Serafim Sarof

ΟΔΗΓΗΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
-3-
ΕΙΡΒΝΗΣ ΓΚΟΡΑΪΝΏΦ
ΑΓΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ
(175 9 -183 3)
ΜΕΤΑΦΡ. ΠΙΤΣΑΣ Κ. ΣΚΟΥΤΕΡΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΤΗΝΟΣ»
ΒΑΛΣΑΜΩΝΟΣ 6- ΑθΗΝΑΙ (70S)

PRINTED ΙΝ G RIiECE
Κ.Ε./ΟΙδ • Τ' • 79 . 10
Digitized by 10uk1s, April 2009

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ σελ. 5-11

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ,. 13-41
Παιδικι'ι ήλικlα )) 13
Ό Μοναχισμός )) 16
Ή Προσευχι'ι )) 18
.. ΑΚΤιστο φως καί θέωσις )) 19
Ή Ρωσικι'ι γfι )) 20
Τό Βάmισμα της Ρωσlας )) 20
0\ πρωτοι .. Αγιοι )) 22
0\ πρωτοι Μοναχοl » 23
Ή Ρωσlα του Κιέ60υ )) 25
Ό .. Αγιος Σέργιος καΙ ή . Ανακαlνισπ )) 26
Ή Άγία Τριάδα )) 31
Ή Θπ6αΤς του Βορρά )) 32
0\ διό Χριστόν σαλοl » 34
Ό μεγάλος πόνος της Pωσικfiς Έκκλησlας » 36
Προσκύνημα στΙς πηγές » 38
Τό ξεκlνημα )) 40
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11 » 42-84
Τό φως μέσα στι'ι νύχτα )) 42
Ό Δόκιμος )) 45
Ή άρρώστεια )) 50
Μοναχός - Διάκονος - 'Ι ερεύς )) 52
Ή κλήση )) 55
Ή έρημος )) 56
Ή "μικρή μακρινι'ι έρημος» )) 58
Ή Προσευχι'ι καΙ ή Νηστεlα )) 63
Ό Ψαλμός του Κόσμου )) 66
Ό διά60λος » 69
Ό Στυλίτης )) 72
Ή συγγνώμη στίς προσ60λές )) 74
Ή σιωπι'ι )) 77
Ό έγκλειστος )) 81
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 111 85-127

Ό μυθος του στάρετς Σεραφείμ καΙ του Αύτο-
Kρ,~τoρoς . Αλεξάνδρου »87
Ό Στάρετς )) 88
Ό περήφανος στρατηγός )) 95
Ό 6ιαστικός ύπάλλnλoς )) 96
Ό χωριάτης καΙ τό δλογό του )) 97
Ή παλαιοπιστή )) 98
Ή έπιπόλαια προσκυνήτρια )) 100

οι λογισμοΙ τού έρημΙτη ΓεωργΙου » 102
Τό μέλλον τού ηατέρα 'ΑντώνΙο\) » 103
Ό άξιωματιΙCΌς 6ρίσκει άρρα6ωνιαστικιό » 105
Ό ηαηας τού χωριού » 107
Ό πιστός έπιστάτnς » 108
Ή κυρΙα καΙ ή ύπnρέτριά της » 109
Ή όπαρηγόρητη χήρα » 110
Ή κοσμική κυρΙα καΙ τό όγόρι » 114
Ό καθηγητής της ΘεολογΙας » 119
Τό μυστικό τΠς διορατικότητος ι) 120
Μιχαήλ Maντoύρωφ » 122
Ή θαυματoυργικn πηγή » 124
Δεν πατα ατή γfι » 126
Ή θεραπεΙα τού π. Νήφωνος » 127
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ lν .. 128-175
Ή Μητέρα 'Αγάθη » 128
Ή ύπόσχεση » 133
Ή Ιδρυση » 135
Ή tMom τι'ίiν όδελφων » 138
ΟΙ έκκλησίες » 142
Ή θαυματουργός τάφl)ος » 146
Ή άγvή όδελφούλα ιι 148
Τό έγκαίνια μιας" \ησΙας » 150
ΟΙ όκολουθΙες » 153
Τό Τυπικό τfις Μοvfiς » 155
Ή κοιν06ιακή ζωή ιι 158
Ό θάνατος . » 162
,. Ενας εΙρηνικός θάνατος » 167
Ό θάνατος πού όπισθοχώρήσε ιι 168
Λυπηρό προαισθήματα ΙΙ' 169
'Ii
ύπερένδοζη ΒασΙλισσα τού Oύραν~ύ ιι 173
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ν .. 176-203
Ή προσευχή ιι 184
ΚαΙ λίγn Ί στορΙα ιι 188
φως ιι 192
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ νι » 204-232
Τό μεγόλο ξεκίνημα ιι 204
Συμφορές πού εΙχε πρ06λέΨει ιι 212
Ή έκ6αση ιι 220
ΕΠΙΛΟΓΟΣ » 233-259
Ή άνακήρυξή του· ιι 233
Ό .. Αγιος Σεραφείμ καί ή σύγχρονη έποχή ιι 245
Ή Θεοτόκος καΙ ή Ρωσίδα γυναίκα ιι 247
Τό .. Αγιον Πνευμα καΙ ΟΙ διωνμοΙ ιι 248
Ό .. Αγιος ΣεραφεΙμ καΙ ή ΈκκλησΙα ιι 250
Ή παγκόσμια σημασία τού μηνύματος τού 'Α
γΙου Σεραφείμ ιι 253

-Αντί προλόγου
Ή Λειτουργία μόλις είχε τελειώσει. Βγαίνοντας άπό

τήν έκκλησία ΟΙ προσκυνητές έσπευσαν πρός τό κτίριο τοϋ
μοναστηριοϋ, πού στεγάζει τό κελλί τοϋ περίφημου -στά
ρετς»* πατέρα Σεραφείμ, πού είχε τή φήμη δτι κάνει θαύ
ματα, θεραπεύει άρρώστους καΙ γνωρίζει τό μέλλον. Γιατί,
βασικά, αύτόν είχαν τήν έπιθυμία νά χαιρετήσουν.
'Ανάμεσα σ' αύτούς τούς έπισκέπτες βρισκόταν ή οίκο
γένεια τοϋ συγγραφέα 'Ακσάκωβ. Ή Νάντια 'Ακσάκωφ, κο
ριτσάκι άκόμη, έκείνη τήν έποχή, θά θυμότανε γιά όλη της
ιή ζωή αύτό πού είδε στήν .'Έρημο τοϋ Σάρωφ»-μονα
στήρι χωμένο βαθειά μέσ' στά άπέραντα δάση στήν καρδιά
της Ρωσίας. Παραφράζομε έλαφρά τή διήγησή της:
"Ενας καλόγερος, γεροντάκι πιά, τούς εδειχνε τό δρό
μο. Σέ λίγο ΟΙ προσκυνητές φτάνουνε ετσι μπροστά σέ μιά
χαμηλή πόρτα. Ό όδηγός πρόφερε τά συνηθισμένα λόγια:
-Κύριε Ίησοϋ Χριστέ, ΥΙέ τοϋ Θεοϋ, έλέησον ήμας τούς
άμαρτωλούς» .
Σιωπή. Τό -άμήν» πού θά τούς έδινε τήν όδεια νά
μποϋν, δέν άκούστηκε άπό κανένα.
- Προσπαθηστε έσεϊς ΟΙ όλλοι, είπε ό γέροντας ... Αν
δρες, γυναίκες, παιδιά πρόφεραν ό καθένας μέ τή σειρά
του τήν εύχή.
- "Αν δέν άπαντάη, θά πη πώς δέν είναι μέσα στό
• Σ-rιiρετς = γέρον-rotς, 7nεuμot-rιχbς δ81)γ6ς.

κελλί του, εΙπε ό καλόγερος συμπερασματικά. θά πή"δηεε
άπό τό παράθυρο άκούγοντας στήν αύλή τό θόρυβο τών
άμαειών σας. παμε νά δοϋμε.
'Ακολουθώντας τόν όδηγό τους, οί προσκυνηταί, έστρι
ψαν στή γωνία τοϋ κτιρίου καί βρέθηκαν κάτω άπό τό πα
ράθυρο τοϋ κελλιοϋ τοϋ πατρός Σεραφείμ. Κάτω στή γη,
διακρίνονταν καθαρά τά ίχνη δύο ποδιών πού φοροϋσαν
-λάπτι ...
- Τ όσκασε, άναστέναεε ό γέρο - καλόγερος, κουνών-

τας τό κεφάλι.
Γιά νά τόν δη κανείς, πρέπει νά ψάεη στό βάθος τοϋ
δάσους, όπου έχει ένα έρημητήριο.
- Δεν έχετε πολλές πιθανότητες νά τόν βρητε, είπε ό

ήγούμενος τοϋ μοναστηριοϋ βΜποντας τήν όμάδα τών έπι
σκεπτών. θά κρύβεται μέσ' στούς θάμνους, θά εαπλώνη
μέσ' στό χορτάρι. Έκτός αν άπαντήση στό κάλεσμα τών
παιδιών. Πάρτε όσο πολλά παιδιά μπορείτε. 'Αφηστε τα νά
τρέΕουν μπροστά άπό σας.
- Τό δάσος, -διηγείται ή Νάντια 'Ακσάκωφ- γινόταν

όλο καί πιό πυκνό. Ή ύγρή του σιωπή μας τύλιγε. Μόλις
καί μετά βίας βλέπαμε καθαρά κάτω άπό τό θόλο τών πα
νύψηλων έλατιών. Νοιώθαμε κάπως βαρειά μέσα σ' αύτό
τό σκοτεινό δάσος. Εύτυχώς μιά άχτίνα ήλίου έλαμψε άνά
μεσα άπό τά φορτωμένα βελόνες κλαδιά. Πήραμε πάλι κου
ράγιο καί βαλθήκαμε νά τρέχουμε άπό κεί πού πρόβαλε τό
φώς. 'Ένα πράσινο εέφωτο πλημμυρισμένο άπό ηλιο, άνοί
χτηκε μπροστά μας. Έκεί τά πόδια ένός έλατου, πού φύ
τρωνε εέχωρα άπ' τ' άλλα, ένα γεροντάκι Ζαρωμένο, σκυ
φτό ώς τό χώμα· έκοβε γρήγορα μέ τό δρεπάνι του τά με
γάλα βλαστάρια τών χορταριών. 'Ακούγοντας θόρυβο άνα
σηκώθηκε, έστησε τό αύτί του πρός τή μεριά τοϋ μοναστη
ριοϋ καί σάν τόν παγιδευμένο λαγό, ώρμησε πρός τό δάσος,
άλλά γρήγορα λαχανιάΖοντας, στάθηκε, κοίταΕε φοβισμένα
πρός τά πίσω καί πέφτοντας μπρούμητα μέσ' στό χορτάρι
εγινε αφαντος.

- Πάτερ Σεραφείμ, Πάτερ Σεραφείμ! Είμαστε καμμιό
είκοσαριά πού τόν φωνάζαμε έτσι.
Σ τό δκουσμα τών παιδικών φωνών μας, δέν μπόρεσε
νό κρατηθη στόν κρυψώνα του. Τό γέρικο κεφάλι του φά
νηκε πάνω όπό τό χορτάρι. Μέ τό δόκτυλο πόνω στό στό
μα, έμοιαζε νό μας ζητα νό μή προδώαουμε τήν παρουσία
του στούς μεΥάλους .
.Αφοϋ έκανε πέρα τό χόρτα γιά νό μας όνοίξη ένα πέ
ρασμα, κάθισε καΙ μας έγνεψε νό πλησιάσωμε. Ή μικρή Λί
ζα - μόλις μεγαλύτερη όπό ένα μωρό - πλησίασε πρώτη
καί όφοϋ ρίχτηκε στήν άγκαλιά του, όκούμπησε τό δροσερό
μαγουλάκι της στόν τραχύ ώμο τοϋ γέροντα.
- θησαυροί μου! Χρυσά μου! μουρμούριζε σφίγγον
τας καθένα όπό πάνω στό άδύνατο στηθος του.
Γεμάτα έμπιστοσύνη, εύτυχισμένα, τόν φιλούσαμε.
·Αλλό ό νεαρός βοσκός Σιόμα γύρισε πίσω καί έτρεξε
πρός τό μοναστήρι φωνάζοντας: _. Απ· έδώ! .Απ· έδώ! 'Ε
κεί είναι ό πάτερ Σεραφείμ-.

Ντραπήκαμε. ΟΙ φωνές μας καί τό όγκαλιάσματά μας
μας φάνηκαν σόν προδοσία.
Γυρνώντας πάλι πίσω στό μον.αστήρι, ή μικρή Λίζα, πού
ό γέροντας είχε σφίξει πρώτη στήν όγκαλιά του, πλησί,ασε
τήν όδελφή της καί παίρνοντάς της τό χέρι, είπε: -'Ο πά
τερ Σεραφείμ κάνει πώς είναι γέρος, στήν πραγματικότητα
δμωc: είναι παιδί σόν καί μας, έτσι δέν είναι Νάντια; ~
Πράγματι, ποτέ, σ· όλη της τή ζωή, γράφει στό Υηρα
τιά της ή Νάντια .Ακσάκωφ, δέν συνάντησε βλέμμα μέ τέ-
10lα παιδική καθαρότητα σόν τοϋ πατέρα Σεραφείμ. Ποτέ
δέν είδε ένα χαμόγελο όμοιο μέ τό δικό του. -"Ετσι γελα
ένα νεογέννητο .. , -λένε οί γρηές παραμάννες- -όταν παί
ζη στόν ύπνο του μέ τούς 'Αγγέλους-.
* * *
·Όλες τίς Κυριακές καί τίς γιορτές ό πάτερ Σεραφείμ,
παρακολουθοϋσε - καί κοινωνοϋσε - τήν πρωίνή λειτουρ-

γία στήν μικρή έκκλησούλα τού νοσοκομείου τού μοναστη
ριού .
• Πλούσιοι καί φτωχοί, συνεχίζει τή διήγησή της ή Νόν
τια .Ακσόκωφ, τόν περιμέναμε δλοι μας νό βγη στριμωγμέ
νοι γύρω όπό τό νόρθηκα της έκκλησίας. Μόλις έμφανιζό
ταν, δλα τά μότια καρφωνόντουσαν έπόνω του-.
Αύτή τή φορά ή προσκυνήτρια μας περιγρόφει ένα πα
τέρα Σεραφείμ πολύ πιό διαφορετικό άπ· αύτόν πού είδα
με πρίνο
• ΥΗταν ντυμένος μέ τό παραδοσιακό μοναχικό ένδυμα
(μεγόλη μαύρη κόπα) καί φορούσε τά διακριτικά της ίερω
σύνης του, τό έπιτραχείλι καί τά έπιμανίκια (πού οί 'Ορθό
δοεοι ίερείς γιά νά ίερουργήσουν τά δένουν στούς καρ
πούς τους). Ή χαρά τού όνθρώπου πού πηρε μέρος στό
εύχαριστιακό δείπνο, έλαμπε στό πρόσωπό του, μέ τό ψη
λό μέτωπο, μέ τά κινούμενα χαρακτηριστικό. Ή λόμψη της
εύφυίας λαμπύριζε μέσα στά μεγόλα του γαλόζια μότια.
Κατέβαινε σιγά - σιγά τά σκαλοπότια, λίγο κουτσαίνοντας
καί παρά τήν όναπηρία του αύτή καί τήν καμπούρα πού είχε
πίσω στόν ώμο, έμοιαζε νδχη - καί είχε πραγματικά - μιά
μεγαλόπρεπη όμορφιό-.
Μετά τήν Θεία Κοινωνία, ό πατήρ Σεραφείμ, περνούσε.
συνήθως όνόμεσα όπό τίς πυκνές γραμμές των προσκυνη
των, μέ τά μότια χαμηλωμένα, χωρίς νά μιλα σέ κανέναν.
Αύτήν τή φορά δμως σταμότησε .
• Δέν θά εεχόσω ποτέ, γρόφει ή Νόντια, τό έμπνευσμέ
νο βλέμμα του, τό μεταμορφωμένο πρόσωπό του καί τόν
τόνο της φωνης του, όταν όπευθύνθηκε πρός τό πληθος.
Μιλούσε γιό τόν -Αγιο Σταυρό καί τή σημασία του γιά τόν
πιστό. Τά λόγια του ήχηρό, άπλα, εύγλωττα κυλούσαν χω
ρίς κόπο καί έμπαιναν στίς ψυχές. Μιλούσε μέ παρρησία
κατά τό παρόδειγμα τού Χριστού, τού Κυρίου καί Διδασκό
λου του, καί δχι όπως οί Γραμματείς καί οί Φαρισσαίοl ...
* * *
Σ· έεη περίπου χιλιόμετρα άπό τό μοναστήρι, μέσα στά

βάθη τού δάσους, ό πάτερ Σεραφείμ, είχε ένα έρημητήριο
- μιά φτωχική -ίσμπα» καμωμένη άπό κούτσουρα - πού τήν
ώνόμαζε-ή μακρυνή μου έρημος». 'Εκεί πήγαιναν δλοι ΟΙ
προσκυνητές νά τόν δούνε. • Αλλους, τούς ύποδέχονταν κα
θιστός πάνω στό πλατύσκαλο της πόρτας του, δλλους τούς
έβαζε μέσα γιά νά προσευχηθούν μαζί μπροστά στήν εΙκό
να της Παναγίας.
'Απ· έξω, στόν κορμό ένός αΙωνόβιου έλατου, είχε στε
ρεώσει έπίσης μιά εΙκόνα της Μητέρας τού θεού. Συχνά
ΟΙ έπlσκέπτες τόν έβρισκαν δρθιο μπροστά της, νό κάνη
ήρεμα καΙ άπαλά πολλές - πολλές φορές τό σημείο τού σταυ
ρού, συνηθισμένος στήν άδιάλειπτη προσευχή του. Τότε, τά
γόνατα, λύγιζαν άθέλητα, τά μότια στρέφονταν πρός τόν
ούρανό. Κάτω άπό τόν θόλο μέ τά μεγάλα έλατα δλοι ησαν
δοσμένοι στήν προσευχή. Κάτω άπ6 τό ξέφωτο τό σιωπη- .
λό, ένας δγγελος της είρήνης πετούσε.
* * *.
Κάποια μέρα πηγε στήν -μακρυνή έρημο» μιά άδελφή
άπό τό μοναστήρι τού Ντιβέγιεβο. Περνούσε μιά περίοδο
άγωνίας καί άπογοητεύσεως τόσο, πού νό θελήση νό φύγη
άπό τό μοναστήρι, δπου ή δουλειά της μαγείρισσας της προ
καλούσε άπέχθεια. Ό γέροντας έδωσε εύλογΙα νά έλθη νά
τόν δη. .
Πλησιάζοντας, δμως, τί άντίκρυσε; Τόν έρημίτη κα
θιστό έξω άπό τό κελλί του μέ μιά πελώρια άρκούδα' μπρο
στά στά πρδια του.
- Βοήθεια, πάτερ! φώναΕε ή -φτωχή μοναχή. • Ηρθε
τό τέλος. μού!
·Εκείνος, έδιωΕε τήν άρκούδα' καΙ είπε γελαστά:
- "Οχι, μητερούλα, δέν ήρθε τό τέλος σού άκόμα. Τό
τέλος σου είναι ρακριά. ·Αντίθετα, πρόκειται γιό μεγάλη
χαρά.
·Αφού τήν καθησύχασε, τήν έβαλε νά καθήση-πλόϊ του
πάνω σ· ένα κορμό δένδρου, άλλά ή άρκούδα Εανάρθε καί
ξάπλωσε πάλι στά πόδια του.

.. Ετρεμα αύγκορμη, διηγείται ή καλόγρηα, ένώ ό πάτερ
Σεραφείμ βάλθηκε νά της δίνη κομμάτια ψωμιοϋ πού έβγα
ζε άπό τό σακκούλι του, τόσο ηρεμα, σάν νά μήν είχε νά
κάνη μέ μιά άρκούδα άλλά μ' ένα άρνάκι. Τότε πηρα Εανά
κουράγιο. Αύτό πού μοϋ έκανε περισσότερη έντύπωση η.
ταν τό πρόσωπο τοϋ γέροντα. ~Hταν καθαρό, διάφανο καί
χαρούμενο σάν τό πρόσωπο ένός άγγέλου. Τέλος, όταν
αίσθάνθηκα έντελώς άσφαλής, μοϋ έδωσε τό ύπόλοιπο τοϋ
ψωμιοϋ καί μοϋ είπε νά δώσω έγώ ή ίδια στήν άρκούδα
νά φάη. Έγώ όμως άπάντησα: .'Όχι πάτερ, θά φάη καί
τό χέρι μου μαΖί-. (Συγχρόνως όμως σκεπτόμουνα: Τόσο
τό καλλίτερο. Δέν θά είμαι πιά άναγκασμένη νά δουλεύω
στή κουΖίνα). Ό πάτερ Σεραφείμ χαμογέλασε: .Πίστεψέ
με, μητερούλα, δέν θά φάη τό χέρι σου-. Τότε λοιπόν, πηρα
τό ψωμί, καί μικρά - μικρά κομματάκια τό έδινα στό Ζώο.
~Hταν τόση ή εύχαρίστηση πού αίσθανόμουνα, ώστε στε
νοχωρήθηκα πολύ όταν έτελείωσε τό ψωμί.
•- 'Θυμασαι μητερούλα, ένα λιοντάρι ύπηρετοϋσε τόν

αγιο Γεράσιμο στην έρημο. Μιά άρκούδα ύπηρετεί τό φτω
χό Σεραφείμ. Βλέπεις, τά Ζώα μας ύπακούόυν. Καί σύ, χά
νεις τό θάρρος σου. Γιατί; κάνε ύπομονή. Θά έχετε χαρά
έσείς έκεί στό μοναστήρι. Έπισκέπτες διάσημοι θόρθοϋν,
Ζητώντας τά νέα τοϋ φτωχοϋ Σεραφείμ καί σύ, χωρίς διστα
γμό θά τούς πης τότε πώς μαΖί δώσαμε φαί σέ μιά άρκού-·
δα. "Αν είχα ένα ψαλίδι θα έκοβα λίγΌ άπό τό τρίχωμά της,
γιά άπόδειΕη. Σέ ίκετεύω, μητερούλα, μην χάνεις ποτέ τό
κουράγιο σου, γιά τίποτε! »
Τότε, μέ όλη την άπλότητα, τοϋ είπα: ."Αν οί άδελφές

βλέπανε την άρκούδα σας, θά πέθαιναν άπό φόβο-. - Δέν
θά την δοϋν! Καί άν κανείς την σκότωνε, ώ πόσο θά λυ
πόμουνα! - Ούτε καί θά τήν σκοτώσουν. Έκτός άπό σένα
κανένας άλλος δέν θά την δη.
Σκεπτόμοuνα άκόμη: .Πώς θά μ' άκούσουνε οί άδελ

φές, όταν θά τούς διηγηθώ αύτό τό θαϋμα-. Άλλά ό γέ-.
ροντας άπαντώντας στίς σκέψεις μου: • Π ρίν περάσουν έν-
10

τεκα χρόνια μετό τό θόνατό μου, δέν θό πης τίποτε σέ κα
νένα, "μητερούλα" Τότε πιό"θό Εέρης σέ ποιόν νό τη πης-.
* * *
Ποιός ηταν αυτος ό παρόΕενος άνθρωπος, ή ϋπαρΕη
αύτή μέ τό διάφανα μάτια, πού ζουσε στήν καρδιά του δά
σους, φίλος μέ τίς όρκουδες καί "Τ'ό παιδιά;
., Ενας «πτωχός τφ πνεύματι-; ένας διό Χριστόν σα
λός; ένας στάρετς μέ κυρος, πλημμυρισμένος μέ τό χαρί-
σματα του 'Αγίου πνεύματος; "
Δέν έρχεται σέ μας διό μέσου των αίώνων ή λευκή
σιλουέπα του; Στίς μέρες μας όκόμα, ύπηρχαν άνθρωποι
πού ηΕεραν άλλους όνθρώπους πού είχαν τήν εύτυχία στό
νειατα τους νά τόν πλησιάσουν. Οί μαρτυρίες πού όφορουν
τή ζι\)ή του είναι τόσο πολυάριθμες, πού θό ηταν όδύνατον
νό τίς όναφέρη κανείς όλες. .. Οταν πέθανε, τό 1833, ό
Πούσκιν καί ό Γκόγκολ ησαν ζωντανοί καί γράφανε όκό
μα, καί ό Ντοστογιεύσκυ ηταν δώδεκα χρόνων.
'Όσο ηταν όκόμα στήν ζωή, ή Ρωσία τόν τιμουσε κιόλας
σόν άγιο. Μετό τόν θάνατό του, μας μένει ένα μήνυμα:
Ποιά ηταν αύτή ή έΕαιρετική όγιότης;
Π()ιό ηταν αύτό τό μήνυμα;

ΚεφάΑalον Ι
ΕΙσέρχεται κανεις εΙς την αίώνιον

ζωήν διά τού βαπτtσματος και
τής •Αναστάσεως.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΥΣΣΗΣ
Παιδικη ήλικΙα
Α rΤΟΣ πού 1ι ΡωσΙα. θα. γνbtρtζε χα.Ι θά. ι1γα.ποσσε μ.έ τό δνο·
μα. Σερα.ψεΙμ του Σιiρωψ. γεννijθ7jχε στό Κούρσχ, στΙς 19 'Ιουλ!ου
1759, στην οΙχογένεια. τοϋ lμπόρου 'Iσιδιbρoυ ΜοχνΙν. Μέ τη 6ιi
πτισij του 'Itijpa τό δνoμ.a. Πρόχορος. Στην Άνα.τολή πιστεύουν,
πώς όπιiρχει μια. σχέσ7j ι1νιiμ.εσα. στό oνoμ.a. πού δΙνετα.ι χα.Ι στόν
&νθρωπο πού τό ψέρει. Ό ..Αγιος Πρόχορος ~τιxν ενιχς μ.a.θ'1jτYις τοϋ
. 'Iωιiννoυ του Εόιχγγελιστου, ιχυτός στόν δποίον δ μ.έγιχς Άπόστο
λος, ςΡωτισμένος d-Π9 τό Πνεϋμα., όπιχγόρευσε στη vijao Πιiτμ.o, τΙς
τελευτα.Τες d-ποχa.λύΦεtς πού περιέχοντιχι στΥιν ΆγΙιχ Γρα.ψΥι. Ό
μιχρός Πρόχορος, πού γεννijθ7jχε στό Κούρσχ, δέν θα. συμμετείχε
χι ιχυτός μια. μέριχ στΙς d-ποχa.λύΦεtς του Άγίου Π νεύμιχτος;
Βιχσίλευε τότε στη ΡωσΙιχ 1ι ιxυτoxριiτειριx Έλισιi6ετ, χόΡ7j
του Πέτρου του Mεγιiλoυ. ΣτΙς d-ρχές τοϋ ΙΧΙώνιχ, δ πιχτέριχς της
ε!χε ξεΧόΦει d-πότομa. ιχυτή τΥιν χα.θuστεΡ7jμέν7j χώριχ d-πό την ζωΥι
τών προγόνων της. Άπό τότε 1ι ιχυλΥι ΧΙΧί οί ευγενείς, γι~ νΙΧ ε!
νιχι τής μόδιχς, νόμιζα.ν, πώς ~σιxν όποχρεωμένοι νά. μιμουντιχι' τΥιν
13

Αότοκριχ.
Εόρώπη. Γιά. νά. [κιχ.νοποιΎιση τά. πολuτελ'ij γοσστιχ. τ'ij~
πιχ.λά.τιιχ., μέσιχ.
τεΙριx.~, δ Ίτιχ.λός; ά.ρχιτέκτων Ριχ.στρέλλι σχ.ορποσσε
!νό~ νεόπλοuτou
σε τοπίιχ. που τους; "ίσιχ.ν έντελως ξένιχ., στό ρuθμό
ά.σπροuς πιχ.ριχ.
κιχ.ί χιχ.ριτωμένοu μπιχ.ρόκ, με πριx.σινωπoυ~ τοίχοuς.
γείσιχ.. Κa.ί κιx.θω~ 1) χιχ.ρωπ η ΑU'tοκρά.
στά.τε~ κιχ.Ι έπιχρuσωμένιχ.
ε~ στό tStQ στUλ.
τεφιχ. "ίτιχ.ν κιχ.ί πιστη, lκιχ.νε κιχ.ί έκκλησι
δ Ριχσ
Άκρι6ω~ μιά. έκκλησιά., πά.νω σε σχέδια. ποδχε κά.νει
του Κούρσχ.,
τρέλλι, έπρόκειτο νά. κτΙση γιά. λογιχ.ριιχ.σμό της πόλεω~
δ πιχ.τέριχ.ς του Πρόχορou - που είχε lvιx. έργοστά.σιο τούηλων κοχι
έpγr.ιλά.6oζ
πoU φημΙζοντιχ.ν σά.ν lvιx.~ ΙΙκέρα.ιος xιx.t εόσuνεΙδητoς
οlκοδομων.
την έκ
Ό 'Ισίδωρος Μοχνίν δεν είχε ~μω~ τη χιχ.ρά. νά. o'ij
Πέθιχ.νε οε 1)λικίιχ. 43 έτων, ά.ψ'ήνοντ ιχ.ς oyu-
κλησιά. τοu τελειωμένη.
ος δ δεuτερό τοκος. ά.νιχ.τρά.
νιχ.!κα. ΧΎιρα. κα.ί oub 'Y~oύς. Ό Πρόχορ
τοu θά. έπη
ψηκε λοιπόν ά.πό την μητέρα. τοu. Όλόκληρη 1) ζωΎι
κιχ.λη ΓUνα.ίκα.,
ρεa.ζότα.ν δια.κριτικά. CΙπό α.ότην τΤιν θιχ.ρριχ.λέιχ. κιχ.ί
στην δποία. πιθα.νως; Ιμοιιχ.ζε.
τίς; ρω
llEptypάocpouv τΤιν Άγά.θη Μονχίν σά.ν μιά. ά. ..: α.Uτkς
τηριστικά. ijpE-
σίδε~. μα.τρόνες;, τί~ κά.πως; σωμa.τώδεις;, με χιχ.ριχ.κ
'ΈΞUπνη, χω
μιχ. κιχ.ί 6.δρά., με γιχ.λιχ.νά. μά.τιιχ., με γιχ.λΎινιο μέτωπο.
πιστη, "ILu6ΙP
ρΙς; Ιδιιχ.Ιτερη λά.μψη, Ιργιχ.τικη χωρΙ~ θόρu60, 6ιχ.θειά.
ιθηκε με τό έμπόριό τη~ κιχ.Ι ά.ποτε
νησε τό σπιτικό τη~ ά.σχολΎ
που ά.νέλιχ.6 ε μετά. τό θά.να.το
λεΙωσε τό κτΙσιμο τη~ έκχ.λησία.ς,
του σuζύγοu της.
της γιά.
Ό γιός τη~, κληρονόμησε ά.π' α.ότην, την CΙγά.πη
πρό~ τη τεμ
την -κα.λοκα.μωμένη δοuλειά.", την περιψρόνησ1j της
mλιά., τη αuμ.π6νoια. της γι.ά. τού; φτωχούς.
πα.τρικό
Άνιχ.λογιζότιχ.ν &ρα. γε την τά,ξη πoU 6ιx.σιλεuε aτό
εuε lva.
τοu σπΙτι.δτα.ν, ά.cpoυ lγινε μονα.χός;, δ Πρόχoρo~ σuμ60ύλ
οποιων
δόκιμο νά. σχ.ouπΙζη κιχ.λά. κά.θε πρωt τό κελλί τοu (χρησιμ
πρωΙ τό σα.
τιχ.ς μιά. χα.λΥι σχ.ούπιχ.) , ν' CΙνά.6η μ6λι~ ΞUπνoυσε τό
εόετιχ.ι πόσιχ.' ξuλοκά.ρ 60uνα. νά. 6ά.λη μέ
μο6ά.ρι (χωρίς νά. τσιγκouν
κιχ.λό γιά. τό σωμα. δπως
σιχ.) - γιιχ.τΙ τό ζεστό νερό είνα.ι έξ taou
κιχ.Ι γιά. τη ψuχΎι;
Σκεπτότιχ.ν γε τήν μητέρα. τοu, δτιr/ ώνόμα.ζε τΙς κα.λό
ipa.
ές" τοu:
γρηες !νός μονα.στηριοσ, που ε!χε α.ότός Ιδρύσει, «όρψιχ.ν
14

Ή. τUX1j τij~ φτωχfj~νέOL~, τη~ χ1jΡOLς δΙχως στTιptΎ\.l.OL, ~ΤOLν για.
τΤιν τότε κοινωνίOL 4πο τΙς πιο θλι6ερές. Ή ΚOLλTj Άγιi.θ1j ΜονχΙν
ΧOLφόΤOLν ν& μ.OLζειΠj στο aπίτι τη~ δρφOLνές, να. τί~ μOLθOLΙτη !YOL
έπιi.γγελμ.OL, 'ItOLt ciφoO τίς προΙκιζε να. τοuς l6ριcnε !YOLy ΚOLτιi.λλ1j
λο σόζuγο.
ΜΤιπως ε!νOLΙ 4Π' τα. χείλ1j τη~ μ1jτέΡOLς τοu ποί> δ Πρόχoρo~
!κοuσε ΎΙα. πρώτη φορα. τα. θεόπνεuστOL λόγιOL τη~ rPOLφfj~, τΙ~ St1j-
γΤισεις για. τα. 4cn1jΤΙΚα. κιχτορθώμ.OLΤOL των μOLρτUρων κι.χ.Ι των VoOL-
ΚOLρίων 4νδρων; Πολί> πιθOLνόν.
Το ttOLtSt ΚOLΤOLγόΤOLν 4πο λε6ένΤΙΚ1j γεν1jιi.. Ή πόλ1j τοΟ Κοuρσκ
6ρΙσκετOLΙ στα. aUYOPOL τη.ς στέΠΠOLς. ΚOLτα. ΚOLιροuς οΙ κιi.τoικoΙ της
!κλTjθ1jσOLν να. πολεμΤισouν τoτJς εΙσ60λείς.
Ό Πρόχoρo~ !νθouσΙOLζόΤOLν για. τα. μεγιV.ι.χ. ΚOLΤοΡθώμ.OLΤOL· δχι
δμως των πολεμιστων 4λλα. των 4σκ1jτων 'ItOLi. των 6.ΎΙων. MTιπω~
κι" OLuτοt δέν εΤΧOLν ν' 4γωνιστοσν !νOLντΙον τοΟ πιο φο6εροο 4ντΙ
ΠOLλou, ποί> όπιi.ρχει - τοΟ διι.χ.6όλοu; C·ΟΤOLν 6ρεθfj ΚOLνεΙς μπρο
στα. στον!χθρό, πρέπει να. 4ντιστOLθfj», θα. τοΟ δοθfj 1ι εόκι.χ.φDιx
να. ttfj, δΤOLν ΎΙτηκε !VSPOL~.
MTιπω~ ~ταr.ν ενι.χ. .ttOLtst «4φωρισμένο !κ κοιλΙOL~ μ1jτρό~»; Σέ
1ιλικΙOL έπτα. !των, μια. VoipOL ποί> 4κολοuθοuaε την μ1jτέρOL τou στην
!κκλ1jσΙι.χ., ποί> 4κόμ1j κτιζόΤOLν, lπεσε κιi.τω 4πο το ψτjλo κι.χ.μπι.χ.
νιχριο χωρΙς να. πιi.θ1j 4πoΛUτως τΙποτε. ΛΙ"(Ο 4ργότερOL - ttiι'YOLt
νε πια. σχολεϊο - μια. 4ρρώστειι.χ., ποί> οΙ ΎΙOLΤΡΟΙ δέν μποροuσOLν
Ο/α. διι.χ.γνώσοuν, λΙγο lλλειψε να. τον στείλ1j στον τιi.φo. Ή ΆΎιi.θ1j
εΙχε 4πελπιστη για. τη ζωΤι τοΟ ΎΙΟϊ) Τ1j~. ώaποu !YOL πρωί !χ.εί
νος ςuπνωνΤOLς τη~ δΙ'1/γTιθ1jκε !νι.χ. δνεφο ποό εΙχε μόλις Sfj. Ή
Πιi.νOLγνος llOLρθένος εΙχε ΠOLροuσιOLσθi'j στον δπνο τοu κι.χ.Ι τou όπο
σχΙθ1jχ.ε να. lρθ1j να. τον !πισκεφτij, ΎΙα. να. τον γΙOLτρέψτj. Τότε
4κρι6ως μ.ια. θOLuμιχτοuρ'ΥΤι εΙχ.όνι.χ., ποί> τιμοΟσOLν οι κι1.τοιμιτης
Κοόρσκ, !πρόκειτο να. περιφερθή θΡΙOLμ6εuτικα. στοός δρόμοu~ της
πόλεως. τη στΙΎμη ποί> Τι λΙΤOLνεΙιχ περνοΟσε μπροστα. 4πο τΟ aπίτι
τοσ ΜοχνΙν, !ρχισε μια. 6ροχΤι ΚOLΤΙΧΡΡOLκτώδ1jς. ΜπΤικιχνε μέσι.χ. στην
ι.χ.υλΤι για. να. προφuλιi.ζοuν τΤιν εΙκόνιχ. Ή Άγιi.θ1j !πωφελTjθ1jκε
για. να. κιxτε6ιi.σ1j τον μικρο δ.ρρωστο κιχ.!. να. τον 66.λ1j να. ttpocnu-
Y"ήσ1j την εΙκόνιχ. ·Οπως το εΤχε όποσχεθή, 1ι llιχνιχγίOL εΤχε lλθει
·κa.l το ttOLtst lγινε χ.OLλι1..
15

«McιxιXptcι ElOCΙt X'ήρcι» είπε μt~ μέρcι στή γεννcιΙcι Άγιiθ1j,
της, μot~ ~M.
δτcιν την σuνιiντησε στο δρόμο με τoύ~ δυο "ytOU~
ΙΙπο τΙ~ δμ,Οtέ~ της,
XptoτOV σcιλή, πού cpημ,tζότcιν, δπως πολλες
Ινcι γtό,
δτt γνώρtζε το μ,έλλον. «Elacιt εUτuχtσμ.έν1j, ytcιtl !χεtς
πού θ~ Ινcις ίσχυρός ~οολcι61jτης Ινώπtον τij~ <AγΙcις TpcιX
ytV1j
κόσμ.ο».
δος, Ινcι~ ~νθρωπo~ που θόr. προσεuχετcιt "yt~ δλο τον
ΕUΤUχtσμ.έν1j - νcιΙ ... ΠΡΟCΙtσθCΙνότcιν oμ,ω~ πω~ Ινcι ξίφος θόr.
δtcιπερνοϋσε σε λίγο τη μo1jtptxYι· της 'X.Il.pStιX.
·000μ,εγιiλωνε δ Πρόχορος, γtνότcιν δλο κcιΙ πtο φcινερo πως
Ά
~ κλήaη του δεν ~τcιν ν~ 601jθήσrι τόν μ,εγcιλότερό του ΙΙδελφο
ΟΙ σκέΦεt~ του, 'ή Φuχή του, τ~
λέξ1j στο olxoYEVEtCΙXO Ιμ,πόρtο.
ε, τδσκcι
Ιvδtcιφέροντά. τou ήτcιν ΙΙλλοϋ. Κά.θε φoρόr. πού το μ,ποροuσ
, !τρε
γε "yt~ τήν Ικκλ1jσΙcι. ΤΟ πρωt, προτοϋ ν~ πιΧ1j aτή δουλεtά.
cιυγijς. Το
χε στον δρθρο κcιί πcιρcικoλoυθoσσε τη AEttOUPYLcι τijς
οΙ 6lot των
Εucιγγέλtο, τό Ψcιλτηρt, τ~ lργcι των Πcιτέρων κcιΙ
«Πρέπεt τα πνεσ~ ν~ πλέ1j
ιiγίων lτρεφcιν το νεCΙνtκό του πνεσμ,cι.
μ.έvo~ με μot~
μ,έσcι στι~ &ytE~ rρcιφες:t θόr. π'ij ΙΙργότερcι. Προtκtσ
ΙΙπο το Μ"η
ΙΙσuνήθtστη μovYιμo1j, lλεγε ΙΙπ' lξω σελίδες δλόκλ1jρες
του ταν
νολόγtο. ·Ένcι~ Stόr. XρtoτOV σcιλός, που οΙ σuμ.πcιτρtιί)τες
το δνo~ δμ,ως τοϊ} δποΙou δεν StCΙtTjpY ιθ1jXE - εΤχ ε
σέ60ντcιν -
της σtωπ'ijς κcιΙ της ΙΙπο- .
YLVEt δ φίλος του. θυσtά.ζοντcις τΙς ώρε~
τους σuνομ.1jλ C'Χ.ους
μονώσεως, δ Πρόχoρo~ μ,tλοiJσε ytόr. τον θεο με
ντcιν τη
τou, γtοuς xt' cιυτaυς Ιμ,πόρων, πού σά.ν xt' cιδτoν δνεφεόo
μ.oVCΙxtxiJ ζωή.
THτcιν σ.ρcιγε 'ή oτtyμij κcιλόr. δtcιλεγμ,έν1j;
Ό Μοναχισμός
j, δ μoνcι
ΜΕ TI~ ΡΙΖΕΣ του 6υθtσμ.ένες στήν πcιλcιtά. ΔtcιθήΚ1
cι~. ΟΙ ΙΙνcιχωΡ1 j,;ες
χtσμ.Ος ElVCΙt μέσcι στην xcιpStιX της Έκκλ"ησΙ
Τά. xotv06tc ι
ε!χcιν σόr.ν πρότυπο ·τΟν &ytO 'Ιωά.νν1j τον Βcιπτtστη.
Ιμ,πνέoντcιν
κιi. μoovcιoτYιPtCΙ τη~ AίγUπτoυ ijS1j ΙΙπο τον 4ον cιιωνcι
Xptoτtl Xvwv των <Ιεροσο λύμων που «εΙχlχν
ΙΙπο τη ζωή των πρώτων
δλcι στο 'X.Otvb τcιμεΤo.
μotιi. XCΙpStιi. 'Χ.ΙΧΙ μotιi. ΦuχTι» 'X.CΙΙ ~ !6ιχζlχν
ΜlχζΙ μ,ε τούς πcιλcιtους πρoφ1jτες, οΙ μονlχχοΙ "ίτcιν φωνε~
«60-
16

ώντων lv τ~ lρ~μ.φ». Μιχ.ζt μ.έ τό Χριστό- πολεμσσσιχ.ν κιχ.Ι ιχ.υτοί
τό διά,60λο. Μιχ.ζΙ μέ τους πρώτους χριστιιχ.νους διιχ.κ~ρυττιχ.ν - ίι~
ψώνοντιχ.ς τ~ ψων~ κιχ.τά. τοσ πνευμιχ.τικοσ μπουρζουιχ.δισμο& που ά.
πειλουσε τΥιν ΈκκλησΙιχ. lTιl Κωνστιχ.ντΙνου κιχ.ί κιχ.τά. τών θεοκριχ.
τικών ιχ.υτοκριχ.τοριών - την μoνιχ.δικ~ σημιχ.σίιχ. που ~χει ή Βιχ.σι-
λείιχ. τοσ θεοσ που θιΧ ~ρθ'Yj, κιχ.ί ποό, μέ την 6ο'ήθειιχ. της χά,ριτος,
θιΧ lγκιχ.θtδρυθij στό lσωτερtκό τou ά.νθρώπου, ~δ'Yj ά.πό lδώ κιΧτω
στ~ γη.
«'Η ά.νθρώπtY'Yj ψόση πρέπει νιΧ ά.λλά,ζ'Yj, πρέπει νά. μετιχ.μορ
φώνετιχ.ι δλο κιχ.Ι περισσότερο ά.πό τη θείιχ. Xάop'Yj σέ μιά. πορείιχ.
lξιχ.γtιχ.σμοu, 5χι μόνο του πνεόμιχ.τος ά.λλά. κιχ.ί τοσ σώμιχ.τος κιχ.Ι
κιχ.τ lπέκτιχ.σtν τοα κόσμου. Το πνεuμιχ.τικό εργο ένός κοινο6ιά,του
fι ένός ά.νιχ.χωρ'YjΤΟU, που ζη ά.ποτριχ.6'Yjγμένος ά.πό τόν κόσμο, ά.κό
μ'Yj κιχ.ί σ,ν μέν'Yj κρυψό ά.π' δλους, διιχ.τηρετ δλ'Yj του την ά.ξίιχ. γιά.
τό σόμπιχ.ν δλόκλ'YjΡΟ. Γι' ιχ.υτό ά.κρι6ώς τά. μσνιχ.στικά. κιχ.θιδρόμιχ.τιχ.
εχιχ.ιριχ.ν πά,ντοτε μεγά,λου σε6ιχ.σμοσ σ' όλες τίς χώρες τοσ ορθόδο
ξου κόσμου».*
Γιά. ν' ά.λλά,ξ'Yj δ 6.νθρωπος, πρέπει νά. μετιχ.νο'ήση, νά. στρέψ'Yj
έλεόθεριχ. όλο το είνιχ.ι του πρός τό θεό. Ή έλλ'Yjνtκij λέξ1j «μετά,
νοιιχ.» που κιχ.τά. γρά,μμιχ. σημιχ.ίνει «ά.λλιχ.γΥι τοσ νοσ, της σκέψεως»,
«μετιχ.μόρφωση τοσ πνεόμιχ.τος», lκcpρά,ζεt ιχ.υτη την κιχ.τά,στιχ.ση της
ψυχης, που εΤνιχ.ι ά.ντίθετη ά.πό τη cpιx.ρισιχ.ϊκ~ ιχ.υτά,ρκειιχ..
«Πρo~κει γά.ρ α.ϋτη (ή μετά,νοιιχ.) πσ.σιν», λέγει δ &'γιος Ί
σιχ.ιΧκ δ Συρος, μεγά,λος ά.σκ'Yjτης κιχ.ι πνευμιχ.τικός δδ'Yjγός τοσ 70υ
ιχ.Ιώνιχ., «ιiμιχ.ρτωλoΤς κιχ.ι δικιχ.ίοις πά,ντοτε τοΤς 60υλομένοις σωτη
ρίιχ.ς τuχεΤν. ουδείς δρος τελειώσεως της μετιχ.νοΙιχ.ς ίιπά,ρχει' διότι
κιχ.ι ιχ.υτών τών τελείων ή τελειότης ε!νιχ.ι ά.τελijς· τό ~ργoν της δέ
δέν δόνιχ.τιχ.ι νιΧ τελειώση, πιχ.ρά. μόνον lv τ~ ώΡtf τοσ θιχ.νά,του ... »**
«'Όσο περισσότερο πλ'Yjσtά,ζεt κιχ.νεΙς τό θεό, τόσο περισσότερο κιχ.
τιχ.λιχ.6ιχ.ίνει πως Αυτός 6ρίσκετιχ.ι πέριχ. ά.πό κά,θε γνώση' όσο πε
ρισσότερο προχωρεΤ κιχ.νεΙς στ~ν τελειότητιχ., τόσο περισσότερο λο-
• Vladimir Lossky, Theologie Mystiqne de Ι' Eglίsc d' Orient,

Aubier, σελ. 16. Βλ. κιχΙ Μετιχφρ. ίιπο Σ. ΠλευριΧκτι. Ή Μυστικ-η Θεo~
λογ(ιχ ττ,ι; Άνιχτολ. Έκκληο(ιχς .
•• ΆσκητικοΙ Λόγοι Άββii ΊσιχιΧκ του Σόρου, ιι'Λστηρl) 1961, Λ6~
γοι; ΝΕ" σελ. 193.
17

γιι.ριά.ζει την !δυσσο της δΙ'ΙL7jς τou ΙΙτέλειιχς. Ή μετά.νοιιι., δτιχν
την σuνιxισθά.νετιxι 'ιLιχνεΙς Ιτσι, δεν εΤνιχι ΙΙρντιΤΙ'ΙL'ή· δεν την όπιχ
γορεύει δ φόβος τijς 'ιLολά.σεως. ΛντΙθετιχ, εΤνιχι lνιχ πρΟ'ΙLιχτιχρ'ΙLΤΙ
•
'ιLο στά.διο rtci. την lνωCΠΙ με τό θεό, «6 τρόμας τijς ΨUx7jc; μπροστci.
στΙς πύλες τοΟ ΠιχΡιι.δεΙσου» σόμ.φωνιχ με την ώριχΙιχ φpά.CΠj τοϊ} ΙδΙου
Ίσιχci.'ΙL τοΟ Σύpou.
80 Προσευχή
ΣΤΡΛΜΜΕΝΟΣ προς το θεό, δ !νθρωπος ΙΙπευθύνετιχι σ' Λότον

με τη προσευχή. ΆρχΙζει 6.πλl1, σci.ν lνιχ πιχιδΙ, με τη προσευχή
των ιχιτησεων. Άργότεριι., με την βοΥιθειιχ τοϊ} ΆγΙου Πνεόμ.ιχτ?;
φθ.iνει στην 'ιLιι.θιι.ρή δοξολογΙΙΧ, δπότε 'ιLά.θε λόγος γΙνετιχι ΙΙνώ
φελος, γιιι.τΙ «i) ΨUχή προσεύχετιχι χωρίς προσευχΥι».
«ΆδιΙΧλεΙπτως προσεόχεσθε» εΤπε δ Άπόστολος Πιι.υλος (Λ'
θεσσ. 5, 17) .
Λότη i) προσευχή i) ΙΙδιά.'X.01tTJ, i) ΙΙστΙΧμ.ά.τητη, i) σcpτινωμέντι
στην 'ιLιχρδιά., �πωδoς ζω7jς, 'ιLιχΡπος μετιι.νοΙιι.ς, ΙΙντηχεΤ -tj&η 'lLpucpci.
στΙς �ρYιμ.ouς της Hιι.λtxιστΙντις, της Λtγόπτou, 'ιLιι.Ι της Συρίιι.ς;, δΙ
νει το ρυθμό με τci. «Κύριε Έλέ1jσόν» της στΙς λειτουργΙες το\) Ά
γΙου ΒιχσιλεΙου 'ιLιχΙ το\} ΆγΙου Ίωά.ννου το\} Χρυσοστόμαυ. ΕΤνιχι
το lργο των μανιι.χων. ΚΙΧλλιεργεΤτιχι στο Σινl1, 'ItEpVI1 στο ..Λγιον
'Όρος. Τήν �φιxρμ.όζoυν oτci. μεγ6.λΙΧ μανιχστΥιριιι. τοϊ} ΒυζιχντΙου.
Διιι.δόθη'ΙLε διci. μέσου των ιχΙώνων ΙΙπο τους μεγ6.λους πνευμ4ΤΙ'ΙLους
ΣUΓΓριxφεΤς !γιο ·Ιωά.νν1j της ΚλΙμ4χος (t 650), a.rLO Ήσόχιο
τοΟ Σινl1 (80ς ιχΙών) , ΝΙ'ΙL1jφ6ρο τον Μονιι.χΟ (130' ιι.Ιών) , rp1j�
γόριο τον Σινιι.tτη (l40ς ιι.Ιών) , �ξιι.πλώvετιxι μετιχξυ των λιχϊ'ΙLων,
�ξΙXσ'ILεΤτιι.ι στην ιι.ότοκριχτορικ-η ιχόλΥι. «Κύριε Ί1jσοο Χριστέ, Ht1j
σόν με τον 6.μ.ιχρτωλόν». Διότι ΙΧότο που ΙΙξΙζει γιά. τον μανιι.χό,
. ΙΙξΙζει 'ιLιχΙ "(ιά. την uπόλΟΙΠ1j ΙΙνθρωπ6τητιι.. Ό μ.ονιχχΟς �Ύ'Itιι.τιι.λεΙ
πει τον κόσμ,ο δχι ΙΙπο περιφρόντιCΠΙ, doUci. ΙΙπο ι1γά.Π1j, rLci. νά.
προσεύχετιχι 'ιLιι.λλΙτερlJ. γι' ΙΧότόν, �ci.v δ θεος το έπιτρέΠ1j, ι1φοϊ)
πρωτιι. �ξιχγνισθ7j ι1ρκετσ. δ !διος.
ΛότοΙ πο,) έπιδΙδοντιι.ι στην ι1διά.λειπτη προσευχΥι, «την προσ
ευχη του Ίφου», στην έπιι.νά.λ1jψ'1j του ά.,,:,Ιου Όνόμ.ιχτόι; Του, σuν-
18
τονισμέτη με την d,y~πνoij - δ νους στήν κ~ρδι& - τό κέντρο
τοσ εΤν~ι - δνoμά.ζoντ~ι «1jσuχ~στές», d,πό την έλληνική λέξYj
iισuχΙ~. Πριiyμα.τι, μόνο σε μι& εlΡYjνεμένYj κ~διά.. εξ~γνισμένYj
d,πό τιΖ πά.θYj. λεΙ~ σιΖν κ~θρέπτη. μπορεί ν& ytyYj d,ντ~νιiκλ~σYj
του θεΙου φωτός κ~Ι νιΖ x~τoιx~σYj τό Πνευμ~ τό σ ΑΥιον, 1j κινYj
τ~ρι~ δόν~μYj τ'ijς προσευχ'ijς. ΓιιΖ νιk spθά.σYj κ~νεΙς σ' ~υτην την
κ~τά.στ~σYj του κ~θ~ρμoυ εΤν~ι d,ν~Υκ~ίο νιΖ τηρΥ) εν~ν d,διά.κοπο
lλεΥχΟ κ~ί στΙς πιό d,πόκρυφες σκέψεις του. μι& ~υστηρή δ.σκYjσYj.
"Δεν όπιiρχoυν πολλοΙ που νιΖ εΤν~ι &ξιοι yιιk την κ~θ~ρή
πρoσΕUΧ~. λέει δ Ίσ~ιkx δ Συρος, μόνο λΙΥΟΙ. 'Όσο yιιk τό μυστη
ριο που ε!ν~ι «επέκειν~», δόσκoλ~ 6ρΙσκει κ~νεΙς εν~ν δ.νθρωπο
σε κά.θε ΥετηιΖ ΠΟ') φθά.νει στην επΙyνωσYj τ'ijς θεΙ~ς χά.ριτος».
Αυτό εΤν~ι πολυ σYj~ντικό κ~Ι πρέπει ν& τό σuyκρ~τησωμε,
ΥΙα.τΙ δ Σερα.<ρεΙμ τοσ Σιiρωφ. που μιiς ενδι~φέρει. θιk ε!να.ι d,κρι-
6ώς ενα.ς d,πό ~ύτoυς τους ΥΙΥα.νΤες τοσ πνεύμα.τος.
Σε τΙ δμως σuνΙστα.τ~ι «ιχυτό τό ΜUστ~ριo που 6ρίσκετα.ι επέ
xειν~»;
.. Ακτισ'ΤΟ Φίbς καΙ Θέωσις
Ο θΕΟΣ εΤνα.ι φιος. Τό εΤπε δ a.Υιος Ίωά.ντης δ Πρόδρομος. Τό

επα.ν~λα.μ6ά.νει 1j ΆyΙ~ Γριχφή σε δλους τους τόνους, 1j όμνοΥΡα.
φΙα. τό Ψά.λλει με d,σόλλYjΠΤYj μελωδική ΠοικιλΙα.. Ό θεός εΤνιχι
φώς κιχΙ μόνο σιkν δ.κτιστο φώς - δπως επι τou 'Όρους θΙΧ6ώρ -
1j δόξιχ Του εχδYjλώνετιχι κιχΙ iι χιiρις Του φωτΙζει τόν δ.νθρωπο,
του δποΙου iι μετιχμορφωμένYj φύσYj ΥΙνετιχι δμαιιχ με τη δικ~ του.
ΓιιχτΙ δ δ.νθρωπος ε!νιχι ενιχ δYjμιοuρΎ'Ί~ που lλιdSε τήν εντολή
νιk ΥΙτη θεός. Ό a.Υιος. ΕlΡYjνιχίος, δ a.Υιος Άθιχνά.σιος, δ a.Υιος;
ΓΡYjΥόριος δ Νιχζισ.vζYjνός, δ ΜέΥιχς Βιχσιλειος, δ ιiγιoς ΓΡYjγόριος
δ NύσσYjς, ΥΙ& νιΖ μήν d,νιχφέρουμε πα.ριk τους πιό μεγά.λους. σuμ
φωνουν ~ρμYjνεύοντιχς lτσι πoλυά.ριθ~ χωρΙιχ της ΆyΙ~ς Γρα.φ'ijς.*
Ό Χριστός με τό νιΖ κιχτιχδεχθΥ) νιk !νδυθΥ) την d,νθρώπινYj ::ρύ'Πj μιχς,
μιiς επιτρέπει νιk <ρθά.σωμε μέχρι τη θεότητά. Του. Ή θέιιlΠj ε!να.ι
δ τελικός σκοπός τοσ d,νθρώπου .
• Lossky, TheoJogie Mystiaue. σελ. 1i9.
19

Αύτη ή όΦηλ~ πρooπτικ~ ψΙΧίνετα.ι &.πίστε'Jτη στ-η ψτωχ~
'γ~ τΥιν ςε
&.νθρώπινη λoγικ~ μα.ι;;. Στ~ Δύση θεώρησα.ν ψρόνιμο
σκα.μπα.
χιΧσουν για. λίγο. ·Οσο για. τ~ν Άνα.τoλ~, πα.ρ' δλα. τα.
~νη (,δ:.ινα.
νε6ιΧσμα.τα. του ζ~λoυ της, πού όψείλοντα.ι στ~ν &.νθρώπ
Χ της α.δτ'ή τ~ν όΦΙστη !ποΦη
μία., δεν εχα.σε ποτε &.πο μπροστι
tij; Λυτρώσεως.
την
Τί &λλο ε!να.ι δ μονα.χΟς πα.ρα.· δ πρωτοπόρος σ' α.ύτ~
ούρα.νΟ κα.Ι
Lλλιyyιώδη &.νιΧ6α.ση j 'Ένα.ς σύνδεσμος &.νιΧμεσα. στον
κα.1 ούριΧνιο ς &νθρωπο ς», έα.ν πετόχη.
τη yij. «'Επίγειος &γγελος
είνα.ι «ώς &ΥΥελοι θεου έν
Διότι εχει λεχθij, οτι οί έκλεκτοΙ θα.
ουσιν ώς δ ofίλιoς
οόρα.νιρ» (Μα.τθ. 22, 30) κα.Ι «οΙ δίκα.ιοι έκΑιΧμΦ
έν ti,j 6α.σιλείιτ. του πα.τρΟς α.ότών» (Μα.τθ. 13, 43) .
Ή Ρωσικη γη
AfTON &.κρι6ώς τον χιλιετη χριστια.νισμΟ πού ήρθε &.πΟ την Πα.
&.πΟ το Bu·
λα.ιστίν'Yj, την Αίγυπτο, τη Συρία. κα.Ι πού σμιλεύτηκε
τέλος του 10ου α.Ιώνα. ή Pωσικ~ fij,
ζιΧντιο, τον κληρονόμησε στο
Το ρωσικο Ζθνος μπορε! να.
&.σχ'YjμιΧτιστη &.κόμα. κα.Ι &.κα.θόριστη.
ε κα.ρπΟς
πΎ) κα.νε1ς οτι 6α.ψτίστηκε προτου να. γεννηθij. 'fπijΡξ
τοΟ 6α.πτίσμα.τος.
όπijρξε
Ό Πρόχορος Μοχνίν, δ α.ύρια.νός &γιος Σερα.ςΡείμ,
ti'jt; ρωσικi'j ς γΥίς, για. την ό
ενα. &.ντιπροσωπευτικΟ τέκνο α.ύτij~
για. να. τ'ήν κα.τα.λιΧ -
ποΙα. πρέπει να. κιΧνουμε περισσότερο λόγο
60υμε.
ε!να.ι ιΧγία.. Ή κλ~ση του ρωσικοο λα.οσ - κα.t
Αύτη ή yi'j
τίποτε &λλο πα.ρα. να. το έπι6ε6α. 'ιώτη -
.;1 Έπα.νciστα.ση, δεν κιΧνει
Σε όλο το μηκος της Ιστορία. ς του'
ε!να.ι μια. κλ'ήση θρησκευτικ~.
τηση μιii.ς
α.ότΟ πού ένέπνεΞ τον ρωσικό λα.Ο δεν ήτα.ν ή &.να.ζ'ή
(Ν. Ber-
κουλτούρα.ς, &.λλα. ή &.να.ζ'ήτηση της Βα.σιλεία.ς τοσ θεου
diaev) . Πρέπει να. το σuγκpα.τ~σoυμε α.ότΟ προκειμένου να. μιλ~
σουl,.ε γι~ τούς ιΧγίους της.
Το Βάπτισμα της Ρωσίας
τούς 'γερμα.νιχοίις κα.1 σκα.νδινα.υικούς λα.ούς,

ΑΝΤΙθΕΤΑ &.πΟ
20

τους δπο(ο\}ς ενιχς Κιχρλομ4γνος ~ ενιχς 'Όλιχφ της Νορ6τιγ(ιχς. ~-
6ά.πτισιχν μ.έ τό ξΙcpoς τοuς, ο[ ΣλΙΧUoι κΙΧί 1ι Ρωσική f'ij 8έχτη
κιχν, στό ΣUνoλό τοuς, την κιχινοόργιιχ πΙστη με χιxριl. κιχΙ με πολ
λ'ή σο6ιχρότητιχ.
ΓνωρΙζομε την [στορΙιχ, lτσι δπως την ά,ψτιγεΤτιχι δ χρoνoγρά.~
ψος Νέστωρ.
Ό Μεγά.λΟς ΠρΙγκτιπιχς Βλα.δΙμτιρος 6ιχσιλεόει στιl. τέλτι του
100u ιχΙωνιχ στήν πόλτι του Κιέ60U, CNjμιχντικό ~μπoρικό κέντρο,
που κεΤτιχι στΙς οχθες του Δνειπέροu, στή 8ιιxστιxόρωσYJ των δ8ων
ά,νά.μεσιχ «στους Βιχρέγκοuς κιχί τους 'Έλλτινιχς», ά,νά.μεσιχ στους
ΣλΙΧόοuς των ΒΙΧλκιχνΙων κιχΙ τους Βοuλγά.ροuς τους πέρΙΧ\ί του
Βόλγιχ. ΕΙ8ωλολά.τρτις δ t8ιος, 60λι80σχοπεΤτιχι ά,πό τους ά,ντι
προσώποuς 8ιιxcpόρων θρτισχειων. 'Όμως 1) γιιχγιά. τοΙ) 'Όλγιχ, «δ
πιό σοφός &νθρωπος τou κόσμοu», lXEt 1j8τι 6ιχπτιστη, στην Κων
στιxντινoUπoλτι, στήν δρθόδοξτι πίστη.
Ό ΒλΙΧδΙμτιρος σuΓXιxλεΤ τους Ρογιά.ροuς τοu. «'Έχεις :iv-
θρώπο\}ρ., του λένε, στείλτε τοuς σε 8ιά.cpoρες χωρες νιl. μελετη
σouv τ'ήν λιχτρεΙιχ το\}ς κιχΙ νιl. δοϋν πιίΊς a.ότοΙ τιμοσν τόν θεό».
Τό Βuζά.νΤΙQ ε!νιχι (Χότό πou τόν χα.τιχκτα.. «Δεν ξέροι.με πιιl. Μ.ν
6ρισχώμοι.στε στόν ουριχνό ~ στη y'ij», διτιγουντιχι ο[ ά,πεστΙΧλμένοι,
ιicpoϋ πιxρεuρέθτισιxν σε μιιl. λειτοuργίαt στην ΆγΙιχ Σoψι.a. της Κων
στιχντινοuπόλεως. Ό ΒλΙΧδΙμτιρος ιχΙχμα.λωτίζετιχι ά,πό την δμορ
ψιά.. ΑυτΥιν τήν λειτouργικ1ι δμορψιά., τήν τέλειιχ 80ξoλoγΙαt τοϋ
'rψιστο\}, στήν δποΙιχν δ λΙΧός το\} θιl. μεΙντι πά.ντιχ με πά.θος προσ
κολλτιμένος. «Πoϋθιl. πά.ροuμε τό 6ά.πτισμαt;» λέει.
Πολεμιστής 6Ιαtιoς, θlJμώ8τις κιχΙ ά,πά.νθρωπος, μ.έ ά,γά.Π1j στck
σuμπόσιιx, στό κριχσί κιχΙ στΙς ΓUνιxίκες, δ ΒλΙΧ8Ιμτιρος, μ.έ τό ψώ
τισμαt του 6ιχπτίσμιχτος ά,λλά.ζέι δλοκλτιρωτικά.. Ποτισμένος 6lXθειιl.
ά,πό την εuιχγγελικ'ή γλuκuτητιχ, ψτά.νει στό CNjμείο ν' ά,νlχρωτιέτιχι
~ιl.ν lχτι τό δικΙΧίωμα. vck τιμωρ'ij τούς ~"('Xλτιμα.τίες. Ή ά,γά.Π1j
πρός τούς ψτωχούς ά,πΙΧλόνει τήν κιχρδιά. του. Στήν ιχυλή τοϋ πιχ
λιχτιου του, τούς προσψέρει δείπνιχ, στέλνει ά,μ4ξιιχ γεμα.τιχ με
τρόψιμα. στούς ά,ρρώστους κlχΙ στους ά,νlXπ~ρoυς. Άπολόοντιχς τΙς
εΙ8ωλολά.τρισσες πΙΧλλιχκΙδες του, νυμψεόετιχι τήν πριγκ~πισσtι.
"Αννιχ, ά,8ελψή <twv 6υζιχντινων ιχότοκριχτόρων Βιχσιλείου του Β'
κιχΙ ΚωνστιχντΙνου του Η'. Άποκτα. ά,π' ιχότήν δυό y~!)ός, τόν
21

πιστΥι
Μπόριι; κ~ί τόν Γκλέπ. σΟλοι μαζί ιiπoτελoσν μιιi 6~θειιi
oίκoγένει~.
Ό !κχριστια.νισμ.όι; τou δεν κά.νει τι1Jν Βλ~δΙμ1jΡΟ !ν~ atpu-
μΙες
<ρνό θΡ1jσκόλ1jΠΤΟ. Έξ~κολοuθεt νιi ιiπολφ6ά.ν1j τίι; Ι'Πποδρο
των γενν~Ιων τιi σuμπόσι~ με τη σuντρoφιιi τηι; «ντρouτζΙ
tou,
ν~» (cppoupιi τηι; ιiκολοuθΙ~ς τοσ ΠρΙγΚ1jΠ~) .
κ~Ι
Ό λ~ς τόν ιiγ~πi1, τόν κ~τ~λ~6~Ινει, τόν tp~youOi1 -
με το π~ρ~τσOόκλι, Βλ~δΙμ1 jρος
θιi τόν tp~youOi1 γιιi κ~ιρό -
- δ Κοκκινωπός - 'Ήλιος. (Τό κόκκινο στιi ρωσικιi εΤν~ι σuν
ώνuμo του ilip~tou).
οι πρώτοι ..ΑΥΙΟΙ
ι τού
ΗΤ ΑΝ ΑΡ ΑΙΈ !πιφ~νει~κYι ~utYj iι σχεδόν ~μεσ'Yj ιiπoδoχY
σε μιιi
χριστι~νισμ.oσ; θιi.τ~ν tx~vb; ~utbt; δ λ~ός ποίι δόθ1jκε
κ~ινoυργι~ θΡ1jσκεί~, νιi τ'ήν ιicpoμoιώστj στό 6ά.θος;
.
Ή ΙστoρΙ~ τou Μπόρις κ~ί τοσ Γκλεπ ιiπ~ντoσν στό !ρώτημα
'Αμέσως μετιi τόν θά.ν~τo τοσ π~τέρ~ τou; Βλ~δΙμ1 jΡΟU (t
1015), ~Utoi. οΙ oub νε~ρoΙ πρΙγκτιπες ιicpijvouv νιi δολοφοτηθουν
ερo μιao - ιiδελ
χωρΙς νιi προ6ά.λοuν ιiντίστ~σ'Yj, ιiπό !ν~ μεγ~λύτ
την' δι~
φό τοuς, γιό μιi1ς !θνικ1jς π~λλ~κΙδα.ς ποίι ιiμcpισ61jτοuσε
τοuς προσ
δοΧ'ή τοuς. ELV~L Ομ.ορψοι κ~Ι Ouv~to(. Ή «ντροuτζίν~»
~utoi. ιiρνoσντ ~ι. Ό Χριστός,
π~θεΤ νιi τοίις όπερ~σπισθ1j. σΟμως
tou; Φών~ξε στην 60ήθειά. tou λεγεωνες
υπερά.σπισε τόν ~~uτό
ιiγγέλων; θέλοuν νιi x&.vouv κ~Ι ~utot σιiν τό Χριστό.
μ.έσ~ σε
Tιi σώματά. τοuς, που 6ρέθ1jκ~ν ~θικτ~, !tάo<p'YJa~y
«K~ί, δ θεός, λέγει δ Χρονογρ ά.
μιιi !κκλτισΙ~ κoντιi στό ΚΙε60.
φος, fκ~νε πoλλιi θ~ό~Τ~ χά.ριν τ6>ν όπτιρετων tou».
Ό λ~ός ζτιτησε tijv ιiν~κijρuξ1j ~ίιτων tij)y λ~ϊκων σε &γ1-
οuι;. Ό λ~ός γιατΙ δ Βuζ~ντινος κλ1jρος δΙστ~ε. Σε ποιά. κα~

-
τους κ~ινoυρ
tYjyopi~ δμωι; μπoρoσσ~ν νιi τοποθετήσοuν ~ίιτoυς
μά.ρτuρε ς, οϋτε δμoλ0Ύ" lΤ~Ι, οϋτε
YLou; &γΙοuς; Δεν 'iίσ~ν οϋτε
ν νιi υποστοσ ν τη 6Ι~». ι},
διδιXσκ~λoι. THσ~ν αυτοί «που δέχτηκ~
ζoσσ~ν ij01j
πά.ντησ~ν οΙ ρωσοι. Μόλιι; που ε!χ~ν 6~πτισθi'j κ~ί,
ενα. !ντελως δικό tout; ξεχωριστό τύπο &γιότητος, ιiπόδειξ1j τοσ
22
πόσο 6~Otάo εΙχ~ν κ~τ~λά.6εt τΟ Εόα.ΎΎέλtQ. rtιZ τούς ρώσους, τό
Πά.θος τοϋ Λυτρωτη δέν Ινσ~κώθηκε στΙς ~Ιμα.τηρές στ~uρώσεtς,
ιiλλά. μ.έσ~ στον rδtO το λ~ό. Μέ τη μ.εσολά.6ηση των δύο ~άτων
ιiθώ'ων, δ Ίησοϋς πά.σχων x~ί γλυκός, θά. γΙνη ytιZ πά.ντ~ τΟ πρό
τυπο, ιiπo το δποΤΟ θά. ΙμπνέεΤ~t δ ΧΡtστt~νtσμ.ός στη χώρ~ τοος.
rt' ~δτη τη μ~ 6Ι~, yt' ~δτη τη σunνώμη προς τούς Ιχθροός, δ
·Σερ~ψείμ τοϋ Σά.ρωιΡ θά. γΙνη το π~ρά.δεtγμα., x~Ι !x~τoντά.δες
χtλtά.δες μ.ά.ρτuρες - πoιJ μόνο δ θεος γνωρίζεt τον ιiκpt6ij ιipt
θμ.ο x~ί τά. όνόμα.τ~ - θά. την ιiπoδείξooν στΙς μ.έρε~ μ.α.ς, x~τά.
τη StάopxEt~ της Έπ~ν~στά.σεως τοϋ 1917 x~Ι μετά. ιiπ' ~δτην.
Μετά. την ιiν~Χ'J)ρuξ'J) τους, δ Μπόρtς x~Ι δ rχλέπ, IYtV~Y
ιiπ' τούς πtο ιiγ~πητoύς ά.γΙους. Πολuά.ρtθμ.ες εΙκόνες τούς ιiν~π~
ρtστοGν νά. ΙΠ'ltεύoυν δ Ιν~ς δΙπλ~ στον 4λλο Ιπά.νω σέ 4λoγ~
στο χρωμα. της νόχτ~ς x~Ι στο χρωμα. της ~ύγijς, ι1xoυμπωντ~ς
μ.6λtς στη γij, Ινω ιiπo τον oυρ~νo ψηλά. το χέρt τοϋ Xρtστoi)
τούς εύλογε!.
«Σ'J)~ωσ~ν τη ντρoπ~ πού 6άop~tVE το ρωσtχο ~ό», ΙξηγεΤ
δ χρονογρά.cpoς, «τη ντρoπ~ νά. El'ιl~t x~νεΙς Ιργά.της της !νδε
κά.της ώρ~ς μετ~ξύ των Ιθνων».
Ή σεμν1j τοος ιiνδρεΙ~, δ κΡυψος 'ήρωΤσμ.6ς τους, δ «χιενω
ταός», ιiγ~πητoς στοός ρώσους, πού ιiπεχθά.νοντ~t τΙς όπερ60λt~
Χές χεφονομΙες κ~Ι τη OE~tptX~ στά.ση, δέν "iτ~ν ιlρ~γε π~ρό
μοt~, !ν ΙΠtτρέπετ~t νά. έxψρ~ κ~νεΙς lται, μ.έ την έπCιγεtt1.
στά.ση τοϋ noG της τέλεtt1. σtωπηλijς Πt1.ρθένοο M~ρΙ~ς;
ΟΙ Πρώτοι ΜοναχοΙ
Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ -Ιjρθε στη PωσΙ~, ιiπo τη yij τ~ν ιicptερωμένη

στ~ν Μητέρt1. τοσ θεοϋ, τον .. Αθωνt1.. Ό Ιδρυτης του, δπως; δ με
γά.λος Αlγόπτtος ιiν~χωρητης, όνομα.ζότt1.ν Άντώνtος. llijYE xt1.t
X~OtaE δυο ψορές στο "Aytov 'Όρος, ιΡόρεσε το μ.oVt1.xtκO σχiίμ~
xt1.t όνεφεuότt1.ν νά. μεΙνη έχεΤ. "Ομ.ως δ πνεuμt1.τtχός τοο δδηγος
τον lστεtλε πίσω στη PωσΙ~, προλέγοντά.ς τou πώς θά. γtνότ~ν
δ π~τέρt1.ς σ' lvt1. πλijθος μ.ονa.χων.
rύρω στιΖ 1062, μέ τη 6oijOEt~ Ινός νε~poϋ μoν~χoϋ, τοϋ
23

ων
θεοοόσιου, δ Άντώ'YΙo~ !ορυσε τη περΙψ'ημ.'η .Λα.ύρα. τών ΣΠ'ηλα.Ι
τοΟ Κιέ60υ. Ό χρoνoγριi.φoς τοuς πα.ρομ.οισ.ζει μ.ε «ouo λα.μ.π6.0ες
στη πα.γκόσμια.
ιiνα.μ.μ.ένες στό όνομα. τijς ρωσΙΚijς γijς, μ.προστσ.
είκόνα. τοΟ ΧριστοΟ». .
ρυ·
Ό .'Αντώνιος ιiπoσόρθ'ηκε μ.ετσ. ιiΠδ λΙγο σέ μ.ισ. ιiπoμα.κ
μ.ονα.στη
σμέν'η σπ'ηλιιi., !νώ δ θεοδόσιος όργιi.νωσε τΥ) ζωη τοΟ
νος. ΤΗτα.ν !να.ς νεα.ρΟς εό
ριοΟ κα.ι. Εγινε δ πρώτος του Τιγουμ.ε
ιiπo μ.ισ. «κα.τα.πι ε
γενης ιiπo τό Κούρσκ, που τuρα.ννιότα.ν δμ.ως
μα.ρτυρια., νσ.
στικη μ.'ητέρα.» πού προτιμ.ΟΟσε νσ. τον όπo6ιi.λλ'η σε
.ιiπoχωρισθ'ij.
τον κτuπα., νσ. τον 6.λυσοΟέν'η ιiκόμ.'η, ιiντί νσ. τόν
νσ. τijς ξεφυγ'η. Άρκετσ. χρόνια. ιiρ
Στο τέλος δμ.ως κα.τώρθωσε
ψωνΤι, τον ξα.να.6ρij
γότερα., α.υτη Τι ιiντρoΓUνα.Τκα. μ.ε τή τρα.χεισ.
ιζε νσ.
κε στό ΚΙε60 γισ. νσ. τοΟ ιiνα.γγειλ'η πώ~ κα.ι. α.υτη ιiπoψσ.σ
ιicpιερωθij στη μ.ο'lα.χική ζωΤι.
ς !)πέ
Ό μ.ονα.χός ε!να.ι fνα.ς !ξορκιστΤις. ΟΙ πρώτο! ιiσκ'ητε
. ζώντιχς μέσ:χ.
μ.εινα.ν θα.ρρα.λέα. τίς ~γριες !πιθέσεις τοΟ Οα.Ιμ.ονα
x στα. !ρεΙπιιχ lιt;;'ς
στίς OΠYjλιες της ιxZΓUπτιιxκής !piJμ.ou ιiνσ.μ.εσι
της Αχ.όρ:ι.;
εΙοωλολιχτρικής θΡ'ησκείιχς. Στη ΡωσίΙΧ, οΙ μ.ονιχχοί
τών ΣΠ'ηλιχίων - κΙΧί κυρίως δ &γιός τoυ~ Τιγούμ.ενος .-0 Uπέψ .. -
δια.βόλ~υ 'r.otJ δ
ριχν κι' α.υτοί !ε tO'Ou ιiπo την Ουσιχρέσκεισ. το1
χριστια.νισμ.ός τον !ξεθρόνισε. .
ΟΙ'ηγεΤτιχι δ
«τσ. κα.κσ. πνεόμ.α.τα. τον τΙΧλα.ιπωροοσα.ν πολύ,
Ο'Πηλισ. κιχι.
χρoνoγριi.ψoς, τοσ πα.ρουσΙα.ζα.ν δριi.μα.τα. σ' α.ότην τη
κα.ί γισ.
ιiκόμ.'η τοΟ προξενοσσα.ν πλ'ηγές, δπως γριi.cpoυν !ΠΙO'Yjς
τοΟ πιχρουσι ιχζότιχν , τοΟ ελεγε νσ. μ.η
τον "Αγιο Άντώνιο. Αίιτος
χά.νη το κουρά.γιο του κιχι. ιiόριxτα. τοΟ εστελνε'ιiπo τον ουρα.νΟ
την Ούνα.μ.η γισ. νσ. tou; νικTjO'Yj».
!σψριi.
<rΦ'ηλη κα.Ι γλυκεισ. μ.ορψΤι, δ θεοοόσιος το!) Κιέ60υ,
σμΟ ιiνεξΙτη λo ιiπoτόπω μα.. "Ολοι
γισε το ρωσικό μ.ονα.χι 110' fva.
δ Σέργιος τοσ Ριχντονέ ζ, δ Σεριχψεί μ.
οΙ μ.εγά.λοι ρώσοι a.ytot -
τοΟ Σιi.ρωψ εχουν μ.ΙΧζί του fvιx κοινό οΙκογενεια.κΟ χιχρα.κτηρι
-
εκρυ6ε κά.τω
στικό. Τιχπειν6ς, πολί! δ.πλός, μεγιi.λoς νηστευτΤις,
» τών ιiγώ
ιiπo !να. χα.ροόμ.ενο πιχρουσιιχστικο τσ. «κιχτορθώμ.ιχτιχ
νσ. προσψέρ'η
νων του, ψοροΟσε πα.λισ. ΡΟΟχα., -Ιίτιχν πιi.ντα. ετοιμ.ος
στους κιχτωτέ ρους του, σπλα.χνιζό
τΙς όΠ'ηρεσΙες του, ιiκ6μ.η κιχί
(γισ. τους δποΙους εορυσε
τιχν μ.έχρι Οα.κρύων τοuς ουστυχισμένους
24

ενι:χ. dσuλο) κι:χ.Ι δέν c:po6ότι:χ.ν ν~ λέ1j την ι!λ~θειι:x. στούς πρίγΚ1jπες.
Τερά,στιος . ε!νι:χ.ι δ ρόλος πού !πι:χ.ιξε, κά,τω ι!πο τΥιν έπΙδρι:χ.
σ1ι του, 1j Λι:χ.ύρι:χ.των ΣΠ1jλι:χ.ίων, στΥ) νει:x.ρ~ Ρωσίι:χ.. 'Έ6γι:χ.λε [ε
ρι:χ.ποστόλους (δ ίδιος δ θεοδόσιος έπισκεπτότι:χ.ν τη νύχτι:χ. την έ-
6ρι:x.Ι~Y) σuvoLxiι:x. τοϋ Κιέ60υ). Έκεί &'νθισε 1j κι:χ.λλιέργεισ. των
γρι:χ.μμ.ά.των. Ό θεοδόσιος ι!γι:χ.ποϋσε τ~ 6ι6λίι:χ.. Κι:χ.θότι:χ.ν τι:x.πειν~
δίπλι:χ. στον «ΝΙκωνσ. τον μέγι:χ.», τον 6ι6λιοδέτη πού !πλεκε σxOLc
νι~ ι!πο κά,ννι:χ.6ι, «για.τΙ είχι:χ.ν ι!νά,γκΤ) ι!π'· α.δτΥιν τΥι δου
λειά,». T~ πρωτι:χ. χρoνικ~ γρά,ΨΤ1jκι:χ.ν στον περί6θλο της Λι:χ.ύρι:χ.ς.
Έκεί ι!ντέγρι:χ.ψι:χ.ν tH1jYLX~ χειρόγρι:χ.ψι:χ. κι:χ.Ι τ~ μετέψρα.ζι:χ.ν. 'Έ
νι:χ.ς μονι:χ.χΟς της Λι:χ.ύρι:χ.ς, δ 'Αλύπιος, 'ήτι:χ.ν δ πρωτος ζωγρά,ψος
εΖχόνων.
Ό θεοδόσιος πέθι:χ.νε - κι:χ.θώς τοχε πΤ) έκ των προτέρων -
~ μα.λλον, «ένώθ1jκε μέ τούς &γιους Πι:χ.τέρες» το Ιτος 6 582 (1074),
τον μTjν~ Μά,ιο, στΙς 3, ενι:χ. Σά,66ι:χ.το, μέ τΙς πρωτες ι!χτίδες
τοϋ ΥιλΙου .
.. Aip1jaE τη ψ~μ1j ένος «ι!νθρώπου ουρά,νιου χι:χ.Ι ένος ι!γγέλou
έπίγειου». Ό μονι:χ.χισμός μετ~ ι!π- ι:χ.δτΟν γνώρισε 1Joεγά,λ1j έξά,
πλω~. Στ~ μέσι:χ. τοϋ 130υ ι:χ.ίωνι:χ., 1j ΡωσΙι:χ. είχε στΥιν κι:x.τoχ~
Τ1jς έβδομTjντι:χ. μoνι:x.στ~ριι:x., στρι:χ.τόπεδι:χ. κι:x.τ~ των σκοτεινων δυ"
νά,μεων, σπορείς πολιτισμοϋ κα.Ι κέντρι:χ. ι1-yά,Π1jς.
Ή Ρωσία το\) Κιέβου
ΠΟΣΟ ΟΜΟΡΦΗ Τίτι:χ.ν τότε 1j νεοψώτιστη Ρωσίσ. τοQ Κιέ6ου!

ΕΤχε κά,τι τι το λι:χ.μπερΟ κι:χ.Ι το χι:χ.ρούμενο, Ενα.νι!έρι:χ. γιορτσ.
στικό. 'Έχοντι:χ.ς σuγγένειι:x. μέ το ι:χ.δτοκρι:χ.τορικΟ Βυζά,ντιο, ο[ πρίΥ
Κ1jπές της έξισώθ1jκι:χ.ν μέ τούς έστεμμένους της ΕόρώΠ1jς. Ό Γιι:χ.
ροσλι:χ.ϋος δ Σοψος (1019 - 1054) , σύζυγος μια.ς Σου1jδijς πριγκ~
πισσα.ς, πά,ντρεψε την κόρ1j του" Αννα. μέ τον 6α.σιλια. ΈρρίκΟ' Α'
τTjς Γι:χ.λλίι:χ.ς. Τό ΕUι:χ.γγελιστciΡΙΟ πού !ψερε μι:χ.ζί Τ1jς στΥιν προί
κι:χ., ψυλά,γοντι:χ.ν στην Ρένς κι:χ.Ι ΧΡ1jσiμευε μέχρι τΥιν Γι:χ.λλικΥ) Έ.
πι:x.νά,στι:x.~ γι~ τη στέψ1j τι"ίJν 6ι:χ.σιλέων.
Ό Γιι:χ.ροσλι:χ.ϋος !κι:χ.νε το Κίε60 μι~ ι!πο τΙς ιbpι:x.ιότερες πό~
λεις της ΕUρώΠ1jς. ΤΟ έμπόριο κι:χ.ί 1j τέχν1j ι!νθρϋσι:χ.ν. 'Ένα.ς
25

τετρa.
ξΙνος τ~ξειδιό)της θα. μποροοσε να. μετρ1jση όκτώ ι1γορΙς,
'ltoO~ν
κόσιες !κκλησΙες, τιίΊν δποiων οΙ xpuσot ΤΡΟΟλλοι λ~μπoκO
ε'lt7j περιοχΤΙ τοΟ 'ΔνειπΙ ρou.
στόν oόρ~νό πιiνω ι1πό την μεγ~6πρ
NΙστoρ ~ ν' ι1ν~κριi ςη:
·Oλ~ ~ότα. !κ~ν~ν τόν χρoνoγριi.φo
πολuιiριθ~
«T~ λ~μπρΤΙ κ~ί φωτεινΤΙ ρώσικ"l γiί. στολισμέν"l με
κ~ι με κιiθε
πoτιiμι~, με διιiφoρ~ Ets"l ποuλιών, μέ δ.γρι~ ζώα.
σ' !πλ~σε για. τΙς Ιπποδρο μίες τών ι1ν
εtδouς πλιiσμ~τ~, δ θεος
σο!) !δωσε μέ τό 6ιiπτισ μ~ την
δρών. K~Ι στη σuνΙχει~ δ Κύριος
κ~Ι μέ &.-
ά.γΙ~ όρθόδοξ"l ΠΙστι κ~ί σε γέμισε με μεγιiλες, πόλεις
ιiς σou
γιοuς οΤ)(.οuς κ~Ι σ' !σπειρε μέ εόλ~6ικα. 6ι6λι~, δεΙχνoντ
lτσι τόν δρόμο της σωτηρΙ~ς!"
ΚΙε60.
'Ήρθ~ν 5μως οι Μογγόλοι. Το 1240 κ~τ~στpΙΨ~νε τό
της
«ΟΙ Tιiρτ~ρoι περικύκλωσ~ν το KiE6o, την πρωτεύGU~
κ~τΙλ~6~ν κ:χ.Ι
PωσΙ~ς, κ~Ι μετα. ι1πο μια. μ~κρα. πολιορκΙα. τό
στό χΙρι, 'Xo1J.-
σχ.6τωσ~ν τους κ~τοΙκοuς. 'Εν σuVEXELtf μέ τό ξΤφος
~ε. εΙ
τΙκλuσ~ν 5λ"l τη ρωσικ'iι γiί !τσι που κ~θώς την δι~(ζ
α.ότη την
δ~με σωρους κρ~νί~ κ~Ι κόκκ~λ~ στΙς στΙππες. Άπ'
τοικYj
πόλ"l (το ΚΙε60) την τόσο μεγιiλYj κ~Ι την τόσο πuκνοκ~
της μΙνouν
μΙνYj, τώρ~ δεν ι1πομΙνει σχεδόν τίποτε. Μόλις που
σε σχ.λYjΡΤΙ
δύο ~κ~τoντιiδες σπίτι~, που οι κιiτοικοi τοuς !πεσ~ν
ύποδούλωση». (Άπόσπ~~ ι1πό χρονικό) .
δ.νοιξYj
'Έτσι λοιπον τελείωσε τό «ρωσικό θ~O~", α.ότη ~
σε ύποσχΙσεις.
το!} Κιέ6ou, τόσο γόνιμYj σ' όμoρφιιi, τόσο πλoύσι~
Τό πρώτο σιδYjρό π~ρ~πΙτ~σμ~ !πεφτε. Ή Ρωσία. !μπ~ινε
«κενώσεωcio.
στό πεπρωμένο της: τοΟ πόνοu, της σιωπijς κ~ί 'της
·0 • Ατιος ΣέΡιΥιος και 1ι Άνακαίνιση
κορuφες
ENOΣ~ στΙς κoιλιi.δες ΣUσσωρεύoν~ τα. σχ.oτ6.8ι~. στΙς
οΙ δ.γιοι stvouv δ lνa.ς
λιiμπει το φώQ. Άπο ιχ.Ιώνα. σε ~Ιών~,
την δώση στον
στόν δ.λλο·ι τη δa.δ~. Ό θεοδόσιος τοi) ΚιΙ60u θα.
τοι) θα. την
ΣΙργιο το!} P~ντoνΙζ, δπως δ ΣΙργιος με τη σειριi
δώση στόν Σερ~φεΙμ τοΟ Σιi.ρωφ.
π~ριi
Με μια. σuνΙχει~ ι1διιiσειστη, ~ χιλιόχρονYj όρθόδοξYj
στη PωσΙ~, πιiν-
δοση !μελλε να. δι~ιωνισθiί κ~Ι να. ι1ν~πτuχθiί
26

τα. ίδια. χα.Ι πιiντα. χα.ινούργια., για.τΙ ε!να.ι ζωντα.νΤ) μέσα. στην t-
νότητα. του Χριστου χα.ί στην ποιχιλία. του Άγwυ Πνεύμ.a.τoς.
Ή μ.ογγολιχΤιχυρια.ρχία. ιiπώθ'Yjσε τού, Ρώσου, ιiπo τΙς στέπ
πε, του Νότου προς τιl. διiσ1j του Hoppii χα.ί προς τιl. 60ρειοα.να.
τoλιxιi, Γιιl. ένιiμισu α.Ιώνα. οΙ Tιipτα.poι lσπερνα.ν τον τρόμο. Έν
τούτοις οΙίρθε μι~ στιγμ'ή, δπου δ xα.τα.πιεσμένo~ λα.Ος ξα.να.πα.Ιρ
νοντα.ς OύvaotJo'Yj α.lσθά.νθ'Yjχε τη θέλ'Yjσ1j χα.Ι τΤ) ouvaotJo'Yj v' ιiπoτι
νά.ξ'Yj το ζυγό. Ή μιχρΤ) πόλ'Yj της Μόσχα.ς ε!χε πρίγχ'Yjπες ~νεp
γ'Yjτιχούς;, lva. μ'Yjτροπολίτη μέ εύρύτητα. πνεύμα.τος. Αύτος δμως
πού υπηρξε δ χυριώτερος σuντελεστης της πνεuμ.a.τιxης δσο -x.a.t
της χοσμιχης ιiνα.νεώσεως της χώρα.ς, (οΙ Ιστοριχοί ~δώ σuμ.ψω
νουν χα.Ι το πa.pa.δέχοντα.ι), οΙίτα.ν lva. φτωχος μονα.χός, .πού ζου
σε στο 6ιiθoς τού δά.σους. ΤΟ δνομά. του οΙίτα.ν ΣέΡΎιος. ΓεννΤιθτι
χε το 1313 (4) .
Μέ το θά.να.το τών γονέων του 'fφυγε γι~' την «fp'Yjμo».
Πόσο χα.φΟ δ νεα.ρΟς Σέργιος lμεινε μόνος στΤιν «fΡ'Yjμό,. του;
δέν το ξέρουμε. ΣτΙς 7 Όχτωβρίου 1337 lγινε μονα.χός. Ή Κ'Yj
πουριχ'ή, fι ιiνά.γνωσ1j τών θείων Γρα.φών χα.Ι χυρίως fι προσευχΤι,
γέμιζα.ν τΙς fιμέpες του. Mιιl. ιipxoύδα. ~pxότα.ν ν~ τον δη. ΕύΎε
νιxιi, «γι~ νιl. μΤ) την πpoσ6ιiλλψ δ ~Ρ'Yjμίτης μοιρα.ζότα.ν μ.a.ζΙ
της το λιγοστο ψωμί πού ε!χε. ΟΙ δα.ίμονες τον ~νoXλoύσa.ν. «ιw
γε ιiπ' έδώ! τού φωνά.ζα.νε. Φϋγε! Για.τί οΙίρθες σ' α.ύtt1j την ~
p'Yjμo; .. Aψ'Yjσέ την δσο μπορεις πιο γρ'ήγορα., ιiλλoιώς ~ιl. σε σχο
τώσουμε». 'Όμως δ Σέργιος χρα.τοσσε γερά..
Ή φ1jμ'Yj τών ιiσχ'Yjτι'>tών «xα.τopθωμιiτων» του ε!χε διa.δoθ'ij
στΤιν περιοχΤι χα.ί μανα.χοΙ fpxoYtaov ν~ του ζ 'ΥΙτησουν την άδεια.
νιl. χτίσουν xελλιιl. γύρω ιiπo το διχό του. Αύτο το ιiντίστΡΟCPO
Ιερα.ποστολιχό πνεσμα. είνα.ι χα.ρα.χτηριστιΧό γι~ την Άνα.τολΤι:
ιiντΙ ν~ πιi'Yj ν~ Χ'Yjρύξ'Yj, δ άνθρωπGt. τοσ θεοσ xpύ6ετα.ι~ ·Ομως
fι ιixτινo6oλία. της ιl.γιότητός του χα.τα.λ'ήγει ν~ tpao6ιX'Yj τού.; ιiν
θ"ρώπους. Ό Σέργιος fδωσε την άδεια. μέ τ'ήν πpoOπόθεσ1j δμως,
δτι δ ιiριθμός τους δεν' θ~ ξεπερνούσε τούς δώδεχα.. Νέος ιiΧόμ'Yj
χα.Ι δυνα.τός, lχτισε δ Τδιος πoλλιl. κελλιιi.
«Τό μονα.στηρι οΙίτα.ν την ~πoxtι ~κείν'Yj χα.τα.πλ'Yjκτικό, γρά.
φει το 1417 δ Έπιφιiνιoς δ Σοφός, μονα.χός δ ίδιος χα.Ι 6ιογρά,.
φος τοσ 6.γίου. Το διiσoς δεν οΙίτα.ν ιiπoμα.xpυσμένo δπως εΤναοι
27

σ~μερα., ι1λλ' δμως !κε! δπου !χτιζα.ν κελλιιΧ. Ψτιλ~ δένδρα. !ιρόϊ
ζα.ν πιΧνω ι1π' α.υτ~ κα.Ι τ~ σκέπα.ζα.ν.
Με πολλΥι τα.πείνωση δ Σέργιος θεωροΟΟε τόν έa.υτό του ι1-
νιΧξιο γι~ την Ιερωσύν7j, πιστεόοντα.ς !πΙσης;, πως ~ uπεΡ7jψιiνεια.,
πoU ώθε! τό μανα.χΟ ν~ Ιερωθ'i) εΙνα.ι ~ βιiστι δλων των κα.κων.
Κιiμψθ7jκε δμως μπρoστ~ στΥι θέλ7jσ7j των ι1νωτέρων του.
Στην ι1ρχΥι τό μονα.στηρι 'ijτα.ν πολύ ψτωχό! Συχν~ !λειπε
τό ΨωμΙ κα.Ι το ι1λεσρι ~ το κρα.σί γι~ την λειτουργΙα. ~ τό λι
βιΧνι ~ τό κερ!. 'ΈΦα.λλα.ν τον δρθρο τη νόχτα. χωρίς κεριιi, κιiτω
ι1ΠQ τό ψως δα.υλων ι1πό σημόδα. Υ} ι1πό πεσκο».
''Ομως; πολλοί λα.Ικοί χωρικοΙ κα.Ι ι1στοΙ, ι1ψ~νoντα.ς τ~ Χ(Ι)
ρι~ κα.Ι τΙς; πόλεις τους, 'ijpOιxv σε λι-ΥΟ ν~ !γκα.τa.στα.θoσν, γόρω
ι1πό τό μανα.στηρι της ΆγΙα.ς; ΤριιΧδος. ,," Αρχισα.ν ν~ κόβουν τ~
διiση, St7jYEtτa.t δ ΈπιψιΧνιος;, κα.Ι κα.νεΙς; δεν βρέθ7jκε ν~ τOUς
το ι1πα.γoρεόσ7j. Δεν λυπ~θ7jκα.ν τΙς; &γριες; !Ρ7jμιες κα.ί τΙς μετα.
μόρψω~α.ν σε κιiμπoυς, δπως το βλέπουμε σijμερα.. "Εκτισα.ν χω
ρι~ κα.ί ι1γροκτημα.τα. κα.Ι &ρχισα.ν ν~ !πισκέπτωντα.ι τό μονα.στη
ρι ψέρνοντα.ς μ.a.ζί τους ι1μέτρτιτα. δωρα.».
Άκτινοβολωντα.ς ι1πο κα.λωσύντι δ !γιος Σέργιος δεχότα.ν δλο
τον κόσμο, περιτριγυριζότα.ν ι1πό πα.ιδιιΧ, στ~ δπο!α. !ψτια.χνε πα.ι
χνΙδια., γιιΧτρευε τους; ι1ρρώστους, !ξώρκιζε τούς δα.ιμανισμένους,
lκα.νε θα.Uμ.α.τα.. Ή ψΥιμτι του ξεπερνοϋσε ~ σύνορα. της χώρα.ς.
1Ι0ιός εΖχε !μψυσijaει ατό λα.ό α.υτό τΟ κα.ινοόργιο πνεϋμ.a.,
α.υτό τό νεα.νικό θιΧρρος; Ό •Αγιοι;; Σέργιος. ΟΙ ΙστορικοΙ το ι1-
να.γνωρίζουν δμόψωνα..
,,'ο Mωσσijς τοσ ρωσικοσ λα.οσ». Πα.τέρα.ς της Έρ~μαυ. Ή
γοόμενος της Ψ7jμισμένTjς Λα.όρα.ς της; ΆγΙα.ς Tριιiδoς;. Ίορυτης
πολλων &λλων μανα.στηριων. ΦΙλος του ΜτιτροπολΙτου ΆλεξΙου
της Μόσχα.ς, βα.πτιστης μιι1ς; κα.ινοόργια.ς ΡωσΙα.ς. Πνεuμα.τικός
κα.θοδΤΙrTJτης λα.'ίκων, μανα.χων κα.Ι πριγκΥιπων. "Ανθρωπος με μι~
!ξα.φετικΥι ευρότητα. πνεόμ.a.τoς, πού γεμ.ι1τος ά.πλότητα. κα.Ι γλυ
κότητα. lλεγε: "θ~ προτιμοσσα. ν~ ι1κοόω κα.Ι ν~ διδιXσκωμ.a.ι πα.
ρ~ ν~ διδιiσκω,
, ν~ uπrxκοόω πα.ρ~ ν~ δια.τιΧζω». ποσ πρέπει ν'
ι1να.ζTjτησ7j κα.νεΙς την πτιγΥι της δυνιΧμεώ'ς του, τό μυστικό της
uπεροχ'i)ς του; ΤΙ ξέρουμε γι~ τΥιν !σωτερικΥι του ζωΥι;
ΟΙ Ρωσοι μονα.χοΙ δεν 'ijτa.ν κα.θόλου δμιλ7jΤΙΚΟι. "Εξω ι1πό
28

τίς μα.κροσκελέστα.τες ά.κολουθίες κα.Ι τίς ςυλοκοπτικές !ργα.σίες,
περνοσσα.ν τον κα.ιρό τους ιiντιγράψoντα.ς χειρόγρα.ψα. κα.Ι 6,γιο
γρα.ψωντα.ς είκόνες. Μιλοσσα.ν λίγο κα.Ι δέν lypιxcpιxv κα.θόλου. Ή
λές'Υ/ «μυστικός» οέν '1jτα.ν στο λεςιλόγιό τους. Δυσπιστοσσα.ν πολύ
στα. δρά.μα.τα. κα.ί στίς !κστά.σεις.
Μια. μέρα. !ν τούτοις, οΙ μονα.χοί 'lσα.ά.κ δ ~συχα.στ-ης κα.Ι
Μα.κάριος, !νω π~ρα.κoλoυθoσσα.ν μια. λειτουργία., όπου συλλειτουρ
γοοσεν δ &.γιος Σέργιος κα.Ι δ ιiδελψός του, είΟα.ν κοντα. στην "Α
γία. Τρά.πεζα. ~να.ν a.λλο λει τουργο πού a.στρα.ψτε ιiπo ψως. Μετα.
τό τέλος της Λειτουργία.ς, ρώτησα.ν τον &.γιο Σέργιο, ποιός Υιτα.ν.
Κα.θώς όμως α.ότΟς Οίστα.ζε να. ιiπα.ντΥιa'YJ, α.δτοί. !πέμενα.ν. Τότε
λοιπόν, είπε: «'Εψ' όσον δ θεός σ~ς το ιiπεκά.λυψε, !γώ δέν lxw
λόγο να. σιi.ς το ιiπoκρύψω. Αότός πού είΟα.τε είνα.ι ~να.ς "Αγγε
λος Κυρίου, κα.ί δχι μόνο cΠjμερα. - ά.λλα. πά.ντα. συλλειτουργω,
ιiνά.ςιoς !γώ, μα.ζί του. Μ-ην πijτε όμως τίποτε, !νόσω ζω».
Μια. a.λλ'Υ/ ψl)ρά., δ Συμειον δ !κκλ'Υ/σά:ΡΧ'Υ/ς, κα.τα. τ-ην διά.ρ
κεια. "Cij; Λειτουργία.ς, είδε μια. ψωτιά. πού α.γγιζε την Τρά:πεζα.
τijς Προσκομιδijς κα.ί !κύκλωνε τ-ην Άγία. Ί'ρσ.πεζσ.. Ί''ή στιγμ-η
"Cij; θεία.ς Κοινωνία.ς, α.ότη ~ ψωτιιΧ μπijκε μέσα. σ-;ή ~,σκ:;.πr.t'Υ/
ρο, κα.ί μ' α.ότόν τόν τρόπο κοινών'Υ/σε δ "Αγιος. Ό· Συμεών κα.
τα.τρόμα.ξε: «Δέσποτα., είχα. ~να. !ςα.ιρετικό Ορα.μα.: είδα. τή χά.Ρ'Υ/
τοσ Άγίου Πνεύμα.τος πού !νεργοοσε πά:νω σου». 'Όπως κα.ί στούς
a.λλους μονα.χούς, δ "Αγιος ιiπα.γόρευσε κα.ί σ' α.ότΟν ν;' xάoY'YJ λόγο
γι' α.ότό. «Μήν π'ijς τίποτε σέ κα.νένα. ι μέχρις ότου δ θεός μέ κα.
λέa'YJ κοντά: του».
Χωρίς κα.νένα. διστα.γμό, δ Συμεών, σύμψωνα. μ.έ τ-ην δρθό·
δος'Υ/ πα.ρά.Sοa'YJ, είχε τα.υτίσει τη ψωτια. μέ τή χάρ'Υ/ τοσ Άγίου
Πνεύμα.τος.
'Ο "Άγιος Σέργιος γερνοσσε. ΤΟ μέλλον τοσ μονα.σΤ'Υ/ριοϋ, ~

σωτηρία. των πα.ι8ιων του τον ιiπα.σχoλoσσα.ν.
Μια. νόχτα., κα.θώς προσευχότα.ν, rX.xoUoτηXE μια. ψων~. «Σέρ
γιε! Σέργιε! " Ξα.ψνια.σμένος, a.νοιςε το πα.ρά.θυρο τοσ κελλιοσ του.
Μια. λάμψ'Υ/ κα.τέ6α.ινε ιiπo τον ουρα.νΟ κα.ί ψώτιζε τ-η νύχτα.. Ή
ψων-η είπε. «Σέργιε, !σύ προσεύχεσα.ι για. τα. πα.ι8ιά. σου κα.ι. δ
Κύριος εΙσά.κουσε την πρoσευχ~ σου. Κοίτα.ςε κα.ί δές κα.λα. το
29

Άγί~ι;,
πλΤΙθος των μoν~χων πού σupεντpώθψιιχ.ν προς τιμ:iιν της
δχι'
Tpιιiδoς. γιά. νά. δδΤΙ"{ηθοΟν d,πο σέν~». ΕΤδε τότε δ &γΙ(ίς.
τp.ιΓUpω
μόνο μ.έσ~ στούς τοΙχοuς τοΟ μoν~CΠ1jPΙoo. d.λλά. π~ντoO
τερά.στιιχ . ποuλιιi. «'Ό~ πouλιά. εrδες, τόσouς
μιά. πλτιθώp~ d,πο
θά. μι
~θ1jτες θά. lΧ1jς, εεπε ή ςpων~. K~Ι τb XOπιiδι τοuς δεν
xp~Ιτη δσο θά. σε d,κολοuθTj".
πoι'ή
-Εξ1j ιχ.ιωνες χόλ1jσα.ν d,πο τότε. Ή ΠΡΟcpTjτεΙ~ πp~γ~τo
ι πο\' ι
θ'1jκε κιχ.Ι σuνεχίζει πιiντ~ νά. Ισχό'1j. ΤΟ μικρο μoν~p
διiσoς, d,cpou πιά. Ιγινε ή cpτιμισμ έτη Λ~ό
δpόθ'1jκε μέσ~ στό' πuκνό
το ιiπo
p~ της ΆγΙ~ς Tpιιiδoς, του ιi.γΙοu ΣεργΙou, Ιγινε d,χώρισ
μεγιiλoς . θά. το
την [στopί~ της PωσΙ~ς. Ό ρόλος τou υπTjpςε
ςpτισμένT,
ξ~νιχ.6poOμε μιλωντ~ γιά. τόν - Αγιο Σεp~ςpείμ. :E:~ν~6~
ή Ε
<:Ζιχ.γκΟρσκ" μετά. ο την Έπιχ.νά.στιχ.σ'1j, 'iι Λ~όp~ εΤν~ι σ'ήμεp~
όμεν~ σεμινιi
δp~ τοΟ Πιχ.ΤΡΙ~Ρχείοu· εν~ ιlπo τά. σπ6.νι~ !πιτpεπ
κ~ί Eν~ς τόπος προσκu
pι~ στη Σοοιετικ'ή -Eνωσ'1j, χιχ.θώς !πίO'rjς
νφιχ.τος, πά.ντιχ. δ7jCPΟCPLλ~ς.
τ' &λλιχ.
-Ενιχ. τελεuτιχ.!ο ςΡωτεινό δp~μ~,πιό δμορςΡΟ ιlπ' δλ~
ιlπo το θά.νιχ.τό τοu, τον δ.νθρωπ ο τοΟ
iίpθε νά. πιχ.Ρ1jγορ~σ'1j πρίν
θ~.
.
Ένω δ όνoμιiζετιχ.ι «ςΡως» μέσ' στΙς rΡιχ.cpες κ~ί στ'ήν
XptatoIj;
χ.ι σά.ν
ΛειτοuργΙ~, ή 'rπεΡσ.γίιχ. Μ1jτέΡιχ. τοu ψιiλλετιx.ι x~Ι δοξά.ζετι
. «Μ1jτέΡιχ. τοΟ Φωτός». Ό &γιος Σέργιος ΙτρεςΡε γι' Αότην μιά.
6ιχ.θειά. εόλιi6ειιx., ι μιά. τεpιiστιιx. κιχ.Ι ιi.γν'ή .τρucpερότητιχ.. Κιχ.μμιά.
lψελνε
&λλ1j ΓUνιx.!κιx. δεν μπΤΙκε ποτε στη ζω~ τou. Kιiθε 6pιiSu
uμνοuς σ' ιχ.ότην, πού ε!νιχ.ι «τιμιωτέριχ. _ii)y ΧεΡοu6εlμ κιχ.Ι !νδοξο
τέp~ ιlσuγκpΙτως .ων Σεριχ.ςΡείμ».

Μιά. ςΡορά., κ~θώς προσεuχότιχ.ν Ιτσι μπροστά. στ'ήν εΙκόνιχ.
λ1jΚΤΙΚ'ή λιiμψ1j,
Τ1jΙ;;, το μικρό τοu κελλΙ γέμισε ιlπo μιά. κιχ.τιχ.π
πιο ιlνέκςppι x.στo, ή πιχ.
κιχ.Ι περιτριγuρισμέν1j ιlπo ενιχ. ςΡως ιlκόμ1j
Πέτρο χιχ.Ι
y~yν1j μπΤΙκε μέσα. σuνωδεuόμεν1j ιlπo τούς ιlποστόλοuς
τι τον ιlνιx.
Ίωιχ.νν1j. Ό &γιος Ιπεσε χιχ.τά. γΤΙς, ιlλλά. ή πιχ.νιχ.γν
cpo6da~t , !κλεκτέ μοu. 'Ήρθα. νά. σε !πι
σήκωσε λέγoντ~ι;;: «Μ'ή
σκεcpθω. Ή 'Itpoaeuxij aou γιά. τούς μιχ.θτιτες κιχ.Ι γιά. το μονιχ.στ'ήρι
πιχ.ντιχ. τον
aou είσιχ.χοόσθ1jκιχ.ν. Μ'ήν ιlY1jσuxTjr;, πιά.. θά. προστιχ.τεόω
τόπο ~ότo κιχ.ι θά. !πιχ.γρuπνω».
σεως.
Ό μονιχ.χΟς Μιχιχ.Ιιχ.ς iίτ~ν μιipτupιx.ς ιχ.ότης της !μςΡιχ.νί
30.

