You are on page 1of 95

Arquitectos Sin Fronteras Demarcación de Galicia

ARQUITECTOS SEN FRONTEIRAS


Quen somos?

Arquitectos Sen Fronteiras é unha Organización Non Gobernamental


para o Desenvolvemento (ONGD) sen ánimo de lucro, que actúa con
independencia de criterios políticos, relixiosos ou económicos

O seu ámbito principal de actuación é a habitabilidade básica,


aínda que sempre hai que complementar los proxectos con traballo social, microempresas,
apoio a colectivos locais, etc., labor que se realiza, se é posible, en consorcio con outras
asociacions especializadas.

AS CONSTRUCIÓNS SON UN MEDIO, UNHA OPORTUNIDADE, PARA A


MELLORA DAS CONDICIÓNS DE VIDA DAS COMUNIDADES
BENEFICIARIAS, NON UN FIN EN SI MESMAS.
ARQUITECTOS SEN FRONTEIRAS
Demarcación Galicia

Arquitectos sen Fronteiras fundouse en 1995 por estudantes da Escola Técnica Superior de
Arquitectura de A Coruña.

A demarcación conta con 80 socios (dos que 15 son activos) e un numeroso grupo de voluntarios.

Polo xeral actúa en zonas concretas onde exista una experiencia previa de traballo e sempre cun interese
de continuidade.
ARQUITECTOS SEN FRONTEIRAS
Demarcación Galicia

Na actualidade traballan na DT Galicia os seguintes grupos temáticos:

>GT COOPERACIÓN INTERNACIONAL


>GT COOPERACIÓN LOCAL

e transversais:

>GT Educación ó Desenvolvemento


>GT Comunicación
>GT Fortalecemento
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Champerico_Retalhuleu , Guatemala

5
GUATEMALA
Contexto Xeral

>poboación total do país 14.700.611

>poboación indíxena 41%

>poboación en situación de pobreza 57%

>poboación en extrema pobreza 21.5%

100%
13,2
25,9
80% 15,7

60% 14,9
27,6

40%
12,8 Otros
54,5 Servicios
20%
Comercio
28,0
Industria
0% Agricultura
Indígena No-indígena
GUATEMALA
Contexto Xeral

> educación: o 2º país do continente con maior nivel de analfabetismo

> saúde: o 16% de la poboación non ten acceso a servizos de saúde

> vivenda: o 70% da poboación vive en condiciones infrahumanas


GUATEMALA
O movemento da loita pola terra

Guerra Civil _1963-1996 Loita pola terra

Firma dos Acordos de Paz 1996 Comunidade María del Mar


PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Situación

Departamento de Retalhuleu
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Obxectivo do programa
C

Contribuír ao desenvolvemento humana a través dun cambio na estrutura territorial e social, que
garanta a habitabilidade básica, a cobertura sanitaria e educativa e a sostibilidade económica da
poboación asentada neste marco de intervención
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Obxectivo do programa

Poboación Obxectivo:

Asentamentos humanos situados na zona delimitada que carezan de acceso a infraestruturas básicas
(tanto de habitabilidade como educativas, sanitarias ou produtivas), cun grado básico de organización
e un interese na participación demostrado dende o inicio.
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Liñas de actuación

Liñas principais:
- Habitabilidade Básica (vivenda e servizos:
auga, saneamento e enerxía)
- Saúde e Educación
- Economía e Produción

Liñas transversais:
- Fortalecemento comunitario
- Fortalecemento institucional
- Xestión do risco

Enfoques transversais:
- de xénero
- de medio ambiente
- de dereitos humanos e pertinencia cultural
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Liñas de actuación: institucións responsables

>Habitabilidade Básica Arquitectos sen Fronteras


ASIAPRODI
Solidaridad Internacional
Agua del Pueblo
>Saúde e Educación Farmamundi
Educación sin Fronteras
ASECSA
PRODESSA
>Economía e Produción ACSUR
CEIBA
AMON
>Fortalecemento Comunitario CONIC (Coord. Nacional Indígena y Campesina)
>Fortalecemento Institucional Fundación INCIDE
Municipalidad de Champerico
Municipalidad de Retalhuleu
> Xestión de riscos ACSUR
CPDL
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Habitabilidade básica

HABITABILIDADE BÁSICA:

