Tema 2.

A ORIXE DA VIDA
1. A ORIXE DA VIDA.
La vida apareceu sobre a Terra hai aproximadamente 3500m.a.
As principais hipóteses sobre a orixen da vida
· Hipótese da panspermia
Esta hipótese defiende que formas de vida diminutas, escapadas dalgún planeta e
transportadas pola radiación luminosa, desprazáronse á deriva polo espazo.
Estes microorganismos viaxeros foron os que puideron inocular a vida en distintas partes do
espazo. Esta sería a posible orixen da vida sobre a Terra e a partir de ai íriase desenvolvendo
e adquirindo maior complexidade
· Hipótesis de Oparin
En 1922 o bioquímico ruso oparín, deu a coñécer a primeira hipótese coherente sobre a orixe da vida
sobre a terra. segundo este científico, a aparición da vida foi precedida por un longo periodo de evolución
química, a partir da atmosfera primitiva redutora (metano, vapor de auga, amoníaco, SH2, etc.) que
por medio das radiacións UV, descargas eléctricas, enerxía dos volcáns, se orixinou materia orgánica
que foi arrastrada cara ao océano primitivo, formándose o caldo primordial estas moléculas chocaron
entre se e deron lugar a macromoléculas, e algunhas adquiriron a capacidade de replicación.
Estas macromoléculas reorganizáronse e illáronse por medio de membranas, aparecen os coacervados
a partir dos cales se orixinan as células de organización primitiva (procariotas).

Miller comprobou experimentalmente a hipótese de Oparín, para iso creou un aparello que reproducia as
condicións da atmósfera primitiva. No aparello fixo ferver vapor de auga, metano, amoniaco, hidróxeno,
ácido sulfhídrico, etc., e someteu a mestura a descargas eléctricas. Ao cabo duns días analizou o líquido
resultante e encontrou moitas moléculas orgánicas entre as cales había aminoácidos.
Posteriormente modificáronse as condición experimentais e a mestura de gases e obtivéronse outras
moléculas orgánicas como nucleótidos

O paso dás protocélulas ás primeiras células se deu cando ás protocélulas aumentaron a sua
estabilidade e comezaron a levar a cabo tres funcións:
- Intercambiar materia e enerxía co medio exterior para manter ás suas estruturas e ás suas
reaccións bioquímicas.
 - Regularse en función dous cambios ambientais
- Producir réplicas de se mesmas grazas ao seu primitivo material xenético
Estas primeiras células serían heterótrofas e anaerobias que ou proliferan esgotaron os nutrientes e
tiveron que producir ás moléculas que necesitaban (primeiras células autótrofas)
A aparición dos primeiros autótrofos provocou un cambio na atmósfera, aparecendo unha atmósfera
oxidante, a capa de ozono e a conquista do medio terrestre polos seres vivos.
2. DO FIXISMO AO EVOLUCIONISMO.
O longo da historia intentouse explicar a existencia dunha gran variedade de seres vivos
Todas as culturas crearon relixións e mitos a cerca da orixen do mundo, do universo, da vida de do
home, as teorias que o longo da historia plantexaron estos feitos as podemos resumir en:
· Fixismo-Creacionismo
O fixismo é unha crenza que sostén que as especies actualmente existentes permanecerón
basicamento invariables dende a Creación. As especies serián por tanto inmutables tal como foron
creadas.
O creacionismo está inspirado en dogmas relixiosos que dicta que la Terra e cada ser vivo existente
na actualidade provén dun acto de creación por un ser divino.
A principal diferencia entre as ideas fixistas e as evolucionistas e:
- O fixismo parte da base do creacionismo xa que as especies sempre permanecieron
invariables o longo do tempo
- O evolucionismo fala dunha transformación das especies o logo do tempo e que forón
evolucionando según as necesidades de supervivencia
· Doctrinas transformistas
O coñecemento dos fósiles de seres vivos inducia a pensar en cambios sufridos polos organismos o
longo dos tempos xeolóxicos
· Interpretación dos fósiles
Os fósiles sonos documentos históricos do proceso evolutivo
· Teoria das creacións sucesivas ou dos grandes cataclismos
Baséase en dous principios básicos: o fixismo e as evidencias achegadas polos fósiles sobre a
existencia de especies extintas.
Para facer compatibales ambos os dous principios, postulouse que a Terra estaría poboada por unha
sucesión de floras e faunas independentes entre sí. Estas serían producto dunha serie de actos
creadores seguidos de aniquilaciones catastróficas
3. TEORIAS DA EVOLUCIÓN
A evolución implica que todas as especies orixináronse a partir doutras. Según esto:
a) As especies terán en común algúns componentes esenciáis procedentes dun
antepasado común
b) Canto mais cercanas están dous especies na evolución as súas semellanzas serán
mayores
c) Restos dunha especie desaparecida que como é antepasado doutras especies
posteriores, mostra características de ambas e intermedias entre elas.
· O transformismo de Lamarck
Lamarck fue el primer científico que enuncio una hipótesis sobre la evolucion de los seres vivos. Su
teoria se base en los siguientes principios:
a) Os seres vivos teñen unha tendencia innata ao perfeccionamento que lles
permite adaptarse aos ambientes máis diversos
b) Lei uso e desuso dos órganos. Ao adaptarse a un ambiente cambiante os
organismos deber usar mais a miudo uns órganos e menos outros. Os mais
usados se desenvolven e os menos se atrofian
 c) A función crea o órgano. As adaptacións dos seres vivos suxen como
consecuencia das súas interacións co medio ambente. Ejemplo colo das xirafas
d) Os caracteres adquiridos se herdan. Todos aqueles caracteres que se
adquieren durante a vida dun individuo se transmiten a súa descendencia
A teoría de Lamarck está prácticamente desechada en la actualidad porque se ha comprobado que
ninguno de sus postulados es verdadero. Además no explica las extinciones de especies, ya que, según
esta teoría, todos los seres vivos progresan y se adaptan automáticamente a su entorno.

· A selección natural de Darwin

A teoría de Darwin susténtase sobre catro postulados:

- O mundo non é estático, senón que evoluciona. As especies, tal e como reflicte o rexistro fósil,
cambian continuamente; orixínanse unhas e extínguense outras.
- O proceso de cambio é gradual e continuo, sen cambios súbitos ou saltos discontinuos.
- Os organismos semellantes están emparentados e descenden dun antepasado común. Por
exemplo, todos os mamíferos derivaron dunha especie ancestral. Este postulado implica que
os seres vivos posúen unha orixe única.
- Ocambio evolutivo é o resultado da selección natural.
A selección natural, segundo Darwin, actúa do seguinte xeito:

- Variabilidade.
En calquera poboación, os individuos presentan variacións producidas ao chou. Algunhas aumentan a
probabilidade de supervivencia e o éxito reprodutivo do individuo, e outras diminúeno. Estas
características deben ser herdables e non producidas polo ambiente para que teñan incidencia no
proceso evolutivo.

- Loita pola existencia.

Darwin observou que o número de individuos das poboacións se mantén constante no tempo, se ben,
a cantidade de descendentes producidos en cada xeración é moi superior ao número que alcanza a
madureza e é capaz de reproducirse; é dicir, nacen máis individuos dos que poden sobrevivir.
A explicación de Darwin a este feito é que, entre os organismos dunha poboación, se xera unha loita
pola existencia, debido a que os recursos son limitados. Como aclarou o propio Darwin, o termo loita
pola existencia, que suxire unha confrontación violenta, debe tomarse en sentido metafórico e debe
entenderse como competencia, xa que en moitos casos non implica un enfrontamento directo entre os
implicados.
- Reprodución diferencial.
Os individuos que teñen variacións favorables sobreviven e reprodúcense con máis éxito, polo que a
seguinte xeración presenta os seus trazos. Os menos aptos, con algunha característica desvantaxosa,
non alcanzan a madureza ou deixan menos descendentes, polo que as súas características van
desaparecendo da poboación.

O resultado deste proceso é a adaptación dos organismos ao ambiente. Co tempo, a acumulación de

modificacións orixina a aparición de novas razas e variedades, e, por último, a aparición de novas
especies.

Darwin non puido explicar como se transmitían os carácteres dunha xeración á seguinte, nin cál é a orixe
da variabilidade entre os individuos dunha poboación, polo que tivo que aceptar a herdanza dos
carácteres adquiridos para xustificar estes aspectos da súa teoría. Tras a aparición da xenética como
ciencia, a teoría sintética deu unha explicación satisfactoria a estas cuestións.

· La teoría sintética o Neodarwinismo

Los avances en genética y bioquímica permitieron a algunos científicos a mediados del siglo XX, formular
una hipótesis que explica como se producen los cambios en la descendencia y como se transmiten de
generación en generación.
Según la teoría neodarvinista, los cambios en la descendencia se deben a cambios que se producen en
el material genético de los individuos. Estos cambios reciben el nombre de mutaciones y se producen
siempre al azar. Al afectar al material genético, se transmiten hereditariamente.
Las mutaciones pueden ser favorable, indiferentes o desfavorables. Las favorables hacen que los
individuos que las poseen estén más adaptados al medio. La selección natural favorece a estos
individuos
Las mutaciones desfavorables, perjudican a los individuos que las poseen. Estos son eliminados
rápidamente por la selección natural, y así la mutación no se transmite a las siguientes generaciones
Resumen de la teoría sintética o neodarvinismo
 a) Las variaciones son debidas a mutaciones producidas al azar entre elementos de una
población
b) La selección natural escoge las mutaciones favorables y aumenta la frecuencia
hasta lograr una adaptación, base del cambio evolutivo.
c) El cambio evolutivo es gradual y lento debido a la acción de selección natural a lo largo
de las generaciones en el seno de una población. Mediante este proceso llamado
especiación, la acumulación de diferencias hace que esa población diverja
constituyendo una nueva especie.

· As especies e a especiación
Unha especie é un grupo de organismos que comparten un mesmo conxunto de xenes e que poden
orixinar unha descendencia fértil.
Especiación.- conxunto de procesos que conducen á formación dunha nova especie a partir doutra
preexistente.
A condición esencial para que se produza a especiación é que exista illamento reprodutivo, é dicir, que
dalgunha maneira se interrompa o fluxo continuo de xenes entre dúas poboación da mesma especie.
O illamento reproductivo pode ocurrir por illamento xeográfico das poboación debido a aparición de
barreiras xeográficas ( formación dunha cadea montañosa, separación de continentes, etc.)
O material xenético inicial de cada unha das poboacións irá diferenciándose gradualmente por mutacións
e recombinación. Sobre eses cambios actuará a selección natural, favorecendo os fenotipos mais
ventaxosos en función das características e dos recursos do medio. Cada poboación desta maneira,
evolucionará de forma diferente.
Así co paso do tempo, as poboación serán diferentes a nivel morfolóxico, físico e de hábitos de conduta.
Orixinándose dúas especies distintas. Se a barreira que as mantiña separadas desaparece, os individuos
das dúas especies xa non poderían volver reproducirse.
Exemplo de especiación: os pimpins das illas Galápagos
4. A ORIXE DA ESPECIE HUMANA.
A especie humana é unha das miles que habitan a Terra. Como o restos das especies aparecemos no
curso da evolución e, polo tanto, temos unha serie de relacións de parentesco con outras especies.
A especie humana é a única representante actual da familia dos homínidos que comprende tamén as
especies extintas do xénero Homo, e as do xénero Australopithecus
Os hóminidos, xunto cos simios antropoides, os monos e os prosimios forman a orde dos primates
Os primeiros primates apareceron sobre a Terra hai uns 60 m.a.o seu aspecto era bastsante diferente
dos actuais, vivian nas arbores tiñan o tamaño dunha musaraña e habitos nocturnos
Hai 35 m.a. os monos separáronse do resto dos primates. E hai uns 5 m.a. prodúcese a separación dos
simios antropoides e dos homínidos
A nosa especie Homo sapiens sapiens apareceu hai 150.000 anos
Na evolución da nosa especie destacan os seguintes antecesores
● Ardipithecus ramidus
● Austrolopithecus.- Primer homínido bípode, caminaban erguidos e se alimentaban de froitos e
brotes
● Homo habilis.- Primeira especie do xénero Homo, fabricou as primeiras ferramentas. Na súa
dieta incluía a carne
● Homo ergaster.- Omnívoro e cazador. Comenzou a proveitar o lume
● Homo erectus.- Físicamente era parecido o anterior
● Homo antecesor.- Colonizou Europa. Era cazador. Utilizaba ferramentas feitas con ósos e
madeira
● Homo heidelbergensis.- Colonizou todo tipo de ambientes. Con unha estructura corporal
robusta
● Homo nearderthaliensis.- Dominaba o lume, coidaba dos seus enfermos e tiña ritos funerarios.
Presentaba unha serie de características anatómicas exclusivas, froito do illamento xenético.
Perfeccionou a técnica de labrar pedras
● Homo sapiens sapiens.- única especie actua de homínidos
5. A HOMINIZACIÓN
A hominización é a adquisición progresiva das características morfolóxicas e culturais da liñaxe humana ,
que o diferencian do resto dos primates. Neste proceso se distinguen os seguintes feito:
§ Adquisición do bipedismo ( camiñar sobre os dous pes se apoiar as mans). O bipedismo requiere
uns cambios corporais que afectan principalmente o esqueleto, algúns deles son:
o Alongamiento das extremidades inferiores
o Acurtamento e ensanchamento da pelve
o A columna vertebral debe soportar o peso do corpo polo que adquiere forma de S, con
catro curvas
o Alongamento do dedo polgar do pé, que se orienta paralelo aos outros e deixa de ser
opoñible.
§ Elevado desenvolvemento cerebral que determinou ser intelixentes, sociais, capaces de imaxinar,
de inventar, de interpretar, etc
§ Adquisición da linguase que permitiu unha grande capacidade de comunicación