Quan Ly Thue Doi Voi Ho Kinh Doanh CA The

Vấn đề cơ bản về quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

KHOA NGÂN HÀNG - TÀI CHÍNH
_________________________________
CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP

Đề tài:
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
THUẾ
ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ
HAI BÀ TRƯNG
Giáo viên hướng dẫn : Ts. VŨ DUY

HÀO
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Mỹ
Phúc
Lớp : Tài chính công
41A
HÀ NỘI - 2003
3
LỜI MỞ ĐẦU
Đất nước ta đang ở trong giai đoạn thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã
hội 2001-2010 đẩy mạnh công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, đưa đất nước
phát triển nhanh và bền vững, chủ động hội nhập quốc tế có hiệu quả. Trong đó,
chính sách tài chính - thuế có vai trò hết sức quan trọng, đòi hỏi ngành thuế phải tập
trung nghiên cứu và đề ra các biện pháp công tác cụ thể, phải tạo cho được sự
chuyển biến mới, có hiệu quả thiết thực trên các mặt công tác của mình.
Thời gian qua công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể có
nhiều chuyển biến tích cực góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của
các hộ kinh doanh, hạn chế thất thu, tăng thu cho ngân sách. Tuy nhiên, tiềm năng
vẫn còn và có thể khai thác thu để đạt ở mức cao hơn. Tình trạng thất thu tuy có
giảm nhưng vẫn còn tình trạng quản lý không hết hộ kinh doanh, doanh thu tính
thuế không sát thực tế, dây dưa nợ đọng thuế còn nhiều … Vì vậy, vấn đề mang
tính cấp thiết đặt ra cho Ngành Thuế là phải tìm cho được các giải pháp nhằm tăng
cường công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể.
Tình hình quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể tại Chi cục Thuế Hai
Bà Trưng cũng nằm trong thực trạng chung đó. Qua thực tập ở Chi cục Thuế Hai Bà
Trưng, em xin mạnh dạn nghiên cứu đề tài: "Giải pháp tăng cường công tác quản
lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể tại Chi cục Thuế Hai Bà Trưng". Đề tài
tập trung phân tích thực trạng quản lý, trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được và
những hạn chế chỉ ra nguyên nhân và đề xuất các giải pháp.
4
Về kết cấu đề tài bao gồm 3 chương:
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI

HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ
KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN HAI BÀ
TRƯNG.
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ
KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ HAI BÀ TRƯNG.
Em xin chân thành cảm ơn Thầy giáo - Ts. Vũ Duy Hào cùng các cô chú
trong Chi cục Thuế Hai Bà Trưng đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành đề tài này.
5
CHƯƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ

QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ
THỂ
1.1. VAI TRÒ CỦA KINH TẾ CÁ THỂ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ:
1.1.1. Quan điểm của Nhà nước về thành phần kinh tế cá thể:
Sau hơn một thập kỷ tiến hành công cuộc đổi mới cùng với sự chuyển biến to
lớn của nền kinh tế, thành phần kinh tế cá thể đã được "khai sinh trở lại" từng bước
phát triển và ngày càng khẳng định vai trò, vị trí của mình trong nền kinh tế nhiều
thành phần dưới sự quản lý của Nhà nước.
Vào những năm trước khi tiến hành công cuộc đổi mới, kinh tế cá thể được
coi là "hàng ngày hàng giờ" đẻ ra tư bản chủ nghĩa, vì vậy luôn là đối tượng cải tạo
của xã hội chủ nghĩa và không được khuyến khích phát triển.
Đến Đại hội Đảng Toàn quốc Lần thứ VI, Đảng ta thực hiện đường lối đổi
mới kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nền kinh tế kế hoạch sang nền kinh tế thị
trường có sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế - trong đó có thành phần kinh tế
cá thể. Chủ trương này tiếp tục được khẳng định tại Đại hội Đảng VII "Nền kinh tế
Việt Nam là nền kinh tế nhiều thành phần, thành phần kinh tế chủ yếu trong thời kỳ
quá độ ở nước ta là kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, kinh tế tư
bản tư nhân và kinh tế tư bản Nhà nước ...". Các thành phần kinh tế tồn tại khách
quan tương ứng với tổ chức và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất trong giai
đoạn hiện nay (điều kiện sản xuất nhỏ, phân công lao động đang ở trình độ thấp)
nên quan hệ sản xuất được thiết lập từng bước từ thấp đến cao, đa dạng hoá về hình
thức sở hữu. Trong đó kinh tế cá thể gồm những đơn vị kinh tế và hoạt động sản
xuất kinh doanh dựa vào vốn và sức lao động của từng hộ là chủ yếu. Nếu như
thành phần kinh tế quốc doanh đóng vai trò chủ đạo nắm giữ nhiều bộ phận then
chốt thì thành phần kinh tế cá thể nói riêng và kinh tế ngoài quốc doanh nói chung
6
tuy chiếm tỷ trọng nhỏ hơn nhưng ngày càng phát triển và chiếm một vị trí xứng
đáng trong nền kinh tế quốc dân. Kinh tế cá thể không những tạo ra một lượng sản
phẩm không nhỏ trong tổng sản phẩm xã hội mà nguồn thu từ thành phần kinh tế
này vào Ngân sách Nhà nước cũng chiếm một tỷ trọng tương đối lớn, đồng thời còn
thu hút được một lực lượng lớn lao động nhàn rỗi đáp ứng mọi yêu cầu của xã hội
mà thành phần kinh tế quốc doanh chưa đảm bảo hết, tạo thu nhập và từng bước
góp phần nâng cao đời sống của các tầng lớp nhân dân.
Như vậy, thành phần kinh tế cá thể vẫn còn tồn tại như một tất yếu khách
quan, bắt nguồn từ nhu cầu sản xuất và đời sống xã hội. Với quan điểm đó, hoạt
động của thành phần kinh tế cá thể ngày càng trở nên quan trọng trong nền kinh tế
quốc dân trong hiện tại và tương lai.
1.1.2. Đặc điểm của thành phần kinh tế cá thể.
Thành phần kinh tế cá thể là thành phần kinh tế hoạt động sản xuất kinh
doanh dựa vào vốn và sức lao động của bản thân mình là chính. Cùng với sự phát
triển của nền kinh tế, kinh tế cá thể phát triển rất nhanh trong cả nước, hoạt động
trong mọi ngành sản xuất, giao thông vận tải, thương nghiệp, ăn uống, dịch vụ. Đặc
điểm của thành phần kinh tế cá thể là dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất,
người chủ kinh doanh tự quyết định từ quá trình sản xuất kinh doanh đến phân phối
tiêu thụ sản phẩm. Hoạt động kinh tế cá thể mang tính tự chủ cao, tự tìm kiếm
nguồn lực, vốn, sức lao động. Thành phần kinh tế này rất nhạy bén trong kinh
doanh, dễ dàng chuyển đổi ngành nghề kinh doanh cho phù hợp với yêu cầu của thị
trường và nền kinh tế.
Thành phần kinh tế cá thể có vị trí rất quan trọng trong nhiều ngành nghề ở
nông thôn và thành thị, do đó nó có khả năng đóng góp vào quá trình phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước. Những ưu thế của thành phần kinh tế cá thể là:
- Thành phần kinh tế cá thể có một tiềm năng to lớn về trí tuệ, sáng kiến,
được phân bổ rộng rãi ở mọi nơi, mọi lúc. Nhờ đó họ có thể phát huy được sáng
kiến của mình vào việc sản xuất và tìm tòi ra những hình thức kinh doanh thích
hợp với nền kinh tế mà sản xuất nhỏ còn phổ biến.
7
- Có tiềm năng về kinh nghiệm quản lý, tổ chức sản xuất, những bí quyết sản
xuất truyền thống được tích luỹ từ nhiều thế hệ. Điều này cho phép phát huy những
ngành nghề truyền thống để tạo ra những sản phẩm phục vụ cho nhu cầu xã hội và
xuất khẩu. Nó có ý nghĩa quan trọng trong điều kiện đất nước còn thiếu vốn như
hiện nay. Thực tế những nước như Nhật Bản, Hàn Quốc đã biết vận dụng đúng đắn
tiềm năng này và đã thành công trong quá trình phát triển kinh tế.
- Trong khi nguồn vốn của Nhà nước, của tập thể còn hạn hẹp thì nguồn vốn
tiềm năng trong dân lại rất lớn. Do đó, nếu có các chính sách kinh tế hợp lý sẽ mở
đường cho các hộ cá thể gia đình có khả năng bỏ vốn vào sản xuất, tiết kiệm trong
tiêu dùng để tích luỹ, mở rộng tái sản xuất góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế
nhanh chóng.
- Trong quá trình sản xuất kinh doanh, khu vực kinh tế cá thể đã thu hút một
lực lượng lao động đáng kể, góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho xã hội. Ở
nước ta hàng năm có khoảng 1,5 đến 2 triệu người bổ sung vào lực lượng lao động,
bao gồm nhiều loại hình như công nhân, kỹ sư, cử nhân kinh tế ... nhưng khả năng
thu hút lao động của khu vực nhà nước lại rất hạn chế, thậm chí dư thừa một số lao
động hiện có do sắp xếp lại quá trình sản xuất. Vì vậy, tình trạng người có sức lao
động nhưng chưa có việc làm và người có việc làm nhưng chưa sử dụng hết thời
gian lao động còn phổ biến. Với hình thức kinh doanh linh hoạt trong nhiều ngành
nghề và sử dụng công nghệ - kỹ thuật thủ công, khu vực kinh tế cá thể có khả năng
tận dụng lao động dôi thừa trong xã hội.
- Sự đa dạng trong loại hình sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế này cho
phép tạo ra nhiều chủng loại sản phẩm, dịch vụ ở mọi nơi, mọi lúc, đáp ứng nhu cầu
của xã hội, đóng vai trò vệ tinh cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Trên thực
tế, có những ngành nghề nếu tổ chức sản xuất tập thể hoặc do Nhà nước đảm nhiệm
với quy mô lớn sẽ không có hiệu quả hoặc hiệu quả thấp hơn so với việc tổ chức sản
xuất nhỏ ở các hộ gia đình.
Bên cạnh những ưu thế trên, thành phần kinh tế hộ cá thể cũng có một số mặt
hạn chế. Đặc điểm của hộ cá thể là làm ăn riêng lẻ, tản mạn, rời rạc và luôn tìm mọi
cách để tìm ra những chỗ sơ hở, non yếu trong quản lý kinh tế để kinh doanh trái
8
phép, trốn lậu thuế ... Dưới tác động của quy luật giá trị, thành phần kinh tế này rất
dễ bị phân hoá.
Sự năng động của thành phần kinh tế cá thể mang tính chất tự phát theo thị
trường, nếu thiếu sự định hướng thì sẽ không bao quát được nhu cầu thị trường.
Để phát huy được những tiềm năng vốn có và khắc phục được những khiếm
khuyết trên, cần phải tăng cường sự quản lý của Nhà nước về kinh tế đối với thành
phần kinh tế cá thể thông qua công cụ pháp luật, nhằm tạo ra hành lang pháp lý và
môi trường hoạt động lành mạnh, giúp thành phần kinh tế này hoạt động có hiệu
quả theo định hướng XHCN, trở thành một thành phần kinh tế trọng điểm đem lại
hiệu quả kinh tế và xã hội cho đất nước.
1.2. CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
1.2.1. Các sắc thuế chủ yếu áp dụng đối với hộ kinh doanh:
Kể từ ngày 1/1/1999 thực hiện chương trình cải cách thuế bước hai, hệ thống
thuế của nước ta bao gồm 10 sắc thuế, trong đó có 4 sắc thuế chủ yếu áp dụng đối
với hộ kinh doanh.
1.2.1.1. Thuế môn bài:
Trong hệ thống thuế nước ta, thuế môn bài là một sắc thuế trực thu rất quen
thuộc với quần chúng, là thuế đăng ký kinh doanh được tính theo năm, mức thuế
được áp dụng theo số tuyệt đối căn cứ vào loại hình doanh nghiệp. Đối với hộ kinh
doanh cá thể, mức thuế môn bài được áp dụng 6 mức từ 50.000 đồng / năm đến
1.000.000 đồng/năm căn cứ vào mức thu nhập tháng của hộ kinh doanh.
Hộ ra kinh doanh vào thời gian 6 tháng đầu năm thì nộp mức thuế môn bài cả
năm, của 6 tháng cuối năm thì nộp 50% mức thuế môn bài cả năm. Hộ đang kinh
doanh thì nộp thuế môn bài ngay tháng đầu của năm dương lịch, hộ mới ra kinh
doanh thì nộp thuế môn bài ngay trong tháng bắt đầu kinh doanh.
9
Tuy số thu hàng năm của thuế môn bài luôn giữ một địa vị khiêm nhường so
với số thu các loại thuế khác nhưng đây lại là một tài nguyên tương đối vững chắc
cho ngân sách Nhà nước, đáp ứng kịp thời nhu cầu chi tiêu của Nhà nước ngay từ
đầu mỗi năm khi các nguồn thu khác chưa nhiều. Một ưu điểm quan trọng nhất của
thuế môn bài là nó có giá trị chỉ dẫn cho thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị
gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt. Mọi tổ chức, cá nhân muốn kinh doanh đều phải
đăng ký kinh doanh và nộp thuế môn bài. Vì thế, thuế môn bài có tác dụng kiểm kê,
kiểm soát, các cơ sở kinh doanh nhằm hỗ trợ cho việc hành thu các loại thuế có số
thu cao như thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.
1.2.1.2. Thuế giá trị gia tăng (GTGT).
Thuế GTGT là loại thuế gián thu đánh vào phần giá trị tăng thêm của các sản
phẩm hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu
dùng.
- Đối tượng nộp thuế GTGT là tất cả các hộ có hoạt động sản xuất, kinh
doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế.
- Các hộ kinh doanh cá thể áp dụng đồng thời cả hai phương pháp tính thuế
GTGT là: phương pháp khấu trừ và phương pháp tính thuế trực tiếp trên GTGT.
+ Phương pháp khấu trừ: áp dụng đối với các hộ kinh doanh lớn chấp hành
đầy đủ chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ mua bán hàng hoá, hạch toán được cả đầu
vào, đầu ra.
Số thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra - Thuế GTGT đầu vào
Trong đó:
Giá tính thuế của Khối lượng Thuế suất thuế

Thuế GTGT hàng hoá, dịch vụ hàng hoá bán GTGT của hàng
= x x
đầu ra chịu thuế bán ra ra hoá, dịch vụ tương
ứng
10
Thuế GTGT đầu vào là số thuế được ghi trên hoá đơn mua hàng của hàng
hoá, dịch vụ mà hộ đó mua vào.
+ Phương pháp trực tiếp: Theo phương pháp này có ba hình thức khác nhau.
• Đối với hộ kinh doanh đã thực hiện đầy đủ chế độ hoá đơn, chứng từ theo
quy định: Hàng hoá dịch vụ mua vào và bán ra đều có hoá đơn, chứng từ hợp lệ thì:
Thuế GTGT phải nộp = GTGT của hàng hoá, x Thuế suất thuế GTGT
dịch vụ tương ứng
GTGT của hàng hoá, dịch = Doanh số bán ra - Giá thanh toán của hàng
vụ hoá, dịch vụ mua vào
• Đối với hộ kinh doanh đã thực hiện chế độ lập hoá đơn, chứng từ khi bán
hàng hoá, dịch vụ nhưng không có đủ hoá đơn, chứng từ đối với hàng hoá, dịch vụ
mua vào thì:
Thuế GTGT = Doanh số bán ra x Tỷ lệ GTGT x Thuế suất thuế

phải nộp GTGT tương ứng
• Đối với hộ kinh doanh không thực hiện chế độ kế toán, chế độ lập hoá đơn,
chứng từ khi mua bán hàng hoá, dịch vụ: Về nguyên tắc, những hộ loại này thường
là những hộ kinh doanh nhỏ, bán lẻ và kinh doanh nhiều mặt vụn vặt, hàng bán có
thể không có hoá đơn, chứng từ (vì chi phí cho hoá đơn chứng từ chiếm tỷ lệ cao
trong doanh số). Những hộ này nộp thuế GTGT như sau:
Thuế GTGT = Doanh số ấn định x Tỷ lệ GTGT x Thuế suất thuế

phải nộp GTGT
Bước sang năm 2003, luật thuế GTGT có một số sửa đổi:
- Giảm bớt số lượng mức thuế suất từ 4 mức xuống còn 3 mức, bỏ mức thuế
suất 20%.
11
- Áp dụng một phương pháp tính thuế là phương pháp khấu trừ thuế. Các đối
tượng nộp thuế không đủ điều kiện áp dụng phương pháp khấu trừ thuế thì nộp thuế
theo một tỷ lệ % trên doanh thu.
1.2.1.3. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).
Thuế TNDN là loại thuế trực thu tính trên phần thu nhập của doanh nghiệp
sau khi đã trừ đi các chi phí hợp lý, hợp lệ.
- Đối tượng nộp thuế TNDN là tất cả các hộ cá thể có hoạt động sản xuất,
kinh doanh hàng hoá, dịch vụ.
- Phương pháp tính thuế:
Số thuế TNDN phải nộp = Thu nhập chịu thuế x Thuế suất thuế TNDN
Thu nhập = Doanh thu để tính thu - Chi phí + Thu nhập khác
chịu thuế nhập chịu thuế hợp lý
Các hộ kinh doanh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, đúng chế
độ kế toán, hoá đơn, chứng từ, cơ quan thuế sẽ ấn định thu nhập chịu thuế để tính
thuế TNDN.
Sang năm 2003, thuế TNDN sẽ áp dụng thống nhất mức thuế suất chung cho
mọi đối tượng nộp thuế là 28%.
1.2.1.4. Thuế tiêu thu đặc biệt (TTĐB).
Thuế TTĐB là loại thuế gián thu đánh vào việc sản xuất và nhập khẩu một số
loại hàng hoá và dịch vụ thuộc diện đặc biệt.
- Đối tượng nộp thuế TTĐB là những hộ có sản xuất hàng hoá, kinh doanh
dịch vụ mặt hàng thuộc diện chịu thuế TTĐB.
- Phương pháp tính thuế:
Số thuế Giá bán Lượng sản Thuế suất Thuế TTĐB