Ένδυνιχμ.ωμΙνος ~πo "ότές τΙς <ρωτεtνές οόρ~νtες δπ'tOLσΙες,
Ι πtσ'tός δΟΟλος της ΆγΙα.ς Tpt~So!; πoρευ&φ(.~ γα.λ~νtος πρός
τον θ~να.'tΌ ~α.Ι Ιτσt ιiπλ~ που εΙχε ζ~σεt, πα.ρΙδωσε την Ψυχ~
του σ'to θεο rnς 25 Σεπτεμ6ρΙου 1392, σέ 'ijλt~Ια. 77 lτω .... Το
σωμα. 'tΌυ, που το 6ρη~α.ν ~ργότερα. ~~ipιxtO, ~όρπtζε μtα. γλυ
~Eta. εόωδΙα..
aH 8Aιyiα Τριάδα
ΣΤΟ :EETfΛΙΓΜΑ της δρθοδόξου πα.ρα.δόσεως στη ΡωσΙα., ποtός

Elvιxt δ ρόλος τοΟ ΆγΙου Σερα.<ρεΙμ; Τι μa.ρτuρΙα. εtχε σα.ν ~πo
σ'toλή να. μετα.<ρΙρτι;
·Κό60ντα.ς μεγιiλα. Ιλα.τα. yta. να. <ρτt~ξτι μtα. μt~ρή l~~λτισοU.
λα., δOUλεUoντα.ς μ.έ τον Ιδρωτα. τοΟ προσώπου του τα. lpya.λEta.
τοΟ μa.ρα.poo, δ νεα.ρΟς lρτιμΙτης τοl} Ρα.ντονέζ Ι6a.λε, yta. τη
ΡωσΙα. της lποχ7jς του ~α.Ι της μελλοντt~ης, τΙς γερές 6~σεtς τοΟ
δ6γμa.'tΌς 'ti)!; ΆγΙα.ς ΤΡt~δος - της Tpt~So!; πoU yta. την Όρ
θόδοξτι Έ~~λτισΙα., Elvιxt το ~St~aEtσ'to θεμΙλtο ~~θε θρτι~εuτtκης
~έΨεως, κ~θε εόσε6εΙα.ς, κ~θε πνεuμα.τtκης ζωης.
Ή ~πoκ~λυΨτι της Τρtα.δtκης θεότητος, Πα.τρός, nου κα.Ι
ΆγΙου IIνευμa.τoς, Elvιxt στη 6ά;στι της χρισ'ttα.νtκης θεολογΙα.;;
κα.Ι δέν E!vaot μόνο το θεμέλtο ~λλα. ~t δ ύπέρτα.τος ~oπός της
θεoλoγΙa.ι;, γtα.τt σU~ωνα. μ.έ τη δtδα.aχ.α.λΙα. της Όρθοδόξου Έ~
~τισΙa.ι;, το να. γνωρΙστις το μυστηρtο της ΆγΙα.ς Τρt6.δος στη'l
πλτιρ6τητά; 'tΌυ, στιμa.Ινεt ν~ lλθτις σέ τΙλεtα. κοtνωνΙα. μέ τό θεό,
να. γΙντις «~tνωνος θεΙα.ς <ρυσεως>, οπως λΙεt δ .. Αγιος ΠΙτρος (Β 1,
4) - να. θεωθης.
Ή ΤΡta.δt~ή θεολογΙα. E!vιxt λοtπόν θεολογία. της ένώσεως.
Έπεtδή Elvιxt μuσ'ttκ~, ~να.ζτιτεΙ την lμπεφΙα. κα.Ι πρoΌπoθέτε~
μtα. προοδεuτtκή ~λλα.γTι της κτtστης <ρυσεως, μtα. κοtνωνiα. δλο
κα.Ι πtο στενη του ιiνθρώπινoυ προσώπου μ.έ τον Τρtα.δtκό θεό.
E!vιxt α.ότΟ που lξέ:ρρα.σε δ .. Αγtος ΓΡYjrόρtος; δ Nα.ζtιa.νζτι
νός σ'tό ΠΟΙYjμά; του:
~'Aπό την 'ήμέρα. που ~πa.ρν.~θτικα. τα. πρά;γμα.τα. του κόσμου τουτου
yta. να. ~<Ρtερώσω τη ΨUχ~ μου σ'tίς cpωτεtνες κα.ι οόρά;νtες θεωρΙες
31

μ~τι~ μου θ~μπώθτjκ~ν ιiπo το φως της Τριά.δος ....
... τ~ ».
του &.-
Αότο ιiκρι6ώς πρ~γ~τoπoΙ-ησε καΙ φ~νέρωσε 1.] ζω~
πού ξεπερνιi
γΙου ΣεργΙου. Γνωριζoντ~ς το θεο μέ μι~ yνiliO'Yj
φώς, δπως
κ~θε ιiνθρώπιν-η γνώO'Yj, ιiξιώθ-ηκε ν~ S1j το &κτιστο
ς ~ίώνες ιiργότερ α. δ πνεuμ.a. τικός ιiδελφ6ς του,
θ~ ιiςιωθ1j, μερικού
~ &γιος Σερα.φεΙμ.
«UOaot γ~ρ υΙοί εΙσι του φωτος κα.Ι της δι~κoνΙa.ς της Ka.ι
v1j; Δι~θ'ήκ-ης !ν τφ Πνευμα.τι τφ Άγιφ, οδτοι π~ρ~ ιiνθρώπων
.κτοι γ~ρ
οόδέν μ.a.νθ~νoυσι», λέγει δ &γιος Mα.κ~pιoς,* «θεοδΙδα
ς α.ότών τούς
εΙσιν. Αότη γ~ρ ~ X~ρις !πιγρ~φει Ιν τα.Τς κa.ρδΙα.ι
νόμ.ους του Πνευμ.a.τoς».
Σέ μισ. !πoχ~ δπου στη Δόση, το •Αγιο Πνε0μ4· σ6-ην6τa.ν
!ςoυσΙa.ς" 1.J
πίσω ιiπo τΥιν ~όξα.νδμ.ετη δόν~μ-η της θρ-ησκEUτικ1jς
την δι~τόπω
πΙστη α.ότου τoιJ «ιiμ.a.θoυς» στό δόγμα., lτσι δπως
την Pωσικ~
σ~ν ιiπo τηνιiρχή οΙ Πα.τέρες, σuνέ6α.λε στό ν~ 6ι1λ-η
η ιiκόμ-η πιο πολύ, σέ
Έκκλ-ησΙα. σ' εν~ δρόμο, πού θσ. τον πλ~τUν-
ς του Σ~
μισ. δεδομέν-η στιγμ'ή, πέντε α.Ιώνες ιiργότερ~, δ !ρ-ημίτη
ρωφ Σερ~φείμ.
8Η ΘημαΙς του ΒορρΔ
στη Ρω-
ΜΕΤΑ τoθ6;ν~τo του &.γΙου ΣεΡΥΙου 1.J μ.oν~στική ζωή
~tώ'Y~ς αινoμ~σ τηκε
. σΙα. γνώρισε μισ. θ~υμ.a.στη !ξ~πλωO'Yj. Ό 150ς
μ.oν~
«δ χρυσούς α.Ιιi>ν της ρωσικijς &.γιότητος». Έκ~τoν τέσσερα.
lρ-η μ.ο» , ε!
στ'ήρι~ στΙς πόλεις, !κ~τoν πενijντ~ μ.oν~στYjρισ. «στην
τέλ-η του 140υ καΙ του 160υ α.tώνa..
Sa.v τΟ φως, ιiνιiμ.εσα. στ~
"Α
Μ~θτjτa.Ι του &.γίου ΣεργΙου, δπως δ &γιος Κύριλλός της
του Όμπ
σπρ-ης ΛΙμτης (Κύριλλ Μπιελοζέρσκυ) , δ &γιος Π~υλoς
κ-ητ-η Ιλξ-η, χώνoντ ~ν δλο κa.ι
νόρσκ, κινούμενοι ιiπo μιdι ιiκα.τ~νΙ
ώντ~ς γισ. τΙς προ
πιο πολύ μέσ~ στΙς π~ρθενικές !ρwιές, ιiν~-ητ
ύς
σωπικές τους σuνα.ντ'ήσεις μέ τον θεό τόπους &λλοτε θλι6ερο
"a.l
μ.έ, μεγa.λo-
χωρίς φυσικσ. θέλyr,τρa., κα.Ι &λλοτε πιiλι χα.ρ~γμένouς
• Όμιλlot xv, 20 PG, 589 ΑΒ.
32

πρεπij δμορψιά.. Χά.ρις σ' αυτους iι περιοχ-η πέραν του Βόλγα, στά.
6ορειοανατολικά. της Ρωσίας, ι1ξιώθΥΙκε νά. όνομ.σιστη θYj6αtς του
Bopp~.
Πώ:;; κατώρθωναν νά. ζουν αυτοι οΙ &νθρωποι; Με τί τρέψον
ταν; Πώς προψυλά.γονταν ι1πό το χιόνι καί το κρσο;
'Ώρισμένοι περνοσσαν χρόνια δλόκλΥΙρα μέσ' τ-η μοναξιά. χω
ρΙς νά. τους ι1νακαΛUψYI κανείς. Ό Παυλος τοσ Όμπνόρσκ αυτό το
«σκεΟΟς !XAoyij:;; τοσ Άγίου Πνεύματος» fζYjσε τρία. χρόνια μέσα
στην κουφά.λα. μι~ς ytptxYj:;; ψιλύρας. Τά. &γρια ζώα ~σαν οΙ ψιλοι
του. Τά. πουλά.κια, δταν προσευχόταν, κά.θονταν πά.νω στους ώμους
του. Τελικά., δταν περιστοιχ'ήθYjκε ι1πο μαθYjτές, ί8ρυσε ενα μονα
στ'ήρι καΙ πέθανε σε fJAtxia. έατον 8ili86Q<.a, !τών. Ό άγιος Κύριλ
λος της "ΑσπΡΥΙς ΛίμνYjς, ψιλος τοσ ~γίou Σεργίou, εΙχε σχε80ν
τ-ην ί8ια τύχΥΙ. Μεγά.λοι fJσuχαστές, αΙωνό6ιοι, δμαιοι με τά. οέν-
8ρα, χώναν 6αθειά. τΙς ρίζες τους μέσα. σ' αυτ-η τη Ρωσικ-η f1j, που
Tjθελαν νά. !ξαγνίσουν, νά. μεταμορψώσουν, προσμένοντας την Ά
νά.στασYj .
'Όλοι σχε8όν, !νώ &ρχιζαν τη ζω'ή τους, δπως δ 'Αντώνιος
τοσ Κιέ60υ, σά.ν ι1ναχωΡΥΙταΙ, τ-ην τελείωναν, δπως δ θεοδόσιος καΙ
δ Σέργιος, περιστοιχισμ,ένοι ι1πο μ.σιθΥΙτές, fJγούμενοι μοναστικών,
κοινοτητων. Ή ι1ρχικ-η ψτώχεια μετα6αλλόταν σε &νεσYj. Άψου
δ μοναχο:;; ξεχέρσωνε το 8ά.σος, ι1κολουθοσσε δ χωρικος με το τσε
κούρι καΙ το &ροτρό του. Συχνά. fJ ι1ψθονία τών ι1γαθών fψεΡνε καΙ
τήν πνευματική κατά.πτωσYj. Σχε8όν πά.ντα, 5μως, ΧΡΥΙσίμευε γιά.
τ-ην οικονομικ'ή ι1νά.πτuξYI τοσ τόπου. Τό μαναστΤιΡι στij νijσο Σο
λόψκυ, πά.νω στ-η Λεuκ1j θά.λασσα, 6όρειο προπύργιο τijς Ευρω
παϊκΥί:;; XpιστιανoΣUνYIς, σuνέ6αλε, με τά. ναυΠΥΙγεία. του, τίς u-
δραυλικες !ργασίες του, τijν !κτροφ'ή ttl>v τα.ρά.ν8ων, την !ζαγω
γη δ;λατιοϋ, τό Ψ~pεμα της πέστροφας, το νά. κά.νYj ~ποκλYjρωμέ
'.Ιες πaΡιοχέ:;; κατοικ'ήσιμες καί μιί.λιστα ευYjμερουσες.
Αυτοί οΙ κα),όγεροι ~σαν α.ρα γε &ξεστοι; Ή ρωμ.σιλέα κα'.
σuγκρατημένYj, σuγκινψικη όμορψιά. τών μονασΤYjριών καί τών
!κκλYjσιών, πά.ντα θαυμαστά. προσαρμοσμένYj στό τοπίο, που το
σuμπλ'ήpωνε !ξορκίζοντά.ς το, τά. μεγαλοπρεπη σύνολα τών ψρέ
σκων, δ πλοϋτος τών 6ι6λιοθYjκών, μαpτupoυν τό ι1ντίθετο. Ή πνευ
μα.τικη ζω-η tιily μοναχιί)ν της !ποχijς έκείνYjς ι1πoκαλUΠτεται ιΧπό
33

την πa.p~τηρηcπι τΙΟν ει.χ.6νων. Αότη 1ι ΆγΙ~ Τρι6.ς, που δ &γιος
Yισεως,
ΣΙργιος, _δ τ~πεινoς xaιΙ &γνωστος στη ΔΌCΠΙ τijς Άν~γενν
ζετ~ι δ.ρ~ γε τώρ~ στ& μ6.
όπηρετοσσε μέσ~ στ& δ6.cπι, δ~ν !μ.ψα.yΙ
του ΆyδρΙ~ Ρούμ
τι~ τοσ κόσμου, ζωγρ~φισμένη &πο το μ4θητη
;
πλιωcp, μέσ~ στην ~Ιώνια. &κτιν060λοσσα. xa.t θεΙα.. νεότητα.
οι δια Χριστόν σαλοΙ
τοσ
Μιά. τρα.γική διφχη Ιφερε &ντιμέτω1toυς, στις 6.ρχές
160υ α.Ιώνα., τούς 4<πλούσιouς!. μ.ονα.χούς τών εόπόρων ;.ι.ονα.στηΡΙώ'!
)ς 1joιι
οτά. περΙχωρ~ τijς Mόσχ~ μ.~ τούς «ι1φιλοκερδεΤς» μ.oν~χoί
εΙχα.ν AπLXEcpι xlij, ΤΟΥ
χα.στ~ς τijς BoPEtvij, θη6α.ΙΟος. ΟΙ πρώτοι
Ιτητο γιdι.
a.Ota.pxtκO Ίωσήφ του Boλoκoλιiμ.σκ. θεωροσσα.ν ι1πa.pα.
τών μο
ΤΟ κυρος τijς πίστεως, χρήσιμης γι& τη χώρ~, τον πλοστο
.,ιω
να.στηριών. ΟΙ ωοι, εόα.πελικοί, τον ι1ΡΥοσντα.ν. Άντιπρο
μεΙνει στhν
πεόoντ~ν ά,πο ενα.ν &νδρα. πολυμα.θΥ) κα.ί. λόγιο, που εΖχε
σοcpO ΝεΤλο
"Aθων~ xaιί. μιλουσε την 'Ελληνική, τον γλυκυ κα.Ι
στιiρετς,
τijς Σόρα.ς, τον πρώτο δια.νοούμενο μετa.ςύ τ(\)ν Ρώσων
του δποlou 1ι !πίδρa.cπι μ.ετ~6ι6ά.σθηκε ι1πο τά. γρ~πτ6. του κιiι Ιγι
νε ~Ισθητη πολύ ι1pΎότερ~. rt& την ώρα. οΙ ΙΙπόψεις του δ~ν !πι
κρα.τoυ~ν. Μετ& τqνθιiνα.τό tΘυ οΕ «πλούσιοι» κυνήγησα.ν ι1κδμ1j
νdι. !ξ
_κα.Ι τους <'στιiρτσι» τijς περιοχijς πέρ~ν του Βόλγα.. ΧωρΙς
δUσκολ1j πε-
α.~νισθY) !ντελιος, 1ι 6:Υιωσύνη lytVE πιο σπ~νια.. Mιdι.
ρίοδο περΙμενε τον ρωσικό μ.o~χισμό.
πιiντα.
Τότε λοιπόν 4πό τ& λ~ϊκdι. στρώμ.a.τ~, &πλ1jcrcα., σπως
. κα.Ι δικα.ιοσ όνη, ξεπήδησ ε α.όθόρμη τα. μιdι.
στη Ρωσία. γιdι. ι1λΥιθεια
μι& κα.νο"
ιiγιωσύνη- Πfloρ6.ξεν1j, λα.·'κή, ι1ν~pχικYι, ι1σuμ.616α.στη σ~
1ι 6.γιωσύνη τΙΟν «διdι. ΧΡιστόν
νική !κκλησια.στική πειθα.pχΙ~ -
σα.λών». . .
α.,
Σπιiνιoι στη ΔU01j, !ντελώς - !ξα.φα.νισμΙνοι στόν Μεσα.Ιων
, που δ~ν
οΙ "διdι. Χριστόν σαλοί,., ι1ποτελουν ενα. μiρoς τijς Ρωσία.ς
α.ότούς τους
μπορεΤ μ~ κα.νένα. τρόπο νdι. ι1ντιπροσωπεύετa.ι χωρΙς
μισόγυμνους
ά,νθρώπους με τdι. κα.θ6.ρια. μά.τια., σχληρους στό κρίio,
ες ~ σιδερένι ες κά.σχες, που προσ·
- μΙσ' στό χιόνι, ντυμένους ιiλυσσίδ
!κκλησΙών,
εύχοντα.ν νύχτες δλόκλ1jρες π6.νω στdι. πλα.τύσxα.λ~ τΙΟν
34

κιx.νoντα.~ τoύ~ τρελλούς. ·rπΤΙρχα.ν 6εβα.ίως ιiνιx.μ.εσιx. τους κα.!. με
ρικοΙ πνεuμα.τικώς ')(.(l.θuστεΡ1jμένοι κα.ί υστερικοί. Πολλοt δμως "ί
σα.ν !κοOOtοι μiρτuρες, πού ζ1jτοΟσα.ν μέσα. ά.πΟτΟν πόνοκα.Ι το
Χλευα.σμδ, τ_rιν ιiπελευθέpωση 6,πο το φόβο κα.ί την δou~εία. της
6,νθρώπιτης υπoλ~Ψεω~ του κόσμου τού:του. Άκόμ1j κα.ί ά.ότO~ δ
rδιος δ Ίωιχ.νν1jς δ Τρομερος δεν ξiψlYyε 6,πο τι~ lπικρίσεις τους.
Στην πόλ1j του Πσκώφ, ')(.(l.τα.δΙ')(.(l.σμέτη σε α.[μα.τηρε~ 6,ντεκδικ~
σει~, δ «δι~ Χριστον σa.λoς»· Ν ικόλa.oς !φερε στόν Tσιiρo !να. πιιχ.
το με ώμό κρέα.~. «ΕΙμα.ι Χριστια.νός, λέγει δ Τσιχ.ρος, δεν τρώω
κρέα.~ τη 'σa.ρα.κoστη!» - «ΠΙνεις o~ το a.ί'μα. των Χριστια.νών»,
6,ντα.πά.ντησε δ Ν ικόλa.o~.
Όπιο 6,γα.Π1jτΟς ά.νιφεάιχ. τους 6,να.Κ1jρυχθ1jκε &γιος το 1588.
Τον θιχ.Ψα.νε στην πα.νέμoρςp1j πολόχρωμ1j lκκλ1jσιά., πού βλέπει
κα.νεΙς στην Κόκκιν1j Πλα.τεΤα. της Mόσχa.ς. Ε!να.ι -Υνωστη με την
lπωνuμΙα. τοΟ Άγίου Βα.σιλεΙου του MΙX')(.(l.plou.
Για.τΙ Ιδινα.ν σ' α.ότούς τoύ~ 6,νθρώπouς τον τΙτλον του «Μα.
κα.ρίου»; ΤΗσα.ν πολύ δ1jμοφιλείς. ΠΙστευα.ν, πως γι' α.ότού, το μέλ
λον δεν είχε μυστικά._ Διιχ.6α.ζα.ν τΙ~ ')(.(l.ρδιες κιχί πρoφ~τευιxν σε
μι~ γλώσσιχ ΙΧLνιγμtXτικ1j κιχΙ εΙκoνικ~. Αότο δμως πού κυρΙως 6,ν
τιπροσώπευα.ν ιχότοί ο[ lξοχιχ lλεόθεροι κά.τω 6,πο την εότελΤΙ ou-
χν~ μά,σκιχ τη~ 6,ρρώστειιx~ κιχΙ της τρέλλα.~, ιχότοί ο[ πτωχοί τφ
πνεόμa.τι, κλ1jρονόμοι του πρώτου Μιχκιχρισμοσ, "ίτιχν δ lρωτιx~ τών
Ρώσων για. τον «κενωθέντιχ» κιχΙ πιχ.σχοντα. Χριστό, δ σε6ΙΧσμό;
του φτωχου κΙΧί τΥις φτιί>χεια.ς, fι ά.νdζYjτη01j μι~ς δικιχιοσότηQ. Π~')
δεν ε!νιχι του κόσμου τουτόυ.
Δέν 6λέπει .')(.(l.νεΙς μέσιχ στίς όρθόδoξε~ έκκλ1jσίε~ μιχς ιχ[μα.
τηρες oτιxupiliqEt~, «Δρόμους του ΣτιχυροΟ», 6ιxσιxνιζόμενoυ~ μiρτu
ρε~; ''Οποιιχ κι' civ ε!νιχι 1ι σκλ1jρότητιχ πού τα. περι6ά.λλει, δλα.
μέσιχ στον ο!κο του θεού είνιχι γιxλ~τη, οόρά.νια. χιχρά.., eEpYjV1j. Γι~
τoύ~ Ρώσους, δ Κύριος lνσιχρκώνετιχι μέσιχ στο πλΤΙθος τών πιστών
κιχΙ μέσιχ στούς πόνους τους.
Πιχρ' δλο πού 6,ργότεριχ δεν 6.νιxκ~ρυττιxν πι~ δ.γίoυ~ ,O'J~ δι~
Χριστον σΙΧλοός, το είδος τους δεν !σ6υσε ποτε μέσα. 6,πο την Ά.:.
γΙιχ ΡωσίΙΧ. Τπά,ρχει 6,κόμ1j κΙΧί στΙς μέρες μa.ς. ΤΥιν ΙποχΥι του
Άγίου ΣεριχφεΙμ, lκτος ιiπ' ΙΧότον πού "ίτα.ν φίλος τou, στο Κοόρσκ,
όπΤΙρχιχν κΙΧί πολλοί. &λλοι. Δεν θ~ υπΤΙρχε c1pιx γε κιχ.τι λίγο 6,π?
35

ενιχν διιΧ Χριστον σιχλο κιχΙ σ' ιχότον πού θιΧ ιiπoκιχλέCΠj τον ~ιχυτό
του τιχπεινό, κιχκομ.οίρη, ψτωχό, ιiνά,ξιo, δUσμ.oιρo ΣεριχψεΙμ;
Ό μεΎάλος πόνος τfίς PωσΙKfίς "Εκκλησίας
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ τής Mόσχ~ς, κληρονόμος τοο Βυζιχντίου - μέ

κά,θε τι πού ιχότο σuμπεριλιiμ6rι.νε σέ κίνδυνο κα.ί πρα.γμa.τικO με
γιχλείΟ, υπέστη τον 170ν α.Ιωνα. σ06α.ρέ, δoκιμa.σίες. ΤΟ σχίσμα.
των Πα.λα.ιων Πιστιj)ν της ~πέψερε ενα. θα.νά,σιμο πλiίγμα.. uΕνα.ς
~πα.να.στά,της μεγιχλοψυ'ής κα.Ι τρα.γικΟς Ιμελλε νιΧ μετα.μoρψώCΠj
α.ότΟ τΟ ~ξ~εy-ημένo 6α.σlλειo σέ α.ότοκρα.τορΙα.. Το δνομά, του
ήτα.ν Πέτρος δ .Μέγα.ς.
Γενν+,θηκε στιΧ 1666 - χρόνο πού πολλοί, λόγφ τοο ιiριθμoύ
«666», θιΧ θεωρουσα.ν ιiπoκα.λυπτικό. Όρψa.νΟς ιiπo μικρός, τοο l-
μελλε νιΧ υποψέρη πολλιΧ ιiπo τΙς ρα.διουργίες του περι6ά,λλοντός
του. 'Ένα. τα.ξΙδι στό ~ξωτερικo τοο ιiπoκά,λυψε ενα.ν κόσμο πολύ
πιο - δια.ψορετικΟ ιiπό τον δικό του. Έπισκέψθηκε τήν α.όλή τοο
Λouδο6ίκου 140υ, ~ργά,σθηκε μέ τιΧ Ιδια. του τιΧ χέρια. - «Τσά,ρος
Ι Μιχρα.γκΟς» - στΔ: να.uπηγεία. της Όλλα.νδία.ς κα.Ι γύρισε στη
γενέτειρά, του Μόσχα. μέ τήν στα.θερή πρόθεCΠj νσ. τ' ιiλλά,ξYj δλα..
ΓιιΧ τΙς προγονικές πα.ρα.δόσεις κα.t τό ίδιά,ζον πνεΟμα. τοΟ λα.οΟ
του δέν γνοιά,στηκε κιχθόλου. Πνεομα. προοδευτικό κα.θώς ~τα.ν,
6ία.σε τη ρώσικYj ΨυχΥι. τσ. «οόκά,ζιά,» του, θσ. πΤ) δ Πούσκιν, πού
πιχρ' δλα. α.ότιΧ τον θα.ύμα.ζε, ~τα.ν γριχμμένα. μέ το μa.στΙγιo.
. ΓεμlΧτος μίσος στρά,ψηκε μέ λύσσα. ~να.ντίoν της Έκκλησία.ς.
Άποστρεψό';t'α.ν το Βυζα.ντινΟ πα.ρελθΟν με την πα.ρa.δoσια.κή Ιερα.ρ
χία. του. ΜετιΧ την κα.τά,ργησTj τοΟ Πα.τρια.ρχείου (το 1721) , ιiντι
κιχτέστYjσε - fι θέλησε νιΧ ιiντικιχτα.στ1jCΠj - την ~ξoυσία. τοΟ χρι
στια.νικοΟ Ιερα.τεΙou με μία.ν «δΙΟΙΚYjτtκή lξουσΙα. των ψuxων». Στην
ΊεριΧ Σύνοδο προ1jδρευε στό ~ξijς ενα.ς είσα.γγελεύς (λα.ϊκός), «κιχ
λος ιiξιωμα.τικOς μέ πυγμ1j», γιιΧ νιΧ ~πιτηΡiί ιχότος τΥιν 'XλYjptxYι
σuνέλευCΠj. Ό κλijρος Ιχιχσε πισ. κά,θε κΟρος. Έξα.σθενYjμένYj ιiπo
τδ Qχίσμα. των ΙΙα.λα.ιων Πιστων ~ Έκκλησία. δεν ~τα.ν πιιΧ σΞ θέ
ση νιΧ ιiμυνθYj. 'Ως προς τιΧ θρησκευτι'ΚιΧ ζητYιμa.τα. iι στά,CΠj τοΟ
Πέτρου ε!χε πά,νω της 'Κά,τι τι το α.ίσχρό, σχεδόν το δα.ιμονι'Κό.
Άνά,μεσα. στό λrι.o ΨιθυρΙζοντα.ν πώς ~τα.ν δ Άντίχριστος.
36

Ξεχνωντα.ς τΙς UΠYjρεσίες που πρόσψερα.ν στ~ χιίψα. σ' δλο το
διιiστημσ. της Εστορία.ς ΤΥΙς, δ Πέτρος σuμπεριψερότα.ν προς του;
μονα.χους σ~ν σε τεμπέλYjSες κα.Ι προς τ~ μονα.στijρια. σ~ν τη «γlι.γ
γρα.ινα. του κρlι.τoυς πού ~ρθε &.πο το Bυζlι.ντιo>,. Aδτo~ δ ίδιος έν
τοότοις, Οτα.ν κα.τ~ τ~ δρα.μσ.τική περίοδο της νεότητlι.ς του κα.
τα.διωκότα.ν, είχε 6ρη κα.τα.ψόγιο στή Aιxupoc της Άγία.ς Tριlι.δα.ς
κα.ί μι~ εΙκόνσ. του Άγίου Σεργίου δεν τ~ν &.ποχωριζότα.ν ποτε
στΙς έκστρα.τετες του. Σ~ν άνθρωπος -ητα.ν δλο &.νtLψlι.aELQ. Για. ν~
ψέρΥΙ εΙς πέρα.ς με έπιτuXία. τους πολέμους του, είχε &.νlι.γκYI &.πΟ
xρ~μα.τα.. T~ μονα.στijρια. -ητα.ν πλοόσια.. Διέτα.ξε το κλείσιμό τους
κα.Ι &.πα.λλοτρίωσε τους θΥΙσα.υροός τους. Aύτ~ που &.πέμεινα.ν δεν
εΤχα.ν το δικα.ίωμα. ν~ δέχωντα.ι δοκίμους. '11 Xρ~ση χα.ρτιοσ Κ<ΧΙ
ιιελlι.νYIς -ητα.ν &.πα.γορευμένΥΙ στούς μονα.χους έπί σωμσ.τικfι πoινfι.
Ή κόρΥΙ του Πέτρου του Mεγlι.λoυ, fι Έλισά.6ετ, στ~ 6α.σι
λεία. της δποία.ς γενν~θYIκε δ Πρόχορος Μοχνίν, -ητα.ν πιστη. ~E
να.ς εερoκ~ρυκα.ς το έπωψελ~θYIκε γι~ ν~ 6ροντοψωνά.ξΥΙ: «Κα.τα.
πα.τοσν την όρθό80ξΥΙ πίστη μσ.ς, με το πρόσχΥΙμα., ότι έκμΥΙδεΥί
ζουν ποιος· ξέρει τ; ειοους όλέθρια. γι~ τον χριστια.νισμ.Ο προ χα.
τά.λΥΙΨΥΙ' . . .. "Ώ, πόσους άνορες εδσε6εΤς Κ<Xt κυρίως μ.ορψωμέ
νους δεν τους έξ~ψά.νισα.ν, πόσους μονα.χους δεν τούς &.ποσχΥΙμά.τι
σα.ν κα.Ι τους δδ~γYIσα.ν στο μα.ρτόριο! Για.τί; Γι~ &.πά.ντηση, &.-
κοόει κα.νεΙς ν~ λέγουν: ΕΤνα.ι προκα.τειλΥΙμμένος, ενα.ς &.γρά.μμσ.
τος, ενα.ς άΧΡΥΙστος, ενα.ς ψεόΤΥΙς».
ΤΗτα.ν &ρα.γε δ προτεστα.'ίτισμός, που εΤχε εlσχωρ~σει στ~ν
Ρωσία. με τους πολυά.ριθμους Γερμα.νους κα.Ι Όλλα.νδους σuνεργά.
τες του Πέτρου του Μεγά.λου, fι α.ίτία. γι' α.δτ~ν τ~ν κα.τά.στα.ση
του πνεόμα.τος; 'Ή μ~πως fι έπίδρα.ση της γα.λλικης λογοτεχνία.ς,
που οε εδγενεΤς, μσ.ζί με τ~ μόδα. ψέρνα.νε &.πΟ το Πα.ρίσι;
«Στο σύνολό της, fι λογοτεχνία. του 180υ α.Ιωνα. - α.δτ~ δΥΙλ.
που ιiξίζει κα.Ι που έπιδρα. - είνα.ι &.ντιxριστια.νικ~, γρά.ψει δ
Piene Gaxotte στο 6ι6λίο του «Ιστορία. των Γά.λλων». Το κυριώ
τερο σημείο ΤΥΙς εΤνα.ι fι κα.τα.στρoψ~ της &.ρχης της πίστεως. Δεν
ίιπά.ρχει &.ποκά.λυψΥΙ· οΙ νόμοι της ψόσεως δεν δια.τα.ρά.χθΥΙκα.ν &.πο
την θεία. έπέμ6α.ση· δ,τιδ~πoτε σuνέ6YI, σuμ6ιxίνει ΥΊ 6~ σuμ6ή στη
ζω~ της ιiνθρωπ6ΤYIτoς, ίιπόκειτα.ι σε μι~ έσωτερικ~ τiξYj που 'ή
λoγικ~ μσ.ς μπορεί ν' ιiπoκα.λόψYI κα.Ι ν~ &.σπα.σθη· το θα.υμα. εΤ-
37

',~ι μι~ Φεuδ~Ισ&rι07j ~ lv~ Φέμμ~' οΙ πρoqτητεζ, τρελλοΙ ~ 6.π~
τεωνε~' δ θεόζ, !ά.ν όπ6.ΡΧ1j, δΙν είν~ι τίποτέ 5ολλο πa.pά. 'ij όπΙρ ..
τ~τη lxςpp~07j τηζ cpuatXTj, τιiςεωζ. Αύτη ε!ν~ι 'ij oύσι~στιχή 131)-
λω07j του δεΧιiτoI) όγδόou ~lωνΟζJO~
Ή Al'X.a.tEpLV1j Β ~ , πoU διa.δΙχθ'1jχε την 'Ελισ6.6ετ, δt~t1jpoG
σε ψιλιχΥι 6.AA1jAoyp~ςpL~ μΙ τούζ Γιiλλoυζ !γχuχλοπ~ιδιστΙζ. Μ1
εν~ διιiτ~γμα πού !χδόθ1jχε το 1764, διέτ~ςε το ΧλεΙσιμο δλων
των μoν~στηριων, πού είχ~ν 6.πομεΙνει 6.χόμ1j 6.νοιχτά. στη PωσΙ~.
ΠολλοΙ μoν~χoΙ 'Xo~t'rjyopiι01jX~Y γιά. ψ~ντ~στΙΧΙζ συνωμοσίες χ~
τά. του χρ6.τους, 6~σ~νίστηχ~ν, χ~Ι πρΙν πεθ6.νουν, σ6.πισ~ν γιά.
πολλά. χρόνι~ μέσ~ στΙς υγρlζ ψυλ~χές χ~Ι στά. χελλια. των ψρου
ρίων.
·0 ~Ιώ'ν~ζ του δι~ψωτισμoσ είχε είσχωρ1ισει πιά. στη Ρω
σί~. Τά. μoν~στηρι~ 6.δει6.ζ~νε. ΣΙ μεριχ6., οΙ !XXA1jati, τοuς
δΙν εΤχ~ν πιά. οϋτε τροόλλους οϋτε στ~υρό. ΟΙ στέΎεζ χ~λ'l
πτoντ~ν 6.πο πρ~σιν6.~~. Τά. χελλιιi, lτοιμ~ νά. χ~τ~ρρεόσouν, όπο
στηρΙζoντ~y 6.πο χομμένοuς χορμοί.ις δένδρων, 'X.a.t ρωγμΙζ 6.νοί
γoντ~ν στούς περί60λους. ΜεριχοΙ γέροι ~ -!ρρωστοι τελείωνα.ν τη
ζω1) τους μέσα. σ' α.ύτά. τά. !ρειπωμένα. σπίτια.. Περιπλα.νώμενοι
r.oAAot μονα.χοΙ ΓUρνoυσα.ν 6.πο χωριο σΙ χωριό. ΤΟ μεθόσι "ιτα.νε
μιά. γενιχή μά.στιγα..
·Η λα.ϊχΥι ΦυχΥι lμοιιχζε !Ρ1jμωμΙν'Yj. ΟΙ 5ονθρωποι περιπλα.
νώντα.ν, θόματσ. μια.ζ βου6ηζ 6.V1jauxl~. ΟΙ Π~λα.ιoΙ ΠιστοΙ χρυ-
6όντουσα.ν μέσα. στα. διi07j. Κα.Ι οΙ 6.να.ζ1jτηΤΙζ της Βα.σιλεΙα.ς των
Ούρα.νων τα.ξίδευα.ν μετα.να.στεόοντα.ς πιiνω στούς δρόμους της τε
ριΧστια.ς lΧύτοχρα.τορΙα.ς, της δυστuχισμένYjς χlχΙ &.γία.ς ΡωσίlΧζ.
Προσκ6νημα στίς πηΎές
Σ' lΧύτΥιν λοιπόν τΥιν !ποχΤι, τη ψα.ινομενιχά. πολύ λίγο πρόσ

ςpOPYj, δ Πρόχορος ΜοχνΙν, ςεΧίνYjσε μΙ πέντε συντρόψους του, να.
πιΧYj στο Κίεβο, την «MYjttpιx των Ρωσιχων πόλεων», γιά. νά. προσ
EUlYjθTj στο μονα.στηρι των ΣΠ1jλα.ίων χα.Ι νά. ζYjτη07j συμ60υλή
~πo !να.ν «γέροντα.» σχετιχιΧ μΙ την !πιΘUμΙα. τοι) νά. yLV'1j μονα.χός.
ΜΙ lχπλYjςYj διιχπιστώνει χα.νεΙς, πώς πa.p' δλα. τά. α.ύτοχριχ
τοριΧά. δια.τ6.-Υμ.IΧΤIΧ χα.Ι τΙς χα.τα.διώξεις πού όπέστησα.ν οΙ μονιχ-
38

χοΙ, τά. μονor.cmΊριor. δεν E!xor.ν χλεΙσει l5λor.. Τά. οUκά.!;ιor. xal τά. ψτι
cpLσμ.or.tor. ε!νor.ι ΙΙν1jμπορor. νά. σχοτώσουν τό πνεΟμ.or. ινo~ λor.οU ζυ
μωμένου μ.έ την ΌρθοδοξΙor.. 'Εξ !λλou μιά. ΙΙνοιξιά.τικτι πνο1j. Ινor.ς
ΙΙνor.νεωτικΟς ciνεμος, lρχοντor.ν ΙΙπο τό Ν6το. ΟΙ προσχυντιτες --α.U
τες οΙ μor.ζώχτρες μέλισσες- μoEtiCPEpor.ν την χor.ρμ.6σuνYj είδτιση.
'rπηρχε στην Μολδor.uior., διτιγ6ντοuσor.ν, Ινor.ς Pώσo~ στά.ρετς, δ
Πor.tσιος ηελιτσχ6ψσχυ, γύρω ΙΙπο τον δπο!ον ή μονor.στικ'ij ζω1j,
σόμψων~ με τΙς πιο or.Uθεντικες πor.ρor.δ6σεις, ε!χε ΙΙνor.διοργor.νωθη
xor.t ΙΙνθουσε. Κά.που txor.to μανor.χοΙ E!xor.ν σuγxεντρωθη γύρω τou.
Ό Πor.tσιος ε!χε μεΙνει γιά. xor.ιpo στο ..Αγιον 'Όρος. Έκε! ξor.νor.-
6ρηκε τά. κά.πως λτισμ.ονYjμένor. σuγγρά.μμor.τά. του ΙΙγΙου Νειλου της
Σ6ρor.ς, του «Μεγά.λου στά.ρετς» τη~ θYj6or.tδος του Boppa, xor.t !μ
πνεύστηκε ΙΙπ'· or.utIi. Έν6σο στη ΡωσΙor. οΙ μονor.χοΙ δεν E!xor.ν το
δικor.Ιωμor. νά. μελετουν xor.t νά. γρά.ψουν, δ Πor.tσιος, πού μιλουσε
-ι:ολλες γλώσσες, μετέψρor.ζε ΙΙπο τά. Έλλτινικα. την πor.τεριχή ψι
λολογΙor. xor.t κυρΙω~ τα. lpyor. τών ΙΙγΙων ΉΣUχor.στών πού SLSor.σxα.ν
την προσευχΥι του Ίτισου. Aut'ij ή προσευχΥι διor.σor.cp1jστηκε, ιlν
μπορ'ij νά. πη κor.νεΙς, τον 140'11 or.lώνor. πρΙν ΙΙπο την πτώστι του
Βuζor.ντίοu, ΙΙπό ενor.ν μεγά.λο λόγιο μανor.χΟ στο ~ Αγιον "Ορος κa.ί
χor.τόπιν ΙΙρχιεπίσχοπο θεσσor.λoνΙκτις, τον α.γιο Γρτιγ6ριο llor.λor.μa,
xor.t την Ixor.VE δτιμοcpιλ'ij, στο τέλος τοϊ; 180υ or.lώνor. δ ·ΆθωνΙτης
μονor.χΟς Νικ60τιμ.ος (1748 - 1809) μέσor. σε μια. σuλλoγή ΙΙρχor.Ιων
'Χ,ειμένων πού !κδόθψ,or.ν το 1782 στη Βενετίσ. με τον τΙτλο «Φι
λο'Χ,or.λλΙor.». Ή προσευχή της xor.ρδίor.ς διor.δόθ'Yjχε με μιά. 'Χ,or.τor.πλτι
χτιχΥι tor.XUtTjtor. l5χι μόνο ΙΙνψσor. στo~ς 'X,ύxλoυ~ τών μονor.χών
ιiλλα. xor.i στα. λor.ϊκci. στρώμor.τor. του όρθόδοξΟ'J. Χόσμαυ. Έσωτερι
x1j, ιiόρrx.ττι, ή προσευχή or.uτη δεν ijtor.v a.por.YE κor.τά.λλYjλτι για.
Evor.
χόσμο 'Χ,rx.τor.τρεγμένων, δπως ή Όθωμ,or.νι'Χ,Υι Autoxpor.topior. xor.t
- xor.c' ιiνrx.λογίor. -
xor.L ή VEor.pTι Ρώσικτι AUtoxpιitopior.;
Στο Κίε60, ιιcpoυ πρoσευχYιθYjκε με θέρμτι στήν Aor.Upor. τών
~πτιλor.Ιων, δ Πρόχορος 6ιiλθτικε να. ψά.χντι για. να. 6ρη Evor.v πνευ~
μor.τιχΟ χor.θοδΤΙΎτιτ1j, πού θα. μποροϋσε να. τοϊ; ,jποδεΙξτι το δρόμο πού
Ιπρεπε ν' ιiκολοuθijστι. Του xάovor.VE λόγο γιά. lvor.v στά.ρετς, τον
Δοσίθεο, πού τον !xttμouaor.v πολύ, πού σχετιζ.6τor.ν με τον IIor.taLo
Βελιτσκόψσκυ 'X,or.i πού είχε την cp1jμoYj, δτι προcp1jτεuε το μέλλονΙ
Διor.ποτισμένος ιiπo τΙς ιiρχες της μανor.στικijς ,jπor.κοης, ό νέος ciν-
39

δριχς ήτιχν ετοιμ.ος νιi δεχθή την σuμ6oυλ'ή πού θ~ τοΟ εδινε σ~ν
ν~ ~ρχότιχν ιΧπό τόν θεό. Ό Δοσιθεος, ιΧπό τ'ή μεριά. του, προείδε,
ενιχν «~κλεκτό» σ' ιχυτό τό ψτιλό ιiγόρι, με τό κιχθά.ριο 6λέμμιχ, που
~ρχότιχν ιiπό μιχκρυά., ν~ τόν σuμ6oυλευθή. Ένέκρινε τ'ήν ~πι!NμΙιχ
του γιά. τ'ήν μονιχστικ'ή ζω'ή κιχΙ τόν σuμ60ύλευσε ν~ μπή σ' ~νιχ
μονιχστήρι γνωστό με τό l5νομιχ «Ή 'Έρτιμος τotί Σά.ρωψ».
«Πήγιχινε, χωρίς ψό60, πιχιδΙ τοΟ θεου, του είπε, κιχί μείνε
~κε!. Έκεί θά. σώ'σYj; την ψυχή σου. Έκεί πά.λι με την 60ήθειιχ
τotί θεotί θά. tEλo~t(;jaTj; τό ~πΙγειo προσκύντιμά. σου. Έξοικειώσου
με την σuνεχ-η σκέψτι της πιχρουσίιχς τotί θεotί. Έπικα.λέσου τό
D Αγιον 'Όνομά. του. ΚιχΙ τό .. Αγιον ΠνεΟμα. θιiρθη ν~ κα.τοικΥιστι
μέσα. σου κιχί θα. δδτιγήστι τη ζωή σου σε δλτι την &γιότητιχ.»
Ό lΙρόχορος ήτιχν όλος χιχρά.. Έκεί ιiκρι6ως, στ'ήν «'Έρτιμο
τotί Σά,ρωψ», ~πιθυμotίσε πά.ντιχ ν~ μπ-η. Πολλοί άνδρες &'πό τό
κουρσκ ιiγωνίζoντιχν ηδτι ~κεί γι~ τ'ήν σωττιρίιχ τους. ΚιχΙ ν~ λοι
πόν που δ στά.ρετς Δοσίθεος, με την σuμ60υλή του, ~ξεπλήρωνε
τ'ήν ~πιθuμΙιχ του!
Το ξεκίνημα
ΑΦΟΙ' ΓfΡΙΣΕ πΙστω στό Κούρσκ, δ νέος άναρα.ς, χωρίς ν~ κα.

θυστερήστι, άρχισε τίς πρσετοιμα.σίες του γι~ την ιiνα.χώρτιστι.
Σ6Υισττικε ιiπό τόν κα.τά,λογο των' ~μπόρων της πόλεως. Kα.μμι~
ψoρ~ πΥιγα.ινε ιiκόμτι κιχΙ κιχθότα.ν στό μα.γα.ζΙ τotί &'δελψotί του,
ιiλλ' ομως γιά. ν~ δια.6ά,ζτι σιωπτιλ~ τΙς Γρα.ψες κα.ί ν~ ιiπoχιχι
ρετά.τι ιχυτους που περνοϋσιχν ν~ κά,νουν τ~ ψώνιιχ τους.
Ό χωρισμός ιiπό τ'ή μτιτέρα. του, ήτιχν δύσκολος. Ρίχτηκε στα.

πόδια. της για. να. ζτιτηστι την ευλογία. της. Αυτ'ή τοΟ εδωσε να.
προσκυνήστι δλες τίς οΙκογενειιχκες είκόνες κα.Ι γεμά,ττι Οά.κρυιχ
τotί πέρα.σε στό λιχιμό ενα. μεγά.λο χά,λκινο σταυρό πού ε!χε ~πά.
νω τ'ήν ιiναπαρά.στιχστι τ-ης σταυρώσεως τσtί Κυρίου. Αυτόν τόν
στιχυρό δεν τόν iποχωρίστηκε ποτε δ γιός τής Άγά.θτις. Μέχρι
τόν θά.νιχτό του τόν ψoρotίσε ψανερα. πά.νω στό στήθος του.
Δυνa.τός &'πό τ'ήν μτιτρικ'ή ευλογία, μ' ενσ. τιχςιδιωτικό μπα.

στούνι στό χέρι, δ Πρόχορος ΜοχνΙν, μαζί με otJo &'πό τους πέντε
40

VEιxpou; ποι, εΙχιχν 'X.ά.VEt μιχζί του τό προσκύνημιχ στό ΚΙε60, ϊW.
τεuθύνθηκε περπιχτώντιχς πρός τό Σιiρωψ.
Ό δρόμος 1jtιxv μιχκρuς .- σχεδόν έξιχκόσtιχ χtλtόμετριχ. Τό
cpθtνόπωρο δtιχδέχθηκε τό κιχλοκιχίρt. ΤΗτιχν ενιχ κρύο 6ρΙΧδυνο του
Νοεμ6ρίου (στίς 20 Νοεμ6ρίου 1778), πιχριχμον'ή τών ΕΙσοδίωΥ
t'ij; θεοτόκου, ποι, οΕ τιχξtδtώτες είδιχν νιΧ cpιχ!νωντιχt μέσ' στό σού
ρουπο, άνιiμεσιx iπό τιΧ μιχυρι1. έλιiτtΙΧ του διiσoυς, οΙ μεγιiλοt λευ
κοί totXOt του μονιχστrιρtου. Ή ΊπεριχγίΙΧ θεοτόκος, ποι, θιΧ πιχί
ξη ενιχ τόσο μεγιiλo ρόλο στη ζω'ή του Πρόχορου, ψΙΧtνότιχν σιΧΥ
ιχότ'ή τι rStΙX νιΧ εισιiγη μέσιχ τόν έκλεκτό της.
Ψέλνιχνε τόν έσπερινό. Μέσ' τό γλυκό ΤΙμίφως t'ij; έκκλ.,ιιiίιχς
ti κεριιΧ κιχί τιΧ κιχντήλιιχ κΙΧίγιχνε, φωτίζοντιχς τίς είκόνες. Ό
Πρόχορος, άνιχγάλιιχσε 6λέποντιχς τrιν όμορψιιΧ κιχί τrιν κΙΧλ'ή τιiξη
t'ij; άκολουθίιχς, άκούγοντιχς τίς ψωνέ~ τιον μονιχχών ένωμένες μέ
σσ. στ'ήν &ρμονίσ. t'ij; χορωδίσ.ς κσ.ί ευχιχρίστηκε το θεό κσ.ί την
Ίπερσ.γίσ. Μητέρσ. του ποι, τόν ώδήγησιχν σ' ο:υτη τη μεγΙΧλειώδη
κσ.ί εΙρηνικ'ή «'Έρημο».
ΤΗτιχν δεκσ.εννιιΧ χρονών. ΤΗτιχν l5μορψος, ψηλός, λιγερός, μέ
ψιχρδείς ωμους, μέ δέρμσ. στιλπνό, μέ τά. μ'ijλιχ τοΟ προσώπου έλΙΧ
ψρά. έξογκωμένιχ, μέ τ'ή μύτη ίσιιχ κιχί λεπτή, μέ τιΧ μιiτισ. πολι,
γΙΧλά,ζιιχ. ΕΙχε έπιiνω του κά,τι τό &γιο, τό πιχρθενικο κΙΧί το δυ
νσ.τό.
~Oτιxν πσ.ρουσtιiστηκε στόν ΤΙγούμενο Πιχχώμιο, ποι, προ'ijρχεΤG
κΙΧί ιχυτός :iπό μιά. οίκογένεισ. έμπόρων του Κούρσκ, τον δέχθηκε
μέ κιχλωσόνη. ΣτιΧ VELiitιx του, εΙχε γνωρίσει tou; γονείς τοσ Πρό
χορου. Γοητευμένος άπο τήν ειλικρΙνειιχ του νειχρου, άπο την κιχ
θιχρότητιχ του 6λέμμσ.τός του, τόν συμπά,θησε άπό την πρώτη στι
γμή.
~.

ΚεφάΑalον 11
«'Εγώ Ιποlμάνόν σε b Tn Ιρήμφ,

b' γύ άοικήτφJJ.
ΏσηΑ 1·'. 5.
Το φως μέσα στη ν6χτα
Π ΑΝΩ ι1π' τrι μαϋριχ. lλιχ.τιχ. - κύματιχ. τό φG'>ς.

Χιχ.ρούμενες κωδωνοκρουσίες ~χoϋν χωρίς κιχ.μπά.νες.
Ή προστιχ.τευτικ7j ι1περιχ.ντοσύντι της Ρωσικ7jς γ7jς, τrι πυκνrι
δά.στι δπου κρύ60ντιχ.ι οΙ έκτος νόμου κιχ.ί οΙ &γιοι. Ή lρτιμος του
Σά.ρωφ.
«'Απέριχ.ντο δά.σος με τrι δέντριχ. του, nιχ.τιχ., 6ελιχ.νιδιες; κιχ.ί
&λλιχ., κιχ.ί μέσoc σ' ιχ.ότΟ τό δά.σος πά,μπολλιχ. ι1γρίμιιχ.:· ~ρκoϋ8ες,
έλά.φιιχ., ι1λεποϋδες, νυφίτσες. Κιχ.ι στΙς οχθες των ποτιχ.μων Σά.τις
κιχ.ι Σιχ.ρό6κιχ., κά.στορες κιχ.ί ένυδρίες. Κιχ.νένιχ.ς &λλος δεν έσύχνιχ.
ζε σ' ιχ.ότα. τrι μέρτι έκτος ι1πό τούς κυντιγούς της φuλ7jς Μόρν
τ6ιχ.». (Πιχ.λιχ.ιΟ Χρονικό).
Φτά.νουν οΙ Τά.τα.ροι. Στό UΦωμιχ., ι1νά,μεσιχ. στrι δύο ποτά.μιιχ.,
χτίζουν σ;ρα.τόπεδο. "Ιστεριχ. dπό τΤι νίκτι τιϊ>ν Ρώσων aτόν Κά.μ
πο με τΙς Μπεκά.τσες, ιiπoχωρoϋν. Κα.νένιχ.ς πιrι έκε!. ΤΟ τερά.
στιο δά.σος κλείνετιχ.ι στον έα.υτό του. 'Έχει κιχ.ΚΟ ονομα ~ οΙ λτι
στες το κιΧνουν Ατιμέρι τους.
Μόλις στον 170 ιχ.ίωνιχ., ενα.ς μονα.χΟς δ θεο86σιος, dνιχ.ζτι-
42

τώντα.ς τη μονα.ξιά;, lφτια.ξε μιά. ξόλινη κα.λόβα. σ' ένα. ΙΙν6.χωμ.a.
τοσ Πa.λιοU Στρα.τοπέδou. ·Οτα.ν α.ύτbς φεόγη, gν~ &.λλος μονα.·
χός, δ Γερ6.σιμος, πα.Ιρνει τη θέση τou. Σά.ν τον προκ6.τοχό του,
6λέπει τον οόρα.νό, φωτεινό, ν' ΙΙνοΙγετα.ι τη νύχτα. π6.νω ΙΙπ' το
βουνό. Άκούει τον ήχο της κα.μπ6.να.ς. τ-ην fιμέρα. το& Εύιχπελι
σμοσ δλόκληρο το βουνό σεΙετα.ι. «'Ο τόπος α.ύτΟς εtνα.ι Ιερός», πι
atEUouν οΙ μονα.χοι.
«'Ένα.ς θησα.υρΟς κρύβετα..ι lκεί μέσα.», λένε οΙ κά.τοικοι της
περιοχ'i)ς, l'Πειδ-η κι lκεΤvoι ιικοσνε τά. γιορτινά. κα.μπα.νίσμa.τα.,
μ' δλο ποι, δέν υπά;ρχουν κα.μπ6.νες τριγύρω.
'Έρχοντα.ι. Κ6.νουν ΙΙνα.σκα.φές. ΜερικοΙ πα.ληοΙ ata..upot, ένα..
χ6.λκινο δίπτuχo - α.ύτά. βρΙσκουν δλο κι δλο. ΟΙ ληστές ψά;χvoυν
μέ μa.νΙα..: Κ6.τι πρέπει νά. όπά.ρχη. Τα.λα.ιπωροσν τόν κa..oμένo τΟ
Γερ6.σιμο, ποι, χά;νει τό θ6.ρρος του κι lγκα.τα.λείπει τΟ κελλί του.
Ό τρΙτος πιά. lρημΙτης, δ Ίσα.ά;κ, εδρυσε τό μονα..στ'ήρι. Mt-
σα. στη μονα.ξι6., πά;λα.ιψε πολι, με τοuς πειΡa..σμοUς των δα.ιμόνων.
ΝΙκησε τελικά. κα..Ι οΙ δυν6.μεις τou σκότους ά,να.γκ6.στηκa.ν νά. όπο
χωρ'ήσουν. ,. Αλλοι μονα.χοΙ ήρθα.ν κοντά. στόν 'Iσa..ιiκ. Το 1706
ήρθε fι ιiδεια.. ά,π' τό Πα.τρια.ρχεΤο της Μόσχα.ς (ποι, δέν είχε ά,
κόμη κα.τα.ργηθi)) γιά. νά. χτΙσουνε μιά. ~κκλησΙα..
Άφιερωμένη στη Μητέρα.. τοσ θεοο, fι τα.πειν-η α.ύτη lκκλη
σούλα. κα.τa..σκευ6.στηκε σέ πεν'i)ντα. μέρες δλη μέ στΡOΠUλά. κού
τσουρα.. ΣτΙς 17 Maotou, δτα.ν στηθηκε δ Στα.υρΟς στην σκεπ'ή της,
ά,όρα.τες κα.μπ6.νες ijXTjaaoν δυνα.τά. κι ένα. -.)περψυσικΟ φως ά,γκά;
λια.σε το κτΙσμα..
Ό Ίσα.ά.κ θέσπισε ενα.ν α.ύστηρό κα.νόνα. γιά. το κα.ινούργιο
μονα.στηρι κα.ί οΙ ι1δελcpoΙ Uπoσχ έθηκα.ν νά. τον ά,κολουθ'ήσουν ώς τη
συντέλεια. των α.Ιώνων. Κ6.θε ιiτoμικ-η Ιδιοκτησία. ά,πα.γορευότα.ν.
ΟΙ μονα.χοί ντόνοντα.ν ψτωχικ6., τρώγα.νε πoΛU λιτά. κι lπρεπε νά.
κερδίζουν -:~ ψωμί με τον Ιδρώτα. τοσ προσώπου τους. Χ6.ρις σέ
δωρεές ~πό συμπt;t(ίοuντα.ς ποι, ά,ν'i)κα.ν στό Πα.λιΟ Στρα.τόπεδο κα.ί
σε μερικά. γειτονικά. lsticrTI πού lπίσης χα.ρΙστηκα.ν, μποροσσα.ν
ετσι νά. ζοον μέ τη γεωργΙα., το κόψιμο τών δέντρων κα.ί την με
τα.cpoρά. των κορμων μέσα. στοuς ποτα.μούς. Τό μoνa..στijpt, χτισμέ
νο στά. νότια.. σόνορα. του Νίζνι - Νόβγκοροντ κα.ί στά. βόρεια. του
Τα.μπώφ, προσα.Ρτ1ιθηκε τελικά. στ-ην lπισκοπ-η του Tα..μπώcpι.
43

Δυστυχώς, οΙ θΡ'rjσκευτιχοί διωγμοί tij; ~ΠOΧYIς ~κείν'rjς δεν
~~σα..ν aπεΙρα..χτο τό νέο κοινό6ιο. Ό Ιδρυτ~ς του κα..ί πρώτος
ήγοόμενος Ίσα..α.κ (ύστερα... aπ, τό μεγιiλo σχήμα.. όνομιiσθ'rjκε Ίω
ιiνν'rjς). aψοu ξα..νιiψερε στους Χόλπους tij; ΈκΧλ'rjσία..ς πολλοuς
Πα..λα..ιο - πιστους δια..σκορπισμένουι,; στο διiσoς, κα..Τ'rjγορ~θ'rjκε για.
aνα..ρχικΥι δριio/) χα..ί σuρθ'rjχε ιiλυσσoδεμένoς στην Πετροuπολ'rj.
Ή χριστια..νιχΥι πρΙΧότητιχ χιχι "ή γλυκυτητιχ τοσ ιiγίoυ γέροντα.. δεν
ιiψώπλισε τους 6α..σιχνιστες τΥίς Μυστικijς Κιχγκελλιχρίιχς. Tou ap-
νijθ'rjκιχν τΥ) θεία.. ΚοινωνίΙΧ, τΥιν πιxριxμoν~ τοσ θιxνιiτoυ του χι !τσι
~σ6'rjσε στη ψυλΙΧκΥι ύστεριχ aπό μιχρτυριιχ τριών έτών.
Ό oιιiδoχός του, δ ΠιχτΥιρ ΈΨΡΙΧίμ, !πεσε χι ~κείνoς θσμιχ
σuκoψα..ντιΧών κιχτιχγγελιών κι lζ'rjσε δεκιχπέντε χρόνια.. χωρίς να.
δ tιxμιx.pwp'rjθij, στό ψρούριο τοσ 'Όρεμπουργκ. Τελικα. ιiπoχα..τα..
στιiθ'rjκε fι όπόλ'rjΨ~ του κιχι "ή ιiδελψότ'rjΤΙΧ τοσ Σιiρωψ τόν ~ζέλεξε
για. Seutep'rj ψορα. "ήγουμενο. ΤΗτιχν πρότυπο μονα..χοσ, 6ΙΧθuς γνώ
στης κιχί μέγιχς Aιiτp'rjt,; tij; λειτουργικijς μουσικΥΙς, πεπειριχμένος
πνευμιχτικος πσιτέρσις, ιΧγα..Π'rjτός για. τΥ)ν ιiπέριxντη χα..λωσόν'rj του.
"Ητα..ν κυρίως γνωστός για. τΥιν ευσπλσι~νίσι του προς τούς ψτω"
xou; κα..ί τους δυστuχισμ.ένoυς. Μετα. ιiπ' τΥ)ν ~πιχνιiστσισ'rj τοσ
ΙΙουγκιχσεψ κσιι τις AE'rjAoιaie; ·ct;)ν atoιat(7..crtti)ν του, ξέσπα.σε πείνα.
στα. 1775. Έκσιτοντά,οες πεινα.σμένοι σuνωστίζoντα..ν στις πόρτες
τοσ μονα..στηριοσ. Ό Έψρα..ίμ τούς άνοιξε τίς ιiπoθYIκες του. Για.
ιπτα. μijνες, &νορες, γυνocίκες κα..ί πιχιοιιΧ. 6ρijκσιν τροψΥ) κιχί φιλο
ξενία.. στό Σιiρωψ. Ή πνευμα..τικΥι τροψΥι tou; έδινότα..ν μα..ζΙ μέ τόν
έπωυσιο. DΟμως οΙ πρoμ~θειες τελείωνσιν. θα. ήτσιν CΙρσιγε κσιί ol
μονσιχοί κσιτσιδικσισμένοι να. πεθιiνoυν κι σιύτοι με ΤΥΙ σειρσ. του;
τΥΙς πεΙνσις; Ό πocτΥιρ Έψρα..ίμ τούς Χά.λεσε δλους. "Δεν ξέρω iX.~
σUμψωνYIτε, είπε, ιiλλα. έγώ νομίζω πώς είνσιι κσιλότερα. να. όπο
ψέρωμε με το λΙΧό πσιρα. να. τοί} ά-ρν'rjθοϋμε τΥ) 6οΥιθειά. μα.;. Σε" τΙ
θα. ΧΡ'rjσίμευs να. ~πιζ ~σωμε έμείς ιiπό τούς σuνσινθρώπoυς μα.ς;
Πολλοι ιiπ' α..υτούς, τόν πσιλ'rjό κσιλό κσιιρό μ~ς είχα.ν ευεpγετ~
σει». ΟΙ μονσιχοί σuμψών'rjσσιν κα..ί, κιχτα. θιχυμσιστό τρόπο, δ πολ
λιχπλα..σια..σμός τών άρτων κριiτησε μέχρι τΥι νέΙΧ σuγκoμιδ~.
προτοσ πεθιiν'rj, δ κσιλός Πιiτερ 'Εψριχιμ ώριαε oιιiδoχό του
τόν πιχτέρσι Πσιχώμιο, ιiπό το κουρσκ. Kιiτω ιΧπ' τΥ)ν ποιμενικΥι
του ριi6δo δ Πρόχορος Μοχνίν έμπΥΙκε στην 'Έρ'rjμο τοσ Σιiρωψ.
44

Γνωστος γιόι. την ταπεινοψροΣUν'Yj του, !κανε μέ το παράδειγμά του
νόι. ι1νθίζουν οΙ ι1ρετές ι1νά.μεσα στούς μοναχοός. Άπο κοντόι. κι' ι1πο
μακρυόι. !ρχόντουσαν νόι. τον σuμ6oυλευτoυν.
ΊΌ γόρω Οά.σος ~τιxν πιiντα πολύ πυκνό, σχεδον ι1διιi6ατo.
Παρ' δλες όμως τΙς πυρκαγιές καΙ τΙς λ'Yjστρι.κές !πιθέσεις, ι1πο
τΙς δποίες τόσο σuχνόι. υπέψεραν οΙ μοναχοί, το μοναστήρι, στόι.
έ6δομ1jντα χρόνια της υπάρξεώς του, ε!χε μεγαλώσει καΙ δμορψ'ή
νει. Το ψτωχο ξόλινο !κκλ'Yjσιiκι, πού ε!χε χτιστη σέ πεν1jντα μέ
ρες, είχε ά,ντικαταστιχθ1j ι1πο μιόι. αιραία πέτριν'Yj !κκλ'Yjσία, καΙ
οΙ !κθαμ6ωτικόι. κά.τασπροι τοίχοι, στολισμένοι μέ χρυσούς στιχυ
ρούς ~λιxμπιxν ψ'Yjλιi, στη σuμ60λη των Μο ποταμων.
·0 Δ δ κι μ ος
ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ του Σιiρωψ 6p1jXE λοιπον δ νεαρος Ηρόχο

ρος πνευματικούς δδ'Yjγούς ι1ντιiξιoυς στΙς προσδοκίες του. Στην
ά,ρχη τον !μπιστεόθ'Yjκαν στη ψροντίδα του ΟΙκονόμου Πατρος Ίω
σ'ήψ, πού ~ταν πεπειραμένος καΙ σuνετoς μοναχός, καΙ τον δποΤο
UΠ'Yjρέτησε δ νεαρός γιόι. αιρισμένο διιiστημα στό κελλΙ του καΙ
κέρδισε τΥιν !μπιστoσUVΎj καΙ την !κτίμ'Yjσ'ήτou μέ τόν μεγά.λο
ζ1jλο μέ τόν δποίο !κτελουσε τΙς !ργασίες πού του ι1νCθεταν.
ΟΙ !ργασίες αύτές στόι. μοναστ'ήρια της Άνατολ1jς, δνoμιiζoν
τιχι «Διακον'ήμιχτα». <ο Πρόχορος ~τιxν μέ τη σειρά. ψοuρναΡ'Yjς,
μαραγκός, !κκλ'Yjσά.ρχ'Yji;. Σdtν τον &γιο Σέργιο προτιμοΟΟε τη δου
λειόι. του μιχραγχου. ΤΗταν τόσο !πιδέξιος, πού τον ώνόμιχσαν "Πρό
χορος δ ξυλουργός». 'Έψτιαχνε μικρούς σταυρούς ι1πο κυπαρισσό
ξυλο, πού ι1γόραζαν πολύ ο[ προσκυν'Yjταί. Γερος καΙ δυνατός κα
θώς ~ταν, 60'Yjθουσε !πίσΎjς τούς μοναχούς στο κόψιμο καΙ στη με
ταψορόι. των !λιiτων μ.έσα ι1π' τούς ποταμοός. <Η ζωη στην δπιχι
θρο τον εύχαριστουσε, όπως !ξ !λλου καΙ τούς περισσότερους Pώ~
σους. <cH σωματικη κόπωσΎj κιχΙ fι σuχνη !πιχψη μέ την <Αγία
Γραψη σuντελoυν στό νόι. διιχτηρ1jς τΥιν ά.γνότ'YjΤΙΧ», σuν'ήθιζε νόι.
λέ'Yj δπως δ &γιος 'Iσαdtκ δ Συρος, πού ~ταν ενας ι1πο τούς ι1γα.
Π'Yjμένους του !κκλ'Yjσιαστικούς σuγγραψείς.
ΟΙ μεγά.λες ά,κολουθίες των μοναστ'Yjριων, fι ά.τομικη προσ
ευχη μέσα στο κελλί, σόμψωνα μέ τόν κανόνα ΤιJυ <Αγίου Παχω-
45
μΙου κα.Ι στην ~θε lλεόθερτι ιi.lρα., ή μελέτη, γέμιζα.ν μα.ζΙ μ~ τ~
«δια.κονΤιμα.τα.» τΙς ήμέρες τοσ νεa.ρoσ δόκιμου. πρωτα. διά.6α.ζε τό
Εόα.γγέλιο, τΙς Έπιστολές, τό Φ'α.λτηρι. Τό Εόα.γγέλιο πά.ντα. l5ρ
θιος, μπροm στΙς εΙκόνες σ~ δείγμα. σε6α.σμοσ· τό Φ'a.λτTιρι ---' κα.
θιστός. Βυθιζότα.ν lπΙστις στη μελέτη των Πα.τέρων της Έκκλ.τι
σΙa.ς;, της «Φιλoκa.λΙα.ς», ποτ) ε!χε μετα.φρά.σει στ~ aλa.6oYt~ δ
Πα.Ισιος Βελιτσκόφσκυ κα.Ι πού ή ΙκδoσTj της στη Ρωσία. ε!χε μό
λις lπιτρα.πη ι1πό τόΥ μΤΙτΡοπολΙτη Γα.6ρι-ηλ της ΆγΙα.ς Πετρου
πόλεως κα.Ι Λα.δ6γα.ς, κα.Ι lμπνέονw.ν ι1πό τού, 6Ιους των 6.γΙων.
Γεμά.τος ζέστι, "Πόσο ευΘUμoς ijμouv τότε!», θά. πη ι1ργότερα.
σ~ μι~ μova.xTj. «Ή χa.pοUμεYYj διά.θεστι δ~ν ε!να.ι 6.μα.ρτΙα., Μτιτέ
ρα. μου. ΆντΙθεw.. Διώχνει την κoόρa.στι, πού ι1π' α.ότ-ην προέρχε
τα.ι ή ι1πoγoTιτευσij - τό πιό χειρότερο ι1π' l5λα.! "Ο-τα.ν μπηκα.
στό· μονα.στηρι, ΙΦελνα. στό χορό. Τόχα.ινε κα.μμιά. φορά., l5τα.ν ο[
ι1δελφοΙ ~σa.ν κουρα.σμένοι, νά. cpa.νερώνετα.ι α.ότ-η ή κοόρα.στι στό
Φά.λσιμό τους, μερικοΙ μά.λισw. δ~ν lρχόντοuσα.ν κα.θόλου νά. Φά.λ
λouν. Κι lyili" xa.pιx μου, ijμouv τόσο χa.ρoόμενoς. ''ΟΤα.ν μα.ζεΟΟν
τα.ν l5λόι, τούς Ιλεγα. κά.τι. εόχά.ριστο κα.Ι ξεχvoΟΟα.ν την κoόρα.σTj
τους. Στον να.ό τοσ θεοσ, ,δ~ν lπιτρέπετα.ι ουτε νά. μιλα." οϋτε ν~
κά.ντις δ,τιδΤιποτε κα.κό. 'M~ά. κα.λ-η λέξτι l5μως, εόχά.ριστη, lνθα.ρ
ρυντικΤι, δ~ν ε!να.ι 6.μ4ρτΙα., Μτιτέρα. μou. ΒO'Yjθεί τό πνεσμα. τοΟ
ι1νθρώπου ν~ δια.τηρητα.ι χα.ρoUμενo μπροστά. στο θεό».
<Ως τc1ι. γερά.μ.α.τά. -tou, !'Κείνος πού ι1ργότερα. θ~ Υ{Ψη δ &γιος
Σερα.φεΙμ, θά. πολεμΤιστι" μ~ l5λες του τίς δυν6.μεις την ι1ποθά.ρρυν
cτη, την ι1πογοΤιτευστι, τη θλΙΦτι, τό .πικρό, δρθολογιστικό "γιά.
ποιό λόγο», πού τuρα.ννd τόν !νθρωπο τοϊ} 2000 α.ιωνα.. Τια.τΙ δ
διά.60λος ε!να.ι σκυθρωπός. •Λκτιν060λώντa.ς δ rδιoς τη χα.ρά., δ
Πρόχορος ΜοχνΙν, πού Ιγινε &.γιος, θά. πρoσcpωνη τούς lπισκέπt!εΙ;;
του: "χα.ρά. μου», 6λέποντα.ς στόν κα.θένα. ι1π' α.ότούς τόν Χριστό.·
Άλλ' α.ότός πού ποθεί τ-ην τελειότητα. πρέπει ν~ ξέρτι πωι;;
δ~ν φθά.νει κα.νεΙς ι1πό τη μι~ μέρα. στην !λλτι σ' α.υτη την κα.τά.
στa.στι.
***
Πα.ρ· όλο τό VEocYLxb ζηλο πού χα.ρα.κτηρΙζει τό δόκιμο, τά.
πρωτoc χρόνιoc πού περνιi -κσ.νεΙς στό μονα.στηρι, iiv πιστέΦουμε τόν
Πρόχορο τον ξυλουργό, E!voct τά. πιο σκλτιρά.. «<Ως τά. τριά.ντα. πέν~
46

τε, δ7jλώJij σχεδόν ώ~ τη ιιισij Ύ'fιtν7j ζωΤι ~, xpttιiζEta.t μεγά.
λ7j προσπά.θεta., yta. να. πρωφuλαoχθi) καονεΙς; ΙΙπ' τό κa.'X.6. Πολλοί.
εΤνα.t !xtIνOt που δεν τα. καοτα.φέρνουν κa.ι ςεστραοτΙζouν ΙΙπ' τόν
[σtQ δρόμο yta. ν' ΙΙκολουθΤισouν τΙς δtκές τους ροπές.
ΤΙ πρέπεt να. xιXν7j καονεΙς yta. να. μείτη στα.θερ6ς;
Etνa.t !νδta.φέρον ν' ΙΙκοόσωμε τΥι φωνΥι α.ύτοα τοα μοναοχου
τοα 1900 αοίωνα. καοΙ να. ξαοναο6ρουμε σ' αουτη την πtστη ήχώ τi'jς
δtδα.σκa.λίa.ς των γερ6ντων, της AΙγUπτoυ, της Συρίαος, τοα .. Αθω
να., ΙΙκ6μ7j καοΙ της θ7j6a.tδος του Boρρ~.
«'Όποtος xt !ν· tfνa.t δ τρ6πος με τόν δποΤο μπi'jκες στό μοναο
στηρt, θα. πi'j ΙΙργ6τερα. σ' !ναον όποΦ1jφtο, μΥι χά.νης τό θά.ρρος σοο
- δ θεό) tfνa.t κοντά. σου.
»Ή μoνa.oτtxij ζωΥι δεν tfνa.t εUκολ7j. Με την πρώτη ΙΙπογοΤι
τευ~, δεν πρέπεt να. ΙΙντιμετωπίζ7j καονεΙς την ΙΙλλαογΥι της μονi'jς.
'0 δ6κtμος πρέπεt να. lX7j τΥι θέλ7j~ να. μένη σταοθερ6ς. "
"Ζώνταος σ' α.υτό τό &ytO σπΙτt, κά.νε τα; έξi'jς: στην 'lΚκλ7jdlα.
νιχ. εΤσa.tπροσεκτtκ6ς, νιχ. γνωρΙζ7jς καολιχ. τί.ς ΙΙκολουθίες - έσπερt
',Ιούς, ΙΙπ6δεtπνα., δλονυχτίες, 'ΙSρθρoυς, ΙΙνά.γνω~ των ώρων.
»ΤΥιν ώραο: της λεtτουργΙa.ς πρέπεt νιχ. oτixtσa.t ΙSρθtος με τιχ.
μά.τta. κλεtστα. fι πρ~λωμένα. σε μtα. "εΙκ6να. fι σ' !να. κερι. Ό ρό
πος της ΙΙψ7jΡ7jμά.Οa.ς. σου &ος μΥι ΙΙναοκαοτεύεταοι με τό ΘUμΙαoμa. της
Φαoλμωδ~αoς.
»Στό κελλΙ σου, &ον ~εν lΧ7jς &λλ7j δουλεtιχ. νιχ.κά.ν7jς, ΙΙφοαιώ
σου στην ΙΙνά.γνωCΠj κυρΙως του Ψ"αολτηρΙου. :Εa.νa.δtά.6a.σε κά.θεσtt
χο 'ΠQλλες ψορές, έως δτου τον ΙΙποστ7jθΙ~ς. "Αν lΧ7jς ~ουλεtά., κά.
νε την. "Αν σε ψωνά.ξουν yta. δta.κόν7jμa., π-ήγa.tνε. Καοθώς !ργά.
ζεσa.t !παοναολσ,μ6αονε ΙΙδιιΧ.κοπα. την ευχ-ή: «Κύριε Ί7jσοα Χριστέ,
fιε του θεου, ηέ7jσ6ν με τον -&μαορτωλ6ν». 'Όταον πρoσεύχεσa.ι, ιι·
ψουγκρά.σου τδν έαουτ6 σου, συγκέντρωσε δ7jλa.δΥι το νου σου καοΙ
ενωσέ τον με τΥιν καορδιιΧ σου. Στην ΙΙρχΥι μια. - δυο μέρες, ~ καοΙ
περισσ6τερο, νιχ. προσεύχεσα.ι με τΥι διά;νοιά. σου, προσφέρονταος κά.
θε λέξ7j χωριστά.. vfoτtpa., σταον δ Κύριος θιχ. lX7j θερμά.νει με τη
χά.Ρ7j του τήν καορ13ιά. σου, ένωμέν7j με το νου, ~ προσεuχΥι θιχ. κυ~
λά.7j ΙΙνεμπ6διστα. καοί θιχ. είνο:ι πιχ.ντοτε μαοζΙ σου, τρέψοντά.ς σε κ!χ-Ι
δΙνοντά.ς σου χαορά. ....
»'Όταον θιχ. κιχτέΧ7jς τΥιν πνεuμαoτικYι σ.\n~ τροψΤι, δ7jλa.δij την.
47

σuνoμιλΙιx. μ.έ τόν ίδιο τόν Κύριο, ytrx.tl νιΧ πιΧ, στα. κελλιά. τών
ιiδελψών σου, lστω κι a.v σε προσκrx.λοuν j Άλijθειrx. σοσ λέω - ~
ιiγά.πτι της <pAurx.plrx.; ε!νιχι 'Xrx.l ιiγιiπτι της ρrx.&JμΙrx.ς;. ,. Αν δεν κιχ
trx.Arx.6ιxlY7j; δ ίδιος τόν έιχυτό σου, τΙ μπορείς νιΧ σuζψιXς με τους
&λλους, τΙ μπορείς νιΧ τους μάθτις j Μείνε δσο μπορείς σιωπ7jλός,
θυμ'ήσου πά.ντιχ την πιχρουσΙιχ. τοσ θεοσ 'Xrx.t τό 'Όν0μ.6. Το\). Μ'ήν
πιά.ντις κου6έντιχ. με κιxνέν~ν, πρόσεχε δμ.ως νιΧ μ'ήν κιiντις κριτικ'ή
γι' ιχυτους που γελοσν fι που μιλοσν. ΝιΧ EIarx.t κωψός χ.α.ί &λrx.λος.
»Στην τρά.πεζιχ μ'ήν κοιτά.ζτις τΙ τρώνε οε &λλοι 'Xrx.t μ'ή κρΙ
ντις, ιiλλιX πρόσεχε τόν έιχυτό σου, τρέψοντrx.ς τ'ήν ΦUχ~ σου με την
προσευχ'ή. ΤΟ μεστιμέρι τρώγε δσο χρειά.ζεσrx.ι. Τό 6ρά.δυ νιΧ έγ
κρrx.τεύεσrx.ι. Ή Arx.tμ.rx.pyirx. δεν πρέπει νa.χει σχέστι με τό μovrx.Xb
- Τετά.ρτη 'Xrx.t Πrx.ρrx.σκευ'ή; a.v είνιχι δυνrx.τόν, τρώγε μόνο μιιΧ
ψορά. - κΙΧί "Αγγελος Κυρίου θa.νrx.ι πά.ντιχ. κοντά. σου. Πρέπει δ
μω; νά. τρέψετrx.ι κrx.νείς ιiρκετά., ώστε ~ό σώμ.rx., δυνrx.μωμένο, νιΧ
007jθi'j τόν &νθρωπο στ-ην έκπλ'ήρωστι τών κrx.θ7jκόντων του. Διrx.ψο
ρετικιΧ μπορεΤ, α.ν τό σώμιχ. είνrx.ι έξrx.σθεν7jμένο, κιχΙ ~ ψυχΎ) νά.
ri τον'ήστι.
»Ντιστείιχ. δεν είνιχ.ι μ.όνο νά. τρώτι 'Xrx.VEt; ιiΡrx.ιά., ιiλλιX κιχί νά.
τρώτι λίγο. Δεν ε!νιχι ψρόνιμα rx.Utb; πόυ ντιστεύει, να. περψ.έντι με
ά.νυπομοντισΙιχ. την ώριχ. τοσ γεύμ.rx.τoς 'Xrx.t νιi. ρίχνετrx.ι με 6ouλτιμΙιχ.
- σωμ.rx.τικ-η 'Xrx.t πνευμ.rx.τικ'ή -- στό ψrx.γτιτό. Ή ιiλτιθιν'ή ντιστείιχ.
έξ &λλου δεν Elvrx.t μόνο στό νιΧ Οrx.μιiζ7j κιχνείς τό σώμιχ. του, ιiλλά.
'Xrx.t στό να. στερήτrx.ι, προκειμένου νά. '3ώστι ψωμt σ' έκείνον που
δεν lχει.
»Τις νύχτες νά. μ-ην κοιμιΧσrx.ι λιγώτερο ιiπό τέσσερες ώρες;

τ'ήν δεκά.τη, ένδεκά.τη, δωδεκιiτη κιχί μΙιχ. μετιΧ τιi μεσά,νuχτrx.. Ή
στέρτι07J τοσ ϋπνου είνrx.ι Evrx.; ιiπό τους τρόπους ιiσκ~σεως. "Αν
ιxlσθά.νεσ~ι κoυp~σμ.ένoς, μπορείς, τό ιiπόγευμrx., νιi. ΚΟψ7jθi'jς λί
γο ... "Ετσι lκ~να. κι έγω πά.ντοτε ιiπό τιΧ νειιΧτιχ. μου. "Αν σuμπε
ριψέρεσα.ι ltat, δεν θ~ ε!σα.ι θλιμμένος, ιiλλά. θιi rx.Ισθά,νεσrx.ι κιχ
λά. xrx.t xα.po·~μ.ενoς ... Krx.l θιΧ μείντις στό μονrx.στ'ήρι μέχρι τό τέλος
ti'j; ζωής σΟ:1.
,,'Η πρώττι ιiρετ'ή του δόκιμου πρέπει νιi. Elvrx.t Υι Uπrx.κο'ή. Ε!
vrx.t πι? 6ιχσικ-η κι ιiπ' τη νΎjστείΙX κιχ;' -:ήν πρoσεuX'ή. «Στό λέω -
48

δεν Ώ,,:ά.ρχει τίποτε πά.νω 6.πΟ την Ώπ~κο'7j, κι έσυ έπ~ν~λ6.μ6~νέ το
στούς iλλοuς».
»EΤν~ι το κ~λλΙτερo ψ6.ρ~κo κ~τα. της 6.νί~ς, πού ε!ν~ι 6.-
σθένει~ έπικΙνδuνΎj κ~ί πού δόσκoλ~ δ 6.px!i.PLoc; μπορεί νά, τ1jν
6.ποψU-(Yj, έκτός κ~ί 6.κολοuθ1j ~υστηρα. τΙς έντολές των 6.νωτέρων
τοu.
»M~ζί με τ1jν Ώπ~κo'ή, δ νέος μoν~χoς πρέπει να. 6.σκYI'ς~Ι ~Ι

στην Ώπομαν'ή. Πρέπει να. μ6.θΎj να. Ώπομέντι 6.δι~μ~ρτύΡΎjτ~τΙς
προσβολές, 6.κόμΎj κ~Ι τίς 6.δικίες. «Το μoν~χικόν lvSu~ ε!ν~ι ~
6.πoδoχ~ των προσβολων κ~Ι των σuκoψ~ντιι';')ν».
»Ό μαν~χoς πρέπει να. νεκρώνΎj τα. πά.θΎj τou στην πρόσκ~ι
ΡΎj ζω'7j, για. να. μπορΥΙ να. πλφι6.ζΎj τijν ~rι:}νι~. Πρέπει να. ε!ν~ι
σα.ν τό π~νί πού δ κ~τ~σκεu~στ'7jς τοu το κτuπi1, τό ποδοπ~τi1, τό
κτενΙζει, το πλένει, ωσποu να. το κ6.ντ/ dσπρο arl.v το χιόνι. 'Έτσι
δ δόκιμας, Ώπoμένoντ~ς τίς τ~πεινώσεις, τούς έξεuτελισμ,οός, τΙς
6.δικΙες, dκόμΎj κ~ί τΙς σuκo~ντΙες έξ~γνίζετ~ι, κ~ί γίνετ~ι 15-
μοιος μ το 6.σ1jμι πού ε!ν~ι ιΧ.γνό κ~ί λ7.μπερΟ κά.τω 6,π' την έπΙ
δρ~σ'Y) της φωτιιlς.
»Χωρίς δoκιμ~σEες δεν όπά.ρχει σωΤΎjΡΙσ.. Δεν γίνετσ.ι ~νείς
μονσ.χός χωρίς· να. κ~τέΧΎj την προσεuχ1j κσ.Ι τ1jν Ώπoμαντj, δπως
δεν ΠΎjγσ.ίνει κσ.νεΙς στον πόλεμα χωρίς δπλσ..
»'Ένσ.ς σκόπελος ε!νσ.ι οΙ γuν~ίκες. Σuχνα. μετrx.μ.ορφώνοuν
ένσ.ν πoλεμιστ~ τοσ 6σ.σιλιi1 σε σκλά.βο τοσ σσ.τσ.νi1. ΆκόμΎj κσ.ί
τίς ένά.ρετες πρέπει να. τΙς 6,πoψευγΎjς. σΟπως το κερί, 6,κόμΎj κσ.Ι
σ6Ύjσμ,ένo δεν μπορεί πσ.ρα. να. λuώ'σ'Υ), δτ~ν lXΎj γόρω τοu 6,νσ.μ
μένσ. κεριά., lτσι κσ.ί rι κσ.ρδια. το\} μανσ.χοσ έξσ.σθενεί 6,πο τ1j σuν
σ.νσ.στροψ1j με το ΓUνσ.ικείo φόλο.
,,'Απα την ωρσ. τΤίς εlσόδοu τοu στο μονσ.στ'ήρι &ς τ~ν ωρσ.
τοσ θσ.ν6.τοu τοu, rι ζω~ του μανσ.χοσ ε!νσ.ι ενσ.ς φοβερος 6,γώνσ.ς
ένά.ντισ. στον κόσμ,ο, στη aipxrx. κσ.ί στον διά.ΙSoλo.
»Δεν ε!νσ.ι μo~σ.χOς σ.υτός πού τοσ a.ρέσει να. ξσ.πλώνΎj με νω
χέλεισ.· δεν ε!νσ.ι μανσ.χΟς σ.ύτΟς ποό, σε κσ.φό πολέμοu, πέφτει
στο χω~ κσ.ί πσ.ρσ.δίδετσ.ι χωρίς να. πολεμΤισ'Υ), δΙΟσ.σκε ό Σερ~
ψεΙμ.. τοσ Σά.ρωφ.
»Μονσ.χΟς ε!νσ.ι έκείνος «πού στερεώνει την κσ.ρΟιά. τοu κσ.Ι
πού έπιθuμεί ν~ περικλεΙσ'Υ) τό Άσώμσ.το μέσσ. σε μια. σocρκικ~ κσ.-
49

τοιχΙα.», IΎρα.ςΡε δ • ΑΎιος; Ίωιiνν'1jς; της; Κλίμα.χος, 1ιΎούμενος; τοσ
700 α.Ιώνα., στΟ περίcp'1jμο μoνa.στηpι της; ΆΎΙα.ς; ΑΙχα.τεΡΙY1jς;. τοσ
δροος; Σιν!, χα.Ι σuπpα.ςpείις; της; «Κλίμα.χος...
ΟΙ α.tώνες δέν !λλα.ξα.ν τΙποτε ι1πό τΙς; ι1ρχές τοσ ι1σχ.'1jΤΙ~
σμοΟ.
8Η 6 ΡΡώστ εια
ΕΠΡΕΙΠ; λοιπόν νιk πa.λεότj δ ΠρόΧοΡος;.

Πιiλα.ιψε τόσο πολύ χα.Ι τόσο xα.λιi, πού lπεσε τελιxιk !ρρω
στος. Ή ι1σθΙνειιi το\) - πιθα.νώς; όδρωπιΧία. - xpιiτησε τρία. χρό-.
νια.. Στην ι1pχ~, σερνότα.ν πpoσπa.θώντα.ς νιk δooλεότj. Πρός τό τΙ
λος φως; δέν μποροϋσε πιιk νιk CΠjxωθY) ι1πό τό στρώμα. το\). 'Όλο
τοο τό σώμα. "ίτα.ν ·Πρ'1jσμiνο. ΊΠΙςΡερε πολύ χωρΙς ν& πα.ρα.πον1j
τα.ι. Kα.νΙνa.ς; Ύια.τρός δέν lρχότa.ν νιk τόν lςετιiσrι. ΟΙ ι1νώτεροί
τοο δμως, οΙ Πα.τΙρες Πα.χώμ.ιος, ΊωσήςΡ χα.ί 'Ήσa.tα.ς, τόν περιέ-
6α.λλα.ν μέ τη στOPΎ~ το\)ς.
Προcpa.νώς στη μα.xριk α.ύτη περίοδο τι"!)ν πόνων δ Πρόχορος
ξεxα.θιipισε τη rIiliVo'1j το\) ΎΙιk την ι1ρρώστεια..
«Τό σώμα. εΤνα.ι δ δοσλος της ψuχ'ijς. Ή ΨUχη εΤνσ.ι. 1ι 6a.σί
Αισσα.. 'Ότα.ν τό ati}μ.a. lξa.σθενy) ι1πό την ι1ρριΙ>στεια., α.ύ~ εΤν_α.ι
ty/J. δε!γιια. της εύσπλα.χνΙα.ς τοσ θεo~ :.1ι ι1ρρι:)στεια. ι1~\)να.τ.Ιζει
ωΥχρόνως τ& πιiθ'1j χα.Ι δ !νθρωπος ΙπιστΡΙςΡει στόν !cwτό τou.
Kιψμιιk cpop& μ.ιiλιστα. σuμ6α.Ινει 1ι ι1σθΙν~ια. νιk δ'1jμιοορΎiιτ~ιι1πό
τιk πιiθ'1j. Άcpa.ιρΙσα.τε την 6.μα.ρτΙα. - οΙ ι1σθΙνειες θα. έξα.ςΡα.νι
σθοΟν», 6ε6α.ιώνει δ ΜΙΎα.ς Ba.σιλειoς. Ό Κύριος δ'1jμΙΟUΡΎ'1/σε τό
σώμα. xιU δχι την ι1σθένεια.,. την ΨUχη χα.Ι δχι την 6.μ.a.ρτ~. ΤΙ
λοιπόν είν~ι σωτήριο χα.ί ι1πα.ρα.Ιτητο i Ή !νωσrι μ.έ τό θεό καΙ
μιιk δοσολ'1jΨΙα. ι1Ύι1Π'1jς μα.ζΙ Το\). Xιiνoν'ta.ς; την ι1Ύιiπ'1j χωριζόμα.
στε ι1πό τό θεό, χα.Ι χωρισμένοι ι1π' Α·}τόν Ύινόμα.στε λεία. πολ
λών δεινών. ΆντΙθετα., σ' α.ύτόν πού υπομένει την ι1ρρώστεια. χα.ρ.
τεριxιi, χσ.τα.λΟΎίζετα.ι σιkν ι1σχ'1jτιχό χα.τόρθωμα., χι ι1χόμ'1j πιό
πολύ».
Πιστός στα. 6t6AtxQ: πα.ρα.ΎΎέλμα.τα. xa.t στην 1ισuχα.στιxη δι
δα.σxa.λία., δέν χιb'ριζε τό σώμα. ι1πό την ΨUχ~, ι1λλ& υποστήριζε
την ι1λλ'1jλεξιiρτητη τouς. ·Ολο τό χα.χό προΙρχετα.ι ι1πό τα. πιiθ'1j.
50

π~ιδι~ τοσ !γωκεντρισμοσ τοσ πεπτωκότος ιiνθρώπou.
Στο τέλος των τΡιων !των δ TJγoUΜενoς Π~χώμ.ιoς που δέν
Ιφευγε ποτέ ιiπo τό κελλί. το!) νε~ρoσ Πρόχορou, πρότεινε, τρομα.
Υμένος ιiπo την τρoπ7j πού lπ~ιρνε -Ij ιiρρώστει~, ν~ φωνά.ξουν Ιν~
γι~τρό. Ό μρόχορος ιiρν1jθ1jκε. Το μόνο φ6.ρμ~κo που !πιΘUμoσ
σε κ~Ι ζ1jτοuσε "ίτ~ν -Ij Άγί~ KoινωνΙ~. Γι~ χά.ρτι του δ Π~τ~ρ
Ίωσiιφ δ οΙκονόμος Ικ~νε έσπερινο κ~ί μι~ λειτoυργί~, κ~τ~ την
δπoΙ~ν δλόκλ1jΡTj fι κoινότητ~ πρoσευχTιθTjκε θερμά.. Ό Πρόχορος
!ξoμoλoγ1jθTjκε κ~ί μετά,λιJJε. .
ΜΠfjκε τότε στο κελλΙ του, τuλιγμέν1j μέσ~ σ' Ιν~ ιiνέκφρ~
στο φως, -Ij ·AγΙ~ Μ1jτέρ~ τοσ θεοσ, -Ij- Π~ν~γί~ Π~θένoς. 'Όπως
κ~Ι τότε πού !πισκέφθτικε τόν .. Αγιο Σέργιο, Ιτσι κ~Ι τώρ~ "ίτ~ν
μ~ζΙ της οί 'Απόστολοι Πέτρος κ~Ι Ίωά.νντις. ΓυρΙζoντ~ς πρός ~υ
τους xal δεΙχνoντ~ς τόν &ρρωστο τούς ε!πε: «Αυτός ε!ν~ι ιiπ' τη
γεντιά. ~ς,..
«ΆκoUΜπτισε τό δεξί T1jI; χέρι στό μέτωπό _μou, διτιγότ~ν δ
[διος στ~ Y"Iρ~τειά. του. Μέ τό ιiριστερό Ττις χέρι κρ~τoi)σε Ιν~
σκfjπτρο. Μέ τό σκ~πτρo ~ότό &γγιξε τόν τ~πεινό Σερ~φεΙμ. Στό
στιμεΤο !κεΤνο - στό δεξιό μου Ισχίο - lγινε Ιν~ μικρό 6~θo~
λω~. Κι ιiπό κε! lτρεξε τό όγρό. Κι lτσι -Ij B~ίλισφ των Ou-
ρ~νων lσωσε τόν τ~πεινό Σερ~φεΙμ".
Πρός κ~τά.πλτιξτι δλων, δ&ρρωστος Ιγινε ~λά.. Mι~ 6~θει~
oυλ~ στό γοφό πιστοποιοσσε τό θ~σ~. "Ο,τι ιiπέμενε πι~ στόν
Πρόχορο, ιiπό ιiνθρώπινιx πά.θτι, που μέ τόστι !νεΡY"lτικότητ~ τ~
ε!χ ε.πιxλ~ΙΦει, [σως ν&φUγιxν μΙΧζΙ -μέ τους &ρρωστους χυμοίις ιiπό
τό σω~ του, πού είχε προσφερθfj δλοκιχότωμιχ.
Σ~ν δείγμιχ ευγνωμοσόντις ιiνέΛΙX6ε εν~ ΔUσκoλo κιχί κoπι~
στικό διιχκόντιμιχ: ν~ μΙΧζέΦ1j χρ1jμιxτιx γι~ τό χτίσιμο μιιΧς !κκλ1j
σίιχς κoντ~ σ' ενιχ &σuλo -Ιjλικιωμένων κιχΙ ιiνιxπTιρων, πού ijθελ~ν
ν~ χτΙσουν οΙ μονιχχοΙ στην θέστι τοσ κελλιοσ, δπου lζτισε Φς &ρ
ρωστοι;;. Kιxτ~ τΙς μετιχκινΤισειι;; του ιχυτές, !πισκέφθτικε τό Koόρ~
Είχε την ευτuχΙιx ν~ ιiγκιxλιά.στι -ιiκόμτι μιrι. φoρ~ τη μτιτέριχ τou·
δ ιiδελφόι;; του τοσ lδωσε ενιχ μεγά.λο ποσόν. Άποχιχιρετώντά.ι;; τον
τοσ ε!πε: «Δέν θ~ ξιχνιχιδωθοσμε πι~ στη yij. "Οτιχν δμως πεθά.Υω,
σόντoμιJ. θ~ μέ ιiκoλoυθTιστις». 'Έτσι κι lγινε.
Άπό τότε κά.θε δεσμός του μέ τόν κόσμο είχε δριστικ~ κοπεί.
51

ΓυρΙζοντα.ς στό Σά.ρωφ δ Πρόχορος. δόθ1j'Χ.ε μ.έ πά.θος στην 'Χ.α.τα.
σχ.ευ'ή ένός θυσια.~pΙoυ ιiπό ξύλο 'Χ.υπα.ρισσιου γιά. την 'Χ.α.ινούρ
για. Ι'Χ.'Χ.λ1jσΙα., δπου ως τΙς τελεuτα.Τες του ήμέρες πήγα.ινε 'Χ.α.ί με
τα.λιiμ6α.νε σε ιiνά.μν1jσ1j τΤίς θεpα.πεΙa.ς του ιiπό την ΆγΙα.· M1j-
τέρα. του Σωτηρος.
Μοναχός - Διάκονος -"Ιερευς
OXTQ ΧΡΟΝΙΑ είχα.ν περά.σει ιiπό την είσοδο του Πρόχορου στην
''EP1jμ.o του Σά.ρωφ. 'Ήτα.ν πιά. &ξιος νά. φoρέσ1j τό μ.ονα.χι'Χ.ό σχτί
μα. 'Χ.Ι Ιγινα.ν πρός τουτο τά. σχετι'Χ.ά. δια.6ήμα.τα. στΙς lκκλφιa.στι
κες ιipXές.
ΣτΙς 13 Αόγούστου 1786, εί'Χ.οσι έπ.ά. lτων, Ικά.Ρ1j μ.ονα.χός,
ιiπό τόν ήγούμενο Πα.χώμ.ιο. ΟΙ δυό Πα.τέρες, οΙ ιipXα.ιότερoι της
μονΤίς, δ ΊωσTjφ 'Χ.α.Ι δ Ήσα.tα.ς, "ίτα.ν οΙ ιiνά.δoxoΙ του. Χωρίς νά.
τόν εΙδοποιήσουν l'X. των προτέρων, του Ιδωσα.ν ενα. νέο δνομα.:
Σερα.φείμ - έ6ρα.ϊ'Χ.ά. «φλογερός>•.
Τόν ίδιο χρόνο, τόν Ό'Χ.τώ6ριο, Xειpoτoνήθ1j'X.ε διά.'Χ.ονος.
Τώρα. πιά. μπορουσε νά. πλ1jσιά.ζ1j τό θυσια.στήριο. Φλεγόμε
νος δσο ποτε &λλοτε ιiπό την ιiγά.Π1j του θεου, ιicpιερώθ1j'Χ.ε μ.έ 'Χ.α.ι
νούργιο ζ Τίλο στά. νέα. του κσ.θή'Χ.οντα..
Ή ύΠ1jρεσΙα. του δια.'Χ.όνου, κα.τά. τ'ήν ώρα. τΤίς λειτουργΙα.ς
lξομ.οιώνετα.ι με του ιiπέλoυ. "Αν ή δια.'Χ.ονΙα. των «τρα.πεζων» Ι
δινε στόν διά.'Χ.ονο πρωτoμ.ά.ρτuρα. Στέφα.νο «πρόσωπον ιiγγέλoυ»
(Πρα.ξ. 6, 15), πόσο μ.α.λλον ή UΠ'Yjρεσία. το& ΘUσια.~ρΙoυ. Ό
. "Απελος είνα.ι ενα.ς λειτουργός 'Χ.α.Ι .ενα.ς ιiπελια.φόρoς. Τό ίδιο
είνα.ι κα.Ι δ διά.'Χ.ονος. γΦώνοντα.ς με μιά. 'X.iY'Yjσ1j του δεξιου χεριου,
- πα.νά.ρχα.ια. συνήθεια. - τό ώρά.ριον (στενό 'Χ.ομμ.ά.τι υφά.σμ.α.τος
που κα.τε6α.Ινει ιiπ' τόν ώμο) , Ιξα.γγέλλει κα.Ι δια.'Χ.YJρύσσει.
"Ανθρωποι με 6α.θειά. εόσέ6εια., οΙ πα.τέρες Πα.χώμιος 'Χ.α.Ι 'Ιω
σήφ ιiγα.ΠOOσα.ν νά. λειτουργουν με τόν νεα.ρό διά.'Χ.ονο Σερα.ψείμ.
'E'/C.Etvo, πά.λι πλ'YjσΙα.ζε τό λειτούργ'Yjμά. του με lξα.ιΡετι'Χ.'ή σο6α.
ρότητα.. Τ'ήν πα.ρα.μ.ον'ή των Κυρια.'Χ.ων 'Χ.α.ί των έορτων την περ
νοϋσε στΤιν lκ'Χ.λ'Yjσiα. δρθιος 'Χ.Ι ιiκiν.YJτος ώς τό πρωt, προετοιμα.ζό
μενος Ιτσι γιά. τΤιν λειτουργία. που θά. ιiκoλoυθoυσε. Κοινωνουσε
κά.θε cpoρά..
52

Mετ~ το τέλος της θ. ΛειτουργΙσι.ς, κσι.Ι !χοντσι.ς 6ά.λει δλσι. στη
θέση τους, δίστσι.ζε κσι.L πά.λι ν~ ψύγη. Τόσο πού του ~ρεσε ή έκ
κλησΙσι., πού ξεχν!ίιντσι.ς cpσι.t κσι.ί &.νά.πσι.uση, θ~ προτιμοσσε ν~ μένη
πά.ντσι. έκε! κσι.ί λυπότσι.ν πού δ ~νθρωπoς δεν ofjτσι.ν μόνο πνεϋμα.
[κα.νό ν~ uπηρεΤij &.διά.κοπα. τόν Κύριό του.
N~ &.να.γνώ'ριζα.ν α.ρα.γε ο[ a.γγελοι στό πρόσωπό του ενσι.ν δι
κό τους; ΤΥιν ι'ίιρα. της λειτουργΙσι.ς τούς !6λεπε σuχνά., νά. περνοij.Υ
σ~ν &.στρσι.πες με μα.κρυ~ ~σπρα. χρυσοκέντητσι. ένδόμσι.τσι., Φά.λλον
τσι.ς, δπως κσι.νείς πά.νω στij yij δεν ξέρει ν~ Φά.λλη.
Mι~ ψορά., ofjτσι.ν Μεγά.λη Πέμπτη, κσι.τ~ nιν πσι.νηγuρικ-η: λει
τουργίσι. τijς ~μέρα.ς, όπου σuλλειτoυργoυσσι.ν δ Πσι.τΥιρ ΙΙσι.χώμιος
κσι.Ι δΠα.τηρ 'Ιωσήψ, δ [ερέα.ι;; είχε μόλις τελειώσει την μυστικΥι
!όχΥι κσι.τ~ τΥιν δποίσι. ζητa ν~ σuνoδεύετσι.ι ή είσοδος με τό Ευσι.γ
γέλιο &.πό είσοδον «&.γγέλων σuλλειτoυργoύντων· κσι.Ι σuνδoξoλo
γούντων. τΥιν δόςσι.ν του 'rφιστou. Ό διά.κονοι;; έμπρόι;; (J't'ήν 'g-
ρα.Ισι. Πύλη, είχε Φιiλλει: «Κύριε σώσον τούς ευσε6ε!ς κα.Ι έπά.κου
σον ήμών ... » Κσι.τόπιν, προ του δια.σχΙσει τΥιν Πύλη, όΦώνοντσι.ς ·τό
ώρά.ριον πρόι;; τούς πιστούς, είχε έκψωνΤισει: .,. Κσι.ΙεΙι;; τούς σι.l:ώνσι.ς
τών σι.Ιώνων».
«ΤΥιν ίδισι. στιγμΤι, διηγε!το στ~ γερά.μσι.τά. του δ πσι.τηρ Σερσι.
φεΙμ, θσι.μπώθηκα. σ~ν &.πο μιά. &.κτ!νσι. ήλΙου. Γύρισα. τ~ μ.ά.τια. μου
πρός σι.ότΟ τό φώς κσι.ί είδσι. τον Κύριο κσι.Ι θεό μor.ς. Ίησουν Χρι
στόν, !χοντσι.ς τΥιν δΦη του ηου τοΟ Άνθρώπου έν ήj Δόξ~ σι.υ
του, λά.μποντα.ς &.πό 'δ.cpσι.τo ψώς κσι.Ι τριγυρισμένον &.πό ουρά.νιες
στρα.τιες &.γγέλων κσι.ί &.ρχα.γγέλων Χερου6εΙμ κσι.ί Σερσι.ψεΙμ. Έρ
χόμενος δ Κύριος &.πό τΥιν δυτικΥι πύλη κσι.ι δια.σχΙζοντα.ς τόν &.έ
ρσι. ευλόγησε τούς λειτουργούς κσι.ι τό λσι.ό. Κσι.τόπιν μπσι.Ινοντσι.ς
στΥιν εικόνα. του πού. είνα.ι κoντ~ στijν 'Ώρα.Ια. ΙΙύλη ~λλα.ξε μορ
cp1j, περιτριγυρισμένος πά.ντα. &.πΟ ουρά.νια. τά.γμor.τα. πού ψώτιζα.ν
με τΥιν &.κτινο6ολΙα. τους δλ6κληρη την έκκλησία.. 'Όσο γιά. μένα.,
γη κα.ί σποδός, &.ξιώθηκα. μι~ Ιδια.Ιτερη ευλογΙσι.».
Άντί νά. &.ποτρσι.6ηχθη μέσα. στό θυσια.στΤιριο, δπως το &.πα.ι
τουσε στij σuνέχειά. της ή Λειτoυργ~α., δ πά,τερ Σερα.ψεΙμ, στεκότα.ν
&.κΙνητος, &.νΙκα.νος ν~ κά.νη 6ημα., σ~ν κα.ρψωμένος στij θέ.ση του.
Κα.τα.λα.6α.Ινοντα.ς δτι κά.τι έξσι.ιρετικό είχε σuμ6ij, δύο [εροδιά.κο
νοι τόν πηρσι.ν &.πο τά. χέρια. χα.Ι τόν πηγσι.ν πΙσω &.πό το τέμπλο.
53

πέσεt σε
Ή 6:χ.tνησίσ. του δt~ρκεσε τρεΤ, ώρε,. Φσ.tν6τσ.ν να. lχη
μ6λt, &λλσ.ζε: c:pλΟΎtσμ .ένο την
lκστσ.ση, κσ.Ι μ6νο τό πρ6σωπ6 του
μotιi, γtν6τσ.ν ξσ.c:pνtκa.. τήν !λλη !σπρο σα.ν τό xt6vt.
Πσ.τέρε,
ΆςΡοσ σuνijλθε, δtηΥήθηκε δ,τt σuνέβη μ6νο στους
ν προ
Πσ.χώμtO κιU Ίωσ1jςp. ΟΙ δύο γέροντε, ΙερεΤ, τόν !κouσσ.
κσ.Ι πεπεtΡσ. μένοt, τόν lκσ.νσ.ν πολυ
σεκτtκιi. Κσ.τ6πtν, c:pp6vtμot
προσεκτtκό στου, πεφσ.σμου, της όπερηc:pσ.νεΙσ.ς.
Ό Πσ.τήρ Σερσ.ςΡεΙμ δμως δεν ~τσ.ν πtα. ~pxιiptO',
ημσ.
'Ήξερε πω, Τι πνευμσ.τtκ1ι τελεt6τητσ. ~τσ.ν ενσ. οΙκοδ6μ
ΠΙστη, ~κρογων tιχΙouς λΙθους στήν όπο
που εΤχε ytιX. θεμέλtq την
ωση. Ή:
μονή κσ.Ι τό θιiρρoς, κιχ.Ι ytιX. σuνθετtκό όλtκό την τσ.πεΙν
τou Χρtστοσ. .
πtό μεγιiλη δμως τιχ.πεΙνωση εΤνιχ.t Τι "τιχ.πεΙνωση
. Κιχ.Ι μετα.
«Πρ~6ς είμt κσ.Ι τσ.πεtνό, ήj κσ.ρδΙq.» (Μσ.τθ. 11, 29)
Τι τσ.πεΙνωση της «δουλης σ.ότοσ», της θεοτ6κο υ. (Λουκ. 1, 48).
σ.t με την πεΤρσ.. ΈκεΤνο ς ποίι ~πo-
Ή: τσ.πεΙνωση ~ποκτaτ
. στήν δtκή
6λέπεt στην τελει6τητιχ. σκοντιic:pτεt γρ'ήγορσ. μ.προστόι
πω, μtα. κΙ
του ~δυνσ.μ.Ιιχ.. Ζητa τη 60ήθεtσ. τοσ θεοσ κσ.i ξέρεt
VΗση ~λιχ.ζoνείιxς ~ρκεΤ να. τοσ στερήση τη Xιipt.
lχω, δεν
«"Αν κιiποtος πij: Ε!'μιχ.t πλοuσtος, μou c:pθιiνouν δσιχ.
δεν ε!νιχ.t χρtστtσ. ν6" ~λλα. ενιχ. σκεσο,
Χρεt!iζομιχ.c τΙποτs !λλο -
ο, δ Atyόπτ t~. «Δt6τt
δtιχ.60λtΚijς ΙνεργεΙιχ.ς», 'Ypιic:pEt δ Μιχκιipt
τέτοtιχ. που
Τι εόχσ.ρΙστηση που πιχ.Ιρνεt κιχνεΙ, ~πό τό θεό Elvιxt
γεόε
. δεν μπορεΤ να. χoρτιiση κσ.νεΙς ~π' Αυτ6ν. "Οσο περtσσότερο
τ6σο περtσσό τερο κοtνωνε Τ μ' Α(π6ν, τ6σο πε
τιχ.t κιχ.νεΙς τό θ .. 6,
t ιχ.ότοΙ lxouv μotιX. θέρμη,
ρtσσ6τερο πεtνa yt' Αότ6ν. ΟΙ !νθρωπΟ
~πoκτoσν,
μotιX. ~γίiπη ~κιχ.τιχ.νΙκητη ytιX. τό θε6. "Οσο περtσσότερο
μήν lχόυν
τ6σο περtσσότερο θεωροσν τόν Ιιxuτ6 τους ςΡτωχ6, σα.ν να.
μ.έ c:pωτΙζη δ
τΙποτε κιχ.τιχ.κτήσεt. Σκέπτοντιχ.t: Δεν εΤμσ.t !ξtο, να.
Τι τιχ.π&
-fjλtο,. Να. ποtα. εΤνιχ.t Τι λυδΙσ. λΙθος τοσ χρtστtσ.νοU -
νωση».
κ6σμο
Ό πιχ.τήρ Σεριχ.ςΡεΙμ εΤχε εΙσχωρήσεt σ' ενιχ.ν ~6ριχ.τo
«ΕΤμσ.t
1toU πολυ λΙγοt μποροσν να. εΙσέλθουν. Δεν lλεγε δμω,:
κt' ιχ.ότο
1tλοUσtος». ΆντΙθετιχ., Τι δΙΨσ. του ytιX," πνευμσ.τtκή μελέτη
ouγκέντρωση δλο κιχ.Ι μεγιiλωνε. "
54

Ή κλήση
ΔΕΚΑ ΠΕΝΤΕ χρόνtα. τον χώρtζα.ν ·ά.πό την χρόa. φθtνοπωρtνΤι

νόχτα. δτa.ν, ytdt πρώτη φορά., νεα.ρός; όποΨ~φtος; δtά.6α.tνε την πόρ
τα. της μονijς τοϊ} Σά.ρωφ. Στό μετα.ςίι ε!χε χεφoτoτηθij" δtά.χονος;,
κα.Ι κα.τ6πtν Ιερέα.ς - στΙς 3 Σεπτεμ6ρίου 1793. Κά.θε μέρα. τελου
σε τη θεία. Λεtτοuργία.. Mtdt κλήCΠΙ δμως;. δλο κα.Ι πtό Ιπtτα.κτt
κή, γtνότα.ν α.lσθr,τή: τό κάλεσμα. της Ιρήμου.
ΆΠ9 την ΙποχΥι ποίι μπijκε aτό μονα.στηρt το\) !ρεσε νdt ά.
ποτρα.6tέτα.t μόνος, atdt δά.σ1j. Μ! την !Seta. των ά.νωτέρων του,
κα.τα.σκεόα.σε ΙκεΤ μotdt κa.λooα.. Ζυμωμένος μ! την ά.σκr,τtκ1j cptλο
λογία. 1jςερε πώς 1ι μονα.χικΥι ζωΥι Ισoδυνa.μεΤ μ! μotdt στα.όρωcπι.
ΆλλοΙμονο σ' Ικείνον ποίι χωρΙς νά. lxr, κα.λdt προετοφ.a.σθij, 6tri-"
ζετα.t νdt ςεπερά.σ1j τΙς 6α.θμΤδες;. θdt πέσ1j σΙγουρα. atdt xiptιx. του
δα.Ιμονα..
«Κά.τω ά.πό ποt!ς σuνθijκες; μπορεί δ !νθρωπος; νά. ζ ~σ1j τη
ζωΥι στΥιν lpr,μo;» ρωτιiεt ενα.ς; μονα.χΟς; σ' ενα. δtά.λογα.
Ή ά.πά.ντησ1j ε!να.t σα.~ς: "Αν δ ά.θλr,τ1jς; δ!ν lxr, ά.ρχΙσεt
ν' ά.γωνΙζετα.t ά.πό τότε ποίι είνα.t ά.νά.μεσα. στοίις; ά.νθρώπους, δεν
μπορεί νdt μά.θ1j τΥιν τεχνtκ1j της; νΙκr,ς; ποίι θdt τοϊ} !πtτρέΨTJ κα.
τόπtν νdt πoλεμ~σ1j Ινώπtος; ΙνωπΙφ μ! τόν iντΙπα.λο. 'Έτσt σuμ.-
6α.Ινεt κα.ι μ! τό μονα.χό. "Αν δεν lxr, δt~πα.tδα.γωγ1jθij ά.νάμεσα.
στοίις; ά.δελφοός; του, i1ν δεν μά.θr, τΥιν τεχνtκ1j των λογtσμων, δεν
μπορεί νdt ζ~σ1j μόνος κα.Ι νdt ά.ντtστα.θij σ' α.υτοός.
Κα.ι atdt Άποφθέγμα.τα. των Πα.τέρων δtα.eά.ζεt κα.νεΙς; την
έξijς St~yr,σ1j: ..
«-Ενα.ς; ά.δελφΟς; ποίι ε!χε ά.ποτρα.6r,χθη ά.πό τόν κόσμο κα.Ι
ε!χε λά.6εt τό μονα.χtκό σχημα., ά.πομον(;ιθr,κε ά.μέσως λέγοντα.ς;:
ε!μα.t iνα.χωρr,τ*. Άχοόγοντά.ς τον. οΙ πα.λα.tότεροt, τον 16γα.λιχν
lξω κιχι τόν όποχρέωσιχν νdt κά.νr, το γυρο των κελλtων 6ά.ζοντα.ς
μετά.νοια. κιχΙ λέγοντιχς: «Συγχώ'ρεστέ με, γtα.τΙ δεν εIjιιu ά.να.χω
ρr,t1jς ά.λλdt ά.ρχά.ρtος».
ftdt δέκα. πέντε χρόνtιχ," δ πα.τηρ Σερα.φεΙμ ε!χε σuγκριχτη"
aet την" ΙπtθuμΙα. του. Τελtκά., lνοtωσε ετοtμος ytdt τΥιν !pr,μotx1j
ζωή. Ό 1ιγοόμενος; Πα.χώμtος του lδωσε την ευλογία. τοό, κιχι πtό
55

πολι) ΙΙΧόμτι για.τΙ τα. πόδια. του vlOU είχα.ν πιiθει χφσοuς ΙΙπο τήν
πολυωρτι όρθοστα.σία. χα.Ι πΙστεuε πώς 'ή ζωή στήν ϋπα.ιθρο θα.
του lxIXVE χιχ.λό.
'Έπρεπε l5μως να. περιμέντι ΙΙΧόμτι. Στα. έ6δoμ~ντα. τοu χρόνια.
~ πα.τηρ Πα.χώμιος lψθα.νε πια. στο τέλος της έπίγεια.ς πορεΙα.ς
τou. ΘUμ6τα.ν πιiντoτε δ πα.τηρ Σερα.ψείμ μέ πόστι στοργΤ) τον είχε
περιποιτιθη τότε πού ~τα.ν 6ιχ.ρεια. ά.ρρωστος. Μέ τή σεφιi τοu τώ
ρα. χι α.δτΟς περιποι'ήθτιχε τον γέροντα. μέ u[txYj ΙΙcpoσίωστι χα.Ι
τον ΙΙποχα.φέτησε σα.ν άγιο.
ΛΙγες μέρες δστερα. ΙΙπ' τήν τα.ψΤ) τοί) γέροντα., μ.έ τήν έπΙ
στιμτι !δεια. όπογεγρ!Χμμέντι ΙΙπο τον νέο 'ήγοόμενο 'HaIXtIX, δ μελ
λονταος έρτιμίττις &ψτισε το μονα.στ'ήρι Χα.ί ξεχΙντισε για. το "δάσος.
'Ήτα.ν 20 Νοεμ6ρΙοu 1794, πα.ρα.μονή των ΕΙσοδίων της θεο
τόΧΟU, ΙΙχρι6ως δέΧα. εξτι χρόνια. ΙΙπο την &ψιξτι του Πρoχόp~
Μοχνίν στο Σιiρωψ. THτcιν τώρα. τριιiντα. πέντε χρονων" 6ιχ.σιχΟς
στα.θμbς στη ζωή ένος ΙΙνθρώποu, δπως !λεγε χι δ ίδιος.
Η ΕΡΗΜΟΣ ε!νιχι μέρος της Άγία.ς Γρα.ψη~.

Έχεί ε!να.ι 5 λιχ.Ος του θεου, ΓUμνoς χα.Ι μa.τωμένoς. Έχεί
δ θεος τον μντιστευετα.ι. Έχεί, δ 'Ισρα.ήλ πορνευει στα. είδωλα. χα.Ι
έν ή) iγιiπ'Ώ τοu δ θεος τον σuγχωρεί χα.ί τον έπα.να.ψέρει χοντά.
Tou. ΈχεΙ ύΦώνοντlχι ο[ ΠροςΡητα.ι, ΙΙτρόμτιτοι, πρo6~λoντα.ς έμr
πρός τοuς τήν γιγιiντια. σκι& των γεγονότων πού θα. σuμ6oυν.
Πίσω 5μως ΙΙπο τΙς ΙΙποχα.λUΠΤΙΧές α.υτές 6ροντές, πόστι τρu
ψερότης! 'Όχι μόνο για. τον &πιστο ποι) πρέπει να. μετα.νo~στι,
ΙΙλλα. για. τη δτιμιοuργtα. δλόΧλτιρτι ποι) πιiσχει ΙΙπο τΙς πτώσεις
ττις·
«Δια. τουτο Ιδοι) έγώ πλα.νω ιχδτήν χα.ί τιiξω α.δτήν ili; lPTj-
'μον χα.Ι λα.λiισω έπΙ την χα.ρδΙα.ν α.υτης •... χα.Ι τα.πεινωθ~σετα.ι
έχεΙ χα.τα. τα.ς 'ήμέρα.ς ντιπιότητος α.υτης χα.ί χιχτα. τα.ς 'ήμέρα.; ΙΙνα.-
6ιiσεως !Χδτης έχ της ΑΙγUπτοu». «Ωστιέ 2, 16 - 17) .
«Κα.;' μντιστευσoμa.Ι σε έμα.uτφ εΙς τον α.ίωνα. χα.;' μντιστευσο
μα.Ι σε έμα.uτφ έν διχα.ιοσόν'Ώ χα.Ι έν χρίμα.τι χα.Ι έν έλέει χα.Ι έν
οίχτφμοίρ>. (Ωστιέ 2, 21) .
56

Ό θεo~ θέλει ν~ Τον ιiγιxπoυν. ΈποίΥΙσε τόν &νθρωπο κιχτ'
είκόνιχ Του. ΤοΟ lδωσε μι~ ίιπέρτιχτη δόνιχμΥΙ πιiνω στον κόσμο,
που με τήν πτώσ1j το;) Ά-8~ εγινε ~ ουστυχίlΧ του. Ποτέ δεν ιiπo
γο-ητεόετιχι δ θεός, ιiλH περιμένει, σα.ν το λιχό στήν lp1jμoo, τον
&νθρωπο ν~ γυρίσ1j πρo~ Αότον ιiνlXκριiζoντlX~; «θεέ μυ!».
Στην lP1jμoo ΠΥΙγΙΧίνει κιχ.νείς ιiπo ιiγά,πYI. Ή ιiγά,πYI ε!νιχι ~
κορυψή της [ερα.ς θ ε ω Ρ ί ιχ ς. ΕΙνιχι λιiθo~ ν~ πιστεό-η κιχνεΙς
6τι ιiπ' την ιiγιiΠ1j ιipχ Ιζει κιχνείς.
,," Αν λές δτι. 1) Ψυχ~ σου - ψλέγετιχι ιiπo ιiγιiπYI γι~ το θέό,
προτοΟ νιΚ'ijσ1jς τα. πιiθYI της, ιχότο δέν ε!νιχι κιχνονικό, γριiψει δ
Ίσσ.άκ δ ΣOρo~. Ό ΚlXθένΙX~ λέει δτι ιiγιxπα. το θεό ... κι ιxό~ τ~
λόγιιχ τα. λέει σα.ν δικά. του, ιiτoμικιi του. πιχρ' δλιχ ΙXόΤ~ μόνον.
fι γλώσσιχ τ~ ΠΡΟιΡέρει, ένώ 1) ψυχη μένει ξένΥΙ σ' lXόΤ~ που λέει ...
Πρώτιχ ιiπ' 5λιχ πρέΠέΙ ν~ γιιχτρέψωμε ιχόΤ1) την Ψυχ~, την
ξένΥΙ πρo~ τη a.γιiπYI.
ΠροτοΟ ιiρχίσ1j κιχνεΙς τήν [ερ~ μελέτη - "θεωρίΙΧ» - που
εΙνιχι ~ κoρυψ~, πρέπει ν~ περιiσ1j ιiπo μι~ μιχκρια. περίοδο, ποο
όνoμιiζετιxι «πρα.ξις». Ο[ έργιxσίε~ t'ij~ περιόδου ιxυτη~ περιλιχμ.-
6ιiνoυν την. πιxριxκoλoύθYIσ1j τών ιiκoλoυθιών, την ψιχλμωδiιχ, τΙ~
νΥΙστεΤες, τίς δλονυκτίες, τί~ γονυκλισΙεc;;.
«Ο[ πριiξεις ιxότέ~, γρά,ψει δ lllXtaLO~ Βελιτσκόψσκυ, έτελοΟν
το ιiπo τoυ~ θεοφόρους Πιχτέρες μ.ιχς κιχΙ τoυ~ μονιχχούς πού ιiκτι.
νο60λοΟσιχν σ~ τον ~λιo μέσιχ στ~ μονιχστηριιχ κιχΙ στΙς έρ~μ.oυ~
- στο Σινα., στην Αίγυπτο, στο δρo~ τη~ Νιτρίιχς, στήν Ίερου-'
σιχλημ κιχ! τίς γειτονικές λιχορες, μέ μι~ λέξΥΙ σέ δλΥΙ την Άνιχ
τολΤι. Κιχτόπιν συνεχίστηκιχν στην ΚωνστιχντινοόπολΥΙ, στον ..Α
θωνιχ, σέ πoλλ~ νΥΙσια. κιχ! το τελευτιχΤο κα.ιρό, μέ τη χιiΡYI τοΟ
θεοο, στή μεγιiλYI ΡωσίΙΧ.
Πολλοί ιiπo τούς θεoψόρoυ~ πιχτέρες, ψλεγόμενοι ιiπo ιiγιiΠ1j
γι~ το θεο κιχί τον- πλΥΙσίον, ιiξιώθYIκιxν, ιiψoυ έξιiγνισιxν τήν ψυ
χή κιχ! την κιxpδιιi τoυ~ ιiπo τα. σψά,λμιχτιχ τοΟ ιiνθρώπoυ τiί~ Πιχ
λιχια.ς Διιxθ~κYI~, να. γίνουν ο[ ψόλιχκες τ'ijς [ερα.~ πιxριxκιxτιxθ~ΚYIς
κιχ! τ~ σκεόΥΙ του Άγίου Πνεόμιχτος.
Στην lP1jμoo Π1jγιxίνει κιχνείς μόνο ιiπo ιiγιiπYI, tl>θοόμενος δ
πω~ δ Xpιστό~, ιiπo το .. Αγιο Πνεομιχ.
"Οτιχν 1) χα.ΡΥΙ τοΟ ΆγΙου Πνεόμιχτος κιxτε6iί στόν &.νθρωπο,
57

Sta.6ιi~oI" τη ΣυνoμιλΙ~ του ΓΡ'Υ)γορΙου τοί) Σιν~tτO\J μ.έ το Mιi
ξιμο τόν ΆγιορεΙτη, δπως μ,d, την μετ~φέρει το Γεροντικό, δ
ιiμ~τωλo, κόσμο" δεν του φ~Ινετ~ι πιά, με τά, σuY'Y)θισμέν~ του
χρώ~τ~, ι1λλά, σά,ν κιiτι' που δεν Ιχει ιi)ς τότε ξ~ν~δ1j κ~Ι που
ξεπερνίi κιiθε φ~ντ~σΙ~.
«Τότε το • Αγιον Πνείίμ4 διδιiσκει στόν &νθρωπο τ~ν κ~τα.
νό'Υ)O'7j των υΨ'Υ)λοτέρων μυστηρίων ... »
ΤΟ πνευ~ του ι1νθριί)που μoιιiζει μ.έ τΟ κερι. Μόνος του, με
τΙς δικές του μόνο δυνιiμεις, δ &νθρωπος ι1ντιλ~μ.6ιiνετα.ι ~ύΤO που
τον περι6ιiλλει με τον δικό του ,;ρόπΡ. Μόλις δμως πλ'Y)σιιi.σ'rj τό
πυρ της θεότητο" κ~τιx.λα.μ6ιiνετ~ι ι1π' ~υτό. ΓΙνε~ι δλο, φω,.
K~Ιει με τ~ φλόγ~ του ΆγΙου Πνεύμα.τας; κ~Ι μετέχει στίς σκέ
ψεις τού θεου -ωΙ δεν μπορ ε! πιά, νά, δι~τηρ"ήιπι τΙ, διuς του σκέ
ψει" την προσωπικ"ή του θέλ'Υ)O'7j, μέ~ στη φωτιιΧ της θεί~, σκέ
ψεως.
Στην ΙΡ'Υ)μο δ &νθρωπος μν'Y)στεύετ~ι το θεό. :E:α.ν~yυρΙζει σ'
~ύτόν, ι1φου πρω~ Ιχει με~νo"ήσει κα.Ι !ξ~Υνισθ1j -ωΙ, δπως δ
Άδά,μ στόν π~ριiδεισo, ~lσθιiνετ~ι τον κόσμο, με δλ'Υ) του την εΙ
Ρ'Y)νικ~ όμoρφιιi, νά, ε!ν~ι 'ltpooptoμέvot; γι' ~ύτόν.
Ό Σερ~φεΙμ τοΟ Σιiρωφ δεν "'ίτ~~ δ μόνος, τίς πα.ρ~μoνες του
190υ ~lωνα. στην PωσΙ~, που ι1κολούθφε το κιiλεσμ4 της !ρ"ή
μ.otι. K~ί &λλοι μoν~χoΙ - π~ρά, τους διωγμους -ωΙ τίς σuλλ"ήΦεις
της ι1στuνoμ.ί~ς - ι1πoτρ~6ιόντoυσ~ν στα. 6ιiθτι των δ~σων.~ δπως
τΟ ε!χ~ν κιiνει κ~Ι οΙ π~λα.ιoΙ της θoη6~tsoς; τοΟ Boρρίi, γιά, νά,
!πιδΙδωντ~ι μέσ' τη μoν~ξιά, στην ι1διιiλειπτη πρoσεuχ"ή.
8Η «μικρη μακρινη !Ρημος»
ΤΟ ΜΕΡΟΣ που διιiλεξε γιά, !ΡΥΙμ'Υ)τ"ήριο δ π~τηρ Σερ~φείμ 6ρΙ

σκoντ~ν !ξ'Υ) περΙπου χιλιόμετρ~ ~κρυα. ι1π' τΟ μονα.στηρι. Έκε!
σ' Ινα. ύψωμα. πιiνω ι1π' τόν πoτ~μo Σ~ό6-ω, μια. φτωχικ~ «Τσ·
μπ~», κιφωμέν'Υ) ι1πο στΡοΥΥυλα. κούτσουρα., κρυ6ότ~ν ι1νιiμεσ~ στά,
α.lωνό6ι~ lλ~τα.. Τά, λΙγ~ σκ~λoπιiτια. δδ'Y)γoOσ~ν σε μιά, μικρ~
εεσοδο κι Ινα. μoν~δι"Κό oωμιiτιo, δπου για. μόν'Υ) !πΙπλωO'7j uπ1jρ
χ~ν μιά, εlκόν~ στ~ ιιιά, γωνιιi, μιά, θερμιiστρα. στ~ν &λλ'Υ), Ιν~
κούτσουρο ι1ντΙ γιά, ')(ιiθL~μα. κα.Ι μιά, στιiμνα.. -rστερ~ ι1π' τον
58

θά.νιΣΤΟ του γέροντιΣ, ά,νιΣΧά.λUΨιΣν μtά. πόρτιΣ χρuμμέvrι πΙσω ά,πό
τη θερμά.στριΣ πού δδηγouσε σ' ενιΣ έΤδος σπηλt~, δποu δ ~ρημίΙ
της ά,ΠΟΤΡιΣ6tόΤιΣν rtάo νά. ά,ποψύγη ΠιΣρά.ΧιΣφες ~πtσχέΨεtς;.
·ΕνιΣς λιΣΧιΣνόχηπος περtτρtγόρtζε τό ~ρημητήΡtΟ. ΆργότεριΣ
δ γέρονΤιΣς 16ιΣλε m:t χuψέλες .
.Βιi,ψΤtσε τό ϋψωμ.ιΣ, πά.νω στό δπο!ο 6ΡtσχόΤιΣν ή (σμπσ.. 'Cou
ΧιΣΙ πού ή μotάo πλσ..γtά. ΧιΣτηψόρtζε ά,πότιψσ.. πρός τό ποτιΧμt, ".Α
rtOV 'Όρος». Τά. περίχωριΣ πijρσ..ν όνόμσ..τσ.. 6t6λtχά.: Ίερouσσ.λήμ,
Νσ..ζσ..ρέτ, Γολγοθl1ς, "Ορος θσ..6ώρ, "Ορος τιίιν ΈλιΣtων.
'Όπως ΧιΣί στό μονσ..στ~ρt, ή άoxpi6Etrx. στη χρήση του Xρόνou,
lμπόδtζε την ά,νίιΣ νά. lξσ..σθενij xrxi νά. τσ..ρά.ζη την χιΣρδtά. toij
ά,νσ..χωρητου. Σηχωνότσ..ν τά. μεσά.νuχτσ.., σόμψωνιΣ με τόν χσ..νόνσ..
του Άγίοu Πσ..χωμίοu του Μεγά.λou, τελοσσε τ1jν ά,χολοuθίιΣ του
μεσονuχτtχοu χσ..Ι τοσ δρθροu. Κσ..τά. τΙς lvvtιX, - την τρίτη, εχτη
ΧιΣΙ lνά.τη ώριΣ. Τό 6ρά.δu IΨελνε τόν tσπερtνό 'ώΙ τό ά,πόδεtπνο.
Μόλtς lπεψτε ή νόχτσ.., δtά.6σ..ζε, σόμ.ψωνσ.. με τό μovιx.στtXb 'Χ4νό·
νσ.. τΙς πρό του 'jπνοu ευχές,. σuνoδεόoντά.ς τtς ά,πό πολοά.ρtθμες;
μετά.νοιες.
«ΟΙχοδομείτε εLς τόν tvrx» (θεσσ. 5, 11) , «λσ..λουντες έιΣUτoΤς
ψσ..λμούς χσ..Ι ϋμνouς ΧιΣί tiιδσ..ίς πνεuμιΣτtχσ..Τς, &.δοντες 'X4L ψά.λ
λοντες ~ν τ~ ΧιΣρδί/f ήμων τφ ΚuρΙφ», λέεt δ Άπόστολος Πσ..σλος.
(Έψεσ. 5, 19). Ό Πσ..τηρ Σερσ..ψεΙμ ά,γσ..ποοσε την .ψrx.λμωδΙcι.
ΕΤχε ά,ποστηθΙσεt πολλά. ΤΡοπά.ρtσ.., ώρσ..ίιΣ ά.ντΙψωνσ.. ΧιΣί !λλοuς
uμνοuς ποίι ά,ποτελοον τόν &σόγχΡtτ~ ποtητtχό θησιΣUρό του λεt
'COUprtxoO όρθόδοξοu χόχλοu. Μέσ' στό δά.σος, !xoUΓες την ψωνή
'Cou. Ίδtσ..Ιτερσ.. του δ.ρεσε δ uμνος του Έσπερtνου τοσ Α' "Hxou.
"T~ν πσ..γχόσμtον δόξσ..ν υμν~σωμεν Μσ..ρίσ..ν τ~ν Πrx.ρθένoν ...,. 'Χ4-
θως xιΣt τό &ντΙφωνο το!} δρθροu τijς Κuρtσ..χijς (Α' ~xou). «Τοτς
lρημtχοτς &ΠιΣUστoς δ θεΤος πόθος ~γγίνετσ..t, χόσμον οuσt του μ.tL.
τσ..ίοu έχτός». "Εψσ..λλε έπίσης τό τροπά.ρtο τοσ δρθρou τοΟ πλ. Α'
~xou. «Ό πήξσ..ς έπ' ουδενός τ~ν γijν τ~ ΠΡοστά.ξεt σou».
·Οπως χσ..Ι στό μονσ..στήΡt, ή &νά.γνωση ~τσ..ν μtά. ά,π' τΙς &-
γιΣπημένες &σχολΙες τοΟ &νθρώποu σ..υτοσ της Uπσ..ίθροu. Τό ΕυιΣγ
γέλtο - πού τό είχε πά.ντσ.. μσ..ζΙ τοu σ' ενσ.. σσ..χχΙδtο στην πλά.τη
'Cou - τόν σuνόδεuε πσ..ντοσ. Κά.θε μέρσ.. τό δtά.6σ..ζε ΧιΣί σχoλΙrx.ζε
rtάo τόν tσ..uτό 'Cou μερtχά. χεψά.λσ..tσ... Όνόμσ..ζε τ'ήν ά,νά.γνωση σ..υ-
59

τή, πού τή θεωρουσε ίοιιχίτεριχ σημ.α:νΤΙΧ:ή, «τροφο80σίιχ της ψυ-
χ-9jς»· •
«Ή ψυχή πρέπει νιΧ τρέφετιχι μ.έ τό λόγο του θεου, θιΧ πij
ιiργότεριx. ~Oπως 8ι8riσκει δ ΓΡ'Υ/γόριος δ θεoλόγo~, εΙνιχι δ δ.ρ
τος των a.γγέλων πο\' τρέφει τίς ΨUXες !κείνων οΙ δποίοι ιiνιxζ'Y/
τουν τόν Κύριο. ΠρΙν ιiπ' δλΙΧ πρέπει νιΧ !ξa.σκ-9jΤΙΧΙ κa.νεΙς στην
ιiνriγνωση Τ-9jς Κιχιν-9jς Διιxθήκ'Y/~ κιχί του Ψ'ΙΧλτηρίου. Τό Εόιχγ
γέλιο κιχΙ τίς Έπιστολες πρέπει Y.iX τΙς 8ιa.6ιiζοuμε κΙΧθιστοΙ Ή
ιiνriγνωση των Ιεριον Γριχφων φωτίζει τη 8ιιiνoιιx, την μετιχμορ
φώνει κιxτ~ θείον τρόπον. Πρέπει νιΧ σuvrιθίζoυμε τό πνευμ.α: μιχς
νιΧ πλέ'Υ/ μέσιχ στό νόμο του θεου, iiv μπορ-9j ν~ π-η κα.νεί~, ωστε
δ νόμος ΙΧότός νιΧ κυ6ερνα. τη ζωή μ.α:ς δλόκλ'Υ/Ρ'Υ/. Ε!νιχι πολύχρή
σιμο νιΧ 8ιιχ6riζ'Υ/ κιχνεΙς πρoσεxτικ~ στη μονιχξιιΧ δλόκλ'Υ/Ρ'Υ/ τή Βί-
6λο. Γι' ΙΧότου του εί80υς την δ.criι.'Y/ση πού προστίθετa.ι σε δ.λλες
κΙΧλΕς σuνήθειες δ Κύριος θιΧ ιiντιx.μ.είΨ'Y/ τόν δ.νθρωπο 8ί8oντιiς
του πνευμιχ σοφίιχς.
Υ/Η μελέτη του λόγου τoG θεου πρέπει νιΧ γίνεχιχι στη μο
νιχξιri, ωστε δλόκλ'Υ/Ρ'Υ/ 1) 8ιιiνoιιx !κείνου πού 8ιιxβιiζει νιΧ εΙνιχι
6υθισμέν'Υ/ μέσιχ στΙς ιiλήθειες της &γίων Γριχφων κιχΙ νά. 8έχετιχι
ιiπό τό θεό τή θέρμ'Υ/ !κείν'Υ/ πού μέσιχ στη μoνιxξι~ φέρνει τιΧ 8ri-
κρυιχ; Όλόκλ'Υ/ρος τότε δ δ.νθρωπος θερμ.α:Ινετιχι κιχι γεμΙζει ιiπό
πνεuμ.α:τtκά. 8ιl>ριχ. ΑότιΧ φέρνουν στό πνευμ.α: κιχι στην κιχρ8ιιΧ μιιΧ
γλυκύτ'Υ/ΤΙΧ, πού κιχμμιιΧ γλωσσα. δεν μπορεΤ νά. περιγρriΦ'Υ/ ... »
«'Έω~ στου νιΧ λιi6'Y δ δ.νθρωπος την Xιiριν τοσ ιiγίoυ Πνεύ
μιχτος, xρειriζετιxι νιΧ ιiνιxγινώσκ~ τά.ς θείιχς γρα.φriς, ενα. !ντuπω~
θ~ εΙς τόν νουν ΙΧύτου 1) !νθύμ'Υ/σις τών κa.λιiiν, κα.ί !κ της ιioιιxr
λεΙπτου ιiνιxγνώσεως ιiνιxνεωθ~ εΙς ΙΧότόν 1) πρός τό κa.λόν κίν'Υ/σις,
κιχι φυλιiξ~ την ψυχήν α.ότου έκ της λεπτότη-roς Τ-9jς ιiμιxρτίιxς' .. ,
δτιχν 15μως 1) 8όνΙΧjJ.ις του Άγίου Πνεόμιχτος κυριεύ~ τήν ψυχήν,
τότε ιi'/τί του νόμ~υ τιί)ν θείων Γριχφων ριζουντιχι εΙς την κιχρ8ία.ν
ΙΧΙ !ντολιχΙ του πνεύμα.τος, κα.ι 8εν ιiπιxιτείτιxι πλέΟΥ 1) 60ήθειιχ της
ιxΙσθ'Y/τη~ ϋλ'Υ/ς των θείων γριχφωΥ" !πει8ή είς τήν μιiθ'Y/σιν των
θείων γριχφων, επετιχι 1) πλιiν'Y/ κΙΧί 1ι λήθ'Yj' δτιχν δμως 1) 8ι8ΙΧσκιχ
λίΙΧ ύπιiρχ~ του ιiγίoυ Πνεόμ.α:τος, τότε 1) !νθόμφις φUλιiττετιxι ιi-
6λιχ6ής». (Ά66α. 'Ισιχά.κ, Λόγος ΝΣΤ') .
« ••• 'Εκείνος πού !νσuνεΙ8'Y/Τα. nα.6ε μέσα. τ~υ τόν θεόν πού
60

δίδει την γνωσιν στούς ι1νθρώπους (το • Αγιο Πνευμσ.) , σ.ύτΟς διέ
τρεξε δλόκληρη την Άγίσ. Γρσ.ψΥι κσ.ί σuνέλεξε δλο τον κσ.ρπΟ της
ι1νσ.γνώσεως κσ.Ι δέν Ιχει πιΔ; ι1νά.γκη ν~ δισ.6ά.ση &λλαr. 6ι6λία..
Πως σ.υτό; Έκείνος πού Ιχει γιΔ; ΣUντρoψo ,ον έμπνεuστη lκεί
νων, πού Ιγρσ.Φσ.ν τΙς θείες γρσ.ψές, πού εχει μυηθ'ij ι1π' σ.υτΟν
στο ιiπόρρητo των κρυμμένων μυστηρίων, lκείνος είνσ.ι γιΔ; τούς
υπόλοιπους ~νσ. 6ι6λίο θεόπνευστο». (Συμεών δ Νέος θεολόγος, Κε
ψιiλσ.ισ. θεoλoγικιi, Πρσ.ΚΤLΚιi. Cent. 3, Κεψ. 98 - 100) .
·Οπως δ • Αγιος Mσ.κιiριoς δ ΑΙγύπτιος, δ .. Λγιος Ί"σ.Δ;κ δ
Συρος, δ • Αγιος Συμεών δ Νέος θεολόγος κσ..Ι αλη iι σεφ~ των
Πσ.τέρων t'ij; Φιλοκσ.λίσ.ς, Ιτσι κσ.Ι δ Πσ.τΥιρ Σερσ.ψεΙμ κσ.τέψυγε
κι σ.ύτΟς τελικΔ; στο ., Αγιο Πνευμα., γι~ νΔ; τον ψωτίση μέσ' στΥι
μονσ.ξιά- του.
Συχνα. σuντσ.ίρισ.ζε τΔ; ά,νσ.γνώσμσ.τά. του, κσ.Ι τΙς δοξολογίες
του μέ τΥιν τοπογρσ.φίσ. του μέρους. 'Έτσι λοιπον στη «Νσ.ζσ.ρέτ»
ΙΦσ.λλε τούς «Χσ.φετισμούς» προς την θεοτόκο. Έδιά-6σ.ζε τΙς ώ
ρες τρίτη, ~κτη κσ.Ι lνιiτη στον «Γολγοθα,», την lπΙ τοϋ 'Όρους Όμι
λίσ., στην κορυψΥι ένος λόψου. πού στούς πρόποδές του κυλουσε το
ποτά-μι, το Ευσ.γγέλιο της Μετσ.μορψώσεως στο «θσ..6ωρ» κσ.Ι στΥι
«Βηθλεέμ" το «'·Ωσσ.ννΔ; Ίν τοΙς <rΦίστοις».
Ή ιl.γνYι κσ.Ι ~σuχη ρωσικΥι ψύση πού τον περιτριγύριζε δεν
εμοισ.ζε έν τούτοις κσ.θόλου με τΥιν Πσ.λσ.ιστίνη.
ΤΟ κσ.λοκσ.ίρι, iι γλύκσ. του ουρσ.νοό κσ.τέ6σ.ινε στούς ροδι
σμ.ένους κορμους των Hιiτων, τ~ ιiσημένισ. κλσ.διΔ; των σuμ'ήδων,
κσ.θρεψτιζότσ..ν στ~ χλωμΔ; πoτιiμισ. μέ τΙς ψιδίσιες ιl.πσ..λές κσ..μπύ
λες. Πολύχρωμσ.. ιiγριoλoόλoυδσ.. ζωντά.νευσ.ν τ~ ξέψωτσ.. Το δά.
σος μύριζε ζεστο ρετσίνι, χόρτο, μα.νιτά.ρισ., 60ύϊζε ιiπ' το πέτσ.
γμα. μυριά.δων lντόμων που χόρευσ.ν στον ~λιo. ΤΥι νύχτσ.. ιiκoυγό
τσ.ν μσ.κρια. σΙ κοσ.σμοΙ των 6σ.τρά.χων, iι ψωνΥι των lρωδιων στούς
6ά;λτους κσ..ί κσ.λύπτοντσ..ς 8λσ., θρισ.μ.6ευτικΥι μέσσ.. στα. σκοτά;δισ..
"ι λιγερόψωνη συνσ.υλίσ.. των ιiηδoνιων.
Ό πα.τΥιρ Σερα.ψείμ, lργσ.ζότσ.ν στόν λα.χσ.νόκηπο. Χρησιμο
ποιουσε για. λίπσ.σμσ. μούσκλισ., πού τ~ μά.ζευε με ΓUμνo το στη
θος ιiπo τον 6ιiλτo, ιiψίνoντα.ς τΙς ιiλoγόΜUγες κσ.Ι τα. κουνούπισ..
να. του μσ.τώνουν το σωμσ.. «"Οπως δ θεος κυ6ερνα, τΟ ΣUμπσ..ν,
Ιτσι κσ.Ι iι ΦυχΥι πρέπει να. κυ6ερνα, το σωμσ.», Ιλεγε. ΈπτΔ; σ..Ιω-
61

νες πρΙν ~π' ~ότbν δ • Αγιος θεοδόσιος τοΟ Κιέβou Ixa.VE τό tδιo
'Itpl1γμa. γιά. νά. σχ.λ1jρ~γωrrί0'7/ τη σιiρx~ τou.
Ό Ρώσος δεν φοβl1τ~ι 'tb χεtμ.ών~. ΆντΙθετ~. Ό χεtμών~ς
γι' ~ότόν εΤν~ οΙ δρόμοι πού στρώθ1jχ~ν μ' lν~ π'!-χύ στρώμ~ χιο
νιοΟ χι lτσι εΤν~ι πιό εόχολόΧΡ1jστοι. Τά. π~γ(ι)μέν~ πoτά.μ.ι~ πρoσ~
φέρouν Ιτοιμες γέφυρες ΙΙπ' τη μιά. δχθ~ στην !λλ1j.
Τό χειμ.ών~ τό &ά.σος φοροϋσε την !cJ'/tp1j ίρμΙν~ του χι ι
π~ιpνε μιά. δψ1j ~ότoxρ~τoριxΤΙ. Τάο xλ~διά. τίiΊν έλιiτων Ιγερν~ν
χ~μ1jλά. xιi.τω. ~πό τό βιiρoς του !aπpou τους φορτΙou. Με ~ό πρό
σωπο x'tiJΠYjμotvo ~πό τόν δυν~τό ~έρ~ δ π~τ~ρ Σερ~φεΙμ, Ιχοβε
τά. ξολα. με μεΎιi.λ~ σΙγoυρ~ χτυπΤΙμ.σ.τ~.
Κι Ιρχότ~ν ~ !νοις1j με τη χλι~ρYι πνοΤΙ, φέρνoντ~ ~Ι τη
μυρωδιά. του χιονιοο πού λυώνε~ x~ί τοΌ χυμοο τών δένδρων πού
ά.νεβ~ίνει στά. xλ~Oιά..
'Η !νοιξ1j εlν~ι' ~ ΛιχμπρΤΙ. EΙνιx~ ~ ·Aνιiστ~0'7/, τόσο ~ΎΙX
Π1jτηcτdς ρωσιχες χιχρδιές. Ό ΠΟΙ1jτής Σεριχφείμ περνοΟΟε την
πρώτη iβδoμ.ά.δ<z της ΜεΎά.λ1jς Tεσσιxριxxoaτης στό μονιχστΤΙρι, μΥι
τρώγoντ~ ά.πολυτως τίποτε, Ιπιxνιxλιxμ.6ιiνoντιxς με τούς ά.δελφούς
τou την προσευχή της μετιχνοΙιχς του ιi.ΎΙoυ ΈφριχΙμ του Σύρου.
Κύριε ΧΙΧί δέaπoτιx τijς ζωijς μου,

Πνεσμιχ ά.ΡΎΙ~ς.
περιεργί~ς,
.φιλιχρχ ίιχς
'ΜοΙ ά.ΡΎολaoyΙιχς μή μοι δώς.
ΠνεGμ4 δε σωcpροcroν1jς,
τ~πεινocpρoaόY'1/ς,
όπομ.ονijς
x~Ι ά.ΎιiΠYjς
χιiρισ~Ι μαι τφ σφ δούλφ.
N~Ι, Κύριε βιχσιλευ,

δώΡ1jσιχΙ μοι του δριiν τά. ιμ.α. πτ~Ισμ.ιxτιx
ΧΙΧί μΥι x~τιxxρίνειν τόν ~δελφόν μou·
δτι εόλOΎ1jτός εΙ εΙς τούς ~Ιώνιxς τ6)ν ιχΙώνων .. ΆμΤΙν.
62

8Η Προσευχη κα! tι Νηστεία
«Η ΠΡΟΣΕrxH 'X.~ί ή V'r)στεί~, .1j μι!vιχξt& 'X.~Ι 1j έγκρά.τεt~ σx'r)"

μ~τΙζoυν τό τέθρtππο !ρμα πού μετ~φέρεt την ΦUΧ'ή πρός; τό Βα.-.
σιλεtο τοΙ; θεΟQ».
Τ& λ6γt~ ~δτ& το!} π~τρός Σερ~φεΙμ ~σ~y δ ~ρπός της πεί
ρa.ς;.
«Έ'Χ.εΤvοt πού εlλtΚρtv& ά,ποφιiσtσ~v ν& u'It1jρετ'ήσοuv τόν Κό

ptO, πρέπεt ν& έξ~σ'Χ.'r)θοΙ;v aτό ν& 'δt~τηροΟv την ά,νά.μνYIσ1j τοΟ
θεοΟ σt'ij..,.ιιν'ήμY) τους 'X.ιU τ~ν ά,δtιi'Χ.ΟπYj πpoσευχ~ τοΟ Ί'r)σοΟ: Xpt-
στοο στην 'X.~pStri. τους, έπ~y~λ~μ6ιiνoντ~ς έσωτεΡt'Χ.ιi: «Κuρtε Ί'r)
σοΟ Χρtaτέ, η! θεοΟ, St& πρεσ6εtωv τYjς Π~y~γΙ~ς σου Μ'r)ΤΡ6ς,
Hl'r)a6v με τόν 6.μ~ρτωλ6». Μποροον ΙΠΙσ1jς να. ι1πεuθόvωVΤ~t ι1π'
εδθεί~ς στην Π~y~γΙ~: «'rπερ~γΙ~ θεοτ6'Χ.ε, σωσον 'ήμ4-ς», 1) ν&
λένε τόν ι1 γ γ ε λ t 'Χ. ό Χ ~ t Ρ ε τ t σ μ 6. M~ τέτοtες ι1-
σ'Χ.'ήσεtς, ΠΡοφuλιiσσοVΤ~t ι1πό τούς γ'ήtvοuς πεΡtσπ~σμούς 'X.t lχov
τ~ς τΤιν σuvε"ιδ'r)σ1j ijσul'r), μπόροον να. πλ'r)σtιiζοuv τό θεό xιU ν&
ένωθοΟν μ~Ι τou. Δt6τt, 'X.~Τ& τόν Ίσ~&'X. τό Σορο, μ6ΥΟ μ! τ~ν
ι1δtιi'Χ.ο'lt1j πρoσεuχ~ e!v~t δυν~τ~ 1j llpoalγytσ1j του θεοΟ».
«'Αδt~λεΙ'!tτως προσεόχεσθε",lλεγε δ Άπ6στολος Π~oλoς (Α'
θεσ. 5, 17) «όό γ&ρ έλιi6~τε Πνεσμ~ δoυλεί~ς 'Itιiλtv εΙς φ660ν,
ι1λλ' έλιi6ετε ΠνεΟμα υloθεσίa.ς;, έν ώ 'Χ.ρά.ζομεν ι166a. δ π~τηρ'
~δτό το ΠνεΟμα σuμμapτuρεΤ τό πvεόματt 'ήμliΊν δτt έσμ!ν τέ'X.vα.
θεοΙ;» (Ρωμ. 8, 15 - 16). Αυτό τό ΠνεOμ~ μιΧς σuvτρέχεt aτ~ν
ά,δυν~Ι~ μa.ς;. «Τό γιϊρ τΙ πpoσευξ6μεθ~ 'X.~θό δεΤ oU'X. oΙδa.μεν,
ι1λλ' ~δτό τό ΠνεΟμα uπερεvτuγχιivεt υπ!ρ 'ήμιϊΊν στεν~γμoΤς ι1λ~
λ'ήτοψ> (Ρωμ. 8,26) .
Μετ& την 'X.ιiθooo τοΟ ΆγΙου Πνεόμa.τoς, τ~φtιiζεt v' ι1φουγ
'X.ρ~ζώμMτε - ι1π6λυτ~ σtωΠ'r)λοΙ, λέεt δ π~τTιp Σερ~φεΙμ. ·0-
. πως 1j ά,νιiΓVωσ1j γΙvεΤ~t 'IteptττYι δτ~y τό • Aytov ΠνεOμ~ 'Χ.uρtεό
σ1j τόν -&νθρωπο, lτσt 'X.~Ι 1j πpoσευχ~ δτ~y lρθ1) τό ΠνεO~ δ!ν
lxet ι1νιiγκY) ι1πό τΟι. λ6γt~.
«Kιiθε 'X.lY1Jσ1j aτ~~τa.' 'Χ.α.Ι 1j tSt~ 1j πpoσευχ~ ι1λλιiζεt φό
σ1j. ΊΙ ΦUχ~ προσεUχετα.t lξω ά,πό την προσευχ'ή. Ε!vα.t 'IttOι. 1j "'1j-
σuxl~r., 1j σtω~ τοΟ πνεύμ~τoς, 1j ι1νιiπ~υσή του, πού uπεΡ6~Ιvεt
63

κά.θε προσευχ'ή, Υι εtρ'ή'Πj που ξεπερνά κιiθε etp1j'Πj. Elvaot το «πρό
σωπον πρός πρόσωπον», ιίπλωμένο στΥιν α.tωνtότητα., δτα.ν δ θεος
lρχετα.t μέσ' στην ψυχΥι κα.Ι Υι ΨUχYι &ποδYjμεt- προς τον θεό.*
Κα.μμt~ ψορά., οΙ έΡYjμΙτες Μά.ρκος κa.Ι Άλέξα.νδρος, "i κά.
ποtος Ιερέα.ς τού μ.ονa.στYjρtου, θέλοντα.ς ν~ xaotpEtiσouv τον πα.τέ
ρα. Σερα.ψεΙμ τόν l6ρtσκα.ν στόν κ-ηπο &νά.μεσα. στΙς μέλtσσές τou.
Το τσα.πΙ 6ρtσκότα.ν στ~ πόδtα. του. ΤΟ 6λέμμα. του χα.νότα.ν στο
&πεφο. του ουρα.νου, δεν &κουγε τ~ 6Yιμ.a.τα. των έπtσκεπτων. Σt
γα.ν~ τότε lxeLYOt Ιψευγα.ν, γtα.τΙ δπως λέεt Υι ΆγΙα. Γρα.ψΥι, στην
lpYjμo δ θεός μtλd στΥιν κα.ρδt~ του &νθρώπou κt δ &νθρωπος &-
πα.ντd: «θεέ μου!».
•••
Κά.θε Σά.66α.το, δ πα.τΥιρ Σερα.ψεΙμ ά.ψtνε το έΡYjμYjτηρtό του
κα.Ι κα.τέ6α.tνε στο μova.στήpt yt~ ν~ πά.ρYj ouprivta. κa.Ι γ1jryYj τρο
ψΥι. Π1jγα.tνε στον tσπερtνό, μετa.λά.μ6α.νε τΥιν Κuρtα.κYj στη λεt
τουργΙα. που γtνότα.ν στΥιν έκ'Χ.λYjσία. του &cruλοu κa.ι το 6ρ~δυ, &ψοσ
σuζψoσσε με τους &δελψους του τους μονα.χους, γuρtζε στό lpYj-
μYjτηρtό του πα.ίρνοντα.ς τό ψωμΙ τ-ης έβδομ.ά.δος μ.a.ζί του.
Έκτος &πο το Ψωμί που Ιψερνε &πο το μονα.στηΡt, Ιτρωγε κa.Ι
δ,τt μά.ζευε &πο το λα.χα.νόΚYjπό του: πα.τά.τες, κρεμμUδtα., πα.ν
τζά.ρtα.. Με τον κα.φΟ σxlψOYjxe πώς μποροσσε ν~ xιxyYj κα.ί χωρΙς
ψωμί. TQu lc:γθα.να.ν τ~ λα.χα.νtκά.. "r στερα., προς μεγά.λYj !κπλYjξYj
των &δελψων, lπα.uσε ν~ τpiliYj κα.Ι χόρτα.. Με τί τρεψότα.ν; Μόνο
λίγο πρίν &πο τόν θά.να.τό του έξ'ήγφε δτt μά.ζευε ένα. χόρτο που
λέγετα.t α.ίγοπόΟtο. «Έτοίμα.ζα. μόνος μου τό ψα.! μου μ' α.ύτΟ το
χόρτο, δtYjγότα.ν. ΤΟ !κο6α. κa.ί τό l6α.ζα. σ' ενα. μtκρο δοχείΟ.
Πρόσθετα. λΙγο νερο κα.ί τ~ Ι6α.ζα. πά.νω στή σόμπα. ν~ 6ρά.σου'ιι
-1jτα.ν μot~ ώρα.ία. σουπίτσα.. ''Εκα.να. προμ'ήθεtες yt~ τον xetμoWVa.
aπ' α.ύτΟ το' χόρτο - το ξέρα.tνα. κα.ί lτρωγα.. ΟΙ &δελψοΙ δμως
&να.ρωτtόντοuσα.ν τί Ιτρωγα.. Kt έγώ, πρόσθετε ~ξυπνα. δ γέροντα.ς,
ετρωγα. aπό α.ύτΟ το χόρτο. Δεν τό lλεγα. δμως σε κα.νένα.».
«ΝYjστεUοντα.ς ltat, lλεγε, το σωμα. τοσ νYjστεuτη γίνετα.t διά.-
• Ρ. Evdokimov, Orthodoxie. Βλ. κιχΙ έλλην. μετά.φριχση όπο Α.