1.Infraestruturas básicas: principalmente auga e saneamento


2.Equipamentos: escolas, centros de saúde, centros comunais…
3.Vivenda

Os proxectos débense complementar sempre con traballo social, microempresas, apoio a colectivos
locais, etc, eixos transversais de xénero, igualdade, educativos, alimenticios, fortalecemento
institucional, fortalecemento asociativo, etc...
Esta labor faise sempre acompañado de CONTRAPARTES LOCAIS (concellos, ministerios,
asociacións, ONG...), e de ser preciso, se realizase en consorcio con outras asociacións especializadas
de España.
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Arquitectos sen Fronteiras

LIÑAS CENTRAIS DA INTERVENCIÓN:

> Capacitación en técnicas de construción.

> Creación dunha planta de fabricación de materiais de construción.

> Construción e mellora de vivenda.


PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Arquitectos sen Fronteiras

> Capacitación dos beneficiarios en técnicas construtivas: albaneis e mestres


de obra
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Arquitectos sen Fronteiras

> Creación dunha planta de fabricación de bloques de formigón e tellas de microconcreto que
posteriormente se converterá en cooperativa
PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Arquitectos sen Fronteiras

> Construción e mellora de vivenda

Antes da mellora

Vivenda nova en construción Logo da mellora


PROGRAMA DE DESARROLLO INTEGRAL
OXLAJUJ TZ’IKIN
Arquitectos sen Fronteiras

Para mais información sobre a nosa actividade en Guatemala: http://delladodealla.wordpress.com


PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
En que consiste?

Os PCR son unhas bolsas convocadas pola Oficina de Cooperación e Voluntariado da UDC que
permiten aos estudantes que as solicitan participar dos proxectos de cooperación, co apoio a unha
serie de tarefas previamente establecidas polas ONGD.
Estas bolsas posibilitan un primeiro achegamento ao traballo que se desenvolve nestas
organizacións, posibilitando a experiencia nun contexto totalmente diferente moi enriquecedor a
nivel persoal.
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010

Tarefas realizadas durante


a estancia:

> Técnico de apoio

> Traballo de
documentación
> Investigación
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: seguimento das obras
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: seguimento das obras
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: seguimento das obras
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: reunións
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: actividades do programa
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: actividades do programa
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Técnico de apoio: actividades do programa
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: fabricación de bloque
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: construción con bloque
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: fabricación de tella
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: construción con tella
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: construción con tella
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: construción con paneis de formigón
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Traballo de documentación: construción con paneis de formigón
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación Bambú
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación Bambú
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación Bambú
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación construción con terra
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación construción con terra
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
Investigación construción con terra
PROXECTO DE COÑECEMENTO DA REALIDADE
Arquitectos sen Fronteiras Xuño-Xullo 2010
PFC Mª del MAR
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

Autoridades de las comunidades: (escalonados por orden de poder)

- Asamblea: máxima autoridad dentro de una comunidad. En ella están presentes todas las familias de
las comunidades y se toman las decisiones en consenso.
-Alcalde auxiliar: figura que sólo existe en las comunidades indígenas. Vela por el funcionamiento de
la comunidad y de su seguridad. L a ley reconoce su autoridad como juez.
-COCODE: Consejo Comunitario de Desarrollo. Organismo creado por el gobierno con el fin de
descentralizar el poder. En las comunidades ladinas pode sustituir en algún caso al alcalde auxiliar. En
las comunidades indígenas puede ser el propio alcalde el presidente del COCODE o coexistir dos figuras.
Son elegidos por la Asamblea.
-Comisiones: se forman para regular algún tema (ejemplo: comisión de deportes). Proponen
iniciativas a la Asamblea.
-COMUDE: Consejo Municipal de Desarrollo. Conjunto de los representantes de los COCODEs de un
municipio.

Organismos de emergencia:
COLRED: Coordinadora local de reducción de desastres
COMRED: Coordinadora municipal de reducción de desastres
CONRED: Coordinadora nacional de reducción de desastres
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

ORGANIZACIÓN DE LAS COMUNIDADES:

La organización en comunidad requiere unos espacios característicos

Ejemplos:

1. CPR El Triunfo

2. Nueva Olga María Cuchuapán

3. Nueva Cajolá
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo

Panorámicas centro El Triunfo


PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo

Tiendas
PFC Mª MAR | Espacios comunales

1. CPR El Triunfo

Auxiliatura
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo

Interior salón
comunal
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

1. CPR El Triunfo

Interior salón
comunal
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

2. Cuchuapán
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

2. Cuchuapán
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

2. Cuchuapán
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

2. Cuchuapán

Techado
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

2. Cuchuapán

Techado
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

3. Nueva Cajolá
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

3. Nueva Cajolá
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

3. Nueva Cajolá
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

3. Nueva Cajolá

Auxiliatura
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

3. Nueva Cajolá

Escuela primaria
PFC Mª del MAR| Espacios Comunales

Otros espacios comunales

Campo de fútbol de El Rosario


PFC Mª del MAR| Viario

Camionetas
PFC Mª del MAR| Viario

Retalhuleu

Circunvalación
PFC Mª del MAR| Viario

Retalhuleu

6ª Calle
PFC Mª del MAR| Viario

Retalhuleu- Champerico
PFC Mª del MAR| Viario

Vías de acceso a las comunidades

Carretera de acceso a La Gomera


PFC Mª del MAR| Viario

Vías de acceso a las comunidades

Puente hundido
en el acceso a El
Triunfo
PFC Mª del MAR| Viario

Vías de acceso a las comunidades

Carretera
inundada en
acceso a El
Triunfo
PFC Mª del MAR| Viario

Viario de las comunidades

Vía principal de El Triunfo 6 m Vía secundaria en El Triunfo 5/3 m


PFC Mª del MAR| Viario

Vías de acceso a Mª del Mar

Acceso a Mª del Mar Sector 1


PFC Mª del MAR| Viario

Vías de acceso a Mª del Mar

Acceso a Mª del
Mar Sector 2
PFC Mª del MAR| Viario

Problemas del viario


-La carretera que comunica Retalhuleu y Champerico está asfaltada pero en muy mal
estado

-Las vías de acceso a las comunidades


-Son de tierra compactada o de una fina capa de asfalto en muy mal estado.
-No existen puentes sino pasos formados con un tubo de hormigón, un relleno de tierra y
piedras y una fina capa de asfalto.
-Todos los cruces de una carretera con una vía de agua son muy peligrosos en época de
lluvias.
-Con las lluvias la circulación se complica en todas las vías de tierra compactada.

-Acceso a Mª del Mar


-Se accede por los caminos que comunican los terrenos de cultivo de Nueva Cajolá, de tierra
sin compactar.
-No existe una vía principal de acceso.
-En la época de lluvias todos los caminos se hacen intransitables, y Mª del Mar queda
incomunicada.
PFC Mª del MAR| Agua

Suministro de agua

-Pozos artesanos
- Pozos con polea
- Uno por parcela
-Ejemplo: Comunidad de Victorias III

-Sistema de depósito y red de distribución


- Desde uno o varios tanques elevados se organiza la distribución a las parcelas
-Ejemplo: El Triunfo. La red de distribución sale del tanque y llega a las parcelas, dónde
tienen una o dos tomas de agua.
-Ejemplo: Nueva Cajolá.
PFC Mª del MAR| Agua

Suministro de agua en Mª del Mar

-Pozos comunales
-Un pozo en cada sector de funcionamiento manual
-Algunas familias se están construyendo pozos artesanales

-Tanque
- Un pequeño tanque elevado en cada sector
- Con una llave para uso comunitario, sin distribución.
PFC Mª del MAR| Agua

Pozo y tanque
PFC Mª del MAR| Saneamiento

Problemas

Agua estancada en distintas comunidades


PFC Mª del MAR| Saneamiento

Letrinas

Letrinas en El
Triunfo
PFC Mª del MAR| Saneamiento

Letrinas

Letrinas en Mª del Mar Interior de una letrina


PFC Mª del MAR| Viviendas

Viviendas en Mª del Mar

Vivienda inicial en Mª del Mar


PFC Mª del MAR| María del Mar

Elementos destacados Sector 1

Antigua casa del finquero Salón comunal


PFC Mª del MAR| María del Mar

Elementos destacados Sector 2

Ceiba Escuela
PFC Mª del MAR| Parcela

Parcela de Mª del Mar PFC


PFC Mª del MAR| Parcela

Parcela de Mª del Mar PFC


PFC Mª del MAR| Parcela

Parcela de Mª del Mar PFC

You might also like