x x -
12
TTĐB phải phẩm tiêu thuế TTĐB đầu vào (nếu

= 1+ thuế suất
nộp thụ có)
Đối với các hộ không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, đúng chế độ kế
toán, hoá đơn, chứng từ thì cơ quan thuế sẽ ấn định thuế TTĐB phải nộp.
Bước sang năm 2003, một số hàng hoá, dịch vụ hiện đang chịu thuế GTGT
ở mức cao và một số hàng hoá, dịch vụ cần điều tiết để hướng dẫn tiêu dùng sẽ
được bổ sung vào diện chịu thuế TTĐB. Các mức thuế suất sẽ được thu gọn lại,
đồng thời điều chỉnh giảm mức thuế suất thuế TTĐB phù hợp với việc đánh giá
GTGT vào hàng hoá, dịch vụ chịu thuế TTĐB.
1.2.2. Mục đích, yêu cầu của công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh.
Công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh nhằm đạt được các mục
đích cơ bản sau:
- Tăng thu cho ngân sách Nhà nước.
Ở nước ta, số thu bằng thuế hàng năm chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng số
thu của NSNN. Số thuế thu được từ khu vực kinh tế cá thể tuy chỉ chiếm tỷ trọng
nhỏ trong tổng thu nhập ngân sách nhưng đây lại là lĩnh vực phức tạp, khó quản lý.
Vì vậy, làm tốt công tác quản lý thu thuế đối với hộ cá thể sẽ có tác dụng động viên,
tăng thu cho NSNN.
- Thực hiện vai trò quản lý của Nhà nước đối với khu vực kinh tế này.
Vai trò của thuế mang tính toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Song, những vai
trò đó không mang tính khách quan, mà nó là kết quả của những tác động từ phía
con người. Những tác động này được thực hiện thông qua những nội dung,
những công việc cụ thể của công tác quản lý thuế.
- Tăng cường ý thức chấp hành pháp luật cho các hộ kinh doanh.
Qua công tác tổ chức thực hiện và kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các luật
thuế cùng với việc tăng cường tính pháp chế của các luật thuế, ý thức chấp hành các
13
luật thuế được nâng cao, từ đó tạo thói quen "Sống và làm việc theo pháp luật"
trong mọi tầng lớp dân cư.
Yêu cầu của công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh có thể khái quát
như sau:
- Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục sâu rộng thường xuyên các luật thuế và
các văn bản dưới luật để đối tượng nộp thuế hiểu và tự giác chấp hành.
- Tận thu, khai thác triệt để các nguồn thu, kết hợp nuôi dưỡng nguồn thu:
+ Thu hết số thuế ghi thu, không để nợ đọng.
+ Kiểm tra, giám sát chặt chẽ hộ nghỉ kinh doanh.
+ Quản lý hết các đối tượng tham gia sản xuất, kinh doanh (gồm cố định có
cửa hàng - cửa hiệu và đối tượng kinh doanh vãng lai).
+ Quản lý sát doanh thu thực tế của đối tượng nộp thuế (thường xuyên
kiểm tra sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng từ ..., rà soát điều chỉnh thuế hộ
khoán ổn định).
- Phải thực hiện đầy đủ, đúng quy trình nghiệp vụ của ngành đã đề ra cho
từng loại đối tượng kinh doanh.
1.2.3. Quy trình quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh.
Căn cứ vào các quy định về tổ chức bộ máy ngành thuế, các tổ, đội và đối
tượng thuộc Chi cục Thuế liên quan trực tiếp đến quy trình quản lý thu thuế là:
• Lãnh đạo Chi cục Thuế.
• Tổ Kế hoạch - Nghiệp vụ (KH-NV).
• Các Đội thuế xã, phường.
• Tổ Kiểm tra
• Tổ Quản lý ấn chỉ.
14
Trong đó, ba bộ phận chính trực tiếp thực hiện hành thu là: Tổ KH-NV, các
đội thuế và tổ kiểm tra.
Quy trình mô tả trình tự các bước thực hiện của các công việc sau:
1.2.3.1. Đăng ký thuế.
- Quản lý địa bàn:
Đội thuế có trách nhiệm phối hợp với chính quyền phường điều tra nắm chắc
số hộ có sản xuất, kinh doanh trên địa bàn, nắm diễn biến hoạt động của các hộ như:
hộ mới ra kinh doanh, hộ nghỉ kinh doanh, di chuyển địa điểm kinh doanh, ... Đối
với hộ mới ra kinh doanh, đội thuế cấp phát tờ khai đăng ký thuế và hướng dẫn cách
kê khai để ĐTNT kê khai đăng ký thuế với cơ quan thuế.
- ĐTNT kê khai đăng ký thuế: Có 2 trường hợp:
+ Hộ ra kinh doanh lần đầu phải tiến hành kê khai đăng ký thuế để
được cấp mã số thuế.
+ Hộ trước đó đã được cấp mã số thuế nhưng nghỉ kinh doanh dài hạn,
sau đó lại ra kinh doanh lại vẫn phải thực hiện đăng ký nộp thuế lại
với cơ quan thuế, nhưng không cấp mã số thuế mới.
- Nhận tờ khai đăng ký thuế:
Đội thuế nhận tờ khai đăng ký thuế của các ĐTNT. Kiểm tra các chỉ tiêu kê
khai và trực tiếp liên hệ với ĐTNT chỉnh sửa tờ khai đăng ký thuế nếu có lỗi. Qua
kiểm tra tờ khai đăng ký thuế, nếu phát hiện ĐTNT chưa có giấy phép đăng ký kinh
doanh thì phải có biện pháp nhắc nhở hoặc phối hợp với các cơ quan liên quan xử lý
phạt hành chính.
Đối với các ĐTNT mới ra kinh doanh lần đầu thì các Đội thuế lập Bảng kê tờ
khai theo mẫu số 01/NQD và tập trung tờ khai chuyển Tổ
KH-NV soát xét lại trước khi gửi về Cục Thuế để cấp mã số thuế. Đối với các tờ
15
khai đăng ký thuế đã có mã số thuế thì Tổ KH-NV ghi bổ sung sổ danh bạ để đưa
vào danh sách lập bộ thuế.
- Nhận Giấy chứng nhận đăng ký thuế:
Tổ KH-NV Chi cục Thuế nhận Giấy chứng nhận đăng ký thuế, các tờ khai
đăng ký thuế và bản danh sách ĐTNT được cấp mã số thuế của Chi cục từ Cục
Thuế gửi về. Căn cứ vào danh sách các ĐTNT được cấp mã số thuế từ Cục Thuế
gửi về, Tổ KH-NV lập sổ danh bạ thuế theo mẫu quy định. Sổ này luôn được cập
nhật khi nhận được danh sách mã số thuế từ Cục Thuế và thông báo hộ nghỉ, bỏ
kinh doanh từ các Đội thuế. Tổ KH-NV tổ chức lưu giữ các tờ khai đăng ký thuế
của các ĐTNT theo từng địa bàn và đội thuế. Đăng ký thuế lưu theo thời gian hoạt
động của ĐTNT, chỉ huỷ sau khi ĐTNT nghỉ kinh doanh trên 5 năm.
Tổ KH-NV chuyển các Giấy chứng nhận đăng ký thuế cùng bảng kê danh
sách các đối tượng được cấp mã số thuế cho các Đội thuế.
- Gửi Giấy chứng nhận đăng ký thuế cho ĐTNT:
Các Đội thuế nhận Giấy chứng nhận đăng ký thuế và lập sổ theo dõi việc
phát Giấy chứng nhận đăng ký thuế theo mẫu số 02/NQD. Sau đó, thực hiện phát
Giấy chứng nhận đăng ký thuế cho ĐTNT. Khi phát, cán bộ đội thuế hướng dẫn
ĐTNT các thủ tục nộp thuế và việc sử dụng mã số thuế.
1.2.3.2. Điều tra doanh số ấn định.
- Giao chỉ tiêu phấn đấu:
Căn cứ vào dự toán thu được giao, doanh thu, mức thuế các tháng trước và
mức độ sản xuất kinh doanh trên địa bàn, phòng Nghiệp vụ Cục thuế và Tổ KH-
NV Chi cục Thuế tiến hành điều tra khảo sát doanh thu thực tế của một số hộ
kinh doanh, đối chiếu với tình hình thu hiện tại để đánh giá mức độ thất thu trên
từng địa bàn, từng ngành nghề. Trên cơ sở đó, Cục Thuế giao chỉ tiêu phấn đấu
tăng thu trong thời gian tới cho Chi cục. Tổ KH-NV căn cứ trên chỉ tiêu Cục
16
giao để phân tích, tham mưu cho Lãnh đạo Chi cục giao mức phấn đấu thu cho
từng Đội thuế.
- Phân loại ĐTNT:
Qua công tác nắm địa bàn hoạt động sản xuất kinh doanh và các thông tin kê
khai đăng ký thuế của các ĐTNT, các Đội thuế tiến hành sắp xếp phân loại các hộ
kinh doanh theo ngành nghề kinh doanh, mặt hàng kinh doanh, quy mô kinh doanh
và theo phương pháp tính thuế.
Thời hạn ổn định thuế cho các hộ nộp thuế theo phương pháp ấn định thuế
được quy định thống nhất vào các tháng 6 và tháng 12 của năm. Các hộ kinh doanh
lớn (có môn bài bậc 1, 2) sẽ ổn định thuế 6 tháng, hộ kinh doanh vừa và nhỏ sẽ ổn
định thuế 1 năm. Các hộ mới phát sinh kinh doanh trong các tháng khác tháng 6 và
tháng 12 thì sẽ được tính thời hạn ổn định thuế lần đầu bằng số tháng tính từ tháng
bắt đầu kinh doanh đến tháng 6 hoặc tháng 12 kế cận. Các thời hạn ổn định tiếp
theo sẽ là 6 tháng hoặc 1 năm tuỳ theo quy mô kinh doanh.
- Hướng dẫn ĐTNT kê khai thuế:
Đội thuế hướng dẫn các thủ tục kê khai thuế cho các hộ mới ra kinh doanh
nộp thuế theo phương pháp ấn định thuế và các hộ kinh doanh sắp hết hạn ổn định
thuế (kê khai dự kiến doanh số trung bình hàng tháng cho thời gian ổn định thuế
tới). Đối với thuế GTGT sử dụng mẫu số 06/GTGT, hạn nộp tờ khai chậm nhất là
ngày 10 của tháng trước tháng hết hạn ổn định. Đối với thuế TNDN sử dụng mẫu số
1b, hạn nộp tờ khai chậm nhất là ngày 5 của tháng trước tháng hết hạn ổn định thuế.
- Điều tra xác định doanh số của ĐTNT:
Trước tháng 6 và tháng 12 đội thuế chọn mỗi ngành nghề, mỗi loại hộ, một
số hộ điển hình trực tiếp điều tra hoặc phối hợp với hội đồng tư vấn thuế phường, xã
tổ chức điều tra xác định doanh số điển hình theo mẫu số 03/NQD để làm căn cứ
tham khảo khi xác định doanh số chung của các hộ. Hàng tháng, đội thuế tổ chức
điều tra tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ mới ra kinh doanh. Đầu
tháng 6 và đầu tháng 12, tổ KH-NV cung cấp danh sách các hộ tháng sau sẽ hết hạn
17
ổn định thuế để các đội thuế tiến hành điều tra lại doanh số của các hộ này và dự
kiến thời hạn ổn định thuế tiếp theo. Sau khi điều tra, đội thuế lập danh sách dự
kiến mức doanh số ấn định của từng hộ theo mẫu số 04/NQD. Việc điều tra doanh
số của các hộ có sự tham gia của tổ kiểm tra hoặc tổ KH-NV (không để một cán bộ
thuế làm).
Sau khi điều tra, đội thuế lập danh sách các hộ và mức doanh số ấn định dự
kiến để thực hiện công khai hoá và chuyển cho Hội đồng tư vấn thuế xem xét trước
ngày 15 của tháng.
- Thực hiện công khai hoá doanh số dự kiến:
Đội thuế niêm yết danh sách dự kiến doanh số ấn định của các hộ mới ra
kinh doanh và các hộ phải điều chỉnh doanh số khi hết hạn ổn định thuế tại trụ sở
UBND phường, xã và các tổ ngành hàng. Tiến hành thu thập ý kiến đóng góp và
thắc mắc của các hộ kinh doanh để phân tích và xem xét lại mức doanh số dự kiến
ấn định của từng hộ. Nếu cần thiết có thể tiến hành điều tra lại để đảm bảo mức
doanh số ấn định sát với thực tế kinh doanh.
- Tham khảo ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế:
Hội đồng tư vấn thuế tham gia ý kiến về danh sách dự kiến mức doanh thu ấn
định. Đội thuế có trách nhiệm giải thích cơ sở của việc điều tra xác định doanh số
và giải thích các mức doanh số dự kiến của từng ngành hàng, từng hộ. Sau khi thảo
luận, nếu thống nhất mức doanh thu ấn định cho từng hộ thì đội thuế chuyển kết quả
dự kiến doanh số ấn định về Chi cục Thuế để làm căn cứ tính thuế. Những trường
hợp không thống nhất được, đội thuế tập hợp để báo cáo Lãnh đạo Chi cục Thuế
quyết định.
- Duyệt mức doanh số ấn định:
Sau khi Hội đồng tư vấn thuế xem xét và tham gia ý kiến về mức doanh số
dự kiến ấn định cho các hộ mới phát sinh và hết hạn ổn định thuế, Tổ KH-NV tập
hợp, kiểm tra lại kết quả ấn định. Trong quá trình kiểm tra, Tổ KH-NV trao đổi lại
với các đội thuế hoặc phối hợp với tổ kiểm tra Chi cục điều tra lại doanh số của một
18
số trường hợp để điều chỉnh một số mức doanh số dự kiến cho hợp lý hơn và cân
đối giữa các địa bàn quản lý hoặc theo yêu cầu chỉ đạo của Lãnh đạo Chi cục. Kết
quả điều chỉnh mức dự kiến doanh số này sẽ được Tổ KH-NV sử dụng để làm căn
cứ tính thuế và lập sổ bộ thuế.
1.2.3.3. Xét miễn, giảm thuế.
- ĐTNT nộp đơn đề nghị miễn, giảm thuế:
Các hộ kinh doanh trong diện được miễn thuế (có mức thu nhập bình quân
tháng trong năm dưới 210.000 đồng) và các hộ tạm nghỉ kinh doanh trên 15 ngày phải
viết đơn đề nghị cơ quan thuế xét miễn, giảm thuế. Đơn nghỉ kinh doanh phải gửi cơ
quan thuế trước ngày 5 của tháng dự kiến nghỉ. Trường hợp gửi đơn chậm so với thời
hạn quy định vì các lý do khách quan sẽ được cơ quan thuế xem xét giảm thuế trong kỳ
thuế tiếp sau.
Đội thuế tập hợp đơn nghỉ và đơn đề nghị miễn thuế để chuyển danh sách
đơn cho tổ kiểm tra của Chi cục. Tổ kiểm tra lập kế hoạch kiểm tra lại cơ sở trình
lãnh đạo duyệt, sau đó tổ chức kiểm tra tại cơ sở.
- Kiểm tra, giải quyết đơn đề nghị miễn, giảm thuế.
Tổ kiểm tra chi cục phối hợp với các đội thuế tổ chức tiến hành kiểm tra các
hộ có đơn nghỉ kinh doanh. Sau khi kiểm tra, tổ kiểm tra phải lập danh sách các hộ
thực nghỉ kinh doanh theo mẫu số 05/NQD gửi Tổ KH-NV trước ngày 10 của tháng
để tính thuế. Trường hợp ĐTNT có đơn nghỉ kinh doanh trước ngày mùng 5 nhưng
thời gian nghỉ bắt đầu từ giữa hoặc cuối tháng, hoặc các hộ nghỉ vì các lý do đột
xuất ngoài dự kiến thì đội thuế lập danh sách thông báo cho Tổ KH-NV để tính
giảm thuế, đồng thời gửi danh sách cho Tổ kiểm tra để tiến hành kiểm tra sau. Các
tháng trước hoặc sau Tết nguyên đán, nếu số hộ có đơn nghỉ kinh doanh quá nhiều,
tổ kiểm tra không kiểm tra xong trước ngày 10 thì Tổ kiểm tra phải lập danh sách
các hộ đã kiểm tra và chưa kiểm tra cho Tổ KH-NV để tính giảm thuế, sau đó tiếp
tục tiến hành kiểm tra sau và thông báo kết quả kiểm tra cho Tổ KH-NV.
19
Tổ kiểm tra phối hợp với các đội thuế kiểm tra xác minh thu nhập thực tế đạt
được trong quá trình kinh doanh của đối tượng nộp thuế có đơn đề nghị miễn thuế.
Sau đó, chuyển kết quả kiểm tra cho Tổ KH-NV. Tổ KH-NV xem xét các trường
hợp đề nghị miễn thuế, kết quả kiểm tra đối chiếu với các quy định trong chính
sách, chế độ về miễn thuế. Nếu thủ tục hợp lệ và đúng diện được miễn thuế thì Tổ
KH-NV làm thủ tục trình lãnh đạo Chi cục quyết định. Kết quả duyệt sẽ được
chuyển về Tổ KH-NV để điều chỉnh miễn thuế. Đội thuế phải quản lý biến động về
hoạt động kinh doanh của các đối tượng trong thời gian miễn thuế để phát hiện kịp
thời các đối tượng có thay đổi thu nhập kinh doanh tăng vượt quá mức được miễn
thuế để yêu cầu đưa các đối tượng này vào diện nộp thuế.
1.2.3.4. Tính thuế, lập sổ bộ thuế.
- Tập hợp các căn cứ tính thuế:
Tổ KH-NV thu thập danh sách dự kiến doanh số ấn định của các hộ mới ra
kinh doanh và các hộ dự kiến điều chỉnh doanh số ấn định; danh sách hộ miễn thuế,
hộ nghỉ kinh doanh để điều chỉnh sổ bộ thuế cho kỳ thuế tới; danh sách các hộ tiếp
tục ổn định thuế để làm căn cứ tính thuế cho kỳ thuế tới.
- Tính thuế, tính nợ và phạt (nếu có) và lập sổ bộ thuế:
+ Đối với các hộ còn trong thời hạn ổn định thuế: Tổ KH-NV thực hiện
chuyển sổ, giữ nguyên mức doanh số, thuế và tính tiền nợ, tiền phạt (nếu có) ngay
từ đầu tháng, sau đó, thực hiện in thông báo thuế ngay Tổ KH-NV chịu trách nhiệm
về độ chính xác về việc tính nợ, phạt nộp chậm.
+ Đối với các hộ mới phát sinh hoặc hết hạn ổn định thuế: Tổ KH-NV căn cứ
vào bảng dự kiến doanh số ấn định của từng hộ mới phát sinh hoặc hết hạn ổn định
thuế (nếu có), dựa vào bảng tỷ lệ GTGT, bảng tỷ lệ thu nhập chịu thuế và thuế suất ...
để tính thuế cho từng hộ này. Đồng thời tính nợ thuế và phạt nộp chậm (nếu có) đối với
các hộ hết hạn ổn định.
Tính phạt: Tổ KH-NV và Tổ kiểm tra Chi cục qua theo dõi việc nộp thuế của
các hộ đề xuất danh sách các hộ phạt hành chính thuế. Dự thảo quyết định phạt
20
hành chính thuế trình Lãnh đạo Chi cục duyệt. Quyết định phạt được duyệt sẽ
chuyển tổ Hành chính sao 3 bản: gửi ĐTNT 1 bản, lưu tại tổ Hành chính 1 bản, gửi
Tổ KH-NV 1 bản để điều chỉnh số thuế phải nộp trong kỳ lập bộ.
Tổ KH-NV tính phạt nộp chậm 0,1% đối với các hộ nộp tiền thuế chậm theo
đúng chế độ quy định.
- Tổ chức duyệt sổ bộ thuế.
Tổ KH-NV lập sổ bộ thuế của các ĐTNT mới phát sinh trình Lãnh đạo Chi
cục duyệt. Riêng tháng lập bộ có cả các hộ hết hạn ổn định thuế sổ bộ thuế phải đưa
ra Hội đồng duyệt bộ của Chi cục xem xét. Nội dung duyệt bộ gồm các việc như: số
hộ ghi sổ bộ thuế (hộ mới phát sinh, hộ hết hạn ổn định thuế), mức doanh số và thuế
của từng hộ, xác định thời hạn ổn định thuế cho từng hộ, xem xét các trường hợp đề
nghị miễn thuế, nghỉ kinh doanh, kết quả kiểm tra hộ miễn thuế và nghỉ kinh doanh
... Sau khi Hội đồng duyệt bộ thuế xem xét cho ý kiến, Tổ KH-NV điều chỉnh lại sổ
bộ thuế và trình Lãnh đạo Chi cục duyệt và chuyển trả Tổ KH-NV. Việc duyệt sổ
bộ thuế phải xong trước ngày 17.
- Công khai thuế:
Sau khi lãnh đạo duyệt sổ bộ thuế, các đội thuế thực hiện niêm yết công khai
hoá mức thuế của các hộ này tại trụ sở UBND phường, các tổ ngành hàng để các
ĐTNT được biết.
- Thông báo thuế:
Từ ngày 17 đến ngày 22, Tổ KH-NV căn cứ vào sổ bộ đã được duyệt để tiến
hành in thông báo thuế trên máy tính.
Thông báo thuế ghi đầy đủ mã số ĐTNT, số thuế nợ tháng trước chuyển qua,
số thuế phải nộp tháng này, địa điểm nộp thuế và các chỉ tiêu khác. Thời hạn nộp
21
thuế ghi trên thông báo chậm nhất là ngày cuối tháng, thông báo thuế được gửi đến
ĐTNT chậm nhất trước 3 ngày so với thời hạn ghi trên thông báo.
Thông báo thuế được Lãnh đạo Chi cục ký và chuyển Tổ Hành chính đóng
dấu. Liên thông báo chính chuyển cho các đội thuế để đưa trực tiếp tới hộ kinh
doanh. Liên 2 chuyển Tổ KH-NV lưu.
- Công tác kiểm tra:
Tổ kiểm tra khai thác thông tin về tình hình thu nộp, giám sát quá trình tính
thuế, lập bộ để kịp thời phát hiện các trường hợp có hiện tượng trốn lậu thuế để lập
kế hoạch kiểm tra tại cơ sở.
1.2.3.5. Xử lý tờ khai.
- ĐTNT lập tờ khai thuế:
+ Hộ nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên GTGT phải lập và gửi tờ khai
thuế GTGT chậm nhất là ngày 10 hàng tháng, lập và gửi tờ khai thuế TNDN của
năm chậm nhất ngày 25 tháng 1 hàng năm.
+ Hộ kê khai theo phương pháp trực tiếp trên doanh số bán ra thì lập và gửi
tờ khai thuế GTGT và TNDN theo tháng. Hạn nộp tờ khai thuế GTGT chậm nhất là
10 ngày, thuế TNDN là ngày 5 hàng tháng.
- Nhận và kiểm tra tờ khai:
Đội thuế nhận tờ khai thuế từ các hộ kinh doanh. Ghi sổ theo dõi việc nhận tờ
khai theo mẫu sổ số 06/NQD. Sau đó tiến hành kiểm tra tờ khai để phát hiện các lỗi
như:
+ Ghi sai trên ĐTNT.
+ Không ghi mã số thuế.
+ Khai thiếu chỉ tiêu hoặc sai mẫu tờ khai.
+ Áp thuế suất sai, tính toán sai.
22
+ Các chỉ tiêu bằng ngoại tệ chưa quy đổi ra tiền Việt.
Nếu phát hiện lỗi, đội thuế cử cán bộ trực tiếp liên hệ với ĐTNT để chỉnh sửa
lỗi. Thông qua kiểm tra tờ khai, bằng kinh nghiệm quản lý của mình, nếu cán bộ
quản lý thu còn phát hiện ra các nghi ngờ về việc kê khai thuế thì phải đánh dấu là
tờ khai có nghi ngờ cần kiểm tra sau.
Sau khi kiểm tra tờ khai thuế, đội thuế phân loại và đóng tệp tờ khai theo
ngày kiểm tra.
Đối với các trường hợp nghi ngờ kê khai không đúng, đội thuế chuyển tổ
kiểm tra đề nghị kiểm tra thực tế. Kết quả kiểm tra phải được lập biên bản và gửi Tổ
KH-NV làm căn cứ tính thuế ấn định.
- Ấn định thuế:
Tổ KH-NV qua việc lập sổ thuế, đối chiếu với danh bạ ĐTNT kê khai Chi
cục đang quản lý để lập danh sách các ĐTNT trong diện nộp thuế kê khai chưa nộp
tờ khai thuế hoặc nộp tờ khai nhưng phải kiểm tra lại do khai không đúng hoặc
thiếu chỉ tiêu, không đủ căn cứ tính thuế để thực hiện ấn định doanh số và thuế.
Việc ấn định được xác định qua điều tra doanh số và số thuế tương đương với các
ĐTNT khác có cùng quy mô và ngành nghề kinh doanh.
Nếu sau khi đã phát hành thông báo thuế, ĐTNT mới nộp tờ khai, thì cơ quan
thuế không sửa lại số liệu đã ấn định thuế. Đội thuế chuyển tờ khai nộp chậm cho
Tổ KH-NV. Tổ KH-NV so sánh số thuế kê khai trên tờ khai với thông báo thuế đã
phát hành. Số thuế chênh lệch sẽ được tính điều chỉnh vào số thuế phải nộp của kỳ
thuế tiếp sau.
- Tính thuế, tính nợ, tính phạt và lập sổ bộ thuế:
Tổ KH-NV căn cứ vào tờ khai thuế, danh sách thuế ấn định, các kết quả kiểm
tra, quyết định phạt hành chính… để tiến hành tính thuế, tính nợ kỳ trước chuyển
sang và tính phạt nộp chậm tiền thuế. Sau đó lập sổ bộ thuế. Tờ khai sau khi được
xử lý lưu tại Tổ KH-NV (3 năm).
23
- Thông báo thuế:
+ Thông báo thuế lần 1:
Tổ KH-NV tiến hành in thông báo thuế. Hạn in thông báo thuế lần một là
ngày 18 hàng tháng đối với thuế GTGT và ngày 15 tháng thứ ba của quý đối với
thuế TNDN. Tính thuế ngày nào viết thông báo thuế ngay trong ngày đó. Hạn nộp
thuế ghi trên thông báo thuế có thể sau ngày thông báo từ 4 đến 7 ngày.
+ Thông báo thuế lần 2:
Qua theo dõi thu nộp của ĐTNT, Tổ KH-NV lựa chọn ĐTNT cần phát hành
thông báo thuế lần 2. Số tiền trong thông báo lần 2 gồm: số tiền thuế chưa hợp và số
tiền phạt của số thuế nộp chậm.
+ Ký và gửi thông báo thuế:
Thông báo thuế được Lãnh đạo Chi cục thuế ký. Sau đó chuyển Tổ Hành
chính sao 2 bản, đóng dấu và gửi 1 bản cho ĐTNT, 1 bản chuyển Tổ KH-NV lưu
(thời hạn 3 năm).
- Phạt hành chính thuế:
Trong quá trình quản lý thu, nếu phát hiện ĐTNT vi phạm quy định về phạt
vi phạm hành chính về lĩnh vực thuế, đội thuế hoặc Tổ Kiểm tra Chi cục đề xuất và
dự thảo quyết định phạt hành chính thuế trình Lãnh đạo Chi cục duyệt. Quyết định
phạt sao 3 bản: Gửi ĐTNT 1 bản, chuyển Tổ KH-NV 1 bản để theo dõi việc thu
nộp, Tổ Hành chính lưu 1 bản.
- Lập lệnh thu:
Tổ KH-NV phối hợp với đội thuế và Tổ Kiểm tra Chi cục lập danh sách
ĐTNT hộ thuế lớn, kéo dài nhiều tháng để đề nghị lập lệnh thu trình lãnh đạo duyệt.
Tổ KH-NV lập lệnh thu trước ngày 5 hàng tháng theo danh sách lãnh đạo
duyệt và trình lãnh đạo ký lệnh thu, sau đó chuyển lệnh thu cho tổ hành chính sao 3
bản, đóng dấu, gửi ĐTNT 1 bản, lưu hành chính 1 bản và chuyển Tổ KH-NV 1 bản
để theo dõi việc trích chuyển tài khoản của ĐTNT.
24
Lệnh thu bao gồm thuế nợ, tiền phạt các tháng trước, không bao gồm số thuế
phát sinh phải nộp trong tháng phát hành lệnh thu. Nếu đến kỳ thuế tháng sau, lệnh
thu vẫn chưa được thực hiện thì số nợ và phạt trên lệnh thu sẽ được đưa vào sổ bộ
thuế theo dõi tiếp và thông báo thuế sẽ bao gồm cả số nợ và phạt ghi trong lệnh thu.
Trường hợp lệnh thu không được thực hiện và ĐTNT vi phạm Luật thuế với
tình tiết nặng tổ kiểm tra có trách nhiệm lập hồ sơ chuyển cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền để truy tố theo pháp luật.
- Công tác kiểm tra.
Tổ Kiểm tra khai thác thông tin về tình hình thu nộp thuế để lựa chọn các
ĐTNT trong diện kê khai cần kiểm tra tại cơ sở. Lập kế hoạch kiểm tra trình lãnh đạo
duyệt và tiến hành kiểm tra tại cơ sở kinh doanh.
- Quyết toán thuế:
Hộ kê khai lập quyết toán thuế và nộp cơ quan thuế chậm nhất là 60 ngày kể
từ khi kết thúc năm dương lịch. Đội thuế nhận quyết toán, kiểm tra thủ tục kê khai
trên tờ quyết toán, sau đó chuyển quyết toán cho Tổ KH-NV xem xét để xác định số
thuế phải nộp và thực nộp trong năm, số thuế nộp thừa, nộp thiếu… Trong quá trình
xem xét, nếu phát hiện nghi ngờ về tờ khai quyết toán, Tổ KH-NV thông báo cho
Tổ Kiểm tra xác minh tại cơ sở. Kết quả xác định sẽ được Tổ KH-NV điều chỉnh số
thuế trong kỳ thuế hiện tại.
1.2.3.6. Xử lý giấy nộp tiền, lập báo cáo kế toán - thống kê thuế.
- Nộp thuế:
ĐTNT căn cứ vào thông báo thuế để nộp thuế. Có 2 trường hợp nộp thuế:
+ Đối với hộ kê khai và hộ kinh doanh không xa địa điểm nộp thuế thì khi
nhận được thông báo thuế, ĐTNT viết giấy nộp tiền và nộp tiền thuế vào
Kho bạc hoặc Ngân hàng nơi ĐTNT mở tài khoản. Căn cứ vào thời hạn
25
nộp thuế trên thông báo, Chi cục Thuế thống nhất với Kho bạc tổ chức
các điểm và lịch thu tiền.
+ Đối với hộ kinh doanh ở xa địa điểm nộp thuế hoặc có hoàn cảnh đi lại
khó khăn thì cán bộ thuế trực tiếp thu thuế theo thông báo thuế và viết
biên lai thu tiền. Sau khi thu tiền, cán bộ thuế thực hiện thanh toán biên
lai, đồng thời, nhận giấy nộp tiền và nộp tiền thuế vào kho bạc.
- Thu thuế tại kho bạc:
Kho bạc thu tiền thuế của ĐTNT trực tiếp và của cán bộ thuế thu bằng biên
lai thuế; Ngân hàng thực hiện trích chuyển tài khoản của các ĐTNT nộp thuế qua
Ngân hàng. Kho bạc ghi ngày nộp tiền, số tiền nộp theo đúng chương loại, khoản
mục, xác nhận vào giấy nộp tiền và chuyển một liên cho cơ quan thuế.
- Theo dõi tình hình nộp thuế (chấm bộ thuế):
Tổ KH-NV hàng ngày nhận giấy nộp tiền từ kho bạc. Căn cứ vào số liệu trên
giấy nộp tiền để chấm sổ bộ thuế, theo dõi tình hình nộp thuế và nợ đọng thuế của
các ĐTNT.
Cuối ngày, Tổ KH-NV lập báo cáo số thu trình Lãnh đạo Chi cục và cung cấp
cho các đội thuế và Tổ kiểm tra để thực hiện nhiệm vụ nhắc nhở, đôn đốc hoặc
kiểm tra các ĐTNT chưa nộp hoặc nộp thiếu tiền thuế. Hàng tháng Tổ KH-NV có
trách nhiệm đối chiếu số thuế thu trên sổ bộ với số thuế thanh toán trên biên lai thu
để phát hiện các trường hợp đã thanh toán biên lai, đã viết giấy nộp tiền nhưng chưa
nộp tiền thuế vào kho bạc.
- Kiểm tra các ĐTNT nợ đọng thuế:
Qua việc theo dõi tình hình thu nộp thuế, Tổ Kiểm tra phối hợp với các đội
thuế lựa chọn các ĐTNT nợ đọng thuế lớn, nợ kéo dài hoặc nghi ngờ về trốn lậu
thuế để lập kế hoạch kiểm tra.
- Thẩm hạch biên lai:
26
Tổ KH-NV hàng tháng tổ chức thẩm hạch biên lai theo phương pháp chọn
điểm, chọn địa bàn hoặc chọn ĐTNT … nhằm phát hiện biên lai giả, biên lai tẩy
xoá, cạo sửa, số tiền trên các liên của cùng một số biên lai không bằng nhau.
- Lập báo cáo kế toán, thống kê:
Theo kỳ hạn quy định, Tổ KH-NV lập các báo cáo kế toán, thống kê theo chế
độ để gửi Lãnh đạo Chi cục và cấp trên để phục vụ cho công tác chỉ đạo thu.
1.3. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ
ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
Thành công của công tác quản lý thu thuế phụ thuộc vào rất nhiều nhân tố:
Nhân tố trước hết phải kể đến đó là hệ thống chính sách thuế. Để cho các
ĐTNT tự giác chấp hành nghĩa vụ của mình, thì bản thân họ phải hiểu rõ về luật
thuế đó, phải tự tính ra được số thuế mà họ phải nộp và số thuế này nằm trong khả
năng đóng góp của họ. Do đó, mỗi luật thuế phải có nội dung đơn giản, rõ ràng, dễ
hiểu, mang tính phổ thông, phù hợp với trình độ chung của cả người nộp thuế và
người quản lý và quan trọng là các mức thuế suất phải được tiến hành trên sự phân
tích khoa học, toàn diện để tìm ra được những đáp số phù hợp nhất, sẽ tăng được
tính hiệu quả của công tác quản lý thu thuế.
Một hệ thống chính sách thuế và cơ cấu thuế suất hợp lý nhưng tổ chức và cơ
chế quản lý thu thuế kém sẽ không đạt được hiệu quả cao.
Mục tiêu của công tác quản lý thu thuế và tập trung huy động đầy đủ, kịp thời
số thu cho Ngân sách Nhà nước trên cơ sở không ngừng nuôi dưỡng và phát triển
nguồn thu. Sự tự nguyện, tự giác chấp hành các luật thuế của các ĐTNT là điểm
mấu chốt để thực hiện mục tiêu đó.
Trình độ và trách nhiệm của cán bộ quản lý thuế có ý nghĩa quyết định đến
kết quả công tác quản lý thuế và họ là người trực tiếp làm nhiệm vụ.
Phương tiện làm việc, chế độ lương bổng, chế độ khen thưởng, kỷ luật cũng
là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến công tác quản lý thu thuế.
27
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ

ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN HAI BÀ TRƯNG
2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRÊN
ĐỊA BÀN QUẬN HAI BÀ TRƯNG.
Quận Hai Bà Trưng nằm ở phía Đông Nam nội thành Hà Nội, phía Bắc giáp
quận Hoàn Kiếm, phía Đông giáp sông Hồng - Gia Lâm, phía Tây giáp quận Đống
Đa và Thanh Xuân, phía Nam giáp huyện Thanh Trì. Nằm trên vùng châu thổ sông
Hồng, địa bàn quận thấp, có nhiều hồ, ao, sông, mương - đã từ lâu là hệ thống thoát
nước của thành phố, có cảng phà Đen cùng hệ thống đường bộ qua các cửa ô đã nối
liền Hà Nội với các tỉnh đồng bằng Bắc bộ và các tỉnh phía Nam của Tổ quốc.
Quận Hai Bà Trưng có dân số khoảng 360,9 ngàn người, diện tích gần 15
km2 gồm 25 phường. Toàn quận có 364 đơn vị quốc doanh Nhà nước; 1453 công ty
TNHH; tổ sản xuất; hợp tác xã; công ty cổ phần; 6 chợ lớn, 9 chợ vừa và trên 20
chợ tạm, 3 trường đại học lớn: Kinh tế Quốc dân, Bách Khoa, Xây Dựng và 96
trường từ mầm non đến trung học cơ sở; 5 bệnh viện lớn: Việt Xô, 108, Mắt, Thanh
Nhàn, bệnh viện Đường sắt và 34 cơ sở của các trung tâm y tế; cùng nhiều khu trung
tâm vui chơi giải trí: Công viên Lê Nin, Hồ Thiền Quang, Bể bơi Tăng Bạt Hổ …
Điều đó cho thấy hoạt động sản xuất, kinh doanh của quận diễn ra khá sầm uất.
Trong các loại hình sản xuất, kinh doanh trên địa bàn quận, các hộ cá thể là
đối tượng kinh doanh chủ yếu. Hiện nay, trên toàn bộ quận có 13.600 hộ cá thể
phân bố rải rác trên khắp các phường, chợ. Trong số 25 phường, Ngô Thì Nhậm là
phường có số hộ kinh doanh cao nhất 655 hộ, thấp nhất là phường Hoàng Văn Thụ
có 174 hộ. Trong 6 chợ lớn là: chợ Đồng Tâm, chợ Mai động, chợ Hôm, chợ
Trương Đình, chợ Mơ và chợ Hoà Bình thì chợ Mơ có số lượng tư thương cao nhất
với 519 hộ. Các hộ kinh doanh hoạt động chủ yếu trong các ngành nghề thương
mại, dịch vụ, ăn uống, tiểu thủ công nghiệp vì đây là các ngành, lĩnh vực có thị
28
trường lớn, đòi hỏi vốn đầu tư không nhiều, phù hợp với nguồn vốn còn hạn hẹp
của phần đông các hộ, khả năng quay vòng vốn nhanh, hạn chế được rủi ro, tỷ suất
lợi nhuận cao (trong khi lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác thì cạnh tranh lớn, rủi ro
cao, thị trường hẹp …), phù hợp với triết lý khá phổ biến của các hộ "vốn ít, lãi
nhiều, quay vòng nhanh, rủi ro thấp". Sự tập trung của các hộ kinh doanh vào các
lĩnh vực thương mại - dịch vụ đã góp phần đáp ứng được nhiều nhu cầu về đời sống
vật chất, văn hoá của nhân dân, có tác dụng thúc đẩy trở lại đối với sản xuất. Với sự
phát triển mạnh mẽ cả về số lượng lẫn quy mô, các hộ kinh doanh đã đóng góp một
phần đáng kể vào tổng thu Ngân sách Nhà trước trên địa bàn quận. Hàng năm, số
thu từ hộ kinh doanh thường chiếm khoảng trên 50% trong tổng thu Ngân sách Nhà
nước và ngày một tăng qua các năm. Song, với một số lượng lớn hộ kinh doanh đó
đã khiến cho công tác quản lý thu thuế trở nên vô cùng phức tạp và bộc lộ nhiều hạn
chế.
2.2. TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ THU THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ HAI BÀ
TRƯNG.
Chi cục Thuế quận Hai Bà Trưng được thành lập theo Quyết định số 315
ngày 21/8/1990 của Bộ Tài chính về việc thành lập Chi cục Thuế Nhà nước.
Nằm trong hệ thống thu thuế Nhà nước, Chi cục Thuế Hai Bà Trưng, chịu sự
lãnh đạo song trùng của Cục Thuế Hà Nội và UBND Quận Hai Bà Trưng, có chức
năng trực tiếp tổ chức công tác thu thuế trên địa bàn quận với nhiệm vụ và quyền
hạn cụ thể là:
• Lập kế hoạch thu thuế hàng năm, hàng quý, hàng tháng trên địa bàn quận
Hai Bà Trưng.
• Thực hiện các nghiệp vụ thu thuế và thu khác đối với các ĐTNT, đối tượng
chịu thuế theo đúng quy định của Nhà nước: tính thuế, lập sổ thuế, thông báo số
thuế phải nộp, phát hành các lệnh thu về thuế và thu khác, đôn đốc thực hiện nộp
đầy đủ, kịp thời mọi khoản thu vào Kho bạc Nhà nước, xem xét và đề nghị miễn
giảm thuế thuộc thẩm quyền và thực hiện quyết toán thuế.
29
• Kiểm tra và xử lý các vi phạm chính sách, chế độ thuế, vi phạm kỷ luật trong
nội bộ ngành, giải quyết đơn thư khiếu nại theo thẩm quyền.
• Thống kê, kế toán, thông tin và báo cáo tình hình kết quả thu nộp thuế.
Hiện nay toàn Chi cục có 238 cán bộ công chức (221 trong biên chế, 17 hợp
đồng).
- Cán bộ công chức nam : 67 người.

Cán bộ công chức nữ : 171 người.
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ:

+ Đại học : 17 người.
+ Trung học : 195 người.
+ Sơ cấp : 11 người.
- Trình độ lý luận chính trị:

+ Cao cấp : 1 người.
+ Trung cấp : 4 người.
Bộ máy quản lý thu thuế của Chi cục bao gồm các bộ phận sau:
2.2.1. Ban Lãnh đạo.
Ban Lãnh đạo Chi cục gồm 5 người, trong đó:
• Một Chi cục trưởng: Là chủ tài khoản, phụ trách chung kế hoạch thu thuế,
phụ trách Tổ Thanh tra - Kiểm tra và Tổ Nhân sự - Hành chính - Tài vụ.
• Bốn Chi cục phó: trực tiếp phụ trách các đội thuế phường, chợ, tổ nghiệp vụ
và các đội thuế ở đầu mối giao thông.
2.2.2. Các tổ, đội thuế.
2.2.2.1. Tổ Nghiệp vụ:
- Xây dựng chương trình, biện pháp triển khai quản lý thu thuế, hướng dẫn việc
thực hiện chính sách thuế và các biện pháp nghiệp vụ hành thu.
30
- Hướng dẫn, giải thích những vướng mắc của ĐTNT trong quá trình thi hành
luật và các quy định về thuế của Nhà nước.
- Điều tra tình hình sản xuất của các ĐTNT để có kế hoạch điều chỉnh doanh
thu và mức thuế của các hộ, đảm bảo cân đối giữa các địa bàn. Rà soát các căn cứ
tính thuế của ĐTNT do các đội thuế gửi lên.
- Tham gia với Tổ Kế hoạch, tính thuế, lập bộ và kế toán để xây dựng dự toán
thu.
- Tham gia với Tổ Thanh tra - Kiểm tra trong việc thanh tra, kiểm tra ĐTNT
và các đội thuế trong việc thực hiện quy trình thu.
2.2.2.2. Tổ Kế hoạch - tính thuế - lập bộ thuế và kế toán thu:
- Chủ trì trong việc lập dự toán thu, theo dõi tình hình thực hiện dự toán thu
thuế hàng tháng, quý, năm.
- Lập sổ danh bạ ĐTNT, tổng hợp danh sách ĐTNT xin cấp mã số ĐTNT từ
các đội thuế chuyển đến để trình lên Cục Thuế, thông báo mã ĐTNT được cấp.
- Lập bộ thuế, xử lý tờ khai thuế, tính thuế, tính nợ, tính phát hoặc ấn định
thuế, phát hành thông báo thuế.
- Kế toán và theo dõi số thu nộp, thực hiện thống kê thuế.
- Xem xét quyết toán thuế của các ĐTNT kê khai, xác định số thuế phải nộp
và thực nộp trong năm, số thuế nộp thừa hoặc nộp thiếu để đưa vào thông báo thuế
tiếp theo.
- Thẩm hạch biên lai thuế.
- Cung cấp các thông tin cần thiết cho các Tổ nghiệp vụ, Thanh tra và các đội
thuế phục vụ cho công tác quản lý thu.
2.2.2.3. Tổ Thanh tra - Kiểm tra:
31
- Thực hiện kiểm tra các ĐTNT có đơn xin nghỉ kinh doanh, kiểm tra các tờ
khai, hồ sơ quyết toán thuế có nghi ngờ do đội thuế hoặc tổ kế hoạch chuyển đến.
- Thanh tra, kiểm tra cán bộ thuế trong việc thực thi chính sách thuế, các biện
pháp nghiệp vụ hành thu …
- Xử lý các trường hợp vi phạm về thuế, giải quyết các khiếu nại về thuế theo
thẩm quyền.
2.2.2.4. Tổ Quản lý ấn chỉ:
- Tổ chức kế toán nhập, xuất tất cả các loại ấn chỉ thuế, cấp phát và bán hoá
đơn, tờ khai thuế cho ĐTNT.
- Mở sổ sách theo dõi quản lý, thanh toán biên lai thuế với từng cán bộ thuế.
- Theo dõi quản lý và kiểm tra các đối tượng sử dụng hoá đơn, chứng từ trên
địa bàn, phối hợp với các bộ phận chức năng để kiểm tra, xác minh biên lai thuế,
hoá đơn, chứng từ, phòng chống và ngăn chặn việc mua, bán, sử dụng hoá đơn,
chứng từ giả, bất hợp pháp.
- Hướng dẫn các đối tượng sử dụng biên lai thuế, hoá đơn, chứng từ … thực
hiện đúng việc ghi chép, quản lý sử dụng theo đúng quy định của Nhà nước.
- Thanh huỷ ấn chỉ thuế hết hạn sử dụng theo quy định.
2.2.2.5. Tổ Nhân sự - Hành chính - Tài vụ:
- Thực hiện công tác quản lý cán bộ.
- Quản lý kinh phí chi tiêu của Chi cục.
- Thực hiện các công tác khác có liên quan đến cán bộ công chức, hành chính
và tài vụ cơ quan.
2.2.2.6. Các Đội thuế phường, chợ:
- Tổ chức quản lý thu thuế các đối tượng được phân công.
32
- Tham gia với tổ kế hoạch để xây dựng dự toán thu thuế.
Chi cục có 19 đội thuế phường, chợ. Cụ thể:

Tư doanh 1 : Ngô Thì Nhậm
Tư doanh 2 : Nguyễn Du
Tư doanh 3 : Huế
Tư doanh 4 : Đồng Tâm + Giáp Bát
Tư doanh 5 : Đồng Nhân + Đông Mác
Tư doanh 6 : Bùi Thị Xuân
Tư doanh 7 : Tân Mai + Tương Mai
Tư doanh 8 : Vĩnh tuy + Mai Động
Tư doanh 9 : Trương Định
Tư doanh 10 : Minh Khai + Hoàng Văn Thụ
Tư doanh 11 : Bách Khoa + Cầu Dền
Tư doanh 12 : Chợ Hôm - Đức Viên
Tư doanh 13 : Chợ Mơ + Chợ Trương Định
Tư doanh 14 : Phạm Đình Hổ
Tư doanh 15 : Thanh Lương + Bạch Đằng
Tư doanh 16 : Quỳnh Mai + Thanh Nhàn
Tư doanh 17 : Lê Đại Hành
Tư doanh 18 : Bạch Mai + Quỳnh Lôi
Tư doanh 19 : Chợ Hoà Bình
Công tác tổ chức và cán bộ có ý nghĩa quyết định đến kết quả triển khai
nhiệm vụ của Chi cục. Vì vậy, trong những năm qua, Chi cục Thuế Hai Bà Trưng
luôn thực hiện nghiêm túc thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn về cơ cấu bộ máy
Chi cục Thuế. Và đội ngũ cán bộ cũng ngày càng được củng cố và kiện toàn cho
phù hợp hơn với nhiệm vụ thu thuế của Chi cục trong từng thời kỳ.
2.3. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
THỜI GIAN QUA.
33
Các hộ kinh doanh cá thể là đối tượng quản lý chủ yếu cả về mặt số lượng lẫn
giá trị tiền thuế ở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng. Để đánh giá một cách toàn diện tình
hình quản lý thu thuế hộ kinh doanh trên địa bàn quận, ta đi sâu tìm hiểu các nội
dung sau:
• Tình hình quản lý đối tượng nộp thuế.
• Tình hình quản lý doanh thu.
• Tình hình đôn đốc thu nộp thuế.
• Tình hình triển khai kế toán hộ kinh doanh.
2.3.1. Tình hình quản lý đối tượng nộp thuế (ĐTNT).
Mục tiêu của công tác quản lý ĐTNT là phấn đấu đưa 100% đối tượng có
thực tế kinh doanh bao gồm cả kinh doanh cố định, kinh doanh lưu động, kinh
doanh thời vụ vào diện quản lý thu thuế và chấm dứt tình trạng thất thu về ĐTNT.
Mục tiêu này tưởng chừng như đơn giản thông qua việc cấp mã số thuế, nhưng thực
tế có những vướng mắc nhất định.
Tình hình quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn quận được thể
hiện trên biểu số liệu sau:
34
Biểu 1: Tình hình quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể.
Số hộ quản lý Số hộ mới đưa vào quản

Số hộ Số hộ có lý
Năm điều tra mã số Số hộ thu Số hộ ghi thu
thống kê thuế thuế môn GTGT + TNDN Hộ Thuế
bài hàng tháng
2000 13.532 11.779 10.836 7.941 1.671 300.085.000
2001 13.668 11.956 10.950 7.983 1.430 198.000.000
2002 13.606 11.970 11.054 8.120 1.067 636.565.000
(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm 2000-2001-2002)
Những số liệu trong biểu trên cho thấy: Trong những năm qua Chi cục đã có
nhiều cố gắng trong quản lý số hộ kinh doanh, thể hiện:
- Thông qua công tác cấp mã số thuế cho các hộ kinh doanh, hàng năm Chi
cục đã đưa thêm được nhiều hộ vào quản lý thu thuế:
+ Năm 2000, Chi cục đưa thêm 1671 hộ, số thuế 300.085.000 đồng.
+ Năm 2002, có 1067 hộ được đưa thêm với số thuế 636.565.000 đồng.
Do đó số hộ có sản xuất kinh doanh được đưa vào diện quản lý thu thuế đều
đã tăng qua các năm:
+ Năm 2001 tăng 177 hộ so với năm 2000.
+ Năm 2002 tăng 14 hộ so với năm 2001 và tăng 191 hộ so với năm 2000.
- Số hộ kinh doanh đã quản lý thu thuế (thuế môn bài, thuế GTGT + TNDN)
cũng đều năm sau tăng hơn năm trước:
+ Số hộ thu thuế môn bài năm 2001 đã tăng 144 hộ so với năm 2000 và
năm 2002 tăng 104 hộ so với năm 2001.
+ Số hộ ghi thu thuế GTGT + TNDN năm 2001 tăng hơn năm 2000 là 42
hộ, sang năm 2002 lại có 137 hộ tăng hơn năm 2001.
35
- Bên cạnh các nguồn thu có tính chất thường xuyên, cố định trên địa bàn,
Chi cục cũng chú trọng đến công tác khai thác các nguồn thu khác như: thu cho thuê
nhà, thuê cửa hàng, thu xây dựng, trông giữ xe đạp, xe máy … Trong năm 2002,
Chi cục đã thu của 2.136 lượt hộ có nhà cho thuê để ở với số thuế 11.803.728.000
đồng; 2412 lượt hộ kinh doanh vãng lai, vỉa hè với số thuế 102.168.000 đồng; 24 hộ
xây dựng nhà với số thuế 10.932.000 đồng …
Mặc dù vậy, công tác quản lý số hộ kinh doanh trên địa bàn quận vẫn còn thất
thu lớn. Nhìn vào số liệu trong biểu 1 ta thấy:
- Số hộ quản lý thu thuế môn bài chỉ bằng 80% - 81% số hộ thực tế kinh
doanh, so với số hộ được cấp mã số thuế cũng còn chênh lệch lớn:
+ Năm 2000 chênh lệch là 943 hộ.
+ Năm 2001 chênh lệch tới 1006 hộ.
+ Năm 2002 có chênh lệch là 916 hộ.
- Số hộ quản lý thu thuế GTGT và thuế TNDN hàng tháng của Chi cục cũng
chỉ đạt 72% - 73% so với hộ quản lý môn bài.
- Trong khi đó, số hộ có thực tế kinh doanh nhưng chưa được cấp mã số thuế
lại tương đối cao:
+ Năm 2000, số hộ chưa được cấp mã số thuế là 1753 hộ.
+ Năm 2001, còn 1712 hộ chưa được đưa vào diện quản lý thu thuế.
+ Năm 2002, số này là 1636 hộ.
⇒ Như vậy, số hộ kinh doanh thuộc diện phải lập bộ quản lý thu thuế nhưng
chưa được lập bộ quản lý thu chiếm 13% - 14% tổng số hộ đã được lập bộ. Việc bỏ
sót hộ này chủ yếu do một số nguyên nhân sau:
• Hàng năm, khi xây dựng dự toán thu, Chi cục thường lập dự toán nhỏ hơn
nguồn thu nên đã để lại một số hộ dự phòng. Những hộ này thường được giấu trong
bộ phụ. Nó như một kênh điều tiết cho tiến độ hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch
thu thực hiện yếu, thì những hộ này sẽ được thu ráo riết như một nguồn bổ sung để
hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch thu thực hiện tốt thì số thuế của những hộ này
36
có thể được ghim lại ở người nộp thuế dưới dạng nợ thuế (thường thì không xử
phạt). Bộ phụ dùng để theo dõi các hộ mới ra kinh doanh, hoạt động kinh doanh
chưa ổn định, hoặc những hộ kinh doanh thời vụ như kinh doanh tết, trung thu …
Về nguyên tắc, những hộ đã ra kinh doanh được 3 tháng thì phải đưa vào bộ chính
không được theo dõi trên bộ phụ nữa. Những hộ kinh doanh bán thời gian thường
xuyên như ăn sáng, ăn khuya, cơm trưa … đều phải theo dõi trên bộ chính. Do việc
theo dõi kiểm soát bộ phụ có nhiều lỏng lẻo nên số hộ trên bộ phụ chậm được đưa
vào bộ chính.
• Cạnh đó có những hộ kinh doanh nhỏ có thu nhập thấp, theo nguyên tắc chỉ
nộp thuế môn bài và thông qua việc xem xét của hội đồng tư vấn được cấp giấy
miễn thuế có thời hạn, song một phần những hộ này không được làm thủ tục miễn
thuế theo quy định mà được bàn giao về cho phường để thu thuế không xuất biên
lai. Một số cán bộ quản lý địa bàn cũng ăn theo tách ra một số hộ coi như thuộc diện
phường quản lý nhưng tự thu bỏ túi hoặc để lập quỹ trái phép. Một số cán bộ tài
chính phường cũng lạm dụng bỏ ngoài ngân sách phường dùng cho cá nhân. Chi
cục Thuế hoàn toàn không nắm được nguồn thu này, hoặc có biết nhưng coi đây là
khoản hữu hảo cho việc xây dựng ngân sách phường và cũng là điều kiện vật chất
để chính quyền phường hỗ trợ cho công tác thu thuế trên địa bàn.
• Ngoài ra có một nguyên nhân khách quan là: số lượng hộ kinh doanh rất
lớn, quy mô kinh doanh đa số là nhỏ và trải rộng trên khắp địa bàn quận, trình độ
văn hoá, ý thức chấp hành pháp luật của các hộ kinh doanh còn yếu so với khu vực
kinh tế Nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nên đã có một số
lượng lớn các hộ ra kinh doanh nhưng không hề đăng ký thuế cũng như kê khai
thuế.
⇒ Tình trạng bỏ sót hộ kinh doanh không chỉ gây thất thu cho Ngân sách
Nhà nước mà còn gây khó khăn trong việc quản lý mã số thuế của Nhà nước, tạo sự
phiền hà, tuỳ tiện trong hành xử của cán bộ thuế và các đối tượng nộp thuế.
Trong công tác quản lý ĐTNT, quản lý hộ cá thể nghỉ kinh doanh cũng được
Chi cục đặc biệt chú trọng. Theo quy định hiện hành thì hộ kinh doanh nghỉ từ 15
ngày trở lên được xét giảm 50% thuế phải nộp của tháng, nếu nghỉ cả tháng thì
37
được miễn nộp thuế của tháng đó. Nhìn chung, đây là một chủ trương phù hợp, tạo
điều kiện giải quyết một phần khó khăn cho các hộ kinh doanh trong trường hợp vì
lý do bất khả kháng phải nghỉ kinh doanh. Tuy nhiên, nếu công tác này không được
làm tốt thì việc xét miễn, giảm này lại là một kẽ hở để các hộ kinh doanh lợi dụng
để trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Thực tế ở Chi cục cho thấy thời
gian qua các hộ nghỉ kinh doanh vì các lý do như: nghỉ để chuyển hướng kinh
doanh khác; nghỉ để sát nhập hoặc chia tách, nghỉ để di chuyển địa điểm khác; nghỉ
do điều kiện kinh doanh gặp khó khăn và nghỉ vì những lý do khác. Thời điểm có
nhiều hộ nghỉ nhất là dịp sau Tết nguyên đán do tình hình kinh doanh chững lại hay
các hộ đi lễ hội dài ngày. Trung bình một tháng ở Chi cục có 411 hộ nghỉ kinh
doanh chiếm 3,72% số hộ quản lý. Số hộ xin nghỉ này đã ảnh hưởng trực tiếp đến số
thuế thu được của Chi cục: trung bình giảm 106.387.000 đồng/tháng tiền thuế. Công
tác kiểm tra hộ nghỉ được đội thanh tra phối hợp với các đội thuế phường tiến hành
thường xuyên. Qua kiểm tra, hàng năm Chi cục đều phát hiện được những hộ lợi
dụng xin nghỉ để kinh doanh trốn lậu thuế. Chi cục cũng đều đã kiên quyết xử lý
truy thu và phạt đối với các hộ vi phạm này.
Bảng 2: Kết quả kiểm tra hộ nghỉ kinh doanh
Số lượt hộ nghỉ kinh Số tiền truy thu +

Năm Số hộ vi phạm
doanh được kiểm tra phạt
2001 1.425 49 15.852.000
2002 2.814 25 59.085.000
(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm 2001-2002)
⇒ Như vậy, số hộ "nghỉ giả" bằng 1,73% số hộ kiểm tra, tuy không đáng
kể nhưng lại gây ra thất thu thuế, không đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh giữa
các hộ kinh doanh, không thực hiện được yêu cầu công bằng trong chính sách
động viên, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật.
Về việc miễn thuế TNDN và không thu thuế GTGT cho các hộ thuộc diện có
thu nhập thấp (dưới 210.000 đồng/tháng): Chi cục đã ra quyết định cho 2.489 hộ -
bằng 21% so với hộ quản lý. Đây là một tỷ lệ lớn đòi hỏi Chi cục phải thường
38
xuyên rà soát lại doanh thu để chuyển bớt các hộ có quy mô đã thay đổi sang diện
phải quản lý thu thuế, chống thất thu Ngân sách Nhà nước.
2.3.2. Tình hình quản lý doanh thu:
Trong công tác quản lý thu thuế, để nâng cao chất lượng thu ngân sách, cơ
quan thuế không chỉ tập trung quản lý tốt ĐTNT mà còn cần quản lý tốt doanh thu
kinh doanh của các hộ cá thể, bảo đảm thu sát với doanh thu thực tế kinh doanh.
Doanh thu của các hộ kinh doanh là cơ sở để xác định số thuế phải nộp. Việc quản
lý chặt chẽ doanh thu của hộ kinh doanh, đặc biệt hộ kinh doanh lớn có ý nghĩa
quyết định đến việc hoàn thành dự toán thu, đảm bảo công bằng bình đẳng về thuế.
Tuỳ theo phương pháp nộp thuế của các hộ cá thể, cơ quan thuế sẽ có biện pháp
quản lý doanh thu khác nhau. Hiện nay, ở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng, các hộ kinh
doanh nộp thuế theo 2 phương pháp là: khoán ổn định và kê khai. Cụ thể:
39
Biểu 3: Quản lý hộ kinh doanh theo phương pháp nộp thuế
Phương pháp nộp thuế Số hộ quản lý Tỷ trọng

1. Khoán ổn định: 6119 75,36%
Trong đó: - Bộ chính: 5918
- Bộ phụ: 201
2. Kê khai: 2001 24,64%
Trong đó: - Khấu trừ 53
- Kê khai doanh thu 1706
- Kê khai chênh lệch 242
Tổng cộng: 8120 100%
⇒ Như vậy, số đối tượng nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định là rất lớn
chiếm 75,36% số hộ kinh doanh, nhiều gấp 3 lần số hộ nộp thuế theo phương pháp
kê khai. Đối với các hộ nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định số thuế phải nộp
dựa theo doanh số ấn định của Chi cục (thực chất là khoán doanh thu). Còn đối với
hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, cơ sở tính thuế dựa trên doanh
thu thực tế theo hoá đơn, chứng từ.
2.3.2.1. Quản lý doanh thu của hộ khoán ổn định:
Việc quản lý doanh thu của các hộ nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định
rất phức tạp, để có được một mức doanh thu ấn định phải thực hiện qua nhiều bước,
nhiều bộ phận cùng tham gia xem xét. Phương pháp này có ưu điểm: đơn giản trong
việc tính thuế, tạo được sự ổn định cho cả đối tượng nộp thuế và Chi cục. Song nhược
điểm của phương pháp này lại không nhỏ: mang tính áp đặt, thiếu sự công bằng về
nghĩa vụ thuế, đặc biệt khoán doanh thu khó có thể theo sát được tình hình biến động
về giá cả, về tình hình sản xuất kinh doanh của các đối tượng nộp thuế nên khó có thể
thu thuế cho phù hợp với biến động của tình hình kinh doanh.
Biểu 4: Tình hình quản lý doanh thu, mức thuế đối với hộ khoán
Bình quân Bình quân tháng Bình quân tháng
40
Chỉ tiêu tháng năm 2000 năm 2001 năm 2002
Số hộ ghi thu 6.377 6.116 6.119
Doanh thu 27.012.872.000 22.751.520.000 20.794.012.000
Thuế 955.247.600 795.080.000 731.784.000
Doanh thu bình quân 1 hộ 4.236.000 3.720.000 3.398.270
Thuế bình quân 1 hộ 149.800 130.000 119.592
(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm 2000- 2001-2002)
Hàng năm, Chi cục đã ra quyết định công bố ổn định thuế cho một số lượng
lớn hộ kinh doanh, nhưng doanh thu và mức thuế của các hộ này chỉ chiếm một tỷ
trọng nhỏ trong tổng doanh thu và tổng số thuế của hộ kinh doanh cá thuế. Doanh
thu hộ khoán bằng 19,06% doanh thu hộ cá thể và thuế thu được của hộ khoán bằng
19,23% thuế thu được của hộ cá thể. Lý do vì đối tượng nằm trong nhóm khoán
doanh thu chủ yếu là những hộ kinh doanh quy mô nhỏ, doanh thu thấp.
Công tác rà soát điều chỉnh lại doanh thu, mức thuế trước khi công bố ổn
định thuế được Chi cục tiến hành hàng năm.
Biểu 5: Kết quả điều chỉnh thuế
Số
Năm lượt Doanh thu Thuế mới Doanh thu cũ Thuế cũ Doanh thu Thuế tăng
hộ mới tăng
điều
chỉnh
2000 2.609 4.534.426.000 1.064.759.000 4.125.745.000 1.015.870.000 408.681.000 48.889.000
2001 1.237 1.612.278.000 367.046.000 1.293.597.000 332.906.000 318.681.000 34.140.000
2002 1.044 1.585.092.000 342.756.000 1.267.620.000 310.764.000 317.472.000 31.992.000
Tuy vậy, công tác này ở Chi cục vẫn chưa được quan tâm đúng mức: số lượt
hộ tiến hành điều chỉnh còn quá thấp so với số hộ công bố ổn định thuế, còn nhiều
41
hộ từ 2-3 năm nay vẫn chưa xem xét lại mức doanh thu và mức thuế nên nhìn chung
mức doanh thu khoán hiện nay thấp hơn doanh thu thực tế kinh doanh.
Biểu 6: Kết quả điều tra doanh thu một số hộ khoán
Ngành nghề Số hộ Doanh thu Doanh thu Chênh lệch % khoán /