Μουρτζοποόλου, 'Ορθο80ξΙIχ, lκ8. Ρηγοποόλου.
64

ψανο καί ιiνιiλαψρo, τι !σωτερικΤι ζωΤι τελειοποιείται καΙ !κδτιλώ
νεται μέ !ξαίσια δριiμ.α.τα, ο[ !ξωτερικές αΙσθ1jσεις εΙναι σάν νά
καταργοΟνται καΙ δ νοος !γκατα.λείποντας τΤι γij, ιiνuΦώνεται πρός
τόν οόρανό καΙ βuθίζεται δλδκλτιρος στη θεωρία τοι} πνεuματικοu
κόσμ.ou.
«Ό Κόριος ΤΙμιi>ν Ίτισοος Χριστός προτοο ν' ιiρχί~ τό !ργο

τi'jς σωτηρίας το\} ιiνθρωπίνou γένοuς, !νισχόθτjκε μέ μιά. παρα.τε
ταμέντι ντιστεία. ΚαΙ δλοι ο[ ιiσκτιταΙ, δταν !μπαιναν στΤιν ύΠ'Yj
ρεσΙα. τοΟ Kuplou, δέν ξεκινοοσα.ν την δδό τοΟ στα.uροu χωρΙς προτι
γοuμένως νά !xouv ντιστέΦει. Μετροοσαν τΤιν πρόοδό 'tour; σ' αότό
τό δρόμο, μέ την πρόοδο πού κά,να.ν στη ντιστεία..»
Ό Πα.τηρ ΣεραψεΙμ ofjτα.ν !ντελώς ξένος πρός την ίδέα πολ

λών ΕόρωπαΙων, δτι τι ντιστεΙα. στην Άνα.τολή, δέν ofjταν παρά ενα
ά,πλό μέτρο Uγιεινi'jς.
«Δέν !xouv δίκιο ο[ &νθρωποι νά πιστεόοuν πως α.ότό πού

τρώμε τΤι σα.ρακοστη εΙνα.ι βλαβερό γιά την υγεΙα. κα.Ι Φς !κ το,)..
'tou δέν uπακοόοuν στΤιν ΈκκλΥισία.. Ή ντιστεΙα, δπως πΙστεuε, δέν
!ξασθενεί τόν &νθρωπο. Ο[ &γιοι ντιστεuτές πρός γενικΤι κατά,πλτι
ξτι, δέν αίσθιiνoνται καμμιά ιiδuνα.μ.Ια., ιiλλ' ofjταν πά,ντα Suvatol,
&γρuπνοι καΙ ετοιμοι γιά δρά,~. Ο[ ιiρρώστειες ιiνιiμεσά, 'toU' ofj-
ταν σπά,νιες καΙ ζοσσαν πολό. Πώς !ξ'Υ/γείται τό δτι ψθά,νa.νε σuχνά
στην ΤΙλικία τών ~κατό χρονών, μ-έ τό νά τρέψωνται μόνο μ.έ ΦωμΙ
καΙ νερό; Νά τΙ θ&πρεπε νά ρωτη~ κανεΙς τούς ιiνθρώποuς πού
σκανδαλΙζονται ιΧ.πό τούς κανόνες της ~EκκλτισΙας.
ΕΙναι ιX.λ~θεια. πως τρώγανε στα.ρένιο ΦωμΙ, Sev !πινα.ν ιiπo

στειρωμένο νερό καΙ ιiνιiπνεα.ν τόν τονωτικό ιiέρα της !pwou καΙ
τών δασών. ΕΙναι δμως επΙστις ιiλ~θεια. πως ο[ ΔuτικοΙ παραγνω
ρίζοuν τά καλά τi'jς ντιστεΙα.ς κα.Ι ύποτιμοον τΤι δuνατ6τητα τοΟ
ιiν{)ρώποu νά. χα.λινα)'ωγ~~ την δρεξ~ tou. Μιλώντα.ς γιά τόν ιiρ
χαίο μοναχισμό Ινας Δuτικός διανοοόμενος περιγριiψει μέ μ,ιά δει
κτικΤι καΙ διεισδuτικTj εΙρωνεία τΙς ντιστε!ες, στόν 40ν αίώνα., τοΟ
&yiou Ίλα.ρΙωνος της Γιiζ'Y/ς σάν μuθιi1δεις, α.ν δχι δλoκλτιρωτ~κά
μuθικές. Έν τοότοις ο[ πολύ πα.ρόμ.οιες ντιστείες ~νός .Σερα.ψεΙμ τοΟ
Σιiρωψ ιΧ.ποδεικνόouν ψα.νερά" ιiκόμτι καΙ στόν 190 αΙώνα, τη Su-
νατόττιτιχ ΙΧότοο τοο πρά,γμ.α.τος.
65

·0 'ι'σλμσς τοη Kδcrμoυ
ΑΝ Ο ΠΑ ΤΕΡ ΑΣ ΣεριχψεΙμ δεν Ιτρωγε τό ΠΙΧξLμciδL πού Ιψερνε

μιχζΙ του ιiπό τό μoyιxστ1jPL, όπijpχιxν μέσιχ στό Sciσoιo ζωντιχνά. δν
τιχ YLti. νά. τό ιiπoλιxόσoυν.
«Τά. μεσά.νuχτιx, δLηγεΙΤΙΧL !νιχς ιχυτόπτης μ.cipτupιxς, δ πά.τερ
ΊωσTjψ, ιipκoOδες, AOΚOL, λιχγοΙ χΙΧΙ· ιiλεπoσδες, χιχθως χιχΙ ~λλιx
ζώιχ - σιχυρες χιχΙ έρπετά. - πεΡLΤΡLγUΡLζιχν τό !ΡημητηΡLΟ. Ά
ψου τελεΙωνε ΤΙς προσευχές του σόμψωνιχ με τόν χΙΧν6νιχ τοσ Ά
γΙου Πιχχωμ.Ιου, δ ιiσxητης l6γΙΧLνε ιiπό τό χελλΙ του ΧΙΧΙ ~ΡΧLζε
νά. τά. τιχtζη».
Ό ιiνιxχωpητ'ής, πιχτηρ Άλέξιχνδρος, μ.cipτupιxς ΧΙΧΙ ιχυτός ιχυ
τοσ το{) θεά.μα.τος, ρώτησε μ.t~ ψορά. τόν πιχτέριχ Σεριχψειμ., πώς
ΙψτιχνΖ τό Ψωμί. ποίι ε!χε μσιχ στό σιχχχοuλL του YLti. τόσιχ πολλά.
ζώιχ.
"rrπά.ΡχεL πciντιχ ιiρχετό» ιiπά.ντησε ιχυτός.
Ή ιipκoόδιx που είχε Sij μoLάo μανιxχ~ στct πόδLΙΧ το{) !ρημΙτη
πρός τό τέλος της ζωijς του, uπijρξε ιiπό τήν ιipχ~ δ uπ,lρέτης ΧΙΧΙ
ψίλος του. Ό πιχτηρ Άλέξιχνδρος, δ μανιxχ~ς Πέτρος, ΧΙΧθώς χιχι
πολλά. ~λλιx πp6σωιn:ιx Ιχουν ιiψ'ήσεL δLηγ'ήσεLς ιiπό την σuνά.ντησή
τους μ' ιχυτό τόν χά.ΤΟLΧΟ τών διχσών. Ό πιχτήρ ΣεριχψεΙμ - σuν
Lστώ'ντιχς πciντιχ νά. μ~ πουνε τtποτε σε χιχνένιχ - -Ιjτιχν t8LΙXL τεριχ
χιχρούμενος !χεΤνες ΤΙ~ μέρες. Κιχμ.μ.Lά. ψορά. Ιστελνε την ά,ρχού8ιχ
YLάo «θέλημ.ιχ».
"Άντί νά. ψο6ίζης τούς ιiνθpώ'πoυς, ΜΙσιχ,* της Ιλεγε, πΥιγΙΧL
νε χιχλλΙτεριχ νά. μασ ψέρης τΙποτε ΧΙΧλό πού νά. μπορώ νά. τό προσ··
ψέρω στούς ΧΙΧλεσμένους μαυ.» Ή ιipχoτ)διx όπά.χουε χιχΙ γUΡLζε
πίσω, περπιχτώντιχς στά. ΠLσtνci της πό8LΙΧ χιχί χριχτώντιχς στct μπρο
σΤLνά. μoLti. χηρ'ήθριχ με μolAL ..
«ΚΙΧΙ δ LΙΧθ'ήσομ.ιχL ιχυτοΤς 8Lιχθ1jxην !ν ";~ "Iιμέp~ !XElYY,j μετά.
τών θηρΙων του ιiγpoυ Χ:1.Ι μετά. των πετεLνών του ουριχνο{) χιχΙ των
έ.ρπεΤών τijς γΥίς ... » ("Ώσηε 2, 20) .
UΟπως δ a.YLOID ΣέργLος, lτσL χιχί δ πιxτ~p Σεριχψείμ είχε μoLάov
• ΜΙσαι = ύΠO)(OριστL)(O -του Μιχά.Δ"Ι), πρoσωνuμΙOΙ πο\ι στην ΡωσΙΟΙ

δΙνουν στι.; «ΡΚΟUδει;.
66

ά,ρκοόδα: γιιχ ψιλο στην IΡ'Υ/μό του. ''Οπως; δ !γιος; Πα:σλος; τοϊ}
Όμπνόρσκ, ήτα:ν πεΡΙΤΡΙΓUρισμ.ένoς; ΙΙπό !ογρια: κα.Ι ήμερα. ζωα.. οε
πa.λα.ιoΙ 6Ιοι των ιiγΙων είνα.ι γε~τoι ΙΙπό πa.pόμαια. γεγονότα:.
Ό &γιος; Γερά.σιμας;, Πa.λα.ιστΙνιoς; ΙΙνα.χωΡ'Υ/της; του 4ου α:[ωνος;
κα.ι τό λιοντά.ρι του, δ &Υιος; Μα.κά.ριος; δ Αίγόπτιος; - μεγά.λος; ψΙ
λος; των ζώων - κα:Ι ή δα:ινα:, πού της; γιά.τρεΨε τό μικρό της; ...
Πιό κοντιχ σ' έ~ς;, δ ι1Υιος; Φρα:γκΤσκος; της; ΆσσΙζ'Υ/Ι;; πού μιλου
σε μ.έ τιχ πουλιιχ xιxt δ έΡ'Υ/μΙτης; θεόκτιστος;, δ δποΤος; ινι μέσφ ε[
κοστφ α:ίωνι, ζοσσε μ.α:ζί μ.έ όχιες μέσα: σε μιιχ σπYjλιιχ της Πά.
τμ.ou. Γεγονότα: πού έπιοε6α:ιώθ'Υ/κα:ν ΙΙπό α:ότόπτες; μσ,ρτupει;;, για:τΙ
νιχ τοποθετοσντα:ι, δπως; οϊ ν'Υ/στεΤες; του ιiγίoυ Ίλα:ρΙωνος; της; Γά.
ζ 'r/ς;, ΙΙνά.μεσα: στά. d.ψελi'j κα.ι σuνα:ισ&rjμα.τι"κιX ΙΙνέκδοτα. ί
Ή ν'Υ/στε ία: , με τό νιχ κά.ν'Υ/ τό σωμα. «δια.ψα:νες; κα.ι ΙΙνά.λα.,
ψρο», το κά.νει δμαιο μ.έ τό σωμ.α: τοσ Άδιχμ πρΙν ΙΙπό την πτώσYj,
κα:Ι τιχ θ'Υ/ρία. όσq;ρα.Ινoντα:ι έπά.νω του α.ότη τΥιν «κa.λyι μ.uρωδιιχ
του Άδά.μ.». "
''Οτα.ν δ [διος; δ Κόριος περtτριγuριζότα:ν ά.πό !ογρια. θτjρΙα:
κα:τιχ την ν'Υ/στεΙα. των σa.ρά.ντα. ήμερων στην IΡ'Υ/μο (Μιχρκ. 1, 2)
δεν δεΙχνει a.pΙXYE α:ότό πως δ !ονθρωπος εΤνα:ι κι α:ότός ένωμ.ένος;
μ.έ την όπόλοιπ'Υ/ δ'Υ/μιουργΙα: ί
,,'Η γιχρ ΙΙποκα:ρα:δοκΙα: της; κτΙσεως την ΙΙποκά.λυΨιν των υεων
του θεοσ ά.πεκδέχετιχι, τ~ γιχρ μ.α:τα.ιότητι ή κτΙσις; όπετσ,Ύ'1/, οόχ
έκοσσιχ, ΙΙλλιχ διιχ τόν όποτά.ξιχντιχ, έπ' έλπΙδι δτι κα:Ι α.ότη ή κρί
σις έλευθερωθήσετα.ι ΙΙπό τfjς; aοuλεΙιχς της; ψθορa.ς είς την έλεu
θεριιχν της δόξ'Υ/ς; των τέκνων του θεοσ,. (Ρωμ.. 8, 19 - 21) .
11 ιxΙσθ'Y/σYj τοσ περι6ά.λλοντος; κόσμ.ou δεν ήτα:ν ποτε ξέν'Υ/
στΥιν ΙΙνιχτολικΥι πνευμ.α:τικότητιχ, γρά.ψει δ Βλα:δΙμ'Υ/ρος; Λόσσκυ.
Έκψρσ,ζετιχι έξ [σου κιχλιχ στη θεολογίιχ δσο κΙΧί στΥι λειτουργικΥι
όμνολογΙιχ, στην ε[κονογριχψΙα. κα:Ι Ισως;, κυρΙως; στιχ ΙΙσκ'Υ/τικά. κεί
μενα. των διδιχσκσ,λων της; πνεuμ.α:τικi'jς; ζωi'jς; της; Έκκλ'Υ/σΙα.ς; της;
Άνιχτολi'jς;.*
«Τι ε!νιχι κιχρδΙα. έλεή,.ι.ων ί» ΙΙνιχρωτιέτιχι" δ &γιος; Ίσa.ιχκ δ
Σσρος; xιxt λέγει: «ΚιχρδΙα. έλε~μων εΤνιχι κιχσσις; κιχρδΙα.ς; όπερ
π~ς; της; κτΙσεως;, ~γoυν όπερ των ΙΙνθρώπων, κα.Ι των όρνέων,
• Lossky, TMlogie Mystiqne, σελ. 105.
67

κιχ.Ι των ζώων κιχ.Ι των διχ.ψ.όνων, κιχ.Ι όπ!ρ πιχ.ντός κτίσμιχ.τος, έκ
της ένθuμ'ήσεως κιχ.Ι της θεωρίιχ.ς των δπόΙων ρέουσιν οΙ δψθαλμοΙ
δά,κρυιχ., κιχ.Ι έκ τfjς πολλfjς σuμπιχ.θείιχ.ς κιχ.Ι έλε'r/μοσύY1jς σμικρό
νετιχ.ι fι κιχ.ρδίιχ. του έλεήμονος, κιχ.Ι δεν δuνιχ.τιιι νά. Uπoψέρ~ ~ νά.
rs~, ~ ν' ά-κοu01j "Ολά.6'1jν τινιι, ~ Auπ'1jPQV τι γινόμενον εΙ~ την
κτΙσΙΥ" κιιί διά. τουτο κσ.ι όπ!ρ τιί)ν ά-λόγων ζιίιων, κιιΙ όπ!ρ των
έχθρων της ά-λ'1jθείιχ.ς, κσ.ί όπ!ρ τιί)ν 6λιιπτόντων ιιt}τόν, ευχετιχ.ι
κιιΙ π~σιιν ώριιν μετά. οα-κρύων, 15πως ΨUλ6.ξ~ ιχ.t}τούς δ θεός, κιιί.
έλεή01j ιιt}τοuς' έΠΙσ'1jς ευχετιιι κιχ.ι υπέρ των έρπετιί)ν ώς έκ τη;;
~ολλfjς ιιότου έλε'r/μοσύY1jς, ήτις κινε!τ~ι εΙς την κιιρδίιχ.ν ιιt}τοt}
ά.μέτρως, κιχ.θ' δμοίωσιν του θεου».
Αt}τό τό έξιχ.ίσιο ά-πόσπιχ.σμιχ.," πιχ.ρμένο !iπό τά. ΣUΓΓρά.μμa.τιχ.
τοσ ά-γΙΙΠYjμένoυ σuγγριιψέα., θά. μποροοοε νά. έψα.ρμοσθfj δλόκλ'1j
ρο στόν Σερα.ψείμ του Σ6.ρωψ. Στό ξεκίν'r/μα. το;) δρόμου του γιά.
τ~ν ~νωσ'1j μέ τό θεό, δεν πα.ριχ.μελουσε τά. τα.πεινά. πλ6.φα.τιι.
θά. δοϋμε ποιά. θιiνιχ.ι ά-ργότερα. fι στ6.σ'1j του ά-πένα.ντι στούς ά-ν
θρώπους, μένοντα.ς πά;ντιχ. στα.θερός σ' ιιt}τό τόν Τδιο δρόμο.
«Κιχ.Ι· μν'r/στεUσομιχ.ί σε έμα.υτφ εΙς τόν ιχ.Ιιί)νιχ. κιχ.ί μY1jστεu
σομιχ.Ι σε έμα.υτφ έν δικα.ιοσύν1j κιχ.Ι έν κρΙμιχ.τι κα.ί έν έλέει κα.Ι
έν οΙκτφμο!ς» ('gσ'1j! 2, 21).
Αt}τός που θά. ylY'1j ά-ργότερα. &γιος Σερα.ςΡεΙμ ε!χε στόν πιό
ψ'1jλό 6ιχ.θμό α.t}τό τό χά,ρισμα. του «έλέους», που τόσο hτιμήθ'1jκε
ά-πό τούς Ρώσους. Είνα.ι fι τρυψερ6τητιχ. πού έ'Χ,δ'1jλώνετιιι π6.νω
στΙς εικόνες, δπουτό πιό &γνό πλά.σμa., fι Πα.νιχ.γίιι, 'Χ,οιτ6.ζει μέ
τρυψερότητα. τόν nόν Τ'1jς κα.Ι τόν θε6ν της.
Ό Κύριος δέν Ιχει θέσ'1j σ! μιά. σxλ'1jpYι κα.ρδιά.. T~ν κa.ρδιά.
ά-πό πέτρα., θα. tjθελε νά. τ~ν ά-λλά.ξ'1j σέ σιχ.ρκική 'Χ1..ρδι6.. ''Οτα.ν
δ !νθρωπος σκλ'1jριχ.ίνει την κα.ρδιά. του, την στερ . άοπό τ~ν κιχ.
τα.νό'1jσ'1j των θείων πρα.γμά.των. Περιψρονώντα.ς τότε τίς θιχ.υμιχ.
τουργικ!ς Ιδιότητες που ε!νιχ.ι μέσα. του, Cfjκώνει μΑ ά-πιστία. τους
ιi'ι~ς κα.ί ά.ντιπιχ.ρέρχετιχ.ι. 'Ένα.ς ά-σκ'1jτής, γιά. νά. μέν'1j στα.θερός
στην ά.πόψιχ.σή του, πρέπει νά. <pEUY'1j μa.κρυά. ά.πό τους ά-νθρώπου;.
«WΟτιχ.ν κα.νεΙς ά-ςΡοσιώνετα.ι στό δρόμο της έσωτερικfjςζωfjς
κιχ.Ι τijς θεωρίιχ.ς, Ιλεγε δ πα.τηρ Σεριχ.ψείμ, δέν πρέπει νά. έξιχ.σθε
vij κιχ.Ι να. τόν έγκιχ.τιχ.λείΠYj, !πειδή, οΙ !νθρωποι πού ε!να.ι προσ
κολλ'1jμένοι στά. έξωτερικά. κα.Ι τά. ιχ.Ισθτjσιιχ.κά. τόν πλ'1jγώνοuν, μ!
68

τις ~ντίθετες Ιδέες τους σε δ,.tι 6σ.θt)τα.τα. Εερο !χει μέσα. το\).
* **
Με την a.δεια. τών ~νωτέρων του, ε!χε φρά,ξει με κλα.διά. το
μονοπά,τι, πού πΥιγσ.ινε στο !ΡΥΙμΥΙτΥιριό του.
"Αν σuνσ.ντoϋσε κα.νένσ.ν στο δά,σος, τον χα.ιρετοϋσε με 6α.θειά.
όπόκλισYj, χωρΙς νά. μιλα., κα.! κσ.μιά. c:popa. γονά,τιζε κα.Ι στη Ύiί
κρό60ντα.ς ~κόμσ. κα.! το πρόσωπό του.
Στο κεφά,λι του φοροϋσε ενσ. πα.λΥΙΟ κσ.λυμμσ.όκι - ενα. μσ.ϋ
ρο σκοϋc:po, πού φοροϋν οΕ μονσ.χοί· 'ιjτα.ν ντυμένος με μιά. a.σπΡΥΙ
κά,πα. σψιγμένΥΙ στη μέσYj μ~ ενα. κσ.θα.ρΟ πα.νΙ Στά. πόδισ. - πε
ρικνΥΙμίδες ~πo πετσι κα.Ι «λά,πτι» - όποδΥιμσ.τσ. ~πo φλοό8σ. σYj
μόδα.ς. Πά,νω στό στijθoς του, - πά,ντσ. φσ.νερά. - τον μεγά,λο χά,λ
κινο στα.υρό, ευλογίσ. της μτιτέρσ.ς του.
Αυτος πού τον σuνα.ντoϋσε !ντυπωσια.ζότα.ν ~πo την πσ.ρά,ξενΥΙ
!μc:pά.νισYj α.υτοϋ τοϋ ~νθρώπoo, ~πό τΥιν α.υστηρΥι κα.ι τη χσ.ροό
μεντι ΙΙκτινο6ολία. τοϋ προσώπου του.
·0 δ ιά βο λος
Η ΖΏΗ στΥιν !ΡΥΙμο δεν ε!να.ι κα.θόλου εΙδυλλια.κΥι. rtIXtt α.ν 'ιjτα.ν,
δεν θα. ~πoτελoϋσε πσ.ρά. μια. κοινΥι φυγΥι.
-«'Έχετε S1j δα.ίμονες;» ρώτησε ενα.ς περΙεργος τον πα.τέρα.
Σερα.φεΙμ ..
- Ε!να.ι ·~πα.Ισιoι, ~πά,ντησε α.υτός κοφτά,.
«ΑότοΙ πού ζοϋν στά. μονα.στηρια., σuνYιθιζε να. λέΥΙ, πσ.λεόουν
με τούς !χθρούς τοϋ ~νθρώπινoυ γένους σά.ν να. μά.χωντσ.ι με πε
ριστέρια.. ΟΕ ~να.χωρτιτες δμως - σά.ν νά. μά,χωντα.ι με λιοντά,ρια.
κα.ι με λεοπσ.ρδά,λεις».
ΟΕ Πα.τέρες της Έρfιμoυ ε!χα.ν δώσει τιτα.νικες μά.χες με τό
Οα.Ιμονα.. Μόλις ε!χε 6σ.c:pτισθ1j Τι ΡωσΙα., δ 5.γιος θεο86σιος κα.ι οΕ
μονα.χοΙ της Λσ.όρα.ς τών ΣΠΥΙλα.ίων τοϋ Κιέ60υ ε!χα.ν κα.τα.πονη
θ1j ~πό τις δυνά,μεις το!) αχότους. Ό a.γιος Σέργιος είχε όποφέρε'·
πολύ ~π' α.υτές, τό ίδιο κα.Ι δ οΙκιστΥις της Έρ1ιμο\) τοϋ Σά,ρωφ.
"Ήτα.ν μεγά,λο ά.κόμτι το κρά,τος τοϋ ποντιροϋ σ' α.υτη τη Ρωσία.
πού την Ιλεγα.ν «(i,yiιx». ΤΥιν ε!χε κά,νει τό πεδίον τ1jς μά,χτις τou.
69

οε π~γ~νιστικες προλΤΙΦεις δεν ε!χ~ν lς~ψ~νισθη ~κόμ~ κ~ί
μετιΧ ~πό lvvt~ ~ίωνες lκχριστι~νισμ.ου. Ό «λέσι» - ~γρι6.νθρω
πος του δ6.σους - Π~Ρ~ΨUλoσσε ~κόμη, πΙσω ~πό τα. 'X.λ~διιX κ~ί
μέσ~ στό πυκνό μέρος του διiσoυς, τόν ~ργoπoρημένo τ~ξιώτη. ΟΙ
«ρουσά.λκοι» - νερά.ϊδες με κυμ.or.τιστ& μ~λλι& κ~Ι ~σημένιo δέρ
μ~ - τρ~6oυσ~ν πά.ντ~ τούς νε~ρoύς πρός τ& πoτά.μι~ κ~Ι τούς
γ~ργ~λoυσ~ν, γελώντ~ς μέχρι θ~νά.τoυ. Ό «ντομ.ο6όϊ» ζοσσε μέ~
στ& ~γρoκτημ~τ~ κ~Ι ~ν~κά.τωνε τη νύκτ~ τΙς οόρες των ~λόγων.
Tύχ~ινε μά.λιστ~ ν& σuν~ντ& κ~νεΙς στό δρόμο του κ~Ι ψ~ντά.
σμ.or.τ~ ...
Άλλ' οδτε Κ~ί τό δά.σος .ιfjτ~ν πά.ντ~ 1jλιόλοuστο κ~Ι ijσuxo:
Άτέλειωτες Ιμ.oι~ζ~ν οΙ νύχτες του χειμων~, δτ~ν δ π~γωμένoς
&νεμος 6οutζη μέσ' στ& δένδρ~, οΙ κορυψές τους κoυνιoσντ~ι δπως
τιΧ κόμ.~τ~ της θά.λ~σσ~ς κ~Ι τρΙζουν με π~ρά.πoνo τα. γέρικ~ Ιλ~
τ~. Μέσ' στ'ή ψύση, δ δ~ίμoν~ς ~γωνΙζετ~ι νιΧ Π~ΡOUσtιwtfj lχθρι
κός κ~Ι τρoμ~κτικός.
Με τιΧ τεχνά.σμ.~τ~ του πονηροσ οΙ τοΤχοι της μικρης ίσμπ~
τοϋ π~τέρ~ Σερ~ψεΙμ lcp~lvovt~y σιΧν νιΧ γκρεμίζoντ~ν κ~Ι δ lρη
μίτης Ι6λεπε νιΧ περικυκλώνετ~ι ~πό μι& ~γέλη &γριων θηρίων
πού oδρλι~ζ~ν. ΜιιΧ νύχτ~, κ~θώς πρoσευχότ~ν, lν~ς κορμός δέν
δρου Ιπεσε στιΧ πόδι~ του, κ~Ι "ίτ~ν τόσο 6~ρός, πού την &λλη μέ
ρ~ χρειά.στηκ~ν όχτώ &νδρες για. νά. τόν τρ~6ΤΙξoυν Ιξω. ·Eν~
ψέρετρο ξ~ψνικα. π~ρoυσι~ζότ~ν στή μέση τοσ δωμ.or.τΙoυ κ~Ι Ιν~ς
πεθ~μένoς σηκωνότ~ν ~πό κεΤ μέσ~ ...
Έν τούτοις γι& τόν πεπεtρ~μένo ~σκητΤΙ, ~ότες οΙ lπιθέσεις
πού Ιχουν σκοπό νιΧ προξενΤΙσουν τό ψό60 δεν εrν~ι ~πό τΙς πιό lπι
κΙνδυνες. «ΑότοΙ οΙ δι~60λικoί πεtρ~σμ.oΙ, !λεγε δ π~τηρ Σερ~ψεΙμ.,
μοιά.ζουν με τούς Ιστούς της ~ρά.χνηζ μπορετ κ~νεΙς να. τούς κ~
τ~στρέΦη μ' lv~ ά.πλό ψύσημ~. Φτά.νει να. κά.νης τό σημεΤο τοσ
στ~υρoϋ, κ~Ι έλευθερώνεσ~ι».
Πολύ πιό ψο6εροΙ δμως ε!ν~ι οί πεtρ~σμ.oί· Φυχολογικης ψύ
σεως.
ErY~t lVSt~cptpov ~ιX σuγκρίνη κ~νεΙς ~ότ& πού λέει, τόν 4ον
~ιων~, δ -iγιος Ίωά.ννης K~σσι~νός της M~σσ~λΙ~ς, με τη γνώμη
πού είχε lκψρά.σει δεκ~πέντε ~ιωνες ~ργότερ~ δ Σερ~ψεΙμ τοϋ
Σά.ρωςΡ.
70

Ό Ίωιiνντι~ Kα.σσια.νό~, πού εΙχε μεΙνει !ΠΙ δέΧα. χρόνια.
ι1νά.μ.εσα. cτtoU~ μ.oνα.xoύ~ τοΟ AΙγuπτια.xoo Δέλτα. χα.Ι της 'Ep1j-
μ,ου τij~ Νιτρία.ς, στο ΙΡΎον τou ΎΙιi τη ζωij στιi Κοινό6ια., μ.a.ς δίνει
μ,ιιi πεΡΙΎρα.φη ι1ξιοπρόσεχτα. tlxpt6ij, «'ICltYtxij,. θιi μ,ποροΟσε νιi
πij χα.νεΙς ΎΙ' α.ότην την χα.τά.στα.ση τη~ ΨUxij~:
«-Οτα.ν δ ποντιρος ΎΙνετa.ι xUριo~ τη~ δUσwXη~ ΨUxij~, της

έμ,πνέει τη φρΙχη ΎΙιi το περι6ω.λον της, την ι1πέχθεια. ΎΙιi το
χελλΙ της. την περιφρόντιση των ι1δελφων πού χα.τοιχοΟν μ.a.ζΙ
της 1) χοντά. της χα.Ι πού τούς θεωρεΤ ΎΙιi ι1μ.ελετς χα.Ι διόλιοο
«πνευμ.a.τιxoύς». Κά.νει τον μ.ονα.χΟ μ.a.λθα.xo xa.l τεμπέλη ΎΙιi δλες
τΙς δουλειές πού πρέπει νιi χά.ντι μέσα. στο χελλΙ του. Δέν τον
ι1φΙνει οδτε χα.Ι νιi μεΙντι μέσα.· στο ΧελλΙ τou, ι1λλιi οδτε χα.Ι
νιi στρωθij στην μελέτη ..• rύρω στην πέμπτη 1) ΊΧτη &ρα. (δη
λa.δ'ή Ύύρω στΙς lντεχα. 1) δώδεχα. το μεσημ,έρι) α.Ισθιtνετα.ι σω
μ,α.τικιi τόσο χουρα.σμ.ένος χα.Ι έξα.ντλημένος, πού Ιχει την έντό
πωση πώς Ιχει Χά.νει μ.a.xρύ τα.ξεΙδι, 1) πώ~ lχα.νε μ,ιιi Π'~ ιJ 6α.
ρειιi δουλειά. Τι πώ~ ν1jστεΦε ΎΙιi δύο 1) τρεΤς μέρες ...
,.ΤΟ ι1πoτέλεσμ.a. της σu-yχύσεως a.ότης τοΟ νου εΙνα.ι μ.c.ιi χα.
τά.πτωση πού πα.ρ'%τηρεΤτα.ι στην πνευμ.a.τιx'ή ζω1j, μ.ιά. νοσηρ'ή ι1-
νιiΎxη νά. xoιμ,~τα.ι, νιi πηΎα.Ινη νά. 6λέπη ι1δελφoύ~ Τι ι1ρρώστouς
πού μ,ένουν μ,α.χρυά., Τι ι1Χόμ,η χά.ποια. ΎUνα.ίxα. . πού δέν Ιχει πιιi
ΎονεΤς ΎΙά. νά. της πα.ρα.στα.θοον ... ».
"Ας ι1xoUσouμ,ε τώρα. τόν πa.τέρα. Σερa.φείμ.:
«Στο πνε;}μ.a. της θλίψεως (ΎΙιi το μ.ova.Xo) προστίθετa.ι πιiν

τa. το πνευμ.a. της tlvta.~. Αότη 1j tlvia., xa.OIh, Ιχouν πa.ρa.τηρ1j
σει οΙ πa.τέρες, πιιiνει το μονa.χΟ χa.τά. το μεσημέρι xa.i. τον ρΙχνει
σέ μ,ιιi τέτοιa. χa.τιiστa.ση ι1ντισυχΙa.ς, πού δέν μ,πορεί πιιi νά. όπο
φέρη οδτε το χελλί τou, οδτε τούς ι1δελφούς πού τον περιστοιχί
ζουν, τον κιiνει νιi ι1πεχθιiνετa.ι το Stιi6a.σμ.a. xa.i. ν!χη δρεςη νά.
χa.σμ.ουριέτa.ι xa.i. νά. τρώη. Άψου Ύεμ,Ισει την κοιλιά. τou, δ Sa.i-
μoova.t; της tlvla.r;; 6ιiζει στο μoova.xo την έπιΘUμ,ία. νιi 6-yij ι1πο το
χελλΙ του ΎΙιi νιi cpλυa.ρίση μ.έ xa.viva.v, σιiν ν!τa.ν τιiχa. 1j συ..ι
ζ "ιτηση δ μόνος τρόπος ΎΙιi ν' ι1πa.λλa.-yij ι1πο την tlvta.. Ka.i. δ
μ,ονa.χός, πού ε!νa.ι θOμ.a. της ι1νΙa.ς, μ,oιιiζει μ.' a.ότιi τιi ξερά. χόρ-
71

τιχ που &λλοτε πέψτοuν στη y'i) κιχΙ &λλοτε π~λι πιχρΙΧσύροντιχι
ιiπό τόν 4νεμο ...
»Αότός δ διχΙμονιχς, !ν δ~ν έπιτύχη νrι κ~νη τό μ,ονιχχό νrι
6y'i) ιiπό τό κ€λλΙ τou, προσπιχθε! νrι ιiπoσπ~σrι τό πνε~ tou
ιiπό τ~ μελέτη κιχΙ π/ν προσεuχή. Αότό έδω, του όπιχγορεύει. δ~ν
είνιχι στη θέσrι tou, κιχΙ ιχότό έκε! πρέπει νrι μπ'ij κ~ποu ιiλλoυ ...
Ό σκοπός ΙΧότων τ!ίιν περισπιχσμων εινιχι νrι κιΧ.νη τό πνευμ.ιχ. του
μονιχχου ιipγό κιχΙ στείρο ...
Ή δμοιότης ΙΙνιXμ.εσrι στrι Sub ιxόΤrι κείμενα, ε!να,ι έντuπωσιιx
κή. Έξ &AAou. πολλ« θ&χε κα,νεΙς νrι π'i) κιχί. γιrι τΙς δμ,οιότητες
κιχΙ ~χι μόνο τίς δια,ψορές, ιiν~μεσιx στόν ιiνιxτoλικό κιχΙ SutLXb μ,ο
νιχχισμ.ό κιχί. που lxouv, δπως γνωρίζοuμε. τ~ν Ιδιιχ κιχτιχγωγή. ΟΙ
Φuχολογικές ιiνα,λόσεις ε!νιχι πιό προωθημένες στους Άνα,τολικούς,
γιrι τους δποίοuς «~ τέχνη των τεχνων», «~ έπιlΠYιμη των έπιστη
μων». ΣUνΙστΙXΤΙXΙ σ' ιχότη τή 6ιxθειrι γνωριμία, του lιxutoG μιχς, που
ε!νιχι ιiπιxpιxΙτητη .στόν ιiσκητ~ πού. έπιΘUμε! νrι πpoχωpήσrι στό
δρόμο της θεΙιχς ένώσεως.
Ό ΣεριχψεΙμ του Σά.ρωψ, ΚΙΧθορΙζει ιiκόμ.ιx:
,," Αλλο ή ιiνία, κα,ί. ciuo ή ιiπόγνωσrι. Σ' ΙΧότήν τ~ν Φuχική
κιxτ~στιxσrι δ ciνθΡωπος θrι προτιμ,ουσε νrι ιxότoκτoνήσrι ~ νrι στε
ρηθ'i) τη γνώσrι, πιxprι νrι μένη σ' ιχότό τό ιiόpιστo μ.ιχρτύριο. Πρέ
πει νrι 6y'i) κιχνεΙς ιiπ' ΙXόΤ~ την κιxτ~στιxσrι δσο γίνετα,ι πιό γρή
γοριχ. Φuλ~ξοu ιiπό τό πνευμ.ιχ της ιiπoγνώ'σεως, για,τΙ κ~θε κιχκό
γεννιέτα,ι ιiπ' ΙΧότό».
rLrι νrι διιχψuλ~ξη AOL1tbv ΚΙΧ'fεtς τήν έσωτερική είρήτη πρέ
πει νrι οιώχνΥ) .μ.ιxxpurι τη λύΠΥ) κΙΧί νrι προσπιχθ'i) να.χη τό πνευμσ.
tou π~ντιx χιχρούμ.ενο, γιιχτΙ σύμψωνα, μ~ τόν Πιχυλο "ή κα,τrι θεόν
λύπΥ) μετ~νoιιxν εΙς σωτηρΙα,ν ιiμετιxμέλητoν Κιxτεpγ~ζετιxι· ή δ~
του xόσμ.ou λύΠΥ) θ~νιxτoν κιxτεpγ~ζετιxι». (Β' Κοριν. 7, 10) .
·0 Σ τ υ λ t τ η ς
ΤΟ ΠΙΟ ΦΟΒΕΡΟ δμως δπλο του σιχτιχνιΧ είνιχι τό πνευμα, τ'i)ς

6λιχσΨ!Jμίιχς δτιχν τό έμΨUσrισrι στόν SuστuX'i), κιxτrι του δποίοu έπι
τίθετιχι μ~ λόσσιχ. Σrιν σμήνΥ) ιiπό μέλισσες, σκέΦεις ΙΙπ' τΙς πιό
72

ψ06ερες aτρ06ιλΙζoυν μέσ' ",ό κεψιi.λι τou. 'Ή ιlκόμa. ε!να.ι μιάι Ιμ
μoY1j Ιδεα.,!πα.να.aτα.τικYι, που τόν κυριεύει, τόν πιiρa.μoνεύει <ttb
ξύπV1jμιi. του, Ιρπει γεμιi.τη δ1jλ1jτηριο, xa.τιi τό σούρouπο, πρός
τήν κουρα.σμέν1j γιιi ι1γώνα. ~πα.ρςή τou. 'Aνα.ψερ~Τα.ι σε μιιi 6ιο
γρα.ψΙα. τού ~γίoυ Φρα.γχΙσκou της Σιi.λ1jς πώς κα.τιi τη διιi.ρκεια.
μιa.ς περιόδou· .6λα.σψijμων πειΡα.σμών, δ δa.Ιμονα.ς τοΟ ένεψύa7Jσε
μιιi ι1πόδειξ1j τόσο ιlνιχμφισ6ijτητη γιιi την μ~ δπα.ρξ1j τοΟ θεού,
που δ !πΙσκοπος της Γενεύ1jς δεν τόλμ1jσε ποτε ν~ τ~ν έπα.να.λιi.-
61j σε κα.νενα., ουτε ιlκόμ1j κα.Ι aτόν !ξομ.ολόγο του.
. Έξα.γριωμένος κα.τ~ τοΟ πα.τερα. Σερα.ψείμ, που ιlπό τα.πεΙ
νωa7J εΙχε ι1ρντιθΤ) δυό cpoρες ιlνώτερες θέσεις aτιk γειτoνικιk μο
να.στηρια., δ δα.Ιμονα.ς τόν υπε6α.λλε σε μιιk μa.ρτιιρική !πΙΟεα7J 6λα.
σcpiιμων σκεψεων.
Πλ1jμμυρισμένος ιlπ' α.ότήν τη λιi.σmι πού τόν περι6ιi.λλει ιlπ'
δλες τΙς μεριες, δ ιlσκ1jτης νομΙζει δτι χιi.νει τη xιi.p1j το;} ΆγΙου
Πνεύμα.τος, την δποΙα. σuνYιθιζε νιk ιlπολα.μ6ιi.ν1j. AΙσθιi.νετα.ι ιlyYιμ
πορος. Οϊ δυ.νιi.μεις του τόν !ΓXα.τa.λεΙπoυν. Άπoμiνει 1ι κρα.υrή
-τοΟ τελώνου: «Κύριε έλέ1jσ6ν με, τόν. ~μa.ρτωλόν».
'Έτσι !κρα.ύγα.ζε γιιk χίλιες μερες xιxt χίλιες νύκτες δ Σερα.
ψεΙμ τοΟ Σιi.pωψ, τη νύχτα. - Ιξω aτό δπα.ιθρο, κιi.τω ά,πό τόν otJ-
ρα.νό, γoνα.τιaτός πιi.νω σε μιιk μεγιi.λ1j π~α.τειιk πετρα.· τή μέρα.
μεσα. aτό κελλΙ τou i} Ισως μέσα. σ' έκείνο τό μικρό υπόγειο aτό
δποίο δδ1jγοοσε μιιk μικρή πόρτα. κρυμμέν1j πΙσω ά,πό τή σόμπα..
Κα.νεΙς δεν iiξερε τΙποτε γι' α.Oτιi.. Μόνο την πα.ρα.μονή τοΟ θα.νιi.
του του Ιaτειλε Ινα. δόκίμο aτό δά.σος γιιk νιk ιlνα.ζ 1jτYιa7J α.Οτή τήν
πετρα.. Xρειιi.στηκε νιk 'Itιi.1j δύο ψορες, για.τΙ τιk ·ξερ~ ψύλλιχ την
εΙχα.ν !ντελώς σκεπιi.σεί.
·Οτα.ν οΙ !νθρωποι θα.υμιi.ζα.νε τό «κα.τόρθωμιi.» του, δ πα.τε
ρα.ς Σερα.ψεtμ ιlπα.ντoOσε: «'ο Συμεών δ ΣτιιλΙ της aτεκότα.ν έπΙ
σα.ριi.ντα. έΠΤιk χρόνια. δρθιος πιi.νω σ' Ινα. aτOλo' σuγκριτικιi., !γώ
τΙ Ικα.να.;»
- Mιi θιk πρεΠ1j νιk α.Ισθα.νθΥικα.τε τή 60ijθεια. της χιi.ΡΙΤΟQ.

- Να.Ι, οΙ ιlνθρώπινες δυνάμεις δεν θιk Ιψθα.να.ν. K~Ι προσέ-
θετε την χα.ρα.κτηριaτική γι' α.Οτόν πα.ρα.τijΡ1ja7J: «. Οτα.ν 1ι κα.ρ
δι~ εΤνιχι γεμιi.τη τρυψερότητα., δ θεός τότε εΙνα.ι !κεί».
73

"Η σuΎΎνώμη στίς προσΙΙΟλές
Ο ΔΑΙΜΟΝΑΣ 'ljτ~ν πνεUμ4τtκιi YtX1Jμoέvo~. Έν τοuτοt~, iπtχεί

ρτισε μtιi τελευτ~ί~ ~πόπεφ~, την πtό 4ypt~.
Mtιi μέρ~ - ijτ~νε 12 Σεπτεμ6ρίου 1804: - δ π~τερ Σερ~
φείμ εκ06ε ξσλ~ μέσ' (. ~ό δ~σo~. TρεΤ~ 4νδρε~ τόν πλ1JσΙ~~ν ~ί
γεμ~ΤΟt ~λ~ζoνεί~ τοσ ζ 1ιτησ~ν χρήμ~τ~.
- Τόσοt 4νθρωποt ερχονΤ~t νιi σε δοσν. Σοσ φέρνουν λεπτ~.
Πρέπεt νιi εχτι~.
---'- Δεν π~Ιρνω τίποτε ~πό κ~νέν~.
Τότε δ εν~~ ~πό τοός τρεΤ~ τou ρίχτηκε ~πό πίσω, ~λιi ~ντί
νιi τόν ρΙξτι. επεσε δ Ιδtος κ~τω.
Άπό τιi νεt~τ~ του δ π~τηρ Eερ~φεΙμ 'ljτ~ν rνωστό~ ytιi τΤιν
~συνήθtστη φuσtκή του δυν~μτι. ΕΤχε τό τσεκοUρt aτό xipt κ~ί
θιi μποροσσε νιi ~μυνθ'ij. τοσ 'ιjρθε ytιi μotιi πολό σόντομ.τι aτtyμ.Tj
δ πεφ~σμ.ός. ΣκέφθTjκε δμως τό Χρtaτό. Σιiν τoUς νε~ΡOός πρΙγ
κτιπες Μπόρtς κ~ί Γκλέμ.π, ~ύΤOό~ πOU δεν ~νΤtaτ~θTjκ~ν στη 6Ιιχ.,
προτΙμτισε xt ~ύτός νιi χυθή τό δtκό του ~Τμ4, π~ριi νιi χυcπι των
4λλων. "Acpτισε τό τσεκοuρt του νιi πέCΠΙ κ~ί aτ~υρώνoντ~ς τιi χ.,έ
ptlX aτό στηθo~ του: «K~νετε lΧύτό ποό ijλθιχτε νιi κ~νετε», ε!πε.
Άφοσ μά,ζεΦε τό ΙργlχλεΤο ~πό κά,τω, εν~ς ~πό τoUς 4νδρες:
κτόπ1jσε τόν ΙρτιμΙτη aτό κεφά,λt. Αύτός επεσε κ~τω, ~νIXΙσθτιτoς,
κlΧί τό IΧΤμlχ κυλοσσε 4φθονο ~πό τη μυτη του. τό στ6μ4 του, τ'
~ύτtά, του. ΣυνεχΙζοντlχς νά. τόν κτuπ~νε μ.έ γροθtές, με κλωτσtες
κιχί με ξσλ~, τόν εσυρ~ν οΙ ~ypotXOt μoiXpt τό κελλΙ του. ΈκεΤ
μέσ' στην είσοδο τόν εδεσ~ν σφικτιi με σκοπό νιi τόν ρΙξουν μέσ'
aτό νερό. ΈπειδΤι δμως φ~ινότlXν ijSTj πεθ~μένoς, τόν έrκ~τέλει
Φιχν, γιά. νά. τρέξουν γρήγoρ~ aτό έσωτερικό της Ισμ.π~ κ~Ι νά.
Φά,ξουν γιιi τό θτισ~υρό, τΤιν δπ~ρςτι τou .δποΙου ε!χ~ν γιιi σΙγου
ΡΤΙ. Διέλυσlχν τΤι σόμπιχ. ε6γ~λ~ν τό πιx.τWμ4 - τό δω~τιo δεν
περιείχε τiποτε έκτός ~πό μιιi είκόν~ κ~ί στη γωνιά. τρεΤς π~τά.
τες. Τότε κ~τ~τρoμlXyμ.ένoι τδ6ιx.λ~ν aτά. πόδιιχ.
Ό π~τTιρ ΣερlχφεΙμ συνήλθε κ~Ι με πολλΤι δυσκολΙιχ. έλευθε
ρώθτικε ~πό τιi δεσμ.ά. του. Eύτuχω~ !κεΙντι τη aτιyμ.Tι περνouσ~ν
κά,τι μονιχχοι. -Ενιχς ~π' lΧύτOUς ετρεξε νιi προεtδοποt1ιcπι τόν 'ή
γουμενο. Με πολό μεγά.λες προφυλιχ.ξεις, μετέ<pερ~ν τόν τρ~υμ4-
74

ΤLσμένο στό μονιι.στTjΡL. Ή δψ." του προχιι.λοϋσε ψό60: μιι.λλιόι. χιι.Ι
γένειιι. ι1νιι.χιι.τεμένιι., γεμ.ιiτιι. σχ.ότη χιι.Ι λιiσ1τη, πρόσωπο πρ."σμέ
νο, ιι.ότιά. χιι.Ι χειλ'r/ μιι.σριι. ι1πό· Π'r/γμένο ιι.!μιι., ροϋχιι. μ.ιι.τωμένιι.,
πού χολλοϋσιι.ν' πά.νω στΙς πλ'r/γές. Μέ φων~ πού δέν ~τιι.ν πιι.ρά.
μιά. &χνιι., ζΤιτησε τόν Τιγοόμ.ενο χιι.Ι τόν πνευμιι.τιΧό του χιι.Ι τούς
SLm&rιxe τΙ σuvi6'r/.
Κιι.νεΙς δέν πΙστευε πώς θά. μποροϋσε νά. !πιζTισYj. Γιά. δχτώ
μέρες, δ &ρρωστος δέν μπόρεσε ουτε νά. πι-η, ουτε νά. φά.'r/, ούτε
να. χοιμ.'r/θΤ). Γιά. νά. χά.ν'r/ τό χρέος του δ Τιγοόμ.ενος Ζστειλε aτό
Άρζιι.μ.ιiς, την πιό YELtOVLX~ πόλ'r/, νά. φωνά.ξouν γLιι.τροός. ΟΙ
γιιι.τροΙ ι1χροά.σθ'r/χιι.ν τό φτωχό, 6ιι.σιι.νισμένο σωμιι., 6ρΤίχιι.ν μιά.
ρωγμ~ στό χριι.νΙΟ, σπιι.σμένιι. πλεuρά., θλάmj στό στijθo" χωρΙς
νά. ylv'r/ λόγος χιι.Ι γιά. τά. πολλα. τριι.όμ.ιι.τιι., χιι.Ι δΤιλωσιι.ν πώς Ζ
πρεπε νά. ι1φιι.ιμ.ιiξoυν τόν &ρρωστο. Μέ δλ'r/ του τ~ν xιι.λ~ δLά.θε
σYj, δ Τιγοόμ.ενος, δ πιι.τηρ Ήσιι.tιι.ς ι1ντιτά.χθ'r/χε στ~ν ι1πόφιι.σYj.
Άρχετό ιι.Τμ.ιι. είχε χά.σει δ δυστuxTις, σχ.έφ&rjxε. Αότός δμως πού
θ&πιι.ιρνε την ι1πόφιι.σYj, θά.τιι.ν δ !SLO, δ πιι.τ~ρ Σεριι.φεΙμ;. ΟΙ γιιι.
τροΙ ξιι.νιι.γόρισιι.ν στό χελλι.
''Οσο ιι.ότοΙ σιγοψιθόριζιι.ν ι1νιφετιι.ξό τους, ΧΡ'r/σιμ.οποιώντιι.ς
λιι.ΤLνLχούς δρους, χιι.θώς περΙμενιι.ν τόν Τιγοόμενο πού θι1ρχότιι.ν
νά. τούς σuνιι.ντησYj, δ &ρρωστος ι1πoxoιμTι&rιxε.
Μπijχε τότε πλ'r/μμ.uρισμέν'r/ ι1πό δόξιι.

ν't'υμέν'r/ μέ 6ιι.σιλLΧό ΧLτωνιι., σuνοδευμέν'r/
ι1πό τούς Άποστόλους Πέτρο χιι.Ι Ίωά.νν'r/, Τι
M'r/ttpIJ. τοϋ θεοϋ, Τι •ΑεLπά.ρθενος; Mιι.ριa..
Πλ'r/σΙιι.σε τό στρωμ.ιι. τοϋ !τοιμαθά.νιι.του
χιι.Ι ΓUρΙζoντιι.ς πρός τ~ μερια. των γLιι.τρων:
«Σέ τΙ ώφελοσν οΙ προσπά.θεlές σιι.ς;;» λέγεL.
'ΈπεLΤιι., ι1φοϋ χοΙτιι.ξε τόν πλ'r/γωμένο ι1σχ.'r/τη,
lπιι.νέλιι.6ε XιXtL πού εΙχε πij χι' ~- λ'r/ μLα. φορά,
YL' ιι.ότόν: Αότός εrνιι.L ι1πό τη SLXTj μιι.ς yev'r/ιX!
"ΑνΟLξε τά. μ.ά.ΤLιι.. 'Exelv'r/ εΙχε lξιι.φιι.νLσβi).

'Ο πιι.τηρ rΗάιι.tιι.ς είχε μΠij !ν τφ μετιι.ξύ μέσιι. στό χελλΙ
Ό !Ρ'r/μΙτης ι1ρνTjθ'r/χε χιι.Τ'r/γορτιμιι.τιχα. τ~ 601ιθειιι. των γιιι.τρων.
ΒΡLσχ.ότιι.ν σέ μLά. Xιι.τάστιι.σYj μιι.χιι.ρίιι.ς lξάρσεως, πού χρά-
75

τησε πεΡίπou τέσσερες ώρες:. Mετιi 'ήρέμησε, Ιχα.νε μεριχά. 6ήμa.
τα. μέσα. aτό Χελλί του χα.Ι Π'ijρε λΙΎTJ τροφή; μ,ιά. μιχρή μπουχιιΧ
λ!iχα.νο τουρai. xa.t ψωμί.
Άπ' !χεΙνη την 'ήμέρα. 1j όΎεΙα. τou Ιχα.νε αημa.ντιx!ς 'lCpob-
δouς. Πέντε μ:ijνες ι1ΡΎότερα., ζητοOaε ι1πό τόν 'ήΎουμενο την εόλο
γία. του ΎΙιi νιi ς2.να.ΓUρίαη aτή «μa.xρυνή μιχρή lρημα».Ό 1ιΎου
μενος δμως δΙστα.ζε. Ό !ρημΙτης δ!ν 'ιjτιχν πιιi δ !νδρα.ς μ.! τό
ι1θλητιχό πα.ριiaτημα., δπως 'ιjτα.ν τότε πού πρωτoμΠ'ijxε aτό μανσ.
ατήρι !δώ x~ί. ειxoaιέξι χρόνια.. Λίγο -ι:cρίν ι1πό τιi 'lCEvijYta. τou
'ιjτιχν Ινα. -yepoyt!ixL axυψτό πού περπα.τοUaε μ! δυaxoλΙα., στηρι
γμένο στό τσεχουρι του Τι σ' Ινα. μπα.aτoύνι. Κσ.tΥΟUρΎιεgι1πόπει
ρες μπορετ νιi ςα.νιχγΙνοντα.ν. Ό πα.τηρ Σερα.ψεΙμ. !ν τούτοις !πέ
μενε. Τόν !φησα.ν νιi ψUΎYJ.
Έν τφ μετα.ςύ 6ρέθηχιχν. ο[ Ινοχοι. ΤΗτα.ν x!itL χωριχοΙ ι1πό
Ινα. διπλa.νό χωριό, τό Κρέμενοχ. 'Έπρεπε νιi τιμωρηθοσν α.δστη
p!i!
Ό πα.τηρ Σερα.ψεί.μ δέν είχε δμως την ΙSια. -Υνώμ.η. «·Οποιιχ
χα.Ι ν&να.ι 1j προσβολή, Ιλεγε, δέν πρέπει ποτέ χα.νεΙς νιi άδιχij
τα.ι. ΆντΙOετ~, πρέπει .νιi OUΎΧωρi} τΟν Ινοχο μέ δλη τou την xa.p-
St!i, ι1Χόμη χα.ί. σ.ν 1ι xα.ρδιιi d,ντιστέχετιχι. σ' ΙΧδτό. Δέν πρέπει xa.-
νεΙς νιi xριxτ~ xιxτιi του πλησίον του την πιχριχμ.ιχρή μνηaιxιxxίιx,
xιxνένιi μίσος, d,λλιi πρέπει νιi τόν ι1ΎΙXΠ~, χιχΙ δaoν τΟ δυνΙΧτόν νιi
τού x!iYη ΧΑλό».
"'AΎιxπ~τε τούς !χθρούς όμων», e!1U δ Χριστός χιχΙ «προσεύ
. χεαθε υπέρ τών διωΧόντων υ~ς» (Ma.τO. 5, 44) .
«'Eιiν δέ μή ι1ψijτε τοίς ι1νθρώποις τιi πιχριχπτώμιχτα. ιχυτών,
οόδέ δ πιχτηρ υμών d,IPYjaEt τιi πιχριχπτώμσ.τιχ υμων» (Μιχτθ. 6, 15) .
Μήπως XΙXL !μετς xιiθε μέριχ, δτα.ν ι1πιχπέλλουμε τήν Κυριιχχή προσ
ευχή, δέν λέΎouμε - μέ τό στόμιχ μιχς μόνο, δυaτuχώς - ; ,," Αψες
'ήμτν τιi όψειλήμa.τιx 1ιμών, ώς χιχΙ 'ήμεΤς ι1ψίεμεν τοίς όψειλέτιχις
'ήμών»;
Ό πιστός μa.θητής του Κυρίου, δ ι1ντιπροσωπευτιχός τόπος
τοσ ρωσιχοσ Xριστιιxνιaμoυ, που θεωρεί τη ouπνώμη τόν d,χρογω
νιιχΤο λΙΟο της ι1ληθινijς πίστεως, όπεριxaπίσθηxε λοιπόν !νώπιον
τών ι1ρχών ΙΧδτούς πού του !πετέθηχιχν.
«>Eιiν τούς x!iVEtE χιχΙ τό πa.ρa.μ.ιxρό ΧΙΧΧό, ι1πείλησε i)p εμa. ,
76

θα. cpuγω ιlπό τό Σιίρωφ καΙ θά. πιίω κιίπου ιlλλoϋ, ποu δέν θά.
μπορΤΙτε νά. μέ 6ρτιτε.»
οε ιlρχές; σuμμoρφώθτjκαν μέ την ιlπαίτησή του καΙ 1j ιlνθρώι
πιντι δικαιoΣUντι &.cp1jae ιlνενόχλτιτoυς τοuς; δριίστει;;. 'Έπειτα ιlπo
λΙγο δμως 1j θεΙα δικαιoΣUντι τιμώρτισε τή σκλτιρoκαρδΙιt τών ένό
χων. Μιά. πυρκαϊά. κατέστρεΨε το Κρέμενοκ καΙ οΙ καλΟΟες; τών
κακοποιών lγιναν παρανιίλωμα της; cpωτιdς;. lIετανοτιμένοι καΙ σuν
τετριμμένοι, ~ρθαν νά. πέσουν στά. πόδια αυτοϋ ποu λΙγο lλλειΨε
νά. δολοφονΥισουν.
Ή σιωπή
ΕΙΧΕ ΦθΑΣΕΙ &ραγε στήν κορυφΥι; Φθά.νει κανεΙς &ραγε ποτέ

στήν κορυφΥι;
·Οσο περισσότερο ιlνε6αΙνει κανείς, τόσο περισσότερο 6ριcntει
σκαλοπιίτια ποu δδτιγοϋν προς το α.πεφο.
Ποιο θ&ναι το έπόμενο ιlσκτιτικo «κατόρθωμa»τoϋ ιlνθρώπoυ
τοϋ θεοϋ;
Γιά. πρώτη cpoρά. &'cp1jae το μοναστηρι μετά. ιlπo το θιίνατο τοϋ
πολυαγαπτιμένου τou 1jγοuμένοu, τοϋ γέροντα Παχώμιου. Μετά. τό
θιίνατο καΙ το\} διαδόχου του, τοϋ πατέρα 'Haata, θά. βυθιζόταν
στη σιωπΥι·
Ό πατηρ Ήσαίας;, οταν αLσθά.νθτjκε νά. έξασθενοον οΙ δυνιi
μεις του, όπέβαλε στά. 1806 την παραίτησή του. "Η έπιΘUμία τou,
μαζΙ μέ την έπιΘUμΙα τοΟ Κοινο6Ιου, ~ταν νά. Si'j τον πατέρα Σερα
ψεΙμ νά. παΙρντι τη θέστι του. Ό έρτιμΙτης δμως; ιlρνiιθτjκε. Ό πα
τήρ ΝΥιφων, δ οΙκονόμος, πηρε τή θέστι του fjγοuμένοu στην 'Έρτι
μο τοϋ Σιiρωφ.
·Οταν προετοιμαζόταν γιά. νά. πεθά.ντι δ πατηρ Ήσαtας, τοΟ
&.ρεσε νά. σuζτιτη μέ τον ιlναχωρτιτ'ή. Γιά. νά. τόν ευχαριστησouν
ο[ μοναχοί, τόν π'ήγαιναν πιiνω σ' !να μικρό καροτσά.κι μέΧΡt τη
('Mακρ~νiι Μικρή 'Έρτιμο». ΜαζΙ μέ τους πσ.τέρες Παχώμιο καΙ
'Ιωσήφ, πού είχαν ~δτι φόγει γιά. τον &.λλο κ"σμο, δ πατijρ "Haatar;;
~ταν δ τελεt>τιχ.Τος ιlπo τοUςμεγά.λοuς; γέροντες ποu είχε υποδε
χθΤΙ, δδτιγ'ήάει, βοτιθ'ήσει, θα.υμά.σει καΙ καταλά.6ει αυτον τον έξαΙ
ρετο μοναχό, τον πιίτερ ΣεραφεΙμ. 'Όταν στΙς 4 Δεκεμ6ρίου 1807
77

δ γερο - ήγoUΜΕνoς lσ6υσε γλυχά., ό χιφός του lγινε σιtλTjΡ~ ιxlσOTj
τος στη ΜιχκρινΤ) ''EPTjμo. Με τη vailitEPTj γενTjά οΕ δεσμοΙ ~τa.ν
χιχλιχροΙ. Δεν εΤχιχν δλοι τη αύνεαrι οστε την ε6ροτητιχ πνεUμ.ιxτoς
ιχ6τών που δ πιχτηρ taPΙXqItLμo ώνόμa.ζε «πορινες κολώνες που όΦώ
νοντιχι ~πό τη Ύi) ώς τον 06ριχνό». ΊδιιχΙτεριχ δ κιχινοοργιος; fιyoι)..
μενος, δ Νf,φων, ~'tιxv πνεuμ.ιxτικά. lνιΖς ξένος.
θά. ~τιxν πιxριiτoλμo νά πoOμ.t, πως ή !σκτιαrι της σιωπijς στην
όποΙα. πιχριχδόθTjκε στο έξΥΙς δ πα.τΤιρ Σερα.φεΙμ προερχότα.ν, lστω
κα.Ι έν μέρει, ~πό την κα.τιiστα.αrι ιχύτΤ) τών πριxγμ.ιiτων. ·Ολοι οΕ
διδιiσιta.λoι της ~σκ+,σεως είχιχν έπα.ινέσει τ~ σιωπ+, .
. «ΆγιiΠTjσoν τ~ν ~ργίιxν τYjς ήσuχΙα.ς ~λλoν, πα.ρά. το νά.
χoρτιiσTjς πεινώντιχς είς τόν κόσμον» (Λ6γος ΚΓ') , Ιφτα.σε νά. πΥ)
δ Ίσα.άκ δ ΣGρoς. ΤολμTjρTj !ΠΟΦTj; 'Όχι, ιiν xιxtΙXΛri60uμoa γιά.
ποιά. ήσuχΙιx πρόκειτιχι. Ή ~σιtTjtLxTj γλώσσα. lχει δόο δια.φορετι
κούς δρους γιά. ν~ δρΙαrι την ήσuχΙα.: δ lνα.ς, που αrιμιxΙνει τΤιν
!iπλYj ~πoυσΙιx τών λέξεων, δ !λλος, πού οεΙχνει το ~πόλυτo κενό
που QTjμoLOUpyat δ !νθρωπος μέσα. του γισ. νά γεμίαrι ~πo θεό. Γι'
ιχύτην ~κρι6ώς τΤιν ήσuχΙιx Ικιχνε λόγο κιχι δ &.γιο. Ίσιxιiκ.
Άπ' ιχύτην την έσωτερικΤ) σιωπή ~θελε νά. γεμΙαrι δ έΡTjμΙ
της του ΣιiρωCΓ. Του -!ρεσε νά πα.ριxπέμΠTj στον &.γιον Άμ.6ρόσιο
του Mιλιiνoυ πού Ιλεγε: «Είοιχ πολλούς που lφθιχσιχν τη σωτηρΙιχ
με τη σιωπ+" μ.έ μriτιχιες πολυλογΙες κιχνένα..»
«Ή σιωπΤ) είνιχι ενα. μ.uστικό του μέλλοντος ιχΙώνος' τά λόγια.
ε!νιχι έργιχλε!ιχ του πa.ρόντoς κόσμου,..
Ή ~πόλυτη σιωπΤ) ε!νιχι lνα.ς στα.υρός, π<Χνω aτόν δποΤο στιχυ
ρώνετιχι δ a.νθρωπος με δλιχ τοο τά. π<xθTj κα.Ι τΙς κα.κες έπιΘUμΙες,
θά. πΥ) δ πιχτηρ ΣεριχφεΙμ.
Κλεισμένος μέσα. στην έσωτερικΤ) πρoσεuχT) ~ά.ν σε φUλα.κή,
κιχρφωμ.ένος πriνω στό στιχυρό τYjς; ~πόλυτης σιωπΥΙς, εΤχε σπιiσει
δλους τους δεσμούς μ.έ τόν έξωτερικο κόσμο. ·Οτιχν του τόχιχινε
νά. σuνα.ντηa7J κα.νένιχ μέσα. στο δriσος, Ιπεφτε στά. γόνα.τιχ, κα.L το
πρόσωπο στΤ) γΥΙ, κιχι εμενε σ' ιχ6τη τη στιia7J μέχρις οτου δ πε
ριχστικός ~πoμιxκρυνότιxν.
Μιά. φορά. την έ6δoμ.ιiδιx, την Κυρια.κ+" lνιχς μ.ονα.χΟς τοίί
lφερνε λΙγTj τροφ+,. Στην εΤσοδο πρόφερε τη σuνTjθισμέYTj εόχή.
Άφου ~πιxντoυσε, ~πo μέσα. του Άμήν, δ -Iισuχα.στής;, !νοιγε τΤιν
78

πόρτα. κα.Ι στa.μα.τoσσε μ.προ, στό πλα.τύcrx.a.λo, μ.! τιΧ. χέρια. στα.υ
ρωμένα. πά;νω στό στηθας κα.Ι τ~ μ.ά;τια. χα.μ.1jλωμ.ένα.. Ό μ.ονα.χός,
μ.ετιΧ. ιίπό μ.Ια. σύντομ.1j 'Jtpoσεux'ij κα.Ι μ.ιιΧ. μ.ετά;νοια., 16α.ζε την τρο
ςp'ij πού εΤχε φέρει πά;νω σ' Ινα. δΙσκο, πού 6ρισκότα.ν στην εΙσο
δο. Άπό τη μ.εριά; του, δ έΡ1jμ.Ιτη, ιίκουμ.ποσσε έπά;νω ij Ινα. μ.ι
κρό κομ.μ.ά;τι ψωμ.ι ij λίγο λά;χα.νο, γιιΧ. νιΧ. τοΟ δεις1j τΙ lπρεπε νιΧ.
ιΡέρη την ~πoμ.ένη Κυρια.κΤι. Ό μ.ονα.χός, ιίφοο ςα.να.πρoσεuχότα.ν,
προσκυνοΟσε τον πα.τέρα. Σεριχ.φεΙμ. κα.Ι !φηνε το έρημ.ητηριο χω
ρΙς νιΧ. lχη ιίκούσει τόν "ίΧο τη, φωνijς του.
Αύτη -ιι ιίσκητtκ'ij πα.ντoμ.Ιμ.a. κρά;τησε δύο χρόνια..
ΠοιοΙ "ίτα.ν, κα.τιΧ. τόν πα.τέρα. Σερα.φεΙμ., οΙ κa.ρπoΙ α.ύτης της
κα.ινούργια.ς ιίσκΤισεως;;
«''Οτα.ν μένουμ.ε μ.έσ' στη σιωπ'ij - έννοώ την έσωτερικΤι, ιί
πόλυτη σιωπή - δΙδΜΚε, δ έχθρό" δ διά;60λος δ!ν μ.πορεΤ νιΧ.
6λά;ψη την «6dεΤα.ν κa.ρδΙα.ν,. τοΟ ιίνθρώπου. Ή: μ.oνa.ςιιX. κα.Ι -ιι
σιωπή γεννοον 't'ijv τρυφερότητα. κα.Ι τη γλυκύτητα.· α.ύτη δ! -ιι
τελεuτα.Ια. κα.Ι -ιι έπΙδρα.σij τη, στην κα.ρδιιΧ. τοΟ ιίνθρώπου, μ.πορεΤ
ν~ συγκριθij μ.! «τό δδωρ τοΟ ΣιXωιkμ. τοΟ πορευομ.ένου ijoυxij,.
(Ήσα.tα.ς 8, 6) . Ό !νθρωπο, πού μ.ένε,Ι μ.έσ' στό κελλΙ του ιίφω-
σιωμ.ένος στη σιωπή;· στ'ij δουλειά;, στην 'Itpoσεux'ij κα.Ι στη μ.ελέτη
τών έντολών τοΟ θεοΟ, γεμ.ιζει ιίπό εύλά;6εια.: γ.ια.τΙ, δπως λ!ν οΙ
πα.τέρες, τό κελλΙ τοΟ μ.ονα.χοΟ εΤνα.ι δπως ij κά;μ.c.νΟQ της Βα.6υλώ
νος, δπου οΙ τρεΤ, πα.Τδες 6ρijκα.ν τόν Κύριον (Φιλοκα.λΙα. Γ' Πέ
τρος δ Δα.μ.a.σκηνός, 6ι6λίον 1) . ' ΑρκεΤ στό μ.ονα.χό νιΧ. μένη μ.έσ'
στό κελλΙ του, προσεκτικός κα.Ι σιωπηλό" προσπα.θώντα.ς μ.ε όλες
του τΙς δυνά.μ.εις να. πλησιά.ση τό θεό, γι~ νιΧ. εΤνα.ι lτοιμ.ος κα.ί δ
θεός νιΧ. τόν μ.ετα.μ.ορφώση σε !γγελο. Για.τΙ «έπΙ τίνα. έπι6λέψω,
ιίλλ' ij έπί τον τα.πεινΟν κα.Ι ijoύxtov κα.ί τρέμ.οντα. τούς λόγους
μ.ου;" (Ήσα.tα.ς 66, 2), θ~ γρά;ψ1j ιίνα.φέροντα.ς τΙς πα.ρα.πομ.πες
δ έρημ.ίτης Σά;ρωφ.
«Ή: σιωπή των τελείων είνα.ι προσευχτl», λέγει δ Ίσa.α.κ δ
Σορος.
Ή είρΤινη είνα.ι δ κα.ρπός της. Αύτή ij έσωτερική εlρijν1j, πού
γι~ την ιίπόκτησij της χρόνια. δλόκλYjΡα. μόχθου δεν είνα.ι ιίρκετά..
«'Απόκτφε 't'ijv εσωτερική είρήνΥ) κα.ί χιλιά;δες γύρω σου,
θ~ 6ρουν τή σωτηρ ία.» , θ~ πτί ιiργότερα. δ πα.τηρ Σερα.φεΙμ.. Χι-
79

λιά.δες; δυστuχισμένων, ~εινα.σμένων γι~ δ'ιxιxιoΣUν'Y/ χα.Ι γι~ πα.
<tptx'ij τρυφερότητα..
Κά.θε !crx.TlCΠj δδ'Υ/γετ στην ι1γά.Π1j. 'Έτσι μόνο έξτιγοΟντα.ι τ~
μυστηριώδ'Υ/ λόγια. τοΟ ά.γΙου 'Iσa.ά.x το!} Σύρου, πού 6ά.ζει την
ι1ργΙα. της; σιωπ1jς; πά.νω ι1πο την cpιλα.νθρωπιχ'ij δρα.στηριότητα..
'Έτσι λοιπόν προετοιμα.ζότα.ν δ γέροντα.ς;, σuνειδ'Y/Τ~ ~ μή, δδ1jγoό
μενος; δμως; ι1πο το ..Αγιον l(veUμ.a., γι~ το μελλοντιΧό τόυ λει
τoύΡΎ1/μ.a. xoντ~ στούς; ι1νθρώπους.
***
Προς; το πα.ρΟν εΙχε στα.μ.a.τησει χά.θε έπα.φή μ.έ τούς; δμαΙoυ~
του. Δέν πήγα.ινε πι~ οuτε Χα.ι στό μανα.στηρι γι~ ν~ πα.ρεuρΙcrx.ε
~α.ι στις; ι1χολουθΙες; χα.ί. ν~ χοινωνΤΙ, την Κυρια.χή, δπως; τό σuνήθι~
ζε. T~ πόδια. του πλ'Υ/για.σμένα. ι1πο xιρσoUς; πού είχα.ν ι1νοΙξει με
τ~ ι1πό την όρθοστα.σΙα. του πά.νω σt'ijν πέτρα., τον lχα.να.ν πολύ
ν~ όποφέρ'Υ/. Ή έ6δoμ.a.διιxΙα. Stιx8poμ.'ij μέχρι <t'ijv έχχλ'Υ/σια., Ιξ'Υ/
χιλιόμετρα. δρόμας, "ίτα.ν a.pιxye πά.νω ι1πό ΤΙς δυνά.μεις; του; 'Ή
τα.ν δμως ι1δια.νό'Υ/ΤΟ ν~ μέν'Υ/ χωρίς τήν θεΙα. ΚοινωνΙα. ... *
Ο[ μ.ονα.χοΙ crx.α.νδa.λΙζοντα.ν. Ό χα.ινούργιος; 'iιγoUμ.ενoς;, δ Μ
τηρ Νήφων, τούς; μ.ά.ζεψε δλους; σέ- σUcrx.εΨ'Y/. Άπoφa.σΙστηxε ν~
στειλouν στον έΡ'Υ/μΙτη, μέσφ του μ.ονα.χοο πού τοΟ πήγα.ινε την
τροφή, Ινα. τελεσίγρα.cpo: νά, πα.ρεuρΙcrx.ετιu, στη θ. Εόχα.ριστΙιχ..
δλες; τΙς; Κυρια.Χές; ΧΙΧί τίς; γιορτές; ~, έ~ν 'iι xα.τά.στα.CΠj ~ς; όγεΙα.ς
του δέν τοΟ το έπέτρεπε, ν~ ΓUρΙCΠj νά, μεΙν'Υ/ στο μ.ονα.στήρι.
Τήν πρώτη cpoρ~ πού δ μ.ονα.χΟς το!} δια.6Ι6α.σε το μήνυμ.a., δ
πα.τ'ijρ Σερα.φείμ τον &χουσε σιωπ'Y/Ρ~ χα.ί τον !cp1jae ν~ φόΎ1j
χωρΙς ν~ π'ij λές'Υ/. Τήν έπομ.έν'Υ/ Kuptιxx'ij 'iι πρότα.CΠj έπα.να.λή
ψθ'Yjxε. Mετ~ ι1πο μ.t~ έ6δομ.ά.δα. προσεuχ'ijς; εόλόγ'Υ/σε τόν χομιστή
• Στό βΙο του «γΙου ΌχουφρΙου (MrjvoMYLO, 12 ΊουιιLoυ) βρLσκoμε

τηll mPLYPΙXf1j του τιχξιΒιου του «γΙου ΩιχφvoυτΙου στηll ΙΡ1]μο, ΙSπoυ ζου
σιxlι, στό'J 4011 ιχ!ώιιιχ, πολλοΙ CΙllιxχωΡ1]ΤΙXι. 'AπlXllτώllτιxι; στηll ~ρώτησ1) -rou
«γΙου ΩιχφvoυτΙου για: τα: μυcττiιΡιΙX, δ &γιοι; Όιιοίιφριοι; εΤπε: «uEllιxC;
'Άγγiλoς ΚυρΙου Ιρχετιχι χιχΙ μοϊϊ φέρlιΕΙ τα: ΤΙμιιχ Δώριχ χοιΙ μέ μετιχλιχμ
βιillει. ΚΙΧΙ ΒέΙι φέΡΙΙΕΙ μ6110 σέ μέ'Jιx τηll θεΙιχ ΚοιιιωllΙΙΧ, ciλλιX χιχΙ στοΙΙς
cD.λoυς CΙIIΙXχωΡ1]ΤιΣr;ιι.
80

τοσ μψύμσr.τo~ κσr.ί χωρΙ~ να. πη λέζτι, τον ι1κολούθ'φε στο μονιχ
στηρι.
THτσr.ν 8 Mσr.tou 1810. Το δά.σo~ τρσr.γoυδoσσε την άνοιζτι. Κιχ
τα. μηκo~ τοσ μοναστηριοσ τα. μυγu- άρχιζαν να. ι1νθιζουν. Ά
κoυμπώντα~ στο μπαστούνι του σέρνοντας μέ πόνο τα. ιiρρωστα πό
διιχ του, δ πά;τερ Σεραψειμ 6ά;διζε προς την 'lttb tπίποYTj ι1π' δλες
τι~ ι1σκ~σει~ του.
·0 εγκλειστος
"Η· rnAKOH για. το μοναχο είναι πιο στιμαντικΥι ι1πο την ντι
στείσr. και τ'ήν προσεuχ~», ηεγε στoύ~ δόκιμους.
Άπο όπακo~, λοιπόν, δ άνθρωπος αυτος που είχε περά;σει τα.
πενηντα, tγκατέλεtψε την ι1πομόνωστι στο διiσoς, ίSπoυ, tπΙ δεκά;
ξτι χρόνια, ψιλιωμένος με τη ψύση, ευψρσr.ίνoνταν μέ το να. όμνη
τον Κύριον κσr.Ι θεόν του. 'Ώστόσο 'ή περίοδος της σιωπηιq, πού
τοσ tπέ6αλε το Πνεσμα, δέν είχε ι1κόμτι τελειώσει. Πώ~ ίSμως να.
ι1ντέζτι σ' ενα μoναστ~ρι θορυ6ώδες, πολύκοσμο καΙ δλο κίντιστι;
ΤΥιν έπομέντι της ι1ψίξεώς του -1jtav γιoρτ~. Ό παΤ1JΡ Σερα
ψειμ πηγε στΥιν tκκλτισία καΙ κοινώντισε. Μετά., ζ~τησε τΥιν ευ
λογία του 'ήγουμένου να. κλεισθη στό παλτιό του κελλι και να. δέ-
χεται tκεΤ νΙΙ μυστήρια. .
ΑΙΙτο τό κελλι -1jtav ενα μικρο δωμά.τιο με χaμτιλό τα6ά;νι.
Δυο στενα. παρά;θuρα g6λεπαν σ' ενσr.ν tξώσττι, πά.νω ι1πο μια. χσ.
ρι1δρα. Τό tσωτc:ρικό του θύμ.ιζε, μέ t1J· ψτι\ιχεια, του, το έσωτε
ρικό της Μικρης Maxp:vij; Έρ~μ.oυ: μιά. εΙκόνα της IIαναγίσr.ς,
μπροστα. στην δποία ιiνα,6ε πά;ντα ενα κσr.ντηλι· ενσ. κούτσουρο για.
καρέκλα" μια. θερμιiστρα - που δεν δούλευε ποτέ - και στoι6σr.
γμένα μπροστά. της μερικα. χονορΙΙ ξΟλα. Στην εΙσοδο, πού μOtρσr.
ζότσr.ν μέ τό γείτονά. του, δ πά;τερ Σερσr.ψεΙμ είχε τοποθετήσει ενσ.
ψέρετρο ι1πο δρυ ι1κσr.τέργσr.στη, που δ ίδιος είχε σκσr.λίσει μέσα.
σ' ενσr. κορμό δένδρου.
Ό γείτoνιiς του - ιiπλός άνθρωπος μέ κσ,θσr.ρ1J κσr.ρδιιi, δ ιi
οελψος Πσr.σλoς - τοσ gψερνε μια. ψορα. τΥιν μέρα την tpoCf~ του'.
'Όπως κα,Ι στΥιν 'Έρτιμο, fλεγε κι tδώ τΥιν ευχΥι μπροστα. at1JV
κλειστΥι πόρτσr.. Άνoίγoντσr.ς ίSμως, δ «gγκλειστος» δεν τοσ gδειχνε
81

οδτε χιχΙ τό πρόσωπό του. Μ1 τό χεφά.λι σχεπιχσμ.ένο μ' ενιχ πιxν~,
γονά.τιζε, lπιχιρνε τό δΙσχο χιχΙ τόν lφερνε στό ΙσωτεριΧό. Άφου
τελεΙωνε τό φιxrrιτό τω, ξιχνά.6ιχζε τό δΙσχο μπρoστ~ στήν πόρτιχ
μέ τό πρόσωπο πά.ντιχ ι1θέιχτο. Τό μεροφά.γι τω 'ιjτιχν πά.ντιχ τό
lSto: λΙγο ι1λεύρι ι1πό 6pώμo1j ι1ποξεριχμένο ΧΙΧί λίγο λά.χιχνο
τοuρσι.
Ό Χριστός lγινε cδπijxooι;; μέχρι θιχνά.τοu». Ό ΣεριχφεΙμ τou
Σά.ρωφ, ι1πό όπιχχοΤι, χλεΙστηχε μέσιχ σ' ενιχ σχοτεινό χελλΙ, που
μπροστά. τοu εΙχε ενιχ φέρετρο. ΤΙ διιχφορά. ι1πό τόν ι1νοιχτό ά.έριχ
στη M:ιxxρινiι Μιχρή -Ερτιμο! ΆντΙ γι~ τη μεγιxλόπρεΠ1j σιωπή
του δά.crouς :- ο[ θόρu60Ι Ινός μονιχστηριου πολuά.σχολοu· ι1ν-;Ι γι~
δέσμες ι1πό φώι;; ι1νά.μεσιχ \ΠιΧ. ΧλΙΧδιά., τό χοχχινωπό τη~ δόσεως
πά.νω στίς χορφέι;; των γέριχων lλιχτων - τό σχονισμένο fιμΙφως
ένός χιχμτιλοτά.6ιχνοu χελλιοϋ. ΔέΧΙΧ lξτι χρόνιιχ lμεινε Χλεισμ.ένος.
ΤΙ Ιχα.νε Ιχεί μέσιχ;
rtάo ν~ Ιλεuθερώστι τό πνεϋμιχ tou -Ινόσο τό σωμιχ tou lμε
νε cpuAιxxtoμivo - χιχΙ γι~ ν~ tlve6ij πρόι;; τΙι;; ουρά.νιες χιχτοιχΙες,
6uθιζότιχν περισσότερο ι1πό ποτέ !λλοτε στη μελJ , της rριχφijι;;.
Kιxτ~ τη διά.ρχειιχ της έ6δομά.διχς διά.6ιχζε δλόΧλτιρτι την Καινή
ΔιιχθΤιχτι. Τό xιxτ~ Ματθαίον Ευαπέλιο - τη Δεuτέρα' τό χατά.
Μ:ιiρχον - την ΤρΙτη' τό xιxτ~ Aouxliv - την Τετά.ρτη· χαΙ την
Πέμπτη, το xιxτ~ Ίωά.νντιν Ευαπέλιο. Οϊ Sub τελεuταίες μέρες
τηι;; έ6δομά.δοι;; 'ιjταν ι1φιερωμένες στην ι1νά.ΓVωστι των Πρά.ξεων· των
Άποστόλων χιχΙ των Έπιστολων. Σuχν~ σχολΙιχζε μεγαλοφώνως τά.
ι1ναΓVώσp4Τά. του. Ο[ μονιχχοΙ ι1xoUΓανε πΙσω ΙΙπο την πόρτιχ χαΙ
6,ποχομίζανε μιγά.λο πνεup4τ~xό δφελοι;;.
Μ:ιιΧ. μέριχ, διτιΎΤιθτιχε 6,ργότερα σ' lνα δόΧιμο, ευφρά.νθτιχε
το πνεϋμιχ μou μ.έ τό λόγο του Kuplou Ήμων Ί1jσου Χριστου:
«'Εν τt olxLfl. του πατρός μou μοναΙ πολλιχΙ εΙσι.ν» (Ίωά.ν. 14, 2) .
Στά.θτιχα, Ιγω δ ΙΙνά.ξιοι;;, πά.νω σ' αυτιΧ. τά.. λόγια. ΚαΙ μου 1ιρθε
fι lπιΘUμlιx ν~ δω ιχυτέι;; τΙι;; ουρά.νιες «μονές» χαί παραχά.λεσα τό
θεό νά. ευδοχΤιστι ν~ μου τί.ι;;δεΙξτι. Πέρασα πέντε μέρει;; χαΙ πέν
τε νύχτες μέ πρoσεuχή xιxt ΙΙγρuπνΙα[χετεύονται;; το θεό νά. μου
δώστι τη χά.ρτι ιχυτου του δρά.μ.or.τoι;;. ΚΙΧί. δ Κύριος, δέν στέρτισε
εμΙlιχ τόν 6,νά.ξιο ΙΙπό το lλεόι;; tou. Elaάoxouae την ΙπιΘUμΙιx μou
χαί. την πρoσεuχTι μοu, xιxt lμεινιχ χαταγοτιτεuμένος μέσα σ' εκεί-
82

νε; τίς μονές - εετε έν σώμor.τι εετε έκτος το!) σώμor.τoς ουχ. oISor.,
δ θεος οίδεν. EIvor.L ~σόλλ1jΠΤΟ! Kor.i είδor. τ~ν !ΡΡ1jτη όμορφια.
τασ Πor.ρor.δεΙσου χ.or.Ι or.Uτών" που τον χ.or.τοικοUν.
Elvor.L δ.ρor.γε txor.vij 1j ~νθρώ'πιν1j γλώσσor. να. περιγριiψ1j την
εόδor.ιμονίor. τών μor.κor.ρίων;
Ό πιiτερ ~ερor.φεtμ σιωπο!)σε, δΙ1jγεΤτor.ι δ δόκιμο;. Είχε xor.-
μ1jλώσει το uφιiλι xor.i μέ το δεξί του χέρι !γγιζε έλor.φρα. το
στηθος τouπρος το μέρ~ς της κor.ρΟιliς. Το πρόσωπό το!) ~λλor.ζε
~νεπor.Ισθ1jΤor. xor.t τελαα. Εγινε τόσο φωτεινό, που 'ijτor.ν ~Sόνor.τον
να. τον κοιτιiζ1jς. Σ' or.Uτές τΙς στιγμές της μυστηριώδοuς σιω'ltTjς
lμοιor.ζε σOLν να. πa.ρor.τηροUσε κιiτι μέ σtJrxlY1j01j. Μετα. μίλφε.
«~Aν "ίξερες, xor.pιi μου, τΙ rMxor., τΙ εότuχΙor. περιμένει στον
oupor.vo τ~ν ψυχiι τοσ SLxor.iou, 9α. υπέμενες μ' εuγνωμοσόν1j, έδώ
κιiτω, δοκιμor.σΙες, διιί>ξεις xor.Ι σtJκοφor.ντΙες. ,. Αν or.uτο το κ~λλί
'ijτor.ν γεμdΤO ~πo σκουλ~κιor., xor.i ιiν or.uτα. τα. σκουλήκιor. κor.τιiτρω
ror.v τη σιiρκor. μor.ς σ' δλ1j τη διιiρκειor. τ1j:;; έπΙγειor.ς Uπor.ρξ~ς μor.ς,
l! λοιπόν, θ!πρεπε να. το δεχώμor.στέ κor.λόκor.ρδor., 'Itor.pa. να. στε
P1jθotJμε τΥιν oυριiνιor. xor.pa. που δ θεός έτοιμι1.ζει σ' or.uτους που
τον ~γor.ποUν. Έκεί έπι1.νω δέν υπιiρχoυν ουτε ~ρρώστειες, οuτε λό
πε" ούτε στενor.γμοΙ, ~λλα. μια. γλυκύτητor. xor.i μια. χσ.ρσ. ~νεΙπω
τες: οΙ stxor.LOL θα. λιiμπoυν έκεί σ~ν τόν ~λιo. ''Oτor.ν δμως δ 'Itor.-
τέρor.ς μor.ς, δ ~πόστoλoς Πor.!)λος δέν μπόρεσε να. lxCfpιi01j or.uτη τΥιν
oυριiνιor. δόξor., ποια. άλλ1j ~νθρώπιν1j γλώσσor. μπορεί νσ. πΥ) για.
τ~ν όμορφια. τής κor.τοαίor.ς που θα. στεγιi01j τους ά-γΙους;»
* * *
Ή ~πομόνω01j το!) πor.τρΟς Σερor.φεΙμ 'ijτor.ν δλοκλ1jρωτική. ''0-
τor.ν το 1815, στ~ν έορτΥι της Koιμ~σεως της θεοτόκου, δ έπΙσκο
πος το!) Τor.μπωφ 'Iωνιiς έπισκέφθ1jκε το μονσ.στηρι xor.i θέλ1jσε νσ.
δη τον SLri01jμo" έΡ1jμΙτη, δ τελεuτσ.Τος ~ρνήθ'rjκε ν' ~νοΙξ1j. Ό 1j-
γούμενος πρότεινε να. 'Itor.por.6Lιiaouv την πόρτor., ~λλα. δ έπΙσκοπος
διor.μor.ρτuρ~θYjκε. «θα. υποπέσωμε tσως σέ ά-μι1.ΡΤYjμor.», είπε, σκε
πτιχ.ό~.
Πέντε χρόνιor. 'Jι:tpor.aor.v lτσι. Μετι1., μια. μέρor. χωρίς να. σγη
~πo τό κελλΙ του, δ lγκλειστος άνοιξε την πόρτor. του. Ααιοι που
ijθελσ.ν ν~ τον δοϋν μποροϋσσ.ν ν~ μπor.Ινουν. Χωρίς ν' ι1πσ.σχο-
83

λ1jτιχ.ι μα.ζΙ τους, πά. ... τιχ. ~ν σιωπij, κιχ.τιχ.γινότιχ.ν με τΙς κιχ.θτjμ.ερι
νές του ιiσχoλΙες. Πέντε χρόνια. iκ6μη - κιχ.Ι δ πιχ.τέριχ,ς Σεριχ.
ψείμ &.ρχισε ν' ιiπιχ.ντd σέ έρωτησεις κιχ.Ι να. δΙνη σuμ60υλές. Στ~ν
ιiρχή, μόνο ο[ μονιχ.χοΙ τοσ μονιχ.στηριοσ τον έπισκέπτοντιχ.ν. Σέ
λίγο δμως ιiκoλoόθησιχ.ν κιχ.ί ο[ λιχ.Ικοι. Ή Πιχ.ρθένος Μιχ.ρΙιχ. εΙχε
δώσει διιχ.τιχ.ΥΥι στον !γκλειστο να. τους δέχετιχ.ι. Τδ πλ1jθος τους
δέν στέρευε πιά.. Μόλις· μετα. το τέλος της πρωΜίι;; λειτουΡΥ,Ιιχ.ς
κιχ.Ι μέχρι τΙς 8 το 6ρά.δυ, ο[ κιχ.κόμοιροι &.νθρωποι, ιiνήσuχoι, γε
μάτοι !γνοιες, &.ρρωστοι, ιiχόρτιχ.γoι γιά. πιχ.ρηγοριά. κιU για. στη
ριγμα. τρέχιχ.νε προς ιχ.ότΟΥ που εΙχε π1j: «'Απόκτησε την έσωτε
ρα~ εΙρήνη κιχ.Ι χιλιάδες θά. 6ροσν κοντά σου τη σωτηρίιχ.».
Ό Τδ~oς δμως έξιχ.κολουθοσσε νά. μ~ν ιiψήνη το σκοτεινό του
κιχ.τιχ.ψυγιο.
Ή !λλειψη ιiέριχ. κιχ.Ι κινήσεως του προκιχ.λοσσιχ.ν ιiνυπόΨOρoυς
πονοκεψάλους. 'Έ6γιχ.ινε τη νόχτιχ. στά. κρυψά. Μια. i) δυο ψορές
τον εΙδιχ.ν !τσι, κοντά. στο νεκροτιχ.ψεΤο, νά. μετιχ.φέρη κάτι τι 6ιχ.ρυ
κιχ.Ι να. μουρμουρΙζη τ~ν πρoσεuχYι τοσ '1ησοο.
''Οτιχ.ν ιχ.Ισθάνθηκε τΙς δυνά.μεις του νά. έξιχ.σθενοσν, ζ .1τησε ιiπo
το θ-εο την &.δειιχ. νά. στιχ.μιχ.τηση τ~ν !γκλειcΠι του.
Κιχ.Ι 'ή &.δειιχ. "ίρθε. ΣτΙς 25 Νοεμβρίου 1825, τ~ν 'ήμέριχ. που
εορτά.ζετιχ.ι 'ή μνήμη των ~γΙων Κλήμεντος κιχ.1 Πέτρου Άλεξιχ.ν
δρεΙιχ.ς, 'ή Πιχ.ρθένος Μιχ.ρΙιχ., με τη σuνoδεΙιχ. της, πιχ.ρουσιάσθηκε
στον δπνο του κιχ.Ι τοσ έπέτρεψε να. έπισκεψθΤ) ξιχ.να. το έρημητη
ριό του στΥιν lPrJμo.
Άψοσ ζ'ήτησε την εόλογΙιχ. τοσ 'ήγουμένου, δ !γκλειστος μετα.
ιiπo δέκιχ. gξη χρόνιιχ. έκοόσιιχ.ς φυλιχ.Κής, 6γήκε στο ψως της 'ήμέ
ριχ.ς κιχ.1 κιχ.τευθόΥθηκε προς το δάσος.

ΚεφάΑαlον 111
« •Ιδών δέ τους 8χλους Ισπλαγχν{σθη

περί αύτών, δτι ήσαν Ικλελυμένοι καί
Ιρριμένοι ώςπρόβατα μή ΙχOVΤα ποι- .
μένα)) .
(Ματθ. 9,36).
((.. Ερχεται τόσος κόσμος να ιδή τον

πατέρα Σεραφε{μ, που δέν καταφέρ
νουν, πριν άπό τα μεσάvvκτα, να κλε{
σουν την πόρτα του μovαστηριου».
(Νήφων ~"oνμBJIOς της 19ήμο" Tov Σάeωφ).
Μ ΕΣΑ σέ tptriYta. xρ6vta. - σέ μt~ Υεν7j~ - πoλλ~ μποροϋν

ν~ σuμ6oϋν. Πoλλ~ πρά.γ.μ.a.τι σuνέ67jσα.ν, στ~ χρόνtα. ιiνιXμεσα. στό
1794 κa.t 1825, κα.τ~ τ~ δπο!α. δ Σερα.ψεΙμ του Σ~ωψ, 8;7jσε
σιΧν !prιμΙτης μέσα; στ~ 86,CΠj, lΥκλεtστος μέσα. στό μονα.χικό κελλΙ
του. Ή Γα.λλtκή Έπα.ν6,στα.CΠj ιiνα.τιXρα.ςε τήν EυρώΠ7j. οι πόλε-
. μοι κα.Ι τ~ κινYιμ.a.τα. των λα.ων lρχοντα.ν τό Ινα. μετ~ τό &λλο.
ΣτΙς στρα.τιωτικές σuyκρoύσεις ιiντα.πα.ντoϋσα.ν οΙ σuyκρoύσεις των
νέων Ζδέων. ''Εψτα.νε ΙΙρα.Υε μέχρt τόν ά,νθρωπο τοϋ θεοϋ ~ ήχώ
τους; ΤΙποτα. δέν ~ς τό δεΙχνεt. "Αν κα.νεΙς δια.6ά.CΠj τΙς μα.ρτu
ρΙες των σuyχρ6νων του που τόν ιicpoρoϋν, δέν ιiμφι6ά.λλει ότι,
κα.τ~ τή δι6,ρκεια. της ζωijς του, ~ πα.τρtδα. του κα.τιχκλόσθ7jκε ιiπό
τ~ στριχτευμα.τα. τοϋ Να.πολέοντος. Γι~ τόν ΣεΡΙΧςΡείμ, δμως, μόνον
δ θεός όπολΟΥΙζετιχt. Ό θεός xt δ &νθρωπος κιχτ' εΖκόνα. Του
cpτtΙΧΥμένος, πιΧντοτε XΙXt πιχντοϋ δ rδtος, είτε Γιiλλoς, είτε Ρώσος,
είτε στριχτιώτης, εΤτε 6α.σιλη~ς.
Στριχμμέν7j πρός την Ευρώπη ιiπό την !ποχή τοϋ ΜεΥά.λου
85

lllτpou, ή ΡωσΙα., οχι μόνον 6οποτελοUσε μ.έρo~ τij~ Εuρili1tYjς;, 6oH~
κα.τ~ τον 190ν α.ίωνα. ~πα.ιξε το σημα.ντικΟ ρόλο μ.ι~~ «μ.εΎciλ.'ης;
δuνά.μεως;». Άπο τη Μα.όρ"l θά.λα.σσα. ώ~ την Άζοcpικ1j, λuτρωμ.έ
Y"l ά.πΟ την Τοuρκική κα.ί Τα.τα.ρικΤι 6οπεtλ1j, ~xoντα.~ 6οπωθ1jσεt
τ~ στρα.τεόμ.a.τα. τοσ Nα.πoλέoντo~, 'iι ΡωσικΤι -yij, ά.πέρα.ντη κα.ί
προστα.τεuτικ1j, ~έν στερουσε σε τίποτα.' τΟλα.ό τη~. 'Ήτα.ν δμ.ως
α.ύτo~ δ λα.O~ εό~X*; 'Β 6οΎρtότητα. των έξεΎέρσεωΥ των χωρι
κων ~δειxνε το !lντΙθετο. Ή ΜεΎά.λ"l Atκa.tEpiY"l (1762--1796)
τρομ.α.Ύμέν"l ά.πΟ την Γa.λλική Έπα.νά.στα.ση δεν (6ρισκε Ύόρω τη~
στ1jΡΙΎμα. &λλο 6οπΟ την !lριστοκρα.τία., κα.Ι ΎΙ~ ν~ τη, εlνα.t 6oPE-
cτ1ι'- μετα.μόρφωσε σε ά.λ"lθινή σκλα.6ι~ την πa.λι~ δοuλοπα.ροικΙα..
Ό 6οσθενικΟς; Ύιός της, Πα.σλ~~ δ 10ς (1796 - 1801) , δεσπό
τη~ 6ά.να.uσος κα.τ~ τ~ Πρωσσικ~ πρόwπα., l6λεπε πα.ντοσ Ία.κω-
6lvou~ κι Ικα.νε τη 6α.σιλεία. τοΙ) «μι~ 6a.σtλεΙα. cpό60u». ΟΙ ά.ριστο
κρά.τε~ Ι6α.λα.ν τέλo~ σ' α.υτην.
Ό 6ooyαo1tYjμoέvo~ έπoνo~ τij~ Αtκα.τερΙτη~, δ Άλέξα.νδρος δ 10ζ'
(1801 - 1826), ElXE at~VEtlita. τοΙ) ενα.ν δά.σκα.λο "Ελβετό, μα.
θ'1jτη του Z~ν - Z~Κ Pouaaili, πού έ1tYjρέα.σε τόν ρωμα.ντικΟ μ.a.θ'1j
τη τou. ·Οτα.ν ά.νέ.6,,1κε α.ύτΟς στον θρόνο, - δμ.oρcpo~, κoμ.ψό~, μέ
τρόποuς θα.uμ.ά.σιouς - μ.ερικοΙ τον χα.ρα.κτηριζα.ν «&πελο», ένω
&λλοι πιό δύσπιστοι, cχα.ριτωμέν"l σφΙπα.»- Ένω ξεκΙτησε στή
ζωή ci>ς <pιλελεόθερo~ ίδεολ6-Υος;, νtΚ"lτης; τoQ Με-Υά.λou Κoρσικαi
',100, έμπνεuστη~ μα.ζΙ με τον Μέττερνιχ τijς; Ίερli~ Σuμ.μa.χία.ς;, !ι
Ρωσος &ρxoντα.~ ?tα.τέλ'ηξε ν~ ΎΙν"lενα.ς 6οντιδρα.στικό~, κοuρα.σμ.έ
νo~ κα.ί ά."Iδια.~ένoς, 6οΠΟΎO'1jτεuμένος;. κα.Ι 6οΠΟΎΟ"lτεuτtκό~. Πα.ρα.
σuρόμ.ενoς;, 6οπΟ τη μι~ μ.ερι~ 6οπ' lνα.ν 6ορρωστημένο μuστικισμό
κά.ποιοΙ) 6ορχιμα.νδρΙτη Φώτιou, δπως κα.Ι μιιiς κuρΙα.ς KpuytEVEP
κα.Ι, ά.πΟ την &λλ"l, 6οπΟ την τUφλY) έμπιστοσόν"l σ' ένα. σα.διστη
6οντιδρα.στικό, τον στρα.τηΎΟ Άρά.κτσεεφ, προς το τέλo~ τij~ ζωijς
tou, πρoκα.λώντα.~ την ά.Ύl%.νά.κτηση των κα.λλίτερων πα.ιδιων τij~
πα.τρΙδo~ τou, 6oH~ ώνομa.σμ.ένος 6οπΟ τήν ΙστορΙα. «δ ευλΟΎ"/μένος»,
α.ότO~ δ Ία.νO~ με τ~ δUO πρόσωπα., έξα.cpα.νΙστηκε wλΙΎμένος μέ
σα. στο ιωστ'ήριο. Πέθα.νε &ρα.Ύε 6οπΟ cpuaLXo θά.να.το, νέος d.κόμa.
- δπω~ το θέλει 11 έπΙσημ"l έκδοχΥι - στην μ.ικρή πόλ"l Τά.-Υκα.ν
ΡΟΎΚ στην Άζοφικ'ή, ΟΠΟΙ) το κλίμα. -Ιίτα.ν κα.τά.λλ"lλο ΎΙ~ την 60-
στα.θij δΎεΙα. της Αότοκρά.τειΡα.ς; Τι μιiλλον - δπω~ το 6ε6α.ιώνοuν
86

μερι~oΙ - ε!πε νιi. 6ά.λουν μέσα. στο φέρετρο, στη θέCΠΙ τοα δι~oσ
τou, τό σώμα. !νό~ πεθa.μένou πρόσφa.τα. στρα.τιώτη, χα.Ι lχείνος
ξεχΙτησε πρo~υντιτη~ χωρΙ~ χρ1jμa.τα. 'X.a.l χωρΙ, δια.6α.τηριο,· στoύ~
δρόμoυ~ τοα ΙΙπέρα.ντou 6α.σlλειou, ΎΙιi n χα.τa.λijξτι στiιν Σι6τιρία.,
οπου lζτισε σιiν lρτιμΙτη~ χρόνια. πολλά., γνωστός μέ τ' δνoμa. cστά,.
ρετ~ Φεντόρ Koόζμtτς»; ~Oσo χι !ν α.6τό φa.Ινετα.ι ΙΙπΙστευτο, 1ι
δεότερτι α.6τη !ΧδοχΤι μοι6.ζει νιi εΤνa.ι. χα.Ι ij ιιληθινή.
·0 μ~θoς τo~ στάρετς Σεραφείμ .:ai τοl)

Α6το.:ράΤορος · Αλεξάνδρου
ΣΤΑ 1825, 70 ΕΤΏΝ, δ πll.τηρ Σερα.φεΙμ, .ΙΙπoxα.λoUΜενo~ τώρα.
«στ6.ρετρ. ΙΙπό το')ς Ύόρω τou., τελεΙωνε την ΙΙπoμ6νωσ1j του. -Ε
να.~ xα.λόΎΤΙΡO~, - δ δπo!o~ ΙΙΡΎότερα. θιi. δΙΤΙΎ6τα.ν την Ιστορία. σ'
ενα.ν ΙΙξιωμa.ΤΙXό τοα να.υτι~I}Δ., χα.Ι δ δπο!ος μπijxε ώ~ μονα.χός
στην lρτιμο τοα Σιiρωφ - πα.ρα.τηρτισε μιιi. μέI?α. δτι δ στά.ρετς
χα.θά.ριζε χα.Ι ~OUπιζε τό χελλΙ του μέ φροντίδα. ΙΙσuν1jθtστη: Μό
λις ~OτεΙνια.σε, μιιi τρόϊΧα. στa.μ.ά.τησε μπρός στό χα.τώφλι. Έρ
χόμενος νιi τόν ΠΡO!)πα.ντηCΠΙ, δ. πα.τηρ Σερα.φεΙμ χα.φέτησε lSao-
ψια.ία. τόν ΙΙξιωμa.ΤΙXό πού xao'ti6Tjxe. Mπijxα.ν χι οΙ δuό στό χελλΙ
τοα Ύέροντα. χα.Ι lμεινα.ν l~e! σχεδόν τρε!~ ώρε~. ΕΙχε νuχτiliσεt,
Οτα.ν δ στρα.τιωτιxό~ 6-yi)xe ΎΙιi νιi μπij στό ά.μά.ξι τou. Ό στά.ρεΤ~
πού τόν ΙΙχολουθοασε, lπρόψερε Ψτιλιi ΙΙπό τόν lξώστη χά.τι μυ ol
στηριώδΥ) λόΎΙα. σιi.ν ΙΙποχα.φετισμ6. «θυμήσου, ,. Αρχοντά. μου, τΙ
σοΙ}. ε!πα. χα.Ι Χά.νε το».
'0 μoνα.χό~ πα.ρα.ξενεμένo~ θιi χρόψτηχε Cfα.Ινετα.t x~ι θα.
cixouae. , .
Α6τό πού δΙνει χά.ποια. 6α.ρότητα. σ' α.6τη την Ιστορ Ια., ε!να.ι
1ι ΙΙπouσΙα. τοα Α6τοχρά.τορος lπΙ δόο μέρε" ΙΙπό τό ΝΙζνι - Βό6-
Ύχοροντ, δπου lμενε την lποχη lxeLY7j. Δέν ψα.Ινετα.ι πouθενιi μέ
τό τί ΙΙσχολήθYjχε δ A6τoxρά.τoρα.~ α.6τές τΙ~ δυό μέρε,-
Ό Άλέςα.νδρo~ ΙΙΎα.ποΟσε νιi. lvep-yi) ΜUστι~ά.. ητυχΤι ΙΙνήσu
XYj, σuχνιi lπt~επτότα.ν μονα.χούς -Υνωστούς "(ιιi τη ζωή τoυ~ την
ΙΙψιερωμέντι στΤιν προσευχή, ΙΙΧόμα. χα.ί. ΙΙνα.Χ(J>ΡYjτέ~. θιi ε!χε ιι
σψα.λώ~ ΙΙχοόσει ΎΙa. τόν στά.ρετ~ Σερα.φεΙμ ι1πό τoύ~ ε6-Υενείς της
α.όλη~ - τoίι~ ΓχολιτζΙν, τούς Τα.τΙτσεφ, τoύ~ ΈΎχα.λΙτσεψ, τούς
87

llouttrx.vtv - οΕ ~πo!oι !πισχ.έπτοντrx.ν τό Σάρωψ ι1πό τ~ γειτονικά
τους xtTjμrx.trx..
Ή διrx.δρομij ά.πό τό Νίζνι - Νό6γκοροντ στΤιν «'Έρημο», έπει
δΤι ~ κrx.τάστrx.ση των δρ6μων ~trx.v &θλιrx., ιΧπrx.ΙΤΟΟΟε τουλάχιστο
δύο μέρες.
Ό «τrx.πεινός» Σερrx.ψείμ, είχε δώσει, ιlprx.YE, την ευλογίιχ. του
xrx.t ΤΙς σuμ60υλές του στόν μονάρχη, τόν xuplrx.pxo το!} ένός εκτου
της της, δ δποίος ιiπό την κορυψΤι tij; δόςrx.ς του είχε, ίσως, Sij
τό 6άρrx.θρο δλων τιί>ν μrx.τrx.ιοτiJ~ων;
Δέν μπορούμε ουτε ν~ τό 6ε6rx.ιώσουμε, ιiλλ~ οϋτε xrx.L ν~ τό
ιiρνηθoύμε. Ή rx.utoxprx.toptxTj /?ίκογένειιχ. ~ρθε ιiργότεριx. σέ !πrx.ψ'ή
μέ τόν Φεντόρ Κοόσμιτς, πού lζησε στη Σιβηρία. ώς τ~ 6σ.θειά του
γερά.μrx.τrx., ιiλλ~ ιiπoθάρρυνε πάν~oτε τις lPEUVE; γι~ τό &τομ6 του.
eO Σ τ ά Ρ ε τ ς
ΣτΗΝ ΕΠΟΧΗ rx.uτTι της ιiψυπνίσεως της !θνικijς σuνειδTισεως

στόν διrx.νοητικό xrx.t πολιτιστικό τομέιχ. της Ρωσία.ς, μι~ σuνειδη
σιrx.κij κρίση γινότrx.ν !ς εσου xrx.t στόν θρησχ.ευτικό τομέσ.. Ό πιό
Ισχυρός πrx.ράγων rx.uτης της ιiνrx.νεώσεως ~σrx.ν οι στάρτσι. ·0 Ντο
σΤοΥιέ6σχ.ι θ~ πij λίγoιiργότερσ. πώς, δσο πrx.ράδοξο xrx.t iiv ψσ.Ι
VEtrx.t, ~ Ρωσίιχ. θ~ σωζότrx.ν μι~ μέριχ. ιiπό τούς "στάρτσι. Ό πρω
τος ιiπό τ'ή σειp~ rx.utWv των ιiνθρώπων τού θεοϋ όπijρςε δ llrx.t-
σιος Βελιτσχ.όςΡσχ.υ. Ό πιό μεγάλος, δ Σερrx.ψεΙμ το!} Σάρωψ.
Τό «στrx.ρτσέστ60» - τό λειτoόργημrx. των γερόντων - ιiνά
YEtrx.t, δπως ~ προσευχΤι το!} Ίησο!}, δπως xrx.t τόσιχ. άλλιχ. πράγμσ.
τιχ. στην Όρθοδοςίσ., στούς πρώτους xptoτtrx.YLxotJ; rx.lωνες. Ό στά.
ρετς δέν ~trx.v !vrx.; «δδηγός της σuνειδTισεως» οστε !vrx.; !ξομολό
γος μέ τΤιν μυστηριrx.κij lvvottl. της λέξεως. THtrx.v !νσ.ς χrx.ρισμσ.
τούχος. Προτού ν' ι1ρχΙση ν~ κrx.θοδηγ'ij τούς &λλους, lπρεπε δ
ίδιος ν~ lχη 6rx.θει~ !ξrx.γνισθ'ij, ν~ lχη περάσει ιiπό τό δρόμο πού
ζητα. ιiπό τούς άλλους ν~ ιiκoλoυθTισoυν, xrx.t ν~ κrx.τέχη στόν πιό
ψηλό 6rx.θμό τήν διά.κριση των πνευμάτων:
«" Αλλη Elvrx.t ~ διδrx.σχ.rx.λΙσ. της πράξεως, xrx.t &λλη ~ κrx.λij
διδrx.σχ.rx.λίrx. της χ.οσμικ'ijς σοψΙrx.ς, μιiς λέει δ Ίσrx.~κ δ Σύρος, 'ijtt;
γνωρίζει μέν ν~ στολίζ ~ τούς λόγους rx.UΤ'ijς, χωρίς δμως την δο-
88

κψ-ην της dρετης' κιιΙ Υιξεόρει μεν ν~ δμιλ'i,j περί dρετης, χωρίς
δμως ν~ γνωρΙCΗΙ κιιί ν~ ψιινερώCΗΙ τ~ περί ιιότης' έπει-δ-η ποτε
δεν έδοκΙμιισεν ιιότην δι' !pyou' 1j έκ της πρά,ξεως διδιισκιιλίιι
ε!νιιι τοψ.είον της έλπίδος, 1j δε &VEu πρά,ξεως της !ξω σοψίιις ε!
νιιι πιιριχ.κιιτιιθΨτι έντροπijς.
»Κιιθως το ζωγριιψτιμένον ύδωρ δεν δόνιιτιιι ν~ θεριιπεόCΗΙ
τ-ην δΙψιιν του τεχνΙτοu, δστις ζωγριιψίζει ιιότό ... »
(Ίσ~κ του Σόροu, Άσκτιτικοί λόγοι, λόγος Α' σελΙς 6) .
«Με μι~ ένέργειιι της χά,ριτος πού !xouv οί στά,ρετς, γρά,ψε~
δ ΒλιιδΙμτιρος Λόσσκu, τό 6ά,θος των dνθρώ'τcινων δντων dνοίγετιιι
στ~ μά.τιιι τοuς, dποκιιλόπτοντιις τ~ ΙΙπόκρuψιι μόχιιι της ψuχijς,
δλιι τ~ ΜUστικ~ του νου, κά.θε τι πού μένει κρuμμένο στη σuντιθι
σμέντι σuνεΙδτιστι τιον dνθρώπων. Σuνijθως δ &νθρωπος δεν γνωρΙ
ζει dρχ.ετ~ τόν έιιuτό τοu. «ΟΙ δριιτες dλλ~ μ~ πριιγμιιτικες dPE-
τές μιις μ~ς έμποδΙζοuν ν~ δουμε τΙς dόριιτες, μ~ πριιγμιιτικες d·
μιιρτίες μιις», !λεγε δ μέγιις Φιλά,ρετος της Μόσχιις. ΣχτιμιιτΙ··
ζοuμε σuXν~ μισ. ψεότικτι Ιδέιι γι~ τόν έιιuτό μιις, κιιτιισκεuά,ζou
με ~νιι «έγω» έπιψιινειιικό, τεχντιτό, .σuμ6ιιτικό, πού χρτισιμεόει
γι~ dντικλεΙδι σε δλες τΙς έξωτερικές μιις σχέσεις κιιΙ ιιότ-η 1j
μά,σκιι κιιτιιλΥιγει σuXν~ ν~ dντικιιθιστιi κιιΙ γι~ μιiς τούς tδιοuς
dκόμτι το πριιγμιιτικό μιις πρόσωπό, !τσι δπως dκρι6ως ε!νιιι ένώ
πιον τοϊ} θεου. Κά,τω dπ' ιιότούς τούς δροuς 1j σuνεΙδτιστι τuψλ~
μέντι, δεσμεuμέντι dπό τ~ ά,νομολόΥΤΙΤΙΙ κρΙμιιτιι, δεν κιιτορθώνει
ν' ά,πελεuθερωθij, ν' dνορθωθij δι~ του μuστηρΙοu τijς μετιινοίιις ...
Πολύ σuXνά" 1j έξομ.ολόγτιστι γίνετιιι μτιχιινικΥι: δ Ιερέιις dπεuθό
νετιιι σ' ~νιιν dνόπιιρκτο ΙΙμιιρτωλό, γιιιτί γενικεUOντιις δεν γνω
ρΙζει πιιρ~ dψτιρτιμένες, dπρόσωπες ΙΙμιιρτίες. -Ενιις στά,ρετς d-
πεuθόνετιιι πι:J.ντoτε προς ~νιι dνθρώπινο πρόσωπο, με τόν μονιι
δικό προορισμό τou, με την κλ'ήστι τοu κιιΙ τΙς Ιδιιιίτερες ouσxo
λίες τοu. Χά,ρις σ' ~νιι ίδιιιΙτερο χά,ρισμιι, βλέπει τό κά,θε 1}ν !τσι
δπως. τό 6λέπει δ θεός κιιί προσπιιθεί να. τό 6οτιθ'ήστι, ΙΙνοίγοντιις
τ-ην έσωτερικ'ή τοu ιιrσθτιστι, χωρΙς ν~ πιιριι6ιιiστι τ-η θέλτισTJ τοu,
!τσι ωστε κά,θε dνθρώπινο πρόσωπο, dπελεuθερωμένο dπό τ~ XpUIy
μένιι τοu έμπόδιιι, ν~ μπορέστι ν~ dvOioτι μέσιι στ-ην χά,ρτι. Γι~ ν~
δλοκλτιρώστι ιιότό τό χιιρισμιιτικό έγχείρτιμιι, δεν ΙΙρκεί μόνο ν~.
iXTj ιιύτη τη βιιθειιΧ γνώστι της dνθρωπίντις ψύσεως, πού δίνει μια.
89

πολUχΡον1j πε!ριχ, ά.λλά. ciΠΙΧLτείΤΙΧL 'χιiθε ψορά. μLά. !νΟΡΙΧΤLχή σόλ
λ 1jψYι τοΟ προσώπου: δ.ριχ λοιπόν lνιχ πρ6σωπο δ!ν μπορεί νά. yνω~
σO'i), πιχρά. μέσιχ ά.πό μιά. ά.ΠΟ'χά.λυψ,ι».*
Τό όποόΡΎΤ/μιχ τοΟ στά.ρετ~ θεωρήθη'χε πά.ντοτε σά.ν μιά. lδιιxΙ
'tEp1j τέχν1j πού ΧΟΡ1jγείτιχι ά.πό τό • Αγιο ΠνεOμαt. Ό Ίωά.ντης
Κιχσσιιχν6ς, στόν 40ν ιχίώνιχ, τό όπογριχμμΙζει. Ό Mιx'χιiριo~ δ ΑΙ
γυπτιος !πισίιρει την προσοχή γιά. τόν 'XLYSUYO πού διιχτρέχει 'χιχ
νείς a.ν !μπιστευθ'ij σ' lνιχν πνευμΙΧΤΙ'χό πού δ!ν lχει !ςιxyνισθij
t. Ιδιος ά.Ρ'χετά. εις 6ιiθo" 'χιχί πού θιi μπορουσε μ! δ,τι lχει ά.πο
μεΙνει μέσιχ του ciπό ~'χιxπνιά. xιxt ά.μ.α.ρτΙιχ», νά. !πισUρ1j την· ά.πώ
λειιχ !'χεΙνου, τόν δποίον ε!χε την of1jσ1j νά. θέλ1j νά. 'χΙΧθοδ1jγήσ1j.
ΆντΙθετιχ, τΙποτε δ!ν ε!νιχι πιό σωτήριο γιά. τόν !νθρωπό ά.πό τό
Υ' ά.νοιχτη δλΟ'χλ1jρωτι'χά. 'χιχί χωρί~ Φεuτoντρoπ!~ σ' lνιχν στιiρετς,
;;00 δποΙου Τι ά.ποδεδειγμέν1j δΙΟΡΙΧΤΙ'χ6τητιχ θά. ψωΤΙσ1j τον δρ6-
μο του.
Άπό τήν ά.ρχ~, οί Ρώσοι !γιοι -"Aντι:)νιo~ 'χιχί θεoδ6σι.o~

τοΟ Κιέβου, Σέργιος του Ριχντονέζ, γιά. νά. μήν ά.νιχψέρουμε πιχρά.
τoύ~ πιό μ.εγά.λoυ~ - uπ'i)ρζιχν πνευμΙΧΤΙ'χοί δδ1jγοt YLάo τούς μο
νιxχoυ~, 'χιxθώ~ 'χιχί γιά. πoλυιiριθμoυ~ λιχϊ'χους. Άλλά. μδνο τίς πιχ
ριχμον!ς τοΟ 190υ ιχΙώνιχ, μ! πρώτον τόν llιxtaLo Βελιτσχ6ψσχυ,
ΙΧότό τό μρισμΙΧΤΙ'χό δώρο τοΟ «στιχρτσέστ60" !νθισε ατή ΡωσΙιχ
'χιχί Βωσε ΠUΡLνιχ !νθ1j.
*,* *
·Oπω~ πά.ντιχ, τΙποτε τό !ντuπιιlσιιx'χ6. ''Ενιχ δά.σo~ πu'χν6. -Ε
νιx~ γερoντά.'χO~, ντuμένo~ μ! μιά. δ.σπΡ1j 'χιiπιx, πού Π1JγιxΙνει 'χου
τσιxΙνoντιx~ 'χιχτά. μΤΙχo~ ivb~ ποτιχμοΟ. Δρ6μoιά.νιx~μένoι, δλο χώ
μιχ, ά.νά.μεσιχ σ! γέριχιχ lλιχτιχ. ·Oμω~ χιχτά. μ'i)χος ιχότών τών δρ6-
μων, περνουσιχν δλων τών εΙδών οΙ τιxςιδιώτε~, τριχντά.ζοντιχν μέ
σιχ στά. ιxόλιiχιιx, lλχ1jθριχ γλιστρoUσιxν πιiνω στό χιόνι, !νδρε~ χΙΧί
ΓUνιxίχες, μ! τό σιχχχΙδιο στην πλά.τη: γιχιοΧτήμονες, lμποροι,
στριχτιωτιχοΙ, χωριχοΙ, πιxπά.δε~ ΧΙΧΙ. χΙΧλ6γεροι, πλουσιοι χΙΧί ψτω
)(0 Ι , - δλ1j Τι ΡωσΙιχ της !ποχ'i)~.
• Βλ. Lossky, «Le Staretg LιIonidell, περιoBιxlι Contacts no 3~,

i962.
90

Γέμιζα.ν τό προα.όλιο του μονα.στηριου, στoιβιiζoντ/Xν μέσα. στό
χελλΙ του στriρετς, τόν περιτριγόριζ/Χν μέσ/Χ στην «Κοντιν1j MLxp1j
"Ερημο» - 'X4LνoύpYt/X Τσμπ/Χ, πιό προαιτη ιiπό την «Μ/ΧκρινΤι Μι
xp1j 'Έρημο» - τόν ιiκoλooθoυσ/Xν μέσ/Χ στό δά.σος.
«Ka.λημέρa. x/Xριi μου! συνήθιζε νιΧ λέη. Χριστός Άνέστη!»
Τό πρόσωπο τοο στιipετς ιiκτιν06oλoυσε ιiπό γλυκUτητ/X. 'Έ
ν/Χ ~σωτερικό φως τό φώτιζε. .
«" Ας μ1jν ιiκoλooθoσμε τό δρόμο της ιiπoγoητεόσε~, διιχ.κή
ρυττε, χτuπώντ/Xς Xa.ρoUΜΕνιx τό πόδι του στό lδ/Χψος. Ό Χριστός
τιΧ νίκησε δλ/Χ. Άνέστησε τόν Άδά.μ. "Εδωσε πιiλt στην Εδ/Χ την
ιiξtοπρέπειά. της. Έθ/Χνά.τωσε τόν θά.ν/Χτο».
"Αλλοτε πά.λι: «"g! τΙ δυΣΤUXΙ/X 6λέπω ν!ρχετ/Χι σέ μέν/Χ!
ιiν/Xφωνoσσε. Τι δυΣΤUXΙ/X!» Κ/ΧΙ προτοσ δ πονεμένος πρoλιi6ιx.ινε
ν~ τοσ πiί δ,τιδήποτε: «Ξέρω, ξέρω! έπ/Xν/Xλιiμβ/Xνε Κ/ΧΙ ιiγκa.λιά.·
ζοντά.ς τον lκλ/Χιγε μa.ζί τοο. «Χ/ΧΙρειν μετιΧ Χ/ΧιΡόντων κ/ΧΙ 'X.λ/X{rειν
μετιΧ κλ/Χιόντων», lλεγε δ Άπόστολος Η/Χσλος (Ριιψ.. 12, 1ό).
«ΟΙ συνομιλiες μ/ΧζΙ του, δι/X6ιiζoυμε στό Χρονικό του Nτιβέ~
γιεβο, lφερν/Χν π/ΧρηγοριιΧ Κ/ΧΙ ιiν/Xκoόφιση. Ό στιiρετς "ίΤ/ΧΥ' προι
κισμένος μέ κ/Χθ/Χρό ΜUa.λό, γερΤι μνήμη, κ/ΧρδιιΧ ιivoL'lf.τTι σέ
δλouς, στ/Χθερ1j θέληση, μέ τρόπο ποό νιΧ έκφριiζετ/Xι κ/Χθ/ΧριΧ 'If./Xt
ζωντ/Xνιi. ~Oπως τΙς πριiξεις του, lτσι Κ/ΧΙ τιΧ λόγι/Χ τou τά. θεμε
λΙωνε δ στιiρετς πά.νω στιΧ θεΊ/Χ λόγι/Χ, υπoστηρΙζoντιiς Τ/Χ μέ χω
ΡΙ/Χ ιiπό την K/XLv1j Δι/Χθήκη, ιiπό τιΧ συγγρά.μμ./Χτ/Χ των Η/Χτέρων
της Έκκλησί/Χς Κ/ΧΙ μέ π/Xρa.δεΙ-yμ/Xτ/X ιiπό τούς βΙouς των &γιων.
Τό σόνολον "ίτ/Χν Ιδι/ΧΙτερ/Χ ιiπoτελεσμ/Xτικό, γι/ΧτΙ "ίτ/Χν προσ/Χρ
μοσμένο ιiπ' εόθεΙ/Χς στΙς ιiνιiγκες των έπισκεπτων του κ/ΧΙ ζεστ/Χ
μένο ιiπό μιιΧ ιiγιiΠTj ιiληθινιX π/Χτρική».
... .. ...
Ι
Ή ιiγά.πη είν/Χι τό στεφά.νωμ/Χ ~ν ιiσκητικων χ/Xτoρθωμιiτων.

Ό lγκλειστος, περιτειχισμένος. μέσ/Χ στ1jν τέλει/Χ σιωπή, με
σιτεόει μέ τ1jν προσευχή του, γιά. δλο τόν κό~o. «Μτό; δμως,
λέγει δ Ίσ/ΧιΧκ δ Συρος, πού lρχετ/Χι σ' έπ/Χφ'ή μέ τούς ιiνθρώπoυς
Κ/ΧΙ ιiγνoετ τΙς δυστuχίες τους νομίζοντ/Χς' πως lτσι μένει πιό πι
στός στΤιν /Χόστηρότητ/Χ του κ/Χνόν/Χ του, δέν ε!ν/Χι σπλ/Χχνικός
ΙΙλλιΧ σκληρός .•. ·Οποιος δέν τρέξη νά. βοηθήση τόν !ρρωστο, δέν
91

θά. δη τό ψώς. ·Οποιος 6.ποστρέψτι τό πρόσωπό του &πό gyav δl/σ
τuχισμένo, θά. δη τΤι μέρα. του νά. σκοτεινιά.ζτι. Καί τά. παιδιά. αό
το\') που δεν 6.κο\')ν την ψωνΤι το\') πόνου, θά.πτιγ.α.Ινουν, τuψλιi,
Ψτιλαψώντας ν~ 6ρο\')ν τά. σπΙτια τους ... ΓιατΙ γιά. κά.θε δπαρξτι
δπά.ρχει fι ώρα της, fι θέστι της, fι ~διαιτερότητά. τ1jς».
'r~ηρξε εν ας καιρός, που δ πά.τερ Σεραψείμ. εψραζε μ.ε κορ
μ.ους δένδρων τό δρόμ.ο της Μακρινής Μικρής Έρ'ήμ.ου, 6.ρνιόταν
νά. συνομ.ιλη μ.ε· τους δμ.οΙους του καΙ κά.λυπτε μ.προστά. τους τό
πρόσωπό του. Τώρα δμ.ως εΙχε lρθει πιά. fι· ώρα του.
«"Ας δ εχθο\')μ.ε , ελεγε, πώς κλεΙν'ω τΤιν πόρτα. τοϋ κελλιοΟ
μ.ου. ΑύτοΙ που θ6.ρθοσν έλπΙζοντας σε μ.ιά. λέξτι πτχρτιγοριaς, θdi
μ.ε έκλιπαροσν στό δνομ.α τοσ θεοσ ν' 6.νοΙξω. MTj παΙρνοντας 6.-
πά.ντησ'r) θά. ψεύγουν, καταλυΠ7jμένoι, γιά. τό σπΙτι τους. ΤΙ λόγο
θά. δώσω στό θεό στην ψο6ερΤι fιμ.έρα. της Κρίσεως;»
Ή uΠομ.ονij του ήταν 6.στεΙρευτη. 'Άκουγε τόν καθένα μ.έ
προσοχΤι κα.Ι γλυκύτητα. Δεν 6.πεκά.λυΠΤf δμ.ως σ' δλους έξ Ισου
-δλο τό θτισαυρό τών Χα.ρισμ.ιiτων του.
«Δεν πρέπει, ελεγε, ν' 6.νοΙγτι κανεΙς στους δ.λλους την καρ
διά. του χωρίς νά. όπιiρχτι 6.νά.γκτι. Άνά.μ.εσα σε χιλιους θά. όπά.ρ
ΧΤΙ Ισως μ.όνον εν.aς πού θa.ναι ίκα.νός νά. μ.πή μ.ίσα. στό μ.uστη
ριό της.
»Μ' gvav ψυχικό δ.νθρωπο πρέπ.ει νά. 'μ.ιλa κανείς γι' 6.νθρώ·
πινα πριiγj1ατα. Μ' αύτόν Ομ.ως πουχει τη διά.νοιά. του 6.νοιχτΤι στό
όπερφυσικό, πρέπει νά. μ.ιλά. ΎΙά. ούρά.νια. πρά.γμ.ατα.
»Δεν πρέπει νά. συζτιτη κα.νείς πνεuμ.ίχ;tικά. θέμ.a.τα μ.ε 6.νθρώ
πους που αυτά. δεν τους ένδιαψέρουν, 6.λλά. νσ. θυμ4ται τά. λόγια.
τοσ Κυρίόυ: «ΜΥιδώτε τό δ.γιον τοΤς κυσι μ.τιδε 6ά.λτιτε τούς μ.αρ
γαρΙτα.ς όμ.ών εμ.προσθεν τών χοΙρων, μ.'ήποτε καταπιχτησωσιν ιχύ
τους τοΤς ποσίν αυτών κιχΙ στριχψέντες ρijξωσιν όμ.aς» (Μα.τθ. 7, 6) .
Ή «ίεραποστολΥι" (δρος πολύ πιό "συχνός στη Δύσrι παρά. στην
Άνιχτολij) , μ.πορεί νά. κά,ντι περισσότερο κιχκό πιχρά. καλό, δταν γΙ
νετρr.ι 6.περΙσκεπτα, καί 6.πό τόν δποιονδijποτε. Άντίθετα., fι [εριχ
ποστολΤι που γΙνετιχι μ.ε τΤιν προσευχ'ή, μ.έ την ενταστι της έσω τε
ρικης ζωής καί μ.έ τό πιxριiδειγμ.a., ε!νιχι fι μ.όντι που πραγμ.a.τικά.
εχει 6.ξΙιχ.
Σόμ.ψωνα μ.ε τους μ.εγιiλoυς 6.σκτιτες το!) παρελθόντο;, δ στ&.-
92

ρετς;Σερα.ψεΙμ lψθα.σε νιΧ. πή: «Με Ολα. τιΧ. δυνα.τιΧ. μέσα. πρέπει νιΧ.
προσπα.θοσμε νιΧ. κρό6ωμε μέσα. μα.ς τιΧ. δώρα. πού μα.ς; lxouv δοθή:
ι1λλοιώς; κινδυνεόουμε νιΧ. τιΧ. χ6,σουμε χωρις; νιΧ. μποροσμε νιΧ. τιΧ.
ςα.να.6ροσμε. Άντίθετα., δτα.ν όπ6,ρχ'1j ι1ν6,γκ'1j ~ Οτα.ν πα.ρουσι6,ζε
τα.ι iι εΙΙκα.φία., πρέπει νιΧ. ένεργοσμε ι1νοικτιΧ. προς; 86ςα.ν τοσ
θεοσ».
***
Κ6,τω ι1πο ένα. πα.ρουσια.στικΟ πού δεν lμοια.ζε κα.ί πολύ με
το πα.ρουσια.στικά ένάς; μονα.χοσ σuμ6α.τικιX. ι1ςιοσέ6α.στου - πρα.
Ύμα. πού σκα.νδ6,λιζε μερικούς; - προσπα.θοσσε άρα.γε νιΧ. κρόψ'1j
α.ΙΙτιΧ. τιΧ. δώρα. πού είχε δεχθή, α.ΙΙτιΧ. τιΧ. χα.ρίσμa.τα. πού fκα.να.ν
τιΧ. πλ~θ'1j νιΧ. τρέχουν κοντιχ. του;
Άψοσ ςα.να.γόρισε, μετιΧ. ι1πο ,ήν fγκλεισή του, στή ζωή τής;
όπα.ίθρου, δ στ6,ρετς; ντuνότα.ν δπως κα.ί πρΙν: το κα.λοκα.ίρι, μιιΧ.
κ6,πα. &σπρ'1j κ6,τω ι1πο τήν δποία., τήγ &νοις'1j κα.ί το φθινόπωρο,
ψοροσσε ένα. ριχ.σο ι1πο χοντρο ρ,..ίισικο Uψα.σμα.. Προψυλα.γότα.ν ιΧ.πΟ
τήν 6ροχή μ' ένα. δέρμα. ζώου, οπου είχε κιχ.νει κα.ί δυο riνοί'>Υμα.
τα. γιιΧ. τ~ χέρια.. ΣτιΧ. πόδια. ψοροσσε, οπως; οί χωρικοί, «λά.πτι»
ι1πο ψλοόδα. σuμ~δα.ς; κα.ί γκέττες ι1πο δέρμα.. Tb ίδιο μα.σρο σκου
ψιχ.κι κά.λυπτε τ~ &σπρα. του μα.λλιά.. Ό μεγά.λος; χά.λκινος; στα.υρΟς;
- εΙΙλογία. της; μ'1jτέρα.ς του - κρεμότα.ν πιχ.ντα. ψα.νεριΧ. πιχ.νω στό
στηθος; του.
Άκουμπώντα.ς; πιχ.νω στο μπα.στοόνι ~ πά.νω στο τσεκοόρι του,
δ στά.ρετς; Σερα.φείμ περπα.τοσσε με δυσκολία., κυρτωμένος ι1πο το
6ά.ρος; ένάς; σα.κκίδιου γεμά.του με &μμο κα.Ι πέτρες κα.ί πά.νω - πά.
νω ένα. 6ι6λίο: το ψα.λτηρι κα.ί iι Κα.ινή Δια.θήκ'1j, δεμένα. μα.ζί,.
UΟτα.ν τον ρωτοσσα.ν για.τί κουρα.ζότα.ν lτσι, α.ΙΙτΟς; ι1πα.ντοσσε με
τιΧ. λόγια. -τοσ άγιου Έψρα.ίμ τοσ Σόρου: «Κα.τα.πιέζω α.ΙΙτόν πού
με κα.τα.πιέζει».
uO ao πιό μεγά.λος; είνα.ι δ θ'1jσα.υρός πού κα.τέχει δ &νθρωπος;,
τόσο πιο πολύ πρέπει νιΧ. προσέχ'1j ν~ μήν τοσ τον κλέψουν. uO σo
πιο ψ'1jλιΧ. ιiνε6α.ίνει δ &νθρωπος, τόσο πιό μεγά.λ'1j, α.ν πέσ'1j, θιχ.να.ι
Υι πτώσ'1j του. 'Ένα.ς ι1σκ'1jτής δεν θιΧ. πρέπ'1j ν~ χα.λα.ρών'1j ποτε την
έπα.γρόπν'1j~ του.
«Μόλις; εόρΙσκετα.ι -&νθρωπος, δυνά.μενος νιΧ. δέχ'1jΤα.ι &νευ ψυχι-
93

x'ij~ 6λ~61j~ την τιμήν του κόσμου» (ΊσιχιΧκ δ Συρo~, Όμιλίιχ Α').
Αδτό Ισχυει' δχι μόνο γι' ιxδτoυ~ που ~χouν πά,θ1j. ιiλλιX γι' ΙΧδι
τoύ~ πOU Ιχouν νικ'ήσει τιΧ π~θ1j τoυ~, γιιΧ τoU~ iγiou~. Mπόρεσrxν
νιΧ νικ'ήσouν την ~ρτΙιx, -ιι δUVQ:τότητrx δμως νά: ςQ:νrxγuρΙσouν
στην 4μ.rxΡΤΙQ: δέν τoύ~ ~χει ιiφrxιρεθ'ij. .. ~ ροπ'ή πρός τήν όπε
Ρ1jψ~νειrx, πιχριχτηρεί δ ΜΙΧκά,ριος δ Mέγιx~, πιx.p~ένει κιχΙ στΙς
πιό lςrxγνισμ.ένε~ ΨUχέ~.
Ό ΣεΡQ:ψεΙμ του Σ~ρωψ τό "ίςερε. ΚοντιΧ στην 'XQ:tvouPYLQ:
τοu Τσμ.πιχ πού την ώνόμ.rxζε -ιι «Κοντινή Mι~ρ'ή του "ΕΡ1jμ.ος» -
μιιΧ κιχΙ -ιι uγεΙQ: τοu δέν του lπέτρεπε κOtθόλόυ νιΧ ιiπομ.ονώνετOtι
σuχνιX στην ΠQ:λ1jιΧ «M~κρινή 'ΈΡ1jμ.ο» - είχε cpuτέΦει, δπως πρώ
ΤQ:, ΠQ:τ~τες, κοκκινογοuλΙQ:, κρεμμόδΙQ:. ΣιΧν κa.Ι πρώΤQ:, γιι!r. νιΧ
μQ:ζέΦ1j τιΧ 6ρυιχ πού ΧP1jalμoεuQ:V γιιΧ λΙΠQ:~ σέ τουτον τόν λιΖ.
χrxνόΚ1jΠΟ, lμπ«ινε ΓUμνόστ7jθoς μέσιχ στιΧ D.1j 'XQ:t γιιΧ νιΧ σκλη
PQ:rωrTισ1j τη σ6.pXQ: του ιiψηνότιxν νιΧ ΚQ:τιΖ,τρώ'ΥεΤQ:Ι ιiπό τιΧ xou-
voUπLQ: 'XQ:i τί~ ιiλογόμuγες.
ΜιιΧ μoέPQ:, xQ:θώ~ ΓUρνoυσε ΚQ:τιΖ.μQ:Τ(Jιμ.ένο~ ιiπ~ τό δ~OYJς,
σuν~ν'q/σε τόν 1ιϊoUμ.ενo Ν'ήψωνQ: 'XQ:t ιiΨOυ του όποκλΙθηκε H)Q:-
<pLQ:tOt, τόν πλ1jσlOtσε φιλικώΤQ:ΤQ:. ·Ομως δ ΧQ:θ1jγοφενος του Σ~
ρωψ ΚΟΙΤ,Q:ςε χωρίς 'XQ:μ.μ.tιX γλuκuτηΤQ: τό ΠΡ1jσμ.ένο πρόσωπο του
ytpou 4σκ1jτη. Βρηχε την εδΚQ:ΙΡΙQ: μ' Q:δτη τη σuνά.ντησ1j νιΧ -του
X~V1j ΠQ:ΡQ:τηρ'ήσεις. Μιλώντιχ<; lv δνόμQ:ΤΙ του κοινό6ιοu δέν μπό
ρεσε νιΧ χρύΦ1j τήν ΚQ:τιΧ;πλ1jς1j που προςενουσε στOUς μ.oVQ:XoU, δ
τρόπος τη~ ζωης του στ~ρετς. Ίδ,Q:ίτεΡQ:σκa.νδ,u.Ιζοντrxν ιiπό τό
γεγονός, δτι δ ΠQ:τέΡQ:ς ΣεΡQ:ψείμ δεχόΤQ:ν μέσ' στό κελλΙ wu 'XQ:-
λόγΡ1jες XQ:t γuνQ:!χες.
Ό Στ~ετς ~πoκλtθηκε πά,λι μπροστιΧ στόν -Ιιγοόμ.ενο.
«Π~τερ μ.ou, 'It~τερ μ.ou, του είπε ylux~, ςέρεις πώς x~θε
πλοίο, Ιχει lVQ: κu6ερν'ήτη, κ~θε Κoπ~ι .lνQ: 60σκό. ·ΟΤQ:ν δμως
τιΧ τσΟΠQ:νόσκuλQ: πού πρέπει νιΧ τόν 601jθουν νιΧ ΨUλ~Ύ"I τό ποΙ
μνιο ιiπό τούς λύκouς, ιiρχΙζοuν νιΧ γrxuγίζouν σ' IVQ: ψιλ'ήσuχo ΤQ:
ςιδιώτη, δ 60σκός μ' lνιχ νευμ.rx Τ~Ά, σ:ι> ΙXΤ~ 'XQ:t τιΧ κά,νει νιΧ ΓUρ~
σouν στη θέιτη τοuς. Νομίζω πώς Q:δτός είνQ:Ι 'XQ:t δ δρόμος aou.
E!aQ:L δ ΠrxτέΡQ:ς, δ κu6ερνήτης τοuτοu του σκ~ψοuς' ε!σQ:Ι ~ 60~
σκός ΙΧδτου του κοπιχδιου. Μήν lπιτρέΠ1jς λοιπόν στιΧ σxulL~ aou
νιΧ γQ:uγΙζοuν 'XQ:t vιXlvoxloGv <pLlTισuxou, ΤQ:ςιδιώτες πού Π1IrQ:l-
94

νουν πρό, την ~Ιωνιότητ~. Ό λόγο, σου πρέ'!tit ν!χτι δόν~μτι χα.!.
ij ρά.6δο, σου νc'ι !μπνέτι τό ψό60. Τότε τc'ι ΣXυλιc'ι τc'ι δρ~τc'ι x~Ι
τc'ι ά.όρ~~ δ~ν θc'ι τολμασν νc'ι γ~υγΙζoυν»;
''Εχπλτιχτος; δ 'ijyουμ.ενος; Νήψων δ~ν μιλησε.
Π~ρ' δλ~ ~ύτά., δπijρxε στό Σά.ρωψ μιc'ι δπόxωcpτι !xθρότητ~
!νά.yτι~ σ' ~ύτόν τόν !ξ~ιρετιxό μαν~xό, τόν π~τέρ~ Σερ~εΙμ.
"Η μετριότη~ ε!ν~ι ζτιλότuΠTj. ,,·Ολοι εΣ~στε Σερ~φεΙμ», lλε
γ~ν περιψρoντιτιxc'ι μεριχοί ά.δελψοΙ
·Ομως; οΙ !πισχέπτες δ~ν εΙx~ν την rδtfL γνώμτι.
·0 περήφανος στριιτηΥός
·Eν~ς !νθρωπος μ~ μεγά.λτι θέστι, δ στρ~τηγός; Λ, ijPOi μιc'ι

μέρ~ στό Σά.ρωφ. ΤΗρθε ά.πό περιέργει~. Άcpoσ !πισxέψθTjxε τό
~ν~στήρι, ~ΤOΨ4ζότ~ν νιt ψόyrι, δτ~ν σuνήνττισε τό γ~ιoxτήμαν~
προχουντιν, μ~ τόν δποίο lπι~σε xoυ6έντ~. Ό τελεuτ~ίoς τοσ
μΙλτισε γιc'ι τόνΣτά.ρετ, Σερ~ψεΙμ x~Ι τοι} σuνέστησε νc'ι πά.η νc'ι
τόν δfj. Ό στρ~τηγός δμως δ~ν εΙχε δρεξτι. Tελιxc'ι δμως πεΙστηχε.
Ό στά.ρετς; "ίτ~ν μέ~ στό χελλΙ του, δπως πά.ν~, στριμωγμένος
ά.νά.μ6~ σ~ ~xxoύλι~ γεμ.dτ~ πέτρες ij ξερoxόμ.μΔΤ~ Ψωμιοσ,
μπouxά.λι~ μ~ xρ~σι γιc'ι τη λει τouργί~ ij μ.έ λά.δι ΎΙc'ι τc'ι x~ντή
λι~, xoότσoυρ~ στoι6~Ύμέν~ μπροστα. στΤι σ6τιστΤι σ6μπ~. Mετc'ι
6Ι~ς μποροσσε νc'ι περά.στι x~νεΙς; μέχρι τη Ύωνιc'ι μέ ΤΙ, εΙΧόνες;,
δπου εν~ πλfjθος; xεριc'ι x~Ιγ~νε μπρoστc'ι στην εixόν~ της Π~ν~
γΙ~ς, την δπoΙ~ δ χά.τοχος ~ύτoσ τοσ περίεργου oίxή~τoς ώνό
μ~ζε c<H μεΎ~λύτερτι X~ρc'ι ά.π' δλες ,.Ις; χιφές;».
Μόλις δ στρ~τηγός διά.6τιχε τό x~τώψλι της πόρτ~ς, δ στά.
ρετς; πλτισΙ~σε ~Ι όπoχ.λΙθTjxε μπροστά. τou. K~τά.πλτιxτoς ά.π' ~υ
τη την xειρoνoμΙ~ τ~πεινoψρoσόντις τοσ Ύέρoντ~ δ στρ~τηγός; Χά.
θτισε στόν χορμό που χρτισίμευε γιc'ι x~ρέxλ~ x~ι ij σuζήτηστι !ρχι
σε. Πολύ γρήγoρ~ x~τά.λ~6ε δ προχουΥ.τιν πώς "ίτ~ν περιττός x~Ι
ά.πoτρ~6ήxτηxε στην εΙάοδο, δπου 6ρΙσxoντ~ν τό ψέρετρο τοσ Πι&
τέρ~ Σερ~ψεΙμ. :E:~ψνιxιi !χουσε λυγμαυς. Mέ~ στόι χελλΙ τοσ Ύέ
ροντιχ δ στρ~τηγός Ιχλι&ιγε Χι&Ι cpά.ντιxε δ περήψΙ&νος στΡ6ltτtωτιχός
στηριζόμενος ά.πό τόν στά.ρετς;, χλι&ΙΎοντι&ς πά.ν~ x~Ι xρό60ντ~ς
τό πρόσωπό του μέσ' τc'ι xέρι~ τou. M~ τα. ρωσιxc'ι στρ~τευμιx.τ~,
95

όπως Ιλεγε ά,ργότερα., είχε δια.σχίσει τ~ν Eυρώ'ιtτι - ποτε όμως
δεν είχε δή κάτι πα.ρόμοιο. Ή εΙλικριν~ς τα.πεΙνωστι,"1j κα.λωσύ~
ντι τοΟ στάρετς ε!~α.ν ά,ψοπλίσει Τ~Y Ιπα.ρσή του. Ή διορα.τικότητα.
τοΟ ά,νθρώπου τοΟ θεοο τον ε!χεν έντυπωσιάσει: <<'Όλη μου 1j ζω'ή
δ.πλωνότα.ν μπροστά του, μέχρι κα.Ι ο[ πα.ριχμικρες λεπτομέρειες,
ο[ πιό ένδόμυχες, πού κα.νείς δεν τίς -ηξερε».
Διτιγότα.ν "στό Σάρωψ πως κα.τιΧ τ~ν διάρκεια. της συνομιλία.ς
με τον .έρτιμίττι, τιΧ πα.ράστιμα. με τιΧ 6ποία. ~τα.ν στολισμένο το
στ~θoς τοΟ στρα.τηγοο ξεκολλοοσα.Υ ά,πο μόνα. τους (διότι a.SLXΙX τιΧ
είχε κερδΊσει) κα.ί πως 6 στάρετς, ά,ψοΟ πιιΧ τελειώσα.νε τ~ συζή
τησή τους, τιΧ. Ι6γα,λε .ά.πο το κελλί του κρεμώντα.ς τα, στό πτι
λίκιο πού 6 έξομολογοόμενος μέσα, στη σύγχυσή του, τοχε κι α.δτΟ
ξεχάσει.
***
Πολλοί ά,νώτεροι όπάλλτιλοι, α,υλικοί, έπα,ρχια,κοί διοικτιτα.ί
Ιρχοντα.ν στο Σάρωψ. Άκουμπώντα.ς με το δάκτυλο τούς στα.υ
ρούς πού Ιψερα.ν πάνω στό στήθος τους α,υτοί ο[ ά,νώτεροι &'ξιω
μα.τοΟχοι, 6 στάρετς τούς όπενθύμιζε μα,λα.κιΧ πως 6 Κύριος πέ
θα,νε πάνω σ' ενα, στα,υρό κα,Ι πως οΙ στα,υροί πού ψοροσσα,ν ~εy
θα.πρεπε va.VΙXL γι' α,υτούς θέμα, όπερτιψα.νεία,ς, ά,λλιΧ &'ντίθετα" όπεν
θύμιστι γιιΧ συμπεριψοριΧ ά,ντάξια. ένος χριστια,νοΟ.
eO βιαστικός ύπάλληλος
ΕΝΑΣ ΚΙΡΙΟΣ με μεγάλτι θέστι ~ρθε στο Σάρωψ με τ'ήν οΙκο

γένειά του. Κάθε ψοριΧ όμως πού κτυποΟσε τ~ν πόρτιχ τοΟ πα.τέρα,
Σερα,ψεΙμ, a.xouye τον στάρετς νιΧ λέτι: «Δεν ε!μιχι έδω. Δεν Ιχω
κα,φό», ένω την οΙκογένειά του τ'ήν όποδεχότα,ν κα,λιΧ (6 στάρετQ) .
Τελικά, μιιΧ. μέρα., α.νοιξε την πόρτα. χα.μογελώντα,ς.
-'Έχω Ιρθει πέντε ψορες νιΧ. σα.ς δω, πάτερ μου, είπε 6 κύ
ριος με τ'ήν όΦτιλ~ θέστι μ' ενα, ύψος δυσα,ρεστημένο, κα.Ι δεν ά,ξιώ
θτικα, νιΧ πάρω τ'ήν ευλογία. σα.ς.
- θέλετε νιΧ μάθετε τό για.τί j .Μήπως κι ο[ α.νθρωποί σα,ς
δεν συμπεριψέροντα,ι κα,τιΧ τον (διο τρόπο σ' α,υτούς πού Ιρχοντιχι
γιιΧ νιΧ σα.ς δοΟν j «'Ο κύριος δεν ε!να,ι στό σπίτι» λέγουν. ''Η πάλι:
96

<,'0 κόριος δέν εχει κα.ιρό». 'Ότα.ν θλί6ετε ετσι τον πλησΙον σα.ς,
έπισόρετε πιχ.νω σα.ς την θεία. όργ'ή.
Ό κόριος μ.έ το μ.εγιχ.λο. aξΙωμ.α. ντριχ.ΠYjκε κα.Ι uποσχέθYjκε νά.
μΥιν ξα.να.ρχίσYj τά. ίδια. στο μέλλον.
***
Δέν πρέπει νά. κολα.κεό?υμε κα.νένα., ουτε ν' aψ'ήνουμετον Ζα.υ
τό' μα.ς νά. έΠYjρειχ.ζετα.ι ιiπo τη θέσYj πού μπορεί νά. κα.τέχYj ενα.ς
άνθρωπος στον κόσμο, ελεγε δ πιχ.τερ Σερα.ψεΙμ, anιX. πρέπει νά.
πλYjσιιiζουμ.ε δλους τούς ιiνθρώπoυς μέ τΥιν ίδια. κα.ρδι,χ. Άγα.που·
σε τούς χωρικούς κα.Ι τούς σuμπoνoυσε, aγα.πουσε δμως κι α.ύτΟν
τον μεγιχ.λο άρχοντα., τον πρΙγκYjΠα. ΓκολΙτσιν, πού ·είχε πιχ.ει νά.
τον έπισκεψ!Hj κρυψιi. Του ζ'ήτησε νσ. ξα.να.περιiσ'Yj νά. τον Sij κα.Ι
του εστρεψε ψιλόστοργα. τΥιν προσοχ'ή του στο δωδέκα.το !ρθρο του
Συμ6όλου της ΠΙστεως πού θεωρουσε Ιδ,,,-Ιτερα. σYjμa.ντικό: «Προσ
δοκώ ιiνrχ.στα.σιν νεκρών κα.Ι ζωΥιν του μέλλοντος ΑΙώνος».
·0 χωριάτης και τό lίλOΎδ του
«ΕΝΑ ΠΡΩ'Ι', κα.θώς ε6γα.ινα. ιiπo την έκκλφία. μετά.τΥιν Λειτουρ

γία. κα.Ι περνουσιχ μπροστά. aπο το κελλΙ του πα.τέρα. Σερα.φεψ.,
δΙYjγείτα.ι δ Ιερoδ~ιiκoνoς Άλέξα.νδρος, είδα. ενα. -ρτωχο χωρι,χτη
νά. τρέχYj προς το μέρος μου μ.έ το κα.σκέτο του στο χέρι.
- πrχ.τερ, μΥι τυχον είσιχι δ ΣεριχψεΙμ;
_.'Όχι. 'Όμως τΙ τον θέλεις;
- Λένε πώς «μa.ντευει» ... 'Εμένα. μοίίκλεψιχν τό άλογό μου.
Πώς νά. θρέψω χωρίς άλογο τΥιν ψα.μιλιι1; μου; Τώρα. ειμ.α.ι χειρό
τερος κι aπο ζ Yjτιiνος.
«ΣτενοχωΡYjμένος κι έγώ γιά. το πrχ.θ'Yjμa. α.ότοΟ τοΟ φτωχοΟ,
ερριξα. μια. μιχτιά. κα.τά.· το 'ι!,ελλί του πα.τέριχ Σερα.ψεΙμ κα.ί τον
εΙδα. κοντα. στο πλα.τόσκa.λο πού ~τoιμιχζότα.ν νά. μετα.ψέρ'Υ/ ξυλιχ
μέσιχ στο &μα.ςοστ,χσιο. ΕΙπα. στον χωρικό: «Όρίστε, να.τος δ πrχ.
τερ Σερα.ψεΙμ. Δουλεύει κοντα. στο κελλΙ του».
Ό χωρικος ε.τρεξε κα.Ι επεσε στά. πόδια. τοΟ γέροντα., δ δποίος
τον aνιχσ'ήκωσε μέ κα.λωσόνYj.
- Για.τΙ ~ρθες νά. μέ 6ρijς, έμένα. τον aνrχ.ξιο;
97

- Μπά,τουσκα., μου π'ήρα.νε τό· άλογό μου, χωρίς α.υτό 8έν
μπορώ ν~ θρέΦω τη φα.μιλιά, μου. Κα.ί. σό, λένε, πως «μα.ντεόεφ>.
Ό Πά,τερ Σερα.φείμ πηρε στ~ χέρια. του τό κεφάλι τοϊ; χω
ρικοσ κα.ί. τό Ζφερε κoντ~ στό 8ικό του. «M~ μιλιiς κα.θόλου, εΙπε,
κα.Ι π'ήγα.ινε aτό ..... (όνομά.τισε ένα. 8ιπλα.νό χωριό). ΠρΙν μπης
σ' α.υτό τό χωριό, στρίψε 8εξιιχ.. Προσπέρα.σε τέσσερα. κτ'ήμα.τα. ά,πό
τό πίσω μέρο. Τότε θ~ 8ης μι~ μικρ~ α.υλόπορτα.. Σπρώχτην, λυ
σε τό άλογό σου κα.Ι πιχ.ρτο χωρίς να. πης τΙποτα.».
«'Έμα.θα., ά,ργότερα.», συμπλ'ήρωσε δ 8ιά,κονος Άλέξα.νδρος,
«πως πριχ.γμα.τι, b χωρικός ξα.να.6ρηκε τό 'άλογό του».
***
Μεγάλ1j -Ιίτα.ν l5χι μόνο Τι κα.λωσόνη, ά,λλ~ κα.ί Τι λεπτότητα.
του στιiρετς πρός τούς τα.πεινοός.
"Η Παλαιοπιστή
«ΕΓΏ ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΙΔΑ πα.ρ~ μόνο μι~ <ftJpιX, 8ιηγότα.ν μι~ γρηοό
λα.. θ~ τόν θυμιiμα.ι δμως μέχρι πού ν~ πεθά,νω. Τι κα.τα.πληκτι
κός άνθρωπος -Ιίτα.ν α.υτός δ στιiρετς. Άκουστε τί Ζκα.νε σ' !μέ-
να. ...
»Mετ~ τόν θιiνα.τo τών γονέων μου, lμεινα. όρφα.ν1ι τριών χρο
νών. Κά,τι κα.λοί άνθρωποι με υ[οθέτησα.ν. ΤΗσα.ν δμως πιχλα.ιοπι
στοΙ -lκα.να.ν τό στα.υρό τους με τ~ 8όο 8ά.κτυλα. (δια.φορετικό
σημείο τών πα.λα.ιοπιστών) , κα.Ι ά,νηκα.ν κα.Ι γω 8εν ξέρω σε πoι~
α.Ερεση. Έγω "ίμουν μικρή, κα.Ι μ' Ζμα.θα.ν ν~ κιiνω τό στα.υρό μ.ου
με τ~ 8όο 8ά,κτυλα., κα.Ι πΙστευα. πώ• .ι.τστ:: 'πρεπε ν~ γΙνετα.ι. Μόνο
μετα. τό θά,να.τό τους, μι~ ευσε6ijς γειτόνισσα. με 8ια.φώτισε. "Αρ
χισα. ν~ ξεσυνηθίζω ν~ στα.υροκοπιέμα.ι με τα. 8όο 8ιiκτυλα., συ
χνα. δμως ξεχνιόμουνα. κα.ί. lκα.να. τό στα.υρό μου με τόν πΙΧληο
τρόπο. Γυρνώντα.ς πιiλι στην ΈκκλφίΙΧ, ά,νa.pωτιόμουν ιiν μπο
ρουσιχ, χωρΙς ν~ πέφτω σε ιiμά,ρτημα., ν~ πρoσεόχωμa.ι για. τούς
μα.κα.ρΙτες τούς ευεργέτες μου, πού -Ιίσιχν πα.λα.ιοπιστοι. Έπε~8~
8έν "ίθελα. ν~ πα.ντρευτώ, μπηκα. σε ενα. μονα.στ'ήρι, κα.Ι μετα. άρ
χισα. ν~ πηγα.Ινω σε προσκυν'ήμα.τα.· πηγα. πολλες φορές στό ΚΙε-
60, στ~ν ΆγΙα. Tριιi8α. τοσ ΆγΙου ΣεργΙου, στό Ροστώφ, στό Σο-
98

λόψκι (στ~ν "Ασπρη θσ.λιχσσιχ)-, κΙΧί σέ πολλές «~ρTιμoυς", δπου
α.κουγιχ ν~ λένε πως όπijρxιxν ιiληθινoι ιiσκητές. "Ελπιζιχ πως ιxtι
τοί θ~ μου δεΙχνιχνε την δδό της σωτηρΙα.ς. Πηγιχίνοντιχς πρός τό
Σολόψκι, στΙΧΜσ.τησιχ στό Σιiρωψ. ΤΗτιχν, ΘUμα.μΙXΙ, κιxτ~ τ~ δισ.ρ
κειιχ της νηστείιχς του ΆγΙου Πέτρου (τόν Ίοόνιο). Σκεπτόμουνα.
ν~ μεΙνω ~κεί μερικές μέρες, ν~ ~ξoμoλoγηθω κιχί ν~ κοινωνήσω
κιχι ~πΙσης ~θελα. νιΧ δω κα.ί τόν πιχτέριχ ΣεριχψεΙμ, γι~ τόν δποίο
μιλουσε τότε δλος δ κόσμος.
;,"Εψθιχσιχ κιχτσ.κοπη στόν ξενωνιχ του μονιχστηριου. Δυστu~
χως fι ΛειτουργίΙΧ μόλις τελείωνε. ΕίδΙΧ τον κόσμο πού έτοιμιχζό
τιχν ν~ ψόytι: γι~ που j Μου ιiπιxντoυν: Γι~ την lρημο του πα.
τέρα. Σεριχψείμ, μέσ' στό δσ.σος. ΤΗτιχν τέτοιιχ fι ~πιθυμ.ίσ. μου νιΧ
δω τόν στσ.ρετς, πού a.ν κιχί ~μoυνιx κουριχσμένη ιiπό τόν δρόμο,
δέν σκέφθηκιχ κΙΧθόλου ν' ιiνιxπιxυθω κΙΧί α.ρχισα. νιΧ περπιχτω κα.ί
γω μιχζί μ.έ τούς α.λλους. 'ΑψΤινοντιχς τό μονιχστΤιρι ιiκoλoυθήσιxμε
ενιχ μονοπσ.τι κσ.τω ιiπό τό δά.σος. Γι~ δόο 6έρτσιιχ (2.134 μ.) περ!
που ιiκoλoυθoυσα. τούς α.λλους. Μετσ., κιχθως ιχυτοί "ίσιχν πιό γεροΙ
κιχί πιό δυνιχτοί, μέ ξεπέρα.σσ.ν κιχί γω πΤιγιχινιχ δπως μποροοοιχ,
σιγ~ - σιγσ., στ~ν oυρ~ πΙσω - πΙσω.
»Ξιxψνικ~ είδΙΧ, 15χι μιχκρυιΧ ιiπό τό μονοπσ.τι, !νιχγ γερσ.κο
ιiδυνιxτoόλη, κσ.τιχσπρο, ζα.ρωμένο, ντυμένο μέ μιιΧν α.σπρη κσ.πιχ,
πού μιiζευε ξερα. ξυλιχ. Πλησίιχσιχ ν~ τόν ρωτΤισω, a.ν fι «μικρ~
Ιρημος» του πιχτέρα. Σψ:ιψείμ "ίτιχν ιiκόμη ΜΙΧκρυσ..
,:0 γέροντιχς ιiπόθεσε τό ψορτίο στ~ γη, μέ κοίτιχξε μέ τ~
μιiτιιx του τ~ ψωτειν~ κιχί μέ ρώτησε μέ πρΙΧότητιχ: «Για.τΙ, xιxριi
μου, θέλεις ν~ δης τόν τα.πεινό Σεριχψείμ ϊ" Kιxτιiλιx6ιx τότε πως
είχιχ μπρoστιi μου τόν ίδιο τόν στιiρετς κΙΧί πέψτοντιχς στα. πόδιιχ
του τόν [κέτευσ. ν~ προσεόχετιχι για. μένα..
"ΣΎjκω π!iνω, ΕΙρΤινη κόρη μου, είπε δ μιxκιiριoς κΙΧί lσxu
Φε νιΧ μέ 60ηθΤιση. Σέ περίμενιχ. "Ετσι κουρα.σμένη κιχθως ~σoυν,
δέν ~θελα. ν~ περπα.τησης α.σκοπα..
"Kα.τιiπληκτη ιiπό τό γεγονός δτι χωρΙς ν~ μ.έ γνωρίζη ~ξε
ρε τό oνoμιi μου, όλη τρεμά.μενη κοίτΙΧζα. τό ιiγγελικό πρόσωπό
του. ΠΙΧίρνοντιχς τό δεξί μου χέρι μέσ' στο δικό του, !νωσε τα.
τρίιχ διiκτυλιx μα.ζί κΙΧί κιiνoντιxς ~πιiνω μου το σημείο του στιχυ
ρου: «"Ετσι πρέπει ν~ κσ.νης» είπε. Κα.τόπιν, ύστερα. ιiπό μια.
99

στιγμή σιωπ'ijς: «Όσο γιά. τούς μcικcιρΙτες τους ευεργέτες σου, δί
νε προσcpoρά. γιά. την ιiνά,πcιυση της ψυχ'ijς τouς, oτcιν ποτε lΧYJς
κcιμμιά. δεκά,ρcι. Δεν είνcιι ά.μ.OCΡΤYJμcι», Kcιτόπιν με ευλόγYJσε, μου
Εδωσε ν' ιiσπcισθώ ενcι χά,λκινο στcιυρό που είχε πά,νω στό στYjθoς.
του κcιι μου πρόσφερε μερικά. κoμμcιτά,κιcι ξερό ψωμι που .Ι6γcιλε
ιiπό τό σcικκoυλι του. «Π~γCΙινε τώρcι κcιί δ θεος α.ς σ' ευλογij!»
KcιΙ ECΓUγε μέσcι στό δά,σος.
»Koότσcι - κoότσcι ξCΙYCΙγυρισcι στό μoνcιστ~ρι. Ο[ συντροφοί μου
γυρΙσcινε. πολυ πιό ιiργά,. KcινεΙς δεν ~θελε νά. με πιστέψΥ) πώς είχcι
οΥ) τόν γέρoντcι. ΓιcιτΙ cιυτoί μά,τcιιcι τόν είχαν ιiνcιζYJτ~σει. Τό
πνευμcι του ομως είχε φcινερώσει στόν μcικά,ριo cιυτόν !νθρωπο,
πώς πcιρ' δλΥ) τή μεγά,λΥ) μου κoυρcιση, είχcι συρθΥ) μέσ' στό δά,σος
γιά. νά. τόν 6ρώ. Γι' cιυτό πcιρουσιά,σθYJκε μόνο σε μένcι».
Έντελώς ιiλλoιώτικY) uπ'ijρξε 'ή συμπεριcpoρά, του στήν έπό
μενΥ) περίπτωση.
Ή έπιπόλαιη προσκυνήτρια
Ο ΠΑΤΕΡ ΣΕΡΑΦΕΙΜ δεν ~θελε νά. είνcιι cιυστηρός. Προτιμου

σε νά. ένεργij με γλυκUτYJΤCΙ. Σε μιά. ΚCΙλόγΡΎjCΙ που έξομολογείΤΟ
τόν κcικό της xcιpcιxt'ijpcι, τijς ιiπcιντoυσε μέ xιXpYJ: «Μα. οχι, ΜYJτέ
ρcι μου, γελιέσcιι. 'Έχεις πoλυκcιλό χcιρcικτηρcι. Δεν πcιΡCΙφέρθΎj
κες κcιθόλoυ» ... κcιΙ ιiπcιριθμoυσε Ιτσι, ιiντίστρoφcι τα. έλcιττώμcι
τά, της σε Ο'Υ)μείο νά. ντρcιπij cιυτή τόσο πολύ, που δλο δά,κρυcι π'ij
ρε τή στcιθερή ιiπόφιxO'Y) νά. διορθωθij - κcι! πρcιγμcιτικά. διορ
θώθΎjκε.
'Ήξερε δμως κcι! νά. τιμωρΥ) ιxUOΤYJpάo. Μιά. γυYCΙίκCΙ ιiπό τό
Τόμσκ, 'ή Mcιρίcι Ίκόννικωφ, της !ρεσε νά. γυρΙζΥ) στα. διά,φoρcι
πρoσκυν~μcιτcι δπως τό κά,νCΙyε πολλοι Ρώσοι, δΙΙXσχίζOYΤCΙς την
τερά,στιcι πcιτρίδcι τους, χωρίς δμως ν' ocποκομίζ YJ τό πcιρcιμικρό
πνευμcιτικό οφελος- πρα.γμcι που κιχ! 'ή ίδιcι έξ !λλου τό δμο
λογουσε. uO tιxv κiποτε εφθcισε στό Ίρκουτσκ, στή ΣΙΟYJρίcι, θέλΎj
σε νά. πά.Υ) νά. χα.ιρετ~O'Y) ενcι στά.ρετς, όνόμcιτι Δcινι~λ, γιά. τόΥ
δποίο είχε ιiκoυσει. «Αλλά. cιυτός -ηρθε νά. με συνcιντ~σrι, ocπcιγο
ρεόΟΥτά.ς μου τήν είσοδο στό κελλί του κιχ! κοιτά.ζοντά,ς με με
όργ~, φώνcιξε: «Γιcιτί ~ρθες έδώ, ιiΥόYJΤYJ ΠΡOσκυy~τριCΙ; Σε περί-
100

μενιχ. Τώριχ θά. δής. Γιιχτί περιπλlχνιέσlχι ι1πό δώ xlXt ι1π' έκε!
ξεΎελώντlχς τό θεό XIXL τους ι1νθρώ'πους; Σου δίνουν λεψτα. ΎΙα.
ν' ι1νιiβης κεριά. στΙς είκόνες, στό Κίεβο, xlXt συ τά. ξοδεόεις ΎΙα.
ΤLς δικές σου ίδιοτροπίες. Φτά.νουν τα. πρoσκυν~μlXτlX. Γόρνιχ πίσω
στό Τόμ.σκ. ΔοόλεΦε ΎΙα. να. ζΥισης - ιiκoυσέ με κιχλα. - μη τρι
ΎUρίζτις πια. ιiσκOΠIX μέσ' στij ΡωσίlΧ».
Στην ά.ρχη fJ Μιχρία Ίκόννικωφ, υπά.κουσε. Νίκφε όμως πά.
λι fJ ι1γά.πτι της πρός τ~ς περιπλlχνΥισεις κlχΙ ρίχτηκε σε κιχινοόρ
γιιχ τιχςi:διιχ κlχΙ θέλοντlχς ν& πιiη μέχρι τό Κίεβο, lcpθιχσε με μιιΧ.
δμά.δlΧ προσκυνfjτών στο' Σιiρωψ, με σκοπό να. πά.ρη την εόλΟΥ.ία
του πιχτέρlχ Σιριχψείμ.
«<rποδέχθηκε τούς συντρόc:poυς μου με κlΧλωσόνη, StΎjYEl:clXt
ΤΙ Μιχρίιχ, τούς εόλδyrισε κιxL τους εδωσε για. το δρόμο μικρα. κομ
μά.τια. ξερό ΦωμΙ 'Όσο για. μένlχ, ι1ρνYιθΎjκε να. μ' εΙΙλογΥιση καΙ
μ' !διωξε, xwpt:; να. μου πή ουτε μια. λέξΎj. Μείνιχμε μια. ~βδO'
μά.διχ. στο Σά.ρωψ. Κά.θε μέρlχ οΕ σόντροc:poί μου π~γlXινlXν να. δουν
τον στά,ρετς, δ δποίος μ.έ την κουβέντlχ του άνόΦωνε τΙς Φυχές
τσυς. Έμένoc. δμως, δεν μ' ιiψινε να. μπω.
''Οτιχν εψθιχσε τι ΤΙμέρlχ της ι1νlXχωρ~σεως, τι Μιχρίιχ lτρεςε
στην πόρτιχ του στιiρετς κlΧ! γεμά.τη δά.κρυιχ ιiρχισε να. ψωνιiζτι.
«Πά.τερ Σεριχψείμ, εόλόΎΎjσέ με, οΕ σόντροc:poί μου ψεόγουν».
Ό πlχτέρlχς Σεριχcpεtμ όμως, oylXiVOvtQt:; ι1π' το κελλί του, με
κοίτlΧζε lΧόστηρα. κlΧ! εΙπε: «νο χι , δεν 'θOCΧΎjς την εΙΙλογίlΧ μου!
Γιιχτί ΎUρίζεις τα. προσκυνΥιμlχτlχ της Ρωσίιχς, εψ' όσον δ Πιχτηρ
Διχνιηλ σου τό ι1πlχγόρευσε; Γόρνιχ πίσω σπίτι σου».
, «AπόρΎjσι:ι πολό, λέει τι Μιχρίιχ Ίκόννικωψ, ι1κοόγοντlχς ιχότα.
τα. λόγιι:ι. Ηώς tjξερε; Είνιχι κlXτlXπλΎjΚΤΙΚO το πώς οΕ ocνθρωποι
του θεου μπορουν να. βλέπωντlχι ι1πο μιχκρυα. κlΧί να. επικοινωνουν
άπο 4.000 6έρτσιιχ ι1πόσταση!»
Mιiτι:ιιlX έκλιπαρουσε τον στιiρετς να. tij:; επιτρέΦΎj να. πιiη
«για. μια. c:poρα.» στό Κίεβο. «Δεν εχεις την εόλογίlΧ μου», ι1πlχν
τουσε. «Γόρνιχ πίσω στό Τόμσκ». ΚαΙ μόνον ότιχν αότη του όποσχ.έ'
θΎjκε να. uπιχκοόση, την εόλόγΎjσε xlXl της εδωσε ενιχ μικρό κομ
μιiτι ξερο Φωμ! γιά. τόν δρόμο.
***
101

ΟΙ μα.ρτuρΙες που ιιψορουν τέ~oιες ΙΙπό μα.κρυα. tπικoινωνίες
του πα.τέρα. Σερα.ψεΙμ με μονα.χούς, κα.θώς κα.ί με λα.ϊκούς, Er~L
τόσες πολλες που δεν μπορουμε να. τις ΙΙπα.ριθμ~σoυμε όλες. Μετα.
τόν θιχ.να.τό του, 6ρ~κα.νε μέσα. στό κελλΙ του lva. μεγά-λο ΙΙριθμό
ιiπό γρά-μμα.τα. που δεν είχα.ν ποτε ΙΙνοιχΤij .. ΟΙ ΙΙπα.ντ~σεις δμως
δίνοντα.ν πιχ.ντα.. «Νιχ. τΙ θα. πής !κ μ.έρους του ψτωχοσ Σερα.ψείμ.»,
είχε τ~ συνήθεια. να. προσθέτη, δτα.ν ΙΙνέθετε σε κιχ.ποιον να. μετα.
ψέρη ενα. μ~νυμα..
ΟΙ λογισμοι του έρημίτη Γεωργίου
"ΑΠΟ ΚΑΙΡΟ 6α.σα.νιζόμουνα. ΙΙπό !πίπονους λογισμούς», διηγό

τα.ν σ' lνα.ν δόκιμο δ !ρημίτης Γεώργιος Μα.χούριν ΙΙπό τό Ζα.ν
τόσκ, "κα.ί ΙΙνα.ρωτιόμουν, α.ν δεν θ~να.ι προτιμότερο ν' ΙΙψ~σω α.υτό
τό μονα.στηρι, γιιΧ κα.νέν~ &λλο, πιό ΙΙπομονωμένο. 'Εδώ Ιρχον
τα.ι κα.Ι με 6λέπουν !πισκέπτες, πα.ίρνω γριχ.μμα.τα.. Ντρέπομα.ι να.
διώχνω τους ΙΙνθρώπους κα.Ι πρέπει ν' ιΧπα.ντιχ.ω στα. γριχ.μμα.τα. πού
μερικα. ΙΙπ' α.δτα. είνα.ι σημα.ντικιχ.. AδΤ~ Τι όδυνηρΎι ΙΙ6ε6α.ιότητα.
δια.ρκουσε δυό χρο!ινια., δεν Ικα.να. ομως λόγο γι' α.δτΎι σε κα.νένα.ν.
lΙεριοριζόμουνα. μόνο να. ψέρνω δια.δοχικα. στό μυα.λό μου δλα. τα.
μέρη, οπου θα. μπορουσα. ν' ΙΙποτρα.6ηΧΤώ.
»Μια. μέρα., δ όποτα.κτικός μου με εΙδοποίησε πώς ενα.ς προσ
κυνητΎις !ρχότα.ν ΙΙπό τΎιν 'Έρημο του Σά-ρωψ κα.Ι του Ιψερνε !κ
μέρους του πα.τρός Σερα.ψεΙμ χα.ιρετισμό κα.ί ευλογία., κα.θώς κα.ί
ενα. μ~νυμα. πού ήτα.ν !πιψορτισμένος να. μου δια.6ι6ά-ση. Τόν Ι6α.
λα. μέσα. κα.ί μου είπε τα. έξijς: ,,'0 πσ.τερ Σερα.ψεΙμ σου πα.ρα.γ
γέλλει πώς είνα.ι ντρoπ~ μετα. ΙΙπό τόσα. χρόνια. πού πέρα.σες μέσα.
σ' ενα. μoνα.στ~ρι, ν' ΙΙςΡήσης τόν έα.υτό σου να. κά.τα.ληcpθij ΙΙπό τόν
πειρα.σμό, που προέρχετα.ι ιiπό τόν !χθρό, κα.Ι να. πι1ς σ' ενα. &λλο.
ΜΎιν πι1ς πουθενιχ.. Ή γπερα.γία. θεοτόκος σε Οια.τιχ.σσει να. μ~ν
πι1ς πουθενιχ.". Άψου είπε α.δτα. δ προσκυνητής, υποκλίθηκε κα.Ι
6y1jXE. Στεκόμουν στΎι θέση μου σα.ν κα.ΡςΡωμένος κα.Ι ιiνα.ρωτιό
μουν με Ικπληξη π6)ς ενα.ς &νθρωπος που δεν γνώριζα., που δεν
είχα. Sij ποτέ μου, στόν δποίο δεν είχα. Ύρά.Ψει ποτέ μου, μπορουσε
να. γνωρίζη τόσο κα.λα. τΙς σκέψεις μου, κα.ί τΙς πιό ιiπόκρυςpες.
Άψου συνijλθα., πα.ρα.κά,λεσα. τόν υποτα.κτικό μαυ να. ξα.να.ψέρη μέ-
102

σα. τόν προσκυν'r/τη, με την lλπίδΙΧ να. πιχ.ρω ιiπ' ιχυτόν τίποτε lξ'r/
γ'ήσεις;. -Ομως; ε!χε ιΡόγει πια. ~~ό το μονιχστ'ήρι κιχι οστε κιχι στόν
δρόμο τόν εΙδιχν. ΕΙχε lξιχφιχνισθYj».
Μονιχχοl κΙΧί κλ'r/ρικοί, νέοι κΙΧί γέροι, διχ.κιμοι ij -1ιγοόμενοι
μονιχστηριών, lρχόντουσιχν να. συμ60υλευθουν τόν στιχ.ρετς του Σιi
ρωφ, να. του Ηλ'ήσουν για. τα. πρ06λ'ήμιχτιχ. τους κιχί για. την lσω
τερικ'ή τους ζω'ή. Συχνιχ., Ι6ιχζε τους νέους σέ δοκιμιχσΙιχ ιiπιxρι
θμώντιχς τους τίς τριχχόΤ'r/τες της μονιχστικΥΙς ζωΥΙς; κιχι συμ60υ
λεόοντιχ.ς τους να. πιχντρευτουν. Μιχκρυα. δμως ιiπ' ιχυτόν -1ι Ιδέσ.,
πιl)ς ενιχς πιχντρεμένος λΙΧϊκός ε!χε λιγώτερες πιθιχνότητες να. μπη
στόν πιχριχ.δεισο ιiπό ενιχ μονιχχό, πιχρ' δλ'r/ τη μεγιχ.λ'r/ ιiγιx.Π'rj που
ιχυτός είχε για. τήν κλ~σ'r/ που προσωπικα. εΙχε διΙΧλέξει. «Δεν ό
πιχ.ρχει τίποτε πιχ.νω ιiπό τό μονιχχικό 6ίο», ιiνιxc:ρωνooσε κιχμμια.
ψοριχ., σε lξιχρO'rJ ένθουσισ.σμοσ.
Τό μέλλον τοη πατέρα .~ Αντώνιου
ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ του 1831, διιχ6ιχ.ζουμε μέσιχ στό «Χρονικό του

Ντι6έγιε60», δ ΠfJ.τήρ 'Αντώνιος, Τιγοόμενος του μονιχστηριου τοο
Βισσογκόρσκ, εψθιχσε ενιχ 6ριi8υ στό Σά,ρωψ, μέ την ψυχή ιiν'ήσυ
X'r/, τα.ριχγμένος ιiπό τ'ή σκέψ'r/ πώς δ θιχ.νιχτός ϊ:ου πλ'r/σίιχζε. Έδώ
κα.ί ιiρκεΤό κιχφό δεν τόν α.Ψ'r/νε ιχυτη Τι σκέψ'r/ κΙΧί ~θελε ν' ιiνoΙ
ξη τ'ήν ψυχ'ή τσυ στόν στά,ρετς Σεριχψείμ, πού τόν γνώριζε κιχλα.
κιχ! πού Ιτρεψε γι' ΙΧύτόν 6ΙΧθύ σε6ιχσμό. Τοϋ είπιχνε πώς δ στιχ.
ρετς δεν εΙχε γυρίσει ιΧ.κόμιχ ιΧ.πό το lΡ'r/μ'r/τηριό του. Ξέρoντιx~
κιχλα. τΙς συν~θειές του, δ πιχ.τερ 'Αντώνιος; ιiνιxρωτιότιxν ιiν θα.
πρεπε να. πιχ.'r/ να. τόν auvιxvtTjO'rJ μέσιχ στό διχ.οος iΊ να. τον περιμέ
V'r/ στό μονιχστ'ήρι, δτιχν τον είδε να. κιχτιχψθιχ.ν'r/, μέ το σιχκκοόλι
του στόν (1)μο, ντυμένος δπως πιχ.ντιχ στα. α.σπριχ κΙΧί ιiκoυμπώντιxς;
πιχ.νω στο τσεκοόρι του.
- Τί συμ6ΙΧίνει;
-νΕρχομιχι σε σα,ς, Μπιχ.τουσκιχ, μέ τ'ήν ψυχή ιivTjaux'r/'
- ~Eλιx, χιχριχ. μου, nιx μέσ' στό κελλί μου.
'Αψοϋ Ιμεινε μόνος με τόν «διιχκριτικό» γέροντιχ, δ πιχ.τερ 'Αν
τώνιος τόν [κέτευσε να. τοΟ ιiποκιχλόψ'r/ ιiν πριχ.γμιχτι δ θιχ.νιχτός; του
πλφίιχζε. "Είτε 6ρίσκομιχι στό κελλί μου, είτε τριγυρίζω στό μο-
103

νιχστήρι, δεν μπορ ω ν' iΠΙΧλλιχγω ά.πό τ'ήν ενΤόπωσYj πώς 6λέπω
γιιΧ τελευτιχίιχ ψοριΧ δ,ΤL μέ περι6ά.λλει. 'Απ' ΙΧότό σuνεπέριxνιx πώς
σέ λΙγο θιΧ πεθά.νω. 'Έχω ~Q'Yj διΙΧλέςει τό μέρος τ?σ τά.ψου μου.
θ!θ~λιx δμως νιΧ μοσ τό προσδιορΙσοuν ιiκρι6ως, γιιΧ νιΧ ιiνιxθέσω
σέ !λλον τιΧ κιχθήκοντά. μου κιχι νιΧ ιiψιερώσω τΙς τελευτιχ!ες μου
ΥΊμέρες στη σιωπ'ή κιχΙ τη θείιχ θεωρΙιχ.».
Ό πά.τερ Σεριχ.ψεΙμ τόν κοιτιχςε μέ ά.γά.π'Yj.

- Δέν τό κιχτά.λιχ.6ες κΙΧλά., χιχρά. μοu, ΚΙΧθόλοu κΙΧλά.. Τό
θέλ'Yjμιχ. τοσ θεοσ εΙνιχι νιΧ· yly'Yj; ΥΊγουμενος μι~ς μεγά.λ'Yjς Λιχ.υριχς.
Ό πά.τερ 'Αντώνιος l5μως, σκοτισμένος ιiπό τ'ήν lμμον'Yj Ιδέιχ.
'tou, cpιxντιxζότιxν πώς δ στά.ρετς ~θελε ά.πλως κΙΧί μόνο νιΧ τόν πιχ
p'YjyopijσYj. Πόσο μεγά.λ'Yj 'ιjτιχ.ν l5μως 1j lκπλ'Yjςή του, l5τιχν δ πιiτερ
ΣεριχψεΙμ, μέ τό ιiγγελικό 'tou χιχ.μόγελο, !ρχισε νιΧ .το& Sly'Yj bQ'Yj-
γίες σχετικιΧ μέ τό σYjμιxντικό lpyo πού τόν περίμενε.
«ΝιΧ ε!σιχι μιιΧ μ'Yj τ έ Ρ ιχ. γιιΧ τούς μονιχχούς πιχριΧ ενιχς πιχ.
τέριχ.ς, τοσ lAEYE. Kιiθε 1ιγουμενος πρέπει νιΧ· εΙνιχι - κιχΙ νιΧ μέν'Yj
πά.ντιχ. - γιιΧ τό πνεuμιχ.τικό'tou ποίμνιο μιιΧ σ!)νετ'ή μ'Yjτέριχ, ΜιιΧ
μ'Yjτέριχ. πού ιiγιχπiει, δέν ζή γιιΧ τόν έιχuτ6ν της, ιiλλιX γιιΧ τιΧ
πιxιδιιi της. 'Ανέχετιχι τίς ιiδuνιχμΙες των ιiδuνιiτων μέ ιiγά.π'Yj· κιχ
θιχρίζει τούς λερωμένοuς τούς πλένει ά.πιχ.λά., E1P'YjYLXιX' τούς ντύ
νει μέ κΙΧθιχρα. κιχί κιχινουργιιχ ροσχιχ." τούς 6ά.ζει υποδήμιχ.τιχ, τούς
ζεστΙΧίνει, τούς τρέψει, τούς ΠΙΧΡ'Yjγορε! κΙΧί προσπΙΧθεϊ νιΧ τούς πε
pL6ιiH'Yj με τέτοιο τρόπο, ωστε νιΧ μ'ήν ιiκoυσYj ποτέ ιiπό μέρους
'tou; κιχ.νένιχ πιχρά.πονο. Τέτοιιχ. πιχιδιιΧ ε!νιχι ιicpoσιωμένιx. στήν μ'Yj"
τέριχ τους. 'Έτσι, λοιπόν, κά.θε ΥΊγοόμενος πρέπει νιΧ ζή δχι γιιΧ
τόν έιχ.υτόν του, iHιX γιιΧ τό ποΙμνιό 'tou. Πρέπει νσ.νιχ.ι επιεικής
στίς ιiδuνιχμΙες τοuς' νιΧ ιiνέXετιxι μ.έ ιiγά.Π'Yj τίς ιiδuνιχ.μίες τοuς' νιΧ
σκεπά.ζ'Yj τίς κιχκΙες τιiΊν riμιχ.ρτωλιi>ν μέ έπιθέμιχτιχ ευσπλιχχνίιχς'
νιΧ ιiνιχσYjκώv'Yj με γλuχ.Uτητιχ ΙΧότούς πού πέφτοuΥ' νιΧ κιχθιχρίζ'Yj
~ρεμιx ιχ.ότούς πού. λερώθ'Yjκιχν ιiπό κά.ποιιχ κιχκίΙΧ, επι6ά.λλoντιiς
'tou; ενιχ επί πλέον επιτίμιο προσεuχ-ης κΙΧί ν'Yjστείιχς' νιΧ τούς ντυ
ν'Yj μέ iρετή, μέ την διδιχσκΙΧλΙιχ κιχ.Ι τό πιxριiδειγμιx.' νιχ. ιiσχoλή
τιχι μιχ.ζΙ 'tou; ιioιά.κoπσ. κιχ.ί νιΧ διιχ.cpuλιiττη την εσωτερική 'tou;
Elpijv'Yj, ωστε νιΧ μ'ή ιiκοu'Yj εκ μέροuς τοuς, οδτε <ρωνή, οδτε πιχρά.
πονο. Τότε λοιπόν, κιχι ά.πό μεροuς τοuς, θιΧ κά.νοuν δ,τι 'tou; έΙνιχι
104

δυνα,τόν για. να. ~ξα,σψα,λΙζoυν στόν Τιγοόμενό τους την ~ρεμία, κα,l
τήν εΖρ'ήνη",
. «Να. είσα,ι OCγρυπνος στην ~κπλ'ήρωση του κα,θ'ήκοντός σou,
είπε τέλος δ στά,ρετς. Προσηλώσου στήν προσευχ'ή. ''Οτα,ν δεν θα.
ζω πιri, μ'ή ξεχά,σης τΙς «όρψα,νές μου" , Κα,Ι να. προσεύχεό'α,ι για.
τούς γονείς μου 'Ισίδωρο κα,Ι Άγά,θψ>.
Άργότερα, μόνο θα. κα,τα,λά,6α,ινε δ πα,τ'ήρ Άντώνιος τό νόημα,
α,ότων των λόγων. Για. 'tYjv ώρα" μόνο με την Ιδέα, πώς θα. χωρι
ζότα,ν από τόν στriρετς, ξέσπα,σε σε λυγμούς κα,Ι lπεσε στα. γόνα,
τά, του. Ό στιχ.ρετς τόν ανα,σ'ήκωσε, τόν lσψιςε στήν κα,ρδιιχ. του,
τόν ευλόγησε με τόν μεγά,λο χriλκινο στα,υρό Xll.t είπε: «Π'ήγα,ινε
τώρα, εΖς τό δνομα, του ΚυρΙου. Σε περιμένουν». .
Πρα,γμα,τικά" 6γα,Ινοντα,ς δ ~πισκέπτης, 6ρ7jκε ~να,ν απεστα,λ
μένο του Τιγουμένου Ν'ήψωνα" πού τόν πα,ρα,κα,λουσε. να. περά,ση
κοντά, του.
Δυό μ7jνες είχαν μ,6λις μεσολα,6'ήσει iπό τό τα,ξίδι του πα,
τέρα, Άντώνιου στό Σά,ρωψ, δτα,ν δέχθηκε -Χπό τόν Μητροπολίτη
'tijc;; Μόσχα,ς Φιλάρετο ενα, γρriμμα" πού τόν προσκα,λουΟ'ε να. πά,η
σ.τ'ήν Λα,ύρα. 't7jc;; 'Αγία,ς Tptriooc;; - 'Αγίου Σεργίου γι~ να. γίνη αν
τιπρόσωπός του. Αότ'ή Τι Λα,ύρα" πού σuμπεριλά,μ6α,νε τό χω ρο 't7jc;;
μικρ7jς κοινότητll.ς του δά,σους πού είχε Ιορύσει &λλοτε. δ &.γιο;
. Σέργιος ~oυ ΡαΝτονέζ, είχε γίνει κα,τα. τή oιά,ρκ~ια, 'tijc;; ρωσικ7jς
!στορία,ς ~να, από τ' ~για,σμένα, μέρη, τόι. πιό αξιόλογα, Xll.l τόι.πιό
σε6α,στα. της α,ότοκρα,τορία,ς. Ή α,δτοκρα,τορική οικογένεια, π'ήγα,ι
νε κα,l lμενε ~κεί ΣUχνά,. Άπό τό 1770, οΙ Μητροπολίτες της Μό
σχα,ς ~τα,ν ~πίσημ~ ijγοuμενοΙ της.
Ό &.γιος Σέργιος κα,Ι δ πα,τ'ήρ Σερα,ψεΙμ Uπijρςll.ν πιΧ.ντοτε
πνευμα,τικόι. πολύ κοντινοι. Με τό διορισμό του πα,τέρα, Άντωνίου
ιί)ς ~κπρoσώπoυ του μητροπολίτου 't7jc;; Μόσχα,ς ~να,ς δεσμός πιό
χειροπια,στός οημιουργότα,ν ανά,μεσα, στΎiν 'Αγία, Τριά,οα, - "Αγιος
Σέργιος κα,l τ'ήν 'Έρημο τοσ Σά,ρωψ. Τό μέλλον θα. οείξη τη σπου
Οα,ιότητιΧ. τcιυ.
Ό ό.ξιωματικός βρίσκει ό.ρραβωνιαστικιΟ.
ΕΝΑΣ ΝΕΑΡΟΣ &.ςιωμα,τικός σκεπτότα,ν να. γίνη μονll.χός. ιιηγε
105

λοιπον στο Σιiρωφ να: ζ'Y/ΤYισrι την ευλOΎΙCΙ τοσ πcιτέρcι Σερcιcpείμ.
Άψοσ τον &'κουσε δ στιΧρετς, είπε: ,,<ο δρόμος σου δεν ε!νcιι
να: Ύίν'Υ/ς μoνcιχός. Πρέπει να: πcιντρευτης κcιΙ ~ μν'Υ/στη σου ε!νcιι
εδω. Γύρνcι πίσω στον ςενωνcι, εκε! θα: 6ρ'ijς μια: μ'Y/τέρcι με τ~ν
κόρ'Υ/ Τ'Υ/ς. ΑυτΥι ~ κoπέλλcι εlνcιι ~ μν'Υ/στij σου. Πές τους νΙΙρθοσν
να: με 6ροσν χωρίς ΙΙΡΎoπoρίcι».
'Ο άςιωμcιτικoς ύπά.κουσε. Δεν 6ρ'ijκε δμως κcινένcι στον ςε
νωνcι. Σκεπτικός, 6ΥΥ)κε ΙΙπο τον περί6rιλo τοσ μoνCΙστ'Yjριoσ κcιι
π'ijρε το δρόμο μπρoστιi του. Σε λΙΎΟ ε!δε μια:ν &μcιςcι που κσ.τευ
θυνότcιν προς το μονcιστijρι. Mέσcι κά.θoντcιν δυο -yυνcι!κες. (Ή εΙ
κόνcι ~τcιν χcιριτωμέν'Y/: ενcις σκονισμένος δρόμος ΙΙνιXμεσcι σ' E-νCΙ
διπλο ψρά.κτη άπο lλcιτcι· μια: ΙΙνοιχτη &μcιςcι με δυο τιχ.ςιδιώτισ
σες" ενcι δμορψο δροσερο προσωπιΧκι κιiτω ΙΙπο μια: κορδελωτη κcι
πελίνcι ... ). 'Ο ιιςιωμcιτικoς Ικcινε μετcι60λij, 6ε6cιιώ'θ'Y/κε στον
ςενωνcι πώς ο[ νεΟιΡερμένες ~τcιν πριXΎμcιτι μια: μιiννcι με τΥιν κόρ'Υ/
Τ'Y/~ κα.Ι, χωρίς να: χιiσrι κcιιpό, π'ijΎε να: τίς 6p'ij Ύια: να: τούς διcι-
6ι6ά.σrι το μYινυμcι τοσ στιΧρετς - κcιΙ Ύια: να: S'ij ΙΙπο κοντα: CΙύΤYι
πού τοσ πρooριζότcιν.
Ο[ -yυνcιίκες ΙΙπόΡ'Y/σcιν πολύ 6λέπoντcις ενcιν &'-Υνωστο ιιςιωμσ..
τικο να: τούς ιΡέρν'Υ/ μια: πρόσκλ'Y/σrι να: π~νε στον πcιτέρcι Σερcι
ψείμ. Αυτός τίς δέΧΤ'Υ/κε με πoλλ~ν εόΎένειcι, κcιτόπιν ενωσε τα:
χέριcι τοσ iςιωμcιτικοσ κcιί της νέcις: ,,'Ο θεος να: σ~ς εόλΟΎ'ij»
εΙπε. Kcιί ΎUρίζoντcις προς την μ'Y/τέρcι: «Elνcιι δ μY'Yjστijριχ.ς της
κόΡ'Υ/ς σου». Ή μ'Y/τέριi πcιρcιτηρφε με διστcι-yμo δτι δεν -Υνώριζε
τον νέο &'νδρcι. 'Ο στιΧρετς δμως, μ' εντι δψος πού δεν δεχότcιν ΙΙν
ΤιΡρijσεις: «Σοσ λέω πώς cιότoς εινcιι δ μν'Y/στYιρcις τ'ijς κόΡ'Υ/ς σου.
Ό θεος θα: τούς ευλΟΎijσrι».
Πcιντρεότηκcιν κcιί μποροσμε να: ύποθέσουμε ΟΤΙ θα: Ιζφcιν
ευτυχισμένοι κcιί θα: ΙΙπέΚΤ'Y/σcιν πcιιδιιX.
***
UΟ τcιν μιλοσσε σε πcιντρεμένoυς ΙΙνθρώπους, δ στιipετς δεν Ιμ
πcιινε στίς λεπτομέρειες της συζυΎικ'ijς ζω'ijς. Άπο τους συζό-Υους
ΙΙρκείτο μόνο να: ζ'Y/Τ~ την ΙΙμoι6cιίcι πίστη κcιί ΙΙΎιΧπ'Υ/, πού εςcισψιx.
λΙζουν στην oΙΚOΎένειcι τη στcιθερότητcι κcιί τ~ν εlρijν'Υ/. Έπέμενε
πολυ στη ψιλoςενίcι κcιΙ την έλε'Υ/μοσόν'Υ/.
106

«ΥπιΧ.ρχει εν~ 6ιι.θυ~ σύνδεσμος &νά,μεσιι. στ~ν. ευχιι.ριστιιι.κ~
τρά,πεζιι. κιι.ι την τρά.πεζιι. τοϋ κιι.!Πjμερινoϋμιι.ς ψιι.γτιτοϋ. Περισ
σότερο aπό τ~ν έλεημοσύνη η την όλικ~ 60~θειιι., τό μο.Ιριι.σμιι. τοϋ
ψωμιοϋ κιι.ί 1ι ψιλοξενΙιι. στό oΙκoγενειιι.κ~ τριι.πέζι κά,νουν τΙς; σu
χνα. lπιcpιι.νειιι.κες κιι.ί lξωτερtκες σχέσεις να. διιι.ποτίζωντιι.ι με μια.
πρoσωπικ~ θέρμη, διιι.ψuλά,σσoντιι.ς Ιτσι τ~ν &νθρώπινη &ξιοπρέ
πειιι., τοϋ ψτωχοϋ, πού εΙνιι.ι τόσο ευιι.ίσθητη κιι.ί Ιχει σuνιι.ντησει
τόσε~ διιι.ψεόσεtς», γρά,ψει εν~ σόγxpoνo~ όρθόδoξo~ Ιερέιι.ς (Boris
Bobrinskoy) .
Κιι.Ι δ •Απόστολος Πιι.ϋλος μι!ς λέει: «Η ψιλιι.δελψΙιι. μενέτω,
της ψιλοξενίιι.ς μ~ lπιλιι.νθά,νεσθε· δια. τιι.ότης γα.ρ Ιλιι.θόν τινες
ξενίσιι.ντες &γγέλους» (Έ6ρ. 1 - 2).
'Όσο για. τ~ν έλεημοσύνη, πρέπει να. γΙνετιι.ι με χιι.ροόμενη
διά,θεση. «ιλιι.ρόν γα.ρ δότην &γιι.πι! δ θεό~», Ιλεγε δ aτά,ρετ~ lπιι.
νιι.λιι.μ6ά,νοντιι.ς τόν Άπόστολο.
Τό διιι.ζόγιο ξεσχΙζει τα. δεσμα. τij~ &Υά,Π'ης. 'Ένιι.ν σ,νδρα.
που ζοϋσε χωριaτα. aπό τ~ν γuνιι.ίκιι. του, τόν ρώτησε δ aτά.ρετ~:.
«Γιιι.τί ζijς χωρισμένος aπό τ~ γuνιι.ίκιι. σου j Π~γιι.ινε γρ~γoριι.
να. την ξιι.νιι.6ρijς. Π~γιι.ινε!» Αυτός όπά,κουσε. ΟΙ σύζυγοι ιι.υτοι
πού εΙχιι.ν χωρΙσει, πi'jγιι.ν μιι.ζί προσκόνημιι. aτό Κίε60 κιι.Ι μετα.
·έγκιι.τιι.στά.!Πjκιι.ν σ" ενιι. κτημσ. τους στ~ν lξοχ~ κιι.Ι ζ~σιι.νε lκεΤ
με &γά,πη κιι.Ι κιι.τιι.νόηση &νιι.τρέψοντιι.ς &ξιιι. τα. πιι.ιδιά. τους.
Μεγά,λος ~τιι.ν δ σε6ιι.σμός τοϋ στά,ρετς για. τ~ν οΙκογένειιι..
Σ' ενιι.ν σ,νδριι. που ~ρθε να. τοτ) πιι.ριι.πoνεθi'j για. την μητέριι. του,
ποό μεθoϋσε~ τοϋ Ι6ιι.λε &μέσως τό χέρι aτό στόμιι. για. να. τόν lμ
ποδίση να. μιλ~ση κιι.Ι για. να. δείξη πως τα. lλιι.ττώμιι.τιι. των γο
νέων δέν &πιι.λλά,σσουν τα. πιι.ιδια. aπό τό να. τούς τψοϋν, δπως τό
ζητι! 1ι Άγίιι. j:ριι.ψή.
Έκτψ.οσσε lπiσης πολύ τίς γuνιι.ίκες των lπιι.ρχιιι.κων Ιερέων,
πού 1ι ζω~ τους δεν ήτιι.ν κιι.θόλου εύκολη κιι.ι 1ι ψτώχειιι. τους
σuχνα. μεγά.λη.
Ό παπας του χωριου
ΤΟ ΧΩΡΙΟ Κονο6έγιε60, της lπιι.ρχίιι.ς τοϋ Τιι.μπώψ, εΙχε δυό

μικρές lκκλ1jσοϋλες. ΤΗτιι.ν κιι.Ι οΙ δόο ξύλινες. «Οϊ lκκλησiες σου
10ϊ

θιΧ πέσουν»; είπε δ στά,ρετς στόν πιχτέριχ Δ"Ιμ~τρ"l, έΨ"/μέριο τcισ
χωριοϋ, οτιχν ΙΧότός ήρθε νιΧ τόν δΥί. «ΤιΧ θεμέλιά, τους εΙνιχι ιi~
πέτριχ, θα.νιχι 8ύσκολο νιΧ κιχτιχστριχcpoϋν» - «Kιxt ομως θιΧ πέσwν,
έπιχνέλΙΧ6ε δ πιχτηρ Σεριχφείμ. Κι έσiJ θιΧ χτίσης στη θέση τους μιιΧ
έκκλ"lσΙιχ ιiπό πέτριχ. Ή Πιχνιχγίιχ τοσ KΙXΖόtν θόt σέ 60"lθ~ση κιχΙ
f. γιxιoκτ~μoνά,ς σου δέν θιΧ σ' ιiψ~ση !τσι. ''Οτιχν θόt κτίζετιχι 1ι
κιχινούργιιχ !κκλ"lσίΙΧ, θιΧσοϋ γίνουν προτά,σεις ν' ιiψ~σης την ένο
ρΙιχ σου στό χωριό γιιΧ νιΧ ιiνιxλά,6,,1ς μιόtν &λλ"l στΎιν πόλ"l_ Έσίι
δμως μΎι τό κιiνεις. Μήν ιiνΤΙΧλλά,ξ"lς την ΙΧΙώνιιχ 8όξιχ μ.έ μιιΧ πρόα
xιxtp"l κιχλοπέριχση».
Τέσσεριχ χρόνιιχ μετόt ιiπ' ΙΧότή την σuνoμιλίιx, τό χωριό Κο
νο6έγιε60 !γινε πιχριχνά,λωμιχ τοσ πυρός. ΟΙ δυό έκκλΥ/σΙες κά,'Yj
κιχν., Ό πά,τερ ΔYIμ~ΤΡYIς ιiπεψά,σισε να. κιχτιχσκευά,ση lvιx πέτρινο
οίκο8όμ"lμα.. Έψτόt χρόνίΙΧ διέσχιζε τή Ρωσίιχ μιχζεύοντιχς χρψιχ
ΤΙΧ. Tελικόt μέ τη 60~θειιx του τσιcpλΙΚd toi} τόπου, μιόt δμopφrι
έκκλΥΙσίιχ ι1νιχγέρθ"lκε στή θέση τΥίς πcιλιdς xιxt τά. έγκιdνιιX της
!γινιΧν στόt 1835. UΟπως δ στά,ρετς τδχε προ6λέψει, lγινΙXν προ
τά,σεις έν τιμ μετιχξύ στόν πιχτέριχ Δ"Iμ~τρη ν' ιiψ~ση τό χωριό
του για. την πόλ"l. Αότός δμως ιiρν~θYIκε.
ι
* * *
ΟΙ ιiγρoτικot Ιερείς περιψρονοσντιχν ιiπό τούς ευγενείς γιόt την
ιiγριχμμιχτοσόν"l τους κιχι ιiπό τούς χωρικούς γιόt την πλεονεξΙιι
τους. Τούς xoρόΤδεuιxν για. την ιiOOνιxμΙιx τους στη βότκα..
Τό δτι δμως κιxτόt την Έπιινά,στιχση τtισ 1917 είχιιν τη δό
νιχμΥΙ νόt πεθιιίνουν γεννιιιιι, δείχνει πώς ,jπYjρχε σ' ΙΧότούς μια.
ocνιχπά,ντεχ"l πνεuμ.αr.τιX~ δύνιχμΥΙ. Ό πιχτηρ Σεριχψείμ τtιύς ένθιΡ
ρυνε ΥιΧ μένουν στόt χωριιi. τouς, να. κά,νουν διr;ιδόχoυς τούς γιούι;;
τους xιU νόt μ'iJν !γxΙΙΤιιλείπouν τό πνεuμιxτιx6 τούς ποίμνιό.
Ή δουλοπιιροιχίιχ πού είχε μετιχ6ΑΥΙθη σέ πριχγΜΙΧτική σκλιχ
i1tιi, ήτιχν 6ά,νιιυση. <Η κιχρδισ. τoU στά,ρετς μά,τωνε γιόt τούς χω
ρικoό~.
Ό πιστός έπιστάτης
Ο ΑΝΔΡΛΣ MOr κιχί γώ, δΙΥΙγείτιιι Τι ΚυρίΙΧ Νικιχσίν, π~γιxμε
108

στο Σά;ρωψ, θέλoντιx~ να. οουμε τόν μιχκά,ριο Σεριχψείμ. Mα.~ είπιχν
πω~ έργιχζότιχν στό δά;σo~. Σε λίγο τόν erQΙXμoe που έρχότιχννα.
μ.α.~ προσπιχντηση. Άπεuθόνθ7jχε στόν α.νδριχ μου με τα. ιiκόλoυθιx
λόγιιχ: «<ο προψ'ήτης Διχυtδ γρά;ψει: Κόριε, ~γά;Π7jσιχ ευπρέπειιχν
οεκου Σου κιχΙ τόπον Ο'Χ.ψώμιχτος δόξ7j~ Σου». τα. ε[πε α.υτά;, για.τΙ
δ α.νδριx~ μου - πού έν τoότoι~ τόν. l6λεπε γ~α. πρώτη ψορα.
ιiγα.πoυσε να. στολίζ7j χιχί να. 'ΣtεριπoιTίτα.ι τί~ έχκλ7jσίε~.
σrστερα. μα.~ κά;λεσε στό χελλΙ του. θέλΙΧμ.ε να. τοσ. ζ7jτ'ήσοuμε
την ευλογία. του για. να. πα.με στη Μόσχιχ, να. ζ7jτ'ήσουμε τΥιν &δειιχ
ιiπo τον ςpeouQιXPX7j μ.a.~ ν' ιiΠΙΧλλά;ξ7j τον α.νδρα. μου ιiπo τά. χα.
θ'ήκοντιχ του έπιστά;τη στα. κτημ.a.τά; του.
Ό πά;τερ Σερα.ψείμ, ιiΨO"σ. μ.α.~ &χουσε, π'ijρε τΟν &νδρα. μου
ιiπo το χέρι κα.Ι τόν δδ'ήγφε μπρός στΥιν εΙκόνιχ τij~ llιxνΙXYLa.~
τij~ fλυκoψιλoό~α.~.
- Για. την iγά;Π7j τTί~ Δέσποινά;ς M~, του ε!πε, σε πα.ρα.ΚιOr.
λώ, μΥιν ιiρνTίσα.ί ιχυτΥι ΤΥΙ δoυλειιi. Ή δια.χείΡ7jσiJ σο\) εΤνα.ι πρo~
δόξιχν θεου - δεν κιxτιxπιέζει~ τούς χωρικοός.
ΚιχΙ προέβλεψε πως μ.έ το θά;να.το τοσ Ιδιοχτ'ήτου μα.~ Τι χ'ήρα.
. του, l5χι μόνο θα. χιiριζε στόν Νιχα.σΙν την έλευθερία. του (για.τΙ
'ιjτιχν δoυλoπιiρoικo~), ιiλλα..θα. τοδχε τόση έμπιστοσόν7j, ωστε θα.
έμπιστευότιχν δλα. τα. όπά;ρχοντά; της στα. χέριιχ του, πρa.γμα. που
"Ιγιν.ε.
"Η κορΙα και ή ύπηρέτριά της
ΜΙΑ ΓΑΙΟΚΤΗΜΏΝ 'ιjρθε στο Σιiρωψ με την UΠ7jρέτριά; τη~. ΤΙς

δέχτηκε κιχΙ τΙς δυο δ πα.τΥιρ Σεριχψείμ. Τις ευλόγ7jσε κα.Ι ρώΤ7j
σε τΥιν κυρία.: «ποιά; εΤνιχι ιχυτ'ή;» - «Ε!να.ι ενα. κορίτσι στΥιν UΠ7j
ρεσίΙΧ μου», ιiπιiντησε α.υτη ιiδιά,ψoρα.. Ό στά;ρετς την κοίτΙΧξε κιχί
α.ρχισε να. μιλα. ψιλόστοργα. μ.έ τΥιν νeιxpij Κοπέλλα.. Έπα.ν~ιλ7jμ
μένως Τι κυρία. προσπά;θ7jσε να. διιxκόΦ7J τΥιν συνομιλία.. Ό γέρον
τιχς δμω~ δεν τTί~ lStνe προσοχ'ή. Μετα.: ρώΤ7jσε πά;λι: «ποιά; elYΙXt
α.υτη;" - «M~α. XOp7j δοόλων στα. κτ'ήμιχτά, μο\)>> είπε Τι κυρίιχ πε
ριψρον7jτ~κά;. Ό qτά;ρετ~ δμω~ είπε α.υστηρά;: «νο χι , κυρία. μου,
δεν εΤνιχι μια. XOP7j δοόλων,. εΤνιχι ενιχ ιiνθρώπινo 15'11, δ~ως έσεί~
'Xιxt γω, κα,Ι μά;λιστα, κα,λλίτεΡ7j &'πο μα.~, για,τΙ gXEL μια. ψυχΥι
109

ά.yν~ καί. μια. καλ~ κσ.ρδιά.!» Στρά.φTjκε μετα. πρός τήν νέα καί
τ~ν ευλόγTjσε πατρικά.: «<ο θεός μαζί σου, θφαυρέ μου!»
Κατά.λα6ε α.ραγε ~ κυρία; "Ας τό ηπίσουμε.
* .. *
Ό Σεραφεί.μ του Σιiρωφ, ~ταν δ πρώτος ιiπό τούς στά.ρτσι,
πού δεχόταν γυναικες μέσα στό κελλΙ του. Ευγενείς καΙ χωριιi
τισσες. Και δουλοπά.ροικες ιiκόμTj jBt6ata. Συχνα. ομως αυτές εί
χαν κιiτι τι τό 6ασιλικό στήν 1jρεμTj καί γ'1.λ~νια δμoρφιιi τους.
Σ' αυτ~ τ~ν έπoχ~ της ιΧφυπνίσεως της Ρωσικijς ΦυχTjς, ζωγράφοι
δπως δ Βενετζιόνωφ, άρχιζαν ν' ιiνακαλύπτoυν την δμορφια. αυτών
τών γυναικών της όπαιίθρου, τότε πού καί. δ Πούσκιν ιΧφιέρωνε σέ
μια. 'YpTjιX. UΠTjρέτρια, τ~ν «νουνού» του. - Ν ιά.νια - στροφές συγ
κλονισtικTjς τρυφερότητας, πού δέν Ιχουν τό δμοιό τους σέ καμμια.
λογοτεχνΙα.
'Από που προέρχονταν αυτη ~ όμορφιά., αυτή ~ ιΧξιοπρέπεια
της νεαρα.ς κόΡTjς fι τTjς γΡTjα.ς γυναίκα.ς; 'Από τόν Χριστιανισμό;
'Από την λατρεία της ΜTjτέρας του θεου;
«Κλά.Φε Φυχή μου, μπροστα. στ~ν oυριiνια κα.Ι έπΙγεια. δμορφια.
σου!» ιΧνα.στέναζε μια. 'YPTja. χωρικΥι κοιτιίιντας Τ~Y εΖκόνα της Πα.
ναγίας;
Αυτός, για. τόν δποίον ~ ουρά.νια Δέσποινα. Ιλεγε πώς 1jταν
. «ιΧπό τ~ YEYTjιi της», πού τόν ιiπoκαλoσσε «έκλεκτό» τη~, φαινόταν
να. σκύ6Tj μέ lδιαίτεΡTj προσοχή, πιiνω σ' αυτές τί.ς γυναίκες, νέες
καΙ γΡTjές, ευτυχισμένες η δυστυχισμένες πού Ιρχονταν να. τόν
βρουν.
Ή ΔπαρηΎ6ρητη χήρα
Η ΑΝΝΑ ΕΡΟΠΚΙΝ, εόγενικTjς καταγωγTjι;, είχε μεΙνει δρφανή.

T~ν ιiνέθρεΦε δ θειος της καΙ της βρTjκε Ινα. ιΧρραβωνιαστικό πού
της άρεσε πολύ. Ή iιμερομTjνΙα. τοσ γά.μου είχε 1jδTj δρισθTj, &ταν
ινα. πα.ρά.ξενο δνειρο ~ρθε να. ταριiξTj την νεαρ~ 'Χ.οπέλλα. ΤTjς
!Ρά.νTjκε πώς Ινας γέρος μοναχός, μπαΙνοντας μέσα στην κά.μαρα
δπου κοιμότα.ν μέ τΙς έξαδέλφες της, εlπe δείχνoντιiς την στόν θειο
της: «Γιατί παντρευετα.ι; Τό πολυ - πολύ να. ζ Yιa7J δόο τρεις μTj-
110

νες με τον &νδρα. της. Άπο όρφα.νη θOC γίνη x~ρα.. Είνα.t κρίμ~» .
.Ευπνώντα.ς με δά.κρυα. 1ι "Αννα. δtηγ1jθηκε το δνεφο στούς δtκοός
της, κα.νείς lSμως δεν το πYjρε .στOC σο6α.ρά..· Ό γά.μος lytVE με με
γά.λη lπtσημότητα.. Οϊ νεα.ροίσόζυγοt ά.κτtνο60λουσα.ν ά.πο EuΤU
χΙα.. Σε λΙγο lSμως, μtoc δ.ρρώστεtα., πού -&Stxa. πά,σχtζα.ν νσ. θερα.
πεόσουν οί γtα.τροΙ, lρρtξε κά,τω τον γα.μ.πρό.· ftoc νOC μην τον τα.
ρά.ξη, 1ι ΓUνclίκα. του Ικα.νε πως δεν l6λεπε την σο6α.ρότητα. τYjς
ά.σθένεtα.ς. >Απο τ~ μερtά. του xt α.ύτΟς προσπα.θουσε νOC την ξεγε
λά.ση ytOC την πρα.γμα.τtκη· κα.τά,στα.ση της υγεία.ς του. Ούτε δ Ινα.ς
ούτε δ &λλος τολμοοσε νOC φωνά.ξη Ινα.ν πα.πd. Κα.ί δ νέος &νδρα.ς
πέθα.νε χωρίς νOC πά.ρη την τελευτα.Ια. θεία. Kotvwvlιx. Ή λύπη της
χΥιρα.ς ~τα.ν χωρίς ISptιx. "Εκλα.tγε, lIXt μόνον μtoc δπα.ρξη ποι; εΤχ.ε
τόσο πολύ ά.γα.π1jσεt, ά.λλOC κα.τηγορουσε τον έα.υτό της πού ά.πο
την lπtπολα.tότητά. της είχε lσως προκα.λέσεt το xα.μa τYjς ψύχYjς
του. Φο60όμενος δ θείος της μΥιπως 1ι ά.πελπtσία. της την δδηγοQl
σε στην α.ύτοκτονία., ά.πεφά.σtσε νOC τήν πά.η στδ Σά.ρωψ ytoc' νOC
σuμ6oυλευθY) ιxuτav τον. στά,ρετς Σερα.φείμ, ytOC τον δπο!ον γtνότα.ν
τόσος λόγος. Πόσο μεγά.λο ~τα.ν το ξά.φνtα.σμα. της νεα.ρYjς χΥιρα.ς,
lSτα.ν μπα.Ινοντα.ς στο κελλί του, 6ρέθηκε μπροστOC στο γέρο μονα.
χο του όνείρου της! την προσφώνησε με τδνομά, της κα.ί την κΡά.
τησε κοντά, του μέχρtς δτου νOC δtα.λυθYj το πλYjθος πού τον περt
τρtγόρtζε. Τότε otutij τοΟ lμπtστεύτηκε το μεγά.λο της πόνο - το
θά.να.το τοΟ &νδρα. της χωρίς τη θεία. Kotvwvlιx.
«Μήν 6α.σα.νίζεσα.t, χα.ρά. μου, είπε δ πά,τερ Σερα.φείμ. Μην
νομίζης πως γ~> α.ύτΟ κα.ί μόνο μπορεί νOC χα.θΥ) 1ι ψυχΥι του. Ό
θεος μόνος Elvιxt δ κρtτ1jς. Αuτος ά.ντα.μεΙ6εt κα.ί τψωρεΤ. Τυχα.Ι
VEt ενα.ς &νθρωπος νιΧ κοtνων1jση lSw κά.τω, μπροστά. lSμως στο θεο
Elvott aocv νOC μήν είχε ΚΟtνων~ση. Άντίθετα. ενα.ς &λλος θOC ~θελε
νOC ΚΟtνων1jση, περtστά,σεtς lSμως, πα.ρOC τή θέλη~ του, τον lμπο
δίζουν. Τότε ενα.ς "Αγγελος του θεου, με ά.όρα.το τρόπο, του S:lVEt
την ΆγΙα. Κοtνωνία.».
Αύτή 1ι πα.ρηΎορητtκη lξ1jΎ"f/ση θυμίζεt την lξ1jΎ"f/ση του l-
φημερΙου του" Αρ, γνωστη στούς κα.θολtκοUς, πού lSwaE στη μη
τέρα. κά,ποtου πού α.ύτοκτόνησε, IStt δηλα.δη α.ύτΟς πρόλα.6ε «ά.νά.με
σα. στή γέφυρα. κα.ί το π'oτιij:ιt» νOC μετα.νo~ση. AuτYι 1ι lξ1jΎ"f/ση θά.
μποροσσε νOC σηκώση το πέπλο yt& το ρ.υστ1jρtο της ζωYjς τοΟ στά,-
111

ρετς στην MιxXPL'lij 'ΈΡTjμο. οε μονα.χοί. του μ.oVΙWΤΗptou ·ΟΧl2.νδα.
λίζοντα.ν τότε ι2.πΟ την ι2.πουσίΙΧ του στΙς κυριιxκιiτικες ΛειτouργΙες.
M~πως άριχγε ενα.ς "Απελος Κυρίου τοσ lcpepve την ιt.γLα. Κοινω
νία. μέσ' στην κα.ρδt.ά τou διiσouς;
Ό στιiρετς σόστησε στ'ήν Κυρία. Έρόmιιν να. έςομολΟ"('Jjθ7j καΙ
να. κoινωνiι~ στό μονα.στηρι xa.ί της ώρισε, ι2.cpoσ θα. γόριζε σπίτι
της, να. ΠTjγα.ίνTj έπΙ σα.ριΧντα. μέρες συνέχεια. στόν τιicpo τοσ συζό
γου της λέγοντα.ς τα. ι2.Χόλουθl2. λόγια.: «Σuγχώρl2. με, χύριέ μου,
ii,y ιt.μιiρτησα. εΙς 6ιiρoς σου ΧI2.Ι δ θεός θα. σε ΣUΓχωρέ~ κα.Ι θα.
σε σώ~». 'Έπρεπε έπί~ς ν.α. λέΥΙ τΙς προσευχές που συνιστουσε
πιiντα. στούς λιχϊχους: το "Πιiτερ Ήμων» τρείς φορές, τρείς το
«θεοτόκε, Πα.ρθένε, Χα.ίρε Κεχα.ριτωμένΥΙ Μα.ρίl2.», το «Πιστεύω»,
ΚI2.Ι στη διιiρκεια. της ~μέρα.ς την προσευχ'ή του 'ITjaou.
Ή νέα. ΓUνα.ίκα. 6Ιl2.ζότα.ν να. φύγ'η: ~ a.νοιςΥΙ πλησία.ζε, το
λυώσιμο των πιiγων ι2.πειλουσε να. κιiνYI τους δρόμους ι2.διιi6α.τoυς
χα.Ι είχε να. δια.τρέςΥΙ πά.νω ι2.πΟ πεντα.Χόσια. "χιλιόμετρα... Ό Γέρον
τα.ς πρό6λεπε πως δ δρόμος θάτα.ν κα.λΟς χα.Ι της lδωσε την ευ
λογία. του, κα.λώντα.ς την να. ςα.νιiρθTj στην νTjστεία. των Άγ. 'Α-
ποστόλων, τον 'Ιούνιο. .
'Αφοσ lcpθα.σε σπίτι ΤTjς, ~ "Αννα. Έρόπκιν ι2.κολοUθTjσε κα.τα.
γριiμμα. τΙς bS"lyie; τοσ στά.ρετς· τοΟ Σιiρωψ. 'Ότα.ν τελείωσε τΙς
έπισκέψεις της στο κοιμTjΤΤιρι, ιχlσθιiνθTjκε ξα.φνικα. σα.ν νάχε Ef.eu-
θερωθή ι2.πό ενιχ 6ιχρυ φορτίο. Ή. ζω'ή πλTjμμ..ύΡισε πιiλι μέσ' -ι;'ήν
τρα.υμιχτισμένTj της Ψυχ~. Εύρισκε πιiλι ευχα.ρίστη~ να. ΠTjΥΙΧίν"l
. στους συγγενείς ΤTjς. Οί Επισκέψεις που lxocve στον τιicpo τοσ συ
ζύγου της δεν τΤιν Υέμιζα.ν πια. μs cpρίΚTj.
Στ'ήν ι2.ρχ'ή τοΟ κα.λοκα.φιοο, xιxpouμoeYTj με τ'ήν Ιδέιχ. πως θα.
ςα.νιi6λεπε τον στιiρετς, 'ΠΎίγε στο Σιiρωφ. Σα.ν διψιχσμ.ένο έλιiφι
lτρεςε πρ~ς το διiσoς. Ή όποδοχΤι -ητιχ.ν συγκιν"lτικij: «" Α! νάσα.ι
πά.λι, θφα.υρέ μου! κα.λα. lxιxye; κα.Ι 7jρθες. Ό θεός νά. σ' ευλο- ..
y'ij. Μείνε λίΥΟ μα.ζί μα.ς».
Πέρα.σε μιά. 6δoμ.ιiδα. στο μoνα.στ~ρι. Kιiθε μέριχ., έκτός :1πο
τΤιν Πα.ρα.σκεtJ~, δ πα.τ'ήρ Σερα.φεΙμ την δεχότα.ν κα.Ι τ'ήν bSTjYOU-
σε στό δρόμο τή; πνευμ.ιχ.τικΎίς ζωής. ''Οτα.ν μιλοσσε γιά. την Βα.σι
λεία. τοΟ θε~':) «το πρόσωπό ~oυ Υινότα.ν υπέροχο. θa.λεγε κα.νεΙς
πως ενα. φως δια.περνοοσε το δέρμ του. το 6λέμμα. του, πα.ρα.μέ-
112

νοντιχς πά,ντιχ πολl) γΙΧλΥινιο, ~ςέψριxζε μι& μιχκιχριότητιχ πού δεν
-Ιίτιχν τοσ κόσμου τοότου».
«~Aν μποροσσιχ, της εΤπε μι& cpoρ& δ στά,ρετς, θ& σ' lπιχtpνιχ
ιiπo το χέρι κιχί. θ& σε πιχρουσίιχζιχ ιiπ' εδθείιχς στο Bιxσιλέcι των
OUPΙXVW'f.! »
Σε μι& ιiπ' ΙΧύτες τίς ~πισκέΨεις Τ1jς στόν α.νθρωπο τοσ θεοσ,
πιχριχτηΡ1jσε fι 'Άννιχ, μέσιχ στο κελλί του, μπροστ& στίς εΙ'Χ.όνες
ενιχ κερί ιiσuνYιθιστιx μεγά.λο.
«Τι κοιτά.ζεις; την ρώτησε. Δεν εΤδες, κιχθως ~ρxόσσυνιx ~δω,
τίς κιχτιχστροψες πού εκιχνε μέσ' στό δά,σος fι XoΙXtΙXtyiSιx; 'Έσπιχσε
πολλ& δένδριχ. Αυτό το κερί μου το lςpEPE δ θεοψ060ύμενος α.νθρω-
πος. Το α.νιχψιχ κιχί προσευχ'ήθ1jΚΙΧ '11& στιxμιxτ'ήσ7j fι XoιxtιxtyiS~.
Άνιχστένιχςε κιχί. πρόσθεσε: «Άλλοιως δεν θα.μξνιχν πιχρ& λίγιχ
πρά.γμιχτιχ ιiπo το μονιχστ'ήρι! ».
Ή .. Α·nσ. είδε πως τό κερί -Ιίτιχν μόλις ιiρχινΙΟ'rένο, πρiγμcι
ποι) εοειχνε πως fι προσευχΥι του στά.ρετς; ε!χε είσιxκoυσθij σχεδον
&'μέσως.
Αύτη iι νειχρ'ή χήρσ. δεν εΤνιχι πιχρ& ιιι& &'πό τίς ιiνιχρίθμ1j
τες γυνΙΧίκες, ποι) μέσ' 'jtYj ouστuXiιx κιχί την σόγχυσ'ή τους, ιiνιx
κουψίστ1jκιχν κ<χί κιχθΟΟ1jγ'ήθ1jκιχν πρός τον θεο ιi:πό την πιχτρική
τρυψερότητιχ του πιχτέριχ Σεριχψεiμ.
«Δεν θ& ξεχά.σω ποτέ, SL1jYEΙtΙXL μι& ~π' ιχυτές, πως, ιiψoυ
προσευχ'ήθ1jκε μΙΧζi μου μπροστ& στ'ήν είκόνιχ τής Πιχνιχγiιχς,άκοUμ
Π1jσε πά,νω στο κεψά,λι μου τ& ζεστά, του χέριιχ κιχί cιΙσθά,νθ7jκιx
ςocψνικ& μι& άνιχζιι)ογον1jτική δύνocμ1j '11& διιχχέετιχι μέσιχ σ' 15λο
μου το σωμιχ. Σ'ήκωσα. τ& μιiτιoc μου προς τον γέρoντ.cι, κΙΧί Effiιx
πως lχ.λocιγε. ΠΕνιχ ιiπo τ& διiκρυά. του επεσε πά.νω στο μέτωπό
μου. "Εκλιχιγε &.ρocγε γι& μένιχ; Δεν τόλμ1jσιχ '11& τον pwtijaw! ... »
θρψοσσ.ε πιθιχνότocτσ. γι& την τUX1j τόσων κιχί. τόσων γυνocι
κων ποι) ήτα.ν όποδουλωμένες σε &'πά.νθρωπους &.ψέντες· σε σuζύ
γους ποι) fι σκλ1jρόΤ1jΤιi τους τριχυμά.τιζε τί.ς ψυχες κocί. τ& σώμcιτά.
τους' γι& τίς όρψocνές, τίς χωρίς προίκιχ κΙΧί χωρίς στηριγμoc κocί
τίς δποΙες ψρόντιζε α.λλοτε fι μ1jτέριχ του, fι μιχκocρiτισσσ. Άγά.θ7j
Moxviν.
θ& ιiπoρ'ήσ7j δμως κιχνείς, γιιχ. το 15τι δ στιχρετς δεν lStνE σιχ
ψως 'Υ.ocθορισμένες δΟ1jγiες σχετικ& με τη σuμπεριψoρά. τους, σ'
113

ιχυτες τις -yuνιχΤχες, με τΙς δπο!ες lχλιχιγε,' στΙς δποΤες μιλοσσε
γιιΧ την ΒιχσιλεΙιχ των ουριχνων, χιχΙ των δποΙων σuχν~ προέλεγε
τό μέλλον. ΤΙ ζτιτοΟσε ~π' ιxUτές; ΤΙ 16ιχζε στήν πρώτη θέσrι j
·Ενιχ πορτριχΤ,!:ο, σχεδιΙΧσμένο ~πo τόν Λέοντιχ Τολστό'ί, στ~
γερά.μιχτά. του, μ~aς -yuνιχΙχιχς που τοΟ ήτιχν σ~ν μτιτέριχ του -- Τι
Τιχτιά.νιχ 'Εργόλσχυ, Τι θείΙΧ του - μπορε! ν~ μaς 60τιθ~σrι ν~
χΙΧΤΙΧλά.6ουμε. ...
«Αυτό ποιι μ' lντuπωσΙΙΧζε χυρίως σ' ιχδτήν χιχΙ μ' lΠΤΙΡέΙΧζε
περισσότερο, γρά.ψει δ Τολστόr, ήτιχν Τι lχπλτιχτιχ'ή χΙΧλωσόντι της
γι~ όλους ~νεξιxιρέτως. Πρoσ7tιxθω νά. θυμτιθιϊ> - χιχΙ δεν μποριί) -
μoLιX χιχΙ μ.6ντι ψop~ ποιι ν~ θύμωσε, πού ν~ εΙπε μι~ σχλτιρΥι χου-
6έντιχ, πού ν~ πρόψερε μι~ χρίσι. Τριά.ντα. χρόνια. ζιι)Yjς χα.Ι δεν
μπορω νιΧ θυμτιθω ν~ τό lχτι χά.ντι, lστω χα.Ι μι~ ψορά.. ποτε δεν
δίδα.σχ.ε με λόγια., γι~ τό πως πρέπει ν~ ζΥ) χιχνείς, ποτε δεν 16γα.
ζε «χτιρόγμ.α.Τα.». ·Ολτι Τι πνευμ.α.τιχ~ της lργα.σία. γινότα.ν lσω
τεριχά., χα.ί lξωτεριχ~ δεν ε6λεπε χα.νείς πα.p~ τίς πρά.ξεις της
κα.Ι μά.λιστα. ουτε χάν τΙς πρά.ξεις της, ~λλ~ τΥι ζωή της, 1jPEμo~,
γλυχειά., χ.ιχρτεριχΥι, που ~γα.πoOσε δχι με μιιΧν ~γά.Π1j ~νήσuχτι,
στρα.μμέντι στόν έα.υτό της, ~λλ~ με μι~ν ~γά.πτι εΙpτινιχ~, μυστι
χ~. Έργα.ζότα.ν σ- €να. lpyo ~γά.Π1jς lσωτεριχευμ.ένο, χα.ί γι' α.υτό,
δεν χρεια.ζότα.ν νιΧ 6ιά.ζετα.ι. Κα.Ι α.υτες οΙ δυο ίδιόττιτές της - Τι
'ήρεμία. χ.ιχί Τι ~γά.Π1j - τρα.60σσα.ν τοΙΙς ~νθρώπoυς χοντά. της χα.Ι
lδινα.ν στη σuνα.ν'I.στpoψYι της μι~ Ιδια.ίτερτι χά.ρι. Χιχροόμ.εντι 'ιjτα.ν
Τι ~τμόσψα.ιρα. τη .. ~γά.Π1jς μέσα. στήν δποΙα. ζοοσε - ~γά.πτις γιιΧ
τοΙΙς πα.ρόντες χα.Ι τοΙΙς ~πδντες, γι~ τοΙΙς ζωντα.νοΙΙς χα.Ι τους πε
θα.μένους, γιά.. τοΙΙς ~νθρώπoυς ~χόμτι χα.Ι γιιΧ τιΧ ζωα.».
Άπό την Ρωσίδα. -yuνα.!χα., δ στά.ρετς Σερα.ψεΙμ δεν ζτιτοσσε
τίποτε &1λο. Πλά.σμ4Τα. όμως ~πό τέτοια. πά.στα., πνευμ.α.τιχως σuν
τα.ιρια.σμένα. με τόν πα.τέρα. Σερα.ψεΙμ δεν σuνα.ντιωντιiι χά.θε μέ
ρα.. Πιό δια.δεδομέντι ε!ν.α.ι Τι μετριότητα., ψα.ντα.χτερΥι χιχΙ τuc:ρλ~,
[χα.νoπdιτιμέντι ~πό τό lπίπεδδ της.
CH κοσμικΤι κυρία καί το άγδρι με το νευρικο γέλιο
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ένός ευγενοσς, lIPij60u lχείντι τΥιν

έποχή, τοσ 1.)1. Νέ6ερωψ, διιχ.6ά.ζουμε την ~χόλoυθτι διήγτισrι:
114

«''Οτιχ.ν φθά,σιχ.με το Σά,66ιχ.το γιά. τον έσπερινό, μιiθιχ.με πως δ
πrι.τηρ Σεριχ.φείμ 'ιjτιχ.ν στο μονιχ.στΤιρι κιχ.ί σπως σuνTιθως θά. κοινωνοϋ
σε τ~ν !H1j μέριχ. το πρωt. Π~γιχ.με λοιπον στην !κκλ1jσίιχ. κιχ.ί μόλις
τελείωσε 'ή λειτουργίιχ., πΤιριχ.με δλοι μιχ.ζΙ τον δρόμο γιά. το κελλΙ
τοΟ στά,ρετς, δπου ιχ.υτΟς !ρχισε νά. προσφέΡ1j στούς !πισκέπτες τ~υ,
δπως το σuν~θιζε, μικρά. κομμα.τά,κια. &.ντίδωρο, πού l6γrι.ζε &.πΟ
μιά. κοόπα. γεμά.τη κρα.σΙ κrι.Ι που τά. πρόφερε πιiνω σ' ενrι. κουτά,λι
&.πΟ κα.σσίτερο. ΜιιΧ νεα.ρά. γυνα.ίκιχ., 'ή κυρία. Ζ., φα.ινότrι.ν κα.τά,
.πλ1jΚτη &.πΟ τ~ν &.σuν~θιστη α.υτη ευωχία. κα.Ι δτα.ν δ πιiτερ Σερα.~
φεΙμ την πλ1jσίιχσε κιχ.Ι τής l6a.λE το κουτά,λι μπροστά. στο στόμα.,
α.υτ~ δεν θέλφε νά. το δεχθή κrι.ί !πα.νειλ1jμμένα. γύρισε &.λλοΟ το
κεφά,λι. Ό κα.λός στά.ρετ:;;, νομίζοντα.ς ίσως π!ί)ς δίστα.ζε μπροστά.
στο μέγεθος τοΟ κουτα.λιοο, της ε!πε με &.φέλειrι.;
«Bo~01jaE με το διiκτuλό σου, μικρΤι μου κυρίrι., με το δά,κτu
λό σου ... ». Αυτο δ1jλα.δ~ στιμα.ινε, δτι δτα.ν θ&.ρχότα.ν το κουτά,λι
κοντά. στά. XElλ1j της, μΠΟΡΟΟσε νά. σπρώ,ς1j το περιεχόμενο μέσα.
στο στόμrι. με το Sά.κτυλό της. Μόλις !κουσε α.υτ~ τ~ σuμ60υλ~,
.yj κυρία., άρχισε νά. γελιi κrι.Ι μετά. ςέσπσ.σα. κα.Ι γω στιΧ γέλι~. Ό
σε6ά,σμιος στά,ρετς &.πομα.κρύνθ1jκε σα.στισμένος κα.ί 'ή κυρία. lιpu
γε &.πΟ το κελλί. ·0#0 γιά. μένα., το τρελλό μου γέλιο σuνεχιζότα.ν
όλο κα.Ι πιο δυνα.τό! πα.ριΧ τΙς πρoσπιiθειες της μ1jτέρα.ς μου νά. με
στα.μα.τ1jσ1j. Tέλo/~' l6yΙXAE lςω κα.ί μέ μιiλωσε γιιΧ τιΧ ΚΙΧλιΧ γιιΧ
τ~ν &.νιiρμoστη Ο'JμπεριφοριΧ μου. Τιμωρ~θ1jΚα. νιΧ μ'ή φά,ω πρωΙνο
κα.Ι 6ρα.δυνΟ φα.γ1jΤΟ κrι.ί 'ή μ1jτέρα. μου !δΤιλωσε πως δεν θιΧ με
σuγχωρoiίσε, !ά.ν οεν lπα.ιρνα. ΣUyxiliPE01j &.πΟ τον πα.τέρα. Σερα.
φείμ, στόν δποίον κα.Ι μ' εστειλε.
»Κα.θως πλφία.σα. στ~ν πόρτα. τοΟ κελλιοϋ του, την 6ρήΚα.
κλειστη κα.Ι κα.τιΧ την σuνTιθεια. !πρόφερα. τιΧ λόγια. της ευχής;
«Κύριε Ίφοσ Χριστέ, ηε τοΟ θεοσ, lλέ1jσον 'ήψϊς» , α.υτο πού
Ισοδυνα.μεί, στή μονα.στική γλώσσα.; με το νιΧ ζ1jΤ~01jς την άδεια.
να. μπής. Μοσ &.π1jνΤ1jσε κιΧποιος ιiπo το !σωτερικό; <<'Αμήν»
πρiiγμα. πού σ1jμα.ίνει «~μπα.» - κα.ί 'ή πόρτα. !νοιςε.
»Τί lκπλ1jς1j πήριχ δτrι.ν ε!δα., στο μέσον τοΟ κελλιοσ, ενα. ψέ
ρετρο κα.ί κΙΧθιστο άτό φέρετρο τον σε6ά,σμιο στά,ρετς' Σεριχφείμ,
πού κρα.τοΟσε στιΧ χέρια. του ένιχ 6ι6λίο. Με χα.ιρέτησε με κιχλω
atlV1j.
115

- Kιxλrιμέpιx, φίλε μου, κα.λrιμέpιx. Τι σέ φέρνει πρός; τα. δω j
- Μέ στέλνει ~ μrιτέριx μου να. σιχ.ς; ζrιτ'ήσω σuγγνώμrι, γιιχτΙ
πporιγoυμένως; γέλιχσιχ μΙΧζΙ σιχς.
-Ή μ,rιτέριx σου σέ στέλνει j Kιxλιi, ευχιχρίστησέ την έκ μέ
ρους μου, φίλε μου, ευχa.ρίστησέ την πού μεσoλά6rισε για. !νιxvι γέ
ροντιχ. θα. πρoσευχrιθω γι' ιχυτην. EυχιxρΙστrισέ την!
Αυτα. τα. λ6γιιχ είπώθrικα,ν μέ &πλότητιχ, όμως ενιχς έλιχφρός
ιδΙΙΧίτερος τονισμός στη φράσrι «~ μrιίέριx σου σέ στέλνει ... » μου
lδωσε τ~ν εντύπώσrι έπιπλ'ήξεως κιχι κΙΧθώς ιχίσθa.νόμουν φτιχΙχτης
, κΙΧί έπιΘUμoυσιx όπωσδ'ήποτε να. πάρω τ~ σuγγνώμrι του στιipετς,
πijριχ τό θάρρος να. πω: «"οχι, δέν μ,' lστειλε Υι μrιτέριx μου. 'Ήρ
θΙΧ ι1πό μόνος μου».
- ΤΗρθες ι1πό μόνος σου, φίλε μσυ, σ' ευχιχριστω, σ' ευχα.
ριστω. Ή ευλογίΙΧ του θεου να. είνιχι μΙΧζΙ σου.
Μου lκιχνε νόrιμιx να. πλrισιιiσω, μ' ευλόγrισε κιχι πρόσθεσε:
«Ή μετάνοιιχ σ6ύνει τό &μάρτημιχ, έδl:ϊι όμως, δέν ύπΤίρχε κα,ν &-
μάρτημιχ. Ό θεός νιΧνιχι μΙΧζί σου, φίλε μου».
Στη σuνέχειιx μέ pώτrισε, έα.ν διά6ΙΧζιχ τό Ευιχγγέλιο. Άπάν
τησιχ πώς οχι. Ποιός διιi6ιxζε έκείνον τόν ΚΙΧιΡό τό Ευιχγγέλιο,
έκτός ι1π' τό διάκονο στ~ν έκκλησίιχ j Ό στάρετς μέ πpoσκιiλεσε
να. πιiρω τό μονΙΧδικό κάθισμιχ πού 6ρισκότιχν μέσ' στό κελλΙ κιχΙ
να. κΙΧθίσω δίπλιχ του. "Ανοιξε τό 6ιολίο πού κριχτουσε στα. χέρια
του - κΙΧί πού ~τιxν ι1κριοως ενιχ Εύιχγγέλιο - κιχΙ a.pxtaE να.
διιx6ιiζrι τό 70 κεψάλΙΧιο του ΜΙΧτθΙΧίου: «M~ κρίνετε, ίνιχ μ~ κρι
θητε· έν ώ γα.ρ κρ[μιχτι κρίνετε κριθ'ήσεσθε, κιχΙ έν ώ μέτρφ με
τρείτε μετρτjθ'ήσετιxι ύμίν!» Διιi6ιxσε δλόκλrιρo τό κεψά.λΙΧιο, χωρίς
σχόλιιχ, χωρίς ν' ι1νιχψερθΤ) ουτε κΙΧί στό πιχριχμικρό στην σuμπερι
ψορά. μου. Άκούγοντιχς όμως ά,ντιλ'ήψθrικιx κιχτα. 6ά.θος τό σψά.λμ.ιχ
μου κΙΧί ΙXύΤ~ ~ ι1νά.γνωσrι μου προκά.λεσε μια. τέτοιιχ έντύπωσrι
πού τα. λόγιιχ του Ευιχγγελίου χιxΡά.κτrικιxν για. πάντιχ στ~ν μν'ήμrι
μου. ΠΙΧίρνοντιχς κι' έγώ ενιχ Εόιχγγέλιο διά6ιχΟ'ιχ πολλές ψορές ιxu
τό τό κεψά.λΙΧιο του ,Eυιxγγελιστij ΜιχτθΙΧίου, κι:ιί για. ΚΙΧιΡόι μπο
ρουσιχ να. τό λέω σχεδόν τελείως ι1π' lξω. Άψου τελείωσε τ'ήν ι1νά
γνωΤή του, δ πά.τερ Σεριχψείμ μέ εόλόγrισε ι1κόμ,rι μια. ψορα. κιχί
πρΙν μ' ι1ψ'ήσrι να. ψύγω, με σuμ60ύλεψε να. διΙΧ6α.ζω όσο πιό σu-
116

χνα. γινότor.ντό ΕUor.γγέλιο, πρaγμor. που πor.Ιρνοντor.ς τα. λόγιor. τοι>
κor.τιiκor.ρδor. lxor.vor. &.πό τότε τor.κτικιi».
***
Efvor.t ψο6ερό πως &.νιiμεσor. στους λor.ϊκοός, δπως xor.t &.νιiμεσor.
στους μονor.χοUς,.UΠijρχor.ν κor.ρδιές, κλειστές στην ιiγιότητor. τοσ στιi
ρ~τς Σερocψείμ. τ Apor.rE 1ι VEor.pTj κοσμική κυρΙor. θα. Ιμενε μετor.ξυ
ocότων για. τους δποΙους μιλιiει or.Uτό τό 70 κεcpιiλor.ιο το!} Μor.τθor.Ιου:
«Μή δωτε τό ι1γιον τοΤς κυσΙ μηδέ 6ιiλητε τούς μor.ργor.ρΙτor.ς όμων
Ιμπροσθεν των. χοίρων». (Μα.τθ. 7, 6); 'Ή μ'ήπως, σμιλευμένη
&.πό τόν πόνο, θα. ξα.να.ζοσσε μια. μέρor. μέσ' στή μν'ήμη της τό κελ
λΙ - τρώγλη τοσ πor.τέρor. Σερα.ψεΙμ, μέ τό πιiτωμιi τοι> στρωμ.ένομ.έ
aor.XXLrx. κα.Ι με κοότσουρα., πιiνω στα. δποΤα. κιiθoντaν οΙ έπισκέπτες
κα.Ι τό &.κτινο6όλο πρόσωπο τοσ στιiρετς να. πλησιιiζη στ«. χείλη
τοσ κor.θ' ένός lvor. κoυτιiλι &.πό κα.σσΙτερο μέ ψωμΙ κa.Ι κρor.σΙ, ευ~
χα.ριστια.κή ένθόμηση, ψιλόξενο σύμβολο &.δελcpότητoς xor.t &.γιi
πης;
'Όσο γι«. τόν VEor.pb Νέ6ερωψ, 1ι &.νιiγνωση ένός κεcpor.λor.Ιου &.πό

τδ Ευα.γγέλιο &.πό lvιxv γέρο !νθρωπο κα.θισμένο σ' lvor. φέρετρο,
είχε σΙγουρα. μεγor.λότερη έπίδρor.ση πιiνω σ' δλόκληρη τή ζω'ή του
&.πό δ,τι κa.Ι το πιο 6α.θυστόχιχ.στο κ'ήρuγμor..
***
Πor.ριiξενος xor.t πα.ρor.πλιtνητικός, ~τα.ν κor.μμια. ςΡορα. δ στιi
ρετς. Τίποτε δέν lxor.VE δπως οΙ !λλοι. ΆντΙ να. ντόνετor.ι μέ μor.σ
ρα. δπως δλοι οΙ μονα.χοί, ντuνότor.νε μέ !σπρα.. Ποτέ σχεδόν δέν
έξομολογοσσε δ ίδιος, &.λλα. lστελνε τούς έπισκέπτες να. έξομολογη
θοσν στο μονor.στ'ήρι. <Ώς Ιερέor.ς δέν λειτουργοσσε πιιi, &.λλα. σέ
&.νιiμνηση τοσ δεΙπνου τijς &.γά;πης των πρώτων χριστιor.νων εδιδε
για. ποτό, μέσor. στό κελλΙ του, λίγο xpor.at (σuχνα. όπόξυνο) κα.Ι
για. cpor.t, μικρα. κoμμιiτιor. ψωμιοσ (πιiντα. ξέριi) . Πα.ρ' δλο το &.να.μ
ψισ6'ήτητο χιiρισμα. της ευγλωττΙα.ς του, την κα.λ'ή του μν'ήμη κα.Ι
μια. μόρψωση 6ιβλική xor.i πα.τερικ'ή, πού τροψοδοτοσσε μέ σuνεΧTί
&.νιiγνωση, δ στιiρετς, προτιμοσσε να. κηρόττη μέ τό πα.ριiδειγμor.
xor.t να. χρησιμοποtij περισσότερο σύμ6σλor., πocρα. κου6έντες.
''Ενor.ς &νθρωπσς πού κοιμότor.ν πιiνω σέ σor.κκιιΧ μέ πέτρες, μ'
117

ενα. κούτσουρο γιιχ μα.ςιλιiρι Τ) &'κόμ1j, κα.θισμένος κα.τιiχα.μα. ιχ.
κουμπώντα.ς στον .οίχο· που Ιτρωγε μιιχ ψοριχ την 1jμέρα. λίγο λιi
χα.νο τουρσί κα.ι μιιχ πρέζα. ξερα.μέν1j Ό ρ ώμ1j· πού ψοροΟσε μιιχ
πα.λ1jιχ α.σπΡ1j κιiπα. κα.Ι πα.λ1jοπιiποuτσα. ιχ.πό ψλούδα. σ1jμύδα.ς, α.ύ
τός δ α.νθρωπος δεν εΤχε ιχ.νιiγΚ1j νιχ 6γά.ζ'Ι'J λόγους, μα.στίγώνον
τα.ς τ~ν πολυτέλεια. κα.Ι Κ1jρύσσοντα.ς την ψτώχεια.. Ή χα.ριχ πού
&'κτινο6ολοΟσε, τό γέλιο του, «τό ιχ.κ.α.τα.νό1jΤα. λα.μπερό». -Ιjτα.ν 1j
!γyU1jσ1j γιιχ τΥιν εύα.γγελικΥι &'λ1jθεια. των λεγομένων του.
ΤοΟ α.ρεσε νιχ πα.ρομοιιiζ1j τΥιν &'νθρώπιY1j ζωΤι μ' lνα. κερι.
'Ένα. πλΥίθος ιχ.πό κεριιχ Ικα.ιγα.ν μέσα. στό κελλΙ 'του μπροστιχ στΙς
εΖκόνες. ~Oσo περισσότεροι !πισκέπτες Ιρχοντα.ν - κα.Ι δ ιχ.ριθμός
τους δλο κα.ι α.ύξιiνoντα.ν χρόνο με τό χρόνο - τόσο περισσότε
ρα. κεριιχ τοΟ Ιψερνα.ν.
«Ή ζω1j μα. ς , lλεγε δ στιiρετς, μπορεί νιχ σuγxριθY) με μι.ά.
λα.μπιiδα. κα.μωμέν1j ιχ.πό χερΙ με ΨUτ!λι, πού χα.Ιει με μιιχ ψλό
γα. που !μείς ιχ.νιiψα.με. Το χερΙ - εΤνα.ι 1j πΙστη μα.ς' τό ψυτiλι-
7, !λπίδά. μα.ς' κα.ι 1j ψλόγα. - 1j &'γιiΠ1j που ένώνει την πΙστη
μα.ζί με την !λπΙδα., δπως τό κερί κα.Ι τό ψυτ!λι κα.ίνε μα.ζΙ με
&'ποτέλεσμα. τΥι <pωτιιi. 'Ένα. κερΙ κα.χΥίς ποιόΤ1jτος 6γά.ζει, δτα.ν
τό &'νά-61jς κα.ι. δτα.ν τό σ61jν1jς, μιιχ α.σχ1jμ1j μυρωδιά.. 'Όμοια. εΙ
να.ι κα.Ι 1j ζωΤι ένός ι1μα.ρτωλοο. Κοιτώντα.ς ενα. &'να.μμένο κερΙ
- κυρίως στΥιν !xxA1jala. - σκεπτόμα.στε πά-ντα. την &'px1j, τό
ξετύλιγμα. κα.ι τό τέλος τΥίς ζωΥίς μα.ς: δπως λοιώνει ενα. &'νtφ
μένο κερί μπροστιχ στό πρόσωπο τοΟ θεοΟ, Ιτσι χα.Ι κά.θε στιγμΤι
λιγοστεύει 1j ζω1j μα.ς πλ1jσιά.ζοντα.ς στο τέρμα. της. Αότη 1j σκέψ1j
θιχ μίΧς 601jθ1jσ1j νιχ μΥι δια.σπι~μεθα. στην !κΧλφΙα., νιχ προσευχώ
μα.στε με περισσότεΡ1j θέρμ1j κα.Ι νιχ κά-νουμε τό πίΧν γιιχ νιΧο μοιά-
ζ1j 1j ζω1j μα.ς με μιιχ λα.μπά-δα. κα.μωμέν1j &'πο ι1γνο κερί, που
κα.ίγετα.ι χα.ί σ61jνει χωρίς α.σχ1jμ1j μυρωδιά-».
Σ' ενα. μα.θ1jτ1j του πού ρωτοίίσε, για.τΙ &'να.6ε τόσο πολλιχ χε
ριιχ κα.Ι xαoYt1jAta. μπροστιχ στίς εΖκόν-ες τοΟ κελλιοσ του, δ στά-
ρετς &'πα.ντοσσε: «οε α.νθρωποι μοσ ψέρνουν λά.δι κα.ί κεριιχ ζ1j
τώντα.ς μου νιχ προσεύχωμα.ι γι' α.ύτούς. Μν1jμονεύω τδνομά. τους,
δτα.ν λέω τόν .J.σ.νόνα. μου. Κα.θώς εΤνα.ι δμως πολλά-, δεν θιχ μπο
ροίίσα. νιχ τούς μν1jμονεύω δλους κιiθε ψοριχ που το ιχ.πα.ιτεί δ κα.νό
να.ς. ΈιΧον τΟκα.να., δεν θ&χα. χα.φό νιχ ιχ.ποτελειώσω τΤιν ιχ.νά-γνω-
118

ση τού κα.νόνα. μou. Γι' α.ύτό ιiνιi6ω ένα. κερί για. τόν κα.θένα.,
σα.ν ΘUσία. στόν θεό, κα.μμια. φορα. ένα. μεγιiλo κερΙ για. πολλους
μα.ζΙ, έπΙσης κα.ί κα.ντ~λια., κα.Ι έκε! δπou ιiπα.ιτε! δ κα.νόνα.ς να.
τούς μνημονεύσω, λέγω: «Κύριε, μν~σθητι δλων α.ότων των ιiν
θρώπων, των δούλων Σοu, για. τίς Φuχές των δποΙων, έγώ, δ ιiνιi
ξιος Σερα.ψείμ, ivιi6w· ένώπιόν Σοu α.ότα. τα. κερια. κα.ι τα. κα.ν
τ~λια.».
Ό πιiτερ Σερα.ψείμ fotVE πολλΥι σημα.σΙα. σ' α.ότη τη σuν~θεια.,
πού την ιiρχyι της τΥιν ιiνέ6α.ζε στόν Mωσσij. Ό θεός ε!χε μιλ~σει
στόν Mωσσij μ' α.ότα. τα. λόγια.: «'Έντειλα.ι τοις uΙοίς Ίσρα.Υιλ ...
κα.ύσα.ι λύχνον δια. πα.ντός. 'Έξωθεν τού κα.τα.πετιiσμσ.τoς έν ~
σκην'Ώ τού μα.ρτuρίοu κα.ύσοuσιν ιiπό Άα.ριί)ν κα.Ι οΙ uroi α.ότού
ciJtb έσπέρα.ς έως πρωt ένώπιον Kuplou ένδελεχως' νόμιμον α.Ιώνιον
εΙς τα.ς γενεα.ς uμιiiν» (AEULt. κδ'. 2 - 3) .
Τό σύμ60λο, fXEL τΥιν Ιδιότητα. να. διεισδόη χωρίς να. τό χα.
τα.λα.6α.ίνης στΥιν ιiνθρώπινη σuνεΙδτιση. Ή ψωτια. - δ θεός ε!να.ι
πορ κα.τα.να.λίσκον. Τό ψως - δ θεός ε!να.ι ψως. Τό κερί - δέν
ε!να.ι πα.ρθενικό; Τό λιiδι σuμ60λΙζει τό "Αγι.ον Πνεύμσ., τό 6α.σι
λικό χρίσμα., κα.Ι τό χρίσμα. τού 6α.πτΙσμσ.τος, ψιiρμα.κo, Οόνα.μτι
τού iθλ1jt'ij, πτιγΥι ψωτ~ς κα.ί θερμότητος, που διώχνει την πα.γω
νια. ιiπό τίς πετρωμένες κα.ρδιές.
Ό στ6.ρετς προτιμΟύσε α.ότόν τόν 6α.ΘU κα.ί έκψρα.στικό σuμ-
60λισμό, τόν σ' ΙSλοuς προσιτό, ιiπό τΙς πολύπλοκες δογμσ.τικές κα.Ι
θεολογικές δια.τuπι.ίισεις. .
Ό καθηγητης τiiς θεολογίας
ΕΝΑΣ ΙΕΡΕΑΣ, γνωστός τού στ6.ρετς, -Ιjρθε μιά. μέρα. να. τον o'ij,
μα.ζΙ μ' ένα. σuγyEV'ij tou, κα.θ'JjΎ'JIΤYι της θεολογία.ς, πού σκόπεuε
να. μπ'ij σέ μονα.στηρι. Ό πα.τΥιρ Σερα.ψεΙμ τούς εόλόΎ'JIσε κα.Ι χω
ρίς νόι προσέξη τόν σuγyEV'ij, !ρχισε τΥιν σuζ~τηση μέ τόν Ιερέα.,
μιλώντα.ς γιόι σο6α.ρόι θέμα.τα. σχετικόι μέ την ένορία. tou. 'Εν τού
τοις, μιόι fι oub φορές, κοιτώντα.ς πρός τόν κα.θ'Jjγτιτη, ε!πε: «M~
πως θέλει να. μ6.θη ιiκόμη τίποτε ilUo;»
Ό Ιερέα.ς κα.τώ·ρθωσε τελικα. να. τρα.6Υιξτι τΤιν προσοχΥι τού
στ6.ρετς στόν σuγyEvrj tou, που ~θε); νόι τοϋ ζτιτ~σrι σuμ60uλές
119

πρίν γΙνη μοναχός καί πού, δπως διευχρΙνισε "ίταν θεολόγος.
«Ξέρω πως εΤναι lπιδέξιος στό νά. lπινοη χηρύγματα, άπά;ν
τησε δ στά;ρετς. Τό νά. διδά;σχης ε!ναι τό [διο εδχολο με τό νά.
πεταος πέτρες πά;νω άπό τό καμπotναριό. 'Όσο γιά. νά. πρ(iττης
αυτά. που διδά;σχεις, είναι τό Ιδιο 8ύσχολο με τό νά. κου6αλαος
πέτρες στην κορυψ1ι του χotμπαναριου. Αυτή είναι fι διαψορά. ιiνά;
μεσα στη διδασχαλΙα χαΙ στΥιν πρά;ξη».
Koti υπέδειξε στόν χαθYjγητη μεριχά. ιiναγνώσμ.or.τα ώψέλιμα.
γιά. την ΨUΧ-r1 του.
Το μυστικο της διορατικότητος
Ο ΠΑΤΗΡ Άντώνιος, δταν ιiκόμη "ίταν fιγoύμ.ενoς του Βισσοχογ

κόρσχ, παρηχολούθησε μιά. μέρα τΥιν σuνoμ~λΙα του στιΧρετς μ' έ
ναν €μπoρo άπό τό Βλαδιμ-r1Ρ, που τόν 16λεπε γιά. πρώτη ψορά;,
ψαινόταν δμως πως μπορεί νά. δια6ά.ζη μέσ' στη ΨUΧ-r1 του, σά.ν
σε άνοιχτό 6ι6λίο. Ό π. Άντώνιος ρώτησε άργότεριχ. τόν στιΧρετς
πώς χατώρθωνε νά. είσχωρη μέσα στά. τρίσ6αθα, τά. πιό άπόχρυψα
τής Χά.θε σuνειδήσεως, χωρίς νά. χά.νη ~ρωΤ-r1σεις, χωρίς νά. περι
μένη lχμuστηρεύσεις.
«'Ερχόταν σε μένα, ιiπά;ντησε δ στά.ρετς μιλώντας γιά. τόν
έμπορο, δπως ο[ α.λλοι, δπως lσύ, 6λέποντας σε μένα. έναν υπη
ρέτη του θεου- χι lγώ, δ ιiνά.ξιoς ΣεραψεΙμ, θεωρώ τόν έαυτό
μου σά.ν ένα φτωχό υπηρέτη του θεου χαΙ δ,τι δ θεός πιχ.ραγγέλ
λει στόν δπηρέτη του, lyιi) τό lχτελώ. ΤΥιν πρώτη σχέψη που
μου lρχεται, χρίνω πι;)ς δ θεός μου τ~ν στέλνει, χαΙ μιλά;ω, χω
ρίς νά. ξέρω αυτό πο'} σuμ6αίνει στη ΨυχΤι του σuνoμιλητη μου,
πιστεύοντας δμως π~)ς ε!ναι τό θέλημ.or. του θεου χαΙ πως ε!ναι
γιά. τό χαλό του. Καμμιά. ψορά., που l\l-πιστεuτηχα στη Stx-r1 μου
).OYιx-r1, χωρΙς νά. θέσω τό ζήτημα στό θε6, ιiπαντoυσα. νΘμίζον
τ~ς πως αυτό fιταν εUχολο. Σ' αυτές τΙς περιπτώσεις γινόντουσαν
~θη. 'Όπως τό σίδερο άψίνεται στό άμόνι, lτσι χαί γω άψίνω
-.Υι θέλ-ησή μου στό θεό. Ένεργώ δπως Αυτός θέλει. Δεν €χω δι
κή μου θέλησψ.
Ό πα.τ~ρ Άντώνιος όμως ιiντίλεγε πιίις δ στά;ρετς €6λεπε τΤιν
120

ψυχ-η ένος ΙΙνθρώπου σιkν !νσι. πρόσωπο μέσιχ στο κιχθρέπτη χιiρις
στ-ην κΙΧθσι.ρότητσι. του δικου του πνεύμιχτος.
Ό πιχτ-ηρ Σερσι.φεΙμ ~6σι.λε το δεςί του χέρι στο στόμιχ του
Τιγοuμένοu: «'Όχι, χσι.ριi μου, δεν πρέπει νιk μtλaς !τσι. Ή ΙΙνθρώ·
πtνYj κιxρδιιk δεν ε!νσι.ι ΙΙνοιχτ-η πσι.ριk μονιχ,χσι. στον θεό. (Ψιχλμ.
63, 7). 'Ότσι.ν πλYjσtιiζYjς κιχ,ποιον, 6λέπεις πόσο !iπUθμ.ενYj ε!νιχι
Τι κσι.ρδιιk του !iνθριίntοul'.
Ό στιχ,ρετς δεν προχωροσσε ΙΙπο τΟν &νθρωπο στο θεό, ΙΙλλιk
ΙΙπο τον θεο στον ά,νθρωπο. Δεν !κιχνε τόν ΨυχιχνΙΧλυτη. Δεν έξ
ερευνουσε τιk 6ιχ,θYj, προσπΙΧθώντιχς νιk ιiπλoπoι'ήσYj τιk προ6λ'ήμιχτιχ
με το νιk τιk έντιiσ~ σε κιχνόνες, κσι.θως κιiνoυν οΙ ψυχολόγοι. Ά
φΟUΥκριχζότιχν το Πνευμιχ.
* * *
Στ-ην !PYjμo δ στιiρετς ΣεριχφεΙμ μYYjστεύθYjκε τον θεό κσι.Ι
μέσσι. στη σιωπ-η τΥίς έγκλείσεώς τοι) ΙΙνιχζ'ήτησε την σuντρoφιιk τοϊ}
Άγίου Πνεύμ.α.τος. «'Ότσι.ν το "Αγιον Πνεύμα κσι.τέρχετσι.ι στόν &',1-
θρωπο ... σι.ότΟς κσι.ίγετιχι ΙΙπο τ-η φλόγιχ τou, συμμετέχει στΙς σκέ
ψεις του θεοσ κΙΧί δεν μπορεί πιιk νιk δισι.τηρ'ή~ τίς δικές του ~
δέες κιχί τό δικό τοι) θέλYjμιχ μέσσι. στο πυρ των θεϊκων σκέψεωνι ... »
Ό στιiρετς διέκρινε τιk πνεύμιχτσι., διιi6σι.ζε μέσ' τις κσι.ρδιές, ΠΡΟ·
έλεγε τό μέλλον (πρό6λεψε τ-ην έπtδYjμίσι. τΥίς χολέρσι.ς, τον πό
λεμο της Κριμιχίιχς), σuνδύιxζε το πσι.ριχ,δειγμ.σι. με τον λόγο, κιχί
του ΧΟΡYjγ~θYjκε το χιχ,ρισμ.σι. των Ιιiσεων κσι.Ι των θιχυμιχ,των.
"οι πριχγμιχτικοί &γιοι, δχι μόνον δεν έπιθυμουν νιk κιiνoυν
θΙΧύμιχτσι., ΙΙλλιk κσι.Ι δτιχν ΙΧότο το χriρtσμιχ τούς XOpYjyYjtιxt, σι.ότοί
το ΙΙρνουντιχι. Κι δχι μόνο μπρoστιk στούς !iνθρώποuς δεν θέλουν
ιχότο τό χιiρισμ.σι., ΙΙλλιk κιχί μέσσι. στιk κρύφιιχ της κιχρδtaς τους».
"Έιkν κΙΧί τινες έξ ΙΧότων !λιχ60ν χιχρΙσμιχτιχ, έξ !iνιiγΚYjς !λιχ60ν
ιχότιχ,. .. εις δε τούς λοιπούς Τι θείιχ 60ύλYjσtς έν~ργει, ΙΙλλ' δχι
πιχ,λιν έντελως, 1) ώς !τuχε ... » γριχ,φει δ iΥtος Ίσιxιkκ δ Συρος
(Όμιλ. 36).
Μεγιχ,λος μελετητης του ιiγίoυ Ίσιχιχ,κ, δ στιχ,ρετς του Σιχ,ρωφ
δέΧΤYjκε &.ΡΙΧΥε με εόχιxρίστησYj ΙΧότΥι την κιχινούργισι. θεϊκΥι ευνοισι.;
Πεπεισμένος πως δ θεbς θιk του ζψουσε λόγο, τΥιν Τιμέριχ της
Κρίσεως, γιιk τΙς ψuχες ΙΧότων που θιk πσι.ρέλειπε νιk κιχθοδYjγ~~,
121

ψο6ότα.ν &ρα.γε πώς θ~ του ζ1jτtότα.ν lς [σου λόγος κα.ί γι~ τΙς
ψυχές xιxt τ~ σώμa.τσ. α.υτών που θ~ πα.ρέλειπε ν~ για.τρέΦ1j j
Μιχαήλ Μαντο6Ρωφ - ό πρίbτoς θαυματουΡΥΙΚcI'

θεραπευμένος
ΤΟ ΧΏΡΙΟ Νούτς, στην lπα.ρχίa. του Νίζνι - Νό6γκοροντ, εΙχε γι~

cpεουδιi.ΡΧ1j lva. νεa.ρΟν &νδρα., που τον lλεγa.ν Μιχa.Yjλ Μa.ντού
ρωφ, δ δποίος, ιiψoυ UΠ1jρέτησε στο στρα.τό. στη Λιcpλά.νδ1j, πα.ν
τρεύτηκε μια. νεα.ρiι λουΡ1jρα.νYj γερμa.νικTjς κα.τα.γω-Υ1)ς, τΥιν "Αννα.
'Έρντς. Ό Μιχα.Υιλ εΙχε μι~ χα.ρούμεν1j κα.Ι ιiνoιχτη Ιδιoσuγκρα.
σία., lva. ευχιiριστo πιχρουσια.στικό. Ή ζωiι του χα.μ.ο-Υελουσε, δτa.ν
ςιxψνικ~ τον fρριςε κιiτω μια. πα.ρά.ςεν1j ιiρρώστεια.. τα. πόδια. του
πα.ρέλυσα.ν xιxt κομμά.τιιχ ιiπo κόκκa.λα. Ιπεψτα.ν ιiπo τα. πόδια. του
δια.περνώντα.ς τΙς σά.ρκες. ΈπειδΥι υπέψερε πολύ κιχΙ ~τa.ν πι~ ιiπo
γΟ1jτευμένος ιiπo τΙς ιiτελέσcpoρες θερα.πεΙες πού τον Uποχρέωνa.ν
ν~ υποστή, κιχτέλ1jςε στο τέλος να. μετιxφερθij μέχρι το Σά.ρωψ,
πού δέν ιiπείχε πιxρ~ κιχμμια. σα.ρα.ντα.ρια. χιλιόμετρσ. ιiπo τΥιν κιχ
τοικΙα. του, γι~ ν~ ζ1jτησ1j τΙς προσευχές a.υτου τ,ρυ γέροντα.., για.
τον δποιον μιλουσα.ν δλοι στα. περίχωρα.. 'Ήτa.ν στ~ 1823. Ό στά.
ρετς δέν l6γa.ινε ιiκόμ.« ιiπo το κελλΙ του, ιiλλ~ κα.θώς πλ1jσΙa.ζε
δ κα.ιρΟς που τελείωνε την fγκλειcΠι του, δεχότa.ν i)S1j lπισκέπτες.
ΠYjγε ν~ προUπa.ντησ1j τον Μιχντούρωψ, πού μερικοί όΠ1jρέτες τον
εΙχα.ν μετα.ψέρει μέχρι την είσοδο.
-Έδώ εΙσa.ι λοιπόν j εΙπε. 'Ήρθες ν~ SYjc;; τον τιχπεινο Σε
ριχψεΙμ;
Μέ δά.κρυσ. στα. μά.τια. δ νέος &νδρα.ς ίκέτευσε τον στά.ρετς ν~
τον xιiY1j κa.λά..
" - Πιστεύεις στον θεό; τον ρώτησε, τρεις ψορές, δ lΡ1jμίτης
του Σιiρωψ.
Κα.ί, Qτa.ν δ &.ρρωστος του ιiπιiντησε, πώς πίστευε μ' δλ1j του
τΥιν ψυχ~:
-Έά.ν πιστεύ1jς, χιxριi μου, πιi.ντα. δυνιχτα. τφ πιστεύοντι. ΠΙ
στευε λοιπόν πώς δ Κύριος θά. σέ θερa.πεύσ1j κα.Ι γώ δ ψτωχος
Σερα.ψείμ θά. προσευΧ1jθώ.
Άψ~νoντα.ς τον &.ρρωστο στiιν είσοδο, δ στιiρετς γύρισε πίσω
122

στό κελλί του. Μετά. ιiπό κά.μποστι ώρα. 6yijXE ψέρνοντα.ς λίγο AtiOL
ιiπό τό κα.ντ~λL πού ~να.6ε μπροστά. στΥιν εικόνα. της Μ1jΤέρα.ς του
θεου. Ε!πε στόν ΜLχα.~λ νά. γuμνώστι τά. πόδLα. του κα.Ι !PXLaE
νά. τά. tpl61j έπα.να.λιχμ6riνοΥτα.ς: «Μέ την xip1j πού πijρα. ιiπό τόν
θεό, εlσα.L δ πρώτος 'fcou θερα.πευω».
ΤόλLξε lπεtτα. τά. πόΟLα. του Μα.ντοόρωψ με πά.νLνες κάλτσες,
lcpEpE ιiπό τό κελλί του μπάλαο ξερό Ψωμί, γέμtσε μ' α.ότό τΙς
τσέπες της ρενΤLγκότα.ς του ιiρρώστoυ κα.Ι 'ΟΟυ ε!πε νά. γuρίστι μέ
τά. πόΟtα. aτόν ξενώνα.. Ό Μα.ντουρωψ δέν ~τα.ν σLγουρεμένος. Άπό
πολύ κα.φό δεν μποροσσε νά. κoυν~στι τά. πόδLα. του. ''Οτα.ν δμως
τά. ά,κοuμΠ1jσε χά.μω, α.lσθά.νθ1jκε πώς είχε τ~ν δUνα.μ1j νά. 'Xpcr.-
Τ1jθij Ορθtος. Ξέψρενος ιiπό χα.ρά., YOvtitLaE μπροστά. aτόν στά.ρετς
Σερα.ψεΙμ. Αότός τον σήκωσε κα.Ι είπε α.όστηρά.: «Μήπως έξα.ρτ4-
τα.t ιiπo τον Σερα.ψείμ νά. stV1j τό θά.να.το 1j τ~ ζωή; νά. κα.τε6ά.ζ1j
στόν ''AS1j Yj νά. 6γά.ζ1j ιiπό κε!; τΙ λές, ψίλε μου! Έξα.ρΤιiτα.t
μόνο ιiπo τον θεό, πού έκπλ1jρώνεt τό θέλ1jμα. τών ψο60υμένων
Αότόν κα.Ι πού ιiκοuεL τίς προσευχές τους. Τον πα.ντοουνα.μο θεό
κα.Ι την 'rπερα.γία. Μ1jτέρα. του, α.ότούς πρέπεt νά. εόχα.ρtστijς!».
Ό Μα.ντουρωψ ε!χε yiVEL κα.Η.
rUptaE σπΙτt του εόΤUΧLσμένος. Μετά. δμως ιiπό λΙγο κα.φό ~ρ
xtaE νά. σuλλογΙζετα.t. Νά. εόχα.ΡLστ~στι τό θεό. - Πώς δμως;
rUPLaE πίσω στο Σιiρωψ.
- Τι νά. κά,νω; ρώτησε τον πα.τέρα. Σερα.ψείμ.
Ό στά.ρετς κοΙτα.ζε τον νέο !νδρα. μέ ιiγά.Π1j.
- Nιi. λΟLπόν, χα.ρά. μου, τί θά. κά.ν1jς, είπε χα.ρουμενα.. Νά.
δώστις δλα. δσα. lχεLς στό θεο κα.Ι νά. κρα.τ~στις YLάo σένα. την t-
'JtOUOLIX. ψτώχεtα..
Ό Μα.ντουρωψ δέν περίμενε xιi.tL τέΤΟLI'). Στεκότα.ν κα.τά,πλ1j
κτος. Τό ιiντΙτψo της θερα.πεΙα.ς του του ψα.Lνότα.ν Uπερ60λLκό.
Σκέψτηκε τ~ νεα.ρ~ γυνα.ίκα. του, πού ~τα.ν σuν1jθtσμέν1j σέ μLά. Eu.
xoA1j ζω~ κα.ί πού ιiγα.πoυσε την πολυτέλεLα..
Ό πα.τηρ Σερα.ψείμ δLά.~α.ζε τίς σκέψεLς του. 'Ήξερε πώς ε!χε
μπροστά. του μtά.ν έκλεκτ~ ψυχή, ενα. ιiπ' α.ότά. τά. O'ItάoVLrI. δντα.,
ιiπό τά. δποία. μπορείςπολλά. νά. ζ1jτήCΠjς.
- M~ν σέ μέλεL, ε!πε. Ό Κuρtος δεν θά. σ' έγκα.τα.λείψ1j
ούτε σ' a.uτη τη ζω~ ούτε στ'ήν !H1j. Δέν θα.σα.L ποτέ πλοuσLος,
123

θα. τρως όμως κά,θε μέριι τό ψωμί σου. llpoaEux1jaou. Σκέψου. ΚιιΙ
γύρνιι ξιινα. να. με Οijς.
Άντiθετιι 6,πό τόν πλούσιο νέο του Εόιιγγελiου, δ Mιχιι~λ
ΜιιντοόΡωφ Οέχτηκε. Είς τό έξ1')ς 1j ζω1j του "ίτιιν σuνοεοεμέν7j με
τ~ ζω~ του στά,ρετς.
·Η θαυματουργική πηγή
ΤΟ ΝΕΟ της θεριιπείιις του νειιροσ γιιιοκτ1jμ.ονιι yp1jyopIι οιιιοό

θ7jκε. ΟΕ &ρρωστοι πλ7jμμύριζιιν τό Σά,ρωφ, τόσο περισσ'ότερο, που
1) !οιιι 1j Πιινιιγίιι Πιιρθένος φιιΙνετιιι δτι εδλογουσε κιιί !νεθά,ρ
ρυνε τ7jν κιιινούργιιι οριιστηριότητιι τοσ «Διιιλεχτου,. της. T7jv 'ή
μέριι που &cp7jVE την lYΚAELσ1j του, κιιτευθυνόμενος πρός τό οά,σος,
ε!οε δ στά,ρετς, δχι μιικρυα. 6,πό μΙιι πτιγ~ που τ7jν λέγιινε «1j Π7j
γ~ του θεολόγου» (πρός τιμ.~ν μιa.ς είκόνιις του Άγiου Ίωάννου
του Εύιιγγελιστου, του θεολόγου, κρεμιισμέν7jς σ' !νιι οένορο) • σ'
ενιι έλωοες μέρος, να. στέκετιιι 1j Μ7jτέΡΙΙ του θεοσ, σuvooEuoμoέV7j,
δπως σuν1jθως, 6,πό τούς ιiπoστόλoυς Πέτρο κιιΙ Ίωά,νν7j. ΚτύΠ7j
σε τη γ1') με το σκ'ijπτρο της κιιΙ «ιiνά,6λυσε μια. Π7jγ7j με κιιθιιρό
νερό». Ή Βιισίλισσιι του Ούριινου όποσχέθ7jκε πώς τό νερό ιιύτης
τ'ijς Π7jγ1)ς θα. "ίτιιν πιό 6,ποτελεσμιιτικό κιιΙ ιiπό το νερό της κο
λυμ61jθΡιις τ'ijς Β7jθεσΟa.. Στην Ίερουσιιλ1jμ, οΕ Ζά,σεις, κιιθώς OL7j-
γείτιιι δ Εύιιγγελιστης Ίωά,νν7jς (Ίωά,ν. 5, 4) οεν γΙνοντιιν πιιρα.
μετα. την κά,θοοο του Άγγέλου. Στό Σά,ρωφ δμως οΕ &ρρωστοι θε
ριιπεύοντιιν κιιτα. πλ1jθη κιιθ' δλη τ7j οιά,ρκειιι του Ιτους.
Ό πιιτ7jρ ΣεριιφεΙμ lxtLaE γύρω ιiπό τ7jν πτιγ~ !νιι πεζούλι
κιιΙ σχημά,τισε !νιι Π7jγάΟι. 'Έστελνε τους ιippιl>στoυς να. πιουν 6,πό
τό νερό του κιιΙ να. χύνουν κιιΙ !πά,νω στα. μέλ7j τους. ΠολλοΙ l-
6ρισκιιν την όγεΙιι τους.
Άργότεριι, κτίσθηκε !νιι ξωκκλ1jσι πά,νω ιiπo το Π7jγιi.Οι. Δυό
ξύλινιι σπιτιi.κιιι Ιοινιιν τη ουνιιτότητιι στους &νορες κιιΙ στΙς Γu
νιιίκες να. λούζωντιιι χωριστα. μέσιι στο Ζιιμιιτικο νερό.
Ή δμοιότητιι με την Λούροη (δπου πιιpoυσιιi.στηκε 1j ήιινιι
γΙιι είκοσι τρίι:χ. χρόνιιι ιipγότεpιι) ε!νιιι θιιυμιιστΥι. ΤΟ νερο του
Σιi.pωφ, δπως κιιι το νερο της ΛούΡΟ7jς, οιιιτηρείτιιι !π' ιiόpιστoν
μέσιι σ' !νιι κλει'Πο Οοχείο. Μπορεί κιινεΙς νά. τό- μετιιcpέΡ7j μιιζί
124

του κα.Ι οΙ lrx.μα:tικές του Ιδιότητες ένεργουν κrx.Ι ιΧπό μrx.κρυιi. Τό
νερό δμως του Σά.ρωψ εlνrx.ι ιΧκόμη πιό κρύο ~πό τό νερό της
Λούρδης. 'Ακόμη κrx.Ι τό κα.λοκrx.Ιρι fι θερμσκρrx.σίrx. του δέν ξεπερ
ν~ τούς 4 6rx.θμ.ούς. Έν τούτοις, δπως κa.Ι στ-η Λούρδη, κrx.νένια.
κρoυσμrx. κρυολογ~μrx.τος δέν σημειώθηκε ιΧνά.μεσιχ. στούς λουομένους.
«Τά. πρώτιχ. λεπτά. rx.υτου του λουτρου εlνrx.ι σχεδδν τραμερά.,
lγρrx.ψε lνrx., πρoσκυνητ~ς. Τό νερό εΙνrx.ι τόσο κρύο, πού σου κό-
6ετrx.ι fι ιΧΥά.σα.. Κα.θώς δμως ντόνεσa.ι. δοκιμσ.ζεις μιά. α.lψνΙδι/:J.
σuρρo-η δυνά.μεων, α.lσθιiνεσrx.ι περίεργιχ. χrx.ροUμενος, ευτυχισμένος,
ξέγνοιrx.στος». 'Ένrx.ς δ.λλος πrx.ρrx.τηρουσε πώς 6γrx.Ινοντrx.ς ιΧπό τό
λουτρό, μιά. πολύ ευχιiριστη θερμότητrx., πού δμαισ. της δέν εΙχε
ξrx.νrx.νοιώσει, ξεχύνοντrx.ν στά. μέλη του. Τό σώμιχ. του lμσιrx.ζε ευ
κίνητο κα.Ι ιΧνσ.λrx.ψρο, σά.ν ν&.χ ε χσ.ση πολλά. κιλσ..
Βγrx.ίνοντrx.ς ιΧπό τΙς πισίνες, οΙ προσκυνητές της Λούρδης κα.
τrx.γρσ.ψουν τΙς Τδιες rx.υτές έντυπώσεις.
* * *
«Πιστεύεις στό θεό» εΙχε ρωτ~σει τόν Μιχrx.-ηλ Μrx.ντούρωψ δ
πrx.τηρ Σερrx.ψείμ. Μετά. του εΙχε πη πιίις θά. π~γrx.ινε να. προσευ
χηθ'ij. Ή πΙστη κα.ί. fι προσευχ-η εΙνα.ι έξ ίσου ιΧπrx.ρrx.ίτητες γιά.
τ-ην έπΙτευξη μιιiς θερrx.πείrx.ς.
«El δύνa.σα.Ι πιστευσα.ι, πιiντιx. δυνrx.τά. τφ πιστεύοντι» Ιλεγε δ
Ίησους στόν πα.τέρα. του έπιληπτικοσ νέου. Krx.l έκείνος lδωσε τού-,
τη τ-η θrx.υμ.6.σιrx. ιXπσ.ν'tτjση: «Πιστεύω, Κύριε· 60~θει μου τ~ ιΧπι
στΙrx.».
Με τ-η δόνα.μη τιi)ν προσευχών του, δ πrx.τήρ Σερrx.ψεΙμ στηρι
ζε την πίστη rx.υτων πού ~ρχοντrx.ν πρός rx.υτόν, έλπίζοντrx.ς πώς θά.
τούς θεριiπευε.
«'Αμήν ιiμΎjν λέγω υμίν, δ πιστεόων εις έμέ, τά. Ιργα. &. έγώ
ποιώ κιΧκεινος πόι~σει», είχε διrx.κηρύξει δ Ίησους. «Κα.Ι μείζονιχ.
.ούτων πoι~σει» (Ίωά.ν. 14,12) .
Αυτά. τά. λόγια. ιiνrx.ψέροντrx.ι σ' όλους τούς μεγσ.λους δούλους
τ?υ Χριστου κrx.t μετrx.ξύ τών δ.λλων κα.t στόν Σερrx.ψεΙμ του Σσ.ρωψ.
'125

Δεν ·πατΔ στη 'Yfi
Ο ΑΝΕ\ιfΙΟΣ τΤις; πριγκίπισσα.ς; τσα.κιΧϊεφ ΙςΡθσι.σε, πολύ !ρρω
στος;, στOt κτ'ήμα.τσι. της; θεΙσι.ς; του. Αότη, τόν !στειλε στο ΣιΧρωφ.
Ό νεσι.ρός; "ίΤσι.ν τόσο έςα.σθεν7jμένος;, πού χρειιΧστηκε vOt τόν' μετα.
φέρουν πιiνω σέ φορείο. Ό στιiρετς; φσι.ινότα.ν σOtν yOt τον περίμε
νε. Ζ'ήτησε να. 6ιiλoυν τό φορείο μέσσι. στό κελλΙ του.
-«Κσι.ί τώρσι., χσι.ριi μou, προσευχ'ήσου. Κα.Ι γώ έπισής; θOt
προσεUΧ7jθω, εΙπε. Μείνε δμως; ξσι.πλωμένος; ΙSπως; εΙσσι.ι κα.ί μ~ γυ
ρίι:J7jς; dπ' την ιiλλ'l'j πλευριΧ».
Ό νέος; !μεινε για. πολύ ξα.πλωμένος;, γυρισμένος; προς; τόν
τοίχο. ΜετOt τον κέντρισε ~ περιέργεια. vOt γυρίι:J7j να. 8'ij τί !κσι.νε
δ πιΧτερ. Προσευχότα.ν γονσι.τιστός;, dAλOt σOtν yOt α.Ιωρείτο στόν dέ
ρα., χωρίς; ν' dγγίζ7j το !8σι.φος;. Τρομιχ,γμένος;, κσι.τriπλ7jκτος; δ !ρ
Ρ ωστος; , !6γσι.λε μιOt κρσι.υγ'ή. Ό στιΧρετς; τελείωσε την προσευχ'ή
του κα.ί. τόν πλ7jσία.σε.
- eOt πιiς; 'Filipσo να. 8L7jΎ'YJθijιo σ' δλο τόν κόσμο πώς; δ πιΧτερ
Σερα.φείμ εΙνα.ι gvσoιo &.γtoς;, πώς; α.Ιωρείτα.ι στόν dέρα. .δτσι.ν προσ
εόχετα.ι. Ό θεός; νιΧ σέ cpuλriξ7j! Τό νου σου μ~ν π'ijς; τΙποτε σέ
κσι.νένα.ν μέχρι τό θιiνιxτό μου. Άλλοιως; θoc σοί} ξα.νriρθ7j ~ dp-
ρώστεισι..
Ό !ρρωστος; ι:J7jκώθ7jκε κα.ί στηριζόμενος; lAαocppOt σ' gvσov u-
Π7jρέτη του μπόρεσε να. πri'l'j μέχρι τ~ν ξενώνα., δπου περιστοιχ'ή
θ7jκε dπό dνθρώποuς; !πλ7jστοuς; vOt μriθoυν, τί !κσι.νε δ στά.ρετς;
για. να. έπιτόΧ7j τ'ήν ίσι.σ'ή του. fLOt μεγιiλ7j !χπλ7jξ7j δλων !μει
νε βουβός;.
Μερικα. χρόνια. &ΡΥ6τερσι., δτιχν &πό τ'ήν Άγ. Πετροόπολ7j ξσι.

νΙΧΥόρισε δ νέος; να. έπισκεφθΥί τη θείσι. του, !μα.θε πώς δ Σερσι.ψείμ
του Σιiρωφ είχε πεθιiνει. Τότε λοιπόν μίλ7jσε.
* * *
ΜεγιΧλος; θιiτα.ν δ κσι.τιiλoγoς; των θερσι.πειι:ϊJν πού πρσι.γμα.το
ποι'ήθ7jκσι.ν &πό τόν στιΧρετς Σερα.φεΙμ κιχτα. τ~ 8ιιiρκεια. τΥίς; ζωΥίς;
του κσι.ί μετOt το θιΧνσι.τό του. Tπriρχoυν ιiμέΤΡ7jτες; μα.ρτuρίες;. Nιi,
τΙ 8Ι7jγείτα.ι δ &ρχψα.ν8ρΙτης; Άντώνιος, πού τόν γνωρίC1α.με ~87j,
126

τ/γούμενο του Βισσοκογκόρσκ, που στΎι σuνέχεισι. lγινε Πρώτος της
Λσι.ύρσι.ς tYj; ΆγΙσι.ς Τριά80ς.
Ή θεραπεία το\) πατρός Νήφωνος
"ΕΦθΑΣΛ. μια. ψορα. aτό Σιiρωψ, για. να. επισκεψθώ τόν TιγoUμ.ενo
N~ψωνσι., πού κσι.θώς λέγσι.νε Τιτσι.ν 6σι.ρεια. !ρρωστος. Προς μεγιiλT;
μου lκπληξη, τόν 6ρijκα. !ντελΙi'>ς (jytYj.
»Βλέποντσι.ς τ~ν lκπληξ~ μου δ Τιγούμ.ενος μου 8ιηγijθηκε
τα. έξYjς: «'Ο· πα.τΥιρ Σερσι.ψεΙμ Τιρθε να. μέ 6ρΥ) κσι.ί μού εψερε Ινσι.
κpμμ.ιiτι μ.α.υρο ψωιr'-ί, πού μου τό !8ωσε λέγοντσι.ς: «ΕΙσσι.ι !ρρω
στος, ·πιiτερ. ΌρΙστε λοιπόν, πΑς να. σου έτoιμ.ιiσoυν ζωμό 6.πό ψιiρι
κσι.ί πιές τον τρώγοντσι.ς σι.υτό το ψωμΙ· σι.υτό θα. σου 8ώση 8υνιi
μεις κα.Ι μΑ τη 60~θεισι. του θεομ θα. για.τρευτΥις ... -«Ti μου λΑς
τώρσι. στιiρετς! 'Έχω κιiμπoσo κσι.ιρό που 8έν τρώω τίποτε, 8Αν
μπορώ να. ψιχ.ω. τίποτε κσι.ί τό μσι.υρο ψώμί μου τδχουν 6.πσι.γορεύσει
οΙ γισι.τροί». - «ΟΕ γισι.τροί σου 8εν 8ισι.6ιiζoυν τό ηrα.λτ~ρι. Γριi
ψει μέσσι. τό ηrσι.λτ~ρι: "Κσι.Ι !ρτος κσι.ρ8ίσι.ν 6.νθρώπου στηρίζει».
Φιiε λοιπόν λίγο 6.π' σι.υτό τό ψωμί».
Έπέμενε τόσο, πο\.ι οέν μποροΟΟσι. ν' iρνηθώ. Βρέ&ηκε λί-Υο
ψιiρι κσι.Ι μου κιχ.νσι.νε λίγο ζωμό. "Αρχισσι. να. τον πίνω τρώγοΎτσι.ς
κσι.Ι τό Ψιιψ.Ι πού εΙχε ψέρει δ πσι.τηρ Σερσι.ψείμ, κι σι.ότός με !πι
τηρουσε για. να. τό ψάω δλο μέχρι τό τέλo~. ''Οτσι.ν τελείωσσι., εΙπε:
«Αυτό -ητσι.νε, εν τιiζει. Τώ'ρσι., μΑ τΥι 60ijθεισι. του θεου, θα. ξσι.νσι.-
6pYj; τΎιν όγείσι. σου».
. ΔΑν πρόλσι.6ε νιΧ ψύγη κσι.ί σι.ίσθιχ.νθηκσι. μιά. εντονη !πιθυμία.. να.
κοιμηθώ, εγώ που 6.πο κσι.ιρό 8εν μ' !πισι.νε δ υπνος. Κοιμijθηκσ.
6σι.θεια. κσι.Ι ξύπνησσι. μούσκεμα. στόν Ι8ρώτσι.. Ή 6.ρρώστεισι. εΙχ Ζ
έξσι.ψσι.νισθ1j. Κσι.ί τιίψσι. είμ.α.ι !ντελιiΊς κσι.λάι.
«ΤΙ λές, πιχ.τερ Άντιί)νιε, είπε τελειώνοντσι.ς τή 8ι~η~ του
δ Τιγούμενος τομ Σιiρωψ, δ πσι.τέρσι.ς μσι.ς ΣψχψεΙμ 8εν Elva.t πριi
γμσι.τι θσι.υμσι.τουργός j»

Κεφάλαιον ιν
((. Η δέ Μαριάμ πάντα συνετήρει

τά ρήματα ταϋτα συμβάλλουσα
έν Tfj καρδία αυτής»
(Λουκ. 2, 19)
rH Μητέρα ΆιΥάθη
ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ χρόνιιχ προτοσ δ στάρετς Σερα.ψεΙμ μπi'j σ~ν δό

κιμος στ'ήν 'ΈρYjμο τοϋ Σάρωf, τον κιχιρο πού ητιχν έκε! ~γoόμε
νος, δ πολύ πονόψυχος πιχτηρ ΈψριχΙμ δ μουσικός, μι~ ευσε6'ής γυ
νΙΧίκιχ ήρθε ν~ ζYjΤ'ήσYj σuμooυλ'ή σχετικ~ μέ τό μελλοντικο προσ.
ιχνιχτολισμο της ζωi'jς της.
Σ~ν τ'ήν μYjτέριχ τοσ Σεριχψείμ, ονομαζότιχν κι ιχυτη ΆγάθYj
κιχΙ σ~ν την έμπόρισσιχ τοϋ Κούρσκ, είχε κι ιχυτ'ή μιά. κιxρδι~ γε
μάτη συμπόνια. γι~ τΙς ψτωχοσλες Ορψιχνές. ΤΗτιχν δμως μιά. γυ
νΙΧίκιχ μέ ευγενικ'ή κιχτιχγωγ'ή, χ'ήριχ τοσ στριxΤ7JΎoσ Μελγκούνωf,
ένος πλούσιου γα.ιοκτημονιχ. Mετ~ το θάνιχτο τοσ ιiντρός ΤYjς, ~
ΆγάθYj Μελγκουνωψ, νέΙΧ ιiκόμιx, μιχζΙ μέ το κοριτσάκι 't1jς ήλι
κίιχς τριών έτών, ςεκίνYjσε γι~ προσκύνYjμα, δπως το κάνουν συ
χν~ οΕ Ρώσοι, μέ σκοπο ν~ γνωρίσYj το θέλYjμιχ τοσ θεοσ σχετtΧ~
μέ τ'ήν μελλοντικ'ή της ζω'ή.
ΈπισκέψθYjκε το ΚΙε60, τ'ήν &.γιιχ πόλYj, άκουσε ν~ μιλοσν για.
την όποδειγμα.τικ'ή σuμπεριΨOΡα. κιχί για. τίς ιiρετές τών μονιχχών
128

Ό δγιος Σεραφείμ τoG Σόρωφ

-:ου Σιχ.ρωψ κα.ι κα.τεύθυνε τά. 6Τιμα.τιχ. της πρός α.ότΥι τΥιν «Ιρημο».
Δώδεκα. περίπου χιλιόμετρα. πρΙν ΙΙπό τό μονα.στΤιρι, σ' ενα
χωριό πού τό λέγανε Ντι6έγιε60, κ6.θησε, κουρασμέν1j καθώς "i-
ταν, πά.νω σε κ6.τι κορμούς δένδρων στοι6αγμένο l)ς κοντά. στην ~κ
XA1jaLιX και ΙΙποκοιμ1jθ1jκε.
Κατά. τη διά.ρκέια. αότοο τοΟ σύντομου {jnvou, ε!δε σε δνεφο
τη Μψέρα. του θεοΟ, την ·rπερα.γΙα. θεοτόκο, πού της ζ1jτοt1σε
νά. ΧΤΙσ7j στην θέσ7j της παλιiiς ξύλ.ιν1jς ~κκλησΙα.ς, κοντά. στΥιν
δποΙα κα.θότα.ν, μιά. καινούργια. ~XXA1jaLιX πέτρινη. με τΥιν όνομα
σΙα. ΠαναγΙα του Καζ6.ν. «Κα.Ι σύ, ε!πε 1ι ΠαναγΙα., μεΤνε ~κεΤ μέ
χρι τό τέλος της ζωjjς σου γιά. νά. UΠ1jρετης τόν θεό~.
Γεμ6.τη χαρ6., 1ι Άγ6.θ1j lψθασε στό Σ6.ρωψ. Ο[ μονιχχοΙ τούς
δποΙους συμ60υλεύτηκε, συμψωνοΟσαν με τούς μονα.χούς τοΟ Κιέ-
60υ πώς προψα.νώς lπρεπε ν' ΙΙψιερωθjj aτόν Κύριο.
Δυστυχώς δμως τό χωριό Ντι6έγιε60 δεν ψα.ινότα.ν κα.λά. δια
λεγμένο γιά. νά. ζήσ7j κιχνεΙς ~κεΤ μιά. ζωΥι προσευχjjς κιU ΙΙνατά.
σεως. Πλούσια σε μετιχλλεύμrxτα atS1jpou, 1ι yjj, τεμαχισμέν1j <lvjj-
κε σε πολλούς ίδιοκτητες καΙ ~ξ αίτΙας αυτού τοΟ γεγονότος την
8ιαχεφΙζονταν ~σχ1jμα. και ,με ΙΙδιαψορία. 'Fιργά.ζoνταν έκεΤ ~ρ
γ6.τες κακοπλ1jρωμένοι. πού εΤχαν ΙΙνακrxτευθjj με τόν ΙΙγροτιΧό
πληθυσμό. Τό μεθύσι, 1ι ΙΙκολα.σΙιχ, οϊ συμπλοκες και ο[ Α1jστεj:ές
αυτών τών δυστυχισμένων, lκα.νιχν τό Ντι6έγιε60 ενα κιχκόψ'ημο
τόπο. Ή Άγ6.θη ΙΙποσύρθηκε σ' !να διπλανό χωριουδιχ.κι.
Τό κοριτσ6.κι της lπεσε μετά. ΙΙπό λίγο κα.φό !ρρωστο κα.ί πέ
θανε. Άψοο κόΠ1jU κιχί αυτός δ τελευταΤος δεσμός της με τόν
κόσμο, 1ι κυρία. Μελγκούνωψ γύρισε πΙσω στά. κτήμrxτιχ. της, πού
λησε δ,τι ε!χε κrxΙ δεν εΤχε καΙ ΙΙψοΟ ιχ.ψοσιΟ)θηκε σε lργα ψιλαν
θρωπικ6., γύρισε πιχ.λι στό Ντι6έγιε60 και ~γκαταστ6.θηκε αυτη
ΤΥΙ ψορά. κοντά. στόν έψημέριο τής ένoρΙrxς. 'Έκτισε μόν1j της !να
χαμόσπιτο στην αυλΥι τοΟ πρεσ6υτερΙου καΙ ΙΙνέλα6ε τις πιό ευτε
λείς δουλειές: περιποιόταν τά. ζωνταν6.. καθ6.ριζε το στα.Ολο, ~πλε·
νε τά. ροΟχα.
'Όμως δεν ξεχνοσσε π~)ς τό rxit1jμrx τjjς Μ'Υ/τέρας τσΟ θεοΟ,
πού εΤχε Sjj στόν ϋπνο της, -ητανε ν' ΙΙντικαταστήσ7j τΥιν παληά.
έκκλησΙα του χωριοΟ πού κινδύνευε νά. έρειπωθij με μιά. καινούρ
για πέτρινη txxA1jaLri. Μέ την ευλο-Υία. τσσ πατρός Παχωμίσυ τσ(ί
130

Σά,ρωψ, τοα !ςομαλόγοu ΤΥΙς (IUAAoytt'X.ou ΤΙγοuμένοu, σuμπα.τρtώ
ΤΥΙ τοα Προχόροu ΜοχνΙν) δ.ρχtσε τό 1778 το 'Χ.τίσtμα. 'Ήτα.ν τι
tpιxyt'X.Yj χpOvtάo τιί)ν α.Ιμ.a.τηρών ι1ντε'Χ.δt'Χ.~σεων 'Χ.α.Ι της πείνα.ς
ποu ~ρθα.ν σά.ν !πα.'Χ.όλοuθα. τών ~γρtων !πα.να.στά.σεων τών σuμ
μορtών τοα Ποuγ'Χ.ιΧ.τσεcp. Elvιxt γνωστό, πως οΙ μανα.χοΙ τοα Σά.
ρωφ μέ 'X.ivSuvo νά. πεθά,νouν α.ότοΙ οΙ rStOt ι1πό τΥιν πείνα., lτρε
φα.ν χtλtά,Sες πεtνα.σμένοuς. Άπό τη μερtά. της τι μΥΙτέρα. Άγά,θΥΙ,
ιicpoα εΙχε πιά. δώσει τΥ) μoνα.χι'X.~ της όπόσχεσ1j, σuνετέλεσε xa.t
α.υτη xa.tάo το Suvιxtb στό νά. ςα.λα.φρώσ1j ι1πό τά. 6ά.σα.να. τοuς 'Χ.α.
τοί'Χ.οuς του Ν τι6έγιε60. Μά,ζεuε τά. πα.ιδιά., τιΧ Ι6α.ζε νά. μετα.φέ
pouv τοΜλα. γιά. την !'Χ.'Χ.λΥΙσία. ποu 'Χ.τιζότα.ν 'Χ.α.Ι τοuς lδινε γιά.
ι1ντa.μ.oι6'ή ψωμι. ''Οτα.ν τδ.στελνε σπΙτι τοuς τό 6pά.Su. τό 'Χ.α.θένα.
τοuς lφερνε μα.ζΙ tou πέντε xa.πΙ'Χ.ια., ποu lπρε-ι:cε νά. τά. Siliσouv
στοuς γονείς τοuς. Γιά. πολu 'Χ.α.ιρό ά.ργότερα., οΙ πα.λα.ιοΙ τοί) χω
ριοα θuμόντοuσα.ν μ' ευγνωμασόνΥΙ πόσο τοuς είχε 601jθ'ήσεt μ' α.υ"
τόν τόν τρόπο.
Άcpoα τελεΙωσε δ νa.ός τοα θεοα, τι μΥΙτέρα. Άγά,θΥΙ lφερε
ά.πό τό Ka.ζά.ν lva. ά.ντΙγρα.cpo της CP1jμtσμέν1jς εΙ'Χ.όνα.ς της Πα.να.
γία.ς, πρός τιμΥιν της δποΙα.ς εΙχε κτισθη τό 'Χ.α.ινούργιο οΙ'Χ.οδό
μΥΙμα.· ά.πό τό ΚΙε60 lφερε λείψα.να. &'γίων 'Χ.α.Ι ι1πό την Μόσχα.
μιά. μεγά.λΥΙ κa.μ.πά,να. 'Χ.α.Ι δλα. τ' ι1πα.ρα.Ιτητα. γιά. τη λα.τρεΙα.. Τό
εl'Χ.ονοστά.σt, ποu προερχότα.ν a.πό μιά. πα.λrιά. !'Χ.'Χ.λΥΙσιά. τοα μανα.
στΥΙριοα, το πρόσφερε δ ΤΙγοόμενος τou Σά.ρωφ, δ πα.τΥιρ Έφρα.Ιμ.
Σύμφωνα. μ' α.υτούς πού τΥιν γν(~ρισιxν, 1ι μΥΙτέρα. Άγά.θΥΙ ~τα.ν
μετρίοu ά.να.στ'ήμα.,ος, με στρογγuλό πρόσωπο, με μ.ά.τια. γ'Χ.ρίζα.,
μύτη 'Χ.οντη, στόμα. μαρό 'Χ.α.ί χέρια. πα.χοuΜ.. Στό 'Χ.εφά,λι φοροα
σε Ινα. σκoucpιX'X.L μ.a.αρo πού τόν χειμώνιχ τό γα.ρνίρtζε με δέρμα.
λα.γοα, !ς α.ίτία.ς τιί)ν ΣUχνιί)ν πονο'Χ.εφσ.λων της. 'Όπως δλοι οε
Ρώσοt ι1σχΥΙτές, 5.νδρες Τι ΓUνα.ί'X.ες, ντuνότα.ν 'Χ.Ι· α.ότ'ή φτωχι'Χ.ιΧ.,
σχεδόν ~θλια., με μπα.λωμένα. prιαχα., 'Χ.ά,τω ά.πό τιΧ δποία. φοροασε
ένα. τρίχινο χιτώνα.. Μιά. πέτρα. της ΧΡ1jσίμεuε γιά. μα.ξιλά,ρι· τΥιν
σ'Χ.έπα.ζε μέ μιά. 'Χ.α.θα.ρΥ) μιa.ςιλα.ρoθ~'X.YI, γιά. νά. φα.Ινετα.ι ά.πό μα..
'X.puάo γιά. πρα.γμ.a.τι'X.ό μα.ςιλά,ρι. Πρός το τέλος της ζωης ΤΥΙς τά.
6λέφα.ρά. ΤΥΙς Υίτα.ν σuχνά. 'Χ.ό'Χ.'Χ.ινα. - δ θεός της εΙχε δώσει τό
χά.ρισμα. τών δα.'Χ.ρύων. Ή l'X.r?ΙXσ1j δμως τοα προσώποu της ~τα.ν
πά.ντα. χα.ρούμενΥΙ'
131

'Έ~υπν'Y/. μορψωμ.έν'Υ/. κιχ.λά. κιχ.τιχ.τοπισμέν'Υ/ στην πεΡΙΠΑι:ιΧΥι
τά,ς1j τιί)ν έκκλ'Υ/σιιχ.στικων ά.κολουθtων, δέν a.Ρ'Υ'Υ/σε νά. γΙν'Υ/ γνω
στη στ~ν περιoχ~. Άπό τριγύρω κιχ.ί ά.πό μιχ.κρυά. εόγενεΤς; κιχ..ι
-ά.ςεστοι, Ιμποροι, κλ'Υ/ρικοί κιχ.Ι λιχ.Lκοt έρχόντουσιχ.ν νά. τ~ν ΣUμ-
60υλευθουν, νά. σuνoμιλ~σoυν μιχ.ζί της;, νά. ά.κούσουν τΙς; σοψές σuμ-
60υλές της. ''Οτι:χν τ~ν a.κουσιχ.ν κά,ποτε νά. λέ'Υ/ πώς; έπιθυμουσε
νά. ΙδρόOYj μιι7. μoνιx.στικ~ κοινότ'Υ/Τιχ., μιά. γιx.ιoκτ~μων του Ντι6έ
γιε60 της δώρισε ~νιx. μικρό κομμ.ά.τι γ1jς; κοντά. στ-ην περιoχ~ της
έκκλ'Υ/σίιχ.ς. Ή 'Αγά,θ'Υ/ Ιχτισε . έκε! τρίιχ. μικρά. σπιτιΧκια.: ενιχ. γι'
α.ότ~ν, ένα. γιά. τρείς; δόκιμες πού 'It1jyιx.v μι:χζί της, κιχ.ί ~νιx. γιά.
τούς προσκυν'Υ/τες που Π'Υ/γα.ίνοντα.ς πρός τό Σιiρωψ, στα.μα.τοΟσιχ.ν
στό Ντι6έγιε60. ''Ενιχ.ς ψρά.χτης; τά. περιτριγύριζε δλα..
Ή νεα.ρ~ κοινότ'Υ/Τα. ζουσε ά.πό την έργα.σία. της. ΟΙ ά.δελψές
!πλεκα.ν κά,λ τσες κα.Ι lpoc6ocv ροσχα. γιά. τους μονα.χους του Σά.
ρωψ. Γιά. ά.ντά.λλα.γμα., δ πα.τ-ηρ Πα.χώμιος, που εΙχε γίνει 1ιγού
μενος μετά. τό θά,να.το του πα.τρός Έψρα.ίμ, τους lστελνε ψα.γ'Υ/τό
κά,θε 1ιμέριχ. κα.ί ψρόντιζε νά. μ-ην τούς; λείπουν τά. ά.να.γκιχ,Τα.. Τό
τυπικό που υΙoθετηθYjκε ά.πό την κοινότητα. ξά,ψνια.ζε γιά. την α.ό
σΤ'Υ/ρότητά. του - ~τα.ν δ ίδιος δ κα.νονισμός των μονα.χων της Έ
pwou του Σά.ρωψ.
Είκοσι χρόνια. μετά. τ-ην έγκα.τά,στα.~ Τ'Υ/ς στό Ντι6έγιε60 1ι
Άγά,θYj α.Ισθιiνθ'Y/κε πώς; τό τέλος της πλ'Υ/σία.ζε. 'Έστειλε στό Σά,
ρωψ νά. ζ'Υ/τηOYj νά. τ-ην ντύσουν μέ τό «μεγά,λο σ;χ1jμα.». Ό πα.τηρ
'Haoctoc; δ οικονόμος Ιψθα.σε τό ίδιο 6ρά.δυ κιχ.Ι της διά,6α.σε κα.τά.
τ~ διά,ρκεια. του Έσπερινου, τ~ μεγά,λ'Υ/ εόχ~, δίνοντά,ς; της τό ονο
μα. Άλεςά.νδρα.. Μερικές μ.έρες ά.ργότερα. Π'Υ/γα.ίνοντα.ς μa.ζΙ μέ τόν
1ιγούμενο Πα.χώμιο κα.Ι τόν Ιεροδιά,κονο Σερα.ψείμ στ-ην Κ'Υ/δεία.
ένός πλούσιοu είιεργέτ'Υ/ της μον1jς, ςα.να.πέρα.σε νά. μά,θ'Υ/ γιά. τΥ)'Ι
a.ρρωστη. Έκείν'Υ/ ζ~τησε τότε νά. Τ1jς κά,νουν εόχέλα.ιο. Ό πα.τ~ρ
Πα.χώμιος ~τα.ν τ-ης γνώμ'Υ/ς νά. περψένοuν τους -ά.λλους νά. γυρί
σουν ιΧπό τ-ην Κ'Υ/δεία., ά.λλά. 1ι Άγά.θ'Υ/ έπέμενε: Ιλεγε, πώς γυρϊ
ζοντα.ς; οΙ πα.τέρες δέν θά. τ-ην Ι6ρισκι:χν πιά. ζωντα.ν~. Ή έτοιμο
θά.να.τ'Υ/ &μπιστεύθ'Υ/κε στόν 1ιγούμενΙ') του Σά,ρωψ μιά. μικρ-η σιχ.κ
κούλιχ γεμ.ιiτ'Y/ χρυ'1ά.ψι, μιά. a.λλ'Υ/ γεμά.τη μέ ά.OYjμένια. νoμίσμa.τιx
κΙΧί δυό σιχκκοΟλες μέ χά.λκινιχ., σα.ρά,ντιχ. χιλιά,οες ροό6λια. - α.ό
τά. που εΙχιχν ά.πομείνει ά.πό την περιουσία. Τ'Υ/ς;, τ-ην a.λλοτε 0Yj-
132

μα.ντικ~. Έπιθtιμoυσε να χρτισιμοποιτιθουν α.ότα τα χρήμα.τα. για
τΙς ιiνιirχες της κοινότητός της για τ~ν δποΙα. πα.ρα.κα.λουσε θερ
μα τόν ~γoόμ.ενo να, μ~ν την !γκα.τα.λείΦτι.
«Μτιτέρα. μου, ιiπocνττισε δ γέροντα.ς, δεν !πιθυμώ τίποτε κα.λ
λΙτερο ιi.πό τό να !κπλτιρώσω τη θέλτισή σου κα.θιί>ς κα.Ι τη θέλτιστι
τijς Bα.σlλισσα.ς τών ουρα.νών. Τό μονα.στηρι μα.ς σου δφείλει πολ
λα κα.Ι δεν θα ξεχOCστι ποτε τΙς ευεργεσίες σου. Ε!μα.ι δμως ~λι·
κιωμένος κα.Ι δ θεός μόνο ξέρει πόσος κα.φός μου ιiπoμένει να
. ζ~σω. Να δμως δ [εροδιOCκονος Σερα.φείμ, πού εtνα.ι νέος κα.Ι θα
ζ~στι ιiρκετα να ;8ij τΥιν κoινότητιi σου να μεγα.λώντι. Σ' α.υτόν
πρέπει να την !μπιστευθijς. Ή Πα.να.γία. ~ ίδια. θα τόν κα.θοδτι
γ~στι κα.Ι θα του οείχντι α.υτό πού πρέπει να κιiντι».
:Εα.να.περνώντα.ς ιiπό τό Ντι6έγιεθο δόο μέρες ιiργότερα., ΟΙ
πα.τέρες 6ρijκα.ν την ιl.γία. μονα.χΥι μέσα. στό φέρετρό της κα.Ι της .
Φά.λα.νε τΥιν νεκρώσιμτι ιiκoλoυθία.. ΤΥιν Ιθα.Φα.\' :Χκρι6ώς μπροστα
ιiπό τό Ιερό της !κκλτισία.ς, πού ε!χε ιiνεγερθij με τΙς; ψροντίδες
της. ΤΗτα.ν 13 Ίουνίου 1789. 'Έ6ρεχε κα.τα.κλυσμια.ία.. Μετα δ
μως ιiπό τόν !ντα.φια.σμό ιiντΙ να κα.θίστι νά. γεuμα.τίστι με γuνα.ί
κες, δ νεα.ρός [ερoδιιiκoνoς Σερα.φείμ, ξεκΙντισε κιiτω ιi.πό τ~ δυ
να.τη 6ροχΥι να κOCντι με τα πόδια. τα. δώδεκα. χιλιόμετρα. που χώ
ριζα.ν τό Ντι6έγιε60 ιiπό τό ΣOCρωφ.
Ή όπόσχεση
ΤΕΣΣΕΡ Α ΧΡΟΝΙΑ ιi.ργότερα. δ ~γoόμενoς Πα.χώμιος 'iίτα.ν aτό

τέλος του. 'Ό πα.τηρ Σερα.φεΙμ, πού δεν ιlψτινε τό προσκέψιχ.λό του,
τόν !6λεπε σuλλoγισμένo.
- ΤΙ σuμ6α.ίνει πιi.τερ; τόν ρώτησε. ΎπOCρχει τίποτε που σε
ιiπα.σχoλε! ;
- Να.Ι, ο[ μονα.χες του Ντι6έγιε60. Ποιός θα τΙς ιiνα.λιi.6τι
μετα τό θιiνα.τό μου;
Ό πα.τηρ Σερα.ψ.εΙμ ιiνα.νέωσε τΥιν υπόσχεσή του να μ~ν !γ
κ~τα.λεΙΦτι ΤΙς «δρcpα.νες» της Άγιiθτις. Ό Πα.χώμιοςι τόν ιiσπιi
σθτικε κα.ι μετα ιi.πό λΙγο κοψήθτικε !ν ΚυρΙφ ~σuχoς πι&;.
σΟ μως δ πα.τΥιρ Σερα.φεΙμ !cpuγε γιά. την lρτιμο·
133

ΤΗτα.ν τότε τρια.ντα.πέντε χρονών. ΤΗτα.ν δυνα.τός, νέος κα.! ώ
ρα.Τος. Ή ιiκτινo6oλoϋσα. πρoσωπικότητιi του, lλκuε τους !πισκέ
πτες ιiνιiμεσα. στους δποΙους όπΥΙρχα.ν σuχν~ κα.! ΓUνα.ίκες. ''Οπωι;
κα.ί οΙ &νδρες τους εΙχα.ν κι α.ότεςj ιiνιiγκτι ιiπό 60YιθειlXι κα.! σuμ.-
60υλές- fι πα.ρουσία. τους δμως μπορεί ν~ σκα.νδιiλιζε τους λα.ίκους
κα.! τους μονα.χοός. Περισσότερο ώστόσο δμως "ίτα.ν όδυντιρ~ γι~
τόν νεα.ρό !ρτιμίττι. Ζήτησε ιiπό τ~ν Πα.να.γΙα. lvιx «στιμείον».
ΤΗτα.ν χειμώνα.ς.
- Kα.τ~ τ~ διά.ρκεια. της Λειτουργία.ς τών Χριστouγέννων,
εΙπε στόν ΟΙκονόμο, τόν πα.τέρα. Ήσα.tα. που εΙχε Ύ:Ινει fιγoόμε
νος στη θέστι τσϋ μα.κα.ρίτη Πα.χώμιου: Δώσε την εόλογία. σου, ν~
μ~ν lρχωντα.ι πι~ οΙ γuνα.ίκες ν~ με 6λέπουν στό !ρτιμτιτΥιριό μου.
- Πώς μπορώ ν~ ξέρω ιiπo lξτι 6έρτσια. ιiπόστα.στι, a.v lp-
χωντα.ι Τι οχι j ιXπιiντησε δ fιγoόμενoς !νοχλτιμένος.
- Δώσε μόνο τ~ν εόλογΙα. σου κα.ί κα.νείς δεν θ&ρχετα.ι, !πέ
μενε δ πά.τερ Σερα.ιΡείμ.
Άψοϋ πΥΙρε την εόλογΙα., είδε με xιxpri, γuρΙζoντα.ς στό !ΡΤΙ·
μτιτηριό του, πώς κλα.δι~ ιiπό nα.το, 6α.ρει~ ψορτωμένα. μέ χιόνι,
είχα.ν γυρει κα.ί είχα.ν ψρά.ξει τό μoνoπιiτι που δδτιγοϋσε στη μι
κρ~ κα.λό6α.. Ή θεοτόκος είχε ιiπα.ντYισει. Το στιμ.ά.δι είχε δοθΥΙ.
θρια.μ6ευτικά., δ πα.τ~ρ Σερα.ψείμ γέμισε !ντελώς τό μoνoπιiτι με
ξερ~ ξόλα., με τρόπο όΊστε κα.νείς δέν μποροϋσε πι~ να. περά.στι,
outE άνδρα.ς οδτε γυνα.ίκα..
'Εν τώ μετα.ξΙΙ fι μικρoσκoπικ~ κοινόττιτα. της μτιτέρα.ς Άγιi-
. Ηης είχε μεγα.λώσει, ιiνα.πτόχθτικε κα.ί ιiριθμoϋσε έξΥΙντα. ιioελψές.
Γι~ σα.ριχ.ντα. τρία. χρόνια. θιΧ διοικεΊτο ιiπό μι~ κοντη γuνα.ίκα.,
aγροτικYjς κα.τα.γωγΥΙς, ~ ξερ~ κα.ί α.όστηρ~ !μψιiνιστι, &ξεστη
κα.ί ιiγριx.μμα.τη, με ιiδιiμα.στη δμως θέλτιστι - τή μητέρα. Ξέντι. ΟΙ
ιioελιpές ζοϋσα.ν πολυ ψτωχικιχ., τρώγo·~τα.ς μια. ψoρ~ την fιμέρα.
- σuχν~ χωρίς να. χορτα.ίνουν - κα.ί ιiκoλoυθoOOα.ν σ' δλτι του
τ~ν α.όστηρόττιτα. τον κα.νονισμό τοϋ ιiνδρικoϋ μΟΥα.σττιριοϋ τοϋ
Σιiρωψ.
Ή όπόσχεστι σ.ρα.γε τοϋ πα.τρός Σερα.ψεΙμ ν' ιiσχoληθY) μέ τίς
«όρψα.νέρ> της μτιτέρα.ς Άγά;θτις θα. lμενε δίχως σuνέχεια. j
134

Ή Ιδρυση
ΝΑ, ΟΜQΣ, πού μ.ιιΧ μ.έρα. - στα 1823, δτα.ν ύστερα. ι1πό μ.ιά. μ.α.
κριΧ περΙοδο τελεία.ς ι1πομ.ονώσεως, !νοιξε στούς ~πισκέ'ltτες την
πόρτα. του κελλιου ΤΟι) - δ πα.τηρ Σερα.ψείμ., σέ Ύιλικίσ. έξΥιντα.
τεσσιiρων ~τών, ~στειλε νιΧ ζητ'ήσοuν τον Μιχα.ijλ Μα.ντούρωψ ποι)
λίγο πρΙν' τον είχε για.τρέΦει κα.Ι ι1πό τόν δποΤον είχε ζητησει νιΧ
δώση υπόσχεση ι1κτημοσι)νης.
Ό Μιχα.'ήλ, πού δ π",τηρ τόν ψώνα.ζε χα.ϊ8εuτικά. «Μισένκα.»,
είχε ποuλ'ήσει όλη ΤΟι) τ~ν "EptouaCa. κα.ί ι1ψου ~6α.λε τιΧ λεψτιΧ
στ~ν &κρη, l5πως του τδχε ζητ'ήσει δ στιiρετς. ~γκα.τα.στιi&φtε,
μ.α.ζΙ μ.ε τij Γερμ.a.'Iίδα. ΓUνα.ίκα. τοu, σ' t:va. μ.tκρό σπιτιiκι στό Ντι-
6έγιε60, κα.Ι α.νεχότα.ν όπομ.ονετικιΧ τΙς κοροϊδίες τών ψίλων ΤΟι)
κα.Ι τ~ γκρίνια. της γuνα.ίκα.ς τou.
Άψου λοιπόν ήρθε δ νέος !νδρα.ς, δ στιi.ρετς πΥιρε lva. μ.ικρό
πιi.σσα.λo, ~κα.νε τό σημ.είον του στα.uρου, ι1σπιiσθηκε τον πιXσσa.λo,
κα.Ι ζήτησε ι1πο τον Μα.ντούρωψ νιΧ κιiνη το ίδιο. Κα.τόπιν τόν .
υποκλίθηκε μ.πρoστιi ΤΟι) 6α.θειιΧ μ.έχρι τό χιί,μ.α. κα.Ι είπε: «Πή
γα.ινε, Μπά.τοuσκα.'" στό Ντι6έγιε60. Φθιiνo'lτα.ς, νά. στα.θΥις μ.προ
c;τιΧ ι1κρι6ώς ι1πό τό πιiριiΘUρo της κεντρικής ιiΦίδα.ς τΥις Πα.να.
γία.ς του Kα.ζιiν. ΜετιΧ θιΧ κιi.νης τόσα. 6ήμ.α.τα. (δ ι1κρι6~ς ι1ρι·
Uμ.ός λησμ.ονήθηκε)· θιΧ 6ρεθijς σ' ένα. μ.oνoπιiτι - τό δριο: ι1πό
κεί, θά. μ.ετρήσης τόσα. 6ήμ.α.τα. κα.Ι θιΧ ψθιi.σης σ' ένα. κα.λλιεργη
μ.ένο xωριiψι' ιiκόμ.η τόσα. 67jμ.α.τσ, κα.ί θά. 6ρsθijς σ' ένα. λει6ιi.δι·
έκεί, στό κέντρο, ιiκρι6ώς στό κέντρο, θά. μ.Π'J,ξης α.ύτΟν τόν πιi.σ
σα.λο. Nιi, Μπιiτοuσκα., τί σου ζητώ νά. κιΧνηρ.
Ό Μα.ντουρωψ εψuγε κα.Ι ιiψoυ εψθα.σε cr.b Ντι6έγιε60, έξε
πλιiyη πού τιΧ 6pijXE όλα. ~τσι ι1κρι6ώς όπως δ . "έροντα.ς του τ&χε
* Αότο το ίιποκοριστικο τοίί ιιΠαιτέριχ» χρ'l)σιμοποιείτcxι πoλu στην

ΡωσΙα:, σuχνα. ιiντΙ τοίί «Κύριε», καιθωι; ΙπΙcnιι; κι' Ι;τιχν ιiπευθύνετιxι και
νεΙι; σε Ι:κκλ'l)σιcxστικοuc; : 8εν μπορεί να. μ.ετιχφριχστη ιiκριβώι; ιιπαιτερούλ'l)),
δπωι; κιχΙ το .ύποκοριστικΟ ιιμιiτoυσκιx» 8εν μπορεί να. μ.ετιχφριχστη CCIL7JτE
ροίίλαι». Αυτα. τα. υπoκoριστικιi, στα. ρωσικα. I:κφριiζoυν βΙΧθύ σεβιχσμο μιχζυ
κιχι τρυφερότηται. Γι' αιίιτο θα. τα. χρ'l)σιμοποιοUμ.ε Ιτοι χωρΙι; να. τιΧ μεTor.
φριiζoυμ.ε.
135

,jποοείξει, Έφύτεψε τ?ν πά.σσα.λο κα.Ι γύρισε στο Σιiρωψ, οπου δ
στrχ.ρετς τον όποδέχθ'Υ)κε σκφτώντα..ς ιiπό xocpi.
'Ένα.ς χρ.' lος πέρα.σε. Κα.θώς δ πα.τηρ Σερα.φεΙμ δεν εκα.νε
πιά. λόγο. γιά. τόν μικρό πιiσσα.λo, δ Μιχα.ήλ Μα.ντούρωψ σuμπέ
ρα.νε πώς τόν είχε ξεχάσει. 'Όμως μιά. ώρα.ία, μέρα. δ στrχ.ρετς τόν
ξα.να.ψώνα.ξε κα.ί α.υτη τή ψόρά. του tμπιστεύθ'Υ)κε τέσσερεις μικρού;;
πα.σσάλους.
«Νά, Mπrχ.τoυσκα., π~γα.ινε ξα.νά. στό Ντι6έγιε60 κα.ί tXEt γύ
ρω iπό τό μικρό πrχ.σσα.λo πού φύτεψες πέρυσι, μΠήξε σε ίσYj ιiπό
στα.σYj α.υτούς τούς τέσσερεις πα.σσrχ.λoυς. Κα.Ι γιά. πολλή ιiacprX
λεια. - γιά. νά. ψα,ίνετα.ι κα.λά. ~ θέσYj τους - μιiζεψε xocAi"JtLa. κα.Ι
κrχ.νε τα. σωρό γύρω ιiπό κrχ.θε πιiσσα.λo».
Ό Μα.ντούρωψ γύρισε πιiλι πίσω, ιiφoυ tςετέλεσε α.υτές τΙς
tντολές. Χωρίς νά. πή λέξ'Υ), δ στάρετς τού uποκλίθ'Υ)κε μέχρι τή
γή. "Ομως πιiλι ~ ιiσuν~θισt'Yj λrχ.μψ'Y) στό πρόσωπό του εκα.νε έν
τύπωσYj στό νέον άνδρα..
ΤΙ ~θελε νά. πΤί α.υτη ~ πα.ρrχ.ςεν'Y) πα.ντομψ.α. j Πώς δ πα.τήρ
Σερα.ψείμ ποι) είχε νά. πα.τησYj τό πόδι του στό Ντι6έγιε60 ιiπό τήν
τα.cpή της μ'Υ)τέρα.ς Άγάθ'Υ)ς στά. 1789, μπορουσε νά. ξέρ'Υ) στά. 1823
τΙς ιiκρι6είς ιiπoπrχ.σεις ιiνιiμεσα. στά. δργωμένα. χωριiψια. κα.Ι τά.
λει6ιiδια. πίσω ιiπό τήν txxA'Y)ala. j Τίνος δια.τα.γες txtEAouaE j
«Στο Ν τι6έγιε60, θά. πή ιiργότερα., δεν εκα.να. outE !να. 6ij-
μα., δεν εμπ-"ξα. outE !να. κα.ρψί, χωρίς τήν θέλ'Y)σYj της θεοτ6κου.»
* '" *
"Οτα.ν στά. 1825, με τήν άδεια. τΤίς Oυριiνια.ς Δέσποινά.ς του,
f. στάρετς 6γήκε δριστικά. ιiπo την εγκλειστή του κα.ί κα.τευθύν
θ'Υ)κε προς το δάσος, Έκείν'Υ) του πα.ρoυσιrχ.σt'Yjκε στο δρόμο, δπως
το εχομε ijo7J Πή, μα.ζί με tout; ιiπoστόλoυς Πέτρο κα.ί Ίωά.ννΥ)
κα.ί εκα.νε ν' ιivoc6AUa7J κrχ.τω ιiπo τά. πόδια. τους μιά. Π'Yjγ~.
Τοίί a.Π'Yjύθuνε τότε τά. ιiκόλoυθα. λόγια.:
- Για.τΙ δέ" tκπλ'Yjρώνεις τήν uπόσχεσ~ σου πρός τήν δού·
λΥ) μου ΆγιiθY) j ,. Ασε τήν μ'Yjτέρα. ΞένΥ) κα.ί τίς ιiδελφές t'Yj;; δ
'ltOU 6ρίσκοντα.ι. Μήν ξεχνιiς; όμως τ'ήν όπόσχε~ σου κα-ί πρoσπιi·
θ'Yjσε νά. τ'ήν tκπλ'Yjρώσ'Yjς.
Άπό κείνΥ) τ'ήν στιγμή δ πα.τηρ Σερα.φεΙμ ~ρχισε νά. κό6Υ)
136

ξύλα στό δά,σος τοσ Σriρωψ καί νOC τOC μεταψέρYj στό Ντι6έγιε60
γιOC νOC κτίσYj έκεί ενα μΟλο.
ΟΙ μοναχοί Ι6λεπαν αυτη τη δρασττιριότητιχ με κιχκό μriτι.
Τί θέλει δ πατ'ijρ ΣεραψεΙμ xat ι1οχολείται με tt; ι1δελφές; μουρ
μούριζαν.
"Γιατί τίς ψροντίζω; ι1παντοσσε δ στriρετς. Γιατί; Άπό όπιχκο'ij
στους πιχτέρες ΠιxXιiψιo κΙΧί Ήσιχtα, τούς προστriτες μου. Ε!χαν
uποοχεθ'ij νOC ψροντίζουν τΙς ι1δελψες μέχρι τό θriνιχτό τους κιχΙ ε!
χαν ζYjτ'ήσει μετOC τόν θά,νατό τους τό μοναστ'ήρι τοσ Σά,ρωψ νOC μ~ν
τίς έγκαταλεΙΦYj. Πως λοιπόν; 'Όταν κτίζανε, στό Σά,ρωψ, τό με
yriAo Φυχρό ΚΙΧθεδρικό νΙΧό, δεν υπTjρxαν λεπτOC στό μοναστηρι.
ΜιOC χ'ήρα ένός σuντιχγματriρχου, fι ΆγriθYj, πού ~μενε στό Ντι6έ
γιε60, Ικανε μιOC δωρε.χ. γιOC τ~ν κατασκευ~ αιΊτης t'ij; έκκλτισί~ς
- καΙ έγώ δεν ξέρω πόσες XtAtriSE; ρού6λια. Ή έκκλYjσία κτί
σθYjκε μέ τOC ~ξoδά. της. Γι' αϋτό καΙ οΙ πατέρες όποσχέθYjχαν ν~
ψροντίζουν πriντα τΙς όρψανές της καΙ με Ιμαθαν καί μένα νOC κά,νω
τό ίδιο. ΤΗταν δώδεκα τότε καΙ fι ΆγriθYj fι SExritYj τρΙτη. "Ολες
δούλευαν γι~ τό μονιχστ'ήρι τοσ Σά,ρωψ, pri60yta; καΙ πλέκοντιχς
τ~ ροσχα των μονιχχων. Σ' ι1ντriλλαγμα τούς lδινα.ν τ~ν τρo~
τους. Τρώγα.νε τOC ίδια με μιiς. Αϋτό xpritYjaE πολύ. DΟ μως δ πα
τ~ρ Ν'ήψων δ fιγo,jμενoς διά,κοΦε αυτη τη σuν'ήθεισ .. »
'Ο πατ~ρ Ν'ήψων δεν θυμόταν πιOC τΙς ι1γαθοεργίες tij;; Χ1ι
ρας, τOC σαρriντα xtAtriSE; ρού6λια πού είχε δώσει στό νεκρικό της
XpE6ritt. 'Όταν χρειriστηκε νά. πά,ρYj ξύλα μέσα ι1πό τό δriσος το!/
Σά.ρωψ, γιOC τ~ν κατασκευ~ ένός μύλου στό Ντι6έγιε60, χρέωσε
τόν πατέρα ΣεραψεΙμ μέ αϋτά.. Κα.Ι δτα.ν μετέψερα.ν τOC πρωτ(Χ. δο
κά.ρια., μονα.χοΙ έΠΙΤYjΡYjταt π'ijγα.ν στό Ντι6έγιε60 γιά. νOC έλέγ
ξουν.
-'Ο πατηρ Σερ(Χ.ψείμ μιiς τOC κλέ6ει δλα.. Δείξτε μας (Χ.ϋτούς
τούς δοκούς!
,,'Έ λοιπόν, χα.ρά. μου, lλεγε δ στOCρετς σε μι~ ι1πό τίς ι1δελ
ψές, δπου νιiνα.ι θ~ μιiς πιiνε κα.Ι στό δικαστ'ήριο. θ~ δικOCσουνε
τόν ψτωχό Σερα.cγείμ, για~ί όπ'ήκουσε στ~ν Μτιτέρα. τοσ θεοσ, για.τί
δεν έγκατα.λεΙπει τίς μονα.χες τοσ Ντι6έγιε60. θυμώνουν, ΜOCτου
σκα., ένα.ντίον τοσ ι1νriξιου Σερα.ψεΙμ. Δεν θι1ργ'ήσουν νOC κ~λέσ"υν
137

κα.Ι την tStαo την BαoaiAtaaαo των ουρα.νων σε δίκ'Yj!» ΠΡΟcp1/Τtκ~
A6ytαo ιlρα.γε; ...
ο[ Ιδtοκτητες τοΟ οΙκοπέδου, το δποίον είχε ίιποδεΙξεt 1ι θεο
τόκος, ίιποσχέθ'Yjκα.ν ν~ το πα.ρα.χωρΥισουν στόν πα.τέρα. Σερα.ψεΙμ.
T~ Xαoptt~ δμως που έπι6ε6α.Ιωνα.ν τη δωρε~ ιiργoOσα.ν νιiρθoυν.
Πα.ρ' δλο πού ηεtπα.ν, δ στά.ρετ~, την άνοtζ'Yj του ~τoυς 1827, ~δω
σε έντολή ν' ιiΡXίσ'Yj το χτίσψο τοΟ μύλου. Ό χωρtκος Έψrιμtος
Βα.σίλtεψ, πού σuxνα.ζε στο Σά-ρωψ, έργα.ζότα.ν στήν οίκοδομή ιi
δtα.ψορώντα.ς yt~ τίς ένοχλ1jσεtς πού του ~ψερνε ένα.ς τοπtκος ~ψo
ρος, που uποστ'ήρtζε, πως κα.μμt~ σuμ60λα.tογρα.ψtκή πρά.ξ'Yj δεν
είχε έπtκuρώσεt ιiκόμ'Yj τή δωρεά-ο
Ό Έψ'ήμtος Βα.σίλtεψ ~Τιt.ν ιiψοσtωμένος στον στά.ρετς. Mt~
μέρα., πού τον είδε, μέσα. στο δά-σος τοΟ Σά-ρωψ, ν~ σuνομtλη με
μt~ νέα. πολύ κομψ'ή κοπέλλα., σκα.νδα.λΙστηκε. "τι μπορεί άρα.γε
y~ SL'YjyYjtαot σ' α.υτη τη νεα.ρά-;" σκέφθ'Yjκε. Σε λίγο δμως δ στά.
ρετς τον φώνα.ξε: ,,'Έλα. έδω». Πηρε το χέρt τοο χωρtκου κα.Ι f-
6α.λε τ~ δά-xτuλά. του μέσα. στο στόμα. του .•Βλέπεtς, δεν ~xω Πt~
δόντια.. ΕΙμα.t νεκρος στ~ πά.ντα.. ΤΙ 6ιiζεtς, λοtπόν, έσύ με το
μυα.λό σου;" Ντροπtα.σμένος δ Έφήμtος ΡΙΧΤ'Yjκε στ~ πόδtα. του.
Με κα.λή κα.θοδ1jγ'Yjσ'Yj 1ι κα.τα.σκευ'ή του μύλου προχωροοσε,
κα.Ι στίς6 Ίουνίου, τήν πα.ρα.μονή της έορτής της Πα.να.γ:ία.ς τοΟ
Kα.ζιiν, άρχtσε ν~ ιiλέθ'Yj. '0 στιiρετς τον ηεγε «δ τροψος ~ων όρ
ψιχνών». Έκεί εστεtλε τΙς ιiδελψες που είχε όρίσεt Τι Μ'Yjτέρα. τοΟ
θεοΟ. ~Εμεtνα.ν έκεί μέχρt τον Όκτώ6ρtο μήνα. κα.ί κοtμόντοuσα.ν
πιiyω στίς μυλόπ.οτρες. Τότε μόνο - κα.θως πλ'Yjσία.ζα.ν τ~ μεγά-
λα. κρύα. - μπόρεσα.ν ν~ κα.τα.σκευά-σουν μt~ κα.λόβα. μέσα. στην
δποία.ν στρtμώχθ·ηκα.ν όλες μα.ζί. Σ' α.υτΥιν τη στοtχεtώδ'Yj έγκα.τά-
στασ'Yj δ στά-ρετς πρόσθεσε σε λίγο μt~ σtταποθ1jκ'Yj κα-Ι 'άλλα σπt
-cιixtιx, aty~ - σιγά. καθως μπαίνανε καί νέες ιiδελψες στήν ΚΟtΥό
t'Yjta.
eH έκλΟΎη τίbν Δδελφίbν
ΠΑΤΡΙΚΟΣ καΙ δtορατtκός, δ στά.ρετς ιiσχoλείτo με τή στρατο

λόγ'Yjσ'Yj των μελλοντtκων ιiδελψων yt~ το xαotνOupytO μοναστ1jρt.
'Όμως και .έκεί ιiκόμ'Yj δεν ένεργουσε με τή StxYι του θέλ'Yjσ'Yj. 'f-
138

πiiJ:χ.λε τήν έκλογΥι του στ'ήν Οόρά,νιιχ. Ήγουμέν'Υ/ του κ~: .. ~ ;-. .;~
ρίπτωση αποδοκιμιχ.σίιχ.ς Ιστελνε την υπoΨrιψΙιχ. στην μ'Υ/τέριχ. Ξέν'Υ/.
T~ μέσιχ. πειθοσς ποι) XΡ'Y/~ιμoπoιoσσε μπορεί κιχ.μμι~ φoρ~ ν~ μα-ς
ξιχ.φνιά.σοuν με το πόσο πιχ.ρά.ξενιχ. ΠΡΟσΥειωμένιχ. -Ιjσιχ.ν. Δεν πρέπει
νΙΧ ξεχνά.'Υ/ κιχ.νεΙς πώς τον περισσότερο κιχ.ιΡο είχε ν~ κά.ν'Υ/ με
νέες χωρικές, ~ξεστες κιχ.Ι αγρά.μμιχ.τες. Μερικες μά.λιστιχ. τΙς στριχ.
τολογοσσε πιχ.ρα. τ'ή θέλ'Y/σij τους, δπως τ'ήν l5μορφ'Υ/ Ξέν'Υ/ Ποότκωφ,
γνωστ'ή αργότεριχ. με το l5νομιχ. μ'Υ/τέριχ. Κιχ.πιτολίνιχ.. Κόρ'Υ/ εόπό
ρων κιχ.λλιεργ'Υ/τών, ζοσσε εότuxισμέν'Y/ με του; γονείς της περι
μένοντιχ.ς να. πιχ.ντρευτη μ' lvιx. αγόρι που αγιχ.ποσσε. Κιχ.Ι δ πιχ.τέ
ριχ.ς Σεριχ.φείμ ν~ έπιμέν'Υ/ ν~ φoρέσYj το ρά.σο!
-'Όχι, Μπά,τουσκιχ., 15χι! Δεν θέλω, δεν θέλω! απιχ.ντοσσε.
Λότος δμως:
-" Λκου χιχ.ρά, μου, θα. σou πώ lvιx. μυστικό. Προς το πιχ.ρΟν
μ'ήν το πi'jς σε κιχ.νένιχ.: fι Τδιιχ. fι Πιχ.νιχ.γίιχ. μιχ.ς διά.λεξε τ'ήν τοπο
θεσΙιχ. γι' ιχ.ότ'ήν τ'ήν κοινότητιχ.. σο,τι θελΥισει ν~ μα.ς δώσYj, θ~ το
Ιχουμε: lvιx. μσλο, μετ~ μι~ έκκλ'Υ/σίιχ.. Κοίτιχ., χιχ.ρά. μου, θ~ τ~
Ιχουμε Ολιχ., κιχ.ί κομμά.τιιχ. yi'j;; δικά. μιχ.ς ...
Για. τ'ήν ώριχ. δμως δεν εΙχε τίποτε, κιχ.ί ιχ.ότ~ τα. πρά,γμιχ.τιχ.
έφιχ.ίνοντιχ.ν απίστευτιχ. στο πριχ.κτικΟ μυιχ.λό της πλοόσιιχ.ς χωρικi'jς.
- Λες δτι μ' αγιχ.πα.ς, κιχ.Ι δεν θέλεις νΙΧ με πιστέψ'Υ/ς:, έπέ
μενε δ στά.ρετς.
«Κιχ.Ι τότε, δπως δΙ'Υ/γείτο στ~ γερocμιχ.τά, της fι μ'Υ/τέριχ. Κιχ.πι
τολίνιχ., γινότιχ.ν ξιχ.φνικ~ σ.κιχ.τιχ.μά,χ'Υ/Τιχ. γΟ'Υ/τευτικός, δλος φώς".
Λύτες πOU έκλέγοντιχ.ν - έπτα. στ'ήν αρχΥι, δώδεκιχ. μετ~ ά.πΟ
λίγο, έ600μi'jντιχ. τρείς, τρίιχ. χρόνιιχ. iργότερα -- δεν ~τιχ.ν 6έ6ιχ.ιιχ.
δλες ανυπότιχ.κτες.
Ή &'δελφ'ή IIapaaXEuij ήλθε μι~ μέριχ. νά. Qi'j τον στά,ρετς μιχ.ζΙ
με την M~ρί~, τ'ήν μικρ~τερ'Y/ α8ελψΥι Τ'Υ/ς ποίι σόμψωνιχ. με τ'ήν
πιχ.ραστιχ.τικ'ή· εκφρ~σYj της <ψεγιχ.λύτεΡΥΙς» τΥιν είχε ακολουθΥισει
σΙΧν «σxuAIixt',. Ή M~ρίιχ. δεν ~τιχ.ν πα.ρi δεκιχ.τρΙών έτών. Μα.ζε
μέν'Υ/, σιωΠ'Υ/λΥι, έντuπωσίιχ.σε τον στά,ρετς, τον γνώστη τών ψυ
χών, μ' ιχ.ότΟ το &δολο κα.ί σo6α.ρ~ αΥΥελικο ποι) εΙχε μέσιχ. στην
έψ'Υ/6ική της Ομορφιά.. Πιχ.ρα. τη νειχ.ρ'ή fιλικία., έπιθuμoσσε να. μπη
στο μονιχ.στΥιρι. 'Αμέσως .- χωρίς μά.λιστιχ. οιjτε στό σπίτι της ν~
γυρ!σYj -- δ στά.ρετς τi'jς έπέτρεψε ν~ πά.'Υ/ στο Ντι6έγιε60. σοσο
139

εζησε, α.υτ'ή ~ κα.τα.πληκτικΥι εψη60ς uπijρςε ~ έκλεκτ'ή τοu.
Ή πιό πα.ριiξενη όμως κλ'ήση ~π' όλες ίσως, "ήτα.ν τijς Έλέ
νης Μα.ντοόρωψ, iδελψijς τοσ Μιχα.'ήλ.
'Όμορψη, ζωντα.ν'ή δεσποινιδοόλα., μ.έ μεγά.λα. μα.σρα. μιiτια.,
στά. δεκα.επτά; της χρόνια. ήτα.ν ~ρρα.6ωνια.σμένη μ' Ινα. νέο με τόν
δποίο ψα.ινότα.ν νά. είνα.ι πολu έρωτωμένη. Ξα.ψνικά., χωρίς νά. κα.
τα.λti.60uν για.τί, διέλuσε τοuς ~ρρα.6ώνες της. «Δεν ξέρω πώς νά.
σοσ τό έξηγ'ήσω, lλεγε στόν ά,δελψό της, δεν lκα.νε τίποτε κα.κό,
δεν μπορώ δμως πιά. νά. τόν ξα.να.δώ». Ρίχτηκε λοιπόν σε μιά. ζωΥι
κοσμικ'ή, έπιψα.νειιχ.κΥι κα.ί Τα.ρα.χιί)δη, σε σημείο v' &.νησuχ'ήση
τοuς δικοός της. "F.πειτα. δλα. α.λλα.ξα.ν.
Ό πα.πποUς Μα.ντοόρωψ, πλοόσιος γα.ιoκτ'ήμoν~ς, lπεσε 6α.
ρειά. α.ρρωστος κα.ί ά,πα.ι τοσσε τΥιν πα.ροuσία. τιί)ν έγγονών κα.ί κλ-ΥΙ
ρονόμων τοu. 'Ό Μιχα.Υιλ ά,ποuσίαζε, μόνο ~ Έλένη lτρεξε στό
προσκέψα.λό τοu. "Εψθα.σε όμως πολυ &.ργά.. Δεν ε!δε τόν γέροντα.
πα.ρά. μόνον μέσα. στο ψέρετρό ΤΟι) κα.ί πα.ρεuρέθηκε ιiπλώς στην
κηδεία. του.
"Ητα.νε μ'ήπως ~ πρώτη έπα.ψΥι α.υτοσ τοσ πα.ρα.χα.ϊδεμένοΙ)
πα.ιδιοσ με τόν θti.νιχ.το; Δuνα.:ά. σuγκινημένη, lπεσε στό κρε66rx.τι,
σuγκλoνισμ.ένη ά,πό 6ία.ιες προσ60λες πuρετοu κα.ί μόλις lγινε κιχ.
Arx., 6ιti.στηκε νά. ξα.να.πιχ.ρη τό δρόμο τοσ γuρισμΟi).
''Οτα.ν lψθα.σε σ' ενα. στα.θμό όπου &.λλrx.ζοuν τά. α.λογα., ~
Έλένη εστειλε τοuς ύπηρέτες της νά. της έτοιμιχσοuν ενα. τσά.ϊ κα.ί
α.υτη lμεινε στΥιν &.μα.ξα.. UΟτα.ν δ κιχ.μα.ριέρης γόρισε γιά. ν' ά,να.γ
γείλη οτι δλα. ήτα.ν ετοιμα., δεν μπόρεσε νά. σuγκρ~τ'ήση μιά. ψωνΥι
ψρίκης: Ορθια. πrx.νω στό πλα.τόσκιχ.λο ~ νεα.ρΥι xupiιx. το!), στεκό
τιχ.ν α.κιχ.μπτη, με τό κεψrx.λι σπιχ.σμωδικά.. ριγμένο πρός τά. πίσω,
με μιά. lκψρα.ση τρόμοΙ) ά,πoτuπωμένη στά." χα.ρα.κτηριστικά. της.
TYj μετα.ψέρα.νε στό σπίτι κα.ί ψωνά.ξιχ.νε, κα.τά. πα.ρrx.κλησ'ή της,
ενα. πα.πά.. Άγκιστρωμένη έπrx.νω ΤΟu' ΙκετεΟΟντά.ς τον ·ιά.. μΥιν τήν
έγκα.τιχ.λείψη, έξομολογ'ήθηκε κιχ.ί κοινώνησε.
Άψοσ γόρισε πίσω ά,π' τό τρομερό τιχ.ξείδι, .γι Έλένη οιηγ'ή
θηκε στόν ά,δελψό της Μιχα.Υιλ α.υτό ποu είχε σuIL6ij. Μένοντα.ς
μόνη της μέσα. στΥιν &.μα.ξα. &.ποκοιμ'ήθηκε: κα.τόπιν, ~ψoσ ξόπνη
σε, θέλησε νά. 6yij lξω. Μόλις όμως ε6γ~λε εξω το πόδι της, ση
κώνοντιχ.ς τά. μti.τια., είδε πrx.νω ιΧπ' τό κεψιiλι τη; εν~ τ-εριiστιo
140

μα.ϋρο δρά,κ(ιν,α. πού σα.ν να. ijθελε να. χυμΥιξη κα.τα. πά,νω του γι~
να. τ~ν κα.τα.6ροχθίση. Φλόγες ά,να.6λυζα.νε &πα τα. ρουθούνια. του.
Ή κα.υστικ~ ά,να.πνο'ή του Τ~ν lκα.ιγε ήδη, δτα.ν 6pTjxιε τ~ν δόνα..
μη να. φωνά,ξη: «Βα.σίλισσα. των ουρα.νων, σιίΊσε με! Σου όπόσχομα.ι
',I~ μ~ πα.ντρευτω ποτε κα.ί να. μπω σε μονα.στ'ήρι». Ό δρι*.κοντα.ς
έξα.φα.νίστηκε.
ΤΗτα.ν άρα.γε ή Έλένη έντελως ξύπνια.; ΜYjπως τό δρα.μα.. προ
ερχότα.ν aπό τον πυρετό, ά,πο τον δποίο Τι νεα.ρα. ε!χε μόλις σuν
έλθει; Μ'ήπως ά,πο το φό60 που ε!χε για. τον θά,να.το; ΕΙκόνες τοϋ
Έπινα.λ που ά,να.πα..ρΙστα.να.ν μα..όρους δριiκoντες, έκδικητες των
κα.τα.πα.τημένων iρετιiιν. 6ρίσκοντα.ν σuχνά. μέσα. στα. δωμά,τια. των
ίιπηρετριων κα.ι μπορεί να. χρησίμευα.ν για. πρότυπο στό τρομα.κτι
κό α.υτό δρα.μα.. 'Όποια. κα.ι νάτα.ν iι προέλευσ'ή του, έπηρέα.σε 6α.·
θεια. τήν κοσμική νέα.. Ή Έλένη άλλα.ξε χα.ρα.κΤΥίΡα.. κα.Ι σuμπερι
φορά.. Έγκα.τα.λεΙποντα.ς τΙς πα.λιές της δια.σκεδά.σεις, ρίχτηκε στιΧ,
οΙκοδομητικα. ά,να.γνώσμ:χ.τα., άρχισε να. σuχνιiζη τα.κτικα. στήν έκ·
κλησία. κα.ι δεν 3νειρευότα.ν τίποτε α.λλο πα.ρα. να. πά.ρη το μονα..
χικό σχΥίμα. Κ(l.ί να. μπ-η στή μονα.στική ζωΥι. Σ' α.υτη τήν πνευμα.
τική κα.τά,στα.ση πTjγε στο Σάρωφ για. να. ζητΥιση τήν ευλογία. τοϋ
πα.τρΟς Σερα.φείμ. Προς μεγci.λη της λόπη, α.υτός δεν φάνηκε να.
τήν πα.ίρντι στα. σ06α.ρά,.
- Λοιπόν, Μά.τουσκα., τί είνα.ι α.υτες οί ίστορίες; Όρίστε
Ιδέα. να. μπTjς σε μονα.στΥιρι! Πρέπει να. πα.ντρευτης, χα.ρά, μου.
Γυρνώντα.ς. πίσω στό σπίτι της Τι <Ελένη ~κλα.Ψε πολό. προσ
ευχΥιθηκε στ~ν <rπερα.γία.. Θεοτόκο κα.Ι Τι έπιθυμία. της ν' ά,cpoσιω
θΤ) στό θεό δλο κα.! μεγά,λωνε.
Για. τρία. χρόνια. δ στά,ρες τή δοκίμα.ζε με τον ίδιο τρόπο. Τε
λικα. - στά. 1825 - της είπε: «''Ε! λοιπόν, έά.ν πρα.γμα.τικα. ι
χης τόση όρεξη, πΥιγα.ινε στό Ντι6έγιε60. δώδεκα. 6έρστια. ά,πό Οω.
Τπά,ρχει έκεί μια. μικρή κοινότητα., που τήν 'ίδρυσε Τι μητέρα.. Ά
γά,θη. Μεί'lε έκε! για. λίγο, για. να. γνωρίσης κα.λύτερα. τον έα.υτό
af)U».
Γεμά.Τ'ΥΊ χα.ρα. Υι <Ελένη π'ijγε στό Ντι6έγιε60, στην μητέρα.

Ξένη, κα.ι έγκα.τα.στάθηκε σ' ενα. μικροσκοπικό κελλί. ''Ενα.ς μΥι
να.ς πέρα.σε. Ό στά,ρετς τή ψώνα.ξε:
- Τώρα. χα.ριi μου, ήρθε δ κα.ιρΟς τ6>ν aρρα.6ώνων.
141

ΈκεΙν'Yj &ρχισε τιΧ κλφaτσι..
- ΜιΧ δ!ν κσι.τσι.λσι.6σι.Ινεις, Μιχ.τουσκσι., τ'ijς λέει &.πσι.λιχ.. Γόρ
νσι. στό Ντι6έγιε60 κσι.Ι ζ'ήτσι. ιΧ.πό την Μ'Yjτέρσι. Ety'Yj, !κ μέρους
μου, να. ~τoιμιx.CΠΙ γιιΧ τούς γιχ.μους σου lvoι. μσι.Ορο ςΡόρεμσι..
Κσι.Ι τ'ijς μιλ'Yjσε πολύ για. τη μoνσι.στικ~ ζω'ή.
Ή κσι.ινοόργισι. κοινότ'YjΤσι., στΥιν δποίσι. 1) Μψέρσι. τοσ θεοσ
ε!χε ύποσχεθ'ij νιΧ ε!νσι.ι 1) Ούριχ.νισι. Ήγουμέν'Yj, &ρχιζε να. δργσι.
νώνετσι.ι. ΈπτιΧ ιΧ.δελφές, δλες πσι.ρθένες, ιΧ.πό την σuνoδείσ. τ'ijς M'Yj-
τέρσι.ς Ξέν'Yjς, ι1ποτελοσσσι.ν ijB'Yj τόν πuρ'ijνσι.. Ό στιχ.ρετς ijθελε 1)
δγδό'Yj, 1) Έλέν'Yj, νιΧ yly'Yj 1) !πΙγεισι. 1)γουμέν'Yj σι.ύτοσ τοσ πσι.ρθε
νικοσ μονσι.στηριοσ. Aύτ~ δμως ι1ρνιότσι.ν να. δεχθ'ij. «'Όχι, οχι, ποιιχ.
ε!μσι.t !γώ γιιΧ νιΧ γίνω 1jγουμέν'Yj j» Πσι.ρ' δλσι. σι.ύτιΧ !κεΤνος σι.ότ~ν
προόριζε.
***
T~ν ϊδισι. χρονιιχ., Ινσι.ς κσι.ινοόργιος !CP'Yjμέριος, δ Βσι.σίλειος
Σσι.ντόcpσκ'Yj, διορίστ'Yjκε στην !νορΙσι. τοσ Ντι6έγιε60. Δ!ν' ~τσι.ν
πσι.ριΧ είκοσι πέντε !των. «Τό νέο κρσι.σί, !λεγε δ στά.ρετς, πρέπει
νιΧ μπσι.ίν'Yj σέ κσι.ινοόργισι. ι1σκιιχ.». Άπό την ι1ρx~ ι1γιx.ΠΎjσε σι.ότόν
τόν νεσι.ρό [ερέσι., τόν ιJ.πλό. τόν εύσι.γγελικό, τόν lσΟΡΡΟΠ'Yjμένο, κα.Ι
τόν !κσι.νε !ξομολόγο γιιΧ τΙς «δρφσι.νές» του. Αότός δ ίδιοι;; σπιχ.
νΙως !ξομολογοσσε.
- M~ν ξεχνιiς ποτέ, !λεγε στόν πσι.τέριχ. Βσι.σίλειο, πώς δ!ν
είμσι.στε πσι.ριΧ μόνο μιχ.ρτυρες. κριτης εtνσι.ι μόνο δ θεός. Κσι.Ι
ποιό ιJ.μιx.ρτημσι. δ!ν σuγχώΡ'Yjσε μέσσι. στ~ν ιΧ.πέρσι.ντ'Yj εόσπλσι.χνίιχ.
του! Πως μποροσμε !μεΤς ο[ &λλοι νιΧ κρΙνωμε i
Ή θεώρ'YjCΠΙ σι.ύτη, 1) δποΙιχ. &λλωστε ι1ποτελεΤ κιχ.Ι τ~ν θεώρ'Yj
CΠΙ της Όρθοδόξου Έκκλ'YjσΙσι.ς, ~τσι.ν πολύ ι1γσι.πψή στόν πσι.τέριχ.
Σερσι.φεΙμ. Τό !ξομολογ'Yjτηριο, γι' σι.ύτόν δ!ν ι1ντιπροσώπευε lvιx.
δικσι.στ'ήριο ι1λλιΧ μιιΧ κλινικ~ δπου δ ϊδιος δ Χριστός ε!νιχ.ι δ ι1ρ
χΙσι.τρος. 'Έρριχνε τό 6ιχ.ρος περισσότερο στην πνευμσι.τικ~ 6~Yιθεια.
πού προέρχετσι.ι ι1πό τό μυστηριο πσι.ρα. στη δικα.στικ~ η την 'ήθικ'ή
του πλευριχ.. Ποτ! δ στιiρετς δ!ν μιλοσσε γιιΧ 6α.σα.'JΙστ'ήρισι. τ'ijς
κoλιiσεως, γιιΧ α.ίώνιο πυρ, ιi.λλιX πιχ.ντσι. γιιΧ σuγγνώμ'Yj, γιιΧ ηπί
Οσι., γιιΧ την χα.ριΧ των μα.κα.ρίων μέσσι. στΥιν σι.Ιωνιότ'YjΤσι.. Ό ι1ν ...
θρώπινος πόνος ~μoιιxζε v&x'Yj γι' σι.ύτόν περισσότερ'Yj σπουδιχιό-
142

ττιτα. ιiπό τίς πα.ρα.6ιiσεtς. Σ' α.ύτΟ σuνα.ντoυσε τον ΕUα.γγελtστr,
Λουκι1, σύμψωνα. μ.έ τδν δποΤον δ XPtatOI:; Τίλθε νά. σώστι τον κό
σμο ιiπo την ιiμ.ιx.ρτία., ιiλλά. κα.Ι ιiπo τον πόνο' fι νίκτι του πόνου
StιX. του πόνου είνα.t lργο της θεία.ς ιiγιiπτις.
ΟΙ έκκλησίες
ΕΤΣΙ, ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΑθΙΔΡfΣΗ μotilI:; fιγoυμέντις κα.ι ένος έξ

ομολόγου, !ρχtσε fι ζωή της κοtνότητος του Ντt6έγtεσο, ιiψtερω
μένος στην Πα.να.γία., t'ijI:; lλεtπε όμως ιiκόμτι το κuρtώτερο - μotιX.
έκκλτισία..
- Xα.ριi μου, είπε δ στιiρετς στον Μtχα.ήλ Μα.ντούρωψ, fι
ψτωχούλlΧ κοtνότητιi μ.ιχ.ς, δεν lXEt έκκλτισία.. Οί ιioελψες ιiνα.γκιi
ζοντα.t νά. πτιγα.ίνουν στην ένΟρtα.κή έκκλτισία. δπου γίνοντα.t yιiμot
κα.ι σιχψτίσtα.. Αυτο δεν είνα.t σωστό, γtα.τΙ είνα.t νέες κοπέλλες;.
Ή Βα.σιλtσσα. των ουρα.νων έπtθuμ.εί νά. ιiπoκτησoυν μotιX. έκκλτι
σία. Stκ'7j τους που νά. έπtκοtνων'ij με τον πρόνα.ο της Ηιχνα.γία.ς του
Kα.ζιiν. Αυτο τον πρόνιχο τον είχε ποτίσεt με διiκρυα. fι μlXκα.ρι:a.
μτιτέρα. Άγιiθτι. Λοtπόν, χα.ριi μ.ou, ιiς κτίσουμε ytιX. τΙς όρψlχνές
μου μotιX. έκκλτισία. προς ttμoijv t'ijI:; Γενν'ήσεως του nου της Πα.ρ
Οένου.
- ΕυλογεΤτε, Mπιiτoυσκα., ιiπιiντησε χιχρούμ.ενα. δ' Μα.ντού
ρωψ, πιiντα. πρόθυμος στο νά. έκτελ'ij τά. θελήμ.ιχ.τα. του ιiγα.π-ημέ
νου του στιiρετς. 'Ήτα.ν Eu:uxijI:; με το νά. ξέρτι πως τά. λεψτα. πού
εΙχε σιiλεt στην !κρτι, πουλώντιχς όλα. του τα. υπιiρχoντα., θα. χρτι
σίμευα.ν ytιX τ'ήν κα.τιχσκευ'ή ένος οΙκου του θεου. Χωρίς ιiργoπo
ρία. ρίχτηκε στη δοuλεtα. ytιX νά. κιχτορθώ'στι νά. ψέρτι τα. ιiπlXρα.ί
τητα. όλtκιi, πρι1γμα. πού ytιX ~να. τόσο ιiπoμα.κρυσμένo τόπο σα.ν
το Ντt6έγtεσο, δεν Τίτιχν κα.ί τόσο ευκολο.
Πολλά. πρόσωπα. είχα.ν Τίδτι προτείνεt στον πlχτέρlχ Σερα.ψείμ
νά. τον 6οτιθ'7jσοuν νά. χτίστι μtά. έκκλτισία. στο Ντt6έγtε60. Αύτος
όμως είχε πιiντα. ιiρντιθ'ij.
- θuμ'7jσοu μtα. ytιX. πιiντα., lλεγε στ'ήν :Ξ:έντι, πόύ έρχότα.ν
νά. του μtλήστι ytιX μot.x τέτοtα. πρoσψoριi, πως δποtοδήποτε χρ'ijμα.
δεν ElVlXt ιiρκετό στον Κύρtο κα.ί στ'ήν Πα.νιχγίιχ Μτιτέρα. του. Στο
143

μoν~στήρι μου, Μάτουσκα., δέν θιΧ. μπουν oλ~ oσ~ θιΧ. θελή,σουν νιΧ.
μου προσψέρουν. 'rπάρχουν μερικοί που δέν Απεζήτησα.ν τίποτε πε
ρισσότερο από εν~ ιiπλό δουνα.ι κιχί λ~6εΤν. Ή B~σίλισσα. δμως
τών Oύρ~νών δέν τιΧ. δέχετ~ι δλ~ ί:lσ~ της προσψέρουν. XΡYίμ~ ιlπό
ΧΡΥίμα. δι~ψέρει. ΣυχνιΧ. είν~ι κ~ρπός 6ί~ς, δ~κρύων κ~ί ~!μa.τoς.
Δέν τό θέλουμε ~ύτό τό ΧΡYίμ~, Mάτoυσκ~. Δέν πρέπει νιΧ. τό οε
χθουμε.
Άντίθετ~, τό ΧΡYίμ~, κ~ρπός εt}yνωμοσtJν1jς ένός ανθρώπου,
σiX.ν τόν Mιχ~Yιλ M~ντoόρωφ, δέν μπορουσε π~ριX. νιΧ. ήτα.ν ιlρεστό
στΥιν B~σίλισσ~ του Oύρ~νoσ.
ΣτιΧ. 1829 ~ Ακκλ1jσί~ τελείωσε. Ό στάρετς αποψάσισε νιΧ.
γίνουν τιΧ. Aγκ~ίνι~ τΥιν ~μ.έρ~ της έορτης της μετ~μoρφώσεως του
Κυρίου, στίς 6 Αύγούστου. "Ομως δ π~τYιρ B~σίλειoς Σ~ντόψσκ1j
είπε πως οΙ δυσκολίες που θιΧ. πα.ρουσία.ζε μιιΧ. τέτoι~ τελετΥι θιΧ.
ήτ~ν σχεδόν ανυπέρ6λ1jτες. Δέν ~6λεπε πώς θιΧ. μπoρoσσ~ν νιΧ.
συνουάσουν λειτουργικά, τήν ίδια. μέρ~, τόν π~ν1jγuρισμό της έορ
της τΥίς ~μέρ~ς μ~ζΙ μέ τήν τελετή που ιlπ~ιτεΤτ~ι γιιΧ. τόν Aγκ~ι
νι~σμό μια.ς Ακκλ1jσί~ς.
Ό Mιχ~Yιλ M~ντoόρωψ lτρεξε στό Νίζνι - Νό6γχοροντ γιιΧ
νιΧ θέσ7j τό πρό6λ1jμ~ στόν αρχtμ~νδρίτη Ίω~κείμ, που tjξερε κ~
λιΧ τό Ακκλ1jσι~στικό τυπικό.
- θιΧ. του πΥίς, Mπάτoυσκ~, Ακ μέρους μου, Ακ μέρους του
ψτωχοσ Σερ~ψείμ, πως ~oτό εZν~ι τό θέλ1jμa. του θεοσ.
Προς γενικΥι κ~τάπλ1jξ1j δ αρχιμa.νδρίτης 6pi'jxe τόν τρόπο
νιΧ. τιΧ. συντoνίσ7j δλ~ κ~Ι μέ τήν εύλoγί~ του Απισκόπου του ήρθε
νιΧ Aγκ~ινιάσ7j τΥιν Ακκλ1jσία..
***
«Μόλις ~ύτός δ τελευτ~Τoς ~ψυγε, ot1jyeit~t στιΧ. απομν1jμο
νεύμ~τά του δ π~τYιρ B~σίλειoς Σ~ντόcpσΚ1j, δ στά.ρετς ξα.ν~ψώ
ν~ξε τόν Mιx~Yιλ Μα.ντσύρωψ: «Δέν κά.ν~με κ~λά, Mπάτoυσκ~,
του εΙπε, χτίσ~με μιιΧ. έκκλ'Yjσί~ προ; τιμήν τής Γενν'ήσεως του
Λυτρωτου, οέν έχουμε 5μως Aκκλ'Yjσί~ ιlcpιερωμέν1j στήν 'rπερα.
γία. Μ1jτέρ~ του. Μου είπε rι Π~ν~γί~: «Τιμα.ς τόν Πόν μου κα.Ι
έμέν~ μέ ξεχνα.ς». Δέν θιΧ μπoρoόσ~με νιΧ. τό οιορθώσουμε ~ύτό, νιΧ.
προσθέσουμε ακόμ1j μιιΧ. Ακκλ1jσί~;" -'- «Δέν 6λέπω όμως πώς»,
144

&'πά.ντησε δ Mιχιι~λ ιΧ.μΤΙχιινος. «"Εκτός κιιί α.ν σκά.Φουμε κιιμμιά.
κρόπτη;" - «Μπρά.60, μπρά.60!» ψώνιιξε δ στ~ρετς ιΧ.κτινο6ολών
τιις ιΧ.πό χιιρά.. «Κιινόνισέ 'μou το ~σύ ιιυτό, Μπά.τουσχ.σ., κιιΙ !τσι
θδ-χουμε δυό ~κκλ·ησιές. Νά., σου lχω κιινονΙσει τΙς διιιστά.σεις ...»
ΚιιΙ &.πλωσε στόν Mιχιι~λ ενιι κορδόνι.
'Όπως, ΎΙ& το μ-ύλο, τιχ. μέτριι πού είχε πά.ρει ιΧ.πό μιικρυιχ.
αυτός δ -α,νθρωπος του θεου, 6yiίκιιν ~ντελως ιiκρι6ΤΙ' XIιt ιΧ.ντι
στοιχουσιιν τέλειιι στό μΤΙκος κιιί στό ψά.ρδος πού μπορουσε ν&χει
Υί κρUπτη. ΟΟμως κιιτά.λιι6ιιν πώς τό τιιβά.νι δεν δ-ντεχε ~κ.τός κιιΙ
ιΧν ιΧ.κουμπουσε πά.νω σε τέσσερεις χοντρούς στύλους. ΟΟτιιν δ Μιιν
τούρωψ ~λθε νιχ. το πΤΙ στόν στά.ρετς, ιιυτός κιιτενθουσιά.στηκε.
«Τέσσερεις στύλοι, χιιρά. μου! Τέσσεριι λεΙΦιινιι. ΤΙ ευτuχGι%! ».
«Σε μένιι, τΟν !iμιιρτωλό, δπως κιιί σ' δλους τούς δ-λλους πού
~ρχόντoυσιιy νιΧ. τόν δουν, Ύρά.ψει δ πιιτ~ρ Σιιντόψσκ1j, δ μακ.ά.ριος
επιινιιλά.μ6ιινε, σuνεπιιρμένoς ιΧ.πό μιιχ.ν ιΧ.νείπωτη ιΧ.Ύιιλλίιισ'η: «Τέσ
σερεις στόλοι - τέσσεριι λεΙΦιινιι!».
'Ήθελε νιχ. πΤΙ μ' ιιυτό πώς κά.ποτε στό μέλλον - χωρίς νιχ.
προσδtορίζ1j πότε &'κρι6ως - ενιι λεΙΦιινο θιχ. ιX.νιιπιιuότιιν κά.τω
ιiπό κά.θε στύλο.
Γιιιτί δ στά.ρετς, - μπορουσε ν' ιΧ.νιιρωτηθΤΙ κιινείς - , bct-
μενε να. χτίζ1j στό Ντι6έΎιε60, τόσες ~κκλησίες; ΆΡΎότεριι f6IιAE
τόν Μιιντούρωψ ν' ιΧ.γορά.σ'η ενιι οΙκόπεδο, δπου, κιιθώς προέλεγε,
θα. χτιζότιιν μιιχ. μέριι - κιιΙ χτίστηκε πρά.γμιιτι, κιιμ.μιιχ. τριιιν
τιιρια. χρόνιιι μετιΧ τόν θά.νιιτό του - ενιις μητροπολιτικός νιιός.
«'Η y'i) κά.τω ιΧ.πό τιχ. πόδιιι μιις, lλεΎε δ στά.ρετς, είνιιι ιiΎΙα.
'Όλοι ιιυτοί πού ζουν ~δώ, κιιθώς κιιΙ στιχ. περίχωριι, θιχ. σωθουν.
Ξέρετε, δ ~χθρός τ~ν εΤχε διιιλέξει ΎΙιχ. κιιτοικίιι του. ΟΟμως δ
Πολυεύσπλιιχνος Κύριος μου ~πέτρεΦε νιχ. διώξω ΙΙύΤ~ τΤιν ιX.ylA1j
του σιιτιιν~».
τιχ. χωριιχ. του Ντι6έΎιε60 κιιί του Βερτιά.νο60, εΤχιιν, δπως

τό lχομε πε"ί, κιικ~ ψ'ήμη. Αίτίιι τών μετιιλλείων atS'rjpou. Με την
ϊδρυσ'η μoνιιστηρ~ών κιιΙ τ~ν ιiνέγερσ'η ~κκλφιών, τό κλ"ίμιι αλ
λιιξε, όπως είχε ιiλλιiζει άλλοτε στΥιν εΙοωλολιιτρικΤι πόλη τofί
Κιέ60υ ιiπό τ~ν έπίδριισ'η τΤΙς Λιιύριις τών ΣΠ1jλιιίων κιιΙ δπως
συνεχίζει ν' ιiλλά.ζη πιιντου οπου fι χά.ρις διιιποτίζει σσ.ν λά.δι τΙς
συνειδ'ήσεις κιιί τίς κιιρδιές. Ό πριιγμιιτικός μoν~χός εΙνιιι εν~ς
145

~ξορκtστης. MtιX !κκλ'φΙα., elvαot δ τόπος, οπου προσεόχοντcxt o~
πtστοΙ "ytιX νιΧ δεχθοον ο[ &.νθρωΠΟt στη θέση τοΟ rήίνoυ, τό ού
ριχ.νtο, στ'ή θέση τοΟ πρόσκιχφou τό α.&ώνtο, aτή θέση τοΟ ψθα.ρ
τοΟ τό &.ψθιχρτο, elvcxt ~να. κέντρο, οπου δ χώρο, κα.Ι δ χρόνος, Τι
ζωη κα.ι δ θιχ.να.τος, τό δρα.τΟ κα.ι τό aόρα.το σuνα.ντώντα.t "YtιX νιΧ
μετα.μoρcpωθoOν.
"Η θαυματουργός τάφρος
Η ΧΡΟΝΙΑ του 1829, χα.ριχ.ΧΤYjκε aπό δυό γεΎονότα. - τό gva.

χιxρμόσuνo, τό &.λλο λυΠYjρό.
Τό χα.ρμόσuνo ΎΕΎονός ~τα.ν οτt ~λθιxν τιΧ χα.ρτtιΧ πού aπό
τόσον κα.φό τιΧ περΙμενα.ν κιχι πού !πεκόρωνιχν τη δωρειΧ aπό την
olκooyiVEta. Μπα.τιχ.σεψ τών 30.000 τ. μέτρων Ύijς - aντί τών 10
χtλtιχ.δων πού είχιχν ύποσχεθΤ) - πρός τό μονα.στ'ήρt τοΟ Ντt6έ
-ytE6o. Ό πιχτηρ Βα.σίλεtος Σα.ντόcpσκYj AioyEt πώς δ στιχ.ρετς ε~χε
μtιΧ τέτοtcx χα.ριχ., που δέν ~ςερε πώς να. την !κψριχ.ση. 'Έδωσε ενα.
μtκρό κιχ.δο μέ ύδρ~>μέλt στόν MtxcxijA Μιχντουρωψ -ytιX να. τό πιχ.Yj
στό Ντt6έΎtε60. "Ηθελε να. το πtοuν ο[ aδελψές, aq:ιou θ&.κα.νιχν τό
Ύόρο τοσ κτημcxτός τους;, τρώΎοντα.ς μcxζί d.σπρο ψωμΙ
'Ήτα.ν ΜεΎιχ.λYj Τεσσιχρα.κοστ'ή. Ή -yi'j ~τα.ν aκόμYj σκεπα.σμέ
νYj μ' ενα. πιχχύ στρώμcx aπό xtbvt. οε aδελψές lπρεπε νιΧ !ςpOStαo
σθοσν μέ xcxACxta. πού θα. τιΧ χώνα.νε μέσα. στό xtbvt aνιχ.μεσα. σ'toύς
πιχσσιχ.λους, προσδtορίζοντcxς lτσt τα. σύνοριχ της κα.tνοόΡΎtα.ς τους
κcxτοtκΙας;.
την &'νοtςYj aνοίςcxνε ενα. α.ύλιiκt κιχτα. μi'jκος α.ιYtoσ τοΟ δρίου.
ΤΗτιχν πα.ρόντες δ MtxcxijA Μιχντοόρωψ, δ πα.τηρ Βcxσίλεtος κιχι πολ
λές aπό τις πcxλcxtότερες aδελψές. Αύτό τό cxuAIixt, σύμ.ψωνα. μ.έ την
!ντολη του στιχ.ρετς, lπρεπε νιΧ cntcxςp~i) μέχρtς οτου ΎίνYj μtα. τιχ.
ψρος 6ΙΧθεια. πιχ.νω aπ.ο 5υό μέτρα. Ύόρω aπο τό κτi'jμα.. Το χώμcx,
πού lpptxvcxy' iπο το !σωτερtκό, σχYjμιΧτισε ενιχ !πίχωμcx ύψους
δύο μέτρων. rtιX νιΧ τό στα.θεροποt1ισουν, δ στιχ.ρετς ήθελε νιΧ ψυ
τέψουν έκεΙ ψρα.γκοστα.ψυλtές.
,(Ο πα.τηρ Σεριxc:ρειμ μάς lλεΎε πολλιΧ !ΚΠΑYjκτtκιΧ πριx.Ύμcxτα
σχετtκιΧ μ' ιχύτη την τιχ.ψρο, -ypιx.ςpEt δ Βcxσίλεtος ΣιχντόψσκYj. Ή rSta.
146

'ή μτιτέρα. του θεου προσωπικ!i. θ~ περνουσε ~πό έκει ~ςp'ήνoντα.ς τ~
Τχντι των 6τιμά.των της. Ή -y'i), στό έσωτερικό της - δ-πως στην
Ίεροuσα.λ'ήμ, στόν .. Αθωνα., στό ΚΙε60 - -ητα.ν lδιοκτησtα. της. Ό
ιlντΙχριστoς, δτα.ν θ'&.ρθτι, δεν θ~ μπορέστι ν~ - εΙσχωρ'ήστι έκεΙ».
ΟΙ ~oελςpες π'i)ρα.ν τ~ν έντoλ~ ν~ σκάΦοuν α.ότή τή θα.uμα.
ΤΟUΡΎό τά.ςρρο δσο τό δuνα.τό ΎΡΥΙΎορώτερα.. 'Όμως, ~πό τ~ μι~
~μέρα. στην &λλτι, ~να.6ά.λλα.νε τή δοuλειά..
Μέσα. στό τετράδιο ~ριθ. 6 των Χρονικων το\} Ντι6έΎιε60,
μπορεί κα.νεΙς ν!i. δια.6ά.στι τ~ δι'ήΎΥΙστι της ~δελςp'ijς ,. Αννα.ς - μιa.ς
ιlπό τΙς ~ρχα.ιότερες κα.λόΎΡΥΙΕς Τ'i)ς κοινότητα.ς - ΎΙ~ τόν τρόπο
που ΧΡΥΙσιμοποΙτισε δ πα.τήρ Σερα.ςΡε!ιμ., <':ιστε ν~ τΙς ~να.Ύκά.στι ν~
6ια.στουν.
,,'Ένα. πρωΙ, κα.τιχ. τ~ν α.όΎ'ή, δΙΥΙΎείτα.ι -1j &.δελςp~ .. Αννα., μιιχ.
ιiπό τΙς ~δελςpές μιχς 6Ύ'i)κε ~πό τό σπΙτι, κα.Ι τΙ 6λέπει; τόν Μπά
τοuσκα. Σερα.ςΡεΙμ, ντυμένο με τήν α.~ώνια. &.σπρτι κά.πα. τοu ν~ κα.
ΤCΙΎΙνετα.ι με τό ςΡτιάρισμα.. Τρομα.Ύμέντι, εότuχισμέYYj, ~τρεςε ν~
μa.ς τό π'i). Κα.Ι έμείς ολες, Ιτσι οπως εrμa.στα.ν, τρέξa.με Ιξω πέ
ςΡτοντα.ς στιχ. πόδια. Τf)U. Μόλις l5μως ~να.στικωθ'ήκα.με, δεν ErOa.μE
πι~ κα.νένα.. Μόνο fνa. ςΡτιάρι κa.ί μιιχ.ν ιiξΙνα. που κεΙτοντα.ν πά,νω
στό σκa.μένo χιί)μa. σε 6ά.θος 70 ~κa.τoστ<ί)ν.
"Βλέποντα.ς l5τι μdς lλειπε τό κοuράΎΙΟ, δ rδιος δ Ύέρoντa.ς
είχε ~λθει ν' ~ρχΙστι τη δοuλει~ (χωρΙς 6έ6α.ια. ν' ~ςp'ήστι ποτε τό
Σά-ρωςΡ - fνa. πα.ρά.~εΙΎμa. διπλ'i)ς πa.ροuσΙa.ς). Άπό τότε ριχτη
κa.με κα.ί έμείς στ~ δouλει~ κα.Ι έπειδ~ δ Ύέροντα.ς έ6ίa.ζε, σκά-
6a.με ~κόμτι κα.Ι τό χεψ<;)να.. Σπιθες _πετάΎοντα.ν, κa.θως ριχνώ
μa.στε με τΙς ~ςΙνες μa.ς πάνω στην πα.Ύωμέντι -y'i). Μόλις είχα.
με τελειώσει τό Ύυρο του κτημa.τoς, δ Ύέροντα.ς πέθα.νέ. Σ~ν ν~
μ~ν περίμενε πα.ρ!i. α.ότό μόνο, δ Μπάτοuσκά. μa.ς».
T~ν -Ιιμέρα. Τ'i)ς τιμYjτικ'i)ς Ύιορτης ΎΙ~ τήνδωρε~ του οΙκο
πέδοu, έκτός ~πό τόν πα.τέρα. Ba.σίλειo Σα.ντόςΡσκτι, τόν Μιχα.ήλ
Μα.ντουρωψ, τ~ν μτιτέρα. Ξέντι κα.Ι μερικες ιiδελςpες 6ρισκότα.ν στό
Ντι6έΎιε60 fνα.ς δόκιμος ~πό τό μονα.στ'ήρι του ΣάρωςΡ, Ί6~ν ΤΙ
χονωςΡ, δ δποίος με τό πρόσχτιμa. l5τι -9jθελε ν~ έπισκεςΡθΥ) μι~ν έ
ςα.δέλςpYj τοu, είχε πάρει τήν &.δεια. ν~ lλθτι. Ό όΠΥΙρέτης του ~ν
τΙχριστοu στεκότα.ν -9jSYj aτό χείλος της θα.uμα.ΤΟUΡΎου τιχ,ςρροu.
147

"Η ΔΎΙα όδελφούλα
ΤΟ ArΠHTEPO rΕrΟΝΟΣ πού σuνέ6η τό μΤίνα. AιJyouoτo, δε

κα.πέντε μέρες μετιk τιk έΥκα.ίνια. της έκκλησΙα.ς της rεννΤΙσεως;
του Σωτηρος, ~τα.ν δ θιiνα.τoς της Μα.ρία.ς Μελιοόκωψ, της χα.ρι
τωμένης κόρης πού σε ~λικllα. δεκα.τριων έτων ιiκoλoόθησε την
ιiδελψΤΙ της στο μανα.στΤΙρι τού Ντι6έγιε60 γιιk νά. μ~ν ξα.να.6ΎΤί
πιιi. Ό στιiρετς lτρειΡε γι' α.υτην μιιk Ιδια.ίτερη τρucpερότητα.. Μό
νο σ' α.ότ~ μιλΟύσε γιιk τιk δριiμα.τά tou, κα.Ι της lμπιστεuότα.ν μu
στικιΧ σχετικιΧ με το μέλλον.
Πιiντα. σιωπηλΤΙ, 6uθισμένη μέσα. σε μιιΧ δια.ρκΤί, ιiστα.μιiτητη
πρoσεuχΤΙ, ~τα.ν ~ εΙκόνα. της υπα.κοΤίς. ΜιιΧ μέρα., κα.θως ~ ιiδελ
ΨΤΙ της ΙΙα.ρα.σκεu~ της μιλοοοε γιιΧ κάποιο κα.λόγερο τού Σιiρωψ:
«Πως ε!να.ι οΙ κα.λόΥεροι», την ρώτησε με ιiψέλεια., «μοιάζοuν ολοι
με τον Μπιiτοuσκα.;»
- Πa.ς κάθε τόσο στο Σάρωψ κα.Ι δεν είδες ποτέ σou κα.λό
γερο;
-'Όχι, Πα.ράσα.. ''Οτα.ν πά.ω στο Σά.ρωψ, δεν 6λέπω τίποτε,

δεν ιiκoυω τίποτε. Ό Μπιiτοuσκα., μαύ lχει πij νιΧ μ~ κοιτά.ξω
ποτε τούς μονα.χοός. Λοιπον τρα.6ά.ω το σά.λι μοΙ) πιiνω στιΧ μά.τια.
μαΙ) με τρόπο, ώστε νιΧ μ~ 6λέπω πα.ριΧ μόνο το δρόμα κά.τω ιiπo
τιΧ πόδια. μou.
·Οτα.ν lχτιζα.ν την. εκκλησία. της ΓεννΤΙσεως, οί ιiSελcpές 6οη
θουσα.ν στΙς έργα.σιίες μετα.ιΡέροντα.ς πέτρες. Φλεγομένη ιiπo ζΤίλο
1, Μα.ρΙα. μετέιΡερε περισσότερες ιiπo τίς &λλες. Φα.ίνετα.ι δτι κά.·
πως κτόπησε κα.ί. α.ότΟ το κτόπημα. ~τα.ν πού τ~ν lστειλε στον τιi
cpo, τ~ν κα.ημενοόλα. .
. ΠρΙν πεθιiνη, μετέδωσε στΙς ιiδελψές μερικες προψητείες τoίi
στά.ρετς σχετικες με το μέλλον. Αυτές τις ξέχα.u .'1. Σχετικιk με
τη ψτώχεια. τijς νέα.ς κοινότητα.ς, δ στά.ρετς !λεγε στ~ν κόρη: «'Ο
ιiνιiςιoς Σερα.ψεΙμ μποροΟσε νιΧ σa.ς πλοuτίση, έιΧν το ijθελε, α.ότΟ
όμως δέν θιΧ σa.ς χρησίμεuε σε τίποτε. ΈιΧν Ύίθελα., θιΧ μποροσσα.
νιΧ μετα.μΟΡιΡώσω τ~ στιiχτη σε χρuσό, ιiλλιX δμως δεν το θέλω.
Τό πολύ, σέ σa.ς, δεν θ' α.uςηθij· το λίγο δεν θιΧ λιγοστέψη. Κα.τιΧ
τιΧ tEAEutιx!ιx χρόνια. θιΧ γνωρίσετε τηΥ ιiψθoνία., τότε δμως θιΧ
σημά.νη το τέλος».
148

Ό στά.ρετς κσtτά.λσt6ε νoερ~ την ωρσt πού πέθσtνε σtότό τό πσtt
οί, πού τόσο 6.γσtπoOσε. "APXtae ν~ κλσtΙYI κσtΙ εtπε στό οtπλσtνό
τοΟ xeAAtoO "Cou, τόν 6.0ελφό ΠσtOλo: «ΠσtOλO, rι MσtρΙσt έγκιχτέ
λεtψε πι~ σtότό τόν κόσμο. Τή λuπa.μ.α.t, τη λuπa.μ.ιχ.ι τόσο, πού
κσtθώς 6λέπεtς δ!ν πσtύω να. κλσtΙω».
"Εστεtλε, yt' σtότYιν, !νσt ψέρετρο 6.πό 6eAσtvtStti, &.ψθOνσt κε
pta. yta. νά. κσtίνε κσtτ~ τόν έντσtψtσtσμό της κσtΙ πσtρijrrεtλε να.
τήν ντύσοuν μ! τό "μεγά.λο σχΥΙμ.ιχ.».
«Έγώ τήν !κσtνσt μOνσtX'ή, ιλεγε. Tώρσt όνομ6.ζεΤσtt MYIτέρσt
Mά.ρθσt».
Mέσσt στό ψέρετρο της περά.σσtνε, 6.νά.μεσσt στα. δά.XΤUλσt !νσt
πέτσtνο κομποσχοΙνt, δώρο το\) στά.ρετς. Γύρω στό xe~At της δέ
σσtνε τό ώρσtίO μπλ! atiAt μ! ψρά.ντζσt, πού της εΙχε Siliaet δ στά.
ρετς yta. τΙς μέρες πού π'ήγσttνε ν~ κοtνων'ήGYj.
THτσtν μόλtς SExσteVVta. χΡονώΨ ΙSμoρψy/, ΨΥΙλΥι, εόκΙνΥΙτη, μ'
!νσt ΙΙγνό ό6α.λ πρόσωπο κσtΙ μ! μά.τtσt γσtλσtνα. κά.τω 6.πό πuκν~
κσtστσtνα. ιppUOtιx..
Mετ~ τήν ΚYIδεΙσt, δ 6.δελψός της Ί6ιkν πΥΙγε στό Σά.ρωψ γιά.
νιk ρωτηGYj έιkν fι nσtpιx.σκeuYj, fι μεγσtλύτερYι της 6.δελψ'ή, που εΙχε
πέσεt &.ρρωστη 6.πό λύπΥΙ, θιk γtνότσtν κσtλά..
Ό στά.ρετς ΚOίτσtςε πσtρ!χ.τηΡYjτtκιk τόν Ί6ά.ν, που τόν γνώ-
ρtζε κσtλά., κσtι εΙπε:
-Έσύ ε!σσtι ό 6.0ελφός της Mσtρίσtς;
- NσtΙ, ΜΠά.τοuσκσt.
- Εlσσtt πρσtγμσtτtκιk 6.δελψός της Mσtρίσtς;
Mετ~ 6uθΙστηκε σ! μtιk περtσuλλογή πού κρά.τησε πολύ. Ξσt
ιpYtx~ τό πρόσωπό τοι) ψωτίστηκε. Το!) ψά.νΥΙκε τοΟ Ί6ιkν σ~ν νά.
ςεΠYIδoOσσtν 6.π' σtύτό 6.κτίνες fιAiou. Χρεtά.στηκε νιk χσtμYjλώGYj
τιk μά.τtσt, 6.νΙκσtνOς νιk ιiντέςYI τή λά.μψΥΙ τοuς.
- Xσtρά. μοu, ψιόνσtξε δ στά,ρετς. Τί χ'*ΡΥΙ! E!vσtt στη Βσtσt:
λείσt τών Oόρσtνών, μπρoστ~ στό θρόνο του Ίψίστοu. Στέκετσtι έ
κεί, κoντιk στήν Οόρά.νtσt Δέσποινιχ., μσtζt μ! τΙς πσtρθένες, τΙς ΣUν
τρόψισσές της. ΠΡOσεύxετσtι γιιk τήν. οlκογένεtά. σσtς. Κά.θε ψoριk
πού θιiσσtt στό Ντι6έγtε60, μή πσtρσtAείΠYIς νιk ΠYIYσtίνYIς στόν τά.
ψο της λέyoντσtς: «MYIτέρσt μ.α.ς Mά.ρ()σt, μή μi1ς ςεχνi1ς, μπρoστιk
στό θρόνο τοΟ θεοΟ, στήν Οόρά.νtσt Bσtσιλείσt».
149

Γέρικο πιχιδί μέ διά.ψιχνιχ μά.τιιχ, οπω;; 'ιjτιχν δ στά-ρετ;;, ιxlmJιx
νότιχν σ~ν ν~ τοϋ είχε πιχρο{)σΙΙΧmJ~ νoερ~ ή μικρΤι χωριιχτοπούλιχ.
τό πρώτο χελιδόνι τοϋ μονιχστηριοΟ τοu, που lCPUOYE ΎΙ~ την ιχ[ώ.
νιιχ !νοιςη τηι;; Βι:χ.σιλείΙΧι;;.
«Στόν &λλο κόσμο, ιiνιxστένιxςε, θ~ είνιχι όψηΎοuμένη τοΟ Ντι-
6έΎιε60 κιχ!. 1ι μνηcmj μou στην ιχΙωνιότητιχ».
Τά ΙΎι:αΙνια μιΑς Ιι:κλησΙας
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ της κρύπτης, ιiψιερωμένη στό Ύενέθλιο τη;; 'f-

πεΡΙΧΎt«ι;; θεοτόκοu, τελείωσε κιχτά τΤΙν διά,ρκειιχ τοΟ κιχλοκιχφιου
τοΟ 1830. Ό στΙΙρετ;; iστειλε !σπεuσμένιχ τόν Πιχτέριχ Σιxντόcpσxη
κιχ!. την Έλένη Μιχντούρωψ στό Νίζνι - Νό6Ύκοροντ ΎΙ~ ν~ ζητη
aouv την !δειιχ του !πισκόποΙ) ΎΙ~ τα. !ΎκιχενιΙΙ της.
Ή ά.πλ~ κιχ!. ιiψελΤΙι;; δΙ~Ύ1Jση ΙΧότοϋ τοϋ τιχςιδιοο, που κΙΙνει
στ~ d,πομνημονεuμιχτά, 'ΠιΙ) δ πιχτηρ BιxσCΛειoς, μ.dι;; μετιχψέρει σ'
ενιχν κόσμο διιxψιxν~ στό θιχΟμ.ι:χ., τό σuνηθισμένo κιχ!. κΙΧθημερινό,
πιχρόμοιο σ' ΙΧότόν, l5ποΙ) !κινουντο χωρίς σχεδόν ν~ τό κιχτιχλιχ-
6ιxlYouv οΙ ά.πλοΤ ψιχρΙΙδει;; τη;; ΓΙΧλιλιχΙιχς.
«'Ήτιχν ψοβερός, ΙΧότόι;; δ Μπά,τοuσκά, μιχς, Ύρά,ψει δ ΒιχσΙ
λειο;; Σιχντόψσχη. 'Ή χολέριχ, λuμΙΧίνοντιχν τότε την περιοχή. Πώι;;
ν~ ψυ-Υοuμε; Κύριο;; olSE! Δέν τολμούσιχμε l5μως ν~ τόν ΠιχΡ«κοό
σωμε. "Εδωσε στΤΙν -Ελενιχ BιxσCΛιε6να. (Έλένη Μιχντούρωψ) πρόσ··
ψοριχ, της ζ~τησε νά. έτοψ.ά.ση μι~ Ύριχπτή ιχΙτηση ')(.ιχ!. πρόσθεσε:
«ΠροσκuνYjστε τόν Σε6ιχσμ.ιώτιχτο μέχρι ΤΤΙ Ύ~' Δώστε τοΙ) !κ μέ
pou;; μou ιχύτά. τά. πρόσψοριχ. Αότόι;; θ~ ψροντΙση ΎΙ~ l5λιχ». no σo
ΎΙα. μένιχ, μου είπε: «Έσύ, ΜπΙΙτοuσκιχ, ψτά,νοντιχς, πιχρά,ΎΎειλε
στό ψοϋρνο ψρέσκο ψώμΙ, κιχί Π~Ύιxινέ το, ζεστό - ζεστό, στόν έπC
σκοπο. θ~ ιiνιxλά,6η ΙΧότός τ~ d,vιxoyxιxtιx».
«Δέν Ύινότιχν τίποτιχ - Ιπρεπε νιi. ψυ-Υοuμε. Ζέψιχμε τό &λο
Ύό μοu, κιχί σΙΎ~ - σιγ~ μέ τη μιχρΤΙ κιχρότσιχ μou, π~ριxμε τό aρό
μο ΎΙ~ τό Νόβγκοροντ. Φθά,νοντιχς, ')(.ιχτε6ήxa.με στό Μονιχστηρι τη;;
Εόρέσεω;; τοο Ί'tμίοu Στιxuρoϋ. 'Η 1ιγοuμένη, μητέριχ Δωροθέιχ,
ιiψoυ μ.dς !xouaE, μιi; εlπε κιχτιχστενοχωρημένη, πώς θά. μ.dς ~τιxνε
ιiδύνιxτo ν~ έκπληρώσωμε την ιiπoστoλ~ μιχ;;: λόγφ τηι;; χολέριχς
Ι !πίσκοπος δέν δεχότιχν κιχνένιχν. Άπιxντ~σιxμε πώι;; είχιχμε Ιλ-
1·50

θει στα.λμένοι ά,πό τον πα.τέρα. Σερα.ςΡεΙμ 'X.a.t δτι δέν τολμουσα.με
'f~ τόν πα.ρα.χουσωμε. •AcpoG σχΙςpθ1jκε 'fι μTjτέρα. Δωροθέα., ΖΎΡα.·
ψε στόν ΙπΙσχοπο ζ Tjτιi\ντα.~ του την !δεια. ν~ πάομε νά. τόν SoGμ.εl
Ό Σε6α.σμιώ'τα.τo~ τij~ ιiπijντησε ν~ μ~ μπο;}με στόν κόπο, θ~ Ιρ
χότα.ν α.υτo~ δ Ιδιος. Πολλές μέρες περά.σα.νε, 'X.a.t δμως α.υτός δέν
<ρα.ινότα.ν. Τι ν~ κά.νωμε; 'AcpoG σχεςpθ1jκa.με, 'fι "Έλενα. Ba.σίλιε-
6να. κα.Ι Ύώ, ά,ποcpa.σΙσa.με, ά,ςΡΟΙ} 'Χ.ά.ναμε τό στα.υρό μa.ς, ν~ πάομε
ΙμεΤι,; οΕ lStot στόν Σε6a.σμιώτα.τo. Κα.ί ai; Ύινότα.ν δ,τι ~θελε! Ή
~Eλενα. Ba.σΙλιε6να. πΤίρε τ~ν ΎΡα.πτη α.rτησTj κα.Ι τ~ πρόσcpoρα.,
ΙΎώ Π'i'jΎa. ν~ βρω στό ά,ρτοπωλείΟ ΨωμΙ <ρρέσχο, ζεστό - ζεστό ά,
κόμTj, πού τό Ζκρυψα. κά.τω ά,πό τό ρά.σο μου ... κιχΙ δλα. σuνΙ6Tjσa.ν
δπως δ Mπά.τoυσκa. τ~ είχε πρ06λΙψει. Μπijκa.με χωρΙι,; δυσχολΙα.
στόν Ιπισχοπικό πρoθά.λa.μo. Kα.νεΙ~. θ&.λεΎες, Ινα. &.δειο σπΙτι.
ΚιχΙ πα.ντοΟ, πά.νω στά. πιχρά.θυρα. χλιόριο. ΠεριμΙνα.με κoντ~ μισή
&ρα., ξερ06ijχοντα.ς ΙπΙτηδες, τό σπΙτι δμως <ρα.ινότα.ν νεκρό. Κα.
θώι,; έτοιμιχζόμιχστε ν~ <ρόΎωμε, ά,κoόO'τTjκε Ινιχι,; ΙλΙΧςΡρός θόρυ60ς.
Στα.θij'X.a.με, ξερ06ijχοντa.ι,; πά.λι. Mι~ πόρτα. !νοιξε κα.Ι δ Σε6α.
σμιώτα.τος Άθα.νι:1.t7ιος, δ ίδιος, πα.ρoυσιά.O'τTjκε. Bά.λa.με μετά.νοια.
μΙχρι τη Ύ'i).
»ΤΙ σuμ6α.Ινει; είπε α.υτός. Π'ίις μπiικα.τε μΙσα.; Ποιοι ε!στε;
»Τρέμοντα.ι,; δλόκλTjρος, !ρχισα. ν~ τοΙ} ΙξTjΎW, Ινω 'fι "Ελενα.
Βα.σιλιε6να. τοΟ πα.ρουσΙα.ζε την α.tΤTjσTj κα.ί τά, πρόσψορα.. Ό Σε-
6ιχσμιώτιχτος !χουΎε μέ κα.λωσόν'Υ). ΤοΟ πρόσςΡερα. τό ΨωμΙ Πα.Ιρ
νοντά.ς το δέν κρα.τijθ'ηκε νά. μή χα.μoΎελά.σTj. «T~ πρόσcpoρa. Ιν
τά.ξει, τό ψωμΙ όμως σίγουρα. δέν ε!να.ι ά,πό το Σά.ρωςΡ - είνα.ι ζε
στό - ζεστό!» Άcpoο ξιχνιχ6ρηκα. την ιxυτoπεπo!θ'Y)σiι μου, ΙξiιΎTjσα.
πώς τό Ψωμί ijτa.ν πρά.γμα.τι ά,π' Ιδω, πώς μόλις τώρα. δ~ τό εΙχα.
πJ.ρει ά,πό το ςΡοΟρνο, σύμςΡωνα. μέ τΙς δδTjγΙες τοΟ πιχτρός Σερα.
ςΡεΙμ. Ό Σε6ιχσμιώτιχτοι,; ψά.ν'Υ)κε Ινθουσια.σμινος. «V Α! τώρα. κα.τα.
λα.6α.Ινω, <ρώνιχξε. "Όπως !κιχνε κιχΙ δ άγιος Ίωά.ννTjς δ Χρυσό
στομος»!
»'Ενέκρινε κα.Ι δΠΙΎριχψε την α.ΙτησTj, μάος cp6ρτωσε κεpι~ ν~
.~ πάομε Ικ μΙρους του στόν πα.τΙρα. Σερα.ψεΙμ. Μάος Ιδωσε τ~ν ευ·
λoyΙ~ του κα.ί μiς f"στειλε στόν ά,ρχιμα.νδρΙτη Ίωα.κεΙμ.
»Στο μoνα.στiιpι της Εδρέσεωι,; τοΟ Τιμίου Στα.υροΟ, ξα.ςΡνιά.
στηκιχν μέ τον τρόπο πού ε!χιχν σuμ6T) τ~ πpά.γμa.τα.. Ό Σε6α.σμιώ-
151

τα.τος 'Αθα.νά.σιος -Ιjτα.ν γνωστός γι& την μεγά.λτι tou α.ύστηρότητα.
xa.ί. ι1πέδιδα.ν την !ΠΙΤUχΙα. ~ στη θauμ.a.τοuργό ~έμ.6α.στι του
πα.τρός Σερα.φεΙμ.
,. ''Οτα.ν δμως την έπομέντι ΠΤΙγα. ν& βρώ τόν ι1ρχιμ.a.νδρίτη
Ίωα.χείμ, φά.ντιχε χα.τιίπλτιχτος.
- Δέν πιίει πολύς χα.ιρός πού -Ιjρθα. γιιΧ νιΧ ~ς !γχα.ινιά.σω
μιιΧ !ΧΧλτισΙα.. Ποι& !ΧΧλτισΙα. θέλετε πά.λι νιΧ !γχα.ινιά.σετε;
- Μι& !λλτι, στήν εδια. θέστι.
- Στην ίδια. θέστι; Πώς γΙνετα.ι;
,. ·Οτα.ν του !εήγτισα. την όπόθεστι χα.Ι τήν ι1σuψήθιστη Εστο
ρία. a.ύτης της χρόπτης (σUμ.φωνα. μέ μέτρα. πού τ& lδωσε ι1πό
μα.χριιΧ δ στά.ρετς), δ ι1ρχιμ.a.νδρίτης ~xωσε τ& χέρια. τou στόν
ούρα.νό χα.Ι ι1να.φώνα.ξε: «ΤΩ! Σερα.φεΙμ, Σερα.φεΙμ. Μέγα.ς είσα.ι
!ν tol, lργοις aou, στιίρετς του θεου!,.
»Πήρa.με τό δρόμο τοί} γuρισμoυ. Πρέπει ν& πτι xa.νεΙς πως
!ξ α.Ιτία.ς της φο6ερ'ijς !πιδτιμΙα.ς της χολέρα.ς πού λuμ.a.ινότα.Υ τό
τε την περιοχή, τό Νίζνι - Νό6γχοροντ -Ijτa.ν σέ xa.ρα.ντΙνα.. Στρα.
τός περιΧόΧλωνε την πόλτι χα.Ι ο!jτε δ τα.χuδρόμος, ο!jτε τΙποτε,
ο!jτε χα.νεΙς δέν περνouσε. Ma., σuμ.6oόλεψα.ν ν& μήν φόγouμ.ε... Έ
μεlς δμως, ι1φου Χά.να.με την προσεuχή μ.a.ς, ζέψα.με τό !λογο xa.t
πήρα.με, πα.ρ· δλα. a.ύτά." τό δρόμο μ.a.ς. Κα.νεΙς δέν μ.a.ς στα.μά.
τη σε. ·Οτα.ν περνoόσa.με μπροστ& ι1πό τούς φροuροός, cpa.ινόντou-
. σα.Υ σιΧν ν& γύριζα.ν ι1λλοί} τό χεφά.λι γι& νά. μήν μ.α.ς δουν. Κa.Ι
lτσι λοιπόν γuρΙσα.με πΙσω. Στό δρόμο, ι1γoριiσa.με φρουτα. σέ πο
σότητες πού ποuλιόντοuσα.ν πολύ φθTjνά., χα.Ι τ& τρώγα.με χωρΙς
φό60. Ό πα.τηρ Σερα.φεΙμ εΙχε προεΙπει πως δέν θ& ε[χα.με ποτέ
χολέρα. στήν χοtνότητ"a. - πρa.γμα. πού τό ι1πέδειξε τό μέλλον.
·Οτα.ν ι1ργότερα. ή !πιδτιμία. λuμα.Ινoντα.ν τό Ντι6έγιε6ο, xa.νεΙς
στό μονα.στήρι δέν ι1ρρώστησε xa.ί. δσοι 'ι1πό τούς lξω εΙχα.ν προσ-
6λτιθη ι1πό χολέρα., τούς φέρνα.ν μέσα. χα.Ι για.τρεόοντα.ν. 'Αντίθε
τα., α.ύτοΙ πού 6yalvav ι1πό τό μονα.στήρι χωρΙς εύλογΙα. - ι1x6μ.a.
xa.ί. οΕ ι1δελφές - χολλουσα.ν τήν ι1ρρώστια. χα.Ι πέθα.ινα.ν».
Τ& !γχα.ίνια. t'ij, χα.ινοόργια.ς !χχλτισία.ς του rενεθλΙοu της
Μτιτέρα.ς του θεΟί} lγινα.ν, στΙς 8 Σεπτεμ.6ρΙοu 1,830.
152

ΟΙ όκολουθΙες
Ο ΠΑΤΗΡ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ά.γα.πουσε πολυ τίς !κκλ1jσΙες 'tou.

'Ήθελε ένα. κερΙ ν~ 'Xocl1j σuνεXώς, 6ρά,δΙ) κα.t πρωΙ, μπρoστ~
στ'ήν εΙκόνα. του Σωτηρος μέσα. στό να.ό της Γενν~σεώ'ς ΤΟι) κα.Ι
ένα. κα.ντηλt ν~ μέν1j α.tωνΙως ά.να.μμένο κά,τω, μέσα. στην κρύπτη,
στην εΙκόνα. του Σωτηρος μέσα. στό να.ό της Γενν~σεώς ΤΟι) κα.Ι
μπρoστ~ στ'ήν εΙκόνα. της Μ1jτέρα.ς του θεoUι. Νύχτα. - μέρα., ~ ά.
δtά,ΚΟΠ1j ά.νά,γνωσ7j του Wα.λΤ1jΡΙΟU επρεπε ν~ γίνετα.t ά.πό δώδεκα.
ά.δελψες !πtcpορτtσμένες μ' α.ότό τό κα.θηκον. Τ'ήν Κuρtα.κ~, πρΙν
ά.πό την λεtτοuργία., Φά-λλα.νε την «Πα.ρά-κλ7jσΨ> πρός Τtμ~ν της
<rπερα.γΙα.ζ θεοτόκοu.
«θά. ά.γρuπνιi yt~ σιiς πά-ντα. οσο rιένετε πtστες σ' α.υτές τΙς
σuν~θεtες. Είδ' ~λλως θ&.χετε πολλές οuoτuΧΙες», !λεγε δ στά.ΡΖτς.
'Acp' ΟΤΟΙ) ~ Έλέν1j Μα.ντούρωψ ~δωσε τ'ήν υπόσχεcπ'ι Τ1jς !νώ-
7ttOV του Ιερομονά.χοΙ) Ίλα.ρΙωνος του Σά,ρωφ, δ στά,ρετς τ'ήν ώρtσs
σκεuοcpύλα.κα., με τ~ν δμΟΡCP1j Ξέν1j Πούτκωψ, την μ.ελλοντα'ή ",,1j-
.έρα. Κα.πtτολΙνα., yt~ 601jθό. Ένώπtον του πα.τρός Βα.σtλεΙοu Σα.ν
τόcpσΚ1j fowaE κα.ί στΙς δuό 'tOUI; τΙς δδ1jΥΙες τοι) σχετtκ~ με τΙς
ιiκολοuθΙες κα.ί τ'ή ςΡρο·ιιτίδα. του λα.ου. Δuό μ.ονα.χοί ά.πό τό Σά,
ρωςΡ θ~ επρεπε ν~ 601jθeιύν τόν πα.τέρα. Βα.σΙλεtο ν~ δtδά,ξ1j στΙς
ά.δελψές τό ΤUπtκό κα.Ι την Φα.λμωδία.. Ό στιiρετς !πέμενε ν~
Elvoct δλα. &Φογα..
«Δεν uπιiρχεt πtό μεγιiλ1j ύπα.κo~ ά.π' α.ότη που κάoVEt κα.
νεΙς μέσα. στην έκκλ1jσία., σuν~θtζε ν~ λέ1j δ στά,ρετς,. Έ~ν κα.Ι
μ6νο μ' ένα. μtκρό πα.νιiκt σκοuΠΙσ7jς τ'ή σκόν1j μέσα. στόν οίκον
τοΟ θεΟύ, θ~ πιiΡ1jς την ά.ντα.μ.οt6~ aou,. rtα.τί οεν uπά,ρχεt πtό
μεγά,λ1j ύπα.κo~!
» T~ά-θε 'tt που κά-νQuμε μέσα. στ'ήν Έκκλ1jσία., μπα.ίνοντα.ς ij
6γα.Ινοντα.ς, πρέπεt ν~ τό κά-νοuμε με ψό60 κα.Ι τρόμ.ο, μέσα. στΥι
σtωπ'ή κα.Ι τ'ήν ιiοtιiλεtΠΤ1j προσεuχ~. <rπά,ρχεt τίποτε πtό δμορ
μο, πtό γλuκό, πtό όΦ1jλό ά.πό την !κκλ1jσΙα.; Που ά.λλου EuCfpoct-
νόμα.στε πνεuμα.τtκά" μ.έ δλ1j μα.ς την 'XocpStri, περtσσότερο πα.ρ~
στ'ήν !κκλ1jOΙα., δποΙ) δ Κύρtος κα.Ι θεός μα.ς E!voct πα.ρών μα.ζΙ
μα.ς;»
ΠΡΟςΡέροντα.ς α.ότ~ τιl. λόγtα. δ στά-ρετς, δπως του σuνέ6α.tνε
153

σuχνιi, 4χτtνο60λοϋσε μot~ χ~~ πού δέν Τίτσ.ν τοϋ x6σμ.ou τοότου.
«·000 ζοοοε, St'Yjy6tOtV 4ργ6τερσ. ήΕέY1j, δέν ξέρφ τί θ~
πij ν' 4Yopιiζ'Yj~ χερtιi. ΤοΟ φέρνσ.νε πoλλιi, xOtt σ.δτ6~, δ 4γσ.Π'Yj
τ6~ μ.at~ MπιiτoυσΧσ. τ~ φόλσ.γε δλσ. "Yt~ τό Ντt6έ-Υtε60... 'Ότσ.ν
π7ιγσ.tνε xσ.νεΙ~ ν~ τόν Sij - τόν τελευτaΧo χσ.φό ΖδΙως, πρΙν 4πό
τόν θιiνσ.τ6τou - δέν μ,tλοοσε πatp~ "Yt~ τΙς ΙΧκλ.τισΙες τou: 'Έ
χετε δλσ. δσσ. χρεtιiζοντσ.t, MπιiτoυσΧσ.; Τ!χετε δλσ. - δέν σ~ς
λεΙπεt τίποτε;»
-«''Oxt, MπιiτoυσΧσ.».
-«Δ6ςσ. τφ θεφ~ χσ.ριi μ,ou, ιlς εδχσ.ρtστiισωμε τόν Kupto!»
Ιλεγε χa.μ.'Yjλόφωνσ. xιiνoντσ.~ γρήΥορσ. τό στa.uρ6 του.
Μαλσ.τσ.Οτσ. πσ.ρά. τη φροντΙδσ. τοϋ 6.γ(ου γέροντσ., δέν σ1jμ.atΙ
νεt πώ~ ποτέ δέν τoύ~ lλεtπε τΙποτε. Ή χοtν6τητσ. Τίτσ.ν φτωχ~
χσ.Ι ο[ 4δελφέ~ δέν τολμ,οΟ':7σ.ν ν~ τόν Ινοχλοον.
Mta. μ,έρσ., θέλoντσ.~ ν~ πρoσθέσ1j λιiδt στό κa.ντήλt πού Statp-
xω~ ή φλόγσ. του φώτtζε την εΖΧ6νσ. της ·rπερσ.γΙσ.ς θεοτ6χου,
ή 4δελφ~ EtY1j δtσ.mστωσε πώ~ τό μ,πουχιiλt Τίτσ.ν !δεtο. Κσ.θώς
πλ'YjσΙσ.σε τό χσ.ντηλt μ,έ τη λεtτouργΙσ., είδε πώ~ Τίτσ.ν σ6'Yjστ6.
ΤΙ ν~ xιiY'Yj; Δέν όπi)ρχσ.ν στην μ.oν~ οδτε λιiδt, οδτε λεπτιi.
Ή ιiμ,φt60λΙσ. πλ'Yjμ.μ.Uρtσε την xatpStdr. τη~ νέσ.~. "Αν δοο ζοΟΟε
ιix6μo'Yj δ Μπriτουσώ τους, ο[ Αντολές του δέν μ,ποροοσσ.ν νά. τηρ'Yj
θοσν, θ~ γtνότσ.ν μ,ετ~ τό θιiνσ.τ6 του; ΛυΠ'Yjμ.έν-η xσ.τεuΘUν6τσ.ν
πρός την Ιξοδο, χσ.θώς !χουσε !νσ. lλσ.φρό τρΙξtμ.ο. ΓυρΙζοντσ.ς
πΙσω είδε πώς τό χσ.ντήλt, γεμ4το λιiδt, εrχε ,ςσ.νσ.νιiψεt δλομ.ό-
. νσ.χο. Εδτuχtσμ.Ιν'Yj, γσ.λ'Yjνεμ.έY1j, θέλφε ν~ τρέξ'Yj yp-fryopat ν~
St"IΎ'YJθij τό θσ.oμ.at στην Έλέν'Yj Μσ.ντούρωφ, δτσ.ν xoντ~ στην π6ρ
τσ. τη στσ.μ.ιiτησε !νσ.ς χωρtχ6ς.
- ΣεΤς εΙστε ή !ΧΧλ'Yjσιiρtσσσ.;
- Νσ.ι. Γtσ.τΙ;
-Ό πσ.τηρ Σερσ.φεΙμ, σ~ς πσ.ρσ.γέλλεt ν~ φuλ~τε μ.t~ φλ6γσ.
δtσ.ρχως ιiνa.μμ,έτη μ,πρoστa. στην εΖΧ6νσ. της Μ'Yjτέρσ.ς τοΟ θεοϋ.
ΌρΙστε, ~ι;; φέρνω κa.Ι 300 poU6Atat. ElVOtt "Yt~ τό λιiδt χσ.Ι yta.
ν~ γρriφετε xOtt τoύ~ γονείς μ.ou στα. δΙπτuχσ. χσ.Ι y~ μ,ν'Yjμ.ονεύετε
τ~ όν6μ,σ.τιi τους στΙς προσευχές σσ.ς;.
«ΤΩ! ΜπriτουσΧσ., σΧεφτ6τσ.ν ή EtY1j εδχσ.ρtστώντσ.ς τόν χω
ρα6, πως μ,πορεί χσ.νεΙς ν' ι1μ,φtσ6'Yjτησ1j τ~ λ6γtσ. σου ;».
154

Τό τυπικό tf\; povf\;
ΙΔΡfΟΝΤΑΣ τ~ν κοινότητά της, Τι μ"lτέριχ Άγάθ"l ε!χε άκολου
θ~σει τόν κιχνόνιχ της άν8ρικ1jς μονijς του Σάρωψ. Κρίνοντάς τον
πολυ ιχόστηρό κιχί πολυ σxA"lpb γιά. -Υυνιχίκες, δ στάρετς Σεριχψείμ
έπιχνειλ"lμμένως ε!χε πρoσπιχθ~σει νά. πείσ7j την τωρινΤι Τιγουμέ
V7j, την γεννσ;Ιιχ κιχί μικρόσωμ"l μ"lτέριχ- Ξέν"l, νά. τόν έΎΚα.τιU.εΙ
Ψ"ι' Άλλ' δμως Τι γριά. χωρικ~, μέ ιi8άμa.στo ψρόV7jμα. ιiρνιότα.ν
πάντα.. «'Όχι Μπάτουσκιχ, π'ijρα.με τόν κa.νόνα. μα.ς ιiπό τόν πα.
τέριχ Πα.χώμιο, α.ΙωνΙα. του Τι μν~μ"l! θά. τόν ιiκoλoυθoυμε δπ~
τόν ιiκoλoυθ~σα.μ.ε ιiπό τόν κα.ιρό της μ"lτέριχς Άγάθ"lς».
"Αν κιχί ζουσιχν 8ίπλιχ - 8ίπλιχ, ο[ 8υό κοινότητες, Τι πα.λ"lά. xa.L
Τι κιχινοόργιιχ, που όνομα.ζότιχν σuχνά. «μυλωνου», έξ α.Ιτία.ς του
μόλου «του τροψαυ των όρψιχνων», ~τα.ν στ~ν πράξ"l ιiνεξάρτητες .
.Μέ τί κα.νόνα. θά. έψα8ίιχζε δ πιχτ~ρ Σεριχψείμ τό 8ικό του Ί8ρυμα.;
'Εμπνευσμένος ιiπό την Οόράνιιχ Δέσποινιχ, δ κα.νόνιχς ~τιχν
έξιχιρετικά. 6.πλός: Ή πρωτοτυπία. κα.ί Τι κιχινοτομΙα. α.ότου του
κιχνόνος βρίσκετιχι στην βασικη θεμελίω~ του πάνω στην προ
σευχ~ του Ί"Ισου. 'Έχοντάς την έψιχρμόσει σέ OA"l του τη ζω~,
TισuχιχστTις κα.θώς ~τα.ν δ στιχ.ρετς Σερα.ψεΙμ, 8έν 8§στιχσε νιi. κάνΤ,
ιχότ~ την ιi8ιάλειπτη σuνoμιλΙιχ μέ τόν Χριστό, τόν ιiκρoγωνιιχίo
λίθο του κα.ινούργιου οΙκο8ομήμα.τος. Άλλ' όμως κιχί 1ι Οόράνια.
ΜεσΙτρια. της νειχρης κοινότητος 8έν θ&.πρεπε νά. μέν"l χωρίς 80-
ξολογΙες.
Σ' α.ότ~ν ιiπευθυνότιχν, κιχτά. τό ξ"lμέρωμα., Τι πρώτη πρωtνYj
πρoσευχ~ .
. «" Αξιόν έστιν ώς ιiλ"lθως μα.κa.ρίζειν σε την θεοτόκον, τ~ν
ιiειμιχκάριστoν κιχί πιχνa.μώμ"lτον κα.ί Μ"Ιτέρα. του θεου Τιμων. ΤΥιν
τιμιωτέρα.ν των Χερουβείμ κιχί έν80ξοτέρα.ν ιiσuγκρίτως των Σε
ριχψείμ, τΤιν ιi8ιιχψθόρως θεόν Λόγον τεκουσα.ν, τ~ν ΙSντως θεοτό
κον, σέ μεγα.λόνομεν».
'Εν σuVEXELq. Ζλεγιχν:
. «Πάτερ Ήμων» (τρείς ψαρές).
«θεοτόκε Πιχρθένε, χα.ίρε κεχιχριτωμέν"l Μιχρίιχ» (τρεΙς ψο
ρές) .
155

Τό Πιστεύω.
-Εκιχνιχν δΟΟ μετά.νοιε,.
«Kupt! 'I'YjaoG Χριστέ, ηέ τοσ θεοσ, lλέ'Yjσον ~μιiς τούς t1-
μ.ιχρτωλού,! »
Mι~ μετά.νοιιχ.
«Κύριε 'I'YjσoG Χριστέ, ηέ του θεου πρεσ6εΙιχις τη, ΔεΟ'ΠοΙ
YYjς ήμών θεοτόκου κΙΧί Άειπιχρθένou Μιχρίιχς, lλέ'Yjσόν με την
t1μ.ιχρτωλόν» .
Δυό μετά.νοιε,.
«Κύριε 'I'YjσoG Χριστέ, ηέ το!) θεου, πρεσ6ειa.ις της ΔεΟ'ΠοΙ
VΤΙ' ήμών θεοτόκου κιχί. •Αειπιχρθένου Μιχρίιχς, lλbjσον ήμ.&, τούς
ιiμ.ιxρτωλoύς! »
Κt~ μετ6.νοιιχ.
ΕΙνιχι. ΙνδΙΙΧςΡέρον ν~ σYjμειώσYj κα.νεί, πώς ~ςpoO προσεuχον
τιχν γιά. τόν έιχυτ6 τους (lλέ'Yjσδν με την ιi(J4pτωλόν) προσευχότιχν
κιχΙ γι~ όλο τόν κόσμο (Έλέ'Yjσον ήμ.&ς, Τ!J'Jς tiμ.ιxρτωλoύ,) , πριi
γμιχ. πού ε!νιχι Ιντελώς :roμcpωνο μέ την πιxρά.δoσYj πού ζ'YjΤιi προ
τοσ προσευΧ'Yjθ'ij κα.νείς γι~ τούς !λλου" ν~ ΙξιxγνίσYj πρώτιχ τόν
έιxuτ6 του.
Αύτη ή μικρ~ ~κoλoυθίιx τελεΙωνε μ.έ δώδεκα. μετά.νοιες, στ~
γόνιχτα., πού σuν"oεooντιxν ~πό λόγιιχ: «Κύριε 'I'Yjσoo Χριστέ, l-
λέ'Yjσον ήμ.&, τούς ιiμ.ιxρτωλoύς!» κιχΙ !λλε, δώδεκιχ μετά.νοιε, πρό,
. τιμήν της Πιχρθένou: "ΙπεριχγΙα. θεοτ6κε, .σιί)σον ή~, 'ΟΟύς ιi
μιχρτωλοu, !»
ΟΙ 6.0ελςΡέ, πού Ιργά.ζοντα.ν lξω στ~ χωρά.φιιχ μποροΟσα.ν ν'
~ρκεστoυν σ' ιχυτό τό Ιλά.χιστο. ΟΙ !λλε, πρόσθετιχν κιχΙ τί, σuν'Yjθt
σμένες έωθινές προσευχέ, πού όπά.ρχουν μέσα. στ~ δρθόδοξιχ προσ
ευχ'YjΤά.ρια..
Άλλ' δμω, ~,τι κιxi ν~ κά.νιχνε οΙ ~δελςpές;, μέσα. ~ lξω, στό
Ο'ΠΙτι ~ στό δρόμο, ή προσευχή το!} 'I'YjσoG δέν lπρεπε ν~ στερεύτ]
ουτε λεπτό μέσα. στην κιχρδιά. τους.
«Κύριε 'I'YjσoG Χριστέ, ηέ θεου, lλέ'Yjσόν με - ~ lλέ'Yjσο"
ήμιiς».
ΚΙΧί τό ~πόγευμιx:
«ΊπεριχγΙιχ θεοτόκε, σώσόν ήμ.&,».
~τόν ΈΟ'Περινό διά.6a.ζιχν:
156

Δώδεκα. Φα.λμ.ους πα.ρμένους !i.πο τούς Πα.τέρες τYjς ΈρΥιμου.
T~ όνόμα.τα. των κεΚΟψYjμένων.
Mι~ μελέτη οίκοδομYjΤΙΚ'ή.
''Εκα.να.ν !κα.το μετιiνoιες λέγοντα.ς «Κύριε ΊYjσου Χριστέ, l-
λέYjσον ~μl1ς τούς ci.μa.ρτωΑούς!».
"Αλλες !κα.το μετιΧνοιες έπα.να.λα.μ6ιΧνοντα.ς: «Ύ περα.γία. θεο
τόκε, σωσον ~μl1ς, τούς ci.μα.ρτωλούς!»
Το 6ρΜυ έπα.να.λιiμ6α.να.ν την πρωϊν-η !i.κολοuθία. προσθέτον
τα.ς τις προσευχες πού λένε συνήθως πριν &.πο τον υπνο.
Ή ΟύριΧνια. Μεσίτρια. είχε συστήσει στον Πα.τέρα. Σερα.ψεΙμ
ν~ μ-ην xrivYj ύποχρεωτικΥι τΥιν &.νιΧγνωσ'Υ) του Άκα.ΙΗστου, γι~ ν~
μΥιν ύπερψορτιί>σ'Υ) τά. ιΧπλl1 α.υτιi, κιiπως &.πα.ίδευτα., πλιiσμα.τα. πού
~σα.ν &.νίκα.να. ν~ σ'Υ)κωσουν α.υτο το έπιπλέον ψορτίο.
ΤΥιν Κυρια.κΥι, &.ντίθετα., πριν &.πο τ-η Λειτουργία., μι~ ,*κο
λουθία. προς τΥιν Πα.να.γία., «~ Πα.ρriκλYjσtς», lπρεπε ν~ Φιiλλετα.~
ύποχρεωτικιΧ.
Σε μιά. έποχΎι, δπου "ή πα.λYj~ συν'ήθεια. ti); προσελεόσεως
στΥιν Άγία. ΤριΧπεζα. κα.Ι σε κιiθε ευχα.ριστια.κΥι σόνα.ξYj, είχε πι~
χα.θi) &.πΟ .. τΥιν Άνα.τολ-η κα.Ι &.πό τ-η Δόσ'Υ), οί &.δελψες έκα.λουντο
ν~ έξΟμόλογουντα.ι κα.ί 'J~ κοινωνουν έξιΧπα.ντος κα.τ~ την περίοδο
των ΤΕσσιΧρων σα.ρα.κοστων (το χεψ.ωΛ, πριν &.πΟ τ~ Χριστούγεν
να., τΥιν α.νοιξYj, πριν άπο το Πιiσχα., κα.ι .τΟ κα.λοκα.ίρι στις: δυο
σα.ρα.κοστες πού ΠΡΟYjγουντα.ι των !ορτων των Άγίων Πέτρου κα.Ι
ΙΙα.ύλου κα.Ι του Δεκα.πεντα.ύγουστου) , κα.θως έπίσ'Υ)ς κα.Ι στις δώ
δεκα. κυριώτερες μεγιΧλες !ορτες τις κα.θορισμένες άπο την Έκ
xAYjatιx.
«'Επι πλέον lSσο γίνετα.ι πιο συχνιi» , lλεγε δ στιiρετς κα.Ι
προσέθετε:
"Δεν πρέπει ν' α.ψΎινωμε κα.μμια. εόκα.ιρία. να. περνl1 χωρις
νά. πλYjσιιiζοuμε τ-ην χιiρτι πού μl1ς πα.ρέχετα.ι διά. ti); κοινωνί.σ.ς
των Άγίων MuatYjpiwv του Χριστου. Γεμl1τοι με 6α.θεια. συ"ψι-
6iι, &.λλά. κα.ι άπο έλπίδα. κα.Ι πίστYj στο άμέτΡYjΤΟ θείο Ηεος, !ς
πΑησιιΧζουμε το Μυστήριο πού μα,ς λυτρώνει ιiπo lSλουι; κα.Ι άπό
δλα.».
Σ' α.υτούς πού δικα.ιολογουσα.ν την α.ρνYjσiι τους να. κοινωνουν
σuχνα. με ενα. ύπερ60λικο συνα.ίσθYjμα. άνα.ξιότητα.ς, άπα.ντουσε ιiν-
157

τιπιιριιθέτοντιις την μικρότητιι του ά.μ.ιχρτωλου ιiνθρώπoυ κιιΙ τΤιν
ιiπέριιντη κιιλωΣUντι του θεου. Άκόμτι κι' !νιιν ώκειινο δλόκλτιρο
κι' ι!ν γεμΙζιιμε μέ τ~ διi.κρυιι μετιινοΙιις μιις, δέν θ~ κιιτορθώνιι
με ν~ ίκιινοποιήσουμε τόν Κύριο που μ.dς προσψέρει γι~ τρoψ~
. τΟ Σωμ.ιχ του κιιί. το Αίμιι του δωρε~ν γι~ ν~ μας !ξιιγνίστι κιιΙ
ν~ μ~ς ιiνιιζωoγoνYιστι.
CH κοινοβιακή ζωή
ΟΠQΣ το EXOrME ΠΕΙ, 1ι «κοινότητιι του Μύλου» ιiπιιρτιζότιιν

ιiπoκλειστικα. ιiπo πιιρθένες. ΑυτΤι ήτιιν 1ι !πιθυμί~ της oυριi.νιιις
Δέσποινιις, που τ~ συμμεριζότιιν κιιί. δ στιi.ρετς που Ιλεγε πώς δν·
τιιι,; δ ίδιος πιιρθένος, ~θελε μι~ κοινότητιι πιιρθενική.
οε χ'i)ρες, πιιριιτηροσσε μέ κιi.πoιo χιουμορ, fxouv την τ!iστι
ν~ ζουν μέ τίς iνιιμνήσεις .. «Τι κΙΧλΟς πού ~τιιν δ μ.ιχκιιρίτης!»
λέγουν διιιτιιρriσσοντιις Ιτσι ΤΤΙ ψιιντιισίιι των κοριτσιων. 'Ή πriλι,
ιiντιθέτως, !~ν 1ι συζυγική τους ζω~ ήτιιν δυστuχισμ.έντι, ιίμιιυ
ρώνουν μέ τΙς μεμψιμοιρίες τους τη δόξιι μι~ς κιιΤιιστci.σεως, ευ
λογτιμέντις ιiπo το θεό! Είχε ιiκόμτι πιιριιτηρ'ήσει πώς 1ι yuνιι'ίκιι,
μέσιι στο yriμo, ιiπoκτα. συχνιΧ μι~ δική Τ'Υ/ς θέλτιστι που είνιιι οόσ
κολο ν~ σπriστι μέσιι στ~ν μOνιιqτικTι ζωή. «Προτιμώ ν&χω ν~ xri-
νω μέ δκτώ νέες κόρες πιιρ~ μ.έ μια. μόν'Yj πιιντρεμέντι! », δήλωνε.
Ή όπιικοή, κιιθώς ξέρουμε, είναι 1ι πριi)τη ιiρετ~ του μονα
χοϋ κιιΙ της μονΙΙΧΥίς. Αυτην τΎίν όπιικοή, πriνω ιiπ' ολιι, ζτιτουσε
δ πιιτΤιρ ΣεριιψεΙμ ιiπo ιιυτές τίς χωρικές πού έκrx.λουντο ν~ ζή
σουν στην ί.διοκττισίιι της Δέσποινιις των ουριινων,. Γι~ ν~ xriVTJ
πιο εUκrx.ι.ιπττι ΤΤΙ θέλΥΙσΥι τους, τίς Ιβιιζε να. κά,νουν όπιικοές πού
μπoΡ0Gσιιν έκ πριi)της δψεως να. ψιιίνωντιιι iνιί>cpελες, α.ν δχι κΙΧί
γελΟ'ίες. 'Έτσι, μόλις γόριζιχν στο Ντιβέγιε60 ιiπo τΟ Σriρωcp δπου
είχιχν έργιχσθΥ) δλΥΙ τΤιν ήμέριχ, τούς Ιλεγε να. ξιχνrx.π~νε !κεΙ, ιi
νιχγκriζοντriς τες ν~ διιιτρέξουν εΙκοσι τέσσεριχ 6έρτσιιχ. μ.έ τ~ πό
διιι, χωρΙς να. 6ροϋν κιχιρό να. ξεκουρrx.στοϋν κΙΧί να. ~νε. Όρι
σμένες κλωτσουσιχν κriτω ιiπ' ιχυτον τό ζυγό κιιί ιiπoψιi.σιζιxν ν~
έ-Υκιχτιχλείψουν τό Κοινόβιο τοϋ Μόλου. Πriντιι δμως μυστηριωδως
τΙς κιχλουσε τΤιν !διιι στιγμΥι που lτοιμά,ζοντιχν να. ψύγουν, κΙΧί ιx~
σθriνοντιχν υποχρεωμένες να. ριχτουν ata. π';διιχ του πιιτέριχ, στόν
158

δποίο δέν ~τα.νε κίΧν ιivιXYX1j ν~ έξομολογ1jθουν τόν πειρσ.σμό τouς
---.:. σ.ότός τόν γνώριζε.
'QΡΙσ'ι-Ι-ένες ψορές, ιiψoυ ·περπσ.τουσσ.ν 15A1j τη νόκτσ., οί ιiδελ
ψές ψθά,νσ.νε την σ.όγ~ μπpoστ~ στό κελλί του στ«ρετς, του δποίου
1; πόρτα. ~τσ.ν κλειστη. Ό κσ.λλίτερt)ς Ιεροδιά,κονος του Σά.ρωφ. δ
Νσ.θσ.νσ.Υιλ, ζουσ& έκε! δίπλσ.. «Σιiς &.ψΥινει ν~ πσ.γώνετε, δ γέρον
τσ..ς!» lλεγΕ στΙς νέε~ μονσ.χές. «Μπi'jτε μέσσ. στό δικό μου ν~ ζε
στσ.θi'jτε λΙγο». Μερικές μπ~κα.νε. Ό στά,ρετς κοκκίνισε.
«Σιiς ιiπσ.γopευω να. Π1jγα.Ινετ~!» τους είπε lντονσ.. «Τί εί
δους Ιεροδιά,κονος είνσ.ι σ.ότός j Δεν - εΙνσ.ι Ιεροδιά,κονος τού Σά,
ρωψ!»
llpliyμιx περίεργο, ιiπό τότε δ Nσ.θσ.νσ.~λ ·!ρχισε ν~ πίν1j κσ.ί
μετά. ιiπό λίγο τόν lδιωξσ.ν &.πό τό κοινό6ιο τi'jς Έρψου.
Ό στά,ρετς επσ.γρυπνώντσ.ς; ζ 1jλότυπσ., για. τ~ν ά.γνόΤ1jΤά, τους
- «ιipκε! ενα. λεπτό ... » lλεγε στ~ν EiY1j που είχε δισ.πρά,ξει μιαν
&'χερισκεψίσ. - -ηθελε τίς ιiδελψές να. είνιχι χιχρουμενες, γεννιχίες
στ~ δουλεια. κΙΧί να τρέψωντσ.ι κιχλιΧ. Για. τόν Ρωσο χωρικό, τό να
τρέψετιχι κσ.λα. έ~μιxινε να. μ~ του λείπYj το ΨωμΙ - ιχότό τό γευ
στικό μιχυρο ψωμΙ που ιiπoτελεί τη 6riτη Τi'jς διιxτpoψ'ijι; του. ΟΙ
ιiδελψές του Ντι6έγιε60 δέν lΠΡεπε να. ~ό στερουντιχι. Ό στιipετς
τους lλεγε να. πΙΧίρνουν μΙΧζί τους, iκόμYj κιχΙ μέσιχ στην τσέΠ1j
τους, οτιχν π~γσ.ινσ.ν να έργσ.σθουν, κσ.Ι να. τρωνε Οτα.ν σ.Ισθιiνων
τσ.ν δτι iΡχιζσ.ν να. κουριΧζωντιχι. 'Έκσ.νιχν μόνες τoυ~ τό ψωμί
τους με το ιiλεόpι του μόλου, κιχθως έπίσYjς κσ.ι τό «κ6ιiι;» τους
- λσ.ίκό ποτό έλσ.ψρα. ζυμωμένο. ~Oσo για. κρσ.σί, δ στιipετς δεν
έπέτρεπε ουτε κΙΧί τ'ή μυpωδιιi του να. ιχΙσθσ.νθουν μέσσ. στό κοινό-
6ιο. 'Έστελνε σuχνιX στΙς «όρψσ.νές του» πσ.τιiτες κσ.Ι κρεμμόδιιχ
που κΙΧλλιεργουσε δίπλα. στη Μικρ"ή του 'ΈΡYjμο κα.ί ζYjτουσε, γι'
&.ντιiλλ~γμσ., να του στέλνουν να. δοκtμriζYj κιΧτι &'πό την κουζίνσ.
τους.
- τρως μσ.ζί μέ τΙς &'δελψές, Οτσ.ν γυρίζουν ιiπό τ~ δου

λειιi; ρωτούσε την ώρΙΧίσ. EiyYj, που κσ.θως ~τιxν έπιψορτισμένYj
με τη ψροντίδσ. τijς έκκλYjσίσ.ι;, δεν π~γιxινε στα χωpιiψισ..
-'Όχι. Γισ.τί, Mπιiτoυσκσ.;
_" Ακουσε, χιχρά. μου, α.ν δέν πεινα.ς, μ.~ν τρως, κιiθYjσε 15-
μως μιχζί τους στό τρσ.πέζι. fupvliVE κουρσ.σμένες, ίσως λίγο &'πο-
159

θ~ΡΡ'ημένες, δτ~ν δμως βλέπουν, δτι ~αU xιXθεσ~ι μ~ζί τους ~Ι
τους μιλί1ς ευγενιχιΧ, θrι π~Ιρνoυν χουριΧγιο x~ι θrι τρών χιχ.ροό
μενιχ. x~Ι μέ x~λ~ διιiθεσ1j.
Kιx.t γιrι την oΙxoδoμ~ της ΞέY1jς, που Ζχοντιχ.ς ι1Π~ΡY1jθ1j τη
ζω~ μέσιχ. σέ μιrι εόx~τιXστιx.τη οΙχογένειιχ. xιx.t ενιχ.ν ι1ρριχ.βωνιιχ.στι
χό που ι1γιχ.πουσε, είχε την τ~ νrι ε!ν~ι σxλ'ηΡ~ στόν !ιx.uτό της
x~ι στΙς &.λλες, δ γέρoντ~ς προσέθετε: «Ή χ~ρrι δέν ε!ν~ι ιίμ.ιχ.ρ
τίιχ. MιXτoυσx~!» K~Ι της δΙ'ηγότ~ν πόσο δ ίδιος ~τιx.ν χ~ρoυμ.ε
νος τόν χιχ.ιρό που ~τ~ν δόχιμος χιχ.Ι πώς Ζψελνε ~ χoρωδΙ~.
Ή ύπιx.xo~ στόν στιiρετς, μιrι x~ρδιrι ευδιιiθετη, μιrι πίστη
πιχιδιχΥι χιχΙ χιχρούμεν'η, Ζχιχνιχ.ν ευχολ'η τη ζω~ της ΚοινόΤ'ητιχς
του Μύλου που την στόλιζε τό ψιχ.νέρωμιχ. μιχρών χιχ.θ'ημερινών
θιxυμιiτων που πιxρεμβιiλλoντιx.ν μέσιχ ~ συY1jθισμέν'η ρo~ της χω
ριιiτιx'ης ζωΤίς. Είτε ~πρόxειτo γιrι" Ινιχ. &'λογο που πολυ βιx.ρειrι
ψορτωμένο ι1ρνιότιχν νrι προχωρ1jσ1j στόν tlvYιcpopo, είτε γιrι τό μιi
ζεμιχ τΤίς μυρσίν'ης μέσιχ στrι διiσ1j, γιrι τη συγχομιδή της πιxτιiτιx.ς
1'j τών χρεμμυδΙών· γιrι τό μύλο που μιrι μέριχ μέ δυνιχτο ι1έρσ.
γυρνουσε πολύ yp1jyopιx - μπορεί ν' ι1νιχρωτηθή χιχ.νείς, ΙΙιχτί l·
πρεπε πιiντιx νrι πor.ρεμ6ιx.ίν'η το θιχυμα.;
αΟ πως στή ΓΙΧλιλΙΧίΙΧ, προορίζοντιχν προψιχνώς γι;Χ τήν οίΧο
δομή τών ιίπλo"ίxtί)ν ι1νθρώπων.
ΟΙ κΙΧλόγρ'ηες τοσ Ντι6έγιεβο, δέν πρέπει νrι τό ξεχνdμε, ~
τιχν ώς ~πΙ το πλείστον χωριχές, που ουτε στό σχολείο δέν ε~xιxν
πιiει. «'Ο Πιiτερ μοσ είπε πoλλrι γιrι τΥιν ΙΧίώνιιχ ζωΥι» διιx.6ιiζoυ·
με συχνιχ σέ δμολογίες που Ζκιχνιχν ι1ργότεριχ 'ή μιrι 1} 1ι &.λλ'η ι1νιi
μεσιi τους, χιχΙ πού ι1νσ..ψέροντιχι μέσιχ στό Χρονιχό. Σέ τί όμως
συνίστιχτο 'ή διδιχσχΙΧλίιχ. του, τους ~τιxν ι10ύνιχτο νrι τό ~πιxνα.λιi-
60υν. Άντίθετιχ, θυμόντουσιχν πολυ κιχλιχ την 'ήμέριχ που είχιχν δεί
το" Mπιiτoυσxιi τους νιχ περπιxτιi'η σ' ενιχ λι6ιiδι πιiνω ι1πό ψ; μύ
τες τών χόρτων· τΥιν ήμέριχ δπου μιrι μέλλουσιχ ι1δελψ'ή, που θε
ριχπεύΤ'ηκε lξιχc:pνιχ ι1πό μιrι πιxριiλυσ1j τών ποδιών, βιiλθ'ηxε νιχ κιi
νη μιχζί τους δεμιiτιιx ι7.πό άχυριχ' rι ι1χόμ'η τ'ήν ήμέριχ, δπου α,ψοσ
τΙς είχε 6ιiλει νrι κιiνoυν μιιχ χουριχ.στιχΥι δoυλειιi, δ στιiρετς -οους
είχε προσψέρει, μέσα. στό χελλί του, στό διiσoς, ενιχ γεuστιxώΙΤιxτo
λιτό γεσμιχ., που είχε !τoιμιiσει γιrι χιiρ'η τους, χιχ.νεΙς δέν ξέρει
πώς χιχί μέ τί, ~νώ ιχυτός δ ίδιος Ζτρωγε ενιχ. πιχλιό ξεροχόμμιχτο
160

ψωμιου, που τό εΤχα.νε 6p1j ν~ κΡέμετα.ι στην &χρη μιιi.ς Χλωστης
μέσα. στό έρημητηριό τou.
Ή ά.πλότητοι του 'αιπιχου 6.ντιστοιχουσε προς τό 6α.θμό της
μορφώσεως τ6'>ν νεα.ρι;>ν χωριΧιί'\ν. Όρεζοντα.ς χα.Ι δια.Χόσιες ιJπo
x.pεωτικ~ς jJ.ετιiνοιες δ στιipετς Ιχα.νε ν~ έpγιiζετα.ι, εΙς τό δνομα.
του Χριστου χα.ί τΤίς Ί"περα.γία.ς Μητρός του, το σώμα. α.ότων των
νεα.ρων χωρια.τοχόριτσων που ~τα.ν συνηθισμένες περισσότερο ν~
οουλεόουν πα.ρσ. ν~ σχέπτωντα.ι.
-'Έχω ζητησει χιχ.ί σε δεσποινίοες ν~ Ελθουν, lλεγε, ~ δεν
θέλησα.ν.
ΤΟ προφητιχό του πνεt}μ4, στρα.μμένο προς το μέλλον, διέ-
6λεπε &.ρα.γε, πώς σ' α.ότες τίς ψυχές, τΙς διορα.τιχες χα.Ι τΙς 6α.
θειές, με τη δοχιμα.σμ.ένη πίστη, 1ι Πα.ρθένος θ~ έμπιστευότα.ν τό
6α.ρυ χα.θηκον ν~ δια.φυλ~ςoυν τΤιν πΙστη σε μι~ χώρα. έρημιιψ.έ
νη ιiπό τίς χα.τα.διι:)ςεις χα.ί ιiπειλoUΜένη iπό την 6.ΠΟχΡιστια.νο
ποίηση; Toλμli. χα.νεΙς ν~ το πιστέψη ..Γι~ ν~ δια.c:ρuλά.ςoυν «τ~
ρ'ήμα.τα. τα.υτα. έν τ~ χα.Ρδί'f», δπως το lχα.νε 1ι ίδια. 1ι θεοτόχος,
α.ότό που χρεια.ζότα.ν, δεν ~τα.ν μι~ xα.pδι~ c:ρopτωμένη 6.πο τΤιν
&'νθρώπινη έπιστ'ήμ'Yj, 6.λλ~ μι~ xa.ρδι~ συντετριμμένη - δπως 1ι
διxιιi της στ~ πόδια. τοσ Στα.υρου - ιiπό τόν πα.poΞUσμ.ό τοi} πό
νου.
ΟΙ συμφορες που θα. γνl:>ριζε μι~ μέρα. 1ι μανΤι του Ντι6έγιε-

60 κα.Ι ό Πα.τηρ προα.ισθα.νότα.ν χα.ί. προέλεγε, 6.να.χα.τεόοντα.ν στό
μυα.λό των «opCΓα.νιi)ν:, τou μα.ζΙ μ.έ άλλες πp0φ'Yjτε!ες πιΟ 6.6ριστες
που δυσχολεόοντα.ν πολυ ν~ xα.τα.λιi60υν, δπως 6.χρι6ως μέσα. στό
Εόα.γγέλιο 1ι ΠΡοφ'YjτεΙα. που ιic:ρopli. την πτώση της Ίερουσα.λΤιμ
συγχέετα.ι με την ιiνα.γγελΙα. της ΤελιχΤίς κρεΟ'εως.
Κα.θισμ.ένος πά.νω σ' ενα. χοότσουρο, ό στιipετς χιipα.O'σε το
σχέδιο τΤίς μανΤίς Ιτσι δπως θ~ ~τα.ν στό μέλλον, μετά. τον θιiνα.
τό του* με το πέτρινο πεpι6ιiλλoν της, πολυά.ριθμες έχχλησίες,
ενα. κα.μπα.να.ριό, χσιινοόργιες χα.τοιχΙες, μι~ τpιiπεζα., ενα.ν ςενω
νσ.. «Κσιί. iι γΤί;» ρωτουσσιν οΙ 6.δελφές.
-«θ~ ε!να.ι δtκ'ή μα.ς. Ό Tσιipoς θ~ Ελθη μ.έ δλ'Yj του την
• 'Έν2 «πο ιχύτιΧ τιΧ σχΙ8ιιχ εΤχε φυλιxχθ'ij στο Nτιβiγιεβo, μiχρι την
Έπιχν«στιχση.
161

οίκογένειιχ. Ή μεγά.λη κιxμΠά.νιxθ~ ήχήση: Ντοόν! Ντοιίν! ('Ο
στά.ρετς έμιμεΤτο τόν "ίχο της κιχμπά.νιχς;) . Σ~ μέΟ'ιχ τοα ΚΙΧλοκιχι
ριοα θ~ ψέλνouν πιχσχιχλινούς; δμνους;. Άλλ~ ιχδτη 1ι χιxρ~ δέν θ~
κριχτηση πολύ».
Τό πρόσωπο τοα γέροντιχ σχ.οτεΙνιΙΧζε. 'Έσκυβε τό κεφά.λι κιχι
δά.κρυιχ κυλοασιχν πά.νω στ~ μά.γουλά. τou.
-Ή ζωή θ&νιχι ΣUντoμη τότε, liνιχστένιχςε. Ο[ !ΥΥελοι δεν
θ~ προφθιχίνouν ν~ μιχζεόουν τίς; ψuχές.
'Έλεγε ΚΙXt πρά.ΥμιχΤΙΧ ιiκόμη πιό πιχρά.ςενιχ.
«'E~ν ποτέ ε!σιχι τοα κόσμou τοότου, χιχρά. μou, μήν κoιτ~ς
τότε κά.θε τι πού πετ~ στόν ά.έρ~, μή σπειίδης πρός κά.θε τι πού
πλιxν~τιxι πά.νω στη θά.λιχσσιχ ...
»Έτoιμ~στε τσά.ντες κΙΧί λά.πτι - θ~ ~ χρειιχσθfjτε.. Έτοι
μi1στε τιχ τό σuντoμώτερo δυνιχτόν: !νιχ ζευγά.ρι στ~ πόδιιχ, !νιχ·
!λλο aτή ζώνη, δ!ν ςέρει κιχνείς; ποτέ ... »
Ποιός; μποροασε τότε ν~ .όποπτευθΤ) τη μεγά.λη lςοδο;
«ο 8άνατος
ΣΤΑ 1830, Η ΡΩΣΙΑ "ίτιχν σε πόλεμο μέ την ΠολωνίΙΧ. Πηγιχί
νοντιχς; ν~ σuνιxντηση τ~ στριχτειίΜΙΧΤΙΧ, !νιχς στριχτηγός που λεγό
τιχν Κουπριά.νωφ, στιχμά.τησε στό Σά.ρωφ. 'Ήτιχν !νιχς; πλοιίσιος
!νδριχς πού εΙχε στην κιχτοχή τou πoλλ~ κτήμιχτιχ. Στό Σά.ρωφ
γνωρLατηκε με τόν Μιχιχήλ Μιχντοόρωφ κα.!. κιχτιχγοητειίτηκε ιiπό
την προσωπικότητιχ ΙΧδτου του ιiνθρώποu, του ι1νοιχτου, τού ιiςιιχ
γά.πητου, του χιχροόμ.ενου, του δποΙου έπιχινούσιχν την liφιλοκέρ-
8εια., την πνΕUΜΙXΤΙκότητα., κα.θώς έπίσης ΚΙΧί τό πρα.κτικό πνεtJμα..
θ~ ιiπoτελOύσε, σκέφτηκε δ στριχ.τηγός, τόν ίδεώ6η έπιστά.τη γι~
ν~ 8ιιχ.χειρίζετιχι κιχ.τ~ την liποuσΙιχ. μου τ~ κτήμιχτά. μου.
- θέλουν ν~ σε πά.ρουν, χιχ.ρά. μου, είπε δ στά.ρετς στόν πι
στό του «Μισένκιχ.» - τΙ ν~ γΙνη! Με υπηρέτησες κιχ.λά.. Πήγιχ.ινε
τώρα. νά. προσφέρης ιiλλου τΙς υπηρεσΙες σou. Ο[ χωρικοί τού στριχ.
τηγου είνιχ.ι φτωχοΙ, έγκιχτιχ.λελειμμένοι, 1ι ζωή τους είνιχ.ι σκλη
ρή. Δεν πρέπει ν~ τούς ιiφήσoυμε. Άνά.λιχ.6έ τους, χιχ.ρά. μou. Ν&
σιχ.ι κιχ.λός μιχ.ζΙ τους. Νά.· τούς σuμπεριφέρεσιχ.ι με γλυκότητιχ.. θ~
σε ι1γα.πουν, θ~ σε όπιχ.κοUoυν, θά. ςιχ.νιχ.ΥυΡΙσουν στό Χριστό. Γι'
162

~όΤO κυρΙω~ E!V~L πού σε στέλνω. Πά.ρε κα.Ι τη ΓUνιχ.τκι:x. σου μιχ.ζι.
Κιχ.Ι ΓUρνώντ~~ πρός την 'Άννα. Μα.ντοόρωφ:
- Νιiσιχ.L YL' α.ότόν μLιΧ. ΣUVEt1j σόζυγ"ς. Έξά.πτετtX.L εδκολα.
δ MLalνxιx. μιχ.ς. M1jv τοσ lΠLτρέπεLς νιΧ. πα.ρα.φέρετα.L, πρέΠΕL νιΧ.
σ' a.XOtl"l'
Ή "Λννιχ. Μα.ντοόρωφ ~τιχ.ν εόχα.ΡLστημέν"l πού Ιφευγε. Ή
α.ίώνLα. a.νέχεLα., μέσα. στην δποΙα. τό a.νδρόγuνο ζοσσε στο Σά.ρωφ,
την 6ά.ρα.Lνε. Στην a.pxyι κα.τα.πoνoi}σε τόν !νδρα. τη~ μέ τιΧ. πιχ.ρά.
Τ..ονά. τη~. Λότός ομως, όπως τό δL"ΙγεΤτα.L ~ ίδLα. στιk a.πομν"lμο
νεόμα.τά. Τ"lς, δεν a.πα.ντοUσε πα.ριΧ. με a.να.στενα.γμοός. ''Ενιχ. XEL-
μωνtά.ΤLΚΟ 6ρά.δυ, κα.θώς δέν ε!χα.ν μέ τΙ νιΧ. φωΤLσθοuν κa.t κα.
θόντουσα.ν μέσα. στό σκοτά.δL, fι "Λννα. !PXLaE νιΧ. κλα.Ι"Ι κι:x.t νιΧ.
όδόρετα.L. 'Όσο ytιX. τόν ΜLχα.ηλ lξιχ.χολοuθοUσε νιΧ. μην λέ"Ι τΙπο
τε κα.Ι a.να.στένα.ζε. Ξα.φνtκιΧ. a.κοόστηκε κά.ΠΟLΟ τρΙξLμο κα.Ι lνιχ.
γλυκό a.μuδρό φώς <pilitLaE το δωμά.ΤLΟ. Το κα.ντ1jλL μπροστιΧ. στΙ~
εΙκόνες 6ρέθ7jκε γεμά.το λά.δL κα.Ι μLιΧ. μLκρη φλόγα. !να.ψε τό φu
τίλL. (Μέσα. στό κελλΙ τοσ στά.ρετ~, α.ότόπτες μά.ρτuρε~ ε!δα.ν, lπιχ.
νεLλ"lμμένως κα.ντηλLιχ. ν' a.vάo60uv a.πό μόνα. τους κα.Ι 1ι a.δελφή
Ξέν"l ε!χε πα.ρα.τηρ1jσεL τό rSLO φα.Lνόμενο στην lκκλ"lσΙιχ. τη~ κρό-
πτη~). .
«Πά.τερ Σερα.φεΙμ, φώνα.ξε 1ι 'Άννα., σuγχώρεσέ με! Ποτέ ΠLιΧ.
8έν θιk ξα.νιχ.πι:χ.ρα.πονεθώ, σou τό Uπόσχομιχ.t! Ποτέ».
Λότός της ηεγε: «ΔLά.6α.σε το 6Ιο τη~ Άγία.ς Μα.τρώνa.ς.
θιk ώφεληθ'i)~ πά.ρα. πολύ».
. Γ€ρμιχ.νίδα. στην κα.τα.γωrTι, 1ι "Λννα. δLά.6α.ζε μέ δυσκολΙα.
τιΧ. ρωσtκιΧ. κα.ί κα.θόλου τιΧ. σλα.6ωνLΚιΧ.. Λότος δμως της lπιx.var
λά.μ6α.νε: «Δtά.6α.σε τΟ 6ίο της ΆγΙα.~ Μιχ.τρώνα.ς». MLιX. μερα., προσ
πά.θ"lσε. Πρός μεγιiλ"l της Ικπλ"lξη μπόρεσε νιΧ. δLιχ.6ά.0'r). "Λσχη
μα. σΠjν a.px1j, μετιΧ. όλα κα.Ι κα.λλΙτερα.. 'Ότιχ.ν Ικι:χ.νε ενα. λά.θος
στόν τονtσμ6, δtώρθωνε ιiμέσω~ 1ι tSLtX. τόν !α.υτό της. 'Έτσ, λΟLπόν
της Ιμι:χ.θε, δ πα.τηρ Σερα.φεΙμ, a.πό μιχ.κρυιi,. νιΧ. δLιχ.6ά.ζ"l τιΧ. σλα.-
6ωνLΚιΧ. της Έκκλ"lσΙα.ς.
ΈλπΙζοντα.ς νιΧ. κερδίσουν κα.Ι λΙγα χρΤιμιχ.τα., ξεκΙτησιχ.ν οΙ
Μα.ντοόρωφ YLιX. μLιΧ. μα.ΚΡLνη lπα.ρχΙα., οπου θιΧ. 8tα.χεφΙζωντα.ν
τιΧ. όπά.ρχοντα. τοσ στρα.τηγοσ ΚΟUΠΡLά.νωφ. Βρ'i)κα.ν lxt! a.κα.τα.
στα.σΙα., χωρLά.τες πού ΤΡLγόΡLζα.ν l8G> κα.Ι κε! σιΧ.ν πρό6α.τιχ. χωρΙς
163

60σκό. Πολλοί ε!χσ.ν προσχωρήσει στίς διιiςpoρες τά,ξεις τ(ί)ν πσ.
λσ.ιοπιστ(ί)ν. Βά,ζοντσ.ς τά,ξ1) στΙς ύποθέσεις το\) στρσ.τηΎοσ, δ Μι
χσ.~λ χ.έρδισε την ~μπιστOQόν1) τους. Δυνσ.μωμένοι, στηΡΙΎμένοι ιlπό
τίς συμ6ουλές του χ.σ.ί την χ.σ.λωσύν1) του, ~πέστρεcpσ.ν δμσ.διx.~
στ~ν Έχ.χ.λΥlσίσ., χ.υρίως μετ~ ιlπό μι~ ~πιδ1)μίσ. ένός ψο6εροσ Πt)
ρετοσ, x.σ.τ~ τ~ oιιiρx.εισ. τοϋ δποίου &ρρωστοι θερσ.πευθ1)χ.σ.ν με
τΙς προσευχές του στά,ρετς Σερσ.ςΡείμ χ.σ.ί τ~ν ~ντoλή που Zδωα€
στόν Μσ.ντουρωψ ν~ τούς δ:ίν1) ν~ τρ(ί)νε ψίχσ. ιlπό μσ.ϋρο ψωμί,
χωρίς &λλσ. <ρά,ρμσ.χ.σ..
Κσ.θώς 1ι περιοχή ήτσ.ν έλώδ1)ς, 1ι έλονοσίσ. Ζχ.σ.νε θρσ.υΟΤ/
σ~ν ~νδ1)μιx.~ πλέον χ.σ.τάστσ.Ο'1). Στό τέλος τ(ί)ν δύο ~τ(ί)ν, χ.ι δ
ίδιος δ Μιχσ.ήλ lπεσε &ρρωστος χ.σ.Ι ΖΎρσ.ψέ στήν ιlδελςp'ή του πσ.
ρσ.κσ.λώντσ.ς την ν~ ζ1)τήΟ'1) συμ6oυλ~ ιlπό τόν πσ.τέρσ. Σερσ.ψε~.
Συνοδευόμεν1) ιlπό την ώρσ.ίσ. Ξέν1) πΤίΎε στό Σά-ρωψ.
- Μέ lχεις πάντσ. ύπσ.κ-ουσει, της εΖπε δ στά,ρετς. N~ λοι
πόν χσ.ρά, μου, θ~ ~θελσ. ν~ σοσ δώσω ν~ κά,ν1)ς μ,ι~ ύπσ.κο'ή.
- Σι1ς ιlκoυω, Μπά,τουσκσ..
- Βλέπεις, χσ.ρά μου, δ ιlδελψός σου Μιχσ.ήλ εΖνσ.ι πολτ) &ρ-
ρωστος. Πρόκειτσ.ι ν~ πεθά,ν1). Τόν χρειάζομσ.ι δμ,ως ιlκόμ,1) ΎΙά.
τό μονσ.στήρι, ΎΙ~ τίς όΡςΡσ.νές. Λοιπόν 1ι ύπσ.κo~ τΥιν δποίσ.ν θέ
λω ν~ σοϋ ιlνσ.θέσω εΖνσ.ι 1ι ι1κόλουθ1): ν~ πεθάν1)ς ~σU στη θέΟ'1)
του.
-=--Εόλο-Υείτε, Μπάτουσκσ., ιlπάντησε 1ι Έλέν1), πολυ ~ρεμ,σ..

ΤΥιν κρά,Τ1)σε ΎΙ~ 'πολύ, μ,ιλώντσ.ς της ΎΙά. τ~ν σ.lώνισ. ζω'ή.
'ΆκουΎε χωρίς ν~ 6Ύά,ζ1) λέξ1).
- Μπάτουσκσ.! <ρώνσ.ξε ξσ.ψνικά! Φο6ι1μσ.ι τό θά,νσ.το!
* 1: *
Άπό σ.ύτη τ~ν ~ξσ.φετιx.ή οlΚΟΎένεισ., δ στά,ρετς ζ1)τοσσε ~
ξσ.ιρετικ~ πρά,-Υμ.σ.τσ.. Άπό τόν ιlδελψό - τη θυσίσ. της περιou
σίσ.ς του κσ.ί την πτωχείσ.· ιlπό τήν ιlδελψ~ - τή θυσίσ. της ζωΤίς
τη!i1 .
. Χρε,σ.ζότιχνε τόν Mιχα.~λ ΎΙ~ τό μέλλον τΤίς μ.oνTί~ ΖλεΎε.
T~ν Έλέν1) όμως δεν την χρεια.ζότα.νε; Τή χα.ρα.κτήρeζεπά,ντσ.
- ~ν κα.ί α.ύτή ιlρνιότα.ν τοϋτ-ο τόν τίτλο - σ~ν 1ιΎΟυμ,έY1j της
κοινότητσ.ς τοϋ Ντι6έΎιε60, την Ζστελνε aτό Νίζνι - Νό6Ύκοροντ
164

νσ. 'ItιXV1j διά.ψoρ~ δι~6+,μ~τ~, τ'ijς lμπιστεuότ~ν, σα.ν σκευοψύλ(Χκ(Χ,
τΙς lκκλ1jσ:Ιες του.
Ζοϋσε μια. ζωή ιiσκ1jτικ1j. δεν Ιτρωγε πιχρα. πιχτά.τες ψ1jτες
στό ψοϋρνο κιχι π~ξιμά.διιx που Ιπιχιρνε μέσιχ ιiπo μιιΧ. σιχκκούλΙΧ
που κρεμότιχν στην εtσοδο τοϋ κελλιοϋ της. «πως; τελείωσ~ν κιό
λ~ς;» ιiπoρoϋσε ~ ιiδελψή μα.γείρισσιχ. «Τώριχ μόλις γέμισιχ τη
σ~κκoύλιx!» «Μήν θuμών1jς, ιiπιxντoϋσε ~ρεμα. ~ Έλέν1j, με σuγ
χωρ'ijς. Eίν~ι ~ ιiδυνrxμΙιx μου - τιΧ. ιiγιxπω πά.ριχ πολύ, ιχίιτιΧ. τιΧ.
πιχξιμά.διιχ». Ι{οιμότrx.ν πά.νω σε μιιΧ. πέτριχ σκεπrx.σμέν1j μ' Evrx. τριμ
μένο χΙΧλΙ κιχΙ Ιδινε δ,τι είχε, πά.ντ~ σ'τιΧ. .κρυψιχ. Οί ιiδελψές τήν
ιiγ~πoϋσ~ν πολίι γιιΧ. τη μεγά.λ1j Τ1jς κrxλωσtίν1j. ΣυχνιΧ. στήν lκ
κλ1jσΙ~, δτ~ν περνοϋσε μπροστιΧ. ιiπo μιιΧ. σ.ΠΟΡ1j ιiδελψή ~ ιiπό
κrxμμιιX. πά.μπτωΧ1j προσκυνΥιτρLrx., της Ιχωνε στο χέρι της λεπτά.,
λέγοντά.ς Τ1jς: «Νά., Μά.τουσκιχ, με πrxρεκά.λεσrx.ν νιΧ. σοί) τα. δώ-
σω ... »
Eu~lσ01jt1j, νευρικΥι. Οοκιμ.α.σμέν1j ιiπό διΙΧ60λικιΧ. δρά.μ~τrx.,
τρώγoντ~ς προψιχνως λιγώτερο ιiπό τοί) νιΧ. xoptrxlV1j 'Itrx.t με ευ
θριχυστη κρά.σ1j, ~ Έλέν1j ψο6ότrx.ν πά.ντrx. τό θά.νrx.το. Ό μελλοντι
τικός Xor.μ.oς τοϋ στrX.ρετς, τον δπο!ο πρoιxισθ~νδτιxν, τήν γέμιζε τρό
μο. 'Έλεγε, πώς δεν ~θελε νιΧ. ζYισ1j μετιΧ. ιiπ' rx.Uτόν. Ζ1jτώντrx.ς τη;
lκείνος να. πεθά.ν1j, μΥιπως lκπλ1jρωνε &.ρrx.γε τήν lπιθuμίrx. Τ1jς;
Μερικοί ίσχuρΙζοντrx.ν πώς ~ Έλέν1j, ψuμrx.τική κΙΧθώς -ijtrx.v. -ijtrx.v
Ιτσι κι ιiλλoιως κ~τ~δικrxσμέν1j, 'Itrx.t πώς δ στrX.ρετς τό fjξερε. ΓιιΧ.
πολύ διrX.στημα. είχε κρrx.τ1jσει μέσrx. στο κελλί Τ1jς 'Itrx.L εΙχε περι
ΠΟΙ1jθ'ij με ιiψoσΙωσ1j την πrx.λ1jά. Τ1jς κrx.μrx.ριέρ~, τήν OυστΙνι~, ΠrJι)
ποτε δεν θέλ1jσε ν' ιiποχωριστ'ij ιiπό τήν δεσποινίδrx. Τ1jς. Λοιπόν,
fι Ouatlvtrx. -ητιχν ψθισικΥι. Μερικες μέρες πρίν ιiπo τόν θά.ν~τό της
είχε π'ij στην πrx.λ1jrX. της κυρίΙΧ: «Eίδ~ στό δνειρό μου εν~ν iliprx.io
κ'ijπο. Krx.L μιιΧ. ψωνή μ,οϋ είπε: Αυτός δ κ'ijπος εΤνrx.ι για. atvrx. 'Itrx.t
γισ. την σEλεν~ Βrx.σίλιε6ν~. Μετα. ιiπό λίγο θιiρθ'ij κι' rx.utij lκεί
να. σε σuvrx.vtijσ1j».
·0 στrX.ρετς, πού είχε το χrX.ρισμ~ νιΧ. Οερ~πεό1j. δεν μποροϋσε
&.ριχγε νιΧ. θερrx.πεύσ1j κrx.ί ιχίιτήν κ~Ι ΤΟΥ ιiδελψό Τ1jς - δπως τοχ ~
1jIS1j κά.νει μια. ψορα. - ιiντί να. της ζ 1jτYισ1j νιΧ. πεθrX.ν1j στή θέσ1j
του;
* '" *
165

Άπα.ντωντα.ς σ' α.δτΤ) τΤιν ι1πεγνωσμέν1j φωνΤ) της Έλέν1jς:
«Μπά.τουσχα., φο6dμα.L τόν θά.να.το!» της είπε μεLλίΧLα.: «Δέν ε!~L
YLάo μιΧς δ φό60ς, χa.ρσ. μου. fLάo σένα. κα.ί. YLάo μένα., θάι εf'lα.L ε~
ΤUχΙα.».
Ή Έλέν1j ~όν ι1ποχr.x.φέτησε. ΜόλLς δμως δLέσχLaε τό κα.τώ
ςpAL τοσ κελλLΟU, lπεσε λLπόθυμ1j. Ό πα.τΤιρ την ςά.πλωσε μέσα.
ατό φέρετρο που ήτα.ν μέσα. ατΤιν tlYtLxάoμa.pa, τΤιν Ζρρα.νε με ιiYLa
σμό xr.x.i. της Ζδωσε νά. ΠLij.
Άφοσ γόΡLσε πίσω, ~ vlr.x. κοπέλλα. Ζπεσε ατό κρε66ά.ΤL. «Τώ
pr.x. ΠLά. δέν θά. ςr.x.να.σΥ)κωθιίΊ», ι1να.στένα.ςε.
Στί.ς 28 Mιxtou 1832 δ ατιiρετς είπε ατΙς ι1δελφες που εργά.
ζοντα.ν ατό Σιiρωφ:
- Γρ1ιγορα., γυρ:ίστε πίσω στό ΝΤL6έγLε60. MLάo μεγά.λΥΙ κυ
ρία. &φφε τό μονα.στηΡL YLάo νά. πα.ρουσLα.σθη ατόν KUPLo.
Ή Έλέν1j Μα.ντοόρωφ εΙχε μόλLς πεθriνεL.
Είχε φόγεL δμορΨ1j, εφοδLα.σμέν1j με τά. ιωατ1ιΡLα. της lXXA1j-
σία.ς, πεΡLΤΡLγuΡLσμέν1j ι1πό οUρά.νLες όπτα.σΙες.
ΤΗτα.ν πα.ρα.μονΤι της Πεντηκοστης. ΔLYjγοUντα.L πώς την ~πo
μένYj, ενόσω Φέλνα.νε στ~ λεLτουργία. τό Χερου6Lκό, ~ ΟΈλενr.x. Βα.
σιλLε6νr.x., μπροατά. ατά. μά.ΤLα. Isλων των πα.ρόντων χα.ίι.orέλα.σε τρείς
φορές μ' Ινα. πρόσωπο ι1ΚΤLνο6όλο, μέσα. ατό ι1VOLκτό της φέρετρο.
- rLιx'(l κλα.!ς; ρώτησε δ ατιi.ρετς την ι1δελφ~ Ξέν1j ποό, μετά.
τόν εντα.φLα.σμό, είχε τρέςεL ατό Σά.ρωφ, γεμιiτη ~ά.κρυα.. ΠρέπεL
νά. χα.ίρεσα.L. Zijτα. ι1πό τόν llr.x.tlpa. Βα.σιλεLΟ νά. xάoY1j ΛεLτουρ
γΙες κα.Ι ζα.νr.x.έλα. σέ σα.ρά.ντα. μέρες.'"
ΠΟτα.ν εκείν1j Zφuγε, δ ι1δελφός Πα.σλος, γείτονα.ς το!) ατά.
ρετς, τόν ~κoυγε που Π1jγα.Lνοερχότα.ν μέ μεγά.λα. 6Υιμα.τα. μέσα.
ατό κελλ ί του έπα.να.λα.μ6ιi.νoντα.ς :
«Δέν xιxtιxAa.6ιxCvouv τίποτε! Κλα.ίνε! E!VΙXL ιίμr.x.ρΤία. που
ί'.Αα.!νε! »
Kr.x.i. δταν ~ Ξέν1j ςα.να.γόΡLσε:
- Τί κουτές που εΙατε, χαρές μου. Άρκετά. κλιiΦα.τε. Πρέ-
• σι ρωσοι πισ~ΕUoυν πως irct σαιριΧνται μfρες μετιΧ τό θιiνaτo ή

Ψυχ"η του iκλιπόντος 8iv ιiφfινει τη γ1j. δπως δ &'ναιστιΧς Χριστός', πρΙν
«πο ':"~ν Ά νιΧληΨη.
166

'ItEt τώρα. νά; χα.φώμ.a.στε. Έά;ν 6λέπα.τε την φχή της ν' ι1νε6α.ΙYTj
aIiv lva. περtστέρt προς την ΆγΙα. Τρtά.δα.! Τώρα. είνα.t xupia. των
-:ψων της Βιχ.σιλtσσa.ς των αιρα.νων, Mά.τoυσκa.!
***
Ό Σεριχ.φείμ τοΟ Σά.ρωφ, τοΟ δ~.Ιoυ οΙ ι1γιχ.Π1jμένες λέξεtς
Υίτιχ.ν: Χρtστος Άνέστη! είχε ιiριχ.γε τη δόνa.μ,! νά; !πt6ρa.δόYTj i)
ι1ντιθετιχ. νά; !πtτσ.χόν1j την &ρα. το!} θιχ.νά.του; Τερά.στtα. είνιχ.ι ή
δόνα.μ1j το!} ι1νθρώπου.
«Οόχ ο!διχ.τε δτι ι1πέλους χρινοσμεν» (Α' Κορινθ. 6, 3).
«Οόχ οΤδιχ.τε δτι οΙ &γιοι τον κόσμον χρινoOσt» (Α' Κορινθ.
6, 2).
Δεν θά; τον χρΙνουν δμως σύμφωνα. με τά; χριτήρια. της ι1ν
θρώπtν1jς σοφiσ.ς. Ή !ΠΟΦ1j ένος πνεuμ.a.τtχοΟ γιά; τοίΙς σωμιχτι
κοίΙς πόνους δtα.φέρεt οόσtιχ.στtχά; ι1πο την !πoψrι ένος χα.τά; κό
σμον σοφοο. Ή y1jtY1j σοφΙιχ. δεν l :tθuμετ πα.ρά, τη θερα.πεΙα. το!}
σώμ.a.τoς, χωρίς νά; !νδtα.φέρετα.t !ά;ν α.ότη tLYoct κα.λ1j γιά; τη σω
τηρΙα. της ςjιuχijς. Ένιϊ) ή !U1j σοφΙα. μa.ς διδά.σκει πώς τά. ')(.(χ:χ.ά;
ποίι lχοuμε νά; uποφέροuμε !δω χά.τω ι1ποτελοΟν συχνά; την lχφρα.
σ1j τοΟ θεΙου έλέους κα.Ι μa.ς δΙνοντα.ι σά;ν φά.ρμα.κα. ΠΙχΡά., μά; i-
ποτελεσμιχ..tκιi, ytdt ττ, θερα.πεΙα. τYjς ι1θά.να.της ΨUXjjt;; μ.a.ς. Πά.ν
τως οΙ θερα.πετες δεν εΙνα.t πa.ρά; σ1jμεΤα.. Σά;ν πρόσκα.φει;; εόεργε
σΙες, συμ6ολίζουν τίς .εόεργεσΙει;; τίς πνεuμα.τtκες κa.Ι τΙς α.Ιώνιες.
Ό Λά.ζα.ρος, ποίι ι1να.στηθ1jκε ι1πο τον Kupto, πέθα.νε πά.λt. Ό
ytOt;; της χήριχ.ς της Νa.Ιν, !ΠΙσ1jΙ;;. Τά; lkxUμ.a.τα. δεν είνα.ι πa.ρά;
κλήσεtς προς τη'ι πίστη.
ΤΗτιχ.ν ιiρα.γε δ στά.ρετς Σερα.φεΙμ Ικα.νΟς νά; ξεχωρΙσ1j την
πρόσκα.φ1j ώφέλεtα. ι1πο τ~ν α.ίώνtα.; "rμνωδος α.ότΟς της Ά να.
στά.σεως, τΙ ijςερε ytIi το θά.να.το;
'Ένας εΙρηνικός θάνατος
ΕΝΑΣ ΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΑΣ της !πα.ρχΙα.ς ΝΙζνt - Νό6γκοροντ, δ

Α. Προκοuντiν, lτρεφε ενα. 6α.θότα.τρ σε6α.σμό ytIi τον πα.τέρα. Σε
ρα.φεΙμ κα.Ι τον !πtσκεπτότα.ν συχνά.. Στά. 1832, μ.a.ζΙ με την olxo-
ylveta. •Ακσά.κω6, 'Itjjye πά.λt το κα.λοκα.Ιρt στο Σά.ρωφ. T1j στι-
167

γμή πού θ~ ΙΙποχωρίζοντιχν, δ στιφετς κιiλεσε τον llpoxouYtlv ν~
περιi.ση μέσιχ στό κελλΙ τou. ByijXE ΙΙπο τΟ κελλΙ tou φέρνοντιχς
πoλλ~ ΙΙνα.μ.μένιχ XEptιi.. Τέσσεριχ ΙΙπ' ιxυτ~ τ~ στερέωσε στίς γωνίες
τοϋ cplpEtpou,στYιv εΙaoδο, δπως ouνηθίζοuν ν~ xιi.vouv στίς κη
δείες, μετιi., ΙΙcpoϋ ~κιxνε νόημιχ στόν llpoxouYtLV ν~ πλησtιi.ση, τον
κοΙτιχξε yt~ πολύ, ευλόγησε το φέρετρο μέμt~ EEpιxttxij χειρονο
μίιχ κιχί ~Ιπε μέ υπόκωφη φων'iι: «Στό ΠοκρώςΡ».*
''Oλοt ιχυτοί πού ήτιχν πιχρόντες έρμ1jνεuσιχν ιχυτή τη χεΙΡΟΥΟ
μίΙΧ τοϋ στιi.ρετς σ~ν μt~ ΙΙνιχγγελίιχ τοϋ προσεχοuς θιχνά,τοu τοϋ
llpoxouytlv. Έν τοuτοtς τίποτε δέν IcptVE ν~ προμηνυση τήν προσ
έγγtση τοϋ τέλοuς. Ό llpoxouYtLV ~χιxιρε ~κριxς υγείιχς. Tή~ ~μέ
ριχ της γtορτης, την 1ην Όκτω6ρίοu, ΙΧΙσθιχνότιχν lIStιxitEpιx EMtιi.
θετος. Κοtνώνησε κιxτ~ τή θείΙΧ AEttOUpylιx κΙΧί yuptaE oπitt tou
yt~ ν~ υποδεχθij χιxρωπ~ τούς πολuιi.ρtθμ.οuς γε'ίτονες πού εΙχιχν
~λθεt ν~ τοϋ xιi.vouv !πίσκεΦη. Γυρω δμως στίς τρείς το ΙΙπόγεu
μ.ιχ ~νοtωσε μt~ ξιχq;νtκή κόπωση'. Kιi.θησε σέ μt~ πολuθρόνιχ, ιι
κοόμπησε το κεcpιi.λt tou στη ρά,χη κΙΧί ιιπιχριχτηρητιχ πέριχσε σ'
ενιχν κιχλλΙ τερο κόσμο.
·0 θάνατος που όπισθοχώρησε
ΗΤΑΝ ΜΕΣΑΝfΧΤΑ, δτιχν δ Βοροτίλωφ, κιi.τοtκος τοϋ χωρtοϋ

«ΠΙΧόλο60» της !πιχρχΙιχς τοϋ Νίζνt - Νόβγκοροντ, ~φθιxσε στο Σιi.
ρωφ. Ή ΓUνιx!κιx τou ήτιχν στ~ πρόΘUριx τοϋ θιχνιi.τοu. Μόνον δ στιi.
ρετς μποροϋσε ν~ τη γtιχτρέΦη. Σ~νΎ~ τον περίμενε δ πιχτήρ Σε
ριχφεΙμ, πιxρ~ την περιχσμ.ένη ώριχ, κΙΧθότιχν ~ξω στ~ σκιχλοπιi.τtιχ.
- ftάo πές, χιxριi. μ.ou, τΙ σέ cplPVEt, μέσ' στη νόκτιχ, προς
τον ΙΙνιi.ξtο ΣεριχφεΙμ;
~o δuστuχής τοϋ μιλησε yt~ την ΙΙρρώστεtιχ της ΓUνιxίκα.ς; tou.
- Πρέπεt ν~ πεθιi.νη, εΙπε δ στιi.ρετς.
Ό Βοροτιλωφ lπεσε στ~ γόνιχτιχ κΙΧί μέ ΙΙνιxφιλητ~ ExltEuaE
* 'OlIoμιiζoυν ιlΠοκρώφl) στα: ρωσσικα: (προστιχσΙιχ fι πέπλο), την

έορτη της ΆγΙΟΙς Σκέπ-ης της 'rm:pιxyιoιr; Θεοτόκου πού πιχριστιΧνουν στΙς
εΙΚόνες να: σκεπιiζ71 τόν κόσμο δλόκλ7lΡΟ με τό ιιδμοφώριόll της. Πo~
λιχοφιλήι; στη ΡωσσΙΟΙ ιχυτη ~ έορτη ΠΙΧV71ΎUρΙζεΤΙΧL την 171ν 'ΟκτωβρΙου.
168

τόν άνθρωπο τοσ θεοσ ν~ μoea,tEUO'1j "(ι~ τη ΣUΖυγό τou. Ό παοτηρ
Σερ/ΧψεΙμ lκλεισε τ~ μ.άΤΙ/Χ. Mετ~ 6.πό δΙκ/Χ λεπτ~ - πού θ~ ψά.
ντικ/Χν 6.τΙλειωτ/Χ στό δυστuχισμ.€νo σόζυγο - τ~ άνοιξε, λά.μπον
τ/Χς 6.πό εόθυμΙ/Χ κ/ΧΙ 6.νa.σήκωσε τόν ΒοροτΙλωψ.
-'Έ, λοιπόν, χ/Χρά. μου, δ Κόριος π/Χρ/ΧχωρεΤ τη ζω~· στ~
σόζυγό σου. Γόρισε στό σπΙτι σou !ν εΙρ~ν~.
Άψοσ γόρισε σπΙτι του, δ Βοροτίλωψ lμ.a.θε πως ~ ΓUναoίκ/X
του /ΧΙσθά.νθτικε κ/ΧλλΙτερι» τ~ στιγμ~ πού δ στά.eετς πρoσεuχ6τ/Xν
γι' /Χότην, δπως !κεΤνος δ π/Χτέρ/Χς στό Eό/XYΎΙλι~ πρός τόν δποΤο
δ Χριστός είχε π~: «ΠήΥ/Χινε, δ υΙός σου ίά.θτι».
Μεγά.λτι εΙν/Χι ~ δόν/Χμτι τοσ 6.νθρώπου.
Ό Ίτισοσς τό είχε δι/Χκτιρόξει: «Άμ~ν ιiμ~ν λΙγω ~μΤν, δ πι
στεόων εΙς !μέ, τ~ lργ/Χ & !γω ποιώ κιiκείνoς πoι~σει 'X/Xt μεΙζον/Χ
τοότων ποιijσει ... » (Ίω. 14, 12).
σΟσο τρoμ.a.κ~ικό κ/ΧΙ 6.πΙστεuτo κι clv ψ/ΧΙνετ/Χι /Χότό στoύςi
κοινούς θντιτούς, δ στά.ρετς Σερ/ΧψεΙμ ε:χε 7jSYj προψ/Χνώς εΙσΙλθει
σ' /Χότόν τόν «άλλο κόσμο», δπου χά.νοντ/Χι, γι~ ~ς, οΙ ψυχες τών
6.ποθ/Χνόντων. ~Hξερε ποιός θ~ lψευγε Κ/ΧΙ 'πότ~, κ/ΧΙ 16λεπε δ,τι
σuνΙ6/Xι νε !κε!.
Προσευχότ/Χν πολύ γι~ τούς πεθ/Χμένους. K/Xμμι~ ι:poρ~ τοσ
τύχ/Χινε, δπως lλεγε δ tδιoς, ν' &ρπά.ζη 6.πό τούς δ/ΧΙμ.ονες, πa.ρ'
δλη τη μ.a.νΙ/X τους ψυχές πού τΙς !μπ6διζ/Χν ν' 6.νε60σν πρός τΙς
οόράνιες σψ/Χίρες. .
«ΠροσδΟΚώ &.νάστ/Χσιν νεκρών κ/ΧΙ ζω~ν τοσ μέλλοντος /ΧΙώ
νος».
Αότός δ τελευΤΙΧίος στίχος τού Πιστεύω ~τ/Xν yL'!X. τόν στά.

ρετς κεψ/Χλ/Χιώδους O'1jμo/Xal/X; κ/ΧΙ σuνιστoσσε νσ. τόν μελεΤΟύν μέ
Ιδι/Χίτερη προσοχij.
Λυπηρα προαισθήματα
Ο ΔΙΚΟΣ TOr θΆΝΑ ΤΟΣ πλησί/Χζε, δ στάρετς εΙχε προειδο

ποιηθή γι' /Χότόν. ΑΙσθιχν6τιχν νιi yepva. ΟΙ δυνάμεις του τόν !γ
κ/Χτέλειπ/Χν. Tou ~τ/Xν δλο κ/ΧΙ πιο κουρ/Χστικό νσ. δΙχετ(1.Ι τσ. πλij
θη πού δ ιiριθμός τους δλο κ/Χί. μεγά.λωνε~ κa.t τσ. δποί/Χ κ/Χτέκλυ
ζιχν τό κελλΙ του, ~ lτρεχιχν 6.πο πίσω του μέσ/Χ στό δάσος. Κυ- .
169

ρίως δμως του "ίτιχν ό8υντιρό ν~ OttσOriVEtOtt την lχθρότητOt του
ήγουμΙνου Νήc:pωνOt κα-Ι των περισσοτΙρων μονOtχων γισ. τό ιiyOtΠ1j
μένο - του lpyo τη μονή τοσ Ν τι6έγιε60.
Ποτέ στΥιν tatOPCOt τοσ ρώσικου μονOtχισμοu 8έν c:priντικε ενOtς
πνευμaτικός πOtτέΡOtς πού ιiσχoλήθτικε μέ γuνOtίκες. δπως τό !κOtνε
f.. '"Ottijp ΣεΡOtc:pείμ. ΤΙς κOtτηύθuνε. τίς οεχότOtν μέσOt στό κελλί
tou, τΙς !6Otζε νσ. 8ιOt6riζοuν τό ψOtλτηρι στΥιν lκκλτισίOt -'ItpriyμOt
tOt πού σκOtνο~λιζOtν τό'"Ept6riAAov του. ΈπΙ πλέον, κινούμενοι ιiπό
οΙκονομικσ. σuμc:pέροντOt 'XOtt ςεχνώντOtς τΙς ευεργεσίες της μτιτέΡOtς
Άγιχθτις, οΙ μoYOtXOi lvoXAouYto ιiπό τη 8ιOtπιστωστι δτι δ πα-τηρ
ΣεΡOtψείμ !στελνε στΙς «όΡC:POtνές» του - ιiντΙ νσ. τσ. 'XpOtt~ γισ.
τό μονOtdτi)ρι τou Σιχρωψ - τσ. ')(.ερι~, τό Ari8t, τσ. κομμ~τιOt υ
c:priσμOtτος 'XOtt !HOt 8ωρOt πού τοσ c:piPVOtVE. Άπό τότε πού ιiνέ
AOt6E τό ΜονOtστηρι του Μύλου, δεχότOtν ιiκόμτι 'XOtt λεπτ~ - πριχ
γμOt πού δέν είχε 'XriVEt ποτέ πρΙν - γισ. τΙς ιiνriγκες των 'XOt-
λογΡOtιων. .
''OtOtV latEAVE τίς ιiδελψές πΙσω στό Ντι6έγιε60 c:poρτωμέ
νες μέ δωρOt, τούς !λεγε νσ. Π1jYOtlyouv ιiπό τούς στOtύλοuς "(ισ. να.
περνοσν ιiΠOtΡOtτΤιρτιτες. Μια. μέρOt δμως τίς φόρτωσε με 8υό πε
λώριες σOtκκοuλες μέ τΥιν lytoAij να. 6γουν dπό την «ιiycOt πύλψ,
δπως όνόμOtζOtν τΥιν 'XuplOt είσ080. ΤΙς στOtμriτησOtν 'XOtl τΙς δ8ή
i'YjσOtν στόν 'ήγούμενο. Άπότoμa, τίς ρώτησε lκεΊνος τΙ EtxOtV μέ
σιχ στίς τσιχντες τους. Tρέμoντa.ς Otυτές, ciπά,ντησιχν πώς δέν γνω
ρίζr.ιυν. "Ανοιςιχν τΙς σOtκκοUλες. llEptEtxOtV xιxpttri, χιχλίκιιχ, πιχ
λτιές σόλες. «Χμ!» εΙπε δ 'ήγούμενο;;, ΙΙμήχιxνr.ι;. 'ΚιχΙ στικώνοντιχς
τούς ιi'>μoυς, ~ψτισε τίς ιiδελψές να. ψύγουν. Μια. ~λλτι c:popri, οΙ
σιχκκουλες 6ρέθτικOtν γεμιχτες με χωμιχ κιχί χΙΧλίκιιχ. «1'Ώ! ΣερOt
φείμ! Σεριχφείμ!, ιiνιχστένOtςε δ 'ήγούμενος, μ~ς την !σκιχσες πιχ
λι !» Άπό τότε 8έν ςOtνιχστιχμιχττισιχν ποτέ πι~ τίς ιiδελψές.
Άκόμτι δμως χειρότερτι ιiπό τίς lνοχλJjσεις lκ μέρους τοΟ 'ή
γουμένου 'XOti των μονOtχων, "ίτιχν 'ή γλυκερΥι στriστι ιχότου πού θα.
"ίτιχν ό «υπτιρέτης του ιiντιχρΙστoυ», του υπ' ιiριθμόν 1 lχθρου
του ιiγιxπτιμένoυ ίδρυμaτoς.
Μικροιχστός ιiπό την πόλτι Τιχμπώψ, δόκιμος στό Σά.ρωφ, δ
Ί6~ν Τιχόν06ιτς Τολστόσεε6 δέν lστερείτο ούτε προσόντων ούτε
γΟYjτεΙOtς. ΕΙχε τΙΧλέντο για. τΥι ζωγριχψικΥι κιχΙ ci)pOtCιx ψωνΥι. Τόν
170

λέγα.νε «δ ζωγΡιiψο'J>. '·Eξuπνoς χα.Ι φtλόδοξος, πijpε την a.πόφa.
ση νά. στα.δtοδρομ1)σηπα.Ρouσta.ι;;όμενος. μετά. τό θιiνα.τo το!} στ6.
ρετ,. σά.ν δ !Χλεχτός του \.Ι4θητης χα.Ι δtά.δοχός του στό Ντt6Ι
γtε60. Τό γεγονός ott μta; ξα.δΙλφη του ζο!}σε στό χοtνό6tο της
μητΙρα.ς Άγά,θης, τοΟ Ιδtνε την εύχα.φίιχ., μ! τό πρόσχη\.14 ott
τΥιν !πtσκεπτότα.ν, νά. εlσχωΡ~O'1j a.ν6.μεσα. στΙς a.δελφ!ς χα.Ι ν' a.-
πoxτ~ση !πά,ν<δ τους μtά. χ6.ποtα. !πφpo~.
«MtιX μΙρα.», δtα.66.ζεt χα.νεΙ, στΙς χα.τα.θΙσεtς τού MtxιxYjA
Μα.ντοόρωφ. που lytvιxv μετά. τό θ6.να.το το!} στ6.ρετς χα.Ι που με
τα.φΙρθηχα.ν στό XpovtXΌ, «πηγα.Ινοντα.ς πρός τόν Πα.τέρα. Σερα.
φεΙμ. σuνιiντησα. τόν Ί6ά.ν Τίχονω6 που γυρνούσε a.πό χε! κιχ.Ι
μοΟ εΤπε: •
«ΠρΙπεt νά. σα-ς δtηγηθω πόσο φο61jθηχa.. Ό πονηρός μου
l6a.λε στό νου νά. !γχα.τα.λεΙΨω τό Σά,ρωφ χα.Ι a.να.στα.τώθηκιχ..
πηγα. ν&; δω τόν Μπ6.τουσκα.. ΤΗτα.ν χα.θtσμΙνος χοντ&; στην πη
γ~, τό fva. πόδt μ' ενα. «λά.πτt», τό &λλο γυμνό, Ιπα.φνε νερό a.πό
τΥιν πηγ'ή μ' !να. χομμά.τt φλουδα.ς δένδρου xa;t τό lχυνε πά,νω
στό χεφ6.λt του, στά. xtpta. χα.! στό γυμνό του πόδt. Κα.θώς πλη
σΙα.ζα., ρώτησε χωρίς νά. γυρίση τό χεφά.Αt, α.ίιστηρά. όμως, μ.' !νιχ.
υψος a.πότομο: '<Ποtό, είνιχ.t !χεί j» Φ06~θηκιx κιχ.Ι είπιχ.: «'Εγώ,
C φτωχός Ί6ά,νr. Αύτός δμως, μ' ενα. σφος ιiκόμη πιό ιχ.ύστηρό:
"Ποtός ε!νιχ.t !κείϊ» «'Εγώ δ Ί6ά.ν, δ φτωχός Ί6ά,ν». Κιχ.Ι προ
χώρησα., !μ6ρόντητος με τΙς σκΙψεtς μου δtά,χυτες. «" Αφησε ιχ.ύ
τό πotι θέλεtς νά. κά.νης. .. Αφησε α.ότό πού θέλεtς νά. κιiνης!,.
ΕΙπε δ Μπά,τουσκιχ. χιχ.Ι τό !πιχ.νΙλιχ.6ε πολλές φορές. Άνιχ.λo1f.
στηχιχ. τότε τ'ήν ιχ.ίτία. της !πtσκέψεώ, μ.ου κα.! ρίχτηκιχ. στά. πό
Stιx. του, ζητώντα.ς σuγχι.ίιρεση. Αι}τός δμως !πέμενε: «'Εγώ·, δ
τα.πεtνός Σερα.φεΙμ, σου λέω: !&;ν ποτ! a.φ1jσης τό Σ6.ρωφ, δ!ν θ&;
ξιχ.νιχ.δης τό πρόσωπο του Σερα.φεΙμ οϋτε σ' α.ύτό τόν κόσμο, οϋτε
στόν &λλο».
«Πρέπεt λοtπόν νά. ;ιείνετε στό Σά-ρωψ, ιiπά,ντ·φa», Ο'J'/εχί
ζεt τ'ή Ot1jYTj~ του δ }ItxιxTjA Μιχ.ντουρωφ, "κα.Ι σuvixtaιx. τό δρό
μο μου. Φτά,νοντας στην πηγΤ) 6ρηκιχ. τον Μπά,τουσκιχ. στη στ6.ση
που είχε περtγρά-ψεt δ Ί6&;ν Τίχονω6 - μ' fva. πόδt γυμνό χαΙ
ν&; χόνη !πά,νω του νερό. Κα.θώς πλησΙα.ζα. yt&; ν&; π6.ρω την εύ
λογία. του με ρώτησε: "Ποtόν ε!δες στό δρι$μο j~ «Τόν 'Ι6&;ν ΤΙ-
171

χονω6, τό Ζωγρά.φο". «'Έ, λοιπόν, Μισένκα., νa.σα.ι μιiρτuρα.ς -
~κα.να. το π~ν γιά νά τον πεΙσω νά lγκα.τα.λεΙΦr, α.υτο ποι) ~
πτετα.ι νά x6.Y7j, α.υτός ομως δεν" θέλει νά με &.κούση. Λοιπόν,
va.aιXt μά.ρτuρα.ς: δεν είμ.a.ι uπεύθuνος γιά την Φuχ'ή τοu. Γι' α.υτο
νί6ω τά χέρια., τά πόδια. κα.ι το κεψιiλι - γιιΧ νιΧ δείξω πως δεν
θά δώσω λόγο γιά την Φuχ'ή ΤΟU». (Δι'ήγ7jσις 67) .
«''Οτα.ν πΤιγα.ινα. στο Σιiρωψ, δΙ7jγεΤτα.ι &.κόμ7j δ Μιχα.Τιλ Μα.ν
τούρωψ (Δι'ήγφις 68), δεν πα.ρα.τηΡΟύσα. τΙποτε τό &.ξιόμεμπτο
στόν 'Ι6ιΧν Τίχονω5. "Αν κα.ι δεν τον l6ptσxa. πολι) σuμπα.θψικό,
lντούτοις εμπα.ινα. στό κελλί τοu Οτα.ν με κα.λο!}σε νά πιούμε μα.ζΙ
ενα. ψλuτζά.νι τσά.ϊ. Μιά μέρα. δ Μπά.τοuσκα. με ρώΤ7jσε &.πΟ πού
lρχόμοuν. «~Eπινα. τσά.ϊ στού Ζωγρά.ψοu τού Τα.μπωψ» ά.πά.νΤ7jσιχ.
α" Αχ, χα.ρά. μou, μην ξα.να.πα.ς ποτε lXE!! θά σού ε!να.ι 6λα.6ερό.
Δεν σε κα.λεΤ με κα.λη πρόθεση, ά.λλά γιιΧ νιΧ κα.τα.σκοπεύσψ.
Άπο τότε στα.μά.Τ7jσα. τις lπισκέΦεις μou. Ε!να.ι κα.τα.πλ7jΚΤΙΚΟ
π~)ς δ Μπά.τοuσκα. τιΧ ήξερε όλα. lx τών προτέρων κα.t μα.ς ψύ
λα.γε &.πό Κά.θε κα.κό".
Κα.Ι στίς &.δελψες &.κόμ7j δ στά.ρετς Ελεγε νιΧ EXouv το νο!}
τοuς.
- Χα.ρά. μου, ελεγε στήν :Μ 7jτέρα. Ευδοξία., σα.ς γέννφα. πνεu

μα.τικά κα.ί δεν θα. ai; έγκα.τα.λείΦω. Ό Πl1.τηρ 'Ιβά.ν ζ7jΤα., μετιΧ
τόν θά.να.τό j-LOU, να. σιi.ς δώσω σ' α.υτόν. 'Όχι, δεν σιi.ς δίνω! Ή
κα.ρδιά. τοu κα.Ι ?Ι κα.ρδιες α.υτών πού θα. τον ocκολοuθ'ήσοuν θά
ε!να.ι φuχρες ι1πένα.ντί σα.ς. Μου λέει: «Ε!σα.ι γέρος, Μπά.τοu
σκα., δώσε σε μέν!χ' τΙς fιuγα.τέρες σοu!)} Κα.Ι το ζ7jτά.ει με μια.
κρύα. κα.ρδιιi. θά. το!} π'ijς, Μπιiτοuσκιχ, lv όνόμα.τί μou, νιΧ μΤιν
OCνα.κα.τεύετα.ι μα.ζί σα.ς». 'EXEty'Yj, Οτα.ν ήρθε δ κα.ιΡός το ~κα.νε"
«Μια. :κρύα. κα.ρδιιΧ» lπα.νελά.μ6α.νε δ πα.τηρ Σερα.ψειμ με &.-
γωνία.. Ό 'Ι6ά"ν Τίχωνοβ είχε κρύα. κα.ρδιά.. Για.τΙ α.υτΟς δ ψόβος
του γέροντα. μ"προστά. στΤι Φυχρότ'YjΤα. τού Φεuδομα.θ'YjΤΟύ j Για.τΙ ό
δα.ίμονα.ς, α.υτΟς ποι) ε!να.ι δ πα.τέρα.ς τού Φεύδοu,;, είνα.ι φυχρός.
Ή aδελψη "Λννα. δΙ'YjγεΤ-cα.ι πως 6ρισκόΤ!χ'ν μιά. μέρα. κcντά.
στην θα.uμ.a.τοuργη Π7jγij μα.ζΙ με τον Πα.τέρα., ποι) ocκοuμΠ7jμένος
στο κά.γΥελο κοιτούσε το νερό. Ξα.ψνικά., σηκι:)νοντα.ς τό κεψά.λι
είπε: «ΚοΙτα., Μπά.τοuσκα., πώς ~γινε ~ Π7jγ'ή! ». ΤΤιν εΤδα. θολ'ή,
τα.ρα.γμέν7j κα.Ι ρώτησα. γεμά.τη τρόμο: (,ΤΙ σr,μα.ίνει α.υτό j» Σuγ~
172

χρόνως είδσ. τόν Ί6~ν ΤΙχονω6 πού 'Χ.σ.τέ6σ.Lνε την χα.τηψόρσ.. Ό
Μπά.τουσχσ. τόν lδεLξε. «Αυτός είνσ.L πού θ~ τ~ ι1νσ.'Χ.σ.τέ<In/ δλσ..
Τά.ρσ.ξε έμένσ., τόν ψτωχό Σερσ.ψεΙμ 'Χ.σ.ί μσ.ζί χσ.Ι τήν Π7jγή 'Χ.σ.Ι
θ~ ι1νσ.στσ.τώcnι τόν 'Χ.όσμον δλο».
eH ύπερένδοξη Βασίλισσα τοϊ) Οόρανοϊ)
Σ' ΑfΤΕΣ τίς δύσχολες ώρες πρΙν ι1πό τό θά.νσ.τό του, δτσ.ν δ
fέρoντσ.ς. υπέψερε μέ τη σχέ<In/ τών 'Χ.σ.τσ.στροψών πού θ~ προχα.
λοΟσε, στην lδLο'Χ.τησΙσ. της ΔέσπΟLνιiς του, σ.ότός δ ψεύΤ7jς 'X.ιU
ι1σuνεΙδ7jτος &νθρωπος, 1ι Βσ.σιλLσσσ. τοΟ Οόρσ.νοΟ 1ι tSLcx. έρχότσ.ν
ν' ι1νσ.'X.oυψΙcnι σ.υτόν που ιbνόμσ.ζε «ΛLουμπψΙτσε μ6ϊ» - λέξ7j
τρυψερότητος λσ.ϊ'Χ.ή που δεν Ιρμ7jνεύετσ.L, 'Χ.άΤL μετσ.ξύ τοΟ «πολυ
σ.γσ.Π7jμένε μου» 'Χ.σ.ί. «δLσ.λεχτέ μου».
«ML~ ψαρά., δL7jγεΤτσ.L στα. ι1πομν7jμονεύμσ.τά. του δ πσ.τηρ Βσ.
σιλεLος Σσ.ντόψσχ7j. τρεΤς μέρες μετ~ την ΙοΡτΥι' της ΚΟLμ1jσεως
της θεοτό'Χ.ου πijγσ. να. ιδώ τόν πσ.τέρσ. Σ~ρσ.ψείμ στό Σά,ρωψ 'Χ.σ.Ι
τόν 6p'ij'X.cx. μόνο του μέσσ. στό 'Χ.ελλi του. Μ1 Uποδέχθ7j'Χ.ε πολύ
ψLλόψρονσ. 'Χ.σ.Ι μοο μιλ7jσε YL~ τη ζωή τών ιiγΙων πού εόιφέστη
σσ.ν στό θεό χα.ί lγLνσ.ν &ξLΟL δLσ.ψόρων χσ.ΡLσμά.των, 'Χ.σ.τσ.πλ7j'Χ.ΤL
'Χ.ών δρσ.μά.των 'Χ.σ.ί ι1'Χ.όμ7j έΠLσχέψεων της tδLσ.ς της Βσ.σιλLσσσ.ς
τοΟ ουρσ.νοΟ. Άψοο έπί πολύ μοΟ μLλοΟσε YL' σ.ότά., με ρώτησε:
«'ΈχεLς Ινσ. μσ.ντηλL, Μπά,τουσχσ.;» Είπσ. νσ.Ι «Δωσέ μου το».
Τό lδωσσ.. Τό ξεδΙπλωσε 'Χ.σ.ί 6γά.ζοντσ.ς ι1πό μL~ γσ.6ά,θσ., χοο
ψτες : χοΟψτες μL'Χ.Ρ~ &σπρσ. πσ.ξLμσ.δά,'Χ.Lσ., πού δμοLά. τους δέν είχσ.
ποτε ξσ.νσ.δεΤ, 6ά.λθ7j'X.ε ν~ γεμΙζ7j τό μσ.ντηλL. «Κσ.ί !μένσ. με !ΠL
σχέψθ7j'Χ.ε μL~ 6ιχ.σιλLσσσ.» !λεγε, «'Χ.σ.Ι νά. τΙ ι1πομένεL ι1πό τό πέ
ρσ.σμά. της». ·Οσο πρόψερε σ.ύτα. τα. λόγLσ., τό πρόσωπό του -Ιjτσ.ν
τόσο χσ.ρούμενο, τόσο ά.'Χ.ΤLν06όλο. πού ·ε!νσ.L ι1δύνσ.τον ν~ τό πεΡL
γρά.ψ7j 'Χ.σ.νεΙς. 'Έδεσε τό μσ.ντηλL δ tδLος, πολύ σψLΧΤά.. cΠήγσ.Lνε,
Μπά.τουσχσ.. Στό σπΙΤL, τρωγε ι1π' σ.ύτ~ τ~ πα,ξLμά.δLσ.· δώσε xα.t
στήν "'Χ.σ.λΥι σου" (lτσL lλεγε πά.ντσ. τη Υυνσ.Τ'Χ.σ. μου), μετ~ πΥι
rσ.Lνε στήν 'Χ.ΟLνότητσ. 'Χ.σ.Ι 6ά.λε τρΙσ. πσ.ξψά.δLσ. στό στόμσ. της κά.
θε μLιiς πνευμσ.ΤL'Χ.'ijς σου 'Χ.όΡ7jς».
«'Ήμουνσ. νέος τότε, σuνεχΙζει δ Πσ.τηρ Βσ.σιλεLος. Δέν 'Χ.σ.
τά,λσ.6σ. πώς 1ι Βσ.σιλισσσ. των ουρσ.νων τόν είχε έΠLσχεψθ'ij. Φσ.ν-
173

τιχζόμαυν ιiπλoυaτιxτιx πως μt~ utOtΙX lπΙγεtιχ BιxaIλtaaΙX είχε πά.ε~
ν~ τόν δη lνκό"(Κνtτο, ΚΙΧΙ δεν τολμαοσιχ νιi τόν ρωτ~σω ποt~ ~τιxν.
Άργότεριχ δ &νθρωπος τοΟ θεοΟ μαο Ιδωσε την Ιξ~'Y"Iση: «Ή
Bιxatλtaaιx τοΟ ΟόριχνοΟ - ~ Βιχσιλtααιχ τοΟ ΟόριχνΟϊ} ~ tBtΙX, Mπιi
τουσχιχ! Ή μητέριχ τοΟ θεοΟ Ισχ.έπιχαε με την d.νεΙπωτη χιiρη της
τόν ψτωχό Σεριχψείμ. «Λtουμπtμ.Ιταε μ.όί» - Ιχλε'Χ,τέ μου - εόδό
'Χ,ησε ν~ πη ~ εuλO"(1jμένη Δέσποtνιχ, ζ~τιx μαυ δ,tt θέλεφ. Ά
'Χ,οΟς, Mπιiτoυσxιx i ΤΙ χά,ρη!» Προψέροντιχς ιxόΤιi τ~ λόγtιχ, δ !ν
θρωπος τοΟ θεοο γεμ.4τος; d.γιχλλΙιχση, γινότιχν δλόκληρος; ψωτεt
νός. «ΚΙΧΙ δ ψτωχός ΣεριχψεΙμ, δ !θλtος; ΣεριxcγεΙμ πιxριx'X,ιiλεαε τΥιν
Μητέριχ τοΟ θεοΟ ytιi τΙς δρψιχνές; του, ζητώντιχς της ν~ σωθοΟν
δλες;. Kιxt ~ Μητέριχ τοΟ θεοΟ ύποσχέθηχε aτό ψτωχό ΣεριχψεΙμ
ιχότη την d.νεΙπωτη χιxpιi».
Χιλtες μονιχχες; θιi συγχεντρώνωντιχν στην 'Χ,οtνότητιχ τοΟ Ntt-
βέγtεβο, είχε πi') ~ Μητέριχ τοΟ θεοσ, xιxt δλες; θά. σωζόντουσιχν
- Ι'Χ,τός; ιiπό τρεΙς;.
Χιλtες; μανιχχες συ"(Κεντρώ'θήχιχν πριirμ.ιxτt,μέ τόν 'Χ,ιχφό, aτό
Ντtβέγtεβο, πού είχε γΙνεt ενιχ μεγά,λο μoyιxaτ~pt. 'Όσο yt' ιxutE;
που δέν &ξtζιχν την σωτηρΙιχ, δεν ξέρουμε τά. δνόμ.ιxτιi τους. Ό πιχ
τηρ ποι) lχλιχψε lx τ(~ν προτέρων yt' ΙΧότές;, θιi πέτυχε &ριχγε aτόν
οόριχνό τη συγχώρεση τ6>ν σψt%λμιiτων τους; E!vιxt πtθιχνόν.
* * '"
-Ενιχ χρόνο κιχΙ τρείς μηνες πρΙν d.πό τό θιiνιxτ6 του, δ aτιi
ρετς; εΙχε τη χιχρά" νά. δεχθη γtά. μ.ιιi τελευτΙΧίΙΧ ψoρ~ - δε'X,ιiτη --
την Oupιivtιx ·Επtσχέπτρtιi του. "Ητιχν -dιν ιxόyiι της 25ης ΜιχΡ
τίου 1831, -Ιιμ.έριχ τοΟ Εόιχrrελtσμ.οο, -1j πtό ΧΙΧΡμόσυνη ytoptYj d.π'
δλες;.
Ή μητέριχ ΕόδοξΙιχ ύπηρξε ;.ι.ιΧρτυριχς ιχότοΟ τοΟ δρά.μιχτος;, 15-
πως; 'X,ιiπoτε δ μανιχχός ΜtχιχΙιχς;, aτY) Λιχυριχ της ·Αγίιχς; Τρtά.δοg,
υπηρξε μιiρτυριxς της τελευτιχΙιχς; ΙμψιχνΙαεως της ΠιχνιχγΙιχς; aτόν
.. Ayto Σέργtο.
Άψου πρoσευχ~θηxε, δ γέροντιχς; είπε στην d.δελψ~: «ΜΥ) ψα
Oιiaιxt. ''Ελιχ ΧΟΥΤά. μαυ».
ΤΥιν ZBtΙX στtγμ'ή d.χοUστηχε Ινιχς; θόρυβος;, δμαtος μ. ιχότόν
ποι) χά,νεt δ a.νεμος μέαιχ aτό 8ιΧσος;. "Ένιχ oupιivto cγ6>ς; ~ρόβιxλε.
174

Ψα.λμωδΙες; ι1ντηΧYjσα.ν. Τό κελλί. γέμtσε με ι1ρώμ.σ.τα..
Ό στιi.ρετς lπεσε στά γ6να.τα. κα.Ι με τά. χέρtα. υΨωμένα. στόν
οόρα.ν6, φώνα.ξε: «ΤΩ εόλoγYjμένYj Πα.ρθένε, "Αχρα.ντε Δέσποtνα.,
ΜYjτέρα. του θεοΟ!,.
Δύο "Αγγέλοt πα.ροuσt6,σθYjκα.ν, κρα.τώντα.ς; κλα.δtά. cpοtνΙκων.
Μετά. !xelYYj Ix.a.ve την εΤσοδ6 της. Πρoπoρεu6τα.ν δ Πρ6δρο
μος κα.ι δ δ.γtος Ίωά.ννYjς; δ Εόα.γγελtστ*, που τόν ε!χε πιJ.ρεt
ytάo yt6 της; στά. π6δtα. τοϊ} στα.υροΟ κα.Ι που πά.ντα. την ΣUνώδευε,
κα.Ι ι1κoλoυθoi}σα.ν δώδεκα. πa.ρθένες;.
Άδυνα.τώντα.ς; νά. τούς; ι1τενΙζYj, fι ι1δελφΥι lπεσε στη γfj κα.Ι
lχa.σε τΙς; α.lσθijσεtς της;. Ή 'rπερα.γία. θεοτ6κος; fι rδta. την πijρε
ι1πό τό χέΡt κα.Ι την ι1να.σijκωσε.
Ή λεπτομερΥις; Stmσrι α.ότης; της; !μφα.νΙσεως;, πού περtλa.μ.-
66,νετα.t μέσα. στό τετρ6,δtο ι1ρ. 6 των XPOvtxwv τοϊ} Ντt6έγtε60,
lγtνε ι1πό τη μ,lτέρα. ΕόδοξΙα. ι1ρκετιi. ι1ργ6τερα. στά. ΎYJpιx-;tάo της;.
ftάo ι1ρκετά. xp6vta. θά. πρέΠYj νά. ξα.να.Πέρα.σε στη μνijμYj της - κα.!.
νά. !ξωρ6.ίσε μέσα. στη φa.ντα.σΙα. της; - α.ότά. πού δ στΙΙρετς;, !κείνο
τό πρωt του Εόα.γγελtσμου, της !πέτρεψε νά. S1j: δ.γιες; με χρυσd
μα.λλt6., ντuμένες; με cpορεσtες; που τά. χρώμ.σ.τΙΙ τους; ι1κτtνο60λοu
σα.ν, πιό ΙSμoρφες ι1κ6μYj κα.Ι ι1πό τΙς εΙκ6νες; κα.Ι στεφα.νωμένες; με
πολτ)τψες; πέτρες, κα.Ι fι Βα.σΙλtσσα. τοΟ Οόρα.νοο νά. τΙς ξεπερν4
ΙSλες; στην δμορcptΙΙ.
''Οτα.ν ξα.ν«1jρθε στΙς; α.lσθijσεtς; της;, fι ι1δελψ'ή ε!δε πώς; δ στ6.
ρετς δεν ~τα.ν πtά. γονα.τtστός; μπροστά. στην Οόρ6.νια. Δέσποtν«,
ι1λλά. ΙSρθtος;, σuζYjτώντa.ς; μ.σ.ζΙ ΤYjς; με κά.θε ιiπλ6τητα.. Κα.Ι ΑότΎι
του μtλοοσε με οlκεt6τητα., σιi.ν σε κ6,ποtον ι1πό την οlκογένεt6,
της;. Ή σuνομtλΙα. κρΙΙτησε πολό. Ή μYjτέρα. ΕόδοξΙα. δεν lπta.σε
πα.ρά. τΙς; τελεuτα.Τες; λέξεtς;:
-'Εκλεκτέ μου - «Λtοuμπψίτσε μ6ί» - ε!πε fι OUp6.vta. Ba.-
σίλtσσα., σε λΙγο θά. elaιxt μ.σ.ζΙ μ.σ.ς;.
'Έπειτα., ξα.φνtx6" δλα. OOijσa.ve .•.

ΚεφάΑΩlον V
«Μετεμορφώθη lμπροσθ81l αvτιίWJJ

(Mdp.9,2)
Ο ΣΤΑΡΕΤΣ Σεριχ.φεΙμ Ιλεγε πώς τριιχ. ΓUνιx.ιxείιx. μονιχ.στηριιχ.

μπορουσιχ.ν νά. Ισχυρισθουν πώς μέ την εόλογΙιχ. της Πιχ.ρθένου Μιχ.
ρΙιχ." τη, Μητέριχ., του θεου, Ιδρόθηχιχ.ν d,π' ιχ.ότ6ν: <tb μονιχ.στηρι
του Ντιβέγιεβο, του Άρντιi.τωφ χιχ.ί του Ζελενογχ6ρσχ. Κι' !λλιχ.
d,χ6μη ε!χε εόεργετησει μέ τίς συμβουλέ, του χιχ.Ι τη διοριχ.τιΧό
τητιi. του. Άλλά. στό Ντιβέγιεβο d,ν1jχε 1ι xιx.ρδιιi. του. Έχε! θά. φu
λιχ.γ6τιχ.ν, d,πό χε! θά. !ξιχ.πλων6τιχ.ν μέ τόν χιχ.ιρό - δχι μόνο στη
ΡωσΙιχ., d,λλά. στόν κόσμο δλ6Χληρο - τό μετιx.θιx.νιi.τιo μήνυμιi. του.
Ό !νθρωπο" διά. μέσou τοί} δποΙou ιχ.ότό τό μήνυμιχ. lφθιχ.σε
αις !μ~" όνομιχ.ζ6τιχ.ν Νιχ6λa.oς Μοτοβιλωφ. ΤΗτιχ.ν Ινιχ., νειχ.ρός εό
γενή" γιχ.ιοχτημονιχ.ς d,πό τά. μέρη του ΝΙζνι - Νόβγχοροντ χιχ.Ι του
ΣιμπΙρσχ. Μονιχ.χογι6" d,πό 'ιΙωρίς ε!χε χιi.σει τόν πιχ.τέριχ. τou, Ιχιχ.
νε πιχ.νεπιστημιιχ.χέ, σπουδές χιχ.Ι διορΙστηχε !πΙτιμο, διχιχ.στης χιχ.Ι
!πιθεωρητης των σχολεΙων τοΟ χιχ.ντονΙου του Κιχ.ρσοόν. Γι' ιχ.ότΥιν
τΥιν ΨUχYι τΥιν πολυσόνθετη, την πιχ.θιιχ.σμένη, την εόγενιχιά. δ στιi.
ρετς Ιλεγε: «·Εά.ν δ Ιδιος δ Κόριος δέν μου ε!χε d,ποχιχ.λόψει την
ζωή σιχ.ς d,πό τη γέννηση μ.έχρι το θιi.νιx.τ6 σιχ.ς, δέν θά. πΙστευιχ.
πώς μπορεί ποτέ νά. δπιi.ρχoυνε στΥι γ1j τ6σο !~ιρετιxά. δντιχ.. Ή
δπιχ.ρξή σιχ.ς θά. ε!νιχ.ι γεμιi.τη d,πο γεγον6τιχ. d,συνήθιστιχ. χιχ.Ι ιiπΙ
στεuτιx., μέ τό χοσμιχο χιχ.Ι τό πνευμιχ.τιΧό στο.ιχε!ο ιiνιi.μιxτιx. μέΦ
σιχ.ς κιχ.τά. τρόπο τ6σο d,ξεδιιi.λuτο, πού μετά. βΙιχ., μπορε! κιχ.νεΙς νά.
τά. ξεχωρΙση".
176

Σε ήλικΙα. λΙγο μεγα.λύτερη των είκοσι !των δ' νέος ά.ρρώστη.
σε. Pεuμ.α.τισμoί j Σκλ'ήρυνσις κa.τα. πλci.κa.ς j Δεν ξέρει κa.νείς. Μ.
τα. γόνα.τα. πρησμένα., τΙς κν'ijμες δια.στρεβλωμένες, το σωμα. γεμ.4-
το πληγές, δ δυστuχής ήτα.ν κα.ΡςΡωμ.ένος στο κρεββ~τι κa.Ι ή !λπ(·
δα. θερα.πεία.ς !ξα.ςΡα.νιζότα.ν μέρα. μ.έ τΤΙν ήμ.έρα., δτα.ν ά.κοόγοντα.ς
να. μιλουν για. τόν θα.υμα.τουργΟ του Σ~ρωψ, δ ΜοτοβίλωςΡ ά.πεςp~
σισε να. π~η προς α.ϋτόν.
«''Eςpθa.σα. στΤΙν !ρημα του Σci.ρωcp στΙς 5 ΣεπτεμβρΙου 1831,
γρ~ςpει στα. ά.πομνημανεύμ.a.τci. του. ΕΙχα. τΤΙν ευτuχία., στΙς 7 κα.Ι
στΙς 8 Σεπτεμβρίου, ήμέρα. τοσ rενεθλίου της <rπερα.γΙa.ς θεοτό·
κου, να. !χω δύο συνομιλίες μ.έ τον πα.τέρα. Σερα.ςΡείμ, πρΙν ά.πΟ το
γεiJμ.α. xaoi μετ~, μέσα. στό κελλΙ του' ά.λλα. δεν θερα.πεύθηκα.. ΤΤΙν
!λλη μέρα., 9 Σεπτεμβρίου, με αιδήΥησα.ν στην. "κοντινή του Ιρη
μο», κοντα. στην πηγ'ή. Συνομιλουσε μ.' Ινα. πλ~θoς κόσμου ποίι τliν
περιτριγύριζα.ν. Τέσσερες ά.πό τοίις ά.νθρώπους μαυ μ.έ κρα.τoϋσa..,
στα. χέρια., δ πέμπτος μαυ συγκρα.τοσσε τό κεςΡ6.λι. Με κ~θησα.ν
κοντα. σ' lva. ψηλό κα.Ι πολίι χονδρο !λα.το, ποίι βλέπει κα.νεΙς ΙΙκό
μη στην δχθη του ποτα.μου Σα.βόρκα., μέσα.. στό λιβ~δι, δπου δ στci.
ρετς συνήθιζε να. μa.ζεύη χόρτο.
Στην πα.ρci.κλησή μαυ να. μ.έ για.τρέφη, ΙΙπ~ντηδε: «'Εγώ δεν
εΙμ.a.ι γισiΤρός. Σε για.τρΟ μόνο πρέπΕ.Ι ν' ΙΙπευθύνετα.ι κα.νεΙς δτα.ν
θέλη να. για.τρεuθ'ij ΙΙπο μια. δπoιa.δήπoτε ά.ρρώστεια.».
Ό δυστuχTις ΜοτοβίλωςΡ αιμαλόγησε πώς είχε 1jδη συμβουλευ
G'ij, μ~τα.ια., lva. σωρο για.τρους - δμοιοπα.θητικούς - ά.λλοπα.θη
τικούς φημισμένους χειΡουργους δχι μόνο στΤι Ρωσία. ΙΙλλα. κα.Ι στο
!ξωτερικό κα.Ι !ςρ' δσον μόνη του !λπίδα. ΙΙπέμενε ή χci.ρις τοϊ}
θεου, !ρχότα.ν να. ζητήση τΤι βοήθεια. των προσευχων τoiJ στ~ρετς.
«Μου Εκα.νε μια. !ρώτηση, συνεχίζει δ Μοτ06ίλωςΡ: "Πιστεύετε
στον Κύριο ήμων Ίr,σου Χριστό, που είνα.ι θε~νθρωπoς, κα..Ι στΤιν
Πα.να.γία. Μητέρα. του, τΤιν Άειπα.ρθένον j j"
»'Aπ~ντησα.: Πιστεύω. .
"Kaoi πιστεύετε, ρώτησε ά.κόμη, πώς δ Κύριος πού τα. χρόνια.
τ'ijς !πίγεια.ς ζωijς του με μια. μόνη λέξη, μια. μόνη κίνηση. !~ερ~
πευε ΙΙμέσως τίς ΙΙσθένειες των ΙΙνθριί)πων, μπορεί με τΤιν ιδια.
εύκολΙα. δπως κα.Ι τι5τε να. βοηθ'ήση α.ύτους πού τόν [κετεύουν j Κα.Ι
πώς ή μεσιτεία. της <rπερα.γία.ς Μητρός του ε!να.ι πα.νίσχυρη κα.Ι
177

δτt Ιν όνόμ.ιχ.Τt ιx.ότijς; της; μεαιτεΙιχ.ς δ Κuρtος; +,μών ·Ιησοϋς; Xpt-
στός; μπορεΤ στη ~tyμ~ χιχ.Ι μΙ μt~ μόνη λέςη ν~ σdς; δώση την
ό1'εΙιχ. σOtς;;
»Άπήντησαt, πως; ~ληθtνά., μι δλη μου την 'Μ.ρδtά., μΙ δλη
μου την ΨUχ~, πΙστεuιx.· xιx.t δτt ιiλλοtώς; δΙν θιiρχόμoυν.
- ""Αν πtστεuετε, εΙπε ~ν σuμπέριx.σμ4, εΙσιχ.στε "ίδη θεριχ.
πεuμένoς;!
- Πώς; Elμ.ιx.t χιχ.λά.; ρώτησαt. Άφοϋ οΕ !νΑρωποΙ μου χιχ.Ι σεΤς;
δ Ιδtος μΙ xpιx.tdtE στ~ xfptιx. σαtς;;
-''Oxt, είπε, εΙσιx.aτε Ιντελώς; xαtλά., δλο τό σώμ.ιχ. σιχ.ς Elvιx.t
τώριχ. ό1'tές.
»Πρόστιχ.ςε τούς ιiνθρώπoυς; μου ν' ιiπoμιx.xρυνθoυν χιχ.Ι πtά.νον
τά.ς με ιiπό τούς; (;)μouς; μι Ιστησε δρθtο.
- Κpιx.tYjlHjtE χιχ.λά., 6ά.λτε xιx.λ~ τ~ πό8tιχ. σιχ.ς; στη 1'η, Ιται.
M~ν φo6όσαtστε, εΙσιχ.στε Ιντελώς; xαtλά..
,.Mετ~ πρόσθεσε, χοtτώντιχ.ς; με χιχ.ρωπά.:
- Βλέπετε τι xαtλ~ πού στέχεσθε!
- Νιχ.Ι, atfxoμ.ιx.t xαtλά., ιiλλ~ σεΤς; μΙ xpιx.tdtE, 6.πά.ντησσrJ.
,.Αδτός; δμως;, τριχ.6ώντιχ.ς τ~ xtptιx. του:
- Τώριχ., δΙν σdς; χριχ.τώ πtά., χοι.ι στέχεσθε δρθtος χωρΙς τη
60~θεtά. μου. Έμπρός; λοtπόν, μ~ cpo6datE. Ό θεός; σdς Ιδωσε τ~ν
ό1'εΙιχ. σιχ.ς. Έμπρός; λοtπόν! Προχωρηστε!
,.ΜΙ πήρε ιiπό τό xtpt χοι.ι σπρώχνοντά.ς με Ιλιx.φp~ στην πλά.
τη, μι Ι6ιχ.λε ν~ Χά.νω μEpt~ 6~μ.ιx.τιx. aτό xoptIipt xιx.t πά.νω στό
ιiνώμαtλo Ιδιx.cpoς; xoντ~ στό με1'ά.λο Ιλιχ.το Ι1tιχ.νιχ.λιχμ6ά.νοντιχ.ς;:
-ΌρΙστε, ~νθρωπε του θεου, XOttIixtE πόσο xιx.λ~ περπιχ.
tdtE!
- Νιχ.Ι, 1'tιx.ti Ιχετε την xαtλωσuνη ν~ μι δδηΥητε ΣεΤς.
-'Όχt. (Τρά.6ηξε το xfpt του). Ό Κuρtος; σdς Ιχιχ.νε τε-
λεΙως; xαtλά.. Ή 'A1'iιx. Μητέριχ. του του τό ζήτησε. Μπορείτε τώριχ.
νιΖ περπιχ.τdτε χωρίς; Ιμένιχ.. Έμπρός ...
"Κιχ.Ι μΙ Ισπρωχνε 1'tiZ ν~ προχωρήσω.
- θ~ πέσω 'Μ.Ι θ~ χτυπΥισω ...
-''Oxt, δΙν θ~ πέσετε, δΙν θιΖ χτυπήσετε, ιiλλά. θιΖ περπιχ.-
τησετε μ' lvιx. σΙγouρο 6ημ.ιχ.!
178

»AΙσθά.νθrικα. γεμιiτoς με μιά. κιχινούργια. δύνα.μrι κα.ί ~pχισα.
νά. περπα.τά.ω, ΙΙλλ.χ α.ότός μέ ~ά.τησε.
- Φτά.νει τόσο. Πεισθ'ήκσ.τε τώρα. πώς δ Κύριος σά.ς έθερά.
πευσε στ' ΙΙλijθεια. κα.ί γιά. πά.ντα.; Koιτιiξτε τε θα.ομα Ικα.νε γιά.
χά.ρrι σα.ς. Συγχώρεσε τό 6.μci.ρτημά. σα.ς 'XIXt ΙΙφα.ίρεσε τά. ΙΙνομ'ή
μα.τά. σα.ς. Πιστέψτε λοιπόν σ' Αότόν, έλπΙστε στην κα.λωσόνrι Του
μέ δλrι σα.ς την κα.ρδιά. κα.Ι εόχa.ριστTίστε την Βα.σΙλισσα. τών
Οόρα.νών γιά. την εόεργεσία. τrις. Πά.ντως, Ιτσι έξα.σθενrιμένoς ποί.ι
είσθε, μετά." ΙΙπό τρία. χρόνια. που όποφέρα.τε, μήν περπlXτιiτε πά.ρα.
πολί.ι μovoμta.t; κα.ί προσέξτε τήν υγεία. σα.ς σσ.ν ενα. πολύτιμο δώρο
τοΟ θεοϋ.
»Οί ~νθρωπoί μου εΙχα.ν φύγει μέ τά. πόδια. γιά. τό μονα.στηρι,
εόχα.ριστώντα.ς τόν Κύριο γιά. τό θα.Ομα., τοΟ δποίου ε!χα.ν γΙνει
μά.ρτuρες. Χωρίς τ1ι 60'ήθεια. κα.νενός, κά.θ'Yjσα. σέ μιά. ~μαξα. κα.ί
lφθα.σα. στό μoVIXoτijPL τοϋ Σά.ρωφ. Πρoσκυνrιτα.ί ποί.ι εΙχα.ν γυρΙ
σει πριν ΙΙπό μένα. εΙχlχν i)Srι δια.δώσει την Etsrισrι τοΟ θα.ύμα.τος.
Ό Τιγούμενος Νijφων, δ ΟΙκονόμος Πα.τ1ιρ 'HaIXtIXt; κα.Ι είκοσι !ολ
λοι γέροντες τού Σά.ρωφ με περΙμενα.ν στό πλα.τύσκa.λo τοΟ ξενώ
να. γιά. νά. μέ συγχα.ΡΟύν γιά. την εόεργεσία. ποί.ι πΤίΡα. μέ τη μεσlO
λά.6rισrι τού στά.ρετς Σερα.φείμ.
* * ""
Ποτέ στ1ι ζωij του, διrιγεlτα.ι δ Μοτ06ίλωφ, δέν είχε α.ίσθil.ν
θTj τέτοια. εόεξΙα., πα.ρόμοια. μ' α.ότη ποί.ι ΙΙπijλα.υσε έπί οκτώ μΤίνες
μετα. τήν θερα.πεΙα. του ΙΙπό τόν στά.ρετς Σερα.φείμ. Γεμά.τος εόγνω
μoσόνrι, έρχότα.ν συχνά. κα.Ι τόν 16λεπε. Σέ μια. ιiπ' α.ότές τΙς έπι
σκέψεις του κα.τά. τό τέλος τού μrινός Νοεμβρίου 1831, Ιλα.6ε χώ
ρα. Τι περίφrιμrι συνομιλΙα., τΤίς δποία.ς τό περιεχόμενο κα.τέγρα.ψε
πιστσ. δ Μοτο6ιλωφ.
Λεπτομέρεια. περίερΎ'Υ) - δ στά.ρετς ποί.ι εΙχε ώς ιiρχ'ή, μέ
ενα. τρόπο χωριά.τικο μα κυρΙως 6ιβλικό, να. μιλιi στόν iνικό σέ
δλο τόν κόσμο, !ορχισε ΙΙπό την πρώτη κι' δλα.ς συνά.ντησrι να. μιλά.rι
στόν Μοτο6ιλωφ στόν πλrιθυντικό. θ!ολεγε κα.νεΙς, πως ΙΙπό την
ΙΙρχ1ι i)Srι τόν ξεχώριζε για. μιά. Ιδια.Ιτερrι ιiπoστoλ'ή. Τού ιiπέδιδε
έπΙσrις τόν ειδικό τΙτλο «φιλε τού θεού» - δπως ίσως δ .. Αγιος
Λουκa.ς, που &.πrιUθuνε τά. γρα.πτά. του σέ ενιχ.ν κά.ποιο «θεόφιλο».
179

Σχoλιιiζoντιxς ΙΧδτή την πεΡΙcpYjμYj OUνOμtλΙΙX σόγχρονοι όρθό
δοξοι θεολόγοι ouχνιΧ !κπλήσσοντιχι. Πως μπόρεσε δ Μοτο6Ιλωφ, ι
νιχς λΙΧϊκός χωρίς ΠΡΟΥΙγουμέν(ι)ς ΙδιιχΙτερες γνώσεις, νιΧ 6.πoδώ~
τιΧ λόγιιχ του στά.ρετς μέ τόCΠΙ σιχcp'YjνεtΙΧ κιU ι1κρΙ6ειιχ; ΈκεΙvrι την
Ιποχή μιιΧ τέτοιιχ lκθεCΠΙ θιΧ πιχρουσΙιχζε δυσκολΙες 6.κόμΥΙ κιχι γιά.
ενιχν θεολόγο. Ε!νσ.ι, ~ριx, 6.δύνιχτον ιχ.δτή ~ ouνομιλίΙΧ νιΧ "ίτιχν κιχρ
πός της φιχντιχ.σίιχς του Μοτο6ιλωφ.
«ΤΗτιχν, γριiφει, μιιΧ Πέμπτη. Ό οδριχνός "ίτιχν γκΡΙζος. Τό
χιόνι σκέπιχζε τή γij πιiνω 6.πό δεκιχπέντε έκιχτοστά. κιχί lπεφτε
ouν{χειιχ σιΧν μιιΧ πuκνή dσπρYj σκόνΥΙ, δτιχν δ πιχτηρ ΣεριχφεΙμ
~ρχισε τη ouνομιλίιχ μιχ.ς μέσιχ στό ξέφωτο, κοντιΧ στην «ΚοντινΤι
Μικρή ''ΕΡΥΙμα», μπροστιΧ στόν ποτιχμό Σιχρό6σκιχ, πιiνω στην 6.πό
ΚΡΥΙμνΥΙ πλιχγιά. ΤΟΙ} λόφου.* Μ· 16ΙΧλε νιΧ κιχθ'Yjσω πιiνω στόν κορμό
!νός δένδρou που μόλις εΖχε κόψει κιχΙ δ Τ8ιος κιiθYjσε μπρoστιi
μου όκλΙΧδόν.
»Ό Κύριος μου 6.ποκά.λυψε, εΙπε δ μεγιiλoς στιiρετς, πώς 6.πό
τιΧ πa.tδtu σιχ.ι;; χρόνιιχ θέλιχτε νά. μά.θετ~ ποιός "ίτιχν δ σκοπός της
χρtστtιχνtκ'ijς ζω'ijς κιχί πώς !πιχνειλΥΙμμένως εΙχιχτε ρωτησει γι'
ΙΧδτό τό θέμΙΧ 6.κόμΥΙ κΙΧί πρόσωπιχ μέ όψYjλή θέ~ στην [εριχρχtιχ
της ΈκκλΥΙσΙιχς».
Πριiγμιχ.τι, 6.πό δώδεκιχ χρονων πιχιδΙ, δ Moτo6lλωψ 6ιχσιχ.νι
ζότιχν ι1πό τέτοιοΙ) εrδouς ι1νΥΙouχΙες. Δέν εΖχε δμως μιλ'Yjσεt γι' α.ό
τές στόν πιχτέριχ ΣεριχφεΙμ. Ή ι1πιiντηCΠΙ όμως, πού lδωσε δ στιi
ρετς του Σιiρωφ, "ίτιχν διιχcpoρεΤΙΚ1) 6.π' ιχ.ότές ποδχε ι1κούσει μέχΡΙ
τότε δ νειχρός ~νδριx.ς. του εΖπε λοιπόν:
«Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΖWιΣ ΕΙΝΑΙ

Η ΑΠΟΚΤΗΣΗ TOf ArIOf ΙΙΝΕfΜΑΤΟΣ».
Δ'Yjλωcπι ι1προσδόκΥΙτη, πιxριiξενYI, ι1κιχτιχνόΥΙτη, !κ πρώτης δ

ψεωι;;. Τό .. Αγιον Πνεϋμιχ, ποιό εΖνιχι ΙΧδτό; Στή Δύcπι, φθιiσιxνε
μέχρι νά. τό όνομά.ζοuν «ΙΧότός δ .. Αγνωστος".
"ΕΤνιχι δύσκολο νιΧ μtλ'Yjcπι κιχνεΙς γιιΧ τό .. Αγιο Πνεομιχ., νά.
πεpιγριiψYj ι1κόμη' τό ι1κρι6ές μuστ'Yjρtο Αδτου του δποΙou δέν γΥω
ρΙζομε οδτε τό δνομιχ., ~ μa.λλoν ΙΧδτου πού ι1ποκιχλόπτετa.t μέ ποι-
* Στό Σ3ιο μiρoι; που δ .noc; cΤχε Ύ'~'rΡεuτη.
180

χ.ιλα. όνόμ.a.τα.: !νεμος, πνοή, χρ Ισμα. , περιστεριi, Πνεσμa., "Αγιος,
Πα.ρά,χ.λητος, ψλόγα., νεφΙλη, φώς, εΙρήνη, χα.ρά" χ.οινωνΙα., ά.γά,
πη ... Μέσα. στην ΆγΙα. Γρα.q:ιή, το ΠνεOμ.a. δ~ν δρΙζετα.ι ά.λλά. πε
ριγρά,φετα.ι, πα.ρουσιά,ζετα.ι Ιμπρά,γμα.τα., χ.α.Ι πίσω ά.πο την ΙνΙρ
γειά, του σχ.ια.γρα.φεΤτα.ι το μυστηΡΙώδες χ.α.! !πια.στο πρόσωπό του,
πού ά.ποχ.α.λόπτει τή ζωή της ΆγΙa.ς Τριά,δος.
»Το Πνεoμ.a. τοΟ θεοο ΙνεργεΤ μ.a.ζΙ μ~ τον Λόγο το;} θεοο
χ.α.τά. τη δημιουργΙα. το;} χ.όσμου, σχ.επά,ζοντα.ς χ.α.Ι ζωoπoιώντa.ς
τά. ά.ρχιχ.ά. δδα.τα. ~ την μητριχ.ή του δόνa.μ.η, lψρuσώντa.ς τά. σπΙρ
μα.τα. της ζωijς, θερμα.Ινoντa.ς την ά.δρα.νij πρώτη ύλη» (Bor:is Βο·
bήnskΟΥ) .
«Κοσμογονιχ.ή Πεντηχ.οστή ...» Ιλεγε δ ΣΙργιος Μπουλγχ.ά,νωφ.
«Ή ά.ποχ.ά,λυψη περΙ της ΤρΙτης 'rποστιiσ'εως, το;} ΆγΙου
Πνεόμ.α.τος, δχι ώς δωρε~ς τοϋ πνεόμ4τος τορ θEot}, ά.λλά. ώς θεlιoυ
Προσώπου της ΆγΙa.ς Τριά.δος, ε!να.ι γρα.μ.μ.Ινη ~ πόρινα. γρά,μ
μ.a.τα. μισα. στο ΕuaγγΙλιο» (S. Boulgakov) .
Άντιχ.ειμ.ενιχ.Ος πα.ρά,γων της σωτηρΙα.ς μ.a.ς, το Πνεϋμα., προ
ετοιμ.6.ζει την lλεuση τοϋ Σωτηρος. Ό "Αγιος Ίωά,ννης δ Βα.πτι
στης ε!να.ι «πλήρης Πνεόμ4τος ΆγΙου lx. -mιλι.a.ς μητρός». M~ την
ΙπΙμ6a.ση τοϋ ΆγΙου Πνεόμ.a.τoς δ "θεός πα.ίρνει μορφή στην μή
τρα. της Πα.ρθΙνου Μα.ρΙα.ς. Πα.ρουσιά,ζετa.t μέ τη μορφή περιστε
ρ~ς στίς δχθες τοΟ Ίορδά,νου χ.α.τά. την Έπι<p!iνεια. της Άγία.ς Τριά,
δος. Κα.Ι πά,λι Αυτο ε!να.ι πού Ιχ.6.λυψε ~ το φώς του τον nον
το;} Άνθρώπου έπΙ τοο θα.6ιόρ, τΙς πα.ρα.μoν~ς τοΟ Πά,θους. Στο
.. Αγιο Πνεσμa. ι1να.φέρετα.ι χ.υρΙως Τι τιλευτα.Ια. σuνoμιλια. τοο Χρι
στοϋ μ~ τούς μ.a.θητά,ς του χ.α.ί ~ τήν όπόσχεση της ι1ποστολijς τοΟ
ΆγΙου Πνεόμα.τος τελειώνει Τι ΙπΙγεια. ζωή του ΚυρΙου, υπόσχεση
πού πρα.γμa.τoπoιήθηx.ε τήν ήμΙρα. της Πεντηχ.οστijς. "Ενα. ι1πο τά.
χ.υριώτερα. θΙμα.τα. τοΟ Βι6λίου των Πρά,ξεων ε!να.ι νά. χ.α.τα.δείξη
την Ινέργεια. τοϋ ΆγΙου Πνεόμ.a.τoς μέσα. στήν "Εχ.χ.λησία., της δ
ποΙα.ς Αυτο πα.ρa.μ.Ινει δ ζωοδότης. 'Ως πα.ρά.χ.λητος, ε!να.ι ή δύνα.
μη τών μα.ρτόρων. Αυτο ι1να.δειχνόει τούς προφήτα.ς. Μα.ζί μέ τήν
Nόμ.q;η ι1να.χ.ρά,ζει: «'Έρχου Κόριε Ί ησοϋ!» (Άποχ.. 22, 20) . Σ'
Αυτο ι1να.φέρετα.ι ή τελευτα.Ια. λέξη τijς •ΑγΙα.ς Γρα.φijς.
Πώς όμως ν' Ιννοήση χ.α.νείς τη δήλωση τοΟ στά,ρετς Σερα.
φεΙμ!
181

,/0 σχ.οπό, τη, Xptatt~ytx'i), ζω'i), εΙν~ι ν' ι1ποκτήσωμε τό
.. Αγιο ΠνεομαJo.
Άκόμrι κ~ί γι' ~1ίτόν που ι1ρνείτ~ι ν~ πισtέΦrι, πώς δ σχ.οπό,
τη, xptatt~Ytx'i), ζωi'j, σuνΙστ~τ~ι ι1πoκλειστι~ σε μι~ν ι1όριστη
θρrισx.ευτική «πρ~ξrι" που δδrιγεΤ σέ μι~ ι1τομική «σωτηρί~», ~ότη
1; <pρ~σrι π~ρ~μένει μυστηρι~rι'·
«Ή νrιστεΙ~, ή προσευχή, ή 1λεrιμoΣUνrι κ~ι κ~θε κrι.λή πρ~
ξrι που γΙνετ~ι στό δνομα τοΟ Χριστοα, δΑν, ι1ποτελοΟν π~ρ~ μέ~
γι~ την ι1πόκτησrι τοΟ ΆγΙou Πνεύμ~τo" 1ξήrησι δ στ~ρετς. Προ
σΙξτε, Mπ~τoυσx.~, μόνον μι~ κrι.λή πρ~ξrι που γΙνετor.ι στό δνoμ~
τοΟ Χριστοσ φΙρνει τους κ~ρπouς ,του ΆγΙου Πνεύμ~τoρo.
Ό Μοτο6ιλωφ θ~ μπορουσε ν~ ρωτήσrι: «ποιους κ~ρπoύ,;".
K~Ι δι~ τοΟ στόματο, του Άποστόλου Π~ύλoυ θ~ είχε την ι1π~ν
τησrι: «Ό δε κ~ρπός τοΟ Πνεύματος 1στιν ι1γ~πrι, χ~ρ~, εZρήνrι,
μακρoθυμΙ~, χρrιστότης, ι1γ~θωΣUνrι, πΙστις, πρΜτη" 1ΎΚP~τει~"
(Γ~λ. 5, 22) . Είπε δμω,:
- Πως 1ννοείτε την ι1πόκτησrι; Δεν τό 'ωτrι.λα.6~Ινω κrι.λ~.
-Ή ι1πόκτησrι είνa.ι μι~ ι1γoρ~. Ό Κύριος ήμων ΊrισoOς
Χριστό, π~ρoμoι~ζει τη ζωή μα, μ' lν~ π~ζ~ρι 'ωΙ τη δριωτη
pιότητ~ μα, σε τούτη τ'ή γή με 1μπόριο. Mιiς λι-Υει: «ΠΡ~ΎJ.I4τεύ
σ~σθε 1'1 ώ Ιρχoμ~ι» (Λουκ. 19, 13) «lξ~γoρ~ζόμενoι τόν κ~ιpόν,
δτι ~[ ήμΙρ~ι πoνrιρ~Ι εΖat» (Έφεσ. 5, 16) . Αότό θ~ π'ij: χρrισι
μοποι'i)τε τόν κ~ιpό γι~ ν~ ι1ποκτησετε με τ~ γήϊν~ ι1γ~θ~ ~Zώνιou~
θrισ~ρoύ" 1cp' δσον ο[ ιfρετες που ι1σχ.οUντ(U εlς τό δνομα τοΟ Ίrι
σοσ ΧριστοΟ σιi, φΙρνouν τή χ~ρrι τοΟ !ΑγΙου Πνεύματο,.
Στην π~ρ~60λ ή των <ρρονΙμων κ~Ι των μωρων Π~ρθΙνων ι1y~
φΙρετ~ι πώς ο[ τελευτ~ίες, 1πειδή τot'Jς Ιλειψε τό λ~δι, ι1νayκ~
σθrικ~ν ν~ π!1νε ν~ 'ι1γoρ~σoυνε στήν ι1γoρ~. 'Εν τφ μετ~ξυ δμως
Ικλεισ~ν ο[ θύρες τοσ νυμφωνο, 'ωΙ yυρνώντ~ς δεν μπόρεσa.ν ν~
μπουν μΙσ~. ΜερικοΙ λΙνε πώς ή Ιλλειψrι λ~διoO στΙς μωρές Πaρ
θΙνες σuμ60λΙζει την ι1νεπ~ρκει~ τη, ι1ρετης. Αότη δμως ή 1ξή
γrισrι δεν εΙν~ι σωσ't1j. Γι~ πoι~ ι1νεπιiρκει~ a.ρ~γε θ~ 1πρόκειτο,
ι1cpoσ όνo~ζoντ~ι «π~ρθένες" lστω κ~ί μωρΙς; Ή π~pθενΙ~ εΙν~ι
μι~ όΨrιλ'ή ι1ρετ'ή που μπορεί ι1πό μόνrι τη, ν~ ι1ντικα.τ~στήσrι δλες
τΙς clλλες. Έγώ ~μω" δ τ~πεινός Σερ~φεΙμΊ νομΊζω πώς ~ότό που
τους ~λειπε ~τ~ν iι χά.prι τοΟ Άγίου Πνεύμ~τoς. Έξ~ώντ~ς τΙς
182

apετές' ιχ.υτες οΙ πιχ.ρθένες πΙστεuιx.ν σ' ιχ.υτό μόνο. "Μέ το ν~ κά.
νοομ.ε μι~ κιχ.λή πρ6.ςτι, σκεφτόντouσιχ.ν, κ6.νιχ.με το ΙΡΎΟ τoG θεοσ".
~Oσo ΎΙ~ τη χ6.ρτι τοσ ΆγΙου Πνεόμ.ιχ.τος, δεν νοι6.ζοντιχ.ν ν~ την
aποκτήσοuν. ΊΙ Γpιχ.cpή λέει ΎΙ' ιχ.δτΟ τό είδος της ζω'ijς, πού εt'νιχ.ι
6ιχ.σισμένο aποκλειστικ~ κιχ.ί. μ.6vo στην lς6.σκτιστι των aΡετων:
ΜερικοΙ δρόμοι που φιχ.ίνοντιχ.ι ~oί στην ιipχή, 6δΤΙΎοσν δμωι; u-
στεριχ. σέ όλέθριιχ. 66.ριχ.θριχ.. «Eισtν 6δοΙ δO'ltοUΦι είνιχ.ι όρθιχ.Ι ιiν
δρΙ, τα. μέντοι τελεuτιχ.Τιχ. ιχ.δτών βλέπει εΙς πuθμένιχ. &δοο,. (Πιχ.ροιμ..
16, 25).
«Ό ΜέΎσ.ς 'Αντώνιος, στΙς Έπιστολές του πρός -cou; Μονιχ.
χοός, λέγει γι' ιχ.υτές τΙς πιφθένες: "Πολλοί μονιχ.χοΙ κιχ.ί πιχ.ρθένες .
ιiγνooυν πέριχ. για. πέριχ. τίς διιχ.φορές ποι) υπ6.ρχουν ιiν6.μ.εσα. στΙς
θελήσεις ποι) lνεΡγουν μέσιχ. στον 4νθρωπο. Δέν γνωρίζουν πώς
είμιχ.στε το πεδίον δρ6.σεως τριών θελήσεων; 1) της θελήσεως του
θεου, που εΤνιχ.ι τελείιχ. κιχ.ί σωτήριιχ., 2) της κιχ.θιχ.ρα. δικ'ijς μιχ.ς,
της ιiνθpώπιντις θελήσεως, πού κιχ.θ' έιχ.υτήν δέν εΤνιχ.ι οϋτε κιχ.λΤι
οuτε κιχ.κή, 3) της θελήσεως του διιχ.βόλου, πού μ.a.ς δδτιγεΤ στΤιν
ιiπώλειιχ..
"Αδτ-η λοιπόν 1ι ΤΡiτη θέλτιστι, του lχθΡου, μιχ.θιχ.ίνει στον 4ν
θρωπο είτε να. μΤιν lςιχ.σκ'ij κιχ.θόλου την ιipετή, είτε ν~ την lςιχ.σκ'ij
ιiπo μιχ.τιχ.ιοδοςίιχ., γι~ το «1Ι.ιχ.λΟ» μόνο, κιχ.ί ποτέ εΙς -cb δνομ.ιχ. του
Χριστου.
,:Η δεύτερτι, 1ι Ιδική μ.ιχ.ς θέλrιστι, μιiς πιχ.ριχ.κινεΤ νά. κ6.νωμε
τα. π6.ντιχ. για. τη δική μιχ.ς ευχιχ.ρΙστηστι fj δπως 1ι θέλτιστι το1)
έχθρου, μιΧς μσ.8ιχ.Ινει να. κ6.νουμ.ε το 'ItOtλο ατό δνομ.ιχ. του «κιχ.λου,.
κιχ.Ι μόνον, χωρίς να. νοιιχ.ζώμιχ.στε για. τη χ6.ρτι πού μπopoUμ.ε ν'
ιiπoκτήσoυμε.
»'Όσο για. τήν πρώττι θέλτιστι, τη θέλτιστι του θεου, μιiς σπρώ
χνει να. κ6.νουμε το κιχ.λΟ στο δναμιχ. του Χριστου, μ.έ το σκοπο ν'
ιiπoκτήσoυμε το Πνευμ.ιχ. το "Αγιο, θτισιx.upo ιχ.ίώνιο κιχ.Ι ιiνεξ6.ν
τλτιτο, που με τίποτε !δώ κ6.τ((' στη y'ij δέν μπορεΤ να. σuγκpιθ'i).
Ή ιiπόκτηστι ιχ.υτη του ΆγΙου ΙΙνεόμιχ.τος σuμβoλΙζετιχ.ι μέ το λ6.δι
πού Ιλειπε ιiπo τΙς Μωρές Πιχ.ρθένες, οΙ δποΤες όνομ6.σθτικιχ.ν «μω
ρές» ιiκpι6ώς γιιχ.τί εΤχιχ.ν λφμονήσει το 6ιχ.σικώτερο πpιiγμιχ. -
ΤΤΙ χ6.ρτι του Άγίου Πνεόμιχ.τος, κιχ.ρπΟ της ιipετης, χωρΙς την δ
ποίιχ. δέν μπορεΤ να. ίιπ6.ρςτι γιά. κιχ.νένιχ.ν 1ι σωτηρίιχ..
183

»Ή 6.γορά. σuμ.60λΙζεt τη ζωή μά.ς. Ή κλεtστη πόρτιι τοϋ w-
ψικοσ θιιλιi.μoυ - τό θ6.νιιτό μιις. ΟΙ πιιρθένες, μωρές κιιΙ cppovt-
μες, E!YIιt οΙ Ψυχές των χρtστtιινων. Τό λ6.δt Ο'Jμ60λΙζεt τη χ6.ρτι
τοσ ΆγΙου ΠνεUΜιιτoς, πόυ μετιιμορcpώνεt τό ςΡθιιρτό σέ ~ψθαφτo,
τόν Φuxtxb θιiνα.τo σέ πνευμιιτtχή ζωή, τά. σxot6.StIι σέ φως, τό
στιιϋλο, όπου E!YIιt ~υσoδεμένιι, σά,ν ζωιι, τά. πιiθτι μιις, σέ νιιό
τοΟ θεοσ, σέ wcptXb θιiλιιμo, μέσιι στόν δποΤο γεμa.τοt ιi.πό dVEl-
πωτη χιιρά. θά. παομε νά. σuνιιντήσoυμε τόν Kupto Ίτισοσ Χριστό,
Νυμφίο των Φuχων μιις.
»Ό θεός λέεt: «'Ιδοό Ιστηχα. ~πΙ την θόριιν κιιΙ κροόω»
(Άποχ. 3, 20). Ή θόριι E!YIιt ή ζωή μα.ς, που δέν lχλεtσε
dκόμτι μέ τό θιiνιιτo. "g! Πόσο θ~θελιι, ψιλε τοϋ θεοΟ, νά. σαος
βλέπω π6.ντιι γεμαοτο μ' ιιότη τη ζωή της χά.ριτος τou Άγίου Πνεό
μιιτος!
»θά. σαος χρίνω στην κιιτά.στιιστι που θά. σa.ς βρω», λέεt δ Κό
ρtος. ΆλλοΙμονο xιιt πιiλt dλλοΙμονό μιις, a.v μa.ς βρΤ) cpoρτωμ.έΥους
μέ τΙς μέρtμνες κιιί τά. β6.σιινιι της yTjς ... Ε!πε dκόμτι: «rP'r/yoPEt-
τε, προσεόχεσθε» γιά. νά. μή χά.σετε τή XOCP'r/ τοσ ΆγΙου Πνεόμιι
τος, Stott, οΙ dγρυπνΙες κιιΙ οΙ προσευχές E!YIιt τά. μέσιι ytάo νά, την
dποκτήσετε».
eH προσευχή
«ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ πώς xιiθε dPEτTι, που dOY.EltIιt στό δνομιι τοσ
Χριστοσ cptPVEt τη xάoP'r/ τοΟ Άγίου Πνεόμιιτος' 'ItEptaaotEpo όμως
dπ' όλες ή προσευχή, γιιιτΙ E!YIιt Ινιι όπλο που τδχουμε π6.ντιι στά.
xtptIι μ«.ς.
»θά. είχιιτε, πιιριι~είyμιιτoς χ6.ριν, Πιν ~πtθυμΙιχ νά, παοτε στην
έχχλ'r/σΙιι, όμως ή ~χχλ'r/σΙιι E!YIιt μιιχριά. Τι ή AEttOupylIι lXEt τε
λειώσεt. θά. θέλιιτε· νά. 'X.ιi.μετε έλετιμοσόντι, όμως δέν βλέπετε χιι
νένιι ψτωχό Τι δέν lχετε χρήμιιτιι' θά. θέλιιτε νιΧ μένα.τε 'Πιιρθένος,
δέν lχετε όμως ι1ρχετή δόνιιμτι yt' ιιύτό, ~ξ ιιΙτίιις της Φuχoσuνθέ
σιώς σιις Τι έξ ιιΙτίιις των πιιγΙδων τοΟ ~χθρoO, στΙς δποΤες ή dSu-
ν<iμΙιι της dνθρώ'lttντις σά.ρκιις δέν σa.ς έπt τρέπει νιΧ ιXyttatIιOTjtE'
θά. θέλιιτε Ισως νά. κ6.νετε μιά. ιlλλτι Χα.λή πρά.ξτι, είς ·τό δνομιι
184

1'ι μa.λλον
τοσ Χριστοσ, δεν lχετε δμως; τη δύν~μ. rι νά. τό 'X.~νετε
δεν π~ρoυσι~ζετ~ι 1j είι'X.~ιρΙ~.
ει·
»T~ν πρoσευx~ δμωζ τΙποτε ιiπ' δλ~ ~ίιτά. δεν την ΙΠYjρε6.ζ
νά. προσεuΧ Yjθη: δ πλούσιο ς, 15-
'X.~θέν~ς lχει π~ντ~ τη δυν~τότητ~
κσl δ 'Χ.Οινός
πως; ΙΠΙσYjς; 'X.~Ι δ φτωχός;, δ ΙπΙσημος; δπως ΙΠΙσYjς;
ς. δ Ιν~
πολΙτης, δ δυν~τός 'X.~Ι δ ιiδύν~τoς. δ όγι~ς ~Ι δ !ρρωστο
ρετος; 'X.~Ι δ ιi~ρτωλός;.
»Μεγ~λYj εΙν~ι δύν~μYj της προσευχης
1j w
π~νω ιiπό ~θε
μa.ς δΙνει τό Πνευμα
τι, 'X.~θώς εΙν~ι προσιτη πλέον στόν 'X.~θέν~,
τό • Αγιο.
μπο
»θεωρεΤτε σά.ν μ.εγ~Yj είιτuXΙ~. φ(λε τοσ θεοσ. τό δτι
ε!στε πε
ρείτε 'X.~Ι νά. σuνoμιλητε με τόν ~πεινό Σερ~φείμ. γι~τΙ
πεισμένος πώς δεν στερείτ~ι της θεΙ~ς χά.ριτος . Τι θά. ),έγ~τε 15-
&.στεΙρευτη
μως γιά. μιά. σuνoμιλΙ~ μ.έ τόν tδιο τόν θεό πού ε!ν~ι 1j
μ.a.ς Ιπι
Π'Yjγ~ Oίιρ~νΙων Χ~Lτων ~Ι ΙπιγεΙων ιiγ~θών! Αίιτό πού
τρέπει νά. σuνoμ.ιλoσμ.ε ~Ι Tou. tJ:! τόν πoλυεύαπλ~xνo Λuτρωτη
~ ε!ν~ι 1j προσεuχ1j.
π~ρά.
»K~Ι Ιδώ, δμως. δενθά. πρέπει νά. πρoσεύxετ~ι 'X.~νεΙς
ετ~ι π~νω
μόνο μέχρι τη στιγμ1j, πού τό • Αγιο Πνεσ~ 'X.~τέρx
σ' Αίιτόν
~ς 'X.~Ι μa.ς XOPYjret, σ' lv~ Φρισμένο 6~θμό. γνωστό
τou. Πρ~γ~τ ι. πρός τΙ νά. τό bιtικa.λoτ )..
μόνο, την Oίιρ~νι~ X~pYj
1jμa.ς ιiπό π~
μεθ~: «'Ελθε 'X.~Ι σκijνωσον Ιν 1jμolv 'X.~Ι 'X.~θ~ρισoν
Ιφ6σον εuoό'Χ.Yjσε
σYjς 'Χ.YjλΙδος ~ί σώσον Άγ~θε τά.ς ΨUXά.ς 1jμ.«ιiν»,
θεoφιλΙ~
ijδYj νά. lλθYj ... θά. ijθελ~ νά. τό ΙξYjγ1jσω ~ίιτό, στ~ν
πρoσκ~έσει
σ~ς, μ.έ lv~ π~ιiδειγ~: 'rποθέσ~τε δτι με εΤx~τε
ε!x~ lλθει γιά. νά. σuνομιλ ijσω ~ζΙ σ~ς,
στό απΙτι σ~ς 'X.~Ι δτι
~τε νά. με πρoσκ~λ ητε:
ιiλλ' δτι, π~ρά. την π~ρσuσΙ~ μou. σuνεXις;
: «ΤΙ Εχει ~u.
... ·Ελa.τε στό απΙτι μου!» θά. σΚεπτώμουν σίγoυρ~
Ιξα.'Χ.ο
τός; Δεν elv~t πιά. στά. 'X.~λ~ τou. THρθ~ στό απΙτι 'X.~Ι ~ίιτός
λουθεΤ νά. με πρo~λή!» Τό ίδιο σuμ6~Ινει 'X.~Ι με τό • Αγιο
Πνεσ~.
με
,;Πολλοί !νθρωποι λέγουν, δτι γιά. νά. σuνομιλijσYj 'Χ.α.νεΙς
'Χ.ά.θε τι πού
τό θεό μέσα. στην προσεuχij. πρέπει ν' ιiπομ~'Χ.ρύνYj
εΤν~ι rijLvo. Αίιτό ε!να.ι σωστό. ·Οτα.ν ομως μ.a.ς Ιπισκέπτετ~ι.
, τό • Α
'Χ.α.λεσμ.ένο ιiπό τη δUνα.μYj της προσευχης 'X.~Ι της πίστεως
με την ιiνεΙπωτ r, πλYjρό τη~
γιον Πνεσ~, 'X.α.τέρxετ~ι μέσ~ ~ς
185

της χά.ΡLτός του, τότε πρέπεL νά. στΙΧ\.t4τησουμε κιχι ιχύτη τΤιν προσ
ευχ~.
»Ή ψυχΤι δμLλεΤ κιχί προσφέρεL λόγLΙΧ δτιχν προσεuχεΤΙΧL, μ.έ
"=Τιν. κά.θοδο δμως τοΟ ΆγΙου ΠνεU\.t4τος 6.ρμόζεL νά. εlνΙΧL ΙΙπόλυ-αχ.
σLωπτιλΤι - νά. ιικουτι κιU νά. δLδά.σχ.εΤΙΧL ΙΙπό τΙς ΙΙλ~θεLες της ιxl'ώ
YLΙX, ζωΤΙς πo~ Αύτό ~νιχΎΎέλλεL».
Έδω δ Μοτο6ίλωφ, δμαLΙΧ μ' Ινιχν dνθρωπο της lποχYjς μ.a.ς;,
γιά. τόν δποΤο εlνΙΧL ΔUσx.oλτι 1ι προσευχΤι κιχΙ που εlνΙΧL ΙΙνυπόμα
νος νιΧο περά,στι στη δρά.στι, διέκοψε τόν στά,ρετς.
- Πως πρέπεL δμως, Πά.τερ μου, νά. lξιχσχ.Tj κιχνείς τΙς dλλες
ΙΙρετές εες τό ovo\.t4 τσΟ ΧΡLστοΟ. γιά. νά. λά.6τι ΤΤΙ χά.ρτι τοσ ΆγΙου
Πνευμιχτος; Mou μιλάτε ΙΙποχλεLστLΚά. γιά. τΤιν πρoσευχ~.
- ΔιιχπριχγμιχτευθΤΙτε τΤιν xιXpL τοσ Άγίου Πνεψιχτος μ.έ δ
ΠΟΙΙΧ dλλ τι ΙΙρετη θέλετε που νά. ΙΙσχ.TjΤΙΧL στό Ονομιχ. τσΟ Χριστοσ.
Κιχτιχ.θέσιχτε τά. κέρδτι που θά. λά.6ετε στό ιχ.εώνιο ΤΙXμtευτ~ριo μ.έ
ποσοστά. dσλιχ., οχι μέ 4% 1'ι μέ 6% ΙΙλλά. μ.έ 100% κιχΙ ΙΙκόμτι ΙΙτέ
λειωτιχ. ΠLό πολυ. Ή προσευχΤι κιχΙ 1ι ΙΙγρυπνΙιχ. σaς φέρνουν πολ
λές χά.ρες; 'ΛγρυπνΤΙστε κιχ.Ι προσευχεσθε. Ή ντιστεΙιχ. σάς φέρνει
περισσότερες; Ντιστευετε. Ή lλετιμοσUντι σάς ψέρνει ΙΙκόμτι περι·σ
σότερες; Κά,νετε lλετιμασUντι.*
»Κιχ.τά,γΟ\.t4L ΙΙπό μιά. οΙκογένειιχ lμπόρων της πόλεως κουρσκ,
συνέχισε δ στά,ρετς. κιχ.ί πρίν νά. μπω στό μαν ιχστΥιρL, lξιχ.σχ.οUσa.
μιχ.ζί μέ τόν ΙΙδελψό μαυ τό lμπόΡLΟ διιχ.ψόρων πριχγμ.ιΧτων, 1.διιχΙ
,εριχ. lκείνων που μάς lq;epvιx.v τό μεγιχ.λότερο κέρδος. Κά.νετε κιx~
σεΤς τό [διο, Mπιiτoυσκιx.. ·Οπως aτό lμπόριο δ σκοπός εΤνιχι νιΧ
πριxγμιxτoπoι~στι κιχ.νείς τό μεγιχ.λυτερο δυνιχτόν κέρδος, lτσι xrx.t
στΤι χρισΤLιχνικ1j \.t4' ζωή δ σκοπός elYΙXL 0XL μόνο νά. προσευχώ-
• Δεν μπορεί κσινεtς νιΧ μ7jν ιiνσιλoγισθη τΙι; δδηγΙει; που Ιδωσε δ •Α
πόστολοι; Πσιυλοι; προς τους ΚορινθΙουι; : ιlΔισιιΡέσειι; δε χσιρισμιΧτων ε:ΙσΙν,
το δε σιύτο Πνε:υμσι... ΈκιΧστιρ δε δΙδοτσιι 'iι φανέρωσιι; του πνεόμσιτοι;
προς το σuμφέpι:.ν, Φ μεν γιΧρ διιΧ του Πνεόμσιτοι; δΙδοτσιι λόγοι; σοφΙσιι;.
&λλφ δε λόγοι; γνώσε:ωι; κσιτιΧ το σιύτο n·JEUμoι. ~τέpφ δε πΙστιι; ~ν τφ
σιύτφ Πνε:όμσιτι. 4λλφ δε χσιρΙσμσιτσι ΙσιμιΣτων iv τφ σιυτιί> Πνεόμσιη ...
πιΣντσι δ~ τσιυτιχ ~εpγε:ί το Ιν κσιΙ το σιύτο Πνευμσι, δισιιρουν ΙδΙιι: ~κιΣστφ
κσιθωι; βo:JλETOΙL» (Α' Κορινθ. 12, 4. 7-9, 11).
186

μ~στε κσι.ί ΥιΧ κά.νουμε το κσι.λό, ~λλά. xιxt νιΧ λιφ6ά.νουμ.ε δΟ'Ο τό
δυνσι.τΟν περισσότερες; δωρεές;.
»Πσι.ρ' δλο που δ Άπόστολος; λέει: «Άδισι.λεΙπτως; προσεύχε
σθε», δ ίδιος; προσθέτει: «θέλω πέντε λόγους; διιΧ του νοός; μου
λσι.λijσσι.ι Τι μ.uρΙoυς; λόγους; έν γλώσΦJ» (Α' Κορ. 14, 19) .
«Έά.ν έμ6σι.θύνουμε σωστά. τΙς έντολες; του Χριστου κσι.Ι τά.
ριε, Κύριε, εΙσελεύσετσι.ι εις; την 6σι.σιλεΙσι.ν των Οόρσι.νων, ~λλά.
δ ποιων το θέλΤΙ\J4 του Πσι.τρός μου τού έν οδρσι.νοΙι;;» (Μσι.τθ. 7,
21) , δτιλ~~ με !λλ~ λόγι~, σι.ότΟς; που χά,νει το lpyov του θεοσ.
με εόλά.6εισι., διότι «έπικσι.τά.ρσι.τος; δ ποιων τιΧ εργσι. Κυρίου ~μ.ε
λως;» (Ίερ. 31, 10) .
«ΈιΧν έμ6σι.θύνουμ.ε σωστιΧ στtς; έντολΕς; του ΧριστΟύ κ:χΙ τά.
πσι.ρσι.γγέλμσι.τσι. των Άποστόλων, θιi. δουμε τότε π(ίις; μ.έ τ~ χριστισι.
νικ~ δρσι.στTjριότητά. \J4ς; δεν θα. πρέπει νά. έπιδιώκουμε την σι.δςτι
στι του ~pιθμoυ των κ~ων μ~ς; πριiςεων - που δεν ~πoτελoυν
πσι.ριi. τιi. μέσσι. γιά. νά. ψθά.στι κσι.νεΙς; στο σχ.οπό - ιiλλα. τό νά. ιiπo
χτήσουμε μ.έ σι.δτιi. τ'ή μεγσι.λύτερτι ώψέλεισι. - τιΧ πλούσισι. δωρσι.
του ΆγΙου Πνεύμα.τος;.
»θ!θελ~ τόσο πολύ, ψίλε τοi) θεου, νά. 6ρΙσκσι.τε κιiΙ σεις;
σι.υτη τ'ήν ~στεΙρευτη πτιγ~ χά.ριτος; κσι.ί νά. ~νσι.ρωτιόσσι.στε συν
εχως: «Έχω τό ., Αγιον Πνευμσι. μσι.ζί j.LOU ~ δχι i "Αν τό lχω, α.ς
ε!νσι.ι εόλογτιτός; δ θεός!»
»Αυτός; που ε!νσι.ι μέσοι. στό ., Αγιο Πνευμα. ε!νσι.ι !τοιμος; σε
κιχθε λεπτό νά. έμψα.νισθij μπρoστιi. στόν Άν(;,τσι.το Κριτή, έψ' δσον
lXEL λεχθij: «θά. σa.ς; κρίνω στην κσι.τιχστσι.στι που θά. σa.ς; 6ρω».
"Αν ιiντιθέτως; δεν lXTj πια. κσι.νεΙς την 6ε6σι.ιόττιτσι. δτι 6ρίσκε
τσι.ι μέσσι. στο ., Αγιο Πνευμα., πρέπει ν' ιiνσι.κσι.λύΦτι την σι.Ιτί~ που
Αότο τόν έγκσι.τέλειΦε καΙ νιi. τό ιiνσι.ζτιτήστι ά.διά.κοπσι. μέχρις ί5του
πιχλι το ςσι.νσι.6Ρij.*
'Έτσι λοιπόν, Μπιχτουσκσι., κ~τέλτιςε δ πσι.τΥιρ Σερσι.ψείμ, προσ
πσι.θijστε κσι.ί σείς; νά. κά.νετε έμπάριο πνευμα.τικΟ με την ιipετη.
* ΕΤνοιι
iν8ιοιφέρον νιΣ σ"/jμειώσουμε πωι; δ στιχρε-rι; Σιλουοινοι; -rou
"Αθωνοι (t 1938), όμV"ljτηι; -rou ΆγΙου llvtuΜCX-rot; μέσοι σ-rη γροιμμη τηι;
ποιροι8όσεωι; -rou ΆγΙου ΣεροιφεΙμ, π!στευε πωι; πολλο l ι!!νθρωποι, μέσα:
στους κόλπους της iκκλ"/jσΙΟΙς -«κόμ"/j κι Ιξω «πΙ οιύτην- εΤχοιν 8εχ!Πj τη
xιXP"/j τοί) ΆγΙου ΠνευΜCXΤoς. Κα:νεΙι; lΙμωι; 8εν φιχV"ljκε !κα:νοι; νιΣ 8ια:τηρTισ"l)
187

Moιρ~ζετε τα. δώριχ της χ~ρtτος; σε δποtον τα. ζ1/τd, lμπνεόμενος;
~πό τό ~κόλoυθo πιχ~δεtγμ.ιχ: lνιχ ~νιxμ.μ.ένo κερΙ, δσο xt' !ν τό
lδto κa.Ι1/ μ' lνιχ γ-ήϊνο φως, χωρΙς; να. χ~τη ~πό τη λ~μΦ'1/ του,
~ν~6εt κιχΙ !λλΙΧ κερtα. που θα. φωτΙσουν !λλΙΧ μέΡ1/. "Αν ή γ-ήΤτη
φωttα. lχεt μota. τέτοtιχ lδtότητιi, τΙ να. πΥ) κa.νείς yta. τη cγωτtα. της
χ~ρtτος τοϋ Άγίου ΠνεΟμ.ιχτος;
»Ό lπΙγεtος πλοϋτος δσο μοιρ~ζετιχt λtγοοτεόεt. Ό οόριiνtος
δμως πλοϋτος της χ~ρtτος;, δλο κa.ί. ιχόξ~νεt σ' ιχότόν που τόν σκορ
πΙζεt. 'Έτσt κιχΙ δ KuptoI; εόδόκφε να. πYj στη Σιχμ.ιχρεΙτtδιχ: «Πdς
δ πΙνων lx τοϋ ϋδιχτος τούτου δtψ-ήσεt ,"~tν' 8ς; δ' !ν πΙlΙ lx τοϋ
δδιχτος, ου lyili δώσω ΙΧότφ, οό μη δtψ'rjcηι εΙς; τόν a.ιωνιχ, ~λλα. τό
δδωρ, 8, lyili δώσω ιχότφ, γεν-ήσετιχt lν ΙΧότφ Π1/γη δδιχτος ιiλλoμ.έ
νου εΙ~ζω~ν ιχlώνtον».
ΚαΙ λίΎη Ιστορία
- ΠΑΤΕΡ MOr, είπε δ Moτ06lλωφ, μtλdτε π~ντιx yta. την ~πό

κτη~ της Χά.ρtτος τοϋ ΆγΙου Πνεύμιχτος σa.ν τό 'σκοπό της xpt-
στtιχνtκYjς; ζωYjς. Πως δμως μπορω να. την ~νιxγνωρΙσω j ο[ κιχλες;
πρ~ξεtς εlνιχt δριχτές. Πως δμώς; μπορε! να. γΙν1/ δριχτό τό • Ayto
Πνεϋμ.ιχ; Πως μπορω να. ξέρω, !ν Αότό ε!νΙΧt μ.ιχζΙ μου ~ ISxt;
~ Στήν lποχη που ζοϋμε, ~π~ντησε δ στ~ρετς, φθ~σa.μ.ε σε
τέτοtιχ Χ λtιχρόΤ1/ΤΙΧ στην πίστη κιχΙ σε τέτοtιχ lλλεtΦ'1/ εόιχtσ&ησCa.ς
ως πρός την κοtνωνίιχν μ.ιχς με τόν θεό, που lχουμε ~πoμ.ιxκρυνθY)
δλοκλ1/ρωτtκα. ~πό την ~λ1/θtνη χρtστtιχνtκη ζω'rj. Δt~φοριχ χωρΙιχ
της ΆγΙιχς ΓριxφYjς μodI; φιχΙνοντιχt σ-ήμεριχ πιxρ~ξενιx. ΠιχρΙΧδεί
γμιχτος xιiptν, δtιx6ιiζouIU δτt δ Άπόστολος ΠΙΧϋλος lμποδΙσθ1/κε
~πό τό • Ayto Πνεϋμ.ιχ να. Κ1/ρύξ1/ τόν λόγο στην ΆσΙιχν, ~λλα. δτt
τό Πνεϋμ.ιχ τόν σuνώδευσε δτιχν πYjγε στη ΜιχκεδονΙιχ. Σε ~ρκετα.
χωρΙιχ της ΆγΙιχς Γριxφiίς ~νιχφέροντa.t lμcyιχνΙσεtς τοϋ θεοσ στόν
4νθρωπο. Σ'rjμεριχ μερtκοΙ λένε: -Elνιxt δυνιχτόν να. δεχθοϋμε δτt
α.νθρωΠΟt μποροϋν να. δοϋν τόν θεό μ' lνιχ τόσο σuγκεκρψένo τρό-
ι:ιύτη την πρώτη 8ωρε« χι:ιΙ μόνο μL« μLχρi) μεLονότη~ την ε!χε ξι:ινι:ιβρij.
Μόνον ι:ιύτοΙ που πΙρι:ισι:ιν «πό μL« UTOLΙX 68uYηpi) περΙο80 ciνι:ιζ1jτησεων
Ιχουν μL« ~1jθLνi) ΠVΕUμιxTLKi) iμπεLΡLι:ι.
188

ΠΟ;" 'rπό τό πρόσχημιχ της; μορψώσεως, της !πιατημης;, μπλεχτη
χιχμε σε Ινιχ τέτοιο axoτιiδι ιlγνωσΙιχς, πού 6ρίaxομε ιlδιιxνόητιx
δλΙΧ ιxδτ~ γι~ τ~ δπο!ιχ οΙ πιχλιχιοΙ εΙχιχν μι~ γνιοση ιlρxετ~ σιxcpη,
ώστε ν~ μπορουν ν~ μιλουν ιlνιxμετιxξύ τους; γι~ τΙς !Χδηλώσεις
του θεου πρός; τούς ιlνθρώ'ιtouς σ~ν γι~ πριiγΜΙXΤιx πιχσίγνωστιχ
χιχΙ ΧΙΧθόλou πιxριiξενιx.
«'0 Ά6ριχά.μ., δ ΊΙΧΧώ6, δ Mωσσijς εΙδιχν τόν θεό. Ή ατηλη
της πύρινης νεψέλης - τό • Αγιο Πνευμιχ - χρησψ.ευε γι~ δδη
γός aτόν Έ6ριχίχό λΙΧό μέσιχ στην lρημο. ΟΙ ιiνθρωποι 16λεπιχν
τόν θεό xιxt τό Πνεϋμιχ τou δχι σε δνειρο Τι σε lxaτΙXΣΗ - πού
εΙνιχι χιχρποΙ μιa.ς ιlρρωατημένης; ψ~ντιxσΙιxς - ιlλλ~ στην πριχγμα.
τιχότητιχ. 'Έτσι ιlπρόσεxτoι πού γΙνιχμε, ιlντιλιxμ6ιxνόμιxaτε τ~ λό
γιιχ της Γριχψ'i)ς; ιlλλoιιl)τιxιx ιlπ' δ,τι θιiπρεπε. Kιxt δλιχ ιxδτιi,
γιιχτΙ, ιlντΙ ν~ ιlνιxζητotJμε τη xιipYj, τ'ijν !μποδίζουμε ιlπό δια.
νοηταΥι όπεροΦΙιχ "ν~ lλθη ν~ χιχτοικ:ήση aτΙς ψυχές; μιχρ>.
[Γι~ τόν aτιiρετς, δπως xιxt γι~ τούς Πιχτέρες της; 'ExuYj-
σίιχς, δ Άδ~μ χυριιχρχετ στην Ιστορίιχ δχι μόνο aτ'ijv ιlνθρώ'Πινη
ά.λλ~ xιxt δλYjς της; χρΙσεως. Ή σχέψYj του δέν lρχετιχι σε ιlντΙ
ψιχση με τΙς; διιiq;oρες !πιστημονιχες θεωρίες γι~ τ'ijν χιχτιχγωr'ij
τοσ ιlνθρώπou. Κιχτ' ιχδτ6ν, δ Άδ~ δYjμιοuργήθYjU ζώον, δμοιο
με τιiλλιχ πλ.τιχ πού ζουν aτiι γ'i), &ν xιxt ri.νώτερος ιlπ' δλΙΧ
ιxδτιi. θ~ lμενε ζώο, &ν δεν ε!χε δεχθ7j «την mo'ij της ζω'i)ς»
- τό Πνευμιχ - πού τόν lχιχνε αυΎΎενΤ) με τό θεό. Ό dνθρωπος
μόνο !ζωοποιήθYjχε ιlπό την Ιδιιχ την πνοΥι τοσ θεου, ή δπιχρξή
του θεμελιώνετιχι ιlπ' εδθεΙιχς στη xιipYj τou ΆγΙου Πνεύμιχτος»
λέγουν οΙ Πιχτέρες; της ΈΧΧλYjσΙιχς. Ό θεός lδωσε στην ΕδΙΧ την
ίδιιχ σοψίΙΧ xιxt !ψύτευaε aτό μέσον του Πιχριχδείσου τό Δένδρο της
Ζω'i)ς. Γι~ τόν aτiρετς ΣεριχψεΙμ, δπως; ΧΙΧί γι~ τόν Mιiξιμo τόν
ΌμολογYjΤΤι", τό Δένδρο της Ζω'i)ς; xιxt το Δένδρο τ'i)ς Γνώσεως του
ΚΙΧλοΟ xιxt τοΟ ΚιχχοΟ δέν είνιχι πιχρά ενιχ X~ί το ιχδτο δένδρο,
σύμβολο τi'jς δYjμιοuργίιχς. «UΟ τιχν δ ιiνθρωπος θ"έλYjσε ν~ οιχειο
ΠΟΙYjθ'i) τ~ πριiγμιxτιx του θεου χωρΙς; τό θεό, πρΙν ά.πο τον θεο
κιχί δχι xιxτ~ τον θεό»,* xιxt γεύτηκε ιlπό τούς χιχρπούς; τοΟ Δέν-
• ιι ... Ώς 'ήβουλ'ήθ-η, ΙΙπ-ήλιiιυσε της αιΙσθ'ήσεως, 3Ιχαι Θεοσ _ι προ Θεοσ.

καιΙ ο\ι καιτιΧ Θεοvll (ΜαιξΙμου Όμoλoyrιτoσ, 'Άποραι p.g. 91, 1156C).
189

Spou τη~ Γνώσεω~ του Κα.λου ~Ι του Κα.κου, ~μα.θε να. ξεχωρΙζ1j
τό ~λό ιiπό τό κα.κό κα.Ι όπΙκuψε σε δλε~ τΙ~ ιiθλt6τητε~ πού
α.ότό lπΙcpερε. ''Oxt μ.6νο δ ΆδιΧ.μ, ιiλλιX δλ6κλ1jΡ1j 'ή CPtJ01j πα.ρα.
δ6θ1jκε St' ΙΧότούς λεΙα. στό θιί.να.το. Ή xιiP1j του ΆγΙοu Πνεόμιχ
τo~ εΤχε πtiX χα.θ'ij.]
«Πα.ρ' δλα. α.ότιί., δΙδα.σκε δ στιiρετ~, α.ότό δέν lσTjμα.tνε πω~
τό Πνευμα. ιiποτριχ6~χθ1jκε lντελω~ ιiπό τόν κόσμο. Πa.ριX τό Ιγ
κλ1jμιi τou, δ Κά.Τν μπ6ρεσε νιΧ κιχτα.λά.61j τΙς θεΤε~ lπtπλ~ξεt~. δ
Νωε μπ6ρεσε νιΧ σuνομtλ~01j μέ τόν θε6. Ό Ά6ρώμ εΙδε τόν
θεόν κα.ί «.τ~ν 'ήμΙρα. tou» κα.Ι lxιip1j. Τό .,Aytov Πνευμιχ μιλφε
StiX των ΠΡΟCP1jτων.
:tM~ μtiX δUνα.μ1j μtκρ6τεΡ1j 6t6octa. ιiπ' δ,τt στόν lκλεκτό λα.6,
'ή πα.ροuσία. τού ΆγΙou Πνεόμσ"::ος lκδ1jλων6τιχν ιiνΤtστοΙχω~ κα.ί
στoύ~ lθνικοό~. ΟΕ πα.ρθΙνε~ - σί6uλλες προcp~τεuα.ν κα.Ι φόλιχγα.ν
τΥιν ιiγν6τητά. τοuς γιιΧ lvocv !γνωστο θε6.
»XωρΙ~ α.ότη την !με01j γνώ01j της lνεργεΙα.ς τού ΆγΙοu
Πνεόμιxτo~, πού δια.τηρ~θ1jκε μέσα. στήν ιiνθρωπ6τηΤΙΧ, πως θιΧ
μπoρoόaα.με νιΧ ξΙροuμε liXv εΤχε Ιλθει δ κα.φός πού +, γuνα.Τκα. θιΧ
σuνΙτρι6ε την κεcpa.λ~ του l5φεως, δπως εΤχε όποσχεθ'ij δ θεός στόν
ΆδιΧμ κα.ί την Euoc;
),0 ., Αγtος Σuμ.εων ~.να.ΎΎέλλει π(~)ς με τή xιi.p1j του Άγίοu
IIνεόμα.τo~ ιiνα.γνώρισε τό πα.tδίον ώ~ τόν Λuτρωτ1j Χριστ6ν.
»ΓιιΧ νιΧ δλι.ικλ1jΡιί)01j τό Ιργον τη~ Λuτρώσεως, δ Κόρt6ς μa.ς
μετιΧ την Άνιiστα.~ tou, «lνεcpό01jσε» στoύ~ Άποστ6λοu~ κα.Ι τούς
ςα.νά.δωσε την tOια. πνοή ζω'i'j~, πού δ Άδα.μ εΤχε χιί.σει - τΥιν
XιiP1j του 'Aylou Πνεόμα.τo~.
»ΠρΙν να. ιiνε6'ij πρός τόν Πα.τέρα., δ Χριστός όπoσχέθ1jκε δτι
θιΧ στειλ1j στόν κ6σμο τα ., Αγιον Πνεύμα., ώς Πα.ριiκλ1jΤΟ, πού θα.
διδά.ξ1j τήν ιiλ~θεια. στούς Άποστ6λouς κα.ί. στούς StιxS6xouI; τοuς
κα.Ι θιΧ τούς όπενθύμιζε δλα. α.ότα. πού ε!χε π'ij, δτιχν ήτα.ν lδω
κά.τω στΥι y'ij.
»ΤΗλθε Υι ΠενΤ1jΚΟστ~, κιχΙ μa.ζΙ μ' α.ότΥιν 'ή Έκκλ1jσΙα..
»Αότή ~ [δια. Υι xtip1j πού ΧΟΡ1jγείτα.ι ιiπό το πυρ του ΆγΙοu
Πνεόμα.τος μ~ς δΙνετα.ι μέσα. ατό μuατ~ριο του ΒιχπτΙσμα.τος. Έπι
σφρα.γΙζετα.ι δια. του μuaτηplou του lλα.Ιοu πού δΙδετιχι με τό ιΧ.γιο
χρίσμα. ατιΧ μέλη του σώμιχτ6ς μα.ς κα.Ι κα.τα. τό δποίο δ Εερευς
190

~πιχνιχλιχμ6ιiνει: «ΣφριχγΙς δωρε~ς Πνεύματος ΆγΙou».
»'Άριχ λοιπόν, ρώτησε δ στιiρετς, σ~ τΙ 4λλο 6ιiζouμε τΙς σφριχ
γίδες μιχς πa.ρ~ πιiνφ σ~ ,δoχεΤ~ ποίι το περιεχόμενό τouς είν~ι
Ιδι~Ιτερ~ πολύτιμο; K~ τΙ μπορεΤ nVΙXL πιο πολύτιμο ιiπό τ~ δω
ρ~ του ΆγΙου Πνεόμ.~τoς, ποίι δεχόμαστε μ.έσ~ στο μ.uστηριo του
B~πτΙσμ.aτoς ;
"Αότη 1ι χιiρτι, ποίι την δεχόμαστε μ~ το Bιiπτισμ.a, ε!ν~ι
. τόσο μεγά.λη, τόσο στιμ~ντι'X,ή γι~ τόν !νθρωπο, ποίι δ~ν το\} ιiφ~ι
ρεΤ~ι ιi'X,όμτι 'Χ,ιχι αν γΙντι ιχ[ρετι'Χ,ός. .. Αν δ~ν δ;μ.~ρτά.ν~με πoτ~
μετ~ το 6ά.πτισμ.ά. μιχς, θ~ εΙμαστε όπτιρέτ~ι του θεοΟ !γιοι 'X,~Ι
!σπιλοι. Το δυστόχτιμα εΙνιχι, δτι φεΤς πρoχωρωντ~ς στην ~λι'X,Ιιχ
δ~ν ~όξά.νoυμε «σoςpLIf 'X,~Ι ~λι'Χ,ΙIf" (Λou'Χ,. 2, 52), δπως l~VE δ
Κύριός μας Ίτισους Χριστός, ιiλλ~ ιiντΙθετ~ φθεφόμαστε δλο ~Ι
περισσότερο 'X,~Ι γινόμιχστε ιiμ.a.ρτωλoί, ιiπεχθως μά.λιστ~ ιiμαρτω
λοΙ, ιiφoυ χά.σ~με τη χιiρτι που εΙχιχμε δεχθ~ στήν ιiρχή. "Αν πa.ρ'
δλ~ ~ότ~ δ ιiμιχρτωλoς !νθρωπος ιiπoφιχσΙστι ν~ ξιχνιχΓUΡΙστι στον
θεο ιi'X,oλoυθωντιχς την δδο της μετ~νoΙ~ς, πρέπει ν~ !ξ~ήO'rj
τΙς ιiρετές, τΙς ιiντίθετες προς τ~ ιiμa.ρτήμιχτιχ ποίι ε!χε διιχπρά.ξει.
θ~ ξιχνιχ6ρ~ τότε μέσ~ του το .. Αγιο Πνευμιχ ν~ !νερ~ 'Χ,ιχΙ ν~
θεμελιώντι τη ΒιχσιλεΙιχ του θεου. Γιιχτί δ~ν !λέχθτι μ.ά.τιχιιχ: ,,'ΙΙ
Βιχσιλείιχ του θεου !ντος όμων !στιν» (Λου'Χ,. 17, 21). K~Ι ,,~
6ιχσιλείιχ των οόριχνων 6ιιiζετιχι ~Ι 6ιιχστιχΙ ιiρπιiζoυσιν ιχότην»
(Μιχτθ. 11, ,12) .
»Δευτε, λέει δ Κύριος, 'Χ,ιχΙ !~ν ώσιν ιχ[ 'ιiμιχρτίιχι όμων ώς;
φoινLΧoυν, ώς χιόνιχ λεu'X,~νω» (Ήσ. 1, 18).
"ΕΙσχωρωντιχς μέσιχ στο μ.uστηριo δ .. Αγιο, Ίωιiνντις δ Εό
ιχπελιστής είδε τέτοιους ιiνθρώπoυς μπρoστ~ στο θρόνο του θεου,
ντuμένoυς μ~ λευ'X,~ !νδύμιχτιχ, μ~ cpoίνι'Χ,ες στά. χέριιχ τους σ~ν
στιμά.δι της νί'Χ,τις 'Χ,ιχΙ ν~ ψιiλλouν c'Αλλτιλούϊιχ". Ή όμoρφι~ των
ύμνων των δ~ν ε!χε το δμοιό της.
»Μιλωντιχς; γι' ιχότo~ς τοίις; ιiνθρώπoυς δ ,. Αγγελο, του θεου
εΙπε: «οστοί εΙσιν ο[ !ρχ6μενοι !'Χ, τηQ θλΙΨεως της μεγά.λτις 'Χ,ιχΙ
Ιπλυνιχν τ~ς στoλ~ς; ιχότων 'X,ιiΙ !λεύ'X,~ν~ν ιχότ~ς ~y τφ ιχ!ματι του
ιiρνίoυ» (Άπο'Χ,. 7, 14). c'Έπλυνιχν» μέσ~ στον πόνο· «~λεύ'X,ιχ
νιχν» 'X,oινωνωντ~ τ~ !χρor.ντιχ μυστήριιχ του Σώμιχτος; 'Χ,ιχΙ του Α!
μιχτος του ΆρνΙου, πού πρo~ιώνι~ θέλτισε ν~ θυσι~σθT) 'It~t ιi'X,όμτι
191

κι:χ.Ι σήμερι:χ. ΘUσιιiζετι:x.ι κι:χ.ί μελΙζετι:χ.ι, οόδέποτε δμως δι:χ.πι:χ.ν4τι:χ.ι,
για. να. μ4ς xriY1j κοινωνούς στην ι:χ.Ιώνιι:χ. ζωή.
»Ή εόχι:x.ριaτίι:x. μ4ς lχει ISoθij σα.ν ά,ντιiλλι:x.γμ.a. ι:χ.ότοσ τoG
κι:χ.ρποσ τοσ δένδρου τfjς ζω'ijς, ά,πό τό δποίον δ έχθρός, δ "Εωσφό
ρος, θέλ1jσε να. ά,πoaτερήσ"η τήν ά,νθρωπότητι:χ..
,.Πι:χ.ρ' δλο πού ά,ποπλιiν1jσε την E1Jι:x. κι:χ.Ι μι:χ.ζΙ μ' ι:χ.ότην lπεσε
κι' δ Άδιiμ, δ θεός δχι μόνο laτειλε aτoύς ά,πογόνους τους lνι:χ.
Λυτρωτη πού με τόν θιiνι:x.τό του ένΙΚ1jσε τόν θιiνι:x.τo, ά,λλα. κorl
aτό πρόσωπο της Μι:χ.ρΙι:χ.ς της Μ1jτέρι:χ.ς τοσ θεοσ, τfjς Άειπι:χ.ρθέ
νου, μ.4ς lδωσε μια. συνήγορο πού τΙποτε δεν μπορεί να. την ά,πο
θι:χ.ρρύν1j. Άcγoσ συνέτριψε την κεφa.λή τοσ δφεως, μεσιτεύει για.
μ4ς ά,l5ιιiκoπι:x. πρός τόν θείο nό της xa.t κερδΙζει πιiντoτε, ά,κόμ.a.
κι:χ.Ι ιlν πρόκειτι:χ.ι για. τούς πιό βδελυρούς ιiμ.a.ρτωλoύς. Όνoμιiζε
τι:χ.ι «ή Mιiaτιξ των δι:χ.ιμόνων», γιι:χ.τί εΤνι:χ.ι ά,δύνι:χ.το aτό Σι:χ.τι:χ.ν4
να. κι:χ.τι:χ.aτρέψ1j lνι:χ.ν 4ν"θρωπο πού κι:x.τέΨUγε στην βοΥιθειι:χ. τfjς
Μ1jτέρι:χ.ς τοσ θέοΟ».
Φ ίό ς
ΠΩΣ ΟΜΩΣ να. ά,νι:χ.γνωΡΙσ"η κι:χ.νείς την διι:χ.φορα. ά,νιiμεσι:x. στην

ένέργειι:χ. τοϊ} ΆγΙου Πνεύμ.a.τoς κι:χ.ί την ένέργειι:χ. τοϊ} 4ρχοντος
τοσ σκότους;
«Τό Πνευμ.ι:χ. 'tou θεοσ, λέει δ στriρετς, !πι:χ.νι:χ.φέρει dIStrixoπι:x.
aτή μνήμ1j μι:χ.ς τα. λόγιι:χ. του ΚυρΙου ήμων 'I1jσoi} Xριaτoσ κι:χ.Ι γε
μΙζει τΙς κι:χ.ρδιές μι:χ.ς με χι:χ.ρα. κι:χ.ί· εΙρYινrι.* Ένω τό σa.τι:χ.νικό
πνεσμ.ι:χ., τό ποντιρό, !ργriζετι:χ.ι κι:χ.τ' ά,ντΙσψοφτι lννοιι:χ.. Ο[ ένέρ
γειές του έπriνω μ.ι:χ.ς' εΤνι:χ.ι θορυβώδεις, μ4ς πι:χ.ρι:χ.κινοΟν πρόQ την
ά,ντι:χ.ρσΙι:χ. κι:χ.ί μ4ς xrivouv σκλά.βους τfjς σι:χ.ρκικ'ijς ιiμ.ι:x.ρτΙι:x.ς, 't'ijI:;
μι:χ.τι:χ.ιοδοξΙι:χ.ς κι:χ.Ι τfjς όπερτιφriνειι:χ.ς ..
«ΤΟ ΠΝΕΙΜ:Α ΤΟΙ θΕΟΙ ΕΙΝΑΙ ΦΩΣ».
• «'Εν τοότφ γLyvώσκπε το ΠVευμαt του Θεου' παν ΠVΕϋμαt δ δμολογεί

Ίησουν Χριστον iv σοφκΙΙληλυθ6τα:, Ικ του Θεου ΙστΙ' κα:Ι παν πνΕUμαt
δ μη δμολογεί τον Ίησουν Χριστον iv σα:ρκΙ Ιλληλυθ6τα:, Ικ του Θεου οόκ
Ιστι' κα:Ι τοϋτο Ιστι το του ciνΤLΧΡΙστοu)) (Α', ΊωιΣν. 4, 2 - 3).
192

»Πoλλε~ cpopE~ δ κυριος; φa.νερώθτjκε στα. μάτιιχ των ι1νθρώ
πων, πού ~θελε να. φωτΙστι, με τη θΙιχ τη~ Xά.ριτo~ του Άγίου
Πνευμιχτος που εΙνιχι φως. θυμ1jθijτε την Μετιχμ.6ρφωστι του ΚυρΙou
πά.νω στό θa.6ώρ. «Κιχ! έγΙνετο έν τφ πρoσεUχεσθιχι ιχυτόν τό εΙ
δος τού προσώπου ιχύτου Ιτερον κιχ! δ Ιμa.τισμός ιχύτου λευκός; έξ
ιχστρά.πτων, κιχΙ Ιδου !νδρες δόο συνελά.λουν ιχύτφ, οΙτινες "ίσιχν
Mωoσijς κιχι ΉλΙιχ~» (Λουκ. 9, 29 - 30) - λouσμινοι μέ τό ίδιο
φως... ΈπΙστις ή χά.ρις του ΆγΙου Πνευμa.τoς έμφιχνίζετιχι σα.ν
Ινιχ !ΡΡ1jΤΟ φως σε δλους ιχίιτους πού δ θεός; έπιθυμεΤ να. φιχνε
ρωθ'ij.
~ Μα. Μπά.τουσχ.ιχ, έπΙμενε δ Μοτο6ίλωφ, μέ ποιό τρόπο μπο
ρω να. ι1νιχγνωρΙσω την πιχρουσΙιχ της χά.ριτος του ΆγΙου Πνεό
μιχτος μΙσιχ μου;
- ΕΤνιχι πολυ ά,πλό, φίλε του θεου. '0 θεός; λέγει: «''Ολά.
εΙνιχι ά,πλα. γι' ιχίιτόν πού ι1ποκτα. 'tij σοφΙιχ». Τό κιχκό μέ μ4ς; εΙ-
1*Ι, δτι δεν ι1να.ζ1jτουμε ιχίιτην τη θεtκij ΣοφΙιχ,. ή δποίιχ, έπειδij
δεν είνιχι «έκ τοΟ κόσμου», δεν εΙνιχι κιχΙ ι1λιχζονικΥι. Μιλωντα.ς;
γι' ιχίιτη τη ΣοφΙιχ, δ κυριος; είπε: «Ό. θεός; θέλει πιi.ντιχg ι1ν
θρώπouς σωθηνιχι κιχΙ εΙς έπlιyνωσιy ι1λ1jθεΙιχς έλθεΤν». ΚιχΙ μιλων
τιχς πρός τοίις; Άποστόλους;: «Ούτω κιχι όμεΤ~ ιισόνετοί έσ:εε;»
(Μά.ρκ. 7, 18). «OUδέποτε ι1νΙγνωτε έν τιχΤς; γριχφιχτς» (Μιχτθ.
21, 42). Άφου δμω~ "ίλθε έπ' ιχίιτoυ~ τό .. Αγιον ΠνεUμa., δ θεός;
διΥινοιξε τίς διά.νοιΙς τους κιχΙ Ιτσι μπορουσιχν κιχ! Ιγριχφa.ν: «'Έ
δοξε τφ ΆγΙφ ΠνεUΜιχτι κιχΙ ήμΤν» ...
." «'Ωστόσο, ξιχνά.ρχισε δ Μοτο6ίλωφ, συνεχΙζω να. μij κιχτιχ
λιχ6ιχΙνω πώς μπορω να. εΙμa.ι σΙγouρος δτι 6ρΙσx.oμa.ι μισιχ στό
.. Αγιο ΠνεOμa., να. ι1νιχγνωρΙσω μΙσιχ μου την ι1λ1jθινij του πιχ
ρουσΙιχ.
- Σα.ς είπιχ ijS1j, φιλε τοΟ θεοό, πώς ετνιχι πολυ ά,πλό. ΤΙ
ali, χρειά.ζετιχι πιχριχπά.νω;
- Μου χρειά.ζετιχι να. μπορέσω να. τό κιχτιχλά.6ω ι1κφ1j κιχλ
λΙτεριχ!
»Τότε, γριiφει δ Μοτο6ίλωφ, δ πιχτηρ ΣεραtφεΙμ. μέ Ιπιιχσε
ι1πό τους (ί)μους κιχΙ εΙπε~
- Είμιχστε καtί. οΙ δυό μΙσιχ στην πλ1jρότητιχ του ΆγΙΟ\) Πνευ
μιχτος;. rιιχτί δεν με κoιτά.ζει~ i
193

- Δ!ν μπορώ, Mπιiτouσκιx, ξεπετιiγoντιxι χεριχυνοί ΙΙπό τα.
μιΧ.τιιχ σιχς;. Τό πρ6σωπ6 σιχς; lγινε πιό φωτεινό xor.Ι ΙΙπό τόν 'ιjλιο ...
- M~ φο6ι1στε. ΓΙνιχτε xor.Ι σεtς; τ6σο φωτεινός; δσο χιχΙ γώ.
ΚΙΧΙ σεtς; τώριχ ε[σιχστε" μΙσιχ στην πλτιρ6τητιχ τοΟ ΆγΙου Πνεό
μιχτος;, ΙΙλλοιώς; δ!ν θά. μπoρoόσrxτε vdr. μ! δijτε.
ΚΙΧί γΙρνοντιχς; τό. xεφιiλι του πρός; τό μiρoς; μου, μοΟ ε!πε
στ' ιχότΙ:
- Εόχιχριστηστε τόν Κόριο, που σι1ς; πιχριχχώρτισε ιxότ~ τη
χιΧ.ρτι. Erδιxτε - οϋτε τό aTjμEto τοΟ στιχυροΟ lχιχνα.. ΜΙσα. στ~ν.
κιxρδιιi μου νοερά. μ6νο πρoσεuχήθτικιx. «Κόριε, ΙΙξίωσέ. ΤΟΥ vdr.
Sij χιχθιχρά. μ! τά. σωμa.τιxά. μιiτια., την κιiθoδo τοΟ ΆγΙου Πνεό
μιχτος;, δπως; στούς; lκλεκτοός; σου δoόλou~ δτα.ν εόδ6χτισες; vdr. τους;
q:ιa.vapωOij, μΙσrx στη μεγΙΧλοπρΙπεια. της; δ6ξτις; Σou!» Κα.Ι ΙΙμi
σως;, δ θεός; εΙσιiκouσε την τrxπειY'ij πρoσευχ~ τοΟ φτώχοο Σερα.-
1>εΙμ. "πώς; νά. μ~ν τόν εόχα.pιστ1jσoυμε γι' ιχότό τό xor.τα.πλτικτικό
δώρο που χιiρισε στους; δυ6 μrxς;; ΆΧ6μτι κιχΙ στους μεγά.λους; lPTj-
μίτες δ θεός; δ!ν φα.νερώνει πά.ντα. lτσι τη Xιiρτι του... ΓιιχτΙ
δ!ν μ! χοιτά.ζετε στdr. μιiτιιx; Koιτιiχτε με χωρίς; φ660. Ό θ ε ό ς;
ε!νιχι μιχζΙ μιχς;!
»Τόν xoίτrxζα. χιχΙ lνoιωσrx vdr. μ! σuνεπι:r.ίρτη Ινa.ς; ΙΙχ6μτι με
γιχλότερος; q:ι66oς;. ΦιχνΤΙΧσθijτε vdr. σι1ς; μιΗτι Ινa.ς; &νθρωπος; 'Xal τό
πρ6σωπ6 τou νά. 6ρΙσκετιχι σdr.ν στό χΙντρο !νός; μεστιμεριά.τικou
'ιjλιοο. Βλέπετε τίς; κινΤισεις; τών χειλΙών του, την lνa.λλιχσσ6μετη
lχφριχστι τών μa.τιΙj)ν του, ΙΙχοΟτε τόν 'ιjχο της; φωνijι;; του, νοιώθετε
:tdr. χΙριιχ του νά. σ4ι;; σφίγγουν τουι;; ιi)μoυς;; σuγχρ6νως δμωι;; δ!ν
6λέπετε ούτε τdr. χΙριιχ του, οδτε το σώμrx του, οδτε κιχΙ τό οικ6
σιχς;, πa.ρdr. μόνο Ινα. l~a.μ6ωτιχό φώι;; που ΙΙπλώνετιχι δλ6γuρα. σ!
ΙΙπ6στrxστι πολλών μέτρων, ψωτΙζοντιχς; τό χιόνι πού κΙΧλόπτει τό
λει6ά.δι κα.Ι που πέφτει ΙΙΠΙΧλdr. πά.νω στό μεγιiλo στά.ρετι;; xor.ί σ'
!μένα.. Πώς; vdr. περιγρά.Φτι· χιχνεΙς; ΙΧότό που δoxίμrxζιx τ6τε;»
- Τί ΙΧtσθιiνεσθε; ριί)τησε δ, στιiρετς.
- AΙσθιiνoμιxι lξιχφετιχdr. xor.λιi ..
- Πιος; «xιxλιi .. ; τΙ θέλετε vdr. πi)τε μ' ΙΧότό τό -χιχλά.»;
--Ή ΨυχΤι μου είνιχι γεμιiτη μ! μιά. ι1νικφρa.cmι σtγ~ 'Xa.t
εΙρΤιντι·
- Αδτη εΤνιχι 1ι εΙρΤιντι, ytdr. την δποΙα. μιλοΟΟε δ Κόριος;,
194

Οτιχ.ν !λεγε στους μ.ιχ.θτιτά.ς tou: «ΕΙρΥιντιν την !μήν δίδωμι όμϊν'
οό κιχ.θώς δ κόσμος δίδωσιν, tyci> δΙδωμι υμ!ν" (Ίωά.ν. 14, 27).
"Et !κ τοϋ κόσμou ήτε, δ κόσμος α.ν το ίδιον !φίλει' δτι δε !κ τοϋ
κόσμοΙ) οόκ !στέ, ΙΙλλ' !γώ !ξελεξά.μτιν 1)μ.dς !κτου κόσμοu, διιχ.
τοϋτο μισεί υμ.dς δ κόσμος» (Ίωά.ν. 15, 19) . Σ' ιχ.ότους τους ΙΙν
θρώποuς που Οιιχ.λέχτηκιχ.ν ΙΙπο τον θεο κιχ.Ι μισrjθτικιχ.ν ΙΙπο τον
κόσμο, τούς δίνει δ θεος την. ειρΥιντι, την δποΙιχ. ·κιχ.Ι σεΙς τώριχ.
ιχ.Ισθά.νεσθε, ιχ.ότην την εΙρΥιντιν, δπως λέει δ ΙΙπόστολος «τήν πά.ν
τιχ. νουν όπερέχοuσιχ.ν». Ό Σωτηριχ.ς μιχ.ς τTjν δνoμ.ιiζει δικΥι Τou
ειρΥιντι, κιχ.ρπο τijς δικ'ijς Τou γεννιχιοδωρίιχς κα.Ι δχι του κόσμοΙ)
toutou, γιιχ.τΙ κιχμμιιχ. !πΙγειιχεόδιχ.ιμονίιχ. δεν μπορεί να. τη δώστι.
Στιχ.λμέτη ΙΙπο Ψτιλά., ΙΙπο τον ίδιο το θεό, δνομά.ζετιχι ΕΙΡΗΝΗ
TOr KrPIOr.
- Πέριχ. ΙΙπ' ιχ.ότή την εΙρΥιντι, τΙ !λλο ιχ.Ισθά.νεσθε;
- Μιιχ. ΙΙσuνYιθιστη γ λuκότητιχ..
- Αότη είνιχ.ι 1) γλuκuτης, γιιχ. την δποΙιχ. μιλοl}ν οΙ Γριχφές:
«MεΘUσθYισoντιχ.ι ΙΙπο ποιότητος οίκou σou κιχ.Ι των χειμά.ρρων τijς
τρU<p'ijς σou ποτι.ε!ς ιχ.ότους» (W'ιx.λμ. 35, 9). Αότη 1) γλuκόττις ξε
χειλΙ~ει ΙΙπο τΙς κιχ.ρδιές μιχ.ς κα.Ι ξεχυνετιχ.ι μέσιχ. στΙς φλέ6ες; μιχ.ς;,
δΙνοντά.ς μιχ.ς μtιχ.ν ΙΙνέκφριχ.στη ιχ.Ισθτιστι ΙΙνέκφριχστης ΙΙπολιχ.όσεως.
ΤΙ !λλο ιχ.Ισθ~νεσθε;
- Μιιχ. ΙΙνεΙπωτη χιχ.ρά..
- ''Οτιχ.ν το • Αγιο Πνεσμιχ. κιχ.τε6ιχ.ίντι στον !νθρωπο με την
πλτιρότητιχ. των δωρεων tou, 1) ψuχTj τ~ϋ ΙΙνθριίmou γεμΙζει με μιιχ.
ιiπερΙγριχ.πτη χιχ.ρά., γιιχ.τΙ το •Αγιο Πνεϋμιχ. ιiνιχ.δτιμιοuργεί μέσα.
στη χιχ.ρά. κά.θε τι που !πΙζεί. Αότη ε!νιχ.ι 1) χιχριχ. γιά. τήν δποΙιχ.
μιλά.ει δ Κύριος στο Εόιχ.πέλιο: «<Η ruνTι δτιχ.ν τίκ~. λύπτιν !χει,
δτι ήλθεν 1) ώριχ. ιχ.ότijς· δτιχ.ν δε γεννYιcηι το πιχ.ιδΙον, οόκέτι μντι
μανεύει τijς θλΙΨεως διιχ. την χιχ.ρά.ν ΟΤΙ !γεννΥιθτι !νθρωπος εΙς
τον κόάμον. Κιχ.i υμείς οδν λόΠTjν μεν νl}ν !χετε' πά.λιν δε δΨομιχ.ι
όμ.dς κιχ.Ι χιχ.ρΥισετιχ.ι υμων 1) κιχ.ρδΙιχ., κιχ.Ι την χιχ.ρά.ν υμων οόδεΙς
ΙΧίρει ιiφ' υμων» (Ίωά.ν. 16, 21 - 22). ΊΙ χιχριχ. που ιχ.Ισθά.νεσθε
ιχ.ότη τη στιγμTj στην ΨUχYι. δσο μεγι%.λτι κιχ.Ι πιχ.ρΥιγορτι κιχ.Ι !ν
εΤνιχ.ι, δεν ε!νιχ.ι τΙποτε, α.ν σuγκριθ'ij μ' ιχ.ότην γιά. τTjν δποίιχ. λέει
δ Κύριος, διιχ. τοϋ στόμιχ.τος του ιi.ποστόλοu: «" Α δφθιχ.λμός οόκ
~Τδε κιχ.Ι οδς οόκ ~κouae κιχ.Ι !πΙ κιχ.ρδΙιχ.ν ιiνθρώπoI) οόκ ιiνέ6τι, ιi
195

. 1ιτoΙμσ.σ~ν δ θεός; τοΤς; ι1γιχΠιi)σιν σ.ύτόν» (Α' Κορ. 2, 9) • A,)cb .πού
μ~ς; δΙδετιχι τώρσ. δ!ν ε!νσ.ι πιχρ&; μι&; προ'Χ,ιχτιχ60λή σ.ύτης τη;;
όπΙρτιχτης; χιχρ~ς;. ΚιχΙ a.ν ι1πό τώρσ. ιχΙσθιχνώμa.aτε γλti'Χ,uτητιχ, ι1-
γιχλλΙιχCΠj 'Χ,ιχΙ εύεξiιχ, τΙ ν&; ποσμ.ε γι&; !'Χ,εΙνη την !λλη χσ.ρ&; πού
μ~ς !πιc:puλιiσσει aτόν ούριχνό, ι1φοΟ θρηνήσουμε πριi)τιχ !διi) 'X,ιiτω
ατή γij;
- ΤΙ !λλο ιχΙσθιiνεσθε, δμως;, !'Χ,τός; ι1π' ιχύτό, ψίλε τοΟ
θεοο;
- Μι&; !ξιχφετι'Χ,τι θερμ.6τητιχ.
- θερμότητσ.. Πιi)ς; γΙνετσ.ι; Μήπως; δέν εΙμa.aτε χεψιi)νσ.
'Χ,ιχφό μΙσ' aτό διiσoς; Τό χιόνι εΙνιχι 'X,ιiτω ι1πό τ&; πόδισ. μιχς; 'Χ,ιχΙ
σuνεχΙζει ν&; πΙψτη. Γι&; τΙ είδους θερμ.6τητιχ πρό'Χ,ειτιχι;
- ΕΤνιχι μι&; θερμότητα. πιχρδμοιιχ μ' ιχύτη πού σ.ίσθιiνετιχι
'Χ,σ.νεΙς σ! ι1τμ.6λουτρο.
- ΚιχΙ 1ι μυρωδι&; μοιιΧζει μ! τή ΜUρωδι&; τοί} λουτροο;
-ΤΩ, δχι! τΙποτιχ δ!ν όπιiρχει ατή γij πού ν&; μπορij ν&; ΣuΓ-
'X,ptO'i) μ' ιχύτό τό ipωμιx. Πσ.ληιi, δτα.ν πήγιχινσ. aτό χορό. iι μητΙρσ.
μ.ou, πρίν ξε'Χ,ινήσω, ΣUχν&; μ! ριiντιζε μ! ι1ρώμa.τσ. πού ι1γόριχζε
ι1πό τ&; 'Χ,σ.λλΙτεριχ 'X,σ.τσ.στημa.τσ. κσ.Ι τά. πλήρωνε πολύ ι1κρι6ιi. Ή
μυρωδιιi τους δμως; δ!ψ ΣUγ'X,ρινότιχν μ' ιχύτ&; τά; ι1ρώμιχτσ..
Ό πσ.τηρ ΣεριχψεΙμ χσ.μογέλιχσε.
~ Τό ξέρω, εΙπε, 'X,al !πΙτηδες; τό 'Χ,ι1νω 'X,al σ~ς; ρωτιiω .
. 'Έχετε δΙ'Χ,ηο, ψίλε τοΟ θεοΟ. Μ! τiποτε δ!ν μπορετ νά; σuγxριθij
iιεύωδΙιχ πού σ.Ισθιχνδμσ.στε τώριχ ~ iι εύωδίιχ τοΟ ΆγΙου Πνευ
μa.τoς; •.
«ΕΙπσ.τε λΙγο πρίν πως; 1'Χ,σ.νε ζΙστη, δπως; μtσσ. στό λουτρό,
'Χ,ιχΙ 15μ.ως; τό χιόνι πού'Χ,ιχλόπτει τ&; πι1ντσ. δ!ν λυώνει· !ριχ σ.ύτη
iι θερμ.6της; δ!ν 6ptaxE't'ΙXL γύρω στόν ι1Ιρσ., ι1λλ&; μέσσ. σ! μ~ς
τούς; !διους. Πιχριχ'X,ιχλ~μ.ε ατήν προσευχή μa.ς ν&; ~ς θερμιχΙνη τό
Πνεσμα.». Αύτη iι Εδιιχ 1ι ζΙστη 1'Χ,σ.νε τούς; !ρημΤτες; ν&; μήν ςρο-
600ντιχι τόν χειμ.ιi)νιχ, τuλιγμΙνoι 'Χ,ιχθως; "ίτιχν, σ&;ν μΙσσ. σ! γουνινο
πιχλτό, aτή Xιiρη τοΟ ΆγΙου Πνεόμ.σ.τος.
«Κσ.ί lτσι πρΙπει νΙΙνιχι, γισ.τΙ iι θεϊκή xιiptQ Χσ.τοι'Χ,εΤ μ.tσσ.
στ&; oιiθη της υπιiρξεώς μa.ς;, στην 'Χ,σ.Ρδιι1 μa.ς;. «Ή 6σ.σιλεΙσ. τοΟ
θεοΟ !ντός; όμ.ιi)ν lστι» (Λου'Χ,.
17, 21) είπε δ κυριος;. Μ! τη
ψρι1CΠj «6ιχσιλεΙιχ τοΟ θεοΟ» lvvoEI' τη Χι1ρη τοΟ ΆγΙου Πνευμa.-
196

τος. Αύτη 1j 6a.σc.λεΙα. 6ρΙσχ.ετα.t τώρα. μέσα. μα.ς, μ.dς θερμαιΙνεt,
μι1ς φωτίζεt, εύχα.ρtστεί τίς α.Ισθijσεtς μα.ς 'Χ,α.Ι γεμΙζεt μΙ ιiγa.λ
λΙα.ση την 'X,rxpStιi μa.ς. Ή τωρtνij μa.ς 'X,α.τιiστa.ση μοtιiζεt μΙ α.ύ
τή ytάo την δποΙα. δ Άπόστολος Πα.υλος λέεt: «οαιι. lστtν 1ι .6rxat-
λεΙα. του θεου 6ρωσtς xa.ι πόσtς, ιiλλα. St'X,rxtocroVYJ 'Χ,α.Ι EtρijY1j 'Χ,α.Ι
Xa.ρα. έν ΠνεUμα.τt ΆγΙφ» (Ρωμ. 14, 17). Ή πίστη μa.ς δΙν στη
ρΙζετα.t πιiνω σΙ λόγtα. !lνθρώΠtν1jς σοφΙα.ς, "CΙλλ' έν CΙποδειςεt
Πνεόμα.τος 'Χ,α.Ι δυνιiμεως~ (Α' Κορ. 2, 4) . Έσύ 'Χ,α.ί έγώ 6ρtσχ.ό
μα.στε τώρα. σ' α.ύτη την 'X,α.τιiστα.ση, την δποία. έννοουσε δ Κuρwς
δτα.ν Ιλεγε: «'Αμήν λέγω όμίν δτt εΙσί τtνες των ώδε έστη'Χ,ότων-,
οtτtνες ού μή γεUσωντα.t θα.νιiτoυ ~ως ii.v rδωσt τήν 6a.σtλεΙα.ν του
θεου έλ1jλuθuία.ν έν SUvιiμεt» (Mιiρ'X,. 9, 1) . Όρίστε λοtπόν, ποtά.
ιiσUγ'Χ,ρtτη χα.ρά. μι1ς πα.ρα.χώΡ1jσε δ ΚUρtος. Να. τΙ σημa.ίνεt ιινά.
6ρΙσχ.ετα.t 'Χ,α.νείς μέσα. στήν πλ1jρότητα. του ΆγΙου ΠνεUμα.τοg».
Αύτό έννοεί δ ιiγtος Μα.'Χ,riρtος της ΑtγUπτου δτα.ν ypιiΙPEt: ιι 'r-
π'ijρςα. 'X,t' έγώ μέσα. στην πλ1jρότητα. του ΆγΙου Πνευμα.τος».
ιι'Έτσt τα.πεtνοΙ ποίι εrμα.στε, δ Κuρtος μ.dς γέμtσε 'X,t έμ.dς
ιiπό την πλ1jρότητα. του Πνεόμa.τός Του του ΆγΙου. Μου φα.Ινετα.ί
πώς τώρα. πtά. δεν θα. με ςα.νa.ρωτ'ήσετε, φtλόθεε, ytάo τόν τρόπ/)
~Oίι έ'Χ,δ1jλώνετα.t jUaa. στόν ~νθρωπo 1j Πα.ρουσΙα. της Xriρtτος του
ΆγΙου Πνευμa.τoς. θά. θυμι1στε ιlριxγε πιiντα. ιχύτη τήν φα.νέρω-
ση;» .
- Δεν ξέρω, Πιiτερ μου, ii.v θά. με ά.ςtώση δ θεός νά. 'Χ,ρα.
τ'ήσω ytάo πά,ντα. τήν ά.νά.μν1jση α.ύτης της Χά.ρtτρςι μέ τήν rδta. 'Χ,(Χ.
'Χ,α.ρότητιχ 'X,rxt lvιXPYEta. δπως τώρα..
-'Εγώ δμως, ά.πά.ντησε δ στά,ρετς, πtστεuω ά.ντίθετα. πώς δ
θεός θά. σι1ς 601jθ'ήση να. 'Χ,ρα.τ'ήσετε δλα. α.ύτα. τα. πρά,γμα.τα. ytάo
πά,ντα. μέσα. στη μν'ήμ1j σιχς. ΔtιχψορεΤt'Χ,α. δεν θα. τόν εΙχε ά.γγιςεt
τόσο στ>ντoμa. iι τιχπεtνή προσεuχij μου 'Χ,α.Ι δεν θα. είχε έ'Χ,πλ1jρώ
aEt τόσο γρΥιγορα. τήν έπtθuμΙα. του φτωχου ΣεριχφεΙμ. ΙΙολίι πε
ρtσσότερο, γtα.τΙ δ ε ν δ ό θ η 'Χ, ε σ ε σ ι1 ς μ ό ν ο, τ ό
να. δ'ijτε τήν έ'Χ,δijλωσ1j α.ύτ'ijς τ'ijς xιipt
το ς ά. λ λ α. δ t α. μ έ σ ο u σ ιχ ς στόν 'Χ,όσμο δλό'Χ,ληρο, ώστε
ΔUνΙXΜωμένoς έσείς δ wtος, να. μπορέσετε να. φα.ν'ijτε χρ'ήσtμος κιι,ί σε
ιlλλoυς.
»'Όσο ytάo τη δtιχφορετt'Χ,ή 'X,ιxτιiστα.σrι μa.ς, ytάo τό δτt δηλα.δή
197

εγώ ε!μιχι μονιχχός κιχΙ ~σεΤς λΙΧϊκός, μη σdς ι1πιχ~ολij διόλου.
Πιiνω iπ' δλιχ δ θεός ζηΤί1 μιιi κιxρδιιi γεμιΧ.τη πίστη κΙΧΙ ι1γιiπη
- ~κεΤ εΤνιχι δ θρόνος στον δποΤο ι1ρέσκετιχι νιi κιiθετιxι κιχΙ δπου
εμφιχνίζετιχι μέσιχ στην πληρότητιχ τfjς δόξης τou.
«'nέ, δός μοι σην κιχρδίιχν» (Πιχροιμ. 23, 26) κιχΙ τιi όπό
λοιπιχ θιi σου τιi δώσω ~γώ πoλλιxπλιiσιιx. Ή κιxρδιιi του ι1νθρώ
που μπορεΊ νιi χωρέση τη ΒιχσιλείΙΧ τών Οόριχνών. «Ζητείτε π Ρ ώ -
τ ο ν την 6ιχσιλείιχν του θεοϊ} κιχΙ την δικιxιoΣUνην ιχότου», λέγει δ
ΚύΡΙΟζ εΙς τούς μαθητιi.ς του «κιχΙ τιχυτιχ πιi.ντιx πρoστε~σετιxι u-
μίν» (Μιχτθ. 6, 33) . «ΟΖδε γιiρ δ πιχτηρ όμών δ oόριiνιoς δτι χρ'ή
ζετε τούτων ιiπιiντων».
«'(:) Κύριος δεν μί1ς ~λέyxει γιιi το δτι ι1πoλιxμ6ιiνoμε τα. ~πί
γειιχ ι1γΙΧθά., ι1φου κιχΙ fι ΈκκλησίΙΧ εδχετιχι νιi μί1ς δοθουν. Ή
ι1νέχειιχ, ο[ πόνοι κιχΙ ο[ δυστυχίες ι1ποτελουν δλΙΧ μέρος τfjς όΠιiρ
ξεώς μιχς, δεν πρέπει δμωι,; κιχΙ ν' ι1ποτελουν δλη μας τη ζω-/f. Γι'
ΙΧότό, με τό στόμα του Άποστόλου, δ Κύριος μί1ς σuνιστί1 νιi «6ιχ
στιiζωμεν ι1λλ'ήλων τιi 6ιiρη». Αότος δ Τδιος μί1ς δίνει την ~ντoλη
να. ι1γιχπί1με δ Ινιχι,; τον &λλον, ωστε ένισχυμένοι ι1π' ιχότη την
&'γιiπη iι «τεθλιμμένη» πορείιχ προς την oόριiνιιx πιχτρίδΙΧ νιi μί1ς
ψιχίνετιχι πιο εδκολη. "Αλλωστε για. ποιο &λλο λόγο θιi κιχτέ6ιχινε
iπο τον οόριχνο πιχρα. για. νιi πιiρη ~πιi.νω του δλη τη φτώχειιχ
μιχς κΙΧί να. μί1ς έμπλουτίση με το θησιχυρό τfjς Χά.ριτός Του j
»Έψ' δσον Αότος «οόκ ~λθε διιχκονηθ'ijν9tΙ ι1λλα. διιχκον'ijσιχι
κιχι δουνιχι την ψυχην ιχότου λότρον ι1ντί πολλών», κιiνετε κιχΙ
σείς το Τδιο, φίλε του θεου, κιχι έφόσον γίνιχτε σκευος τfjς Xιiρι
τος, μετΙΧδιοστε την σε κιiθε &νθρωπο, ποΙΙ ποθεί τη σωτηρίΙΧ του.
«Ό θερισμος πολύς», λέγει δ Κύριος, «ο[ δε ~pΎιiτιxι δλίγοι»
(Ίωιiν. 1, 37). Άcpoυ μί1ς lδωσε τα. δώριχ τfjς Xιiριτός Του, δ
Κύριος, μί1ς στέλνει να. θερίσουμε. "Ας εΤμιχστε προσεκτικοί, Mπιi
τουσκιχ, για.. να. μην κιχτιχκριθουμε μαζΙ με τον δκνηρο δοσ.λο, δ
δποίος lθιχψε τΟ θιiλιxντo πού του έμπιστεύτηκιχν, ι1λλα. ιiς προσ
πΙΧθ'ήσουμε να. μιμηθουμε τούς πιστοΙΙς δούλους ποΙΙ lcpEpιxv στον
Κύριο δ μεν Ινιχς ι1ντΙ για. δύο τέσσεριχ τιi.λιxντιx κιχι δ &λλος iytt
για. πέντε δέκιχ τιiλιxντιx. 'Όσο για. τη θεϊκη εόσπλιχχνίιχ δεν πρέ
πει κΙΧθόλου να. ι1μφι6ιiλλoυμε.
«Έγγύς Κύριος πί1σι το!ς ~πικιxλoυμένoις ιχότόν». «Οό Ύα.ρ
198

6λέπει εΙς πρόσωπον ~νθρώπoυ». Άρκε! να. μπορουμ.ε νι7. τόν ~γιχ.
πa.με, τόν Οόρά.νιο Πιχ.τέριχ. μιχ.ς, ~ληθινά., σα.ν πιχ.ιδιά. τou. Ό Ku-
ριος ~κoύει έξ ίσou τόν μι)Υιχ.χό xor.t τόν λor.ίκό ~ρκε! κιχ.ι ο[ δυό νά.
Ιχουν την όρθόδσςο πίστη «αις κόκκον σινά.πεωρ., [χιχ.νΥι «κιχ.ι δρη
μεθιστιi.νειν» κα.Ι να. εΙνιχ.ι γεμά.τοι ~πό ~γά.πη ...
«Πά.ντιχ. δ;>νιχ.τα. τφ πιστεΟΟντι».
"Πά.ντιχ. ίσχύω έν τφ Ινδυνα.μουντι μ.ε Χριστφ» λέεί δ Άπό
στολος Πιχ.ϋλος.
,,'ο πιστεόων είς έμέ», λέει δ Κύριος, "τα. Ιργor. ι1 έγώ ποtii)
κ~κε!νoς ποιήσει, κιχ.ί μεΙζονα. τούτων ποιΤισει, δτι έγώ πρός τόν
πιχ.τέριχ. μου πορεύομιχ.ι, κα.ι δ,τι ii.v or.Ιτήσητε έν τφ όνόμιχ.τΙ μου,
τουτο ποιΥισω, ίνιχ. δoξιχ.σθ~ δ πιχ.τηρ έν τφ υ[φ. Έά.ν τι α.Ιτήσητε
έν τφ όνόμιχ.τΙ μου, έγώ ποιήσω».
«'Eπ~μένως, Ψ ι λ ό θ ε ε, δ,τιδήποτε ζητΤισετε ~πό τόν Κύ
ριο, θα. τό λά.6ετε, ~ρκεΤ ιχ.ύ·τό να. εΙνιχ.ι πρός δόξor.ν θεου ~ για. τό
κιχ.λό. του πλησίον. Γιιχ.τί δ θεός δεν ξεχ<ιψίζει τό κor.λό του πλη
σΙον μιχ.ς ~πό τΥιΔόξα. του. Έψ' όσον έποιήσιχ.τε ένί τούτων tii)v
ιiδελψii)ν μου tIt')v έλιχ.χΙστων, έμοί έποιήσιχ.τε».
«uO aO για. τ'ήν προσευχΥι πού ~ψoρa. σε πρι:ισωπικα. ~γιχ.θά.,
προσέξτε νά μΥιν πιχ.ριχ.κιχ.λijτε πα.ρά γιά πρά.γμιχ.τιχ. πού τά Ιχετε
άμεση ~νά.γκη. ΆλλΟιii)ς, μπορεϊ 6έ6ιχ.ιιχ. νά είσα.κoυσθijτε κιχ.ί να.
aa.; τά οώση, θα. σα-ς ζητηθij δμως δ λόγος .Ύιι7. τό δτι θελήσιχ.τε
νά ιiπoκτήσετε πρά,γμιχ.τιχ., πού θα. μπoρoUΣ~τε ευκολιχ. να. κά,νετε
κιχ.ί χωρίς ιχ.ύτά..
»ΌρΙστε λοιπόν, ac!; τα. ε!πor. τώριχ. πιά όλor.. Σa.ς Ιδειξιχ. με
κά.θε ~λήθεια. δλιχ. έ'll.είνιχ., τά δπο!ιχ. δ Κύριος κιχ.ι 11 Πα.να.γΙor. Μη
τέριχ. του θέλησιχ.'Ι με τΥιν τor.πεινή μου μεσολά.6ηση να. σa.ς ~πoκιχ.
λύΦουν.
«Πορεόεσθε έν εΙρήν1j». Ό θεδς νσ. ε!νι>:ι πιΧντor. μιχ.ζί aor.~ χιχ.ί
τώρα. κιχ.ι πά.ντα. κιχ.ί στούς α.Ιώνιχ.ς των α.!ι:)νων.
"ΆμΤιν. Πορεύεσθε έν εΙρ'Jjν1j!».
** *
«ΕΙδα. με τά ίδια. μου τα. μά,τιιχ., τελειώνει δ Μοτο6ίλωψ, την
a.κτινο6ολίor. του ~pρijτoυ ψωτός πού ~νέ6λυζε ~πό τόν ι1γιο κιχ.ι
ε!μor.ι ετοιμος να. τό έπι6ε6α.ιώσω xor.t με ISpxovJl'.
199

Ή Όρθόδοςτι Έx:x.λτισΙcι ΙΙνέκcιθεν lχει ΙΙποδώσει στην Με
τcιμόpφωσrι του ΚυρΙou μεγά.λτι σπoυδcιιότητ~. Πολλές; εΙκόνες; την
CΙνcιπcιpιστoOν. Πολυά.ριθμες; lXXATjalE' ι1φιεpώθTjκcιν στη Mετcι
μόρφωστι·
.Άπτιχώντcις -:t"Q: θεoφά.νειcι, που lπΙστις; γιopτά.ζoντcιι πολυ στην
Άνcιτoλη ώς; πριί)τη ~νέpωστι της; Τριά.δος κcιτι1: τη 6ά.πτιστι του
Χριστου στόν Ίορδά.τη, κcι!. iι Mετcιμ.6pcpωσrι φcινεpώνει την Τριά.
δcι, δπως; στΙς ΠCφcιμ.oνές του Πά.θους, cιότoυ του 6cιπτΙσμ.cιτoς πu
ρός, που lπιθuμ.οtJσε δ Λυτρωτης; δσο κcιι νι1: τό cpo6ότcιν. Kcιί στΙς
δύο περιπτώσεις iι φωνη του Πcιτpός; εΙνcιι iι rδιcι - 6γcιΙνει ΙΙπό
μιι1: νεφέλτι. ΆπoκcιλεΤ τόν Ίτισου, ηόν του ΙΙγcιπτιτόν, lv «ώ ευ
δόκτισε». Ένώ δμως κcιτι1: τη 6ά.πτιστι στόν Ίορδά.ντι δ ρόλος του·
ΆγΙου πνεύμ~τoς; μέ τη μορφη πεpιστεp~ς; εlνcιι διcικpιτικός, κcιτι1:
τη Mετcιμ,όpφωστι τό <ρώς; Τou ςεχύνετcιι σι1:ν lνcις; δυνcιτός; προ60-
λέcις; που σuγκεντpώνετcιι πά.νω στό Χριστό ~!. φcινεpώνει την Δ6-
ξcι Tou.
Mέσcι στό δά.σος του Σά.ρωφ, lνcις; μεγά.λο, Ρώσος; &γιος CΙξιώ
θτικε νι1: ξcιν~ειζ1j, τηρουμένων τιί)ν CΙνι:ιλoγιών, μιι1: «μικρη μετcι
μόρφωστι» μπροστι1: στι1: μ.ά.τιcι ένός; μά.pτupcι κ~τά.πλτικτoυ κιχ!. CΙ
προετοΙμιχστου.
Τό πλcιΙσιo εΙνcιι διcιφopεΤΙΚιί)τεpO CΙπό ~νιx 60υνό της ΠΙΧλΙΧι
στΙτης;. Άντί γιι1: τούς πλιχτειους δρΙζοντες; λουσμένους στό φώς,
EνCΙ 6όρειο δά.σος σχ.υθρ(ι)πό κcιι. σχ.οτεινό. ''Eνcι μικρό πoτcιμ.ά.κι
μέ πιχγωμ.ένες δχθες. ''Ενιχ κρύο πρωτνό του Notμo6p1j. Ό oυpcινός
εΙνιχι χιχμτιλός;. Χιονίζει. Άργι% - ιipγά., "ίσuχcι, σιωΠ1jΡά., χιονίζει.
Τίποτιχ δέν' σuγκpΙνετ~ι με τη γλυκύτητιχ μoLa., μέριχς που χιονίζει
στη Pωσlιx. 'Όπως κιχ!. στόν ΉλίΙΧ, δ θεός δεν ήλθε οδτε μέσιχ
στη λιxίλcιπcι, ουτε μ,έσcι στην κcιτιxιγίδιx. ΤΗλθε μέσιχ στη YΙXAYιY1j
του χιονιοϋ που πέφτει.
Ό σκοπός της χριστιιχνικης; ζωης; εΙνι>:ι rι CΙπόκτηστι του Ά
γΙου Πνεύμcιτoς, λέγει δ στιipετς;, δ γέpoντcις με τι1: διά.φιχνιχ σι1:ν
μικρου πcιιδιoυ μoitLιx.
Ή σuνέχειcι της σuνoμιλίιxς είνcιι μιι1: lξ~Y'1Jστι, μιι1: έρμτινείιχ
cιυτης της δτιλώσεως, πού εΙνιχι lx πρώτης ~Ψεως CΙκιxτcινότιτη.
Στό νέον ά,νδριχ που κά.θετιχι μπροστά. του πά.νω σ' ~νιx κομ
μένο κορμό, δ γέpoντcις μ,έσcι στην πpωτότuπτι κΙΧί CΙAA1jyoPLxTj δμι-
200

λί~ του, δΙνεt τόν π~ριχςενo τΙτλο «θεοcptλέστ~τε .. _. φίλε τοσ θεοσ.
rt~τΙ SAOt ~ότoΙ που 6.ν~ζητoσν τόν θεό μ.έ μ.tά. εl.λtκρtνi'j κ~ρδtά.
ElV~t cpLλot Tou. Ό Μοτο6ιλωφ 6.ντtπροσωπεόεt ~ότoυς τούς 6.ν~
ζητητές. Nε~ρός δt~νοοόμ.ενος, !ΠYjρε~σμένoς 6.πό τή Δόστι, με
φλογερό τ~μπεΡ~j.Lέντο, 6.ν~σuχη Φuχ~, ElV~t tjδη σόγχρονος μ.έ
τούς !π~ν~στ~τημένoυς cpotτητές, τούς ά.ρρ(~στoυς, πoυεZνιu τόσο
σuνηθtσμ.ένοt στόν 2Οό ~Zων~ κ~Ι ytάo τούς δποΙους Ιν~ς γνωστός
ΦuχΙ~τρoς εΖπε: «Τό εν~ τρίτο περίπου των 6.σθενων δεν πά.σχouν
ά.πό μtά. κ~θωρtσμένη κλtνtκη νεόρωστι. 6.λλά. υποφέρουν, yt~τt TJ
ζω~ τους στερε!τ~t 6.πό νόη~ ~Ι περιεχόμενο,. (C.G. Jung) .
Ό νέος ~ότός ElV~t λ~ϊκός. Ό γέρoντ~ς, μoν~χόςι. Δεν lχει
στι~σί~, AiEt δ στά.ρετg. Ό [διος δεν είν~ι θεολόγος, -στήν 'ItUptO-
λεςι~. ElV~t Ιν~ς 'ήΣUχ~στης πού lytVE δλος πρoσευχ~. K~Ι δποtος
eiPEt νά. πρoσεόχετ~ι είν~ι θεολόγος, AiEt TJ όρθόδοςη σoφί~.
"Πρέπεt νά. κ~τέχη κ~νεΙς την π~τερική θεoλoγί~ !κ των lν
δον. Ή !νόρ~στι μπορεί ν&.ν~ι πιό στι~ντική κ~ι 6.πό την πολυμά.
θει~. Μόνη ~ότη 6.ν~στ~ίνεt κ~Ι ζωογονεί τά. π~λ~tά. κεΙμεν~ με
τ~τρέπoντιχς τ~ σε μ~ρτuρί~. Αότή TJ !νόρ~στι δεν εΙν~ι &λλη π~ρά.
TJ χιχρtς τοσ ΆγΙου Πνεόμ~τoς» (G. Florowιky) .
Αύτη τή μuστtκή ~ίσθηστι, ~ότή τη χιχρη, τΙς ~τείχε δ στιχ
ρετς Σερ~φεΙμ, στόν πtό υΨηλό τους 6~θμό, σε στιμείο πού νά. μπο
p'ij νά. εΙκονίζη τά. λόγιι; του με μιά. δρ~τή κ~Ι ζωντ~νη μ~ρτuρ~.
ΔΙνεt στό Μοτο6ίλωφ εν~ γενtκό περίγρ~μμ~ τ'ijι;;. 6.νθρώπt
νης [στoρί~ς ξεκtνωντ~ς 6.πό τόν Άδά.μ, πού lγινε οΙκείος με τό
θεό διά. τou ΆγΙου Πνεόμ~τoς. Δοσμένη στόν Π~ρά.δεισo, !π~γρυ
πνoσσ~ μετά. την πτ(;)στι, TJ Xιiρη τou Άγίου Πνεύματος ς~ν~δΙ
ΥεΤ~t στόν ~νθρωπo στήν πληρότητά. της μετά. τήν lλευστι τοσ Σω
τηρος. Άνε6~ίνoντ~ς πρός τόν II~τέρ~, δ Χρtστός 6.cplVEt στην
Έκκλησί~ του τό ΠνεUΜ~ τou Π~ρ~κλ~τoυ γιά. νά. τήγ. δδτιγ'ij μέ
xpt τήν !πά.νοδό Tou. Σά.ν 6.πά.ντηστι στην προσευχή τοσ f[oG δ
πιχτηρ στέλνεt τό ΠνεUΜιx ytάo νά. μdς 6.ποκιχλ,jψτι τόν !ίό κιχΙ ~ζι
μ' Αότόν νά. μdς δδτιγ~στι στόν Πιχτέριχ. ·ΙΙ δοξολογίΙΧ τοσ Πιχτρός
δtά. τοσ !ίοσ ElYΙXt τό tpyo τοσ Πνεόμιχτος. ·0 !ξ~γtιχσμός τοσ 6.ν
θρώπου ElYΙXt !πίστις lργο του. Δεν ElV~t λοιπόν &.etOV ιiπoρΙιxς τό
δ~t δ σκοπός της χριστιιχνtκ'ijς ζωΎjς σuνίστ~τιxι στήν 6.πόκτηστι τοσ
ΆγΙου Πνε~τoς: Αότό μdς δδτιγεί πρός την έΠΤΙΎΎελμέντι θέωστι.
201

Σ' δλ'1) του τη ζωή δ στά:ρετ\; Σεριχφείμ ~τlXν lνιχ\; a.νθρωπος -
σUμ.6oλo, μotιk ζωντιχνή είΧ6νιχ του δρΟοδ6ξου 06γμ.α.το\; xcU τη\; ΠΙΧ
ριχδ6σεως. Ή «μtχρή μετlχμ6ρφωσ'1)>>, την δποίιχ ~νεσά,ρxωσε μέ τή
601jθεtlΧ το\} ΆγΙου Πνεύμιχτος, elVlXt ~πίσ'1)\; μotιk σόνοΦ'1), μotιk πε
ριλ'1)Φ'1) lΧότου του δ6γ\JΙXτος, σόμφωνιχ μέ τό δποΤο δ a.νθρωπο\;,
cpωτtσμ.ένος ~πό τή χά,ρ'1) γίνεΤlΧt δμοtος μέ τόν προπά,τορά, του Ά
δά,μ, δ δποΤος πρΙν ~πό την πτώσ'1) ~πoλά.μ.6IXνε στόν Πιχρά,δεtσο
τη θέIχ το\} θεού. ΚIχΙ ~x6μ'1) 'itIptaa6tepo. Αότός δ a.νθρωπος, εΙ
't'lXt 1jS'1) τό πρότυπο τού μελλOντtXOυ χlχτοΙχου της Β~tλεΙlΧςj των
Οόριχνιί)ν. 'Ήδ'1) iπό ~δω κιiτω τη γij lΧότΥι ~ ΒlχσtλεΙIχ elVlXt προ
σtτη στόν θν'1)τ6. ΕΙσέρχεΤlΧt χιχνείς σ' ιχότην μέ την χά,θlΧρσ'1), τή
"με τ ά, ν ο t ΙΧ ». BptσxetlXt μέσlχ μιχς. Ή xlXpStιk το\} ιiνθρώπoυ,
λέγεt δ στά,ρετς, μπορεί νιΧ 'iteptlx'1) τΥι ΒlχσtλεΙIΧ. rtlXtt 1ι ΒlχσtλείlΧ
e!VlXt τό Πνευμιχ.
Μtλωντιχς, στην !ipxYι ιχότου τοϋ Ιργου, rtιX τόν ~νlXτoλαό μο
vlΧχtσμό, θυμίσιχμε τόν πρωτlΧρχtχό ρ6λο :πού lπlΧtζε 1) θέIχ τοϋ
~xτίστoυ φωτ6\;. θιΧ ξlχνlΧθυμ'1)θουμε τον U Arto Σέργtο 'Χ.ΙΧί τό μιχ
θ'1)τη του Σίμωνιχ τόν ~χχλ'1)σtιiρχ'1), δ δπo!t.ις, 6λέποντά,\; τον νιΧ πΙ
ν'1) aπό τό εόχlΧρtστtlΧχό οtσχοπότηρο πού ήτ();ν γεμ.aτο cpωτtά" χω
ρΙ\; Statιxrμob τα.ύτtσε α.ότή τή φλόγα. μέ τη χά,ρ'1) του Άγίου Πνεύ
μιχτος. Μέσα. σ' lνα. χρεσέντο θεΙα.ς εl)νοtα.ς, δ δtά.δοχός του, δ όπε
ροχώτερος μέσα. στήν πλεtά,δα. των Ρώσων ι1γΙων, μετα.μoρcpώθ'1)xε
χα.τιΧ. τό 'itιxpιXSetrμιx τοϋ Δtδα.σχιiλου του στό θα.6ώρ χα.Ι Χά,λυΦe
τόν Μοτ06ίλωφ μέ τό φως του.
θιΧ μποροϋσε χα.νείς ν' !iνα.ρωΤ'1)θfj: ftιxtL lva. τέτοtο θα.υμα.,
""tιk χά.ρ'1) τόσο ξεχωρtστ1j, μέσα. σ' lva. πλα.Ισtο τόσο θα.μπό, τόσο
περtωρtσμένο;
. Ή Μετα.μόρφιι)σ'1) lΡχετα.t πρΙν !iπό τι) Πά,θος ~α.Ι !iνα.γγέλ
Aet την Άνά,στα.σ'1). M~πως a.ρα.γε, 1ι «μotXpij μετα.μόρφωσ'1)>> του.
Σερα.φείμ τοϋ Σά,ρωφ δ6θ'1)χε στήν ΈΧΧλησί(); της Ρωσσία.ς σάν
προά,γγελος του πά,θους πού σέ λίγο δtιiστημιχ α.ότΤι θιk ζotJσε χα.ί
που δ στά,ρετς προέ6λεπε; Πολύ πtθα.νόν. Πολυ περtσσότερο!icpου rtιk
έ6δομfjντα. δύο χρόνtlΧ α.ότη 1) φα.νέρωσ'1) του !iχτίστου φωτός lμ.ε
νε a.γνωστη χα.Ι δέν !iποχα.λύcpθ'1)χε στόν χόσμο πα.ριk τό 1903, Ιτος
tfj; !iνα.Χ'1)ρύξε(ι)ς εΙς &'rtOV τού στά,ρετς Σερα.φείμ, τΙς πα.ρα.μ.ονές
των tpιxrtx(i)y γεγονότων των δποΙων 1) Ρωσία. UΠfjρξε τό θέlΧτρο.
202

"Ετσι το ~θελε πρoψor.νως 1ι θεί~ Πρόνoι~. Σ' ~ύτην 6:χ.ρι6ως την
1ιμερομTJνί~ τα. ~πομνTJμονεόμ~τ~ του Μοτ06ί1.ωψ, πού εΙχ~ν μείνει
στ"ιν x~toxij τou, π~ρ~δόθTjκ~ν lμπιστευτικως ~πo τη χYιρ~ του
στον Σέργιο Νείλο, σuΎΎρ~ψέ~ πού περνουσε ~πo το Ντι6έγιε60,
κ~Ι δ δποίος STJμoalEuaE τη σuνoμιλΙ~ πού ~ν~ψερότ~ν στο .. Α
γιο Πνευμ~ στο τευχος 'ΙουλΙου του περιοδΙΚΟύ «'EcpτιμερΙς της Μό
σχ~Ρ' με τον τΙτλο: "ΠΘι; το 'Άγιο Πνευμ~ cp~νερώθTJκε στον" Α
γιο Σερ~ψεΙμ κα.τα. τη διά.ρκει~ της σuνoμιλί~ς του πά.νω στο νόTJμ~
-;Tjς χριστια.νικTjς ζωTjς».
Άκ~τα.νόψo στο δψ ;')0 ήμισu τοσ 190υ α.Ιων~ ~ύτό το μij
νυμ~· τον 2Οό ~ιων~, ~Π(Jj(Τιi μιa. σTjμα.σί~ μέ ~να.πά.ντεΧTJ εύρό
"TJt~ κα.ί 6α.θόΤTJΤIΧ, l5χι rιόνo για. τ"ι Ρωσία., ~λλα. για. τον κόσμο
δλόκλTJΡΟ, 5πως &λλωστε τό είχε προβλέψει δ στά.ρετς.

Κεφά.Ααlον νι
Είσερχόμεθα στ."" αΙώllΙΟ ζωη διά

του βαπτ'σματος καί της άllαστάσσεως.
Γ(!ηγό(!ιος Νυσση,
Τό μεγάλο ξεκίνημα
Η ΣfΝΟΜΙΛΙΑ γιιk το .. Αγιο Πνεuμ~ με τΤιν ψ~νέρωσrι του

«ι1κτίστου ψωτος» Ιγινε τό Νοέμ6ριο του 1831. ΓνωρΙζοντα.ς ι1πο
πρίν οπως πολλοί α.γιοι τ-ην ώρ~ του θ~νά.τoυ του, δ στά,ρετς ~ρχι
σε νιk πρoετoιμά.ζετ~ι ΠΡQ~ισθ~νόμενος το πλτισί~σμά. του. Σε πολ
λους ι1νθρώπους, δτ~ν τον ι1πoχ~ιρετoυσ~ν, ι1π~ντoυσε: «'Ότ~ν θιk
ξ~ν~ρθYίτε στό Σά.ρωψ, θιk 6ρΥίτε τΥιν πόρτ~ μου όριστικιχ. κλειστΎι»}.
Σε ~λλoυς Ιστελνε μ'Y)νό~τ~. «Αδτοί. δεν θιk με ξ~ν~oυν». Στον
ιiδελψo Π~υλo, το μoν~χό του 3ιπλ~νoυ του κελλιου ι1ν'ήγγειλε:
"θιk lλθ'Y) σόντoμ~ το τέλος». Mέ~~ στΥιν ιiπλότητ~ της κ~ρδιa.;
τους, δ κ~λoς ιioελψoς Π~υλoς ι1ν~ρωτιότ~ν &ον μιλουσε γιιχ. το τέ
λος τοΟ κόσ'rLου.
• «Ή ζω'ή μου ψθίνει. Τό σώμ~ μου είν~ι νεκρό στο κά,θε τι,
Ιλεγε δ στιiρετς. Το π)lευμ~ μου δμως είν~ι σιkν νιk γεννΎιθYJκε
χθες μόλις!» Κα.ί. !νόσω lλεγε ~ότιX τιk λ6γι~, το πρόσωπό του
ι1κτιν060λοΟσε μ' ~ότo το χ~ρoόμενo ψιίις, με το δποίο τον είχ~y
δΥί σuχνιk νιχ. ψωτίζετιχι.
Ή μεγ~λότερ'Y) δμως Zγνoι~ του γέρoντ~ Ζμενε πά.ντ~ το μέλ
λον τou Ντι6έγιε60, που το προέ6λεπε τ~ρ~γμένo κ~ί θυελλώδες.
204

«Τώρα. δέν σa.ς λεΙπε~ τΙποτα., lλεγε στΙς ιiδελψές. ''Οτα.ν 15-
μώς lyIh δέν θιk όπιiρχω π~ά., θιk σa.ς lρθοuν πολλές, πολλές δυστu
χΙες. Τι νιk γΙντι' α.ότό εΤνα..~ τό θέλτιμα. του θεΟi}. Πρέπε~ νιk κά.
νετε όπομονή. Δέν εΤνα.~ πα.ριk -ιι ιiρχή. Ζήτησα. ιiπό τόν πα.τέρα.
Ίλα.ρΙωνα., πού εΤνα.~ fvao, στιiρετς, ν' ιiσχολτιθ1j μ.a.ζΙ σα.ς, δμως
δέν μπορεΤ' τό Jδ~o κ~ δ πα.τηρ Ήσα.tα.ς· δ πα.τηρ Σα.ββά.τ~oς θιk
μπορουσε μ~ιk χα.ριi, ιiλλιk δέν θέλε~. Mετιk ι1πό μένα. δέν θ!χετε
πίιk πα.τέρα..·
»Nιk προσευχεσθε ιiδ~ά,κoπα.. Nιk εόχα.ρ~στητε τό θεό γ~ιk τιk
πά.ντα.. Nιiστε πά,ντα. χα.ρουμενες. ΜΤιν ιic:pijστε νιk κυρ~ευθ'ijτε ιiπό
πνευμα. ιlπoγoτιτευσε~.
,.Nιk προσευχεσθε κυρΙως γ~ιk τούς εόεργέτες σa.ς.' ΜΤιν τούς
εόχα.ρ~στητε μέ λ6γ~α.. Μέ τό νιk τούς εόχα.ρ~στητε κα.τ' εόθεΤα.ν
μέ dμεσο τρ6πο, τούς στερείτε ιiπό τη θεϊκή ιiντa.μo~βTι την δποΙα.
δικα.~oυντa.~.
,.Άψου ψύγω lyili, νιk lρχεσθε στόν τά.ψο μou. ''Οτα.ν lχετε
κα.ιρό - δσο μπορείτε π~ό σuχνά,. ·O,τ~ θιk βα.ρα.ίντι τΤιν κα.ρδ~ά.
σα.ς, δλα. τιk 6ά.σα.νά. σα.ς, μ.ε τό πρόσωπο πά,νω στΤι γ'ij, νιk μου τιk
λέτε, δπως σ' !να. ζωντα.ν6. Κα.Ι lyIh θιk σa.ς ιiκoυω κα.ί. θιk σa.ς
στικώνω ΤΤΙ λόπτι. Γ~α.τί γ~ιk σa.ς θιk εΤμ.a.~ πά.ντα. ζωντα.ν6ς.
»Σa.ς lμπ~στεUομα.~ στό θεό κα.Ι στην 'fπερα.γ(α. Μτιτέρα. τou.
MTj ψοβa.στε τΙποτε. Mετιk ιiπό πολλές ιiνα.τα.ρα.χές -ιι τά.ξτι θιkξα.
να.ΓUΡΙστι στό μoνα.στήρ~ μ.a.ζΙ με τη δωδεκά,ττι -Ιιγouμέντι. Τό δνο
μά. της θά.να.~ Μα.ρία.».
Στόν πα.τέρα. Bα.σιλε~o Σα.ντ6ψσκτι, lψTjμotp~o του Nτιβέγ~εβo
κα.Ι lξομ.ολ6γο των μονα.χιον, ιiνα.νέωνε τΙς δδτιγίες του γ~ιk .lπ~εΙ
κε~α.. «Μου πα.ρά.πελνε, γρiiφε~ δ πα.τηρ Bα.σιλε~oς. νιk ε!μ.a.~ δσο
μπορω π~ό ιiνεκτ~κός στην lξομολόrτιGTj, πρa.γμ.a. πού lκα.να. πά.ντα.
πα.ρ' δλες τΙς lπ~κρίσε~ς».
Αότη -ιι ιiνoχTι πού στηρ~ζότα.ν πά.νω σέ μιιk ιiπέρα.ντη lλπΙδα.

στη θεΙα. ιiγα.θότητα., ~τα.ν Ινα.ς ιiπό τιk κα.τ' lξοχΤιν χα.ρα.κτηρ~στ~
κιk της πνευμα.τ~κ6τητoς του πα.τρός Σερα.ψεΙμ.
•••
ΣτΙς 3 ΣεπτεμβρΙου τοσ 1832 δ N~κ6λα.ς ΜοτοfΗλωψ ξ α. ν α.-.
205

γύΡ tσε στο Σά,ρωψ. Φόση εύ~ίσθητη κιχΙ VEUptx1j, ξ~ν~έπεσε
&ρρωστος υστερ~ ιiπo μt~ atEv~xάYpt~.
Έκείνη τ~ν ~πoχ~ γtνότ~ν πολύς λόγος "(t~ τ~ λείψ~ν~ τοσ
ά.γίου ΜηΤΡΟςΡΙΙνους τοσ Βορονεζ πού εZχ~ν ιiν~~λucpθ'ij σ' ~ύτη
τ~ν πόλη, κ~θως κ~Ι "(t~ .τ~ 6.γtότητ~ τοσ ~πtσκόποu της, Σε6~
σμtώτ~τοu Άντωνίου. Ό Μοτο6ίλωςΡ ιiπεcpά,σtσε ν~ πΙΙη ~κεί περ
νώντ~ς ιiπo το Σά,ρωψ.
Ό στΙΙρετς τον δέχτηκε με κ~λωσύνη. «" Ας π~ρ~κ~λέσωμε
τον Ktlpto, εΖπε, ν~ μοσ ~νερώση, !iv θιlμαt ~γω πά,λt πού θ~
σa.ς θερ~πεύσω 1j a-v θ~ πρέπη ν~ σa.ς ιiψTισω ν~ φύγετε "(t~ το
Βορονέζ».
-Όρίστε λοtπόν, MπΙΙτoυσκ~, εΖπε δ στά,ρετς την έπομένη,
δ KuptoIj; 'Xo~t fι Άγί~ Mητέρ~ τou, ~ύτη τ~ νύχτ~ μοσ ιiπoκΙΙλυ
Ψ~ν δλη σ~ς τ~ ζω~ ιiπo τη γέννηση ώς το θά,ν~τό σ~ς.
K~Ι μοϋ μίλησε "(t~ πολύ, ypάoςyEt δ Μοτο6ίλωψ, πρoλέγoντ~ς
το μέλλον το δtκό μου κ~Ι τ'ijς PωσΙ~ς. Πoλλ~ πρΙΙγματα. lχουν
ijSTj πρ~γμ~τοποtηθ'ij, δεν τΟ θεωρώ δμως κ~τά.λληλo ν~ μπώ τώρ~
σε λεπτομέρεtες - πρa.γμ~ πού σxέCPtoμ~t ν~ κΙΙνω ιiργότερ~
~~ν δ θεός μou χ~ρίζη ζωΤι.*
Στη ouvtxetΙX δ στΙΙρετς 16~λε ν~ ςΡωνΙΙξουν δυό ιiδελφες ιiπo
τΤιν «Κοtν.ότητ~ τοϋ Μόλου» τοσ Ντt6έγtε60 κ~Ι 6ά,ζoντ~ς τό δεξί
τους xtPt μέσ~ στ~ χέρt~ τou Moτo~ιλωψ τούς ζΤιτησε ν~ μΤιν κρύ
ψουν ποτε τίποτε iπ' ~ότOν το ψίλο, πou τόν ιi)νό~ε μελλoντtκό
"τροψό» τ'ijς κοtνότητα.ς.
«<Οπλισμένος μέ τΙ; δδr,γiες του, 'fpάocpet ~δτός δ τελεuτ~ίoς,
μέ !ψησε ν~ φύγω «~ν εερTιy~" "(t~ τό B~ρoνέζ, δπου κ~1. IΨΤM~
στΙς 19 Σεπτεμβρίου τοσ 1833. Έκεί, μέ~ στη νύκτα. τ'ijς 1ης
-Οκτω6ρίου, γtορτης της Άγία,ς Σκέπης της θεοτόκου, iytv~ ~ν~
τελώς κ~λ~ με τη δέηση του Σε6~σμtωτά.τοu Άντωνίου, ~πtσκόΠΟ'J
του Βορονεζ κ~Ι τοσ Z~ντόνσκ.
***
ΤΤιν fιμέρ~ τιίΊν Χριστουγέννων τou 1832, δ στιχ.ρετς 'XoOtvili-
• Ξέρουμε πως δ στιiρετι; προέβλεψε μ,ιιl χοιινοόργιοι ·έπι37jμΙΙΧ χολέ

ροιι;, στον π6λεμο τηι; Κριμ,οιΙΙΧι;, που ξmοισε τΟ 18Sζι εΤχοσι hoι χρόνιοι
206

νησε στην πρωινή ΛειτουργΙΙΧ, δπου είχε λειτουργΥισει δ 1jγοuμε
νος Ν'Jjφων 'M.t aτή σuνέχειιx είχε jJ4ζΙ του μι~ μιxκρ~ ΣUνoμιλΙα.,
μιλωντα.ς του κυρΙως γι~ αιρισμένους νέους μανιχχοός. <rπεν
θύμισε στόν 1ιγούμενο 't7JV έπιθuμίιx του νrχ 'tIXςp1j μέσιχ στό φέρετρο
που είχε σκιχλΙσει μέ τιi. χέρια. του στόν κορμό της μεγά.λης 6ε
λιχνιδι&ς κιχΙ τό δπο!ο φύλα.γε στην εΙσοδο τοΟ κελλιοΟ του. Έπι
ΘUμoOσε ά.κόμη νιi. του 6ά.λουνε μέσιχ Ινα. έγκόλπιο ά.πό aμ4λτo που
πιχριστοΟσε τ~ν έμφά.νιση της Μητέριχς τοί) θεοο στόν .. Αγιο Σέρ
γιο τοΟ Ριχντονέζ κιχΙ τό δποΙο 1jtιxv οωρο τοΟ ά.ρχιμ.ιχνδρΙτη •Αν
τωνΙου, ΙΧότοΟ που του είχε κά.ποτε προ6λέψει π('ιις δέν θrχ πέθιχινε,
οπως τό φο5ότιχν. ά.λλιi. πι.Ίις θrχ γινότιχν Ά66~ς μι&ς μεγάλης Λα.ό
ρα.ς.
Ή 1η 'Iιxvouιxpiou 1833 ~τα.ν Κυρια.κij. Ό στά.ρετς ~λθε στό

νιχό τών ci.γίων ΖωσΙμαυ κιχΙ Σα.66ιχτίου που στrχ νει&τιχ του. ε!χε
μιχζέψει τιΧ λεπτrχ γιrχ τΤιν κιχτα.σκευ'Jj του, μ.έ έρά.νους. προσκύνη
σε τΙς εΙκόνες. τους &νιχψε κεριrχ - πρ&γμα. ποό ~τα.ν ά.ντΊθετο
πρός τΙς σuνijθειές του - κα.Ι κοινώνησε στη ΛειτoυργΙιx._Kα.τrχ
την διά.ρκεια. της ΛειτουργΙιχς &κουσε τό ά.νά.γνωσμ.ιχ της Δεuτέριxς
Έπιστολ1jς πρός Τιμόθεον που διΙΧ6ά.ζουν α.ότή τΤιν 1jμέρα.:
«'Εγώ γrχρ ήδη σπένδομιχι. κιχΙ δ κα.ιρός τ1jς έμ1jς ά.να.λόσε~
έφέστηκε. τόν ά.γωνιχ τόν κιχλόν 1ιγώνισμ.ιχι, τόν δρόμαν τετέλεκα.,
τήν πίστιν τετ'Jjρηκιχ' λοιπόν ά.πόκειτιχί μαι δ της δΙ'Μ.ιοσύνης στέ
φα.νος, 8'1 ιiπoδώσει μαι δ Κόριος έν έκείν~ τt 1jμotpq., δ δΙκιχιος
κριτης, οό μόνον δέ έμαΙ. ά.λλrχ κα.Ι π&σι τοΙς 1ιγιχπηκόσι τΤιν έπι
φά.νείιχν ιχότοΟ", (Β' Τιμοθ. 4, 6 - 8) .
Mετrχ την λειτουργία. ά.ποχα.ιρέτησε τους ά.δελφους που ~τιxν
πα.ρόντες, τους ά.σπά.στηκε. τους εόλόγησε. κιχΙ 6-y1jκε ά,πό τΤιν έκ
κλησίΙΧ ά.πό τή 60ρεινΤι πόρτιχ. 'Έ6λεπε κα.νεΙς την κoόριxσ'Jj του,
τη σωμιχτικ'Jj του ά.δυνα.μΙιχ· 1j σuμπεριφoρά. του δμως ~τιxν. δπως
σuνήθως, γα.λ'Jjνιιχ κιχ! χιχροόμενη.
'Όλη τΤιν 1jμolpιx δεχότιχν πολό κόσμο. Σέ ,μ.Lrχ ιiπό τΙς ά.δελ
φές τοΟ Ντι6έγιε60 lδωσε δια.κόσιιχ ρού6λια. γιrχ ν' ά.γoριiση ψωμΙ
μετ&; τό θιiν:ιτ6 του. Στό σύνολό του δμως οΙ προβΜψεις του για: τό μέλ
λον της Ρωσισιι; xιie7jκotv. Πoλu πιθcινόν Βεν τ6λμ7jσcιv ποτε να: τΙς Β,αι
Βώσουιι τηιι iποχ'/j ixeLVΗ
207

ιiπo το γεtτονtχο χωρtό, γtα.τΙ οΙ προμ1ιθεtει; τοσ XOtνoOlou ε!χα.ν
_EAEtiliaEt. Σέ μta.ν ίi.λλη ε!πε: «." Αχ, Mπιiταυσx.α., τί Πρωτοχρονtα.
θα. xιiνετε! Ή yij θα. γεμίση διixρυα. χα.Ι ιlνα.φυλλητιi,..
Κrx.νένa.ς δμως δέν ήθελε να. πtσtέφη πώς θα. πέθα.tνε,
Έν τούτοtς δ ιiδελ:ρός Πα.ίiλoι; πα.ρα.τηρησε πώς τρείςφαρές
κα.τα. τη OtιipxEta. της ήμέρα.ς δ cτtάρετς ΟΎΤΙχ.ε ιiπό τό χελλΙ το')
ytιX νιΧ πά.1) tuXPt το να.ό της Κοψ.ήσεως τής θεοτόχου, στο μέρος
Τοου είχε δ ίοtος bpiaEt ytιX τό μελλονttxCι έντα.φtα.σμό του, xa.t δ·
παυ κά.θησε ιiΡΚEτή cj)pa. σκεψτtχ.ός κοtτωντa.ς τή y'ij.
Άργα. τό Ορά.δυ δ ιiδελφός Πα.ϋλος τον !χouσε να. Φέλνη. 'Ή
τα.ν περΙοδος ΧρtστοuγέννωΨ χα.Ι δμως; Πa.σχα.λtιiτtκοt uμνοt ιixoτ).
γοντα.ν ιlπo τό κελλί του πα.τροι; Σερα.φείμ. «'Ανά.στα.αιν ΧρtστοiJ
θεα.σιiμενοt ... ", "Φωτίζου, φωτiζοu, 1j νέα. Ίερouσα.λ1ιμ ... », ,,"Ω
Πιiσχα. τό μέγα. xa.t Ιερώτα.τον, Χρtστέ ..• », «Χρtστος ιiνέστη !κ
νεκρων, θα.νιiτφ θιiνα.τoν πa.τήσα.ς ... "
Γύρω στΙς εξη το πρωt, τήν ώρα. πού ξυπνουσε ytιX τη AEt-
;;ouργία., δ ιiδελψoς Πα.υλοι; α.Ισθιiνθηκε στην εΤσοδο, μtα. μuρωδtιΧ
κα.πνου. Πιiντα. lλεγε στόν πα.τέρα. Σερα.φεΙμ, δτα.ν α.ότός lφεUΓε
ytιX το διΧ.οος ιiφήνoντα.ς το κελλΙ του γεμιiτο jJoέ ιiνα.μ.μένα. XEptιi,
να. φuλιiγετα.t ιiπo κα.μμtά. πtθα.νή πuρκσ.ϊιi. Ό στιiρετς ιiπα.ντoOOε
πώς δ~ν uπ'ijρχε κίνδυνος - δ θιiνα.τός του μόνο θ' ιiνα.γγέλλετo
μέ τό !να.ιφα. της φωτtιiς.
Ό ιiδελφoς Πιχυλος; !κεΙνη τή στtγμή δέν το σκέφθηκε. Άφοσ
πρόφερε τη σuνηθtσμένη εόχ1ι, χτύπησε την πόρτα., ιiλλα. δέν πij
ρε κα.μμtιΧ ιiπά.ντηση. ΒΎΤΙκε lξω κα.ί δtα.κρΙνοντα.ς μέ δυσκολΙα.
μέσ' στο σκοτιiδt μονα.χους που πήγα.tνα.ν πρός την !ΧΧΛησΙα., φώ
να.ξε:
«Άδελφοί κα.Ι πα.τέρες μou! Μuρίζεt κα.πνός, δέν ξέρω τΙ κα.Ι
γετα.t. Ό στιiρετς θ&ΨUγε μιiλλον ytιX την «.lρημο».
·Ενα.ς νεα.ρΟς δόκtμος, δ ΆνΙκητος, lτρεξε κα.Ι μέ μtιΧ οία.tη
χίνηση μέ τον ώμο τou lκα.νε να. τtνα.χθ'ij δ σύρτης της πόρτa.ς που
δδηγοσσε στό κέλλΙ το;} στιiρετς. Κομμ.a.τιiκtα. d.πΟ πα.νΙ μα.ζΙ μέ
6tOAla. ρtγμένα. ιiνιiκα.τα. πιiνω στόν πιiγκo, κοντα. στήν Etσooo, κα.t
γόντουσα.ν d.pyιi. Τήν φωτtα. την είχε μετα.διίισεt ενα. χερΙ πού ε!χε
πέσεt iπο τό μα.νοuιiλt. 'Έξω, ητα.ν ιiκόμη νύχτα.. Στό !σωτερtκο
το;} XEAAtoiJ δέν uπ'ijρχε κα.νένα. φως. ΟΙ χιχ.λόγεροt d.να.ρωτtόντοu-
208

σιχν, εά.ν δ στ«ρετς ε!χε ιiποκοψ.τιθi'j υστεριχ iπό μ.ιά. νόχτιχ γεμ«
τη πρoσεuX ες κιχί ιiνιxπoφιiσιστoι σπρωχνόντουσιχν στην πόρτιχ. Με
ρικοί ιiπ' ΙΧότούς φέριχνε χιόνι κΙΧί σ6όνιχνε δ,τι κιχιγότιχν.
Στό ιiνιxμετιxξύ ~ ά,κολουθΙΙΧ του δρθρου σuνεXιζότιxν στην εκ
xλorιaiιx. Μετά. την κα,θιxγίιxσ'Yj ψέλνσ.νε: τό ,," Αξιόν εστι iliς ιiλτι
θως μιχκιχρίζειν σε τΤιν θεοτόκον», δτιχν !νιχ μικρό ιiγόρι μπi'jκε
6ιιχστικά. κιχί είδοποΙτισε τoUς μονιχχους γιά. τό τΙ σuνέ6ιxινε. Πολ
λοί 6ri'jxιxv κΙΧί lτρεξιχν πρός τό κελλί τοϋ πιχτρός Σεριχφεψ..
Προχωρωντιχς ψτιλιχφτιτά. μέσ' τό σχ.οτ«δι δ ιiδελφός Πιχυλος
κΙΧί δ δόκιμος ΆνΙκτιτος πλτισΙιxaα.ν κοντά. στόν στ«ρετς. "Εφερα.ν
ενα. κιχντηλέρι κΙΧί μέσα. στό θιχμπό τou φως εtδα.νε τόν &νθρωπο
του θεοσ γονιχτιστό μπροστά. στΥιν είκόνιχ της ΠιχνιχγΙιχς της Γλυ
κoφιλoόσa.ς, ιiσκεπi'j, ντυμένο με την α.l.ώνιιx &σπρτι κ«πα. τou κιx~
τό Εόιχγγέλιο που σuν'ήθιζε νά. διa.6ά.ζτι ιiνoικτό μπροστά. του. Τά.
χέριιχ του ~τιxν στιχυ·ρωμένα. πά.νω στό στηθος του κά.τω ιiπό τόν
Ι;όλινο εστιχυρωμένο, τΤιν μτιτρικΥι εUλογiιχ. Τό πρόσωπό του -Ιjτιχν
ofjρεμο. Κοψ.ότιχν α.ριχγε; Δoκίμιxaιxy α.πα.λά. νά. τόν ζuπνTισoυν, τά.
μά.τιιχ του δμως δεν &νοιξα.ν. Ό στά.ρετς ΣεριχφεΙμ εΙχε κoψτιθij
εν ΚυρΙφ.
* * *
K~Ι ενόσω στό Ντι6έγιε60 ιiντηxoυσιxν τά. κλά.μα.τα. κιχΙ τά.
ιiνιxφυλλτιτά., στό Σά.ρωφ έτοψ.ά.ζοντα.ν γιά. τόν εντα.φιιχσμό τοΟ με
γ~λoυ μονιχχου, πού γιά. πενi'jντιχ πέντε χρόνια. εΙχε κα.θιχγι«σει
ιμε τΤιν πιχρουσίιχ του α.ότη τΥιν 1 Ερτιμο».
. Τόσχ.'ήνωμά. του lμεινε γιά. όκτώ δλόκλτιρες φέρες εκτεθει
μένο γιά.ο προσκόντιμιχ, ιiκ~λυπτOι μέσιχ στόν ΚΙΧθεδρικό νΙΧό της
Κοιμ'ήσεως της θεοτόκου. Χιλιά.δες ο&νθριι)ποι, πού εΙχα.ν Ιλθει ιiπό
κοντά. κιχ! ιiπό μιχκρυά., στριμώγνοντα.ν εκεί 'Υ-ιa. ν' ιiπoχιxφετη
σουν τόν πολυιχγα.πτιμένο τους Μπ«τουσκα.. ΤΥιν ~μέρα. του εντιχ
ψιιχσμου του, τό πλi'jθος -ΙjΤΙΧΥ τόσο πuκo~ό, πού τά. κεριά. που ~σα.ν
κοντά. στό φέρετρο lσ6uνιχν επειδΥι Ιλειπε δ ιiέρa.ς. Λειτουργοϋσε
δ ~γOόμενoς N'ήφ(ι)ν~ ΚιχνεΙς; δεν l6γΙΧλε επικ'ή?ειο. Ή ιiνά.ιιντισ'Yj
του εκλιπόντος, τά. λόγια. του πού επιxνιxλιxμ6ιi.νoντιxν, τά. lpra. του
που μντιμονεΟΟντιχν, jJιιλoσσα.ν ιiπό μόνιχ τους.
ΤΙ ~τιxν δ στ~ρετς γι' ιχότά. τά. πλΤιθτι; ''Ενιχς; πa.τέρa.ς. 'Έ-
209

νιχς ι1ληθινός πιχτέριχς, μέ δλΙΧ τά. χιχριχκτηριστικά. της πιχτρικδτη
τιχς: σοφΙιχ, δύνιχμη, στιχθερότητιχ κιχι ι1νδροπρεπΤ) τρυφερότητιχ.
Κά.ποιος στόν δποίο μποροΟσες νά. π'i)ς τά. πά.ντιχ, μέ την πεπolθηση
πως πιί,ντιχ θά. σέ κιχτιχλά.6ιχινε κιχι δέν θά. σέ ι1πόΠΙΧιΡνε ποτέ. Μέ
τό πλησΙιxσμιi του οΙ τιχλιχιπωρημ.ένοι ι1πό τη ζωή &'νθρωποι ivιx
κτoUΣιxν ξιχνά. την !λπΙδΙΧ κιχΙ ι1ποκΙΧλύπτοντιχν κΙΧλλίτεροι. Οϊ ι2.
μιχρτωλοΙ μετιxμopcpώνoντιxν Of !πιστρέφοντες ι1σώ'toυς. ΚλιχΙει κιχ
νείς, !πειδή πλ1jγωσε μιά. ι1γιχπημένη δπιχρξη, ι1λλά. δέν μετιχνοιώ
νει πά.ντιχ !πειδή πιχριχ6Ιιχσε τΙς !ντολές ένάς δεσπότη. Ό θεός
δέν είνιιι ενιχς ιχδτιχρχικός κpιτ~ς. Ό θεός ε!νιχι ι1γά.πη. ΆντΙ νά.
έξουθενιίινη τους ι2.μ.ιχρτωλούς, δ στιipετς τούς μιλοοσε γιά. τήν φι
λευσπλιχχνίΙΧ τou. «''Αν γεμΙζιχμε ι1κόμιχ κιχΙ ένιχ ιοκειχνό μέ δά.κρυιχ
τ'i)ς μετιχνοίιχς μ.ιχς, δέν θά. lφθιχνιχν γιά. νά. εδχιχριστησουν τόν Κύ
ριο, δ δποίος μ.dς δίνει δωρεά.ν τό Σωμιχ του κιχι τό ΑΙμιχ του,
πρός 6ρωσιν κιχι πόσιν γιά. νά. μ.dς ξεπλύνη ι1πό τό 'Ρύπο της ψυ
χ'i)ς μ.ιχς, νά. μ.aς !ξιχγνΙση, νά. μ.dς ι1νιxζωoγoν~ση, νά. μιiς ι1νιχ
στηση»: Ή ειp~νη ιχδτη τοΟ ι1νθρώπου τοΟ θεοο μετΙΧδιδότιχν στους
σuνoμιλητές του. Γύρω τou, ι1νιxσuστηνότιxν πιί,λι δ πιxpιiδεισoς.
'Άκουγες νά. λένε πωι; τα. a.γριιχ ζωιχ τόν όπηpετooσcιν κιχι πως
προσέφερε ':)'τους έπισκέπτες του, lξω ά.πό τό κελλί του, κιί,τι φροο
τιχ «oδpιiνιιx», που· είΧΙΧΥ μια. έξιiίσιιx γεύση. Χιλιιί,δες ά.πό τού;;
δυσtt)χισμένoυς που τρέχιχνε στά Σιiρωψ, 6λέπιχνε στό τέρμ.ιχ τοσ
έπίγειου δρόμου τους νά. μισιχνοΙγη 1) φωτεινή πύλη της Ba..σιλεΙιx;
των OδριxνιiΊν.
«ΔεΟτε πρός μ.ε πιί,ντες οΙ κοπιrίιντες κιχι πεφορτισμένοι, κι1γω
ι1νιχπΙΧύσω όμ.dς. "Αριχτε τόν ζυγόν μου !φ' όμιiς κιχΙ μά.θετε ι1π'
ΊμοΟ, δτι πρ~ός εΖμι κιχι τιχπεινός ήj κιxpOttf. κιχι εόρ~σετε ι1νά..
πιχυσιν τιχίς ψυχΙΧίς 1)μ.ών δ γά.ρ ζυγός μου χρηστός κΙΧί τό φορτίον
μου !λιχφρόν !στιν» (Μιχτθ. 11, 28 - 30) .
Ό aτιiρετς ι1γιxπoUΣε ίδιιχΙτεριχ ιχδτά. τα. λόγιιχ τοΟ Χριστοο
κιχι τά. !πιχνιχλά.μ.6ιχνε σuχνά...
Αδτός δ τύπος τοΟ ΧριστιιχνισμοΟ, γιά. τόν δποίο 1) δρμή πρός
τό θεό, 1) χά..ρτι. 1) πpoσευχ~, τά. χιχρισμιχτικά. δωριχ lχουν περισ
σότέρη σημ.ιχσΙιχ Ίiπό την !κκλτισιιχστική πειθιχρχίΙΧ, τις δικιχνικές
φόρμουλες της ~θικiiς. θά. μπopoUσε (σως νά. προκιχλέση ι1μφι60-
λΙες aτόν a.νθρωπο της Δόσεως δσον ι1φορά τήν «iποτελεσμ.ιχτικό-
210

·η.ά.» του. ' Απο δλες δμως ΤLς μ.ορφες τού χριστιανισμΟύ αυτο;
6ρίσκεται πιο κοντα. στΙς πηγες τού Εδαγγελίου. Ό &.νθρωπος εΤ
ναι προορισμένος να. ζ "ήση στην αLωνιότητιχ XIXL δεν είναι παρ α.
ενας δια6ά.της !δώ ατ-η γΤΙ. «Ά.ρκετΟν τij f,μoέp?- f, ')((Χ.κία αδτης»
(Ματθ. 6, 34) . Γιατί να. όπηρετη κανεΙς το Μαμμωνα. καΙ να. ξε
χνα. τα. πουλια. τού οδρανΟύ καί τα. κρίνα τών ι1γρών;
,,'ο ατά.ρετς εΤναι δ καθοδηγητ-ης πού χρειά.ζεται για. ενσ. τέ
τοιου είδους Χριατιανισμό. Δεν είναι ενας ύπά.λληλος της Ιεραρ
χίας. Συχνα. μά.λιστα διιί)κεται ι1πο τούς !πίσκοπους καΙ τΙς εκκλη
σιαατικες ιχ.ρχές. Ό λαος δμως μαντεύει τα. χαρίσματά. του καΙ τον
ι1ναγνωρίζει σα.ν τον δδηγό πού μπορεί ν' ι1κολουθΤ) !ντελώς !λεύ
θερα XIXL τον δποίο μπορεί να. !μπιατεύεται». (Ν. Berdiaev) .
.. Αν είναι ι1λΤιθεια που λένε πώς σε κά..θε Ρώσο όπά.ρχει καΙ
ενας κρυφος προσκυνητης, ετοιμ.ος να. ξεκινTιaη για. κά.ποιο μακρυ
νο προσκόνημα, !τσι καΙ κά.θε Ρώσος είναι επίσης XIXL ενας δυνά.
μει μαθητ-ης ένος ατά.ρετς προς τον δποίο εΤναι ετοιμ.ος να. πά.η για.
να. τον σuμ6oυλευθΤΙ, έκατοντά.δες χιλιόμετρα μακρυά..
•••
Ό Νικόλαος Μοτο6ίλωφ !φθασε ατο Σά.ρωψ δυο μέρες μετα.
τον ενταφιασμο τού ατά.ρετς. Γιατρεμένος πιιi., ζούσε ατο Βορονέζ,
δταν ατLς 2 'Ιανουαρίου, δ !πίσκοπος τΤΙς πόλεως, δ σε6ασμιώτα
τος Άντώνιος τόν κά.λ~σε για. να. τοσ ι1ν"γγείλη πώς δ ατά.ρετς
Σεραφ€ίμ είχε ιiιp1joEL πια. "ύτον τον κόσ<r10 στΙς 000 iι ι~ρα. τό
πρωί κα.ί. πιi)ς τού είχε πι;ι.ρουσι"σθΤ) γι~ να. τον εί;Sοποιήση. ΧωρΙς
να.. περιμένη &.λλες ~πι6ε6αιώσεις για. το νέο, δ Ιεριi.ρxης ly.av€
τήν ιδια μέρα μια. νεκριί)σιμη aκολc:ιυθία. 'Όσο για. τον Μοτο6ί- .
λωφ, αδτός !φυγε την Εδια κιόλας ατιγμ1j γιιΧ τό Σά.ρωφ. rH &'πό
σταση ήταν σήμι;ντικΤι .. Παρ' ολη τ-η 6ιιWη του δεν !φθασε !γ
καίρως για. gvιxv τελευταίο ι1ποχαφετίσμό. Τόση ήταν iι ιiπελπι
σία του, πού για. να. τον παρηγορ"ήση δ iιγOύμενoς ΝΤιφων τοσ Ιοω
σε το 6ιβλίο με τα. Εδα.γγέλιlχ που δ στά.ρετς διιi.6αζε καθημερινα.
καΙ τού δποίου τό κά.λυμμα ήτιχν ελαφρα. καψαλισμένο ι1πό τ-η ψω
τιά.. Τού !δωσε ι1κόμοι. κι ενα μικρο αταυρο ιiπo ξόλο ελιi.τoυ, πο!)
δ στά.ρετς είχε κά.νει με τα. ίδια του τα. χέρια καΙ πού ήταν μέσα
σ' ενα πλαίσιο ι1πό ι1σ1jμι, που προερχόταν ι1πό ενα παλιό νόμι-
211

'σμιχ πoU 1) μτιτέριχ του του είχε δώσει τότε στο προσκύY1jμά. του
στο Kle6Q.
,,·Οσο γιιχ. το μεγά.λο δκτa.γωνικο χά.λκινο στιχυρό, εόλογΙιχ
της μ'fjτέριχς του, κΙΧί τήν εΙκόνιχ της θεοτόκου, «Χa.ρa.ς όλων των
Χιχρων», μπροστιχ. στijY δποΙιχ πέθιχνε γονιχτιστός, τιχ. ~στειλιx λέει
δ 1ιγούμενος, στήν Κοινότητιχ του Ντι6έγιε60».
Συμφορές πού ~Ixε προΡλέψει
ΣΤΑ 1833, ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ θΑΝΑΤΟΥ τού στά.ρετς, ο[ μονιχχές

τού Ντι6έγιε60 σχτιμά.τιζιχν δύο χωριστές κοινότητες: 1) μΙιχ, "1ι
κοινότητιχ του Κa.ζιχ.ν» που εΙχε [opuGij aπο τήν μτιτέριχ Άγά.θτι
κΙΧί που την διοικούσε πά.ντιχ ιχυτή rι aδά.μιχστη, μικροκιχμωμέντι
μτιτέριχ Ξέντι' κιχί 1ι &λλτι "1ι κοινόττιτιχ τού Μύλου» που· εΙχε [δρυ·
θi) aπο τον στά.ρετς, κιχτ· aπιχιτη~ της Άειπιχρθένου ΜιχΡΙιχς.
ΈπιχνιχλιΧμ6ιχνε σuχνα πώς δέν εΙχε 6ά.λει ουτε !νιχ κa.ρφί χωρίς
τήν σuγκιxτά.θε~ της Οόρά.νιιχς Δέσποινά.ς του. Έκιχτον δεκιχτρε!ς
γuνιx!κες xijpe, κΙΧί aνύπιχντρες κοπέλλες, κά.θε 1ιλικίιχς, ζouσιxν
μέσιχ στιχ. δέκιχ έπτιχ. σπιτιΧκιιχ της κοινότητιχς τού ΚΙΧζά.ν, ένω
έκιχτον εϊκοσι πέντε μονιχχές, δλες πιχρθένες, lμενιχν στιχ. δεκιχ
εννιιχ. «κελλια» πού ε!χιχν xtLaeij πά.νω στο οΙκόπεδο πού avijxe
στήν κοινότ'fjΤΙΧ του Μύλου.
Μέσιχ στίς δύο ΙκκλτισΙες - της Γενν'ήσεως τού Κυρίου κιχί
της Γενν'ήσεως της Άγίιχς Μτιτρός. Του - 1ι λειτουργίΙΧ κΙΧί 1ι
aδιά.ΚΟΠ1j aνά.γνω~ του ΨΙΧλτηρΙου σuνεχίζoντιxν κιχτιχ. την έπι-
θυμΙιχ τού στά.ρετς νύχτιχ κΙΧί μέριχ. ,
Ο[ aδελcpές ζούσα.ν μέσιχ στη φτώχειιχ, ύποσιτΙζοντ(%.),/ σuχνιX,
τούς lλειπα.ν κιχι τιχ. aπιχρα.Ιτητιχ, δούλευα.ν σκλτιρά., ένισχύοντιχν
δμως aπο τΥιν προσευχή μπροστιχ. στήν εΙκόνα. της "Χοφa.ς δλων
των Χιχρων», κΙΧί ά-πο τήν aγά-Π1j που ε!χα.ν μετα.ξύ τους. Ό πιχ
τήρ Βιχσίλειος Σα.ντόφσκτι τΙς ένδυνά.μωνε μέ τΙς σuχνές του έπι
σκέψεις κιχΙ ξα.νά.φερνε στη μν'ήμτι τους τα. ευιχγγελικιχ. πιχριχγγέλ
μιχτα. τού μεγά.λου στά.ρετς. ·Οσο πιο σuχνιχ. μπορούσα.ν, π'ήγα.ινα.ν
στο Σά.ρωφ, πά-νω στόν τά-φο τού πoλυα.γιxΠ1jμένOυ τους "Μπά.του
σκιχ» γιιχ. νιχ. τσύ έμπιστευτούν, δπως τούς το ε!χε έπιτρέψει, δλιχ
212

τά. 6ιχ,σιχ.νιχ. κιχ.Ι τΙς; στενιχ.χ(ίψιες; τους. Τό ορά-δυ, κιχ.θως δοόλευιχ.ν
κά.τω iπό τό θιχ.μπό Cj>6);; μιa.ς; «λουτσίνιχ.», ξα.νιχ.ψέρνιχ.νε στ~ θόμ7j
σ-ή τους ι1νιχ.μ.νΥισεις ι1πό τΙς; κιχ.λές; μέρες, /5τα.ν δ στ6.ρετς ~τιx.Y ι1~
κόμ7j σ' ιχ.ύτό τόν κόσμο, μέ τα θιχ.όμιχ.τά- του, τ~ χα.ροόμεν1j διά-
θεσ-ή του, τιΧ στοργικιχ, του λόγια.. Kιiθε μιά. είχε xιx.t κιχ,τι νά.
Gt7jy7jθTj. .
Πέντε Υιγουμένισσες Οιιχ.δέχθ7jκα.ν Υι μια την &H7j μέσ' την
{ίρεμίιχ. κα.Ι τ~ν είΡψ7j.
'Όμως δ δόκιμας; Ί6ά.ν Τίχονωq;, κα.νονά-ΡΧ7jς της μov1j;; τοσ
Σά-ρωψ, δέν είχε κα.θόλου έγκιχ.τιχ.λεΙψει τΙς 6λέψεις του πά-νω στό
Ντι6έγιεΟο.
"Αρχισε μέ τό νά. έπισκέπτετα.ι όλο κιχ.Ι πιό ΣUχνά. τη ΣUγγέ
νισσά. του, μoνιx.χ~ στήν κοινότητιχ. τοσ Κιχ.ζά.ν κα.Ι ιχ.ύτές του οϊ
έπισκέψεις διευκολύνθ7jκιχ.ν σέ λίγο μέ τό θά-νιχ.το της; ιχ.ύστηρ1jς
κιχ.ι dγρυπν7jς μ7jτέριχ.ς Ξέν7jς. ΟΙ ιloελψές; t1j;; κοινότητιχ.ς; το!} Κιχ.
ζά.ν ~τιx.ν λιγώτερο κοντιΧ στό στιiρετς Σεριχ.ψείμ. ι1πό τίς ι10ελψές
τοσ μετιχ.γενεστέρου ϊδρύμιχ.τος κιx.~ μέσφ ιx.tJt(tly υπολόγιζε νά. εΙσ
χωρYισ7j μέσιχ. στην κοινότητα. τοσ Μόλου. Μέ τό νά. lX7j μιά. κά-~
ποιιχ. μόρψωσ7j, νά. ε!νιχ.ι πιστικός, κιχ.λός δμιλ7jτijς, νά. ξέΡ7j νά. 6;-
ytoypιx.cp1j κιχ.ί νά. ψέλν7j στην έκκλ7jσία., ιiσκoOσε μιά. έπι60λ~ πά.νω
σ' ιχ.ύτές τίς 6;πλές Υυνιχ.!κες κιχ.ί aτό τέλος κα.τώρθωσε νά. κερδίσrι
ι1νά-μεσά- τους σuμπά.θειες.
Άντίθετlt, στήν κοινότητιχ. τοσ Μόλου Υι ι1ντίστιx.σ7j στά. διιχ.-
6Υιμιχ.τά- του ~τιx.\/. dμEσ7j κιχ.Ι δμόcpων7j. οε ι1δελψές τοσ ε!πσι.ν κιχ.
τά-μ..ουτριχ. πως δ Μπά.τουσκσι. Σερσι.ψεΙμ τούς είχε ι1πσι.γορεόσει νά.
lxouv έπσι.ιΡες μ.ιχ.ζΙ του. 'Έξιχ.λλος dρχισε νά. cpωνά-ζ7j: «·ΟρκΙζο
μιχ.ι νά. μ~ ι1νιχ.πιχ.ψτιίl προτοσ νά. σ6όσω ι1πό τό πρόσωπο της y'ij;;
ι1κόμ7j κιχ.ί την tlvιiμoY7jσ7j της Κ9ινότητος! θά. μετιχ.μορψωθω σέ
q;lSt, l5μως θά. Κιχ.τ.ορΟώσω νά. μπω».
'Ένιχ. σο6ιχ.ρό έμπόδιο στά. σχέδιά- του ~τιx.ν, όμως, δ Mιχσι.~λ
Μιχ.ντοόρωψ. ΤΗτιχ.ν γνωστό πως ιχ.ύτός κριχ.τουσε ώριaμ.ένιx. χιχ.ρτιά.
πού δ στά-ρετς του τιΧ είχε έμπιστευθ1j. Άνά.μ.εσιχ. στ' dλAιx. ~τιx.ν ·Κιχ.Ι
Υι πρά-ξ7j ι1γορa.ς ένός οΙκοπέδου, έπά.νω στό δπο!ο μιά. μέριχ. θά. χτι
ζότιχ.ν δ κα.θεδρικός νιχ.ός, τό «κιχ.θολικόν» τοσ Ντι6έγιε60. ·0 στά-
ρετς; μιλοσσε σuχνά. γι' ιx.ύτ~ τή μελλoντικ~ lxxA7jaiιx.. Έπειδ~
εΙχε προ6λέψει tou;; χρόνους 6,vιx.tιx.pιx.x1j;; ποu θά. ι1κολουθοσσιχ.ν,
213

εΙχε ιlπα.γopεύσει pτιτ~ -στόν πιστό τοu «Μισένκα.» ν' ιlπoχωpισθή
ιlπό τ~ 1tολύτtμα. Ιγγρα.ψα. ποό πιστοποιοίίσα.ν τ~ν ιiγop~ τοίί ol-
κοπέδοu. Έξ &λλοu δ Μα.ντούρωψ εΙχε στ~ν ίδιοκτησία. τοu δεκά;
μιΣU τετpα.γωνtκ~ μέτρα. Υης, τ~ δπο!α. μετ~ τό θά;να.τό τοu Ιπρε
πε ν~ κλτιροδοτηστι στην Κοινότητα..
Ό Ί6~ν Τίχονωψ, πού δέν στα.μa.τoίίσε μπpoστ~ σέ τίποτα.,
ιiπεψιXσισε ν~ ιiπα.λλα.γT) ιiπ' α.ότόν τόν ένοχλτιτικό .
• •••
Άψοίί τελείωσε δ πόλεμος μέ τ~ν Πολωνία, δ στρα.τηγός Kou-
πριά;νωψ ξα.να.ijρθε aτό Σά;ρωψ γι~ ν~ προσεuχτιθij στόν τιΧ<ρο τοίί
στά;ρετς Σερα.ψεΙμ κα.Ι γι~ ν~ τόν εόχα.ριστηστι γιά. την κα.λ'ή δια.
χείριστι της περtοuσ!α.ς τοu μέσω τοίί ιiπεστα.λμένοu τοu Μιχα.'ήλ
Μα.ντούρωψ. Ό Ίβ~ν Τίχονωψ έπωψελ~θTjκε ιiπό α.ότη την έπί
σκεψτι. Προσποιούμενος τόν πιό ά.γα.ΠTjτό κα.Ι τόν πιό κοντινό μα.
θTjτη τοίί μα.κσ.ρίτη, σuκoψιXντησε τό Μα.ντούρωψ, μέ την κα.τηγο
ρία. δτι κα.τα.κρα.τεί πολό στιμα.ντικα. χα.pτι~ μέ σκοπό ν~ κρα.τηστι
γι~ τόν έα.uτό τοu τΙς έκτά;σεις Υης ποό Ιπρεπε ν~ ξα.να.ΓUpίσoυν
στη Μον'ή τοίί Ντιβέγιε60. Ό στρα.τηγός τόν πίστεψε. 'Ότα.ν γύ
ρισε σπίτι τοu, ά.πα.ϊτησε τ~ χα.pτι~ ιiπό τό δια.χειpιστ~ τοu. Στ'ήν
~pεμτι ιiλλ~ κα.τηγορτιμ.σ.τικ'ή &pνTJcn1 τou να. τ~ δώστι. δ στρα.τη
γός έξεμιiντι, τόν πέταξε στό δρόμο χωρΙς ν~. τοίί πλτιρώστι τοός
μισθοό, πού τοίί χρωστοΟσε κα.Ι κα.τα.κpιiτησε ιiκόμτι κα.ί τ~ ροο
χα. τοu κα.Ι τ~ κλινοσκεπά;σμα.τα. ποό ιiνijxaν στη ΓUνα.Τκα. τοu.
Σ~ν Sub ζτιτι~νoι --δέν εΙχα.ν άρα.γε δία.λέξει τ'ήν πτωχεΙα.
δ Mιχα.~λ κσ.Ι 1) 'Άννα. Μα.ντούρωψ 'ltijpιxν μέ τ~ πόδια. τό δρόμο
γι~ τό Ντιβέγιε60. Μα.κρμς "ίτα.ν δ δρόμος. Φθά.νοντα.ς στη Μό
σχα. δέν είχα.ν πι~ οδτε πεντά;ρα.. Ή "Αννα. "ίτα.ν έξlΧντλτιμέντι.
Στην ιiπόγνωcn1 τοu, δ Μιχα.'ήλ πijγε ν~ προσεuχτιθij μπpoστ~ στην
εΙκόνα. _της Πα.να.γία.ς της ΊβτιρΙα.ς, ποό τό πα.Ρεκκλijσt της -κα.
ι:α.στpιiψTJκε στην Έπα.νά;στα.cπι- βρισκότα.ν στ'ήν εΤσοδο της Κόκ
κιντιι;; Πλα.τεία.ς. Βγα.ίνοντα.ς, τό πόδι τοu σκόντα.ψε σέ κά.τι κέρ
μα.τα.: 60 κα.πίκια.. T~ μιiζεψε, κοιτωντα.ι;; γύρω τοu γι~ να. δΤ)
σέ ποιόν μπορε! ν' ιiνijxaν. M~ βλέποντα.ι;; κα.νένα., τ~ πijρε κα.Ι
Ιτρεξε ν' ιiγopιXστι ψωμι. Δuό μέρες ιίργότερα., !να.ς περα.στικός,
χωρΙς ν~ τόν κοιτά;ξτι, τοδχωσε κά;τι στό χέρι τοu κσ.ι ιiπoμα.κρύν-
214

Η'Υ/κε 6ιιχστικά. ΤΗτιχν χρYιμ.rxτιx. Βοτιθοόμενοι ltat θιxυμΙXΤOυργLΧ~
κιχι έπωψελοόμενοι ΙΧότης της μεγΙΧλόΦυχτις ψιλοξενίιχς, που προσ
ψέρουν οΙ ψτωχοί στη ΡωσΙιχ ι1πό την κιχρδιιΧ. τους στούς τιχξιδΙώ
τες κΙΧί τού; προσκυντιτές, οΙ δυό σύζυγοι ψθάσιχνε στό Ντι6έγιε-
60. Ό πιχτηρ Βιχσίλειος Σιχντόψσκτι τούς ίιποδέχθτικε με χιxρ~
κΙΧί l6rxλε στ'ή διάθεσ'ή τους τις Ισχνες οΙκονομίες που ε!χε κιχτορ
θώσει ν~ κάντι, γιιΧ τιJ. γτιριχτει6. του: 76 ρούβλιιχ. Μ' ιxυτιJ. τ~ χρΥι
μιχτιχ δ Μιχιχηλ lψτιrxξε μιιJ. Τσμπιχ, π6.νω στό ο!ικόπεδο πού του
ι1νήκε κιχι έγκιxτιxστιiθτικε έκεί με τη γυνΙΧίκιχ του. Πολλες προσ-
60λές κΙΧί δοκιμιχσίες 1jθικες τον περίμενιχν, δεν tjθελε δμως νιΧ
ι1ψΥιστι το Ντι6έγιε60, δπου διέθετε τόν κιχιρό του γισ. νσ. έκπλτι
piliY'Yj τίς μετΙΧθιχν6.τιες πιχριχγγελΙες του στιiρετς. Με δλες του τις
δυν6.μεις ι1ντιστέκοντιχν στις ρΙΧδιουργΙες του Ί6σ.ν Τιχονωψ, πρα.
γμιχ που του κόστισε την πuρκιxϊ~ που ΙΧότος ό τελευτιχ!ος l6rxλε
στό σπΙτι του. ΟΙ ψίλοι του δμως, ι1γιχνιχκτημένοι, τόν 60Υιθτισιχν
ν~ χτίστι ενιχ άλλο σπίτι, πιό &νετο κιχι πιό ώρΙΧίο.
•••
Ό Νικόλιχς Μοτο6ίλωψ ε!χε κι ιχυτός νσ. κ6.ντι μέ τον κιχνο
ν6.ρχτι του Σιiρωψ. Ένεργώντιχς σσ.ν ενιχς &νθρωπος του κιχιρου
μιχς, έπεχείρτισ~ ενιχ τrxξίδι στδ Κούρσκ με την πρόθεστι ν~ στιχ
χυολογΥιστι πλτιροψορίες σχετικές με την οΙκογένειιχ του στ6.ρετς,
τ~ πιxιδικιi του χρόνιιχ κιχι τη νειχνικΥι του ΥιλικίΙΧ. Έκε! lμ.rxθε
λΙγιχ πρά,γμ,ιχτιχ. Τό πιχτρικό σπίτι του στ6.ρετς είχε κιχτεδιχψισθή.
Ό μεγιχλότερός του ι1δελψός Άλέξτις τον εΙχε ι1κολουθΥισει στό'ι
τ6.ψο με μερικές μέρες δ ιιχψορά. , δπως 'τό είχε πρ06λέΦει, κιxτιJ.
την τελευτΙΧίΙΧ συν6.νττισ'ή τους δ άνθρωπος του θεο&. ΟΙ πιό πολ
λοί συγγενείς τους ε!χιχν πεθιiνει. Ό Μοτ06ίλωψ πήγε ι1κόμτι κιχί
στο Κίε60, στό μονιχστηρι στό δποίο ~ μτιτέριχ Άγ6.θτι ε!χε ι1ρχί
σει τη μ,ονιχστικη ζωΥι της. 'Όλες τίς πλτιροψορίες πού συνέλεξε
μ' ιχυτό τον τρόπο, τίς μετΙΧ6ί6ιχσε στον Ί6σ.ν Τίχονωψ, την προ-
80σίΙΧ του όποίου 01)τε κα.ν ίιποπτευότιχν. Αότός λοιπόν τις μετιχ
χειρίσττικε, πρός οψελός του, σε ενιt μικρό 6ι6λίο πού τύπωσε στην
Άγίιχ Πετροόπολτι τό 1849 κιχι το όποίο έπιχνέκδοσε το 1856 μέ
τόν τίτλο: «Διτιγ~σεις γι~ τσ. ι1σκτιτικ~ κιχτορθώμ.ιχτιχ κιχι περι
στιχτικσ. ι1πό τη ζω'ή τοα στιiρετς Σεριχψείμ, Ιερoμoνιiχoυ, ι1νιχχω-
215

ρητοϋ Xati. έΎXλεΙaτou τijς. «'Eρήμ.ou τοϋ Σιi.ρωψ». "Αν μ.ά.λιaτat σκε
cp&ij χatνεtς τη δημ.οτιΧότηΤat τοϋ aτιi.ρετς, πού δλο 'X.att μεγιi.λωνε
σt δλouς τούς χύχλους, ~ lπιτuχΙat atότoϋ του μιχρου cpuλλat3Ιοu
Ιπεσε πιi.λι aτό ouyγpatcpiat του, πού Ιγινε δεχτός ι1Χόμη xatt στην
atδλή ωΙ ΠatΡOUσιιi.στηxε στην Αδτοχριi.τειρat.
·OCYJ γίι); τόν Μοτο6ιλωψ, μετι); ι1π' atδτό τό τ.atξΙδι. ouνέ6η
στη ζωή τou lvat ι1π' atίl1.ι); τι); γεγονότat πού ι1πό πρΙν δ aτιi.ρετς
τό εΙχε χatρatχτηρίσει σιkν xιi.τι τό lζatιρετιχό.
- Μπιi.τοuσκat. εΖχε ρωτήσει xιi.πoτε πatληι); δ Μοτο6ιλωφ.
Ίπιiρχει ι1λήθειat δ δatlμονα.ς;
- ΤΙ σiς μa.Aα.ίνoυν aτι); πα.νεπιστήμtιi. σα.ς; ι1πήντησε χλευιi.
ζοντα.ς δ aτιi.ρετς. Κα.Ι 6έ6α.ια. όπιi.ρχει.
- Κα.Ι πώς μπορεί νι); ωνη χα.χό σέ μένα. πού έξομολογοϋ
μα.ι xal χοινωνώ tatxttxιi.:
- Πa.Ψτε, cpώνatζε δ aτιi.ρετς μ' Ινα. εΙδο.ς; φρίχηι;. M~ν τόν
περιψρονήτε. Δέν ξέρετε τη δόνα.μή του. Ό πιό έλιi.χιστoς ι1πό
τούς δatiμονες θι); μπορουσε νι); χα.τα.στρέΨτι τη Υη, ιΧν ~ θεία. χιi.
ρη δέν lχatνε ι1δόνα.μο α.δτ6 τους τό μίσος ένα.ντίον της δημιουρ
γΙa.ς; του θεου.·
Ό Μοτο6ίλωψ Ιμελλε νι); ξatνα.θuμηθij atδτή τη ouνομιλΙat.
ThpvouaE ι1πό τό ΚούρσΚ. Kα.θ6τa.ν τό 6ριi.δυ μέσα. σ' Ινα.
oωμιi.τιo ταυ πatνδοχείou χα.Ι ξα.νatχοιτοοσε, aτό άoStJyatto φως ένός
.χεριοό. τίς σημειιΟΟεις πού εΙχε xιi.νει στη διιi.ρχειat του Τatζιδιο~
του, δτatν α.ίσθιi.νθηxε lvat πα.ριi.ξενo χρΟο νι); γεμΙζη τό δωμιi.τιo
χα.Ι μέφρΙχη Πatρatτήρησε δτι α.δτό Ιμπα.ινε xal μέσat του σι);ν μιι);
πuxνTι δμίχλη. Σι);ν πα.ρa.λυμένoς, δέν μπορουσε νι); σηχώση ουτε
τό μπριi.τQ.O του γιι); νι); χά.νη τό σημείον του aτα.υρoυ ... Μιά. μatχριι);
χα.Ι 6δυνηρή περΙοδος δα.ιμονιΧής xuptatpxiat, 6.ρχιζε. Έντελώς Χ(1,
λι); Ιγινε μόνο μετι); ι1πό tplat χρόνιat πatΙρνοντatς τΤιν ιi.ylat ΚοινωνΙα.
ι1πό τι); xtPLat του Σε6ιισμιωτιi.τoυ Άντωνιου,έπισκόπου του Βορο
νέζ, τη νόχτιι του Πιi.σχα..
***
Κι !νιι 6.λλο Ιχτα.χτο γεγονός ouνέ6η σέ λίγο aτή ζω~ του
ΝιΧ6λιι Moτo6iλωψ. Πα.ντρεύτηχε μιι1 χωριΧή.
'Ότatν ι1ργότερα., πολλές μέρες μετι); τό θιi.να.τo το\} πιιτέρα.
216

Σεριχφ.είμ, lτρεςε στό Σιiρωψ, 6pjjxt ~x μέρους του στιiρετς ~νιx
μεΤΙΧθιχνιiτtο μ~νυμ7.: "Πέστε του πώς ΙΧότό ποιί ~λπiζεt ν' ιiπoxτη
ση δέν tlvιxt "YtιZ ΙΧότόν. MtιZ &λλ'r/ του προορΙζετιχt». Έχείνο τόν
χιχφό πριiγμιχτt είχε ζ'r/τ~σεt τό Xipt μot~, δεσποtνΙδιχς μ,' εόγε
vtXYj xιxτιxγωγ~, τijς ΚιχτερΙνιχς ΓtιχτζΙχω6. Αότη δμως ιiρν~θ1jxε
την πρότιx~ του.
πιχρ' δλ'r/ τη γεννιχtόδωρ'r/ ψUστj του, την ιicpoσΙω~ του στην
ΙΙιχνιχγΙα. ιiπό εuγνωμοσύν'r/ "ytιZ τη θεριχπεΙα. του, την προσχόλ
λ'r/~ του στόν πιxτέρ~ ΣεριχψεΙμ" του δποΙου ~τιxν δ «τa.πεtνός u-
Π'r/ρέτης», τιΧ ~r.να. δεσμ& χριχτουσιχν τόν Νtχόλa. Μοτο6ίλωψ δέ
σμtο. Άγιχπουσε τΙς τρελλές πεΡtπλa.ν~σεtς μέ τό ελΧ'r/θρο, δσο
χιχΙ τ& μιχχρυιΧ ΠΡΟCT"υν~μιχτa.. Πιχρ' δλο πού δ Χόσμος τόν -rpa.6oG-
σε, ΧΙΧθότιχν. πολλούς μ,ijνες στό Ντt6έγtε60, χωρίς νιΧ Π'r/γa.iν'r/
πουθεν& ιiλλoυ παορ& ~ην ~χχλ'r/σΙa.. ΟΙ &νRρωποt τόν λέΎιχνε «δ
τρελλός».
Κιχτ& τη Stιipxtta. μt~ς πολυ~μεΡ'r/ς πa.ριχμονijς του στό Ντt-
6ioytE60 γνώρtσε την Έλέν'r/ Μελιοόχωψ, νεαορη ιiνεψtιΖ της ιiδελ
cpijς lla.ρa.σχευijς χιχΙ της ΜαορΙιχς, της ά.γΙιχς xa.λογΡ'r/οόλιχς πού
μόλtς Stxa.εvvt& χρονών lcpuyt "YtιZ τό Oupιivto Βa.σίλεtο .•Από την
πa.tδLX~ της 1jλtχΙa. 1j Έλέν'r/ ιiνιxτριiψ1jxε στό μονa.στηρt· είχε 15-
μως την oμopcptιX χαοΙ τη Stιicpa.v'r/ XιiP'r/ της μa.χa.ρίτtσσa.ς της
θεΙιχς της; 'Όπως χαοΙ ν&τιχν, δ πλοόσtος .ΧΙΧΙ εόΎεν~ς; .Μοτο6ιλωιΡ
παοντρεότηχε ιχότη τη νέΙΧ χοπέλλΙΧ ιiπό ιiγρoτιxη otxooyiVEta. κιχΙ
την lιΡερε στιΖ κτημιxτιi του στό ΣtμπΙρσχ. Μ' ΙΧότό τό γιiμo δέν
lχιχνε τΙποτε &λλο πιχριΖ ν& συσcpις'r/ τούς δεσμους πού τόν ~νωνιxν
μέ τό στιiρετς ΣεριχψεΙμ χαοΙ την Κοtνότητa. του Ντt6έγtε60.
''Οτιχν στιΖ 1842 lμιχθε τη συγχώνευση τ6)ν δόο χοtνο6Ιων του
ΚιχζιΖν χιχΙ του Μόλου, πρ~γμ.a. πού ~τ.a..ν ιiντιθετo πρός τη θέλ'r/
ση του στιiρετς, xιxτιiπληxτoς ψώναοςε: «" Αν ~μoυνα. ~γώ τότε ~-
8ώ, ιχότό δέν θιΖ περνουσε lτσt!» Kιxτιiλιx6ε τότε τιΖ σxiSta. του
Ί6ιΖν ΤΙχονωψ, πού 1j δουλεtιi του -Ιίτιχν νιΖ χa.τa.στρέΦ'r/ ο,τt είχε
S'r/tJotOupoy~aEt δ στιiρετς. Ή μ,tκτη χοtνότητa. δέν ιiπιxρτtζόταoν πt&
μόνο ι1πό πιχρθένες. Τό κοtνό6tο του ΚιχζιΖν lχιχνε τό τuπtχό του.
Ό «ςένος ~πtσχέπτης», δπως lλεγε δ στιiρετς τόν Ί6ιΖν 'TΙχtινωψ,
lχλεtσε τίς δυό ~χχλ'r/σΙες της Γενν~σεως, lσ6υσε τιΖ χa.ντηλta. μέ
«την ιiχοΙμ'Υ/Τ'r/ ψλόγ.ιχ» πού lxa.tya.v μπροστιΖ στΙς εΙΧόνες, στ"μιi-
217

τ-ησε την aνά.γνωση τοο \ι.Γιχ.λτηρίου, Ιδωαε έντολΥι να. μετιχ.ψέρουν
το μυλο" «τον τροψο των όρψιχ.νων», θέλτισε μά,λtστιχ. να. γεμΙσουν
μέ aπορρίμμιχ.τιχ. τη θιχ.υμιχ.τουργΟ τά.ψρο. ΤΙ μπoρoU<1σ.ν να. κά.νουν
ένιχ.ντίον ιχ.ότοσ του δολοπλόκου, πού είχε πtιiσεt ψίλους aτYιν ιχ.ό
λ-ή, ενιχ.ς τιχ.πεtνΟς έΨτιμέρtος του χωρtου, δ Βιχ.σίλεtος Σιχ.ντόψaκτι,
fι ενιχ.ς Μtχιχ.1jλ Μιχ.ντοόρωψ, ξεπεσμένος κιχ.Ι ψτωχός;
Ή aπελευθέρωση του Ντt6έγtε60 aπο τ!Χ vUxtιx. του κιχ.κου
του πνεόμιχ.τος θα. ξιχ.νιχ.γόρtζε στα. χέρtιχ. του Μοτ06ιλωψ' δέν -Ιίτιχ.ν
δμως κά.τί κοντtνό.
* * *
«ftιX. ELXOatevvtci. χρόνtιχ. το κοtνό6tο Σεριχ.ψεΙμ - Ντt6έγtε60,
&πως όνoμά,aτηκε μετα. τη auγxώνευa-ή του, 'Jπέψερε aπο την avIi-
μtξτι στις uποθέσεtς του κιχ.Ι τ'ήν κτιδεμ.ονίιχ. του Ί6α.ν Τίχονωψ,
Οtιχ.6ά.ζουμε στο χρονtκό. Κιχ.τα. τη OtIipxetιx. ιχ.ότων των μα.κρων
χρόνων μtα. aΟtά.κ')πτι μά.χτι aκολοόθτισε μετιχ.ξύ των aδελψων ιχ.ό
της τ'ijς κοtνότητος, που acp' στου ε!χιχ.ν μείνεt όρψιχ.νές, όπεριχ.aπί
ζοντιχ.ν τiς πιχ.ριχ.γγελΙες του Ιδρυτη κιχ.Ι πιχ.τέριχ. τους, κιχ.Ι aγωνί
ζοντιχ.ν κιχ.τα. του έχθροσ του iνθριί)πtνου γένους πού είχε 6ρΥ) μιχ.
θτιτές στα. πρόσωπιχ. του Ί6α.ν Τίχονωψ, του μεθυσμένου aπο ι1λιχ.
ζονείιχ. κιχ.ί στΙς θιχ.uμιiστρtές του, τΙς aπιχ.Ιδευ-:ες κιχ.Ι πνευμιχ.τtκα.
τυψλωμένες. Πρέπεt κιχ.νεΙς να. στερ'ijτιχ.t έντελως της έννοΙιχ.ς του
uπερψuσtκου ytιX. να. μΥι 6λέπτι μέσιχ. στά. γεγονότιχ. τοΟ Ντt6έγtε60
ιχ.ότΟ το είδος της μά.χτις.
«Ποtος ήτιχ.ν δ Ί6α.ν Τίχονωψ; ~Eνιχ.ς aa-ήμιχ.ντος μtκρο - ιχ.στΟς
ι1πο το Τιχ.μπώψ, ενιχ.ς κιχ.κΟς ζωγρά.c:poς πού είχε κτιρόξεt πόλεμο
ένιχ.ντΙον της κοtνωνίιχ.ς δλόκλτιρτις, auμπερtλιχ.μ6ιχ.νομένων των εό
γενων κιχ.ί των γιχ.tοκτημόνωv- ένιχ.ντίον !νος ψτιμtaμένου μoνιχ.aτη
('tOG, τΎίς Έρ-ήμου του Σά.ρωψ, του δποίου οί μ.ονιχ.χοΙ τον aπεδοκΙ
μιχ.ζιχ.ν δμόψωνιχ.· ένιχντίον τ'ijς έπtaκοπtΚ'ijς έξουσΙιχ.ς των apxtE-
ρέων πού κιχ.τώ'ρθωσε μιiλtστιχ. μέ τΙς δολοπλοκίες του να. την κλονΙ
σουν. Τέλος, τα. l6ιχ.λε μέ ιΧγtες μονιχ.χές, μέ aνθρώπoυς Τ'ijς προσ
εuχ'ijς, σπως τον πιχ.τέριχ. Βιχ.σιλεtο Σιχ.ντόψaκτι, τον Μιχ.ντοόρωψ, τον
Moτ06ίλω~. Ό μtκρος ι1στο; Ί6α.ν Τίχονωψ aνιχ.στιiτωσε τον κό
σμο δλά.κερο. Ποτέ δέν εΤx~νε δΥ) xIitt πιχ.ρόμοtο. Κιχ.μμtα. &λλτι
κοtνότητιχ. οέν πΙριχ.σε πιχ.ρόμοtες τιχ.λιχ.tπωρίες. Όλόκλτιρτι 1ι Ρω-
218

σίοι. ε!χε !κπλοι.γ'ij κοι.ί μόνο δ Μ,,/τροπολΙτης Φιλιi.ρετoς 6p'ijxe τό
θιi.ρρoς νά. πλ,,/ρoψoρ~σ'rj τόν Aότoκριi.τoρoι. γιά. δ,τι συνέ6οι.ινε στό
Ντι6έγιε60, σπου ιiντιστέκ~ντoι.ν κοι.τά. του πον,,/ρου, γuνα.ίκες κιi.
τω ιiπό τη Xιi.ρ,,/ κοι.ί οχι «όπό τόν νόμον» (Χρονιχό του Ντι6έγιε-
60). ΣΙγουροι. δ Ποι.τηρ Σεροι.ψείμ είχε τό λόγο του πού !κ των
προτέρων ε!χε 9UyxptVEt οι.ότούς τούς τοι.ροι.χώ8εις κa.ιρoύς μέ τοuς
χρόνους τοσ ιiντίχριστoυ. «Δέν θά. ζ~σετε μέχρι τόν ιiντίχριστo,
rinιX τούςχρόνους του ι1ντΙχριστου θά. τούς περιi.σετε», ιλεγε στΙς
δρψοι.νές του.
Τό ά.πλοϊκό Χρονικό Ιχει δίκ,,/ο. Ή μιi.χ,,/ πού ε!χε δώσει δ
στιi.ρετς κοι.τά. ΤΤΙ διιi.ρκειoι. της ζωή; του !νοι.ντΙον του δι0r.6όλοu,
συνεχιζότοι.ν μετά. τό θά.νοι.τό του. θά. μποροσσε μιiλιστoι. νά. όποθέ
σ'rj κοι.νεΙς χωρίς νά. πέψτη πολύlξω, πως οΙ «τοι.ροι.γμ.ένοι κοι.ιροΙ»
του Ντι6έγιε60 προεικόνιζοι.ν τούς τοι.ροι.γμένους κοι.Ι τροι.γικοUς χρό
νους πού θά. περνουσε σέ λΙγο ~ !κκλ,,/σΙοι. της ΡωσΙοι.ς. 'Όλα. συγ
κλΙνουν στό νά. πιστέψ,,/ κοι.νεΙς πως Ιτσι τό !ννοοΟσε δ στά.ρετς.
***
Ό «πoι.ριi.ξενoς έπισχέπτης», Ί6ά.ν ΤΙχονωψ, «μέ τΤιν κρύοι.
κoι.ρδιιi.», προχωΡΟΟΟε ά.πό νΙκ,,/ σέ νΙκ,,/. Άψου δίστοι.σε γιά. λίγο
(μ~πως δ στιiρετς δέν του τό είχε ιiπoι.γoρεύσει;) lcpιryε ιiπό την
lρ,,/μο του Σιi.ρωψ, σπου ~ Κοινότητοι. δέν ένέκρινε ΤΤΙ συμπεριcpo
ρά. του, μπ'ijκε σ' ~λλo μoνoι.στ~ρι, χειρoτoν~θ,,/κε lepeui; μέ τό δνο
μοι. Ίωσσ.ψιi.τ, π'ijγε στΤιν ΆγΙα. Πετρούπολ,,/ κοι.Ι κοι.τά. την διιi.ρ
κειοι. των έορτων γιά. ΤΤΙ στέΨ"Ι τοΟ Aότoκριiτoρα. 'Αλεξά.νδρου του
11, ιiπεφά.σισε νά. ζ,,/τ'Yjσ'rj τ'ήν &.δεισ. νόt μετσ.6ά.λ,,/ την κοιντό,,/τοι.
του Ντι6έγιεβο σέ ενοι. προι.γμοι.τικό μονοι.στ1ιρι (πριiγμοι. 'ltOU ofjτοι.ν
ιiντιθετo πρός τΙς δδ,,/γΙες πού είχε ιiψ~σει δ στιi.ρετς) μέ την ιiδέ
ξιοι. κεκοι.λυμμέν,,/ πρόθεσ'rj πως θά. ιiνoι.λιi.6,,/ οι.ότός τη διoΙκ,,/~
του. Μια. δεσποινΙδοι. !πΙ των τιμων της Aότoκριi.τειρoι.ς, πού τόν
έθοι.ύμοι.ζε, θά. ιiνoι.λά.μ6oι.νε οι.ότΥι να. τό ζ ,,/Τ~σ'rj ιiπό τόν oι.ότoκριi.
τοροι..
Έν τφ μετοι.ξύ, στό Ντι6έγιε60, μετά. ι1πό μιά. μ.a.κρά. περί'ο

δο μεσ06οι.σιλείοι.ς, μιά. κοι.ινούργιοι. ~γoυμέν,,/ !ξελέΎ"Ι ιiπό τΤιν κοι
νότητοι.: ~ Έλισά.6ετ Oόσιi.κωψ, ποι, κοι.τοι.γό,οι.ν ιiπό οΙκογένειοι.
t'iji; !πίγειοι.ς ιiριστoκρoι.τΙoι.ς. ΤΗτοι.ν Ιξυπν,,/, Ισoρρomιμέν,,/ κοι.Ι μέ
219

στα.θερΟ χα.ρα.κτηρα.. Γιά. πολλά. χρόνια. στο Ντι6έγιε60 είχε ιiνα.
λά.6ει την ~χα.ρYj δοuλεtά. της oΙκoνόμou κιχ.ι ~ξερε χιχ.λά. σε τΙ κα.
τά.στα.CΠj 6ρισκότα.ν το μoνα.aτηρι. Τά. χρ'Jjμα.τα. πού δ πα.τ~ρ Ίω
σα.φά.τ σuγκέντρωσε στην .. Αγια. ΠετρούπολYj διά. μέσοΙ) πολλών
ιiδελφών πού α.δτΟς είχε στειλει στην πρωτεύouσα. γιά. νά. μά.θοuν
ζωγρα.φικΥι, lξα.φα.νΙζοντα.ν χωρίς ποτε νά. φθά.νouν στον προορισμό
τοuς. Τά. &σύνδετα. Ιξοδα. στά. δποία. ξα.νοιγότα.ν δ «πα.ρά.ξενος lπt
σκέπτης» lπt6ά.ρuνα.ν τον προσπολογισμό_ ''Οχι μόνον δεν uπ1jρ
χα.ν χρΥιμα.τα. - &λλά. είχα.ν μα.ζεuτη χptYj. Σuχνά. &κόμYj κα.ί το
ψωμί δεν Ιφθα.νε. Ή Έλισιi6ετ &ντιμετώπισε α.υτη τη δόσκολYj
κα.τά.στα.CΠj με πoλλ~ Uπομον'Jj. 'ΉρεμYj, τιχ.κτικ'Jj, πρoCΠjν~ς στΙς
&δελφες κέρδισε πολύ σύντομα. την ιiγά,ΠYj κα.ί το σε6α.σμδ δλou
τοϋ κόσμοu. Στο Ντι6έγιεβο ιlρχιζα.ν νά. &να.πνέouν.
"Ομως δεν &.ργYjσε νά. φτά,CΠj στη SuστuxtoμέYYj κοινότητα. ενα.
&νYjσuχYjΤΙΚΟ νέο: δ κα.ινοόργιος lπΙσκοπος τοϋ ΝΙζνι - Νο6-Υκο
ρόντ, πού Ιλεγα.ν πώς ευνοοϋσε τόν Ίωσιχ.φά.τ, θιiρχότα.ν σύντομα.
γιά. νά. δεχτη τ~ δια.6ε6α.ΙωCΠj της ήγouμέτης lπ' εUΚιΧtpίq. τοϋ με
τα.σχYjμα.τισμού, πού ψ'Jjφtσε ή Ίερά. Σόν080ς, τijς πα.λtl1ς μικτης
κοινότητα.ς σε κα.νονικΟ μoνα.aτηρι.
Αlσθα.νόσοuν νά. πλYjσtά,ζYj ή μπόρα.. ΟΙ «χρόνοι τοϋ Άντι
χρΙστοΙ) ε!χα.ν Ηθει».
Ή Ικβαση
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ. Μιά. νόχτα. με κα.τα.ιγίδα. κα.τά. τον Μά.ϊΟ, μετά.

το Πά,σχα., lvG> οΙ &δελφες τρέμοντα.ς &πο τ~ κροο περΙμενιχ.ν στην
α.υλΥι, Ιφθα.σε μεσά.νuκτα. δ Σε6ιχ.σμιώτα.τος Νεκτά,ριος.
Τό πρωΙ, πρΙν πά.Yj στήν lκκλYjσΙα. γιά. νά. τελέCΠj ΤΥΙ λει
τouργΙα., εκά.λεσε τΥιν Έλισά.6ετ ουσά.κωφ.
-'Έχω μιά. γρα.πτη ιx.ετηCΠj γιά. σΙ1ς, είπε.
- Είμα.στε σuνYjθtσμένες στις lντολές, &π'Jjντησε ή Έλισά.-
6ετ. Τι lπtθuμείτε j
- θά. πρέπει νά. &φ'Jjσετε a.δτo το μoνιx.aτηρι κα.ί νά. πl1τε
σά.ν ήΎοuμένYj στ~ μoν~ τοϋ Ντα.6ίντο6ο.
'ΈκπλYjΚτη ή Έλισά.6ετ σιωπούσε.
220

- ftatL σωπα.Ινετε;
- Δέν σσ.ς κα.τa.λα.6α.Ινω, Σε6α.σμt(ί)τα.τε.
- ΕΙπα., πι)ς πρέπεt να lγκα.τα.λείψετε τό Ntt6lyte6o κα.ί
να πιiτε στη μoν~ του Nτa.6Ιντo6o. Elvat &ποδtοργα.νωμένο. θα.
6ά.λετε laeL; lxe! την τά.ξη.
- 'Αδόνα.το, &πήντησε -ηρεμα. ~ Έλtσά.6ετ.
- Kt ομως, σεΤς δέν εΙστε lδω ~ ~γoυμένη;
- Μά.λtστα.. 'Έχω lκλεγij &πό τ~ν κοtνότητα., δπως δρίζει
σ') έμα.ς τί) τuπtχ6.
Ό Σε6a.σμtι:)τα.τος θύμωσε.
-Έν τοtα.ύηι περtπτώσεt, πρέπεt να σιiς πω, πώς δέν μπο
ρε!τε να μεΙνετε lδω.
-- Τ Ηρθα. στό Ntt6lyte60 χά.ρtς στόν πα.τέρα. Σερα.φεΙμ κα.!
στΙς προσευχές του κα.ί liXt ytιX να είμα.t ~γΟ'Jμένη.Σaς Ι"ΙtEτεόω,
μη μέ δtώχνετε.
Ό Σε6α.σμtώτα.τος κοΙτα.ξε τό ρολόϊ του.
- Κα.φός να πσ.μ.ε στην lκκλησtα., είπε. Πρέπεt να δώσετε
τ~ συγκα.τά.θεσή σα.ς.
- θιΧ προσευχηθω στό θεό να πεθά.νω κα.λλΙτερα. πα.ριΧ να
iφήσω τό Ntt6lyte60, &πά.ντησε ιiποφa.σtστtκιΧ ~ Έλtσά.6ετ.
Μετα τη AettOUpyLa. τό τσά.ϊ σερ6φΙστηκε στό κελλΙ της.
Ό Σε6α.σμtώτα.τος κα.θότα.ν &νά.μεσα. στόν Ιερέα. κα.! τόν γρα.μ
μα.τέα. που τόν συνώδΕUε κα.Ι προσπα.θουσέ ν' ιiστεtεuθ'ij.
-ΌρΙστε, να λέγετα.t κα.νεΙς μονα.χός Υ'Χί να μη όπα.κοόη
στόν lπΙσκοπό τou. της λέγω πώς πρέπεt να φόγη κα.Ι aut~ δέν
θέλει.
Κα.! γuρνωντα.ς πρός τ~ν οΙκοδέσποινα.:
-Έξ άλλου τό λά.θος elvat δλο δtκό σα.ς.
Κα-! άρχtσε να την έπικρΙνη ytιX την lχθρότητά. της πρός τόν
πα.τέρα. Ίωσα.φaτ που ~τα.ν Ινα.ς άνθρωπος του θεοσ, ευεργέτης
της Υ-οtνότητα.ς, στόν δποΤον δ WtO; δ συχωρεμένος πα.τΤιρ Σερα.φε!μ
τ~ν εΙχε lμπtστεuθη ytιi να την ψροντίζη. Δέν ~τα.ν δόσκολο να
κα.τα.λιi6η κα.νε!ς ιiπό που φUσoσσε δ άνεμος.
Μετα. τό τσά.ϊ δ Σε6α.σμtώτα.τος ζήτησε να lπtσκεφθ'ij τα κτΙ
pta, ΗπΙζοντα.ς να στα.χυολογήση τ!ποτα. πα.ρά.πονα. xιxtιX της Έ
λtσά.6ετ ουσά.χωφ. ΟΕ &δελφές δμως, πένθtμες, lχθΡt')t~ς, μέ τα
221

μά.ΤLσr. κόΚΚLνσr. ά.πΟ τα. κλά:μσr.τσr., τον ΠΡOσx.υνOOOσr.ν μέ 6σr.θεLα. με
τά.νΟLσr. κσr.Ι στο πλ7jσΙσr.σμιi του ά.ποτρσr.6Lόντουσσr.ν στα. κελλLά. τους.
* .'" *
Ζο(ίσε τότε στο ΝΤL6έγLε60 tLLιX SLιX ΧρLστον σσr.λYί, fι Πελσr.γΙσr..
Ή τόΧ7j σr.υτης της γuνσr.ίκα.ς -Ιjτα.ν έντελΙi)ς ά.Ο'Jν~θLστη. 'ΌμΟΡψ7j,
lξuπν7j, ά.πΟ OlXOylVELIX. ευκα.τά.στα.των έμπόρων, πού τήν ε!χσr.ν
πσr.ντρέΦεL «πολύ νωρίς πσr.ρα. τή θέλ7j~ της» μέ ενα.ν έμπορευόμε
νο ά.πΟ το Άρζα.μά.ς, τόν όποίον 8έν κα.τιί>ρθωσε ν' iποθσr.ρρόV7j
πιχρ.' δλες τις έκκενΤΡLκότητές της, πο\.ι Εκιχνε έπίτηδες YLιX να.
μήν τοϋ ά.ρέση. ΈΠLσχ.έψθηκε μιχζΙ μέ τον ~νδριχ της τb Σά.ρωψ.
Ό πά.τερ Σεριχψείμ τή δέχτηκε ίSLιχLτέρως κιχΙ ltLELVE YLιX τόσο
κλεLσμένος μ.α.ζί της στό κελλΙ, πο\.ι δ σόζυγος ~PXLaE νά. δυσσr.να.
σχετη. Πρός μεγά.λη του !κπληξη, δτιχν έπέcr.ρεΦε μέ τή νέσr. ΚΟ
πέλλα., ό στά.ρετς της !κα.νε δώρο ενσr. κομποσχοίνL. τήν ευλόγησε
κιχ!. τήν χα.φέτησε μέ 6ιχθεL~ UπόκλLση. Τήν προετοίμιχζε !τσL YLιX
τό μελλον,ΤLκό !XOuaLO μα.ρτ'JΡLό της.
ΟΙ τρέλλες τYjς Πελσr.γί~ς, τα. σx.ά.νδσr.λα. πο\.ι ΠΡOκσr.λOϋσε μέσ'
τή tLLxpij πόλη, έξώργLσσr.ν στό τέλος τόν κιχΟμένο τό σόζυγό της,
ποίι πσr.ρ· δλσr. α.υτιΧ την ά.γσr.ΠOϋσε. Τήν ξυλοκοποϋσε, τήν Ιδενε
μέσ' τό σπίΤL YLil. να. μή μπορΥ) να. 6γσr.ίνη Ιξω. 'Έσπα.ζε δμως τα.
δεσμά. της κιχί μέ τ!.ς &.λυσίδες στοίις κιχρπούς τών XEPLIi)v, Ιτρεχε
τή νόχτα. μέσ' στοίις δρόμους, μLσόγδυτη μέσ' τΟ κρόο κα.!. τό ΧLόνe.
Ό νεωκόρος τήν πέρσr.σε tLLa. ψορα. YLιX ψά.ντα.σμσr. κα.ί. ~PXLOE να.
ΚΤUπα. τήν κσr.μπά.νσr. σέ συνα.γερμό. Αυτό ΠLα. πσr.ρσr.~τσr.νε! Έμιχ
στΙγωσα.ν τήν ενοχΥΙ, SYjtLooCq., Ή σά.ρκιχ της κσr.τσr.κομμα.ΤLά.στηκε·
α.υτη δμως δέν ξεστόμLσε οuτε ενσr. πσr.ρά.πoνo. M~πως δ ΧΡLστος
δέν μ~στLγώθYjiε ά.πΟ τούς Pωμσr.ίoυς στρσr.ΤL(i)τες;
ΤελLΚά., δLωγμέν7j ά.πΟ τον ~νδρσr. της κσr.!. ά.πό τήν ISLσr. ΤΥΙ;
τή μιiννα., κσr.τέλYIξε στο ΝΤL6έγLε60 μετα. το θά.νσr.τo τσσ στά.ρετς.
Στην ά.ρχ~, 'XL οΙ ά.δελψές ά.κόμΥΙ δέν -Ιjτα.ν τρυψερές μσr.ζί ΤΥΙς.
Γεμά.τη λά.σπες, 6ριίιμLζε το σπίΤL κσr.Ι περνοϋσε τον ΠLΟ πολύ xσr.L
ρό της μέσα. σ.έ tLLιX τρόπσr. ποίι ε!χε σχ.ά.ΦεL μόνΥΙ Τ7jς - σα.ν το
οκυλΙ - μέσ' την σr.υλή κλα.ίγOντσr.ς πολό. 'Ότιχν την ρωΤO(ίσσr.ν,
γLιχτΙ lκλσr.Lγε, ιχυτή ά.πα.ντοϋσc; ΟΤL lκλα.Lγε YLIi. τη Ρωσίιχ.
ΣLγα. - aLYιX τή συνΥΙθίσα.νε. ΈμΠLστευμέν7j στΙς φροντίδες
222

μLdς aδελcpijς, πού ΠΟLός ξΙρεL γLιχ.τί την ψώνιχ.ζε «BeveSl')(:tTj» ~γ-"
κιχ.τιχ.aτ~θ1jκε aτό κελλΙ της;, aνιi.μεσar. σε τρεΤς; πόρτες, π~νω σ' lvιx.
κομμ~ΤL σψιχ.σμ.ιχ. I5XL μιχ.κρυά. aπό τη σόμπιχ.. Δεν Ιτρωγε σχεδόν
τΙποτε κιχ.ί δεν θ&πλωνε YLάo νά. ΚΟLμ1jθfj. Τή νόχτιχ., 1ι «ΒενεδΙ
κτη» την &κουγε νά. σuζ τιτΥ) σuχνά. με aόριχ.τοuς ~ΠLσκΙπτες. MLάo
ψoρ~, SLiXPLve κιχ.θιχ.ρά. τη ψωνή του πιχ.τέριχ. Σεριχ.ψείμ.
Ή δLοριχ.ΤLκότητιχ. πού ΧΟΡ1jγεΤτιχ.L aτoύς aλ1jθLνοuς SLάo XPL-
στόν σιχ.λούς aπό τό .. AYLOV Πνευμιχ. Ικιχ.νε σε λίγο δL~σ1jμ1j την
Πελιχ.γΙιχ.. ΈκΦρ~ζότιx.ν με ιχ.lνLγμιχ.ΤLκες πρ~ξεLς κιχ.ι λόγLιχ., aλλ'
δμως την κιχ.τιχ.λιχ.6ιχ.ίνιχ.νε κιχ.ι ~ρχόντoυσιx.ν ι1πό κοντά. κιχ.ι ι1πό μιχ.
κρυά. YLάo νά. τη σuμ60υλευτoυν.
Ό Σε6ιχ.σμ.Lώτιχ.τος ΝεΚΤ~ΡLος ε!χε aXOOOEL νά. μLλουν YL' ιχ.ό
τΎI τη γuνιx.ίκιx. κιχ.ι θέλ1jσε νά. τη Sfj.
Μέσιχ. aτό κελλι της «Βενεδίκτης», 1ι Πελιχ.γίιχ. κιχ.θότιχ.ν ι1νιχ.
δLπλωμιν1j aτόν έιχ.υτό της, π~νω σ' lvιx. σκιχ.μνΙ Ό Σε6ιχ.σμLώτιχ.-
τος πfjρε lvιx. &λλο σκιχ.μνιi.ΚL κιχ.ί κ~θ1jσε 8ίπλιχ.. "
- Τί πρέπεL νά. κιiνω, 80ύλ1j του θεου, τί πρΙπεL νά. κ~νω;
είπε.
Αότη lΡLςε π~νω του τό ιχ.όστηρό κιχ.ι 6ιχ.θύ 6λΙμμιχ. των κιχ.
θ~ΡLων μιχ.ΤLων της.
- Μιχ.τιχ.Lοπονείς Σε6α.σμ.Lώτιχ.τε, του ιlπYιντησε μ' lvιx. στα.θε
ρό τόνο. Δεν θά. σου 8ώσουν τη μ1jτέρα..
Με τη yeVEL~8a. του ιlκουμΠLσμ.ένTj στόν aΡΧLεριχ.ΤLκό aτιx.υρό
του, κουνούσε aLYάo τό κεψ~λL: «Δεν ξέρω τί νά. κ~νω!» μ.ουρμοό
ΡLζε δ Νεκτιi.ΡLος. "
Ξιχ.ψνLΚιi, ιivYjσuX1j, με I5Φ1j τρομερή 1ι Πελιχ.γίιχ. όρθώθ1jκε
κιχ.ί &PXLae νά. κοντα.ΡΟΧΤUΠLέτιχ.L. Xτuπoυσε τόν atpa, σά.ν ν&θελε
νά. σκoτώσ1j aόριχ.τους ~χθρoός, Ισπιχ.γε δ,ΤL επεψτε aτά. xtPLιx. τη~.
Ή «Βενε8Ικτψ μόλLς πρόλιχ.6ε νά. 6yιi.λ1j Ιξω τόν Σε6ιχ.σμ.Lώιtιχ.το.
Μέσιχ. σε μLά. &λλ1j πτέρυγιχ. του κτφίου, 1ι YP1jάo Πιχ.ριχ.σκευΥι,
ιl8ελψή "tfj; μLκρfjς Μιχ.ρίιχ.ς, "tfj; 8Lιχ.λεχτης του aτιiρετς," ~τιx.ν 6υ
θLσμ.έν1j XL ιχ.ότη σε μLά. ΠΡΟΨτιΤLκή τρέλλιχ..
ΒΟ1jθωντιχ.ς την fJcLάo μέριχ. νά. κιχ.τέ61j ιlπό ενιχ. κιiρo με &Οχυ
ριχ., δ Mπ~τoυσκιx. Σεριχ.φεΙ"μ της ε!χε πfj: «Έσύ e!aιx.L ΠLό Φ1jλά.
άοπό μένιχ.. Πρός τό τέλος "tfj; ζωfjς σου θά. γίν1jς 8Lάo XPLaτbv σιχ.
λΥι. ·Οτιχ.ν θά. S'ij; την Π1jγή νά. κοχλ~ζ1jaπό aκιχ.θιχ.ρσΙες. νά. ξέ-
223

ρης πως ή στιγμΥι !ψτα.αε. MYj ψο6τιθ'9jς - πΑς την δ.λ1jθεια.. 'Έ
πειτα. θ& πεθά.νης». 'Έται λοιπόν, λΙγες μέρες πρΙν ν& !λθτι δ
!πΙO'Itοπος, δτα.ν ε!χε πιUι στό Σά,ρωψ γι& ν& πρoαευχτιθ1j πά,νω
στόν τά,ψο του στά,ρετς, ή Πα.ρα.O'ItεuYj π'9jγε στην πτιγΎι γι&· ν&
τρα.61jξη νερό . .Έrxψνικ& τό νερό της πτιγ1jς, ποu "ίτα.ν πά,ντα. κα.
θα.ρό, &.ρχιαε ν& τα.ρά,ζετα.ι. "Αμμος κα.Ι χα.λΙκια., σ&ν ν& Ικτο
ξεόοντα.ν ιiπό μι& ιiόρα.τη Μνα.μτι, δ.νέ6α.ινιχ.ν δ.πό τό 6υθό στΥιν
!πιψά,νεια.. Τρομιχ.γμένη ή Πα.ρα.O'ItwYj κοΙτα.ξε δλόΓUΡά, της γι&
Vf κα.τα.λά,6η τΎιν α.ΙτΙα. τοΙ) πα.ρά.ξενου α.ότοΙ) ψιχ.ινομένou. Ε!δε
τότε τΥιν ιiδελψYj Λo~κΙα., τΥιν πιό !νθερμη δπα.δό τοΙ) πα.τρός Ίω
αα.ψά,τ, ν& κα.τε6α.ίντι πρός τΥιν πηγ1j, !ται δπως δ στά,ρετς Σερα.
ψεΙμ είχε δια.κρίνει μι~ μέρα., μέσα. στό τα.ρα.γμένο νερό, τό πλτι
αία.σμα. του τότε δόκιμου Ί6~ν Τίχονωψ. "Αρα. λοιπόν, ή ατιγμΥι
γι~ ν~ «6ροντοψων1jση την δ.λ1jθεια.» ε!χε cpθά,αει!
Ή Πα.ρα.O'ItευYj θuμ1jθTjκε τ~ λόγια. του πα.τρός Σερα.ψείμ.
«Mετ~ θ~ πεθά,ντις».
-"Εχε γειά" Ήλία., ε!πε α' !να. ιiδελψό του Σά.ρωψ που
~λθε στΥιν πηγ1j. ΔΑν θ~ αΑ ξα.να.δω πιά,.
- Τί λΑς !κεΤ, Μά,τouO'ltα. j Για.τΙ ν& μιλιiμε γι~ θά,να.το j
Πολυ 71ρεμη δμως, !πέμενε:
- ΔΑν θ~ μΑ ξα.νιχ.δΤίς πι~ Ήλία.. Χα.ϊρε.
Τώρα. λοιπόν, !νόαω ή η:ελα.γία. «πoλεμoυαε~ μέαα. στό κελλί
της, ή Πα.ρα.O'Itw1j, ιiΨOυ «εί~. κιχ.τά.μουτρα. τΎιν δ.λ1jθεtα.» στόν !-
ΠLO'ItΟΠΟ, ντυμέντι μΑ μ.ι~ προ6ιa γuρισμέντι ιiπό τΥιν ιiνά,πoδτι, !-
απα.ζε τ~ τζά,μια. μέαα. στό δικό της ~ελλι.
ΤΗτα.ν clρα.γε υστερΙα. δργισμένων γuνα.ικων j Πά,ντως δΑν τό
έρμηνεόα.νε !ται στό 'μονα.στηρι. Ό πα.τέρα.ς Σερα.ψεΙμ, "ίτα.ν α.ό
στYjρός κα.Ι τό ξέρα.νε, γι~ τους δι~ Χριατόν αα.λοός. ' Ανά,μεαα. d'
α.ότοός, τους πολυά,ριθμους, που 6λέπει κα.νεΙς ν~ περιπλα.νωντα.ι
α' δλη ΤΥΙ Ρωαία., υπά,ρχouν λΙγοι, !λεγε, ποu !χουν κληθΤί ν~ ση
κώσουν τό ψορτΙο, τό πιό 6α.ρυ ιiπ' δλα., τΤίς θελ-ημα.τικΤίς τρέλ
λα.ς. ΟΕ πιό πολλοl ~αα.ν ύποπτα. υποκεΙμενα. Yj δια.νοητικώς &ρ
ρωστοι, δα.ιμονιζόμενοι. ΆντΙΟετα., τους πρα.γμα.τικους δι~ Χριστόν
αα.λους τους θεωρουαε α~ν O'ItEUYj !κλογ'9jς του ΆγΙου Πνεόμιχ.τος.
τους γνώριζες δ.πό τ~ μά,τια. τους μΑ τΥιν πα.ιδικΥι κα.θα.ρότητα.,
δ.πό την μυστηριώδτι, κα.Ι μιχ.ζΙ δ.ποκα.λυπτικ1j, περΙ κεκρυμμένων
224

ιiλrιθειων δμιλΙα. τουι;. Συχνιi κoντ~ρoχτυπιooντα.ν. ΟΙ κινήσεις
τους, οΙ ςpιxtvoμ.EYLXdr. γελοίες, γΙνοντα.ν κα.τα.νοητέι;, α.ν θέλη κα.νεΙι;
vdr. πιστέψη πώι; τόν πόλεμα τόν ξεκινοον ~ν~ντια. στ~ πνεUμa.τα.
τοο σκότους, για.τΙ tjδη ιiπό δω κιiτω ~χouν την Ικα.νότητα. vdr. 6λέ
πουν κα.Ι τούι; δα.Ιμονει; κα.Ι τούι; ιiγγέλoυς. Ό Mα.κιiριoι; Ba.σί
λειοι; πετοΟσε ~τρει; στούς τοΙχους των ~κκλησιων, πιiνω στούς
δ~oΙouς γα.τζώνοντα.ν οΙ δα.Ιμανες πού ιiπoδιώχνoντα.ν ιiπό τό ~σω
τερικό. στη ΛειτouργΙα., κα.Ι φιλοοσε τdr. κα.τώφλια. των κα.κόφημων
τόπων, δπου ~κλα.ιγα.ν τdr. πνεόμ.α.τα. τοσ φωτός.
***
Mετ~ τόν 'ΕO'ltερινό, οΙ ιiδελφές, κα.τdr. δια.τα.γ-ην τοα ~πισκ6-
που, σuγκεντρώθηκα.ν στην τριiπεζα.. 'Ήτα.ν περΙπου πεντα.κόσιες.
Ό χωρος tjτα.ν μικρός. Ό Σε6α.σμ.ιώτα.τος μπΥΙκε, ντυμένος μ.έ τό
μεγιiλo τou ~πισXoπικό σιχ.κκο, με τΙς πολυιχ.ριθμ.ες πτυχές.
Ή ιiτμόσςpα.ι.ρα. tjτα.ν τετα.μένη.
- Αύτές πού θέλουν τ-ην ιiδελφ-η ΛουκΙα. Za.μ.ιιχ.τιν ytdr. ~γou
μένη, ν~ προχωρήσουν μπρoστιi! ιiνήγγEιλε.
Μερικέι; - κα.μμι~ σα.ρα.ντα.ριιi. - ΟΙ !λλες μ.έ διiκρυα. στdr.
μιiτια. κα.Ι γονα.τιστέι; Ικέτεuα.ν τό Σε6α.σμ.ιώτα.το vdr. ιiφήση τ-η μη
τέρα. τους, την Έλισιi6ετ Oύσιiκωφ, στη θέση τηι;.
- ΠροχωΡΤίστε μπρoστιi! lΙρόστα.ξε δ ~πΙσκoπoι;. Άλλdr. κa.μ.
μιιΧ δέν κουνιότα.ν.
- Αύριο, ιiνήγγειλε, θιΧ τρα.6ήξουμε κλTjρο. Έα.ν δ κλΥΙΡοι;
πέση στ~ν ιiδελφ", Λουκία., α.ύτει; πού θdr. ιiρνηθoσν vdr. τ~ν δεχθοσ·/
θdr. διωχθούν ιiπό τό μ.ονα.στηρι.
- θα. έίμα.στε τετρα.κόσιες! φωνιiςα.νε οΙ ιiδελφές. .
Δuσa.ρεστημένος κα.ί ~κνεuρισμ.ένoς, δ Nεκτιiριoς, κa.τευθύνθη
κε πρόι; την πόρτα., ιiνoίγoντα.ς δρόμο ιi",ιiμεσα. στό πuκνό πλΥΙθος
των δα.κρυσμ.ένων ιiδελφων. lΙερνωντα.ι;, μπλέχτηκε στό μα.κρύ έπι
σκοπικό του σιiκκo, κα.ί ΠΡΟO'ltιiθησε vdr. ~λευθερωθY) μ.έ Hιxςppdr.
κλωτσήμα.τα., πού ~δινα.ν τ-ην !ντύπωση πώς τα.δινε στΙι; ιiδελφές.
'Ένιχς -δ.νδρiXΙ;, πού μπΥΙκε χωρΙι; vdr. ΤΡΙΧ6ήξη την προσοχ-η
κιχί πού στιiθηκε κoντ~ στην π6ρτιχ, πιχρα.τηρουσε ιχύτη τη γελοίιχ
κιχΙ θλι6ερ-η σκηνή. ΤΗτιχν δ ΝικόλΙΧι; Μοτο6ιλωφ.
Συνοδευόμενος ιiπό τ~ γuνιx!κa. του κιχΙ τΙς δύο του κόρες πή-
225

γιχ.ινε στη Μόσχιχ., δπου θ!κιχ.νε ~ ι1πιχ.ριχίΤ1jΤΙΧ διΙΧ6Υιμ.ιχτιχ rtci vci
6ιιλ1j τη μεγιχλύτεΡ1j Ισωτερικη (σέ σχολεΤο). δτιχν ενιχ ιλιχψρο
τροχιχτο tiτόx1jμ.ιx τούς ι1νιi.γx.ιxσε vci περιχ,σουν τη νύκτιχ στο σ'Πιτι
που εΙχιχν στο Ντι6έγιε60. Ή "EAtY1j Μοτο6ιλωψ lμιχ.θε ι1μέαως
ΙSλιx δσιχ. σuνέ6ιxινιxν, ι1πό τη θεΙιχ. της την ΠΙXριx.a1tΕUη πΟΟ θεώ'Ρ1j
σε το τροχιχ.Το tiWX1jμιX. τους aciv στιχλμένο ι1πο τη θεΙιχ. πρόνοιιχ.
την ~ll1j μέριχ.. ι1ψου lκιχνε την λειτουργίιχ. σέ μιci κιχινούρ
γιιχ μικρη Ικκλ1jσούλιχ που κτίστηκε στη θέO"Yj ιιυτω., που εΙχε κλεΙ
σει δ πιχ.τηρ Ίωaιxςrιχ,τ. δ Σε6ιχσμ. Νεκτιχ,ριος. δρθιος μπροστά. στην
ώριχΙιχ πύλ1j. διέτιχ.ςε vci του δώσουν τci τρΙιχ χιχρτιχ,κιιχ.. πά.νω στci
δποΤιχ. "ίτιχν γριχμμένιχ. τά. όνόμ.ιχτιχ. των όΠOΦYIψίω~. lli'jpe ενιχ, το
lδωσε στο StιX1tOyO)t(J,! 16ιχλε τά. .!λλιχ. δύο μέα' στijν τσέΠ1j του.
-Ό Κύριος διιιλεςε τη Λoυ~Ιιχ. Zιxμtιχ,τιν γιά. 7ιγουμέV1j, ι1-
τηγγειλε δ Stιi.1tOyO, μ.έ δυνιχ.τη cpων'ή.
Μιά. ι1νιχ.τιχ.ριχ.χη lγινε στijν δμiιγuΡ1j. Άκoύaθ1jκιxν Αυγμο!.
Μιά. μονιχ.χη lπεσε uτω λιπόθuμ1j. ΚιχνεΙς δέν ijθελε νά. πιστέΦ1j
πώς δ Κύριος- μπορουσε vci διιχλές1j γιά. τη SLEUΘUyO"Yj της κοιν6-
τητιχ.ς του στιχ,ρετς Σεριχ.ψεΙμ. μιci μοννιχΥ) κιi.τω ι1πο διιχτιχγές του
προδότη Ίωaιx~τ, που κιχ.τιiστρεψε σuστημ.ιxτικά. 3λιχ ΙSαιx δ στιχ,
ρετς εΙχε. κιi.νει. κoρόϊδεuε ΤΙς Πιχ.ΡιχγγελΙες του )t(J,1 περιψρονου
σε μέ ΤΙς πριi.ςεις του την lδιιχ. την Βιχ.σιλιaaιχ. των ουριχνων. \Ut-
ΘUplaθ1ju πώς κιχΙ τci τρίιχ. χιχ.ρτιχ,κιιχ. που δόθη)t(J,ν στόν ΙπΙ:π..οπο
δέν εΙχιχ.ν Πιχ.Ρci ενιχ. κιx.l. μόνο δνομιχ. - το δνομ.ιχ της ΛουκΙιχς
κιχ.Ι πώς ιχυτός τό ijςερε. rt' ιχυτο !λλωστε 6ιιiστ'Yjκε vci 6ιXA1j στην
τσέΠ1j του ~ !λλιχ. δύο.
την m1j μέριχ μετά. τη λειτουργΙιχ. δ αε6ιχσμιώτιχτος ΝεκτΙΙ
ριος δεχότιχ.ν τη", διιχ6ε6ιχ.ΙωO"Yj της κιχ.ινούργιιχ, 7ιγουμέV1jς.
ΕΤχε a.ριχ.γε ijσuX1j τη ΣUVElB1jcΠι του j Thρνωντιχς ι1πό την
Ικκλ1jσΙιχ. εΙδε τη «μ.ιχκιχρΙα.» Πελιχγίιχ. κιχθισμέν1j στΥιν dΚΡ1j του
δρόμου. νά. κυλ~ τci ιχύγά. του Πιi.aχιχ., όπως τό κιi.νoυν τci·πιχιδιά.
στη Ρωσίιχ.. Κιχ.τέ61jκε iπο την &μιχςιχ. χιχι τΥιν πΑ1jαίιχσε. θ!λεγε
κιχνεΙς πώς ζ1jτουσε vci χιχθ1jσuχιi.cπι τον έιχυτό του γι' ιχυτο που
μόλις είχε χΙΙνει.
ΌρΙστε, OOUA1j του θεοϋ πιi.ρε ενιχ. πρόσψορο ι1πό τη λει
τουργΙιχ που lχιχνιχ. πρΙν ι1πό Alro'i είπε ιΧ.πλώνοντιχς το χέρι.
ΑυτΤιI γύρισε το πρόσωπό της iι1πο την !ll1j μεριιχ,.
226

«'ΈπρεΠΕ δμως ΙΧότος να. κιxτa.λά.6η κιχΙ νιk φΙΥΥψ, δLηγεττα.L
ά.ργότερα. 'ή «ΒενεδΙκτη». A~τoς δμως τίποτε. Tijv πλησΙa.σε πά.λL.
Κα.Ι πά.λL της πρόσφερε το πρόσφορο.
:Εα.φνLΚα. ά.να,σηκώθηκε, λεπτη κιχ! σ6έλτη ΚΙΧθώς ofjτα.ν, κα.!
Ifώνα.ξε ά.πεLληΤLκ1j κα.! τρομ.ερΤι:
ΓLα.τΙ ά.να.κιχτεύεσα.L; εΤπε, δΙνοντα.ς στον ~πΙσκoπo Ινιχ γερο
χιχστοUκL •
• Αότός, ά.ντ! να. ΘUμώση - ouνα.Lσθιχνότα.ν προφα.νως το δoSL
κό τοu - !στρεΦε κα.! το !λλο τou μά.γοuλο.
- ·Οπως λέεL κιχ! το ΕόιχπέλLΟ, κτUτcα. κα.L τ!λλο.
- ΤΟ Ινα. σαΟ ά.ρκεί, ά.πά.ντησε πεΡLφρονηΤLΚα. 1ι Πελα.γΙα.,
κα.Ι ά.φου ξα.να.κά.θησε, !PXLaE πά.λL, σa.ν να. μoijv εΤχε ouμo6'ij τΙπο
τε, να. κuλli τα. ιχόγα. του Πά.σχα..
Φιχντά.ζετα.L κα.νεΙς τδ θόρu60 που !κα.νε 1ι όπόθεση.
- θα. σέ 6ά.λοuνε στη φUλα.κTι, θα. σέ κλεΙσouνε σέ τρελλο
κομ.είο, λέγιχνε στΥιν Πελα.γΙιχ.
- Ποτέ δέν π'ijγιχ, οϋτε κα.L πρόκεL τα.L να. πά.ω, ά.πιχντουσε
α.ότη πολυ ijptμ.ιx.
Πρά.γμ.ιχΤL, 1ι όπόθεση δέν εΤχε κa.μ.μ.Lα. OUvtXELΙX YLιX. τη «μα.
κα.ρΙα.». Άφου YUpLaE στην ~ΠLσκοπij του ΝΙζνL - Νό6γκοροντ, δ
σε6α.ομLώτα.τος Νεκτά.ΡLος της !στεLλε κιχτ' ~πα.νά.ληφη την εόλο
γΙιχ τοu, ζητωντιχς της ouγχρόνως τΙς προσεuχές της. Σκεπτότα.ν
&ριχγε τόν Φa.λμ.ό πou HEL: «πα.LδεύσεL με δίκιχιος ~ν ~λέει κιχ!
~λέγξεL με,. (\ιΤα.λμ. 140, 5) ;
MLιX. φορα. μά.λLστα., μέσφ ~νoς 1iροσκuνητου, της !στεLλε Ινιχ
δωρο.
·Οσα YLιX. τη «μα.κιφΙα.» Πα.ρα.σκεU~t δέν !ζησε πιχρα. ~ννέα. μέ
ρες μετα. την ά.να.χιίψηση του ~ΠLσκόποu. Μέ τη ouμπιχρά.στα.ση
του πα.τρός &σLλείou, κα.! ά.φου μετέλα.6ε YLιX. τελεuτα.Ια. φορα.
των Άχρά.ντων ΜuστηρΙων, !σEIuaE γλuκά., δπως τδχε προ6λέΦεL
δ Μπά.τοuσκά. της. Μα.θα.ίνοντα.ς το θά.νιχτό της δ σε6α.ομLώτα.τος
Νεκτά.ΡLος !μoεLVE σκεπτικ6ς. «ΤΗτιχν μoLιX. μεγά.λη δούλη του θεου!»
ά.να.στένιχξε. (Χρονικο του Ντt6έγLε60).
***
227

γουμένηι; δ Μοτοβιλωφ ξεκΙνησε γιά. τή Μόσχα.. "Ήτα.ν πιά. κα.ιρΟι;
γιά. νά. δρά,σr;.
'Ήθελε νά. θέση -τήν υπόθεση κιΧτω ΙΙπο την κρΙση του Τδιου
τού ΜητροπολΙτου Φιλάρετου, υψηλή κα.ί σεβά,σμια. προσωπικότη'
τα., τού δποΙου μεγάλοι; ύπTjρξε δ ρόλοι; στην ΙΙνα.κα.Ινιση τijι; Ρω
aLX'ijt; ΈκκλησΙΙΧι;. 'ΈμΙΧθε δμωι; πώι; δ Ιερά,ρχηι; δεν δεχότιχν κιχ
νένα., btELSYι περίμενε aτή Μόσχα. τήν άφιξη του ιχότοκρά.τοριχ.
ΛΙγο ΙΙργότερα., κά,τι φιλοι πληρocpόρησιxν το Μοτοβιλωφ πώι; δ
Μητροπολίτηι; είχε φύγει γιά. τή ΛΙΧόρα. τijι; Τριά.δοι; - ΆγΙου
ΣεργΙου, οπου βρισκότιχν ~δη 1ι ιχότοκρα.τορική οΙκογένεια..
Τοποτηρητήι; τού ΜητροπολΙτου ~τιxν τότε ΙΧότόι; δ ιiΡXιμιxν
δρΙτηι; 'Αντώνιος πού είχε Ιλθει νά. ρωτηση τον στά.ρετς ΣεριχφεΙμ,
έά.ν Ιπρεπε νά. iτοιμά.ζετιχι. γιά. το θά.να.τό του ΚΙΧΙ aτόν δποΤο δ
άνθρωπος τοΟ θεοΟ είχε ΙