiam transgressus iuscitiaru, nieruit quem desiderabat aspicere. »
(2) Statura ergo Zacchaei pusilla erat, ut nemo iiactcnus dubitavit; non autem Cliristi domini, ut
liodiernusquidam scripsit, qui praepostere fortasse intellexit vuleali latini versiculum: Zacchaeus qiiaere-
bat videre lesum; ct iioii potcrat prae lurba, qula statura pusillus erat.
IN LUCAM CAP. XIX. 387
pe insperatam consecuius. Sed fortasse ali- m JU.M 7rpo<TiSc>ca.' «AA' 'hcog c^.fivo (pa/n
quis dicturus erat communi nostro serva- Tii kv Tcb 'jidvjcoy }i^w^ aoiiTripi Xpi(TTa)-
tori Chrislo: apud Zaccliaeum liospilaris, avK'i^y\ ixapci Za;*;;^,»;© hua Trapa tw ts-
qui avariliae mores nonduni exuil? Llique, Xox.ipdi'ictc, a^-sv/^aro ZoTiouq; vai (pv\csiv
tiam habeam, ad paenitenliam hunc vo- Ki)cAtt>ca Trpog fA.iTayvci>(Jiv , 7rp6^viA.0Y ovTa
cavi, quia paratus huic agendae est. TTPOg TOVTO.
Dimidiuni bonorum meorum, Domine, Ta nfJ.iTv T^cv uVa^y^ovTojv [J.OV , x;j^is, SiScoiJ.i
ctus, iile inquam avarus, repente miseri- Aupyvpog., ?t;-&y5 eAg>ijtt«K }^ (^ihoTrTCti^^iag
cors, et pauperum amator factus est? Dis- ysyoviv ipct^r\g^ SfS'v'ipt.nv i7rayUhX6/uS{jog
tributurum se spondet egentibus opes ; et Tolg cnSnai T ttAovtov, y^ Toig ^SticnfA.iYoig
quos fraudaverat certiores facit reddiiurum a-ss-oXoyovfj^©^ , y^ t vcpov r Tiosapa
se illis cx legis norma; quatuor iubentis /j-^o/SaTa civ-& ivog 6y.T'i(Tilv KihivoYra. kJ)
pro una ove resliluere ; iuxla Davidis iu- T T Aa/3(5 >i^'t(riv T t d[^vdSa AiX^iv-
TTi^i
dicium, qui ovem pauperi raptam, qua- TOi d7riTSPy]>civai t WTap/ou, tC; r dpi.vdSa
druplam reddi a plagiario mandavit. ydp cpncri d-usOT^ian Tir^^a-u^XaaiOva * 1
j).
Uodie salus domui luiic facta est.
Quo enim ingredilur Christus, ibi om- 'Ev-&tt yap av ila^dhy] XpiTOg^ ox.il
nino salus fit. Neque post aliquas moras, TravTceq «V' Kj c7a)T«^(cf ovk i]q dva(BoXag
vel promiltenlis ritu , sed hodie Zacchaeo j ovSi i7rayfi?\.'iag, «AAa cryijj,(pov tcc ZaK-
salutem Christus denunciat quoniam et , %aict) f cjuDrmptav 6 Xpi^og iv ay yiKil^iTaf
ille statim quae promisit, in rem contu- 0^-' ;t) avrog avT'iy.a 7ri7ro'it)>civ ct i^rwyya-
lit. Non enim dixit: dabo dimidium; ne- XaTO- ov ycip ilzs-iv .. Scocyci) TaHp.J(7«, k^
que fraudalis dixit: reddam ciuadruplum. Toig dSt>itiHciaiv dvr 0^00000 nZaTzXovv vi>t«-
ne dicas, postea revertere, et cras dabo. }Cj av^iov Bcoaco, dW' ISov (pnci S'iScofcl k^
Sed ecce dixit do , et reddo. Quare et d7roSiSco[A.i- Sto }tj 6 Xpi^og, ffnpj^ov (pnGi
Christus, hodie das, ait ; hodie tibi salus. S'tSiog, Uiifii^ov aoi i^ n crcoTyip'ta. — ESil
- Oportuissel iiaque ludaeos gratulari Zac- To'ivvv (^^ I«5ai85, "^aipstv iTri "Layc^atCjO
chaeo praeter spem salvato; quia et ipse aiaccaiASvcfi 'S^^ia.Jio^cog- cti j^ avrog ilg
de filiis erat Abrahae, quibus per Chri- vlovg STsXst TCp 'h^paafjc, 0^5 t Sia Xpi-
stum redemptionem Deus oraculo prophe- 5"oS XvTPCOaiv 5ia 7rP0<pyiTCOv dyicov iTrny-
Hac, quae in manibus est , parabola Aia -^ cii^^ipcrl q <z-^dt|SoAM5, (3//-ou itj
priorem simul suum ad homines adven- t izpoTspav tlg dv^paoTrag a(pi'^iv «afTOu, r^
tum, et hinc discessum, el post haec regni t cn^&ivSs dTroSYifA^iav, tr\v t? fj(^
TavTct ^
receptionem , nec non secundam quam ^aatKsiag v^roSo-^^vw .,}Cit lyn TOVTOtg stt'
(1) Sic etiam vulgatus latinus; nec non Exoct. XXII. 1. At graecus vaticanus heic i7rr:iTT\cciT!ova se-
ptuplum.
388 S. CYEILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
ctiuvo ><.aipov, T pfV a^tcoy clvts QctdiAiv- nos se regnaturus sit , eosque bonorum
cei , x.oi\ci>vovi cLvG^ t dyctboov J^ 5m ;t^ t^ suorum adeo(}ue et regni facturus partici-
/SaaiAs/as 7roi>](Ja./uSjjOi- t q iTrl t Tra^or- pes: illis contra qui in pracsente vita evan-
TOi /3(8 TO ;c«pi/^ji*a -sv^/THffajWSVWv, cj/ gelium rccusaverint , seque in adversario-
6y9?S)K T£ ^J^ff^pa ;tj TroXi^icey ioivCSU' kcltcl- rum et hostium loco constitucrint, inexo-
Ar^avTWv, ;tpiT«5 sVai d-u:ct^a,'iTr\TOi- txv- rabilis iudex futurus. Haec autem sub pa-
Tct 5' c* Q^jt/SoAMS Wicmi^i Zoixiu)- act(pag rabolae forma edixit ; perspicue docens
Si§aGX.CiOY ^ OTl y^^XCiO TOT! tolvt' cJ^i^CtiViV quandoquidem haec palefaciebat cum ho-
dv^PCOTTOKi (TWUCjOV ^ 7* CtVTa QctinXHCti iVil- minibus versans, nondum regni sui tem-
<^rix.ii KctiPci' 'iXiU 5' ovv TacvTct y^ •23aof3(- pus instare. Hos ergo sermones serebat
^8 , CV 'lipf)(l0l ^iV TTOiOV/J^JOg TUi Sfff-T ^i- Hierichunte diversans, el mox Hierosoly-
/Sa;, opjt^ Q Aoi-ZBOv sV( Ta 'liPoaoAvf^x- ma quoque profectus. Sic aulem necessa-
yJ) iKi^^v dvciyxct^tcoi- 'f^- TroAvi fiv 6 7ri^'i rio loqucbatur, quia multus erat de ipso
ctvTOV ^a.pci Toli Troiut \oyoi , 015 ctvTtKct apud omnes rumor , quasi tunc in ipsis
TOTi pSAAoVTOS iV Toli 'if ^OffOAt/JltOI? T BtO. Hierolymis capturus esset praedicatum a
T 7rP0(^nTcov dvxKiKnpvf^ivlui at/To5 (Ba.<ji- prophetis regnum: cuius suspicionis quam
Xitctv ©^c/t.AH-NifcS^' V15 V7rovo'tct<; [ji.vPtctToli plurimae causae apud populum erant, pa-
TTOhKoii iy'tViTO a,iTtCt,j TCC TTPOi CtVT^ SpcO- trata nimirum ab eo miracula , et virtu-
avvtig cv to7? u-vlMAo/f , to Aoittov c/y.Sty^o- dux , sedet ad dexteram maiestalis in cx-
IN LCC.4M CAP. XIX. 389
celsis, de cetero expectans donec ponan- ^'^©-•, sw? ou ti&cogiv ol «^^^S^^oj ctvTOu
tur inimici sui scabellum pedum ipsius. [^sjo c^ 7r6Sa.g avToZ.
Vocatis autom decem servis suis, dedit eis KoXscra; Ss JsV.a SooXou; eauToO, sSuxjv ainl; v. 13.
Fidelibus quippe suis divinarum gra- (i) Atot.Y;f^(i ya^ 6 ucoTVPToli Tn^ev-
Bf.?^^'^-
tiarum varietatem imperlit Servator. Has cctcnv ih ctvTov, t t de'iaiv •^ctpiafjca.Tcov t: f- '"
enim esse dicimus decem mnas. Verumta- S^^opacv tovtq fap ilvctt (^oci^iv Tag S-koc.
men grandis est his discordia adversus eos, /^yaS' 7r\ttv otoAAm TOi/TOiY « Sjk(^opct w^oi
qui regnum illius detrectarunt : alteri enini cy.UYaq , oj tC^ cAcog «pvMffavro t /SaffiAs/av
resistunt , alteri servilio eius gloriantur. a.vTOu- ol ftiv yap dvTai^scriv , o/ q t^ i7r'
Igitur ceu bonis famulis dominicae com- ctVTO) SaAeictg (p?pa(7i to icctvx^fjcaf o!;;coDv
missae fuerunt opes, ut aliquid in his nego- 015 oIkitcli yvincnoi , t SecmoTix.ov s^&appjiOn-
tiati , debitas fidelilati suae laudes repor- (Tctv ttA^tov , "ivct ti TrpoGe^tctna/jS^oi , csir
tarent. Sed enim sui, inquit, cives illum tyi fv»(ji6TnTi7rPiTzovTOLgi7ra.iviigKe^Sdvct)(n.
oderant. Hoc nimirum imputat ludaeis 'A^A' 01 tto^Itui avTii^ (pt\aiv , ii^icrnY av-
Christus : nisi opera inter eos fecissem , tcv tovto toTs 'IsSaion; covilSiaev Xpi-
quae nemo alius fecit, peccatum non ha- <r6g'
* ei fjcy\ to. 'epya iizoltiaa h avTolg , a • loh. xv. a.
berent. Nunc aulem ct viderunt, et nihi- oCSeig aKXog iTromcnv, afSpTiOLV ovx, eixov
lom.inus oderunt me palremque nieum. Hi yvv q itj icopa)<.a(Ji y^ fxe[.ci(jri>ia(Tt v^ ipci y^ t
noluerunt illum super se regnare; Zacha- Tra/epa fjm- avToi ovk Yi^iXnaav avTOV i7r'
nit ad te iustus et salvator. » Et Isaias si- Siwv oti j5« (^aaiMvg aa j^^eTa/ aoi Ji-
militer: « ecce, inquit , rex iustus regna- Kaiogy^ aoo'(^ci>v y^ 'H(7a<'a5 q of^olcag-* Ida • i*. xxxii. r.
Immo et ipse quandoque Chrislus per psal- asx°^'''-^ Mv ^pt^recjig a^^aaf vct) ftr\v kj av-
mistae lyram dixit: « ego autem consfitu- T05 'i^r\ Tra Xpiros ^ta t ^laAAovTOS Aiy-
'^
cto eius. » Negarunt itaque regnum eius iTri Itcov opog to cfytov avTOV' tipvJiaaYTO
( ludaei ) , dum Pilato dixerunt : non ha- to'iyvy t ^aaiKiiav avT» , ;paaKOVTig UtKa-
bemus regem nisi Caesarem. Teo- * «x 'exo/j'!^ ^aatAea, il jm.m Kataa^a. • loh. xix. i.s.
Ciim rediret, acccpto regni). 'E/ zui i-xvsXS=h a.-j-o'i ?.a^o'>Ta tt;'/ (SaaiXsia-/. v. 15.
Igilur reverso ,
post acceptum regnum ,
'T7rca''^i.^ctYTog toivwv /^ to Aa/3c7v t a. f. yji.
viro illo nobili , id est Christo , laudem /SaaiAEiav t ctv3'^a)3-« t fi^^oCs, 5«Aov j
consequentur , et supernis deliciis abun- oti t X^irS , sVaivuJv Tiv^ovTai^y^ r dvco-
dabunl doclrinac ministri. Xam decuplo TaTCo Ti(ji,alg W^v^^naHatv o\ t Aofa ^taKO-
vel sahem quinquiplo elTecto talento, quia voi- SeKaTrKaataaavTeg tap ., h ^oSv TrevTa-
raultos homines lucrati sunt , decem vel TrXaataaavTeg to TaAavTOV ^ia t Ke^ddvai
quinque urbibus praeficientur id est non ;
TroAKovg , iTravco SiKa TroKecovvi TriVTi "^ri-
iis tantummodo quibus verum etiain antea, aovTar TaTi^^tv 'd^^aai TraAiv, ^x' w «^^*»'
aliis multis dominabuntur. - Nunc quoque tt^o thth fjcovov , dKKct i^ iTi^iov 5ti ttoKKcov.
(1) Heic plura apud S. Thoinam in cat. lat. « CynlJus. Ascendens autem (ad caelos) dispensavit cre-
» dentibus in eura divinorum cliarismatuin differentiam ; sicut servis committuntur dominicae facultates,
» ut aliquid lucrantes, famulatus sui ferant praeconia. Unde sequitur: rocatis autem servis suis etc.
» Consuevit sacra scriptura in signuin perfectioiiis uti numero denario; quem si quis nunierando excedere
» velit, ab unitate iteruin inchoabit, quasi denario perducto ad metam. Et ideo in dispensatione talento-
• ruiu eum qui inetam attigit divini officii, decem ait innas recepisse. "
390 S. CYKILLI ALEXANDBIXI EXPLANATIO
iiimafg. Kt/g/x- - .liavi[A.<{ -^ vZv 6 C7u)rj''p TuAnyTct, To'ii Scrvalor laleiila famulis suis (lislriLuit, ad
Ao!;^>.x/aa).
l§',oic, oUiTctii , ao.Ta yi r cn iva.yyi\'ioii; evangelicae normam parabolae. Eia pan-
'•"''•
^ ''•
-jZK^Sa 3oA«v ov«.8v aTTAciXTaTj Ta5 >ta^5ia5,
• dile corda vestra , ct lactanter excipite.
}U V oioS-^acr-d! x^''^'^^^'^' SoKiitoi '^iG&i Strcnui cstole mensarii ; quod dalum est,
'^ yvy\aioTt]roi 'mawHc, Tr^o^ivil- tCj t'i toD- tur. Sed cur baec aio, omisso quod maius
TO AiycOr, To iTi [Ji.iTfov an^iii ^ ovpavov -TTo- cst? caeli cives nos eflicil, ad rcgnura du-
Air^ ipyaFiTai., ih /SafftAslav avatps^^, cit , et cum nostro communi serA atore Chri-
avTCo (JvxSo\aCi^\ Troiil rw «jafroiv y\f^ slo glorificat. Id cx ipsis quoquc evange-
(TcaTyipi Xoii^a- idcoiu^ij q tovto , y.^ cJ^ ctC- licis Htteris agesis cognoscamus. Qui talen-
' M.1MI1. XXV. Twy T ivayyiMncov ypa[ji.[A.aTCov * 6 tcc tis quinque a patrefamilias acccptis, aba
TTivTi TaAavra Ka^lov Traoa t o\x.oSitm6- quinque supcrlucratus esl quid ait ad do- , ,
caov W) 'T^ (^iX07rov'iaq ro >cav'x_yi[ji.a; y^ t'i ria? Quid vero ad haec Chrislus? Euge
TTPog aCiTOv '5(j)n XpiToi;; ''^ ^ovXi ayaQi ;^ serve bone et fidelis, quia in paucis fuisti
^irs^ i7r\ 6K'iya ri /riros, s"'* vroKKcbv ai fidelis, super multa te conslituam; intr^
KaTa<rnaoo- iiinK^i tU 7 X"P"*' ^ x-^^f^^ in gaudium domini tui. Quid his verbis ad
0-«' t'i tovth to [jcili^Qv iU Svva[t.iv : t; to potentiam maius?quid praestantius ad fe-
alpir/oTspov i\q ivn[ji,ip'ict.v ; 'iwanoi '^apa licilatem? Laudes a Christo, sufFragium do-
XjOis-oy, ;i^ ^Htpos oicnyoTHcYi ^Kpavo^vaa r minicum studiosam coronans operam: fi-
tpiAsp^tid^^ra, ^i9-ov ovO|U,o^</t KaoTrocpo- delem eumappcllat, (jui sua industria fru-
p)'iaavTa vowt^s- pcYi jap tci> Sta^uroTri t6 clum peperit. lam vcro num lucrum illud
KipSoi TrpoaYiviyy.i ;
[x.r\ yap^ '.^}}^i ''"'^°5 ^'' domino adtulit? Num bic re aliqua ad usum
Tolg sca^ iavTov :, avTog^f^TOTravTCov TrKr,- suuni egel? Ipse est rerum omnium ple-
- loii. I. 16. §&)j«,a., hJ «s Travaoi^oi; \ciodvvv\<; ^maiv * niludo; atque ut lohannes ait, de plenitu-
0« T wA«p&)jM.aTc? avTOv zndvTii; r\[^ili iKa- dine eius nos omnes accepimus. Sed cum
^o/j3f dKK' OTav r\[Mlg lavcf^ >cipSdvco- nobis ipsi lucramur, et ceteris simul pro-
/J&/J , Tr^oaciX^iKcbuSjj q ;'^ 5ts§«$, tots p^^ai- sumus, tunc Chrislus lactatur: opes suas
p<l Xpi^oi- TrKovTOv YiyilTai, t nju^i^' iv- cxislimat bonam nostram vitam. Sed et
SoKi[/.yiaiv !tj TO 'iTt [jcii^Qv , ipS)- Tpo^Yiv uiaius aliquid dicam : alimoniae suae loco,
cocmi^ TroiilTcti TQ Tr-fuf^ta- oti Bi 'fgiv «An- hoc habct negotium. Quod autem vere di-
•SfS <^Yi[A.i, TraKiv &K T ivayyeKiKm jtta- cam, rursus ex evangelicis disces lilteris.
•3-)?(T« p^ap^arwv vivii-d'iTyi>ci [x.iv yap t Samaritanae mulieri monila dabat ; cum-
c/K l.a/j^i'ia<; ywalica- ilra Kefovay\i CKi'i- quc illa diceret vcnturum esse Messiam qui
v«S, OTi 'iK-dv) Mfcria«, d-^^ayyiKii HjWH' oinnia nobis nunciabit ; ipse scmet rcAcIat
Travra, lavTOv lp:pav<] KaTi^yiai, Kiycov dicens: ego ille sum, qui tccum loquor.
iyo) i\[Ai KaKcov cror £; to [a.iv jvvaiov, Tunc mulier cursim reversa, Samaiitano-
Sp6[Mfi iTuxjTiiViTai^ v^ T 2ttjM.ap=iTa)v [li- mm civitatem sacra notitia imbuit. Videns
[A.v^aya)yiiKi TroMv i\So)g 5s XpKTTo? OTi aulem Chrislus, multos sibi esse crcdilu-
(1) Nempe hio locus sumitiir ex Cyrilli quadaiii iiomilia a oatenae auetore Niceta. De CjTilli homiliis
«leperditis diximus retro p. 114. Et quidem de lolianne liaptista p. 139; de electione apostolorum p. 190;
de divite liorrea dilatare volente p. 295; denique de passione Domini infra cap. XXIII. 23.
IN LUCAJI CAP. XIX. 391
ros , sanctis ait apostolis : ego cibum habeo TTOXAOl 7n<^iV(Ji^GlV iTT' dVTOV ,, Toi^ dy'iOl^
manducare, quem vos nescitis. Alit enim \!pa.iTKi y.cL^inTcui- iyco (BoQXJiV 'i'X,M ipafsiF,
quodammodo perbenignam eius naturam, MV L»^g7e OVy. ol^CtTi' * Sscpfl ^ COCSTip T t\^i-
illorura, qui perierant, rccuperata salus. pCilTUTluJ I^VCJIV ., T dTroKcoKoTCjdV M rjcdTnpia.
Ergo fidelis servus ( rursus enim ad 'O jM.;v oiiv yvyidioq Oi>cjT«e , ava/Swo-o-
sermonis scopum revolvor) boni aclus sui ua.1 yap ctv^ig iTrl r t hoyi: (jy.OTTOv, t
corona redimilur introduclus enim ; est in i^ '^^y.mictg dyiSyi(JctTO <pi(pcivov iltJiciKO-
gaudium domini sui. Qui autem unum ac- l^i^cti yciP ili T 'X.a.PCLV t (J;« SiauQTS- 6
ceperat, deinde desidens nihil lucratus fue- Si yi Kct^ccv TO \iv'\ TaKctVTOV.) ihct yi-
rat, sed illud potiushumi defoderat, ma- yovci)i oKVTpoi^ TrpoaipycfjdjcSpoi q yrctv-
minus hunc imitemur eiiciamus animo ste- , a.vTO, T ia^dTocig ec^7ri7nco}Ci ^iKocK;- (^v-
rilem ac detestandam ignaviam ad bono- yCOjL^J TOJVUV r jW(/*MC7/V, dTrOTHfJy-icOfii-Qct
rum operum studium: ne otio, iuquam, T^ iccVTcov S^.voictg T dKlpSH }tj iTrdpctTOY
datam nobis a Christo gratiam mergamus. OKvov ., T iTz' dyac^oi(; SnKovoTi auhSdcf.ca,-
Ait aUcubi Isaiae voce universalis Deus : (jf pcn il<; d^y'iav r, t ^o^iicjctv nyAv Trapct
sacerdos loquatur ad cor Hierusalem. Quid Xpi<rov Ka.TO.yuxjoofjd^ X^?^^' 'P"'^' '^** ^"^
vero , si magister quid«m utiles audienti- (^c^vng 'H(7a'i'«, 6 t oKcov ^ioi' * Upivg Kac-
bus nectat sermones , hi vero in cor men- KncjaTCi) i]q t KapSia,v 'liPn^jctKYipc- t'i Si-,
temque doctrinam non recipiant, sed solo il 6 iA.iv Bi§d(JKCi)v, G^xr w$eAs7v ilco&OTa^
plausu nudisque laudibus magislrum re- (^v(paivoi Kofni Toiq d;c^Ou)jW.boi5, oi 'j
ovK
raunerantes , sacram reapse eruditionem iii vovv icj KapSiav dTroT^i^iVTa.i t pi.v^afco-
non degustent? Num idcirco oportet ma- yiav, aKK' 'o^KooTncravTig ^ovov, y^ yvpc-
gistrum quoque desidere? Atqui ante tri- voig iTTctivoig df^H^^^.dt^oi t [tv^-ayooyov
bunal Chrisli quomodo sibimet patrocina- a^(56roi T hpm dzsou.iVii(Ji SiSayi^dTiov ^
via, hanc olii sui ceu probabilem causam 'zaoiiiq ivoncjc-i Kofag im t Gsla (BnpcaTog G^
adferat? Polius enim condenmabitur ut , fhKnpovvTag avTCp .,
orav aiTidunTai Tp
<?x evangelica parabola cognoscere licet. dKPOcofjcivcov t}) poc&Vftov , /^ ivd(popfA,ov iiTrn
ceu perilis nummulariis dominicam vobis TQKco- hKhiV coq ''^a^ri^iratg vftiv 'fh^nftoGi
pecuniam ego trado ; vos vero accipien- TO SlCdJOTiKOV dpfvpiOV f^oSldl^CO iyO)' VfA,iig
tes, in mente qiuxl dalum est reponite, 'j KaScvTig dTTO-BicJ^i rj ii<, vovv TO Sodv , y^
atque inlra cordis penelralia recondite : iig TO /3a6os t^ lavTm KaoSiag Kov-^aTi- iv
bene conscii , semina in terram iacta , si liSoTig , OTi Ta lig •}'i7v 7rifA7roju9^ja t cmip-
modo glebis adobruantur, fructum redde- f/.dT(>>v ^ iyX.oovvvfj^ja fjt-iv r /SmAojs, Kap-
re; minime autem infossa, diripi. 7ro(popii- Tci Q a;caTa^a)r* o/^.pTrd^eToti.
392 S. CYRILLI ALEXANDBINI EXPLANATIO
'Epil Xj vfuv 6 ^pYiirctg tcc TaActYTct' Dicel cliam vobis is qui talenta ulencla
11 yap av<r>tpOi ilf^-i <pr\cn^ dipl^ccv ottov commisil: si cgo homo
sum, me- auslerus
oCsi icarnpct ^
Sict ti [^n t So-ditactv aot ^a- tcns quod non sevi cur datam libi gra-
;
ptv , TOVTO ydp 'i^v « jttya, 8iSa»(,ctg to7s tiani, Jiaec enim est mna mcnsariis non ,
'^cfuH^tTcttg , TOvTiTi 7rpov-&>ix.at.g eif <x5ro- commisisti, id est illorum usui non tra-
Actvaiv Tolg iv eiBoai SoKiiJi.dj^etv to, Trapa didisli , qui accepta a te recte aestimare
(joy^ iyco ^ iA^dm , 'i7ipa'^a av, TOVTi^iv poterant? Namque ego veniens, exegissem
«s-vjTJKTa, To if^ov^ (7VV TOKCf)' T fji.iv y6 Si- rcm mcam non sine usura. Certe magi-
Sa(Tx.dAa)V eV' to tcctTaairii^eiv Tolg (Ikpou)- strorum officium est, screre coram audi-
f^ivotg T i7rcio(^iX^ y^ (SiOTnpiov Xoyov 'ipfov toribus ulilem salutaremque sermonem ;
Q iGXvoi <^ Trapa Qiov , ro KaXilv i'ig iv- divinae autem virtutis opera est vocare ad
•?zii^nav Gffir a>cpoW|W.gyas k} iVKa^Trov av- obedienliam eos qui audiunt, et illorum
TC£v aTTOcpatvHv t vovv ('i). — O i^h okv»- mentemreddere fructuosam. -Ignavusser-
pog oiKiTtig viK^ov •S'Si? To xd(ucs\ii,a yt^ y.yt vus qui velut mortuum reposuerit charis-
'iTtipfaadf^og^ yvfzvog }u t JoGskto? Wai ma, neque ex eo quicquam lucratus fue-
•^a^iai^aTQ^- oj 8i r dy-iivu) ^aSiaavTig rit , etiam hoc dato charismate spoliabi-
c^Of, cv Trpoa^viKatg 'iaovTctt •t^ avco-^iv tur: qui vero meliore via incesserint, su-
B. r. 173. b. aya-&!iv, — SnftiiwTsof 8i oti 6 iTi^og t pernis bonis cumulabuntur. - Animadver-
Matlli. XXV. ivayyiXi^av * oiSi jC/ TroaoTnTog tendum est, alium evangelistam adnotare
ifg.<^o-
pag -T^ •flpoiA.ivyig r TahdvTcev Sfs-voy-rig' &) qualis quoque fuerit distributorum diffe-
fA,iv ^a^ (pn(Si^ 8i8o)Ki TTiVTi TdXavTct, b) rentia talenlorum: uni enim dedit, inquit,
q
^'t^o, a>
3 iv , To]g iKd^ra {x,i'^oig avaKoyoog quinque talenta, alii autem duo, alii vero
T ipj.viiin(Jiv TTOiovfJ^og- Tivig S' av iiiv oi unum, unicuique secundum propriam vir-
&ap(Tov/Ji^oi, (pipi >'iy(t)/iS^' oi TiXnot t tutem dividens. Quinam porro hi sunt
i^iv ^ oig av Trpi-zooi x^ n ^ipicc '^o^pn, i.lv- quibus talenta commendata fuerunt age ,
^aycofi'iv eiSoTig opdceg, jtj Tr^og Trav OTtovv dicamus. Sunt hi perfeclo animi statu prae-
^ 'fhTn8dj[>.dT(i)v iavTOvg Ti Kat iTipag diti, quibus utique solidus cibus congruit
a7r£)^vvovTig , 07roloi yiyovaaiv ol ^icaji- recte initiando idonei, atque ad omne boni
aioi y^a^nTa], yoj ol ^iT' 6Ki'tVHg tiui av- studii genus scmct ipsos atque alios diri-
TMV Sja.KOv'tav ^•jcj.^i^d [j^jOf TovTOig acio- gentes; cuiusmodi fuere divi discipuli, et
TJi^ T ^ Qjiav 'x.i^eAa^dTcov SiSccat S^- qui post illosministeriuniidemexceperunt.
(popav 'iva wai (pco^^npig cv K6ay,cp , Aoyov HisServator divinarum gratiarum pro rata
^ccng isrixovTig' ovtoi vov-^iTovvTig g5u- parte numerum confert; ut sint mundi lu-
V7ro X-ip^ haovg, Trpoaipyd^^ovTai tu) Ta- mina, verbumque vitaecontineant. Ili dum
AacTW, )o,
(g Tolg dy'ioig TrpiTrovTa Ki^- subiectas sibi plebes monitis instruunt, ta-
Oavovai KXri^ov. - O/ y,i\ diXnaavTig i-<z' Icnlum negotiantur , dcbilamque sanctis
avQsir ^aaikivaai t h^^co-asov t iv^^ppn heredilatem capiunl. - Oui noluerunt no-
;caTfa!pa;)/«o-av 'ifA.-zs:poa^iv avTOv- tovto hilem illum virum sibi dominari, iugulati
TriTrov^aaiv o» c^ aijj,aTQ. 'lapctnA- «^- ;,nle eius conspectum fuerunt. IIoc Isra-
vnad^fj^ot yap -rbSj XpiToZ ^aatKitav , r helitae sunt experti; negato enim ab ipsis
'iaxdTaig 's^^i^rTcoKaai avf.t^po^alg, Kai Christi regno, in extremas inciderunt ca-
KaKo} KaKcog dTroAwKaaiv. lamitates, ct mali male perierunt.
Kai -/iyayov atirov jrgd,- :6; Vn<7ouy. Kt duxiTnnt illiim .-nl lesmii.
Christus iniserat discipulis: ciii rei efTicicn- ^-aAp-jvwf Trctpa Xpi^ov- CTrr^pnovtJi yap
dae diio sufTragantur ordines, prophelae Troog tovto avrco Svo Tayf^ctra, •:zrflOi:p«-
videlicet alque aposloli, a quibus perlracti rai x.a,^ d7rc<roAof Si' cov aayytnuiTai Ui
fueruntad fidemethnici.quorum figura iu- 7r'iiriv tci '.dvyi , cov 55-' tvtt©^ 6 7rZ)\(^'
mentuni erat. Adducitur autem e \illa qua- ay-Tai Si aTro Ttv(^ aco^vg , 'Iva >ca; Sia.
dam, ut his quoque verbis iniquam ethni- tovtuov t aSticov t i^Svcov «.aTaSit^yi ip^i-
corum denotet menlem, qui non civiliter la., ow ovvo^cix; aAA' ay^lcoq, y^ dTn[.ii-
sed rustice inculteque vivebant. Atlamen Xcog ^nnavTcov ttXvw fjLiTiaTyi lixi to riy^i-
Pergebat Ilierosolynia Chrislus, ut pro 'Av^j^' fiiv ih '[ipocp6Xv[,t.a Xpiro?., t .k. r. -im.
omnium salute ac vila crucem pateretur. v-os-ip -jJ «VavTMv (TMT>ifliac -.C (^coviq dva-
Asello auteni insidebat, occurrebantque ei TAvivai <^av^6v l^vHKd^icsi ts tS) csuiKcd'
ludaeorum turbae, unaque pueri impube- "poau/T/iVTMv q pfj^ 'iH^aicov ol Syif,coi, >^
res, multisque eum acclamationibus plau- Traid-i avn/Soi avv avtolc,. k^ TroXAalg av-
sibusque certabant ornare. Nam turbae tov iv<^vijuaii r^ Koorotg j^Tritj ovt o ^i(pa-
quidem vestimenta sua sternebant in via vovv ol f^iv yctp laZmvvov Iv ryi odco tcl
tenera vero adhuc aelate pueri , erectas ifiaTia iavTCov, ol j IS^a-^^^ilav sti ;cO|iti5>!'
palmarum spalhulas manu lenentes, can- t nXiKtav 'iyjovTic, .^ to, KdXw^^ct t <poi-
(?.',
Et quidain pharisaeonini de lurbis dixerunt etc. Kk/ tiv.s- ™v ^a.qi'7atm dvo rou oyXou ilxo'/ z.t. A. v. 3a.
Sed enim principibus visum non esl po- AAA' ovk iSoK^ avfA,^ipi^ r t ;tAm- a. i. an. i..
(1) Fragmentum hoc citatur nomiDatiin e.v Cyrillo in Lucae evanselium a cateua ottob. vat. in pro-
phetas Ueic autem couieeturaliter ego collocavi, quia in loco parallelo Jlatlli. XXV. 30. (ad quem
p. 106.
solet provocare Cvrillus) servus piger, qui talentum abscoudit, in tenebras e.xteriores eiicitur.
50
39 'i S. CVUILLI ALEXANDRIXI F.XPLANATIO
dng anad-jLii to'/? yca-dnyftora.i Xef)(_ov(7iv l)iili slufliis siilTragari: nam rlenlibus polius
i/TT^i^i^ov yap Gtsu' od;t'7as clvtcov., ;tj 77-^05 slritlelianl , et puerorum vocem slomacha-
T T zcaiJ.'.*)^' Ta.VTLo ^cidvrtv nyavaKTHV ol hantiii' inviili j)liarisaei , quia quum is ho-
^aaKavoi (paoiaa'101., 'Qi^'' opco/^oi avbpco- mo appareret, eonveniontem Dco hymno-
•s/os T -^sw ^^swiscray :}jM.voAo')/iai' iBcyjTO- logiam exeipiebal. Quin et audacter acce-
}^ Sri y^ yrponiniGav ol S^aQeli, f^ovovn^^^) debanl , conlestantes dicenlesque : nonne
Sj!^/u!pTV^6/J^jo'l Ti -iCj AsfovTJ?, ot/» ax.OVHq audis quaenam Nempe: homo
hi dicunt?
T( o6toi A5r«(7r avT) t, ov8pw;7-c5 wv ct>'s;i^)i quum sis, paleris te glorificari et tamquam
So^o\oyovy^voi v^ cog •&sos iif^vov/J^jog, y^ Deum liymnis celebrari? Deo inquam con-
Tctg -dioJ TrpSTTOVCJag iv^v\u.'iag S=%1;) Trapa. gruas laudes a pueris excipis? Quid porro
T ^aiJcdV; ;n tj 57-^05 Tat)Ta Xpjs^os; «^*- ad haec Chrislus? Num pueris indignatus
vaKTnQiv cipa v^ t 7raI5a)y; d-xiaii(jaTO t est?num hymnum repulit? aut se veluti
SofoAoylav :,
sVeT/jM.n(TS TOij si^^n^aaiV at>- Deum laudantes increpuit ? Nequaquam.
toc 0)5 Gjov: ovSa[Aci>g- i;^n y6 i^oiKhov 'S)POS Immo potius calumniatoribus ait silen- ,
^ovTaf o^oig., OTrccg Trpocrf^i/jypTvpvKiv lav- tis gloriam proprio lestimonio sibi vindi-
TCC T •7^'
GjoTHTO? Jo^aK , ITTOyj^V /J^Og Tfa) cavit, is qui iumento insidebat, et Davidis
7rci)Xct) r^ K^ (ifigjca u(05 Aa.SiJ^ riAA ot;;c filius secundum carnem erat? Sed reapse
«V 56|hs dXXoTpiag xo/vwvo; «5 0/ ^^^TO- alienam a se maiestatera non parlicipabat,
/.ta;;^0i c[)a(7;v (l ;, nAA' ot/^s v^ipog Tra^a ut Christi hostes aiunt; neque inferior erat
T 0« ^S-jov xa^^o? Koyov cag ViOg
y^ fiovag- Dei patris Verbo, ceu si filius alius seor-
¥.'A <Jf yiyyiinv, iSaJv xvjv ttoXiv, sxXauasv i??' Et ut appropiiiquavil, viclcns civitateiii,
A. 1. •iCO. I). E:p« ;t« 5(a (pa)v«5 'liPiy.ia t oAimv Dixit quodam loco ore Hieremiae uni-
Hicr. VI. 30. 6-05, TTfOi T 'I«5a(wv* " dpyvpiov dTroBi- versalis Deus de ludaeis: « argentum re-
SoKiiJ.a(j[AiVOv KaMciaTi avcj^ ^ ot. d^i-
, probum vocale eos ,
quia Dominus repro-
*
5ox.;ittac7;v avcJcs^J' Kvpil^' ., k^ TraAiv bavil illos. » Item. « Audi , terra : ecce
'''•
aKHi yri , ISov iyu) iTrayiA) i/n t Xaov ego adducam super populum istum mala,
THTOV KaKU, T KaOTTOV rt57"0(r60(pM5 aVTOIV ^
fructum apostasiae ipsorum quia sermoni ;
OTI TCC XoyU) fJt.ii 0'J 7rP0aiG)(_0V ^ J^ T VOjUOk meo nou auscultarunt , et legem meam
ju.» dTraaaVTO, „ Ivap^roi TOJVfv yiyovaai abiecerunt. » Fructus ergo apostasiae ip-
T^ avTCdv dTroa^ocpyig, tcc au[/.^iGnH.OTa av- soruni fuerunl , ea quae experli sunt Iri-
Tolg aKvQpcoT^a SnKovoTi- ttKyw k^ ovTcog stia. Qui quuni ita se haberent eonim ni- ,
s;^0VTa? yvco[j.ng . KaTiiAi^ X^tTog , 6g Trdv- liilominus mi.serebalur Cliristus qui om- ,
Ta? dv&pct)TZiig &;A./ aco-Qiivai , j^ £/'? sVj- nes homines vult salvos fieri , el ad agni-
fvccaiv dAn^iiag sAQeTv * k^ fotiv^j^fiv ;pii(TJ tionem veritatis venire. Itaquc videns, in-
T W(3Alv s;cAa!;(7Sv, jVa Sta tovth f^d^co/Sp quit, civitatem, flevil; ul hinc cognosca-
OTi \iXv7r-flTai' iiyrip oKcog -^n t( toiovtov mus eum maestum
, fuisse , si tamen quid
fiTrilv TJi^l T TrdvTCOV iTTiKHVa •S'£Ot;* rtAA luiiusmodi de supremo Deo dicendum est.
Ot;;t dv iyvoo/j^j v\fx.i1g oVi ;ca;cot;? ovTa; Sed nos haud sciremus Christum perver-
«A?^', sj' jM.M 5ia 7rpdfiA.aTog av9pcc);riv« ;caT- sos illos fuisse miseratum , nisi liumano
aclu id manifestasset quod nos eum pali ernffsv Cfap^f?, OTrip oCk riv ISuv Tri-^ov-
cognoscere non jjoleramus. Nam lacr^ma OcTo,- Sa>ipvov yc/p y.a.Tsvi-^^iv, AvTriig sVi
emissa, tristiliae indicium est. Sic eliam (JYiyAiov ovro) SiSaKpvKi Ji^ i^oSi h.ct.'Capu>
super Lazaro flevit, ut intelligamus mo- ivct rsxjjjW/j^j 0T\, M^.ii^dnnKiV ctvrov « ojGpa)-
leste eum tulisse , hominis naluram in mor- Tra <p^(7i5 TiiGOvaa. Tzpog davctrov- '•'
iKriai
tem enim omnia condidit
incidisse. « Ipse •y) a.VTOi Itt] d$-dcip(jici rcc Trdvrcf (p^dovci)
tamen haud superavit Dei \ohmtalem in- aavroc, QiKv\[>.drm O t hja^oKv. (p-3'ov@o'
vidia diaboh ; sed necesse fuit , ut man- hv Q a.va.yKc£iOv tj/ za^ji/Saa^/ 7^ curoAyig
dati Iransgressionem subsequeretur poena dKoAii-&yt(ra.i SikLv Ka.ra(^ioii(ya,v ilg (fi^Qo-
quae ad exterminium conferrel hominem, pciv •T drii^d^jciYra, voiJ-a^; ^««s* ovro) rot-
qui vitae leges contempserat. Sic igilur fle- yapovv Ba.KPvaa.t ^ayJv aindv y^, hn yi rri
visse Christum super Ilierosolx ma dicimus. 'Is^8<7aA>i|M.- h^iAi ydo ceq 'i(p!to ivSoKii.(,ov-
Voluisset enim, ut dixit, eam urbem feh- crctv opa.v . 5(a t t ttoo^; avrov :zoo(jrsKa&rn
cem videre , admissa erga Christum fide , et Tri^iV, y^ T TTPOi -^iov ilpnvlw dcmdaa.Srtf
pace cum Deo conservata. In hoc ergo rc- airicircu rosvvv sV" aCra> J« rovru) X^iros^
prehendit civilatem Christus , aitque : si k} (piialv , i} 'ifvcog rd wpoi ilpnvLv aa r^ av'
cognovisses, quae ad pacem tuam sunt! id TOi/TSci Ta dvayKala Troog
p^najjCta aoi 'lU
est quae utiha tibi ac necessaria sunt ut pa- , ro ilpnvivaai Trpog -diov ravra Ss f,v , r\
cem cum Deo relineas. Porro haec crant ^KTii, n vwaKori , ro diri^^^i^m t rvu^ooy
fides, obedientia , figurarum cuUusque le- y^ '^ a/ vojW-iM 'ha^iiac,' dv^&iMSttj q |M.aA-
gahs omissio , proque eo ille qui in spi- Aof T cv TTViVftari iCj dXnQiict^ SnAov 5«
ritu et veritate lit, id est per Christum. oTi T Bid Xcig-ov.
>unc autem abscondita suut ab oculis fuis. y-jv S= sy.qv^-o uTio &.pSaXpwy (tcj. v. 4-2.
Non enim digni erant cognoscere , sive Ou ycip fiaav dPioi t ilS-vai, riyovv a. f. 2«i. b.
gitur 3Ioyses, velamen supra cor illorum dvayiV(aaKirai Mooiiariq ., KdAv[tjx.a iTsri t
iacet non revelatura , id est , quin agnoscant KafStav aVTuOv Kilrat [j.r\ dvaKaXvTrrofti-
quojiiam in Clirislo e^ acuatur ; cjui quum vov , on cv Xoig-Z) Karapyilraf at;T05 ydp
sit veritas, umbram destruit. Sed quia le- cov « dAr\-&:-ta, 7iav<( r aKidv ^c^^ q to7s
non adtenderunt, ideo verita-
gis figuris T vofJ^H rvTTOic, ov TrfJoaia^fvK.aaiv , ov n-
tem non agno^erunt indignosque se Chri- ; Siavrat •dui dAtfi^uetav dvapiai; d-mi^^^vav
sti salute Israhehtae ostenderunt. Propte- avchr 74 c* XoiTc^ aci)ryip'tai, o/ J^ 'la-
rea et sanclo Dei decreto obtenebrati sunt ^anA- Tai^TV? TOi ^ oaict ^.ricficp &iov Kar-
nempe abscondita Hierosolymorum urbi iKpvrrrovTo- KiKpUTrrai ro'tvuv diro 7^ 'If-
'
fuerunt, quae ad pacem cum Deo fo\en- PnaaAnU' rd -z^ Trpog 3'iov f/piivns i[t7roir\-
impium iuslificans, et jjer sanctificationem Katovaa t dailiii ySj aujjdTrriiaa §i' dyia-
atque iusliliam Deo coniungens cjuicumtjue aiJ.o'v Koi StKaioavvnc; ro) •naavdyvci) •&£«
ea praedili sunt. GW- 'i-^ovra<; avrfw.
Ko quoii non cognoveris terapus visitatiouis tuae. "AvS" wv o'jx syv*-; xai^ov i-rt; z7:iij^/.07r-^i coy. v. \i.
Cuiusnam visitationis? ilHus inquam. noias c7naK0'u)r\g 7^ Btd ys (^nfM rov a. r. 201.
396 S. CYRILLI ALE.XANDRINI EXPLANATIO
"Trk^Tm H/t^ cwTtip^ 'XptOTOv- y.cti ^a,- qiiae a ronimuni Servalore nostro ChristO
yipci « 'i>c(Bci.(rii- iCj yko oj cui<jriva-a.vTi<;^ peracla fuit. larn rei exilus exploratus est.
T«? aAcoTiccc, vuoi^Tipoi yiycYa.(Ti ., "y V 6i'Tig ISani qui credideranl , extra url)is e.\cidium
(€6) iA-QovTct. avGiir 'fhcncilctS^ nal ao)- fuerunt, quia visitatorem servaloremque
(Jcti ^ kcl] aTio i^j 'Pca[A,ct'icov i]pt\v!w a^x^ov- suum agnoverunt, nihil turbata a Roroa-
nq- ctxjTi i] KO.] wS.(Ja, « OToAi? iyvci) tcc nis ipsorum pace. Quare si universa pa-
Hrpoe i]pYivluj at/r« muunhoZvTcty ovJ\,i]i riter civitas, quae ip.sius paci coiiducebant
ay ia.h.oi>. agnovissot, nemo captus perusset.
Iiigicssiis in temiiliim coepit ciiccic vcndentes
TTuXoCvTa; iv at;Tw xai ayoga^ovTa^. in illo ct enientcs.
A. f. 2B1. (1. 1). 'Hv jU.£K Ci' tS) iioco ixXn^vi, dpyvpa.- Eral in templo colluvies hominum , pe-
j«.oi/3o<, y^ 01 To. dv6/j&{ja, y^ vof^ov ^coa. cuniae sciHcet negotiatores , et qni anima-
TTcahOvvTii- aAA' riv riSn Kctipoi t xaraAH- ]ialceali ritu mactanda vendebant. Sed
^eti r ffjciav, dv a.\a j.i^i^ai q rjcl Ci/ Xpi^a iam tcmpus aderat, quo umbra desineret,
aAw3«ttv Sia tovto Xpi^oi , a.Ti ^y\ /J^ t •\erilas autem rerum Chrisli elucesceret.
]ZiH TTaZoi CV TUi Trap' aVTOli ViCO Tiy.Ci)- Propterea Cliristus, ulpote in illorum tem-
y^JOi, GV^iXKiiSrajf tcc iv vo^co 7rpo<^iTct- plo cum suo paiiler patre cullus, cessare
^fc, o/;toc ^t i^poadjxn^ dva^i'iKvvSmJi t legalia iussit , domum vero orationis tem-
vit6v To ya^ ^zbAwtthv tCj dTroGO^Hv t plum fieri. Nam quod increpuit sacrisque
n^cev <s^f36Acov G?ir tcc i]q i^valav ^v\aifA.a septis eiecit eos qui sacrificio idonea ven-
i'fg.7!!ii'u!ypa<TK0VTa<;^ TOVTo TravTOoq sVj , £j debant, id inquam nihil profecto aliud de-
A.
B
f.
f.
561. b.
ISO. b.
iTipov oi35?v. — 'O ^h T oAwy acoTYip ;tj monstrabat. - Communis quidem Servator
KVPiog ^»(r'iftcof tovto ttohI, i^(pavti ;ca6- ac dominus utiliter hoc agit, suam con-
i^ai Toli laBaioii tW ictVTOv S6^av,'iva spicuam ludaeis faciens maiestalem, ut se
TnTivGCoaiv ,^
OTi vtog W] t •&fot)* o)? yap esse Dei filium credant. Nam tamquam
d^acjiav i^x^cov r vaou , iTrif^iAHTO avTOv templi potestatem habens, curam eius ge-
jtj ^Yi }tj oovo^a^i TTttTjpa l5iov t Qiov ug rebat. Quin et Deum palrcm sibi esse di-
yap aAAo? (pvKJlv ivayyiKi^^nq *, to7s i^~ ccbat, atque ut alius evangelisla ait ; ne-
TTCpCii e'(p«- jU.11 7r01f(TJ T OIKOV T •ZJaTDO? goliatoribus dixit: nolile facere domum pa-
jU8 o/;coy i^Tro^m- -^ TraKw yi^^aTTTai ^ c tris mei domum negotiationis. Itemque:
o]k^ jU«, o/;c05 Trpcjdjyjn) Khri'3ncTiTa.r scriplum est, domus mea, domus oratio-
VfJiilq '^ aVTOV TTOiiiTi (UTr.KctiOV A)1f-S))'- 5la nis est ; vos autem fecistis eam speluncam
Q T d^^aKhnv Tu Trpog t Svaiav 'fhTii- latronum. Dum autem idonea sacrificio ani-
Sna /coa, SiiKvvcjiv oti Kai^Oi Aoiwov ^Tat;- malia eiicit, demonstrat tempus iam ades-
ca^Wj T vofJiiKyiV hctZnav, v^ t GKiav Ka- se quo legalis cullus desinerel, et umbrae
TaAn^tti T>) 7* cihti-^iicci Trapaaia.- to n 7'^ finis Oerel , ob veritatis piaesenliam. Quod
O^ayihhiov 6k axotviwv Troiiiaai >Cj aTret- , denique flagelUim quoquc de funiculis fe-
XHaai 7rhi\yai iizctvari^ivciv avroli, StiXo] ceril, plagasque ludaeis imponere commi-
OTi 01 T vOfJCiKriv Ti/yyjOTig Acc^iiav , jvi^ t nalus sil, id demonstrat, eos qui legalem
T^ dhn^^iiai dvdS.-t^iv , a.Ti 7rvijf,cct Snhiiai reverebantur cultum, post veritatis mani-
'iXOVTii, iCj TO ihdj-di^OVi&ttl '^^lS^lTOVfii- feslalionem, ceu spiritum servitutis haben-
voi, VTTO fA,a<rifai 'iaovrai BiihOTr^iTrili- oaa '
tes, et libeiari renuentes, plagis servilibus
T KaTa^povnaiv avTcov c-'j Tcp vaa> )(• dxa- supposiluin iri. Specta, sodes, sacrf loci
-TTvihdjov, y^ oi ftiv iTTCohnv Tu TTpoc, ^vaictv contemplum ; namque in templo negotia-
c^TK^att To]q p^vi(^ari, -TzpiBaTa hifco ,, y^ bantiir;pt alii quidem vcndebant idoiiea sa-
^oai^yJ, 'S^rfpae, «« 6 laxxvvJts iSnhco- crificiis aninialia, o\es dico, bovcs, atque
CAP. XIX. 397
tior ( sic enim solet consueludo nomina ra oyofji.ara.- * uaiiX^iv ovv 6 X^iTog iU
; )
immutare. ) Introiit ilaque Cinistus in tem- ro Upov iJ^ ^uhpnaiag ws Biousrni, y~^ r
plum cum fiducia ut dominus, et praedi- c/y-lzioXm' T p>j8sjT&)V i7roit\aa,ro , iyw n ;v^
cta expubt, suamque omnium rerum quam 7ra.vru)V c^affiav ujj ^ioc,^ nv uyj ',
'uyJ^ci.-
domus suae curabat, simulque denolabat fA,a,roi ^vGiCDY, a.y.ct 3 Jij '^ia.iSevcav r]f^a.g
nos pro ecclesia audere doceret. - Debue- 5yi ovv 7rP0(TKVViiaa,l fJcoiXXov avrat «5 ^iuf
rant hunc adorare ut Deum ; hi vero ne- 01 Q rovro (A.iv ov osi^^pax^aaiv t'^nriiv
q
dum hoc facerent, ipsum polius volebant avrov ciTroXiaat , dXX' ov-y^ ivpiay.ov fa^
extinguere, quod lamen haud poiuerunt: Xaog C'^iiCPii^a.rO avrov d-KOVCov ^ (^oprf^cn-
etenim populus ab cius loquentis ore pen- ripav roig '^au.pi.arivai jccti (^apiaaioii y^
debat ; quo faclo graviorem scribis et pha- aTTaai rolg r\yovpt,iYOig ryj lovoaicov aTro-
risaeis et cunctis ludaeorum principibus (^aivcov rUu icoKaaiY , «(! ri is-poaisi^ivoig
poenam inurebat, qui nec ipsi ad fidem riu) ziriartv . dXXa ^ rolg Irifotg 'fha-/,n-
accedebant, et aliis molesti erant. izrovaiv.
Moysis lex solos, ut aiebant, altingere 'O vojE*05, {pnffiV, Sta Mft)t/(7JWS, po- A. f. 261. b.
c. f. ns. i).
sacerdotalia oflicia levitas mandabat: ipsi va? oxiXdCjai t hpS)v a,7triQu\ axjisoaau.a- D. f. 05. b.
res divini templi administrabant, ipsis re- rccv , (j^ a^ ctifA,aiog Kdj'r avroi Sjg.rar-
ligiosam doctrinam tradere dalum erat r'cai ra cv ro) Gtlo) va,a), avroig oioorat ro
bu, quippe de ludae posleris, cur conces- yifovag yb c^ 'lovSa, rag ny,iY oyAif^n^si-
sos nobis usurpas honores? Quis tibi hanc aag dpTra^ng rtpidg; rig aoi SiScoici t c-^k-
potestatem contulit? Alqui si inspiratas a aiav ravr-fiv; dXX' li rag QiOTXvivTng «^jis
Deo, o insipiens pharisaee, calleres scri- 5^a;pa5,i5 daCviri (^a^tactii ,,
ii^viia^drig av
pturas, meminisses utique beati prophe- Xiyovrog t [^a-Kapi-d ocpocpnra Aa/3»5 7r^og
tae Davidis uni\ersali servatori Chrislo di- T T oXcoY actirr,paX^t<rcv couoai xt/^ios,?^
centis : iuravit Dominus , etnon paenitebit ov ftiraf^i,\n^Y:aira.t ^ av lic-vg ilg t aliovct
eum; tu es sacerdos in aeternum secun- Ky T rd^tv T MfA^KTi^Jx.- ?§a^f Sii ovv rig
dum ordinem Melchisedec. Dic igitur quae- c/K T •^j.f/jf/.a.ricov h ^ctptacttcov XiXsirovo-
so, quisnam de scribis aut pharisaeis Deo y/iKi rw dtS) Y^ T rd^iv MiX^j^iaiSii!., 05
(1) Prorsus ut Aristophanis sciioliastes ad Pac. 1199: f7So; s'jt=XoiJ; vouiV^aaTo;' aVTi raii , oJSe oSoXou,
Pollux quoque IX. 72. eU h' «v x6\\-jSoy Xitttov ti v; uicr/^aTio». Sic etiani Hesychius et Thomas magister.
Agnoscunt ipsi latini auctores. lam quod Pliryuichus ed. Paw. p. 192. reprehendit vocabulum zoXX-jpior))';,
contra Menandri auctorltatem scrupulosius id facere videtur; nanique et Lucae et Cyrilli exemplis conGr-
,
raatur. Et quidem Cvrillus superius scribit agyu^a/ioi po? ut vult Phrynichus, sed tamen non reiicit xoX-
,
Q riaSAo? , x^^P'^
57-av(70$o« 7Pci(?^ * ^'^- sedeci ,
qui Abrahamo benedixit decimas-
<T«? dvriAcyicti to sAo.ttoi' ujto t xoiItto- que obtulit? L't auteai sapicntissimus scri-
F05 iCAoyinai- oChovy « pii^a. r^ « a-zia^-yjn bit Paulus, sine ulla contradiclionc quod
-jJ '^iAaitoi T c^ 'I<7pa.«A, T0t/Tj5-iv Trpo- minus est a meliorc bcncdicilur. Ergo radix
^aT&i? 'A^pa.afJi'^ Cwo <^ t MfAp^iacJf» (f- alque origo Israhebtarum , id est progeni-
cfitr 5TJ/T;r<56xsTa5 fle a-JTOi' , ^MVTAiip vo- ponlifex et apostolus, Deo patri oflferens
^-ov Aa^sias TfAeiw)' 2<? dUcta^ov rl roivvv credentes in ipsum, per cultum qui supra
rt<7p/ctAAf(5 , (pctpiactli , rjo lipccv 'Sjk/lBoAcov legem est, perficiens sanclificationem. Cur
6z7ri[A,7roiA.ivcov, oaa. ? K^ v6[.iov ^uaictig r,v ergo aegre fers, quod sacris septis quae
^Yiaij^a, x,ct.Aovvrog ih t i^mx.avii tvttcov sacrificiis legalibus utilia sunt espulerit?
^corw , K^ ilg (iA«G« ^r^cLiaxriV t ^ict 7r'i<rioog quod ad superiorem figuris vitam, veram-
5«Ac/yoTi, <^ ilg Xpi<pov , Kj 'izshcf.n^divrog que in fide iusiificationem invitet? quod
•T^ iv-xyfiAix,iig '?zoKiTiictg t oSov ; - Lfica.- deniqueevangelicimoris viam demonstret?
As7$, £jVj 1^.01 r tS) vf'|U.o-&«T« T vo'f*« T Ai;- - Obiicis sodes, legislatori legis abroga-
,
aiv , }^ dri [Ji.n t iSiaig rix.o\ov'5»a!v c*to- tionem, et quod non obediat man-
propriis
AaVs; aAAa v0jM.a 'aia.vrog iTTiy-Hva. diog- datis? Atqui supra omnem
legem Deus est.
•)6 g5u- vO|M.«s ov;:^. ictvTU) jttaAAov «AA' «fe.7v Nam qui leges non tam sui quam nostri
opiaufjSpog, jtAs6js-«o-i j-^ ;iaipot)s 1©' 0/7fp causa tuht, tempore idoneo imperata pro
av ,/Soi;AoiTC Ta J^^-TfTaf/.isva ., avacpspMv 5/5 ]ibito immutat el in mehora convertit.
,
(^iXnovx' Yiv ovv Kctipog t Tza.vaa.&ujj ra Iv lam ergo lempus aderat quo figurae de- ,
fict-zzria^/.ctrog lcodvvii- oi
q ^iiifaai t «Ah- Jata de lohannis baptismo mentione. llh
^actv ,y^^vosi^o'vvrig ov x,ct7a7ri(ipiy.aatv aiitem verilatera fugiunt, el impie agere
[A,iv ^ Gfos x^ 5raT«o 7Tpoa-uii<;-:-ihiv t jtia- non verentur. Deus quidem pater praemi-
itd^iQv ^ctTrri^Yiv $Jg.KrApctf6Ta,iT0i[^daa- sit beatum Baptistam clamantem parate :
Ti T c5ov Kvpia, iv^iiag 'aoiiln rag ^i&ag viam Domini, rectas faciie semitas Dei nos-
' Luc. lll. i. T OgoS >]fjf^h
* 'osi^l ov (pH(7( y^ 6 ao^coTarog iri. De quo sapientissimus quoque evange-
I..I1. I. 7. ivayfiKig-r,g''^ ^^ riXiiv iig /.^^prv^^iav .'ivct lista dicit: « hic venit in tcslimonium, ut
[AapTVOYia^ TTioi T (^cortg- [ii/i3pTvpy\y.i Si lestimonium perhiberet de himine. » Testa-
Asfav, OTi cfSr sV'1' ojSa-ssTi^cdviv 7rvf(;M.aTi tus est aulem dicens: hic est qui baptizat
"
dyicfi^ Kj ori avrcg g^v vlog t -SroD- in Spiritu sanclo, et ipse fihus Dci est. Ido-
d^i6-;>^iu>g [x,iv ovv iig /J^rvpiav t sV< X^i- neus itaque testis de Christo magnus beatus
9"«, [tiyag a)v (^aicdpiog Ba.7rri^iig- J^' Baplisla. Qnia vero consucludo erat ludaeo-
5= s.9-05 Yiv rolg l«5aioi6 Sfa.^aXXiiv G^tr rum obtrcclandi prophctis ,
quasi a Dco
(1) Imrao dicendum est Mlchaeae 11 15. Alias Iiuiusraodi alibi feeimus emendationes.
IN LUCAM CAP. \x. 399
minime mis&is, interrogavit Cliristus,quam- 7rP0^^Ta.g , &)5 ov>c a'iZi<;'a.X[^iViii zou^a OsS,
nam ipsi de Baptista opinioiiem gcierent? ripiTO Xpiro^, 07ro'ia.v tti^i t Bo.ttti-^ov t
At illi veritatem quidem dicere metuerunt, So^a.v icr^tiKuaiY ; ol 'j SiSia.(ii jW.=f UTriiv
ne forle audirent : cur ergo ei non credi- TO aAnQ?? , iva, ^n dicovdccai , Slci t'i pn 'fki-
merito nihil eis responsum fuit. K,ovpfisv , ily.oTcag ovSiv avroli d7roKa'iviTa,i.
Hoino quidara plantarit vineam etc. ' A;^px7io; Tt; i^'jTs'jcriy ajLcTr^XoJva /.. t. X.
Totam possumus comperire fdiorum ''OkIw ivpnGn Tii r IijH yi toIc, violg A.
B.
f.
1.
20-2.
ISi.
IsraheUs his verbis breviler comprehen- 'lcjpsLYiA l<popia.v cv TOvTOig, cog cv ^pcc^^iai C.
D.
f.
f.
Ii'J.
(ifi.
sam historiam. Nam vinea est Israhel , ut cruji,ivytV!y[J,'ivcw dy.^TnKcdv ya^, o 'l(T(5anA,
ait psalmista: vilem ex Aegvpto transtu- (i)? ^j^aAjttaJos (pntriv * ap-sasAov o0 k\-
Hsli, eiecisti gentes, et phmlasti eam. Prae- yvTTTii ^iTYipag, l^s/3aAE? sOvh, ^ Ka.Ti(pv-
lerea Isaias: vinea facta est inquil, dileclo. , T<£ia-a,g ctvTviv <^ 6 ''ticTa.ia.g diJ-TnKcav iyi-
Hanc virieam postquam plantavit in terra VYi^dn ity\Gi T&) YiyctTrriiJCivoi)- * tcvtov t «/-4-
promissionis Deus pater ( hic enim dicitur TTiKcava. cpvTivcJctg cv tvj yri -^ iTra.yyiKtctg
hoc loco homo , propler suam erga horai- 6 '^iog i^ •sja.TMp, (toutov yap avdpcaTrov
nes benignitalem, ob paiabolae morem)
el vvv Kiyi 5ia to cpiAav-&^ft)rao)' Kai to TYtg
peregre fuit annis mullis. Alqui Deus om- <s>^5ft/3oAJie 'iQog, y d-!ri^ni*,n<Ji 2^ov<ig Iko,-
nia implet, nulloque loco abest; quomodo vot;?- Ka'i TOi TrKnPol Ta TravTct, d^roKi^A,-
ergo peregre fuit? Ex quo ohni sub ignis TraviTOCi Q T ovTfflv ov^ivog' Trcag ovv d^n-
montem Sinam descenderat, ar-
specie in 5«jM.HC7« : /j(^ TO OCp-9-JIVttl iV i'iSH TTV^Og KCt-
canamque formam suam Hebraeis visibi- Ta.(2iCnKCog «Vi to 'opog to livci, y^ t ap-
lem ostenderat , haud uUerius praesentem pfiTOv [A.op:pnv ii^,(pa.vn ^i^i^a.i ctvToig ovKiTi
curam gessisse agnoscilur, et mente haud \tict ftaKpa, To yi-^nftivov 'usKnv cpa.Ta.i
pepuhsse; nullum enim fuit intermedium z!ri;ppovTiK'j)g tS "^caoiov , Kj ilg vovv s^J^av
tempus, quo Deus prophetas iustosque ho- ctvTO' oJ3si5 yap yiyovi 5ia ^iUH Kai^og,
raines non miserit ad populum admonen- Ka-d' ov cvK d-MiTiKKovTO Trapa r &iov
dum. Sed cnim, ut ail Hieremias: « ecce aoo^pyiTat Kj §'iKaioi vov-diTOvvTig- cxAA' n
verbum Domini faclum est eis in oppro- iprKjiv 'liPij.ciag' * •' Idov to pnf^a, Kvpiov
brium ; nolunt id audire. » Obtemperare i^^uYi-^n ctvTolg ih oveiSi(jy-6v oC JW-H /Sit-
quod nullos praeterea haberet famulos , ait Ka^' iav-ov 6 T diA.-MiKm'^ Si(J7z6-ng,
quid faciam; num.quam enim deerunt san- Kiycov t'i 7roiri(Jco; ovy^ cog iTipct>v dTrcpn-
ctae eius voluntatis ministri ; sed quia om- aag olKiTCOV , to tI Troincjco, $«cr;v, ov ya^
nem medehie rationem insumpserat, quin av i7riKit-\.av avTo) t iiy'icov avTOv •&=An-
lamen utihtatis aUquid consequeretur. Dein- |t«aTft)v ol VTmpyo] , dKK' cog ^aang la^^iKng
de ait cjuod sequitur: mittam (ilium meum u,i-Q6Sii yi^^nftivng, co^piKn^^iVT og yi pnr
dilectum ; fortasse hup.c verebuntur. lili iyicilva i^nSiv ilra cpna] to oi/Tiv^iV •«Jr^^'*'
iOO S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLAXATIO
T viov ua T rt'j/a.THTOV 'iiroig tovtov cc'^a- vcro aiigendis piaciilis certant, priora setn-
(Ja.Tl TO [^i^^OV T TrctTiPCav VUO)V UVCi)QiY -^ Jis imputabanl prophetae aientes: manus
ciCtoIc; TcLVTct iviy.ahav 01 Trpo^yiTcti ^^'-fov- voslrae sanguine plenac sunt. Ilcm: san-
• is. i. i;,. Ti^- ctl i'[A.ci)v^ ai[J.a.TOi 7rA>ip.^5- * Hj guinos sanguinibus mixti sunt. llom : qui
X^"'^^^
• os. IV. 3. cii[xctTa ii^' ciiaa(7i [xiayHdi' * k^ oikoSo- acdi[icalis Sioiiem in sanguinibns. Noijue
' Mich. III. 10. [tovvTig Xicav cv a'i[ta(JiV * aXK' ovx, iau)- idcirco emendali sunl , clsi hoc praecipue
(ppoy/^oiTO, jcai TOiTavTliv ttswtIui Ka^iv- in mandatis habobanl: non occides ; mul-
Tic, T «ToA«y, tO ov (povivcJHg- i^ Sia ttoK- tisque aliis ac variis monitionibus ad huius
Xcov ;Cj 7ravTcBa7ra)V ^ iig t (puAaxJir ^^ cn- praecepli observantiam impulsi fuerant.
ToAJij TavTYig Ciayofj^oi' ctAA' cp.M$ tIuj Nihilo tamen minus perversam iUam con-
TTOvnpccv OKilvLej ovx. d7ri-&iVT0 TUjbn-Qitav suetudinem luimquam dimiserunl sod posl ;
rtAAa /-^ G^ zspo^p-riTai, r^ r (pv(yn vlov prophclas, naturalem cjuoque Dei filium
A. r. 2fi2. i>.
dwiKTovadiV c/K^'i€,KnvTal to'ivvv oj r 'la- intoromerunt. Eiecti orgo fueiunt ludaeo-
Saicov Yiyov/jSfDi y coq jtj SicmOTi>c,oli •9eA«'- rum duces, ceu qui dominicis volunlati-
[tacjiv dvTtVYif[tivoi , ;ij axa^/TOf du!0(pi]vav- bus adversati erant, et commissam ijjsis vi-
i<^iv iSilv , OTi (TuxiiiVTiQ T a]viy[taTCt)v to xisse eos aonigmalis jjrofunditalom, cala-
/Sa'&05, rt^TO^TJioi^Tai to 5ra-3'«7v, ^ 5s5o;- niitalom a se dcprecatos, et de futuris non
;ca(T; to iaopS^jov dKK' cvx. 'ipLC yiyovaai sine metu fuisse. Sed malos casus non effu-
avTOv ., ^ia TO dita^iKTOV iic, <5>^;cowv, ;fj gerunt, propter suam indomitam contuma-
TO ju.» dvi^i&^ 7riTev(jai Xpi^o). ciam , et quia Chrislo credere noluerunt.
\. 17. A/cGV 6v aTTJOOXi wadav ot oizoSoiy.oi/vrEi x. t. ^. Lapiilem quem lepiobaverunt aedilicantes ctc.
•* f- 2w- ,
A;t)ov «auTOV KaKil,. '
ru olKoSouni thc t Lapidem se ipsum appollat , aedifica-
B. I. 18.). I).
\
.-*/• I^^a/Mi' JiJacz.aAKc- k^ lii^iKinK (t:ii(jiv
* loies vero magislros ludaoorum. Et qui-
.
• Fzcfli. 111.
.'.I"-,''-
III. ^ J ^ ,
'
oiKoSo[t,HVTei T To;j\^Of 5 x^ dKii(povTig dvap- dem etiam Ezecliiel dicit: aodificantes pa-
TVTCoi' d-^i3oKi[A.(i.a'&n q iiai toi A;-&os wv rietem, et linientes absque compagine. Re-
oicKiy.TOi 6 (JCCTYip aapa t d;p:-«Aoi'Ta)i' oxpj- probatus autem fuil ,
quamquam lapis es-
A?;f 5ia ^ac7ii5 hip^eiai,. SyiKcvoti t^ t 'la- set electus Servator, ab iis omni oj)e
qui
5a;<t)v (jvvafcoyiii- dKKci yifoviv ili Ke^paKny iuvare debuerant , id ost a ludaeorum syn-
ycnviai- ycovict q TrapHKUi^n to lipov "^P^a^t- agoga. Sed factus ost in caput anguli. An-
[ta T avvoSov ri tci avva(p;iav iig o^to-^Lv- gulo aulom sncra scriptura comparat con-
'
yjav Ti y^ 0[t07ri^iav t ^iio Aawr, (pYi[ti ^ iiinctionem, id est concordiam et cojjulam
T lapaYiK Tf Zj T ii^ l-&i'Sv 'iKTtai yap 6 et communem fidem duorum populorum,
acoTYio c5tr $1^0 AttCi;? lii iva y.aivov uvBpci)- israhelitici inquam et elhnici. Condidit enim
TTOY , 'aioiciov iipiivLu , y^ dizOKaTaKK(xoscov Servator diios populos in unum hominem
cfv' d[t(poTiOki iv ivi acc[/.aTi 57-505 t Tra- jiacem facions , et reconcilians ambos in
Tipa' * Toivvv To
• Epiw-s. II. i.i. 'lOiKi '^ifYi^La ytovict Svo uno corjjore Haec orgo res similis
jjalri.
TO/p^HS auvaTi-TOvavi' TavTYiy TS-5al[A,aKi t ost (juodammodo angulo duos parieles con-
ycovizv. YiTOi T Buo Aaa)(' t eis TaoTornTa iungenli. Hunc miralur angulum sive duo- ,
'Ps,cxxvii.i2. CT^)'o5oi', d [taKdpioi i^a/3(5 Kifcav * Ki^ov rum populorum coniunctionem beatus Da-
CAl'. XX. 401
aedificanles, hic faclus esl in caput anguli: s^'jK-&« ih iii(tia,\Y\v yccvicLg- Trapa y.vpii<
a Domino factum esl istud , id est anguli iyiviTO ocvTit , « favia. SnAovoTt, ySj ss"' uctv-
negotium , et esl mirabile ante oculos nos- fx.ct^i\ iv o$GaAf*o7s H/t^- oux,ovv acorn^iog
tros. Itaquo salutaris quidem est lapis an- fiiv 6 A(-&05 7« ya)v'iet t») Trap txvxov yi-
gulo, queni Deus construxil; contrilio an- •^ni^ivvi, avvZi^ii q £) oAsGpo? to7? 'i^co^iv
tem et exitiuni iilis, qui e.\lra iuinc intel- ^iy.iVi\Koai 4 vonriie Tct-VTni ^ 'osviv[iot,Tt-
lectuaiem spiritalemque conventum man- Ktii ai/vJpopM?' (r;cctv3aAi(T&svT5? ^t) jVj X^i-
cate; ipse erit pavor tuus ; el ne lamquam }Cj ovy^^ hoq Ai-&« 7rP0(7KQ[/.^aTi avvavTnaiTi
ad lapidem offensionis petramque lapsiis avTUi^ o:;5= Tti^^ac, 7rTCi)[A.ctTr Aioos [Mv ovv
impingatis in cum. Lapis itaque otTensio- 7r^oax,6[^f4,aTOi to/s «-zBjro'? sOvwo')? o X^i-
ni> incredulis ethnicis Christus , petra au- 5-05, oSiZct. Q ax,av§(xAts To'ig IbOitio;?, to;?
tem scandah ludaeis, nobis dcnique cre- 3 cTiro^s MjM.iV A/9os T Qi[/.iXiii , -7^ oy.xAn-
denlibus lapis fundamenti, lotam ecclesiae a'iaq Traaav t tc^yimSa, TVViyjjav' x^ TriT^a.
reseon thiclus in spiunam sol\untur. Mat- ilg d(^POv Sj^AvovTaf 6 [liv TOt MaTGaiOi *
Ihaeus (juidem rehqua etiam propheliae }^ TO K^-TzofJsiJOv -T^ 7rpo(t>t\Ti'ta(; il^rccv^ to
parte recilata, a Domino lactum esl islud Trapa xvpia iyiviTO avTi) , Xj to. i^ng- lira
el cetera; tum prosecutus, ideo dico vo- il-oSccv , Sia Tovro Aifco V[tiv , dp^naiTctl «<p'
bis, auferetur a vobis regnum Dei et da- , v[ji.cov « fiaatKitct t 6foS ,(^ 5o6>i(7£Tai «Sv;/
bilur genli facienti fructus eius , subiun- TTOtOVVTl CrStr KapTTOVq ai/T«S, TOTi iTrvtya-
git: el (jui ceciderit super lapidem istum, ;)^o- iCj TTiacov sVi t A/-&OV tcStov avv-
confringetur , et rehqua. Esl ergo apud ^Kaaiytairai, k^ ra i^iii' W^ toIvuv to. jm-jv
talis erga Deum rationem habebani. Xe- T^ ili 9'fov «i^(Tf/35/as ftv avroli o Koyl^'
que iilis frenum ullum iniiciebat Moysis ovSi ^e^ovrv ai;To7s ^aKivog « Bta Mcov-
* d-&a>ov S'tKaiov
praeceplum « insontem : el iuslum non oc- aicjoc, iVToKvt Kiy-daa.' rCj
hominum timorem. Quanam vero causa ilg diov alSovi; , t «vSpcrfCTivov cpoSov Trotct
sic permoventur. quive tanti furoris prae- Q at;To7? «V/v n aiTia x^ t^ [t,av'ta(; t\ Trpi-
ol
i02 S. CYRILLI ALEXANDHIXl KXPLANATIO
cpa(7K ; 'ifvcoira,y , (pnffiV, oti oc^og aJc^ s/Vs lexliis i'st? Cognoverunl , inquit evangcli-
T -q^^^/SoAMV Taiyrnv ;ca( roi tto)? oC iJi.ak- sta , Chiistum in ipsos similitudinem hanc
Xov e;j;^>ii' jM.«jM.a-&M;c6Ta5 to iao/u^jov., «^w (lixissc. Quiihii vero potius oporliiisset, re
piTi S^aw^ovTcc CBV' T ii/JfpTicti; iviax»- suaijue liralia cul|}armn immemore |)ecca-
fnfivn^:, rtAA' ot/5s»' r TOioVTOdv i^txoXoyioa- lis implicilos salvat? Sed nihil hiiiusmodi
/j^oi , auico(pctVT'nii 7^ Jtar' ai/TOu TfAAs- leputantcs, calumniandi tanlummodo oc-
^8(T»' d(po^[Adi. casiones caplaul
cog dv^pooTTO) zapoaioVTii KOtvco to) Tsrdv- hilere? » Communem veluti ad hominem,
Tcov aoJTYipt XpiffTW- ctAA' riv a^sivov cv- accefhml ad omuium ser\atoreniChristum.
VOilv, OTi yiyOVi l^iV iV OfA.OiCt)Gii T>j TT^O^ Melius aiilem erat repulare , factum fuis-
Hji*as •&fos tt>v Xoy©~" a-MO J[i yi Tvig .se in simililudinem nostram qui Deus erat
VTirip Koyov QiOTniJi'i'ictg Kcti d'Zs-6 J\o^y\g Verbum; atque ab inefTabiU miraculorum
Tvlg ^iOTrpiTTOvg .,
ovk dv^pcoTrQ^ cdv jt*o- vi , gloriaque Deo ch'gna , non hominem
VOV cf[iiSi'iKVVTO , rtAAa KCt} -diSg. T( (/!,£ lantummodo sed Deum esse demonstrari.
Srt (pctCTiv Quid porrcj aiunt?
Kai sTTri^ajtVjfrav «'Jrdv, XeyovTs^' ^ioaozaAs. oi^jcc[j.sv Et inlerrosaierunt eiini ilicpntes: masistei , sciniiis
"H'&fA« [jiiv yap 6 •&60s, dv'&pco7rivng Vohiissel quidem Deus humano domi-
SvvaTitctg, i\iv^i^ov ihcti T 'I(7^a>iA* «ttji- natu hberum esse Israhelem sed postquam ;
5)1 Q gSu'' •3-s(»5 57-s:^aTM'>cao-i V0M.a5, yiyi- divinas conculcaverunt leges, sub Iloma-
vct(7iv vwo^^ilpa, 'Vtofcciicov , o'i >u Saaftovg noriim manum venerunt, qui et ilhs tri-
iTTi^viKtxv avrolg' iKyiTHV To'ivvv <s^^^^ov- l)uta imposuerunt. Moliebanlur ilaque ip-
vcti avTOv T») H^aaict t y\yiiiivog' Tr^ocnSo- sum tradere praesidis potestati ; namque
Kn^yav ydp oti TrdvTn ^ TrdvTcog dKOvrsov- expecfabant prorsus se a Christo audilu-
Tai KiyovTog, ovk s|f5"' vpo^fc;? JoDvai Ka;- ros, tribulum Caesari pendere non hcere.
ffapc t; oi>v Q^y\atv -Tr^og avQs^ o Tag Kap- Qiiid ergo his respondit, iile qui corda ho-
Siag ilScog r dv-&PC07ra)V ; KaTavonnag av- minum novit ? Cognita ipsorum malitia ,
t5v t Travapyiav , 'fkiBit^aTi fjcoi ^ywaptov , ostendite mihi, inquit, denarium. Quo os-
i(py\' 's^^ii'/j&'iVTOg Q, TTCtAlV Y\piTQ- TtVC, tenso, rursusail: cuius habet imaginem et
'iyji iiKova £j 'fh^a^pnv ; oi 'j , !\a;(7apc; inscriptionem? Dicunt, Caesaris. Quid vero
fa(y'iv }U Tt Trpog TavTa Xot<r6g; dTroSon ad haec Christus? Reddite ergo quae sunt
Ta Kaiaaoog . Kaiaaoi' h^ tci t •&sot/ , tw Caesaris Caesari ct (]uac sunt Dei Deo.
,
•9j(ji>' ;j^«|M.aTa)v jM,fv 'j.ap oaafiovg VTro^pi- Nam pecuniae tributa imponunt siibiectis ii
TTTaai Toig VTTi^djyfJt.ivoig oi t k^t' avTuv qui cum imperio sunt. A nobis xero exigit
KaXpvTig dpyjw ovK dTraiTil 'j wa^' n/xfij Deus non denarium , sed fidem et carita-
6 •9-S05 ^MvcijOiov, tfAAa ^;V<v /^ «•j/a^rm , tem, ct bonorum odorem operum. Quam-
>j^ T cJ^ ipycov dya-^coy ivoaf^.iav ovkO'.,v obrem mirali sunt responsum , et tjuidom
IX LLT.AM CAP. XX. /1-03
terrogavcrant ; ita ut iam maius peccalum iTTi -ziavTOi T AaoC, i(p' ov £) nipcaTcov cog
fieret. Quippe illi horum omnium obliti, [A.s'i(^OYct "^oiSzti T dfJ-afiriav oi q Kj tov-
Accedenfes autem quidam Sadducaeorum ete. noo(7!XS6vTSf Si t:v.s- t^v loLSSo-jxaiuy x. r. X. v. -27.
vatorem Chrislum , qui vita et resurrectio X^Krch, og ^ ^coii jt^ dvd<^a(Jii, }tj dvai-
est, et tamen de medio toUere conantur piiv "uiiipcovTai T dvaTaGiv [//Spiraj -j ov-
resurrectionem. Cumque sint contumehosi Tig Kai a/Tis-oi, 7rXaTT>i(Ji rl jttss-ov d[.i.a-
et increduh, plcnum stullitiac commentum &ia5- )Sco/Jtp Q a.7ri^ s;p« X^t^og^ SnKiy-
adferunt. Videamus iam quid ipsis dixerit ^uov avcsir ^ SjayiAoi.v t dvd<raaiv Tra^co-
Christus, eos refutans, qui in risum tra- [tivii<; TCp 5TAaff|WaT( t iTZTo. ddiXipciov i^osl
here resurrectionem volebant septem fra- [tiag yau.iTiii riSvicoTCOV oj f/Jv yap vloij v. 34.
trum figmento qui uni uxori praemortui (P»)(7I, T alcovog TOfT», TOVTi^lV 01 T KO-
fuerant. Filii quidem, inquit, huius sae- a^iiKov y^ ciiaco[iaTOv Sfif.fcovTig 3'iov . nK-
cuH, id est qui mundanam corporalemque voyoviag 'iviKa yit[A.ovaiv o'i yi [->.r.v t iv-
rum operum plenam vitam recte egerinl [A.H dya<^daicog , dvco otk 'srdvTCog \aovTai
et deinde gloriosa resurrectione digni ha- T^ cn TOiSi Tcp Kza[J.cp ^coiig- S^fs-^icoaovTai
biti fuerint, hi excelsiores prorsus erunt yap cog dv dyioig -zapi-zsoi., Kai iyyvg riSn
hac mundana vita : etenim vivent prout san- yiyovaai •&soD- ladyyiAoi yd^ iiai y^ vloi
ctos decet , et iam Deo facti sunt proximi &iov, rlui dyioig TrpiTraaav Trvivftaai Ti-
pares quippe angelis sunt, filiique Dei, et AovvTig KaTpnav y^ coaLsp to dyyiXiKov
eum qui spirilus sanctos decet cultum Deo 'zrAri^i^ TToKv [jciv 'i^v ^ cv [triv cyx. ^s-
exhibent.Ac veluti angefica multitudo phi- aicog av^i\-div , ftAA" 6k Bnfjcmpyiag VTrdo-
rima quidem esl quin tamen generando sit
,
yov ^ ovTco y^ ol dviaTd/U^oi' i^ oC ^iia.
aucta, sed ex creatione consistit; sic qui iTi yafta- iTTit KctvTOLXjQa ju^ to dyro^a-
resurgunt, futuri sunt; neque ulterius nu- Kiiv T ASd[A. Sid T aua^Tiaf 7^ d-&civa-
ptiarum usus erit. Etenim heic quidem ,
aiag t yJiSAV .. Sid. 7^ TraiSoTroiiag cpvKdr-
poslquam Adamus peccando immortalita- TiTal TOJ yiV^ TO JictJo^^^^ov , « Tig /SoH9«a
tis graliam amisit , fiberorum procreatione z^apa T 'uiaVTa TrPoiyvuOKCTog Qiov Trpo-
quod subsi-
conservatur generis successio ;
Kara^i&Kv\TO «Jh Kj dw' dpyjig- Troinaag
dium ab omnia praevidente Deo iam inde ydp dvQ^coTTOV ^ dpaiv i^ &iiAy iTroiraiv
ab initio praeparatum fuit. Nam quum ho- ovKoi/v iao[/i^a [th iaVTCOv d[<.iiViig,d7ro-
cit. Nos vero tunc erimus conditioni nos- Tig To aco[ta, TOVTiariv tlg [icta jSKi-z^ov
405. S. CYRILLI ALEXAXDRLM KXPLAXATIO
Tcc r Trvdi^a.TQ^ 'i)- lO/ yovg q 6 ica.Tct- trae supcriores, deposita corruptela, spiri-
IBiSa^cov ih irauAsriira ou^Hi ;Vaj thvi- lale corpus liabenlcs, id est quod .sola spi-
xaCra- TL^^s^j^o^roe n,wai; fj? to lctuTQv •&?- rilus offi; ia pcrairat. Tunc ilcm mens nobis
Axjtta T Sn[A,iiipyou ^ Sicc tou dyia TArvev- non erit ad vilium proclivis; conservante
[Aa.T@-, nct-QaTrep d.u.i?'.^! ko.] cbu- dyiovi nos in sua voluntate creatore, persanctum
dyyiAovg. Spirilum , eo prorsus modo quo angelos.
axpol, xa-i HIojuotJ; Qiiod aiitem morfiii re.siirgant, Moyses qiioiiiie
z. T. X. sigiiilicavit etc.
c."
[.
iS".
Uctoyiyctyi yctp ctVTolc, y^ Wcovaict iv Produxit illis etiam Moysem morluo-
il^QTCtT YiK^^COV T dvd<^Ct(JlV Cn y6 Tyj (3dTCi) rum rcsurreclioneni probe scientem. Nam-
' Kxod.iii. c. (r,yj(j} il^rx.ix.ou-iKi XiyoVTO, Gfoy * , iyti) iljji.i quc in rubo, inquit, loquentem inlroduxit
6 -deoi 'AfBoctafi 'l(Tcta>c r^ 'lax,ci)(2- tivcov Deum : ego sum Deus Abrahami Isaaci et ,
Q •&SOS, el jttii ^«ffOVTaj x,a.T' OKeivkig- aAA' lacobi. Quorumnam vero sil Deus, si prae-
sV' ^COVTCaV •&JOS" OVX,OVV TrdVTtl T£ Kj •ZBaV- dicli non vivent, proul isli putant? Alqui
Tcog dvctQico^jovTaij 'T^ 7A>ctv(T^evi(^dT>jg Se- Deus est vivcntium ; ergo omnino revivi-
^idg dTTo^pipovGnq elg tovto d.7rctvTa<; g^ scenl, potentissiraa manu tcrrigenas om-
iTTi 7^ yrig. nes ad hunc statum revocanle.
^' ^*'-
0'jXETi S^ SToKixT^fXav sTzs^uTuv aijTov ouBev. Et ainpliiis non audebant eum qnidquam interrogare.
A. f. -206.
'Ap;i;;>i crwbiaicoi « Ti-ig-ig- lav yctp |w.« Inilium intelligentiae fides. Nam nisi
Is. VIL n. gr. urKTTivattTi ^ OvB' OV /*« OliOMTg* * (TCOT^- credideritis, non intelligetis. Salutaris au-
&i@^ '^^ dva,yx.a.icov « '0\Tnai(;' sr< [Jt-ev tem est dogmatum neccssarioruin inqui-
o[A,oKoyiiy-ivtjoq ^ x,cit vlog xai Kve<(^ tov sitio. Sine dubio filius simulque dominus
Aa/3iJ 6 'E[A.[ta.VHri\- Tivct q '^o'3jov, at^TO Davidis est Emmanuhel ;
quonam autem
^n TOVTO 7rPocrrix.<{ voilv ^ e^iyrep sAoito t;5 modo id ipsum intclligendum sit, si quis
dvctfict^e^iv ,
(ia.SiilTci.i Trdvrcog eU dKSAJiii velit discere, ingredietur prorsus in per-
Q-COpictY [A,V^)ipiOV TOi; XOCt' CIVTOV , (Tl- subtilem considerationem mysterii eius
(TiytiTcti [tiY dvro x,UTct(2o\iii }c6(J[/.0V ^ tti- quod iam inde a mundi primordiis silen-
(pa.YiocoTa.1 Si cv sV^aTOi? t alcov^ x.ai- tio pressum fuit , apparuit autem poslre-
polq- 01 [/.iv ovv <pctpi(yaAOi aiaiyy\x.aaiv soo- mis saeculi lcmporibus. Pharisaei ilaque
[*ftvov yipi^oZ- iSocoY 3 toDto BuaZoTTcoi; ^
conticuerunt loquenle Christo. Scd et hoc
[tdhKov Q xa^' iavTcov, iva jwii ^e0fA.ivni malitiose egerunt (at cum proprio magis
Ttii i^coTnaecog ^ o acoTiieAog ev avTolg dvu,- dctrimento) ne forte interrogatione scal-
Aa[J.'^yi A6y(Q~>' ov yap i^^dikov iiSivai r pente, salutaris ipsis emicaret sermo. Non
d\Yi-&iia.v x-al i\[A,eii Jli TOig Yion (pa.&t- enim cognoscere verilalem volebant. Et
actioic; tIui TOidvJ\j inTivaiv 'urpoaoiao/j^, nos pariter neolericos pharisaeos sic inter-
to^k; [triTi viov dhnSivov tov \7iov k} ttu- rogabimus , qui neque verum filiuni Dei
"^og, [A.YiTi ^iov elvai Aiyovai (^ 6>c t«? patris, neque Deum esse dicunt illum de
dyiag oDa.p-^iYii ye'^n[A.iYov [tipij^ovai Si sancla Virgiiie natum; sed unum filium in
(^ iva. viov elg viovi J\vo f^y.)' rivct J\n filios dividunt duos. Quomodo scilicet fi-
TpO-STQV 6 viog TOV i\ct(3iS KVSA©~' avTol lius Davidis dominus eiusdem est nec
, ,
^,K^ ovz dvQpcoTrivri kvsaotidti [*.dKKov tam humano doniinatu quam divino? Pror-
dKXd ^eiKVf; to "j/a^ oKcog 6/k Si^iwv av- sus enim sessio eius ad patris dexteram
TOv Kct^diaci.i Tov TraTpog, -duj avco ^o^av caelestem eiusdem maiestatem teslatur.
Nani qui consessores in llirono sunt, iidem a.vTO) TrpoG/j^Tvpfr to, yap OjttO'3'^ova x^
pari honore fruuntur, et eiusdem naUirae IdOTiy.-a., }Cj cti TctuTOTtiTi yqiIto.i (puaiKyf
esse intelliguntur. Sessio autem Dci nil , n Si x,d&iaii 6OT diou aniii\viiiv a,v oux'
aliud significat nisi regnum, et supra res iTipov , wAmc OTi THV jSacTiAj/av , jf^ r '^o
similitudine nostra sit factus. Dominus est >ca.v ii yiyovs crdp^ a> 6[/.oict)cr<^ tyi 'Mpoc,
itaque Davidis, quod ad naturam divinam vudi' )cueiQ~i TOivi^v sVi t5 Aa/S(5 KctTd
adtinet, gloriam ac poteslatem; secundum ^S TO -^S-^iTTOV T« diiKYI (^UCJ^ Ti V^ 5o^»)
vero carnem eiusdem , filius. Debuerant lu- lu cJ^outjla, uloi Si ctvTOu rj) adoKcf ?5^
daeorum principes, quoniam adeo propter Gvir r li^dcticov Kct^^nyyiTag, Kcti TOi ui-
divinarum legum peritiam attollebant su- yd\!ev ct'ipovTctg t o^puv im tvi t ditcjoy
percilium , debuerant inquam sanclorum iiBria<l vojtiwv, Tag t dyict)v 7r^o(pnTci)v [Ati
*
prophetarum oracula non ignorare. Isaias dfvoiicjat (pcovdg' '¥{(ja'tctg fdp (pncTiV , ISov * h. vii. u
enim dicit: « ecce virgo in utero habebit, n TTctp^ivog iv yaa'^} T^n , Kj Ti'^iTai vlov
et pariet filium et vocabunt nomen eius
, KaXiaisai to ovo[^a ainov, "E^i^iavanA,
!0i
Scribarum morbi erant pompae amor TSv foa[Ji,[MaTi(ji)V «ppws-JJjt^aTa «trav, to a. f- aw. i).
lucrique studium. Ut ergo his tam turpi- (piKoKO[/'7rov jCf TO (^iAoKipd-g- iva toivvv t «-
bus culpis sanctorum discipulorum coetus Tcag ala^Zv atTia^^dTcov 'i^co Tra ysvnTai t
abesset, hortalur commode dicens: cavete dyicov [^a^-lnT^ov o 'X.opog , Trapiyyva. ^niri-
ne paribus capiamini vitiis, neque iliorum [tcog, Aifcov fjcn avdayyia^s rolg iaotg dx!^vai
irreligiositatis participes sitis. Quaenam KaKoig, |ttM Q '^ oKiivcov d(ptAo^i'tagyivna^s
enim ipsorum consuetudo erat? Ambulare Koivcovoi- TTolov y) viv TO i6o5 at;To7? ; to f3a-
bene exornatos, gravi adducto
in plateis Si^nv iv dfooalg iv [jt-lv fs^i<ra\[Aiviig, Ka-
supercilio, laudes spectanlium captare, si- raav^oVTai 3 (Ba^slav o:p^vY , to cjyv ^ra^a
mulatos prae se ferre mores , in precibus T oplovTCOV iTTaivag ^nTilv ^ to STriwAarov
niultiloquio uti. 'iX^y To w9o5, TO ^aTToAofsfV iv 7r^oasv)(,alg.
40G S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
"E(Pm 57-« acoTYip, lAocKiieioi ol iKii\- Dixit alicubi Servalor: beali raisericor-
[/'OYif , OTi auTo) lKiv\Qy\(70VTa.r * roiiTaq des (eleemosynarii) quoniain ipsi miseri-
iTTOTTTiiiz^ 7r^(j<J(^ipoYTai Tcc ScopoL a.vTU)v iig cordiam consequcnlur. IIos spectat defe-
TO ya^o(pvXaKiOY' «AA log 6k 'ZoKourou rentes dona sua in gazophylacium. Sane,
sjoAAoii, TfoKXa i^iv riaav ccq ilKog tcc -Tra^ utpote ex multis opibus, multa verisimi-
s;ca$-« >cap7TO(^opovySfa' oKlya Ss "usaKiv bter erant quae asingulis oirercbanlur; sed
ycxi T^ ^ 7rpo>coi/,i^6vTCi)v dva^ia %«pce* eadem vicissim exigua, et manu ofTeren-
iha fjcir' c/>ci\vovc, yvvaiov Trrco^^tiuct dHvri tium indigna. Mox post iilos muliercula
KaTYi^^^i^dtGi^iVOY il<Ji-d:^ c^ ioavn \JcoKii Kj gravi paupcrtatc laboraus , svmbolam suam
^i avv IBpcOTi avKKiyov , iVTiKiGTaTlw (^ conferebat quam vix proprio sudore cor-
ftzuo^pajcav r\^ipct i^Tpo^jptw ilra J\vo raserat, vilissimam scilicet unius diei ali-
Trpoari-^u o&oKovc, , o)r7re^ cCjiOKTUfJCiVYi t nioniam. Obtulit itaque duos obolos, vi-
/Siov w '3>^5t3o^« -BaviJcaTi^- v r -Trap' ctum quodammodo suum proiiciens. in-
iTipov \Kiov '(\\Tovna Jinvsxws, avTy\ Sa- speratummiracuIumlQuae alienamsemper
tsi/c^ &ict), y.ap'Ziro:pDpov avTcio Ka] auTiW misericordiam iniplorabat, nunc mutuatur
(iTToc^aiviiaa r Trrco^^iiav vix-a roiyapovv Ueo, frucliferam illi ipsam quoque efliciens
Gjju- aAA«s, yJ) 5(jca/a ^ncpM ^icpavovrai paupertatem. Vincit ergo reliquos, iusta-
Trapa Qiov. que Dei sententia coronatur.
K^t Tivwv ^£yo'vrwy n2^i Toij i£gO'j, citi XiBoi; xaAcTj Et quibusdam dicentibus de templo, quod bonis
•/.ai civa^'of/.x<Ti ysxoe^riTQct '/.. r. X. lapidibus et donis ornatum esset etc.
'ETriSiiKVVOV TiVii TO) X^J^S) Taq iV TO) Demonstrabant nonnulli Christo tem-
vaS fjciyaKnpyiag , ;£^ t t dva^y\[M:cTO)v ko- pli magnum aedificium , et donorum splen-
af^ov o)n-Qy\aav yap on Qavy.a<j'( qvv av- dorem ,
putantes fore ut ipse quoque una
To7? ra opcci^ja, Kai toi Qioc, av jCj -dpo- cum illis id spectaculuni miraretur , qui ce-
vov 'iXoiv r ov^avov o 3 d^pinai fA.iv t Trt^i teroqui Deus erat caelique dominator. At
avTcov Ko-yov , w^of^iutivvKi Q OTi (yy. /3a- is omisso de rebus his sermone, praedixit
dpcov TTiailTai K^ Kaipovi, KaraKOf/A^ov- potius templum statuto tempore funditus
anq m TOVTO avTOv t* 'VcofA.aicov a^aTiag eversum iri,cum universa urbe Ilierusa-
y^ awaaaY 'lipaaaKnfA, , rac, 7J KvpiOKTO- lem , a Romanorum exercitu dominicae ,
yiag SiKag c^l^aiTovay\g t 'la^ariK- /^ yd^ necis poenas ab IsrahcHlis cxposcente. Et-
TOi T T iTCOTiipl^ ^av^ov, Tavra cjujji^n enim post Servatoris crucifixionem haec il-
TTa^ilv avToiii. - Ov aw/iiaav 'j o( aaGn- lis mala perpeti contigit. - Non intellexe-
rai T i\pnu.'iV(jDv t Svvaf^iv ^ dKKa Tri^i (jwj- runt aulem dictorum vim discipuli, sed de
TiKiiag T alTovog il^iiiSft^ vofAiaavr-g, yi^ovto consummalione saeculi locutum illum exi-
TTCTi ravra iarai ^ jcj ri to anf^ilov 'orav stimanles , sciscitabantur quandonam es-
fiiKKii yiviSa^; ti ovv Xeiros ; eVfTtt/ rco sent haec eventura, quodve eius rei indi-
aKOTTO) T Trpoaafovrcov t -s.ivaiv ,. yJj d:pii\ai cium forel? Quid crgo Chrislus? interro-
f^iv TiUig c^ TTipi T» dKo)aiu)g t 'Upoao- gantium menti se accommodal, omissoque
Kvficov Koyi^g' Qsir Si sap] avvTiKilag tS deinceps de Hierosolymorum excidio ser-
zsapovTog alcovog v<paiv:-t ^ tCj (^naiv 'ori 'zspo mone, pergit dicere de praesentis saeculi
T* i^ ovpavcov avTOv Ka^oSa , 7rpoSsaiJ.ovY- consummatione , ailque ante suum de cae-
rai nvig ^(LSop^i^oi itj -\(^doTroo!piiTai ., lo reditum praecursuros aliquos pseudo-
,
peti. Erat haec autem in eo exinanitio et K^ Ta.7riivci)(Jig' ciig ovv ictuTOV y,ct3ilg elg y.i-
humiliatio. Tamquam igitur ad exinanitio- vcdGiV AavGaf5iv «^(«' Jj^ •j/oSv iTTiTiy^ot. Tolg
> /. \r5i/ -tJ \
nem sponte demissus, latere volebat. Ita- aTTOs^OAOig TTPo T T/fi/a 5-ai;ga, tvct ^n ^u.-
que et apostolos increpuit anle venerandam vi^ov ctvTov TTOi-nacdGiV' iOitTO yap T Aa.- Maltli.XVlI.i).
crucifixionem ,
quominus ipsum manife- ^ilv '^ jU^ ait^Kog o]KOvo^'tag o '^o^ro?, 'ivct
stum facerent. Nam secreto indigebat ra- •^ TTjftiOv VTTi^ n/y^ftT VTTO^iUdg rayjov b)g
haud clam ut primus, sed illuslris plenus- TOVTH, aAA' iTT^tanitog Ti r^ (^o^ov fti^;r
que terroris erit. Descendet enim stipanti- KaTa/BtiaiTai ydp Sosv^^opowTcav avrov t
bus sanctis angelis, et cum patris Dei ma- dy'ict>v dyyihcov ., y^ sv Tn ^o^v) t Qiov y^
iestate , ut mundum iusto iure iudicet. Ila- TraZog ,'iva Kp'ivn t 0(x»|Wsv«v iv SiKaioavvvi'
que siquando pseudochrisli aut pseudopro- ovKovv OTUv Tivig iyipSwai 'v{,<5CJop-^jroi }^
phetae exsurgent, quominus eos sectemini •xj-ciOJoCTgotpMTctl, wvi 7ro^(56'&«TS OTnao) av-
cavete. - Vel etiam communem finem di- Tu)v. - *H K^ TfA©-* TO KOivov (^nai, -/^ t ^-
'f- ^^.^
cit , atque universi mundi consummatio- 7TayKoaiJt.iov avvTiAetav. — ^tScaai any.ila ^[0'^'
nem. - Manifesta atque evidentia signa dat aa(pn n y^ ivapyn 7^ auvTiXi'tag t KO(riA.ii'
mundi consummationis nam bella erunt ; ':^6hi[/,oi fdp 'itrovTai (pnaiv k^ KaTa^aaiai,
inquit, seditiones, fames, et de caelo ter- y^ Mftoi y^ (pclSn^^a aTr ovpavov' log yao
riculamenta. Etenim ut aHus evangelisla iTipog (pnai t ivayyi^iT^^^v * TrdvTa Ta
1 .'/[.jy'!,-,
dicit, stellae omnes cadent, et caelum ceu da^a TTiailTai , iiAiy^^naiTai 6 ot/pavo? cog
'^'-
nem, capta est ludaeorum regio, invaden- [tiv « T I«5a(wv x^pa, KaTadpay-ovang
te eam Romanorum exercitu, combustum aCmv T^ 'Pw^alwv u^aTia?, if^TriTrpn^ai
est templum, re^alia illorum palatia ever- 3 vaog^ •KaTiaiia\fn tk Trap' avroig /2a-
sa, legalisque cultiis ius ccssavit. Sed prius aiAaa, TriTravrai t^ k^ vbftov KaT^itag n
quam haec evenirent, persecutionem ex- Svvaftig' Tzpiv 3 TaDTa aufA.(Bnvai , iSico^^dn-
perti sunt a ludaeis beati discipuli, con- aav Trap' avTcav ol ft.ay.d?joi pa9«Ta<, Sia-
iecti in vincula , pertracti ad iudices , et ficoTai yiyovaai ,/n'/i^naav sV ac;:tovTa5,
regibus praesentati. Missus est ergo Ro- iTr'iu.^^naav iyri /SaaiAsas* d7re<rdAn -j/oDv
mam Paulus, qui et ante Festum consti- nai)A@o iig '^cofttai tt^o; Y^aicrapa, ttj
terat atque Agrippam. Verumtamen haec $«V(i) TTaqi^^n T^ ' h^^^iTr^zsct' vrXnv yiyoviv
eis evenerunt in testimonium, id est ad te- avToig lig /^pTv^iov ^ TOVT'i<^iv iig ftaprv-
Gfc-S; ojv si^ 7u; y.a^^ia; C[j.uv [y.r] ^rfOjXuAcTav Ponitc cryo in cor(libii.s vestris, non pracnuclitari
cl7ro\oyc^'^vai. (|Ucniadnio(lum rcspondeatis.
Ifjuou (7o:pictv itj yAjoosav df^a^^ov ,ij dna,- inijiiil sapienliam, linj^uamquc inviclam, et
TCiyU)Vi<rOV Toli dvTlX,~i[A,iVOii t^pfV diZO/CH- aiivcisariis vcsliis insupcrahilcm. Tum ct
T oJ>t«OTaTii)i', TrAni' 0T( TrcivTM ts ^ -Trav- mis, sed tamen ab ipso omnino fore sal-
Tcoi (7w9tiaovTa/ wap' avTOv- i7ray<l j/Ouv vandos. Pergit itaque dicere: Irademini et-
'3?Sa^0-&H(7r(7-9e Q H^ l/^^O ^OfJWl' K^ dSlX- iam a parcntibus ac fratribus el amicis at-
A.
V. 20.
r. 2711.
(pm y^ (pjAidV ;t^ t 6;c yivsi;- TrKm ot^ •sBav- que agnatis. Yerumtamen incohimes illos
0. lol.
1.
TU TS ;ry '^raVTW? (Tw.3'«(70)'Tai irap avTOv- se praestiturum adlirmat. Capillus enini,
^Pip yap 6k ^ ^(paKvi; vf^i-cov ovn aTroAii- inquit, de capite veslro non pcrihil. Ma-
Tai (pH(Tr aa^piinpav q wojwv t 5T^oa^.op<s6- nirestiorcm autem infcrens excidii praedi-
cjiy T^ aAwffswg, i7ray<l- OTav q i'5>jTe xt;- ctionem , addil : quum vero videritis cir-
;tA«jt*5VMv 'Jtto (T^aTO/TsJwf T 'I?^a(7aA«j(A, cumdari ah exercitu Hierusalem, lunc sci-
TOTS ^VGJTS OTi YiyyiHi Tl\ ej3«'/X(i)(715 UVTrlg' tote proximam esse vastitalem cius. Deinde
iWa [^i-d'ig-»(Tl '«raAiv G^ Ao^k? jVi
(^ Iransfert denuo sermonem ad lempus con-
TH5 auvTiKnag Kaipov. — Ti^aTTTai iv i^ summalionis. - Scriptum est cnim in Acti-
Trpa^iGtv *, OTi /J^ Tbuti dvd<raaiv lyiviTO bus, post Domini resurrcclionem, magnam
Aiui.6i [.tiyai sV( KAauS/ou ;ta/c7a^@o, ;^ siib Claudio Caesare famem extilissc: raul-
aaa-ao] ttoKAc] iyivovTO. — ""A ^ixp icopa- lique etiam terrae molus fuerunt. - Quae
aari l-sr' Sjito/ yivojud^ja , 'urpoaSo^^riaaTi enim in me facta vidistis , vobismct pari-
K^ S(p' t/jtiiV. tcr expcctate.
'Ap^^o^Ji^iviig yap coa^zirtp tm? ATiaiooq Cum res creatae incipient velut immu-
ovaKAdTiiQzci , avvo^^ri th 'iaTai SHvri «.a) tari , tunc pressura quacdam fiet et exani-
d^ro^fV^ic, i]q ^dvaTOV to yap i7rip-)r_0fji,i- matio ad morlcm. usquc. Nam supervenicns
vov d<p6pr\T0v d:][A,a raoAAoTe dpiaac-: Trpoh intolerabilis pavor mullis sufficicl ad in-
oAi-dpov. tcrilum.
Tora o^oyTai rdv uiov TO'j a-/BQu7rou cfy_6[/.s)iov |'unc videbuiit filiuni liominis vcnicutem
= v Vi -A;7. iu uubc.
K.
C.
I.
f.
ili.
1.=>1. I).
Uwg Bi iAivaiTai; ttcc^ «^^ loc, avTOq Quomodo veniet? Ncmpe aderit quo-
K. f.
Maflh. XXIV.
31.-..
iS-riAcA)aiV ( v^ ) dXXay^ov Xiyccv * k^ TOTi modo ipscmel alihi quo(]uc dixit : el tunc
;!(). elMarc. Xlli.
2IS.
o.\|,0VTai r fiov t av-^pcoTrn fp^^o/XYJOv oj videbunl lilium Iiomiiiis venicntem in nu-
V£(peAais, /.^y Suvd[^ici)i k} 5o^H5 TsoXAni- bibus, cum virlute el gloria.multa. Veniet
iAivaiTai yaf ot;x«Ti Ci' t}(p«(7</ 0'j5e (ij/ jm.j- enim nequaquam demissus et humilis hu-
icpOTrpiTriicf. TW ;ta\5-' n/Aa^, aAA' c^ ^is^ii niano more, sed cum gloria ac virtule dei-
/U Suvd[A.'l •S'eoTHT(^' >£.a.T' aji/t^oTegwv 5« latis. Porro de ulratiue qualitate vocabu-
rt;cot;(7M TO ttoAAms- -'•'v
Suvd[Ji.ia)i yap ttoK- lum « mulla » intelliges: nam et mulla cum
A«5 Kj 5o^h; TToAAiis t ^i^L^Tepav at^TS scoi»'- virtute, el sinuil mulla cum gloria sccun-
aiTai -dioipdvc-iav , lz<7ei tW urpoTipav /J^ dam faciet thcophaniam ,
quandoquidem
da-&ivi'iai tC) dTifA.iai iTroiriaaTO , baov to primam cum infirmilate et obscuritale fe-
y^) TO/s 7roKKo~i<i op-i/y^jov Sia ti q iv yi- cit , cjuantum quidem vulgo visum est.
(^iKn ; oTi ovTcag di] cpaiveTai 6 Ciiy vetpeAn Cur aulcm in nube? quia sic apparcre so-
IN LUCVM CAP. \XI. 409
«£« riiJt-ipct, }u TctvTct •^(j>}(TiTxi , Kctt ovK. adforc, quo haec evcnient; et quae dico,
s'^;^w^s7 f*« ;)S^s<&x/ a Xifco- Tr^oai-^iTi S-, impo.ssibile est quominus fiant. Cavete, in-
^HO-a'., |W>i (^apn-^ccaiv Vf^S ol t^ S/3.yo'tcti quil , ne vestrae mentis oculi gravenlur.
o^Q u.?^lj(.o'i' (Wfpijttva yao (iiaTiKTn y^ Kocti- Nam mundana sollicitudo, crapula, ebrie-
^aA» i^ j!^s-S-« d^oo'ii^H T (JvvKJiY , 39 T f/s tas, sapienliam expellunt, fidemque erga
diov 7r'i^iv iccu (^o(2ov df^ctvool- ^i'ict ovv Dcum atque eius tiniorcm labefactant.
d^v7rv'!itg TOictvTm y^ wpoGox^g-) iVa jt4>l Opus est igilur vigilaiitia tanta atque at-
a/cpi/Ji@o iiziKQy) « Y\ftipct OKiivn axTTrip lentione, ut subilanea nobis non superve-
-TTcty^ig TT^Oi Cjwas i^n^iv ci)<^iKii\^iVTCL<; ok t niat illa dies, tamquam laqueus, si nihil
TrpoctKHKOivai. nos iuverit praevia notilia.
V. 37. 'IIv os xa,- -niJ-sea; £> tu> is^u JiJaVxw/. Erat aufein ilkbiis (JdCinis in teiuiilo.
A. f. 273. Tiva, Q riv a iBiSct<TKiv ^ m 'zs<xYTa)g tth Quaenam porro docebal, nisi quae le-
Tct VTTip T YOi^iKYiv KofZiiav ; Ciiit<^>iKii ycip galcm cultum exsuperabanl? lam instabat
Kaipoi T T aKikv ftiTaTrKccTTiSix,! tlg ciKri- tempus umbram in verilalem commulandi.
•dr-istv Q o^Kog «5ira ^KpoaTo- Ti-dau- Saepeillumadmiratae fuerant turbae,quod
liaKaai fap avTOY 7rKet<raKig , oti Iv il^aa^ia. potestalivus esset eius sermo quippe quum :
riv 6 Kofog avTOv' * lag ttt^Tos ya^ vTraq^yjjdv ipse idem Moysem olim locutus
esset per
'Zd-i.Kai KaKm 5im Ti Mwvasoie, Kj t yrpo- et per prophetas; atquc omniam rerum do-
(pnTa)v , H^ T cKa)v Kv^iog , iA,i(i'i<^n f^iT' c,^«- niinus, nunc pro sua potestate ad spirita-
a'tag Tr^og iIlu 7rv<Lf^aTiKnv Ka^^iiav tcc cv lem cultum illa in figuris praedicta conver-
TVTTOtg Ki;^naiy(,Cf)dn[^iva.' Y\vK'i(^iTO yi [/.nv tebat. Morabatur autem in olearum mon-
slg To o^og t iKaiwv .,
g5u" oh tyi 'sizKh •3-o- te, urbis lumultum vitans, ut nobis huius
§i;/S8s 'SP^iToiJfj^og, "iva v\[my kcly tovtu» rei quoque exemplum praeberet. lamvero
yiwiTai TVTTog' tw yi [tY\v oyKui op^p'il!^o\Ti populum qui ad eum manicabat, decebant
*
7rp\g avTOv , Tr^oanKi Kiy:-tv to t Aa,6i5- illa Da^idis verba: Deus, Deus meus, ad
deog diog [ta^Trpog al oo^^pi^o)^ iS'i- te de luce ^igilo. Silivit tc anima mea.
"\.nai (7= « "^^X^^ ]"**• ~ ^^-?' '^ io^Tng rfo - De appropinnuante arvmorum feslo, et
aCy[^c6V OTi nyft^i, k} OTi i'(nTiiv 01 d^yji- quod pontifices Christum necare satage-
^ilg dviKiiv avTOV .,
Kj oti iiaiiK^dir 6 aa- bant et quod in ludam Satanas introierit,
,
Tavag iig t 'lovBav, iCj oti avvK^covnai t quodque ille lesum tradere pactus sit,cu-
'O^^Sovvat at;TOv, «} OTi l^>ir« jV; tov- ius rei exsequendae opporlunilatem quae-
To ivKaip'iav, 'iu)g " K^ 0/ dce^iKa nTrc^o- rebat, usque ad verba « et duodecim apo-
Aoi avv avTU) * ,, 'urpoiypicpn ik to k^ stoli cum eo » de his iiKpiam nos in com-
Mar^&aiov. menl.iriis ad Malthaeum iam scripsimus.
tem. Sed lunc quidetn in acnigniale et um- Kl^jW.aT(^ K^ UX.ia.i, SlCC T T Ci)ipOMjx'iYvOV
vcro nudam nobis exponit verilaSem , ip- rtAwG.^av,;^ aCiTYiv t Tr^ctjf/MTCov ilg l^ioov
samque rerum in medium producit spe- ayci T ihiova,- iSn yb ovtcoc, Bia fxh t uif>a-
clandam imaginem. Oportebal sane per fa- TTOVTUv S^ciKOveliSrt^ CTffir -{/'oOisg Sia 'j t ttciv-
semet de se dixit: ego sum veritas. lam a7roKiKivv]fJi.ivyic, ToiycLpovv t' aiitai, ilaiTCO
vero umbra discussa succedat deinceps ve- , XciTTOv r.f^iv T^ «Anfifiae « SvYct[A,ii' (pa.Viij-^co
rilas et rei vis. Appareat iam typus splen- T Si a}v'ifjJ,a.TOi; ilpyjfA-ivcov o tvttoc, aapyi-
didior iis quae in aenigmate dicta fuerunt. ^ipoi- laSj.Hoi [Jiiv ovv (TCfaAAovxai (S TrAa-
ludaei itaquc fallunlur et errant dum ad- vcovTai, Kj T SeovTcov OKTr^TrTnai KofiCJjc^
huc azymos panes apponunt. Neque au- ci^v[A,>ii kpTag <s:^^cf.Tibi/j!^oi- ovk clKOvaai
diuntPaulum dicenlem: esca nos non com- 3 ioq ilKoqTUctvha AifovTOi' * l2oFofA.a vifjiai • i. cor. vm. s
sum emiltitur? Nos aulem spiritalia spiri- ih ci:piSpcova c>>;6aAAsTai ; K^f/e q -zcrvrv-
talibus comparamus; fermenli instar, nia- fA.aTi>colg ' ) Tci 7TviVfx,aTiKa avfKp'ivo/j8~p- * * i. Cor. ii. u.
1
litiam vitantes, et operibus bonis studen- wq '('vfifw , tLim KaKiav ciTrocpivyovTig , Kai
tes; ut cum Chrislo in superna regione, in 'ojpa^iig clya-dag fhTyicf[evovTii, 'ivct avv
caelesti Hierusalem, stalionem habeamus; Xpi^a cog iv avcoyaico t ctvca '\ipHaa,Xy\pc
ilg
quam Isaias admirans aiebat , nos veluti clvctKM^naofXi^a- t\v 'Uaaiag d^^oQavftal^cov
alloqucns qui in illa urbe fuluri sumus: «As^^o, cog TTPog Vf^cigTag piiXKovTctg ilg ci^.sj-
« oculi lui videl)unt Ilierusalem: urbs haec i'«v iai^ T TToXiv "• * oj ocpQaApo; aa o^ov- • is. xxxiii. an.
opulenta est , tabernaculum immobile, cu- rai ' liPnaaAtift- zroAi? TTAaaict, aKrwcti cti «
ius funicuii non rumpentur. » Etenim hu- ftv\ ana^waiv , aSe tcc ay^oiv'ict avTv.g ov [tn
manum quidem gaudium brevi subsistit, ifff,ppctycoaiv r, n ftev yi Trapa civQ^u)7roig ev-
rumpilur. At vero caelestes stationes , bo- oAi^MS Tivog [MTa^v '^Oftivng fteTa^oKiig-
naque illarum , validum habenl vigorem al Q cii Tolg ovfavolg ftovat jCj to Tsap' av-
Dei volunlate firmatum. Lt ergo in tam raig dya-dov , ^ tovov , tJj t
"fpvaiov '^X^
admirandis slalionibus habilemus, et sol- ^eov (6dKY\a:-i S^K^aTQv/2\iov "iva toivvv cv
lemne cum Christo festum agamus pu- ,
T o'vTCO d'^iaya.TOig Ka,Ta?\.Laco/j8^ ftovctig,
rum peragamus ieiunium, haud equidem ySj avvi0PTdait)/j3{j tco Xpitu), Ka^apav 'fki-
virtutem eius cibo componderantes sed , Ti7^iau>/j3^ T vn^eiav ,, ft\i\ ^pcnftaTcov avf/.-
atque a deliciis aliis et vitiorum varietate dvctXcopZ/j&p 'iZ^s^rt! foaCTJ^^ne, K^ '^ aAAnf
refugienles. 'Su(fng dvaxcopy\aco/j!\v }Cj TroiKiXiag KaKCov.
Sollemnitatis illius tempus dicebatur ^aaiK T^ iopTng covofta^iro Kaipog, x. r. s-s. i>.
phasec, quo vocabulo significatur transi- Sr.Xol Q SiijBaaiv cocnriP ovv '^ AiyvTTTicov
tus. Sicut ergo Aegyptiorum servitule li- daXiiag 6 'lapanA dTrriAXaTTiTo , elg r t^
(1) Cod. msvi/.uTt tantummodo, ita ut sensus fere fieret: nos aiitein spiritu spiritalia discernimus.
412 S. CYRILU ALEXANDRIM EXPLANATIO
i'coa.y'yii\'ia.i i$yj/c^ooi yiiv-, Sia &a.Auaj<ig beralus fuil Israhcl, et ad promissionis ler-
f/,i(j»g jS^ctSli^cav a'^-^o-)(^w ttoS} , 870) y^ r\y.u.i ram mare medium sicco pede
proficiscens ,
Sil icu,-da7rip Tiva. d^a.Aa.TTa.v S^7ripa.iov- permcavit, ita et nos oportet mare veluli
StLj Yi:iviy.o}i, T ilicaiov T 7ra.PcvT(Q^ /Sia quoddam rortiler traiisire vanam praesen-
f!^ema(7[A.iv ^^a\vo\».'iv yi ^y\v c/k (piAo- tis vilac agilalioncm. Transeamus a carnali
aa.px,'taq lU iyx-^UTz^tav , l^ dfvooG^iag t^ 7rd- affectu ad continenliam, ex ignorantia ve-
Aai lig ^ioyvcoaiav t ctAH^&n, 6k •da.vd.Ta lere ad veram Dci notitiam, cx morle ad
A. f. 279. ih «.pGapalav'. - "l^a>fjd{j g5u- Tv-Mng Ti^a- immortalitalem. -Spectemus figuras adhuc
1). f. 72.
ps7ov B'iScoKiv, av^&p^-j^rov ditXwg vciDdyAov vas gestantem. Quid ergo ad hoc dicimus?
GKivog 'ijji^opTtcstxivov Ti ovv TTpog TOVTO Nupcr ludacls prouiiseral sc Icsum traditu-
<pa|tt5y; «3« rolg li.S'MOig v-moa^^Jp^joc, «v rum proditor. Ne hic ergo hominem prae-
57-po5JT«s -z^^^odCjitv ctVTOv "ivct Tcln/v dictuui rescircl , slatimquc accurrcns iis de-
jWM itdQn T dv\)pci)7rov , y^ S^ajj.cav aTray- notaret qui se mercede conduxerant, in-
yi'tAvi Toig [/..t(T^ct)cay.'ivotg . S,Sco>jt atiftiiov dicium illud dedit. Nam ludas discipuli
iTi ydp ii^hdrTiTo rlw jtAa-9'Mroy ei;vo/av adhuc benivolentiam simulabat, cum ta-
iXiiv (3y, i^tai($ov'ictv codivcov v-stravTyiirn men homicidium iam pnrturiret. Occurret,
yd^ <^y\(7iv V[uv d,vQp(07r\Q~> Ki^d^ttov vSa- inquit, vobis homo aquae amphoram fe-
T@o /Sa^-a^wv « Ta;^a tth y^ f^v^iKov Tt rcns. Forlassc eliamarcanum aliquod dog-
Xj ava^;ca/ov Jia tovth ?«aS)v sv&a ^ap ma hoc dicto demonslrat. Nam quo ingre-
av ficr=A-&oi to vScop '
.\)i 5«Aov q ctj to dilur aqua, sancli videlicet baplismi, illic
T dy'tH jSaar/ffp-aTO? , OKi^i ica.TaKv(Jit X^i- diversatur Christus : etcnim baptismus om-
^os" TravTOg yd^ Ytitdg aTrctXKdTTit pv^rn ni nos inquinamento niundat, ita ut san-
^<rs rCj vaov r.ftdg dytov QiJostSa^ Qiov , k^ t? ctum Dei templum fiamus, divinaeque eius-
oitag avTou (pv(jicog KOivcovovg Sid itiioxiig dem nalurae communicemus, per sancti
T dyta TTVivftaTog \J>j' ovic dv q d[tdpTOt Spiritus parlici|)ationem. Neque a verilate
•cod.avayriov. Ttg T dKi\^o'vg y^ dyyslov
* ilvai K'iycov
, quis aberraveril, si vas dicat esse Spiritus
T dyia TTViVfj.aTtQ^, -^zavTog dyia %|,'j;:^^«v sancti singulorum sanctorum animam. Glo-
y^avyJi.<jQ(j) ydp ^watv o a^eAjfioj o Ta^rsi- rielur enim inqiiit (lac. ap.) frater humi-
• lar. L 105 To) avTOv *.
9. iv v-'\.ii lis iu cxaltatione sua.
(1) ALsurda prorsus est Corderii interpretatio iiuius ioei: ft/pn:^ cogiwschnus, veritatem honoremus.
Atqui Cyrillus dicit, Cliristuui qui erat veritas, adhuc voluisse lioiiorare ligurain sui, id est pasclia quod
celebravit.
(2) Perverso rursus sensu Corderius cur liominem tam accurate dcscripsit.
;
(3) Male adliuc Corderius referens ad Cliristuni verba: scicl)af cnim et ctejlebaf amentiam discipuli
(avciav pro ;-Jvoiav ) lavitus equideni haec coarguo; sed iuterpretatioBis nieae diversitatem comprobare idem-
tidem apud hellenisnii imperitos necesse est.
(4) Non l)Piie Corderius: /nic eniin infravit aqua.
(5) Denuo Cyrillus de baptisnii utilitate ac necessitale; quod propter quasdam hodierni temporis se-
Et cuni facta esscl tiora discubuit, et duodccim Kai on syjvi-o 13 aga, UvsttcCs, y.xi ci 'iuisy.a.
hoc denotat? Tempus observabat proditio- pov i^nT^ 7^ 7rpoSo<jia.g 6 (pihapyvpog fta-
nis avarus discipulus; sed ne aute paschatis QriTrig- iva. Sri [Ji.n Trpo 7^ iopTvig tov 7ra-
soUemnitatem traderetur ab eo interfecto- <yx'^
'^^"'^ (pocaXTiv ttvTOV 'ZB^cf.Bu), ov Sj^--
ribus, haud indicavit Servator vel domum f^if^iivvKiv 6 acoTrtp >) t o<xof, ii
(^ av-
vel hominem, apud quem pascha postea •&^a);roy, Trap &) to Trarjy^^t TriTrAyi^coniv
celebravit. Igitur cum satis causam demon- d7ro§iSovg TOiyapovv r aWictv t f^ri -di-
strasset cur noluerit manifeste dicere apud Ari^jcti cra^pchg ilTrfiv t wa^' cp xctTiAvaiv
quem esset diversaturus postea tamen di-
; 'fh^vfjt.ici.y <^r\(rh, sVsGi-jW.Mffa tovto to zsa-
xit: desiderio desideravi hoc pascha man- <T)^as. ipayftv im& vfim- o[A.oiov m f< Ai-
ducare vobiscum. Non secus ac si diceret: 701, OTaffay ih'i[K.-/\v GzrsJny, oVo)? av If^X^'
omne studium contuh, ul proditoris im- C3"a) KaL^ilv ibju t 57poJov7@^ dvoaiOTriTa.,
probitatem laterem, ne forte intempesti- 'iva. [j,-^ tt^oco^ov t^^^oiAsivci) to 7ra8oi- 'tzKnv
vam suslinerem passionem. Verumlamen ot;|M.« cpd^/O) to ^raa^j/a rotyro, «'«? ol/ ttA»-
ulterius noii manduco hoc pascha , anle §&>•&>) cc t^ /3a(7tAs/a tov ^iov- j-3-©-.
q
quam idem compleatur in regno Dei. Mos a.VTa) ^ctaiKiiav •&£oO ovofta^^v thv cv •aii-
Christo erat Dei regnum nominandi iusti- s^a §iKaic»)<7iv ^rnv Sia tov (Bct7rTi(7f.i.aT(^
riorem legi cultum maluimus, pascha ve- to7s t vTrio vo[lov Ti[/..a)<Jt KaTPiiav, ^a-
rum completur. Neque agnus de grege ay^a to dKn^ivov t^ ovk I^ dyiKng d[Jt.yoi
sumptus chrislianos sanctificat, sku ipse po- ciyid^n cjtr iv X&taTO), attoi ae maAAON
TIDS CURISTUS SANCTF, IMMOLATUS PEK MVSTI- ArjQS lEPOTPrOT.MEN02 AIA TH^ MT2TIKHS ET-
CAM BENEDiCTiONEM , iu qua bencdicimur et AOriAS (i ], xa9' nv ivKoyov[A.i^a jCj ^coo-
vivificamur. Factus est enim nobis panis 7roiOv[^iQa- yiyovi yap v[uv apToq ^m
vivus , qui de caelo descendil , el vitam s| ov^avov >caTa(iag^ t^ ^canv SiSovg tw
mundo dat. - secundum Mat-
!n evangelio Koafio). - Ev tco ih to v^ MaxGaVov svaf- C. f. 153.
thaeum ita ponitur: non bibam amodo de yiKic^) ovtcjo Kinai- * ov [tn 7rico d^zsapTi ' MattL. XXYl.
cum illud bibam vobiscum in regno pa- nfcipctg c/mivni orav avTO ziiva) /u9' vfiwv
tris mei. cv Tn ^aaiKiict t •Z3a'^6s f^a.
Spicarum veluti quaedam primitiae, et ' h^^-ayjjcdv yap old t;? dTra^y,*^, Kat
(1) Compara sis praeclaruni lior testimonium cum aeque nobili Eusebii caesariensis in magno eius de
paschate quod nos edidimus fragme.nto. Et animadverte sententiam Cyrilli perspiscuam quod reapse missa
sit sacrificium, contra heterodoxos illos qui oaenam tantummodo appellare voluat.
414 S. CYRILLI ALEXANDIUM EXPLANATIO
viQ~> hcmip aapMog cv uSh S^ay[A,a.T^, novellus quasi fructus , in manipuli spe-
tov itg o^^iv aycov avTov ^ avvi<^t yap di- illo est; ncque a patre uniquam discessit,
§ici)i x.ctt ovK av dsjoAi|U.7TavoiTO tou 7ra- ntpote Deus; sed in se ipso ad patris con-
^oe, a'S •&S06' o)? iv iavTCd 5e i^cLKhov iig spectum nos polius adducit, qui relegati
b-^iv aycov «pas C^ i^co TrpoUdOTni Kj iv ab eius facie eramus, et (juibus ipse ira-
o^-j/Ji, Bta T«v cv 'ASapi -Trapa^aatv f.i), scebatur, propter transgressionem in Ada-
Kai Ttw Ka^' YitAfj^ TvpavvYiaaaciv dfjcap- mo, et ob pcccati contra nos tvrannidem.
Ttav c^a ^6 OTTCoq Mf*7v 6 vcjM.(^ Ka] (^ El videsis quomodo nobis lcx tcmpus quo-
Tjj dva<rciGn TrpiTTOVTa TrpoaviTvTTOv Kai- que resurreclioni convcnicns portcndebat,
pov , TOVTiGTi Tvw TptTYw nf^ipav Tvi yctp neiTipe terliam dicm. Craslina enim , in-
iTravs/ov dvoian to S^df-
7* TrpooTViq (^natv ^ quil, post priniam, die offeret manipulum
pt.a 6 lipsvg ivavTi Kvpia- * itaKiKopciKi q sacerdos anleDominum. Exin sanctae quo-
'Sp^-^yil^a TM5 dyiaq r\[uv -TriVTnKOCjTYiq que pentecostes slalim nobis evidentem
-TrpoavaTVTTCoatv ivapyii ^ iTnd '^'^vat >'i- praetulit imagincm, septem dicens opor-
^ujy i-^zctpiSf^ih =/33ojaa5a5, tj; t §pdy- tere numerare hebdomadas post manipuli
jw.aT©^ dvaKO[A.iSvi- fJ^ ydp TOt thv dva- oblationem. Etenim posl dicm qua Serva-
5-aa/|M.oi' T acoTV\i^(Q~. v\\^ipav , iTTTa avvii- lor resurrcxit, scptcm continuantes heb-
povTig 5/35o^a5a$,T in-ave/ov 7rivTiK0<ry\v domadas, lum demum crastina die pente-
iO^Td^Ofjdp Ot TrlTTlg-^^KOTit,, costen celebramus nos qui credidimus.
Kai ?.ap&;v afTO'^ ^ sOy^cc^iaTijrra^ sy,\at7&' xai ISwxsv Et accepto pane, gratias agens fregit, iledilque eis,
aurol^ . Xsyw/ touto sVri t6 <7U!fj.d ^ou •/.. t. \. (iicens: lioc est corpiis nieura ete.
YZ^^^a&t^Ct jw.fi', TOvTi^^iv iv ayJi[ji.aTi Gratias agit, id est orantis specie Deum
Trpoasv^iii l)jg.KiyiTai tco Qia Tra^Z], koi- patrcm adloquitur, participem veluti ip-
vcovov coavrip avTOV r^ cnjjt^ivdoKnTyw dyro- sum simulque praebilorem dcmonstrans
i^aivcfiv T^ ZoQnao[».ivv\q y,i.uv ivKoyiaq '(wo- dandae nobis vivilicae benedictionis. Quae-
TTOiov- Trdaa ^a^ %aeAC, ju 'ndv dco^nf^a t5 libet enim gralia et quodvis donum per-
A«ov stp' mdc, 'i^yjiTai yra^d ^a^os Si' vi2 fectum ad nos devenit a patre per fdium
iv dyicp Trvivi^-aTf tvttoc, q h dpa to Spw- in sancto Spirilu. Porro hacc actio tvpum
/Jlfjov lig t\[tdg avd^ ^ t^ otpaAovang yr^oa- nobis exhihcbat precis eius quam proferre
avaTiivi^AiTni II p-.?AAo( CT^0T(6f^ ^ra^ debercmus quotiescumtiue mystici vivifi-
,
H//3/J' T^ fA,v<^iKnq yJj '(woizoiov So)^o:^op'iag cique muneris gratiam oblaturi essemus,
n yds.tg ^ Sn rC; Spdv it^tafx.i^a- Trpoa- (juod reapse facere solemus. >iam j)rae-
ava7ri<^7rovTig yd Tag ivyat^<riaq , tCj Ofiov missa gratiarum actione, simulque Deum
(1) Confer edifuni ;i noliis Eiitycliii patriareliae sermonem de paschate et sacrosancta eucharistia n. 4.
(2) Vides lieic denuo apud Cvrillum peccati originalis dogmaticam doctrinam, cui male feriati neote-
rici rursus contradicunt.
IN LUCAM CAP. XXII. 415
pairem cum iilio et cum Spiiilu saiiclo
laudantes , ad sanctas mensas sic accedi- Tcti ayim TrYevi^ctTi, TrpcaijuSf iira) r dy'ia.:g
mus; credentes ita nos vivificari atque be- "^ctTni^ctiq- TTig-iocvTig Ti OTi '(^LOOTroiov^i^at,
diderat nimirum universalis Deus cuncta vvv T oAwy -9-f05 i7r) di^-^cipGloL rct Ttav-
immorlaHa; fuerantquemundi origines ple- Tct- •/j ilaiv al •f^iJiaiig tov Kocrffj acorri-
nae salutis: sed mors introiit in inundum CiOi- (p-doYCf) Q S^l^oAn^ ^dvctrQ^ ilanX-
diaboli invidia , qui primum hominem ad S-fv ilg T Koaftov * jrctpiKOjj.iai ydp ilg • sap. 11. £!. -j^.
supposuit. Dictum enim ei fuit: pulvis es, &riav dpdv iipnrcti ydp Trpog avrov *, >« •
cen. iii. la.
et inpulverem reverteris. Sed enim illa- ii v^ iig yiiv dTTiXivan' rtAA' VTripnWctro
tum ab Adami improbilate damnum crea- , rijg dy.iivov 8vcrZo7r'iag ro /SAa|S©~' , m t
toris bonitate superatum fuit , qui terrae KTKrctvri^ nftiporng- ^i^on^v^Ki toT? gVi
incolis suppetias tulit ; nam vita suapte na- "^ yni' Q^y^ i^iv yd^ c^ y^ (pvaiv 6 •&sos
tura Deus pater est ; isque solus ita se Ka.1 MO.Tnp' jttov©s. Ss rovTO vta! dpyjiov
habens, emisit ex semet Christum, ipsum Qj^iKdu.]^i (^ X^irov, (^wMv ovTct Vj av-
quoque suapte natura vitam. Neque enim Tcv ov ydp Y\v ir'ipu)g Svva.(Bztj r ovaiu)-
aliler habere se polerat, quod substanlia- Sa)g 6k i^coiig -urpoiA-d-OYra. Kcyov vndvra.
liter ex vita processit Verbum. Cuncta igi- roivt^v •&;05 y^ waTW^ (^cooyovil Oi' vlov
tur vivilicat Deus pater per filium in san- cc ayici) TrvivftctTi' Tzcog ovv 'sJ« t l-ai yiig
cto Spiritu. Quomodo ergo oportebat ler- av-^^coTTOv Ki'K^ctrnitivov Qavdrcp Trpog d^-
tris viNifica, unigenitum Verbuiu est. Hoc AoyQ^' rovTOY nftiv iTrift^^i acornpct Kcti
nem ex muliere, propiiumque Ci illa sibi iavrov ift^vrivaYi Kct^ ivcoaiv dSiaa^^j^a,-
sumens corpus, ut nobiscum copularetur rov, y^ -S-^tvaTfc! ySj (l>-&oodg d7ro(^viYri kpht-
inseparabili coniunctione , nosque mortis rovag- rnv •j^ot^ H/t/^jtT nft-ztr^ia^x^iro crdpKct^
et corruptelae victores efficeret. Nam nos- h' OK viKpoov dvct<^nactg avrnv ^ oSoTroinai^
tram sibi carnem induit ut eam a mor- , Aoc2irov T^ -zs-pog ddvccrov •y.a.Tivnveyftiyri
tuis suscitans, ^iam deinde sterneret carni aapKi, T iig d^pQapalav dvaSpoftnv , KocSd
in mortem delapsae, redeundi ad imnior- (pnaiv Ua,vKog' * £/t=iJm ydp Si' dv-Qpco- • i. cor. xr. ai.
(1) Adhuc nobile Cyrilli testimoniura de ss. eucliaristia, prout est iu dogniate catiiolicorum.
416 S. CYRILLI ALEXANDRIXI EXPLANATIO
TTOu •&a^aT©-', y^a,] 5i' av^poiTrii ava<^ct- talitatem , ut ait Paulus : (luandoquidem
ffiS vmpoov 'cocmip yap on tco 'A^af^. Trdv- per hominem mors, et per hominem re-
Tig d7ro&vn(j>iov(7iY , ovTwg y^ ci/ tw Xpi- surrcclio morluorum: nam sicut in Adamo
5-&) -(xdvTig ('ci)07roiYi'&)iaovTcti- ivaactg toi- omnps moriimtur, ita et in Chrislo omnes
vvv ictvTO) T TC^ -dctvdTCfi KaToxov cjd^Ko. ^^
vivificabuntnr. Erso sibi copulans obno-
•S-£05 m Koy©^ v^ ^coy! , aTriCjc^nai fjch xiam niorli carnem, Deiis Verbum et vita ,
avTnc, T^tu (p-&opaK; d7ri(^rivi j avTnv ica) depuiit ab illa corruptelam, ipsamque in-
Fctio^oioiov [\). super effecit vivificam.
Ka( fjcn dTTi^ncJw oU ilv^ov ^ix^ ^^ Neque vero verbis meis fidem non ar-
paAAov c* 7r/r« to pMpa,c^,M.ncpwi"S)^5t- roges; sed potius cum fide dictnm excipe,
SayiycdTcov Tug iTr' avTU) 5ji TOVTCt) TrAn^o- parvis ab exemplis huiusce rei probalio-
(^optac, avK^iyoov OTav i\c, ohov n yovv lU nes colligcns. Si quando in vinum, aut in
sAaio;' n iU ri t t^j^Sv , [/-i>ipov apTov if^^d- olcum , aut in humorem quemlibet, panis
AH5 , sO^HCT^s avTOv yifovoTa fA,i^ov T^ c^ii micam inieceris, comperies eam humidae
-TTOiOTnT^^' OTav aiSnpQ^ OjitjAHir*) wupj, illorum qualitatis prorsus plenam. Quum
TOTi ii^TTiTrKaTai 7* iVi^U\aq avTOv ^ }tj ai- igni ferrum admoveris, tunc illius vi re-
Snpoi cov /^ i^vatv /Jiav, t t Tj-vpog coSlvet pletur, et quum sit suapte natura ferrura,
SvvayAv ov)iovv 6 (^cooTroiOi t Siov Ao^oj, nihilominus ignis vim continet. Itaque vi-
ivctxrai lavTOv tyi ISlct aapx,i, yca^' ov o]Si vificum Dei Yerbum cum se propriae co-
'^OTTOV avTOi (^zj, 'QjdOTTom dTTitpriviv avTnv pulavit carni, eo quem scit ipse modo, vi-
s<p« -^ avToq' df^nv Asfo) wftJi', o 7r\<^ivcov vificam illam efTecit. Dixit enim ipse: amen
«('s if/X, s%ti 'Qjmv cumxov * iyco tlf^i 6 a^- dico vobis, qui credit in me, vitam aeter-
TO? T^ (^co^g- K^ 57-aAiv iyco ilf^i o apTO? o nam liabet. Ego sum panis vilae. Et rur-
^cov, 6 (yK.^T ovpavi scaTajidi- idv ti§ rrjdfri sus: ego sum panis vivus, qui de caelo
c« T tt^Ta tout« , '(jnaiTai ih t alcova' Zj descendi ; si quis manducaverit ex hoc pa-
apTog Q ov iyo) Bcoaco, « adp'^ jita i?-'iv ne, vivet in aeternum. Et, panis quem ego
df^nv , Xiyco v[/.h' Idv y.n (pdynTi t adpx.a dabo, caro mea est. Amen dico vobis : nisi
jfSfj iv iavTolg, 'iy cog i^rpog avTOv dyroTi- bemus in nobis. unum veluti efTecti cum
?\ovfj^poi, y^ cti avTui ^ixsvovts?, ixovng ipso et in ipso nianentes , ipsumque in
q ,
(1) Viden qunm tlioolocice et eleganter Cyrilliis Christum nostrae resurreetionis rausam demonstraverit?
Hae Cyrilli dictione nonnulli
(2) veteres abusi suiit, ne quid dcfinite proliteri cogerentur circa Verbi
cum humana natura unionem atque ; ita neque nionopiiysitaruni neque ortliodoxoruni in castris esse vi-
derentur. Ceteroqui Cyrillus dc arcano unionis niodo tnntum, ut infra repetit, non de re ipsa, loquitur.
(3) Pia ac praeclara doctrina de suniendae eueharistiae utilitate!
IN LICAM CAP. XXII. 417
csse faclum , id est proprium sibi corpus TOV '^UtSuj Ca^Ka, TOVTiGTlV 'iBlOV 'oOOH'!-
sumpsisse de sancla Virgine. Nam cum in- axtSmi achiA.a. to 6k tks dyicig srapQfVov
tra nos est , non idcirco dicitur fiiclus caro: >.n(p-&'!y ov ) «3 c* >)f/,'iv "fjvofj&ij^p^^ , iv&v-
id enim semcl accidit, cum inde prodiit fa- dpcozstiia.i hiyiTal -lU '^'iSn:^ crap^* tovto
ctus homo, non desinens esse Deus. Pro- jap yiyoviv awct.^-, oti 'aporiA&iv avS^ci)-
prium itaque factum est Verbi corpus illud ;7-@^, ovK, d^zso&aXcav to uvai •9'fo?' 'iBiov
quod ex sancta viigine sumptum sibi co- ovv ^«"j^ovj (yo)iA.a r koy^^TO ck t^ ayiag
pulavit. Qui autem id actum fuerit qualive Trap^ivov AMcp-9'iv y.a.i ivoo^lv aina' Trcdq
ratione, dicere fas non est. InefVabilis enim j H Tiva '^0'ZBOi', UTTilv ovx. \viTiV cK^pa-
et ininlelligibilis omnino est, ipsique tan- 5-©- ycip jCj (l^^vcYtTQ^ TravTiAccg^ y.ai
tummodo cognitus unionis modus. Opor- avTci) 1-t.ivci) yvuipiu.(^ Tvii ivcoaecag ^o-
tebat vero ipsum intra nos pcr sanctum 7r(^- iSiL Tonvv avTov dta t ayiov Tiviv-
.Spiritum eo ,
qui Deum decet , modo ver- y-aT^ cv HjW.JV •^i.^rtj SiO-^piTTCog- gvu,-
sari ; nostrisque vehiti conlemperari cor- avaKipvaSm di Mcmip Tolg rfA.iTcpoig aa-
poribus per sanctam carnem suam sangui- jM.a(7j , ^.a Tvig dyiac, avTOV aapKog ;£^ tS
nemque pretiosum quae sane per vivifi- : TjjU./« ai[A.aTQ^- a Sri xa.( iGXyix-au^J iig
pane ac vino. Ne forte enim obtorpere- ha yap uyi a7rova(^)cifiact>/i^ , adpica ti <s.
mus , si carnem et sanguinem in sanctis ec- ama TrpOKii/j^ja Q^i-^ovTig cv dyiaii; '^a-
clesiarum mensis proponi nobis aspicere- TTi^aiq c4tK\)na\cov , (yjyA.aQ<.GTdfA'j;Q.^
vitalem vim propositis rebus inspirat, eas- TrpoiC-AuJivoii; Svvaf^iv Tcovig ^ vcai [MQiaTyi-
que ad sui corporis elhcientiam transmu- aiv avTci Trpoc c/ia^^c-ixv ^ iavTov aapnog'
tat; uteasdcm ad ^i^ificam habeamus par- ha il(, fjci^i^iv Fcooizoiov \yjjoiJ^iJ avTa^ y^
CU.M FIDE RECIPE ; QUI CUM SIT VERITAS , NON P02 EN niSTEI TON AOrON- AAHOEIA TAP QN,
MENTITUR. OT '{'ETAETAI.
a.
Existimabat fortasse diabolica malitia "CLiTO pjv 'lacog J^/SoAik*;? dsrovoiag
plenus proditor posse Christum, cpii Deus sV/pss-o; wv TTpoSoTvig, dvvaSm Xa^iiv
erat, latere; scd a Christo scelestus coar- dsov oi^Ta X^icjtov, «iAA' riAiyxi^^o Ttaph.
ter conviva adhibitus, divinamque in om- a^iOv/LiSpog }t^ siui<riog oiv, Jt} 7^ ^ilag ny.i-
nibus bonitatem expertus, id quod polis- potmtos f/.s;i;^i TravTog d^moKaijac.cg, o^yi pa-
sime graviorem ei poenara promeruit. Ki<^a ^oot i^ccoTipav auTW t KoKaaiv aTri^-
Verumtamen vae ludae, piout dixit Ser- ydrirai' ttXyiv ovai t« 'lovBct, y^ tLu t v.
vator! Hic enim luxla Dei patns benepla- acoTtipog (pcovnv fxiv yap x.aT ivQQKictv
citum semet pronobisdedidit.ut nosomni t ^iov Tra^^og ^-.Scox.iv iavrov vTrlp rifx^
(1) Id est corpus Christi , ut patet. Admirare autem totum lioc Cvrilli iDsigne testimoniuiii
de sa-
crosancta eucliarislia. Aliud paris ponderis dat Cyrillus in epistola ad Calosyriuin episcopum opp. T. VI.
p. 365.
418 S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
'Ey£'y£TO ?£ xai <^i\oyiy.sicc sv auTcT; , to, Tt; a'jTuv Facta cst aiitcni et coiitcnfio inter eos, qiiis coniin
SoXil Eivai fJ.sl^uv. viderelnr esse maior.
Ol |0t;>' TOi y.a,%Tcti dv^pcoTrivov ti ttci- Discipuli quidem humanum quid pa-
6Q>'re5j 7ri(!j\Xovii-A.i\x.a.(ri tt^os aAXtiAHg, Tig tientes, contendebant inter se, quis eorum
0.^0. [/.il^COV i<rct.i CV CtVTolg, OVX, dviy^OfJii- fulurus esset maior , nolentibus fortasse iis,
lctvTct Aifovroi T X^i^ov , r'ig '(<iv ov- Quum sic Christus loquatur, quis est
Tcoq d7r-Avy\q.: ux; [ty\ TracTctv d^roTrrva^ti tpj- ita contumax qui nolit gloriae amorem abii-
AoSo^ictv; ydp V'^6 «:ao'n5 y.T^ifJiioq Koyt- cere? Namquc is , cui ab omni crcatura
X'''\g ;tj dyiai SJ^.kovov/jS/joi;., 6 (Juv-&^ovog tum rationali tum sancta ministralur, ille
quitur enim ut unus ex nobis. Sed tamcn c'i7ro<poiTa ^ ovTrui t T/piov V'u>o\jf.Hvac, j-au-
post resurrectioncm a mortuis, maieslatem poc- Ij^-Xi-yiTai yap «5 el? «^ 11 ^J- /-<J
Si
propriam ostendit tempore ad id vocante. yi t c^ viK.pcov dya&coatv , '^Kpctyipcox.iv
Ait enim: data est miiii omnis potestas in fayrS t So^av, K.atp?. KaAovvTog d; tZto-
caelo et in terra. Loquitur ergo humani- «$« yap * oti iSoQn jm.o( Traaa i^Hala cv •M.iltii.XXVIll.
tus, ut dixi. Propterea ail: el ego dispo- ov^ava t^ im yiii- Sfa^itiTai Toivw dvQoco-
no vobis, sicut disposuit mihi pater meus Trivcoi, cog iq;rjy Sia tovto (^nal- x.ayco Sfa-
regnum, ut edatis et bibatis super men- r(-&cjttai vpi.iy, x,a^u)<; StiQiTO y.01. 7raT>ip
sam meam. Num ergo postea eliam quam ,u« /SajJiAsiav, 'Iva ia^&inTi toj TrlvnTi iTri 7?
a mortuis revixerimus, quuni tempus ad- '^a^zsi/^ni |U«' apa. ovy Kj /^y r 6x vnipm
venerit quo cum Christo nos versabimur, drafBicoaiv ^ ci/s^ayTog t ycatpov , y.a^' ov
quos iam conformes corpori gloriae suae oitbiaofA.i^da rS) Xpi5"«, avfji,f^cp(piii r\y.ag
trarum rerum exemplo, spiritaHa nobis de- aAA' 0« t xaQ' jijwa^ 7r^a{[»,dTcov V7ro(paiv<{
monstrat. Nam qui primos honores apud ra Trv^L^haTiitk- 01 ju,sv yap Tug -Tzapa t
reges terrcnos occupant , ii cum ilhs con- 'fhyiicov flaaiXitoy TrpcoTag i^^ovTn Tt[.(.ai,
vivantur, mensaeque participes sunt. Al- cnM.ig-ioi Ti iiaiv avToli tCj QfJi.oaiTOi- uai q
tamen sunt alii dignilatibus quidem apud Xj iTi^ot nvii, Ti[A.tii [^iv "^ ^apa r y,pa-
potentes ornati ,
quin propterea communi towtcov d^iov/j&poi , ou [it)v oti rSj xoivHg
cum mensa fruantur. Quod itaque prin-
his '^aTn^ng d^TTO/Apoi- oti Toiyvv cv ? 'u^poo-
Ait autem Doniinus: Simon, Simon, ecce Satanas iuiTi C£ y.v^to;' ^jjLAWV, Jtjxojv, toou o (TaTava^ s^r.Trj^uro
expetivit vos, ut cribraret sicut tritieum. vfy.a^ Totj crivtdaai w^ rdv alrov.
,
(1)
piditatem obiurgando, sec[ue in exemplum (piAooo^/a? 7rd%{, yC) lavTOv i'ig vtt o8?ty fjca
qui nihil sumus, ad hominisnaturam quod dvayKalov , ovSiv [iiv 'ovTag t6 ye YiKov.ug
adtinet nostraeque mentis lubricum ; sed t dvxipcoTrH cpvaiv , yCj figTO t^ y\[iiTipag $^-
(1) Hoc loco in cod. B. f. 198. fit graramaticalis adnotatio. Zi-ndaut , Sogt/iSiJcrai , xu-/.n'jcjii, afiaui, y.o-
xivijerai, ff=igatr«i' Ttviov yd^ jra^a tkti xaA£?Ta( to TTKg' nf/.lv xoaxtvov, iv jj (tIto; t-oSs y.dxs^t^js [/.sra^s^du.svo(
TogacffSTai.
420 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLANATIO
aiv 'fh7ryiSa.v ovrux, i^t^rvtai t Ioj/S , dAA' vit lobum , sed liuius pulientia superatus
yirroiro t^ cyniiva rAt]7r ct-d tiag- ttXyw 'u.Xio- fuit. Nihilominus prae^alet humanae natu-
viKTii T <iv^po.7ni (('vaiv, da^ivrig yb avrt\, rae, quia haec infirma, ille autem saevus
Snvo; n £, dTTYivyii c^ciivoi;' c»q fa^ (^rai TTipi et vehemens. Nam sicut dc ipso aiunt sa-
avrii TO 5^ajW.jM,a to is^ov * , n KctpSia avrii crac litterae, cor eius obduralum ut lapis,
TTiTsn')^ hcmi^ Aj9o?, 'icrnKi q "cocmi^ aKficov et cjuasi incus immobile perstat. Nihilo ta-
dvnAa.roi- ttAhv to7s t dyicov VTrivYiviKrai men minus sub sanctoruni pedibus iacet,
woa-i , XpiTOv >9 rouTO Kctrcap^dcoKor^. hoc item Christo praestante.
'Eyu 05 iSi-/iS-nv Trsgi am. Ego aufem rogavi pro te.
'iSov Sn TsdKiv tiu.lv avuTrXdrrirai > Ecce iterum nobis conformatur , et se-
adpp- Sin^drivai ydp (fnaiv oig av^dpcoTrog' Oravisse enim se ait tamquam hominem.
i^(pct'ivit 3 Sia rourcov, w? Si-zssp i^iSo-dn His autem verbis significat, illum si tra-
Z3C05 ^nlpavTci) aaTctva,,a7n<^0i d.v iyiviro ditus fuisset ad tentandum Satanae, pror-
n-avTiKux;- OTrn yi )Cj ^n d^So^iig, naQi- sus fidem amissurum; quandoquidem etsi
i'«0"jv npvr,au.ro yctp^ 7raiBi(rKng jaias i^o- minime traditus, lapsus est negavit enim, ;
pv^oiiang avrov cv rri ctvAri t dp-x^ap^icag. unica eum perturbante ancillula in aula
- 'O fA,iv roi Kvpiog., r t jaa-&HToS apvn- pontificis. - Quum ergo Dominus di.scipuli
atv alvi^cj.iU\vQ~> cv olg s$m iSiri^&!u) Tnpl negationem innuisset iis verbis quibus di-
aov 'iva pH c^AittM m -ziricrTi? an, eia^^ip^t xit: oravi pro te ut non deficiat fides tua,
^Knatv dya^^ng iK'zo'iS:g.)y^ OTi Tiv^iTai T bona spe, fore ut promissa bona conse-
i7rnfyi?^jji.'-vcov dfahcov s(p« j^ oti k^ av 'fh- quatur. Ait enim: el tu conversus, fratres
<Trp«v},a5, s""^i^ov ceu' dSiK^povg an- w t^ luos confirma. ineffabilis benignitas
nondum erat peccalum , et iam veniam d^ccTii (pi\a.v^PC07ria,i- ov^^zco ytfoviv « af^-
praebet , rursusque illum in apostolica dig- ria, Y^ T tttpeaiv c/K.o^'\aa.TO , v^ TraXiv ctvTov
Conlinuantur supra dicta etiam hic. 'E>cS'i^vi Q Ttt TnpoKsijuS/jci ry aSi- -zo^o- A. f. 285. b.
Antea enim praedixcrat admirabili Petro }ia.Tctf/.if^nvv>ii tS) Qavf.t.aGlq) UiTPa, oti
pore. Quoniam vero facla nunc capturae 3»\*iAovoTi KaiPcv '£^^ 3 a^ra^ f^vy\[*,v\ ytfove
menlio est , subsequuntur prorsus hanc •^ (n^AAM^fo)? avTH, axoAa6s7'j ^ravTWSTjj
commemoralionem reliquae res , nempe TOiaSi iA.vyi[^yi itj Tcc i(pi^ni yiyovoTa, tcc
crucis passio. Deinde ingruens ludaeis prae- i7r] Tco <^avo 2) (pnf^l Tra^n Aoittov •
t 'fhncvi-
nunciat bellum. Idcirco ait: quando misi ^avTa Toii 'laSaioig 7rP0ct7rafyiA?\.<^ TroKi-
vos sine sacculo el pera et calceamenlis pov Sm tovto {pn(r/V, ct£ d7ri<^nKa Jpa5
numquid vobis defuit? At ilU dixerunt: ni- ;^w^(\ /SaAaVTJfef v^ Tryipag r^ V7roSniA.dTCi)V ^
hil. Miserat enim Servator sanctos aposto- l^ri TiVOg V<^iPV]<7aTi -.1
ol Si iiTTOV , OV' TTi-
]os, praedicare mandans in omni pago et Trofj./jii ^h ^ o ctwth^ cStr uyiag dTzo^oKHq^
urbe evangelium regni caeloruni, et om- icnpvas^v avTolg 'fkiTa^ag Tolq dva 'ma.Qav
nem morbum languoremque in populo cu- icu>Y.lw Ti }0j TToKiv t6 ivayyiKiOV t^ (Baai-
rare. Euntes autem iussit nullam gerere Kiiag T ovpavcbv^ ^ ^i^ccTnvitv 7ra(rav voaov
corporaHum rerum soHicitudinem atque ; itj TTa.aav fJi.aKay!iav iv tcj) Kauf OKiKdjGi '^
concursare; quod et reapse fecerunl. Sed (p^ovTioa- i7T avTco j •ZBacav i^xovTaq r ^riv
summa penuria terram habitat quo- , hic Tcov fxiv ot^;t iv^rofii^i , ?TfVia -j dv^cov i<yy^dTVi
et gladium emat. lam enim apud huius KnaaTco ap^piov, (^ dyopaaaTCO fj.d'^aiPav
regionis incolas ulrum aliquid
non agitur sr' y^ KoiTTOv aTraai Toig t "^copav olicovcnv
retenturi sint nec ne, sed utrum omnino 6 Koyog ov ^ript yi t 'i^x^HV t1 w [/,n , dKKa
victuri. Intolerabili enim impetu incum- TTipl a.i)T0i/ T sJvaj £^ ^riV KaTaaKn.A,et yb
bet in eos bellum, quin uUa resistendi fa- iig at/Gri" 7roKiiA.og d^^opriTOig oof/aig, cog
cuhas sit. Deindehorum malorum causam ovSiv df)Ki(7ai TTPog dvT'i<ra(Jiv iWa, t ai-
aperit dicens oportere se secundum scri-
, : Tiav T TCiovTCOv >ca>ccov d^T afyiKKc-i r, Kifcov
pluras cum improbis reputari , et suspendi OTi Sei fA,iv avTOV y^ Tctg j^.a^a? , /j!^' t dvo-
una cum crucifixis secum latronibus , et fjtcov KoyKJ-biivai , c!vyK^if/.dfJ^jov SnKovoTi
par cum impiis pati supplicium. Ac tum Toig crvi^avHo^iiaiv avTco Krig-aig, jCj t to7s
demum his peractis, susceplae incarnatio- dvofji.oif znqi-Tzaaav u7rou,iivavTa SikIcv n-
niscursum finem habiturum. Etenim ea, Kog Q Aoi^cy tw f/i^i tOvtcov iK^ftv , 6 t^
quae sunt de me finem habent id est quae
, ; Oi)tovojM.ias AK^erai Ao^-oj- tjAo? yap , (pn-
'^22 S. CYRILLI ALEXANDRINI EXPLA"NATIO
(Jiv, 5^fi ra TTip) if^od , YiTOi yi^Qa,[^fJi,ivct in iege ac proplietis sunl descripta; donec
cv vo/ytCf) tCj 7rpo(pnTcst.ii , [^i^i ^nAoroT» t£ videlicct niortcm in carne patiar: interfe-
TraQfiv T K^ aaoKct -davctTOv aviJi,(iyiaiTcti ctoribus autem ea contingcnt quae iamdiu
V. 3S. Oi Si sis^ov' zugis . ISoiJ fjicl^ai^ai uSs Svo. At illi dixerimt: Doniiiie, ecce <lao gladii liic.
A.
B.
r.
f.
28G.
200. I).
TavTi jttsv Kvpiog ^sip) t ffupjSnao- Haec Dominus de eventuris ludaeorum
jWSVlMJ' T^ 'liiJaiWK X^?^ W^OKCtrctfA,ijA,YlVV- regioni calamitatibus praenuntiavit. Disci-
KiV 01 5« ^S T
ftCt^nrct) 0'J <7UVY\iCCtV ilpVlfti- puli lamcn dictorum profunditalem non
voDV ro |Sa9o5* WHQnaav q paAAov, cIti 5/a intellexerunl; sed exislimarunt polius dici
T (Tt^^iSnCTOf^svi^ S(po5ov at;T3) 5ra^a T^po- ab co propter impendentcm adversus se
^dr^ K^ r o't;AA>i\[o/.tsvMV ai;TOy
,
pap^aipajv proditoris et satellitum incursum, gladiis
s«va/ ^iioiv Sii(iiCctia)(Jctro- rctvr» roi (fa- opus esse. Ideo dicunt: ecce hic gladii duo.
<j)v , ISov iA,axctipcti ccBi Svo- yJj ri Tr^og av- Quid vero illis Servator? Satis est, inquit;
chr (7Ct}rii^;iH.ct,v6v '^- ftovovisx) Sfs-y^S, deridens propemodum illorum dictum ;
T (pci)Vi)v iv ilSo)i ori T ilpnf^ivct)v T Svvci- quia probe sciebat, \\m dictorum non in-
Kar' avrm , txrpog ov ov^lv av w^TiiXnaav mulla quidem gladiorum milia profutura
0'j^i TToKAa) ^i(f)Ci)v x^MdSig. erant!
K-zi ifcXSwv s7roQsvd-/i y.aroi to sSa^ ^iV to o^o^ Et egressus ibat secundum consuetudiuem
ruv iXaiWV. in montem olivarum.
A. t. -287. h. Ev nftioa fA.iv 6 acornp rag sv 'lipoao- Diurno Servator tempore Ilierosolymis
Avf^oig iTTOiilro ^Zi^ag ., 'fhha^ovang 3 versabatur; supervenienle autem ^espere
7* iiwioag cii rS) optt t sAaiSy, oftov rolg in montem olivarum cum sanclis apostolis
dyioig y\vxi'(%ro fJi.a3nralg , ilg ^-^^wp/ov As- secedebat, ad villam dictam Gclhsemani.
yOit^ov Ti-danfjt.avn- Mar^alog yap ovro) Sic enim diserlc ait sapientissimus evan-
Maiui. XXVI. (pnaiv 6 ao^pcorarog ivayUKt<rng' * dtpiyf^i- gelista Matlhaeus. Quo quum venisset, ut
vog Sn ovv ivrav-&a Xpi^og , cog avrcg tth idem adhuc narrat Matthaeus, assumplis
tHKxMv 6 Mar.dalog ipna) ., <u)^^^Act(Bo)v csv' tribus Pelro inquam et Zebedaei filiis
, ,
rpilg, T W/^ov (pnft) yCj (zhr t Z.ijSiSaia coepit contrislari ct maeslusesse. fleic me-
npParo Avurii<&(Zj y^ dStifxoviiv c^/rav^d, cum obser\a incarnalionis profundam ra-
fA,oi ^Ai-uii T^ /t^ aapKog oiKOvoftiag ro (Bd- tionem, et ineffabilis sapientiae excelsita-
dog, iu '^ dTroppmii ao(piag ro ^\j,05' Sia tem. Quam ob causam, o Domine, mae-
TToiav airiav w ^icmora dSnftovilg ; apa Si- stus es? Num tu quoque mortem metuis,
Siag i^ avrog t iavarov , }tj ^nXict KiKoarn- et pavore correptus passioneni recusas?
f^ivog 5>^^/T>j ro Tra^ilv; Kai roi to7$ fA,a- Atqui tu aiebas discipulis nolite timere :
dicat spiritalis forliludinis a lc suppedilari fjtfivm dTTOiiTiivctr «AAa y/av it t^ Myoi •7?
gratiam electis, haud profecto a veritate 7j-YSUfAa,TiKiig ivctvSpicti 7ra.pa crou To'ii 1^«-
aberrabit. Cunctae enim vires a te sunt, Xifftiroig 5i5o«S^ r x^^ietv, kix. kv ditaoTOi t
qui vila tuapte ualura es et cuncla vivifi- «AnGSr ^-•^(^vi yb TTcccJa. Trapa <TOt/, Vy ^ccn
cas. Cur itaque contristaris, et usque ad '/y <pvcnv VTrap^nc, ;^ ^ao-zsoioc,- -mcc, ovv
morteni maestus es? Et quidem pcrspicue AiKv7ry\aai y^ ddn[A.OYiii; icoi 9'avaTti; nai
nosti, utpote naturaliler Deus, le paliendo TOi aa^ooi; y\7i\^aao ktoc, hv oCasi, ori r y^
in carne necem , morte liberalurum uni- aapKa GctvotTOV VTrOf^iivai , dTraXXa^y.c, Qa-
versae terrae incolas , et de qualibet impro- vaTa cgu- dva Traaav t ynv , y^ to t^ viy,v\i
helem , qui iam ne inter famulos quidem lapanA, oti sS' cv SovAoig «Vr <^ oti n t
est ; el quod Domini porlio , funiculus herc- >cv^'ihi [A,;p}g,T0 a'^o'iViafA,a, 7^ }i\noovoy/iag
ditatis, pars vulpium fiet, uti scriptum est. fiipig dXUlTriKOdV i^ai ^-^i^TO U^^afilJCiVOV. *
Quod autem urbem
futuri praescius 'Oti cfls >ca'i TOi To ia6/j>^j07 ilo[ag
Hierusalem miseraretur ceu quae ob suam , }iaTn\in tUu 'li^aaaXnfA, log 7^ i]g avTov
adversus se impietatem, omne mali genus 'ivin.a Suo^jijZnag laou-ivnv h Travr^ xa;t2),
erat expertura , hinc etiam disces. Ascende- >ia,vTiu-&iv av fjcaQoig' dvi\n y,iv yap 6x
bat de ludaea Hierosolyma ; ut vero evan- •T^ iouSa'iag iig 'Upoa^Auua- 'ccg §i (pnaiv
Ut aulem cognosceremus ila eum fuisse ani- OjyCiKnaHaav ^Ai^rcov t 'lipaaaXnfi,' 'iva
q
mo comparatum erga illam , significat disci- [^a^co,v^j ravTlw iayna^Ta t Sid-diaiV iTr'
puHs aegritudinem suam atque tristitiam. avT» , $^fJci[*,nvuKi Toig f^aQmaig 'oti k^
Neque enim cognosci occuUa polerant, nisi d>inSiCi. K^ KiXvTrnTai' ou yap nv duvaTov
ipse verbis quo animi habitu esset mani-
, , fta-3i'iv Ta ci> auTcj) nacpuixfLiva ^ fjcn Bia
festasset. Sed el iilud praediclis addere ne- Koycov (>K<pr\vavT0g tu cv olg K$t x.a.xiivo
cessarium exislimo. Nam tristiliae passio Q olfA,ai Toig iipnfjcivoig 7rPoai7[iVifx.iiv dvaf-
seu maeroris non ipsi accidit divinae et in- nalov To ydp toj 7* KvTrng 7rd-3og n TOi
^iolabiii Verbi naturae; id quippe est im- c^ dSnfJ-oviag, oC Tripi avTnv dv yivoiTO t
possibile , quia supra omnem passionem di'iav yJj dicn^aTOV t Ao^« i^vaiv dfjcny^a-
est: sed dicimus incarnatum \'erbum hu- vov yd^, 'oTi Travrog iTz'iX.iiva Trd-^ag WiV
manitatis quoque modulis se concludere i^iKnaai q (pafjciv t (rapKto-^iVTa K6yov
voluisse, qualeniis \idebalur illius passio- iCj cv Tolg dv-d^co^zsroTnTog KaSiKiSTOi f/A-
quam virium estdominus: ila eliam trisla- Tog, KOTTidaai ts Sx. fjcaK^dg cSou .^ Ka'i toi
tus dicilur, et in maeslitiam specie lenus T Svvdf.i,icov VTrdpxcov Kvpiog, o'utco iCj dy.n-
incidisse. Non enim -videri debuit is, qui didaai itj SoKilv iiaSi'^aS-aj Kuttuv ou fdp
ad exinanitionem se demiserat , et intra hu- iS^ T Ka-diyf^ivov ilg Kivcoaiv ^ y^ Tolg 7^
424 S. CYRILLI ALEXAXDRIM EXPLAXATIO
A.
B.
f.
f.
287.
201.
1.vvi(iou\^jai f^ci-d^nTctlgTcc TCp x.aipci) Monuit discipulos rem tempori con-
1). f. 7.-1.
TTPiTrOYTCl, (IzSUJV 'aOO(TiV')(ia^i 'ivo, jW.« il(j- eruam, dicens: orate ne in lenlationem in-
iK^YiTi lig TTSiPcta^ov aAA' ivct, pji \6yoii cidatis. Tum ne illos verbis tantum iuva-
ctCiGsir ai^iKrayi i^cvoiq,7ra(^aS=i^ig^'^ yj) ctCi- ret , sed eius rei exempium ipse tleret
Tou T ^rpa^jw.aros ivpiQyi ,
(2pciy^v yrpoaik- paululum progressus, in genua procidens
{}(jov ^n-iacoY iTr) yovv ^TrpoanvyjTO' tu t'i^-a oravit. Cur vero haud cum sanctis oravit
TTOTi To'i<; dy'ioig ov tnixiwyjTO Y^^^y^Tctic, discipulis, sed solitatim? Ut nos di.scamus
aAAa ;caTaw.oya,?; ivx f*,a^u)fjSp r^ilg 7^ gralaeDeo orationis typum. Dixerat enim
d^iaicovanf dicp TruoadjynCi^^i tvttov '{cpM y^ alibi autem cum oraveris, intra in cu-
: tu
jrfpwBf * av j OTav TT^oaivyjn, iiaiX^i iig biculum tuum et clauso ostio ora patrem
,
iii^ai TO) Traiii an to) Iv tu }cpv(pa'icfi- Kj 6 det in abscondilo, dabil tibi palam. Quin
TraTYip an ^XiTTUiv iv Tfii scpv(paiCf>, dno- etubique comperiemus eum sobtatim oran-
QCida^ aoi cv Tb) (pavipcf)' TravTayjti yt^ ivpy]- tem ut tu quoque discas oportere vacua
; ,
ao/ul>p KaTa^ovaq iv')^^^ fjSpov iv ct J^• av fjca- menle et tranquillo corde cum supremo
8115, oTi a-)(^oAa'(ovTi vcu^r^ faAnvicDari Kao- Deo coUoqui. Neque vero quisquam sen-
B'ta, o/!^\ifit3^ ;)^n to) iooi Tzavrag Gsto* v^ ov satus dicet, orasse lesum, quia manu alie-
Zr\ TTH cpatn Ttg av , ii yi vovv '-'xoi, OTi 7^ na aul auxilio indigeret. Ipse enim est ma-
77-ap' Wi^H Xii^og }j 'iyhx,y:p'iai iv '^iia, taG- nus fortissima virtusque patris; sed ut per
f?-«;tW5 , «Voif/TO Ta? AiTcts- ttt;705 fap cgiy haec cognoscamus , in tentationibus non
}i 7Tava^ivi<^aTY\ yjia^ , ;ij dvvauii r aa^^og- dormitare, immo tunc magis oralionem in-
rtAA /Kct «fAS/s ^ia TiiTU)v iA.d^co fjSp pji vv- tendere. Stulta tamen audacia esl certami-
^
i\(i Tspoadjx^^-i' oLfJs-a^ii^'^ X'iav ,}Cj To'i dycc- patientiam adraiscere, iustae confidentiae
vwK ;ca.Ta9pa(7L/vf^-Ta.' ji*f'(^/'« Q tppovMjWaTi officium esse aio. Nunc orationis quoque
^fivai (pyiiA.1 TO 5i/roAjUov , ;tj Thn7ra(jii dva- modum videamus.
"zsAisiiiv. lSa)/j8p 3 jf^ 7rPoa<^x.^i ^ '^ottov.
ITa-5^. e; poij\ct , TTagsvsy/.s to 7ro~rtPiov tovto o.n' hj.oij' Patcr, si vis, transfer a me liunc calicem. Verumtamen
•rtXriV ro ^sk-nijLO. y.ou aXAa rd cdv ysys^j^u. uon uiea voluntas sed tua fiat.
fj.'o ,
'Opag OTTCcg pi,iT' ivAa^nctg dv-dsQ)7ro- Viuen quomodo cum ea quae decet ho-
TrpiTTOUC, iTTOliiTO Xpi^Oi T« TTiipaafJLOV 7 minem reverentia Chrislus tentationem a
'S>^«.iTH(Tiv; ii fa^ ^ovAc-i (Pnc7i\ 7rao'iVify,i- se depiecatur? Si vis, inquit, transfer. Nam
cog yao i\g vTzipX^v T ;ca-& vijw.a5, toTs t quasi unus de nobis, patiis voluntali fu-
TTa^^og 9rAM|t/,a(Tiy dTrovipi.c-t t c^/3m(T0jwJvu)V turi exitum attribuit; ut nos quoque ca im-
TO 7r'i^ag-'iva}u niJ..iig alTCt)/ijSjj cfiiiva >i,pa- petrare poslulcmus, quae ipse animabus
T«7y, a;r£p av avTog ilSi'in av^^^ipovTa t noslris utilia esse noverit. Insuper ludaeo-
Tn^iTipatg ']^vxaig' Trpog S av TOvroif, ^ rum quoque impietatem sic accusal. Cerle
7* 'l>iSa'iQ)v dvoaiornTog t6 ^n[A.a ^caTnyo- non erat ei involuntaria passio; celeroqui
pil- nv fji.iv y:- ov-A d&ovXmov avTce to 7ra- etiam gravis, propler ignominiam, el pro-
6f7v,, (popT(xov T-f jtta' srs^cd? .
5i(i rs r rtJo- pler iudaicae synagogac ruinam. Quippc
^lav }c^ -^ 'laJaict^v avyaycoyng r oM^pov noluisset Israhelem fieri honiicidam domi-
ov yctp 'dv n^ihnai }cvpioy,Tcvov ^ojc&o/ t ni sui , ne ob hanc causam, supremam ul-
'laoctnh- 'iva ftn TavTngiviica T' aiTiag,'^ tionem experirelur. Sed quia passionem
IN trCAM CAP. XXII.
praesens iinago lesum turbat, sed deitatis do^a.v<rov « /M.sF yi t •d^ava.TH TrctpHaSvact
virtus commotam ilico sedat passionem , et [^V^f.tyi ^TCtOaTTH T 'IlKTOVV J1 Q T^ dlOTn-
ad confidentiam transfert. Commota fuit Tog dvvcLi^ig^ x.ix.ivr,u,ivov ivQv(; x^^ovTcti
pars Christi humana duas ob causas. Opor- TO 7rd'&0i, '^ fA«Ta,M.Op!f>o7 TT^O? EUTOA^iotV"
tebat enim per haecquoque conslare, eum >ci}t'ivnTai ydp y^ 'cv Xpi9"W Ta rtiG^w^ji^a,
haud apparenter vel opinabiliter, sed na- S\d Svo TpoTrni' iSn ydp iOj S^ia toz^t&jv,
natum ex muhere
turahter polius ac vere ai;T0y ov SoKVia^ Kj vuiovoict^ (pvGiKZ^ Si
hominem, humana omnia perpeti, peccato paAAov y^ rtA«-&ft)? dv&^cCTTOv c/k. ywctiKOg
tantum excepto. Timor autem pavorque, yeyovoTct, (paiviQtn TrdvTct (pepovTct tk «v-
connaturales nobis passiones sunt quae ta- ,
^pjdTTiva^ Sly^ct [^ovm t^ d/^Tiac,- ^c(2og
inen in peccatorum classe collocari ne- 'j
7'Si J:^A/:t, wa^&n [tiv Ci/ y\uiv (pvryiKa., to
que slatum translata humana natura, pri- ajA,i'ivco Tjva tu G.-iOTsaav KaTa^^aaiv fina-
mum inChristo. Etenim sic et non ahter ad ?-oi;^«8ja.5VM5 '^ (^vaicoi i^/ ir^caTco \eA<^ci)-
nos ipsos pcrmeare polerat niedelae ratio. nvyap ovtco ^ ov^' STipcog, }Cj ilg HjtAa?
Etiamsi enim quod accidil, haud usque- av(^^ T T^ IdcTicoi iJ^.Snvai Zq-usov £i fajo
quaque hbitum ipsi erat; nihilominus pro- yj OTi [A,d\i'^a TO Tv^^idv , ovyj TtdvTn ts
pter universalem salutem ac vitam, volun- y^ 'ssdvTcog •9-sAhtov nv av7u>, Axx' ovv c^
tariam sibi fecit crucis passionem. Sciebat •zBUYTcov iviKa dooTnpiai y^ ^uonc,. Ikovchov
enim quae inde eventura bona erant, et iTTOintraTO to iTn tco <ravocu Trd-d^oi- riS^
suam ipsius firmitalem transmularet. Cum "ioTTOv Tivd }Cj GvyKiodGag, vdjpcoGi] t dv-
ergo videtur verbotenus mortem timere, {ipCOTTiS ipt/ClV, K^ TTOOi T aVTOV |W.jra'3J01nffM
dicilque: transfer calicem; cogita vicissim, rfppoTHTa" orav oi/v (patvnTai oc-iAiwv t Ao-
quod ea quae mortem timebat caro quum ,
yov T -ddvaTov^ y^ )\iy(iiv -,
TxrapiYsyKi to
pariter timoris passionem omitlere. Dice- varov n adpp, iSiSdaKiTO (popn^tivn Tra^a
bat ergo patri : non sicut ego volo , sed T 6eoi; Xoya [A,nKiTi tovto TrdcFX^^V- iMys
sicul lu. Profeclo mortem haud meluebat, Q ^poi T TraTipa- ovx' ^"^5 s^w •S'5A&), aAA'
54
.V26 S. CYRILLI ALEXAXDRIM EXPLAXATIO
o)? ai)- ovx. sfpo/Sf/TO ^iv ycc^ kcl^ o Xoyo<; quatenus Verbum erat ac Deus, sed lamen
Is-j itj '9-S05 T ^SravctTov ctt;ro?, «AA ilq tj- incarnalionis suae cursui finem imponere
Aos T o}>covoy.'iciY $ii^df:-iY yiTrnyno- tovto festinabat. Haec enim erat voluntas patris.
yap riv to diAni^a, t 7ra.<^:i- i)^<^ q yj, to Porro et non moricndi inerat ei voluntas,
|M.vi •&«A:-<v aTzoQctvuv , Sia to <;.^^ijii£ni^ quia naturaliler caro morlem recusat. Do-
r Gdpx.ct.T ^c.vaLTOv (^'jai-A.cii(;' ^i^cKyKcov To\- cens ilaque liumanilalem, quominus iam
vvvT (iv^dpcoTrorriTct y.nKiri tci ctvTYi Trpoa- vellet naturaiia sibi cogitare, sed Dei po-
ovTct (p^oYilv ^ fiAAa to t -dtov d-^yiu.^j, 'Qn- lius voluntatem sectari , tamquam homo
Te7f , w? aY^pwTTOc, A5r«" ovy^ iei iyca SsAw, ait: non sicut ego volo, sed sicut tu. Id-
rtAA»' 0)5 (jv- Sicc TOVTO 5^ (tct'iviTai }tj Tr^oa- rirco apparet hoc quoque addidisse apud
Qiic, cv TU) MaT-9si/M- * TO fA%Y TTViv^at,, Matthaeum: spirilus quidem promptus est,
Trpi-Qvy^ov Ji
Q °'«?^- rtO'-&iVK5' aTOYovda, caro aulem infirma. Namque humana na-
'Mv yao n tfv&pwi33« (putJie, Kj cn avTcp tco tura in Chrislo ipso, quantum in se est
Xpi^TW, TO 0C70V iiq avTYiv y iv^iaKiTai' ava- debihs comperitur ; sed ab unilo illi Ver-
i<,0[^'i^iTai Q Bia T iYce-Sivroi clvtvi Aoyn, bo, ad Deo congruam confidentiam attol-
ih ivT0XiA,iav ^iOTTPiTrri. litur.
\hc'-j cyAo^ xai , 6 Xsyojjisvo^ lovSag si^ twv iiu8ey.a. Ecce turba, et qui vocabatur ludas, unus de duodecini.
Aia T( Bi (pnTiv, \iyofjSfJoq 'loitda^:, Cur ait, qui vocabatur ludas? An ne-
^Yi ^afl ovx.ri^H ^ aY^oa To)c, i^nKif^iYOii sciebat virum hunc de numero esse ele-
cv ae^Q l^ov jt^ov ; rtAA' hx; ji^n |tt5f*((T>ix.we ctorum? Immo vero quasi huius iam abo-
avTH 70, To ovojw.a, (pntTJv, Aifo/tj&^jog lov- minans nomen, ait: qui dicebatur ludas.
Sag- Tr^oaiTrdfii j rovrcd ro iii t SoiSiKa^ Addit aulem « unus de duodecim » ob sig-
TT^og hSii^iv }Cj Sfg.S:oKriY <^ t Tr^oSom (pav- nificandam incusandamque proditoris im-
Kirnroq' 6 -^ cv lao) rolg dTrog-oKoig riri- probitatem. Nam qui aeque ac reliqui apo-
l/.ii[^iyog,)ro'ii cpovSxTi y^ X^i^2 yifovi 'uipo- stoli honoratus fuerat, idem exlitit carni-
tpaor»?- S'-Su)K.i y) avroiq atiyAiov ov av tpi- ficum Christi adiutor. Dedit enim eis sig-
A/Jo-M, avTog '^v iTriKd^iro '^avnKcix; tS' num: quem osculatus fuero, ipseest. Pror-
^o^«5 T Xpirot)- uy\Qyi rd-)(d zsa ^•ovct.i^a^ sus erat oblilus Christi maiestatem; puta-
Ka^ilv <p'iKn[/.a [my zs-pon^ivcoy ilg tvttov vit se posselatere, osculum amoris typum
rtfci^THs, rtvoff;&)v 3 (T>cf|apc4Twv wff-;']y f;:^wy hbans , cor autem impiarum insidiarum
T Ka^diav oi;;toSv cci cjk [*,i^nq "oiooai^-^^i- plenum gerens. Ergo veluti ex crapula ad
rai Tu> XpiToi' BciKn h^ aTrdrng ooyavov t Christum accedit; doli fraudisque instru-
cJ^ai^iTov dyd-mloj d7ro!pvivai -zspoaSoKZv nientuin jjutans demonslrare eximiam ca-
Tctvryi toi y^ y.dKa iiKorcog (^opny.coTfpoy ritatem. Quam ob rem dignissime gravius
avTc>) ru Kfif^a sVoifi , on ovoi to a'^yi[A,a sibi iudicium comparabat , quia nec eru-
y^ avft.(ioKoY mx.Cv^dyi -^ 7r^oSoa'iai ro (f;- buit, praetextum ac synibohiin proditio-
Kvifia' i-Trdya yovY o ivayfiKig-rig' o q 'l;i- ni,s efiicere osculum. Addit ergo evange-
aovg iiTriv avrd)- 'lovSa. oiiKnfAaTi r vlov lisla : lesus autcm dixil illi: osculo filium
T dv^pcoTrii 'Ss^S'iSa)g: iiSivcti ydp dvay. homiiiis tradis? Scire etiam oportet, quae
Kaioy ySj ru tS) I«avv« a-fp; rovTH lipn- etiam lohannes hoc loco dicat. Aititaque,
f^iva- * s:j)« yo^vv on oi f^iy t 'Iov3a,'ic>iv ludaeorum ministros accessisse ut lesum
:>;7-«^£Tai 5r^ojie(Tav (7t;AAH4o^^o; T Iho-Sk- caperent ; qui occurrit eis dicens : quem
3 VTrywra aJTOJS, Ajyiwv -iva ^nrCiTi-, quaeritis? Ministris dicentibus, lesum na-
,
Ai^ovrav Q T VTTtipiTCov 'Inaovv t vai^co- zarenum ; ipse se homicidarum manibus
palov., avToq iavroy r r (povwvTWv yj?'^^^ tradidit dicens: ego sum. Illi auteni , in-
Tr^oaiKOfiii^i , Kifcov Ifd) ilftr oi 3 a^HAGov, quit, retro cesserunt ; idque ter faclum est.
CAP. xxn. 427
Quaenam fuil rei ralio , quamve ob cau- (pmrjK , m xa o^ictm* ?^ tSto yifovi "^js* tk
sam Servator ultro se obtulit, illi autem ovv « oixovoftia, yJj tjvos 'iviKiv Trponiy.o-
audito dicto « ego sum » corruerimt? Nem- fxiKiv lauTOv acoTnp , ol Si y.a.TiiziTTTOY
passionem accidere. Non enim illi suis vi- d;2ovA>]TOV avTCC to Trct^ilv ov yd ^;^ Ofiii-
ribus Christum ceperunt , atque impiis iu- vci>v \rsyJjo(i jifoviv dTTOTiXiCiiia,, ro avh?<ct-
dicibus praesentarunt , sed ipse semet tra- /SscS^ X^i5-ov, £j TT^Qira.ya.Wiv to'/s dvoa-\oig
Age et illud disquiramus. Num Dei pa- <^ipi Q x.a.Kiho (jnTYiact>ju\>j- apa. vJ.m- a. t. 203.
Iris decretum, et ipsius fihi voluntas, ne- ip©-' To3 Qiov yu -uictTpoi; , •&2AMju.a Si y^
cessario veluti , ad passionem eum voca- a.vTov T vlo^v Kii(,Ky\Aiv ctvTOV aii c^ dvay-
vit? lamvero, si hoc ita se habeat, nonne Kng ih TO •z<rd-&@~' '1); iha., zuCOi iiTri^
prorsus oporluit et aliquem fieri prodito- 'chiv dKn^ii., ovx. iSii TravTCog >ca.i 'a^oSo-
rem, et ad hoc facinus Israhelem propelH, Twv '^ia-&ci't Tiva.^ -ziyapivi-^^^-drivai Bi x,cii
dem necem super ligno inferret? Atqui, i^ciPTiacti Si Kctl (^ iTrl T ^tyAou ^dvoi.-
quomodo Christum dicentem comperimus: Tov ctvTO): ihct^ 'txrmq ivplaKiTctt Af^wv,
vae homini ilH, per quem fiHus hominis ova.1 Tcp av-ijpco-osco oy.iivco^ 01 ov viog t
tradetur? et rehqua. Cur item periit Isra- dv-dpo)7ni 'S^^SiSoTai * : rJj Tcc 5^M5' ^ia • luc. xx
hel? Verum enimvero haud inique Deus t; Se -Kat dTroKooKiv 6 'lapctnK; dAA' ovk
sed iusto iudicio res nostras trutinatur. dSiKcoi •&f05, alaict Q Kpiaa raKctvTilii
Quomodo ergo quod erat invohmtarium ra KCt(]' «jM.d5' TTCOi CVV TO d^OvKnTOV iTlOH]-
voluntarium fecit? Misertus est Deus infe- actro •SeAnTov; «A5«(7J [x,iv yap Siog }Cj
licium mundi incolarum , misitque caelo -Trctrnp Cro~ sV( t^ ynq ixiTi pa.yj:>T ac, rt6A(«5,
tem quae passurus erat praesciebat, nihi- tJ; TTPOi v\fjt.a.<i' dXXa. Kcti roi Tr^oiyvcOKCog
erga homines benivolentiam. Ergo quod ovKoZv 'oaov fj.iv r\Kiv sj? t c^
&pco-oir'iav
Sanavit digno Dei modo iUum qui vul- idffaTO ya^ 3i07rPi7r'coi t VTroftiivav- a. f. jdi.
(1) Vide hac super re piolixam doctamque Photii quaestionem amphilochianam a nobis editam Script.
vet. T. I.hoc titulo: -J,- SsX-i^ro; r; zoti oiBsX-nro; tm Trxrpi 6 SlTJicro; Asyoir av ilvat Tou XgKTToJ: quomoclo
et voluntaria et iiiKohmtaria patri mors C/iristi dici queat fuisse.
'r>S S. CYRILLI ALEXANDIUNr KXPLANATIO
K:t3' -/j^.Egav ovTOC />tou ^=S* Jp-wv £v Tij /fpaJ, Cum quolidie vobiscum fucrim iii teraplo,
non extendistis manu.s in mc.
'Apd yi ctniaTon Xpi<^og csir r 'l^- Num cxpostulal Christus .'idversus lu-
Sci':cov K.ci3yiyy\Tagj oti jm.m 7rPOCt)oov ctUTu (lacorum priiicipcs, quod ci non antca inor-
<T T -d^ctvaTii 'mayla/ l<y>Li{ja.'('ov \ ov tovto tis laqucum telendisscnt ? Non Iioc vult
^oiihiTcfA dnXovv . <xAA' oti i^ov v[mv KctQ- significare ; sed quod data vobis qiiotidie
i^^ipctv iv Tw li^cci StBa(yx.ovT ot, KaT cttyx/iv .)
copia capicndi me in templo docentem,
ovK c/KpsLTinactTi- iTct^idjo^luu fao jM-aAAoy non tamen tcnuislis. At ego reservabam,
tS) TTCL^ilv CV KCtl^a TW KCt'&»X,OVTr Xj ov- inquit, idoneo tempori passioncm meam,
Tog 'ogiv ^ct^cov jM.M yap dyvoYKJytTS ( i
y,
(juod demum nunc adest. Scilole, ait, hanc
(pMffiV, OTi avTyi ir^iv Vf^Zv m uipa k^ m «^x- essehoram vestram cl polestatcm tene- ,
<7ict T« CT^coTfc;?- TOvTiTiv oMyo^oc, idoQy\ brarum id est breve vobis conccssum esse
:
v[A,'iv Kcti^oi T^ >oaT' ljM.S TTAfove^iae, nuuiv- lempus ad cxercendam contra me tyran-
doKnactVTOi Tolg ifioli •3'sA«jU.a(T( t Tra^^os* nidem, consentiente mecum patris volun-
OVK^V [t'iCtV CCpctV iXiTi KcIt' ifJt-^ , TOVTi^lV tate.Ergo unam horam habetis adversus
QX'iyov TravTiKwq )Cj cmxji^aXyJivov Kaipov ^
me id est modicum oppido contractum-
,
r [^iTdc^v Sy^AovoTi T Ti|W.i« i^avpov , Jl^ T^ que tempus, inter pretiosam videlicet cru-
c>K viKom Avctiraa-icag- avTn 5« '^gi y^ n So- cem, et a mortuis rcsurrectionem. Haec
d^iic/a i^naia
aKOTn- gkoto^ H ovopca-
to) vidclicet illa est data tcnebris polestas.
i^<l T (JaTavS.v Toig laSaion Oftov KaTi^a- Tenebras appellat Satanam,tjui una cum
va^vivat XpiffToD" iv' o [tlv cjwm Sia tov ludaeis insurrexerat in Christum : ut hic
Tra^ilv T vis' ovpavov, y^ dva^iuyt Tpiri- passione sua niundum salvaret, tcrtia die
y^ipoi;, TO T \}avaTH TraTriGag KpaToi' oi resurgeret, mortis calcata potentia; illi au-
'^ BikIm alc>)viov Tiffwffiv o;a.ov to) TrpoSoTyi. tem poenas aeternas darent una cum pro-
— Ov TO (B^dSoi ovv aiTiCLTai to ^rpos fjLicti- ditorc. - Haud igitur tarditalcm homicidii
<^ov'ictv , dkKa, ^iiKVVGiv oti ov Tiii avTCov incusat ; scd significat , ncquaquam potcn-
iayjjoi 'i^yov « <Ji;AAH.x|,is, aAAa 7^ auToS tiae ipsorum tribuendam capturam suara
^nKncJiioq, TO d^ou\y\TOV 7rd&o<, oiKOvoi^i- sed propriae voluntati , qua passio per se
Koii 7roin<7a[tiVH' ^iKyiTov , y^ tovto kocipu) involuntaria facta est secundura oecono-
TU) TrpocjyiKOVTi za^^^Sj^ap.sva- ov ydp Sn miae rationera voluntaria; idque tempore
aiTidTai avGSU' ^ oti [ty\ Trpocepov avT^u) to prout libuit conveniente. Non inquam ac-
Trd^©-' iTrnyctyov , ctAAa [taAhov iK.'iy^^ cusat illos, quod intempestivam passioncm
avG^, o)i olyi^&iVTctg dmhiTax;., dytovToq Iiaud ci intulcrint, sed eosdem polius red-
avTOv 'sj^iSrtj' toti [tlv ovv ovk c/KpaTyi- arguit, quia stuilc cxisliniarent sc invito
aaVi p«, (fMff-iv, ov j/a^ 'i^nKof-lutj- ovk av potiri. Tunc, inquit. me non tenuistis, quia
Q oCSi eii TO Traoov InyJjaaTi .,
il jttn r vu.;- nolui; et ne nunc quidem praevalerelis,
Tipaig X.^^(TiV i^iKovTVK; V7riV)iViy[xar 'cix^i
^ nisi ego in manus vestras sponte venirem.
ov T^ 'la^aiijov 'iGyvog 'ioyov hv to BavdTCi) Quamobrem haud iudaicarum viriuin ope-
'S^/SaAfiv T Kvetov dKKa to7? jitjv CAtiivcdv ra fuit, mors Domino illala: scd illorum
dvo<j'ioi<i TOK[A,y\[ji,aTiv c^n-^^d-^^oi tj? aV to quidcm impiis ausibus , mcrilo quis tribuet
iyyj'ipr,[A,a tw q cruiTneA XpiTO)^ tq VTrlp tale facinus; servatori aulcm Christo pa-
•^dvTcav iSiKncjai ^a^dilv 'iva 7rdvTag l^s- tiendi pro omnibus voluntafem ; ut cunctos
AnTai , y^ dfopdcjai aiftaTi tu> ]d'iu) , 'Zi^ct.- videlicct liberaret , et pretioso suo sangui-
<^n<jn Tco ^iu) }^ 7ra'^i. ne emptos, patri Deo praesentaret.
(1) Corderius videtur perperani legisse ri»? iyxticaTi, quia dicit: iioUtc (timiccrre.
IN LCCAM CAP. XXII. m
At ille negavit eum, diccns; mulier, non novi illum. '0 ^jS vJpv/j^raTO a'jTQV, X£yj;v* yovat, ooz ot5a avToy. v. !i7.
lem servatorem Cliristum neque id semel ; GiOTtipa. XpifOf, y^ ov"^ a.7ra^ aKKa tp(\,
sed ter, et quidem iuratam fecit negalio- y^ Ciia}fJi,OTOv i7roii](ya.TO r apvn<JiV' icptt yd 6
nem. Ait enim Mallhaeus coepisse dete- , MaT-^alog * oti np^aTO >caTavaQif^a,T'i(jnv '^*''''i>>- ^^
stari et iurare se hominem non novisse. , yS) 6y.vvitv OTi ovx. olSa r avQficoTrov. Tivh
NonnulH dicunt iurasse discipulum, quod f^h ovv (paa^iv Of^cou.acivai t jM.aOnTKi', ovx,
ignorarel factum hominem lesum. Est hoc oiSa avQpcoTTOV ysyovoTa t 'Inaovv tovto
tamen incredibile. Qiiid ni enim revera ip- Q aTTi^ov TTcog yap auTOV ovx, npvnaaTO ,
subvertisset? Quippe sciebat simile nobis 5"«£'0K; ^S<l 2^ xa9'" M|!ia? yifovoTa, tovt-
faclum hominem unigenitum Dei
, id est , iTtv av^d-pcoTTQv r i^ovo^J^a T -diov Xoyov
Verbum. Namque iam manifeste confessus y^ yovv c>)fA.o\oyi\fJiv cva^yoogy oti <yv il o
fuerat: tu es Christus, fibus Dei vivi. Nec Xpi^rog 6 vlog r Gjou t ^covTog' * y^ ov')^^ cog •Mattii.xvi.
tamquam unum de nobis, filium ipsumesse iva T y-a^' Y\fjcag.j vlov avTOV elvai dsou
Dei adfirmans, ita loquebatur ; sed etiamsi ^Jef.(^i(Baiov/j&jjQ^ Tcc TOtaSi (pyjalv , «AAa
humanitalis mensura comprehensum cer- y-ai TOt Tolg -^ av^^cxnroTnTog fA,iTpotg Ifji.^
neret , illud quod supra omnes res creatas (ii^y\y.OTa ^icopo^v r i7riy.Hva TravTog '^n-
est , et ex Dei patris substantia effulsit Ver- Tov , x^ o^ T^ T GsoD £ 'izaTPog ovatag dva-
bum, non dubitavit agnoscere et confite- hafA,-^avTa Aoyov , ovk atii^ai r iioivat y^
ri , Dei Neque vero nos di-
vi^ i filium esse. ofA.oAoyi~iv 'u>g 'ogiv avTOg vlog ^soD r i^cov-
cimus negationem hanc evenisse, ne men- Tog- y^ DvSriTni (pafA,iv OTt j/s^ovsv apvncttg
dax Christus fieret , sed Christum potius iva fA.n .^iuiTnTai Xpiro? ^ «AA' oti to €(To'-
ciavisse. Certe quod ex humana miseria TH* OTi yap dv^pooTzivng f^tKpo^^vyjag ^ cog
ut iam dixi , id maluni acciderit , suaeque 'icplw ., •)'S'J'OVS TO KaKOV , )£j Toig T aUMC-i^O-
sit enim prout fuerat, fidehs discipuhis fJcivnKi yap OTrip fiv yvnaiog j«.aG«T>i5, tti-
Decet prophelicum illud dicere : obslii- npiTTOt av iiTrslv to Trpo^nTtK^ov (yy.sl- b. f. adc.
puit caehim super hoc, perhorruitque ve- vo , i^i^n ovfavog t-Trt tovtc^)^ Kj s^^et- » Hier. ii. ij
liemenler, dicit Dominus. Terrae caehque ^iv iTr] 7r\'iov «Jipi^pa, As^s/ Kvpiog- o yng
Dominus rerum omnium creator et fabri-
, TS i^ ovpavov Kvpiog .. o t oAmv SiifXia^yog
lium. tamquam unus de nobis conlumeHa KV?Aog T y.v^'JjovTCOv , cog i'ig sr n/.^/S aTi-
adficitur. - Papae! Terrae ac caeh domi- fjcaCsTat. - l^a(?iai, 6 yng Kj ot>^avot; kv-
c-f-j'^-''-
ims, tamquam unus de nobis veiberari pa- Pt(Q^. cog t]g ir^ n /A^/f Sfg^KapTipi) tvttto-
T£t, TWOTOv njJt^ly T^ ih ax-pov dvi^^ix.a.Kio.c, plum nobis eximiac pationliae praebcns,
©^cATi-Ssk* yap hdl^oov KapSiag ^ Trcoi Nani qui corda scrulatur, quomodo igno-
av ^yvonvi rk '^v o izctltjag aOroy; raret quis se percuteret?
A. f. 2n:.. 1 'E3-£i5h dvia-x^o6(ytJi Hjt*g^as, to Ji;ajs- Postquam illuccsccnle die, impium il-
B. t. 2or..
C. f. 1-.:..
/Ss5 a.uTCt)V avva.yyifipTO (S«A<s6T«&toy , Trctfl- lorum coactum fuit concilium constilue- ,
D. f. 7i;. 1..
lKOfA.'l^lTO l^l-iV lli fA.'iaOV d-diaf^COg i^vfitt- batur in medio iiiique illusus Moysis ac
'Cp/j&poq 6 Mcoijcricog j^ tt^ocptitZy SiairoTt]^- prophetarum dominus inlerrogabalque ;
dii-^vv&dviro q o vQpi<ri^i («5aios, el civ- euni contumeliosus iudaeus, num ipse es-
Tog KgiK X^iro'?; ttAA' eTraoi t/s av Tr^og set Christus? Sed nierilo aliquis Iiis dice-
avCeir' , il uiv dUooov ipcoTa.g , Trw? ov;c iSii ret: si ignorans interrogas, quidni opor-
7r^}v ixv i/.a^v\g to ctAM-3's?, yi^ jj,t]Biva, \v- tuit , ante quam verilalem cognosceres
Triiaai '^ottov ,
pM a^a tto)? dico wpocrK^ov- nullo modo illum vexarc, ne forle Deum
GHa.il, il Q v-zcoTrAaTTj) r ayvoiav ^ iv iidco; offenderes? Quod si ignorantiam simulas,
etvTOV ovTO, X^is^ov, dKovayi MyovTog U^ov cum alioqui scias hunc esse Christum, au-
^ajWjaaTOf, 6«o? oi^ f^vKTyf^il^iTctf * 5io ;^ dies sacram clamantem litteram: Deus non
X^i5"05 TT^og avTovg- lav JpiV iiTroo ., k^ tcc irridctur. Quamobrcm Chrislus quoque ad
i^iif TTov fa^ dKOvajcVTig 'fh<^iiicia,Ti-^ ttov eos: si vobis dixero etc. ecquando eniin
Q ap&)TW/M.^jOi C^iCJiynKaTi:, Tt q, £(Vg jIAOI, rci auditae credidislis? ecquando rogati si-
•3soAu7rpa')'jM.ove'(e, k^ ^rap' aiJTOw f^av^dvnv luislis? Cur autem, dic mihi, curiose agis,
a^joTj, jj avTOS ^v o Xpis"05i >tal toi w£- atque ah eo discere vis, num sit ipse Chri-
TOV ivKOAcog dTTO Ti VO[Jl,ii K) W^OCpHTSlV, T stus ,
quum facile liceat tum ex lege tum
sV auTw ^vSffiv «As7v aAA' a,7rt<rQi 6[/.o- ex prophetis notitiam eius sumere ? Sed
AoTspsvws ;^ dal/viTOt ^avT^jw^, Ojaoii to/? enim vere increduli et onmino vecordes,
:);to ^'^e/ea \aolg, ol t 'iB^aiwv Ka^nfmctr una cum subiecta plebe, ludaeorum prin-
ipo[Ji.'iVOtg Toivvv il7r'ia ^V (IAM&W? aVT05 cipes. Rogantibus itaque num ipse esset re-
X^i^os, H^ at;TO §h toSto ju-aQj/v eQsA^criv, vera Christus , idque apprime volenlibus
eav i'i7rco^^t\Glv , ov [a.y\ zbis-su(T«t£' k^ lav scirc; si dixero, inciuit, noii credetis; et
ipcoTnaco v[/,oig, ov |u.ii ct;rojc&i6«Te" 7!-« toi- si vos interrogavero , non respondebitis.
yapoZv dKOvovTig ov TriTrf^ivKacji
q
; ttov Quandonam ersjo audienlcs, non crcdide-
(T6(Ti^«;caaiv E^WTW^^^iyiiOi ; avjA.&a)v Xpiros runt? Quandonam intcriogati siluerunt? ,
itg lipOCSOKV[/,CJt, , ivpiV Ctl TCi) tipCO Gm" Reversus Christus Hicrosolyma , rcperit in
TTCoKovVTag Ti^o^ctrct ^ £j /3oa? , }tj >z^^i- tcmplo vendenles oves et boves alque co-
^ag , y^ Gsir Ki^[A,aTt<^ag >caGiijM.sv«5* k^ Troiri- lumbas, nummulariosque sedenles: faclo-
cag, cpnGiv , log (ppay'iWiov oh, GX^iv\cov que, inquit, vcluti flagcllo de funiculis,
cl^i^aKi TzdvTag c/k t5 legot;, Aj^t«)v [m omnes templo expulit dicens: nolite faccre
7rQii~iTi 7" oIkqv t Trct^Sog [ta , qIkov ?jM.Tro- domum palris mci, domum negotiationis.
pin' 'd^- To'tVVV COVOf^aj^i Tra/ipO. T •&JOV, Quoniam patrem nomina\it Deuin, aegre
TAipog TovTO dayJt.KKovTig oi Tcig Iv ra vau> id fcrcntes qui in templo sacrilicabant, ad-
TiKovvTig &vatag ^ i^oSiTrriScov Kiyovrig' cu versabanlur aicntes: in qua poteslate haec
'motct c^natcz Tavra Troiiig ; Kj Tr^og yi Tav- facis? Contra hos Chrislus: baptisma lo-
ra XptTog' * to ^d7ZTt<j[Act Iwavva, woG?v hannis undc erat? Dixerunl illi: nescimus.
j5v ; 01 3 siVov , ovK oi^afj^- m^sto q y^ Wi- Alias quoque interrogavit: quid vobis vi-
^mGi 7r\i , Kifcov * t'i doKil h[iCiv Trepi t Xp(- detur de Christo? cuius filius est? Illi di-
TOv; Tivog vlog K?iv; oi 3 siVov, t Att/3i'5- xerunt : Da\idis. Quibus Christus : quo-
IN L0CAM CAr. XXII. i31
modo ergo Da-sid iii Spiritu dominum ip- llTCt, ITPOi avG^ /Cupi©^ 5(p«* TTMi OVV
sum vocat? Ad haec denuo obmutuerunt. Aa(Sj5 C4/ TTVivixctTi x.vpiuv (tuTOV y.a.Ael ; Kj
Alia alibi, si vestigaveris , similia in sacris dspoi TOVTO 7Ta.\iv GKjiyyiy.o.ii- y^ iTi^ca^di
respondet, sed incredulos conlumacesque 7rXy\aict a/ To'ii ^i'ioig ivctyUKtOic,- Sia. t8to
coarguit. Oportebat enim , si certe voluis- OvSlV CtVTolg OTTOK^lVlTCtt ^iXi[x<l 'j ('f^W^^i
sent , intelligere Davidis quoque esse do- ovTctg }C) dviiKOisf i^Hv ^, iiTTi^ i(BovKov-
minum uli Deum dominique ac Dei patris TO , cruijiivcti OTi y^ x,ve^oi t^ t Aa/3i5 ws
filium consubstantialem, Davidis aulem fi- Ofo?, Vy T y,vp'iii ^ 9s5 y^ Trct^^^og vlog ofjLOOv-
lium secundum carnem. Quandoquidem (7(05, y^ T Aa/3;5 vlog y^ aapKcf sV;; 6sos
qui Deus erat nobis apparuit , factusque WK (^ KV£.l0g iTTiZctViV Hf*iV K^ yiyOVi KCt^'
est similis nobis homo de Davidis semine tJftai av^^pcoiTog otc cmipf^ctTOi cov AajSiJ,
•ex ludae tribu secundum scripturas. 6k <pvAiii lovBct Y^ Tcci '^ct^pag.
Evin autein erit (ilius liominis sedens a dextris Wtto toC v3v sG-rat 6 mo(; toO avS^cJjrou xaSvj^^ivoj T, «9.
L't autem graviorem efficiat iudaicae ''iva Q cr)0^TiKU)Ti^av 'laSaiOii l^yaayi- a. r. ivo. h
incredulitatis poenam, manifestam suam Tai T iTri TO) |U.M •^sAfll' d!Jl'^ivaai SiKUO .,
ostendit gloriam, dicens; exin erit filius ivaoyi) T avTOV Ka^'i<^ii]Gi Bo^av ilvrcav , aTro
hominis sedens a dextris virtutis Dei. Me, T vvv iTcti vloi T dv^dpcac^n Kct^^yijU^og
rantia versantes, neque patris neque meum iTTsi ovv £iS TOt/ro £t|t*aGia5 KaTafBiCriKOTig ,
cessum sceleste contra mc agendi usque ad vo (prifti , OTi T^ jcar' iftti ^vcssCnac, (B^ayvg
cruceni. Posthinc enini in meum restituar v[x,]y eJoGm Kat^og 6 [ti'^i t raw^oD* f-ip y6
honorem , et cum carne mea Deo patri con- TOVTO S'j-^ug lig t If^avrov yrahiv^pof^y^aco
sessor ero. Haec dicente Christo, phari- T/pny, jtj Gvvi^^oq ic^Oftai tcc Ssci) jCj Trct^^t
saeorum ad effrenatam iram cohors exarsit. ju^ aapKoq. TavTa x'iyovTOi t Xpitov, to y. ti.
gant, qui suismct auribus loquentem au- Sva(pyifyi,'iag, ovSs fxidg /^Tvpiag iTi dil&ctjf
diverant. Sed heus improbi atque insipien- (paaiv ^ ci); avTriKOQi yifovcTig t Koycov ai-
tes! Petistis scire utrum ipse esset Chri- TOV' aAA' ch movytpoi J^ dvotiTOt,, yj'^iovTi
stus ? docuit vos , se naturahter vereque fjca^i^iv ilTzi^ ^v avTog 6 X^/?"c? ; iSiSa^sv,
Dei patris esse fiHum , et cum illo in dei- cog (^van y^ dKii^wg sViv i;ioe t -diov jCj ma-
tatis throno sedere. Hinc ergo apprime li- '^05, yCj avv avTcd g5u" t^ Gscthto? 'iyjt Gpc-
i-ebal cognoscere ipsum esse Christum. Cur vag- bjTiv^iv yiv ftdKi<^a fta^fiv oti avTcg
vero salutis viam , ^obis effecistis ruinae O0V 6 XpiTog- t'i ^-fl-TQTi tLui 7^ acoTVipiag
(tj graecorum verboium sensus non autem ut apud interpretein lat. in catena D. Thomae
Hic est ,
» signa quae praecesserant veritas liaec illos non omnino latebat. Nam hunc solum ait esse Christuin,
,
•&HC7av ;(} aOroi ? "Pco[A.a.'iCi}v <rpctTictU' Ka vicissim Romanorum exercilibus traditi fiie-
TriTT^.YipcoTeti Tct ^ict T ct-^/wv •3"pocp>iT&)v l;r re. Complelae(jue sunl proplielarum de iis
iSK(TSTai avTU)' Q, >ca'3'a)? iTj-o/jiaa? , ou- cut fecisli, ila eril tibi ; retribulio tua re-
TC()5 55-'*' 0"3C TO avTa77-o5ojM.a. ch dvTctTro- tribuetur libi in caput tuum. Quid porro
^oGjiffSTai croj ilq >cs^a.X>]V aa- * ti q 5m r^ Pilato aiunl? Nempe confictas adversus
WiXaTU) <paa'i :,
Tccg y^ t waVTODv acoTtipoi communem nostrum Servatorem calum-
ij/J^ Xpi^^ov aw^Ti-divTig avKOf^avTiac,. nias.
T&UTOV £'jf0^sv zwXJovra KatfTa^i i^oj^^j^j^ SiCovaj. Huuc iiivenim\ts proliibentiin tribnta «lare Caesari.
A.
C.
I.
f.
W(
ir>.-.
Kaj 5Toi/ x.iKc'eKvy.i ^cpng SiSivai Ka/- Quandonam porro tributa dare Caesari
1). 1. 77.
(7api; »a/ TOi 7ri'zir6[A.(paTi -aFpoi avTOv s^ vetuit? Atqui de vestris misistis nonnul-
lavTccv Tiva5,yt^ r ;taA«jM.svft)V nowj^vSv, los cum Herodianis, qui lentarent dicen-
5r£ipa^ovTtt5 Ti itj MyoVTac,- * SiSacTKaAe, tes: magister, licet tributa dare Caesari,
ipiGTi (popm SiSovai Waiaapif « ol^ liTa an non? Mox ad haec Christus: ostendite
'izpog TbTO , Xpiros, 'fh^n^aTi /ao<, (pno-/, mihi census denarium ; rogabatque cuius-
vQfyi.i(y[^a T Kt)V(7ii-i\piT0 Ti Tivo? «;»^s/ jijcova nam haberet imaginem alque inscriptio-
;{} 'fh^^a(priv t6 TrpocroifjGsv Snvctpiov w? 'j
nem oblatus denarius? Qui cum dixissent,
lvaiC7a305 'eipa(7X.ov, aCToJoxs (pn<7/ Ta iva/- Caesaris; reddile, inqnil, quae sunt Cae-
uapog Ka/aapi , k^ tcc t 6foD tS •9'sc!)* ttoS saris Caesari, el quae sunt Dei Deo. Quan-
TOifapSv KiKwKvKi (pofl«5 Si^cvai Ka/(7api; donam itaque prohibuit Iributa dare Cae-
aAA' sis "V at^roVs 6 (jKOTrOi-, to KaTaya- sari? Sed reapse unicus iihs scopus erat
yilv ili QcivaTOv t ctvatpjpovTa Trpcx; /wtit'' vitae auctorem morti tradere. Verumlamen
7rA>iv «Asf^n^ovTO v^ dvBpog j/SwAoAaTpa yi- viro quoque idolohitra irre]igio.siores ap-
yovoTii Svass(ii<^ipQf 6 psv yap IliActTOS paruerunt. Nam Pilatus quidem insontem
TravTog a]Tia[A,aTQq aTrnXKaTTi t 'I«(7oDv prorsus lesum declarabat, neque id seniel,
;i} TOVTO ov^ ccTra^, aAAa Tp/?- oi 3 iTrt- sed ter. Illi autem invalescebant dicentes:
ayyov ^'iyovTK, , dvaai'i{ r Aaov, (7t;xo(pav- populum commovet atcjue alias calum-
;
TiSiv iTipaq (JvAAiyovTii dcpopftai- }€; oti niarum causas congerebant : namque eum
jW2v iB'i^aaKi (paa} ^ cnaiy^Kaai q t^ ^ioa- docere quidem aiebant, sed de doctrinae
(T;caA/a5 t TpoTrov, SiSiOTic, fA.t\ a^a tto)? k} genere siiebant , metuentes nc forle ipso
auTOs riiAccTos ivpi^ri to/5 7n<riviiaiv ci,a- Pilatus de credciUium numero fieiet. lam
(^i^y.\oc,' 33A)iv TctVTa K^iyaaiv «VsT/jita Fli- haec dicentes obiurgabat Pilatus patronus
A£iT05 dTToKoyOV.lJ^JOi Tl y^ Kiycov ovSi- factus dicensque: nuHam in^cni in eo cau-
uiav a/T/av ivonKa ou avTU>, jc^ Ta i^Hi;. sam , ,et celera.
A7p£ toutov, a7roX'jO"ov Si niy.lv tov lia^a,S,jav. Tolle linnc ct dinlitte noliis liaralibani.
alicubi de ludaeorum impielate Oseas pro- ttk Tnpi 7^ t 'laSacicav ayo^nbrwrog tt^o-
• O5. VII.
pheta vae illis, quia recesserunt a me!
: (pnrvig Oaini- * ovcti avroig ^ori ciTri-osriSyt-
I
cnil. '\\aa.i
Miseri sunt, cjuia in me peccaverunt. Ego aav (Itt' if*,ov- SsiActia liaiv cn y\ai(iy\aav
quidem redemeram illos, scd ipsi adver- dc, ifxi- lyco q iAv'p caadfAlw ctvd^ ^ avroi
sus me mendacia locuti sunt. El rursus. 3 KctnA^xAyiaciv Kar' ifiov J,d65M. Ka.} Trd-
Cadent gladio principeseoruni, propter in- A«v * 'cziaovyrai cjj poij,<paioL oi apy^ovng
disciplinalam linguam suam. ctCrccv 5ia dacti^:£>aiav yXcaojyjg avrm.
Et Piladis adiudicaTit fieri petitioiiem eonim. 'O H TTiXaro; sT^sy.frjs ysvcVSai r6 ccL-v-niM uC-uy.
pergens ad demonslratimi sibi monlem, ut aviciiv iTTi ro i2^ccSci'^'diV aCrZ) opoc, iya
Isaacum imniolaret, Doo sic lieri iubente. ijvan T 'laaciK,Qiks ^oiiSt, ro ^i\ftct Trpoa-
imposuit illi ligna, fuitque Christi typus rdrroyrog ., i7ri-i^,ii ra TraiS, co rd '^vAa- * - Gen. xxii. 0.
crucem suam humeris gestantis. Ducitur (£' rv lig rvTToy Xpi^i^- , t iavrov <rctv^6y ag
ergo ad paliendum Chrislus; Simoni au- WjCAb'5 iy_^ovrog. Kai dfirai fMiv acory\p ivri b f. sui)
runt. Necessarioautem admittendum est, ctCrco ro '^vXov dvayKaicag S'i Ttoog 'iyji ac-
ipsumcjuocjueServatorem crucem gestasse. yov ro k^ at^TOv t acoriipa. fhKOfJi,iaaSztj t
Dictum est enim de illo Isaiae voce: jouer ^avpov ii^nrai ydp Trepi aCrov Sid cpcoyyig
nalus est nobis, et filius datus est nobis, 'Haairi- * ro TnaiSiov sj^on-Sn y\ftiv , viog y^ • is. ix.
cuius princijjalus super humerum eius. sdo-S-o «^7v, ov y\ d^X''' ^^' '^ ^.^^ aCrov-
Utique principatus eius crux est, per quam «*;^i ydp aCrov yiyoviv 6 Tctvpog , di ov
toto in orbe regnat. Siquidem vere factus (ii^ctaiXiVKt -^ vtt' oCoa,v6v i j- i^iwio ig-lv
(1) Hoc idem iani dixit Cyrillus p. 127, ubi recole nostram adnotationem.
43'» S. CYRILLI ALEXAXDRINI EXPLA.NATIO
phiiip. II. 8. rtA«8£$ * OTi yifoviv V7ryix.ooi f^i'^i 6amr« cst obediens usque ad morlem mortoin au- ,
-3'aiaT« Q ^ctvpov- Sio koa o Qioc, clvtov tem crucis. Proptcrea et Deus exallavit il-
VTriDv-X^^di ^ ^ i^^^ctpiactTO blvtw ovofA,ct TO lum, et dedil illi nomen quod est super om-
Cin-ip 7ra.v ovof^ct., ivct cv TCt> ovci^aTi 'InaoD ne nomen ; ut in nomine lesu Christi omne
XoK^ov Trav yovv Kai^.^ri iTrapctvitav Kj 'fh- genu flectatur caelestium, terreslrium, et
yiicov }tj )<,a.Ta'Xj^ov'tu)v , kj TToiact yXu)ojct infernoruni , atque omnis lingua confitea-
i^OfA,o?^oyyi(Ty]Tcti oti nvpioi Inaoi/ Xpiros '"''» quod dominus lesus in gloria est Dei
SiS So^ctv •diou 7ra.Tp6i- ciftyiv. palris. Amen.
-'' Sequebutur autem
">• 'lIxoXo'JS£i 5; u-jTu jToXu ttXtjSo; tou Aaou illuiii niulta tiirba populi
A. f. 2s.,s.
'E/3a5i(^s IA.SV ovv 6 (JceTiip, It:] t t£ Ibat ergo ad crucifixionis locum Ser-
S-at;^oy TOTTOv iiTrovTO "j JtAaiacai al yvv- valor;quem sequebanlur flentcs niulieres
ctlx.ig^<jvv iTipoig 7roA\olg- (pi\oSax.^v fdp cum aliis mullis. Pronum quippe ad la-
TTCiii cUi TO •&>)Ai; yivog^ >^ t vovv iU iAiov crymas semper femineum genus, atque ad
ivSid-&^v'u:TOv i^ov dW 'h ^vyaTi^n (pn- misericordiam flexanimum. Sed o Hieru-
(riv 'Ie^«(TaAJijM., to ftiv s-nr' if^oi SaKpvov salem fiHae, inquit, vestras de me lacry-
s-jiaaTf JcAat/ffaTf q fta.KKov idf' vftdg v^ mas cohibete sed super vos ; ipsas potius
iTr] Ttt TiKva vf^Mv i^)c_ovTai yd^ «|M.?^ai, flete et super filios vestros. Venient enim
(pnalv^iv aliiTai fvvat^^v df^uvtjov t} aTrat- tempora , inquit, quibus potior erit mu-
Sicf 'fhcTK^^^avToc, yd^ t TroKiftv tJj 'la- lieribussteriiitas. Nam incumbente ludaeo-
Baictiv yJopcL.^ aTravTig dpSLu oKaKaai f/,i- rum regioni bello, cuncti funditus parvuli
>ipo'i ttj fA.iydKoi- TOTi, (pr\(j} , to vtto ^h- adullique perierunt. Tunc nihil melius, in-
vo7s }u o^iat ^e<S^,T Travroi d^tov et fdp quit , quam collibus ac montibus obrui.
c* TO) v^^o) ^vKct) , (pn(7( , Tavra oSOtovcTiv^ Nam si in viridi ligno hoc agunt, cjuid fiet
c«/ Tti) '^yipo) T( yivy]Tai; }^ yriTrKa^ai [tiv in arido? Et parabolae quidem inslar, id
d)i iv Td^H s^gt/SoAtis hcfoii Yif-iV rs^cf.- est exempli, hic sermo proferlur, sed in-
Biiy[/,:tTOi,, ct)Sivii Si yonTOv 7zpdyfA,aT&-' telleclualis rei vim continet. Hic esl enim,
ovvafJAV (BovAirai ydp SnAovv c/Kilvo ., o\- ut rcor, verborum sensus. Viride lignumse
j^ai TTH, vy^ov [A.SV ^vKov . iavTov 6voi^d^<l, ipsum nominat, id est vividum, fructuo-
toi;t«5-i yKo)pov Kj iyKap-srov ;t} fJaj-Sj?- sum, et floridum. Fructus vero cius erant,
KapTrot cfii fiGav avTOv, fA.v<rayct)yiat, )tj religiosadoctrina,adhortaliones,congruae
^apatvitJiig^ r^ uiOTr^iTrovg i^acjiag 'fhSii- Deo potenliae demonstrationes per ineffa-
£fi5, Std '^ VTriii Koyov diCjyifA.iiag- «AA' bilia prodigia.Nihilominus haec agentem
iv TOVToigovTa, T ovTO) Siivalg '(^(Bi€Kri~ Chrislum Ilomanorum praefecti id est
, ,
Katjiv ciTtf^iati; ol 'Pcdf/.aiwi' (j^^aTt^fol , «T»y damnator Pilatus, tam gravi ignominia ad-
^taTax.^iva; avrov niAaro^- oti toivvv, fccerunt. Quum igitur lalia in me fccerint,
(pnffi, TOiavTa TriTrpdy^aniv iJg ifti . r» 5^a- quid facient pugnanles conlra Israhelem,
(jHCiiv d)g ^A^w '9 aKdpssct) Tr^oaTrivoKif/.y]- aridum ul ila dicam el infructuosum? Et-
xoTig TCp lapayiK; o^ovrai yd^ Itt' ctvTco enim nihil mirum in eo cernent, quamob-
ot;Ofv T Ti^avf^aaf^ivcov , i(p' o\(, y^v iiKog rem ipsorum reverentia ac venia dignus
Tt[j.yig joj (paSovi a^i&)Q«vai -^ aap' avToov possit haberi. Igitur eum comburent, id
'
x;aTrja7rpW(TKai T^ap ai^rov, J«Aovo'Ti t^ fj? est impictatis adversus Christum poenas re-
Xpi^oy Svosi(iiia<; ilaijspaTTOfjSpoi diKctt;. poscent.
'Exfl ii7-a'jfu(rxv aUTOv. Ibi erucilixprunt eum.
propter posleros : nimirum ut divinitalis 'o)GTi dilz^ai icai tm5 diorriTOi aurou y.ai
suae , nec non et humanitatis , perspicue Tiig (Xc-&fla)7roTiiT@o '^avag rag cmpyiia^'
operationes ostenderet ne vel divina virtus ; iva iA,-^Ti Y] -Sfitt 5i>KajM.i? rt|a/3A!;v-9>i ,
jtt)i-
namentum vel labem admissura ; ut persua- AvGfJLOv « cmlXov , "tva TriCrciXjnTai o •&£os
deret Deus hominibus, se id factum quod T dv^pcOTTCaV TO yiVOi, OTl TOVTQ iyiViTO
nos sunius, manentem nihilominus in eo itTfliV , fAiVCjOV YiV . BlCl TOVTO 'TUJUiy^O}-
quod erat ; idcirco carnem permisit ea pati p»Oi ryi aapx.] "uaa^^iv ra 'iSia- r^ ion^!
quae eiusdem sunt propria. Oslenditque c)cz5-A«v T CA/i^ynav , Traff^o))' fJt,iV ois av-
dupHcem operationem, homo, patiens ut •SflW5T@j . iVigyav Q 0)5 -diOi aVTCi' oC
agens ut Deus , idem semper. Xon enim ya^ aAA©-' i^ aAAog, il Kai aAAwj y.ai
Stulte iocabantur adversus eum syna- Mariw jM.sv toj avrov KariipcoYivovra.
gogae principes quassantes capita , et ama- ot T^ avvaycoyiii rtyov fjS^joi , ycaraanovTii
ro risui indulgentes : alios salvavit , aie- rai KH^aKaf, Jtj TriKpov avra) tJi.iLSiafii.ay.a-
bant, nunc se ipsum salvet. Sane si alios ra^iOVTii ., ttAAa? 'iacoaiv , iavrov acoaarco
salvavit (tuque iudaee id ita factum revera Oaalv iJ ttAA«s 'iaooai '
y^ oia^&a tovto k^
scis) cur non posset manibus tuis se ipsum dKi].Qiiav yiyovci . -zcag ovk av 'iayjuai t
eripere ? awv iavrov i^iAi^TTZi "^iipcov^
Erat auteni et superscriptio scripta snper eum etc. 'Uv ii kKi' sTTjyga^vj «y=y^a^.^£'y7j s;r' a'jTW x. t, ?.. V. 3.S.
Tituli scriptura, Domini causam conti- 'H cc tS) t/tA&) 7rpo^a<^ii -^ t Kvpid D. f. 7!l. I).
tine enim graece , , et hcbraice scriptum ait ya^ y^ iXAnviari y^ i8oa:^i, (^naiv, dva-
fuisse evangelista titulum. Exislimo autem yiypdn^ai tco Xoyco- voco q 3ia fA.iv tov
romano idiomate significari practicam phi- lcofj.aiari rluu 7rpa><.Tiy.'fiv , cog "jJ 'Vcofxaicov
lius ceteris orbis terrae apud Danihelem SpiKCoripag t sV/ yrig ^aaiXacov * 'zs^ct-
definitur. Porro praclicae apprime propria KTiKiig Q 'iSiov ^ ('('zsip Ti ttAAo j y\ d\dpiia-
est fortitudo. Graeco idiomate denotatam Sia Si T sAA«v;5-i, -riui (pvatKriv daopiav
iudico physicam doctrinam , quia graeca cog jttaAAov t IXAyivcov 'i.dvovg, uapa (f^
gens prae ceteris hominibus physicae stu- ttAA85 ch-docoTriig t« <^vaiKy\ ay^oX^T avr og
(1; Pertiuet ad liunc locum fragmentum quod est in cat. lat. S. Tlioniae « Cvrillus. Noa auteni ipse
« unigenitus Dei filius in propria natura qua Deus est, passus est quae sunt corporis, sed magis in na-
" tura terrena. Decet euim utrumque de uno et eodem iiiio dici, seiiicet et non pati divine, et passuin
» esse liumanitus. »
.V3G S. CYKILLI ALEXAM)RIXI KXPLAXATIO
pHXf X&fOTfo TO (tvV7rct'ir lOV ., 7ri7rti7r<£iKiV tur, Cln'is(i innoccnliae teslimonium da-
ih avTQv ,
(ictaihjict, c/>ia\n ncti roi arctv- bal, eidem credebat, regemquamvis cruci-
povfjS{jov rctvrn roi T tjj clyicov Y\p7Tctai fixum appeilabat. Idcirco sanclorum here-
x.Aiipov, ditatem sibi rapuit.
Sy.ira; lyhiro iif' oXiv Tvjy y^v. Tenebrae factae sunt pei' uuiTersam terraui.
A. f. nno. 'O TTctvTog iTTiKitvct "^vYirov , avviS^oi Qui crealas res oranes excedit, qui pa-
Tci) TFct^^i .1 Ka.-driK.iv iavrov ih KiYO^aiv., y^ Iri consessor est, demisit se ad exinani-
iAcilSi 3ouAti pLop^Yiv , H^ T T^ av-dpcoTroTY]- tionem, servique formcim suscepit , et hu-
TOi YWiayiTO [/.'i^cav .)
ivct •sAii^wo'»! r Izsaf- mana mensura se conclusit, ul promissio-
yiAictv r rolg TrctZaai t l^paim i^rnyUx- nem compleret llebraeorum maioribus a
lA.hLjj -srctpa Qiov- ol Si yiyovaaiv ovrco Deo editam. Hi vero tantopere perversi
axAn^ol n y^ dTrii^dui o)<ri iu dvTctvi<^aS^ conlumacesqueevaseruntutinherumsuum
SicmorY}- T yap d^yjij^^ "^ ^««5, &av'ar&) consurrexerint, vitae auctorem morti tra-
^tSct^.ilv icaiovSctactv r,7C) t y.vd^ov t So- diderint , gloriae dominum crucifixerint.
^M? i<rctvpcoaa.v c^r^' 3 <rav^a TrapiSoactv Postquam itaque ligno suspendcrunt om-
T T oAcov SiOUOTLtJ .lidvYiv 6 Yt\i0g i u)' av- niuin dominum , sol eis occidit , luxque
TO/5" (mj^iaKoraai q iv r^fti^a.TO (^cof, y^ r diurna in tenebras versa est, ut ait divus
^iiov A(xco<;- * yiyovi yb aKorog dno 'co^ctq
' Amosus. Factae sunt enim tenebrae ab hora
IKr^i ^iCOi COpai CvUTYIi- Hj TOVTO Toli "la- sexla, usque ad nonam; quod fuit evidens
Saioig aYiftilov i\v c^apyii r'^ KaraaKOri- ludaeis indicium obscuratarum inlellectua-
a-jnvai vonr^jx; Tcig t <fav!>coa<!cvrcov 'v},*-'^"^" liler illorum qui crucifigebant animarum.
TTvopcoaii yap drro y/ipag yifcvi tco 'laoctif.A- Gaecitas enim partem certe Israhelis cor-
s-ssapaTai 3 cit/ro/'," )Cj Aa/3/5 c;c cpiAo9ri'as, ripuit. Imprecalur ulique illis , Dei zelo
- Ps. LXVIIl.2i As')-»;'- * aKOTiad\ncoaav ol o^Ga.AjC',01 av- instinclus, etiam David dicens: obscuren-
tcov t iJcn ^KiTTZ-iv -^ avrY\ j n y.riaig , r tin" oculi corum, ne videant. Ipsa quoque
iavriig iTTivd^^l SicmoTlw 6 (mv 'ya.j kAio? creatura dominum suum deHebat: ideoque
eaKori(^eTO ., SiippnyvvYro j Tri^ai^y^ av- sol obtenebrabaiur , petrae frangebantur,
TOS 3 vaoi to t TrivdovVTCOv inAiipioae el ipsum templum lugentium speciem imi-
a^^t^yiyct.) ^s^-ppttfvvyiVH KaTa-zmraa-y.aTog labalur, velo sus dcque discisso. Quid au-
nTro avco^iv icoq •Aarco- -Kai r: roiovrov vtti- tem hoc rei fuerit, iam nobis signilicave-
(TYiyaiviv Y\fji.iv &iOi,3ia (pwvM^ 'H(7a'/%c rat Isaiae voce Deus dicens: et induam cae-
Aj^wv * i^ cnSvaco T oi^pavo;' aKoroi, j^ ]um lenebris, et saccum ponam operimen-
^Yiaco aaKKoy to ir^SioXaiov at;roi; f i
y. tum eius.
(1) Circa hune locuin, nempe ad v. 4fl. iii mantis tiias commeiulo spiritum meuin, pertinet
paler,
tragiiientuin in cat. lat. S. Thoinae. « Cvriiliis. Uaec autein vox edocet, quod auiinae sanctoruin nou dein-
>' ceps in iiiCerno clauduntur, ut piiiis, sed apud Deum sunt, luiius rei facto Christo principio. »
IN LUCAM CAP. XMII. 437
pronobis passus cruciatum, cocpcrit mul- L>7rep Yi/jjp -0 iTTi T rayda Traco?, np^aro t
tos ad veritalis cognitionem pertrahere. <ya.ywiviiv TroXKovq i]q iTrifvaaiv d?\nQiictg-
Nam cenlurio, inquit evangelista, cernens 6 y6 iica.TOVTa.p^x^og ^ (pnaiv , IScev ru, yiUvr,-
quae acciderant, Deinn glorilicabat dicens: IJAva,, iSo'^a'^i T GfOK Xifav, oti ovTcog 6 civ-
verehic homo iustus eiat. Nonnuni quocjue dpcoTTOi (^T B'ix,a.ioi «y iTV^Tov q y^ tcc
laiii proplcr principum inicpiilalein. Ergo iy.^pav^cag Sid, T t y\[iiiJt,ivcov avoaiOTnTcf •dH.HV
vere dixerat Dominus: quum exaUatus fue- JAm-S-ms nv Xiycov o av^ioi- * OTctv v-^co^dco ' i
ro de terra , omnes traham ad me ipsum. cy. T^ y''T<i') TrdvTctg sAjclkjm Trpoq i</.a.VTCV.
Subseculae autem mulieres, quae cum eo vcnerant Kx7r,zci>i!;ii'3v55-av ?£ zai "/i/vaTK-S", ai 7iy£,- qcu.y v.
communem nostrum servatorem Christum, Toov n/x/J' acoTnoi Xpis-ft), to, ih '^iTiv r
ea quae ad fidem erga eum firmandam uli- i7r' ctVTci) p-p»(Ti|Wa. TS Kcti dvctyKctict avX-
lia erant vel necessariaobservanles. Scilicet 7\iyovrsa.r sV.^.5m 5i t^ LCirdvTUiv ^coijg nv-
quia pro communi salute carnem suam ob- TdKXayiJ.Ct T iCtVTOV 'i^COKi c^dpKot, 'idpct-
tulerat , accurrerunt liae prudenles ad il- IJ.OV ai ao(pa'i Traog •j£ti tov (7WjU.a,r(C)^ •S'f-
lius corpus curandum. Putabant enim mor- pa7zi'ia.v cpri-&y]actv ydp oti d-M0/j3^i'i vi-
Cap. XXIV.
Et factum est, dum lueiile cousternatae es.seut 'KycVS7o l'j 7W 5ia?rog:T(7Sa: a:J7a; Tigt
xitatem. Quid inde porro? Propter suain liv ci7rop'ia.v y^ Ti TO cvTiZ-^iv; 7* eig Xpi-
erga Chrislum caritatem , et pii officii stu- <rov dydTTvsg iviKct , k^ '^ ih tovto '^vou,--
dium, dignae habilae sunt ^isione angelo- v»i (zr^H^jjs n^idoQnaeiv loiiv dymg dyyi-
rum, qui bonum illis nuncium tulerunt; A85' y^ dn £, yiyovctGiv cLVTctig ivctyyi?a-
•et resurreclionis facti praecones , cur quae- rai, y^ T^ dva.Td(Jicoi Kn^vKii., ti '(%TitTi,
rilis, dixerunt, vivum inter mortuos? Non (pdaKovTig ^ t i^mTO. M^ t viKpcov; ovk e^iv
est hic, sed resurrexit. Lticjue semjDer vi- «?:-, ctAA' ny^ip^dn- (^^ i^-iv yd^ dn , )'Jj (^con
vil, et suaple natura Dei Veibum vita est; /!]) (pvaiv i^iv T -diov Xoyoi' KaQeig ^
sed tamen tjuatenus ad exinanitionem se iavTov ilg Kivcoaiv ., y^ r 7r^og nf-dg oiJ.oi(a-
erat. Sunexit ergo a mortuis, non sibi ma- vvv 6ii viKpwv , oSog T^ lig d(pQapaia,v dvct-
gis quam nobis via factus ad immortali- Spo[J.ng, ov)(^ iavTO) jttaAAoj', «AA' nf.iv^
138 S. CYRILLI ALEXANDRl?;i EXPLANATIO
^hOfJ^joc,- y^ finSili ^MTfiTft) T di] ^^VTci. lalcm deducens. Ncmoque iam quaorat in-
//^ T yiKocov ovH, 55"' jcip w5j , TOUTsriv tcrmortuos perpctuo viventem. Non est
cc dstydTa y^ iA.V'ii^ctTi- ttov Si iJLcihXov cnim heic, id est in moVte vel monumento.
a/ OV0CLVCC ^nKovoTi >9 iv Sa^ii diOTrpiTifr llbinam polius? in caelo scilicel et gloria
u)5 's(?n Xgiros *, CT( ^ •jiavTOdc, at^TOV i\c, cant, ut dixeral Christus, prorsus ipsum
oportuis^e peccatorum manibus tradi, ac
p^sTpas a|(*aflTwAa)V 5o^H^'ai Jt; Tra^&fTv, K-
civa-T^Ycti T>1 'SItji Hju.s^a. - "AyyiKoi [^iv pati, et terlia die resurgere. - .^ngeb qui-
TOi y^ To'ii jroi[/i'7iv C(/ BM-&AdjK. r t6x.ov dcm pastoribus etiam apud Bethlcemum
ivr\yyiK\lovTO , £) vvv t ava<^ct<yiv j^ M- nativitatem eius nunciaverunt iidemquc ,
AsiTOi;^^«;t£y ovpdvoi; toIc, Tripl clCtov x«- nunc resurreclionem. Famulatur caelum
Pvy[A,ct(ji, y^ t^iTracji r vlov ccc, Qiov , ^ praedicando Cluistum , et lilium utpole
OTJ yiyovi cap'^, ai 7^' aiw 7Tvdj\taT0i>v Deum, etiamsi caro sil factus, supernorum
aZa.Tict.'i. spirituum agmina stipant.
Kai uVocTgs^I/acai a-no s-yj [j.Tn\i.iio^j i.nriy^yii\a-i Ta'jTa Et regressae a mominienld niintiaverunt liaec oniiiia
Trapd Q t2) A»xa i'ipnrat' y^ u7ro^p'i..]^a- et credidit. .\pud Lucam aulcm dicitur:
aai airo t [a,v>i[/,iiov, a-zs-nyynKav ravra et a monumento rcgressac, nuncia\crunt
TtavrcjL Tolg iv3iKa y^ ixdai rolg KOfzsro^ig cuncta haec undecim discipuHs rehquisque
IN LUCAM CAP. XXIV. 439
cum ipsis, quae haec aposlolis dixerunt) a/ 'i\iyov Trpoi Gsir d7ro<^oAiii Tavrct) y^
«eque fidem impelrarunt. nTrl^av a.vTcu(;.
Duo ex discipulis in castelium eunles Avo -^' [^'jt.-drr]Tc!)v (BctSi^oVTH tlg x,oi>-
iiomine Emmaum , ceu iani vivere non spe- jM.i«/ "Ep/^taoSK Af^ojtiSviLy, xpog rtAA)iA«5
rantcs Christum , sed extinctum dolentes, loc, ov (^wvra. urpoa^OKmTiq iTi (^ Xp;-
coUoquebanlur invicem de vicibus eius. (jtov , dh\' cog <jvMfl>ijW5V« dvicc/^oi, 'ct>[^'i-
Dum autera sermocinarentur , ipse lesus Aout' xiyovT-i tu. tti^I avTOV' ec J[s 0[j.i-
accedens cum illis ibat incognitus. Tene- Aslv a.vc¥-r, x.cu ctvTOc, 6 'lYiGOvg tt^ocjjA-
bantur enim oculi eorum quominus eum -dwv autJi^zs-opiviTQ at^rols, jU.»i yircaax.o-
agnoscerent. Aiebal autem ilHs: qui sunt /u&^joi; vtt' avTm' OK^aTOvVTO yccp oi o^-
isti sermones quos confertis invicem am- -SaA.aoi clutwv tov jm-h 'fhyvci)va,i a.vTiv'
corpore non invenlo; satis demonstrant, Si' Aiyovng yhp, ^ yvvalKig (^J^iarnaav
se vere ea dicta non putarc, neque tam M,i<-a5 to aa^^a ju,>i ivpov(Tai , ovx' nyovv-
veritatem sibi nunciatam, quam perlurba- to T^pog to Xiyo/jS-iJOv dhn^iv&tv , ovJii
tionem ac terriculnmentum ob eain reni ex- ivoiyyiAia^Mv (tAiiOf/a; , aAA' ag Tapayj.q
tilisse. Ipsum Pelri tcstimonium, qui lin- tiios k^ o^irao^f^? aiiViov vrtihct^ov elvat'
teamina tantum in sepulcro viderat, haud xa/ Trii' tov UiT^a [ta^TVpiav tcc o^dovia
fidem facereresurrectionisiudicabant,quia jU.si'ov sw; tov p.vnjU.aT(^ «Moa^OT^f^, ov
non ipsum lesum se vidisse dixerat, sed Trtarilv ilvai Tripl liiju dviTa(JiV Ivop^^ov,
ex eo quod non ibi iacebat, resurrexisse OTi a>i avrov iiBov sAs^, ctAA' cy,c r [tn
torium, ad conciliandam rei mirabili fi- (fiMT&Jv At<T8p^/av, ots-iv 1^1 tw -©^Jo^w
dera; ut faeta poslea resurreclione , ii qui 7r^ayi/.aTi •^s^oacjay ovrcev, J^racM? 7* 'iv'
slem Moysem alque prophetas, dum re- <poivTO- Sio -srapayi [Kxprvpa Ucovaia y^
4W S. CYRILLI ALEXANDRIM EXPLANATIO
viucov ^ Ttj rk TToig dva^iOK; a.(7ct(pyi 0"a<p>)- lent disrnis exponit, velerem avitamque iis
vii^cov Toh ci^ioig, ap^^^ctiav ts y^ "aa-piov fidem insercns, ope sacrarum quae apud
f 77/5T1K ct.uT0ii c*TJ-&e(S c^ av Kctrff^ov se habebant lilterarum. Nihil enim , quod
•^^'xy.iMarudv U^cov ov^iv yap t 'n-ctqa ^ioZ quidem a Deo proveniat, vanum est, sed
jCtara.io»', aXXa Ta^is (.['Mavroov Kcii ^i'ict cuncta ordinem servant, ct singularum re-
'Tp !C0t.-d'iKX<^0V Oi rU.^{ -ZO^OcLTZig-iWoVTO rum proprius est usus. Praemissi ordina-
5oi)Ao<, acti ^^ocoicovofthsv t« t Secmoroy tim servi fuere, qui Doniini advenlui \i;mi
Trctpovdtcx., a.va.yKxtctv t 7r^o<py\THctv ilg t sternebant, vaticinia fidei faciendae ncces-
7rt<riv dv-dfice^zooii 'u>poii<Jayovriq''iy^ 'u)cp7ip saria , liominibus occinentcs ; ul veluti the-
^ractvpog jBotGiXicog cv Kctipa) zpo^hn^delyi saurus regius idoneo tempore proferren-
rct Tsooi-.onftivct dJ^ dTron^l^pa 7^ Tr^oripov lur res supradictae, ex vetere obscuritate
a(jct:piictg, n<; rovu.(pctvii Sia i^ <ix(pi\vi'ictg in apertum inlerprelando explicatae. lam
dTTOKctXvsyrijuS/jcf ovrco 5n urpovTromyri- postquam illos tum legis tum prophetarum
<7ctg ctvGSU' Sia t^/j vOftiKCov Kcti 7rpoj)nrt- scriptura permoverat, deinde manifestio-
>cjov ^ct^i^uTcav , [tira rctvrot iftt^ctviGn- rcm se facit, rogantibus nempe ut veniret
^ov «5« Kct^t^ncJiv lctVTOv ^ d^icixyctGiv ovv secum in castellum, cum acceptum nianu
iX-Qilv lii T KccijJcv , ori Act^u)V T uprov panem benedicens frangensque iis porri-
ijAofn(Ja,i , S KXa.cyctc, |-Z5«5j5fcc o^flaTOt^VTO gebat. Tenebantur enim, inquit, oculi il-
yap ^ (pnTiv , 01 6p^&ct\[A,oi avroov rov [j.ri lorum neeum agnoscerent, donecvidelicct
yvcbvttt ct.vrov ^ icoi ov SnXovori Aoy©-" sermo penetravit cor ad credendum per- ,
s/tsA-S-J? Kivav rLtjj KctpSictv iig rnv 'Trlg-iv movens atque ila tempestivam visionem
;
iTretra, ovtco Kctipictv t o-i.iv iiri rii d-KcH una cum rei auditu exhibuit ; rem scilicel
I). f. ,s:i. kvct(^avTig., cp«j(v, 01 zin^i KAJoVav Surgens, inquit, Cleopas cum socio,
ctvTii r^ copct, roVTi^iv c* i\ aipctVTOg dyr' cadem hora , id est in qua sese eorum vi-
ctvrcov iyiviro 'inirovg^ lsriarpi.^ctv iig sui lesus subduverat, reversi sunt Hierusa-
'Ii^aa-ctAiiff OVK iv ctvrri q t« copct (pns-iv lem. \on autem dicit, eadem hora eos in-
iv^ov<j^ ivSi-Kct cruijn^potaftivng , yJ, dTrny- venisseundecim congregatos, eisque noli-
ynKav ra yj^ t Inaovv, «AAa ryj riasa,- tiam de lesu adtulissc sed quadragesimo ;
pctKo<rij n[tipct -7^ avrov dvct^aaioog , on demum post resurreclionem die, quo et-
y^ dviK-n(p.3n' ra roivvv cv r ftirct^v •fp iam adsumptus fuit. Ergo quae horum die-
n[ti^a)v TOVTCov "^vojuS^ct, TraqnKiv cgSf rum intervallo acciderunt, omisit praesens
'aTTip o\ Trip] KKio^zoctv Stnyovftivovg ivpov evangelista ; quae videlicel Cleopas im enit
IN' trCAM CAP. \X1V, 441
narranles privatim undecim, nempe quod Gsir iySix.a, actrctf^iveii Xifovra-i , ori yt^t^-
Dominus resurrexisset , et Simoni visus fuis- ^» S Kvpi!^ Jtaj 'axp^dn l.'if^mr -«rf^j ou
set ;
quin tamen dicat evangolista ubinam ovk iiA,vr,(jQt\ ttoii ri Tron h tSs ux^^n- iv
et quando elquomodo visus esset. His item Taf^Tctis ovv Ta7s Y\f^i^a.ig }Cj ra k^ t Ya-
igitur diebus, ea quoque iu Galilaea eve- A/Aaiav Triz^pctKTcti ^ -ziri^i av if^vnd^i) o
Ipse lesus sletit in iiiedio cdriini. A'jt6? o 'Vnirov; 'iarn sv jj.iui) aJrav.
desideriumque eius videndi excitanle is , GroKovg, koi rov uto-^ov wpo? tIm/ o^iv
deni([ue exoptatus adest, se(]ue quaeren- iy^iyipftivov, 'oiro-dov/^fj(^ 'kpyirai^ x.a.i
scipulos esse iubet. Hi tamcn adhuc erant Ji\J{cioai Kat -dappilv ^:;ff^KiXivir av o\
perplexi ac pavidi; putabaiit enim se non 3i koa ovrtoi ilalv di^(p'i(io\oi Kcti oiJlia-
bramtjue videre. Ecce autem lesus sub- (Tfia Jli ri Ka) GKiav ilra, Ka) (^ c/k
Dixit eis: quid lurbati csfis, et cogitationcs 'Eljrsv auroT;' ti' TSTapayj^rjoi lari, xai' Sia ti Siu\o-
Ut firmiter et absque ulla dubitatione ''iva ^iCaicog iC, cvSoiaaftov StXct tti- ;V
D.
[•
^ ''•
b.
crederent ipsum esse illum qui passus fue- Tiv<yna.v ctvrov oiahov ovra r 7rf;rov8oTa, r. s:t.
rat , demonstrat ilico, se, quoniam Deus SfaSi'iKvv<7iv st/Qi)?, oti 6f05 wv (^va^j ,
yivco-
non ignorare. Dixil enim: cur lurbali eslis? ra^ay[.iivoi Wi:, dTrcSH^ig avr» Kj jttaAa
Evidens haec demonstratio est, ipsum qui aa(pr\(i t f*)i inpov f/vai Tiva t 6^u)/J^ov.,
cernebatur, non alium esse, quam quem «AA" c^ilvov at/TOv, ov }^ ri-dia.yTai
(^
(1) Veliiti fecerat Chrisliis eiim (liscipulis cKiobus colloquens. Non evso passivuni est SiaXEyETai, ut
sumitur ab iitteiprete lat. apud D. Tlioiiiaiii in cat. iiec disceptatur de alAo.
(2) Huc pertinet notabilis tiactus apud D. Thomain in catena latina. « 1^'rillus. Pudeat ergo nos pacis
» munus deserere, (]uani nnbis iiinc discedens Cluistus reliiiuit. Pax et res et nomen dulce, (juani et Dei
•> - Et eius esse Deum, iuxta illud II. Cor. XIII: Deus
esse accepimus, iuxta illud ad Pliil. IV: pnx Dci.
>> pacis. Et ipsani esse Deuin, iuxta illud Ephes. 11: ipse pax nostra. - Pax bonum commendatum ab
-
X omnibus, observatum autem a paucis. Quae autcni est causa.' Fortassis ainbitio domiiiii vel facidta-
» tum , aut livor, aut odium , aut contemptus, aut ali(]uid huiusmodi ex his quae Iiei ij;naros videmus
•' incurrere. Dei quippe praecipue pax est, quae confoederat omnia; cuius proprium sicut
nihil est adeo
•' unitas naturae et pacificus status. Transumitur veio ab anselis et divinis potestatibus, quae ad Deura,
» et ad invicem pacilice se lial)cnt ; diffunditur vero per totani creatiiram , cuius est decor tranquillitas;
•' in nobisautem mauet sccundiiin aniinam quidein per investigationem virtutum et coinniunication€m,
•• secundum corpus vero in meiiibrorum et elementorum coramensuratione quorum alteruni pulcritudo, ,
56
442 S. CVRILLI ALEXAXDRIXl EXPLAX.iTlO
iTTl Pv\H 7rct&0VTOl. ^aVaCTOV J^ Ti^Ctt^iVOV iam vidcrant in ligno necem perpessum,
cv y,VYti*-i'iu> , 05 )Cj vK^povi opa. Xj Ku^Sictv cl in monumenlo fleposilura, qui el renes
y^. ovn av cfjTOv Aa^doi t iv ttfuv ovSiv an- et cor introspicit, quemque nihil nostra-
[^ilOV OVV apX TTOIilTCtl TO p^iiu,Ct^ TO ildi- rura rerum latet. Argumenlum itaque prae-
vcti £p«jt*( T T ci> sfjTol^; cvvoim &op'j(Bov senliae suae vult hoc esse, fjuod illorum
TTi^OV/J^JOi Q }U iTipUi, QTl y^ VlViKttTal fluctuanles menles cognoscit. Tum ul ctiam
nv-&pct)mvii Ga)[x,aT0g, emnpiTai accf^ct J,v- seminatur corpus animale, surgit corpus
X^^^^y-»
iyi'l&iTai (Jci)[A,a TTVdjl^aTlKOV * ,
fJin spiritale , ne idcirco neges humanorum
T dv&^U)7nVCi)V aCOf^CtTCOV T ili d^-
dv'i\V}i corporum ad incorruplibilitalem reditura.
^apaiav dvaB^O[A,yiv wconp ya^ '^vX'^ov Nain sicut animale est quod animalibus seu
^ TO r \vxix-a'i(i Yiyav crapKiKalg 'fh-&u- carnalibus cupidilatibus deditum est atque
pt.'iaii aKoAH-dovv k^ V7ri^^jy[>.'ivov , ovtco subieclum, ila spiritale est quod sancti Spi-
Kaipoi, dw' d7TpaKTYi(T<l CTavrfA&)5 '^ d^,tp- omnino futurus est peccatistimulus. Ipsuni
Tiag TO Kiv%ov avTO |WJv roi to y.aTiViy^iiv illud itaque quod in pulverem abierat im- ,
Kai 0<pia OVK 'iXi > ^'^•&<^5 s'jM.f ^iCOpilTi ossa non habel sicut me ^idelis habere.
,
's^ovTa' aKik yap iCj 7rYiv[^a Kai ScKYjaig Lmbra enim el spiritus ct onmino phan-
(iTTAag^ OvK dv •j7T0[t.iivY] THV ^«po5 d^priv. tasma, manus taclum suslinere nequiret.
A. t.
V. 41.
319.
— 'kKh' o-zxrip iAiyO/U?{j, Si'i^ag Tctg ^si- - Ergo, sicuti diximus, manus ostendens
B. f. 224.
G. f. 117. b. pa? Jjj (^{^ •sro5a? toT? |U.a-9'MTa75 6 kv- ac pedes discipulis Dominus, persuasit il-
pi@-, i7rXtt^o(popnaiv avcsir.) oti to 7ra- lis, passum corpus resurrexisse. Atque ut
^ov avsf M aa)[Jta- 'iva Si Trpbg TOVTOig itj insuper niagis adhuc firmam in iis eflice-
'iTi |it«^ovw5 lSpv[jt,itiv>]v avTolg ipydaYiTai ret hac de re (idem, postulavit edule ali-
TY\v i7ri TOvTij) 7r'i<^iv , riTYiat Ti <j^ i^codi- quid. Oblata autem piscis assi parte, sum-
[jtcov 07rTOv \ Ix^^^Oi [^i^og Yiv y^ Aa/Swv, ptam spectanlibus ipsis comefiit. Id autem
KaTi^riSoKiv 6pci)VT(»)V avT^oov toSto y6 ^l' haud ob aliam causam fecit, nisi ut ma-
ovSiv iTipov 'iizpa^iv, Y\"iva ^ii^ aa^wg nifeste demonstraret , eundem se esse qui
log otVTog ^v avara? ok viKpuv ^ o y^ tt^o resurrexerat a mortuis , et qui antea toto
IN LVCAM CAP. XXIV. 443
incarnationis lempore cuni eis mandiicave- TOVTOU JiJ Trapcc "usavTa, r >ia.ipov i^ oIko-
rat ac biberat, unaque cum illis , iuxta pro- yOI^'lOt.i (TUJUKJ^d^lCCY Ttj (JUfil.TS^lVCOV aVTOls iU
iit cognoscerent corpus quidcm , humanum Trpoi^nTis ^wvnV * /V ovY slSfuv OTi aafjt.ct
alimonia huiusniodi egore. spirilum non f4.h TO dy^Bp^Trivov ., SioiTO av t> TOiaiSi
item. Oiiis ergo , si modo fidelis esse ve- '^o^rii., 7rvi~v(Ji.a. ^ ovniTi. T;5 ovv d^iwv tti-
siastas toleret? Vincit enim humanam in- cpcov dvaa)(_oiTO : vix.a y6 dv-&^t07r'tvlio c-^i-
que tamen quod hic consoqui solet , in Chi i- dKO^H-^OVV , OVKiTl iTrl X^i5"0t/ Y\K0h0V^r\-
slo consecutum est : ut increduius ahquis aiv o-dnip a7n<roi av Ttg fh'(%\To'iV] , il^cog 'oTt
ca\illabitur, sciens ea quae per os inlrant, Tcc ilaiovTa iJg to aToica^ TrdvTcog okxco-
prorsus eliam exire alque in secessum povai ^ ih d<piS^a)va ^dKKovTar * dAK Mallli. XV. IT.
omilli. Id tamen fidelis (juivis in mentem 0V% yi Zir/(7T0?, ilg iVYOiaV TOIOVTOV Tl
suam non admittet , scd Dei potentiae rem XriJ.iTai.^ «AAa Jivvuf^^ -diov Jlcoa.=i to
permittet. Trpoiyi^a (j j.
Tur.c aperuit illis mwitem ul intclliyereiit ToTS ^irivOl^iV al^TWV rov Vo€v . 70U CVViSVCit V. 'i'!-.*)!.
Poslquam cogitaliones illorum per ver- ''Ori T MyiafJiov avT^v , St' cov itTZi, a. t. 310. i>.
^a sua, per tactum, per esum, sedavit; $1' o)v s^«Aa<fiM6« , ^i' cov 'i^a'^ ilpyivc^ai^
tunc aperuit illis mentem ad intelligen- TOTl OiiWOl^i T VOVV T OWHiVal OTl OVTCOg
dum, sic se oporluisse pati, id est in cru- 'iS^ Tra^i^iv avTOv , Sri^ov q oti Sia ^vXa
cis ligno. Revocat itaque discipulis in nie- ^avpov' d'^0(piP<l TOivvY (7CV' fJi.aQy)Tag v. 4i>.
moriam Dominus ea quae dixerat. Prae- Kvqiog , ilg dvdf*.vnaiv u>v 'icpn- Tr^oaTrrifynAi
nuntiaverat enim ipsis suam in cruce pas- 5?! avToli To, iTrl tio ^avpco Trd-^n , x.a9' a.
sionem , sicut antea iam prophelae dixe- tp^daavng 'ttpaaav 01 -ss^o^ltriTaf dvolyvvai
rant. Reserat ipsis eliam cordis ocuios, ut Si K^ g5u- t^ Kct^S'iag avTCOv otp^daAf.t.ovg,
prisca vaticinia inlelligant. - Spirilus sancli %Ti (JTJUuiivai Tci TraKat 7rP0HPnu.'iva. — Uviv- v. m.
\ \ t
A. f. J20.
descensum prout per lohelcm Deus prao-
, fiaTOg dyiii KaQoSov , Sia \cor\X * 6 Gsoj . lohei 11. 28
supcrabiles , et absque ullo metu ubique iliv iva\^iviig i^ nKaT aycov laTQi ^ J^ S'f^a
(1) Videsis hac super re S. Basilii locum epistolae a iiobis editae post Cyriili coniinentaiium in psal-
mos; multoque inagis Atlianasii Corintlii arcliiepiscopi fiagmeutum qiiod dedimus in nostro \olumine X.
AA. class. p. 499-500. Eadem de re scribit etiam anonyinus quidam iu cod. G. f. 118, iisdem prope ac
CvriUus verbis.
-iVi S. CYRILLI ALEX. EXPLAXATIO IX LLXAM CAP. XXIV.
ifSaTrTiaiv u3ctTi, vy^iii q j3a.7rTia-^ri(ys<j-di aqua; vos aulem baptizabimini Spiritu san-
cv TTVii/^ctTi dyia * , ovKiTi t/5a.Tj, 'iAct^Qv cto: liaud inquam aqua, id enim iam aclum
yctp ^ ctAAa TTViviictTi dyicd' ow iTrnaayH fuerat, sed Spirilu sancto. Xon addit aquae
v^cop TU> t/Jari, aAAa dvJTrhrpo^i to Ae/- aquam; sed {juod deorat indigenti supplet.
TTOV Ttc Aei7ro[*ivct). - EvAo^nffas avGsu' y^ - Quum iis benedixisset , et paululum es-
B. f. 226.
C.
G.
f.
f.
1.VJ.
II».
li.
1).
^pcfxv TrpoiA^m ^ dvi(pipiTO iU r ci;^avoi', set progressus, ferebaturin caehim,ul cum
/va avviSpoi ri to) ^a^i k^ /^ 7^ ivci)-di'i- unila eliam sibi carne, patri consessor fie-
(7«S avTU) aapKoc,- y^ TavTliv »ijw.iv cviicai- ret. Atque banc nobis viam renovavil post-
vifff T o^ov cv dv-&fiC07Ti'icf. j^o^^pri yiyovcof quam humanam formam Verbum adsum-
\oy©^' y\^{ Q TrdXiv ](^ Kai^ovi c* tyi psit. Redibit autem slaluto tempore cum
5o^)i T Tra^^os avTOv ^ ^ t dyyi\cav , iCj patris sui gloria, et cum angehs, atque ad
<3>^i5!,A«''\j.«Ta( «jttas /a^) lavTov. Ao^oAo- se nos recipiet. Glorificemusitaque eundem
ynaiojud^ toivuv at/TOv t svav-&^«5rKaavTa qui propter nos est humanatus Deus Ver-
dC «jM.a5 ix.HOtco<i TTa^ovTa
^iov Acj/ov, T bum, qui sponle carne passus est , resur-
aapKi , ;^ rtvarcivTa 0« vsjcowv , ;^ KvaavTa rexit a mortuis , et corruptionem extermi-
T cp^opdv T cfvaAntp^svTa, >^ /mJ) toSto navit ; qui adsumplus est, ct postea rever-
ii^ovTa i/.iTci Bo^m TToAAn? laJ TO Kpivai surus cum gloria muUa ad iudicandos vi-
i^MVTas ;£; v£;c^oi)s, K^ aTToSovvai iKa^co y^ vos ac morluos, et unicuique secundum
Ta ipya avTov- Si' ov tCj /aB' ov tco Tra^) opera sua retribuendum. Per quem et cum
}Cj •&?&) Y\ 5o^a Kj TO KpuTOi dvv TTViv^aTi quo patri Deo gloria ac potentia cum Spi-
iU GG^ alcovag t aiwvcDV du,y\v. ritu in saecuhi saeculorum. Amen.
rtAA' T ymvcov KaTirra^diU rCj VTnpdvco lam potius quae cunctis superior sit cor-
TTttVTwv T kj} (7a)(U.a •y^oo/j^ijoi, (fi^co cp^ov- porahbus rebus, et exlra mundanas cu-
TiScov (iicoTiKcov KaT jSiav iv mvx'ia KaTa- ras seorsum cum silenlio constiterit , quae
5-a5, J^ T^ T waGS)v v-^riAoTi^oi KaTa^vv- denique passionimi tyrannide celsior fue-
aaTi'iai p^M,aaTic7a5" s/Va k. t. A. rit etc.
Kaipov jM.fV o^sivov (p«o-i, Ka^' ov Tempus quidem dicit illud, quo Ser-
acoTr\p Tcii ifg^^^i^dg sVi 7^ yiii iTronlTO, vator versabatur in lerra, ille ubique prac-
TravTaxov -^aplov , ^ t'^" TraTpiKcov jmh sens, et a paterno sinu umquam absens.
T. VII. p. 26.
Emenclalioncs.
Pag. 128. V. 9. a fin. Uo^sv, et lat. cognocimus. P. 183. col. 2. v. 6. corr. lana ductriua.
EIUSDEM S. CTIULLI ARCHIEP. ALEX.
rRAG3IEA'TA IXEDITA EX APOLOGIA lOHAXXIS CAESARIEXSIS
PRO CO^CILIO CHALCEDONENSI
QCAE IN CODICE SYRIACO VATICANO SUPEREST.
I. Cyrillus in libro ad<.'ersus eos qui natu- pus, quod noslro consubstanliale sil? Hi
ras confundunt (l) qui incipil : paulo videlicet primo quidem profitenlur, Ver-
ante locuti diu surnus. bum a semct ipso alienum evasisse, id est,
^
v^uo usque tandem nonnuUi scriptis suis
iam non amplius
torem, vitam, gloriam
Deum esse, utdixi, crea-
,
potcnliam: atque
adstruenl , vel somniabunt potius Verbi etiam docent, eum in errorem posse in-
in carnem ac sanguinem conversionem , currere, cui obnoxiae creaturae sunt: alia-
amentium instar nugantes? His nos dici- que huiusmodi eidem adtribuunl pessima
mus: evigilate ebrii de vino vestro. Quae oppido, et ipso indigna. Equidem quae-
enim vestra est de nalura carnis sentenlia rendum ab eo arbitror, qui hanc opinio-
aut notio, velquomodo inscrutabilemscru- nem in medium adtuht , num passionum
lamini Dei naturam? Quis porro audeat ignominiam in Verbum incidere necesse
rem meliri inmensurabilem? Nemo cerle fuerit ? Atque haec nonnullorum opinio
dicet, nemo quanam
sine errore defmiet, nonne furiosa esl? Profecto nihil amentius
sit praeditus natura Deus omnium domi-
, excogitari potest quam ila Verbi naluram
nus, lux, vita, gloria et potenlia, ille de- contumelia adficere. Alioqui qui fieri pos-
mum qui omnium rerum naturam novit, set, ul Dei nomen subliniius quovis nomi-
et quicquid in homine est scientia sua com- ne esset, et ipse dominus virtutum foret?
pleclitur. Quo usque tandem nonnulh ad- Sed enim aliquis fortasse dicel haud id ,
firmabunt , Verbi factam in terrenum hoc cjuidem necessarium fuisse sponle lamen ,
corpus mutationem , id est Deum Verbum ita semet commutasse, ut inevilabili pas-
de subslantia propria confecisse sibi cor- sioni subesset. Atquiegoaio: quoniam in-
(1) Hi proprie dicebautur o-uyjjoTixoi confusanei, cuiusmodi fuerunt ApoUiuaris et Eutyclies, et postea
Severus, qui du;is Christi naturas iu unani adunaverunt atque confuderunt. Hine Tlieodoreti dialosus con-
tra Apollinarem inscribitur aVoy^ij-jTo; , inconfums. Proprius tamen operis a Cyrillo scripti titulus fuit zkt»
0-u/o'jo-iaa-iav contra Sijnusiastas , sive contra eos qui duas substantias diviuam et liumanam ita in Christo
adunatas aiebant, ut una post adunationem esset. Is revera titulus operis cyrilliani ita recitatur ab Ephrae-
mio antiocheno apud Photium cod. 229 p. 796, quod vocabulum vix vellem a Scotto explicatuu) fuisse la-
tine contra consubstantialislas , ne forte Eutychiani liaeretici permutentur cum ortbodoxis Homousianis;
quamquam bi reapse de substantia divina tantum loquuutur, quae eadem in patre lilioque est; illi ex dua-
bus Christi naturis humana ac divina unam, utdixi, faciebant. Sed enim commode accidit ut titulus cy-
rilliani operis zstTa o-uvcjo-iaffTiJv sexies recitetur in opusculis graecis a nie editis Script. vet. T. VII. pp. 10.
Ij. 27. 290. 295. 302, cum brevibus eius fragmentis, quae partim cuni bis a lohaune caesariensi recitatis,
mire cougruunt, ut postea videbimus. Contra Synusiastas scripserant etiam Diodorus tarsensis et Tlieodo-
rus mopsuestenus, testibus Facundo bermianensi lib. VIII. cap. 4, nec non Leontio adv. Eutych. apud
Canisium antiq. lect. ed. nov. T. 1. p. .J91 itemque apud me , Spicil. rom. T. X. part. II. pp. 87. 88. Denique
etiam Theodotus antiochenus, uti adlirmant apud me toui. cit. p. 10. Anastasius presbyter, et Leontius
p. 134. Uno versiculo rem definierat Antiochus Piolemaidis: /xvj' a-uy-
apud Tiieodoretum dial. cit. p. 106.
^(sijf Toij ftio-ji?, xai ou vaf«»;o-5i; naturas confundere , et circa incarnationis my-
m^i Trjv oixovop.iav : twli
sterium non torpebis. Sed enim tot olim et postea contra illam haeresim scriptis, ea nihilominus viva.x
residet apud parteni maximam Syrorum, Armeniorum, Aetbiopum, atque Coptorum. Tanta est praeiudicii
ex antiquitate suscepti tenacitas?
446 S. CVRILLt ALEXANDRISI
convertibilis naluraDei est, ulique rem se autem Deo immutabihlatcm conservat ip- ,
ij)so indignam agere voluisset. sum eundem fore semper atque immuta-
bilem testans. Sicuti autem non est cre-
II. Idem Cyrillus in eodem lihro, ,
non totum, ncc omnino, nec in omnibus. creatura ad deilalis naturam migrare pol-
Verum enim vero nonne evidenter insaniet erit ; ne muUa deinceps ei contingerent in-
si quis dicere aut credere talia velit? In convenientia , quae sane invcniabihs blas-
primis aiunt, Verbum haud se tolum im- phemia foret. Cerle si ahqua creatura ad
mutasse vel conversionem passum: deinde deitatis statum naturahter transirel, nemo
eum finibus circumscribunt , dicentes ip- iam a recla deviare sententia videretur , si
sum quanlilate contineri , loco cohiberi, forte diceret eam ex nihilo esse factam , sed
sub definitionem cadere, et cum aliis re- ideo materiae particulam sibi sumpsisse, ut
bus connumerari. Quomodo autem hi ad- existeret: tum corpus aliquando extiturum
vcrsarii ignorant, corpusquod sit divisio- in substantia non corporali: remcjue visibi-
nis capax, omnia semper pali, quae sin- lem ac taclui subiectam , fieri postea invi-
gulae partes eius patiuntur? Neque enim sibilem et nullo lactu sentiendam: denique
uni membrorum pati contingeret, nisi uni- corpus illud vitam vi propriae naturae ha-
versa corporis natura paliendo foret ob- bere, uti Verbum vitam a patre accepit.
noxia. Interim hi nos cogunt ad verba quo- Aiunt insuper , ipsum in ea mutatione con-
que minime nobis sponlanea descendere: substantialitatem cum nalura nostra fuisse
sed venia prius a Verbo Dei postulata, di- adejitum, ne quis forle diserte diceret , vi-
cimus, quod si forte mutabihtasab eo non tam ei non inesse : neque esse inconfusum
esset ahena, neque ilH impossibilis eius rei quicquid corrumpi jxjtest. Tum opinioni-
passio , utique ad patrem quoque sanctum- bus carnem oppugnant.
suis dispensationis
que Spiritum vis huius blasphemiae per- lam ego quid dicam? Dominus Deusnobis
veniret: tola est enim consubstantiahs san- apjjaruil, ut corruptionem adversus nos re-
» non finientur. » Animadverte igilur quo- Verbum de caelo lapsum, et cuius pro-
modo edoclus a Deo prophcta, ad creata- pria caro facla est , revera de caelo adve-
rum rerum naluram mulabililalem aman- nisse dicitur, vitamque mundo contulisse.
dat, cuius rei argumenta ordinatim recitat Divina caro est ilaque, ul iam dixi: nemo
dicens fore ut caeh consenescant ; supremo tamen recta ralione intellectuque praedi-
EX OPERE COXTRA SYMSIASTAS. Wi
tus, idcirco Vcrbiim iii carncm mulalum sisset. Paulus quidcm sapicntissimus scri-
csse sibi persuadebit. Xccesse est enim ul bit *: « sanctum eius corpus, in quo pas-
sublimissima omnium natura purum sla- p sus esl, cum in tentalionem incidil , ut
tum retineat, id est simplicem sine alte- » eis qui lentandi forent opem ferref. » Si
rius commixtione, ne forte videatur com- verba illa « in quo passus est » dclemus,
posita , aul incremcnto indigens , aut cuius- summa rci deletur , ilcnKjiie suppeditati no-
quam rei particcps quae naluram suam mi- bis auxilii scopus. Quod si , ut volunt qui
nime deceat , dum in naturae unitatcm , ea verba supprimunt , caro in deitatis snb-
sive consubstantialitatcm concurrit (1). stantiam transisse dicitur, ut id quod non
Nunc acuti inlellcctus oculo opinionem erat tleret , iam ipsa caro haud ulterius
Confusaneorum scrutemur dicentium car- , menli nostrae occurrit: secus enim quae
nem ineffabili ratione sic csse mutatam ut , mutationis ratio fuisset, si quod erat, in
Deo Verbo consubstantialis evaserit. Cur statu suo perniansisset? Ouae nostro cor-
id, inquam, aut quamobrem? Certe caro pori utilitas accederet a mystico sanctoque
ad non fertur, neque id more
id sponle sua sacrificio, cuius suscepti factum est parti-
suo adpetit naturalibus niotibus incitata. ceps? Quinam eius rei fructus alius fuis-
Ergo falso diceretur caro ad eum finem set, nisi quod Verbum naturam suam mu-
iussu Dei Verbi pervenisse. An vero dis- tare voluisset? Cur nobis ipse dixisset *
pensationis ralionem abominabilem exco- « ego sum vitae panis qui de caelo descen-
gilavit, ul carnem ad dignitatem evexisse » dit, mundoque vitam aeternam dat. Et
ipso Verbo maiorem demonstraret, atque » panis,quem ego tribuu, niea caro est,
ut ea pompatica videretur? Atque audien- » ob mundi vilam. Qui manducat meam
dus psalmista est *
: « sacrificia et oblatio- » carnem et bibit meum sanguinem , in me
» nes non expetivisti , holocausta pro pec- » manet , et ego in eo. » Ergo si caro in
» cato noluisli; corpus milii parasti: ideo idquod non erat mutata est, atque ad su-
» dixi, ecce venio : initio libri scriptum blimiorem natura propria gradum transiit,
» est de me ut faciam voluntatem luam id est si eam Verbi Aolunlas excclsiorem
» Deus. Ergo mosaicae legis sacrificia,
» fecit , nobis quoque vim liuius mysterii,
palris voluntatenonexiguntur, magisvero resque ad id pertincntcs ratione alia lice-
incarnatio Verbi requiritur nenipe eius hu- , bit pera^ere.
manatio , ut eos qui sub caelo sunt per-
ficiat in gratia per fidem: quani rem mi-
'^'- ^'^'"' ^y'""' '« "^"''"'^ "^""'
sericordiae pacisque causa fecit , prout Deo Ergo incarnationis dogma perspicua ve-
dignum esl. Quonam paclo dicere quis au- raque lide creditur. Quod si, ut ad^ersa-
sit factam ab ipso abominabilem dispen- rii dicunt, abiecta est caro, et in naturam
sationem illam, quae adeo est venerabilis Verbi mulala quod ei se copulavit, vana
,
ac salubris? id quod reapse accidisset, si quoque evaderet una cum carnis mulatio-
mutata divinitatis natura in carneam tran- ne salutaris fidei nostrae confcssio: immo
(1) Kxtat graece liic locus apud Anastasiura presbyterum a aobis editum Script. vet. T. VII. pp. 10.
15. 27. cura vLx aliquot varietatibus sic.
K'j^t}^^'j ax T90 xscTa (7Kyo'j<7ia<rra;y X0-/00.
Nai fi.r,y xai i- oCpayoS xara?s^r,xl/xi Xsynai , xai ^i^jy 8180'vai Ta xoVf/.;,; , Sia tov aytSsv xa! s^ oi^avcS xa-
TapavTa Aoyov, ou xai iSi'a yiyoysy ij o-oigj" aiv.o\ji Ssia piv , u; jf )jv , eVt/v' ou ixiiv sn xai si; (fvcrtv isdr-rroi
IJ.sraPaXsh CvoTTTSua-ot ti? av, =1 ys vot/v £;^5i tov ej ^epijXiTa xai Soy/iaTixvjJ sursx^iai siTta-r-iif/.oya: hsl (sic COrr.
etiam tom. Cit. p. 10.) yaf Tn a-avTuv litsy.siia xai ayurar-j) cru^scrSat xaSaftJ; ts aJrXoOy xai auuny.iy=.;
f u'o-5i ,
srsqu, xat to i/.r) o-uvrsSsIo-Sai Soxsly, ev ys ToiJ xaS' laur^i ^yot/v KfoaSl-nxr,; SsSsria-^iai rtyo; xai a<7'jf4fjot/j aCrTJ;
res lola pessum darelur, cum indidem ma- sania plcnum commentum illorum qui na-
nante iuslificalione; consequenterque nos turas confundunt.
adhuc in peccatis nostris manenius, neque
\'I. Idem Cyrillus in eodem libro.
veterum culparum nostraruni sordes dis-
cussae sunt. Quum filius hominis venerit, num in
terra fidem inveniet '? ,\unc quaerimus ab
V. Idem Cyrillus in codem lihro.
adversariis, quamnam volet hominis filius
Si caro Verbi a nostrae carnis condilio- fidem invenire, cum de caelo descendet,
ne recessisset, superior nobis effecta, quia apud eos qui in terra versantur? Vel quid-
in deilatem con\ersa, salutis nostrae basis nam de eo opinari possumus? \um forte
corrueret , nosque adeo sub mortis pecca- abieclurus est filii hominis conditionem,
tique saeviliam rccideremus. Sicut domtis an potius in simiiitudine noslra mansurus,
murive subrutis infimis fundamentis, uni- ut homo esse credatur? Quod si longe abe-
versum aedificium dilaberetur, et quicquid esset , ut ipsum aeque ac nos hominem re-
illis fulcris superslructum fuerat ; ila si putare possemus consequenterne dicere
; li-
Lnigeniti cum carne dispensatio vera non ceret venturum forlasse ceu hominem ut
esset , res nostrae simul atque in perpe- et non potius ven-
fidem in terra inveniat,
tuum everterentur et infirmae fierent. Sic turum ceu Deum Verbum simplex et abs-
aio pariler, quod si Verbi caro in deitatis que carne ut hanc fidem apud terrestres
,
naturam mulata fuisset, necessario atque inveniat? Sed quia ipsemet manifeste se fi-
in aelernum a filii hominis appellatione ex- lium hominis vocitavit tempore etiam quo
cideret. Cur ergo sapientissimus Paulus di- de caelo rediturus est * ; hinc constat , car- " Matlli.
XX^ 1. li
xisset *
: « unus est Deus, et unus mediator nem ab eo in aliud quodvis non fuisse mu-
» inler Deum et homines, homo Christus tatam, sed gloriosam apud eum manere,
» lesus , qui dedil se ipsum redemplionem incorruplibilem, sine macula. alque illa
» pro nobis? » Est ipse medialor ut Deus luce fulgentem ad quam nemo potest ac-
idemque homo simul Deum patrem nobis , cedere. Porro haud cum illo tenui, ut pri-
placans: ipse unus est in unica adunatione, mitus, splendore descendet.
in qua sane grandi cum differentia distin-
VII. Idem Cyrillus in eodem lihro.
guuntur nalurae(l) eaedem tamen concur- :
(1) Vides heic etiam quantopere Cynlkis abhorreat a Severi monophysitae sententia ,
qui tamen illius
falso auctoritatem sibi praetendebat.
EX OPERE COXTR A SVXUSIASTAS. 4-40
» dum vidistis eum euntem in caelos. » mutatur quod anlea ipsa non erat quam ;
\um dicturi estis, visum esse ab iis salien- mutalionem dum palitur, ab ea stabililate
tem ad patromabsque carne? id est forma discedit quae Deum decet , atque ab illa
nostra indignanler abiecta, iam non fuisse cjua naturahlcr fruebatur securitafe. Tunc
in corpore visibili , ideoque se commulasse autem quonam iure homo posset appel-
in invisibiiem incbrruplibilemque natu- lari? Interim sapienter rectcque existiman-
ram? Quis inquam haec , , dicere ausit ? Sin dum credo, nuiiam rem creatam, ad dei-
conlra ita venturus est , uli ascendit ; quid tatis posse naturam umquam assurgere : id
ni vere dicetur, ciim eodem corpore Ver- inquam , inler impossibilia numerandum
bum, non aulem in natura simpbci et abs- esl. Ouod
hi forle idonea argumenta re-
si
que Paulus *: « qui immutabit corpus hu- singularum definilio, his sane argumentis
» mililatis nostrae , ut sit simile corpori utanlur: tunc enim nos conceciemus, per-
» gloriae. » Qidd ad haec dicent illi, qui mixtione huiiismodi, haud omnem verita-
carnem mulatam aiunt in Verbi naluram? tis vim perimi. « Verumtamen si forle (l)
Num sanclorum corpora ideo mutantur in » dicant carnem ,et Verbum eo modo in-
deilatis naluram quia ipsa quoque confor-
, » ter se mixta quo liquidi humores solent
mia fiunt corpori gloriae eius? iVonne me- » quomodo ignorant,liquida quae invicem
rae gerrae sunt haei; eorum > erba , quae » temperanlur, \inum pula ac mel iam ,
inscilia scalent? Si caro ad deilalis natu- » non pura manere ut eranl, sed alienae
ram , ut aiunt , transiit , quonam demum » substantiae adsumptione, in aliud quid-
in corpore Deus Verbum versatr.r? Est enim » dam transmulari? Si ergo aiunt concre-
deitas incorporea , verissimeque dicimus » tam fuisse cum Verbo carnem , necessa-
nemini Deum esse conspicuuni *.
» rio prorsus dicendum est utramque di-
» ctarum rerum a suo priore statu discessis-
X. Idem Cyrillus in eodem lihro.
» se, mediumque aH(juid ex ulraqueconfe-
Sed fortasse dicent , carnem haud om- » ctmn diversa prorsus natura praeditum
,
nino subslantiam suam amisisse ; sed cum » quam antea res utraque partiatim erat. »
(1) Sequeutem Cyrilli pnrtem, quam uncis includimus, mire conservavit graece lustinianus imperator
in dogmatica ad monaclios moiiopiiysitas epistola, quam nos primi eilidimus Script. vet. T. VII. Ibi ergo
p. 295. ita legitur.
57
.'(•50 S. CYIULLI ALEXAXDRIXI
Nunc ego adversarios sciscitari vellem , bis aicbat *: « qui in carncsunt, i)Iacerc 'f;°™-
quem ad slatum l: ansisse pulent ^erbi na- » Dco nequeunt vos lamen haud ; in carne
turam dum carni mij.ta esl? quandotjuidem » vcrsamini sed in spiritu » an , inquam,
in priore cerle slalu non mansissel: anne carne nos et sanguine carere cognoverat?
commixtio Verbum a projiria condilione Ergo hoc de incorporeis spiritibus dixit.
depulcril , ac sua virlute minuerit ad in- Porroquid ni stoIidumdelestandum(|ue.^it,
feriora detractum ? Sin alterulrum aiunt si quis carncm id est carnis passiones Domi-
perfeclius apparuisse, hanc quidem perfe- no atlril)ual? Scrvalor enim omnium Chri-
ctionem carni potius attribuendam censc- stus immaculalus est, atque omni pcccandi
rent ; constaret enim ipsam ad sublimiorem facullate carens. Cum autcm is dicitur in
statum evectam. Sin vero secus est, Ver- carne non cognosci intelligendum est , , eum
bumque potius ad rem minorem semet in- in infirmitatibus carnis iam non cognosci.
clinavit num caro Verbo nocuit siciiti
, ,
sumpsisse, haud sane ut quicquam in sua que haec omnia perpessus est, haud tamen
se passum natura demonstraret sed ut nos , in deitatis natura (neque enim imaginari
de carne erigeret , qui carne et sanguine licet passibilem csse divinam naturam) sed
compacti sumus, atque ab humana condi- in carne sua potius. lam quum ipse vita
tione elevatos, Dei filios efficeret. Sin con- sit mortemque calcaverit , humanam nobis
tra, ut isli velcratores aiunt, commiscuit naturam ad incorruptibililalem vitamque
Verbum atque id quod non fuerat
se carni , renovavit. Ipse vero nunc omni liumana
quomodo ipsum sua dignitate
efTectum est, infirmitate carere conspicitur , sicuti recte
minutum iure negarenl, non intelHgo. An dictum fuit ; nempe in carne non cogno-
vero dum Dei afieclat similitudinem, for- scitur, id est in carnis infirmitate, ut ait
multis quae isli dicunt pessimis: quamob- diebus rursus crigam; rcvera reslauraUim
rem videtur mihi ab his absurdis opinio- est , (juod fiierat destructum. Destructam
nibus recedendum. Ergone commi\lionem vcro carnem dicimus, non Verbi naluram,
fugimus ? Utique damnum pariter ab ea quod fieri nequit.
scatens vitamus. Aliud quoque argumen-
XIV. Idcm Cyrillus in eodem lihro.
tum proferent , di\um scilicet Paulum ila
II. cor. v. i(i. scribenlem *: « etsiChristum in carne no- lam quum a[)Ostolisipse noster sahator
» vimus nunc non item.
, » Si ergo dicimus Christus persuaserit , se de morte suscila-
, Christum in carne iam non agnosci , ne- tum , carncm pedes maiiusque habentcm ,
carnem
cessario in Verbi naturam muta- seque non esse spiritum manifesle demon-
tam adfirmamus , ut tamcjuain Dci caro straverit ; cur iam quisquam suspicetur car-
agnoscatur. Atqui aliquis forsan ad hacc nem csse mulalam in deitatis naluram, ne-
ilico responderet: num Fiiulus cum de no- que aliquid passam neque destructam mor- ,
EX OPERE COXTRA SYXrSIASTAS. 451
tem , cum in vitam post lcrtium dicm re- strari , quid inler carnis el deilatis aftri-
diit , suis^jue discipulis conspicuum sc fecit? buta intersil? Aio igitur, in singulis nuper
nominatis rebus, sive corporeis sive secus,
\V. Idem Cyrillus in eodem libro.
carnem esse quae de huniana forma sum-
Quis sanctorum patrum haec tam dura pla fuit; Vcrbuni aulem (juod e patris sub-
praedi.vit , et impossibilia , nec hilum veri- slantia prodiit. liaud idiirco tamen divi-
tatis habentia? Quis apostolorum aut evan- dendus in duos est unicus ille nosler do-
gelislarum verba huiusmoni protulit? Pro- minus lesus Christus.
fecto ncmo. Confundantur itatjue qui ex
XVII. Idem Cyrillus ia eodem lihro.
corde suo.non ex Domini ore loquuntur,
uti scriptum est *. Xos autem orthodoxiae Dicimus Domini carnem anima intelli-
legibus subiecti, quae tam dihgenter sta- gente esse animatam. Saepe nos hoc divi-
bilita fuit, sectandae sanctorum patrum re- mus et nunc (]uociue rem
, ita se habere
tae doctriuaeoperam demus neque vanis ; denuo adfirmamus.
vociferantium nonnullorum, qui nihil in-
X\'ni. Idem Cyrillus in eodem libro.
telligunt, dictis au>cullemus, ila ut quae
niinime dccent opinemur : sed ubitjue ve- Scd Diodorum quoque audiamus. Sin
ritati adhaerenles , mentemque sacrarum vero tu id dicis de Nazaieno, nempe si !io-
Domini carnem inlelligenle anima esse in- ostende nobis, nihil dissimulans, externam
formalam eam(pie divinam credamus, im-
, personam; tuamque diserte sententiam ex-
aliunde geniti eamque numquam carnem ; ralione ac natura diiTerre a Verbo, cjuod
in naluiam deitatis mutalam adfirmemus. de Deo patre natum est. Haec tamen pro-
pria eius caro fuit piopter inseparabilem
XVI. Sa/ic/us Cyrillus in lihro adversus
coniunctionem.
Diodorum Tarsi episcopum (t) qui in- ,
cipit: anle omnia veritas quam nihil , XIX. Idem Crrilhis in codcm libro.
coarguit , nosque ipsi rectc de illa lo-
Immo potius unus idemque filius est,
qui novimus.
ut perspicue cogiioscilur, de s.ibslaiilia Dei
Quid ni oportebat ab eo polius demon- patris secundiim divinitatem, et ex nobis
(I; Liberatus diaconus in breviario eap. X. sic: Cijrillus tves scripsit libros adre^sus Diodormn et
Theodorum, quasi nestoriani dogmatis auctores. Alia veterum de liac re testiinouia collegil: Fabricius iu
B. ar. ed. nov. T. IX. p. 495, ((uae cumulare opus non est, praesertim (juia non pauca illorum librorum
fragmenta in quinta geuerali synodo collat. V. recitantur; quibus alia nova nunc a nobis accedunt ex sy-
riacis bibliothecae vaticanae codicibus eruta. Quare frustra cst Facundus liermianensis lib. VIII. f>. et alibi,
duin de Cyrilli libris contra Tlieudorum (liibitare vult, quia uenipe parum ei placet, talem tantumque vi-
rum adversatum fuisse Theodoro, cui ipse toto suo opere patrocinatur. Faciiiidi falsaiu opinionein alios
quosdam participasse, ex eodein Liberato cap. cit. cognoscimus. Denique adnoto, fra^mentiiiu item cyril-
liani operis a Facundo lib. III. 6. recitatum, a nostris his differre. Coiitra Diodori Tlieodorique infames
seutentias iiravissime invehitur Cyrillus epist. ad luhannein antioch. Opp. T. V. part. 2. p. 195. D. Quo
loco etiam poenitet eum quod ilios olim iin[irudens laudasset, cuius rei testis est Leontius de sectis aet. IV. 3,
ubi tamen adnotatur Chrysostomum quoque et Basilium iisdem hominibus laudem attribuisse, propterea
quod arianos Macedoniuin et Apollinarein refutavissent. lu colleetione canonica Ebediesu nestoriani (p. 130.)
a nobis edita Script. vet. T. X. Diridorus, Theodorus, atque ^estorius dicuntur sectae s|)!endida et san-
ctissima luniinaria. Fuit igitur congruum ut Cyrillus Nestorii strenuissimus adversarius, contra Diodoniin
quoque atque Theodorum arma e.vpediret. Confer etiain Pliotium apud nos Spieil. rom. T. X. p.-45G.
S. CYRILLI ALEXAXDRIM
secuiidum humanitalem. Nempo cliam pro- corporea ralione. Verum hoc , incpiam , esl
prie templum fuit, quod adlinet ad eius cet a carne difrcrens, attamen una cum car-
naturam ; elenim Deum esse apparel. Quod ne naturam hominis perficit, ut sit Petrus
si animae a corpore suo separalionem per- vel Paulus. Hoc immo evidentius in Chri-
misil , separata nihilominus ad eum perti- sto est. Neque tamen idcirco dicimus, Dei
nebat haud secus
, quam singulis nobis pro- Verbum animae officio in corpore functum
prium corpus. quae pessima nonnullorumopinio est, sed
sona hypostatica est alque absoluta , hu- neque item cupiditatum naturalium stimu-
manitas el divinitas ; dicilurque summus lus relusus fuisset , nisi Verbi corpus ex
pontifex, faclor et factus. Immana nostra natura sumptum fuisset.
XXII. Idem Cyrillus in codem libro. XXV. Idem Cyrillus in eodem libro.
Sed fortasse tu dicis: ergo non habi- Inanimem haud dicimus carneni iilam
lavit in illo plenitudo universa divinitatis Verbo unitam, quae de semine Davidis est.
EX LIBRIS COXTRA DIODORUM ET THEODORUM. 453
Xemiiii item opinaii licet, Verbum templo XXVIII. Idem CYrillus in tertio contra
suo sancto inslar animae inleilectusque fuis- Theodorum Mopsuestiae episcopum li-
se. Neque postremo iilum, qui de semine bro , qui incipit nostra forsitan \erba
:
Tlieodori doctrinam ;
quae particula extat in prima doquidem ipsum Spiritum idem donat.
ad Cledonium epistola Gregorii nazianzeui ad Cle-
donium. Incipit fracjmentuin : ne liomines isti alios Ex inedito Philalethe Severi anliocheni
decipiant. Desinit: lotus homo in peccatum lapsus
in codice syriaco vaticano.
relingatur.
XXVII. Idem Cyrillus in codem libro. XXX. Diodorus Tarsi episcopus impii
Nestorii magistcr (ita scripsit.)
Quum unigenitus se incarnaverit , qui
vila suapte natura est, regressa est ad vi- Quinu adhuc Mariae esset caro illa
tam natura hominis. Ipse vero caput om- necdum adsumpta , terrena erat, neque ul-
nium est ideoque vivificans ilhid patris
, latenus a ceteris carnibus diiTerebal: sed
Veibum carnem sibi propriam adscivit in nativilate demum honore aucta est. Sic
quae in morlis manci[jio erat, ut dum eam Domimis dum in Virginis utero esset, at-
niorti Gorruplelaetiue superiorem efiiceret que ad illius substantiam adhuc adtineret
idem nobis donum imperlirelur. Alque ut honore filn carebat. Quum autem confor-
in mortis potestatem Adami causa incidi- matus templumque Dei Verbi efiectus
est ,
mus, ita per Christum a mortis sae^itia H- recepto Unigenito, honorcm nominis ade-
betati , denuo tendimus ad immortaHtatem. ptus esl, ex quo ilH gloria accessit (2).
(I) Ergo ex tribus illis libris, quos veteres dicunt a Cyrillo sciiptos contra Diodorum ac Theodoruin,
primus reapse contra Diodoruin eiat, duo reliqui coutra Tlieodorum, ut ex ipsorum iniliis constat. '
XXXI. Idcm Cyrillus ronlra Diodori fecimus (1), non propterea quod naturae
scriptum. ad adunalionem accesserunt, idcirco dua-
litatem (in Christo) esse admitlendam. Et-
Pracclarissime! Aio, veiba qiiae nemo enim sicut liomo quamvis ex anima ratio-
(locuit sed a te publice pronuncianlur, nali et corjwre composilus , unus est ne-
gravissimis sotdibus inquinari. Sancla illa que in duo dividitur, idque totum dicitur
caro, quae Mariae fuil, iam inde a primo animal rationale ac mortale , quamquam
conceptiis momenio, sive in utero existen- reajjse una in parle mortale, in alia ra-
tiae , sancta fuit , utpote Christi corpus lionale ; sic etiam Emmanuel , quum sit
Deus, verus ([uoque hominis tilius factus Sanctum enim est ac sine peccato cor-
est: et qui filius patri Deo est, non estilli pus Chrisli Dei servatorisque noslri : et
extraneus , neque faJsum filii nomen gerit: quod quidem ad culpam adlinet, iam inde
etenim reapse ex illo nalus esl ineffabili a jirimo incarnalionis momento incorru-
arcanoque modo
cjuamquam nonnisi in
, ptibile fuit , atque in ea tjualitate non est
carne jjost adunationem cognoscatui-. Tu ei ulla nobiscum communio vel similitu-
ergo dum cius tanlummodo transmutatio- do : elenim alia quavis re nobis est si-
nem admittis in carnem inanimem intelle- miiis praeter quam culjja. Celeroqui ean-
ctuque carentem unicum illura in duos
, dem carnem eundemque sanguinem uti nos
dividis filios veritatem hanc quod unus
, jiarticipavit, ut ait apostolus. O mi reve-
sit filius imjjie resj)uens. rende qui slulta ac turjjissima verha effu-
tis; sacrum quidem corjjus illud de Maria
Ex eadem Severi antioclieni apologia
sumplum, infinnitali erat obno\ium,sed
in eodem codice.
tamen iam inde ab eius concretionis initio,
XXXlll. Idem Cyrillus adversus Diodorum
et in utero subsistentiae, sanctum ulique
Saepe iam diximus quo tempore capi- , semper fuit, quia Christi corpus erat, nul-
lulorum omnium apologiam cjuodammodo lumque temporis inlervallum fuit, quo il-
dori a se refutatis loquitur Cvrilius in epistola ad Acaciuin ineliteneusein episcopuin Opp. T. V. part. 2.
p. 198. iHspectis Tlieiidori ac Diodori libris, (jiws scripserunt noii de incarnatione Unigeniti , sed magis
contra incarnationein , positi aliqiia ex capitulis, et quo potui modo contradixi eis , declarans abomi-
natione prorsus plenain esse sententiam ipsorum.
E\ LIBRIS COSTR.V DlODOECJl ET THEODOKr.M. 455
lud non possederit. Porro simplex , ul ais, nianam formam sibi induit suam faciens ,
est, ceteris carnibus comparalum. carncm illam quam de sancta Virgine sum-
psit, quae profecto caro Dei est, et po-
XXXV. Idem Cyrillus apud Scveri apolo-
testate divina pollens. Idcirco Cliristus \i-
gelicura conlra lulianum halicarnas-
vificans quoque fuit, et infirmilatum sana-
sensem, in codice s\r. vat.
tor, mortisque deslructor.
Parlicipavit igitur aeque ac nos carnem
XXVIII. Idem Cyrillus ad^ersus
et sanguinem, ut in carne sua daemonium
Diodorum.
oppugnaret , eoqiie pronigato , mortalia
nostra corpora ad immortalilatem trans- Audes etiam herilibus formis illum in-
ferret, iugoque legissubtraheret, quae ad- duere, qui, ut ais , homo est de Maria, et
versus membra carnis praevaluerat. Haud qui initio a nobis nullalenus diversus erat
aliter vitam mortemque inler se proelio aut superior, sed postea multo conamine
commiltere polerat , nisi mortali corpore filii nomen gloriamque di\inam promeri-
usus fuisset : neque cupiditatum noslrarum tus cst, postea t|iiam scilicet de ventre exi-
stimulum obtudisset, nisi de figmento nos- erat. Igitur duo, te censenle, sunt filii
Iro corpus sumpsisset. novusque Deus est Christus , qui a Deo su-
pernaturali honore adfectus est , magis ali-
Ex libris Severi ad^ersus lulianum halic.
in codice syr. vat.
quanto quam reliquae creaturae ; ut cum
simplici homine adorelur is qui lapsu tem-
XXX Vi. Idem Cyrillus ach-ersus
poris, nec nisi sub finem gloriam posse-
Diodoruin
dit , factusque est Trinilatis coniplemen-
Haec est, o noster sodalis, naturae hu- tum, nalura aequalis.
manae definitio , quae dicitur substantia
XXXIX. Idem Cyrillus adversus
animalis, ralionalis, atque mortalis.
Diodoruin.
XXXVII. Idem Cyrillus adversus
Namque ut passus dolores in carne ,
Theodvrum.
nihilominus in suae deitatis natura impas-
llle autem ore suo dilatato, et laxatis silMlis mansit ; sic aio , et dum cresceret
blasphemiae habenis, dixil Christi imper- perfectum omnino fuisse. Et cum sapicntia
fectam sanclitatem fuisse, neque eius cul- augeri credebatur , tunc ipse redundans sa-
men attigisse ante quam Spiritus sanctus pientiae fons erat , a quo ceteri omnes sa-
sub columbae specie in eum descendisset. pientiam hauriunt.
Quid ni autem perfectus eral? Certe qui
imperfectus peccato carere nequit et-
Ex iisdem Severi libris adversus Iiilianum
est , :
haiicarnassensem.
enim qui una in parte sanctus credilur , in
eral , sod Vcrbi omnia pro sua voluntale runt quae sunt propria humanilatis, vicis-
administranlis. sim ea quae sunt Verbi Dei propria , eique
tanlummodoconvenientia communiacarni ,
uumquam esse in sua divina natura exper- morlem pertulil ; ila divinitus operans ,
(1) Confer editioneiii nostrani explaniitionis (lyrilli in I. ad Corintli. sr. p. 70, lat. 47. cuni adn. 1.
AnOinAiSMATIA (1).
COMMEXTARII RELIQIIAE.
«^ignilicat Unigeniti invocatum apud om- ^AnAo/ q «^ Tio) slg raavra ra s-&v'!) toC
nes gentes nomen, quo liae nimirum sua- [Jt.ovc^oug KKY\QfKJcLv i7rci)vvfA.iav , ict-^' S
viter ei olent, appellationem eius ( id est 's:avTa. tcc idvyi ivwdiai^aai ra^o? avTOv t
Christianorum) gerentes. a.VTOv (pi^ovTa Tr^oatfyoptctv.
Propterea adulescenlulae etc. Aia rouro vsdyiSs^ x. r. X. y. 3.
que amabat dicens: quis nos separabit a pncr^ «•zco t^ a')/a',3«5 t X^is^ou ; riws 3 at;-
caritateChristi? Quomodo autem illum tra- tov uKytvQav. dx.oAov^dyiiraaa.i toT? '/^vs-
sermo, par facimus dicto: post dominum ^iov tov •&foi/ n-opdjaofjn&a. — 'Wv Tiva
Deum ambulabimus. - Regnum quodam- (Ba<riKi'iav TaiJi.iilov iv Toli Trapovai Trpoa-
modo appellat heic cubicubjm. ayopivn.
Posuerunt me custodem etc. 'ESsvto f/j
CvXdxia-a-.xv /.. r. X. y, 5.
Fortasse semet incusat, quod propriam Tap^a 3 icctTrfo^il sauTW^, oti t 'iSiov
vineam non custodiverit , sinens potius ovic i^vXa^iv du.7r!Xo)va, -zirop^ilv avTOv
eamabs quolibetpraetereuntediripi;quam ('Kpilcra TrdvTa r ZB^^7ro^(£iof.^uov r oSov '
silvestri vastari. Contra fortasse Deum lau- y.oviov a^i^iov KaTavifcriaa^ ainov- Taxa,
dat, quod quum ipsa propriam vineamcu- ^e ^ ^o£«(f^ 'T' '&50v, oti jU.m dvvri^iiaa,
stodire nequiverit, dum illam neque ex- (pu Aa?ai t VJiOv a^5r?jS)y*, tS) M.!iTf ^fMp-
coluit neque protexil , nihilominus adeo y^iaai jm.«t« cpvXd^ai IttI too-Stov vrq^oiico-
profecit , ut plures vineas custodire po- -^iv ^ cag ttoXXovi; di^TziXmvag Jlvvvi^vivai
tiierit. - Aimirum matris suae fibos dicit (pvXd^ai. - "uf^v viovq f^vf^oi a-JTKS Xjiy^
(1) Sancti Cvrilli alex. tVaginenta haec commentarii ad cantlciini Salomonis edidi olini srraeee tan-
tiimmodo in catena Procopii AA. class. T. IX. JNunc autem, quoniam novis oiiinibus Cyiilli scriptis col-
ligendis operam do, eadem lieic, inspecto rursus eodice, exhibeo, latiiia etiani nddita interpretatrone.
58
458 S. CYRILLI ALKXANDRINJ
GcttHi .. 01 Tivii l:!iio?^?!^>iv Tolg Tri^ivnaiv iig qui lideles Cliristi oppugnabant , iegaleni
Xpf^ov, Tiipfiv ivT^KofjS^oi ~T n^ T vcfjiov cullum retinere iubenles. Haec enim vinea
XctZi'ia.v aSjTY[ y} aiiuTr^vJcv a.KX iyca Ta.v- eral. Sed ego hanc, inquit, non custodivi:
tLv ^Mcr/V ouK i(pi/Aa'^a- o. Tiva ^ tiv jm.o( quae enim fuerunl mihi lucra, haec arbi-
KibB», TavTa r\-yfi^ai Bia. t XpKJTOv /«- Iralus sum propler Christumdelrimentum,
phiiip. ui. 7. fJi.ax.apio<i na.0Ao5 *. ut beatus ait Paulus.
f^iav, (i)i (p«(7/V 6
V. 6. 'Qr^ 7rsi>iPa.\\oj.i.evv [') fV' aYsXaij stm^u-j am. Sicut obvoluta super greges sodalium tuoruni.
Sp^i T^ av)(^ipov rtiA.ipai^ rv'iKa nvayiva)- hodiernum diem, dum legilur Moyses, ve-
(TKiTai MctivTn^;, KaAv[A.iA,a sVi t KapS'iav lamen supra cor eorum iacet. Vox itaque,
avTchv KiiTai- <ficvY\ ovv , « y-iTavoHaa jvuu- synagoga est resipiscens ad Christum, di-
a^/Wj/M TT^q Xqi<^ov , BriAaxjov fA,oi aavTOv ocnsque: oslende te mihi, ne posteaquam
' ro(i. f,ioi'. OTrciOi jM.« *, T iraipcoV aa Troi^ttjVwv Tai sodalium luorum paveris ecclesias , ego
c>xKAna'iai ,, iylo i-uri t KapS'iav fj^iivoo to adhuc maneam velamen habens supra cor
xaAujw-jM.tt ?p^»(Ta. nieum.
V. 7. 'Dav ^77 yvki{ (j-£ati7i7v. Msi cognoveris te.
"HyHv T alSco t Trpog t vviA,(p'iov Trap- Nempe verecundiain suam erjTa spon-
'iTnai Sia t^ '^vyovoi' ipvQpal y6 t^ '^o- sum,turturis simililudine denotal. Turtu-
yovQ^ al aiaycvii' rti 3 cruuaycoy^^ rov- ris enim genae rubescunt. Synagogae vero
vavTiOv, o-liq ^opvni iyiViTO aoi^ aTznvai- diclum contra: facies meretricis tibi est,
• Hier. iii. 3. a~)(yvTnaac, ^poq TravTac, *. - \iyi Tpa- impudenter ad omnes te habuisti. - Col-
^^^«Aov TO 67roTa;tTi>cov '^ -^vx^i' TrZg ya^ lum dicit animam morigeram. Nam pulcri
xaAo5, avx*'^
KoafjiOi fj^iAiTna-ai (^ipm t ornamenti genus est , si quis Christi iuguni
XpK^ov T ^vyov. ferre gloriatur.
T. 10. "Wynv apyvpiov fA,iv cv t« ^cKpii cnjuu- Argentum apud sacras litteras divinam
Notissinium est, vulgatiim lat. textum se^jui iiebraicani leotionem, a qua graecus textus
non se-
(1)
mel differt. Itaque etiam Nobilius noster iu romana editione bibliorum graecorum novam interpretationem
iat. necessario fecit, quam nos in citatis textibus saepe sequiraur.
FRAGMENTA IN CANTICA CANTICORUM C.AP. 459
ut aposlolus ait, bonorum. Porro resur- f^^AovTCov y^ T «TToroAov ayahcdv * ava.- • Hebr. x. i.
gens Christus perfecla hominibus donavil 5-«? 3 XpJ(TT05 Ta TsAjitt To75 tty^S^w^roie
corpus eius involvit. Ubera aulem tam- fiOf (pipcov CiiTvKi^i TO dcofjia. at;ToS. jw-a-
quam duo testamenla gerit sponsa , inter roOs Q (pi^H Tctg S60 ^%Y\y,a<i V\ Vt/|tA(pi1,
inter muheres dixeral; sed dum heic eam Ci/ yvvatp} Mycov fi.ovov , aAA' riSri Kj ox;
duphcat sponsus, dotes eius theoreticas si- VVfA,tpiOi T «•ZDaiVOV , TO Tl ^lCOPt\TtK0V CIV-
de Spiritu dalo accipitur. Ait ergo, spon- Aajit/Saysrar MyH ovv coq sJj^aTO vovv n
sam mente auctam quae Deum solum spe- vvfjc^ti , fJi,6yov cpaiVTO, -diov (5$-9-aApO( q
clat. Oculi aulem sunt etiam innocui acu- iOj oi aKccKot z^ o^vSipKili T^ o«>cAnffias
te(|ue cernentes ecclesiae niagistri. St8d(7Ka,Aot.
Ego flos campi, lilium convalliiim. "Kyw avSoc to'j TTidiou . x^/vov roJv zoiXa^wv. C.<P. II. I.
Tamquam recepto iam desursum im- 'Hi Bi^afA,'ivt\ y\ vvfjki^n t avwOev i^erov,
bre , ediloque virtulis parlu agresti se , flori (^ TiKOvaa, T dpiT>\V , ttV^ft iOCVTYIV -^Sbjt-
quit , cum sanctis eius ! Nam sicut ipse po- Yf dyicoy at^TOy* coi ydp aijTOg pJiAo»'
mum est, ita etiam qui sunt cum eo cor- oiiTCog av(J(Jo)[A,ot Koi crvfiijciTO^^^^oi a.vTOii
patris mei. Ait etiam alibi: « longiludo an- K^ iTti ^coiig ., c-i' Si^tS, T^ <JO(piag' cv n tvi
norum vitae , in dextera sapientiae ; in si- dpi^iPo,, TrKovTog J^ So^a- Si^td yovv av-
nistra vero eiusdcm, divitiae et gloria. » Ttii n T diicov 'fkiTnf/i,n , c^ m « alcovtog
460 8. CYRILU ALEXAKDRIiyf
/ww dpi<rcpa 3 n T" (iv-&ptjozsivcov yvaxjii, Eius itaque dexlera, divinarum rerum scicn-
cJ^ cov TsKouTOi y^ So^ct- Aiyn TOfyu»', oti tia est, unde aeterna vita conficitur: sini-
^Zulpi^J-t 6 vSs jWa TCl civ^pO)-a!lVCf iU Y\ BilCt, slra vcro , liumanarum peritia rerum , e\
*
• Prov. IV. 8. yvcoati x.a.^v^^i^ct fA,i- jtj fap ('ipriTctt aaAiv quibus diviliae ct gloria provcniunt. Ait
Tifjt.y\aov at^TMV, ivct ai z^Ka^v]- Biiicvvai ilaque: excedil niens mea res hunianas, et
Tolvuv, OTi avTOi >tj vvtx,q)log i^ To^oTni divina cognilio operit me. Nam et rursus
ri/ul^ ift 5 vvfjiCpYi Ti i^ /SeAos H iCiKa-dap- dicilur: « honora ipsam, ut te complecla-
[Aivn -^^X"' "^5 /3eA05 ovv ra^o? t a^a-&of tur. » Ostendit igitur ipsum esse sponsum
£!)-3'yi':-< aK.07!r6v cog vvpc^pLu ih Koivcovlav nostriimque iaculatorcm ; sponsani autem
dvaAa.y,(Bavet t^ atp-^dpTa diSioTHTOg . fjct)- et inculum, purilicalam animam; quae teli
noi /3;« y^ iTti 'Qjoyii;., ^ia t^ Si^iai; XaaiCo- instar ad bonum dirigitur scopum. Hanc
(jjpoc,- §ta 3 T^ dpi<ripag^ t. t^ alcovicov instar sponsae ad societatem adsumit in-
dyct^cov 'iz?<.ovTOY i^ T T -Siov S6'^av ^ rii ol corruptibiHs perpetuitatis ; aevi longitudi-
T T Koaftii (^nTOvvTig oo^av af^iTo^^oi yi- nem, annosque vitae, dextera sua largiens;
voYTai- Sia TOVTO (pHtriv, oti ivcovvp(.og av- sinislra autem, aeternoriim bonorum opes
tS sW t ;cs^aA;/i' pa, 5i' «5 S'j6uv5Tai t;;ro Deique gloriam, cuius hi qui mundi glo-
T aaoTroY to /ssAo?- h q ^i^ia avTOv Troog riam ainant expertes sunt. Propterea di-
iavTov i^i ^Aa^haa y^ iip^KvaaiJ.ivti ^Kii- cil : sinistra illius super caput nieum , a
(fJiv f/.i Trpoi avco ^opav dTri^fdi^iTar KctKil qua videhcet ad proprium scopum dirigi-
TTifXTrOfiivLu , X^ T TO^^TH UYI -^COpK^Of^i- lur telum; dextera ipsius autem ad se me
viiv, jitaAAov iTrava-zBaviiQztj. ElTa jrpos Tctg liahil, quoniam ad ascensum in superna
UvyaTi^ag 7^ avco 'Iep8(7aA«|W. '^iTra r Ao- facit expedilani; atque illuc missam, et a
70V Q Ao^os TrapdKKna-U t^v cv opkco iaculatore indivisain quiescere. Deinde ad
TrpoaafoiMVYi , t TzKiovdFnv jC, iTrav^nv dii supernae Hierusalem fihas sermonem con-
T wyaTTUv-) icog av ivipyov iavTOv TroiYiari vertil. Sermo autein, dcprecalio adiuran-
TO &iAYifia, fisAwv •zjavTaj «vG^ai^fe!? cm- tis est , ut carilalem muhiplicent augeant-
1. Tiin. II. 4, GHVai i^ i]q iylfvcoaiv dAYiQilag jA&s/v *. Aict que: donec in opus conferat volunlatem
f^iV T iVCOVVfA,ii Ttt T TTapOVTOg &'lii alv'lT- suam is qui omnes homines vull salvos
TiTat cog ioiKi KaXct., t dTToAavaiv ^Sn
(jov fieri et ad agnitionem veritatis venire. Si-
iyjt- Sla Si T^ 5r^Ja5, T T fA.iK\6vTtiOV Ov nislra quidem, praesentis \itae bona qui-
iTrayyihiaig 'ocpoaSoKiav cov t ^viaiv bj bus nunc fruitur, videtur significare: dex-
iTrayUKiaig cog KiAiKTai y^ i\7r'iai TrpoaKii- tera autem , futurorum prout promissum
<Sa/ ^iiaiv f^ Q K^ TO ;pavai, rri fjilv Sshoc, fuit expectationem ; quorum usus promis-
'r&i.Aaft(idvi£nai, Tri q d^i^i^a. r Ki^aKviv sus , ut diximus , speratusque est. Recte
i7T av aiT aiiiSst^- Sii ykp t ^ra^ovTOS
to, /si« quoque dictum : dextera complecti , sini-
;sav TToKv V0ft't'(\iTai ;j^MS"a J^ Tri^ifSAiTrTa stra capili recHnatorium praebere: oportel
VTroTiTdyJ^ai t« ^is^aAjj 7^ T%'tag '\^X^'' enim ,
praesentis ^itae bona quantumvis
f^ovtLU T ava^-jtajav ^^iiav ^apsj^ovTa tco spectabilia putentur, perfectae animae ca-
acofA,a,Tt . cog to Tr^oaKi^pdkaiov tJj Kit^aXvf piti esse subiecta necessarium
, tantummodo
Ta Q T jW.sAAovT@o aia)v@j, IwmJm •&£'/a usum corpori tamquam cervical capiti
,
ovra s^rdvw tjis dv-df>co7r'iv>ig i;p'i^t]Ki <pv- Verumtamen futuri saecuh bo-
exhibentia.
aicog , §ia 7^' .?4^A;i.\{,£M5 tO VTrsps^ov Kvi- norum, quia divina quum sinl iuimanam
£aTO- Td;:^a ^, iTTHSriTrip al X^'P^''^ Trpd- naturam excedunt per complexum excel- ,
ilexterae aulem, spirilaiia; quum dextera T df^iivco Khyl^oy uAnX^, '!^i'^0VTcti Tcig
polior sit, corporeas necessitates comple- GCe)i*a.Ti}cai dvayKag' ag ycc^ « i;^iha.fi-
clitur. Nam sicuti manus amplexans, et su- fiavnaat. '^ilq , k^ JCTavw eV< r^ cpTOg dy>cd-
perior esl , et sub ulua rem quam ample- X!w 'iXii T-0 Jzfe<A»I(p-&£)', olrtdS Ctl TT^Oi ?
ctitur habet, ita iili qui ad futurae vitae (JKOTTOv Tiii jW.5AAoi;0'))S (^u)«s dTroTiTctyixi-
scopum dirigunlur actus, quemlibet cor- vcLi TZPa^iii, TTctv >i.ivnu,ct t acafActTQg aAo-
poris absurdum niotum vinculis cohiben- yov t^a 1^'iyy ao cti ^ iVTctKTOv y^ muySiSo-
tes, bene coniposilam morigcramque vi- lyCivlcv (^•jKaTTQVai T ^COYlV ovS ivoq 'fh-
lam servant cum animae in sponsi ample-
; ^HKiiliiV dvVCtf^fiVH^ TV\ (Zi%/AM;p-3'£((TJ1 VTTO
re dramalico dicta sunt usque ad « vox yOfJlJiVCdV G(t(^Y\v'lCtV , f^i^i T " « (p«V« C7«
tua suavis el facies lua speciosa. » Constat rtSilct, y^ y\ o-vj,!? a» cepctlcf ,, Kctt ^kAov
autem Verbi sponsam esse animam, id est o>i Yi vv[^(pyi Tov Koyov ^'^X*'' ^^yovv cy.-
Christi ecclesiam , quae ilhus vocem etsi xA«o-ia Xpiroy, cpHt'.-;? oto(V voJjaai aJrHv
antea incognitam ceu divinam excipit , quod m Mctg dYTlActiJi,(6aviTcti CTTip -Trda^xof^
facimus nos credenles, ante etiam quam le- ol •aTKTro/, arp(V voiiaai Tctg voftixctg Kct)
gis ac prophelarum voces intellexerimus 7rP0(^t)Tlx,ag (pcovag ooq •9'jjas ;);;ae<ros ^tAm-
divina gratia pleni el instincli. Hoc signi- PH(; x,ctTct7rKY\TTO/j&;jor tqihtov ^ to (^covn
ficant verba: « vox patruelis mei » cpiae TOv dSiK(^iSov jM.« 7rpo<riTcty[tiyov 7^ jwa-
quod illa videns grandia iam consilia ad- [A,iydK(t)y dico^Y^ivtdTCOV ct^rro/z^^ov, fi^ rS
gredi , quam\ is ne minora quidem negli- /.«« Se ^ jSpctyyTipoov x.aTcti^povilv^ (ptt-
gere, ait: ecce ipsum venit saliens super aiv iSov avTog Jjx.</ 7r«5a)v sV( o^n, .^A-
monles, transiliens super colles. Per uni- Ko/j^©^ sV( cJu" /3«voi/5' ^i' oAa di tov
versam vero orationem alia dicuntur, ceu Koyov^ Tiva jA,iv cog TTctpovTi KiyiTcti Tto
sponso iam prae^ente quaedain auteni ceu ; , YV[tip'lO}- Tivd Si COCJTrip ^yiTOV[tiVQV TTCtpd
si sponsus a sponsa requiratur: namcjue et Tiig' vL/jM-cpHS' e-srs* xa» '^ 'z^poliKnitdTcov
nos problemata parlim indagamus , quorum •zsrors [jiiv Tivd ^Y\TOvfJ^ d-zsopovvTiq r«s
solutionem ignoramus ;
partim facta iam Kvdiooc,- -nQTi Zi '^ KvGioog dTTOKavO fJ^J ^
solutione fruimur ; sponso Verbo corda TOv vv[jt,^'tQV Koya >iu,Tctvyd(^0VTl^ t}/^
noslra illustranlc. Deinde in aliis rursus Taq >ictpS'iai' iiTct sraAiv d^zs opov/M^v cv
ambigimus, rursusque nobis revelatur id- : iTipoK;, x,ct] -osdKiv Ytftlv 'fm^ci'iV!Tctl' y-ct]
que saepe evenit, donec sponso piene po- TOVTQ 'VS-OKKdKig^ /•'^^' TiKHCO^iVTig TOV
timur, non modo ad nos adveniente, sed vv[t(p'iii Tvy^cofjS^ ov [tovov ip-^oitivts Trpog
etiain in nobis commorante. Et ecclesia i)[A,a.g.^ dKKa >tj jnoviiv 7roiii[tiVH- jC^ « 6%-
quidem desiderat, dum lentalionibus ve- X,Ky]&ICt TroSil [Jt,iV iyKCtTCtKH7rO[tiVYI Tolg
lut derelicta qualilur; sed sponsus ei se 7rHPaC7[ji,Qlg , 'fh^ctiviTcti 'j ctvTV) TOtg ^a-
revelat datis charismatibus. Idci;co ait: hic p'icr[ta<jf dio (^y\aiv l^ov (pnaiv ovTOg yix,{
venit saliens super montes. Venit etiam 'mn^cov iTrl ra opn' 'ip^^c^iTai cPi Jtj i^is-} ra
super retia a malo daemone expansa ; cjuae o-ux,TVdt, Ta 7riTaa[tiva, vs.o t 7rovY\pii 7rKy\-
ipse dirumpens, ut ea contemptira calce- a'iov r«s (yy.xKy\a'i(tg' d^ri^ a)(^iactg, >ia,Tct-
mus docet. lamvero ecclesiae, omni iam (ppQVY\Tixcog avTCoy 'oh^aiVHv SiSdax.ei- tyi
lentationum superata procella , signa aeris V7rip^day\ 6>ixKy\a't(x. Travra ;:^sifAWva Trii-
ps. Lxxiii. 17. po7?- To •&ipoi tCj iap' * ctxpQ» ya^ avTW stas et ver. » Flores quippe apparuerunt
av^dtf^ jCj YiyyKTiv 7i TroLVTiAYig ni^apaig, omnimoda screnilas prope est, et tempus
icaipcx; '^ TO[A.iii OKOfta^opsvws. quod me.ssis appellatur.
"l(7«e 3 }^ G^ir rt5roroAs5 l^r^Xooatv Bta, Fortasse apostolos significat per pisca-
T^ aKii^riKYiq Tiyjmg- TaZra toiyvv dKOVii toriam artem. Haec itaque audit ecclesia,
T Ao^« Ji o^^cAnaia 5ia t 7rpo<!^Y\TiKCJov w- per prophelicas feneslras legisque retia ve-
p[^U>V iCj T VOjU.IXWV 5i;tT(>&)V Sl^^^OfiiVYt T T^ ritalislumen recipiens adhuc nimirum ;
rtAnojia? ai;^MV sTi cJLM/f$-iOT05 t tvzbmov manente typico doctrinae muro legem (
7» oioaaxaAia? to/;;^», t vo/a» Aj^o), t t dico qui futura bona adumbrabat non
)
,
(T;ciav TTOioDvTO? T jM.?jAovTft)v ayaSSiK, ovjc ipsam rerum verilatem monstrabat; post
avTJiv r ilKova t Trpa^jwaTWV Jsixvuvto?* quem tamen consistens veritas, deinceps
ov 0'«)/au) raaa n aAnUffa i')(_o(Ji.iVYi t to^« illucescit.
v^ipov 'fhhai^iAm
V. 12. H H^ TO 7* T0fJt,Y]g SCpjl T VOYITOV •v7«- Vel sectionis vocabulo denotat spirila-
Mattli. IX. .17. e<0'|M.oD* ZBfp» Ot» GOOTYip (pmTlV jU-SV lem messem, de qua Salvator ait: messis
•9-fpj(7ja05 TToAvi. quidem multa.
V. li. 'Ev (TxsTrr, Tvj; jrsTga;. i-/_oiJ.sva tou TT^orsi^iijixaroi;. In petrae tegiitnento, iu\ta antemurale.
1. r.or. X. '.. 'H TTS^a sViv Xp/ro?- * aoTos ^ap Petra Christus est ; ipse nobis creden-
«ja7v H^ Tif^^^Oi jiviTai Toli Trt^rolg-, ^ a;c«- libus murus est et tegumen , et omnimoda
TTY] , /tj Tiaoa a<J<^akna ota t 7r^0Tii^i(7(Aa- lutela ,
quae anlemurali denotatur quo ;
Tos ^nAfcfjasvn- av^&a ;)^ojtASv«, cpna», T£t;^« cum perveneris, inquit, omni praesidio
?raJM5 'chiCiipiag. munita eris.
Liic. XXIV. I. Tas •)/t;vaix.a$ JnAoi *, Tas sAGot^aas Mulieres denotat, quae sabbalo vene-
jM.(a aaliCaTcav op^pa /SaOso)? l-^i to ju.v«- runt summo mane ad lesu sepulcrum, ne-
jtta tS lnffoD, «^ ji*M ivpovaag avTov to que eum invenerunt. hi cubili igitur, ^el
OVV Iot» T KOItIw ., H rtTTO KOiTYIi (fnatV , Yl e cnbili; vel cubile suum appellat Doinini
ko'it!w iavTYig TO rs Avptii jU.v«'jM.a K.aAfi sepulcrum, quatenus nos ei consepulti su-
• Rom. VL i ;caO ffLujGa'a;T(3|U.s-&a avrai- * aAA' ot/;;^' mus. Sed non invenit . imnio audiit: non
ivPiv at/Tov , rtKOt/aaaa* a;t sr'v co^i' nyiP- est hic , resurrexit enim. Inveneruntque
•&H 7/ap* ;£} ivpov avTYiv ol rYipovvng ky- eam custodes angeli tjuos etiam interro- ,
)/?jOi, Ovg Itj i^tOTOC TTH TiQliiCari T KVplOV ; gat ubinam Dominum posuistis? Tum vero
,
^o? r cnjuvaycayyiv d7rOTo\cov cpyiai , ilg yiv tangas. Domum denique malris, dicit apo-
d-zs-iX-Qovaa ivayyiX't^iTO r Xptarov -duj stolorum coetum, ad quem profecla Cliii-
Myrrlia thure mixta quae , ei sepeliendo 2/*u§va psv, oti owjriQcfTrTiii Bia t
esl adhibita. Thus autem , quia qui cum Ki^avn' Ai/Savos q , OTi miuja.va.i^ag auTO)
Christo resurgit, divinitatem eius partici- KiKoiYuvnKi tms dfOTnr©-. avTov- Ka) ov
pat. Neque his tantum ecclesiastica anima jwovois tovtqk; « 6v.H.kv\aiag-i-Ar\ Ti^v^'ia-
quasi odoramentis imbuitur, verum etiam arai 4^/C" 5 aKXk Ka) TroiKiXoig yvcoaicoi
variis scientiae speculationibus. Nam qui •S-rw^K^aaiv -^ aK^coi S^i^cov j^ /^^^e'
accurate discernit, et usque ad summum toD tv)(_6vt®^ AiTZTciig i^djvlov ra Trpay-
apicem res scrutatur , dicetur veluti un- paTa,As^0(T' av f^vpi-loi Trcog ilvai, Ae-
guentarius aliquis, omnes conterens et in tttvvccv xai ilg koviv aycov TravTa tcc rr.g
puherem redigens boni odoris doctrinas; ivcoSiag Aoyia' a vvv « vvfi(pn Myirai ti-
quibus nunc sponsa odorificata dicitur. &i/ju.ja«&Ei)- Taxcc q h^ ji*« KaTcc aapKa
Fortasse.et ille qui non secundum carnem /S(ot/5, aKKa y3) arvjDpa, [^nSaf^cog -sra-
vivit sed secundum spiritum, corde non '^(^vv-diig r KapSiav^ ro ss-oikIxov y^ ttxv-
incrassato, varia et omnigena conservata roSaTrov acaCov rig stJw^iaj, iJw5i'av a.7ro
Auri vocabulo spiritalem copulam de- 'H 5TV<s6ji*aT(;tM J\} auijai^na voiia^u) >. 10.
notari putemus, quae pretiosa est ac di- "^vaiov , « T(jM./a y^j Qila- jf^ t x^ t sp«-
vina. Namque et in deserto arcam intus fo- ftov yap ki^cotov \aco^iv k^ 'i^co^Qiv ^ -^v-
risque aurum tegebal ob Dei cum homine fflov VTrii\n(piv ilg Ifjccpaviiav t^ ^iiag iva-
ha
^ zsag
/*o-
miserit ; ut omnis qui credet in eum non -Tri^ivcov e'ig avrov ja« a;rcA«Tai , tiAA' s;^«
pereat, sed habeat vitam aeternam. ^conv aicoviov *. • loii. m. i6.
hoc: egredimini et videte. Diem vero de- J^ i^ere- nfjcipav q vvft^^ivaicag ^ t nfjcipav
Israhel. lapanK,
(1) Idera hoc elegauter dicit Severus patriarcha antiochenus in sermone de B. Maria a nobis edjto
in Spicil. rom. T. X. p. 215.
464- S. CVRILLI ALE.XANDRIM
^H ^ Svo vifB^Oi ^ « «diKti }0j doyfJLct- Vel duo hinnuli sunt morale ct dog-
TiKY\ StSa.a)cct?^'ia,, ol S6o t^ VL/jU.cp«5 jiAaror maticum magislerium, duo scilicet spon-
c^ m o\ Zi(^o/uSpoi o^vTtiri fiXi^smai Trpo; sae ubera, quibus nulriti peracute Deum
&i6v piva Q r d7ro<^o\i)Cu>Y j^ iva.yyiAi- cernunt. Nares autem dicit apostolicae et
Km AofcoY T ivuStay., a.7rip vipco^i^a ^i^i cvangclicae doclrinae suaveolentiam, qua
avYTiXiiaq. usque ad consummationem pascimur.
AfGgo iiti Ai^dmii , miJ.fv. '^'•'li ''•' LibaiKi, sponsa.
AiSa,(7x.ii yifJi,S.<; TroQiV « vvj^tpti y yCj ori Docet nos unde sponsa sit, et quod ex
cJ^ ilSco\o\a.'^iiag ip^irai' aarilScaAov y6 idolorum cultu veniat. Idolis enim refer-
o^@o AilBavog' 0-&IV iMva»., (pyiaiv Sii- tus Libanus mons; unde venies , inquit
\.ivayi Q Bicc T vofjcii' dyvoovaa "^ ccvtoy ,
perque legem Iransiiies; cuius ignara,Chri-
TO XpiroO }caTti-}(^ri-dni [A.VTti&iov. sti mysterium edocta es.
'ExapSiuaai -nuii , aSsAyij ixou v!/'/.(ipvj. Cor effeci.sfi iiobis soror inea sponsa.
Uysv iii TToQov »i|t*a5 t\yayi<; aiavriiq, Nempe tui desiderio nos inflammasti,
ivi ^n^ari t^ 6[.coAoy'iai , bVs^ '^<^X^^
o^SSj, uno confessionis verbo, quod recte habui-
opcoaa Tolg 'ivSov 6(p-&a\[x,o'ii aa- VTrora- sti, interioribus oculis tuis aspiciens. Sub-
yilaa ^ cn-dii^ari t '^a;:^})A« aa t 6f4,o- , iecta enim colli tui ornamento, confessio-
Xoyiav iTToitiaag. Tavra wa^a t (^iKwv t nem fecisti. Haec a sponsi amicis, id est ab
vviA.(p'iii, dyyiAiKoiy (pt}[A,\ dvyafcicov ^ Xiyi- angclicis potcslalibus , sponsae dicuntur.
rai TT^oq avrnv ^iTTyii; p^ oi/0"«s t^ ottti- Nam quum sit duplex visualis facullatis
Ktig Ci/i^yiiag, j^ 7^ jttfv t d\yi-&iiav Ofico- vis; altera quae verilatem speclat, allera
ang 5 7^ 3 ^^^^P^S '^^ft ra fjcdraia TsKavca- circa vanitatem aberrans ; quoniam erga so-
l^iVYig, 'g^ TTip} iA,6vLtJ T dya^dov r ^t;o-(v lam boni naluram aperitur sponsae purus
dvico>CTai -T^ vvfjc^pyig 6 ica^apog o;pOaAjtto5, oculus, alter aulem oliatur; propterea uni
dpyil Q iTifi(Q^ , TOVTS ^de.iv ivi T Oip- tantum oculo laudem impertiuntur amici:
^a\/J^ 'srpo(rdyHaiv 01 (piXot t matvov sororem quidem appellanles propter in-
dSiAtpiw f/,iv avTtw KaAovYTig, Sid t^ dsia- sponsam autem pro-
dolentiae paritatem ; ,
•Qiiag avyyiYiiav
q , ^td t wpos vvfA,(plu) pter nuptias cum Verbo. Quia ergo, in-
T Ao^ov avvd(pnav iTrn ovv , (pwc/V, 0(p- quit, oculus tuus unus est, quatenus uni-
^aKftog aa ilg ci/ ro) Trpog ro iv (BKiTTitv cam rem spectat ; una item anima , quate-
n^
4^/t" l^'"^ ^a^opovg
'^'« '"° ]"•" '^poi nus in diversos afTectus non distrahitur;
Sj3-&'iaitg fAip\i^i§TtL{, y^ « diaig t "^axti- luique colli ornamentum perfectum est ,
A» (7« To TiXitov sx^i T •&f7ov ^vyov i(p' , quandoquidem divinum iugum tibi impo-
iavTtig dpaftivti rovro ydp ro ot/^&iftart
'
TOVTn ^detv ofJcoKoyovfjf^ ori rolg &av- mur te tuis mirificis dotibus cor nobis ef-
fcaatv y\fA,dg 6>caoSici>aag- OTTip ^ 4'^/^*"' fecisse; id est animum nobis ac mentem
Ttva Kj otavotav woog r t (^corog Karavoti- ad luminis contemplalionem per temet no-
atv Sr iavriig tifMV iViTroitiaag i \ j' >^ ydp bis effccissc. Nanique in te iustitiae solem,
cii aoi T 'p StKatoavvttg «Aiov ag cv Kar- lamquam in speculo , conlemplamur. Re-
^ttZci) Karavoovf^r Sid 'j 7^ S^^ripwaicag pelitione autem ( verbi efTecisli) maiorem
d^io-TTt^iav 7rpoTt-&iaai rto KiyofA,'iVa). fidem rei dictae faciunt.
Ilortus clansiis.
KiKKtiTcti fJCiv rui K^afjcCf)^ ru) q sV«- Clausus est quidem mundo, sed tamen
(1) Hiuo vides sensuni, qiieni Cyrillus verbo szaeS/ucra; tribuit; prorsus auteni praepostere Nobiliuni
uostruni iu rom. editione iuterpretari abstulisti cor, quasi seriptum sit sV./.ajS/wo-aj, vel potius ifsxagSiwo-a,-.
IT.AG.MEXTA I-N CASTICA CANTlCOHrM. 165
caclcsli sponso patcl. Fons aulcm sigiia- ^xvico fjj^ZiCy r::con.Tcti- ri ^'^ 7ry\^ri toi a^/.ui
lus a sancto Spititu fuit, qiio post baplis- 'zs-vivu.aTi ia^^payi^cti ^u) ;^iOji*s-3^a /t^ to
nuim iingimur. (ia.7rTiG^a. {
i y.
nique et aloe demonstrant Cliristum se- (pjiTas cpnCTfv 5ia 'j t^ (7|M.i;pi')i? ?«^ t^ rtAo»?,
pultnm sanclis qui cum praecesserant com- oV/ ci/Taq>ta.(!^ih o 'Kpi^Oi (yK0tYd)v>i<7i Tolg
lia^il. Xdjdiv.
h\ est quid tuus ijalrnelis egil? Vel "UyHv ti 7ri7ro'tiiy.iv 6 dSi\<piSoi Cd, w
Hae Nidelicet bases sunl. Xam qui ae- EliV 5' av OvTOt J^ (3a(Jiii' 0/ yuo oj-
puta, ac lohannes, qui Christum, auri no- Vii^Oi Kj 'lcedvvtig.) 0? Sif^iAtov * t X^ig-ov * Eplios. II,
Paulus firmamentum eos vocat; ncmpe ob dadxdjTOV , Kai toj A^tffsrpM (Sici) Kai Ta
suam firmitatem atque constanliam, illu- vyiawovTt AcTo) TO KOtvov ao)[/.a 7^ c/HKKn-
stri praelerea vita sanaque doclrina com- a'iai /3ar«(^0VTS5 Ti yJ) iPilSovTig' <tAAa iu
mune corpus ecclcsiae suslentanles alque TO T Qiov dya7ra,v c^ oAdc 7^ KapS'ia(,^ y^
fulcientes. Sed el carita,s, qua Deum toto T z3A«a;oi' ci)g ictvTOv ., ceg Stcc ^vAcav [.cap-
foy W5 ^a^ !/;7-«>i005 yifoviY ^ ouTCcg n 6«- namquc ut illc obediens faclus est, ita ct
y-\y\(Jix. — A'^'/ Q J^ T caxppoGvyuu aCryii ccclesia. - Demonstrat simul modcstiam
TU T oTTOrafriy t^ nI'''^"^ Tatir>is OxOTfTaf- eius atque obedientiam ; cuius videlicet ani-
ftJKJis TJi 7ri^<l ^ T Q aMj^arog rri auxppoavyyt. nia fidci sc subdit, corpus temperantiac.
AnAoj Q >ij TO li^ariiov aCrtii hiycov Ostendit pariter .sacerdotium eins.dum
jM.« v^ipov/A[JO(; !tpafi,cir\^ Sn^ovori rai t ait : non dcficiens misto , id est Christi
X^jroS cLiu-c/.ri' rovro yap roii li^ivrsiv iv sanguinc: hic enim in sacerdolum mani-
XJpo-JV [3.]. bus est.
^H v^ a^Acoq , a'iiv^i(Ty.'OV t^ t^j AaSjc Yel aliler, dicit popularis amori.s vin-
ara5r«5 affcS^ (jJnffiVfj'? ^ac7j'AiJor U»aT(£ifji,ct.. culum in regale sacerdotium adduci.
^HiCj iv ''Sv(pri ca, tJj a^ci^zsil (T», ^ja Vel ctiam in deliciis luis, id est amore
TO Tjj^a J^ avrm 'jyJ 3iKce.'iCov V0[/..'i^iSzq- luo, quia deiustorum nuniero existimetur.
Tolg Q ^oZiiaiv 01 [^aa^oi aix6iK.a'Cpvrai Racemis autcm ubera comparanlur, quae
TOJS S^«<TJ T TTVdO^aTJJtMV iV<^pOavv!w. spiritalem laelitiam conferunt.
''H OTJ J')/w r opioKoyicLV % poa ay oo ^ \ el , ego illi confessionem offeram , il-
x.ai i7r' i[^i M o^(TTpo(pn ai/ToS* y\ cv ry\ lius ^ero fiet ad me comersio. Con^ ersio-
Tra^acSKX. rri ^(^rifict, « ;^ a^o rov Kaov nem autcm dicit vel secundi advenlus, vel
T 'InSaicov. etiam a populo ludacorum.
'Ayia(^irai roivvv y\ 'fcO(|5n t* vv[Ji.(py\i^ Sanclificatur itaque sponsae cibus, con-
(Jvv60(^X.ii[A,'iVH XpJ5"S* «^«i' iv^^^irai t c^- vivantc cum ea Christo. Nimirum optal ec-
5;i^jaVT T lisJajav « c4CK\y\-
0"(i)TH^os fj'? clesia Scrvatoris in ludaeam advcntum,
(jicc 5^ja3^, Xy' ^povoiay t ^i^oyTOS aJrov iuxta Dei providenliam dantis illum ho-
TOj? civ&Pco7rotg,'iva QyiKaan t •&fOTo;cov. minibus, ut Deiparae lacte nutriatur.
E*.y^005"a cs. Qiiiiiii te iiivciieio.
H^ouy j^w 'lipovaaKYi[i, 'ottov i<rav- Id cst exlra Hierusalem , ubi crucili-
xus fuit.
H 'T c*Ta(pja<TjU.oy As^'</, oi' riviyiciv Vel scpulturam eius dicit , quam lose-
l:oayi(p k^ NiKcSn[,t,'^' pow ^s A5^</ 'r|^'^ phus ac Nicodemus curarunt. Laliccs au-
tJ^/JWV. tem sanctos dicit.
(1) Vides Cyrillum legisse iu sacro textu «»' i;x.yTiw;, nou an-;vav7i'ov.
(2) Nota obiter Cyrilli novum testimouium pro Christi iiunwiiitale in eucharislicis speciebus praeseate.
(3) Notissimum est, diaconos iu prisca ecclesia (nec non aliquando in hodierua) sacram eucharistiam
gestare ac distribuere solitos.
IRACMENTA IX CAXTICA CASTICORUM. '^67
l'innacii!a ciiis, piniiacula ignis. IT;;iTrigijt aor/^,-, zi^litnfx ri/go;. >• "
scrr/.
est. Dicit nenipe ccclesiam. lam beelamon 6;)^«6n- )(iyi 3 r oxx.A«aiav to 3 BfsAa-
porro crediderunt , nisi qui niandala eius tji-s? 5^ ^«siCTrsi/Jia^Jiv, « oj ras cvToXa^
exceperunt? a.vTOu Si^atJfOi :,
Qui in hortis sedet, ecclesias specula- 'O u=v >ca-S-H/x^05 sV ;t«Voi5 , ra? ck- v n.
fur. Amici autem adtendunt, sed minime xAnirias c^ay.o^iZir 01 jraTpoi q ^r^oas;);;^»-
iudicant , namque omne iudiciuni filius civ ovBi K^ivauiv, a\Aa t }ip't(riY 7ra,a-a.Y
exercei. Optal vero sponsa audire: inlra vlog ttohI- ifh-&'j^fi '3 n vyfttpii axoDffai,
in gaudium domini tui. Orat dcnique ip- il(Jih-di ik r Xctpav t Kvpm an- d^iol 3
sum ut improbos eipellat. Fuge, inqnit ai^roK C^ TrovKpovq oh^uMIy (pvyi Aj-
<s. ^
Cyrii.li. Verba, « creavit me » si de KvelWa. loiKTiai [Ai* av Tnpl 7^ ^so- ' Prov. viii. 22.
Et illud : ut duos condat in semet ipso. yjj ;Va G^Svo KTiai) Iv lavrco- * ov -^ ov- ^ Ephes. 11. i.-..
Non enim substantialiter , quasi creet eos cnaSci);, ;'va KTiaij citr r5« yi^J^ijyj^ivovg y
qui iam sunt, sed ut constituat. Constiluit aAA' iva ;caTa(TT«ff>l* x.aTiaTnaiY ovv ^i
ergo me initium providentiae suae el crea- dpyjnv r '^^poYOnTiy.aiv avTOV Kj TroinTtiiciv
tionum. Namque et apud Davidem dicilur: ipycov y^ cn tco Aa,6(5 yap My<j- rylo
3
ego autem constitutus sum re\ ab eo. i(.aTi<^a^!u} ^aaiKivi viz' clvtov *. • ps. n. «.
CvRn.Li. Nihil aliud hoc eral , f|uam Ki/j0;AAa. ToDto J],' hv iripoY ovSiv ., Dan. cnp. v 2.
contra Dei maiestalem iactantia ; dum ad- ^Ahv <)t( iJiiyaKavyjiv Karct 7^ Jo£«5 t5
versus Israhelis prolectorem exlollitur , 3iov, naTiTrai^ia-d-al n r 5rflofs-H^OT@o
quasi is populo suo nulla re prodesse po- t t^ 'Io-pa«A, «5 k^ f4KJiva '^o^ov ovh-
tuissel. orai ^fJuvHjttnov t 'iS;oY Xaov.
'X, Vides a Cvrillo voealniluni 57;gi'-7;ja explicaii -^iix'" ^ miiros. ( Consouat mi^^Jym plnnactdum
Mattli. IV. 5.) Ignorat liunc sensuni Sclileusnerus in novo tliesauro testanienti veteris. Kobilius quoqvie
Roster qui ait alae eiiis, alae ignis, cum Cyrillo non oonsentit.
(2) Vocabuli huius Beelamon, ex hebr. V^n ^V22 varias veteiuni irterpretatioiies collegit Rosen-
Dan. VII. r(i. kv^/AAa. ''Ots yct^ cv e'lS<j yiyovi tu) Cvru.m. Ciim in foriua noslra Uniac-
Kct^d' }]y.cci i^iovo-^oYii, roTiKai ^'i^Akig niliis appariiil , liiiic iibros patcr apcruil
dvico^iv TrciTnp- £) dyiiKc i^iv T xpnEiS^ omissa(]iie rcoruin damnalioiic, copiain fc-
C^ Ci/o^ag diiMpTictig ^ ipyiKi q Tolg dvS^i- cil frugi hominibus scinct inscribcndi ad-
(^ofiivoig TO iy^^a^i(j-Qa,l ti h} c*a^i9/*fj<5^ numerandique caelestibus choris, alquc in
^oiTTOV Tolg cLvoo ^opo'ig jtj cv /xyjipii xJtS^. album referendi.
Daii. VII. 11. RvpiA^H. kat TJ ifgjv icog t 7ra.XixioZ Cvrilli. Quid esl , usque ad antiquum
T >ijttf^3)v «(pGacrfV; a^a TOTriKcoi; iirct TTCog dieruin pervenit? Num de loco sermo esl?
toDto oiiic rt|U,a-3»?: OTi ju.*i cv to-utco to Alqiii hoc nonnc absurdum .sil? quoniam
•&f/&v, TsKwpol yap ra. TravTct- ti ovv ^ Deus in loco non esl , scd omnia implel.
TO 'iwg T -TTctKctiov T m^Ai^av 'itpQ ctdiv :,
ilq Quid ergo est , usquc ad anliquum dicrum
T ^o^av T 7roi!^og JmAovoti 'i^p^ctaiv 6 viog' pervcnil? In gloriam sciliccl palris pervenit
(^ TToQiv TOVTC ^v j Jf iv , s'(pn ^TaAfV avTOg fihus. Quod ipsum unde innotescat, idem
*<Pf|"5* ctvTcp iSc-dr )i Ti[AY\ k} ^naiXiia' poslea prophcla dicit : tradilus esl ipsi ho-
• p.s. cix. I. «»«C7S yap t TraTpoq hiyon(^- * itaQii nor cl regnum. Audi^il enim patrcm di-
c« oi^icov ftii^'icoi ccv &C0 G^ iX^poCg centcm scdc : a dcxlris mcis , doucc poiiam
ff» VTTOTTodiov T TTO^m ny.. inimicos luos scabellum pcdum luorum.
Toy ciy'iii )s^vp'iKh^ ooc t vdb TrviCfta,- Sancti CyriUi cx anlirrhelicis scrmonibus
AaxTi;AGv diov >ca.\ilv oiSi ^ajpn ro Digitum Dei solet scriptura appellare
7rvev[jca, ro ctyiov, >ca.-&coi y^ o Xpis"0? s'/- Spiritum sanctum, siculi Christus dixit: si
• Liic. XI. 20. pviKiv' * ii Q iv To) SaKTvhco Sf5 o*:/3aAA&) ego in digito Dei eiicio daemonia; id quod
Tct SoLiftovia,' o-zsi^ aAAo5 f!^a^reA»r«5 * iv alius evangehsta « in Spiritu Dei » dicit.
Maiih.xii. 2H.
7rv!v;ta.Tt diov iiTriv ou,o'i(Oi Si -os^oaovo- Sic item dexteram brachiumque FiHum ap-
p.a(f^ Se^iav y^ ^payjovct r viov .. cog to, pelhat, ul cst iilud: salvavit eum dextcra
ijrachium sanclum ipsius.
*"'
• iia (0,1. 'iacoGsV avtov t) §i'^ia ctvTi, (^ 6 I3oa'/^'icov cius , ct Siciit
Ps. xcvii 1. afioi ctvT^' * "coani^ iv 6 (ioa^^icov ofjcoov- ergo brachium consulistanliaic esl ei cuiiis
Oi!^ es"/v ov £171 |Spap(;^iwv, ovTCOf 6 Sa- cst bracliiiim, sic digitus ei cuius esl di-
;il Sancti Cvrilli sermonps antirrhetifos laud.it Kpliraeiiiius patriarcha antiochenus apud Photiui!)
cod. CCXXIX. coi. ?93. lin. KofiXAo,- /v tuI; «vTipfvjVcffi ^r.tr/. Ceteroqui conferendus est idem Cyrillus opp.
T. V. iu thesauro p. 339. Item apud uos iu commentario ad Lucam XI. 20. p. 272.
TOY EN AnOIS nATPOS HMON KYPIAAOY
APXIEni2KOnOT AAESANAP£IA:£
EIS THN nAPABOAHN TOT A M n K A fi \ S 'i\
'Qufi&iS-/! -^ i^jtc-i/its* Tuv cufav&iv «v^jswrw ciy.coi(jr.:-r,, :<j-.i: iinl^rj xj.x t:cm
Simile est regruim ccieloruni /iomini patri famiims qai e.iiit /irimo marte
conducere operarios in snneam suam. [Maltli. XX. i.)
cuiuscst dominus isqui illum crea\it Deus. acti clvtov ^ioi- d[^^iKci)v aLVTOV.^ t] dv^pu)-
Vinea, est humana nalura. Operariivineae, Tntct (^vaig' IpyaTcti t tf/*OTfAaivo5, oaoi
quotquot hominum salutem procurant san- Sf^KovovfJ^foi Ti) accTtip'iai, <t^ dv^dfica^ui-cay
cli viri. Prima hora inlelligilur piorum il- ayioi' TrpcdT») wpa 6 Kcti^Oi ^' dioaijSZv
lorum Abelis et Enoclii ac Noe. Hi primi 6x.i'ivcov 'pp TriPi "A/3sA y^ 'i.yu>X ''ij NSjs*
scilicet religiosi fuerunl , Iii primi vineae 7rpci)T0i ya^ ovroi ^ioai(?iili;, TrfiooToi ovrol
operarii.Noe aulcm^ineam planla^il,(juod ipydrct.i t dy.^dsiAoovoi. NwJ fap i^pvrcfjaiv
spirilali sensu inlelligas \eliin, quoniam di^TriXcoyo!,, voy\rci)<; vo<l' 7rvcfj^'.a.TiKQ] yap
spiritalis oralio noslra est. Hi usque ad o/ Aofor sws %ny\i wpcti ovroi il^ydKovTO-
terliam horam operali sunt. Post horam /u^ "^'tryiv cepctv o Kaifoi t Trip^i 'Afipaa^
terliam, aetas Abrahami, Isaaci, atque la- joj lactaK y^ 'IxkcoS- h^ ovtoi yap Ipyd-
cobi. Hi quoque salutis nostrae operarii rai t^ acory\p'iai m//5^, rpilg t dpi^fjuov
fuere, inmiero tres. Ideo etiani usque ad ^ia rovro k^ e«5 'iKry\q woai lipydaavro-
sexlam horam operabanlur. A sexta hora, dyro iKrm hpag ro [x.ia'iraTov t^ i-yJipag,
quod esl mcdium dici tempus , cum sol on hA/@o aipcSpdripov KaraXd[A.js-n r
6
vehementius mundum irradiat, legis aetas olKSftivLi/ , o ^ovoi t V0|W.a' ori ru> ovri
cst; quia reapse ilJurainavit liominum ge- i^pcoriaiy t dv-dpco-srory^ra Sia t iVTO\S>v
nus legis praeceplis verum lumen Deus t vofAn ro dhiTdiyov tpoiig 6 •&fos «/-^cT* n
noster. Etcnim praeceptum Domini luci- cvroAn yap Kvpiov rn\ctvyi\g $air'i^ovact
(I) Hanc iios liomiliain graeoe taiitum ex vaticano eodice ante hos aiuios edidimus in Spicilegio roni.
T. V. p. 119-122. Latine olim, sine graeeo, vulgaverat, ut ibi dixinuis, Acliilles .Statius. ^os vero quum
eius libello careamus, novam marte nostro curavimus latinam interpretationeiii , (juam lieic cum graeco
textu ceteris novis Cyrilli scriptis aduectiiiius.
iTO S. CVKILI.I AI.KXAXDIUXI
•
Ps xv;ii. j. d;fSaA|W0!,4- * y^ -ssaKiv , cri (pui tcc Trpoa- diim illuminans oculos. El denuo: lunien
Ms.xxvi.ii.sr. Ta^jt*aTa ffa *. mandala tua.
Kr'i(iio)(;. yu icei TM>r^iiai;, ron y.i<yi^(iai~ inilium cl mundi fmem , tuncveluti mcri-
vov (iTTi^aKn Mwvayii r^ 'Aapcov r^ yap n diani niissi sunt Moyses et Aaron. Porro
j!^ voi-yi-ov karpi'!ct, iceq oySoy^i;- c*var« Si legalis cultus usque ad horam octavam ; sed
woa, x.aipoi t u}V(£ii^a,T0'^6pci)v npotpyjTcov nona hora inspiralorum prophctarum ac-
,
Hj yap avroi Iax; KaKoi ipyarai a.Tn^rahn- tas: namque et hi lam(]uam boni operarii
uav n-a.pa r o^KodiaBora ipya.crciSrtj t «jW- missi fuerunt a palrc familias ad animae
isrfAava '^
4'^X"^ r^/t^if so)? Six.aTyi<;' h- nostrae culturam , usque ad decimam. Un-
'
SiKaTyi copa, '6^S)]u,iei t jwovo-jS^ooUs' jV decima demum hora , adventus Unigeniti
iG^^arcav ya^ r yipvm IttI cvvriXnq. '('p fuit. Exlremis cnim tcmporibus, in saecu-
alcovcdv i7riSri[A.naiY Tnf^lv 6 r •9-foi} vloi, lorum consummalione \enit ad nos filius
diov Koyoi' cooLip yap aTio ivSiHdryii ilq vcrbumque Dei. \am sicut ab undccima
SceSiKaryiv aAAn Aiia "cdpa. iar^v n i^^X^' ad duodecimam, una alia cxcurrit extrema
Tn, ovrijdc, aTTO T^ c%5«|H(a5 XpiffTOi) 'icjoc, hora; sic ab adventu Clirisli ad saeculi con-
7? cuiTfAjja? . aAAn p.ja wpa sViv- a>iov- summationem alia unica hora superesl.
,
• I. loij. I!. is. (Tov T 'lcjoavvis KiyovTOi' * TExvia, i(JX'^' Aiidi enim lohannem dicentem: filioli, no-
TY] copa i^iv. vissima hora est.
'OpS; ori TYi ivSi>car-/i il^iXQcov 6 t Vidcs, quod undecima hora prodicns
f(,«-5A&)V'@o SirjTTortii , ii/pcov dpyov; liii- vineac dominus, otiosos repertos mercede
tQci>aaro- r'ivii ovroi 01 dpyc4; t\fA,fn 0» conduxit. Quinam hi sunt otiosi? Nos vi-
rt/TO T 'fdvav dpjoi yap ri/J^ (itto &io- delicet qui ex elhnicis sumus; otiosi enim
^vMaia;, flp^o) aTro ipycov dya-dcov x.a] id est vacui Dei cognilione eramus, vacui
KiyA avroli' t( i<7TviK,ari uSs oKlto tyiv operibus bonis. Dicikjue illis: cur heic .ste-
TnyJipav dpyoi^ c\luj rlui «jc*.jpav a^sir dp- tistis lota Tolam diem dicit, ab
die otiosi?
yjii KTKTicoi iioaj/,ov , itoi TYii 'fhd-jij^iai orbe condilo usquc ad Clirisli advcntum
avrov '^ovov s<rHjwavsv sw? fap ron dpfa tempus signiiicans. Illatenus enim oliosi
Ki' ra 5'Svfi, diov /AM ildoTy,- ovSi^i yap ,
ethnici fuerunt, Deum ignoranles. Nemo
eacii', n//-a5 iyAa^coaaro- ivyvcDfxova ra enim, aiunt , nos mercede conduxit. Recto
?-&nr ro) yap o-JJif; avTa ij.^iaSuiijaro
^
animo hoc dicunt ethnici, nemo nos mcr-
oJ v6u.oi ov Trpo^Mrar ra 'lapanK c-zii- ccde conduxil, non lex non prophetae. ,
voi rtsrfffTKAiKTav , ov rolg 'i-dviGiV J[io qui ad Israheicm inissi fuere, non .id elhni-
fiaKwi Kiyoviiv ori ovSiii «/.ta; iuii^oo- cos. Idco rccte dicunt: nemo nos mcrcedc
cjaio. conduxit.
AAAa «^a-&o; ol orKoSiajjortii .. V7ra- Scd enim boiius paler familias. ite in-
•)Jt; yap y^ vy.fii, cpviffiv, ipyacaStcf cv quit et vos adoperandum in vinea; et quod
Tw dy.-MiKMvi.. k} iav « ^hiaiov, Sdxjco iustum fuerit , dabo vobis. Tunc xero qui
vf.uv 0( «pi-oi , T6Tf ipydrai yiyovadiv otiosi crant . facli sunt operarii : nempe
ipyd'(jTai yap vvv n rson rtpn alTW ck- operatnr nunc, quac oliosa fucrat cccle-
KA>?ffia- ipyd^irai 6 xcpoi 7^0 «-aroo-To- sia. Operatnr apostolorum chonis. inar-
Awv , ^j f.tapTL'pwv, T rt!7x.«Ta)v, r% y-o- tyrum, ascclarum , monacliorum , sancta-
vai^ovTWV, ^ dyiaiv 7ra^-&svu)v, t iyx.pa- rum virginum, conlinentium, deniquc eo-
tSv, t iv yay,ci) (Jiy.vo)- 'iKa^iv yap avryi rum qui in honorabili coniugio sunl. Re-
VI cK;<.A):(Tia to iv 5nvaf,<ov d^icoi- Siva- cepit autem cadem ecclesia unum merito
Dli VIXKA. t.\
operari , alqnc unica hora lantnm opcris fa- ciifct cviyacLi 'ioyov »5 dT>TO drcui^iSiY ip-
cere , quasi a summo mane laborem fuissct ya^byS^!Q~>- AHr''i5 ih ."•'ar copaLV r.nn-
adsrc5sus. Eccc et lalro intra nnicam ho- criv TO a>iy.ipov i^yiT' SjV,cD ijii ii/ tu cc^cf,-
ram audiit: hodie mecnm eris in paradiso. Siiao) *. Uio. XXI.I. VJ.
lam audi quid ccl<?ri dicant pondus : AAA' ccKiiaov Ti ya<7iK c/nuvoi- r,ySig
dicunl. Xamque hi grave Icgis iugum non n^ipcLg- dM-diCHCiy ov ycip iv yof/.co ij2a.-
jniquus. ^erba autem: volo et huic lar- Ki1 6 -^ SiK,ciioavviii KpiTn^' to Si •9'jAw
giii quantum libi ne personae acccptio-
, ToiiTco yjtp\icLSju.\ ct>i; r^ uo] ,
jnn vo^a<j-a<;
ncm esse arbiircris, nequc mcrcedem gra- 5rpo<7(i)-oAn^/av i]va.i. [A,nBi y^ Xcipiv Si-
liose dari, sed ila potius cogita: quanUun- Jof&s£/ T ^ifj-Qov, ctAA' ovTco vbii' 'f^^ oicvq
tae. Kemtotam, gratiam appeihivit, ut ait TO oAov covi^.ctaiv ^ lOi 7\iycn Wxv/.oc, *, <)i- RnSO. III.
Pauhis: iustiticati gralis per graliam, non iCaiOVjU^jOi ScODiClV tH a.VTii '^Ct.BiTi , r^ ovx,
ex operibus. ne (juis glorielur. Dei donum cj^ 'ipycoY , iva, /XM th y,a.uy^nGnTa.i' •&£oD
est, non quia nos nihil operemur, sed quia 70 dcopov ^ ovy OTi ovK ioya^6[.!.i^a, ctAA'
nihil condignum facimus: quum hacc om- OTi KaT' d^iav ov§iv TTOihs/j^- ot' ctv fa^,
nia inquit feceritis, dicile: ser\i inuliles cPMCi, TTOinanTi TavTo, TravToL, i'iva.Ti oti
sumus: quod debuimus facere , fecimus. SaAoi d^fiOi ia!j.iv co^iiKa/^^u Troir.aai,
L tique igitur cum j)anom pauperi praebes 7ri7roiny.a/j^' * dpci\e'. ycvv aoTOV tS •3;s-
et caelorum regnnm lucraris, ceinis quid VHTJ izaoi-yjK; ^ (^ /ScKTiAsiaf ovpav^^j^v y.Xn-
i>j)us, ila et nierces: exiguum quippc opus, jWj<t-&C5' oAi^ov yap to 'ioyov, TroKvi ^ 6
merces multa. Aquae calicem das sitienti, yAcj^oi' TTOTn&iOv vda-oq i-7roTi<7a<; Si^^cov-
recipis autem quae nec oculus vidit, nec ra, Kai ^sroAaw./Savjis oc dip^&aAM05 ovk
auris audivit. Vides Deum esse bonum. iiOiVj OVOi OVg OVX, Y\'/.HTiV OPCZg OTi Ciyj-
Denique incipit ab extremis usque ad pri- •&0S 'Sgiv To ^ ao^ttM^os dirc <j^o ii/C<i-
mos, quia postremi erunt qui nuncprimi. TCOV iCOg T TrpcOTiOV, 'f^-'' 'iGOYTCtl o/ Trpoo-
mino nostro , cui cst gloria et imperium in 0) n Oc^a y^ to y.pciTOi fi? G^ aicoya<; t
saecula saeculorum. Amen. aiaycov d^ir.y.
SANCTI EIUSDEM CYRILLI
ORATIUIVCULAE TRES IIV TRANSLATIOIVE RELIftHARUM
A'. l.
KnWH 13. TOr .MA1C\P10T kTPIAAOT nPOi'- BK.iTI CYKILLI ACf.LAM.VTIO AD TABEXMSIO-
'JQNH^Ii T0I2 TABENNH:5:iQTiU2 (2) M0XAX0I2 TAS .MOXACIIGS , OUI SIW T !.N CAXOPO ,
QCAK 1)1-
T0I5: EN TQi KANQBQj EN THi METANOIA. KA- CITIR PAEXITEXTIA , 1»E SAXCTIS JIAKTVRimS
AOTMENHi, nEPI TQN AIIQN MAPTTPQN KTPOT CVItO ET lOIlAXXE. EPIPIII II , OUOD EST OCTAVO
KAI IQANNOT. KALEXDAS ArGlSTAS.
• Hri>r. X. 3(1 r iTTayyzXiav * ;^m •}& iiy..a.g w5 c* ^p-^j^ percipiatis promissum. Oporlet quippe nos
•^ViiSWI T a')'a-3-ft)l' , J^ TO TSAOS O^^HTJiJ', in exordio bonorum fieri sed finem ex- ,
If.
B'.
OvK oKvnpol yi^^ova/j&^j Tripl t auvn^n Piijii non fuimus circa cotisuelum ser-
MMh. XXVI. *, rO
^rijQy _^ JaA' «5 i'ip»KlV 6 GCarr.p U.IV monem, sed ul dixit Sal^alor, spi: ilus (jui-
(1) IJas Cynlli oiatiuiiciilas conservavit nobis S. Soplirouius in liistoria sanctoriiin inartyruiii c:yri et
loliaunis, quam jjiaece iios edidiiniis in Spicil. roin. T. IV. p. 2-18-252; iteinque latine, interpretc vetere
\nastasio liiWiotlieearin,' toin. cit. p. 2(>3-2G6. Gratulennir itaque nobis liaee quoqiie iiova Cyrilli soripta.
1'orro iniruin est, quod aeque hreves S. .«^uuustini tres serinones leginius de iniraculis S. Stephani proto-
niartyris in editioue inaurina T. V. serni. :520. 321. 322.
(2.j"De Tabenna, et de tabennensibus moiiacliis, legesis Palladiutn liist. lausiac. cap. XX.XIX, cun,
Meursii adnot. Iii eo asceterio S. Pacliomius re^iilam ab augelo traditam accepit.
, (:}; Ita .\nastasius, in cuius qtianujuaiii iiarum elegantc dictioue niliil milii immutare licuit.
S. CYR1I.I.I .\LEX. OR.\TirNCUL .\E DE SS. CVEO ET lOUANNE. ii:]
Credimus enim per sanctas oraliones ve- <^ivo/u^ Q , OTi Sia Tccg vf^cov ivya<, eAso)
pler ulilitatem, iterum vobis necessarium TraMv itTTilv u[A,lv ava.yx.aiov avrii^Ofdp-
dicere prospeximus. Etenim regiones istae OTl TO, lA.ipY\ TaVTtt s^Jj^M^^v laz^cov •&£^a-
medicis indigebant ex Deo curaiilibus. Ut 'zs-djovToov J\ia, Qiov- ha, toivvv 'uruvTaq
ergo onmia loca adiuvaremus. et niaxime 0<^Kr\C!mfj3{J d^ TO-uiOVi , jcj paAira GCtr
quae adiacent ecclesiae sanctorum evange- 'S^ZHu.ivni ry\ T dyiccv ivayyiXi^^cbv c/x,-
listarum; ibant enim non habentes oracu- KAncrict, anincrctv ya^ ovyc i-)(OVTiq /i^tv-
lum ad altera quaedam loca, et duni chri- piov i]q iTipag Tivag TOi^iiq, Jtj ^iTtavot
stiani essent , errabanl; necessario in(juisi- Oira sV^aAAovTO, cf\ia tovto avctyx.ctiooc,
vimus sanctorum martyrum reliquias. Com- it^riTYiaafjSp dyicov f^Tv^m Kii^^ava- iv-
perimus ergo et accurale didicimus, quod pofj^ Toivvv^ jCi jjt.i[A,a-dyiKaf/3{j a>cpi(Bci)i,
tempore quo martyiium pertulerant san- OTi v!^ T Katfiov Ka% ov [tiflipTV^riKaaiv ai
nens , et alter miles , aderant excilantes THS, :^ iTipoi a^^aTicoTti^, Tra^eKJav avTag
easdem virgines, el ad certamen aptantes, Trapo^^vYOVTii, Jj} s^aA?i(povTf? avTag 7rpo<;
quatenus cum viriH sensu pro Salvatore T ayma t^ rt-9'A «(;?&)?• a)5"S y^ '^^vaiov
nostro sustinuissent periculum. Requie- (^povrif^aTOi vTrip t «twtmpos H/t/^Jir v^zoo^^H-
scunt autem etiam ipsi cum eis in orato- vai KivSvvov KiKXlujTai J[i ^j avToi avv
rio (3). Ingressi sunt fortiter , et Chiisli c/y.iivaic, ilg to f^Tvoiov iu ilarik^ov 5^-
martyrium pertulerunt, posueruntque pro vatct)i Kj [Jcif^TVpnKaaiv v-zsip X^ifov, Hj
eo animas suas. Fuerunt auteni simul cor- TiQriKaatv §1' aJTOv Ta? iSicti '^v^di' fiv
pora sanctorum martyrum in uno loco ia- ovv Cftov Tu Mi,^.a,va r dyia)V {AapTvpuv
cenlia: et cjuia indiscretae erant eorum re- cv ivl TOTs-ci) KiiuS^ja- iTri) Q a8iaKona riv
Hquiae; nec enim manifeste dinoscebalur, Tcc Ae^ava, ov ya^ riv Siiyvcoa[/,'iva aa-
quis hic, quisve ille ; necessario utrosqne <pw5 , t;5 ftiv caSf , t;5 q 6x.i1v@~j , dvay-
assumentes, transtuhmus et reposuimus in Katcoc, d[iL(^oTiaa avXKa^oVTic, [liTnydfofj^j
ecclesia evangelistarum , facientes ul mar- y^ Ti^riKafjSp cv tyi r ivafy^iTccv c/KKXn-
lyribus solet memoriam. Conveniamus igi- aici , 7roiniTa.vTii to avvn^ii^ o>i flfpTVPOv-
lur , Deo volente , crastino pariter , tam atv , [ivn[t,ilov avvayco[A,i^a toivvv, IQeAov-
sanclosevangelistas honorantes, quam bea- TO? T Xpirot; av^iov otiou ^ Kj GSV aytag
tos martyres, qui vocantur Cyrus et lo- TifH^Tii ivayyiMaTcci Xj ckir [jiaKa^iovg
quae sub Diocletiano inip. et Sniaiio praeside, hortantibus Cvro et lohnnne, martyrium incly-
.\tl)anasia,
tum fecenmt, ut narrat apud nos sanctus Sophronius toiu. cit. p. gr. 237, lat. p. 2.59.
(2) Animadverte hoc dictuni de fonte ss. virginum martyrum in basilica S. Mprci alexaudrina; nam-
que liniusmodi fontes , seu potius cisternae ac putei martyrum , sive ubi sanguis illorum deflu.xerit , sive
potius ubi corpora proiecta fuerint, in aliquot etiani ronianis ecclesiis visuntur.
(3) In his, ut quisque videt, deelinat a graeco Anastasius interpres, quem nos, ut diximus, propter
antiquitatem reformare noluimus. Alioqui dicendum fuerat: rocatl stint autem ipsi quoqtie ad idem mar-
fyrii stadlum ; quod fortiter ittgressi , Christo testimonittm dederunt etc. Sed Anastasius quidem videtur
legisse xihTui pro v.ix>.r,yTx,, Martyrium autem non male iutellexit oratorium, sive loeum reliquiarinii
60
S. CYRILLI ALEXANDRINI
III.
<poys etuTOv ^iTi q y^ t ictVTOv '\u'x}^v , ov et sorores, insuper et animam suam non ,
SvvctTcti [ta slvctl [^ct^dnTYig- o?-ig ov ^ct^a- potest meus esse discipulus quicumque ;
C,i ^ TCtV^V CtVTOV Kj S^^Srcti 057-(CTft) [tH ,, non porlaverit crucem suam et venerit post
OV QVVCiTCt'i ttOV ilVCtl ftCt'&nTYiq- Q-fpfiOl)? me, non potest meus esse discipulus. Fer-
ii[A,ai ilg ivAa&nitv oj t (7wr«oos aTrctiTov- ventes nos esse ad reverentiam , Salvatoris
Giv A.oyoi- iij g5u- ayctTrav Q'i\ovTct(; ctv- expelunt \erba; et qui diligere eum vo-
TOV ,, OV^iV V\yii^W[ Ct[t'AVOV CtVTOV dvcfdilii- luerint, niliil pretiosius aestimare persua-
o«(7(v, ov tpiAorog^jaK (Jooftdrcev , ovx, dya- dent, non affectum corporis, non amorem
Trnaiv ilg zsxTiiiitg , ovx. itlSco t ih [ti^Tipctg patrum, non reverentiam matrum, et so-
itj adiX^ovq' oldiv yap oti Tctvrct KctTct- rorum scit enim quia liaec contempnen-
;
(1) Anast.isius bibliotliecarius S. Sophroiiii inteipres apud nos Spicil. roin. T. IV. p. 262. Canopo
duobus signis distaiis castetlum idolum haiiebat Menuthin rncitatum , in qvo maiiifeste cooperabantur
nequissimi spiritus: in quo cidelicef castel/o templum aedijicarit ecanyelistis sacer Theophilus. Post
dormitinnem vero Theophili, cum Cyrillus suscepisset ecclesiae gubernacida , Cyrillus inquam ille mag-
nus pietatis amator , et ficlei violatorum clepositor cura erat ei non quatiscumque , destruendi phan- ,
tasmata Menutlieos, christianosque quosdam ex simpUciorihus , illuc causa recipiendae sanitatis suapte
concurrentes removit. Super quo multum Deo misericoi-dissimo postulato, angetum ridet a Oeo cun-
,
ctcrum, susceptam eius deprecalionem erangelizantem el praecipientem sibi ut Cyri corpus in marly- ,
ribus magni de templo suncti Marci sumeret et in ecctesia eranyelistarum , quue esl in Menuthin
, ,
cnllocaret. Sic enim et castelluin noininrihant rererenlia et amore daemonis. Coufer eundein Soplironium
cuin Anastasio interprete etiaiii toino tertio Spicil. roin. p. 10. 37. 06. et seq. SS. Martyiuin horuin teiii-
pluin eximium ineuutlieuin describit Soplirouius Spicil. roni. T. III. p. 82. seq. Neque inutile est adnotare
superesse adhue eius loei appellationeni. Eteuiin quia olim dicebant id templum af.,tu Kvgot/ .4bba Cyri,
ut passiin is inartyi' in scriptis dicitur; quuinque, ut fit, circa id templuin pioruin multitudine tVequen-
tatum , oppidum paulatim iucrevisset, dictuin est .Ihuchir, prope quein locum nobilissiina bellata fuit pugiui
navalis aetate nostra inter Anglos et Gallos, cnin srallicanae classis exitio.
(2, Immo diceiidum ab interprete .Viiastasio fuerat: haud sua pliiris quam noslra aestimacit.
ORATUXCCLAE DE SS. C.VRO ET lOilAXNE. 47.5
martyres Cyrum el lohamiem: devoli quip- d-yini jj,apTvpct.i Kvpov y^ IwavTHV 'iz^o^v-
pe subierunt pro pietate certamen. El pes- m-oi [a^ ;iff«A6oi' iU c^ VTrep t^ d Xpii^oY
sima bestia in eos insiluit, hoc eslmors; iv(7;l2:'ia.i dya)va.g- x,ai to Trayrijov avTOtQ
sed memores fueriml Domiui sui chcenlis: ^vycoTa.TOv iT^TJTrnJi Sn^io)'.^ ?"P-' ° 'S'«-
qui non tuierit crucem suam, el seqiiilur ya.TOc,- dXK i[^'i[jt,yyjvro r iSla BeearbTH Aj-
me non . polesl meus esso (lisciiJiihis. E\- yovroi;- og ov Xa[t.(6dv{ t <ra.v^ov avrov yJ,
jileverunt mandalum, liiierunt eliam ipsi dKoAn^dei OTrlato n*8,ou Svvarai ji*« dvai
crucem, seculi Dominum suum. Duceban- f^a^nrriq- TriTrAyipanadiv r svtoAhv, '«AajSov
lur autem tunc non soH ad certamina, sed ^ a.vT0i t g-avpov , y\i(.oXov^y\aay ru) l^\a>
et chorus sanclanim virginum, quae mu- ^icaxoTy]- jiTovto q ov f^ovoi 'sipoq G?u- dyoo-
lieres quideni eranl , sed mentis fuerant in- va<; , «AA' «v j^X^P°5 dy'iwv TrapQivwv y^
corruptae. Consummata csl igitur cum eis yvvalx.ic, [/.iy yKrav, aOpauroi q t Sidvoiav
et haec optima duoium alliielarum pari- TiTiKiicarai to'ivvv (Tvv avrali r^ n xaA»
litas, et mercedem charitatis quae iu Chri- roiiTCoy r ddXr^rav Si/de* y^ |m.1(t6ov iX'^'^^
"^
sto est oblinent, conculcandi salanam, et s(5 Xpir^v a^d-ajw?, t •z3*T«<Tai r <JaTa.va.v
tur qui oHm errabant, veniant ad verain toivvv oi •TtkXai TrXayuif^oi- ipyiu^uxjav
et incauponabilem medicinam. Nullus apud Ui aAnQivov k^ d^tcfzsnAcsOTOv la.'^ilov ovJsi^
nos tingil insompnia; nec advenientibus di- yccp )][;i.lv oviiPara <
i 'j 'izXdrrirar oJJiis
cit: dixitDomina, fac hoc aut iilud om- ; As^j< to7? ipxof^ivoa , i'ipY\>ciy « Kv^d (3),
nino Domina, et Deus esse polest, et ado- Troinaov ro Kj tc (3j' oAuog y.vpd v^ •&sO?
rari vult? Apud daemones non esl mascu- thai JyyaTOs, z^ -zBpoffKvvficS^ 6sAc-<; ivrolg
lus neque femina. Et vide quale habent Saif/.oaiv ovk i<^iv ov^i appev ov^l ^riXv y^
propositum, ut et muherum nominibus vo. iBAiTnri 7toia.v 'iyjdaw zB^oa/pjciv ovof*a(7iv
cari vehnt. Procuicantes igitur has aniles yvvaiKWv KaKiiSit^ ^ovXoYrar Trarnaavng
fabulas, et di^inanlium cllbelala colludia, toiyvv rd ypaij)Sn {jcv^^dpia. y^ ra ^xdXai t
sto lesu d(jmin() nostro. per quem el cum ^ztotIu/ ., 'iva y^ /SaaiAf/a? ovpavwv Kara-
cjuo Deo palri cum sancto Spiritu gloria ,
^ica^uxriv ^iv Xpi^Z) 'I«(T« to) kvpico «/.^,
honor, et potestas, nuiic et semper in sae- ^' ov tu> Siu) yJj Trctr^i avv ro) Travayict)
cula saeculorum. Amen. 7rvi6fA,ari So^a rifjcnKpdrog yvv >u dii yJj
(f) Superstitiosa ac fallacia somnia intelligit reprelienditque flyrijlus, cuiusmo^Ji non in Menutlieos
tantum cultu verum etiam in Aesculapii alexandrino fano uosoconiiofiue saepe dictitabantur. Ceteroqui
,
bona somnia, et a bonis angelis, ut credere pium est atque a sanctis niartyribus Cyro et lohanne im-
,
K .\ C E U P T A
IViilltll. Mll. 1-1. Msra, Q T l^a^iaacS^ t o« (piAafaGx 6«- Poslquam bcnivola sua volunlale bc-
A«jM.a7"os pOTriiv 5 ^ t Sia ;;^«^05 «(jjMy ctpoo'- ncficium conluleral, manu quocjue letigil
s^riJl^wffiv (ij) , iva f^ufiQ),iSf nfj!.ug ui ivip- ul nos discamus sanclum ilHus corpus \ im
foy ih xaGa^aiK 25-/ to a.UoY aiJrS acouct , ;t^ purgandi habere : idque ulilissirae cum di-
TYl ^ucL CiiAn<J<i avy.,z!^^^Kctfji,^ayiTcti ^.eact)- ^ ina voluntale sanctificalioni nostrae con-
^Wctra, TT^oc, T j<5 )ijM.a5 ^^0.0^,0^- Kaba^aig ducere. Eteniin a Spiritu purgalio noslra
y6 n Cf Trnvf^ctTi r^iircti, Si' a^;aff|W.S, ov fil , quam Servaloris noslri corpus con-
70 T aaryipoi n/t^' ivri&n(jt aoofjLci^ t c^oi- fert , iuliabilaulis in ipso Spirilus effica-
1iQi^a-7rt£ix.iv yap cog -diog, ^' iSicti; Sanitatem ulpote Deus conlulil , pro-
X^poi tLui acpjiv rri x.nitivTfl Jlcopov.fJ^Q.^- jM'iae nianus contractum iacenti gratificans.
«.cti Sia TToiav airiav ; '' iva rv\ iSia. (pv- Quamobrcm? Ut propriae naturae , di\i-
a{, ry\ riig ^iorv\T@~j .Ae-j-w, iaoa^ivovv nae inquam ,
pares habere \ ires corpus
dTToSii^v] ro 'iSiov aci)fta -
c* To7s voaoijaiv cnpynav aa)fjt,a yap naudorum aegrorum efficaciam. Non est
iariv ovn dv-dpcoTs^ov rivoi,i rtAA a-jroy enim hoc corpus cuiuslibet vulgaris homi-
Ta Trdvra x.aTO^'dovvr@^j x-ai iaxvovr@~^ nis, sed Verbi cuncta potenlis prospere ef-
Xoyov. ficere.
Aoyct) TOifa^ovj' iVi^yng o^arai wdAiv Vicissim itaque voce eum vidcnnis ope-
}tj osors i^iv Ctf^, JTOTS Q c/Kiivog ^avi.t.a- raii. Et modo cjuidem voce, modo etiam
Tovpyil- SiiKVVi OTi T^ avTQ TO au)fjt,a ro tactu miracula edil : nemjie ut demonstret
Kn(pQiv Trap' avrov Si' nuag, cvipyov ^ corpus eliain quod pro nobis adsumpsit,
>iai9' safTO, ^(a t cnOiKOvvra Koyov Kj per se esse efficax propler inhabitans Ver-
Aoyog q ovSiv yirrov, (^ ii f/.,r. acofA.ari- bum haud secius jioliere, etiamsi nulhis
KO)g eVa(pWTO Tivav. fierel corporalis conlactus.
d . K'j^iXXou sy. roO Ssots^cu tou si^ t6 y.ce.ra ^laTvatov '1. Cyrilli ex secnnilo iibro comnuntarii
V7rofj.'j7i[j.aro^. in Matlliaeuiii.
(1) Has ego eclojias siiiiipsi ex praestante codice vaticaiio 1431, iu quo extant yovjVsij Monophysita-
rum , qui sihi patnim quoqiie ortliodoxoruni suffragia vi vindieabant. (Confer Seript. vet. T. VIII.; Alia
adliuc Cyrilii ex commentariis ia Mattliaeum frasmenta suppeditavit niilii .4nastasius presbyter quem edidi
in Script. vet. T. VII. Et haec qiiidein singulis locis, citato Anastnsio, distinguo; illa vero siue alio in-
dicio scribo. Seriem libroriim Cyrilli uon servu, quia pars fragmentorum numeiali libri nota caret. Itaque
evangelistae potius ordinem seqiii oportuil. Accedant igitur hae Cyrilli coinmentariorum in Vlalthaeum
eclogae ceteris illis quas iain edidimus e\ codicibus item vatt. post explanationem epistolarum Pauli.
(2) .\gitur in iioc et 2. ac 3. fraginentis , de Petri apostoli socru, qiiain maniis contactu febri expe-
divit Servator.
(3) Confer heic JNicetae catenam in Mattli. ed. Corder. T. II. p. 2!).».
(4) Verba, quae uucis clausimus, extant etiain apud Anastasium vaticanum p. 9.
S. CYRILLI EXCEUPTA. 477
pus carnem suam perpeti ([uae huic sunt &llv J(pi?i5 TU 'iSlSt TYl aoLpKl' KCti TOl Si-
propria sinit ;
quamquam divinitatis efncaci iyrcav ctvToq kcltci yi r •t^ •Sjothtos c*sfl-
\'i ac natura caelum terramque, el quae- yiiciv TS Kj (tvcjiv ovpctvov<; y^ yi\v i^ Tcc IttI
5. Cyrilli p\ eodeni libro, ubi de lilia e'. Ky^/AAou £X xoO ccjroO iv ri Tc^i 717; Bvyxz^^oj Cod. 1. :ii8.
sacerdotis.
Quis non stupeat morlem quideni de- Tj5 yccp a,v OVK o^srn davctTOV /3AS- M.-.IIIi. IX. IS.
victam videns, neque tamen divinam si- ^COV 'ixMOViKTOV/^OV .. Kj OVyj ^iikv TiVcL
mul arcanam maiestatem, quae victoriam K^ appnTOv So^ctv t TrKioviKTovactv opcov .,
retulit, oculorum sensu percipiens? immo OCTOV y\KiV ilTrllv ili ai(T-&M(7(V T OjWjM-iTWl'
vero unum quemlibet aeque ac nos homi- ctAA' ivct T Kct^' M|tias av^pcoTTOV ^nKctdn
nem, nihii omnino nobis dissimilem quan^ ,
KctT' oCSh TO TTCtpa^CtV YljJ^av $i^<J^i»OVTa. ,,
Venit enim lohannes neque mandu- 'HA-&£y [/.iv yap lcodvvvii iLriTi sVBiwv Maitii. xi. is.
cans , neque bibeus , sicuti scriplum est f/.YiTi ttIycov^ Kct'^' a. yi^ctTTTai- fiA^iv H
mox venit filius lioniinis manducans et bi- ulog T dv^^aTTii iaSicav itj Trivcev tC^ r tovth
beus. lamvero huius rei, prout fieri pot- oiTictv., cog civ oiov ti , «Ji iiTnlv Trnpdao-
erit,causam heic conabor exponere. Fa- l^ai' yifovi ftiv ^ dvQoceTrOi 6 t 9jS Aofog,
clum est homo Dei Verbum nostraque , }Cj Travra TTKpopriKi rd yiftiTipa , J;^a f^ovnq
omnia gestavit, uno excepto peccalo. Scd df.SpTia<;- dKK' \v yi r v^ awf^a KivriuiaL
freno, labore nimirum ac ieiunio, quando- KaiTOi K^ cpvaiv vwd^x^^ "^iOi^ o i^ xpj/t-
tjuidem Deus suapte natura est, et peccato Tcov ccfia^nag, £j t?j Trap' iavrs '^ds.iri y^
superior, suiique gratia in nobis quoque ra. C.V YifLiv Karapai^coy TrdQn , vnipdv q Kj
sedat passiones , noslri corporis impetus aTT^aKrov dTro^aivcov rtjriv nftlv r acofjca-
inhibens, siquando ad absurdas voluplates rog 'opi^tv, il }tj Sj^.KioiTo -uicag iJg cixroTrag
rapiatur? Videlicet inter nos liabitavit Dei n^ovdg-j KariaKnvcoaiv 5^ cv nfuv t dioii
Verbum, suamque fecit carnem humanam, Xoyog, 10/ IBiav inoinaaro adpKa t dvQpci)^
ut quia hanc aspera peccati lex vexabal TTivnv, h' iTriiSriTri^ dri-Qaaog rig avrnv 6
tinet ad carnis naturam. Nam primitiae of^o^^vilg Kard yir '^ aaoKog cpvaiv' d-osa^-
nostrae Christus est, novusque Adamus est ^n yd^ n/x^ XpiTog., divnpog 'A^dft ^n-
posl ilhim tjui fuit initio: e! princeps liomt) f^aTiaag fJCiT cyy.ilvov r h a«^ai?* rCj tt^co-
in terra a^jparuit, iam non lerrenus, sed rog ctvdpcoTrog Tricpnviv eVi yiig .. yoiKog f^iv
divinus potiiis atque caeleslis, peccati ne- ovKiTi , Ge/os ') ftdKXov y^ iTza^dviog , dfj^-
.scius; propterea solus eliam inler mortuos riav OVA iidcog- 5i' icj ftovi^ zv viK^olg
478 S. CYRILLl EXCERPT.V.
iii a.7ra,v m3« to avBpM^ivov i^iTiiviTO yivof num genus reformationis giatia fueril ex-
« T^ dvci.[^op(pci)(7i(joc, Xapii- ov yap tctVTov lensa. Non enim se ipsum reforma^il Ver-
aviiJi^opcps ijiO<i a)Y o Aoyoi ^r^ v t Trct^oi bum quum Deus sit, et proprietalis pa-
i^JOTMTOS «©^CtXOlHTO? ^apa^tTH^ , rtAA' ternae germana figura ; sed nos cum illo
«jttj/? >7^^ at)v at/T&) w^oe biov dvcti^o^i^ov- ad Deiim reformali fuimus , propler super-
/jSjJOl ^<a T it, VTTip (J)VaiV dUcKJf^H, ViK^H- naluralem sanctilicationem , extincla dein-
pSV« A0J5TOV 2V T0i« ^iKiC!i,V y\fA.Ct)V T V0/A8 -7* ceps in membris nostris lege peccati. Valde
d[Ji.ctpT'ioi.i. 'Hv ovv acpoSpct t aTOTrwv ^« igilur absurdum fuisset, si non polius di-
ot>;<^< jitaAAov tJ) t^ Gjotmtos ivifyna, to. cv vinitatis virlute in Christi corpore morti-
TU) (7Ci)IA.CtTi T Xpi5"0V ^CaTaVfJt^oDtSt, TTttGn ,
ficatae fuissent passiones, sed ieiunii opena
CTUMa^Xiiv 3 COCnip CtUTO) T Vt]i^llCtY , Jl$ TO implorasset , ul tancjuam vi ac necessitale
x.ct-da7i-ip CA'. (Bla(; yCj dvayx-yii t^ aapKct carnem debilitarct. Ubinam enim inhabi-
KdTa^npctiviiv 1Z0V ya^ r\ t iYOMovYT@~> tantis Verbi passiones , si prout nobis usu-
^iov Aoya BvvctjA.ig^ li x.a^ddTnp s;p' ji^wv venit , laboribus ac ieiunio passiones se-
TTOYOii i^ vt\<riiot. TO. 7ra-&M ;caTMt/va^fTO dasset?
KuqiXXau Ik rou ^' |3i(3Xio'j twv uffo/xv»i|UaTi<)v Tiiv 7. Cyrilli c\ septimo Ilbro toininentaiioruiii in Watlliaei
f'.
0^;coDv ff
jtAsv e?-» •3'so?, to iixi Tolg s9- Igitur qualenus Deus est , iudicium de
vjtJiv iipydFiTO Kpiuct, avyKctTctvivovTog gentibus exeicebat ; voJenle simul et per
Ti iC iVipyOVVTlQo Bi' CtVTOV TCl TtdYTCl T ipsum operante omnia patre. Quatenus
7ra.Tpoc,- VI
Q yosTTai xa-&' «f*iz5 5ja t t* aulem de noslro numero cst, propter car-
(japxos (fi:;(7(v, «TOi Ti\i'ici)i t6 t- dvdpca- nis naturam , perfeclum gerens humani-
TroTtiTOg ayjn^t.a.., tuc, utt^KiTiia.i i )
dvct- talis habitum, eximias preces patii ofTe-
•/1 . K'jgi'XXou EX ToJ at;TOU £i; to fr,-cQ-/ . il Zi h S. C\rllli ex eodem libro SHper illail: si ego in
TTViLi/iAaTi SsoG syu c'x|3aXXaj Ta' §ai//.ovia. Spiriti: Dei daenionia eiicio.
(!) Ita code.\. Suspicabar tanien seiiljcndum potius Czi^ n^j.u-j iy.s-im, quain novuni vocabuluin admit-
lendum. Sed enim ne contraria quidem suspicione carebam, nempe positum esse hoc fortasse vocaliuluni
ob denotaudam exoelleutiam orationis (^hristi. Paribus anim compositionibus abundat theologia (jiaeco-
rum, V. gr. CTrs^Zoo^.^icc . CrrifiJTra^^i; , CTZiooC^jiJi , •Jffsgagj^^io; , CTrs^oufxito; . 'JTrj;-^::,- , CTrs^affrtro^ . ti?7;oi'Vjfxc c ,
ait. Reapse enini nequaquam carnis nalurali YOv ToitTO 'Zt%(;c«i^M^'0? (syjn^Jia,' Sia tovtq
operatione, neque hunianitatis virtute vin- ^txjiv cpipyfiv iv 'JuYivi^ctri Beov- k^ yap
cit Satanam et adversus Beclzebulum prae- rot yJ) TO rtA«-&£$ oC Ga.oK.Oi hipyucc, <pv-
valet. Alioqui doceat nos aliquis, si ei li- ciKri yjj dvdpMTTCTnToi SuYaf^tj w^^c(.a6<^ r
bel , cur ii qui vellent potestatem in im- (Taxavav y^ Ka.TiGyjv:i t ^':iK'0(iovK- i-s:u
puros daemones exercere, impedianlur, si SiSa.(yx,iro} rlq^ il (iovMrai , rt ro KuoKvCtv
id carneae naturae opus est? Cuncti enim roli 2-&sA80'i 'ufpoKi^tfya^ T cJ^aatav r >^-
in carne sumus unaque , in cunctis est hu- 7rV(^(ji.aTcav , ii rovro ivipfii aapKoi (pvcii
manitatis ratio. Sed revera neque proprium TravTH; ya^ i(Jf/,iv iv (JaOKi , rtj iig y^ Trav-
carnis opus est, ueque naturae humanae TCdv Q T^ dv-^pM-^OTnroi Koyoi- «AA' ovn
adversus spirilus praevalere; ideo nec om- (japKog ipyov iBtKciif, ovn ^nv dv-dpcoTro-
nes id efficere queunt, sed eam rem ope- TYiroi; TO Kariayi/fjai 7r\£i[/i.aru)V , iixiii ^m
rantis potius Spirilus effectum esse conspi- TravTii layynatv , iYipyiia.i ^aXKov opS.- 'j
morbum potestatem: sed erat sanctumque Traaav \yov k^ ^acrns yo(7« r ZvYaY.tv «AA'
est , non quatenus reputatur simpliciter y\v Ti £) ig-}v ccyiov, Qvk i-zirii7rip d^rKcog
caro, in sui moduli ratione consistens; sed YQiirai aap^, Iv /*ovo<? ovaa roli iSioig A%o-
quatenus templum est inhabitantis in ipsa yoig ^ «AA' oti vaog t KaroiKOvvro^; iv
ig-t
Verbi, quod propriam carnem sanctificat avTYf 05« Aofy, a.fiaKovrog n r l^lav aapKa
persanctum Spiritum. Aiebat ergo ipse in (iia T ayia MVivu.arOi' i(ptt ynv avro(; Trpog
sua ad caelestem patrem pro nobis adlo- T iv Toiq ii^avoli 7rari^a ra<, <^As^«? aoi«-
culione: « ego sanctitico me ipsum, ut sint /^og VTZi^ avrcdV * '•'•
iycodfi(x^u) i;j.avrov, • loii. xvii. lo.
Quoniam fidem incarnalioni praebere 'Av-9'' 07« ^M tLuu fA.ira aafKOi oiko-
non exhorrescitis, quid ni admiramini ho- YOf^iav ov KaraTTiTrKytyS-ai (pnaiv ., Slci t'i
minem aeque ac nos tactum ut tjuod lan- , f*)i davf/.dt^iTi (^ Kad-' iifA,di '^'joju^jov
quam Deus habebat, noslri causa quate- , avQpcoTrov^ iva otti^ 'zy(^ tp-jffoci^ m •&505 ,,
quam, cuius gratiam ad nos transmilteret? TO 7rvevf/.a., '!s^c/:.7rift.^ri Kai iig «fta? -rfu)
Elenira quum Spiritus gratiam, ob anli- yapiv ; l^Yifji,ico'&ilaa ydp « (pvatg tUL toD
quam transgressionem natura amisisset 7rvivf/,ar@^ yd^iv did tUu iv dayjn Trapd-
rursus eam adepta est per primum et in ^aaiv ^ mTrXovrtiKi 7rd\iV avrrw Sid 7rpci>-
quo primo fuit Ghristo. Hic enim apparuil rov ri Kai iv ^rpcorci) Xpir«' ^i^pYlvi ydp
caelestis homo, Adamus allor, qui sibi hu- oCpdvi&^ dY-&oco7r(^ yjj ^ivnp-^ WSdfA.
manam naturaui instauravil ad vitae novi- dva-ATi^coY iavTCp tLuu (pvaiv ilg Kaivovnra
tatem. Quum ergo semper habeat proprium /^caiig- 'iy^QYTog roivvv di) ro 'iBiOV 7rvivf/.a.
jM.aTO? , oi35sv iTi^ov av e'/« Aoiraov, » y.iTct- pes nos Heri Spirilus. niliil aliud porro
erit, quarn regnum Dei ])arlicipare.
fiV^j Xoyov xara tou uiou tou av3giyVou, (lixerit verbtim contra (iliuni lioniinis,
remitletur ei.
«(peSriVeTai aurw.
Maitii. xn. 32. "AppHTOv i;;^.'*"' "^ ^ ^'°'' '^»'^05 yiv- Qui ineffabilem sortitus esl a patre Deo
vviaiv .)
^ia Ti TOVTO VTra^^^m •&S05 v^ (pv- nativitatem , ideoque Dcus homogeneus na-
ojv ofto^^jYii , T rtvB^wrasittv fTTsJu jU-optpiiy, turaliler est, luimanam subiit (iguram, fa-
K^ •yj'vjVMTa( x,a,3' «jM.as c^ ^vvaDcos, ;^ ctus sub lcge , (juamquam legis dominus
/ .- \ / / (51 / /
n/S^ov«v vtto vo[a,ov, >ca(TO» T voju.« Kvptog esset : et ad servilem conditionem se de-
aVf }tj >ii^vi[taTiKiv 5ot}Ao5 o TravTct vttq misit ,
qiii omnia pedibus supposita habe-
TTo^oLc, 'ix(i)V }t) r «vWTctTa 3i/vaju.s(T(v «ffo- bat, et a supernis virtutibus geslabatur:
'/^OVf^Og- >Cj KCt&iKlTO ftlV iV TU)Be TCt) KO- venitque in hunc mundum, virlutem qui-
afta, diivctftiv ftiv \xm t ctVTO^ Tr^iTrceSi- dem sibi convenientissimam habens, digni-
^aTVW .j
}cctTct)(.^v7rTC0Y 3' Qvv oftccg T^ tSiocg tatem nihilominus naturae suae celans hu-
(puQiux; d^KOftct T ttv6pw^ivaJ5 a[ti>cpQ7rpi- manis parvitalibus et carnis indumento.
TTiictii , jt^ tJj T^ actpicog "t^|SoA>i- tcivaxjiag Erat enim exinanitionis tempus ; egebat-
M.ittli. XII. :b. E?Ta TTCOg iTi V011'&f/M ttV KaTCC yi r Deinde quomodo iuslo certe ratiocinio
llKOTCt XoUdftOV ipvaiKOV iV Ylft^tV « TO dyct- cogilari poterit naturale esse nobis bonum
•9-ov « TO (paDAOv, k} 0(;%( 5m ftaKKov i^i- vel malum, non voluntarium polius at-
et
fiTrip ovani ftioic, t^ dv^pcoTrn iJ)vaicoi , yj^ doquidem una hominis existente natura,
iva jt^ TravTOS tS yivng s^ot/ffn? opov, 0( unumque in univcrso genere modulum ha-
ju.£K iiaiv dya-doi t s^(v, Trovnfpoi Bi stj- benle , alii tjuidem bonis moribus sunt
poc ij!gi(!)'ipitv Q ovSaftcig « £fV'9-pa;5ra (pt/- alii pravis. Neque idcirco hominis natura
Matih. xui. r,i. n6A(V Q oiKiiav oftoKoyft liuj Na^a- Civitatem suam Nazaretum esse fate-
pST , 0)6 OT£7ro(JC<Jjasv@-' cflta to acofta^ yC) lur, quatenus ^idelicet defmito in corpore
Sia. ftovlw Tbti aapKa fjciTpov/jSjjQ^., Kai erat, et carne tantummodo limitatus, is
TOi JcaTa ipvaiv dftiTpnT@^ cov ws •S-fos' qui alioqui immensurabilis erat Deus. Nam
ItxrnJiyi yap cv TavTOo &i6i ti taTt Kai (juia Deus simul homoque est, modo qui-
CCV^dpCOTrQ^, TTOTi ftiv i\ A6^@o e(7T(V 6k dem quatenus Verbiim est de palre efful-
7ra%oc, dvaAajt*..vj,as •) oAos ws touto VTrap- gens , totus ceu lahs in carne quotjue in-
•^cov voiiTai ftiTcc aaPKOi' "zs-OTi 5? TraKtv telligilur. Vicissim aliquando quatenus ca-
« yiyOYiv aap^, Ka'noi >!^ (pCaiv vsrap- ro est. eliamsi naturaliter Verbum est, et
CYBILI.1 KXCERPTA. '^81
S.
tolus honio esset, inlelligi solet: ila ut di- (puaicoi ip-fle/Oiiivoc, ^vofncn n-aKiv m 0A05
\initatis etiam attribula naluraliter appli- wv avSpaTr©^- «? i^ Gsir Ttii •9-£6tmt(9-
cenlur ceu sine carne existenli qui in car- avrcc y.a.Ta (pvaiv cvctpi^G^sS^ AG-j/Of?,
iie est. Vicissimnue humanitalis altrihiita a)g dGapx.C!) i^-Tct rsapy.oc,- v^ Q^T'^ Tiig dv-
adsignentur quasi divinae naturae proprie- •&ocoTrQTnT(^ , coc, ovx. «^xovti }ccLTa (pvatv
lates non habenti, etiamsi reveraDeus sua- ra riii -S-jotmt^o '<3ia, yJ; s/ -dioi KaTo.
j)le nalura est. Igitur quatenus Deus in- (^vcyiv Wiv ' ovx.ovv y\ i^sv vof/rai •&so? , ov-
telligitur, nulhun requielionis suae locum Jliva th? H,aTa7rav(Jiciig 'iy^i roTrov dvco-
habot, quia loco, ciraimscriptione , meii- ripco yap tottov x.ai <:^ypcLH>Y\q x.ai fA,i-
sura figuraquc omni excelsior est. Qiiate- '^a y^ (7p/H|«aT05* v 'j voilrai Ka\}' «jttas
nus autem aeque ac noshomo inlelligilur, av-S-pdow©-', ^nKov cri y.ira aa^Kog x,ai
{«•orsus cum carne sua et in locis est, et cv rcTTOig «(Tt( . >tj 'syoKiv \o'iav ia^nKivai
propriam civitatem habuisse dicitur. Kiysrai ftij.
la. CjTilli ex tertlo libro coiiimcntarii iii Maltliaenm. 17'. Ku^i>^s-j l/. roi /.a-a. Mst-OaTov •J7:oj/.Tr,^u.7o; (ojp. -/.
tanquam in typo generah projx)situs, ipse T05, y^ wc, Iv tvticx) to c^ oAh5 ^nXov/j^jog^
est doniinus noster lesus Christus, cuius atyro^ 'fgiv Kvtyog M^Sy 'ln<7ovi Xpis-05,
Vcrumlamen cum hoc dicit, haud om- 'AAA' orav Kal tovto Kiyri ^ ov yrav- Matth. XXtV.
20. et 38.
nino -^e ipsum denotat. Xon enim diserte rcog lavrov any-aivn- ovn 5S 7rpo<j-i^nKiv Kx .^lnastasio
vat. p. 26.
addidit « neque filius Dei » sed gcneralim rt>c^i,5ft)5, ov^l vlog f &soi}, aAA' «tto-
« neque fiHus » dixit. Xempe ut huiusmodi A=At/jttsvw5 , ov^i vicg cimiv ha roiovrov
aliquid intelHgas: cupiebant nimirum di- t« vo»5* iCtTroCSa^ov y^ aKfiifinav -^aira
scipuH cuncta accurate rescire, nitebantur y.avQaviiv 01 jwa-&wTa<, yJ, li^ i-^^ilpav ivx
ut ila dicam profunda quoque Domini ar- ovTCjix; ii-MCi) Kai avra ^u^ip^yd^^i&w^ ra
cana scrntari. Verum ea res ipsorum mo- T Kvpia- rtAA' nv ro Trpay^a Xiav
iSa-9'«
dulum valde excedebat. Ne igitur rei ex- VTTioavrovf iva roivvv /*« dTrayopivaag
planalionem denegando, quam iUi cogno- T d^nynaiv cog r(BovKovro jA.a^^ilv ^o^H ,
scere avebant, caros suos videretur con- •z«ra)5 Avijriiv G^tr "^/yjKriJt^ovTa^, iTritrKia-
tristare, obscure dicit: de die autem illa et (T[ji,'ivcog (JMCTJ , Tnpi 3 T^ nfji.ipag coiHViig «
hora nemo scit, neque angeH neque , filius T>f5 wpa5, ov^ilg oiJfv, oi;5« oi ayyiXoi,
nisi solus pater. Ut verba sic inteHigas: ovJ\,i viog., i\ [^ri zxraryip' "iva vonmg
etiamsi homo ad adoptionem vocatus est, ovrcjog- ii Kai KiKKnrai Tr^og vlo^ioiav
filiusque novus declaratus haud idcirco , ay-dpcoTrQ^ y^ vlcg «v«J«i^-9« v505, «AAa
quae supra naturara sunt inquirat, neque f*" (^nriiTco
ra vTnp r (pvcriv, [^tnBi d^iovrco
(1; Ta-jTsr/;-: liocloco nonnisi de duarum naturarum sub unica persona adunatione intelligi potest,
fium centies alibi utiiusque in Cliristo naturae conservationein Cvrillus adfirmaverit. Huiusmodi dictuin
aliud Cyrilli celebre fuit m ep. ad Succensum: tina esf Dei ferbi incar/iata naturn. Attamen vocabuli
buius T;ct;TiTj;,- causa, puto Monophysitas inter sua ex Cyrillo evcerpta hoc etiain collocavisse.
(2) .\dmireniur adbuc in lioc egregio fragmento studiuin Cyrilli adfinnandae Verbi deitatis aeteruae.
Tulit utique .Vlexandria Ariuin: sed huic opposuit divina provideutia ex ipsa urbe alexandrina triunipha-
les debellatores , Petrum martyrem, Alexaudrum de quo nos postea), Athanasium, Cyrillum.
61
\8-2 S. CVRILLI KXCERPTA.
uit^&eh ciTrep f^t]BiToli dyyiAoig d^uoocaXu- se dignum oa cognosrere piitel quae ne an-
•vj,;v Trarnfi- d j ayyi?:Oi ovx, olSiv , oCSi gelisquidem revelavil pater. lam si ange-
av-d^ociiTroi i)(jirai, Kccy il KiKhnTai TroOg Jus nescit, ne homo quidem sciet, otiamsi
vlo&ialav. ad adoplionem vocatus sil.
.Matih. XXIV. liy yoriKivcti Jli (pyiuty ovk ^yvonKi Ignorasse ait. Alqui non ignoravit
Kx .Jnasta.vio
vat. p. 25. 21).
diog- «AA' il Ka) avToq Kat toi •&fo? m Deus. Sed et ipse, quamquam essel Deus
Xoyoi yiyovi ti k^ Ki^^^ti^aTiKiv av&pco- Ye!!)um, tanien factus homo, cst et erat
57-@o, 05 dyvoii Tct iaofjS^pa x,aTa yi iImj fini quidem ad suam naturam quod atti-
Wia.y <pvaiv £j to th? dv&PcoTroTHTQ^ yJi- iiet et humauitalis mensuram, res futuras
T^ov, Si^^iTai Si s5-oAAa;ci? c^ dTrOKaAv- ignorat, sed ex Dei reveiatione gaepe cog-
^iioi -diov- y^ [/,ri TC/i &av[A,aGrig il to t^ iioscit. Neque vero mireris, si ignorantiae
dy voiag KaTa^i^^irai MK^oTr^i^n-iq l \ ii humilitatem admittit. Nam si lierus cum
yap Si(j7rOTyii vTrap^^cov , Ki-/.Ky\Tai ^ovKoc, sit, propter liominem servus appellatur;
oia T a,V'&poo'/rov , Kj Kvpiog cov -^ ^o^«s, el cum sit gloriae dominus, gloriam ceu
Jlo^av cog ovk 5;^wv aiTil Trapa n-arpog^ non haberet a patre petit ; praeterea si cum
Ka,i avToq cov KaTo, rtA«'-&5iav « ^mm Ka,i ipse vere sit vita et omnia vivificans, ta-
TravTa (^cooyovoov ^ cv SvY(xpi,<( t -zirvevi^a- men potentia Spirilus resurrexisse dicilur;
T@~, iynyi^^Qai AiyiTat, £; Tiwai^iog m si denique cum sit palri coaeternus, nihi-
tS) TTaTpi , cog eig dp-^^ag to5 iivai kikAh- lominus quasi primo ad existendum voca-
f^ivog^ OTi K^ ;ca-& n/-ta? yiyoviv av&ect)- retur, quo tempore homo, au- faclus cst
77-@o , aKovi \iyoYTog avrov, vlbg f*8 ii dis dicentcm patrem, meus es tu, ego filius
(Tt/, iyco an[A,ipoY yiyivvnKa ae , Kai toi hodie genui te, etiamsi vocabulum iiodie
Tov anf^epov t iveaTnKiTct Kaipov ani^ai- praesens tempus significat; cur mirum sit,
yoytQ^ (2)5 Ti to zsa.paSo^OY ii £j OTnp si quod reapse homini naluraHter inest,
7r^bai<ri Kctra '^pvaiv , tovtiti to dyvonaai nempe ut aliquam existentem rem nesciat,
T( T OYTCOY , Tvxov puiTo. <j^ aXhcoY avTng hanc etiam cum ceteris proprielatibus sibi
idicauarcav oiKncocraSrttf Karn^icoaiY ; ei yb sumere dignatus fuerit? Certe si in harum
i(p' ivl 5ii TOVTcov a-Kav§a\i^biA.i-da, A5- una scandalizemur , ceterae quoque pari
?^vaSco /^ TOVTS }u ra. iTipa.- Kai ri ro modo excident. QmA inde porro? dcstrue-
oiTiv^iv ; oi^^cjiaiTai KoiTrov 'fi
fj^ aapKog tur deinceps incarnalionis ratio, et myste-
oiKOYOfA,iag b AoyQ^, tCj dvaTe'^d(p^&co to rium quo salvi sumus evertetur. Etenim
l/,v^n^iOv Si' ov y^ aiacloaiA,i^da- yeybvajtj^ nos facti sumus ei similes , ex quo ipse
ya^ Kar' avrov «jM.e7?, 'S^'^ yeyovi Ka^' nobis similis factus est. Recle igitur cogi-
«jM.a5 atyT05" op&cog roiyaoovv YOovYng ^ tanles, scire dicemus tllium quatenus Deus
iiBivai yap (pnaofj&fj (^ vlov Ka^Q Kat esse intelligitur et est: quatenus aulem ad
vofirai jt, sVi dabg' oaoY q nKiv eig dv^&pco- humanam naturam accessit, seu homo fa-
TTH (tivaiv ^
'y^- i^ yeyoviv av&QCOTrog , ^],<s6- clus est, haud falso loqui videbitur cum
^OfJbV&na'^ ovSa[A,Zg oraY Kiyri £) u-n iiSn- ait se nescire. Hanc vero rem haud divi-
vat- Kj ovyj Tolg '^ debrnrog d^icof/,aai ro nitatis praerogativis accensehimus, sed ser-
;>^»i|M.a TT^oad-^Of.^, ctAAa rri ts SoCAov vi formae , ac nostrae paupertati. Nunc
[A,op(pyi , Hj T'ri xa-9-' «^a? raTiW^^i^fia- ^c^- Deo Verbo humana adlribuit: qiiod qui-
T(-&MC7i tS) Sici) Abycp Ta dv&^oo-Tnvcf y'i- dem non in homine aliquo, secundum non-
(1) Lege apud nos Cyrilluin iti coiniiientaiio ad Lueaiii II ruin de seientia Ciiristi adi tJieoloiios
et Petavium in primis.
(2) Conter fr;ii;meiita a iiobis edita Cyriiii ex coilice inediolauensi in ep. ad Hebr. p. «r. 1211 it. p. 82.
S. CYRir.I.I EXcrRrT.\. 483
nulloruni stullam senlcnliam veisalum esl yovi ^ oCh, cc dvQpuiTra) tiv< , /^ t tivccv
sod verus idem homo exlilit, dum simul d(i'<iKiav , rtAA !iCir6f KctT' aA«'&«av' av-
et suaple natura essel Deus. d^aTTOf , /Up T UVCtl £) (^VGii •&S0?.
Et inest ei quidoni paliendi facullas ka» i/7roy.HTcti f/,sv tO Siiva, r Trct-Qia M;itth.XXVI.42.
sio statim sedatur ab inliabilantis Verbi rai 'j a^^;^ti^a t« t cnOiKOvvTOg Aoyi
vigore ac fortiludine. Aiiimadverte enim pci)[Mi Qia yctfi OTrcag <u^c^-
Ti y^ ivaliiviioi-
quomodo postulatio humanitalem eius dc- SnKlVH [^iV iaVTU) TO dvHp(t)7rlV0V M •rj'%Jt(-
monstret ; sed deitalis firmitas ilico etlul- T«(Ti?, ro Q T^ -diOTHTOi dKafjCTTig dviha^*,-
Etiamsi enim qiiod tum eveniebal E( yap }Cj oTi [taM<;-a to avfji,^oiv oC^x)
que apprime sciebat, quaiila hinc bona fo- dog- riS:-i ra cvrivSiv iaofAfja
yap ri3n
lix iste? - Et post alia. - Observa , quo- 'zaapfAi&ST&) «ra ^[jcov to Trompiov tovtq :
modo Servaloris voluntati adversa passio - Kai fA,i^ iTi^a. - @ia j Trwg dvi-di-
fuerit ; sed quia cruciatus exantlare opor- A«TOV [A,iV TCfl a^T^Pi TO TTCi^Qog' iTriiSii
3
tebat propter passionis utilitates, hanc sibi TravTn ts r^ TrdvTcog v7ro[A,iivai i^Hv Sia to.
voluntariam noslii causa effecit. Neque OK T 7ra-&iiv dya-^a., ^i?\.yirov iTTOiriaaTO
\it melius ei fuisse si numquam natus fuis- Kpnrrov fiv aCra ro [tn "^i^zti t dp^nv
set ; sed ne dignum quidem tunc punitio- rtAA' Qvd av oXoog KoXdaicog a?iov nyn-
ne censuit propriae voluntatis ministrum. aaro ^ron t iSicov SiKnfJcdrcov t VTTiioyov ,j
Hoc loco 'praeterenndtim non arbitramur, legme nos in codice vat. 358./. 111. b. fragmen-
tim historicmm de humcmu Christi domini genealogia, CyrilU nomine tcmqnam auctoris insignitum,
cmus etiam specimen excudendum aere cvrarimus. Vtiqve Canisius in antiq. lecl. edit. Basnag.
T. III. part. I. p. 36-.37 , et nwx noster Schelstratius opp. T. I. p. 512, id ipsum prope ad
ex chronico Hippohjti thebani (qitem Nicephorus CaUislus de hoc ipso argu-
littcram retulerunt
mento loquens II. 3. perperam portuensem, ut saepe vidi in aliis codd. , Romae episcopum.,
hist.
dixerat); nemo tamen hactemis Cyrilli esse snspicatus fuerat: quae res ceteroqui x^alde est veri-
HmiUs, teste nunc codice vaticano fetenim Hippohjtus thebanus, sequioris aevi homo, abs CyriUo
antiquiore haurire potuit.J Certe CyriUum ampU sui ad Matthaeum commentarii,
vel snb initio
vel ubi de lacobo fratre Domini sermo erat, Christi humanam genealogiam exposuisse, pronum cre-
48 S. CYKILLI EXCF.RPTA.
dltu est. Ergo operae pretium videtur , fruymcntum hoc sulteni in seholio recitare (I). ( Dc Christi
(jcnealogia videndns etiam S. Sophronim apud eundem Canisium p. 32, nec non in ode XI. cum
adn. p/nlulof/. Spicil. roin. '/'.
/1 p. G03.y
.
111. Kt/gi'XXoii £x Ti5,- E'g|xv]Viiaj Tri; j-po; 'Epgaioy,- IS. Cyrilli o: ijilcrprolatione cpistolan
sVio-ToAvii. <i'l !lc!)raeos.
'uspax,'^ cti T ivcixjiv. kcti TrdAiv. E( T-a^ i^ unionem fuisse peraclam. Etrursus. Eiiam-
AiyoiTO mcaSftn xa-9-' VTroaTdaiv 6 [a,ovo- si enim dicitur hypostalice unitus Unige-
;j^'j«?5 aAA' ovk avax^aiv Tiva, t ih aA- nilus, non tamcn confusionem aliquam in-
AnAa T (pvaicov TtiTt^wy^rti (paf^iv , /J^ov- ter se duarum naturarum factaia dicimus;
(THS
Q /AaAAoy iKcCTipctg tovto o-zaip 65-jv, sed manente polius, qualis eral, utraque
MvS)-53tf (jxpyJ voov/AiJ T Xoyov. nalura, unitum carni Verbum intelligimus.
i3'. KugiAAou sz TKv Ei\- wfoi 'l^pgaiot;; l». Cyrilli e\ sccundo tonio coinmentarioruni
o.=!/rspou 1011.0X1. '" cpistolam ail Hebracos.
Ex Anastmin
vat.p.S.partdii.
^aGnovTiq i]v(ii (70$o; e.awpav^&ncrav Dum sapientes se dicunt , stulti facti
^ , , ,
• Rom. 1. 22. y^ TO yiypct^iiivov * d7roBii<raVTig yap sunt , ut ail scriptura. Etenim a se invi-
(l\Xy\K(t>v Tai ^vo (pvang, y,cti ava yApiQ^ cem ualuras duas separantes, el seorsum
y\iMV iKdTiPav dTvuuai^n %aTi^ctv ^.-(jcvyov- unamquamque absque ne\u ostendentes,
Tig, CM f^ovoig Tr^oacoizoig (paai ^sc&ot/ t iii personis tantummodo factam unionem
ivcoaiv iccti ceg h yi -^iKn atULictiviaH zai dicunt, quasi in simplici concordia et con-
TctVTO^ovK^ici ;;j ^iMi^cLTOiv p07ra.ig- KctT' spiratione, ac molibus voluntatis: eo fere
cyx.ilvo 'srov Taxa, xo Iv ra;^ Ti-^aJiiai ^p niodo quo in sanctorum apostolorum acli-
(i) IvTPlA.iVOT. "Ja/.w(3o;, d ysv6jj.£V0i ffgijro; imuxonoi; 'Ii-fJoo-oXiifiiiv , dScXfoi j/.h zara cagza toO zapiou
sXsysTO slvai, uio: Ss Toy teV.tovo; 'Ia;<rv)(p, sx ttj; (3ia)Tiifi; ajTou yuvaijed;, aSsXipd; ^ijjiMVOi x.ui 'looSa xai 'IdJtJTif
Tso-o-aga; yi^ oioJ; iir^vj a 'I«o-r)ifi, zai 5u'o ^xiyaTi^a;, tijv ti 'Eo-Svjg xai' Ti;v 0af/.ag, Ix to; yuvaixd; aOTOu r^;
laXuiJ.ri;. SoYaTgd; ''kyyaiou tou aSfXfov Za^agioo tou lEgsai;' xai tote J^i7f£'jo-£v d 'luo-vj'^' <J; jivai T'/jv y.oiXujj.yf/
xai Tdv (3a7rTiO"Tr)v 'Iwavvijv aSsX^wv Tsxva a^(7Siiixuy' 6 yd^ 'Ayyaio; uid; IJaga^iou , SsTo; Ss 'Iwavvo:>' d^oiw; Ss
Za/agia; aSsX^d; 'h.yyaioti, -^Jio; 5i ^aXaj/iij; tvj; yuvaizd; 'Iuo-/:'if vj' yag /^aT» az-o' B-/5SX££yx iTOy-^a-isv. avs\|/ia
Ss zai aiiTi? uffijgj^ev t^; 'KXiadpsT xa! Tij'; ayia; s^agSsvou Magia;' Tgsi; yap ^o-av aSsXfai diri ByiSJisi(.i SuyaTS-
pj; MarSav tou iJgedj; xai i\lagia; Tij; aUTOu yuvaizo; sVi Tiji i^airiXsia; KXsoffaTga; , Tgd Tij; ^airiXsia; 'ilguScu
Tou uioi; 'AvTiffa'Tgou' dvofia TJj TzpuT-n Jiagia, xai oyojjia Tn (3' ioflSi , xai ovo/xa.Tij tjitij "Avva" iynjJLi Si Trqurn
£V BtjSXjs/x, zai stezs [ ZaXujOCJjv tjjv fjMiav' vj Ss ^' of).oiui sv B/jSXESy, , zai Itsx.j ] Tijv 'EXio-a^sT' syri^e Si xai /j
TgiTjj Ei; Tjjv y^v Tvj; FaXiXaia;, xai iyivvyias .Mapiav t/)'v ravayiav Ssotoxov ev BrjSXjsfi" jj; iivai ZaXxy.riv tjjv
jjMlav, xai 'EXio-aJjST, xai Tjjv uyiav .Magiav T/jv SeOToxov, SuyaTspa; aSsX^wv TgiMV SvjXuxiJv' svtjuSjv ouv d San-Ti-
CTyj; 'Ii)a'vv>i;, xai d zugio; rj'p(«v 'Ivjo-oo; XgKTTo; av£\]/ioi XEyovTai £iv«r uid; Ss Toil Tiairijip d xugio; ivoiJ.iQsTO,
fTTsiSvj xai Tijv u:iy aUTOu ti«jv £x t-^; TrpojTvj; /yuvaixd; aS^X^d; iyO[/.i^iTO.
S. CYRILLl F.XCERPTA. '*8o
gone isti pari ratione personaruni iinionem qZv y^ v^ Touroy y^ o.vto) t TpoTrov, 7^
confUendani censent? Et post alia. Xe(jue TrPoucaTzcav r iyaxiiv o^oXoyciv iyvc€y.a.ai:
dicimus Dei Verbi naluram in liumano cor- Kaj (aB' iTi^a.. Kat oCBiTzc») (^ci^iv cv tco
pore circumscriptam fuisse. Carel enim li- avQpLCTrivc») acoi/,ctTi t t ^iov Koya i^-
mile Deus. Deinde addit. Cernet quispiam yi^aip&ctt cpvaiv aTroaov yap to ^iiov.
in Christo perlectam humanilatem; pari- eIto. iTrdyn. "O-^iTcti Tig c«/ X^i5"2) to dv-
terque perfectum e\ Doo natum Verbuni Q^doTrivov TiKiicac, s^i^ov, -AaTci, yi^ 7^ (Slas
nihilominus unum ex ambabus naturis con- «pt^asas Ao^oi'* 0|f-o/w; tI tiAhov t dx. UsoS
fitebitur Christum ac fihum , non sohmi (^vvto, Aoyov ttAyiv iva:. t il^ apcpolv 0|Wo-
personarum unione perficientem incarna- Aoyricj^ Xpi^ov rJi vlov, ov Tr^oaco^occav ivca-
tionis mysterium, verum etiam nnluras ad (7« (1) f^ovov aujuTt^dih 1^1 oiKovof^iciv
unum subieclum arcane et ineffabiliter avAAifcov q jM-aAAov iU iv ra? (fvffjis a^op-
adunantcm, eo qucm Deus scil modo. Ne- priTcagyi j^ v-mip Koyov , m avTOi iyvca
que uliatenus dicimus confusionem veluti -3-=o's (21. Ka» ovSiTrco (pctfciv dvcif/v'^^'^
quandam evenisse in naturis, ila ut Verbi %anip Tivct avfi^nvai -ni^t tci? tfvcJHq , ag
natura in illani hominis fortetransierit: ne- ft.iTiz<^nvcti iiiv t t Koya d^vcjtv ilg t^ t
que humana \icissim in Deum; sed utram- dvd^ooTra Tt;p(,ov tiAA' ovSi t dvd^cowivuv
quenaturamintelhgimus, prout eaereapse ik r •9'foS- vonftivyig Si [^ciKKov y^ vira^-
sistere ; atque ila faclam unionem rhcimus opco , TriTr^dyjQai, <pay-iv t ivctxjiv ,
c*oi;c>?-
inhabitante corporahter Yerbo in templo (ravT{^ t Koya (TW;w.aTi;c«? tS) otc -Tsap-
de Yirgine sumplo. Et paulo post. Si quis •9-2c« vaw. Ka( ;WSt' oAi^a. Ei' rtc, ovv ct^a
adfirmat, et naluras omnino seorsum col- rae oKoTpoTrcog dKKriKeov rag (^vam, i^oo
Videsis itaque in duobus cjuoque hir- ''Opa To'tvvv k} cv ^vat Tolg yjftapoa
cis unum Chrislum, id est Deum luima- t iva XpiTov, TOVTig-t ^iov bjav^pooTrvi-
natum ; ct morientem cpiidem carnahler y.OTa,y^ d'7ro^vnay..oVTa ah aa^y.i-Acagv7ri^
pro peccato, ut proprii sanguinis asper- ttjM.apTia5, iva tm pavTiajiiS) t (3i« aiu.a-
sione totam sanctifi.cet ecclesiam; siniul la- T05 oA«v dUdav) f (y>cy.Kv\a\av ,
ftif^>iKOTa
men divinilus impassibilem. q jraAiv aTra^^yi ^iix.ooi.
>t. Cyrilli e\ interpretatione epistoiac xa'. Kvg/XXou sV. T77; s^iJ.-ri)/six; rn; s-go? 'ESgaiou;
ail Ilebracos. iTnaToXfiq.
Quod si nos perfecil per aquam et Spi- Ei 5= tjtsAbwxsv «^aj Jj' vdaTOg y^
ritum, cpiid ni di\ini!us simul et liumani- nvivy.'aTog , Trcog ovx, cinpfn umccx); n cty..a
T).. Cyrilli ex seciiiKio toiiio iiiioifirelationis z|3'. KogiXXou iy. tvj; l^ftvjvsia; r-^i ^fo; Epgaiouj.
epistolae ad Hebraeos. SEUTEgou t6[ji.ou.
rae sunt, unus lamen ex ambabus fihus. eT? n (^ ftovos c^ dy(polv vlog.
(1) Peisonaiuiii uaioiiem dicit, quain alias patres dicunt personam coinpositam.
xy . Ku^/XXou h. toC 67r(ijJ.y^[JiaToi t/5,- B-po,- 'E|3gai'ot/; 23. Cjrilli e\ coimnciitaiio in ipislolani
Ex AnasUisio Ei jup KO,] vooiVTO Sia(f)Opoi y-cu dh- Quamquam cnim intelliguiUur divcrsac
Vttl.p. l»,elcat.
vat. A. (. le. l. AwAais aviffoi ^ ih ivornra. crwjdiJlpa.- cl inviccm inaequales eae qiiac ad unila-
y,>\x.6Tcov a.1 cpt;cr«5 , acipx.oq dv\ Kiycjd Kctl icm concurrcrunl naturae, carnis inquam
diou ., tiAA' oi;v g(S Ti X.CII fxovoi cL^ d[/.- atque Dei , altamcn iinus solusque ex am-
(poh vlog d^ti^dai- 5;>ovt©-' «jit/V dpapo- babus naturis vcre fiiius est, babens con-
TW5 rov >ccti if^.^uxo^Szij "\,vxyi ^oytx.^ t gucntcr aeque ac nos informalum anima
ivcioQivrct tS) Xoyu) vctov. - Ka< oi; ^i- rationab illud (]uod Verbo unitum tem-
jOSTSOi' (^ 'ivct KveAOV UtTOvv XfKO-TOK ili - Ncquc dividendus esl unus
pluiii csl.
ay-9^MOT0f (J(;cw?, kcu iiq -diov \J[iKCii(;- dominus lesus Christus in hominem seor-
rtAA %vci Kcti (^ a,vrov itvcti cpafAiv 'l«- sum, itemque in Deum seorsum: sed unum
(Jovv Xpi(7T6v T i^vaivdv ilSoTii S^-
^ rbxj cundemque dicimus lesum Chrislum, na-
jpopai', }o. davyxv^^m rtAAnAais J^th^oSv- turarum difTerentiam probe scientcs, quas
Tfs a.vrd<,. invicem inconfusas servamus.
/.i. Tou a.yiou KijqiXXo^j ix toH ffgo,- 'A>.sfavSg5a; 24. SaDCti Cyrilli ex sermone prosplionetico
ffgoo-ipwnjTizoi; X6you tte^I nluTiu;. a"i Alexandrinos de tide.
yd^irai- « q app«T05 ivcocrn Trapk r op- Verum inefrabibs unio inconfusas servat
dcog (ppovovvrcov 6fji,o\oynftivn dfJt.iporipai naturas, unumque conslituit ex ambabus
davy^vT^g rag (pvcjetg i^ ivct dizo-
<j'co^-:i , visibilem Chiislum, Deiim simul eundem
tsAs7 }Lj cJ^ du.(polv T 6(p^ivra Xpig-6v , Qiov et homincm non duos inquam
; Chrislos sed
Ti Oj^ov Kj av^pco-uiov '^o/udfjov T avrov „ unum , unitum non concrclum. Nam si
y^ ov Svo Xpi<^ovg., ivct'^ fjiovov ivco^ivra duae coagulentuf naturae in unam per-
;tj ot; KiKpctu.pi,ivov' il yap «.iKpctvrai ctl mixtionem,quumdiversaesubslantiaesint
^i;o (pvaag iig y^^iv fJi,'ictv inpoovaioi rvy- neutra manet incolumis, sed ambae con-
Xavaaai., ovSi OTTori^a acol^ircti, «AA' dft- fusae pereunt. Nequc tamen separalionem
Woripai avy^j^vQilacci y\^av'ia^y)actv y^ ovn patientur aut divisionem postquam copu-
y^(opia-[j.6v dTs' dhXnXcov r\ SJ3^ipiaiv '(fhSi- latae fuerunt. Utique (humanae duac sub-
Xovrai KiKpaft[,t.'ivai- Saipi^dttaav Jli ro) stantiae) morlis tempore separatae disces-
Ka.ipco T -S^acaT^i y^ i^^co^ia^rKrav J^ "^fJX^ serunt : namque anima a corpore ad infe-
a5!-o aco[tarog ilg aSa ^ t^ QiOTtirog Kar- ros cum deitate descendit ; corpus ab ani-
sA-&oDo'a, i^ aco[ta a^o -^vxiig h f^vt\[tari ma scparatum in monumento novo depo-
Kaivo) dTrori^iv y(^ rag d-^djdilg t« X^i- silum fuit, secundum vcridica Chrisli ver-
<rov (pcovag rag Xiyovaag, Avaan t vaov ha dicentis: « solvite tcmplum hoc, et in
*
toStov y^ iv "^iatv t][j,i^aig iyi^oo avrov iribus diebus excitabo ilhid. » Solutum er-
iij Avirai [tiv 6 vaog cv ru: Kaipco t^ '^iti[x.i- ^o templum fuit triduanae scpulturae tcm-
pfer Tacfi«5, /S«Ao/*fVfef avrov, }c, TzaKiv dvi- pore, volente ipso ; rursusque illud exci-
s-«<7?v at;TOv, tCj iivco^dtj avTu> dpprtrcf) jtj tavit,eidemque unita fuit inefFabili arca-
dppd^cp Koyco., ov KiK^aft,[A.ivog iv at/TW, noqiie modo deitas, haud cum eo concre-
S, CYRILLI EXCERPTA. 487
nasii teslimonium profert hoc. Duabus di- dyioti 'A'3avct(7iii ct.VTog THvSi- "• Svo (pv-
versis naluris in uno Christo fiHo Dei con- TiCCV 'T^ iTipOaaiCOV Cv iv] Xpl^^U) TO) vlci)
aut divisis. - Et aliis interiectis. - Similis vcov, [/.viTi a7roWv[ji.ivcov >; i^a.ioi^(i<7cov. ,^
nobis faclus per omnia , excepto peccato - Ka/ juB' iTi^ob. - 'Q.[ioicoQn y6 i)[>AV Ky
haud conversa natura divina, neque in hu- TrdvTa^^^^^co^ii; d/^SpTiac,' ov t^ &i'i>i.yiq $i>-
manam naluram concrela, sed huic unita, (7icog '^aTiiicjrii^ >) (JvyKoaQiiGiJi tvi dy^^co-
sine conversione , sine concretione , sine ^'ivvi (pv(j<i , ivco^ilani 'j ctvTvi ov yj) '^OTrriv,
Ego numquam coarguar ahenum aH- Eyco yap ovTi i\if^0[ji.ai 7ri(ppovy\KCog £x Lcoiitio vat.
quid a veritate sensisse, neque passibilem iTspov Ti TTCOTxOTi TraPci TO 5ox.o£y T« dkn-
umquam divinam naturam. Et paulo
dixi ^iiCt, OVTi Tra-dnTYIV iipviKa TTOTi T &iiaV
post. autem impassibilem esse Dei
Scio tS koyov (piicjiv. Ka/ /j(^ ^payjj. OiSa q
naturam, inconverlibilem immutabilem, ,
^ d-zaa-dii liu) tS •&«oS (pvcjiv 7^ aZi^uiTOV
unusque sit in ambabus et e.\ ambabus TOi (pv<j{, ju eva h d^A^olv i^ c^ d[A,(riolv
Christus. @ XpiTov.
26. Cyrilli referentis sententlani lulii v.rr . Kt/^(>vAoti TTa^ay^jyn ^^vjVsi;^ 'loyX/o:/
Roniae episcopi. STTKTJiOTTOU ' i* o: [JLy} :
Qui aulem et proprietates agnoverit, 'O Si i^ 'iSia yiV'j)CJKcov , y^ r ivcoaiv Ex Leontio vat.
p. 131.
et unionem servaveril neque naturas ne- , (pvXd.TTlOV j OVTi TCtg ipvGHi '^iVOiTai , OVTi
gabit, neque coniunctionem ignorabit. T ivcoaiv dyvoy\a<l.
27. CyrilU recitantis sententiam Ambrosii. y.C^ . KugiXAow TTa^aywyTJ yp-^tjsu^ 'AiA.^poo'iou.
Et aHi quidem unani naluram docent Kai o/ [juiv [jdiav (pvaiv Trpoi dvaipiaiv Ex Leiiittii
ita ut sumplam e\ nobis a Deo Verbo per- T- 'u!poaKn(p^i'iay\g cJ^ vi/aI^ v^sso th ^iov
fectam nostrae salutis causa humanitatem Koyn TiXiiag dv^pco-zsoTyiTOc; i^zn acoTnpia.
perimant. AHi aulem duas hypostases, id T oAcdV c^KdiSdaKnaiv ol q Svo V7rQ<rda!ig .,
est naturas, cum divisione ac separatione nynv cpvang x^ ^i^iaiv y^ yco^ia^Ji.ov Sx-
tradunt , non autem secundum unionem ^raiSivnaiv , aAA' ov >ca-& 'ivcoaiv r k^t'
substantialem, ut palribus sanctis videtur. ovaiav ^ cog Tolg dyioig SoksI TraZdaiv coq
(i; Hic iibei- contineus ^^g-iVji,-. id est sententias seu testinionia et auctoritates , e.\ Cvrilli alioruni-
CyriUi fragmrniis adver.ms Diodorum, quae ex codd. syr. retro edidimus p. 451-455 <
xS'. ToO p«-,tagi'ou Ktif/XXou 'AX;fav5gsiaj 29. Beali Cvrilli AloxaiKliiae ox opcre contra
sy. ro'j xara AioSwgou. Diodoniin.
'AAA% o) (TOtps, (pctlltv av, 4'-^%» |M.f>' Sed , o sapions, inquam ego , anima
HJ (7W/Aa 7rpo5 av^^w^T» •yevso-iv , -/^ ot;x av ([iiidem et corpus ad liominis originem pcr-
TT^QocYlGxi ^a.Ti^ii -daTi^ov. lincnl , neque alleriilrnm praccedit.
Cijrilli udversus luiianum imp. dcccm cxtant libri; vcrumtamen nonnisi primum c tribus In-
liani libris adversus fidem christianam , in praedictis decetn a Cyrillo fuissc refutafum ,. iamdiu ob-
servarunt viri docti v. gr. Tillemontius , Dupinius, Cellerius. Spanhemio quoquc in praef. non vi-
dclur Cyrillus operi suo colophmem. imposuisse. Quid quod a^md auctorcs ecclesiasticos, et in ipsis
a Cyrillo citatis fragmcntis, quaedam extant luliani, quae quum omnino refutatione egerent, ea
tamcn in superstitibus deccm Cyrilli libris non flt? Sitpererat igitur ut crcderemus vel Cyrillum.
opus sumn non ub.solvis.ie, vel partcm eitis csse deperditam. Sed reapse loh. damascenus in pa-
rallelis citat Cyrilli in XII. XV. XVI. XVII. XVIII. Apud nos autem in Leontii
lulianum libros
ac lohannis rerum sacrarum libro quem iamdiu cdidimus, citantur ex Cyrilli opcre fraymenta
,
ab XI. usqtie ad librum XIX. Ergo totidem saltetn fucrunl huius operis libri: mirumque est quod
ex denis prioribus semel, cx posterioribtcs vero vicies et ultra citant hi duo sacrarum rerum scri-
ptores. Has ergo licet cxiguas reliquorum Cyrilli librorum, quos desideramus , copiolas non sine
intcrprctationc lalina heic exponemus. Nec mirum, si nihil fere sint nisi apophlhegmata seu sen-
tcntiae; id enim accidit ex instituto Leontii et lohannis eclogariorum, qiii sui operis gnomici titidos
X'. Tot> //axag/ou Kof/XXou ix Toij icc Xoyou iO. lieali Cyiilli ex libro XI. adversus
Ex Leontio et 'AAk^J5 ilTTUV &)5 K.CtTOlOIL^©-^ iCj Vere dicitur homo pracsumpliosus con-
loh. vat. p. 1U4.
KaTcKppovtfTYii dvrip aha^m ., ov^iv f/.Yi ws- templor et iactabundus nihil efficere, ultra
pocv « )i^ T T 7r^0(p>iT« (pcovyiv 0jJiffi5 ycc^ prophetae oraculum. IVam praesumptio
TrpoKO-^iii o^^co^zan jv^ t xojvov k^ o/ 5"o- profectum amputat , iu^ta vulgare el in ore
fA,ciTi T TToAAwv ovTct Xoyov. multorum frequens efTatum.
Xa'. "Ex Toy aurou. 32. Ex eoilem liliro.
JM.SV cv do}cncrei t eioivcti jt, aoo(pov ts it^ perducet. At iihim, qui scire se putat , in-
nfA.ct^da 'zaavTYi Ti tCj TravTcog dizOTiXi] to sipientem atque indoctum sua ipsa prae-
ilSivai SoiCilv' ov yap toi TrpotjiiTXi Gsv' sumptio omnino facit. Neque enim docen-
T SiSa<j>c6vTav Koyaq. P. 104. tium se verba patitur.
X^'. 'Ex ToJ {{3' Twv xaTa 'looXiavotJ. 32. Ex iliiodecinio adversiis liilianiiin
Oplimum sapiensque consilium milii "AptTOV Kj (70(p0V iivetl jW.01 BoKil ToD
\idetur , rei bene gerendae occasionem x,a,ipov T 'Zs-po<rrix,OYTOg ^t) cL(^ct^ctpTavitv
Neminem sponte \elle viliosa oralione To lAiv KctKMi ayo^iCetv oCx- av 'iKoiTO
uti , cuique patel. Quippe plebcium sordi- Tlf^ ivSniAOV Oiftctl ZOa.VTt' Sti[A.Ci)J\ig C)jW.u)$
Volens lubensque unusquisque homo AvtojcAmto? 'ohv y^ iicoyT} icoy TTPog 7ra,v
ad id quod sibi videtur tendere potest OTI«r T aVTOi) SoKOVVTCOV av9pu)7ros' SoPcLV
quia sic universali creatori placuit; ut qui ovTtoq IVix^v TO) TTUVTcav dnftiapyci) .^ivctn^
bene agere v^luerinl, laudem necessario TO dya^a^yiiv h^nftivOii to sViStuJic&^ dilv
stum convicium ab omnibus audiant. (foai 3i)ta.'io)i TTpoi; ci-uidvTcav ajcoA-j6>). P. n^.
38. Ex XIV. adversus lulianum. Xn'. 'Kh to-j I?' Aoyo!; Ti'v zaTa 'loMXiavoS.
Vitae huius , el negoliorum eiusdem Tov T»J? T /3/» dva.(pvp[A,ov }tj r Iv ctiirw
animadveriens melodus aiebat: hoc mare vcov d^iim iA.iAcf)Boi * ,avTn « GaAaora,
magnum et spatiosum, «cp», « p-f^oAM K; ivpvxi^l^og h.). P. 9^;.
X^'. "Ex TO'j ti' Twv XixTK 'lo'jXiavoO,
el ad quodvis opus sponte su<i progredi- «GfAovr» 'iiTai- Bo^ctv i^XJiiv ooQcoq y^ toi^to
tur. Sic enim visum recte est oplimo om- TCp 'u:dvTu)v d^ig-o/i-yjYi -9«« '3/ ^rs Ka.v
nium conditori Deo : alque ideo , tjuam- ii T(5 yiVoiTO T ^a-S-' iiuag 'zv pf^^s?^ ?
\-juam quilibet ex nobis sanclum Spiritum dyiii TTViv-f^aTog ivoiKi^j-divTOi avTU) Bia. t
inhabitanlem habeat per sanclum baptis- dyia (Ba^TTiCJj^aTcg ,. ov TraPiirai Sid tovto
(2) Vides quomodo vulgatus pro siijnyxfoc legerit sC^-Syji^a; , ideoque translulerit spnthsiim manihus.
Sed tanien vocabulum manibEs apud patres veteres deest. Hieronymus, ut iam ohservavit Sabaterius, ad-
ditum dicit ex hebraeo et Tlieodotione in LXX. sub asterisco. Ceteroqui in vaticano quoque t^v LXX.
codice legitur s-j^cjx^e»'-
"Ex Tou 15' tJv zara lou\i'Mou. 41- I> XV. adversus lulianiim.
Ij.»'.
"Eriv 5»"S5 «£/ to (5^,/3aAA«v W7rt\hct- Facilis omni tempore obtrectatio est,
rovy Kj tQ ay(.pct.rh ih ^iyni he^i aroA- multisque inest intemperantia linguae. At-
Ao7s (i)- ^il Q Oif*ai? r i<.a.raY^y\(jiaiv ak qui oporteret, ut censeo, obtrectationum,
av 'ouOiolro m
xa-S-' ortovv^ rag Jiii^yti quas quisque de re qualibet feceril, de-
tf;coAov-&2;y tl Si d(J-&ivili Trpoi rovro 6 monstrationes consequenter exhibere. Cui
Kctrtiyopiiv Yipri[/.iv&' , t t» uuKOipavrilv rei si quis obtrectator imparatus fuerit, ca-
do^av d7rol(7ira,i (2). P. 100. lumniatoris nomen sibi comparabit.
^i|3. 'Ex ToiJ ie' Aoyoti rut xoTa 'loi/Xiavov. 42. F.-s. XV. libro adrersus lulianum.
To si/ijU.aTf7v ('^) jitf«^a>cjSJfs Is"» jt*o- Splendidae vestis studium, nonnisi pue-
vov, kJ ci' (.(.ovri SoKYian ro nSu spt"? ^**' ^''^ ^*'^ solaque opinione iucundum, atque
C^ d(p-3'aAjM.oi)5 ^rzai^. P. io3. oculis fucum facit.
^y'. "Ex tou ij-' twv xotTa 'Io!;Xiavoi7. 43. E.\ XAI. adversus lulianuni.
To75 S^ira r£«7rov«7v «Giffjttsvois, sVoi- Optimos terrae cultores debila laus
TO av itKorug to iTra.ivil^ Sih (4). P. gg. subsequitur.
//5'. 'Ex Tou i^' Xoyou twv xaTa 'louXiavo!;. 44. Ex XVI. libro adversus lulianum.
''Ot< q ^f^ avaAoro)? To7s iKa^a Kctro^- Congrua bonis cuiusque operibus re-
^u'jM.a(7iv « -T^ rt|W0i/SH5 dvriKri(7ig' laoTrct- muneratio tribuitur. Paria sudoribus red-
Af75 To75 Idpooaiv a\ d[tQi(Bai roli dvBpa.- dentur a Deo praemia hominibus qui prae-
^'a-9's7v yipy](tivoig 6KViu,i^'flCS0vrai urapa clare vivere decreverint. Rei huius testis
Qiov' i!rMpo(popri(TH yap x} avTOS o aca- Servator, talentorum distribulionem haud
r«^, T T raKavroiv J^vo^Mv ovk cv 'laa pari pondere factam narrans : itemqueeos,
jt*j'S(i) Kiy uiv Ko.&iTag q r ivSo-
'^iji&(iL\ qui benerem gesserant, praeficiens alium
KifttjKorcoY , r jU.£V liS-i §iKct TToAiav, T Q quidem decem civitatibus, alium quinque.
iTri Trivri' rctXavnvirai ya^ cacmip o iKcj.- Praemium quippe moribus cuiusque ac-
s-fs /3io$, H^ icroraTnCT^ TTii Travrcci t^ r/i^S commodatur, semperque remuneratio pari
'fhnKiiai « dvriKnaii. P. loi. ac meritum gradu procedet.
f*c . 'Ex Tou i^' Xoyou T«v xaToi 'louXiavd/. 45. Ex XVI. libro adversus Inlianum.
'O To7s avG^w/TOi? dpiaKav, Cffu' •z!ja|o' Qui ob hominum gratiam captandam
avrcov iTraivni 'ixoiiY av iiKorax; iig dvrt- agit , laudes mercedis loco , ut par est
[tiaQiai Bvvaftiv \yi-^ira,'i r Tra^a. yi ftyiv consequetur; a Deo tamen nihil acripiet.
•diov ro av[/.'ooav ovSiv ivavB^lag ya^, -^ Mundanae enini virtulis decus non tam
157-; ytii <pii,M.i , ro dya-dov, ouk avrov iyro- Deum inspeclorem invitat, quam cernen-
yrrnv iTnoittae [txAAov ^ aAAa 'ffi o^uvrcov lium oculos.
C^ o^p.&aAjttoi^s (5). P. io3. et 107.
/xs"'. 'Ex ToiJ ii^' Xoyou tiuv xaTx 'loi/Xiavov. 46. E\ XVI. libro adversus lulianum.
US.V aiaxpov Ka\ dKaXKiq Kai ro'ig Turpe omnino et deforme, et bene vi-
fv ^iovv iipyi[tivoti dvap[toarov ro v^pi- vere volentibus incongruumest, convician-
(1) Confer similia iib. V. sub inifio. Amii)ianus quoque lib. XXV. 4. de luliano: lingtiae fttsioris el
admodum raro silentis.
p. 317.
(4) Pars posterior huius locutionis est etiam in libro V. p. 154. E. Oninino Cyrilli stilus ubique sihi
constat.
(5) Ammianus loc. cit. de eodem luliauo: Lttlgi p/avsibtis laetus, lattdum etiam ex minimis 7'ebtis
intemperans appetitor.
S. CYRILLI EXCERPTA 491
dl institutum; nemoque ila se gerere vo- ^eiv i<7u , KXi ovx. av rii iit\ roioZri^
lot, qui quidem honeslalis pietalisque stu- •^ cv 6(psff« ue[^y6rttrQ~> ko.) '6^nKua.<;.
diosus sit. \\ io8.
47. Ex XVIII. libro ailversiis lulianimi. /x^'. "Ex Toi5 i-n ^t^Xiou twv y.aTa ^louXixvov.
tatis libcias habenas sortitus est , sponta- f^arm SiiAcf^ev rcci ttyia.g, ;^ i^diAovTrtg »
neusque ad hoc ^el illud se tonfert, ad t' av « EOT» t' civ 'iiTai , roCriariv « sV<
virtutem scilicet vel ad vitium. dpirtiv, « TT^og ye tcc ^eipco. P. g^.
48. Ex XVIH. libro atlveisus luiiamiiii. lJ.r/. 'Ex Toty rn' Xoyou twv xaTcx 'Iot;X(avoy.
Sunt quidam , immo in hac vita plu- E;ff( Tivig, TrAil^oi 'j cvroi y^ r l3iov
rimi, qui sententiam suam plane rectani 01 To (j(pKJiv auToli ev 'iynv u^zon^^tii^f^evoi
ret , validiore argumentorum \'\ conlra- Tcov V7rctvrriat\ Ao^oj, yopforiPOii eKiy^otg
dicens. dvTaviTaii^oq (i). P. io5.
49. E\ .Wlll. libro adversus lulianuni. ^S . 'Ex toJ iri "KoyOM Ta;y xaTa 'lol^XiavoG.
In eo quod dicitur « nihil nimis » bona Ey to) \it,t\Viv ay ctv, ilvai ro ev s^ov
rei conditio esl : excessus autem reprehen- iv Q TUi <tE%Z7-TS), ras $^^oKa<;. P. io5.
sione non caret.
50. Ex XVIII. libro advcrsus luliaiiuni. v'. 'Ex ToJ ty}' Xo^yoti twv xaTa 'louAiavoy
lis qui nec piam nec laudabilem vitara To7s OVK 'i^XiifJI /SlOV T 'fhilKti K^ Ti-
gerunl, gravem videri par est alienam bo- Qat.V}*>a.amvov ^(^opriKov cog 'ioiKe ro evSc-
nae vitae virlutisque famam. Nam suae Kifj(.eh irepovi ev^u)'i(X. tu dpeTri' 'i'yKKt\fj(.a
ignaviae accusalionem putant esse aliorum yct^ T^ eavTCov (pavAornroi 7zoiovvTa.i ^ri-
diae flammam concipiunt. Atqui potius voi, -djuii Ttig l3a(jKaviaii coSvvov<ji (pKoycf
oporterel quod melius est , aemulanler cli Kai TOi jU.aAAoi' g;t^My i^tiAovyTag iAiS^oj
gere: et omnes honestatis studiosos cerla- •ro afteivov ^ 'tzd.VTag lovrag KaKov dftiK-
tim splendidis operibus imilari; non au- KaSrxj (piKeiv rolg coSe AafA,7rpolg- ov tpiAo-
Ethnici auctores facundia et splendore noAy Kiav 'S^apa to7<; e^c«) KUTai to
diclionis valde excellunt : sed tamen illis 7^ evcjTopiJiag ;^M|M.a, K; to hafJi^Tspov rrig
nalura Deus est alque creator, non agno- ^iv T yap (pv(jei -Seov it^ Snf.t.iiipyov oCk
^erunt, et deos innnumeros in mundum 'iyvcoaav ^ dyapf3fi\iiThg de .deoCg rw (3ico
(1) Diei lioc videtur de arjiumentis contrarii.s luliaui .tc Cyrilli. Porrn Cvrillus, priieter eominuue
episcopis tueudae religionis studnim, peculiareni liabuit caiisain seribendi eoctra opus luliani, qui etiain
iinpudentissinia epistola ( iuter editas 51.) eounisus erat Ale.vandrinos abducere a ehristiauismo.
(2) Ipse lulianus dicitur a Cyrillo libri sexti initio: jtifua /x='v sy^uy T»i'y '^Xwttov, o-jy. ahaC^oLaioy Ss to
Ex prioribus (Irvem Cijrilli adversus luUamm libris unum cilatum videram in praediclo
opere locum, quem coiigrttere ad litteram comperi prout eius tituliis ferebal cum edito libro X,
ed.Spanhcm. p. 357. Mox vero et alias duas comj)eri in codice parliculas, nempe unam ex libro
V, alteram ex VII, quarum tamen verba in editione non legebam. Itaque heic adscribo, otiosio-
ribus criticis haec fragmenta permittens.
y|5'. Tou ftaxagi'oo Kt/giXXou 'AX;favSgc<a; iy. im 5'!. Beati Cyrilli Alexandriae episcnpi ex quinlo
'E^i -^ TrooAviTtipiav TroWolg iviori 1" foro venali niullis interdum \iliosis
vy'. Totj aUToi/ Iz toO f' Xoyoi/ tuv xxToi 53. Eiusdcm ex septimo libro adversus
'ETTi-sirkyirTH ilx.n rolg vTTip yi t cv Reprehendit temere illos, qui pro pec-
(lSi>cictii 'sP^Kcthovoi •&SOV, ;ij a(pctf4.a.p- cantibus Deuni orant, remque incongruam
raYc-tv T iiiiOTog &>»'&«, k} As-j/m dvv' Woi- eos facere existimat ; el homines qui ma-
KTiipOYTctg g5u' Kcticovpyovi., KaKOvq- jcai leficorum miserentur, malos dicit. Atqui
TOi Tzwg TOVTO Kiy (jHY ^ ov TO d^siriiYii y^ i'a loquens nonne saevitiam immitemque
dY^[ji,;pov dTroSiXirai fi); dauiA.al^^it (^^ animum fovet? et immisericordes potius
drip(X[.i.ovag 61A.0V ri jCj jwiaaAAnAa?; ;i^«- mutoque odio flagrantes admiratur? Al
vcti fap lyu) •)/s (pMjU.1 G^ir ctTra'^ iiKyi i.cfji.i vag enim ego ilios qui ahquando delinquentes
Tolg IBloii 7A!TaiGiJ.ct(7i , y^ Sjx,a? dTny^ovrag depiehensi fuerint legumque ultionem ex-
,
TO/s ;coAa(^«(j! voju.oi5, j7j-o<x.rsi^S(V jU.aAAov perti, aio potius misericordia dignos ceu
cog •miTT^ayJirag u^&A/a)?, ws c/| da-diviiag qui infeUciter egerinl, tum humana infir-
dv-d pu)7riYtig if^TTi^roYT ag dg t ovr o ^ ag o]^- mitate lapsi, tum diaboHcae improbitalis
/3oAix.M5 ff^aiOTHro; ^vOY'iVHg dripctfA.a- £) praeda effecti. Neque iis cadentibus cachin-
]t*« •zcTJtJoCffiv avTo'ig olni^iiSioLv , Ka\ olov nus atlollendus est, neque iacentibus in-
sVi, BtiKadii TO opiyiiv iKsov roig iJ.ia-iiv cium esl , misericordiani exhibere iis qui
«p-a5 }ipHj«.SVOI$, k} X'''^^ VljMiV iTxiKiipOV inimiciliam erga nos susceperunt , eisdem-
^ovKiSm ^j iCj coo^iiv avtTsv', ovk sVf,a- (jue nianum auxiharem praebere: imnio
j^aivovrag , juaAAov '3 lO) oiov KHfjJivoig Ittoo- eos incohimes velle, nedum contra invehi
yiifA.ivng., Kj T^ ivovavig avTolg d-&KioTvirog et victis insuUare: neque haerentem cala-
Kar aftii^ioovT ag di^iKoix.Tii^fjcovctig-^^^chvTag niitatem immisericordiler subsannare, sed
Q ftS.KKoY c/Kiiva, Si' u)v \^cjo yivoivro 7ra- uperam polius dare ul Kiqueo expedian-
* cod. Tci jfa; ),i5oe" * •zsoiajM.sy»^ 5= jCj Kirag -uipog t t tur: preces denique dominatori universaU
YtvotTO ffayi'?.
oAwv vTTip a'JT(i)v i^naia^ovra Qicv ('jy. Deo pro ipsis offerre.
(1) lu postrcina libri septimi editi paniiia, ulii de paenitentia veniaque agitur, lacuna quaedam aste-
riseis denotatur. Ibi eiso fortasse sequentia duo collocanda sunt fragraenta.
(2i misopogone
JNaturae suae acerbitatem et duritiem fatetur ipse lulianus iu p. 349.
(3) Uni quod extabat verbi xaTaipiJovTi^aj exemplo addatur iain lioc
vel alteri, Cyrilli.
(4) Postremo moueo cum his Cyrilli fragmentis, utiliter ab editoribus posse
, illa copulari Theodori
mopsuesteni adveisus eundein lulianum, quae ex codice vat. pal. XX. eruit complures aute annos Y. C.
Fed. Munterus danus hafniensis.
SS. PATRUM EXCEUPTA. 493
Sancti Athanasii e\ epistola Xlll. Xot/ dyiou 'ASavao-iou ex tH; i-/ irio-ToXi;,- d).
Sancti Basilii e\ sermone in Lucani. ToO ayiou ISao-iXs/ot/ iz toC si; tov Aoozxv.
spiciens , tunc demum inconsiderantiam Kj iSaiv tyw 'Z%ii';-co(7a.v y]^ifitctv, toti at-
tuamsenties, tuncstultitiam lugebis, quod (j-driayi t«$ a/SooiAlas , tots (TTivd^iK; lio
in hoc tempus res tuas disponere distu- avoiav, eh ohv Kctisov iTa.y,iiiiacid thv Iv-
leris, cum Hngua titubat, manus tremula toAmv, ots « ^sv yXciias-a, 7rctpuTa.t, n
j
contractionibus agitalur, ita ut neque vo- ;;^^s/p C^^oZof^i^ >cAov«jtA2v« r omoAjca;?,
ce neque scripto sentenliam tuam signifi- o)? ftMrs (pwijj |u.h'tj '^^diJ.^^a.Ti ^afjni^tavai
Sancfi lohaniiis ( Chrysostomi ) c\ tertio sermone Tou ay/oi/ 'lojawot/ £z tou £15 -di j3ao-i\;i'a;
in hbros regum. y Xoyou (5).
do ex pelrosis etiaiii macrisque vel areno- kcu AiTTTtii iCj v^o .\{.a,a^«ot; 5t;v«-&£(« f^
sis locis post multam impensam curam
,
ttoXXyw 'tyh'A.iKiiciv ^t]<^ov tivo^ aTroXav-
bonus aHquis fructus eveniut, maior liinc axi KctOTrov , !A.i'i'(^cov ivTiv^iv « Ji5ov« tS)
colono delectatio accidil; c[uia cum soii na- yrtTrovo), Sioti ttpoi; t •?* yni (^vaiv dycovi-
tura luctatus , suisque pugnans adversus ad/j&^joi ^ i^ G^u' OiKslai 'zzovng dvTiKjd^ctg
agristerililatem laboribus, victoriae quod- th s-fipaxTsi 7^ ')'«?, vix.«; Tiva |i*apTi^^iav
dam testimonium ab iis, qui agricolandi d7ro(^ipsTcti urapa, '^v to yicopyiov -dxv-
artem merito aestimant, refert. ^at^ovTWV.
Paucis /ns obiter occupavi vacuam pagellam trium Patrum, frac/menlis; nam longc plura et
ampUora in manibus erant, quae vifa comite aliquando edam.
(1) Deperditas S. Atlianasii epistolas festales, expeetare nos ex Anglia, e.K syriaeis eodicibus suniptas,
dixi alibi. Num
graeeum hoc fragmentum ad eas pertineat, nec ne, palam aliquando fiet. Certe iu
auteni
citatis illarnm epistolarum fragmentis a Cosma indicopleusta Topogr. christ. lib. X. non apparet.
(2) Fragmentum hoc legitur in eodem rerum sacrarum codice, cuni dicto titulo sV. roO tov Aovx^v, .=.';
quod interpretor ex .lermone in Lucam ; nam si esset ex commentario in Lucae evangelium qui fortasse (
extitit) scriberetur heic sz toi; to zaia Aouziv, ut Graeci inscribere solent. Interiacet autein iuter Ba-
c-i';
silii locum ex orat. de baptismo, et locum ex sernione eiusdem in proverbia. De mortis tempore verba
sermones; nisi forte intelligendae hoc titulo sunt homiliae quinque.de Anna Samuhelis matre, et tres de
Saule ac Davide; in quibus tamen hoc fragmentum uon videbam, nisi me lestinans oculus fefeliit. Atta-
men in Damasceni parallelis p. 4C2. aliud Chrysostomi fiagmentum citatur ex sermone in secundum Re-
guni, fx ToJ il; ^' (3aaiX£ii>.
494
MONITUM.
Incdita duo chronica, nempe Georgii monachi , vulf/o hamartoli, et Tohannis siculi, quum ego
in vaticanis codicibus lectitarcm; in secundo /ustiniani imperantis anno, quo de nefanda contra na-
turam libidine poenae publicae smnptae fuerunt (quaw rcm Theophanes et Cedrenus breviter , nostri
autem supradicti auctores prolixius narrani J inter ceteras, quae in illis chronicis scribuntur eius
criminis detestationes , latum ac diserlissimum sancti Cyrilli fragmcntum dcprehendebum , tum ob
Uamartolo p. 1G9, tum etiam a Siculo p. 315. iisdem verbis descriptum; quod quum ex aliquo
Cyrilli sermone vel libro detractum esse appareat, neque tame.n in eius scriptis editis repererim
(nisi me forte festinalio, aut aliqua animi evagatio in evolvendis Cyrilli tomis de lectionis tcnore
decussitj heic cum ceteris novis Cyrilli scriptis collocandum iudicavi : quod si forte antehac vulga-
tum in publicis libris occurret, nullum erit incommodum , neque res publica defri^nentvm capief;
immo aliqua melioris fortasse frugis per nos saltem extabit varietas. ( Chrysostomus etiam commcnt.
in epist. ad Galatas ed. maur. T. X. p. 1\1 , invehitur in eos qui se spadonant; sed diversus a
nostro is locus est.J Illud aliquantulum addubitavi, num rei parum per sc verecundae interpres
Jierem, nec ne. Sed primo cogitavi, etiamsi nunc ego graece tantummodo ederem, non defuturum
postea qui ad alias linguas transferret. Deinde sanctissimi Cyrilli sermonem, qui rem nefariam
summo odio obruit, abs quovis honesto viro, lingua saltem non populari, repeti posse iudicavi.
Denique reputans laudem hinc christianae religioni accedere, quae inter tot paganitatis monstra,
probrosissimum quoque eunuchismum paulatim antiquavit ac sustulit; Jiovoque exemplo docere vo-
lens quantopere sancti patres crimen hoc miserum et ei connexa Jtagitia detestati sint semper atque
tnsectati; rem graece qmque non peritis comnmnicandam latine decrevi. Porro ante hunc Cyrilli
tractum placet recitare de pudicitia praeclarum Tertulliani testimo7iium. » Pudicilia flos morum,
» honor corporum, decor sexuum, integritas sanguinis, fides generis ,
fundamcntum sanctitatis,
» praeiudicium omnis bo7iae mentis; quamquam rara, nec facile perfccta, vixque iierpetua; ta-
» mcn aliquatenus iu saeculo morabilttr, si rmtura pracstruxerit , si disciplina pcrsuascrit , cen-
» sura compresserit. >
TttvTlui TO^ivvv Tiui ciH,6\x?'0¥ >^ ai<.a.^ ct^- Hanc igitur (inqiiit Georgius chronologiis}
rov yvcojAUu >0j 'z^pS.^iv rp av-&ctipi- iiitemperanlein inipuramque menlem
rcoi 7ra,<T^ovru)v •S-^(a|U./3ei/wv sv f^dAx el operam spontancorum palhicorum
}^ <^t\Knivu)v o MEFAS KTPIAAOS ovTu) egrcgic prorsus vituperans magms cy-
<^dG>(.<l. KiLLUS sic ail.
*VxoAaffj'a5 ya^ 'iveKiv ol rdXaviq rovro Jnlemperantiac suae causa hoc isti miseri
ra T yvvanKwv ndayj^v , a^S^js i\va.i
^^uxji perpelrant feminarum propria palientes
,
^HXofj^or oi;3sK05 yap ^naii^a xdpw t quum tamen viri esse vehnt. Etenim abs-
(pt;ajv jM.e7-aTi9EKTfs, H acsA^ffas bexjv , r que ulla ulihlale naturam perverlenles
•&£o:TAas"ov x^ ctyJ^o^peTTM jtto§(p«t' c^(pG?(- nonnisi lasciviae causa , creatam a Deo dig-
S. CYRILLI ALEX. CONTRA En«JCHOS. 4-95
sponte saepe, vel ab aliis talia pati coacti. fA.ivnv dva.jKa,l^ofj^oi tovto, cog Xoi[x.oi '^
Sunt autem hi naturae corruplores, gene- (pvincog, y^ t yiViii '^ASoXif/.ioi^ jCj aulXoi tto-
ris hostes, humanae societatis labes, ^itae Aixf/as, ^c^ ^wks i^vlB^i^oi yivovTcti- StKt^v
offensores. Hi Maenadum moie scorlantes Mct.ivaSa)v Tropviv^diVTig, df/iZcoi cv Tolg
immodice in turpissimis exultant passioni- a,lc;^i<poi(; o^^yoDyrai Tra^iai, fjbictpa. tto-
bus, moribus foedis perditisque miseram KiTilce. y^ 7ri^Qa,^[ji.ivi} t d'dx'ia.v ^coriv avy-
vitam concrelam habentes, ambiguae odi- KiDdcrctvTii,d[ji,(piCo\a,j^ [yt.s[jiiat]ij(.ivct7rp6c^-
biHsque personae spuriam formam circum- cotto. -G^tpspao'! yCj ^d[A.[jt.a. vivo-d^^jtiyov
ferentes. Hi utiquesacris septis procul ab- lip^bv 'ZZ^/SoAwv [ia>(,pa.v d7roi^i<j-&a)aav ^
tur. Quiaenim turpissimapessimaquemen- ri' y^ >cax.iV« yvct)[jt,ri to x.aXov }Cj ^ilov 'ip-
tis sententia pulcrum ac divinum opus ad yov ilg TO Kaicov <5^/3«^AnpsvoK ^offta Tra-
pravam alque infamem professionem im- ^aAAa^avTfS yJj [liTaiJHOiYiGavTig , y^ t izviv-
peti digni sunt , verum etiam evangelico cJ^ ivayUxiKyig y^ d7ro<^oMKrig dTropdaicog
apostolicoque decreto ad exteriores tene- ilg TO MyofjS^jov i^coTipov gk6tQ~j dpStiy
bras prorsusexpelli. De liis quippe Moyses d-zoiKavvsi&aj- 7ri^] yctp 't^ toiovtcov stp»
dicit: « non intrabit eunuchus contusis aut Mcovcjiig' * " •&AaJias f^ d-uiroKOtzog ovk
excisis genitalibus ecclesiam Domini. » i]<7iXiijcjiTai i]g OfcKXtiaiav KVPia.
„
Attamen videre est plenas principum "Ert y^Y i^^^Y 7ri7rXnpco[Jt,ivag o^KioLgr
'
C r f / ,
virorum domos his portenlosae formae [Jl.i]i(paVCOV , TOIOVTCOV T!paTO[Jt.Qp:pcoV TZPOCJCO-
personis, quae aureos torques collo ge- 7rcov, ^vGovg [AtivlaKag im '^aytJAn cpopSv-
stant , et in masculina natura , feminae ta- Tag, cpvaiv [i.iv dVpivog , ^nKnag q o\iv 'iXov-
men speciem habenl, fracte incedunt, de- Tae, k} KiKAaa[^'ivcog (BaBi^ovTag., y^ ts-
suam palam oslendentes. Quaniobrem cum Kxatav ^pidwAov V7ri[A.(pa,ivovTig- o9?v ftfr'
viris quidem, mulierum inslar, molliter dy^pwv [^iv cog fvvalKig^ [A,aKaKa)givva.^6
cubitant, et mollitie foedantur: cum mu- /iS^Ol Kj [iaKaKt'0fjS<lJOi., ^diipOVTO.l- /J^
lieribus autem quasi custodes castitatisciue fvvatKCov Q cog cpvKaKsg apa t^ aco(ppoavvng
simulacra in cubiculis versantes, proca- 5)i9rV tiSdK[jt.ctTa, KaQivSovTig ^ dvaia^vv-
cissime et impudenlissime turpiludini ope- Tcog £j dizvi^v^pico[Ji.ivct)g a]a^07rpa.[ovaf y^
ram dant. Sic ergo hi quidem a nefariis ovToi [^iv ovTcog vtt' dySpaiv dvoaicov £< (ii-
felices mulierculas peccatis, uti dictum est, Tzcopat aiacopsv[^'iva y^ to i]^ti[ji.ivov * df^-
(t) Eunuchi voluntarii a sacerdotio arcentur legibus canonicis ia Pliotii syntagmate tit. I. 14, et
tit. IX. 24, apud nos Spicil. rom. T. VII. p. 53. et 287. Poenas civiles gravissimas contra evirantes seniet
vel alios, videsls op. cit. p. .04. Quin etiam saeculares adulteri a teniplis excludebantur, adfirmante Chry-
sostomo orat. III. 1. de Saule et Davide.
496 S. CYRILLI ALKXANDRIM
i7r' avrolg, TroAng ftiv r^dviaav, t cmip- vitates delent, seminalem naturae rationem
[t-aTlKOy T^ (^vaiCOi KoyOY <S^^^^iipQVTiq activo passivoque modo corrumpunt, vi-
Kj (^Qa^o/uS^oi' ivavZpQvaav q pa)jM.>iv dv- rique vigescens robur atque staturam , ma-
opo<; y^ Y\KiKiav y^ t dppiVO^rpiTsrii KJ ^y- sculasque vires et generosas, taelre pes-
va(av \a'^vv ^nvcoq <i^^avd\u>aav y^ d^rAco^ sumdant: atque omnino vahdum et turge-
T avYTOtov (t azpvycoTav dKftrtv t* viOTt\- scentem iuventutis vigorem, ut paiam ap-
rog XvftmdfjS^joi (^aviowi, a&A(85 y^ Kara- paret labefactantes
, , miseros ac deridiculos
y^d^ag iTTOiYiaav (fsir dhoYrai- ovg yi (pdj- faciunt eos quos ita irreliverunt. Profeclo
KTiOY TrpO^^OTrdBnV 'lU ^SiAVKTiOV CiSlKCOi, hi veHs remisque fugiendi sunt , meritoque
cog 'vj,t/;;^;;o;cTCVKS y^ aa^itaTO^p-Bo^ni, y^ ova- delestandi ccu animarum peremptores ,
,
•)b aA«6&)5 ftvaapcoripov « dKa^aprconpoY natura abutenles. ^'ihil enim reapse flagi-
T ovrco zcopv/joitivcoY Ti y^ -Tnopv^/jovrcov tiosius est et impurius his vel scorlis vel
ilco^&aai "yctp, cog dXnQai y^ aKe^l^coi [ti- scorlantibus. Quippe solenl, ut vere accu-
fta&r!KayS/j , ov [tovov ol (mdSoYTii, y^ ra rateque didicimus non solum spadones
,
[toeta T" ala^apyiai TrocrZx; V^oyth daiX- qui pudenda quomodoHbet habent immo- ,
sed androgyni, gladio animadverlendi , et a-9-iiAo;, aya.iSooi * , dvSpoyvYoi .. GiS>ipo- • (iiii. aiiu!
MOMTU-M.
Gc7inmis .'lancfi Cyrilli scriplis, placet .tj)ccimcn ciiam snbtcxere, ex valicmo prhco codice,
.scrmonis Ctjrillo itcm Alexandriue archiepiscopo inscripti; qiti tarnen neque stilo, vnilfoqne minus
sentenliaruni (jravilate Cijrillum illum maynuni decet. Post exordivm quidcm, quod nos rccilabi-
mus, lonya fit dep/oratio, ipsis prophetarmn saejie verbis, malorum Hicrusalem, cuius populus in
babtjlonicam captivifafem ^'cdestri acrumnosissimo ilincre vna cum fribus reyiis jivcris ac Danihclc
abductus fuit. Exin horitm adole.tccntium rcs f/esttte et ofjicia et conciones apud Assi/rios narrun-
iur , el flammae cui addicti fuerunl vis innocua. Quumque hi, praeter veri Dci nofi/iam, fufuruni
quoque Serratoris advenfum coram impio rege praedicasscnt , capite truncati, unu cum Danihelc,
dicuntur: quorum corj^ora hebraeus popxtlus pie in thecis composita, iMslea ad urbem Hierusalem
reditx seeum gestavit: ubi denmm in Christi domini obifu, cum aliis mortuis, quorum in evangeliis
fit mentio, ad vitam rediisse dicunfur, et in parddi.mm transisse. ( Haec partim in menaeo quoquc
Graecorum dicunfur die AVII. decembr.) Sequifur sermonis clausula, quam item nos adscribcmus.
Et quamquam in ea Cyrillus ipse kunc sibi sermonem tribuere dicitur, nihilo famen minus abiu-
(licandurn prisco illi ac magno Cyrillo sine ulla dubitatione eensemus. Ceterum qitia saeculo XI.
cxtitit .ilcxandrtae archiepiscopus iacobita Cyrillus II. fOrie?it. christ. T. II. p. \W1.) de hoc si
quis cogitare volet, non rcpugnabimus , immo hunc CyriUum iuniorem sermonis esse auctorcm fa-
dle annuemus ; pruesertim quia in tifulo desunt verba uyio\i, et -a-o6; vj.v-j.
(I) Quasi moustra scilicet. Reapse plexi tuerunt aliquaiido c;ipite miseri aut scelesti liuiiisinoili. Syu-
tag. PhotU p. 54 : ffoXiTiXO^ vo^o^ tcJc iaur:,C: rt ste^ou; eCvo^jyitovrtx; , hia^o^u; Tiij.u:^£i7ai , Trori uiv '/.i^
fxUy.u; etc. Utruni vero impudici eunuclii adulteris etiam siut accenseudi, quaeritur iu iure graeco.
C3
i9S CYRILLI lUMORIS SPECIMRN.
Tag aKoa<; vj(^j 7rpc>ri'iyct,Ti ^ OTraq d^tc<)- tilia iinhiili estis, hodic hoc loco aures vo-
•9'MTe rol) /3pa/3£;« r/J dprliog Aiyof^ivcov slras intcndite, ut marlyrum, quos nuper
fA,a^ru^ui)v TOVTHC, ya^ iTraivuSzcj y^ dot.v- diximus , praemia pariler consequainini.
f^oLi^HV ^Yi Qsir i^riTTOi) Sia.aa.[/,iv>ii 6vciv- rrofecto hos admirari ac laudare oportet,
^pci)7rr\cfiv XptTOv, y^ davctTOv dSctvuTn qui neque Christi humanalionem , neque
icoc.] dva^otcriv c/h. viy.pZi)v ^ Y.cti Trpo t^ cv- iinmortalis mortcm , alqiie a morluis resur-
crd^K-d TrapHCJiag, ofj.oMjviTai )i^ fA.dprv- reclionem conspicali , anle eius in carne
pac; ctvToi) yi-yovoraq' Trip] rovrcav n zzpo- adventum, confessores eiusdem martyres-
voia '^ d^dvTH '^iaSog '
ly Bta t^ d^riccg que exlileriint. Ilis consuluit sancta Tri-
dvayvcocj-Siiang lArpocpnTiiai *, 'iviKiv -^ nitas, iuxla lectam paulo ante propheliam,
(BaaiAticcov 6f^o(pv\ct)v araiJto)', 'Avaviov, regiis videHcet ex una eademque gente
'A(^a^ix, jCj M((7a«'A- Tri^l Tovrtov /SovAo- pueris, Ananiae, Azariae , et Misaheh. Ho-
fA.at T 7ro?\.mtav t^ cjvvnyoptKVw 'fhcry)- rum vitam, ct conspirantem sapientiam, ct
f*.Iw iCj avf/.fta-)(^iav x.a] Tikitcoatv c^tiyn- socialem concertationem ac finem enarrare
craiQtq t t diov c/KKXnaiav ^ tq Trcog dv- a Dei ecclcsia volumus, quomodo scilicel
Prosequilur oratio , qualuordecim aclhuc im^jlens granclia latercula: sub cuius fine.m ita
CyriUus nomen suum dignilatemque revelat, prout fit etiam in titulo ante inilium.
TToMTilav , Kol iIlij ilg Xptarov riMicocjtv. tium concordem vitam et pro Christo ,
TiVOtTO 'j T« T XpiTOV ;:^^apiTI ,, }lj 7rpiG^il(3. consummationem. Utinam vero contingat
T doTICOg fA.VY\fA.Ovdj^iVTC»)V KaAMVIKCOV fJCap- Christi gralia et horum quos haclenus ce-
TVpcOV^ ^dWltV Ka} THpOKO-^THV Tlui Tc:iv lebravimus triumphalium martyrum inter-
Xpi^ov c^KKvtaiav svQywovoav cv KapTrca cessione ut Christi ecclesia floreat et am-
,
otKatoavvvtg- o-sscoq 01 TrariPig rCj al fA,t)Ti- plietur, ac iustitiae fructu exuberet! Ut pa-
* tribus matribusque parem ex germinan-
* CO(f. ifiJT/7- pig TOtavra ^KatrTdvovrig (pvriVfji.aTa se
fAira. acappoavvvig Kai ivai(iiiag, ol via- tibus sobolem cum castitale atque pietate,
viaKOi Ka] TffapQivot TOtavrtig "ZcroAtTHag adolescentesipsorum ac virgines, huiusmo-
a^iSivTai, TOiavTng dpirvig oujjav^dycoai, di vilae genus sectentur, eadcmque virtute
TiAHoZvrai Jls 01 aytoi 'ziralSig jw.mv( Bti- concrescant. Consumraati vero fuerunt hi
KifJl,(ip'ia) l^'. sancti pueri mensis decembris die xvii.
(1) In Graecorum pariter menaeo die cit. de his sanctis piieris scribitur: rijf rgiaSo; £ix»va jrgoipviTi-
zw; , £| at/Xojv jjeoi^aTDV £v tij fXoyi oi ffa?Ss5 Sisygavj/av tu xaXapw fn^ mtTTfw; , xai ttjv tou Aoyou oxjav tij
yr,ii a-tcyxaTa^atriv ,
^^(Ttixwj xaTcrSov , xai' TraoTv £x>;gti|av.
(2) Titulus liic tninimus episcoptis, quem inferioris aevi episcopi modeste sibi tribuebant, auget opi-
nionem de Cyrillo iuniore huius sermonis verisimili auctore. Videsis huius generis titulos, cUTfXij;, Ta>:fi-
vo; , vEiaTo? , constanter in episcoporum subscriptionibus quas nos divulgavimus (
partim etiam aere cudi-
mus) synodorum byzautinarum sub Manuhele Coinneno, Script. vet. T. IV, et Spicil. rom. T. X.
DE EUSEBIl ALEXANDRINI SERMONIBUS
EDITORIS MONITUIVI.
£j usebii ,
gui passim in codicibus dicitur archiepiscopus alexandrinus , sexdecim ego ante hoc
tempus sermones edidi; unum ijuidem in AA. class. T. X., alios autem quindecim in Spicilegio
rom. T. IX., in cuius voluminis praefalione de his aliisque aliquot eiusdem Eusebii sermonibus
diligenter ut spero tractavi. Addidi etiam lohannis notarii incditos aeque de vita obituque Eusebii
sermones seu libellos tres. Porro in sermomm Eusebii praefatione tom. cit. p. 10. dixi, duorum
quidem de eleemosyna et de astronomis titulos scribi in codice vaticano, sed tamen ipsos sermo-
nes ob incmbranarum defectum deesse; me tamen scire, priorem in codice vindobonensi theol. 263.
servari, alterum vero in parisiensi 1098. Nunc ecce illustrium mihique bcnivolorum hominum li-
beralitate ac manu descriptos (1) ambos impetravi; cuius beneftcii ut fructus extet, commodum
esse putavi, ut post Cyrilli alex. scripfa, paralipomena haec Eusebii subtexerem , qui itetn, ut dixi,
archiepiscopm dicitur alexandrinus ; atque ita pii equidem et apprime orthodoxi, si minus elegan-
tis, auctoris editionem absolverem . Quicquid enim alii iudicabunt, me certe ingenuitas huius homi-
nis, christiana eius ac pastoralis simplicitas , nativutnque dicendi genus valde delectant. Quamquam
nec omnis oi-natus abest, v. gr. ubi divitis eptilmis apparatum describit. Ceteroquin Eusebii co-
dices tam romani quam exteri, et praesertim vindobonensis , soloecismis scripturaeque mendis sca-
teni, quae partim emaculanda fuerunt, partim, retinenda, ne plus aequo texlum subverteremvs.
Sed enim quod adtinet ad Eusebii nostri aelatem atque cpiscopatus sedem, necessc est con-
troversiam rursus adtingere; postquam scilicet ex Germania accepi Cnnlelmi Augusti pcrdocti viri
nostriqite coiitemporanei librum, quo tres Eusebii dc rebus itiferis, circa Chrisii domini obittim et
descensum, sermones edidit, qui sunt item apud nos in Spicilegio. Porro quod hic ampfissimus de
eleemosyna sermo Eusebii, in vindobonensi codice incolumis conservatus , notitiam Augusli cffugerit
(dissert. eius p.6^), mirari nolo. Etenim saepe vsuvcnii (et mihi quoque interdum acciditj ul
res nobis proximae, nufla nostra culpa sed casu nos lateant, dum remotas felicius indagamus.
Primus ergo apud Augustum sermo p. 1-10, recurrit apud nos sub numero XIII. Est axitem in
hoc insignis editionum nosirarum varietas, quod germanica p. ^. habet, tamquam cfausulam ser-
monis huius, traetum iflum w -otov xaxdv Icttiv ii nxpay.oh etc. usque ad p. 10, quae reapse est
clausula potius sermonis de inearuatione (p. 26-27.^ a nobis ediii toni. cit., nvque ullo modo
ad praedictum ediiionis germanicae locum pertinere poiest, a quo omnino dissentit. Secmidus iji
editione gernianica serrno respondet nostro XIV cum , aliqua varietate. Tertius denique dictus iu
die parasceves in ed. germ. respondet nosiro XV, cui titulus de diabolo et orco («'?>,); secundam
dico sermonis germanicam editionem; nam prior ( ut edifor appeilat, quod contra fortasse esij wagis
a nostra differt. Sed iilud maioris momenii esi, quod ei priori editioni loco cfausulae attexitur pars
afterius sermonis , dicti nempe postera die, seu sabbato, proui promissum fucrai in fine scrmonis
de parasceve , quem desinere in diciione £VTaJ5« tov Uyoj a-^pci-/iabiu.fj , nec cum sequenlibus necti,
exploratissimum esi; id quod ne germani quidem editoris perspicuciam fugit p. 153. Bene igitur,
evenit ut haec satiem pars serinonis de sabbato, qui sermo totus desideratur in codice vat., ex vin-
dobonensi prodierit. His de titraque editione germanica et romana dictis, refiquum est ut de Eu-
sebii persona et aetaie disserendum breviter videaiur.
Tribus a se ediiis auctoris huius sermonibus praeclaram vereque doctam subtsxuii disputatio-
nem G. Augusius, cuius exquisitam erudiiionem difigentiamque cutn maxinie probo, atiamen de
aeiate Eusebii nosiri ei episcopaiu emeseno, quominus ei adsentiar, rei contrariae ut puio evidentia
prohibeor. Sermonutn horum parentem dicit germanus editor itidubitanter Eusebiurn iilum, qui
(1) Vindobonensem habui ab excell. Coraite Dietrichstein caesareo bibliothecario, exscribeiite erudito
siXD H. E. Poschl. Parisiensem misit vir clar. eques P. A. Drach, longa mitii amicitia coniunctus.
500
Emesae ecclcsiam tenuil , multisque scripfis claniit, tnste Hieronijmo de vir. ill. cap. 01 , sub Con-
stantio tmp. Constantini mayni filio, et circa annum Chrisli 300. obiit. Atquc ut titnlum alexan-
(Irini ejiiscopi cum emeseno conciliet, utitur laudaius editor cjreyia in speciem ratione, quod ille
nempe Eusebius, teste Sozomeno hist. lib. III. 6. in sijnodo antiocliena quae anno 34 1 . celebrata
fuit, ad capessendam alexandrinam sedcm extimulatus fuerit, loco magni Athanasii depulsi: quam
Eusel)ius dignitatem quum recusassct, ne Athanasio invitis Alcxundrinis succederet, emesenam ec-
clesiam regendam suscepit. — Recte. Sed primum quaero, qtwniam hic Evsebius reapse annis vi-
ffinti, usque ad obitum, emesenus fuit non alexandrinus episcopus, cur in graecorum sermonum
codicibus episcopus vel archiepiscopus alexandrinus passim, nunquam vero emesenus inscribitur?
Sed ecce praeter hanc aliasquc rationes, nunc demum ex vindobonensi sermone de eleeniosyiia
circa finem, pcremptorium conlra emesenum Eusebium argumenlum torquetur. Sermonis enim au~
ctor Euscbius noster inter divites, quibus opes, nedum nocuerunt , verum etiam propter dandae
cleemosynae copiam vulde profuerunt , ponit matronam Mclaniain, et quidem iis verbis quae iam
mortuam esse innuant. Sed sive de mortua loquatur sivc dc sujierstite, prorsus auctor se n07i esse
Emesenum illum demonstrat. Namque Enwsenus, ut vidinius, factus fuit episcopus anno 341 ; Uie-
ronpnus autem op. cit. cap. 91. hunc Emesenum sub Constmtio mortuum diserte adfmnut, hoc est
ante annum certe 361 ,
quo ipse Constantius obiit.
lam ut ad Melaniam veniamus, duae fuerunt hoe 7tomine, senior ncmpe ac iunior se)iioris
ncptis. Dc utraque agit Palladius in hist. lausiaca, opp. Meursii T. VIII. p. 117. et 120. A^nbae
divites fucrunt, et cleonosijnariwi largiti07iibus celebres. Senior dicitur a Palladio coepisse vitam
asceticam sub Yalente imp., et annis adhuc 37. superfuisse. lunior coaeva fuit ss. Hieroiiymo et
Augustino. Quia ergo noster Eusebius meminit Melaniae fetia^nsi forte senioris), fieri 7iequit ut
sit ipse emesenus Ettsebius, qui plus quadraginta annis ante ipsius Melaniae 9)iortevi e vivis exees-
serat, siquidem haec nonnisi initio quinti saeculi tnorfeni ciim vita commutavit , ut ex ante diclis
colligitur. Im7no Mela^iia ne eleemosijnis qitidon clarescere coepit, nisi Eusebio emeseno iam tnor-
tuo, ut item ex dictis palet. Alia quoque accedunt, quamquam iniiwne 7iecessaria, argumenta.
Nam de illo Emesoio Hieronymus in ehro7iico ad Christi annu^n 351. scribit: Eusebius episco-
pus emeseuus ariauae signifer factionis multa et varia conscribit. Item apud alios veteres, So-
cratem, Sozomcnum, et Photium cod. 242., accusaiur Emesenus de sabeltianismo, et de impiae
ustrologiae supcrstilione. Atqui nostcr g7'aecorum auctor seri7ionu7n Eusebius, qitos duodevigi/iti iain
imj)rcssimus , ubique orthodoxus appri7)ie est, et 07/ini haeresi, 7iedum illis teterri7/iis ,
prorsus alie-
7ms. Ab astrologiae autem crimine tantum abest Eusebius, ut 7iunc eius ser/nonem nos diculye//ius
contr-a illam vanitate/n ab co scriptum, zara «iTpovouwv. praeter gua/n quod sermonc etiai/i •VII'
a nobis ilcm edito varia superstitio/iu/n genera /nagnopere insectatur. Denique E/neseni vita/zi a
Georgio laodice/m scrij/ta/n fuisse testa/itur Socrates et Sozoniemis; at alexandri/n 7iostri vituni
auctore lohan/ie nolario, 7ios ipsi extulimus ex codice vatica/io. Sed ia/n plu7-a dicere /lihil in-
tercst: qiiippe graccoru/n horu/n pare/is ser/no/ium, non est Eusebius emese/iae vrbis episcopus;
obstat enim, ut dixi, tei/ipo)'um /atio: qua/nq/ta/n nost/m/n et quinti saeculi ho7/iinem, et utrique
fcre Metaniae interiectu7/i i^tdicamiis, quonia/n non duas sed u/ia/n no/ninat, id est ut reor se/iio-
rem. Cur vero tam emistanter in codicibus dicatnr archiejnscopus alexandrinus , etsi in catalogis
iflitis sedis /lon extet, diu /los satisque in praedicto Spicilegii volumi/ie disputavi//ius . Hoc unmn ta-
men /lo/i i/iconmode adde/nus, Hierony/nu/n scilicet in chro/iico ad Ch. an. 331. po/iere Etisetnii/n
Phamphili inter cos qui a/iquamdiu antioche/iam ecclesia/n oceupaveru/it. Citr id, inquam? Nul-
la)n certe alia/n ob causa)n qua/n quia ad eam sede/n votis Antioche/ioruni fuit electus, seu ex-
petitus, ut evidc/itcr constat cx ij/so Eusebio vit. Const. lib. III. GO-62 , et ex Socrate lib. I. 24.
Et quidem de hac ve copiose P. Boschiits in patriareharum antioch. catalogo p. 42. sq. Recusavit
tamen eam dignitate/n Eitsebius Pimiphili, ut alexandrinam Emesoius. Ergo/ie pari iure dicetur
utc)-quc, ille antiochenus , hic alexandriniis cpiscopus? Itina/n hoc ai-gume/itum satis valeret, quo
fieret %tt Eitscbii /nci antiqititas augercturl Quo/ni/ius tamcn in hanc senlenlia/n pedibus eam , uncis.
me quoda//imodo Mela/iia te/iet, cum ceteiis quae recensui criiicae ailis et historiae indiciis^
TOY OIIOY nATPOS ILVLQN EYSEBIO^'
APXIEnilKOnOY AAEHANdPEIAI
Aoroi: ni;i'i iiAiuiMOiTMi:^ eu ton ii.voTiiioN kai ms ton aazapon.
mini nostri advenlu narra\erit. Dicnobis, ^n; MctT-S-a/os Trs^^t t^' i^ivuicog t SiazroTH
oculate tcstis et verbi minisler, quando- ii^cav. V.Itii y\[Ji,lv ctVTOTrTU v^ v-zsyioiTa. r Ao-
iiam et quomodo quidve dicel nobis do- r«, cTors, y^ 5rS)S, r^ r'i AaAncsi r[MV KV&tog
niinus Deus, cum mundum iudicalurus ad- Gsos, ori |W.jAAsi 'ZS^c/l-j^':,^ aplvcti r ol-
veniet? Quid nunc velit, quidve agere im- >iii[A,iVt]V ; t'i ^OVhiTOLl , V^ rl K^iVH TTOinGCtl
peret populo suo? Dixit, iiKjuit , Dominus : T ActOV CtVTH; flTtiV KVe/Oi *, (p«(7/V , Ot'
quum veneril filius liominis cum maieslate ctv i\m V(05 T av^pcowa iv tvi oo^n ctUTa^
sua, et omnes sancti angeli cum eo, tunc y^ o^dvrig ot ciyiOi ayyihoi y-iT ctvrov ,
sedebit in throno maiestatis suae, et con- rOTi KCt^yKJil IttI GpOV» 5o^M? CtVTii , y^ TUJi-
haedis oves segregat : et slaluet oves qui- TTOijU.m' dtpopi^ii dno r ip'i-
ra TrpolBctrct
dem a dextris suis. Nam paslor, ceu be- (pcov lu <^i!'Jii ra fjch ^oojSctrct 6y. S-^im ctv-
ct misericordibus, qui mandata eius ob- dfa^o^ig y^ iKir.^jcoai roig rag ivroKag avris
ser\ a\erint , cjuatenus hi cuncla ab eo im- ^vKa^aai , 5io v^ iTy\Q^naa.v ndvra oaa. h/i-
perala in rem conUiIerint. Idcirco enim riiKaro' iTri tovto "^ i^ SiKa'iCt)i [^iKKHaiv
nostro sanctam illam ac bealam ad eius o«S y][A.(i)v r 7rpoaKaK-<i[Ji.ivyiv c^su- c/x. d:^to)v
dexleram in^itanlem vocem : venite bene- ctvTov dytav v^ u.aKaptav c/KHvnv (pcovriv
dicti patris mei, possidele paratum vobis Ocvn 01 i'jKofn[Ji.'ivoi r Trctrpig jw.«, KKn^o-
regnum a muudi constilulione. bonam vo[tnaaTi r nTOi[t,aaiJ.,ivnv v[ttv (iaaiKitav
praeparationcm sorlemque iustitiae illo- rtTTO Kara^oKng Koa^tii' a> iTOi^taaiag dfa-
rum qui iure benignitatem eius promerue- Sfjs, xj KKnpog * BiKaioavvyig r d^icog iva-
runtl Quid porro his dicil? Esurivi enim pi^nadvTcov r avr^ dyct^ornrot,- Kj n eviat
502 ECSEBII A LEXANDRINI
\ / > / V ^ '5- ' '
et dedislis mihi manducare de-
^005 TOVTOii ; i7riiya.(7cc y^y itj iocoKctTi poj : sili^i, et
<pa,yfiv iSi^naciy ySj jVoTjffaTS |W.g- cpob, distis milii bibere. Spccta , carissime, Do-
afoi7rtiTi,T T SccmoTii x,nSiixoy'iciv 7rci>g c/k niiiii providenliam, (juomodo sub ipso ser-
TrpwTH Aofy t t^ 6A2>ijM.O(7t>V)is iloaUi i^iTa- moiiis inilio proponit eleemosynae largi-
§0(JIV' ITrilYCtact.^ lCj i^WKCtTi JM.OJ (^CtUly iC) lionem : esurivi , el dedislis mihi mandu-
jj) T sv^ipi^^ctTOv Kj avetliccLictv t (7a)ji*aT0S care. Etenim commune necessariumque
TflOCpHV' I? rtoptl*'? ^7^5 °'0'' "? fpS^TiJtKl' ;£^ corporis nutrimentum slatim memoral ,
dvct^co-srvpovactv cjir o/ Ai^S Tax-JKTaf* quod nimirum alit et exsuscilal fame ta-
Kct^loq Kj ila.j3lS Xit^- * '•'•
yjj aproi >ia.p- benles; quemadmodum David ail: « el pa-
Sictv dv^pcOTra g-riPirc-f ,, oxrat-TW? t t^ tto- nis cor hominis confirmat. » Sic eliam
(Jicoi Sj3^AiyiTot,i civa-'\,v^iv ihct t^ ^ivodo- polionis memorat refrigerium deinde ho- :
iVTTOiicti Tra^oyjvi T rt^aBuir dva[/,i^vyt- Haec el alia liuiusmodi beneficia dator bo-
GKCOV (i^ C/K Si^lCOY JbVTOV Wa^^iVHq , X^ T norum commemorans apud eos qui a dex-
dyTa^n,]^iy iTnayjilTcti , «v /r^o KaTa&oXriq Iris suis sunl, relributionem quoque pro-
x,6a[jt,ii ^aaiKiiav y\TOi[A,aai Tolg ivcmAay- mittit, illud nempe quod a mundi consti-
Xvoig ty iKiy}[A,oai, tok; o^-S^oTs tyi 7r'i?-<{ y^ tutione regnum paravit misericordibus et
7rpa,^<( x^ dyaTTV]' TOVTng ixq^oaKaKilTcti cog eleemosynae largitoribus , fide recla orna-
rfa7rvi[tiv>ig (J(A«$- Ka%co<; ilTriv * V[ti1q (pU tis et operibus et carilate. Hos ad se ceu
AOI [A,ii Wi , OTl C^ i[tAq Aofni iTYipnaaTi, dilectos amicos vocat, sicut iam dixerat:
Tct i[ta iVTaK^taTct lcpvhd^aTi- (^ ^ 7r':iva)Y- vos amici mei eslis, quia sermones meos
ra [Ai s6p«^},aTS , Zi-^mTa hroTiaan , ^scov servavislis praeceplaque mea cuslodislis:
OVTa [ti iU <^ify\v ilactydfiTi- fv[tvov Ofw^M- nam me esurientem pavistis, sitientem po-
aavTii , <t<^/3oAaioy ep^^apiffacrO?, iv da^di- tastis, hospitem sub teclo recepislis, infir-
vitct [ti '^pjbOjuSpov 'fhaKi^^aa^i , iv (puAax« mum visilastis, carcere clausum adivistis
5« [^i KaTaKAaa-diVTa Trpo? jia? ^apiyiyi- et solatii verba obtulislis. De rehquo quid
a^di ,yJiT 7^ 'S^ctKAyiaicoi hofov ixaoiaaa^i. pro benefaclis in me collatis retribuam?
AOITTOY t'i aVTtt^iOV, i;;7-fp COV il/ipfiTViaaTi En iam vobis gratiam referam : quia vos
l^i ; dVTi^ap£;:^w (/ju.7v t dTixa^^Ta- * aAA' me dilexistis, et sincero amore complexi
iTTil V[jii1q i[ti TTic^iKnKaTi , ju fvtia'icoi Ylfct- estis, patrem meum rogavi propler vos,
TryiactTi ^ t 'zsaTioa [ah YiT»adi^yiv ^i' v[JiSiq, ut ubi ego sum vos quoque mecum
, silis
'lYct OTra il[ti lyco, yCj avTOt auv Ijttoi «Te, xj meique regni coheredes fiamini.
T 5fazroT«, Ti ^rpos at/G^U' s^eT- i(p' oaov Audi iam quid iis Dominus respondebit
S;T0l«(7aT£ =V/ TOVTCOY T aoV)(pa)v j(*« T sAa- quaecumque uni ex his fratribus meis mi-
X'i<pcoy^ i[to] iTOinaaTi' yiKisactg BicmoTOV nimis fecistis , mihi fecislis. Audisti boiii
a^a9ou (piAavSpwsJ/av jcj dya^OTnTa, Trcoq domini caritalem ac benignitalem quomo- ,
Toli TriVYiai >^ aTcoxoli, dSiK^ovi * dTto- do egenos ac pauperes appellat fralres;
SERMO DE ELEEMOSYXA. 503
el quod si qiiis bene illis fecerit, escatn x.a,\UTai,i' K^ ii TJ5 5' a.v iv ctCroli ivipyi-
puta esurientibus suppedilaverit, aut lio- aiCtV oSOirKJH, olOV '^OtpHV TZCtpi'';^^! Toli TTll-
spitium praebuerit , aut nuiiuin texeril , VCOIJIV ^ Yl ^lYoSoXlOl-y OtSc'lKVVTa,l.i }C; yVfA.-
ipse sibi lactum re|)utal poslquam cariiem yov (JHiTTil y ctvroi SiX^rci.t 6 t v\/u^iS aap-
nostram non veni vo-
gestavit. Qu\ dixit: }tO:^O^i<JCti' iItTCOY *, OVK JtA-3'OV iia.\i(7ct.l • Mntlli, IX. I;;.
neralur Deo; secundum datum suum, rc- J{ou,a avrov , \a^(?ia.v{' „ «AA' ovv aai
cipiet. » Sed et David dicit : « beatus qui 6 •S-s/'©^ AaS'icfl A5^«- * " ji4a;cas<©>' o • Ps. xl. 2.
intelligit pauperem! in
super egenum et atu,tti)V iiMi n-rco'^ov K^ OTgVMTa* c* r\[A.ipcc,
die mala liberabil eum Dominus. » Reapse TTOvnpS. pvaiTst.1 aCrov 6 }cv^i(^- ,, yJj
^
enim dies illa, dies mala fiet inclementi- cag dAn-daig « K,tts^a cy.eivr] , yt{A.ioa Trovnoa.
que aelernum conferet et sanctorum an- , X^oig it- iAinf^oat, yia^ag Koi iv^ppocvvng
gelorum consortium. Sirailiter el Dominus alcovin TT^o^ivog^ }^ '^ fA^ dy'iii)V dyy'ihct)v
throno gloriae, lunc misericordiam con- iTTTi .dpovov So^tig, TOTi iAin^^naovTat o'i
iidem ceu regis fjmiliares, coram illo ad- •^JoAis* 0; avro] cog oiKiiconpot t (SaatAicog
stabunt , splendidissimae deitatis lumine TT^o Tr^ocrcoTrii avrn 7ra^i<^avrat , KaroTr^^i-
illustrati. ^o/^joi rri aiyhv) -^ '^tanhis diornrcg.
4. Quid autem et iis qui a sinistris S . T( 3 ;£^ Trpog gSu" 5^ ivcovv[A,cov ifnl
ledicti in ignem aeternum, qui paratus est iig TO tiivp TO aicoviov. to nroi[taa[A.ivov rto
diabolo et angelis eius. Non enim vobis <^,5oAm KJ roig dyy'ikotg avrov- ov yap
paratus fuerat, sed diabolo et angelis eius: 61' v[tag nroi[A.a<^at , dAAa t« Sjs^iXct) (^
iiunc quia diaboli opera imilati estis , ava- TQig dyy'ikoig avro^v- ctAA' iTrii to. t a^-
504 ErSEBII AI.F.\AM)RIXl
/SoA» i^ycL 5!-a^ >ixoA«G«flr a,T£, i^ rJj tt^ioyi- riliam ct immitem animum alcjuc omnc ira-
TH^yrKjaYTOi K.aT ilaoYa i^irw ^y^ ro) {^coti- lerrenam hanc formam vobis largitus sum ;
(fcpCf) lju.;p(;ff«'|W.aTi jiax Sovi v[Ji.'iv }Cj t Tnpi- et nihilominus me negastis ac rcpulislis:
fiiov KccTacjKdCiyiv Ja)^«c7a/W^j05 5 wGsTH(7aT« nempe ut rebellem mihi diabolum , cui
K^ a;Tfr«ct!p«T£- ^ T 'S^a^^MAKidaVTa KaT' ignis paratus erat, scctaremini. Alque ego
e|aS Skx/SoXov , ov * to ttS^ ;caT' at/T» «toi- quidcm jjropler homincm qucm impollula
,
jaa?-a/, !7ZW/«;coA«-&)i(TaT£' Kj s^c<; ftfv ^ia manu mea formavi, j)ara(hsum requicm-
T av-&pM7T0V, ov 'iTrXacsa t« (t^avTfi) jU.« que feceram, gaudiuuKjuc el vitam j)crpe-
^fipi, Trapa^iKJOV i7ro'tt\(7a y^ dvwsjavaiv' tuam destinaveram: vos vero,ut divi , obe-
Tov y^ [^v^ag y^ (piA«5 c^.Ttinarj^i' i^ «jM.a- nus, fraudem mcndacium altjue avariliam
•&£TJ 7ra.nav KaKtav k^ 'tzovtiptav yJ) d-sia- condidicistis : cumque eiusmodi pravis ope-
T«v y^ '^ivSoi J^ TrKiOYi^^tav' avv Tovroiq ribus vindictae quoque studium et inclc-
To7s ;4axo;5 5P>0'5, ^^ t jtAV«!7ix.a;ciav (^ t mentein animum lanquam vcslimentum in-
a<Z!7Aa^p^viav x.aTS^0VT£5 W5 li^ariov ciSi- duistis. Quid autem vobis dicara? Num vos
Suuivoi' Ti Q eliVcd 7rpo5 t/jM.a5; apa 11^1^,6- decet audire, venite? Minime. Diclionem
'(%t TO J[ivTi vfjciv dKovaai; ovyjt' n yap enim hanc , venite benedicli patris mei
T01at;T« (5fOOYt\^TO QlVTi 01 iVAOytljA,iVOi T aliis indulsimus : nam qui ut in dexlera mea
•3a'^c5 p.«, aAAoi5 £5o-&«" o» "j-ap a^ft)vi- collocarcnlur decertaiunt , hi praedicta ver-
aaiJ^oi o^ 5£^iSvja« 5-a-&Mvai, Tai;T«5 t^ ba audire digni fuerunt. Vos vero inimi-
£pMV«5 «^ia)G«<7av a;coi/(7ac t/^a5 3 <7ru" «/*£ cos meos sermonumque mcorum coiilcm-
w.i(7«'(Tavra5 ;^ GStr Koyni f^ov KaTa-syrv- ptores expello eitrudo proterreo a con-
cavTac, i^cO'3ov[A,at t^ SicoKCO tC d7r07r'i[Jt,'7zco spectu meo; quandoquidem indignos vos
aTro 7rpo<7co7ni (A.>i' iTTit dva^i«5 £7roi«'aaT£ sloria mea, ob lacvam scnlcntiam, ^csa-
SERMO DE ELEEMOSYNA. 505
niam, inclementiamqiic \esliam eflfecistis.
Propterea vobis dico : discedite a me ma- yJ) dTroyoictv <i. dcw?^a.f^victy r^ «v o*r;i(7acSf
lcdicti in ignem aeternum, qui diabolo ce- 3ia toIto Aiyco 'jy.lv TrooivicrQs cltz fpS o/
leroqui et angebs eius tantummodo para- ;caT«pajt4noJ i\<, to -^iip t6 iticaviov to tiTOi-
tus fuerat. \unc \os paritcr ad eandeni fji.cta[A,iYov Tcc Sfg-CoKca tu tqIc, dfyiAon ctCT^
inextinguibilis ignis stalionem pergite , fAOVOiq- TTO^sCiG^! (£' :-|Uj7? !7(/;' CtVToli iig T
quoniam hanc ignis |)oenam cum diabolo ctvTiiv i^yjoyvtv t Trvpoq t aapi^a, Kuocci
angelisque eius subire salegistis. Revera avToi ictvrag sw^Cii^riGaTi sig tO ttvp yrooiv-
enim toto orbe maledicli extilislis , quia ^nvaci aijv tu S^h.&oXci) v^ -o'ig dfyiAoii avTi'
iustitiae laude caruislis; immo maledictio- £' yi> KaLTt]oay.ivoi fifova.ri irddVM f ytii , j«.«
nem vestium instar vobis ob animi incle- i^^ovTii SiKctioavvni iv\oyictv ,, ttAAa Kctrd-
mentiam induislis. Ceu maledicli igitur et CU.Y cog ludTiov ivduad/ij^uoi Sia t dcmActy-
immisericordes igni trademini. Esurivi, et yviav itjuav vi^ lix, KciTnPci.[^;voi k^ dvK^infio-
non dedistis mibi manducare; nec aliud vii , TO) TTvpl OJ^Tii-j.Tna^i- iTriivctiTct, yS)
Cjuicquam in nie beneficii exprompsistis cCk iSct>KctTi i^^oi Dctyilv, ovSi aAAo t'i lii
ita ut meam in \obis creaturam agnosce- iyJ dfa:.(j6v iTrOiyKTCtTi , IVCt (tX, i[/.6v TrAdcTftct'
tientem, aut peregrinum aut nudum, aut , yvfivov, >t Iv cpvKaKy), kcli ov SiriKovyiaa,-
in carcere. el non ministra^imus tibi? Ve- ftiv aoi : A;^fi Si vy^oi at;^^'- o (piAuyct-
rumtamen respondebit his virtutum ama- &Q-' SiasroTng- vcti , log ^'.iyiTi, i<ti ovk
lor Dominus: ulique mc, ut dicitis, non o'iSxTi,j rtAAa crSi- dJliX(povi Kct-^' apctv
vidistis attamen fratres membi a mea
; , i-QiCCpflTi TCl il^a (M.5AH , m TCp Al|t*&) Kai
singulis lioris coram vobis erant quos fa- , TW Bllii y^ TCp TrctyiTO) 7rii(^0[.ch'Ct)V 6,3^;-
me, sili, frigore, vexatos despexislis, ves- Ai;<M-ra-&s , Kai Tcii o-^ni d-^iaTpapia^&i ,,
tros ab his oculos avertistis, ianuas occlu- KOI TCti -dvpai C/y.Xi'iactTi -^, dTjSSTTift^^Cl-
sistis, cum ignominia dimisistis, neque sal- (7-&J dTif^OVi^ Kctl oCSl KCtV 'j)i iVCt T KV-
tem ut catulos bucellae fragmenlo dona- vaoicov K\dafA,aTOi r\^iu>actTi- il yap svt t
stis. Certe si quid uni ex minimis fratri- jA.a^.rw' ("•<< rtdjAj&Jv sdirtKovnaaTi , Sfjioi
bus meis praestitum a vobis fuisset , miiii i-uS-oiriaaTi- y.ai ov uovov oti oC SiriKOViT-
ulique praestilum repulassem. Neque be- a.juTi auTOtc, fiAAa ;tj a)? Tii aya.3o7ioiOi
neficiatanlummodo liis denegastis, verum iCpi-Qr! , Sia ro lyA yvci)o'iKsiv , ($. auTOv cci
etiam si quis eorum virtuti operam dabat, dSiXXov jUa ovTct '/^dpiv dydrnii 7ra.piyj.1v
et propter indolis meae noliliam, ipse quo- aCrov ^ r\ o&oKov , rt iftdTiov, n aprov s£
que fraterno more caritatem exhibebat aCrov vf.iti r.p-ura^ciTi y.at STV^^ari , Kat
aut obolum scilicet aut vestem, aut pa- , oCk rdiaSitTS OTi 'jtots iSilv Li.i «-S^jAsts
nem; vos inquam hunc diripuistis et pug- Ka^ iVTpa^urslv ss-poTovsiSi/ovTai Vftcii' o)
ricordia hominesl Ego vos donis meis af- ^nrcovTOi c/k. t i/t^>S KaBslv ti Trao' vftcov ,
vos fratre meo semel , et opem aliquam Travav Kcti Si4.ii'r Kcti tov Kpvni axujiyj-
petente , tenaci animo fuistis. Ille autein pS<{j@~>, -lio ictuTOU ^ccYiY dTriXsysTO , y.al
G4
506 EISEBII ALKXANDRIM
«.« ^Tivt/iv Tov dnovfjcti '^ (pcovrii etCiTOV' gens , vilae siiae despcrans, cum gemilu
ci ycc(> 'T^ d5iX.o'J^ivo)v <rivx-y[xoi, >toAa- inalcdicens, suhlalcjciue nd me oculo ul
(T.ts y'ivovTa.1 TO/5 dBtKOVUr B.a tovto iCj \oci eius auicullarcm. Nam iniuslc alHi-
Ka.Tnpa.[A^ivoi a)V'Oj«.a(T-&«TS o.cf r rtazrAa^j/- clorum gemilus, ad iniui iae auclorum poc-
p^ciav 0|i*a)v, »a« ';^ o3i;K>ipav ctsirccpaiTiv nam rcdundant. Idcirco maledicli appcl-
Sf3.yyi\\0f.tcti' x,a-du)5 cy.uTtfpd^nTi osctpa. lamiiii , trislemiiuc vobis senlenliam de-
'?f)
SXiVflTCeV Kibi 'uTTOdyJcv KCtl ^iVCOV KCLI nuntio: (lucmadinodum ab egenis, paupe-
omcLvcuv }C) ^npSiv Kai d^uvaTcav Kcii -Trdv- ribus, peregrinis. orplianis, ^iduis, inva-
TU)V T a5iit«-9'5VTu)V V(^' JjU.Sjv, TO -aiOOlVi- li(bs, cunctisque a vobis iniuria adfectis,
a-&e d-zz i[Ji.ov ol x.aT>)paf*svoi iU t6 Trvp malcdicli fuislis; sic aio vobis, discedile a
TO ctldoviov ovc, « dajjKcty')(ytct Kcti « dvs- mc in igncm acteriuim. Vestra enim vos
Xitipioavvn olKY.Topctc, th5 ynvvn^ «ivo/n- inclemcnlia cl illibcralilas gchcnn.^ie inco-
T sv XcJfS) i/pwv rt^ctTTHv, u>', ;^0VT?5 xai- Supeiest ut veslram in Chrislo caritatem
pov jtASTavoia? TrpoKU.TctAdScoi'^ (Tjtr o(- deprecer, ut dum tempus paenilendi habe-
KTc-iPftovi T Qsoi/, y^ i^ oAns -^^X*^^ M/i^JJ' mus , misericordiam Dei praeoccupemns,
E^(Af&)CT(»jt«.«Ga r ai/ToO rtfaOoTMTa, j-^ ?xa- lotaque anima nosta illius propitiemus
5-05 TM i3I(i) a(pd\[i(,a.Ti 5;op-&£«)9fi-&) , Trpiv bonitatem, unusquisque peccata sua cor-
H TO T^ (%r\ii ctVTov TTiPctg J^,Au9»i- 6 pd^v- rigal , anle quam ^ilae exitus instet. Pigcr
fA.01;^ [tnKiTii<rco pd.'dvfjt.oi,ha. [.t^ri y^avvco- iam non sit piger, ne inertia luxelur,ct
•&>),?£^
^'
'-'/C^
<iaja)A;(T>l, ^ dKovayi coaTrip quod habct amillat, latamque adversus pi-
dnuvoi OKvtfOoi S^Aos* )cA?5rTJi5, ftnSi grum famulum scntenliam audiat. Fur iam
ctvTOi KXiTTTiTCo .) dhKa nci.vada^icjo tC^ ip- non furelur, scd crimine omisso manibus
ya.(^ia^co r idictn ctvTOv "^^ipaiv , ivct ck t suis operetur, ut ex proprio opere illum
ipya ctvTOii K^ T ju.« sV')/a^o//?/jov X°"^7V' eiiam qui operari nequit iuvel. Quid enim
Tl ^ O^p^ilTCi; 6 V.X!i7rTV\C, Ot tCO KXiZSTHV; confert homini furtum? Nil profecto, nisi
iSiv^ ii [ty\ KctTupciv Kj dvd^:[^z dyro Trciv- malcdictionem ab omnibus et analhema.
Tcor 'fhaTrS.Tctr 01 ^opvoi y^ 01 fAOij^oi rt^ro Fornicalores et a(1ulteri, ahhinc \os corr:-
T vDv 3lOoO(i)CTa(T-&S iCtVTOVi' COactVTCOg iCj 01 gite; item quoUjuot flagiliis corpora vcstra
cv daiXyiictii KctrctfJLidvctVTiq ra a'.of/,at,Tct conlaniinalis, desinite, nec membra veslra
vftiov, -n-ctvactaQi yCj ftv. Kct^v^o',^iTi ra diutius ign(jminiosa luxuria hiedite. Ne-
jUsAn t),uft)v T>j «awTSiiX- ot;x. oiJaTf OTi vao; scitis, quia templum Dei eslis, et Spiri-
^iov Wi^ H^ t6 5rv5'Jj".a T ^iov olKil cv tus Dci habilat in vohis, ut ait aposlolus?
I. cor. ui. 1«. i}|i.ti'v, xa8w$ «iVcv 6 rtTTfjroAog * '• 01 •j-aa ; « Xam qui templum violant, iidem ani-
jpQs/povTS? T vaov, jCj t ^v^mv (p^£;o«(Tr ., mam quoque violant. » Dicit insuper apo-
I. cor. VI. 9. Asf^ j tSto 6 rtT^^s^oAo;- * '^'
^ipvoi K^ f*oi- slolus; « fornicalores el adulteri regnum
;;^oi jSaaiAe/av SsoS ov KKnpQvoftraaai , dict Dei non hereditabunt, propterea quod ad-
• V. is. t6 eii TO 'iBiov aci)[ict dftaprdvnv * ,, Sta versus corpus suum peccant. » Idcirco hor-
T^iiTO ts^VAivS i;jiAa5, rtfctranTOi, dx^iXi^^r tor vos, carissimi , ut abstineatis a carna-
aafKiKOiv vftm 'fh&vfticov ^'iva, dyvoi evpi- libus desideriis vestris, ut sancti invenia-
•&«Tt c* T« rt^Tfx.Ji/CT^ T^ aapKog- 6 'j aTra- mini in carnis exspoliatione. Tu ^ero lu-
SERMO DE ELEEMOSVXA. 507
xuriaris ct crapularis quotidie. corporique TaA,aiv y^ ^i^lcov xa9" sxar«v, oCk l^aovy-
tuo, immo aniniae polius, noccre uon gra- Us t iSAa^^xfiv lo ffa'jt*a (7», /^aAAov t •n|,i/-
terius praeter oflicium agere, ne et tu in ctAAo /ra^a to UKog ^-Aha^c, Troiiiaai, "na.
illorum numero compulcris , de quibus u.r\ k^ au avyaot-^uiCi yn>K Kx-&ci)i ilTxiv
di\it Isaias projtbeta : ^ac potentibus \cs- 'Hffa/a? o 7Tpo(priTng- * ''•
oCot,] o/ la/^vov-
tris qui bibunt ^inum! Item aposlolus ait T;'5 tpb'^ , Ci T OiVOV TTC-iVCOVTSg- ,^^ Kj (l-ViO-
i( nolile inebriari \ino, in quo est hixu- roAcc Ajf.r * " pn ^sivaKia>3i oivaj, c.v co Kphfs. V. IS.
ria. » Deinccps iam ab exitioso luiiusmodi Wiv daccTiicf ,. Aoi^i^ov TraCacta^i 7^ Toiat-
detrimento desinile. invidi, ultores, su- T«s cVoAtS^« /SAa/Sor o\ (pSovftfOi yJj f^ynal-
perbi, emcndemini; et cum onuiibus tain KaKOi ;^i vxip>t:pu.voi BiOjScl>aa.aSc lavcsv-.^
jdiena diripere omittile. Etenim nihil aliud 7r?.eoviKTai (^p.yaTe^ KaTaKiTrcvTii tcc aA-
avarus in hac vita lucratur, quam conscu- AcTpia i^ap-n-a^Siv ov yap Ti KspSayyi
laneum peccalo suo maledictum: eius au- 7T\ioveKTu)v iv TuOi TO) j2'ico , rtAA' ri /.lovov
tem rapina in hoc mundo nianet. Onuiino KaTaPav a-vvaKO?^ii-&ovaav avro) oySiQsy
quolquot praelerilum lempus inale lurpi- to j a?7ra'^.div yrao' avTOV , uSi fA.ivif /,
terque insumpsistis, salis dclrimenti cej)!- aTrAciis oaoi KaKOjg y^ alo^cog r Traa^icVTu.
stis. Superest ut reliquum vitae veslrae v[x.'iv Kaipov S^iTrpa^aaCii yii^vf^iCuQnTi- Ka.v
lempus studiose exigalis, anlequam vcniat t tjN^Afi^SevTa t)jtt7v ;i^cvov 7^ (^covii dyco-
insperalo Iranslalio veslra , et vos puuia- viaaa^i' y^ tt^Iv s^5A-&)i w J^5o;:^>i £/ju.wv.
niini; egcnique ac derelicli longum in e\i- oti ov 'osocaSoKa.TS ,y^ ryiuicobnTe- yJ, aCTol
lium abducainini , ex quo nemo revocari 'TTTCttyjii y^ d.-Mepi<raTOi cc d^cpia f.i.ay,pa.
situm retineamus, sed m.alitia omni et ava- KiTi T KaKii (Epovn,M.aTC5 ifKpxTelg "^ooue-
ritia, quae diabolo placet , omissa , pec- •9'a , rtAAa TrdLCav KaKiav rtj TiA-on^iay t
cata sua unusquisque emendet ,
propriae- d^JiaKnaav Ta ifaCcAco y.aTaXiTrcvTSi , y^ i
que saluti consulat, ante quam nundiuae iyji a^aXfia KaQi'>i d.opQcaaaTCi) ^^
v^ t
hae dissolvantur , quibus inlersunt ct qui acoTviaiav avTOv 7rpaypi.aT^jaaTCi)., ttp/v 7^
oleum vendunt et cjui cmunt. Verunitanicn Travnyv^ictx, J^AuGsidii?- ev TavTV} yap slai
Tieque emendi copia erit. Quod ergo vere dyo^ac^ovTH toSto' sV av 3 AvG« « ^rav»'-
l)onum est ct probabile ac Deo gratum T-ugis, ovTi 'uspa.aig ylvSTai ovts dyopa- Kj
id agite, ut eius dextera stalione digni ha- TU) ovTi Ka^ov y^ svaps^ov to doiaKOv cjEi),
cf)rde suo semper % ersa\ erit , iam non pec- iiv>i[4.ni «^H T .QavaTOv c* T»j KapSia aC-
cabil. Xam timor cupidilalcm expellit, si TOV , oCKiTl ci/^Tavif "y: (pi^Oi SlO)Kii T
certe reputemus quali gaudio ac lae'.ilia 'fh-^Vft^^av , Ajyi^ciJ^ijCi Ci lavTUi Troiav
508 ElSKnil ALEXANDRIXI
Aor SiO,dfoL7rnTOt ^ <usk>^)coi.?^o) C^a.i,7rav- tuin iucunda tum molesta semper m(!nte
TOTc £S)< [4.yyi[4,tii 'ix^Ti T o^jiya ct.lmoi To, agilelis. Vel omnino quomodo quinque il-
TS •X.apOTTOiO. Hj TCt At/3-«^flf « OVTMS 35&)S lae prudentes virgines, propter abundans
at/ 7riYTi(pp6viU'0i raa^Oscoi 5ia ro o^ 'Z^a- in suis lampadibus oleum, luce illustratae
aoZ iX^iv ctvrai to jAaiov c</ t Kctfx-usa- non dormilavcrint sed nupliale conclave,
TOi ilariK-Bov ,
pM 7rctpi[A,7ro8ii^6/u^jcti ih t dum olei circa ipsas lumen radiabal. Al
jBciaiAinov 7ra<^ov, Bia ro (!)cog u^ectvya- reliquae quinque virgines, quia lampades
^ov avrali lAaia- ctl q Aoi^ai TrivTf 7rap- oleo destitutas habuerunt, his exlinctis ad
Sivoi Sia to ji*)i 'ixeiv )C; avrai; 'lAaiov iv r somnuin conversae sunt : moxque aperto
Aa[ji,7rdSati * avTtov ^icr^ia^naav }Cj cnd- conclavi, luce olei caruerunt , cuius ope
9-<s6Jov T Q vt/jW(pa)f@o rtvo;^«T^^ , ovk inlioilum cernerent. Nam qui in tenebris
?;:^faaai (pcoq ikam t IBfiv v^ avTuq t fiVo- ambulat , quo deducatur ignorat : qui au-
Sov 6 "^ iv Tyi dicoTitcf, ir^TraTcov^ovH, oiSi tem in luce graditur, -xiam pervidet. Ea-
zsov VTrdyif o\ '<^ (pcori t^nrarm i',Si t dem calamitas accidit slullis virginibus,
oScv t6 avTO ifuj.ifBti T^ iJi Tctg -TriVTi [10)- quibus lampades extinctae fuerunt; et cir-
dviKin[toyag yJ) avTnv dKOvaat t oSwnpdv bus, qui luctuosum vicissim decrelum au-
dyro^aatv , to zso^ivsabi dyr' sjm.S ol Karnpa- dienl : discedile a me maledicli. Diximus
[jt,iyof nKiiaa/ySfJ 3 ^apdrivoi OKaTnpd^n- etiam a quo maledicendi erunl: nunc cau-
aav Trp^ai^X! 70 .j
St' nv alriav KaTnpa[j.ivoi sam cognosce quamobrem maledicti sunt
lovo[J.daQnaay- TroXKaMc, cji tJj TrKaTiict 7^ nominati. Saepe in urbis nostrae dum foro
Kah' nfx^ 7r6KiCoq KariTvxov , h^ 'iSov avv- versarer , congregalos vidi paupcres el in-
suo rece-
ille
I
(I) Ita cod. pro yai , etiam inferius n. 16.
SERMO DE ELEEMOSraA. 500
pil, niihique omne curae geruis impenfiit. (rav dsoxTructv i\Si'iKyvTa,i u^ ifu.v ottip t
Quamobrem mercedem illi a Domino im- rtV7i,M.i(79iav iiiy^ou.a.t \a.^UY a.vTOv -^za.aa t
precor. Denique alius dicebal : ego impo- ^imojH- y^ dTroKpt-dui TraMv aAAos f;V«y
tens senex sum; hic autem tesseram mihi iyca dSvYctTog yiocov f/jt*j\ ju iTVTrciXJiv * 6
dam interfatus cst. Quoniam de misericor- T15 i]7riv iTri) dviYiCia./^ t Asfsii' ^ia cjir
dibus sermo fuit, dicamus aliquid etiam 5AEMjM.ova5, iiTncfJ^ (^ Jia g^ dviXiy\u,o-
de immisericordibus quid ille vel alter va?, tq Tiq x^ T\i nv olSa. yap iyco
,
(^
fecerit. hominem illum
Namque ego novi Siha., y^ 55-iv dviM-fl^cov y^ dTrav-dpcoTrog,
immisericordem atque inhumanum, qui de oVi Kplaiv ovk ci-du[A,!'iTa.i- ttoti yap cJ^
fuluro iudicio non cogitat. Non enim ab avTOu xi; iMni^oavvlw ovk eAa/Ss, aAAa
eo quisquam eleemosynam umquam rece- waAAsv 0^0^ y^ Tiaaej (p r\ju^^ t TnvYiTcov^
pit, verum etiam nos pauperes vexat, et okSvh ^^yihst^cov tovtcov , ?^iycov v^ilg Za.-
palpando pecunia spoliat. dicens: vosqui- p^OTai (^
1
] voixiafjiaTav VTrdoy^iTV Kj t'l tl
dem asperos nummos habetis. Et si quid Sf~f.Kovyi-&ri Trapa. aAA« <piAo;i^Jr«i apwa.-
a pio christiano datum fuerit, eripit: at- ^u' k^ 6 "siTWXOi dvax,c>>^i"i Ka.Ta,ocoj>Jlfjog'
que ita pauper maledicens discedit. Alius aAAo; riVfv lyco d7riiA&ov ilg
t Silva u.h
aiebat: ego ad illum abii, ut exiguum ali- yroWaKig Aa|Sw fAj*PoO KKda^a.Tog aoTn-
quando panis frustum acciperem: sed cum yCj log ^r^oaMAGov 7^ auAMS a-JrS, sVsra^e
ad eius aulam accederem, ille canibus suis Tolg Kvm , y^ tu ^iXY\ ^« icmdpa^a.v .,
yJ,
rent, una voce iis maledicebant cum ana- ai^Toi? y^ dva.^i^dTi<:^ov y^ cpa, dfctTriiTi,
et incolas faciunt aeterni ignis. Propterea '^ o/^oiro^as awG^ t alcovin Trvpog -ttoiov-
(i; Ita cod. -ji;(OTai', de quo vocabulo, seu sincero, seu mendoso, iudicent eruditi. Milii arridebat
derivare a Tjaj^uV. Nam qui sit asper nummus, scimus.
510 EUSEBII ALEXAMDRIM
i'. 'Hf^sTs j, oaoi lii XpiS"ov e|3a7rTl- Nos aulom quotquol in Chrislo ba-
10.
• (;ai. III. 27. a^tijuSfj, X^iro»' Ci^vacofAsSa, *, tq ya.Xy]- sumus, Chrislum iiiduanius, hilari-
plizali
pu)jj-ibci, TTPOi Gsir oficSoi/Xni i)ju^^ ,'iva, fiii conser\is noslris exhibeamus , ne et nos
y^ YifiH, T 6^yy\v OKilvtiv 'fm(!-n-u.aa)iJi.iQa., iiam iliam piomeroamur, quam iile im-
&)5 OTOVMpo? ^ovKoi o*:e/vo5, o <Jvi^7ra.Qn- probus serviis cxpertus esl, qui dominum
5roi>i<T£i iAir\fJi.oavvtiv (ii t fji.in s^ovra- Kj 6 giatur eleemosynam : nam qui misericors
iMcov eAEM-&»(reTai 7r<ivTM5' (5
q
ji*)i «AfMv, fuerit, misericordiam prorsus evperietur;
oCSi a,vTO(; iAiti^naiTai- ov y: Scapiav Aa.ft.. qni secus non miserebitur , mi.^ericordiae
/Ba.viia.v 01 "urivtiTii r i>^it\f^oa-vvtiv ., aXKa. beneficio carebil. \on enim gratis acci-
aKosrtiaov zs-oaai iv^^^a^ avTi-ouapiXovaiv piunt eieemosynam pauperes, sed quantas
anisaov 3 y^ t Trpo^tiTti "Haai« A:-^ovto5 retribuant precos considera. Audi dicen-
u. I.V1II 7.
y^ .ri^^tvuvvTQg t\fjt,lv
* '• ^ia-dpvTTTi tth- tem nosque exhortantem Isaiam prophe-
vSvTi (^ aprov aa , }^ TTTcoxovg a<^'iy;i(; tam: « frange esurienti paiiem tuum, et
iiaayayi lig t oIkov aov iav iiSrii yvfji,- pauperes sine tecto induc in domum tuam.
voK, Tsn^i^aXi- }Ci a-ao t oiKiicov t auipfji,ct- Si videris nudum, operi ; et domesticos se-
Tog aov ov^x^ v'aripQ-\{- tots rppayiiaiTa,i minis tui ne despe\eris. Tunc erumpet ma-
«pu)(|t*ov TO tpws <7«, yCj TaifLaTia (i aa tutinum lumen tuum , et \estimenta tua
Ta;:^() (xvaT?;Ji- k} TflOssooet/ciTai 5//-aDpO(76sv cilo orienlur: et praeibil anlc te iuslilia
aa t\ di)(.ai'jalivt\ (7« , fc « ^o^a t G;oO <jj%/- lua , et gloria Dei circumdabit le. Tunc
5-fAfi ai- TOTi /3o>)5-:-<5, tCj o T^fo? siaaH.ov- ciamabis, et Deus exaudiet te; adhuc lo-
fffTai aa- iTi AaASvTO? aa i^ii , ioov Trapet- quente te, dicet: ecce adsum. Si abstuleris
/*i' iav Q a(pjA>i? rt^TO aov avvSiafcov (1) a te vinculum (iniquitatis) , et manus ex-
yCj ^apoTOviav (3 tCj ptifio. yoyyvafiov tensionem (deridendi causa), et verbuni
y^ Sug -is-c-ivZvTi (^ aprov ff«, y^ 4'''^'^^ murmuralionis, et dederis esuricnti paneni
TeTa.'!S)eivu)u'iv!uj it^TrAviayig , toti avctTiKii luum, et animam adflictamrepleveris;tunc
(1) Ita cod. i'/.ana vestimenta , non ld^.xra sanationes aut sanitates. Revera //.laTia legebant Tertul-
lianus, Cvpriauus, et Valerianus, antiqui patres, a Sabateiio laudati, qui traustulerunt le.stimenta. Ki le-
ctioni accedit nunc alius suftVagator Eusebius noster. Hieionymus quidem coinment. ad Is. LVIII. 8.
putat latinos inconsiderauter legisse !ijAr,a pro lv.n:f:'j., nominis similitudine duetos; nunc taiiieu apparet
etiam ex Eusebio revera extitisse in aliquo saltem graeci te.xtus codice /ftaVia; quamquam ego quoque au-
teponendum ei piito iV^ara. En veiba Hieronynii tatini interpretes ducti nominis similitiidine, i>aria, :
id est restimenta posuerunt. Lnde multi tramlationis Jalsitale decepti ad resurrectionem corporix
,
extentum digitum transtulerunt: ne detrahas proximo tuo , et singulos quasi digito twtts.
SERMO DE ELEEMOSYNA. 511
orielur in tenebris lu\ lua . e! tenebrae sV tZ.> giiot^ ro tpii^; <7«, x} ro ay.oro^ (jh
tuae erunt sicut nieridies, semperque le- «? ^ufo-njwSpfa- ^^ W'-ii o •&«05 jM.«7a aot/
gant a peccalis. » David quoque ait: « tola ^naiv a./3pr\a.c,- ,, »£^ o Aa/S/(i Aef./' * "'•
oK-av -Ps.xxxvr. ji;.
rursus: « dispersit, dedil pauperibus ; iu- Mv * i<T>c6p7ii(jev , 'iSooKiv rolq Trivnat, « Si- ' p.s. cxi. 9.
stitia eius manet in saeculum saeculi. » iia.io(7vvrj a.vr5 f^ivei ihr alcova. t aicevoi. .^
Etenim donum huiiissnodi retribuit elee- roiovrov fao Scopov Bci)piira.t n iKcii^oavv»-
mosyna. Rogo ilaque vos. ut caritatem et S.o ^^s^^Ka.Kca vi^S.i, t dyaTrlw y^ iMin-
eleemosynam omni lempore operemini. f^oavvnv cv '^a.vri Kon^ci Ipyai^iSm^- x^ fA,-n
vel alia certa die teuipus mihi commodum r Silva, YtfA,'ipa,v 'advrco'; Tron bv ivx.atp'i(sb
erit largiendi eleemosynam. Quid ais, ho- lii^i ^ t iAivtf^ocrvvyw 7iOtovj/,ot,f ri Kiync; .,
mo? \onne audisti Salomonem tibi dicen- af-S^iwzze; ovn, wa^raq t loKofiJovro^, M-
tem? <( ne dicas: revertens redi, et cras yovrci (j:)1
*• "• |itM fiTrni i7ra,viK-do)v iTra- • Prov. iii. ^,
dabo, cum possis statim benefacere. Ne- vriK.i, t^ av^icv S'Joact), Bvva.rov a« OVT05 iv
scis enim, quid pariel postera dies. » Nunc Trotilv ov 56 o}3a.i t'i ri^iTa.t d 'fhaaa,- * „ • Prov. xxvii.
tantum hora est; si vis, largire eleemo- i^-ovov vi5^ av 'copa.- ikv QiKc-ig, l^yii^ii t
synam; nec mente tua hifructuosas cogi- iKini/..oavvnv y^ jj,rt «s%<(p;^>)5 t vot;v aa lig
linget longa senectus. Quid faciam? Si iam ajf/,^a.\vH fiot f/,a>i^6v rnpa?- Trcoi 'iyjo izotii-
facultates meas dislribuero, quis mei cu- aat:, iav 'irt Sjsf-yif/^co ra VTrap-^ovrd «ot^,
ram geret? Quod nunc habeo retinebo. r\g if*.i Jtoocwy- to Tntoov Kpa.TY\aoo' oiSx
Scio me prope simiiem esse avo meo, ita- oti t •zsaT^ry jw» ^a^ofioioi iif^t, x^ f/a,-
que ut ille diu superstes ero. Porro fa- Kpop^oviaco «5 OKtivo^;' dKK' ovv tzoKKo.-
cile eveniet ut longa inlirmitate decum- ki^ Hj c> dploo<r\ci Shvyi yivcof*,ai , toti Sfa.-
bam ; tunc ulique opes meas distribuere rv7rovtt,a.t J^i ««,»•&« va» t wAovtov jtt8, xj
ciam. Benignus est Deus; interim oecono- -dpco^oiOi «V'V -dioi, Kj to aufA,(pi^ov oi-
12. plane inntilis excusatio, immo ifi' . ^Cl 7rpo(pa.aii « fA.r\Siv ux^iKovaa.,
Acro noxia iis qui huiusmodi cogitationes ftAAa fjucLKKov ^KdTrTnacL G^ lii TOiavrai
aninio volvunt ! Nonne audisti quid di- sv9t;jtA«'(7«s Aofi^oujvy?- ow M;t«(Ta? t fJaf-
cat evangelium de divite horrea sua des- >?;'« * to ti A^f^ Tnpi t TrKitala r XctKa- • luc. xir. ir.
truente ac maiora aedificante ob suae cu- cravTO? Ta? d7ro^y\Ka.c, avrov yj caic^ovct;
tae annos sibi spondente, atque ad sum- a.Kr(iov avr^ airicov , pr^oaSoKcovrog ;j^ov»?
mam senectntem se venturum sperante? TroKKovg ^Haai, yJ; iig aKoov yti^u); Ka.Ta-
CTOV, K) ctvTOv Siu T ala^vvYiv T (Ju)[A,aT0f cta , quae corporis eius pudenda tegeret.
avTii >caAv7irT:-tv y^ 7rpocsdox.m ttoKv^o- Sic ille qui se longaevum fore putabal.
" OTi bi |[*((t9(« at;f«/*ep(voi}, ovraig « l^cori mercedis diurnae tempus, ila vita hominis
T dvQpcoTZa iTf] j^ yy\q- ,,., ovrooq, avQpcoTrs, in terra. » Sic prorsus, o honio, vila nostra
Sidiciirat 6 /Si'05 «,a^tr- 'cocwip ovSiv oip^ov- se habet. Quamobrom nihil nobis prodest
[,t.c-Qa, aAAcc [xaAKov ,/SAa;rTO/xa-&a , 'ifh- immonocet, si opes oongeramus et aurum
cjvdyovTii ^^nftara x^ ^vaov i^ dSiKiai
,
oxiniquilate,ot labore pauperum sino mer-
7U KOoiii TTiVfirtjdv dfiia^&ii- u [Air' oAiyov cede. Haec nos bre%i rolinquemus in^iti,
stientes , quia illuc divitias suas prae se l^i/ipj) k^ ;^^apa 6t;;p^ctiV0|M.sv'«5 //J «•j^sAwv
miserunt. Proplerea audient : venile pan- SiaT0 7r^o^i[;i,-^cii r iciiiTm ttAovtciy oxir
peres, benedicti patris mei: recle iudica- ^ia TOVTm ^ dKOvtjaci' Sivts ol TaTnivo)
slis , att]ue ut sensati ac prudcntes opes tvAoyyiy.ivoi t -TraZoq f*«* icaKcix; i(^Poysv-
vcstras manu pauperum praemisistis, quas aaLTi ^ y^ coi yHvt^iic v^ (ppovii^oi tu uy.m
egocxcepi. nunc aulem vobis re.stituo; ne- oOPOlzsi^-^cLTS fji^ T 7rtvy]TC0V Kciya) iS-.^a-
que id ealenus verum etiam bonorum, jM.Hl', K^ l3oV lATCtpt^^Ca VfUV £; OliX. CtVTCi
nicorum vos lieredes scribo. Talem scili- [ji.6vov , rtAAa }^ r i^tTiiv KAroovoy.ac, ttoico'
cet remunerationem a Deo referent elee- TOtavTctq tctp rtjiAoi/Sas o/ i?\iyi[A,ovii Tivpov-
mosynarum dalores. TCtl C/K. T yjeOV.
14. Xeque expectes, eos fortasse audi- lS'. Ka/ ju.ii TTPoa^OKrii /Vu)? ax,ovaa)Cii
(uros: venile qui domos splendidas <iedi- TO , SiVTi o/ OiKICti Xa[/,7rpai 0JJC050jU.SvTf5 ,
nastis, qui babiea struxistis, agros virgul- AiiZa x.T(/'oiTSc , 'rCj ctj^ot); avcfKct^baipov-
et alia quaelibet lerrenarum rerum opera- « iTipct oact o^v'on6a)(7i ynivit i^yal^ovTii'
tores cogilant, cum aiunt: faciamus aHquid AiyovTig, -zirOifiVw^j f(5 ^^oyjflv y\[^a)v
sjelur; ul qui viderinl , beatos nos dicaiit. aiv «/Aas* TavTct [^.Iv oaa av 7:oir,au)aiv ol
Quaecumque id genus liomines faciunt av9^u)7ro(, Gc05 eV( [A,vy][inq ovx. s^fi, oJ^s
eorum Deus non mcminit, neque probal, d-zooSi^^iTai , ciAAa [/.aWov 6!i§icax.si Xifcev
immo potius aversatur dicens: discedile a "zooPiviaQi d^a i[tov' to yap ^svts ^ r iKiy\-
me. Nam venile misericordibus dicitur. , [^6vcov l^'r TO Q Tro^iviaQi^ t jw.« fcajfl^/^ov-
Discedile autem, in eos qui me non nove- T^tjy jttf • ov j^ fJ^ov t/jM.as n fvwp'i'Cc*) ro 7r6^iv
runt intorquetur. Non novi vos, nescio un- i^i,, 'iva jtj v[A,ag KaAtaco cv tyj ^j.aiXtioi,
advocare? Discedile me, ignoro vos. IIH a di cpaaiv iyKctAovvTii -^ Kvpie, §ia t'i aTzo-
autem quid aiunt expostulanles? Domine, 7ti[).'Uiii v[tai cLTro aoD; ov t axpayiSa t
cur nos dimitlis a te? Aonne sigillum cor- aco^taTOi an 'i^x^Ofj^ (\ j ,,y^ r •Aalavova'^
poris lui habemus? Nonne aestum diei pro- r\[ii^ai SiriKQo/J^ Sia as, y^ t ^rap-dsviav
pter te tulimus? nonne virginilatem ser- iTy\pyiaa/j^',vat , (py\aiv, olda Kctyco- Trao^i-
vavimus? Ltique. dicet, haec non ignoro: vtav ipvKa^aTi , dKiia'iav,^y]^OKOiTiav 2 ,
duro lecio et ieiunio ulentes. Ilaec facien- vyira ovk iKiriaaTt, OTt ilg r (iipav aa «A-
tes , non tamcn pauperum miserti eslis. ucov 'ZS^a.KPOvcov /^ tpo/3» TraPiKdkn K^tfcov
Nempe cum aliquis ad tuas fores accedcns iKmv^ tJj (^cavyi- iKiyiaov [ts, Xi[x,co oj3.<^^ii-
et pulsans pavidus orabat miserabili voce po[ta\,' r KapS'ia //.« cxTapaTTtTat c/k r
dicens: miserere mei, fame consumor, cor Ka-^^^dvcov, y\ \v)(J^ [tn Trtv-del 6x ^ 'fh^v-
meum anhelat ad olera, anima mea panis [^ictq r aoTH' al adpv.sc, p« Tpi[t.Haiv d-ao
desiderio luget, membra mea frigore Irc- -^v^t^ov , to. otcc [m avv^^ifiovTai, 01 oSov-
munt, ossa mea confringuntur, denlesqua- TSi ^« avyKpovaaiv ^ 01 ovvyjc, [a,s Kaiov-
tiunlur, ungulae uruntur, totum corpus "rai, jCj oAov [tov to aco[ta awQKavtTai
meum consternatione et nudilate quassa- c/k d-dv[t,tai ju j.UjWvothtos* sA««o-ov ft? r^
(2) Ita cod. Eniendasseni autem ;7)joo-iTiav arldum rktum , nisi paulo post sequeretur synonyniiiu!
yzy.iijirx; inter virginitateni et ieiunium.
6d
514- EISEBH A [.EX.VXURIM
S'i Ttg SivJl^ov «.aAor, k^ il jm.m ai>r6) ^15 in perditionis praecipitium decidit. Seral
ViTai iCj KapTrov ov (^ipn' ovTtoq }Cj « -n-a^- aestus instantia irriget, flaccescil ncque fru-
•Ssv/a «j n iyKpaTeta, iav jwn t2) iAaio) ctum effert. Ita se habent virginitas quo-
•7^ iVTroiiaq dfi^djQ^' jji-iyaAai ovv 7^ jAeii- que el continenlia, nisi oleo beneficentiae
T (Tojpov 2oAOjM.SjVTa ( 1 ) , OTi " cfva [tiaov ul ait sapiens Salomon nempe quod « in- :
/t^ «OCTy K^ •&Ai\},S&)V C^THffft), O^CeiVO TO redieris, quod laboriose et aegre adquisi-
OiOVoDy fi^O? TO dvuiXPiAii. visti, inulile propemodum tibi evadit.
iT Eay 5s Vj (Jv Q-Khc; . Trpayixd- 16. Age vero si iibet, sine ullo itinere
Tdjcrov av<s6 oJocrop/as k^ kottov Kj y^n- vel labore aut lempeslatis discrimine ne-
fjcmoi- i(Ja) Kct^i^0[jcivii iic, T olKiav (7», gotiari potes. Esto domi suae sedens: ve-
ip^^^jcTai CTwAwv (TOi (^ ixapa.SiiiTOV , Vj nit qui tibi paradisum vendilurus est ; tu
dyo^acjov [aovov [tn J^raAjjs , ;£^ aia^sAQil Acro eme. Tantum ne titubes, ncque liaec
rt^eA-9->)5 0^5/ Kivog , J^ ivpi^dyig cog [tnSiv luc proficiscaris vacuus , et nihil habere
j;^wv, KvTirovfjS^^ iu dBai[x.ovct)v «AAa comperiaris, Iristis et maerens. Illas, in-
TOOTOV ^T^O^ZBfjW.^OV, Hj OTl d^iA-drtg iV^YI- quam, praemilte illuc, ut quando eodem
(Jiig avTOV c/Kil .,
Kai j<roAA« aoi ivQnvia tu veneris, eas invenias, ibique magnopere
(-) Tribuitur ab Eusebio Salomoiii hoc dictum, quod est reapse Siracidae.
ELEEMOSYNA.^ 515
affluas. Neque deliberes dicenrlo: florida yivvna.t' x^ //•« Sf^x,pi-^yii tCj UTrni' diiy.riv
iuventa s-.iin , liberos habeo ; quomodo il-
los deseram egenos? Profecto hi mihi ma- Ac/'\l,w 7rT(i)^ot/5- Kotl va jW.e x.a.TupovvToi,i'
lodicerent. Postquani aulem fiiios meosdo- OTCLV Q C/K^oSpOtKnaci) TCC TTCtlSlct y-OV , KCtl
tavero, et ad senectulem dcvenero, tuiic i^^acci) ilg yytpctg.) Trpovotctv toti •ziroiov-
animae quoque meae curam geram. Atqui fA,cti yJ) T«5 \v)(_ili jt*«' y,r\ ovTcoi Xoyi^H'
neita, quaeso, dehberes: incerta esl prae- aJnAOJ 7ra.^U)V /Sio?, l^ WS KAiTTTVig iTTifi-
jjuo trium cubilorum loculo daudet, usque X^v KaTctKhiin , gw5 T^ c*56|« Trctoaaia.q
non uxor, non amiconuu aul cognatorurn ^j^oSiv 'urpoaTTa-diict y aAA' n i^! dya^cdv
aflectus, sed bona opcra vi pollehunt, ca- 'ipycov \ax^^-> ^^ " "srpo? diov dyd-urn y^
ritas erga Deum et elcemosyna. Idcirco et i\iYil*.0(IVVt\- Sia T^TO K^ HoAOjtAWV *
liTTi-
Salomon ait: « redemptio animae viri, di- " Xv^^ov -^^X^^ dySpoi 6 'iBioi TsAovTOi' .,
\iliae suae. » Neque dixil , a fiHis aut a cog- T^ OVK iiTTiV OTi S ict 'isa.tScov « (Tvy^Ziv n
nalis aut ab uxore eum redimi , sed divi- "yvvaiKOi Kv^^ovTcti, dWa t wAoOtok av-
lias ioco esse redemplionis a peccatis mul- TOV i'icHKi AvZcdTYW 67C 'iZOhAwV d/..OpTiO)V
tis. Quod si tu abieris, opesque tuas, ut Kj iav dv 'aopdj^Yic, , y^ tu ^.^a.Tct. an
dixi , heic reHqueris , aiii eas parlientur ci)Si xaTaAe('\j,fl5 . ttAAoi ij^fJi.ipKyQwaiv ot)?
quos tu non speras. Neque vero expecles ot; yrpoQ^OKa.q' ty av ou 7rpo<jSoKrii pciv'i-
aquae guttulas cjuae labia tiia humectent, Sai vSii.TQ^, "iva. fSpi^il <Jhi tcl yjthn' '/^
Tunc enimvero quid tibi divitiae prode- TOTl 0$SA(^ T 7r\0VTH, OV (/^
Tl (TOi TO
runt, aerumna ac labore, iniquilate raptu- f^ox-^a y^ KOTTOV }Cj J^ dStKiai y^ lipoSCt-
que adquisitae? Modo velis, poles opibus yvii d^.Tnaco: fi ya^ ^sAm^, /-^' t ttKov-
tuis paradisum coemere et quod tibi est : Tov T TrapdSiiaov dyo^dKeii- y^ 6 dvco;pi-
inulile, fructuosum fiet, requiemcjue in di- An?, co(piAi[Ji.6i (701 ^«(TJTai, Kj dvd-Trciv-
scessu tuo nancisceris. Sin contra, heic re- cr^v ihprii d^wcSn/x^' ictv Si ^taTaAsiJvi?
hnques, vindicabunt sibi luxuriosi homi- 'c^fLOtpdaairiv aAAoi toCtoi' coSi a^aTaAi-
ues, non sine pugna ac lite quis j)hu"a fe- TOi , [tctxo/tJ^Oi y^ iztad/j^ot to t;'? TrKilov
ral. Tu inlerim flammis amburt^ris , nec upYi- (jv Q :pAoyi^6,t^Oi^ ru cJ^ avTCoy tU
quisquam bonorum tuorum lieres (qui eo- T ^.uie<(J^d'iVTCov Gn Tct y o^v\y.cLTa , dya-
rum animns ingratus est!) refrigeraturus e<Tci)v (joi ovK 'ip^iTcti dpoai^cov aov xluj
crali sunt, ne aqualis quidem guttulae ad- vov ovdiv }Cj oJ5= KcLV pav.Sa, vSaroi &)(p«-
Abrahamum dicens: miserere mei , et niil- VTTU^X^^^ ''^ 7ra.^SKdK<l T 'AjSpadfL Kifcov
te Lazarum ut labia mea refrigeret, quia iKinaov fA,i , yC 7rifji.Xov Adi!'a.oov ;ta kxts-
ignis aestum non fero. Dives hic dum in- KOVavV) fJLH Ta X^'^^-*^ 5 °^' °^X ^"^oi^ipto T
ter vivos ageret, purpura induebatur ac •zav^Oi r Kavacova- (^^ 'j TrXovaioi Sidfcov
bvsso, eranlque ei equi plurimi frenis au- 'iv^iv , rzop^^vpav c:iSiSCaKi-o k, 3'jC)sov ^)
reis ornalissimi, quorum sellae auro puro naav ofjTCo 'iTnTOi TiKi^i^oi KiKuKKcoisiaf^i-
516 EISEBII ALESANnRlM
f 0) CfJTtS SlHKOVi^ StaKOV ;^1>(70V ?£^ rtg^t^fOC vini prctiosi fragrantinm servorum multo-
oli'v« st;o(T/*Jav TroAvTiua , ttoAASjv jM.a')/^i- ruin scdulitas, cum candidi panis varie-
5r&)v '5:^(7:Ta<7jiA05 , Iv 7!-oiy.iXict Kdjx,OTY]TOq talc. Cotpiorum ilein fervebat opus plia-
apTCOv [ji,ayetpoi ^opu^a^o/u^uoi i-^ovvTig sianos elixantium , anates , pavones , por-
i^ctaictvovq 5
pi^vivas > rawva? , TTopi^v^iavaq phyriones, perdices, columbas, gallinas,
TTi^Siycag, '^^TS^ai, o^Viiit Xayu)Ovq, yt^ lepores , et quadrupedum magnum nume-'
Ti^^ctTrodoov wA«9o5, rt^ ^pnKTCo^cov ttoKKcov rum , slructoiibus mcnsarum multis discur-
^.Taiyo^iv(x)V H.h'ivai Jt^ <jZu)^va\ ^ oiv- rentibus. Erant et lecti , slrata , sindoncs
Bovai x^vaopavTOi, KOiTihvig ;^^^u<7oppa(poi, auro illusae, ciibilia auro intexta, marga-
KaTid^coftiYOi ^apyct^m "^poaq, avya(p- ritarum sparsa coloribus , varioque ruti-
/jSpoi TY\ 5"iA/3oT«Tr tS) q 7tKH<T'iU) -siafHTa- lantia fulgore. Diviti aulem mulli aderanl
fJlfiVU>Y TTOKXCOV CV (^o(ict> i^ VTrVjpiTOVVTCDY reverentissimi famuli , alii pecuniarum the-
o/ jttSV l^i "TThOVi^lCt ^SKKo/J&pOl , 01 Q fij saiiris praepositi , alii agris inspiciendis ,
dypovi '^(jKiTTTiiv , ttAAoj £/5 KTiaiA^aTa alii aedificiis exstruendis, alii rei cibariae
OiJCMjWaT&Jv , iTipoi T ^pa)u.aTCi)v yJj 'T' "^a- mensaeque curam gerenles. Eo convivante
TT^i^r.q 'fhft'iAiiav ^oioDvtss" tovth di 'Zv- cum tlabellis adslabant mancipia dormien- ;
(pa)VT05, pc3)i(^8(7(v ai^TOv o/ rt^rt;^(3V«T0i at;- te autem , silentio invigilabant , ne quis om-
TOU* K^ V^ZiYiiYTOi aVTOV , T^ JK^l^^^/af (fpOV- nino vocem tolleret. Talis erat superbia
i« . 'Hv 5« Tis TTTW^og 6vofA,aTi Ati^a- 18. Erat aulem mendicus quidam no-
pos, K^ I)Ss/Sa«to Si? T Tsvkoova T TrXaiTiH mine Lazarus, qui ad divilis illius innuam
C/Kiiva «Axo^J^vos, ;4^ c^Gt^jW.S^' ;:^;,0flTaCT-&«- iaccbat ulceribus plenus, cupiens saturari
vai T 4'X''^'' 'i" ^"'"T(3VTwy c^ T^ '^a7r'icyi micis cjuae de divilis mensa cadebant. Hic
T wAi!(7i8' K^ "zapos £i/azj"Aar;:^v)av ovk d^av- tamen nulla benignitate commotus, haud
•&« , 0!/>c aiiCTi'ipnaiv t (iM/ T0(7at>T« aya^;c»i miserlus est hominis tali cum necessitate
/S:^A«jU.£vov f/s T ^rvAwva ai/VS' o/ q xi^vf? ad eius fores proiecti. Canes interim ven-
6^;)^OA/3^jOi H^ /3A55TOVTf5 at^TOV OVTCOg iAx.0- titabant, qui iiluin adco ulcerosum cer-
/jSfOv, i^ T ^'^(^copa r dTrohciOYTa a.7ro 7^ nentes, cruoremque niembris eius manan-
jt*?j3)y at/Ty, S!j(7:7-Aar;^viav c^3?i>cvt/yt<-\ooi, tem, misericordiam prae se ferentes, lin-
waTTip yKwTTi) Tivl it^ (nroyyct) aTnXi-^ov guis suis quasi spongia membrorum cius
T r//i)Pa dTTO T ftiKm avTOV, Ka^ax; iva- saniem lingebant, et tamquam benigni me-
pi<roi Tivh laTpo) a7royy'i(^ovTii ^ h^ Gffu- dici abstergebant, atque ita ulceribus me-
[toKcoTrai ^iPatzivovTii; '
1
;' Hj o*s7vos OV^i dicinam faciebant. Dives contra, ne panis
(i; In catena ad Lucae evangelium cod. pal. vat. XX. f. IGO. verba legebam Eulogii patriarchae ale»
xandrlni, catholici ac laudatissiraiauctoris, quae a me praeterniittenda heic non sunt. lo-j h ayioi,- EJXo-
y/oy 'AXsJavSgEia;. "Oti y.ai Sia twv y.wuy tjJv ijffEg(3oX>jv TiJ; tou nXoua-iou an^ijVEiaj iXsyyji jj jrccpa^oXii' ol f/iv
yap xt/ys^ olxTsiqovTS^ aVToO tjjv ttoXX-^v ToXaiffa-f lav , otts^ sSvvavTQ ttoisIv STtpaTTOv TrsqiXsiyovTs^ xai oiov aTTO(TiJ.r,-
yovTfij at/TOU to eAxoc Tai^ yXu<r<jaiq' d Ss xai twv xt/vcJv •jtsqI tov oijAcvXov dwvsTT^Po;. v.vi ?i' a*jTi;v ijXsyyrro
T-jv z;/vi;v' ?ia Tovro xazsTvov to' TrOp a^vo-DTrijrsj,- ij.!ts^vjtii. Sancti Eulogii patriarchac alexandrini. Canum
mentinne summam diritis crudelitatem coarguit parabola. .\am canc.<: misericordia erga gravem La-
:iari calamitateiii commoti, quoU poterant gratiftcabantur, illius ukera Ungentei ac veluti linguis suii
SfiRMO DE ELEEMOSYXA. 517
<Juidem fruslum misero largiebatur. ve- xAaffftaxos aoru «^icdasv 0.070) Sovvct.r to
•cordia divitis! Canes Deum ignorantes, ne- 7^ dvoictg t TT-Aaai»- 01 Kvvig ol |it« ilSorig
t.|ue resurreclionem sperantes pauperis cu- , '&ioy , fji.yni dva^a,!riv Tr^o^jSox.coYTig, Trpog
rationi inslabant: dives autem qui tremen- (ie^ifoSilctv t ^jv«to5 iTrnyovTO' i^ 6 ttAov-
do iudicio sisti se expectabat, pauperi mi- aiog 6 7rpo<J^o>cwv Q^^.r«vai to (^ojSipov
sericordiam negabat! \osli ergo divilis in ic^iTHpioY , t 7rivy\Tct ov>c i\ir\a(v. E^^vws t
hoc mundo gloriam honorem atque deli- TrAsai» t IytoZ^u. So^etv kj T(f*«v i^ "S^v-
que: item quomodo dives iniustus fuerit, ttux; [aiv u)Si 6 TrKovcfioq «v «^ixoiv y^ ttKio-
Cerle etiamsi immortalis futurus esses, o Ass, av&podTsi, 'jTrap-^av re elg t alava^
homo, inclementcr te gerere non deberes ovk av Tbxt damXay/jnav ?/p^f?' '^ifJCi yi
quanto autcm minus, cum sismortalis, ne- //aAAov oti -S-vhtos s/s, k^ ovde t r^i^ipav
tjue diem neque iioram obitus tui scias? « t 'oopav 7^ TiA/jTiig ch STr/Vatrai-
19. Dum hic ita inclementer se gerc'- !•& . Outu)? ^jafwv « aFAaf;:^!»? r^dvi-
ret , conligit , ait scriptura, ut moreretur AE«jM.ova)s,5^JvsTO ;pH(7(V a-oGavj7y t Mou-
dives, et ad sempiternam poenam defer- aiov y^ dTreviX-^yivai eh KoAaGiV alcoYiov
retur. Obiit item Lazarus, atque ab angelis a77j9av? 3 ^9 Aa^apoi , jtj d-zinYi'^^» vtto
que esset in igne dives, Lazarum vidit in 3 o/ tS) Tzvpi 7rKovoi<Q~> ^ 'iSe Aa^apov
sinu Abrahae requiescentem eum scilicet : dva^avi/j^ijOY iv Toli KoATron 'A/E^aajU,- k^
a quo antea oculos avertebat, et quem pro o»' a^T-so-^JcpsTO ra? o.nJ,«5 avri^ y^ dviyva-
incognito habebat nunc cogno\it, et cum , pKTTOv £'X^v, iyYcopiacV a-jrov, ^ «^a^as
clamore ait : miserere mei, pater Abra- 'iAi'^- iAhaov fAi Trare^ 'A|fi^aajtt, k^ ^rsjit-
ham , et mitte Lazarum ut labia mea di- -^ov Aa^apov "tva jSpi^ri pca ra x^''^*<
'"?'
absteryentes. At dive.f canibus crcja contrihulem suum durior ab his ipsis convincebainr. Meritu iijitur
igni dives damnatits Juit.
Aliud quoque in eodem codice f. 1.54. coinperi egregium Eulogii alexandnui tVagmentuui
bene facere voluerimus ; quis nobis credet , fore ut si partae propriis laboribus opes adessent, ex his
egenos misericorditer solaremur? Nam si ne aliena quidem, et quae aljsque lubore avare possidemus
Tiolumliscommunicare, quomodo ea quae propria videntur, nostrorumque laborum fructus , impertituri
cuiqvam credemur? —
Fragmentis his cumulare mihi placuit alias quas edidi Eulogii reliquias, nempe
Dobile de Trinitate segmentum Script. vet. T. VII. p. 177; et A.\. class. T. X. p. 483. de Petro ap. nec ;
non de turturum oblatione p. 493 denique aliud brevius de paenitentia et baptismo in scholiis meis.
;
3ctx,TuXu) avTOv , QTi oBuvoif^cti iv tJ) (pKoy) gito humcclel, qiiia crucior in liac namma.
rat/TW" ft) TrAovcte, 05 (JiavTOV TrKovaiov t^ dives, qui le divitem prudenlemquc re-
<ppovi[Ji.ov o«jOaTHS, a^pcav vTrii^x^i t d<p^o- pulabas, slullus reapse eras el insipientis-
vi<^iact>v iyvcoi aPTi to t* aot 7rpoi^ivyi(jiv simus. Vides nunc (|uid libi inclementia
ii dajTActy)^via.- ttov TrKovTog-^ -nov a^- proluerit. Ubi diviliae? ubi argentum et
yvpoi Kj -^^^vacxi; soov « (pavTaalci t «5o- aurum? ubi voluptatum apparatus? ubi fa-
YO)v; TTOv dopuiSog T oiKiTcov -^
TTOv 710- uiulorum turba? ubi mullus inlcnipeslivus-
At)? (^ aKatooq ^pOj«.05; j^ apTi w? i'ii ^fp que discursus? Nunc lu tanujuam unus de
dTTopoov Kpa^m, ihinaov ^i' il itj ftn ili miseris clamas, miserere mei. Nisi certe in
TTvp s/3Am^«5, TOTf yap ovx. iKinaag, ovSi ignem coniectus esses, uti tunc non es mi-
vvv apTi iAiH'&iii- t/ 3 k} 'fhrviTili T Aa- serlus, nenunc quidem miserereris. Cur
Kapov ih act)Tttp'iav ^ \ifcDV Trfog r 'A/S^aaj!* aulem Lazari adiutorium imploras, Abra-
iKiHaai (TOi Kj 7sif^"\.ai tovtov t wapi^nv hamo dicens , ut tui miserens mittat hunc
coi ^aXayi^ov vSaTOi; dvcotpi?i>]i Xof^ov ti ([uo tibi aipiae gutlulam praebcal? Vana
iKiaia (T«* TTapriK^iv icaipog r iAii^g- j^ esl iam dcprecalio tua , misericordiae tem-
yap aSi dvriMog Kp'ia-ig jV' to7s jit« ttoiii- pus praeteriit: nunc inexorabile iudicium
aaaiv 'sAjo?- jt*»ix6T< Trpoabticjni t Xiynv de immisericordibus exercetur. Neiamdi-
£A;«(Tovjtts TraTip 'h^^aa^,y^ 7tjjw.^|,ok Aa- cas: miserere mci, pater Abraham, et La-
'("apov ovK «Viv (55o5 aOTO^i nipS.aai' Trcag zarum mitte: non est hinc Iransilus ad vos.
ouv CiVTm \Kiyic,, dvaics%y\Ti ttKovgh; 6V Cur aulem sicloqueris, dure divcs? Quem
KaTavoviiai o/*jM.acr(v ov KaTiSi^ov ^ ovti oculis respicere non ferebas , cuius verba
cMjttaros aiyToD axot)ffai, )tj apTi t oh^&v- audire nolebas, quem cupicnlem micis de
fiovVTa yjopTalCiSw, «to t 'zamTOVTm .\i- mensa tua cadentibus satiari non es mise-
'^(im '^ '^a7ri/^tig^ovKiKit](Tai,T 'A^^acift, ratus; nunc petis ab Abrahamo, ut ad la-
aJTili dTTO^ilhat TOVTOV (i^i^ai aa tci )(^ii- bia tua irriganda mittatur? Cur item pa-
Xy);7rco(;^-^r^7raTipa OKaXicjaiT^hC^aaf*.-, Irem vocas Abrahamum? Is enim in luce
v«5, avTciv jV' 5raT«^- ovSifiia, ovv koivco- quam, cum tenebris: non
societas est luci
via cpcoTi yap ii a^tog toDtov
aKOTHi' ov es dignus quihunc patrem appelles sed ;
(7K 'Zo7rov vioi; ii (JKOTHi «^ ynvvtii. rum atque gehennae filius cs.
K. Ka/ f*i\ vofii.t(jaToo th t 'AfS^actft 20. Nec vero quisquam putet Abraha-
jtt« ilvat TrKovatov ovk av ii)(^i tim oiko- mum divitem non fuisse. Nonne habuil
Gen. xrv. 14. '^^oili* ,}^v7rap^tv,ySi KTi^vtt TroKKcci^^cov; vernaculos •cccwiii* , et subslantiam plu-
j^ ovSiv ilBKa-^iv avTov siAStos- aAAa /t^ rimam magnumcjue armentorum nume-
toi;t8 t TrKovTn YiyopaOi T 'zsapaSHtJOv Kj rum? Attamen nihil ei divitiae nocuerunt
opa T 7raTptap-)(ii 'A^paaf* to avviTov iv immo his paradisum sibi emit. Et videsis
T^ od^U) Yiv ^TTti^ai aKtivtw , KaKfiai <ccP^- patriarchae Abrahami sollertiam. In via
/*jywK, "iva f*.ti Tti Sj3^KaQri tovtov af>.oipoi eral, fixo tabernaculo , ibique morabalur,
'^ avT'^^ivoSoxici.iyivtiTat-^avf(.(XiTai '^
jcj ne quis se inscio transiens hospitio eius
tovth to atSiaiftov «pi^u) 7^ ^roKtai- hk iiri- fraudaretur. Miror aulem venerandam hu-
'^i^i Ttvi dTro T avTii SovKcov T Sfg-Koviav ius caniliem , cjui non tulit commendare
T^ ^iYO^oxtci KaTaTrtaTivcrai., fA.ti7rcoi toi famulorum alicui hospitalitatis odicium
5«Ao? w? pcx,^vf.(.0i Ka^Sv^vil , 01 ^ivot Tra^- ne forte si , ut pigri servi solent. obdor-
ipXovTat, tC^ T^ Tzpoi avTOv iTOtfi.aa%iiati miret, peregrini interim praeterirenl , pa-
I
SERMO DE ELEEMOSYNA. 511)
raloque apuil eum hospilio carerent. Hoc ^iYoSoxioi.i dizoTi^oZvTar ^n^iciv iiyuTcti
in damni loco compulat senex. Itaque ipse o yipcoy ctAA' avrog 6 icCpiog f^ SiaTroTyig
nacti sunt, et paradisum emerunt. lam- x.a^7rov KoiAiai r e^ eTrafy^iag 'laaan lii-
que \ides, quod Abrahamo di\itiae haud pov , t^ t izapd^Haov Y\yopaaav. Kat iSe
nocuerint. Xonnelobus quoquedives eral? tto); avTOv ouk s/3Aa^?v ttAoCtos- oCk riv
bernales habens eleemosynam aeque et di- ^X^^P^^yi ^iovTa, (tvvoikov (X^v t IXtn-
*""
vitias. loacim parifer dives fuit , sed elee- f^oavvrw /a^ t tAshovTH- coaavTag r^ 6 'lcoa-
mosynam sccum sociam habebat , cuius KeifA, TrXovaiog »7v(:?), aAAa h^ t eKeyiy,o-
causa pater fieri dignus fuit semper vir- avvliv 'fhanaTO ^v^ St' avTiig ji5(w9h ;)^(js3^
distribuerunl , nudique ad certamen cucur- rJj yvfA,voi Trpog t a-d\naiv 'e^pafA,ov dW'
rerunt. Idem praeslitere ascelae, qui opes ovv ^ oi daKviTai to avro eTxoinaav ( /\')
, y^
suas cum pauperibus negotiati siint, et pa- afrwAAa^av t ^^-AoCtok avTCov /^ t -uievn-
radisum sibi compararunt. Neque viri tan- roiv, k} «'^o^aaai' t Tra^dSeiaov. Ov f,(,6vov
tummodo, verum etiam feminae, eleemo- avS^eg aAAa yvvalKii^ 6/x. t TrXaaiav t
7^
synam de suis opibus feccrunt. Tabitha IXeiif^oaiYm .^TrotnaavTeg- '^
Yilafii&a., nv * cod. jtoS-;-
quantas eleemosynas viduis largiretur, ex 5*' t Trpd^eai t d^^OTo^icov * dKOvoySp, iro- . Act/ix. se.
aposlolorura actibus audimus. Eubula pa- ^ag eXenfcoawai sVois/to t ^^ii^air coaav-
riter dives erat , sed eleemosynis simul fa- Tcog y^ r\ Ev(3oCAa ( ,
j
-aiX^esaia «f, «AAa y^
(1) Cod. tantum auyy.uXn: , quod menduin putavi ex suppressis in iiiedio syllabis natum.
(2) Opinio liaec quod Deipaiae pater sanctus loacim dives fuerit, de protevangeiio lacobi manat apud
Fabric. cod. apocrypli. N. T. tom. I. cap. I. et IV. a^o^a,
Et quidem cap. I. diserte : vjv '\uuy.na nXo-jato;
loacini valde clives erat ; quae traditio, quamquam
multorum graecoruni
ex apocrypho libro deducta ,
scripta occupavit. Ceteroqui pseudo-evangeiium lacobi uoverunt patres autiqui Origeues, Epiplianius, Eu-
statliius antiochenus, Andreas cretensis, aliique.
Sanctorum historiis, nomen boc piae mulieris Petro singuiariter devotae ac munificae, nondum mibi oc-
currit. Quo fit pretiosior haec ab Eusebio nostro tradita notitia. Profecto Eubula, cuius Petrum alimenta-
rium fuisse apparet, Romauorum praesertira benivolentia et obsequio, cum Pudentiana et Praxede, digna
censebitur.
520 EUSEDII ALEXANDRIXI
TTOidvvTiq r^ [^iaovvTtg, ica.^dcci ov avcoTi^co quam ille a nobis supra memoratus dives.
iipytKaji^ urKovdiov Sia tovto YiKovatv, Idcirco audiit: recepisti bona in vita tua.
aTTiXa^iq To. fxfaSa aa iv tvi (^cori an- a^Tsn- Diviliis tuis solus es fruitus, nemini egenli
Xxvnai r ttKovtov (m y.ovoc,- ov yap tivi dedisli , sed solus luxui dehciisque indul-
T f^y\ i^ovTCOv 7ra.pil)(^ci t(, «AAa jw.oko? «s sisli: pauper inlerim micis etiam de men-
r^v^^v }Cj ema.Ta,Ka)v jt^ o 7rsy«? i^ t tti- sa lua cadentibus privabatur, quas discu-
TTTovTcov .^f)(iictiv c/K T^ ^i£^?(^«5 dov ii^i- piebat. Superesl igitur,ut portio libi cum
pfiTO ^i&Lijawv Aoi^OK ovk(ti aov f.t.ipig salvis nulla sil : namque liominum elee-
i?-iv cv TO^ic, aco^0[/.iY0ii' T yccp iKiy\[4,6rcov mosynae faciendae studiosorum hereditas
c>y.Kyipco.dy\ o TrapaSnaog. paradisus est.
X./3', Kai ovKYiv 7ra.'^ia^-x,y\i'AC^aa[.*. 22.Neque vero palriarcha Abrahamus
[A,a.\a.^ai avTOv t odvvlw' ov 'STpoa'iQy\-Ki divitis dolorem lenire potuit; quamquam
TTovoY , ovK iTTKyi^iv ocCtov Koyoii, ovK «^- calamitatem non gravavit, neque verbis il-
VMO^aro duj ^pvaiv tyw avQ^co-Trivlw, aKKcc lum vulneravit, neque humanae naturae
Trpctiici, Tn (^covyj i^ iKinvco tco Trpoactiizc^ oblitus cst ; sed miti voce et clemente vuUu
aTroKeACTiv s5i§a aOrw TOiarSs- " tsjcvov, hoc ei responsum reddidit : « fdi recordare
[*.VY[a^i\Ti OTi aTriKa^ic, av to. dya.^a. an quod tu bona tua receperis in vila tua.
ov tj5 ^wjj an ., T^ ha^ap(Q~> ofioicoc; tcc et Lazarus similiter mala: nunc autem hic
KaKo.' vvv Q ooi 'u^cf.KaKiir cu , av "q o^v- recreatur , tu vero cruciaris. Et praeler
Kao-ac iCj larl Tra.ai tqvtoi^ [/,iTa^v «^t^ haec omnia , inter vos et nos vorago mag-
yC) v[A,chv xaaf^a, [j.iya. i^-npiKTai^o^Trcoiol na constiluta est ; ut hi qui volunt hinc
^iKovTiq Sfa.^nvai cvTiv^iv zDpog v[A.ai, [A.yi transire ad vos, non possint. neque islhinc
SCvcovTat, [x,y\Bi 01 d/Kii^iv ^poi y\[J.ai Sfs^- ad nos commeare. » IIoc audiil dives a
^xipcoar ,, TavTlw 3 t aTroK^iaiv 6 ttKov- palriarcha responsum : neque tamen vel
Ciog Txsapa t 7ra'^ia^p|^« »i;cs(Ts- n^ ovZi xav unam guttulam impelravit. Quamobrem
T [iiK^ov Ta.Kdt[/.a.TOi iS'i^XT0' Sio i^ oSv- crucians in flamma aiebal: an fieri polest,
voofA^oq cv TYi cpKoy) iKiU' tl dvva.TOV i<riv o pater, ut ahquis abeat ad rem teslan-
TrdTip ,
d^^iK^iiv iC, Sjcf.^x.xpTV^ilv c5u- dS^- dam fralribus meis, ne et ipsi veniant in
<^ovi [/.v, 'iva [^y\ Kj avToi iK^coaiv tlg t hunc locum tormentorum? Scio c[uid pa-
toVok toStov fBxadvcov 5M.a.&ov '(Trx&ov tiar. Quk\ mihi divitiae profuerunt? niiiil;
Ti [/.01 to b:pjA05 T TrKouTH iyiviTO ; ovS'iv immo ignem aelermmi promeruerunt. Pro-
nKKa. Tr^olivoi -prv^oi aicovin' ii ^(io iC, xv- fecto si ipsi quoque aures obstruent, quo-
mimis evangelicos sermones audiant Do- to( tu odto, ^vdHGi t pn ax-ovQcti Tai fOaf-
mini et prophetarum eius atque aposfo- y^iKUi d^r\fi]<Jiti ? SiaxroTH x} t Tr^oi^inTcov
lorum, sine dubio flammis mecum addi- aiiTOv k^ a7ro<roXc6v , TravTOoc, oItoi c*6a^s
oentur. x,a.TaSix,aa-&i}(ToyTcii avvl^o) (pKoy'i^iSrcq.
23. His hactenus dictis, carissimi, prae- x^'. Tovtodv ovtux, pmOsvtwj', aya.7Tfi-
sentem sermonem peroravi ; ut saluli nos- to; , JiiiAQot' t TziXBOVTa Acfov 'iva 7^ acoTn-
traeconsulentes, sludeamus siii^ndi placcre p.'a; ii/i^ Troovoiav Tromawf^i^da, lu %Ka-
Deo ,
partim oratione ac iciunio, parlim <^oc, UTrh^aan aoiGai Gfo), ^h ^ia Trpotj-
eleemosyna \eque tamen divi-
et caritate. (S6;:^M5 z^ vyiipelag, q Sta i\i)\fAoavvr)i '1
tias reas agamus; non enim divitiae du- y^ a^a^rnf k^ ju.m alTiaaOa tj5 TxAoiyTOv,
cunt hominem sed homo divilias quo Mdt
, ov yap ay^ 6 stAovtos t a.v\}pu)7rov , «AA'
perducil; haeque fiunt ei fructuosae, uli av^pcoTroq t •^AoSto;' bV« BiAn a>i/, }tj
*
scriptum est. Bonae snnl divitiae recte ad- 0:psAijM,05 avTO)y'iyiTai xa6w5 ^s^a^Tar
ministrantihus eas: sicul etiam paupcrtas x,a?Coq TrAnTOi TO~iq y.aK^j)c, avTOv Sioik^-
bona est recte lolerantibus cam. Nam si crjy axJTrip yap k^ ;caAii ^iv'ia Tolg nahox;
bona sit voluntas hominis, divitiae recte avTmv VTroufivaaiv ox. "p:^ Tr^oaipiaiooi dya-
ab eo adminislranlur: sin prava sit eius •&«5t dv^pcaTr^,, y^ 6 TrKovTOc, KaXcoq Tra^'
^oluntas, fit homo immisericors, atque ita avrov StotiiiliTat' ox, j 7^ x.a»«s •zzpoaips-
divitiae in nialum cedunl. IIoc enim in di- aioix; 'ip-^iTat y^ ih d<nrhay](v'tav av^pco-
\iliis quod bene dispergentibus
intcre.st, Trog,)^ 6 TrKovTOg avro) KaKog ytviTaf Svo
inter egenos, paradisum comparant; ma- y) Sj^-t^oqaq^'^^ 6 7r\ovTOc,,Toli y-iv aKop-
!e autem utentibus et cumulantibus alque Tri^aai tovtov KaAceg Tolf iy^i'iat, 7r^c|s-
in hoc mundo relinquentibus, causa fiunt vog 'S^^Suaa VTrd^xi' '^^^'^ ^^'^^'i ^f'-'-
ignis aeterni. Et si iustus vix salvatur, [^ivotg, Kj iTra^ovat tovtov , jvj co^i Kara-
impius et peccator ubi parebunt? Rogo ita- Ktfjt,7rdvsai , Tr^o^evog "zsvpoi; alcov'^ e^iv kj
tempus habemus, pro salute nostra cerle- df^a^TCoAog ttov tpavj/Taj; Bio, tsto is)^^-
nms. Etiamsi enim cgo indignus sum qui KaAco vfA,di;,dS^(^o} ^icoi OTi^iy^o/jS^ Kaipov
ravit Dominus nosler diligentibus eum ! f^vi dTroTvyjtTiT iTrrSy^^iJi.ivcoY vfuv dfa^cov .^
In calce saltem praeclari liuiiis de eleeniosyna sermonis, tamqiiani iu angiilo coliocaip lice;.t, Ana-
(1)
stasii (quicumque demuni ex tot Anastasiis est) fragmeutuni ad Luc. X\I. 1), ex paulo aute citato codice
suniptuui, in quo item eleemosyna comniendatur.
'Ayao-Ta(7;'o!/. OJ xaSa vof/('foi/(7i iive; tov ano dSixia; truvayc/jievov !rXo'jTOV, tj.aui,;va-/ ^rKTt T-rif clSir.ix-i' ov yap
av 5i!iaio; ciSixiav xai ffXfovjfiav iSiSx^sv' dWai tov uVsp Tijv p^^siai/ fijMV drroy.sif/LSyo-y 6 yag sCtto^uv Sgj^-ai if
o-io-ai To» ajrd Xijj.oS ij j;gsoo; ij atyj/.aXu<7iai dTrcXX.Cjj.svov, xul jj.'n pori$uv , oSto^ u; aSizo,- xal fovsuc; Siv.aiu;
xaTav.fi^-nasrou' uq xai ndXtv touc aveXfjjaova; sXiy^uv ksysi' si sv tu dSiv.u jj.a^uva viarol oCx sysvsaSs, lo oXij-
Sivov Ti; Ujj.'iv Suast; xai Ta e|i5{' xai aXXoTgiov yisv xaXsi T>jv tuv •/^f/ifj.aTuv TCsqiotjaiaV oC yag (ruyyEvivvijTai
T,Ltiy, oXX' e|(u3cv 37^00^*^«^**' Xsyei Ss' si sv toi; s^uBsv 7rpQcryivo[jiivoi; xai Citep t'/j'v ypsiav cogtj . oCx sys'vs(r^s
jritTTOi, TTu; av Xa'SoiT£ to aXrjSivov xai To rifjiSTsfOV , ToiTS(jri to SsoVSotov ydgi(ri/L-/ XpgiiaqtKim , ut nOTuntlH.
existimant, dii^ifias iniqiiitatf collectas, dicit Dominiis mamonam tniqiiitati.s ; nemo enim instus iniqvi-
tatem umqnam docuit; sed copias vsui nostro superfhius ac repositas dicit. Aam citi facultas stippetit
nutricndi ritamque conserrandi eius qui fame aiit aere alicno aut captivitcile perit, ncqiie tamen opeiii
fert, hic tamquain iniqitus et homicida iuste condcmnabitur. Sicut et mox immisericordes reprehendens
ait: si in iniqiio mamona fdelss non fuistis , qiiod verum est quis credet vobis? el reliqua. Alienum
aittem mamonam appellat divitiarum superfluitatem
: iieqtte enim hae congenitae not/is fuerunt , sed ex-
trinsecus provenittnt. Dicit ergo: quae ab extrinseco acciditnt, et supra usum nostrum suni
si in liis
non fuistis fideles , quomodo accipietis verum et nostrum, id est divinitus datiim beneficium?
C6
522 ECSEBU ALEX. SERMO DE ELEEMOSYNA.
ccv 7r^ov\To'ijActoiv SiajroTnf M^^jtT to7s dfa.- Qiiae uliiiam nos onincs consequi digni
Traaiv avTcv oT? yivoiTO TravTcf.i «|tta5 a^ta- siinus precibus ininiaculatae dominae nos-
{iHva.iizeiG^iia.ii'^ a^avTiidicaJoivy]^ Y\/i^ liae deiparae scmpenjuc \irginis Mariae,
a.'. Xly,(fCDv Si^^&aacev ovn 6\'iym, I. i/iebus haud paucis transactis , ac-
3r^ocrsA9jv 'AAe^avJpos '3) As^</ T&)ju.a- cedens ad beatum Eusebium episcopum
Ka^icfi LvailStcp to) 'fh(rx,Q7zci). Kt^pif , vi;c8- Alexander ail. Audivi, domine,a nonnullis
ca. Tra^a. tivcov oti x^ aa^ov '^ovS.to.i av- sub suo quemque hominem astro nasci ; et
•&^ft)77-05" >£j OTi OCTOJ ds-ipa iic^lv h Tch ov- quolquot astra in caelo sunt, totidem esse
^avft), ToaovTOi x^ avdpcaTrOi iia^tv itt] t^ in terra homines; ita ul moriente homine,
7«S- £j OTdv dTTO^ddvy} av3pco-ur©~', k^ nascente autem
astrum simul eius desinat :
dg-r\p a,vTOv c«Aei^^* }^ OTav ^y«'3'« av- homine astrum eius pariter adiiciatur
, ;
^pco7r@~> ^}tj d^i]p avTOv TTpo^i-^iTcti^ quandoquidem neque generatio cessat ne-
E^a^H oIt£ to ';^vYi-&iiva.i or.KitTrei^ ovti cjue obitus. Tum \ir beatus sic dicere or-
TO d7T0'da,vilv. 'O Jli fj(.cLx,dti&' yi^^aTO sus est. O quania est iiominum demenlia!
Kiynv ct) •zBoan ixvoia. 'iyKHTcti cn to;s dv- quamque graviter errant cjui ita lotjuun-
^^coizoti, }tj TToaa. dftapTaviiaiv 01 TctvTct lur! Nam numero hominum astra
si jjro
MyovTii' il yap KctTa dv^d^coTsov d^i^ig \n caelo creata essent, quo tempore Ada-
ia}c<^da^iiaay cc tu> oO^avw, ot? 'kSdft jnus atque E\ain terrestri paradiso erant,
K^ H Eva. iiactv cv tco 'o^^^iiau) , Svo d<^i- duo tanlummodo aslra in caelo extilisse,
pe? y\aa.v iv tco ovpa.vu, Trwq dyvosai Trav- quoniodo ignoranl hi qui alioqui niliil om-
TfA^s 01 [^t\Siv 'sh^djcSfioi; iiTct OTi Ka,- nino sciunt? Deinde cum diluvium orbi su-
TttxAfo-^o? iTfiA-dri TYi oiKniAiv^ , }Cj TrdvTii pervenit , omncsque in aquis suirocati sunl
Eusebium ante e.piseopatum fuisse monachum patet ex eius vita auctore lohanne notario quam
(1) ,
nos edidimus. Immo et alibi interdum monaeiu titulo simul praedituin, dixiinus in praef. tomi IX. Spicil.
roin. p. 3.
(2) Conferendus est sermo iiic praesertim cuni Eusebii elusdem sermone VI. a nobis pridem edito in
Spicil. rom. T. IX. p. 664. Diximus de hoc sermone in praef. p. 10. lam ne de
tts^I ao-r^ovof^aiv ibideni
antiquitate dubitemus, citantur huius sermonis sub Eusebiinomine partes abs loli. damasceno in parallelis
p. 316. et 391; immo etiam ab antiqniore lohanne monacho in suis aeque parallelis p. 783; et quidem
non sine minutis additamentis, quae in codice parisiaco sermoni deerant, a nobis autem inserta fuerunt.
(3; Alexander hic loquitur cum Eusebio etiam in aliis aliquot serinouibus, quos edidimus; deque eo
dictum fuit in graeca vita Eusebii, nostrisque praefatiouibus.
ErSEBlI ALEX. SERMO DE ASTROXOMIS. 523
Xoii cum septeni taiilum animabus incolu- TrviKTO) dava.Ta) 7ra,piS6^y\act.v, k^ Noir /J^
mi, octo ne sola in caelo aslra fuerunt? t sVra ^v^^^Sk Jfsffftj^^M , okto) ftovoY d^t-
Defecerunt ne omnia reliqua mansitque in- , pig yi<ja,Y Iy tw ovya.vu>; j^ c^ihitTrov ouy
ornatum caelum? lam si pro liominum nu- -sravr??, >t^ a;coc7^a.>iT05 'i^etviY o ovpa.vU;
mero liis non-
sunt aslra in cae!o, cur c\ yJj s/ y!^ av&pwzaov oi li^ipif Iv tw ovpa-
nulla proprio nomine appollanlur? Ouo- va ii(rh ., -zicai Tiviq avTm ko-t' OY0^a.ci'iav
niodo ploas, quod dicilur plauslrum, se- f/al; ncoq i\ 'zsPi.coai * . ti \ifof4,'iYin a[^a'^a, * 'ta cod.
astra , quin umquam horum deliciat nu- 6 Aiyoju^oi; s^ar^po?, s^ 'ixn d^i p ag ,
y^
merus? Alia quoque sunl apparentia astra, oCSi^xoti c/KKiiTnt 6 dfn^df.t.og rt^ di^ipcav;
quae nulla temporum successione desinere y^ aAAoi 3 (pavipol ilcjiv , ovi oi^a/uSp k^
scimus. Igitur si pro liominum numero ci^J^^o-xyw oti oCdiTzoTi c/nXiiTTHUiv il ovv
rum doctrinam nemo considerat! Nonne oCSilq «.aTavoil t t ^atpav SiSa^^^^riv oCk
audisti dicentem Davidem: « lunam et stel- 'r^Knaai t Aa|Sj^ KiyovTOg * '•'•
aiArivrw k. ' ps. viii, ,.
caelo. Revera non sunt immobiles , sed di] iv to) oCpavo)- oCk ilcF^^^^dKivtiTOi .dW'
unaquaeque cursum suum perficit, prout iKa^og aCTcov ^p6fj(.0Y TiAil Ka^dcoq Trpocr-
ei constilulum fuit. Valde igitur peccant, iTa^d^n- fjiiyd.Xco<; ovv d/C^TaYaaiY oj Tav-
(jui sic loquuntur. Ta XiyovTig.
% Quidam aslris maledicunt.siquando ,5'. Efcl Tivfs xaTa^w/^^^ooj Grir aVs^af
homini alicui irascuntur , aiunlquo : vae OTav KaTO. Tivog opyi^ovTai , Kj Aiynaiv,
astro tuo. Alii dicunt: ille bono astro ge- oCa] tw aor^&) (T«* aAAoi j Xiyaai^ Ka\u)
nitus fuit, ideoque res eius cum astro con- aT^M I^okm-Sw, 5io ^ cnuia&^^ii avTUi tci
cordant. Atqui vae iis qui haec dicunt ^ravTa- yJ, oCa} to1<; TavTa AiyaaiY' ovai
Vae iis qui solem venerantur lunamque et Tolg '^z^oaKuvovai t riXiov (£ t aiXYivlw y^
slellas! Multos enim adorare solem eique cjy" d^rtoag- ttoAAolIs ^'^ ol^a Cffu" Tr^oaKV-
supplicare scio. Nam sole orienle orant di- vovvTa; Kj iC}(_oiA.iViig lig t kAiov m5« yap
cenies: miserere noslri. \eque hoc tanlum dvaTii\avTOi t iiA(«, •23poCTft';:^^ovTai t^ Ae-
^on est creaturae servienaum prae crea- tmv t ovpavou !tj t «A,a jc^ 7- aiAiiytii y^ t
tore. Scriplum est enini: dominum Deum d^ipoiv ^ Toli KTiafjcaai TrpoaKovilg; oC ^.7
tuum adorabis, et illi servies. Maledictus Aa^^fi^HvT>i jctict^ Trapa t KTiaa.vTa- yi-
quisquis solem adorat et lunam ac slel- ^aTTTai ydo' * Kvptov t &i6y as Tr^oaKV- • Deut. vi. is.
las, et quicquid aliud factum est , loco fa- vriaHg , t^ aCTUi XctZivaetg- '^KaTapaTog
cioris. Mulli alia quoque in caelo imagi- ^poaKvvcov to «Aiov, x^ t (TfAwrjiv y^ g?u-
(1) Videtur hebraicum niirc apud lob XXXVIII. 3'2, quod ideni est ac ni7T^ 4. Reg. XXIII. .'..
y' . rioAAo» TdyHGiY ot\ YKpiAai v^ vi- 3. Muiti cHcunt nubes et pUivias ab in-
Osir d-zmKauYiiGi yonTH^ jCj tovto p..aTaio- cantaloribus dispelli ; in quo ilem stulle
Ao^oStrr t/5 SvvaTai Trpo^^ayfta ojoD a^ro- loquuntur. Quis Dei iussum polesl prae-
cZi.<^at yo»Ti'ia,;}Ciya^ vi^n Kp Tz^og-ayiiv sligiis ullis avertere? Nunc quia nubes Dei
C^usTiii6)c)(}ii<yiv iTrlT yiiv .,7rj)i§vYaTai iussu plu^ias in tellurem efTunduiit, quo-
av-^pcoTroi; Trpog-ayiJia ^iov d-onoaZi-^ai ;
modo polerit homo mandalum Dei impe-
• Exod. VII. soq. a.x.ii(70Y 7^ ^ct^prii- * OTi t]^'a\YiQn Qioq dire? Audi scripluram. Cum Deus voluit
cJ^afayilv cStr la^aing ok yiii AiyvTtTH ,
ludaeos ex Aegypti regione educere, mulla
i7ro'in(Ti Sm McciJa^.Mi TroXKa anftsia itj ts- per 3Ioysem patravit signa atquc prodigia.
paTa' J^ eVointrav ^ oi sVaoi^oi t Ai^u- Idem porro secuiidum phanlasiam magi
WTiwi' x^ (pavTafTiai' , ;j; M.TciTJxrav t <Pa- cjuoque Aegyptiorum fecerunt , et Pharao-
paro- cJ^iTnvi q MwtJcrHS t oct/SJov , (^ (5ou nem deceperunt. Sed extendit Moyses vir-
ra vstpn crwji^^sy^ov ^i^ 6 ov^avoi sujoiTx.i- gam , et ecce nubes conglobabanlur , el
^jjv Ta ev T« TTfJ/w- 61 JuvaToi «(Tav 01 (fa^- vitale supererat. Si malefici poterant nu-
ji*aJcoi a^cAadai vsffM , 5i(i Ti OTf j;iniV2^9« bes dispellere , cur cum grando ruebat
« yJiKa^Ca ovx. nSjYr}&naav dTroaZi-^at t non potuere pluviam nubesque dissipare?
i^ETov Vj t vi(^'iKlui , TravTa ouv y^ 7T^o<^a- Cuncta igitur Dei iussu eAcniunt. Sol haud
ynv GeS 7'(V£Tac o riKiOi ovx ots 6sA:-< dva- ciim viilt exorilur, sed cum iubelur. Nam
riKKH,dKK' 0T« ^T^os-aoyeTac £1 j^S s/x^Asv si is forle quantum liabet calorem in re-
o(7«v i-x^a SipfA.Y\Y OKTsif^Tzsiv iTri To T^ ^M? gioncm terreslrem iacuhiretur, liaud iam
;^(»piov, ov;:^^ t);p/raTO r rtv-&^c«)<3wv TO ^s- hominum genus subsisteret totus enim :
vof TTv^ ya^ erii' ^ ov^lv stspov « it?j«v« igneus sol est. Luna item haud quantura
0'JX oVov OaAfi aiJ^si , aAAa /as'^6) h} raSftw vult crescit sed certa mensura ac ponde-
,
Ka^cdi Tr^oaiTO.-X'^^' " T'" ^'^X °''^ SsA« re , prout iubetur. Tellus haud pro suo li^
cod. SsXii pio
;cafl57-o(po^£i, ctAA' OTf Geos * cum Deus
•
w^os-c£OT£Tac bilo fructificat , sed praecipit.
(t) Errat lieic Daniasceni latiiius interpres p. 301. diceus: cum sese praestigiator cruentat etc. Noa
enim liomo sed luna crueiita apparet, prout Act. II. 20. Recte tanien idern interpres p. 784.
que auscuUaveritis mihi , inquit, equidem (p«C7(V, iyo) oCic aYay>caFcx) t/|aa5- to yh.o
vos non cogo. Nam cjuod necessitate co- c^ dvayKt\g yivofJ^ov .-. Kifi^Q^. ovk iyn'
gente fit, lucrum non habet. Poterat sane
'j/
r.OvvaTO
/
cji
'n\
o-asos
\5r
k^ a;covra Troincjai Ka-
Deus le vel invitum eflQcere bonum; sed Aov, aAAa to aKOvcJiov af^iCjQov '^v il kv
tamen quod involuntarium est caret mer- , yi'^afA,[4.iY0Y TO UJOiilv ciy a^ov >o^ ^tovji^ov,
cede. Si scriptum esset, ut bene vel male ovK sAc^j^o lav Qihnri r^ ilaaKovanTi f^a'
ageremus profecto haud dixisset si vo-
,
: aAAa tovto 'iXiUv Sivpo , cJ^aKoXov%n to7s
lueritis et audieritis me; sed agesis, dixis- yi^^aftfiivoii' ahXa fiOYO^^o-Trcog tiTZiv lav
set, scriplis obsequere. Atqui tanlummodo &£A«T£, y^ ilaaKovami l^w, <^nalv
yta'
dixit: si voluerilis et audieritis me. Ego, Ipovg aoi oCk ':'-&M>ta, ovk ira^a iTr) aoi
inquit, terminos tibi non constitui, bonum KaXa >tj KaKci, avTi^ovaiov at iuroinaa'
vel nialum tibi non dccrevi, liberum tibi 6 ^ovAh Troin' oCk ig-i yt^a[A,fiiYOV Tronlv
arbitrium contuli quod vis age; scriptum
;
KaKa y^ KaKa- i^zini tl 'iypa-lt jw-f Troiiiv
non est, ut bene vel male agas. Certe si is a/^pTiav , y^ Trouo at;THv, 'iva ri [A,i KpUn;
scripsisset utego peccarem, idque reapse Tcc yap 7rpo<^ay[*.aTi avTOv dvri^iiyai oC
agerem cur me damnaret? nam iussui eius
, dvYaftar »j t{? Kpivn f^ti Tccq «VToAas av-
liaud queo resistere. Quis me reum age- Tov TH^oSvra; f/,n TrP^avn^drig, w aY-d^coTri'
rel Dei constituta exsequentem? Ne libi fu- OvSiTTOTl 6 -OiOi 9sAmt«5 c^ KXKOV CfvGpO)-
cum facias, o homo. Numquam Dei volun- Trcov 01 yap iTri^yJj fX<{joi to) dYQpcOTru) Tra-
tate male agit homo: nam quae eveniunl paafcoi, OK T uiovnpov naiv 3 i[ji.oi ov
homini tenlationes, a maligno hoste sunt.
/Q.
-TTffiTnq,
if
aKni T
CP3/ MyoYTog-
a-7rQ<ro?^ii
/
ii
J^
fjitt-
Quod si mihi non credis , audi dicenlem Siii -Trn^a^o fj^oi; XiyiTCO oti aTro t •&£0t;
aposlolum: nemo tentatus dicat se tenlari Trnpa^OfJiai' yap Sfo? dTriipa^og '2) ^
(1) Matth. X. 29. passim quidera
s."j t>)v 7^~v in terram. Sed £i; sray/Sa, in lacpieum, tiabent apud
,
.Scliolzium Clemens, Clirysostomus, luvencus, quorum auctoritates Eusebius noster nunc cumulat.
(2) Passivo sensu intellexit etiam interpres syriacus. In labbeanis glossis insifaaTOi intentatus , quod
congruit eum latino vulgato, mutato tamen or in tis.
526 ECSEBII ALEXAXDRINI
3 7retpd'^eTai vtto -t^ lS[a.i 'fh-dvj/,ict,g- ictv et ipse neniinem tentat ; sed unusquisque
Q TTOiJJs dyd^ov , Ty\ t ^iov (piAavOpoi^T-ia tentatur a concupiscentia sua. lam si bo-
i-7r'i'^a.'\ov iciv '^ 's.iovnpoi', tvi t SJ^jSoAu niim egeris, Dei benignilali adscribe: sin
•TTOVnpicf « d^ct-S» o5o5 'zsapa tov Kvptn aulem malum, (iiaholi malitiae impnta.
xaT<£/SvviTa,t to) dv^dpw-oira- « •^«rovnpa, Nam bona via dirigilur liomini a Domino,
VTTO T SaTava. miila a Salana.
e'. At;o itah oBor ih otav dpio-KiTat .'). Duae vi<ie sunl: utram mavult ho-
avSpftJTTOS, iv avTyi j2aB'i(^H' iav sViV :i tt^o- mo, in ea gradilur. Si cuius propositum
OfCTiS Tivo? -zspoi r Seov, h} 6sA« t^ a^a6jj ad Deum tendil, vullque bona via per-
o5S) /3a5laa( , ei;-&<ft)s <t57o5/ Jaxriv o •9'f05 t gere, statim ei Deus manum tendit, eius-
^f/pa , ;£^ y.aTcV^dvvet avTOv t o5ov, ^ ra que iter dirigil ; ideoque gressus eius pro-
^.jSMjttara xarop-&ot}vTaj , ;^ o /Sio? at/rS speri fiunt , vila ipsius bonis moribus or-
yiveTai iv dya^ri 'utoKiTHCf.., j^ TrXnpovTat natur, in eoque Davidis dictum comple-
ps. XXXVI. 23. £v aurS) ro pnrov t Aa/Si5" * " Tra^a x.vp'iti tur: « a Domino giessus Iiominis dirigun-
ra <5^/S«ji*ara dV-5^a)^a xarsU'&t/V5Tai , x^ tur, et viam eius volet nimis. » Quanam
r o5ov aurx QeA«i7:-i atpo^pa. „ Floiav oJov via vultDeus hominem incedere? nempe
'S'sA« -^fos TTO^fu^dMvai T otv-S^^w^ov; « angusla et aspera via quae ad vilam ae- ,
^ravTM? T arjvMV k^ TeSKi[J.i^ivlu/ o'Jov, t ternam ducit. Nam lala et spaliosa via Sa-
«^affcsaav t (^mmv t aiaviov « p<5 ^rAa-
sis lanae est, et in perditionem ducens. An-
T;ia Xj iv^vy^oi)^o<i ooo^, r Sarava 6$iv « gustae el asperae viae miliaria veluli haec
ft^ra^aaa fi^ t d7r'cdKitay. T«5 S"£v«s ;£^ re- sunt: in primis caritas, eleemosyna , vir-
^Klf/i>fjifivy\<; oSov ra pi,'iKia iia-] TOVTa- tt^o ginitas, liberalitas, nullius rei invidentia,
'zird.vTLOv rt^a^zcM, iKinf^oavvn , -n^ap^evia, lenitudo , iniuriarum oblivio , ieiunium .
Cave existimes cunclos secundum Deum &i6i Taq }i.apS'ia,i ipivva jCj Ta<; Sj^voiag
vivere: pauci imnio sunt qui ad Dei regu- KaTavoii- jm.») vopjffMS oti TrdvTif h^ diov
lam mores componunt, sed ut hominibus 7ro\iTivovTar oAlyot iiah ol y^ Osok ttoAi-
placeant ita se gerunt, cilicium publice ge- TivG/j^oi, aAAa h^ dvQpcoTrapiaKiiav tov-
stant,coma sunt intonsa, iactanter ince- Ta TTOioZai, }tj Trpo^aXKiiai aaKKO(fop'iav
dunt, nempe apud homines bona sua ope- •tO) KO^ccai Tcii xftpaAas, j^ t^TraTOvatv
ra ostentantes , et sancti vocari volunt , c%J«xri>t&)5, 'fhSeiKvvy^voi to7? dv^p'oo-
atque ab omnibus adorari. Tu exteriora TTOii Ta KaT0^Qa)fjt,aTa. lavTCOv ^ Kj diXaai
tantum consideras, illosque omnia secun- KAn-diivat ccyioi, >^ ^poaKvvi]^ vtto Trav-
dum Deum agere exislimas, nec quid in TCdv KaTavoilg av to i^co^div jt*o^ov, y^ vo-
eorum corde lateat pervides: at Deus cor- !^i(^iii avGGV' K^ &i6v TravTa otojsTv, k^ ovk
dium renumque scrutator, cursum illorum oiSag t'i x,ix,TnTai avTCOv « x,apd'ia' 6 Si
probe novit, eosque prolabi sinit, ut ipso- Kv^nQ~j iTa'(^(t)V KapSlag jCj vK^povf, otSiv
rum consiha revelenlur. Nam qui ut ho- avTCov T op[A,i)v , Kj c£(fijiiaiv avGSir 6/K7ri-
minibus placeant, virtutes in vita exercent, aiiv ^ iva (pavipci)-&a)a-iv avTcov to. /SsAjy-
lii lapsibus corruunt. Secus vero qui se- fJiaTa' 01 fa^ y^ dv^ficoTra^iaKiiav pciTif)(^o-
cundum Deum pergunt ascetae , numquam ,/mSJoo/ r /Siov r dpiTcov ^ ovtoi r^ at^akpiaai
a Deo deseruntur , sicut ait propheta : « iu- t^Tr^tTTTiiaiv 01 ya^ x^ ^iov Trpo^akXo-
nior fui, etenim senui, ct non vidi iustum /j^oi daKiiaai , ovSiTroTi ifKXTaXtpi,7rdvov-
dereliclum, » Tai VTTO T usS,^ xa.9w5 ilTTiv 6 n-poi^YiTnq *, • P.s. xxxvi. -1
haud iam sit coniugium, sed tota vita cri- TraMv iii Tcc o^zsiaco <^fiatpr,vai , ovk «$-j "ya-
men, copula damnabilis, fdii nothi, nu- jttos , rtAAa ]^ 6 /Sio? iyKXn^ca, n koitvi iv
ptiae illegitimae. Memo tjuippe qui ma- KaTaKp'i(Tii, K^ Ta TiKva voOa, k^ 6 ya[4,og
ut ante quam renunciet, unusquisque se yd[^{j) '('ivyviJSrC- d?^Aa tovto iWiv .,a ovk
probet , animamque suam exploret , num iyKpaTivovTai ,
yafjciiTcoaav 'iva ^po tS
corporis necessitates perpeti possit et scan- dTOTdpat&of , SoKiy^dai^ iavT^v , J^ vonari
y^ TOTi iTriiCih^vv TU) ^'•Jytp 'T* dTSTOTa,- in his non conlinet, scque facile Aiclum
yiii' il 3 TctVTct ovK iyx.pci.TiveTai, iCj yi- iri agiioscil . tali roi condilione nubal. Mc-
fojaKii ictuTOY «JaAwTOv VTra^^^^^iiv, iv Tov- liiis est enim nuberc ,
quani uii: nc dum
Tw yct^iDaa.TW Kpilasov yap t^ ycti*.y\<7cti semel custodire ncquil , in inferni piofun-
Y\ n-vpovSft^; itj fA,Yi Svva/u^ov (p^Aa|ai ictv- da ruat (1). Ilis auditis cl cognitis, qui-
Tov^ ifjt.-asiailv eh to. KctTct^-&ovict t a.5n- cumque renuntialurus es, mullum debes
TctuTct eJScog Kj nKovcov^ o(^i'iXn^ aTroTctn- tc ipsum prol)are , nec nisipost multam
ao/t^i^ 'uTohu SoKi[Aa<Ja,i ectvTOv, j^ ^ considcrationcm iugo le renuncialionissub-
TToKXnq (jKi^^iai VTrn/yeP^&elv tw 'd^vyct) t* miltcre: ul dcinde us(]ue ad obiUiin por-
d7rOTctyyii,'tYa,'icoi tjAh? /Saraora? t ;>^v]- tans pracclarum contincntiae iugum, cae-
^ov ^uyov '^ eyKpaTeicti^ Tuxoti t* iyra- lesli regno poliaris. Quod utinam omnes
^ttv(« /SaaiAfias' «5 yivoiTO TravTct^ np-as consequamur gralia et benignitale domini
'fhTV)(i1v X^P^'''^ 'b <P'''>>af^pw:T/a t kv^Ih nostri lesu Christi . cui una cum Patre et
n[/.m 'Inffoti X&tTOu ^ ou t^cc Tra^^l a.[A,a. ^' sancto Spiritu gh)ria , poteslas, honorque
Tw dy'iq) TTVivf^ctTi So^a, KpctTOc, t(ju.m , vvv nunc sit et semper et in saecula saeculo-
k} di) }t) eU g5u* aiwvas t alcevcov d[A.nv. rum. Amen.
(1) Vides mirabileni ecclesiae in doctrina de religioso caelibatu constantiani. Vides item genuinatn
paulini textus intelligentiain ,
quam aute iios aunos propugnavit egregie etiani Cardinalis Gottus colloquio
tertio adversus Piceninum.
EPIMETRUM.
deatur, satis ut spero dissenii in superiore monito p. 499-500. JNunc lectores admonere pla-
cet, \idisse me in bibhotheca yaticana latinum codicem pervetustum, saeculi ferme XI, ho-
milias continentem XXXIV, hoc titulo: incipit liber domni Eusehii, qui translatus est ( cod.
gwem translatuni est) ex hebraeo in latinum. Hae porro homiliae, duabus exceptis XlV.etXV.,
leguntur omnes sub Eusebii gallicani nomine in Patrum bibhotlieca lugdunensi T. VI. Ubi
tamen in editione p. 631. G. lacuna est, in nostro codice f. 49. b. ea sic expletur: itenim
virginitas fenindetur , iterum humana condicio ex incorruptione nascatur, ut homo gforiosam ac
virgineam nativitatem. etc. At secunda ibidem lacuna, non potest ope codicis expleri, quia fo-
Uum excidit. lam duarum codicis homiharum ,
quas in editione desiderari dixi ,
qnaeque in
festo paschaU recitatae fuerunt , rationem cgo postea , si operae pretium fuerit , habitnrus
sum, cum latinorum Patrum homihas alias, quas ex codicibus coUigo , typis cominittam.
Dicuntur itaque liae Eusebii homihae ex hebraeo ( id cst syriaco ) translatae. Et revera Eu-
sebium (
qui fiiit postea emesenus episcopus ) natum in Mesopotamia , et in schola Syrorum
edessena eruditum narrant nohis Socrates hist. II. 9., et Sozomcnus III. 6. Denique de ha-
,
rum nunc sermonis homiliaram crisi verha facere beic non intcrest quarum certe non
latini
,
unus auctor fuit et si quidem emesenus non est negandus ne galhcanus quidem ahquis est
; ,
JJixi in Spicilegio romano T. III. p. 694 , ex orientalibm bibliothecae vaticunae coclicibns nnilla
txcitari scripta reterim possc , quac omnino desidrramus. Kt fjuideni jJi^aeter lauia illa, (jiiae (oco
citato edidi patrum fraymenta , maiora indideni iam antca eatuleram, Zachariae videlicet melite-
tiensis cajrita historica, Kbediesu et Abulpharagii traclatns cunonicos, Arweniorvm etiam canoncs,
Severi antiocheni sermo7ics aitquol , et nuper S. Cijrilli contra Si/nusiastas et Diodorum ac Theo-
dorum reliquias. lam vero intcr prima illa, t/uae memoravi, codex vuticanus arabicus 101. bonani
mihi particulam svp])editaverat sermonis S. Alexandri palriarchae alexandrini (I) ;
(jueni sermonem
deinde integrum in syriaco vat. codicc 368. nactus sum , id (juod olini in Scriptonim vel. tom. V.
p. 42. significavi. Nunc eccc post alexandrini Cyrilli graeca scripta sermonem hiinc Akxandri sy-
riace simul aUiue latine ( (juando(juidem graeca verba desideramus) operam mihi suani comniodaii-
tibus Mtttthaco Sciahuano ei Francisco Meha^ebo Muronitis litteratissimis, in Iticcm cxire iubco, nc
orientalium romunos nominundi (juotquot iinjicrio romano suberant , et graeca, nedtim latina, lingua
ulebuntur. Quin et ipsum byzantinnm imjjcrium constanter romunvm uppellant, ut ipsi quo(/ue by-
ztintini hislorici solent ,
qvi ita in libris siiis ambitiose loquuntvr, jwstqnam Constuntinajwlis mv«e
Tiomae tiomen invusit. Loens igittir a Mocuffaeo relutus ila se habet: « Alcxundcr romunus jm-
" triurcha inqnit: inanus qiiue Ailumnin creurit, ipsa cluris iit criiec jicr/hru/a es/. Os qvod iii
" Adamvm spiraculum vilue inspirucit, ucctum bibit. Prs qvi clnris conpxus fuil , /criiii/i fniidnrit.
Haec, iiiquam paulo qteidem (iberivs, sine dubio iuinen cx hoc nostro sermone n. 5. sninp/a ridcs.
Vernmtamen qui ibidem mnlto vbcnor locvs praecedil , e/ a nobis virgulis dis/inc/ns fni/, is cnm
arabica sermonis inteiprctidionc , in Sjiirilcgio nostro cdi/a, cridcn/ins adhnc a/i/ue udautnssnn con-
gruit. Ceteroqui non est mirundum, si (jui sermo ex grueco in syrianiin , cx hoc in urabicum,
i(Uoma transiit, puncas aliquot varietates in his Iransfusionihns passus sit. Quin ade.o sermonis huius
duae 1-idcntur extiti.ssc ujntd Alexandrinos sire upnd orientules, edilionesj quundoijuidem in codice
syr. r«/. jjost integrum sermonem , aliud attexitnr eiusdem fra(jmentum , non sine puueis variis ic-
clionibus. Ut vero existimem, interpreiationem arabicum cx sccnnda syriuca csse deriratam , ulur
hoc indicio, quod arabicum codicis 101. frugmentum cuni illo jmslcriore si/riuco inngis congruit
1 Ideni liic codex habet frai:mpiitu SS. lulii et Silvestri pontiru-uin lomauoruin, quiie ei;o giaete
edidi Script. vet. T. VII. p. 134, et I(i'J. eol. 2. v. 1-li.
530
ruinque ad nieaemtm concilium diixil, ut illic operam sibi navaret, (Twtzywvtfiuevov o.07'fi ixti, ut
diserte ait Socrates hist. lib. I. 15: quem deniqne moriens saepe nomine compellavit, atque ut sibi
successor fieret, alexandrinum clcritm enixe royavil , tjuod reapse cinn infinilu rei christianae uti-
litate contigit: ita ut Athana.itum talem tanlumque cpiscojnim , Alexandri curis aceeplum referamus.
lam ui Alexander Athanasium adoleseentem omni officio complexus est, ilu idem Alexander antca
iuvenis Petro episcopo marlyri familiaris apprime fuerat, atque ab eo successor post Achillam eius-
dem fratrem designalus. Namqite ut lcyitur in Petri vila a nobis edita Spicil. T. III. p. G8'2,
martyr inelytus in carcere piositus, c.t iam pro fide plcctendus, ambos illos alexandrinae sedi post
se destinavit episcopos dieens: « te quidem Achillam primmn, Alexandrum, vero secundum. El mox:
>> osculantes Petri manus ac pedes .Achillas atque Alexander, conversi in lacrymas singultu ama-
» rissimo qutiliebanlur. »
Alexandri yraphicam imaginem Ge/asius cyzicenus nobis exhibet in sua nicaeni concilii hi-
storia llb. II. 1. n 'X~cSiyj-ut t/)j rrn hjsrjffuv/,;
'<l>'//,''
T/;; «OTO^t twv 'AAE^Kvooiwv iv.y'if,cia% Ai.i-
» %ix.-iSc.o: , 'x-Jiib tIiiio; €v TrstTt -Kvri tw rr,; lv.yj-r,ii.y.c •/l.r.^bi yv.l 'i.'j.''„
,
y.zyu).o;Tf,Ziz}iC , tiiftix'J.S'j-o; , c.C'a«-
» Susec])it sacerdotii princijiatum ibidem in alexandrina ecelesia Alexander, rir undequaque ve-
» nerabilis universo clero uc populo , magnifieus, liberalis, faeundus, acquus, religiostis, beni-
" gnus, 2>auperi/m. amator, bomis, lenis ad omnes, si quis ulius. » Is uutcm etsi Arium letiitule
ycvvKioc Twv s\i'jiyyt'Uy.a>v 3'j-/^i.'j.-:r,>v yEv6u.£voc 7:(,iy.a.y_o;. Iteapse qutcquid hactcnUS SCrijttOrUm Alc-
xandri extabat, ab historicis ecclesiastiids conservatum, id Arium eiusque ulumnos op^mgnat; duas
intellige epistolas, quarutn ^irior prorsus insignis, tractulus plcnissimi instar est, el omni laude
maior. Atqui hae duae ex scpluaginta supersunt; tot enim ab eo scri^ilas lestatur Ejiijihanius
hacr. L\I\. 4: «
'
.\',.it'j.vo^Ci; in^iav.c-^j; ypzost EjitffToAa; i'jy.:.r'/.''.OM;, al Ttvi; -apit ^i/.ozK/.ot; izt C'j,-
» uovrxi, r',:: Tov Kptjuov i^aoy.i;y.o-/T'j.. Alexandcr episcopus scribit episiolas encyclicas, quae adhnc
» apud studiosos serrantur , numero fere se^Jtuaginta. » Unius e.r his fragmenta fenuia citantur n
Maximo ojrp. T. II. p. 152. 155. llinum hae in codicilnts saltein syriacis conspiciendas se du-
retit, quod nuj)er fclicissitne accidit alhanusiatiis! l\une in tunto scriptorum Alexandri naufragio,
sermonem sultetn unum in populi concione hubilum Ubenti unimo cxcipiatnus , in quo praeter eetcru
ulilia, Christi divinitas passim praedicalur. Neqtie abest el.oqucnlia quatn ei Iribui a Cc/asio di-
(
-€f-?4*-
)l,di_ia_»or )Jo iu^ ^oOf\ h^h r^\'i nii, hoinines invidosatque incredulos
cavete
ah liis vide-
lieet : lideni caritateinque ani-
. )i,ci_jUi dfArOk^:i!r5 ^ ^^nikSij o;^
plectlniini, ([uaruin ope sahitein con-
^oof^^^l::;^ .JL_:::i«o JiajjscuOi qXzldo secuti sunt (juotquot ah (iihis iiiitio
Ju»cut ^ Jlj^vD ^go^^aii, UD»a.S )oO( iisque ad hodiernani diein sancti lio-
^*^ ^'
^l'.
*-*;5v^)oi
•7'
I
»
ipsesuam erga nos caritatem ostendit,
^ -
.
I
)JS —\ Ti
STiD ^cL«,\_r5
V
Cil
V
.
'h
Ot^CU*
'^
denuo ad
Of\J'j Oflio '\_::i<vj^i.i. vA.*»^ ^ 3oi,y necesse fuit ut illa fornia
.....
tradito in vnicula rege
cessat eius actio.
,
,^
)j^UU^»
Jl
,{^\\°
- J
t,
.
,
)bC2u
..
o ^
~
. «^l^i
.\
- .
-,-^ v
*i>
«'..-.u
«^J^smj
.r,
^.-
^
..
tur exercitus ;
gubernatore depulso,
mergitur navigium ; ita vincuUs ani- hvj^^oab 0^. )»p^^io oilowJ^S ;£a)fto
mae
est ,
iniectis ,
,
,
^°^
«o,
^
''^^
».3
„ '^
^<
^s.p^p
^^^ .
,^p„
^li? ,.
'n:^^
vincnlis , sed peccatis alligata fiiit ,
\^o^\ __*^ l.;Lio)n • loo, )v—,.0? t^
53 i XI.EXANDHI AI.i:\A.\Dni.M
)j^JlL2
.Uii'^ )oo»
iD
«jwjc
)i.Q. V^X tQNfcVi
\^
lAn.»("')^k( .
^
)iiooao»
ix colae onnies moriuntur,
seniores ,
parvuli adiiltique
iuvenes ac
: nulla
enim corporum statura a morte e\i-
o«la_aDj )iu* \l^'S ^? loo» 6^»i!Sw.^
mit. Ciir erj^o maerore tanto angitur
. )l^-»-:^ );_^^^ ))u>Jioo o -iju^S» hoino ? Xiiniruni moitis aspectus tri-
);^5^ .)ji^A:i3 )^L*n£0( . IaIXSD izo.'*^ stitiani parit : spectainus eniin iii lio-
Ji,L»^ '^^'^'^ •
-^^J )ioaS . iu^ mine extincto taciein mutatain , ii-
" " V P
.
'*'
'^i
^^s^ji.Jioo U^ Jbo»oi
»•• •"
1 I
"»"••
.
0..
,^iCi\>o»
l"..
JUAi>v
p-
g;urain emortuam, corpus inacie con-
oculos depressos ,
,
artiis iiii-
.V -K
\iJ' O 9 |'"p-»|'7. !>
in niaterno sinu non apparet , iu- ^— — ^^^^ **'5^ —^ ''^^ — r^iAiar) . y — ac**
mareidus abit.
5. Age vero post hoe omne mortis o,K-»^»^.C If^ o^jla '^Jo, »Jso
servitium , et hominis corriiptelam , , <- 1 »»? .
t. 11** v^ ". ^ ii"
•'^
liaec perpetuum mortis ludil)rium l'o- . jS^.IitosDi^^^li.aiD» OfiLxJ Joo«i, jJi 6«;,Md
ret.
noreum
Misitergo Deus de caelo incor-
filium siium ut in viroineo
y^^^
,p^ K « p ^
U^ ^
cldiC Jc^^rifi^
Jj"
" ^ x'-^
^
, , 1 s- -"
.
." Joofo . jLAoisr) l_:o;io im^^oi
simi carnem sumeret ;
atque ita ae- , ^ t-
•^ ;-
os ^
que ac tii , homo factiis est, ut lio- ^-^'S\ ^oi^J? • ^.l^.U ^mU^^i^
,. , .„ . f ..y '\ I' i) S- ^^ tO •>-)!'
Etenim
.sonae suae
Chi'istus,
copulavit id adunavit
'
dum hominem
,
^ per-
.
vAia ^\o<
'<^
^^
J^ »
^
.
, 0, ^\ ^ ^ lii-r
JlAjfZ^ c^^s^S f3 );a>o
^ ^ ^
p-
^^ l ,s '^
1 . r • 01^010:3
^ |._SU3^ 0<^AA* f^ j[*AAAiC
quod separatione corporis mors di-
sperserat. Passus est Christus, ut nos x^? ^** A***^:^ -S(o v^Sj^ ^JOi ^^-io
aeterninn vivamus. (i) « Secus enini i.lio' .sj' l^ ^^»!^:£) i-^i^o . p\i\ l>Ilj
» set, cur homo est factus ? Et cum is )oo» -oioi>»_*( U;:^ \i • )oo^? MU^:^ >S(
» natus est
cessitas
.^ T\
Deum
? « Quaenam
•.. , oro
in
,
terrain
ne- '
^_* 30i
* 5 ,
J —l_iO ^, p
.
.
I —A_ia-A.r2 & -^ y ,
)oci
»
» descendere ,
coe£>it
earnein adsnmere ,
^ ^ ^^' — — — * '^ ^'? ^°^ 'i
— ^'
(!) Sequeiitia ,
qiiae uncis inclusiiinis , cdita iani a noliis fueraut suli eiiisilem Alexandii uon.ine iii
Spicilegii roni. toiiio III. p. 099, inter excerpta patruin ex coclice aiabico vaticano 101, quo contiuetur
opus celetre monopliysiticum, cui est titulus y?rfe.s />«//«») Coustat ergo sermonem Ininc graece ab Ale- .
xandro coDscriptuin, postea non in .syriacam tantummocio sed etiam in arabicam linguam fuisse translatuni.
Porro hoc Alexandri , et aliis alioruin patrum siinilibus testimoniis abutebantur Mounpliysitae , ut uni-
cam Cln-isti naturain adstrucrent qnia videlicet idiomatum ( ut tlieologi loquuntur coiumunicationem'
;
ignorantes vel negantes, res passionesque humanas, divinae naturae proprias faciebant, quain ipsi solaiii
in Cbristo agnoscebant , absorpta guttae instar , ut aiebant , humauitate ab oceano veluti deitatis.
536 s. Ai.i;xAM)ni Ai.i;\ANrji;iM
)00) tt —AQiCI >A>sj^ OOp. • 1 »*> ^Xw j)ro vita necem ! Ligno suflixum ne-
. yOOf-*»*;^ )ooi Jlcojboo . yOO,..i>wAio caverunt eum qiii illoriim mortuos
).* 4 71 5. * V V \ I
-;t P-. 5-
suscitaverat, claudos sanaverat, lejiro-
»oia_J .^Of..o . ^oo*aZ>»^ )oOf Jbpco
o homines
caecos illuminave-
, asj:)icite
i^v kS oL>* • Jl—EIaO ^^^ i^ ciCi, S omnes popiili, jirodigia nova Ligno
7.
r -i k* . ) o( etim sus|Denderunt ,
qiii terram exjian-
dit : (i) clavis eiim confi.s,erunt ,
qiii
. jl — i^!g>Ll>\ );jLi o6f\ o^^i^o . ji^jt.'^ res alisolvit : aceto j)otaveriint illiini,
Ufl-S' •(•f * >>>• .. iv» p- •{. «o-
ao^^) v*ajL(^ ooA IX.* »otaAajk(o qui iustitiae jiotum jnaebuit; felleeum
* •• !'
f * >!' •
iT -» 15 J-..^ nianus pedesqiie eius corruj)eruiit ,
>$c^—--( «.-C0(? 00,* )l_^i>o U^i
(jui illorum manibus jiedibusque nie-
o6«^ ^iCi^i^^ »*OfAjoX,(o . vOo^<^io delam fecit : illius ociilos vi clauden-
odf-\ >*o«d;..*\ 00 . ^^)UjJj ^$J( .^» dos curarunt ,
qui visiim ijisis resti-
(1) Huc pertinet fraginentuin quod Mocaffueus, ut in Hionito dixi, ex Alexandri lioe sermone excerpsit.
SERMO. "^37
qui niortuos tum ante suani passioneni Lm^ "^ JL2^], ,..30 *?
tumetiam in crucependenssuscita^it. -s-.^v", o\ lo i."! s^e ."
-^ s'
pta sunt ,
patuit internus , animae )iA.^o a»ju>i.io . IV^ Oior)© JlisAaj
. iW;
);xQ::i? «o»a\<>. j ^<2iJi
mors autem sub carnis pede aepres- ,
v^ ^ ^
Ci^lioooo^I.
•
o p
)i.CL_\_*_A>
^ .. ^
sol fugit, luna disparuit , sidera lu- <$? ^**-*..^? ^-a_£j ]I^^ . h^h^ \\
men suum suljtraxerunt , dies cessa- . U-i2-»04? i-^»i. v*-2!( vfi^XaiDO JLOj^O)
p-.. !• . -71. 15. I!'» .0 flX)* ?•
vit ; temjilo excessit attonitus post ve- v*Oiaj.*i>. C|0 .^.^^ JlS.»i-^ o>*£as JbQx.>
astrum descendit. Ad inferos Domi- );^ cT-v . )o% t"^^ ^ ^^ «^o» ^^*^
nushaud equidem corpore
venit. operabatur ubi-
sed spiritu
y^ ^; ^^*^' , y^^ J^^ j^ ^
Is videlicet w u" c-
que : etenim dum
,
corpore mortuos
»
-i^_:s3(
s^^''
. \i^Q_*_«W
,
*
^-^
^
i- 1
)]lS.-A^-a_J )oo»
<i
.f,
QOii )h< «iSlj • J
mortein eaJcaverat , hostem pudore
snrfiKlerat ; ideoque animae ex infe-
ris prodierunt , mortui(pie in terris
apparuerunt.
. Otloi^vAiD ii>.*raA,? JLiOaf "^ASOf o{*> 7. Cernitis itaque quanta Christi
mortis vis iueritlsiquidem neque crea-
tin-a occasum eius aequo animo tulit,
*.
mortui vestrisque loculis : etenim ego
J' ||5| fl. i,p- ;> o I
f) '''
I Dy^
i.f >$o\
U^*£0 M Kf( ^?-»^ JUfc*AiD JLJ(
Christus resurrectionem vobis com-
^^..^{1 \ OfO )00< ^ATiO» yjiO» *^»"5^ munico. Tunc enimvero terra corpus
Domini
^ s*-\-:» aflQ*> v*fiO? .
);.50l f3 ^» nostri sepnltnm diutius conti-
non
^
-7)
.x_i>Uk.
<•
•
10
)>->;:v^o»
•*.
•
I n"
^i^^A*^
*"••
'''
nere
ne mi ,
jDotuit ; sed indulge , Domi-
exclamavit iniquitatibus meis,
)^!i^o iai^ffj Jboj i^\noi «ei\*> )i^^QiC
irae me exime , maledicto absolve ,
^Jx.»j
t*-^
;.^i5ooyo ^» 30l, . JUu)^ quod iustorum sanguinem excejierim,
nec non corpora humana tuumque ,
y^ )L\( . )vv2i*, vyif:ii. , )ooi »j.=i50 vv^ j:>i'Oj)ter hominem ubique terrarnm
)t^^ s§i'0f\s iiv^OO» fOS )iN\iC01 OOt dispersum ? (juandoquidem omni loco
P D
Nunc quia in terram venisti
tissent.
o i)i\ e p-
^ -7>
«uO
\
J^w^iO
-K
Igitur formam suam Deus visitare volens •^cn o>.__^, )ii:^>.^^^ lovS,/ ».>^i5^ c3i»S^Xio ..3
quam ad imaginem acsimilitudineni suam fin^ )-,.ji..<u>.i» j,.jk . CTLo-iojo ov::^., l-^^j »-' :^'^^-*^?
xerat, postremis tcmporibus filium suuui iucor-
poreum unicumque in orbem terrarum misit, ^ ^A<5^L|, j.», . l..V-*>/ |lNJoa.«.o I; jn^ P, oi;.^
ctus nasceretur , ut perditum liomiuem erige- -CTO io,on <M. i_a.lo »J ..^U ]*->! . •^\ ya.'Cu.%
est homo ? Cur ad terram descendit, qui in caelo K 1. 3/'^.,' jiyi.X . \^ ^^oLl P' Js^ M^
regnabat ? (i) « Quis Deuni coegit in terram se ).—iJ<a.ii> . ).jkii*o looi .-N viyi )) i-»t^ 1-^^ . \-^f\i
"
»
demittere, de sancta virgine carnem sumere,
fasciis in praesepi involvi , lacte nutriri in
)a.l^KJo . i^iJ V |oA I
L|I, Lo'c» l!\' '^.^.i
1
mortuis resurgere
mam daudo pro aninia pro sanguine san-
, redemptionis causa aui-
,
^;^
— io —
;
^tr'"' ^: '^>°-'^ ,. vi^jo . ) 3-l i -^
» guinem, mortem pro morte obeundo ? Aam ;. ioN_Jo . ). iL^ "^—^ II L\ To . \.—Ll
» Christus moriens mortis debitum, cui iiomo \ti *_iO ^ Tk^ _ — io ^o .Ojo I
i.»/ o
» cruce) est , qui caeium extenderat : felle pa- |l^i>> o/ . iN-Oo ,j si.^.S |.-../kAio l-Joi . I-Aj/ ;o. |o="
^ »o<
' damenta nutarunt : sol fugit , elementa
). s|i_ioo • o»oiL |L o «.. ^, . IKj^io ^. «ri^,
' subversa sunt , lux diurna recessit ; quia
. JX:^|^,|/ )^;..3 ov^o a^A>, |-aaJa!^j3D|o c>.te,L/
.
. ;._:i.>-<M.ioo ;. -•> f^i^^o )._i-..».«. . )_5o.^^^tv3 ).xajo » mysterium est? Certe creatura stupore de-
y^ )Q.a «3 P/ . )J^;.o LoOoL . )L^ pcx )i|i <.'.s,
» figitur. Cum autem Dominus de raorte
>
I
'^ i'^ ° 'o< • ^ " )L(L.=>,o f^^l/ ,.^ . -•yt^/ deret. Unus quippe iudicium subiit, myriades
^o, I ao»3o )^ sojlO a-><n . ).*j_..j_s,o )olJ^, Hberatae fuerunt unus sepultus myriades re- : ,
Timothei patrianhae alexandrini sermo quidam extat in codice arabico vat. CLXXH., ex
graeco sine diibio translalus ; quia numquam arabice Timot.heus locutus est. Codicis descriptioneni
ex Assemani schedis .mmptam habes in nostro volumine IV. Script. vet. p. 312; non sine mendo
tamen Timotheus ibi dicitur patriarcha alexandrimis XXII. , cuiusmodi potius fuit Timotheus senior
orthodoxus, cui successit Theophilus magni Cyrilli patruus. lam vero quum in hoc sermone Timo-
iheus CyriUum patriarcham memoret, itnmo se diserle Dioscori successorem adfirmet, sequitur ul
w sine dubio Timotheus Aelurus sit, impius ille ac turbulentus, concilii chalcedonensis osor, ul
etiam inventum eius ab Anglis scriptum demonstrat, qui sedem alexandrinam semel et iterum oc-
cupavit. Hunc ego sermonem quum merito aliquo historico commendari viderem, nolui negligere,
praesertim quia et alibi fSpicil. rom. T. III. p. 708. J eiusdem Timothei oratiunculam edidi, quam
partim Cosmas quoque indopleusfa non indignam excerpto putaverat. Ceterum quia nonnulla in hoc
sermone fabulosa propemodum videbantur, aut minutiora, quae mihi certe festinanti iniucunda
eranf, partes eius nonnullas levi ut reor dispendio praefermisi.
TIMOTHEI ALEXANDRINI
SERMO.
»3ermo brevis quem dixit Timotheus Ale- munis vitae genus, seu contubernium , in-
xandriae patriarcha , de tempore quo mag- stituit;primus ipse, planta fuit, via re- ,
num indictum fuit sanctum concilium, de- ctor ac legislator monasteriorum quotquot
,
que dedicatione magni monasterii sancti in orbe sunt. Nam quod verbum dixit pro-
nostri patris Pachomii apud Fau , quod Dei phetae Deus de hoc monasterio, idem pa-
voluntate, et Theodosio imperatore man- Iri nostro sancto Pachomio dictum fuit
dante aedificatum fuit a reverendo Poctore nempe tibi fundamentum fore, et sine fine
eremitarum praesule; quae dedicatio per- nomen gloriosum.
acta fuit die quinta raensis athyr. Nunc reni audite carissimi quam ego
, ,
Hodie nobis adesto o prophetarum vo- , ocuhs vidi et raanibus conlrectavi. Quo
cahssime et seraphinorum spectator qui
,
,
terapore pater meus Cyrillus Alexandriae
oHm clamasti dicens *
: « in die illa erit palriarcha erat, sanclus autem Poctor ere-
altare Domini in medio terrae Aegypti , et milas apud Taphnaiam regebat, illustris
planta *
Domini iuxta terminum eius. » denique prophela Scianulhes eremitis ae-
Recte prorsus, o propheta sancte, univer- que in Alhriba monle praeerat imperator ;
quod aniraae nondum lum creatae attol- quod insani Nestorii causa celebrandum
Jendae erant atque offerendae. Cur tu ce- curabat. Jam Poctor lectis, quas acceperat
tera quae primis mundi saecuhs altaria ex-
, a sancto Cyrillo et ab Imperalore, litteris
titerunt, non memorasli? Minime, inquit magnopere doluit ,
quia ante id tempus
propheta, quia in illis bruta animalia im- nulli ipse concilio interfuerat. Cunctis ita-
raolabantur ; verumlamen in hoc nostro que convocalis fratribus ail: audite, fra-
verus Dei agnus ofTerhir, qui mundi pec- Ires mei benedicti: vocat me ad concilium
cata toHit. Planta auiem est monasterium Imperator; vos inlerim institutum serva-
hoc Domino aedificatum propter famulum . te, in lege ac mandatis Domini ambulate,
eius Pachomium , qui ibi adest, atque in- prout palres nostri iusserunt et preces pro ;
numerabilium dicatarum Deo animarum nobis fundile , ut nos Deus restituat vobis
monasterium sanclus Poclor vcnisset, ab nomen Sansalge; quem ille incoluit, donec
illis monachis rcccptus eisdem(jue comi- , ulceribus blasphemiae eius adversus Chri-
tantibus nave insccnsa Alexandriam des- , slum dominuin vindicibus, horrenda mor-
cenderunl ; quo ingressi , adventum suum tc periil.
sancto Cyrillo patriarchae nunciarunt, qui Post hacc poslulavil ab Imperatore san-
magnoperc visis illis laetatus est, mutuis- ctusPoctor, ut sibi opem conferret ob ae-
que osculis salutarunt. Porro et ipse ne- dificandam apud suuin monaslerium am-
gotiis expeditis, navim simul conscendit, plam ecclesiam, (piae rcgni cius monumen-
quam Deo favente intra paucos dies Con- tum essct ; ciuandoquidcni aula , inquit , in
ne invento qui Imperalorem de ipsorum rendis oleribus , cjuia his unice fratres ve-
adventu cerliorem faceret. Interim elalo scerentur; fossam denicjue circumduci , el
supercilio Imperatorem frequenter adibat in platca palaeslrain efrici. Cui annuens Im-
Nestorius, opibus suis fidens: donec infi- perator etc. Sequitur aedijirationis dcscn-
mum qucndam qui Imperatorem
,
adibat ptio; post quam sic pergit narratio. Ae-
cernens Poctor, rogavit ut sibi admissio- dificio incepto, liminibusque supcrioribus
nem a principe impetraret : quo reapse positis alque columnis, mortuus est reli-
cto patriarcha Cyrillo et sancto Scianuthe viseret, et moerenlem cum filiis suis so-
reverenter cum iis de fide verba fecit , ait- laretur. Sine mora igitur ad exulis patriar-
que se illos ad hoc concilium vocasse, ut chae stationem accessit ; coque salutato
Nestorii negotiumatquedictaexaminarent. postea de more venit ad metropolim: cui
Interim, venerandi patres, apud me esse illic demortuo datus est successor in mo-
sinite reverendum Poctorem ; vos vero nasterio Mardarius. Deinde vita excessit re-
episcopi , cum Nestorio Ephesi congrege- verendissimus pater meus Dioscorus in exi-
mini ,
qua ex urbe acliones vestras synodi- lio ; cuius me successorem , merilis licet
cas ac dispulaliones ad me miltetis, qua- contrariis, in sede alexandrina crearunt.
rum mihi reverendus Poctor explanator Exin obiit imperator Marcianus, regnavil-
erit. Tunc Poctori Imperator palatii par- que post eum Leo ; nioxque intra paucos
tem tamquam eius suique monasterii pro- dies ecclesiae tempestas quievit.
priam adsignavit. Sanctus vero Cyrillus Sanctus autem senex Mardarius eccle-
cum Scianuthe ad concilium prout Impe- siae aedificium absolvit die xx. mensis
rator iusserat perrexerunt ; ibique multis thoth;neque Alexandriam lantummodo ve-
exanllatis laboribus , Neslorium impium nit , nobisqucremsignificavit, verumeliam
excommunicarunt Deo volenle faventibus , Constantinopolim us(iue ad Imperatorem
sancli Poctoris precibus Chiisli demum , perrexil, quem ila adfatus est: en Deo tua-
praecipuo auxilio. Tum sanctusPoctorope- que maiestate favente, lemplo coronidem
ram dedit ut Imperalor Nestorium exu- imposuimus ,
quod imp. Theodosii iussu
lem relegaret in Aegyptura in loco cui et sancti Poctoris cura coeptum fueral.
SERMO ET FRAGMEXTA. 543
lubeat ergo dominus nosler Iniperalor con- quos Mardarius ex suis XXIV. monaste-
secrari tetnplum in nomine patris nostri riis evocaverat ; hique omnes sacram cor-
ac prophetae Pachomii. Cui Imperator: re- poris Christi communionem biduo susce-
di , inquit , ad monasterium tuum , et de- pisse dicuntur. Dedicatio denique cum
dicationi necessaria para; nam patriarchas missarum sollemniis dic 25. mensis athyr
ad illam peragendam ipse miltam etc. Se- peracta fuit. Quae diffusius in sermone
quitur rei miriuta narratio. Episcopi ad- dicta partim etiam incredibilia ( prae-
,
fuisse dicuntur DCCCXXIV. , quos inter sertim quia Timotheus haereticus mono-
ipse Timotheus ; monachi sex mille , prae- physita angelorum et Chrisli colloquiis se
ter alios monachos bis mille et trecentos. honoratum iactat) a nobis omissa fuerunt
se aequalem. Itaenim beati quoque cccxvni. TM5 ^AJOV i) iAclTTOY \yHQCtV tZtO y5 TOj iTTl
patres apud Nicaeam congregati docue- T^ NiKaicoy ol jaa«ag/o( wctTipig vit]' iSldct-
runt: pariterque de ipsius domini ac ser- ^cty 'odcmip afiix^r^ Tnpi t^ uctPitcdaifjdi ct\j-
vatoris nostri lesu Christi incarnatione. tS t xupia n^tojy v^ GcoTvipoi TncrS Xe^5"«.
Tum in epistola lusliniani imp. tom. cii. p. 304. et 305. sic impie Timotheus loquitur.
nobis diphysitae duarum Christi natura- Myii rddi. — Afi^waiv Hja/v ^Kpvclrai t
rum differentiam , quam ipsi dicunt , si Suo (pu(7iu)Y T Xfii^^ou S^tpopav ^ co; auTo)
certe queunt. KiyacriY, li SuvavTai.
544 TIMOTHEI ALEXAIVDRIM FRAGMENTA.
Xvn TO vta)' avT^i Sofft,aria^ev , tC^ ^vo (pCang mox dogma suum dissolvit , ac duas in
IttI Xpi5"o2 TrpiajBevHv dKiaKiTai (ly* ;£^ Christo naturas profileri deprehenditur.
yi aapK^ Tra^ilv t ^sov dTroipviva/tMfJog Ao- Qui carne passum Dei Verbum declarave-
fov, rovvavrtov (pvtaiv ovSev] ZoTrct) ro VTrsa rat, postea contra ait, nullatenus illud ex-
ytf^ dvaBi^a<Sit^ Trddoi' dW' cnavriog rolg cepisse pro nobis passionem. Sic ergo di-
oiKiioig Xoyotg '^pjuo fAjjog , t vZv Kpajsaav ctis ipse suis contradicens , hanc grassan-
cv T ofcKKnaiaig Suacf[idKKaKTOv [n.dyLtj lem in ecclesiis vixque placabilem pugnam
cvicmeipe ^ k^ a)cs7ip Tiva cpKoya KafBpord- sevit; vehemente veluti flamma, sanae fi-
Tiw c^a-vl-a?, T T^ vyilig yri^ecag Xoyov Ivi- dei doctrinam incendens. Nisi demum di-
zsptiaev et y„yt ^eo-dev ^avitg Tra^^tapxng vinitus apparens Severus patriarcha sacris
2?/S»i'po5 (2) rolg lepolg aCrov avy^^dy^.pi.a- scriptis suis inconstantiam volubiHtateni-
aiv Idiraro KvpiKKn ro a<^aTOV k} 7ra\i[A,- que Cyrilli sanavissel: ceu quidam amans
/SoAov, Ka^aTrs^ rig (piAo^aTO)^ uios Kcd^Iw fiHus, dedecus parentis sui veste propria
T (pvaavrog oiKHoig ia\ji[Aaaiv a[Ji,<piaaag. contegens.
(1)Cyrillum duas saepe Christi naturas ad(irmavisse, nos quoque ostendimus in nuper editis eius opu-
sculis. Sed bene est, quod ipsi quoque Mouopbysitae lianc Cyrilli sententlam in eiusdem scriptis agnoverint.
(2) Quoniam Severum patriarcliara nominat Timotheus hic quidem Aelurus ut perperam in titulo , ,
dicitur, esse nequit, qui piuribus ante Severi patriarcliatum annis obiit. Est ergo hic potius Timotheus III,
aeque haereticus qui iuniori Dioscoro successit, habuitque hospitem vel familiarem Ale.xandriae Severum,
et cnius etiani disputatio quaedam a Liberato cap. 19. memoratur.
DE MARTYRIO PATRIARCHA ANTIOCHENO
MOXITV M.
in octavo cditionis suae tomo vulgatus,quem tamen postremus Chrysostomi editor Monifaueonius
quamqttam stilo non invenustwm recudcre noluit, guia nihil fcre ub eo ad niaiorem aryumenti no-
,
tiliam conferri putavit. Attamen hoc novum ncque levis momenti in illo erat, notante etiam Mont-
Jauconio, quod nomina •A7A'' auctorum recitahat, a qnibus res gestae Chrysostomi eommendatae
litteris fuerunt: atque hos inter antiochenum patriarcham Martyrium ponebat; ad quem Anonymi
locum Bollandiani (die 14. septembris T. IV. p. 406. col. 1.) sic commeniantur : " florttit Mar-
» tyrius saeculo V. et conseqitenter satis propinquus crat temporibus Chrysoslomi ad gesta ipsius
" recte enarranda; sed nihil scriptorum eius innotuit. » Ego vero memineram me ante complvres
annos videre in Leo?iis Allatii schedis vallicellianis scriptum breve Martyrii de vita Chrysostomi:
nune autem, ne rivulum omisso fonte consectarcr, codicem mihi notum vaticanum inspexi (undc
AUatius quoque ut puto exscripsit) antiquum, miscellum, nbi inter eetera hanc Martyrii prctiosam
gemmulam reperi cum eo tilulo quem in fronte editionis recito. Hoe ego viso titulo, xtatim agnori,
non Msioriam proprie seu biographiam Chrysostomi, sed panegyrieum a Martyrio scriptmn, quod
aeque nonnulli alii fecerunt ab illoAnonymo memorati, v. gr. Proclus, et loh. damascenus, qui
orationibus ,
quas prae manibus habemus , Chrysostomum celebraverunt. Nihilomimis auctoritate
Martyrii permotus, qui coaevus Chrysostomo fuit , et codicis etiam raritati iimens, qiii cum forlasse
sit unicus, pereunte eo, Martyrius simul perirei , nolui mihi prorsus elabi edendi hoc scriptum oc-
casionem; etsi ut clicit iitulus, atqne ipse textus demonstrat, nonnisi pars postrema landationis est.
,Ad Mariyrii aetaiem quod adtinet, Boschius (Palr. antioch. n. XLIII.J aliique hisiorici fa-
clum eum patriarcham observant circa annum 4 59 decessisse autem anno 471. Ergo qvia Chry-
,
sosiomus haud nltra annum 407. viiam produxit, sequitur ui 31artyrius adolescens admodum Chry-
sosiomo obeunte fuerit. Atqui in laudatione n. 4. adhuc quodammoilo Martyrius dubitat mmi reapsc
exiinctus essei Chrysostomus, an alicubi a persecuioribus occnltatus; ergo oraiionem hanc sine dubio
longe ante episcopatum suum scripsit Martyrius; guamquam is in iitulo et nunc et olim episcopi
nomen gerii, ut aucioribus operum post adeptos honores passim accidit. Ceteroqtti causa pitbitandi
de sancti viri obitu, non tam rc aliqita probabili nitebatitr, qiiam piorum. amantium desiderio diu-
tino sustentabatur ,
qui talem episcopum ac parentem, si fieri posset, obiisse nolebant, deqite eo
rumores varios inani cxpectatione serebant quasi in angulis scythicis adhitc viveret; veluii exempli
cattsa gens Lusitana de Sebastiani regis in proelio africano occisione diutissime dubitavit. Illud serio
animadveriendum est, (juod Martyrius quidam constantinopolitanus diaconus liomam ad Innocentium
pro Chrysosiomi causa venit (Montf. vit. Chrys, p. 154. ^* Utrum tamen idcm homo fuerit, qui
Pars haec, qttain nos eomperimus , p^anegyrici extrema, versatur ut par erut in extremis san-
ctissimi viri rebus , eiusque veluii martyrium cclcbrat, propter iniitstissimam improborum hominum
j)ersecutionem. Hominem nullum nominatim uppellat auetor , ut de viventibus potenHbusque ficri
solet, sed eos tamen claris satis coloribus designat, praecipiiequc senem Arsacium et Atticmn, Chry-
sostomi ambos eontra canonicam regulam successores. Scd in Atticum gravissime invehiiur, qitem
alioqui passim hisioriae denotant ambitiosum, versipeUem, vafrum, quemciue PaUadius in dialogo
de vita Chrys. cap. XI. omnium adversus Chrysostomum moUtionum dicit artificem. Et quia Aliictts
jjost adversarii sui obitum, nullum lapidem non movebat, praesertim adseniaiionibus et pecuniae
diribitione, ut mortales omnes in suam partem traherei, ab hac 3lartyrius pace et communione valde
utienum se dicit, ceterosque omnes deterret: in qua sane discordia cliu consentientes habuit tum
orientales tum etiam occidentales episcojws, nec non ipsam romanam sedem, quae nonnisi aegre se-
C3
TOr EN ATIOII nATPOI HMQN
a . -/vAA iTTi TO [A,a,fiTvpiOY «jttas t 1. iJed iam tempus nos ^ocat ad pa-
TTci^^oi KcLipoi y-aXCi' /JfprveAOv ^st^ctv^v tris niarlyrium mart} rium inquam quod
; , ,
f^sv T 7ra,Tipct Si' a.vrtiv t 7rpayiJi,cc.T0i t patrem quidem ipsa rei nalura coronat
(pvaiv, dvctKrjpi/TTOV 'j t -^iov ro TravQo^ov Dei vero summam sapientiam polentiam-
Ti tu ivu.;r^cLvov yt^ '^vvoltov iig ro oHOPHi cv que depraedicat, qui utilitatem cx noxiis
TOI^ d-ZBOpOig IV^ilv TO JCip iV^XiiSrXtf IXiV T extundere novil. Elenim quum vir sanclus
ayiov KaTct^iw^diiycii t toiovth ^i^pavHjT hac se corona dignum haberi percuperel
x,a.ipov
Q Tovro [ayi
'^X^^
"^
/*^*' dail2iia,g
•> neque id tamen lenipora concederent post- ,
a7TeAyi?^a.[^iYyii^ '^ ivar(iiiag q SfcrirafiivY^g quam impius cuHus depulsus fuil , vera au-
.Ky XaCTM? 7^ 0*XS;jt*SC«5' 'Zqttov S'i rivci iV- tem religio tolum orbcm occupavit; niar-
^iurivai /U^TV^ia toi^tov , ovtti^ ayBpig avra) tyrii genus quoddam adinvenire , quod ei
-TT^o^arcav '^^x.iifj^oi ^o^aq aKOvng a^M- homines ovina pelle induti , vellenl nol-
vvaav , ttSx; ov)^^i t^ t &iov aopcti rl sCj lent, inferrent, nonne di\inae sapientiae
icFX^og ilvai tSto i^^ov ,,Tri^i£iTiov 6(piiA^ potentiaeque opus credendum est? Ouo-
TTwg ovv etCrcp y^ G§2f 6 fifpavos eVAaJtn- modo igitur haec ei corona conlexta fuit?
^. 'Ev Tovroii oli i^lw T^ij wpa-^- 2. In hoc medio, ut dixi, rerum cur-
f^arcov dTxravrtjdv , VTxn^KJTaTai [x^iv 6 yi- su, ex utraque vita decedit senex ; is qui
^<^>v
()) "T^ ^ccnq inari^at;- cv ravrn [JiiV iu hac vita illam ami.serat; et una cum illa
JiiOY ofjtviivai f*,y]SiV iij[ivai m iXaKy\ai opus esset niiiil eorum scire quae tunc di-
Tbri, d^y\vcti(^ J^^aiftcev , rrii drriKyii ceret, atheniensis nempe daemon, allicae
S^aiJlai[,(.oviai ro avuc^oXov '••>.,• ovrQ^' superslitionis symbolum hic inquam du-
: , ,
(1) Arsacius, ut reor, qui decrepita aefate datus fuerat Clirysostomo successor.
"(2)
, qui Arsacio successit, vivente adliuc Chrysostomo ; ideoque
Suspicor denotari hoc loco Atticum
obtrusus contra fus erat. Attici artes, quibus ad Clirysostoiui exitiuiu couuisus est, eiusque dissiiuulatio
MARTVRII ANTIOCIIEM DE S. lOII. CHRYSOSTOMO. 511
plici fama audila perccllebatiir, primo de ^iTrAii iz\nyui (tKoyi , toZto jm.si', -^j rot/
sancti viri factis egregiis. quae in dcserto dyiov Kct.Top&cci/.aTO)v wv iloya^iTO, Koi
ctiam constitutus palrabat, plurimas bo- ci- iot\^'ia Kct-dri/-A^oi,
"^'^X"-^
[^tv^Ktg Tug
minum animas ex barbarorum manibus re- jKsy c/k 'jji' (2ap^ot,&<Km cJ^cavov/u^oog yji-
dimens paucis illis ac pauperculis quae ei pm ('i), ol? (iXS'[*ix.po1i >ccu