điều tra khoán điều tra điều tra
Sản xuất 50 442.750.000 527.083.000 84.333.000 84%
Dịch vụ 50 183.100.000 244.133.000 61.033.000 75%
Ăn uống 80 322.400.000 1.007.500.000 685.100.000 32%
Thương mại 120 672.000.000 840.000.000 168.000.000 80%
Tổng 300 1.620.250.000 2.618.716 998.466.000 61,87%
(Nguồn: Báo cáo điều tra doanh thu hộ khoán)
Kết quả điều tra điển hình 300 hộ kinh doanh ở các ngành nghề khác nhau
cho thấy chênh lệch giữa doanh thu khoán và doanh thu điều tra là tương đối lớn
998.466.000 đ/300 hộ, doanh thu khoán chỉ đạt 61,87% doanh số điều tra, cá biệt ở
ngành ăn uống tỷ lệ này chỉ là 32% (chưa kể đến doanh thu thực tế kinh doanh của
các hộ có thể lớn hơn doanh thu điều tra). Như vậy, tình trạng thất thu doanh thu
khoán trên địa bàn quận vẫn còn nhiều và phổ biến ở tất cả các ngành nghề.
Tình hình trên đã dẫn đến số thuế ghi thu loại hộ thu khoán bình quân tháng /
2002 đã giảm so với bình quân tháng năm 2001 và giảm nhiều so với bình tháng /
2000 (như biểu 4).
42
2.3.2.2. Quản lý doanh thu của hộ kê khai:
Các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ được nộp thuế tuỳ
thuộc thực tế kết quả kinh doanh, không phải ấn định doanh thu tính thuế. Với loại
hộ này, đối tượng nộp thuế có nghĩa vụ phải kê khai và xác định đúng số thuế phải
nộp và chịu trách nhiệm về số liệu đã kê khai theo quy định của pháp luật. Cơ quan
thuế chỉ phải kiểm tra, giám sát quá trình ghi chép sổ sách kế toán, sử dụng hoá
đơn, chứng từ dùng làm căn cứ tính thuế của các hộ kinh doanh.
Bài 7: Tình hình quản lý doanh thu, mức thuế hộ kê khai
Bình quân tháng / Bình quân tháng / Bình quân tháng /

Chỉ tiêu
2000 2001 2002
Số hộ ghi thu 1.564 1.867 2.001
Doanh thu 61.291.596.000 54.643.356.000 89.197.397.000
Thuế 2.518.040.000 1.997.690.000 2.112.841.000
Thuế bình quân 1 hộ 1.610.000 1.070.000 1.055.893
Các hộ kê khai tuy chiếm tỷ trọng nhỏ về hộ kinh doanh (từ 20%-25%)
nhưng doanh thu chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu hộ kinh doanh cá thể (70%-
75%). Do đó số thuế thu được từ các hộ kê khai cũng chiếm tỷ trọng lớn (trên 55%)
số thuế thu ở khu vực cá thể.
Nhìn chung các hộ thu theo kê khai chưa thực hiện nghiêm túc chế độ sổ
sách kế toán:
- Một số hộ lợi dụng quy trình tự khai, tự tính thuế để kê khai mức doanh thu
thấp nhằm trốn thuế, có hộ kinh doanh trước đây thu khoán với doanh thu 100-150
triệu đồng, thuế từ 12-15 triệu đồng / tháng, nay thu theo phương pháp kê khai chỉ
còn 1,5 triệu đồng / tháng, điển hình:
43
+ Hộ Lê Quốc Thắng kinh doanh gas ở phường Bạch Đằng, doanh thu kê
khai với cơ quan thuế 100 triệu đồng, doanh thu cơ quan Công an điều
tra trên 2 tỷ đồng.
+ Hộ Nguyễn Thị Khiển kinh doanh đại lý bán chè ở Minh Khai, doanh
thu kê khai 1,1 triệu đồng, doanh thu điều tra 100 triệu đồng.
+ Hộ Bùi Linh Thơm bán vải ở Phùng Khắc Khoan, doanh thu kê khai
800.000 đồng, doanh thu điều tra 20 triệu đồng.
- Một số hộ có hành vi trốn thuế qua việc bán hàng không xuất hoá đơn;
hoặc có ghi hoá đơn nhưng ghi thấp hơn so với giá bán thực tế; hoặc mua hoá đơn
để lập giao cho khách hàng, hay mua hoá đơn để lập khống hợp thức hoá các khoản
chi; hoặc có tình trạng hộ kinh doanh đã tự huỷ toàn bộ hoá đơn đã sử dụng để đối
phó với Chi cục kiểm tra quyết toán thuế (như hộ 32 Nguyễn Công Trứ báo mất 32
quyển hoá đơn, hộ 119 Phố Huế báo mất 50 quyển hoá đơn) …
Thêm nữa, công tác kiểm tra giám sát việc ghi chép sổ sách kế toán, hoá đơn
chứng từ đối với hộ kinh doanh của Chi cục chưa đạt yêu cầu số lượng hộ ra quyết
định xử lý là quá ít so với thực tế: năm 2001 có 52 hộ bị xử lý và năm 2002 là 48
hộ.
Do vậy, vẫn còn thất thu thuế đối với hộ kê khai, mức thuế bình quân một
tháng của một hộ thu theo kê khai bị giảm nhiều: mức thuế bình quân một hộ một
tháng năm 2002 là 1.055.893 đồng, năm 2001 là 1.070.000 đồng, năm 2000 là
1.610.000 đồng (như biểu 7).
2.3.3. Tình hình đôn đốc thu nộp thuế.
Đôn đốc thu nộp thuế là khâu thiết thực đem lại số thu thực tế cho Ngân sách
Nhà nước. Vì vậy, Chi cục cũng coi đây là trọng tâm quản lý. hàng tháng, Chi cục
chỉ đạo các đội thuế phường, chợ có trách nhiệm đôn đốc hộ kinh doanh nộp tiền
thuế đúng thời hạn, đảm bảo thu róc số thuế phát sinh, tối thiểu phải đạt 90% số cơ
sở nộp đúng ngày ghi theo thông báo, số còn lại chậm nhất đến ngày 25 của tháng
sau phải thu hết.
44
Toàn quận hiện nay có 2.130 hộ nộp thuế trực tiếp tại Kho bạc (chiếm
18,52% số hộ quản lý), số còn lại (81,48%) cán bộ thuế trực tiếp thu tiền và viết
biên lai thuế. Với một số lượng lớn hộ nộp tiền thuế thông qua cán bộ thuế đó
không chỉ ảnh hưởng đến quỹ thời gian để cán bộ thuế đi sâu quản lý mà còn dễ
phát sinh tiêu cực như cán bộ thuế xâm tiêu tiền thuế …
Trên địa bàn quận có 4 điểm thu của cơ quan Kho bạc là:
• Trụ sở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng.

• Chợ Mơ.
• Chợ Hoà Bình.
• Số 44 phố Trần Nhân Tông.
Biểu 8: Kết quả thu nộp thuế hộ kinh doanh cá thể
Số thuế ghi thu Số thuế thực nộp Tỷ lệ nộp Số thuế nợ Tỷ lệ

Năm đọng nộp
2001 52.316.810.000 51.418.810.000 98,28% 898.000.000 1,72%
2002 52.686.907.000 52.107.351.000 98,9% 579.556.000 1,1%
Số liệu trong biểu 8 cho thấy kết quả rất đáng ghi nhận của Chi cục trong
việc đôn đốc thu nộp thuế: Số hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ nộp thuế vào ngân
sách rất cao (trên 98%) dẫn đến số thuế thực thu được đạt cao. So với 12 Chi cục
Thuế quận huyện của Thành phố Hà Nội, số thu về hộ của Chi cục cao thứ 2, chỉ
đứng sau quận Hoàn Kiếm. Chi cục luôn cố gắng hạ thấp tỷ lệ nợ đọng xuống mức
có thể; nếu như năm 2001 tỷ lệ nợ đọng là 1,72% thì sang năm 2002 tỷ lệ này chỉ
còn 1,1% - số thuế nợ đọng giảm từ 898.000.000 đồng xuống 579.556.000 đồng.
Tuy nhiên, số thuế nợ đọng phát sinh hàng năm còn lớn, đòi hỏi chi cục cần
phải tiếp tục tập trung đôn đốc.
Biểu 9: Báo cáo nợ đọng khu vực cá thể tính đến 31/12/2002
Tổng số thuế nợ luỹ kế Nợ năm trước chuyển sang Nợ năm 2002
45
Lượt hộ Thuế Lượt hộ Thuế Lượt hộ Thuế
4.407 1.010.903.000 1.995 431.347.000 2.412 579.556.000
Như vậy, tính đến hết năm 2002, Chi cục có 4407 lượt hộ nợ thuế với số tiền
thuế là 1.010.903.000 đồng - trong đó chỉ có 2412 lượt hộ nợ phát sinh trong năm
2002, còn 1995 hộ nợ tồn đọng từ các năm trước. Hiện tượng nợ đọng thuế không
những không động viên kịp thời, đầy đủ vào cho ngân sách Nhà nước mà còn gây ra
thất thu thuế. Các hộ nợ đọng tiền thuế do nhiều nguyên nhân:
• Tình hình kinh doanh gặp khó khăn về tài chính xin Chi cục cho nợ thuế.
• Bỏ, nghỉ hẳn không kinh doanh nữa hay di chuyển địa điểm kinh doanh
sang địa bàn khác - những trường hợp này, hộ kinh doanh không thực
hiện báo cáo với Chi cục nêu trong thời gian cán bộ thuế chưa phát hiện
ra thì bộ phận nghiệp vụ vẫn căn cứ vào sổ bộ thuế đã duyệt ra thông báo
thuế làm tăng số thuế nợ đọng.
• Cố tình chây ỳ, dây dưa và chốn thuế.
• Các nguyên nhân khác.
Hàng năm, công tác phối hợp với lực lượng liên ngành và chính quyền cơ sở
để thu hồi nợ đọng thuế đối với các hộ kinh doanh đều đã được Chi cục tiến hành và
đem lại những kết quả nhất định:
Năm 2002:
+ Chi cục đã thu nợ của 1536 lượt hộ với số thuế 695.280.000 đồng.
+ Kết hợp Viện kiểm sát quận đòi nợ 2 trường hợp, số tiền 86.381.000
đồng.
+ Chuyển hồ sơ các hộ cho thuê nhà, cửa hàng có hành vi chây ỳ không
chấp hành nộp thuế để Viện kiểm sát hỗ trợ xử lý.
2.3.4. Tình hình triển khai kế toán hộ kinh doanh.
46
Thực hiện sổ sách kế toán, hoá đơn chứng từ khoa học giúp cho hoạt động
quản lý kinh doanh được thuận lợi. Về mặt quản lý Nhà nước đã hạn chế dần tình
trạng thất thu về thuế, từng bước tạo nguồn thu ổn định, tăng thu cho ngân sách Nhà
nước. Đồng thời là điều kiện thuận lợi để thực hiện thành công Luật thuế giá trị gia
tăng và Luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
Nhận thức được đầy đủ ý nghĩa và sự cần thiết của công tác kế toán hộ, Chi
cục Thuế Hai Bà Trưng đã rất quan tâm và tích cực triển khai công tác ngày trong
những năm qua.
Năm 2001 là năm trọng tâm triển khai công tác kế toán hộ. Chỉ tiêu Cục giao
về việc thực hiện chế độ sổ sách kế toán là 3.300 hộ, Chi cục đã thực hiện mở sổ
sách cho 3.448 hộ - đạt 104,45%, trong đó có 3.280 hộ đã mở từ năm 2000, và 168
hộ mới phát sinh được mở thêm.
Năm 2002, Chi cục tiếp tục duy trì số hộ hiện đang thực hiện sổ sách kế toán
và thường xuyên rà soát, phân loại hộ kinh doanh trên địa bàn để đưa thêm số hộ
phát sinh vào diện thực hiện sổ sách kế toán.
Biểu 10: Báo cáo thực hiện triển khai kế toán hộ năm 2002
Thực Số hộ môn Số hộ đã Trong đó

hiện bài bậc 1, 2 triển khai kế
năm năm 2002 toán hộ đến Hộ khấu Hộ kê khai Hộ kê khai Hộ
2001 nay trừ chênh lệch doanh thu khoán
3.448 3.816 3.766 53 242 1.706 1.765
Như vậy, năm 2002 số hộ triển khai kế toán tăng 318 hộ so với thực hiện
năm 2001. Đối với các hộ mới phát sinh, Chi cục đã mời các hộ lên phổ biến về chế
độ kế toán hộ và làm thủ tục nhận sổ để thực hiện việc ghi chép. Đồng thời Chi cục
đã lựa chọn cán bộ có trình độ nghiệp vụ xuống từng hộ để hướng dẫn thực hiện ghi
chép sổ sách kế toán.
Công tác tuyên truyền phổ biến về mục đích, nội dung chế độ kế toán hộ
kinh doanh theo Quyết định số 169 của Bộ Tài chính được thực hiện thường xuyên
47
trên các phương tiện truyền thanh của phường, do đó hộ kinh doanh dần dần ý thức
được lợi ích của việc thực hiện chế độ kế toán, nộp thuế theo kê khai là công bằng,
khoa học hơn hình thức nộp thuế khoán: kinh doanh nhiều nộp thuế nhiều, ít nộp
thuế ít, không kinh doanh không nộp.
Thông qua thực tế, các hộ kinh doanh đã biết cách ghi chép sổ sách kế toán,
sử dụng hoá đơn chứng từ khi mua bán hàng hoá.
Đặc biệt, do yêu cầu của việc thực hiện Luật thuế các doanh nghiệp đòi hỏi
phải được xuất hoá đơn khi có quan hệ cung ứng hàng hoá, dịch vụ đã thúc đẩy hộ
kinh doanh thực hiện tương đối tốt chế độ sổ sách kế toán và sử dụng hoá đơn
chứng từ, góp phần chống thất thu thuế, các hộ kinh doanh đã tự kê khai doanh thu
và thuế tăng nhiều so với trước đây:
Thuế thu theo

Hộ kinh doanh Mức thuế khoán
kê khai
Hộ ông Dũng - 176 Trương Định 1.500.000 đ/tháng 12.043.000 đ
Hộ ông Thịnh - 62 Mai Hắc Đế 370.000 đ/tháng 13.000.000 đ
Hộ bà Loan - 276 Ngô Thì Nhậm 1.995.000 đ/tháng 10.787.000 đ
Tuy nhiên, công tác kế toán hộ kinh doanh vẫn còn nhiều tồn tại cần được
khắc phục như:
- Trên địa bàn quận còn khoảng 30 hộ kinh doanh thuộc diện mở sổ sách kế
toán (có bậc môn bài 1,2) nhưng chưa thực hiện do nguyên nhân khách quan, như
các hộ có doanh thu lớn nhưng bán hàng ở vỉa hè, kinh doanh hàng thực phẩm tươi
sống, hộ cho thuê nhà kê khai theo hợp đồng … Còn khoảng 20 hộ đã có quyết định
của UBND quận phải mở sổ sách kế toán nhưng chưa thực hiện do không mặn mà
vì vừa phải giữ sổ, xuất hoá đơn, vừa thường phải chịu mức thuế cao hơn mức
khoán doanh thu với các hộ cùng bậc môn bài cùng ngành hàng kinh doanh. Mặt
khác do một số cán bộ thuế có nhiều quyền lợi trong việc ấn định thuế nên không
chú ý đến việc thực hiện sổ sách. Còn trên 1000 hộ (chiếm 30%) không thực hiện
việc nộp tờ khai thuế, Chi cục chưa có biện pháp xử lý kiên quyết.
48
- Tình hình quản lý, sử dụng hoá đơn của một số hộ kinh doanh chưa được
tốt, còn nhiều vi phạm:
+ Xuất hiện nhiều hộ kinh doanh làm mất hoá đơn với số lượng rất lớn.
Hành vi làm mất hoá đơn thể hiện phức tạp, nhiều dạng và có tính chất,
mức độ nguy hiểm cao.
+ Xuất hiện những hộ lợi dụng hoạt động kinh doanh để mua bán hoá đơn
kiếm lời. Tình hình sử dụng hoá đơn của các hộ này có những hiện tượng
như: bán khống liên 2, liên lưu ghi số tiền ở mức thấp; báo mất cả quyển
hoá đơn nhưng thực tế vẫn giữ lại để bán hoá đơn khống cho những đối
tượng có nhu cầu; đăng ký thuế để mua hoá đơn, nộp thuế từ 1 đến 2
tháng, sau đó xuất hoá đơn các liên khớp nhau với số tiền rất lớn, Chi
cục vừa phát hiện để điều chỉnh thuế thì đối tượng đã xin báo nghỉ.
+ Ngoài ra, đối với một số hộ kinh doanh nộp thuế khoán, các hộ này
thường ghi hoá đơn trên ít dưới nhiều, sự chênh lệch giữa các liên hoá
đơn có khi lên đến hàng trăm triệu đồng.
⇒ Việc quản lý, sử dụng hoá đơn như thế của các hộ kinh doanh sẽ gây hậu
quả rất xấu cho công tác quản lý thuế. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các đối
tượng mua bán hoá đơn, trốn thuế, chiếm đoạt tiền thuế có cơ hội phát triển.
- Nhìn chung số thuế nộp khi thực hiện chế độ kế toán của các hộ nộp thuế
theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu là thấp hơn số thuế phải nộp theo phương
pháp khoán trước đây. Số thuế nộp thấp hơn không phản ánh đúng thực tế kinh
doanh của hộ. Đó thực chất là số thuế hộ kinh doanh kê khai theo cách đối phó với
cơ quan thuế. Để nộp thuế thấp hơn, hộ kinh doanh chỉ việc so sánh doanh thu ấn
định theo mức thuế khoán trước đây với mức doanh thu thể hiện trên Sổ nhật ký bán
hàng trên hoá đơn bán hàng. Nếu doanh thu bán hàng cao hơn (nộp thuế cao hơn)
doanh thu ấn định, hộ kinh doanh sẽ có biện pháp điều chỉnh lại số doanh thu bán
hàng, bằng cách hạn chế việc xuất hoá đơn, ghi Sổ nhật ký bán hàng. Do không phải
theo dõi hàng hoá mua vào, tồn kho nên việc quản lý doanh thu đầu ra của các hộ
này là hết sức khó khăn. Và việc thực hiện ghi doanh số thấp hơn thực tế, đối với hộ
kinh doanh thì không có gì là khó khăn. Với hình thức kế toán áp dụng đối với hộ
49
nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu hiện nay (quy định chỉ phải mở
một loại sổ sách kế toán là Sổ nhật ký bán hàng), cơ quan thuế không thể kiểm tra
toàn diện, chính xác, đầy đủ việc xuất hoá đơn của các hộ kinh doanh để xác định,
kết luận hộ kinh doanh xuất hoá đơn không đúng thực tế.
- Việc mua hàng lấy hoá đơn không phải lúc nào cũng dễ dàng thuận tiện,
nhất là đối với trường hợp người tiêu dùng mua hàng hoá, dịch vụ phục vụ cho nhu
cầu cá nhân do tâm lý người mua hàng khi thấy việc lấy hoá đơn khó khăn, phải chờ
đợi thì ngại, không lấy hoá đơn. Mặt khác do người dân mua hàng chưa có thói
quen yêu cầu người bán xuất hoá đơn.
50
2.4. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ THU THUẾ HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
2.4.1. Những kết quả đạt được.
Với sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ viên chức trong Chi cục, được sự
chỉ đạo và giúp đỡ của Quận uỷ, Hội đồng Nhân dân Quận, UBND Quận, Cục Thuế
Thành phố Hà Nội và các ban ngành có liên quan, sự phối kết hợp chặt chẽ của
UBND các phường, công an, quản lý thị trường ..., thời gian qua Chi cục luôn hoàn
thành nhiệm vụ thu đối với khu vực cá thể. Số thu từ các hộ kinh doanh cá thể của
Chi cục lớn thứ hai Thành phố, chỉ sau quận Hoàn Kiếm. Số liệu cụ thể như sau:
Biểu 11: Kết quả thu thuế hộ cá thể
Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002
Tổng thu ngoài quốc doanh 62.749.311.000 65.503.243.000
Thuế thu từ khu vực cá thể 51.107.351.000 52.107.351.000
Tỷ trọng thu khu vực cá thể so tổng thu NQD 81,4% 79,5%
Thực hiện nhiệm vụ của cấp trên giao cho, ngay từ đầu năm, để đảm bảo tiến
độ công việc, tất cả các cán bộ viên chức trong Chi cục đã tập trung, phấn đấu cao
độ thực hiện mọi nhiệm vụ được giao. Căn cứ vào kế hoạch cấp trên giao, vào tình
hình thực tế trên địa bàn, Chi cục đã giao kế hoạch cụ thể cho từng đội thuế. Mọi
công việc từ khâu lập sổ bộ, rà soát, phân loại nợ đọng … đều được tiến hành khẩn
trương, có sự phối hợp giữa văn phòng với các đội thuế phường, đội thanh tra.
Chi cục tiếp tục duy trì hoạt động của Tổ Thường trực giải đáp các vướng
mắc về chính sách thuế cho các hộ kinh doanh trên địa bàn, theo dõi và nắm chắc
tình hình biến động về giá cả thị trường, về tình hình quản lý và sử dụng hoá đơn
bán hàng … Tổ Thường trực theo dõi tình hình triển khai các luật thuế, tăng
cường đối thoại với các đối tượng nộp thuế để phát hiện những khó khăn, vướng
mắc, kịp thời có biện pháp xử lý.
51
Bệnh cạnh đó, Chi cục cũng phát huy mạnh mẽ vai trò của Ban Chỉ đạo
chống tham nhũng và Ban chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ trong cơ quan. Ban chỉ
đạo đã kiểm tra đôn đốc các tổ, đội trong Chi cục phải thực hiện nghiêm túc 2 Pháp
lệnh: Pháp lệnh tiết kiệm chống lãng phí, Pháp lệnh chống tham nhũng và thực hiện
Kế hoạch số 38 của UBND Thành phố Hà Nội về triển khai thực hiện quy chế dân
chủ. Cụ thể: Chấn chỉnh việc tiếp dân, đảm bảo đúng quy chế; xử lý dứt điểm các
vụ vi phạm xẩy ra qua kết luận của thanh tra Chi cục hoặc xử lý dứt điểm các đơn tố
cáo nội bộ; xem xét giải quyết kịp thời các vụ khiếu nại thuộc thẩm quyền của pháp
luật quy định; đôn đốc các bộ phận hành thu thực hiện đúng quy trình quản lý thu
thuế của ngành.
Công tác kiểm tra hộ nghỉ được tiến hành thường xuyên, nhất là vào dịp Tết
nguyên đán, kiên quyết xử lý truy thu và phạt đối với những hộ lợi dụng xin nghỉ để
kinh doanh trốn lậu thuế.
Hàng tháng Chi cục thường xuyên kiểm tra, rà soát tất cả các hộ có sản xuất
kinh doanh trên địa bàn, đặc biệt là các khu nhà tập thể, chợ tạm, ngõ xóm …, đối
chiếu các hộ đang có mã số thuế, khắc phục tình trạng chênh lệch về số hộ thu môn
bài và số hộ cấp mã số thuế.
Thực hiện Thông tư 42 về việc ổn định mức thuế đối với hộ thu khoán Chi
cục phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế các phường tiến hành rà soát doanh thu,
chống thất thu về doanh số (chú trọng với những hộ thực hiện chế độ kế toán) để
tiến hành ổn định thuế 6 tháng - 1 năm cho các hộ kinh doanh.
Công tác khai thác các nguồn thu khác trên địa bàn nhiều phường đã phối
hợp với các đội thuế thu tốt góp phần tích cực vào việc thực hiện kế hoạch.
Về công tác kế toán hộ kinh doanh, hàng tháng Chi cục đều tiến hành kiểm
tra sổ sách kế toán và việc sử dụng hoá đơn; vận đơn, khuyến khích các hộ kinh
doanh thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hoá đơn chứng từ, nộp thuế theo kê khai.
Hàng tháng, Chi cục đều chú trọng công tác thu hồi nợ đọng, xử lý kiên
quyết những trường hợp dây dưa chây ỳ tiền thuế, tham mưu và tập trung lực lượng
giúp cho Ban Chỉ đạo thu hồi nợ đọng thuế của quận. Tập trung đôn đốc các đối
52
tượng kinh doanh nộp đúng, nộp đủ, nộp kịp thời số thuế đã phát hành thông báo
vào Kho bạc, không để nợ thuế.
Thực hiện chỉ thị về việc tăng cường quản lý chống thất thu thuế của Bộ Tài
chính, Chi cục đã thành lập các tổ công tác chống thất thu. Căn cứ vào đặc thù của
từng địa bàn, các tổ công tác đã có biện pháp trọng tâm thiết thực: kiểm tra việc
chấp hành chế độ sổ sách kế toán, kiểm tra chống sót hộ, rà soát doanh thu, đôn đốc
thu nợ …
Nói chung, công tác quản lý thu thuế đối với hộ cá thể ở Chi cục Thuế Hai
Bà Trưng đã có nhiều chuyển biến tích cực góp phần nâng cao ý tuân thủ pháp luật
thuế của các hộ kinh doanh, hạn chế thất thu, tăng thu cho Ngân sách Nhà nước.
2.4.2. Những hạn chế cần khắc phục.
Qua báo cáo tổng kết công tác hàng năm, mỗi cán bộ thuế trong Chi cục đều
rất phấn khởi tự hào về kết quả thu thuế năm sau tăng hơn năm trước và năm nào
cũng hoàn thành vượt mức nhiệm vụ kế hoạch thu được giao. Tiếc rằng, trong mỗi
báo cáo tổng kết, dẫu thành tích phong phú đến bao nhiêu, đều có một đoạn văn
mang tính điệp khúc: "Tuy nhiên, kết quả thu như trên vẫn chưa tương xứng với tốc
độ tăng trưởng kinh tế, tiềm năng vẫn còn và có thể khai thác thu để đạt ở mức cao
hơn, tình trạng thất thu thuế vẫn còn".
• Thất thu từ đối tượng nộp thuế:
- Thất thu về hộ kinh doanh xuất phát từ việc không thực hiện chế độ đăng
ký mã số thuế nhất là ở lĩnh vực vận tải tư nhân, hộ cho thuê nhà, xây dựng tư nhân,
hộ kinh doanh sáng tối, hộ kinh doanh thời vụ, vãng lai … Cạnh đó có những hộ
kinh doanh hàng tháng không nộp tờ kê khai thuế. Cũng có trường hợp hộ kinh
doanh xin nghỉ hoạt động, được miễn thuế nhưng thực tế vẫn kinh doanh bình
thường.
- Đối tượng nộp thuế kê khai không trung thực, hiện tượng phổ biến là: kê
khai không đúng doanh thu thực tế, khai thấp giá bán và số lượng hàng bán, để
53
ngoài sổ sách kế toán những khoản thu đáng kể phải đánh thuế, ghi sai thuế suất -
những mặt hàng, hoạt động phải chịu thuế suất cao khai sang loại chịu thuế suất
thấp … để được nộp thuế thấp hơn số thuế phải nộp theo đúng luật.
- Chậm hoặc kéo dài thời gian nộp thuế theo thông báo của cơ quan thuế
nhằm chiếm dụng tiền thuế vào hoạt động kinh doanh của đơn vị, tiền thuế không
được tập trung đầy đủ, kịp thời vào Ngân sách Nhà nước.
• Thất thu từ cán bộ thuế và cơ quan thuế:
- Chưa đưa hết các hộ có thực tế kinh doanh vào diện quản lý thu thuế chưa
thu thuế đầy đủ về số lượng cũng như giá cả hàng hoá tiêu thụ, áp dụng sai thuế suất
quy định cho từng ngành nghề, mặt hàng và thường là áp dụng với thuế suất thấp
hơn.
- Cán bộ thuế thoả hiệp với đối tượng nộp thuế để giảm bớt số thuế phải nộp,
nhất là trong trường hợp xác định doanh thu, mức thuế khoán xem xét miễn giảm
thuế.
- Chưa kiểm tra, thanh tra phát hiện sai sót trong kê khai nộp thuế và ghi
Tình trạng thất thu thuế đã làm giảm số thu vào Ngân sách Nhà nước, không
thực hiện được yêu cầu công bằng bình đẳng giữa các hộ kinh doanh trong việc thực
hiện nghĩa vụ thuế, hơn thế nó làm nhờn kỷ cương phép nước.
2.4.3. Nguyên nhân thất thu thuế:
• Từ đối tượng nộp thuế:
Bản chất của các hoạt động kinh doanh trong cơ chế thị trường là tư lợi.
Các hộ kinh doanh nói riêng và các tầng lớp nhân dân nói chung thường đòi hỏi
được hưởng nhiều quyền lợi nhưng lại không muốn thực hiện đầy đủ các chính
sách động viên của Nhà nước, trong đó có thuế. Với trình độ dân trí có hạn, họ
chưa hiểu được những lợi ích mà họ được hưởng về an ninh quốc phòng, về kinh
tế - xã hội, về phúc lợi công cộng, chủ yếu được đáp ứng từ nguồn thu về thuế.
54
Đây là chủ thể trực tiếp thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, nếu không tự giác thì họ sẽ
tìm đủ mọi cách để trốn lậu thuế, chính vì vậy, việc nộp thuế được quy định
thành nghĩa vụ công dân trong Hiến pháp, là những nguyên tắc, chế độ trong
Luật Thuế.
• Từ cán bộ và cơ quan thuế:
Trình độ chuyên môn của cán bộ trực tiếp quản lý thu thuế nói chung còn
yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao. Có cán bộ chưa đề cao
tinh thần trách nhiệm, không chịu khó tìm hiểu học hỏi nên khả năng công tác chưa
tiến kịp với sự thay đổi và phát triển của nền kinh tế. Một số cán bộ chưa sâu sát cơ
sở, chỉ làm việc theo kiểu bàn giấy nên không kịp thời kiểm tra, thanh tra, phát hiện
và xử lý trốn lậu thuế. Một số cán bộ cố tình vi phạm pháp luật, chưa tự giác thực
hiện nghiệm chỉnh các quy trình, biện pháp về quản lý thu thuế.
Tuy công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật đã được quan tâm hơn trước
nhưng còn nặng về hình thức, chưa thường xuyên và đi sâu để giải đáp cụ thể
vướng mắc để chính sách, chế độ thuế được thông suốt trong các tầng lớp dân cư.
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ

ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN HAI BÀ TRƯNG
2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRÊN
ĐỊA BÀN QUẬN HAI BÀ TRƯNG.
Quận Hai Bà Trưng nằm ở phía Đông Nam nội thành Hà Nội, phía Bắc giáp
quận Hoàn Kiếm, phía Đông giáp sông Hồng - Gia Lâm, phía Tây giáp quận Đống
Đa và Thanh Xuân, phía Nam giáp huyện Thanh Trì. Nằm trên vùng châu thổ sông
Hồng, địa bàn quận thấp, có nhiều hồ, ao, sông, mương - đã từ lâu là hệ thống thoát
55
nước của thành phố, có cảng phà Đen cùng hệ thống đường bộ qua các cửa ô đã nối
liền Hà Nội với các tỉnh đồng bằng Bắc bộ và các tỉnh phía Nam của Tổ quốc.
Quận Hai Bà Trưng có dân số khoảng 360,9 ngàn người, diện tích gần 15
2
km gồm 25 phường. Toàn quận có 364 đơn vị quốc doanh Nhà nước; 1453 công ty
TNHH; tổ sản xuất; hợp tác xã; công ty cổ phần; 6 chợ lớn, 9 chợ vừa và trên 20
chợ tạm, 3 trường đại học lớn: Kinh tế Quốc dân, Bách Khoa, Xây Dựng và 96
trường từ mầm non đến trung học cơ sở; 5 bệnh viện lớn: Việt Xô, 108, Mắt, Thanh
Nhàn, bệnh viện Đường sắt và 34 cơ sở của các trung tâm y tế; cùng nhiều khu trung
tâm vui chơi giải trí: Công viên Lê Nin, Hồ Thiền Quang, Bể bơi Tăng Bạt Hổ …
Điều đó cho thấy hoạt động sản xuất, kinh doanh của quận diễn ra khá sầm uất.
Trong các loại hình sản xuất, kinh doanh trên địa bàn quận, các hộ cá thể là
đối tượng kinh doanh chủ yếu. Hiện nay, trên toàn bộ quận có 13.600 hộ cá thể
phân bố rải rác trên khắp các phường, chợ. Trong số 25 phường, Ngô Thì Nhậm là
phường có số hộ kinh doanh cao nhất 655 hộ, thấp nhất là phường Hoàng Văn Thụ
có 174 hộ. Trong 6 chợ lớn là: chợ Đồng Tâm, chợ Mai động, chợ Hôm, chợ
Trương Đình, chợ Mơ và chợ Hoà Bình thì chợ Mơ có số lượng tư thương cao nhất
với 519 hộ. Các hộ kinh doanh hoạt động chủ yếu trong các ngành nghề thương
mại, dịch vụ, ăn uống, tiểu thủ công nghiệp vì đây là các ngành, lĩnh vực có thị
trường lớn, đòi hỏi vốn đầu tư không nhiều, phù hợp với nguồn vốn còn hạn hẹp
của phần đông các hộ, khả năng quay vòng vốn nhanh, hạn chế được rủi ro, tỷ suất
lợi nhuận cao (trong khi lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác thì cạnh tranh lớn, rủi ro
cao, thị trường hẹp …), phù hợp với triết lý khá phổ biến của các hộ "vốn ít, lãi
nhiều, quay vòng nhanh, rủi ro thấp". Sự tập trung của các hộ kinh doanh vào các
lĩnh vực thương mại - dịch vụ đã góp phần đáp ứng được nhiều nhu cầu về đời sống
vật chất, văn hoá của nhân dân, có tác dụng thúc đẩy trở lại đối với sản xuất. Với sự
phát triển mạnh mẽ cả về số lượng lẫn quy mô, các hộ kinh doanh đã đóng góp một
phần đáng kể vào tổng thu Ngân sách Nhà trước trên địa bàn quận. Hàng năm, số
thu từ hộ kinh doanh thường chiếm khoảng trên 50% trong tổng thu Ngân sách Nhà
nước và ngày một tăng qua các năm. Song, với một số lượng lớn hộ kinh doanh đó
đã khiến cho công tác quản lý thu thuế trở nên vô cùng phức tạp và bộc lộ nhiều hạn
chế.
56
2.2. TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ THU THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ HAI BÀ
TRƯNG.
Chi cục Thuế quận Hai Bà Trưng được thành lập theo Quyết định số 315
ngày 21/8/1990 của Bộ Tài chính về việc thành lập Chi cục Thuế Nhà nước.
Nằm trong hệ thống thu thuế Nhà nước, Chi cục Thuế Hai Bà Trưng, chịu sự
lãnh đạo song trùng của Cục Thuế Hà Nội và UBND Quận Hai Bà Trưng, có chức
năng trực tiếp tổ chức công tác thu thuế trên địa bàn quận với nhiệm vụ và quyền
hạn cụ thể là:
• Lập kế hoạch thu thuế hàng năm, hàng quý, hàng tháng trên địa bàn quận
Hai Bà Trưng.
• Thực hiện các nghiệp vụ thu thuế và thu khác đối với các ĐTNT, đối tượng
chịu thuế theo đúng quy định của Nhà nước: tính thuế, lập sổ thuế, thông báo số
thuế phải nộp, phát hành các lệnh thu về thuế và thu khác, đôn đốc thực hiện nộp
đầy đủ, kịp thời mọi khoản thu vào Kho bạc Nhà nước, xem xét và đề nghị miễn
giảm thuế thuộc thẩm quyền và thực hiện quyết toán thuế.
• Kiểm tra và xử lý các vi phạm chính sách, chế độ thuế, vi phạm kỷ luật trong
nội bộ ngành, giải quyết đơn thư khiếu nại theo thẩm quyền.
• Thống kê, kế toán, thông tin và báo cáo tình hình kết quả thu nộp thuế.
Hiện nay toàn Chi cục có 238 cán bộ công chức (221 trong biên chế, 17 hợp
đồng).
- Cán bộ công chức nam : 67 người.

Cán bộ công chức nữ : 171 người.
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ:

+ Đại học : 17 người.
+ Trung học : 195 người.
+ Sơ cấp : 11 người.
- Trình độ lý luận chính trị:

+ Cao cấp : 1 người.
57
+ Trung cấp : 4 người.
Bộ máy quản lý thu thuế của Chi cục bao gồm các bộ phận sau:
2.2.1. Ban Lãnh đạo.
Ban Lãnh đạo Chi cục gồm 5 người, trong đó:
• Một Chi cục trưởng: Là chủ tài khoản, phụ trách chung kế hoạch thu thuế,
phụ trách Tổ Thanh tra - Kiểm tra và Tổ Nhân sự - Hành chính - Tài vụ.
• Bốn Chi cục phó: trực tiếp phụ trách các đội thuế phường, chợ, tổ nghiệp vụ
và các đội thuế ở đầu mối giao thông.
2.2.2. Các tổ, đội thuế.
2.2.2.1. Tổ Nghiệp vụ:
- Xây dựng chương trình, biện pháp triển khai quản lý thu thuế, hướng dẫn việc
thực hiện chính sách thuế và các biện pháp nghiệp vụ hành thu.
- Hướng dẫn, giải thích những vướng mắc của ĐTNT trong quá trình thi hành
luật và các quy định về thuế của Nhà nước.
- Điều tra tình hình sản xuất của các ĐTNT để có kế hoạch điều chỉnh doanh
thu và mức thuế của các hộ, đảm bảo cân đối giữa các địa bàn. Rà soát các căn cứ
tính thuế của ĐTNT do các đội thuế gửi lên.
- Tham gia với Tổ Kế hoạch, tính thuế, lập bộ và kế toán để xây dựng dự toán
thu.
- Tham gia với Tổ Thanh tra - Kiểm tra trong việc thanh tra, kiểm tra ĐTNT
và các đội thuế trong việc thực hiện quy trình thu.
2.2.2.2. Tổ Kế hoạch - tính thuế - lập bộ thuế và kế toán thu:
58
- Chủ trì trong việc lập dự toán thu, theo dõi tình hình thực hiện dự toán thu
thuế hàng tháng, quý, năm.
- Lập sổ danh bạ ĐTNT, tổng hợp danh sách ĐTNT xin cấp mã số ĐTNT từ
các đội thuế chuyển đến để trình lên Cục Thuế, thông báo mã ĐTNT được cấp.
- Lập bộ thuế, xử lý tờ khai thuế, tính thuế, tính nợ, tính phát hoặc ấn định
thuế, phát hành thông báo thuế.
- Kế toán và theo dõi số thu nộp, thực hiện thống kê thuế.
- Xem xét quyết toán thuế của các ĐTNT kê khai, xác định số thuế phải nộp
và thực nộp trong năm, số thuế nộp thừa hoặc nộp thiếu để đưa vào thông báo thuế
tiếp theo.
- Thẩm hạch biên lai thuế.
- Cung cấp các thông tin cần thiết cho các Tổ nghiệp vụ, Thanh tra và các đội
thuế phục vụ cho công tác quản lý thu.
2.2.2.3. Tổ Thanh tra - Kiểm tra:
- Thực hiện kiểm tra các ĐTNT có đơn xin nghỉ kinh doanh, kiểm tra các tờ
khai, hồ sơ quyết toán thuế có nghi ngờ do đội thuế hoặc tổ kế hoạch chuyển đến.
- Thanh tra, kiểm tra cán bộ thuế trong việc thực thi chính sách thuế, các biện
pháp nghiệp vụ hành thu …
- Xử lý các trường hợp vi phạm về thuế, giải quyết các khiếu nại về thuế theo
thẩm quyền.
2.2.2.4. Tổ Quản lý ấn chỉ:
- Tổ chức kế toán nhập, xuất tất cả các loại ấn chỉ thuế, cấp phát và bán hoá
đơn, tờ khai thuế cho ĐTNT.
- Mở sổ sách theo dõi quản lý, thanh toán biên lai thuế với từng cán bộ thuế.
59
- Theo dõi quản lý và kiểm tra các đối tượng sử dụng hoá đơn, chứng từ trên
địa bàn, phối hợp với các bộ phận chức năng để kiểm tra, xác minh biên lai thuế,
hoá đơn, chứng từ, phòng chống và ngăn chặn việc mua, bán, sử dụng hoá đơn,
chứng từ giả, bất hợp pháp.
- Hướng dẫn các đối tượng sử dụng biên lai thuế, hoá đơn, chứng từ … thực
hiện đúng việc ghi chép, quản lý sử dụng theo đúng quy định của Nhà nước.
- Thanh huỷ ấn chỉ thuế hết hạn sử dụng theo quy định.
2.2.2.5. Tổ Nhân sự - Hành chính - Tài vụ:
- Thực hiện công tác quản lý cán bộ.
- Quản lý kinh phí chi tiêu của Chi cục.
- Thực hiện các công tác khác có liên quan đến cán bộ công chức, hành chính
và tài vụ cơ quan.
2.2.2.6. Các Đội thuế phường, chợ:
- Tổ chức quản lý thu thuế các đối tượng được phân công.
- Tham gia với tổ kế hoạch để xây dựng dự toán thu thuế.
Chi cục có 19 đội thuế phường, chợ. Cụ thể:

Tư doanh 1 : Ngô Thì Nhậm
Tư doanh 2 : Nguyễn Du
Tư doanh 3 : Huế
Tư doanh 4 : Đồng Tâm + Giáp Bát
Tư doanh 5 : Đồng Nhân + Đông Mác
Tư doanh 6 : Bùi Thị Xuân
Tư doanh 7 : Tân Mai + Tương Mai
Tư doanh 8 : Vĩnh tuy + Mai Động
Tư doanh 9 : Trương Định
Tư doanh 10 : Minh Khai + Hoàng Văn Thụ
Tư doanh 11 : Bách Khoa + Cầu Dền
Tư doanh 12 : Chợ Hôm - Đức Viên
60
Tư doanh 13 : Chợ Mơ + Chợ Trương Định

Tư doanh 14 : Phạm Đình Hổ
Tư doanh 15 : Thanh Lương + Bạch Đằng
Tư doanh 16 : Quỳnh Mai + Thanh Nhàn
Tư doanh 17 : Lê Đại Hành
Tư doanh 18 : Bạch Mai + Quỳnh Lôi
Tư doanh 19 : Chợ Hoà Bình
Công tác tổ chức và cán bộ có ý nghĩa quyết định đến kết quả triển khai
nhiệm vụ của Chi cục. Vì vậy, trong những năm qua, Chi cục Thuế Hai Bà Trưng
luôn thực hiện nghiêm túc thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn về cơ cấu bộ máy
Chi cục Thuế. Và đội ngũ cán bộ cũng ngày càng được củng cố và kiện toàn cho
phù hợp hơn với nhiệm vụ thu thuế của Chi cục trong từng thời kỳ.
2.3. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
THỜI GIAN QUA.
Các hộ kinh doanh cá thể là đối tượng quản lý chủ yếu cả về mặt số lượng lẫn
giá trị tiền thuế ở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng. Để đánh giá một cách toàn diện tình
hình quản lý thu thuế hộ kinh doanh trên địa bàn quận, ta đi sâu tìm hiểu các nội
dung sau:
• Tình hình quản lý đối tượng nộp thuế.
• Tình hình quản lý doanh thu.
• Tình hình đôn đốc thu nộp thuế.
• Tình hình triển khai kế toán hộ kinh doanh.
2.3.1. Tình hình quản lý đối tượng nộp thuế (ĐTNT).
Mục tiêu của công tác quản lý ĐTNT là phấn đấu đưa 100% đối tượng có
thực tế kinh doanh bao gồm cả kinh doanh cố định, kinh doanh lưu động, kinh
doanh thời vụ vào diện quản lý thu thuế và chấm dứt tình trạng thất thu về ĐTNT.
61
Mục tiêu này tưởng chừng như đơn giản thông qua việc cấp mã số thuế, nhưng thực
tế có những vướng mắc nhất định.
Tình hình quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn quận được thể
hiện trên biểu số liệu sau:
62
Biểu 1: Tình hình quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể.
Số hộ quản lý Số hộ mới đưa vào quản

Số hộ Số hộ có lý
Năm điều tra mã số Số hộ thu Số hộ ghi thu
thống kê thuế thuế môn GTGT + TNDN Hộ Thuế
bài hàng tháng
2000 13.532 11.779 10.836 7.941 1.671 300.085.000
2001 13.668 11.956 10.950 7.983 1.430 198.000.000
2002 13.606 11.970 11.054 8.120 1.067 636.565.000
Những số liệu trong biểu trên cho thấy: Trong những năm qua Chi cục đã có
nhiều cố gắng trong quản lý số hộ kinh doanh, thể hiện:
- Thông qua công tác cấp mã số thuế cho các hộ kinh doanh, hàng năm Chi
cục đã đưa thêm được nhiều hộ vào quản lý thu thuế:
+ Năm 2002, có 1067 hộ được đưa thêm với số thuế 636.565.000 đồng.
Do đó số hộ có sản xuất kinh doanh được đưa vào diện quản lý thu thuế đều
đã tăng qua các năm:
+ Năm 2001 tăng 177 hộ so với năm 2000.
+ Năm 2002 tăng 14 hộ so với năm 2001 và tăng 191 hộ so với năm 2000.
- Số hộ kinh doanh đã quản lý thu thuế (thuế môn bài, thuế GTGT + TNDN)
cũng đều năm sau tăng hơn năm trước:
+ Số hộ thu thuế môn bài năm 2001 đã tăng 144 hộ so với năm 2000 và
năm 2002 tăng 104 hộ so với năm 2001.
+ Số hộ ghi thu thuế GTGT + TNDN năm 2001 tăng hơn năm 2000 là 42
hộ, sang năm 2002 lại có 137 hộ tăng hơn năm 2001.
63
- Bên cạnh các nguồn thu có tính chất thường xuyên, cố định trên địa bàn,
Chi cục cũng chú trọng đến công tác khai thác các nguồn thu khác như: thu cho thuê
nhà, thuê cửa hàng, thu xây dựng, trông giữ xe đạp, xe máy … Trong năm 2002,
Chi cục đã thu của 2.136 lượt hộ có nhà cho thuê để ở với số thuế 11.803.728.000
đồng; 2412 lượt hộ kinh doanh vãng lai, vỉa hè với số thuế 102.168.000 đồng; 24 hộ
xây dựng nhà với số thuế 10.932.000 đồng …
Mặc dù vậy, công tác quản lý số hộ kinh doanh trên địa bàn quận vẫn còn thất
thu lớn. Nhìn vào số liệu trong biểu 1 ta thấy:
- Số hộ quản lý thu thuế môn bài chỉ bằng 80% - 81% số hộ thực tế kinh
doanh, so với số hộ được cấp mã số thuế cũng còn chênh lệch lớn:
+ Năm 2000 chênh lệch là 943 hộ.
+ Năm 2001 chênh lệch tới 1006 hộ.
+ Năm 2002 có chênh lệch là 916 hộ.
- Số hộ quản lý thu thuế GTGT và thuế TNDN hàng tháng của Chi cục cũng
chỉ đạt 72% - 73% so với hộ quản lý môn bài.
- Trong khi đó, số hộ có thực tế kinh doanh nhưng chưa được cấp mã số thuế
lại tương đối cao:
+ Năm 2000, số hộ chưa được cấp mã số thuế là 1753 hộ.
+ Năm 2001, còn 1712 hộ chưa được đưa vào diện quản lý thu thuế.
+ Năm 2002, số này là 1636 hộ.
⇒ Như vậy, số hộ kinh doanh thuộc diện phải lập bộ quản lý thu thuế nhưng
chưa được lập bộ quản lý thu chiếm 13% - 14% tổng số hộ đã được lập bộ. Việc bỏ
sót hộ này chủ yếu do một số nguyên nhân sau:
• Hàng năm, khi xây dựng dự toán thu, Chi cục thường lập dự toán nhỏ hơn
nguồn thu nên đã để lại một số hộ dự phòng. Những hộ này thường được giấu trong
bộ phụ. Nó như một kênh điều tiết cho tiến độ hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch
thu thực hiện yếu, thì những hộ này sẽ được thu ráo riết như một nguồn bổ sung để
hoàn thành kế hoạch. Nếu kế hoạch thu thực hiện tốt thì số thuế của những hộ này
64
có thể được ghim lại ở người nộp thuế dưới dạng nợ thuế (thường thì không xử
phạt). Bộ phụ dùng để theo dõi các hộ mới ra kinh doanh, hoạt động kinh doanh
chưa ổn định, hoặc những hộ kinh doanh thời vụ như kinh doanh tết, trung thu …
Về nguyên tắc, những hộ đã ra kinh doanh được 3 tháng thì phải đưa vào bộ chính
không được theo dõi trên bộ phụ nữa. Những hộ kinh doanh bán thời gian thường
xuyên như ăn sáng, ăn khuya, cơm trưa … đều phải theo dõi trên bộ chính. Do việc
theo dõi kiểm soát bộ phụ có nhiều lỏng lẻo nên số hộ trên bộ phụ chậm được đưa
vào bộ chính.
• Cạnh đó có những hộ kinh doanh nhỏ có thu nhập thấp, theo nguyên tắc chỉ
nộp thuế môn bài và thông qua việc xem xét của hội đồng tư vấn được cấp giấy
miễn thuế có thời hạn, song một phần những hộ này không được làm thủ tục miễn
thuế theo quy định mà được bàn giao về cho phường để thu thuế không xuất biên
lai. Một số cán bộ quản lý địa bàn cũng ăn theo tách ra một số hộ coi như thuộc diện
phường quản lý nhưng tự thu bỏ túi hoặc để lập quỹ trái phép. Một số cán bộ tài
chính phường cũng lạm dụng bỏ ngoài ngân sách phường dùng cho cá nhân. Chi
cục Thuế hoàn toàn không nắm được nguồn thu này, hoặc có biết nhưng coi đây là
khoản hữu hảo cho việc xây dựng ngân sách phường và cũng là điều kiện vật chất
để chính quyền phường hỗ trợ cho công tác thu thuế trên địa bàn.
• Ngoài ra có một nguyên nhân khách quan là: số lượng hộ kinh doanh rất
lớn, quy mô kinh doanh đa số là nhỏ và trải rộng trên khắp địa bàn quận, trình độ
văn hoá, ý thức chấp hành pháp luật của các hộ kinh doanh còn yếu so với khu vực
kinh tế Nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nên đã có một số
lượng lớn các hộ ra kinh doanh nhưng không hề đăng ký thuế cũng như kê khai
thuế.
⇒ Tình trạng bỏ sót hộ kinh doanh không chỉ gây thất thu cho Ngân sách
Nhà nước mà còn gây khó khăn trong việc quản lý mã số thuế của Nhà nước, tạo sự
phiền hà, tuỳ tiện trong hành xử của cán bộ thuế và các đối tượng nộp thuế.
Trong công tác quản lý ĐTNT, quản lý hộ cá thể nghỉ kinh doanh cũng được
Chi cục đặc biệt chú trọng. Theo quy định hiện hành thì hộ kinh doanh nghỉ từ 15
ngày trở lên được xét giảm 50% thuế phải nộp của tháng, nếu nghỉ cả tháng thì
65
được miễn nộp thuế của tháng đó. Nhìn chung, đây là một chủ trương phù hợp, tạo
điều kiện giải quyết một phần khó khăn cho các hộ kinh doanh trong trường hợp vì
lý do bất khả kháng phải nghỉ kinh doanh. Tuy nhiên, nếu công tác này không được
làm tốt thì việc xét miễn, giảm này lại là một kẽ hở để các hộ kinh doanh lợi dụng
để trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Thực tế ở Chi cục cho thấy thời
gian qua các hộ nghỉ kinh doanh vì các lý do như: nghỉ để chuyển hướng kinh
doanh khác; nghỉ để sát nhập hoặc chia tách, nghỉ để di chuyển địa điểm khác; nghỉ
do điều kiện kinh doanh gặp khó khăn và nghỉ vì những lý do khác. Thời điểm có
nhiều hộ nghỉ nhất là dịp sau Tết nguyên đán do tình hình kinh doanh chững lại hay
các hộ đi lễ hội dài ngày. Trung bình một tháng ở Chi cục có 411 hộ nghỉ kinh
doanh chiếm 3,72% số hộ quản lý. Số hộ xin nghỉ này đã ảnh hưởng trực tiếp đến số
thuế thu được của Chi cục: trung bình giảm 106.387.000 đồng/tháng tiền thuế. Công
tác kiểm tra hộ nghỉ được đội thanh tra phối hợp với các đội thuế phường tiến hành
thường xuyên. Qua kiểm tra, hàng năm Chi cục đều phát hiện được những hộ lợi
dụng xin nghỉ để kinh doanh trốn lậu thuế. Chi cục cũng đều đã kiên quyết xử lý
truy thu và phạt đối với các hộ vi phạm này.
Bảng 2: Kết quả kiểm tra hộ nghỉ kinh doanh
Số lượt hộ nghỉ kinh Số tiền truy thu +

Năm Số hộ vi phạm
doanh được kiểm tra phạt
2001 1.425 49 15.852.000
2002 2.814 25 59.085.000
⇒ Như vậy, số hộ "nghỉ giả" bằng 1,73% số hộ kiểm tra, tuy không đáng
kể nhưng lại gây ra thất thu thuế, không đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh giữa
các hộ kinh doanh, không thực hiện được yêu cầu công bằng trong chính sách
động viên, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật.
Về việc miễn thuế TNDN và không thu thuế GTGT cho các hộ thuộc diện có
thu nhập thấp (dưới 210.000 đồng/tháng): Chi cục đã ra quyết định cho 2.489 hộ -
bằng 21% so với hộ quản lý. Đây là một tỷ lệ lớn đòi hỏi Chi cục phải thường
66
xuyên rà soát lại doanh thu để chuyển bớt các hộ có quy mô đã thay đổi sang diện
phải quản lý thu thuế, chống thất thu Ngân sách Nhà nước.
2.3.2. Tình hình quản lý doanh thu:
Trong công tác quản lý thu thuế, để nâng cao chất lượng thu ngân sách, cơ
quan thuế không chỉ tập trung quản lý tốt ĐTNT mà còn cần quản lý tốt doanh thu
kinh doanh của các hộ cá thể, bảo đảm thu sát với doanh thu thực tế kinh doanh.
Doanh thu của các hộ kinh doanh là cơ sở để xác định số thuế phải nộp. Việc quản
lý chặt chẽ doanh thu của hộ kinh doanh, đặc biệt hộ kinh doanh lớn có ý nghĩa
quyết định đến việc hoàn thành dự toán thu, đảm bảo công bằng bình đẳng về thuế.
Tuỳ theo phương pháp nộp thuế của các hộ cá thể, cơ quan thuế sẽ có biện pháp
quản lý doanh thu khác nhau. Hiện nay, ở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng, các hộ kinh
doanh nộp thuế theo 2 phương pháp là: khoán ổn định và kê khai. Cụ thể:
67
Biểu 3: Quản lý hộ kinh doanh theo phương pháp nộp thuế
Phương pháp nộp thuế Số hộ quản lý Tỷ trọng

1. Khoán ổn định: 6119 75,36%
Trong đó: - Bộ chính: 5918
- Bộ phụ: 201
2. Kê khai: 2001 24,64%
Trong đó: - Khấu trừ 53
- Kê khai doanh thu 1706
- Kê khai chênh lệch 242
Tổng cộng: 8120 100%
⇒ Như vậy, số đối tượng nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định là rất lớn
chiếm 75,36% số hộ kinh doanh, nhiều gấp 3 lần số hộ nộp thuế theo phương pháp
kê khai. Đối với các hộ nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định số thuế phải nộp
dựa theo doanh số ấn định của Chi cục (thực chất là khoán doanh thu). Còn đối với
hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, cơ sở tính thuế dựa trên doanh
thu thực tế theo hoá đơn, chứng từ.
2.3.2.1. Quản lý doanh thu của hộ khoán ổn định:
Việc quản lý doanh thu của các hộ nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định
rất phức tạp, để có được một mức doanh thu ấn định phải thực hiện qua nhiều bước,
nhiều bộ phận cùng tham gia xem xét. Phương pháp này có ưu điểm: đơn giản trong
việc tính thuế, tạo được sự ổn định cho cả đối tượng nộp thuế và Chi cục. Song nhược
điểm của phương pháp này lại không nhỏ: mang tính áp đặt, thiếu sự công bằng về
nghĩa vụ thuế, đặc biệt khoán doanh thu khó có thể theo sát được tình hình biến động
về giá cả, về tình hình sản xuất kinh doanh của các đối tượng nộp thuế nên khó có thể
thu thuế cho phù hợp với biến động của tình hình kinh doanh.
Biểu 4: Tình hình quản lý doanh thu, mức thuế đối với hộ khoán
Bình quân Bình quân tháng Bình quân tháng
68
Chỉ tiêu tháng năm 2000 năm 2001 năm 2002
Số hộ ghi thu 6.377 6.116 6.119
Doanh thu 27.012.872.000 22.751.520.000 20.794.012.000
Thuế 955.247.600 795.080.000 731.784.000
Thuế bình quân 1 hộ 149.800 130.000 119.592
(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm 2000- 2001-2002)
Hàng năm, Chi cục đã ra quyết định công bố ổn định thuế cho một số lượng
lớn hộ kinh doanh, nhưng doanh thu và mức thuế của các hộ này chỉ chiếm một tỷ
trọng nhỏ trong tổng doanh thu và tổng số thuế của hộ kinh doanh cá thuế. Doanh
thu hộ khoán bằng 19,06% doanh thu hộ cá thể và thuế thu được của hộ khoán bằng
19,23% thuế thu được của hộ cá thể. Lý do vì đối tượng nằm trong nhóm khoán
doanh thu chủ yếu là những hộ kinh doanh quy mô nhỏ, doanh thu thấp.
Công tác rà soát điều chỉnh lại doanh thu, mức thuế trước khi công bố ổn
định thuế được Chi cục tiến hành hàng năm.
Biểu 5: Kết quả điều chỉnh thuế
Số
Năm lượt Doanh thu Thuế mới Doanh thu cũ Thuế cũ Doanh thu Thuế tăng
hộ mới tăng
điều
chỉnh
2000 2.609 4.534.426.000 1.064.759.000 4.125.745.000 1.015.870.000 408.681.000 48.889.000
2001 1.237 1.612.278.000 367.046.000 1.293.597.000 332.906.000 318.681.000 34.140.000
2002 1.044 1.585.092.000 342.756.000 1.267.620.000 310.764.000 317.472.000 31.992.000
Tuy vậy, công tác này ở Chi cục vẫn chưa được quan tâm đúng mức: số lượt
hộ tiến hành điều chỉnh còn quá thấp so với số hộ công bố ổn định thuế, còn nhiều
69
hộ từ 2-3 năm nay vẫn chưa xem xét lại mức doanh thu và mức thuế nên nhìn chung
mức doanh thu khoán hiện nay thấp hơn doanh thu thực tế kinh doanh.
Biểu 6: Kết quả điều tra doanh thu một số hộ khoán
Ngành nghề Số hộ Doanh thu Doanh thu Chênh lệch % khoán /

điều tra khoán điều tra điều tra
Sản xuất 50 442.750.000 527.083.000 84.333.000 84%
Dịch vụ 50 183.100.000 244.133.000 61.033.000 75%
Ăn uống 80 322.400.000 1.007.500.000 685.100.000 32%
Thương mại 120 672.000.000 840.000.000 168.000.000 80%
Tổng 300 1.620.250.000 2.618.716 998.466.000 61,87%
(Nguồn: Báo cáo điều tra doanh thu hộ khoán)
Kết quả điều tra điển hình 300 hộ kinh doanh ở các ngành nghề khác nhau
cho thấy chênh lệch giữa doanh thu khoán và doanh thu điều tra là tương đối lớn
998.466.000 đ/300 hộ, doanh thu khoán chỉ đạt 61,87% doanh số điều tra, cá biệt ở
ngành ăn uống tỷ lệ này chỉ là 32% (chưa kể đến doanh thu thực tế kinh doanh của
các hộ có thể lớn hơn doanh thu điều tra). Như vậy, tình trạng thất thu doanh thu
khoán trên địa bàn quận vẫn còn nhiều và phổ biến ở tất cả các ngành nghề.
Tình hình trên đã dẫn đến số thuế ghi thu loại hộ thu khoán bình quân tháng /
2002 đã giảm so với bình quân tháng năm 2001 và giảm nhiều so với bình tháng /
2000 (như biểu 4).
70
2.3.2.2. Quản lý doanh thu của hộ kê khai:
Các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ được nộp thuế tuỳ
thuộc thực tế kết quả kinh doanh, không phải ấn định doanh thu tính thuế. Với loại
hộ này, đối tượng nộp thuế có nghĩa vụ phải kê khai và xác định đúng số thuế phải
nộp và chịu trách nhiệm về số liệu đã kê khai theo quy định của pháp luật. Cơ quan
thuế chỉ phải kiểm tra, giám sát quá trình ghi chép sổ sách kế toán, sử dụng hoá
đơn, chứng từ dùng làm căn cứ tính thuế của các hộ kinh doanh.
Bài 7: Tình hình quản lý doanh thu, mức thuế hộ kê khai
Bình quân tháng / Bình quân tháng / Bình quân tháng /

Chỉ tiêu
2000 2001 2002
Số hộ ghi thu 1.564 1.867 2.001
Doanh thu 61.291.596.000 54.643.356.000 89.197.397.000
Thuế 2.518.040.000 1.997.690.000 2.112.841.000
Thuế bình quân 1 hộ 1.610.000 1.070.000 1.055.893
Các hộ kê khai tuy chiếm tỷ trọng nhỏ về hộ kinh doanh (từ 20%-25%)
nhưng doanh thu chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu hộ kinh doanh cá thể (70%-
75%). Do đó số thuế thu được từ các hộ kê khai cũng chiếm tỷ trọng lớn (trên 55%)
số thuế thu ở khu vực cá thể.
Nhìn chung các hộ thu theo kê khai chưa thực hiện nghiêm túc chế độ sổ
sách kế toán:
- Một số hộ lợi dụng quy trình tự khai, tự tính thuế để kê khai mức doanh thu
thấp nhằm trốn thuế, có hộ kinh doanh trước đây thu khoán với doanh thu 100-150
triệu đồng, thuế từ 12-15 triệu đồng / tháng, nay thu theo phương pháp kê khai chỉ
còn 1,5 triệu đồng / tháng, điển hình:
71
+ Hộ Lê Quốc Thắng kinh doanh gas ở phường Bạch Đằng, doanh thu kê
khai với cơ quan thuế 100 triệu đồng, doanh thu cơ quan Công an điều
tra trên 2 tỷ đồng.
+ Hộ Nguyễn Thị Khiển kinh doanh đại lý bán chè ở Minh Khai, doanh
thu kê khai 1,1 triệu đồng, doanh thu điều tra 100 triệu đồng.
+ Hộ Bùi Linh Thơm bán vải ở Phùng Khắc Khoan, doanh thu kê khai
800.000 đồng, doanh thu điều tra 20 triệu đồng.
- Một số hộ có hành vi trốn thuế qua việc bán hàng không xuất hoá đơn;
hoặc có ghi hoá đơn nhưng ghi thấp hơn so với giá bán thực tế; hoặc mua hoá đơn
để lập giao cho khách hàng, hay mua hoá đơn để lập khống hợp thức hoá các khoản
chi; hoặc có tình trạng hộ kinh doanh đã tự huỷ toàn bộ hoá đơn đã sử dụng để đối
phó với Chi cục kiểm tra quyết toán thuế (như hộ 32 Nguyễn Công Trứ báo mất 32
quyển hoá đơn, hộ 119 Phố Huế báo mất 50 quyển hoá đơn) …
Thêm nữa, công tác kiểm tra giám sát việc ghi chép sổ sách kế toán, hoá đơn
chứng từ đối với hộ kinh doanh của Chi cục chưa đạt yêu cầu số lượng hộ ra quyết
định xử lý là quá ít so với thực tế: năm 2001 có 52 hộ bị xử lý và năm 2002 là 48
hộ.
Do vậy, vẫn còn thất thu thuế đối với hộ kê khai, mức thuế bình quân một
tháng của một hộ thu theo kê khai bị giảm nhiều: mức thuế bình quân một hộ một
tháng năm 2002 là 1.055.893 đồng, năm 2001 là 1.070.000 đồng, năm 2000 là
1.610.000 đồng (như biểu 7).
2.3.3. Tình hình đôn đốc thu nộp thuế.
Đôn đốc thu nộp thuế là khâu thiết thực đem lại số thu thực tế cho Ngân sách
Nhà nước. Vì vậy, Chi cục cũng coi đây là trọng tâm quản lý. hàng tháng, Chi cục
chỉ đạo các đội thuế phường, chợ có trách nhiệm đôn đốc hộ kinh doanh nộp tiền
thuế đúng thời hạn, đảm bảo thu róc số thuế phát sinh, tối thiểu phải đạt 90% số cơ
sở nộp đúng ngày ghi theo thông báo, số còn lại chậm nhất đến ngày 25 của tháng
sau phải thu hết.
72
Toàn quận hiện nay có 2.130 hộ nộp thuế trực tiếp tại Kho bạc (chiếm
18,52% số hộ quản lý), số còn lại (81,48%) cán bộ thuế trực tiếp thu tiền và viết
biên lai thuế. Với một số lượng lớn hộ nộp tiền thuế thông qua cán bộ thuế đó
không chỉ ảnh hưởng đến quỹ thời gian để cán bộ thuế đi sâu quản lý mà còn dễ
phát sinh tiêu cực như cán bộ thuế xâm tiêu tiền thuế …
Trên địa bàn quận có 4 điểm thu của cơ quan Kho bạc là:
• Trụ sở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng.

• Chợ Mơ.
• Chợ Hoà Bình.
• Số 44 phố Trần Nhân Tông.
Biểu 8: Kết quả thu nộp thuế hộ kinh doanh cá thể
Số thuế ghi thu Số thuế thực nộp Tỷ lệ nộp Số thuế nợ Tỷ lệ

Năm đọng nộp
2001 52.316.810.000 51.418.810.000 98,28% 898.000.000 1,72%
2002 52.686.907.000 52.107.351.000 98,9% 579.556.000 1,1%
Số liệu trong biểu 8 cho thấy kết quả rất đáng ghi nhận của Chi cục trong
việc đôn đốc thu nộp thuế: Số hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ nộp thuế vào ngân
sách rất cao (trên 98%) dẫn đến số thuế thực thu được đạt cao. So với 12 Chi cục
Thuế quận huyện của Thành phố Hà Nội, số thu về hộ của Chi cục cao thứ 2, chỉ
đứng sau quận Hoàn Kiếm. Chi cục luôn cố gắng hạ thấp tỷ lệ nợ đọng xuống mức
có thể; nếu như năm 2001 tỷ lệ nợ đọng là 1,72% thì sang năm 2002 tỷ lệ này chỉ
còn 1,1% - số thuế nợ đọng giảm từ 898.000.000 đồng xuống 579.556.000 đồng.
Tuy nhiên, số thuế nợ đọng phát sinh hàng năm còn lớn, đòi hỏi chi cục cần
phải tiếp tục tập trung đôn đốc.
Biểu 9: Báo cáo nợ đọng khu vực cá thể tính đến 31/12/2002
Tổng số thuế nợ luỹ kế Nợ năm trước chuyển sang Nợ năm 2002
73
Lượt hộ Thuế Lượt hộ Thuế Lượt hộ Thuế
4.407 1.010.903.000 1.995 431.347.000 2.412 579.556.000
Như vậy, tính đến hết năm 2002, Chi cục có 4407 lượt hộ nợ thuế với số tiền
thuế là 1.010.903.000 đồng - trong đó chỉ có 2412 lượt hộ nợ phát sinh trong năm
2002, còn 1995 hộ nợ tồn đọng từ các năm trước. Hiện tượng nợ đọng thuế không
những không động viên kịp thời, đầy đủ vào cho ngân sách Nhà nước mà còn gây ra
thất thu thuế. Các hộ nợ đọng tiền thuế do nhiều nguyên nhân:
• Tình hình kinh doanh gặp khó khăn về tài chính xin Chi cục cho nợ thuế.
• Bỏ, nghỉ hẳn không kinh doanh nữa hay di chuyển địa điểm kinh doanh
sang địa bàn khác - những trường hợp này, hộ kinh doanh không thực
hiện báo cáo với Chi cục nêu trong thời gian cán bộ thuế chưa phát hiện
ra thì bộ phận nghiệp vụ vẫn căn cứ vào sổ bộ thuế đã duyệt ra thông báo
thuế làm tăng số thuế nợ đọng.
• Cố tình chây ỳ, dây dưa và chốn thuế.
• Các nguyên nhân khác.
Hàng năm, công tác phối hợp với lực lượng liên ngành và chính quyền cơ sở
để thu hồi nợ đọng thuế đối với các hộ kinh doanh đều đã được Chi cục tiến hành và
đem lại những kết quả nhất định:
Năm 2002:
+ Chi cục đã thu nợ của 1536 lượt hộ với số thuế 695.280.000 đồng.
+ Kết hợp Viện kiểm sát quận đòi nợ 2 trường hợp, số tiền 86.381.000
đồng.
+ Chuyển hồ sơ các hộ cho thuê nhà, cửa hàng có hành vi chây ỳ không
chấp hành nộp thuế để Viện kiểm sát hỗ trợ xử lý.
2.3.4. Tình hình triển khai kế toán hộ kinh doanh.
74
Thực hiện sổ sách kế toán, hoá đơn chứng từ khoa học giúp cho hoạt động
quản lý kinh doanh được thuận lợi. Về mặt quản lý Nhà nước đã hạn chế dần tình
trạng thất thu về thuế, từng bước tạo nguồn thu ổn định, tăng thu cho ngân sách Nhà
nước. Đồng thời là điều kiện thuận lợi để thực hiện thành công Luật thuế giá trị gia
tăng và Luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
Nhận thức được đầy đủ ý nghĩa và sự cần thiết của công tác kế toán hộ, Chi
cục Thuế Hai Bà Trưng đã rất quan tâm và tích cực triển khai công tác ngày trong
những năm qua.
Năm 2001 là năm trọng tâm triển khai công tác kế toán hộ. Chỉ tiêu Cục giao
về việc thực hiện chế độ sổ sách kế toán là 3.300 hộ, Chi cục đã thực hiện mở sổ
sách cho 3.448 hộ - đạt 104,45%, trong đó có 3.280 hộ đã mở từ năm 2000, và 168
hộ mới phát sinh được mở thêm.
Năm 2002, Chi cục tiếp tục duy trì số hộ hiện đang thực hiện sổ sách kế toán
và thường xuyên rà soát, phân loại hộ kinh doanh trên địa bàn để đưa thêm số hộ
phát sinh vào diện thực hiện sổ sách kế toán.
Biểu 10: Báo cáo thực hiện triển khai kế toán hộ năm 2002
Thực Số hộ môn Số hộ đã Trong đó

hiện bài bậc 1, 2 triển khai kế
năm năm 2002 toán hộ đến Hộ khấu Hộ kê khai Hộ kê khai Hộ
2001 nay trừ chênh lệch doanh thu khoán
3.448 3.816 3.766 53 242 1.706 1.765
Như vậy, năm 2002 số hộ triển khai kế toán tăng 318 hộ so với thực hiện
năm 2001. Đối với các hộ mới phát sinh, Chi cục đã mời các hộ lên phổ biến về chế
độ kế toán hộ và làm thủ tục nhận sổ để thực hiện việc ghi chép. Đồng thời Chi cục
đã lựa chọn cán bộ có trình độ nghiệp vụ xuống từng hộ để hướng dẫn thực hiện ghi
Công tác tuyên truyền phổ biến về mục đích, nội dung chế độ kế toán hộ
kinh doanh theo Quyết định số 169 của Bộ Tài chính được thực hiện thường xuyên
75
trên các phương tiện truyền thanh của phường, do đó hộ kinh doanh dần dần ý thức
được lợi ích của việc thực hiện chế độ kế toán, nộp thuế theo kê khai là công bằng,
khoa học hơn hình thức nộp thuế khoán: kinh doanh nhiều nộp thuế nhiều, ít nộp
thuế ít, không kinh doanh không nộp.
Thông qua thực tế, các hộ kinh doanh đã biết cách ghi chép sổ sách kế toán,
sử dụng hoá đơn chứng từ khi mua bán hàng hoá.
Đặc biệt, do yêu cầu của việc thực hiện Luật thuế các doanh nghiệp đòi hỏi
phải được xuất hoá đơn khi có quan hệ cung ứng hàng hoá, dịch vụ đã thúc đẩy hộ
kinh doanh thực hiện tương đối tốt chế độ sổ sách kế toán và sử dụng hoá đơn
chứng từ, góp phần chống thất thu thuế, các hộ kinh doanh đã tự kê khai doanh thu
và thuế tăng nhiều so với trước đây:
Thuế thu theo

Hộ kinh doanh Mức thuế khoán
kê khai
Hộ ông Dũng - 176 Trương Định 1.500.000 đ/tháng 12.043.000 đ
Hộ ông Thịnh - 62 Mai Hắc Đế 370.000 đ/tháng 13.000.000 đ
Hộ bà Loan - 276 Ngô Thì Nhậm 1.995.000 đ/tháng 10.787.000 đ
Tuy nhiên, công tác kế toán hộ kinh doanh vẫn còn nhiều tồn tại cần được
khắc phục như:
- Trên địa bàn quận còn khoảng 30 hộ kinh doanh thuộc diện mở sổ sách kế
toán (có bậc môn bài 1,2) nhưng chưa thực hiện do nguyên nhân khách quan, như
các hộ có doanh thu lớn nhưng bán hàng ở vỉa hè, kinh doanh hàng thực phẩm tươi
sống, hộ cho thuê nhà kê khai theo hợp đồng … Còn khoảng 20 hộ đã có quyết định
của UBND quận phải mở sổ sách kế toán nhưng chưa thực hiện do không mặn mà
vì vừa phải giữ sổ, xuất hoá đơn, vừa thường phải chịu mức thuế cao hơn mức
khoán doanh thu với các hộ cùng bậc môn bài cùng ngành hàng kinh doanh. Mặt
khác do một số cán bộ thuế có nhiều quyền lợi trong việc ấn định thuế nên không
chú ý đến việc thực hiện sổ sách. Còn trên 1000 hộ (chiếm 30%) không thực hiện
việc nộp tờ khai thuế, Chi cục chưa có biện pháp xử lý kiên quyết.
76
- Tình hình quản lý, sử dụng hoá đơn của một số hộ kinh doanh chưa được
tốt, còn nhiều vi phạm:
+ Xuất hiện nhiều hộ kinh doanh làm mất hoá đơn với số lượng rất lớn.
Hành vi làm mất hoá đơn thể hiện phức tạp, nhiều dạng và có tính chất,
mức độ nguy hiểm cao.
+ Xuất hiện những hộ lợi dụng hoạt động kinh doanh để mua bán hoá đơn
kiếm lời. Tình hình sử dụng hoá đơn của các hộ này có những hiện tượng
như: bán khống liên 2, liên lưu ghi số tiền ở mức thấp; báo mất cả quyển
hoá đơn nhưng thực tế vẫn giữ lại để bán hoá đơn khống cho những đối
tượng có nhu cầu; đăng ký thuế để mua hoá đơn, nộp thuế từ 1 đến 2
tháng, sau đó xuất hoá đơn các liên khớp nhau với số tiền rất lớn, Chi
cục vừa phát hiện để điều chỉnh thuế thì đối tượng đã xin báo nghỉ.
+ Ngoài ra, đối với một số hộ kinh doanh nộp thuế khoán, các hộ này
thường ghi hoá đơn trên ít dưới nhiều, sự chênh lệch giữa các liên hoá
đơn có khi lên đến hàng trăm triệu đồng.
⇒ Việc quản lý, sử dụng hoá đơn như thế của các hộ kinh doanh sẽ gây hậu
quả rất xấu cho công tác quản lý thuế. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các đối
tượng mua bán hoá đơn, trốn thuế, chiếm đoạt tiền thuế có cơ hội phát triển.
- Nhìn chung số thuế nộp khi thực hiện chế độ kế toán của các hộ nộp thuế
theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu là thấp hơn số thuế phải nộp theo phương
pháp khoán trước đây. Số thuế nộp thấp hơn không phản ánh đúng thực tế kinh
doanh của hộ. Đó thực chất là số thuế hộ kinh doanh kê khai theo cách đối phó với
cơ quan thuế. Để nộp thuế thấp hơn, hộ kinh doanh chỉ việc so sánh doanh thu ấn
định theo mức thuế khoán trước đây với mức doanh thu thể hiện trên Sổ nhật ký bán
hàng trên hoá đơn bán hàng. Nếu doanh thu bán hàng cao hơn (nộp thuế cao hơn)
doanh thu ấn định, hộ kinh doanh sẽ có biện pháp điều chỉnh lại số doanh thu bán
hàng, bằng cách hạn chế việc xuất hoá đơn, ghi Sổ nhật ký bán hàng. Do không phải
theo dõi hàng hoá mua vào, tồn kho nên việc quản lý doanh thu đầu ra của các hộ
này là hết sức khó khăn. Và việc thực hiện ghi doanh số thấp hơn thực tế, đối với hộ
kinh doanh thì không có gì là khó khăn. Với hình thức kế toán áp dụng đối với hộ
77
nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu hiện nay (quy định chỉ phải mở
một loại sổ sách kế toán là Sổ nhật ký bán hàng), cơ quan thuế không thể kiểm tra
toàn diện, chính xác, đầy đủ việc xuất hoá đơn của các hộ kinh doanh để xác định,
kết luận hộ kinh doanh xuất hoá đơn không đúng thực tế.
- Việc mua hàng lấy hoá đơn không phải lúc nào cũng dễ dàng thuận tiện,
nhất là đối với trường hợp người tiêu dùng mua hàng hoá, dịch vụ phục vụ cho nhu
cầu cá nhân do tâm lý người mua hàng khi thấy việc lấy hoá đơn khó khăn, phải chờ
đợi thì ngại, không lấy hoá đơn. Mặt khác do người dân mua hàng chưa có thói
quen yêu cầu người bán xuất hoá đơn.
78
2.4. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ THU THUẾ HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
2.4.1. Những kết quả đạt được.
Với sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ viên chức trong Chi cục, được sự
chỉ đạo và giúp đỡ của Quận uỷ, Hội đồng Nhân dân Quận, UBND Quận, Cục Thuế
Thành phố Hà Nội và các ban ngành có liên quan, sự phối kết hợp chặt chẽ của
UBND các phường, công an, quản lý thị trường ..., thời gian qua Chi cục luôn hoàn
thành nhiệm vụ thu đối với khu vực cá thể. Số thu từ các hộ kinh doanh cá thể của
Chi cục lớn thứ hai Thành phố, chỉ sau quận Hoàn Kiếm. Số liệu cụ thể như sau:
Biểu 11: Kết quả thu thuế hộ cá thể
Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002
Tổng thu ngoài quốc doanh 62.749.311.000 65.503.243.000
Thuế thu từ khu vực cá thể 51.107.351.000 52.107.351.000
Tỷ trọng thu khu vực cá thể so tổng thu NQD 81,4% 79,5%
Thực hiện nhiệm vụ của cấp trên giao cho, ngay từ đầu năm, để đảm bảo tiến
độ công việc, tất cả các cán bộ viên chức trong Chi cục đã tập trung, phấn đấu cao
độ thực hiện mọi nhiệm vụ được giao. Căn cứ vào kế hoạch cấp trên giao, vào tình
hình thực tế trên địa bàn, Chi cục đã giao kế hoạch cụ thể cho từng đội thuế. Mọi
công việc từ khâu lập sổ bộ, rà soát, phân loại nợ đọng … đều được tiến hành khẩn
trương, có sự phối hợp giữa văn phòng với các đội thuế phường, đội thanh tra.
Chi cục tiếp tục duy trì hoạt động của Tổ Thường trực giải đáp các vướng
mắc về chính sách thuế cho các hộ kinh doanh trên địa bàn, theo dõi và nắm chắc
tình hình biến động về giá cả thị trường, về tình hình quản lý và sử dụng hoá đơn
bán hàng … Tổ Thường trực theo dõi tình hình triển khai các luật thuế, tăng
cường đối thoại với các đối tượng nộp thuế để phát hiện những khó khăn, vướng
mắc, kịp thời có biện pháp xử lý.
79
Bệnh cạnh đó, Chi cục cũng phát huy mạnh mẽ vai trò của Ban Chỉ đạo
chống tham nhũng và Ban chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ trong cơ quan. Ban chỉ
đạo đã kiểm tra đôn đốc các tổ, đội trong Chi cục phải thực hiện nghiêm túc 2 Pháp
lệnh: Pháp lệnh tiết kiệm chống lãng phí, Pháp lệnh chống tham nhũng và thực hiện
Kế hoạch số 38 của UBND Thành phố Hà Nội về triển khai thực hiện quy chế dân
chủ. Cụ thể: Chấn chỉnh việc tiếp dân, đảm bảo đúng quy chế; xử lý dứt điểm các
vụ vi phạm xẩy ra qua kết luận của thanh tra Chi cục hoặc xử lý dứt điểm các đơn tố
cáo nội bộ; xem xét giải quyết kịp thời các vụ khiếu nại thuộc thẩm quyền của pháp
luật quy định; đôn đốc các bộ phận hành thu thực hiện đúng quy trình quản lý thu
thuế của ngành.
Công tác kiểm tra hộ nghỉ được tiến hành thường xuyên, nhất là vào dịp Tết
nguyên đán, kiên quyết xử lý truy thu và phạt đối với những hộ lợi dụng xin nghỉ để
kinh doanh trốn lậu thuế.
Hàng tháng Chi cục thường xuyên kiểm tra, rà soát tất cả các hộ có sản xuất
kinh doanh trên địa bàn, đặc biệt là các khu nhà tập thể, chợ tạm, ngõ xóm …, đối
chiếu các hộ đang có mã số thuế, khắc phục tình trạng chênh lệch về số hộ thu môn
bài và số hộ cấp mã số thuế.
Thực hiện Thông tư 42 về việc ổn định mức thuế đối với hộ thu khoán Chi
cục phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế các phường tiến hành rà soát doanh thu,
chống thất thu về doanh số (chú trọng với những hộ thực hiện chế độ kế toán) để
tiến hành ổn định thuế 6 tháng - 1 năm cho các hộ kinh doanh.
Công tác khai thác các nguồn thu khác trên địa bàn nhiều phường đã phối
hợp với các đội thuế thu tốt góp phần tích cực vào việc thực hiện kế hoạch.
Về công tác kế toán hộ kinh doanh, hàng tháng Chi cục đều tiến hành kiểm
tra sổ sách kế toán và việc sử dụng hoá đơn; vận đơn, khuyến khích các hộ kinh
doanh thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hoá đơn chứng từ, nộp thuế theo kê khai.
Hàng tháng, Chi cục đều chú trọng công tác thu hồi nợ đọng, xử lý kiên
quyết những trường hợp dây dưa chây ỳ tiền thuế, tham mưu và tập trung lực lượng
giúp cho Ban Chỉ đạo thu hồi nợ đọng thuế của quận. Tập trung đôn đốc các đối
80
tượng kinh doanh nộp đúng, nộp đủ, nộp kịp thời số thuế đã phát hành thông báo
vào Kho bạc, không để nợ thuế.
Thực hiện chỉ thị về việc tăng cường quản lý chống thất thu thuế của Bộ Tài
chính, Chi cục đã thành lập các tổ công tác chống thất thu. Căn cứ vào đặc thù của
từng địa bàn, các tổ công tác đã có biện pháp trọng tâm thiết thực: kiểm tra việc
chấp hành chế độ sổ sách kế toán, kiểm tra chống sót hộ, rà soát doanh thu, đôn đốc
thu nợ …
Nói chung, công tác quản lý thu thuế đối với hộ cá thể ở Chi cục Thuế Hai
Bà Trưng đã có nhiều chuyển biến tích cực góp phần nâng cao ý tuân thủ pháp luật
thuế của các hộ kinh doanh, hạn chế thất thu, tăng thu cho Ngân sách Nhà nước.
2.4.2. Những hạn chế cần khắc phục.
Qua báo cáo tổng kết công tác hàng năm, mỗi cán bộ thuế trong Chi cục đều
rất phấn khởi tự hào về kết quả thu thuế năm sau tăng hơn năm trước và năm nào
cũng hoàn thành vượt mức nhiệm vụ kế hoạch thu được giao. Tiếc rằng, trong mỗi
báo cáo tổng kết, dẫu thành tích phong phú đến bao nhiêu, đều có một đoạn văn
mang tính điệp khúc: "Tuy nhiên, kết quả thu như trên vẫn chưa tương xứng với tốc
độ tăng trưởng kinh tế, tiềm năng vẫn còn và có thể khai thác thu để đạt ở mức cao
hơn, tình trạng thất thu thuế vẫn còn".
• Thất thu từ đối tượng nộp thuế:
- Thất thu về hộ kinh doanh xuất phát từ việc không thực hiện chế độ đăng
ký mã số thuế nhất là ở lĩnh vực vận tải tư nhân, hộ cho thuê nhà, xây dựng tư nhân,
hộ kinh doanh sáng tối, hộ kinh doanh thời vụ, vãng lai … Cạnh đó có những hộ
kinh doanh hàng tháng không nộp tờ kê khai thuế. Cũng có trường hợp hộ kinh
doanh xin nghỉ hoạt động, được miễn thuế nhưng thực tế vẫn kinh doanh bình
thường.
- Đối tượng nộp thuế kê khai không trung thực, hiện tượng phổ biến là: kê
khai không đúng doanh thu thực tế, khai thấp giá bán và số lượng hàng bán, để
81
ngoài sổ sách kế toán những khoản thu đáng kể phải đánh thuế, ghi sai thuế suất -
những mặt hàng, hoạt động phải chịu thuế suất cao khai sang loại chịu thuế suất
thấp … để được nộp thuế thấp hơn số thuế phải nộp theo đúng luật.
- Chậm hoặc kéo dài thời gian nộp thuế theo thông báo của cơ quan thuế
nhằm chiếm dụng tiền thuế vào hoạt động kinh doanh của đơn vị, tiền thuế không
được tập trung đầy đủ, kịp thời vào Ngân sách Nhà nước.
• Thất thu từ cán bộ thuế và cơ quan thuế:
- Chưa đưa hết các hộ có thực tế kinh doanh vào diện quản lý thu thuế chưa
thu thuế đầy đủ về số lượng cũng như giá cả hàng hoá tiêu thụ, áp dụng sai thuế suất
quy định cho từng ngành nghề, mặt hàng và thường là áp dụng với thuế suất thấp
hơn.
- Cán bộ thuế thoả hiệp với đối tượng nộp thuế để giảm bớt số thuế phải nộp,
nhất là trong trường hợp xác định doanh thu, mức thuế khoán xem xét miễn giảm
thuế.
- Chưa kiểm tra, thanh tra phát hiện sai sót trong kê khai nộp thuế và ghi
Tình trạng thất thu thuế đã làm giảm số thu vào Ngân sách Nhà nước, không
thực hiện được yêu cầu công bằng bình đẳng giữa các hộ kinh doanh trong việc thực
hiện nghĩa vụ thuế, hơn thế nó làm nhờn kỷ cương phép nước.
2.4.3. Nguyên nhân thất thu thuế:
• Từ đối tượng nộp thuế:
Bản chất của các hoạt động kinh doanh trong cơ chế thị trường là tư lợi.
Các hộ kinh doanh nói riêng và các tầng lớp nhân dân nói chung thường đòi hỏi
được hưởng nhiều quyền lợi nhưng lại không muốn thực hiện đầy đủ các chính
sách động viên của Nhà nước, trong đó có thuế. Với trình độ dân trí có hạn, họ
chưa hiểu được những lợi ích mà họ được hưởng về an ninh quốc phòng, về kinh
tế - xã hội, về phúc lợi công cộng, chủ yếu được đáp ứng từ nguồn thu về thuế.
82
Đây là chủ thể trực tiếp thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, nếu không tự giác thì họ sẽ
tìm đủ mọi cách để trốn lậu thuế, chính vì vậy, việc nộp thuế được quy định
thành nghĩa vụ công dân trong Hiến pháp, là những nguyên tắc, chế độ trong
Luật Thuế.
• Từ cán bộ và cơ quan thuế:
Trình độ chuyên môn của cán bộ trực tiếp quản lý thu thuế nói chung còn
yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao. Có cán bộ chưa đề cao
tinh thần trách nhiệm, không chịu khó tìm hiểu học hỏi nên khả năng công tác chưa
tiến kịp với sự thay đổi và phát triển của nền kinh tế. Một số cán bộ chưa sâu sát cơ
sở, chỉ làm việc theo kiểu bàn giấy nên không kịp thời kiểm tra, thanh tra, phát hiện
và xử lý trốn lậu thuế. Một số cán bộ cố tình vi phạm pháp luật, chưa tự giác thực
hiện nghiệm chỉnh các quy trình, biện pháp về quản lý thu thuế.
Tuy công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật đã được quan tâm hơn trước
nhưng còn nặng về hình thức, chưa thường xuyên và đi sâu để giải đáp cụ thể
vướng mắc để chính sách, chế độ thuế được thông suốt trong các tầng lớp dân cư.
CHƯƠNG III
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU

THUẾ
ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ
HAI BÀ TRƯNG
3.1. CÁC CHUẨN MỰC CỦA QUẢN LÝ THUẾ.
Khi hiện đại hoá và tăng cường tính hiệu quả các hoạt động của mình cơ
quan thuế sẽ phải quan tâm đến việc xây dựng và thực thi các chuẩn mực để đánh
giá công tác quản lý và chỉ đạo. Xây dựng các chuẩn mực thực hiện là công việc
thường xuyên của ngành thuế. Các chuẩn mực thực hiện phải tập trung vào các hoạt
động như thu thuế, xử lý tờ khai, thanh tra đối tượng nộp thuế và cung cấp dịch vụ
83
đến đối tượng nộp thuế. Khi đã đặt ra chuẩn mực thực hiện, việc quan trọng tiếp
theo là phải kiểm soát thường xuyên việc chấp hành các chuẩn mực đó nhằm đảm
bảo rằng các chuẩn mực này đã được thực hiện, đồng thời luôn phải tiến hành việc
xem xét lại các chuẩn mực đó để củng cố các hoạt động của tổ chức mình.
Đối với Việt Nam, cho đến nay Ngành Thuế đã xây dựng được một số
chuẩn mực nhất định (như các chuẩn mực về chỉ tiêu số thu, thời gian đăng ký cấp
mã số thuế, thời gian xử lý tờ khai, phát hành thông báo thuế, thời gian hoàn thuế
…). Tuy nhiên còn nhiều chuẩn mực khác chưa được xây dựng hoặc chưa được
hoàn thiện (như các chuẩn mực về đối tượng ngừng kê khai, về dịch vụ hỗ trợ đối
tưượng nộp thuế, lĩnh vực thanh tra, xử lý tờ khai thuế …). Trong thời gian tới
Việt Nam sẽ phải hoàn thiện các chuẩn mực đã có, xây dựng các chuẩn mực mới
đảm bảo tính tiên tiến, có khả năng đánh giá một cách toàn diện hoạt động của Hệ
thống quản lý thuế.
Ta có thể tham khảo danh mục chỉ số về chuẩn mực thực hiện
và thông tin thực hiện trong một ngành thuế hiện đại ở các nước
phát triển dưới đây:
• Đăng ký thuế: • Thu khoản nợ thuế:
Tất cả các mã số thuế của đối tượng - Tất cả đối tượng nộp thuế GTGT
nộp thuế phải được cấp trong 3 được liên hệ trong vòng 10 ngày
ngày từ khi nhận được đơn xin đăng từ ngày nộp thuế hàng tháng để
ký. thu các khoản thuế nợ đọng.
• Thu thuế: - Số thu thuế từ tất cả các nguồn

còn nợ nhưng chưa thu được
- Chỉ tiêu về số thu, theo tháng và
không nên vượt quá 3% tổng số
theo loại thuế.
thu.
- Tất cả các khoản nộp thuế sẽ
được nộp vào tài khoản phù hợp • Thanh tra:
của Chính phủ trong vòng 24 giờ - Số các trường hợp thanh tra đã
từ khi nhận được. hoàn thành:
• Xử lý tờ khai: + Theo sắc thuế.
84
- 95% tờ khai VAT được xử lý + Theo hình thức thanh tra.
trong vòng 5 ngày kể từ ngày + Theo loại đối tượng nộp thuế.
nhận. - % các trường hợp thanh tra mà
- 90% các sửa đổi do cơ quan thuế đối tưượng nộp thuế chấp nhận
đề xuất sẽ được xử lý trong vòng phần tính thuế của cơ quan thuế.
3 tuần. - % các loại thuế được tính mà đối
- 90% các sửa đổi do đối tượng tưượng nộp thuế không yêu cầu
nộp thuế đề xuất sẽ được xử lý xem xét lại.
trong vòng 6 tuần. - % các loại thuế mà khiếu nại của

đối tưượng nộp thuế không thành
• Các đối tượng ngừng kê khai:
công.
- Tất cả các đối tượng ngừng kê
- % các trường hợp thanh tra hoàn
khai thuế GTGT được liên hệ
tất trong khoảng thời gian quy
trong vòng 10 ngày tính từ ngày
định.
nộp tờ khai hàng tháng.
- Tờ khai thuế GTGT còn tồn đọng

hàng tháng không nên vượt quá • Dịch vụ đối tưượng nộp thuế:
2% số đối tượng nộp thuế đăng - 90% các thắc mắc qua điện thoại
ký. phải được trả lời trong vòng 10
phút.
- 90% các thắc mắc gặp trực tiếp

phải được trả lời trong vòng 20
phút.
- 90% các yêu cầu hướng dẫn phải

được trả lời trong vòng 4 tuần.
3.2. PHƯƠNG HƯỚNG NHIỆM VỤ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ HỘ CÁ

THỂ THỜI GIAN TỚI.
85
Để đưa công tác quản lý thu thuế hộ kinh doanh cá thể đi vào nề nếp và có
chất lượng, trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện các nội dung sau:
- Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền giáo dục, phổ biến pháp luật thuế,
đa dạng hoá công tác tuyên truyền thuế, chú trọng đến giáo dục nghĩa vụ của công
dân trong việc nộp thuế. Tranh thủ phối hợp với các cơ quan thông tin tuyên truyền
đại chúng để định hướng dư luận một cách kịp thời, triệt để. Phấn đấu để mỗi cán
bộ thuế đều là người tuyên truyền, giáo dục tích cực nhất đối với đối tượng nộp thuế
và mọi người dân.
- Phối hợp chặt chẽ với UBND phường, Hội đồng tư vấn thuế các phường,
các ban ngành có liên quan trong việc quản lý thu thuế. Tiếp tục thực hiện kiểm tra
rà soát trên địa bàn phường, quận, quản lý chặt chẽ các đối tượng sản xuất kinh
doanh, chống sót hộ.
- Tăng cường hơn nữa việc kiểm tra rà soát lại các ngành hàng, các hộ lớn để
đảm bảo thu sát thực tế về doanh thu, để qua đó chuẩn bị cho công tác ổn định thuế
6 tháng - 1 năm cho các hộ kinh doanh.
- Tăng cường kiểm tra việc thực hiện chế độ kế toán thống kê và sử dụng hoá
đơn tài chính để hạn chế việc trốn lậu thuế.
- Tiếp tục đẩy mạnh khai thác các nguồn thu mà các hộ cá thể chưa kê khai
nộp thuế như cho thuê nhà làm văn phòng, trụ sở giao dịch, cửa hàng, thu xây dựng,
các điểm trông giữ xe …
- Tích cực đẩy mạnh các biện pháp thu nợ, rà soát lại các hộ trong địa bàn
quản lý.
- Rà soát xong toàn bộ danh sách nợ đọng, triển khai tốt công việc đôn đốc
thu hồi nợ đọng của các hộ đang kinh doanh, phối hợp với các lực lượng để đòi nợ
dây dưa của các hộ sản xuất kinh doanh.
- Củng cố tổ chức, kiện toàn bộ máy cán bộ, sắp xếp lực lượng cho phù hợp
với năng lực công tác, phát động phong trào thi đua đoàn kết, phấn đấu hoàn thành
nhiệm vụ thu các năm của cấp trên giao.
86
3.3. CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU THUẾ HỘ KINH DOANH
CÁ THỂ.
3.3.1. Tập trung rà soát đối tượng kinh doanh đưa tất cả các đối tượng có
thực tế kinh doanh, số đã được cấp mã số thuế vào diện quản lý thu
thuế môn bài, thuế GTGT và thuế TNDN:
Những công việc cụ thể phải làm:
- Tổ chức kiểm tra điển hình tình hình quản lý hộ kinh doanh trên một số địa
bàn, qua đó đánh giá mức độ thất thu về hộ kinh doanh, rút kinh nghiệm và giao chỉ
tiêu cụ thể cho từng đội thuế số hộ đưa thêm vào quản lý. Căn cứ chỉ tiêu đã giao
hàng tháng có kiểm điểm, đánh giá phân tích những tồn tại, tìm biện pháp khắc
phục ngay trong tháng sau. Kiên quyết chống thất thu triệt để về đối tượng kinh
doanh.
- Tổ chức đối chiếu giữa số lượng đối tượng đã được cấp mã số thuế với số
lượng đối tượng được phản ánh trên sổ bộ thuế môn bài, thuế GTGT + TNDN bổ
sung ngay những đối tượng đã được cấp mã số thuế nhưng chưa được phản ánh trên
sổ bộ thuế môn bài, thuế GTGT + TNDN, chấm dứt tình trạng hộ quản lý trên bộ
thuế thấp hơn số hộ đã được cấp mã số.
- Từng đội thuế phải tự phối hợp với các ngành cấp đăng ký kinh doanh, quản
lý thị trường, thống kê, hội đồng tư vấn thuế để điều tra, nắm lại số đối tượng thực
tế có kinh doanh trên địa bàn do mình quản lý, đối chiếu với số đối tượng đã có mã
số thuế và đã quản lý thuế, xác định những đối tượng chưa có mã số thuế, chưa
quản lý thuế hướng dẫn họ lập tờ khai xin cấp mã số thuế và đưa ngay vào sổ bộ để
quản lý. Căn cứ vào kết quả tự điều tra, từng đội thuế phải lên sơ đồ các cơ sở kinh
doanh theo đường phố, số nhà, số quầy hàng (ở các chợ), xác định chính xác hộ
kinh doanh do đội quản lý, chú ý đến địa bàn giáp ranh giữa các phường và các
quận khác. Thông báo cho Chi cục Thuế những cơ sở kinh doanh trên địa bàn ngoài
phạm vi phân công quản lý của đội thuế. Yêu cầu: đối với các hộ kinh doanh có cửa
hàng, cửa hiệu, quầy hàng cố định phải quản lý thu thuế 100%, đối với hộ kinh
doanh lưu động, kinh doanh tranh thủ sáng tối, kinh doanh vãng lai, kinh doanh vận
87
tải, xây dựng tư nhân … phải quản lý được từ 95% trở lên. Nếu không đạt được yêu
cầu trên thì cán bộ quản lý, đội trưởng đội thuế và lãnh đạo Chi cục Thuế phụ trách
địa bàn phải chịu trách nhiệm.
Riêng đối với những hộ kinh doanh vận tải, đội thuế phải phối hợp với Hội
đồng tư vấn thuế nắm lại số hộ có phương tiện vận tải, phân loại hộ đang kinh
doanh nhưng không nộp thuế. Đối với những hộ cho thuê nhà, thuê cửa hàng, cửa
hiệu, phải phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế và tổ trưởng dân số, để xác định
trường hợp nào thực chất là cho thuê nhưng núp dưới danh nghĩa cho người nhà ở
nhờ, lợi dụng trốn thuế.
- Đẩy mạnh việc kiểm tra hộ xin nghỉ kinh doanh đã miễn giảm thuế theo
quy định. Để tiện cho việc kiểm tra, khi hộ báo nghỉ kinh doanh, Chi cục Thuế có
thể cấp biển "Nghỉ kinh doanh" để hộ đó treo trước cửa, vừa tiện kiểm tra vừa hạn
chế tiêu cực. Đối với những hộ đã có đơn xin nghỉ nhưng thực tế vẫn kinh doanh
phải kiên quyết xử phạt vi phạm hành chính và truy thu số thuế đã miễn giảm. Đội
thuế phải chịu trách nhiệm nếu địa bàn có hộ kinh doanh xin nghỉ, đã miễn giảm
thuế nhưng thực tế vẫn đang kinh doanh mà không phát hiện được. Để hỗ trợ, Chi
cục cần phân công cụ thể mỗi cán bộ kiểm tra phải chịu trách nhiệm trên một số địa
bàn và phải cùng chịu trách nhiệm với đội thuế nếu có các hộ xin nghỉ nhưng thực
tế vẫn đang kinh doanh.
- Để quản lý chặt chẽ đối tượng nộp thuế, chống thất thu về hộ, Chi cục cần
chỉ đạo Tổ Kiểm tra, tập trung kiểm tra đối tượng kinh doanh trên từng địa bàn phát
hiện hộ mới ra kinh doanh chưa kê khai nộp thuế, các hộ kinh doanh sáng tối, kinh
doanh không có cửa hàng … kết quả kiểm tra phải được thông báo thường xuyên
cho Lãnh đạo Chi cục để đưa ngay vào diện quản lý thu thuế và có chỉ đạo xử lý kịp
thời.
3.2.3. Tập trung xác định lại doanh thu kinh doanh của các hộ kinh doanh cá
thể.
Căn cứ vào tình hình tăng trưởng kinh tế trên địa bàn, Chi cục tiến hành xem
xét lại doanh thu kinh doanh cho phù hợp. Yêu cầu: doanh thu kinh doanh phải là
88
doanh thu thực tế, nếu phát hiện doanh thu, mức thuế quản lý mới chỉ bằng hoặc
dưới 70% doanh thu thực tế thì cán bộ quản lý, đội trưởng đội thuế và Lãnh đạo Chi
cục Thuế phụ trách địa bàn phải chịu trách nhiệm.
3.3.2.1. Đối với hộ kinh doanh nộp thuế khoán ổn định:
Chi cục phải tổ chức điều tra thí điểm doanh thu kinh doanh của một số hộ,
kết hợp với doanh thu kê khai của hộ thực hiện chế độ kế toán để đánh giá mức độ
thất thu về doanh thu hiện nay của hộ thu khoán, giao chỉ tiêu phấn đấu tăng so với
mức thuế khoán hiện nay cho từng đội thuế. Mức thuế mới phải đảm bảo tăng tối
thiểu 15% so với mức ghi chung hiện nay.
Trong điều chỉnh thuế không làm tràn lan mà tập trung vào những ngành,
những loại hộ đang thất thu nhiều như: điện máy, ăn uống, giải khát, thiết bị vệ
sinh, may mặc v.v..
Chú ý khi điều tra, xác định lại doanh thu, mức thuế phải làm đúng quy trình,
thực hiện công khai và không được xác định tăng theo lối bình quân dễ gây phản
ứng của hộ kinh doanh.
Đối với những hộ kinh doanh nhỏ sau khi đã xác định lại doanh thu tính
thuế, mức thuế thì thông báo ổn định luôn 6 tháng hoặc cả năm. Còn đối với hộ
kinh doanh vừa có thể ổn định quý hoặc 6 tháng sẽ xem xét lại.
Cần tăng cường phối hợp giữa cán bộ thuế với chính quyền phường, với ban
quản lý chợ để tổ chức quản lý thu thuế với 100% số hộ có thực tế hoạt động kinh
doanh trong diện phải nộp thuế.
Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán ổn định là những hộ
kinh doanh nhỏ chủ yếu bán lẻ lặt vặt, giá trị thấp nên người mua không đòi hỏi
về hoá đơn, do đó Chi cục hạn chế cấp hoá đơn cho những đối tượng này.
Trường hợp hộ kinh doanh có yêu cầu mua hoá đơn nên giải thích để họ chuyển
sang thực hiện sổ sách kế toán và nộp thuế theo kê khai hoặc khi cần đến cơ
89
quan thuế để được cấp hoá đơn lẻ theo quy định. Số thuế nộp theo hoá đơn lẻ
không được trừ vào số thuế đã ổn định.
3.3.2.2. Đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai:
Cần tiếp tục củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng lập và ghi chép sổ
sách kế toán, hoá đơn chứng từ của hộ kinh doanh. Mục tiêu của việc triển khai
chế độ kế toán là nhằm kiểm soát tốt hơn doanh thu kinh doanh. Đối với những
hộ kinh doanh thường xuyên kê khai doanh thu thấp hơn hoặc bằng doanh thu
khoán trước đây, phải kiểm tra ngay để tìm rõ nguyên nhân, nếu điều kiện kinh
doanh bình thường thì phải tài định thêm doanh thu bán lẻ (doanh thu không viết
hoá đơn) đảm bảo doanh thu tính thuế phải sát thực tế, đồng thời phải cao hơn
doanh thu trước đây.
Mỗi khi hộ kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ phát sinh
số thuế GTGT âm, hay kê khai doanh thu kinh doanh giảm nhiều so với tháng trước
hoặc so với các hộ kinh doanh cùng ngành nghề, cùng quy mô kinh doanh cũng
phải kiểm tra ngay để xác định nguyên nhân, nếu khai không đúng phải xử phạt vi
phạm hành chính và ấn định ngay số thuế phải nộp.
Tăng cường kiểm tra nhằm phát hiện và xử lý nghiêm khắc đối với những hộ
kinh doanh không chấp hành, hạch toán kế toán, lập hoá đơn chứng từ không trung
thực với thực tế phát sinh nhằm mục đích trốn lậu thuế. Đối với những hộ qua kiểm
tra phát hiện vi phạm, ngoài việc xử lý vi phạm hành chính còn phải xử phạt theo
lần số thuế lậu, đồng thời phải ấn định thuế theo kết quả kiểm tra đó. Mức thuế ấn
định phải cao hơn mức thuế của những hộ kinh doanh cùng ngành nghề, cùng quy
mô thực hiện tốt chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ để động viên những hộ kinh
doanh thực hiện tốt và hộ kinh doanh thấy được lợi ích thực tế, không tái phạm.
Nhìn chung để quản lý một cách tốt nhất doanh thu kinh doanh, chống thất
thu về doanh thu, cần nâng cao chất lượng quản lý với từng loại hộ kinh doanh theo
hướng tăng dần tỷ trọng hộ kinh doanh thực hiện sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng
từ, nộp thuế theo kê khai, giảm dần số hộ nộp thuế khoán. Tăng cường giải thích,
hướng dẫn kỹ lưỡng chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ lợi ích, trách nhiệm của hộ
kinh doanh, của khách hàng của cơ quan thuế để từng bước đưa các hộ kinh doanh
90
lớn và vừa vào thực hiện nghiêm chỉnh chế độ kế toán thích hợp với từng ngành
nghề, quy mô kinh doanh, từ đó có căn cứ thu thuế sát đúng với thực tế hoạt động
của từng hộ kinh doanh.
3.3.2.3. Đối với những ngành nghề còn thất thu lớn:
- Hoạt động kinh doanh ăn uống: Doanh thu quản lý thuế đối với hoạt động
kinh doanh ăn uống hiện nay chỉ đạt khoảng 30% doanh thu thực tế. Do đó, Chi cục
cần phải xác định lại doanh thu kinh doanh của các hộ này để thu thuế theo doanh
thu mới xác định lại. Việc xác định lại doanh thu kinh doanh phải căn cứ vào: địa
bàn kinh doanh, diện tích kinh doanh, số lượng phòng ăn, bàn ăn, số lượng nhân
viên phục vụ, số lượng khách hàng thường đến ăn uống tập trung vào thời gian nào,
tính được bình quân một khách vào ăn uống phải thanh toán là bao nhiêu. Có thể
điều tra, xây dựng định mức doanh thu tối thiểu cho mỗi loại nhà hàng, cửa hàng
làm tham khảo. Đối với hộ thực hiện sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng từ nếu kiểm
tra thấy doanh thu kê khai không đảm bảo doanh thu tối thiểu và thấp hơn doanh thu
khoán của hộ kinh doanh càng quy mô thì phải tài định thêm doanh thu bán hàng
không xuất hoá đơn (vì loại hình kinh doanh ăn uống đại bộ phận không xuất hoá
đơn).
- Hoạt động xây dựng cơ bản tư nhân:
Chi cục cần chỉ đạo các đội thuế, cán bộ thuế phường phối hợp với hội đồng
tư vấn, thanh tra xây dựng để nắm rõ từng công trình xây dựng trên địa bàn phụ
trách.
Yêu cầu phải nắm rõ tên người nhận thi công, địa chỉ, công trình thi công có
thầu cả nguyên vật liệu hay chỉ làm công để có căn cứ tính thuế đúng chính sách.
Trường hợp xây nhà ở của tư nhân mà chủ nhà thông đồng với người thi
công thì phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế phường để xác định người thi công
là nhận thầu hay là họ hàng đến làm hộ. Nếu không phải là người làm hộ thì phải
thu thuế ngay khi công trình còn đang xây dựng.
91
Nắm chắc định mức giá thành xây dựng từng loại nhà do Bộ, Sở xây dựng
quy định để đấu tranh, tính thuế với các trường hợp hợp đồng xây dựng cố tình ghi
thấp hơn thực tế hoặc chủ thầu không khai báo đúng giá nhận thầu.
- Hoạt động vận tải tư nhân:
Tiếp tục phối hợp với công an, giao thông công chính, cơ quan đăng kiểm để
rà soát nắm số đối tượng đăng ký sử dụng phương tiện vận tải, phân loại đối tượng
có phương tiện vận tải là xe chở hàng, xe chở khách, trên cơ sở đó so sánh giữa số
phương tiện đăng kiểm, số phương tiện đăng ký sử dụng tại cơ quan công an với số
phương tiện do Chi cục đã quản lý thu thuế để xác định số chênh lệch phát sinh
chưa quản lý.
Hiện nay các khoản thu vận tải tư nhân được uỷ nhiệm thu cho UBND
phường do đó trước mắt đề nghị Chi cục sử dụng một phần tiền thưởng thực hiện
dự toán và quỹ phối hợp để động viên kịp thời UBND phường tích cực tham gia.
3.3.3. Chấn chỉnh lại công tác quản lý hoá đơn chứng từ.
Để chấn chỉnh việc quản lý, sử dụng hoá đơn đi vào nề nếp, khắc phục
những tồn tại trong thời gian qua, cần thực hiện những biện pháp sau:
- Cần có quy định tất cả các hộ sản xuất kinh doanh phải có bản cam kết viết
hoá đơn đầy đủ cho khách hàng. Bản cam kết phải được treo chỗ thuận tiện, dễ thấy
tại điểm bán hàng. Nếu hộ kinh doanh không thực hiện đúng cam kết sẽ bị xử phạt
theo luật định.
- Có chính sách khuyến khích người mua hàng lấy hoá đơn 9có thể tăng số
liên hoá đơn để người mua có một liên giao cho cơ quan thuế - để thực hiện đề án
xổ số hoá đơn có thưởng). Đồng thời có quy định: Nếu người mua có đủ số liệu
chứng minh người bán không xuất hoá đơn thì được thưởng ít nhất bằng số trốn
thuế. Thủ tục thưởng này phải quy định đơn giản và thuận tiện cho người nhận
thưởng.
- Cơ quan thuế tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định về bán hoá đơn,
quản lý hoá đơn, phối hợp chặt chẽ giữa bộ phận bán hoá đơn và bộ phận quản lý
92
đối tượng sử dụng hoá đơn nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi
phạm. Bên cạnh đó, cơ quan thuế cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, coi
đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục; trong đó việc kiểm tra, đối chiếu hoá đơn là
trọng tâm. Đặc biệt đối với các hộ kế toán sử dụng hoá đơn phải được lập phiếu xác
minh 100% số hoá đơn đối tượng sử dụng hàng tháng. Hướng là tất cả những hoá
đơn bán hàng bên bán và bên mua đều ở cục địa phương đều phải xác minh đối
chiếu ngay trong tháng; đối với những hoá đơn liên quan đến địa phương khác thì
lập phiếu gửi đi xác minh. Nếu qua xác minh có vi phạm phải kết hợp xác định rõ
đối tượng vi phạm để xử lý đúng người, đúng hành vi …
- Mọi trường hợp vi phạm về khai báo sử dụng hoá đơn, quản lý và sử dụng
hoá đơn cơ quan thuế phải xử lý hành vi vi phạm và tạm đình chỉ việc sử dụng hoá
đơn của hộ kinh doanh. Sau khi hộ kinh doanh đã thực hiện quyết định xử lý và có
các biện pháp chấn chỉnh mới tiếp tục bán hoá đơn cho hộ kinh doanh.
- Phối hợp với các cơ quan thông tin tuyên truyền đưa tin về những vụ vi
phạm điển hình nhằm phát huy tác dụng giáo dục cho hộ có hành vi vi phạm.
3.3.4. Nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý thu thuế.
Tuỳ theo đặc điểm địa bàn và quy mô của đối tượng kinh doanh, bố trí phân
công lại cán bộ quản lý cho phù hợp với năng lực, trình độ của từng người nhằm
phát huy năng lực và nâng cao hiệu quả công tác; chấm dứt tình trạng phân chia
theo tổ nhóm phụ trách và chịu trách nhiệm toàn bộ theo địa bàn; không nhất thiết
phải bố trí theo kiểu bình quân mà xem xét để tăng cường cán bộ quản lý các hộ
kinh doanh lớn, hộ mở sổ sách kế toán, nộp thuế theo kê khai, tăng cường cán bộ
cho bộ phận thanh tra của Chi cục để bộ phận này đủ sức đảm nhiệm toàn bộ kiểm
tra quyết toán và kiểm tra hoàn thuế tại Chi cục.
Xây dựng tổ, đội quản lý thuế giỏi, cán bộ thuế gương mẫu với ý thức trách
nhiệm cao hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ:
- Chi cục trưởng Chi cục Thuế chịu trách nhiệm trực tiếp và toàn diện về
quản lý thu thuế trên địa bàn, mỗi tuần phải trực tiếp kiểm tra một địa bàn về tình
hình quản lý và thu thuế để có biện pháp chấn chỉnh ngay việc thất thu về hộ và thất
93
thu về thuế. Phân công cho các Chi cục phó, phụ trách theo từng địa bàn quản lý
hoặc từng lĩnh vực. Từng Chi cục phó phải chịu trách nhiệm trước Chi cục trưởng,
về địa bàn được giao. Trường hợp khi kiểm tra trên địa bàn được giao phụ trách để
xẩy ra hiện tượng thất thu về hộ, về doanh thu, về thuế thì Chi cục phó phải chịu
trách nhiệm.
- Đội trưởng đội thuế phải chịu trách nhiệm trực tiếp về quản lý thu thuế
trong phạm vi được phân công, nếu để thất thu về hộ, về doanh thu thì cán bộ quản
lý địa bàn để thất thu không được giao nhiệm vụ quản lý thu nữa, đội trưởng bị
miễn nhiệm.
- Mỗi cán bộ quản lý các hộ kinh doanh, theo sự phân công của cán bộ phụ
trách phải khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ, qua quá trình thực hiện nhiệm
vụ nếu có khó khăn phải chủ động giải quyết, trường hợp đã cố gắng nhưng không
giải quyết được phải báo cáo về đề xuất các giải pháp kịp thời với phụ trách cấp trên
để hỗ trợ.
Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ để phát hiện và ngăn chặn kịp
thời các biểu hiện lợi dụng quyền hạn gây khó khăn cho hộ kinh doanh. Xử lý
nghiêm khắc những cán bộ thuế thoái hoá biến chất đồng thời khen thưởng biểu
dương kịp thời những đơn vị, cá nhân có thành tích trong công tác nhằm xây dựng
đơn vị, ngành vững mạnh.
Việc chấn chỉnh công tác tổ chức cán bộ và nâng cao ý thức trách nhiệm của
cán bộ quản lý thu thuế là những yếu tố mang tính quyết định cho sự thành công của
công tác quản lý thu thuế nói chung và thu thuế hộ cá thể nói riêng.
3.3.5. Cần thiết phải phát triển dịch vụ tư vấn thuế.
Các dịch vụ tư vấn ra đời và phát triển cùng với sự phát triển của đời sống
kinh tế - xã hội. Dịch vụ tư vấn thuế là dịch vụ cung cấp các thông tin, kiến thức
giải pháp về lĩnh vực thuế cho đối tượng nộp thuế có nhu cầu để họ thực hiện nghĩa
vụ thuế phù hợp với các quy định của Nhà nước. Dịch vụ tư vấn thuế tồn tại dưới
hai dạng chủ yếu:
94
Một là, tư vấn thuế là một dịch công do cơ quan thuế cung cấp thông tin kịp
thời các văn bản pháp luật thuế có các đối tượng nộp thuế.
Hai là, tư vấn thuế là một dịch vụ tự do các tổ chức, nhà tư vấn cung cấp cho
khách hàng theo hợp đồng. Đây là một hoạt động dịch vụ có thu, một dạng kinh
doanh chất xám mà các đối tượng nộp thuế có nhu cầu phải trả dịch vụ phí cho mỗi
hoạt động tư vấn.
Tư vấn thuế có một vai trò rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh của
các hộ cá thể và trong đời sống xã hội. Thông qua tư vấn thuế, hộ kinh doanh có
được các thông tin cần thiết về đối tượng tính thuế, thuế suất, thời gian nộp thuế …
đối với hoạt động kinh doanh cụ thể của mình, vì vậy với thời gian nghiên cứu để
kê khai thuế họ dành để làm công việc chuyên môn. Đối với toàn xã hội, tư vấn thuế
là kênh thông tin hai chiều giữa khu vực sản xuất kinh doanh với khu vực quản lý
Nhà nước. Làm dịch vụ tư vấn cho các hộ kinh doanh, tư vấn thuế nắm được những
vướng mắc, những điểm bất hợp lý của chính sách thuế khi áp dụng trong thực tế,
qua đó phản ánh những thắc mắc, những bất hợp lý về chính sách thuế để cơ quan
thuế sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Hiện nay, đối tượng nộp thuế tự khai, tự tính và nộp thuế theo thông báo của
cơ quan thuế, song trong thực tiễn, các đối tượng nộp thuế không phải ai cũng có
trình độ hiểu biết về pháp luật thuế đặc biệt với đối tượng nộp thuế là các hộ kinh
doanh. Do đó phát triển dịch vụ tư vấn thuế là một nhu cầu tất yếu khách quan.
Phát triển tư vấn thuế không chỉ là sự tất yếu khách quan xuất phát từ nhu
cầu của các đối tượng nộp thuế mà còn là nhu cầu khách quan của chính cơ quan
thuế. Nhiệm vụ của cơ quan thuế là thực hiện thu đúng, thu đủ, thu kịp thời tiền
thuế. Sự tự nguyện, tự giác chấp hành các luật thuế của các đối tượng nộp thuế là
điểm mấu chốt tạo điều kiện để cơ quan thuế hoàn thành nhiệm vụ. Vì vậy, cơ quan
thuế phải làm tốt công tác tuyên truyền, giải thích các luật thuế, giải đáp kịp thời
những vướng mắc của các đối tượng nộp thuế khi thực hiện luật thuế, tạo những
điều kiện thuận lợi nhất cho các đối tượng nộp thuế khi họ thực hiện nghĩa vụ thuế
của mình. Điều đó chứng tỏ rằng tư vấn thuế là một công việc cần thiết khách quan,
một công việc phải tiến hành thường xuyên, liên tục của cơ quan thuế.
95
Công tác tư vấn thuế ở Việt Nam mới phát triển ở dạng dịch vụ công. Cơ
quan thuế đã phối hợp chặt chẽ với các phương tiện thông tin đại chúng để cung cấp
các thông tin, kiến thức về lĩnh vực thuế cho các đối tượng nộp thuế. Các chuyên
mục về thuế trên truyền hình, trên đại phát thanh, trên các báo trung ương và địa
phương; các ấn phẩm, các loại tài liệu tuyên truyền dưới nhiều hình thức được phát
hành. Đường dây nóng trả lời về thuế GTGT và thuế TNDN đã được thiết lập.
Ngoài ra, các Cục thuế còn thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng về các luật
thuế mới, về công tác sổ sách kế toán, hoá đơn chứng từ … cho các đối tượng nộp
thuế … Tất cả những điều đó đã đem lại cho đối tượng nộp thuế những hiểu biết
những nhận thức nhất định về pháp luật thuế và nghĩa vụ của mình trong mỗi hoạt
động sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, công tác tư vấn thuế vẫn chưa được đặt đúng vị trí của nó trong
hệ thống hành chính thuế và trong đời sống kinh tế - xã hội. Trong hệ thống tổ chức
bộ máy thuế, bộ phận làm công tác tư vấn thuế (dịch vụ công) chưa thực sự đáp ứng
được nhu cầu ngày càng tăng của các đối tượng nộp thuế và của toàn xã hội. Tư vấn
thuế với danhnghĩa là dịch vụ tư thì hầu như chưa được phát triển một cách có tổ
chức. Vì vậy, cần thiết phải có những giải pháp thúc đẩy công tác tư vấn thuế phục
vụ cho công tác thu nộp thuế tại Việt nam hiện nay.
Để phát triển dịch vụ tư vấn thuế:
- Thành lập một bộ phận chuyên trách làm công tác tư vấn thuế (dịch vụ
công) nằm trong hệ thống tổ chức bộ máy ngành thuế từ trung ương đến cơ sở. Các
bộ phận dịch vụ công này phải được gắn liền với các địa bàn sản xuất kinh doanh
sao cho các đối tượng nộp thuế mất ít thời gian và công sức nhất khi có nhu cầu tìm
hiểu, thắc mắc, giải đáp về chế độ, chính sách, pháp luật thuế.
- Đề nghị Nhà nước cho phép thành lập dịch vụ tư vấn thuế dưới dạng dịch
vụ tư. Các trung tâm tư vấn tư này hoạt động theo phương thức kinh doanh, tự hạch
toán và tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước pháp luật Nhà nước. Các
trung tâm này có thể do các luật sư, các nhà chuyên môn thành lập và tổ chức hoạt
động.
96
- Khuyến khích các cơ sở kinh tế sử dụng tư vấn thuế trong công tác chấp
hành pháp luật thuế. Đề nghị Bộ Tài chính quy định chi phí tư vấn thuế là chi phí
trong kinh doanh nhưng phải gắn với hiệu quả do sử dụng dịch vụ tư vấn thuế mang
lại.
- Cần khuyến khích các tổ chức tư vấn Việt Nam thuê chuyên gia hoặc các tổ
chức tư vấn ngoài vào làm việc. Tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tư vấn cử
cán bộ đi thực tập, học tập ở nước ngoài.
97
3.4. KIẾN NGHỊ ĐIỀU KIỆN THỰC THI GIẢI PHÁP.
3.4.1. Để việc quản lý thuế thành công đều cần phải có những điều kiện nhất
định trong đó môi trường quản lý (bao gồm môi trường văn hoá và chính trị, môi
trường kinh tế và môi trường pháp luật) là một điều kiện quyết định.
Môi trường văn hoá ở đây thể hiện thông qua cách nhìn nhận của người dân
đối với những chính sách của Chính phủ, thái độ tuân thủ trong việc thực hiện
những quy định của Luật thuế và thái độ của công chúng đối với những hành vi vi
phạm pháp luật thuế. Trong một quốc gia, nếu người dân nhận thức được một cách
đầy đủ và có thái độ tích cực đối với hệ thống thuế, có thái độ phê phán đối với
những người vi phạm pháp luật thì công tác quản lý thuế mới đạt được kết quả tốt
đẹp. Bên cạnh đó môi trường chính trị cũng là một điều kiện quan trọng. Nếu việc
quản lý thuế bị chi phối bởi ý muốn hay yêu cầu của một nhóm đối tượng nào đó thì
những biện pháp quản lý sẽ bị sai lệch, không đạt được mục tiêu quản lý. Thêm
nữa, tệ nạn tham nhũng, cửa quyền trong những người thi hành pháp luật là một
trong những nhân tố gây giảm sút lòng tin trong dân chúng và sự chấp nhận của dân
chúng đối với Chính phủ.
Sự phát triển của hệ thống tài chính, đặc biệt là việc sử dụng phương thức
thanh toán qua ngân hàng làm cho các giao dịch trở nên dễ kiểm soát hơn và việc
quản lý thuế sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, hệ thống kế toán hiện đại cũng
chính là tiền đề cần thiết để áp dụng những sắc thuế tiên tiến như thuế GTGT …
Việc theo đuổi nhiều mục tiêu khác nhau (cả về chính sách xã hội và mục
tiêu kinh tế) trong mỗi luật thuế sẽ dẫn đến những rắc rối không cần thiết, gây ra
những chi phí không đáng có cho người nộp thuế và quản lý thuế, sẽ làm giảm tính
hiệu quả của công tác quản lý thuế. Vì vậy, cần phải có môi trường luật pháp rõ
ràng theo kịp những thay đổi của thời đại.
3.4.2. Tiếp tục hoàn thiện cơ cấu và nội dung chính sách, chế độ thuế:
• Về thuế GTGT:
98
- Mục tiêu cơ bản của thuế GTGT là thu ngân sách. Để đạt được mục tiêu
này thuế GTGT phải được hoàn chỉnh theo hướng mở rộng diện thu, đơn giản hoá
thuế suất, có thể thiết kế hai mức thuế suất là 0% áp dụng cho hàng hoá, dịch vụ
xuất khẩ và thuế suất 10% áp dụng cho các loại hàng hoá dịch vụ khác. Những cơ
sở kinh doanh có quy mô nhỏ và những hoạt động kinh doanh, dịch vụ khó thực
hiện thu và quản lý bằng chính sách thuế GTGT thì được áp dụng thu thuế doanh
thu hoặc thuế bán hàng, tính bằng tỷ lệ % trên tổng doanh thu.
• Về quản lý hộ cá thể nghỉ kinh doanh:
Không cần phải xem xét miễn giảm cho các hộ nộp thuế theo phương pháp
kê khai vì số thuế các hộ này phải nộp căn cứ trên doanh thu kê khai theo thực tế sổ
sách, hoá đơn chứng từ, do đó, khi không kinh doanh thì không có doanh thu và
thuế đương nhiên cũng không phải nộp. Chỉ có những hộ nộp thuế theo phương
pháp khoán mới là đối tượng cần phải xem xét miễn giảm khi nghỉ kinh doanh.
Ngoài ra chỉ nên miễn giảm thuế cho từng ngày nghỉ là hợp lý nhất vì theo
quy định hiện nay khuyến khích người cần nghỉ 10 ngày cố nghỉ hoặc khai gian đến
15 ngày, những người cần nghỉ 20 ngày cố nghỉ hoặc khai gian đến cả tháng và tiêu
cực bắt nguồn từ đó.
• Về chế độ kế toán hộ kinh doanh:
Cần có hướng dẫn bổ sung thêm hình thức mở sổ sách đối với hộ nộp thuế
theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu. Nếu hộ kinh doanh thực hiện mua hàng
hoá, dịch vụ không có đủ các chứng từ đầu vào thì hộ cũng phải mở Sổ nhật ký mua
hàng; Sổ theo dõi vật tư hàng hoá tồn kho để theo dõi hàng hoá mua vào, tồn kho
ghi theo lượnghàng đơn giá thực nhập. Trường hợp không cập nhật, ghi sổ hàng hoá
mua vào một loại hàng hoá nào đó mà tại cơ sở kinh doanh có xuất hiện hoặc tồn
kho loại hàng hoá đó hoặc số lượng hàng hoá ghi sổ nhập, tồn kho thấp nhưng xuất
bán tồn kho với số lượng lớn hơn, thì cơ sở sẽ bị truy thu thuế và bị xử phạt hành
chính. Việc bắt buộc theo dõi hàng hoá mua vào, tồn kho sẽ giúp cơ quan thuế đánh
giá được mức độ thực tế kinh doanh của hộ. Từ đó có biện pháp theo dõi, đánh giá
mức độ kinh doanh, xác định tính thuế sát đúng thực tế.
99
3.43. Tổng cục thuế cần quan tâm đầu tư, tăng cường phương tiện làm việc
cho cơ quan, cán bộ thuế, đặc biệt là các mạng vi tính để đơn giản hoá các tờ khai,
các thủ tục quản lý kiểm tra, gắn với việc đào tạo bồi dưỡng để mọi cán bộ quản lý
có thể sử dụng thông thạo các máy vi tính; tăng thêm trường hợp giao lưu thông tin
với các ngành liên quan ở trong và ngoài nươc, thu thập thêm nhiều thông tin cần
thiết để xác định đúng đắn các căn cứ tính thuế.
100
KẾT LUẬN
Những năm gần đây, số lượng các hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn quận
Hai Bà Trưng tăng nhanh, tốc độ phát triển cao tạo tỷ trọng thu ngày càng lớn trong
số thu ngoài quốc doanh. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực thất thu lớn: Thất thu cả
về đối tượng kinh doanh và doanh thu kinh doanh, tình trạng gian lận thuế diễn ra
khá phổ biến. Yêu cầu đặt ra cho Chi cục Thuế Hai Bà Trưng là phải tập trung quản
lý các hộ kinh doanh cá thể nhằm tạo chuyển biến căn bản trong lĩnh vực này.
Trong thời gian thực tập tại đây, qua tìm hiểu thực tế tình hình, em đã tìm ra
được một số giải pháp sao cho quản lý được tốt hơn đối với hộ kinh doanh từ đó
hạn chế được thất thu thuế.
Mong rằng đề tài: "Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu thuế đối với
hộ kinh doanh cá thể tại Chi cục Thuế Hai Bà Trưng" sẽ có một ý nghĩa nào đó.
Là một sinh viên, sự hiểu biết về lý luận và thực tiễn nên còn hạn chế nên đề
tài nghiên cứu không tránh khỏi khiếm khuyết. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo
của các thầy cô giáo và các bạn để em tiếp tục nghiên cứu.
Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn Thầy giáo - Ts. Vũ Duy Hào cùng
các cô chú ở Chi cục Thuế Hai Bà Trưng đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành đề tài
này.
101
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ 3

ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ.
1.1. Vai trò của kinh tế cá thể đối với nền kinh tế 3
1.1.1. Quan điểm của Nhà nước về thành phần kinh tế cá thể 3
1.1.2. Đặc điểm của thành phần kinh tế cá thể 4
1.2. Công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể 6
1.2.1. Các sắc thuế chủ yếu áp dụng đối với hộ kinh doanh 6
1.2.2. Mục đích, yêu cầu của công tác quản lý thu thuế đối với hộ 11
kinh doanh
1.2.3. Quy trình quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh 12
1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu thuế đối với 26
hộ kinh doanh cá thể
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI 27
VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ
QUẬN HAI BÀ TRƯNG.
2.1. Đặc điểm tình hình hoạt động của hộ kinh doanh cá thể trên địa 27
bàn quận Hai Bà Trưng
2.2. Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế tại Chi cục Thuế Hai Bà Trưng 28
2.2.1. Ban Lãnh đạo 29
2.2.2. Các tổ, đội thuế 30
2.3. Tình hình quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể thời 33
gian qua
2.3.1. Tình hình quản lý đối tượng nộp thuế (ĐTNT) 33
2.3.2. Tình hình quản lý doanh thu 38
2.3.3. Tình hình đôn đốc thu nộp thuế 43
2.3.4. Tình hình triển khai kế toán hộ kinh doanh 46
2.4. Đánh giá tình hình quản lý thu thuế hộ kinh doanh cá thể 50
102
2.4.1. Những kết quả đạt được 50

2.4.2. Những hạn chế cần khắc phục 52
2.4.3. Nguyên nhân thất thu thuế 54
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI 55
VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TẠI CHI CỤC THUẾ HAI
BÀ TRƯNG.
3.1. Các chuẩn mực của quản lý thuế 55
3.2. Phương hướng nhiệm vụ công tác quản lý thu thuế hộ cá thể thời 57
gian tới
3.3. Các giải pháp tăng cường quản lý thu thuế hộ kinh doanh cá thể 58
3.3.1. Tập trung rà soát đối tượng kinh doanh đưa tất cả các đối 58
tượng có thức tế kinh doanh, số đã được cấp mã số thuế vào
diện quản lý thu thuế môn bài, thuế GTGT và thuế TNDN
3.3.2. Tập trung xác định lại doanh thu kinh doanh của các hộ kinh 60
doanh cá thể
3.3.3. Chấn chỉnh lại công tác quản lý hoá đơn chứng từ 64
3.3.4. Nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý thu thuế 65
3.3.5. Cần thiết phải phát triển dịch vụ tư vấn thuế 67
3.4 Kiến nghị điều kiện thực thi giải pháp 70
KẾT LUẬN 73
103

Quan Ly Thue Doi Voi Ho Kinh Doanh CA The

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quan Ly Thue Doi Voi Ho Kinh Doanh CA The

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Vấn đề cơ bản về quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP

Giáo viên hướng dẫn : Ts. VŨ DUY

Về kết cấu đề tài bao gồm 3 chương:

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VỚI

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ

1.1.2. Đặc điểm của thành phần kinh tế cá thể.

1.2.1.1. Thuế môn bài:

1.2.1.2. Thuế giá trị gia tăng (GTGT).

Giá tính thuế của Khối lượng Thuế suất thuế

Thuế GTGT = Doanh số bán ra x Tỷ lệ GTGT x Thuế suất thuế

Thuế GTGT = Doanh số ấn định x Tỷ lệ GTGT x Thuế suất thuế

1.2.1.3. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).

- Phương pháp tính thuế:

1.2.1.4. Thuế tiêu thu đặc biệt (TTĐB).

- Phương pháp tính thuế:

Số thuế Giá bán Lượng sản Thuế suất Thuế TTĐB

TTĐB phải phẩm tiêu thuế TTĐB đầu vào (nếu

- Tăng thu cho ngân sách Nhà nước.

+ Thu hết số thuế ghi thu, không để nợ đọng.

+ Kiểm tra, giám sát chặt chẽ hộ nghỉ kinh doanh.

• Lãnh đạo Chi cục Thuế.

• Tổ Kế hoạch - Nghiệp vụ (KH-NV).

• Các Đội thuế xã, phường.

1.2.3.1. Đăng ký thuế.

- Quản lý địa bàn:

- ĐTNT kê khai đăng ký thuế: Có 2 trường hợp:

- Nhận tờ khai đăng ký thuế:

- Nhận Giấy chứng nhận đăng ký thuế:

- Gửi Giấy chứng nhận đăng ký thuế cho ĐTNT:

1.2.3.2. Điều tra doanh số ấn định.

- Giao chỉ tiêu phấn đấu:

- Phân loại ĐTNT:

- Hướng dẫn ĐTNT kê khai thuế:

- Điều tra xác định doanh số của ĐTNT:

- Thực hiện công khai hoá doanh số dự kiến:

- Tham khảo ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế:

- Duyệt mức doanh số ấn định:

1.2.3.3. Xét miễn, giảm thuế.

- ĐTNT nộp đơn đề nghị miễn, giảm thuế:

- Kiểm tra, giải quyết đơn đề nghị miễn, giảm thuế.

1.2.3.4. Tính thuế, lập sổ bộ thuế.

- Tập hợp các căn cứ tính thuế:

- Tính thuế, tính nợ và phạt (nếu có) và lập sổ bộ thuế:

- Tổ chức duyệt sổ bộ thuế.

- Công khai thuế:

- Thông báo thuế:

- Công tác kiểm tra:

- ĐTNT lập tờ khai thuế:

- Nhận và kiểm tra tờ khai:

+ Ghi sai trên ĐTNT.

+ Không ghi mã số thuế.

+ Khai thiếu chỉ tiêu hoặc sai mẫu tờ khai.

+ Áp thuế suất sai, tính toán sai.

- Tính thuế, tính nợ, tính phạt và lập sổ bộ thuế:

- Thông báo thuế:

+ Thông báo thuế lần 1:

+ Thông báo thuế lần 2:

+ Ký và gửi thông báo thuế:

- Phạt hành chính thuế:

- Lập lệnh thu:

- Công tác kiểm tra.

- Quyết toán thuế: