Professional Documents
Culture Documents
Appreciative Inquiry
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
อะไรคือ สุนทรียปรัศนี ?
สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
Institute for Community Development
ปฏิบัติการอันสุนทร
ที่นําไปสูค วามเปลี่ยนแปลง
...ในทางบวก
สุนทรียปรัศนี คือ การคนพบสิ่งที่ดีที่สดุ
ที่เคยไดคิด ไดทาํ เคยมีในตัวของผูคน .......องคกร
และโลกรอบตัวเขา ดวยตัวเขาเอง
อาศัยศิลปะของการ“ตั้งคําถาม”
ที่เสริมสรางพลัง........
ทําใหความรู ความสามารถ พรสวรรค
ที่มีอยูแ ลวทัว่ ทุกตัวคน
ไดผุดพรายใหเห็นเปนที่ประจักษ
การตั้งคําถามที่เสริมสรางพลังใจ
ทําใหมีความมัน่ ใจ ภาคภูมิใจ
และคิดริเริ่มสรางสรรค
และทํากิจสาธารณะอยางขันอาสา
ทําใหผูตอบคําถาม
มองโลกในแงดี หรือในดานบวก
รูสกึ วา.......ตัวเองมีศักยภาพ
แทนที่จะมองโลกในแงราย ดานลบ เสียดสี
ประชดประชัน หรือพบแตความหดหูเศราหมอง .............
สุนทรียปรัศนีมกี ระบวนการคิดสื่อสารและทํางานอยางมีชีวิตชีวา
ทั้งการคนพบ ความใฝฝน การออกแบบและปฏิบัติการ
อยางรวมหัวจมทาย เคียงบาเคียงไหล
มันทํางานเริ่มจากแกนแกน
ของความเปลี่ยนแปลงในทางบวก
เชื่อมประสานกับเครือขายปฏิบัติการในทางดี
ในบรรยากาศประชาธิปไตยแบบพหุนิยม
และเกิดการขับเคลื่อนชุมชน
สมเจตนารมณที่ตั้งไวรวมกัน
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ดวยกรรมวิธีที่แตกตาง
การแกปญ
หาแบบดั้งเดิม
(Traditional problem-solving)
–คนหาสิ่งผิด พบแลวหาทางแกไขหรือลดปญหา
สองคน ยลตามชอง
คนหนึง่ มองเห็นโคลนตม
อีกคนตาแหลมคม
มองเห็นดาวพรางพราวพราย
มนุษยทุกคนตางมี
สติปญ ญา ความสามารถ
และ พรสวรรค
ดวยกัน ทั้งสิน้ ไมทางใดก็ทางหนึ่ง
การมีชวี ิตอยูอ ยางมีคุณภาพ
ขึ้นอยูกับ
ความสามารถเหลานั้นมีโอกาสได ใช ไดแสดง ออก
พรสวรรคไดแบงปนแกผูอื่นอยางมีศิลปะ
เขารูสึกวา
ตัวเองมีคุณคา มีพลังอยูรวมสังคม
มีเกียรติและเปนสุข
ชุมชนที
มชนที่เขาอยูก็มีพลัง
อันเนื่องจากอานิสงคที่เขาไดกระทํา
ความเขมแข็งของชุมชน
แปรผันตรงกับ
จํานวนของผูคนที่อุทิศตนเพื่อใหชุมชนเปนสุข
-Nancy Diamond
น้ําพรองไปครึ่งแกว
น้ํามีครึ่งแกว
ทานรูสกึ อยางไรกับสิ่งที่เห็น ?
“ในแหงหนตําบลใดก็ตาม ที่มีคนมีอํานาจและความร่ํารวย
คนออนแอและยากจนก็จะรูสกึ ถึงอุปสรรค ขวากหนาม
โดยเหตุที่เขารูสาํ เหนียกถึงสถานภาพที่ตอยต่ําความเหลื่อมล้ํา
สูญสิ้นความหวังในตัวเองและจมจอมอยูในความดอยมาตรฐานความดีของมนุษย”
Alexis De Tocqueville
เราตองเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่เราอยากจะเห็นมันเกิดขึ้นบนโลกใบนี้
-มหาตมะ คานธี
ชองวางของสังคมไทย
ระหวาง
ไมมี กับ มีลนเหลือ
เราตองเปลี่ยนแปลงในสิ่งทีเ่ ราอยากจะเห็นมันเกิดขึ้นบนโลกใบนี้
-มหาตมะ คานธี
ชุมชนมีปญหาและความขาดแคลน
ชุมชนมีสินทรัพยและความสามารถ
วิถกี ารพัฒนาชุมชน 2 แบบ
แบบที่ 1 แบบดั้งเดิม
ฐานคิด: ชุมชนมีปญ หา มีความขาดแคลน
จุดมงหมาย: ตองเปลี่ยนแปลงคน องคกร ชุมชน
การสื่อสาร: ปญหาและการแกไข
ผูนําการเปลี่ยนแปลง : คือ มืออาชีพ ผูเชี่ยวชาญ นักเทคโนโลยี
ประชาชน ชุมชน: คือ ผูรับบริการ ลูกคา ผูปวย
วิถกี ารพัฒนาชุมชน 2 แบบ
แบบที่ 1 แบบดั้งเดิม
ไต ย
ชา ธป
ิ
ปร ะ
กต ั้งคือ
ว ั ง เลือ
า ม ส นิ้ ห
คว
แผนที่ปญหาของชุมชน
คนตกงาน คนเกียจคราน คนไมเอาถาน คนขายตัว
ครอบครัวแตกแยก ชุมชนแออัด คนอาน
คน สารพิษ
เจ็บ ชุมชนขาด เด็กถูกละเมิด เด็กเกเร อากาศเปนพิษ หนังสือ
ปวย สวัสดิการ ไมออก
มีอาชญากรรมสูง ทัศนะอุจาด
ความใฝฝน ปญญา
ผูนําการเปลี่ยนแปลง: ผูนําธรรมชาติ ผูนําทองถิ่น
สัมพันธภาพ : แบบเครือขาย
ทัศนะของผูคน : พลเมือง คือผูผลิต เจาของ ผูรวมพัฒนา
แบบที่ 2 เสริมสรางจากขางใน
สินทรัพยชุมชน “ขุมทรัพย ขุมพลัง”
ุ มชน
ล ังช
ว ั ง พ
ว า ม ห
ค
การพัฒนาชุมชน ๒ แบบ
แบบ ดั้งเดิม แบบเสริมสรางจากขางใน
จากบนลงลาง จากลางสูบน
จากภายนอกสูภายใน จากภายในสูภายนอก
ชุมชนออนแอ ชุมชนเขมแข็ง
ปญหา จําเปน มีสินทรัพย โอกาส
ใชการไมได มีสติปญญา ความสามารถ
การพัฒนาชุมชน ๒ แบบ
แบบ ดั้งเดิม แบบเสริมสรางจากขางใน
สัมพันธภาพแบบอุปถัมภ สัมพันธภาพแบบเครือขาย
บริการผูบริโภค บริการของผูผลิต
พึ่งพิงภายนอก ริเริ่มจากสมาชิกของชุมชน
สําเร็จโดยมืออาชีพ สําเร็จโดยสมาชิกชุมชน
รูปแบบผสมผสานของการสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลง
สิ่งกระตุนจาก
ภายใน
สุนทรียสนทนา
ผูนําการเปลี่ยนแปลง
วิกฤต/ ทีมนวัตกรชุมชน
นวัตกรรม
นโยบาย ชุมชน
เทคโนโลยี
แมไมมีสองแขน ไมเปนไร
ฉันจะใชสองขามาสรางสรรค
แมไมมีสองขา ก็ชางมัน
ฉันจะใชแขนฉันฝาฟนไป
แมไมมีสองตาใหมองเห็น
ฉันจะเปนนักรองที่เสียงใส
แมไมมีสองหู ไมเปนไร
ฉันจะเปนคนใบที่ใจดี
แมไมมีบานไหนใหพํานัก
ฉันจะพักปาชาเปนเพื่อนผี
แมไมมีอายุยืนถึงหมื่นป
ฉันจะทําวันนี้ใหดีงาม
แมไมมีเงินทองของมีคา
ฉันจะหาเลีย ้ งตนทนแบกหาม
แมศึกษาเลาเรียนไมไดความ
ฉันก็จะพยายามจนไดดี
แมไมมีอะไรหลายๆอยาง
ฉันจะสูส
รรคสรางดวยศักดิ์ศรี
รวบรวมเอาบรรดาเทาที่มี [1] จากหนัง สือ "ท อไยในยามยาก "
มาเสริมสรางโลกนี้ใหสวยงาม [1] ของ มงคล ชั ย วุฒิ www.lannapoem.com
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
เราจะสรางสรรคจากสิ่งดี ๆ ที่เคยมีมา
หรือจะตั้งหนาตั้งตาแกไขเฉพาะในสิ่งผิด ?
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ยลตางชอง มองตางมุม
เราจะเนนที่ภาพอนาคตที่ตกต่ําที่สุด...แลว
..เริ่มแกปญ
หาทีเ่ ลวรายที่สุด ดวยมืออาชีพ
หรือเราจะเริ่มตนจากภาพอนาคตที่รวมกันสรรคสราง
อยางมีชีวิตชีวา
ออกแบบ และลงมือทํารวมกันอยางเคียงบาเคียงไหล
ดวยหนึ่งสมอง สองมือของพวกเราเอง
ทฤษฎีบท ในสุนทรียปรัศนี
เมื่อ ๑๐๐ ปที่แลว ................
พฤติกรรมของมนุษยมีสาเหตุมาจากชีวิตในวัยเยาวและ
วิถีปฏิบัตขิ องครอบครัว
- ซิกมันต ฟรอยต และ คารล จุง
เมื่อ ๕๐ ปที่แลว......................
“สิ่งแวดลอมและสถานการณปรับเปลี่ยนเรา”
- สกินเนอรและเลวิน
ปจจุบัน.... “สิ่งทีเ่ ปนจริง
อนาคต.. “อยูทเี่ ราตองการใหมันเปนอะไร ยังไง”
จากการศึกษารวมสมัย
พลังจิตสามารถรักษารางกายไดเมื่อ
จดจอในทางที่ดี ใชพลังบวก
การศึกษาวิจัย เรื่องการใชยาหลอก
ถึงแมจะเปนยาหลอก(placebo)ผลก็ออกมาดี
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
พลังแหงการมองโลกในแงดี
(The Power of Being Positive)
เมื่อทานเลนกอลฟ
– ขอมูลที่ผิดๆ คือ ฉันจะตองไมตีลูก
เขาปา ลงน้ํา หลุมทราย !
– ขอมูลที่ถูกตองคือ ฉันจะตีลูกใหตรงแนว
ไปยังกลางสนามและลงหลุมไดอยางงดงาม
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
สุนทรียปรัศนี
ใชทฤษฎีกระบวนระบบ
เปนการพัฒนาชุมชนโดยอาศัยสินทรัพยของ
ชุมชนเปนฐาน
เปนการพัฒนาองคการ
“สรางคําถามที่มีมนต…เสริมสรางพลัง”
เปนความสุขมุ คําภีรภาพ
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ถอยคําคือเครือ่ งมือ
สําหรับผูมีคอ นในหัวใจ
ทุกสิ่งไซร...คือตาปู
(หมายความวากระไร?)
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ซาบซึ้งในคุณคา:กริยา(Ap - pre’ ci-ate :verb)
คุณคา;ปฏิบัตก
ิ ารที่รับรูถึงสิ่งที่ดีที่สุดในผูคน
หรือโลก
รอบตัวเรา; มองเฉพาะสวนที่เขมเข็ง ความสําเร็จ และ
ศักยภาพ;
รับรูถึงสิ่งที่เกือ
้ กูลตอชีวิต
(อาทิ สุขภาพ ความมีชีวติ ชีวา)
เพิ่มคุณคา
แสวงหาโอกาสใหมที่จะใชใหดก ี วาเดิม
คําคลายคลึง:ภาคภูมิใจ รูสึกเปนเกียรติ ความเคารพนับถือ
เตรียมโดย อุทยั วรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
“ไมมีปญหาใดที่แกไขไดจากสํานึกใน
การแกไขในระดับเดียวกัน
ี่จะมองในมุมใหม”
เราตองเรียนรูท
-Albert Einstein
สิ่งที่ตองมองหา
มองหาสิ่งที่ยังใชการได
พบพานความมีชีวิตชีวา
พลังที่ยั้งไมหยุด
ฉุดไมอยู
ฉายภาพของโลกที่สดใส
เต็มไปดวยพลังแหงสติปญญา
สิ่งที่ตองมองหา
ขยายในเรื่องใหความมีชีวิต ชีวา
เริ่มตนที่ทุกระดับทุกคน
จากภายในตัวตนของเรา กลุม ของเรา
ชุมชนของเรา
วิจัยคนควาหาวาอะไรเปนสิ่งที่เปนมูลเหตุ
หรือรากเหงาแหงความสําเร็จ
สิ่งที่ตองมองหา
สรางสรรคอนาคตสดใส
หนทางขรุขระ คือทางเบี่ยง ไปสูพื้นที่ใหมที่สดใสงดงาม
หากเราพยายามเอาใจจดจอ มองหาความสําเร็จ
เราจะพบหนทางที่สรางสรรคและสําเร็จยิ่งกวานั้น
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
สุนทรียปรัศนี ใชในโอกาสไหนไดบาง?
ใหคําปรึกษาแกประชาชน
เรียนรูจากประสบการณ
เกี่ยวของกับการเปลี่ยนแปลง
องคกร หรือชุมชน
สรางวิสัยทัศนรวมกัน
และนําไปสูการทํางานรวมกัน
สุนทรียปรัศนี ใชในโอกาสไหนไดบาง?
วางแผนยุทธศาสตร
พัฒนาการสรางเสริมสุขภาพ
วิจัยปฏิบัติการ
ประเมินผลอยางมีสวนรวม
อบรมภาวะผูนํา
สุนทรียปรัศนี ใชในโอกาสไหนไดบาง?
พัฒนาชุมชน
กาวสูความเปนเลิศทางธุรกิจ
สรางความพอใจใหผูบริโภค
สรางความพอใจผูรับบริการ ลูกคา
ปรับเปลี่ยนวัฒนธรรม
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ทั่วโลก:
United States
Canada
United Kingdom
Europe
Australia
New Zealand
Africa
Asia
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
หลักการ 6 ประการของสุนทรียปรัศนี
เปนองครวม
ใชความเพียงพอ ยืดหยุน เหมาะสม
คาดการณในดานดี
ชุมชนมีสวนรวมแทจริง
มองโลกในแงดี
มีบรรยากาศแบบพหุนิยมประชาธิปไตย
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
คติฐานแหงสุนทรียปรัศนี
๑ ในทุกสภาวการณของมนุษย
มีบางอยางที่ไมเขาทา และ
..มีบางอยางยังใชการไดดี
From: The Thin Book of Appreciative Inquiry, by Sue Annis Hammond
คติฐานแหงสุนทรียปรัศนี
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
๒.อะไรก็ตามที่เราเพง
มันอยางใจจดจอ.......
....สิง่ นั้นมักเปนจริง
From: The Thin Book of Appreciative Inquiry, by Sue Annis Hammond
คติฐานแหงสุนทรียปรัศนี
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
๓ สภาพความเปนจริง
เกิดในชวงเวลาใดเวลาหนึ่ง
......และเรื่องที่เกิดขึ้น
ก็มีหลายเรื่องราว
๔.การตั้งคําถามที่เสริมสรางพลังใจ
ทําใหเกิดสิง่ ดีตามมา...ไมทางใดก็ทางหนึ่ง
๕.ผูคนจะเดินทางไปสู
อนาคต(ที่ไมแนใจวา
อะไรจะเกิดขึ้น)
......อยางเชื่อมั่น
หากเขาไดพกพาสวน
หนึ่งของอดีตและ
ปจจุบันที่รูแลวไปดวย
From: The Thin Book of Appreciative Inquiry, by Sue Annis Hammond
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
คติฐานแหงสุนทรียปรัศนี
๖. หากจะใชอดีตบาง
ตอน นําพาเราไปสู
อนาคต.......
เราคงตองเลือกเอาสวน
ที่ดีทสี่ ุดไปไมใชหรือ..?
๗.ความหลากหลายคือความงดงาม
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
แกนแกนในเชิงบวก
การเสริมสรางพลัง
ความกระตือลือลน
การมองโลกในแงดี
มีพันธสัญญา
มีปฏิบัติการทีช
่ าญ
ฉลาด มีสติและปญญา
กระบวนการประชุม
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสรมิ สรางพลังชุมชน
แสวงหาจุดรวมในแนวทาง วิธีการ
หลักการ และลําดับความสําคัญ
กําหนดธรรมนูญ รับผิดชอบรวมกัน
กระบวนการปฏิบัติการ
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสรมิ สรางพลังชุมชน
ลงมือปฏิบัติการ ในบรรยากาศ
ประชาธิปไตย สนุกสนาน เพลิดเพลิน
มีสว นรวม สรางสรรคและเสริมสราง
ปญญา และคํานึงถึงความยั่งยืน
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
ความเปนอัจฉริยะฉายแสงเปนประกายแวววับ
.....เมื่อเปลงคําถามออกมา
“จักรวาลจะเปนเชนใด หากเราสามารถ
เคลื่อนที่ไดเทากับความเร็วของแสง?”
(Albert Einstein)
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
เครือขายความเปลี่ยนแปลงในทางบวกที่ทรงพลัง
(A Positive Change Network)
เชิญพิเศษสําหรับผูที่จะ
เปนผูนําการเปลี่ยนแปลง
ใชสุนทรีปรัศนีเพื่อ
กอใหเกิดการเปลี่ยนแปลง
ทําซ้าํ แลวซ้ําอีก
เตรียมโดย อุทัยวรรณ กาญจนกามล สถาบันเสริมสรางพลังชุมชน
เครือขายความเปลี่ยนแปลงในทางบวกที่ทรงพลัง
(A Positive Change Network)
มีแลกเปลี่ยนการเรียนรูและ
การจัดการดวยตนเอง
สรางความสัมพันธที่ดี
ใชวิธีการเลาเรื่องราว
รวมคนพบ
สิ่งดีแลวชื่นชม
(Discovery)
รวมทอฝน
รวมสรางสรรค อยางสมศักดิ์ศรี
(Dream)
สิ่งดีเพื่อสังคม
(Destiny)
รวมออกแบบ
ทํางานอยางสุนทรีย
(Design)
ถามถึง“ความสุข”ที่เขามี แทนการไลจี้แตความทุกข
ถามถึง“ความสําเร็จ”ที่เขามี แทนการไลจี้แตความลมเหลว
ถามถึง“ความหวัง”ที่เขามี แทนการไลจี้แตความสิน้ หวัง
ถามถึง“ขุมพลัง”ที่เขามี แทนการไลจี้ในความขาดแคลน
ถามถึง“ความสามารถ”ที่เขามี แทนการไลจี้ในสิ่งที่เขาขาด
ถามถึง“ความถนัด”ที่เขามี แทนการไลจี้ในสิ่งที่เขาขาด
ถามถึง“พรสวรรค”ที่เขามี แทนการไลจี้ในสิ่งที่เขาขาด
ถามถึง“ความภูมิใจ”ที่เขามี แทนการไลจี้ในสิ่งที่เขาขาด
รวมคนพบ
สิ่งดีแลวชื่นชม
(Discovery)
รวมทอฝน
รวมสรางสรรค อยางสมศักดิ์ศรี
(Dream)
สิ่งดีเพื่อสังคม
(Destiny)
รวมออกแบบ
ทํางานอยางสุนทรีย
(Design)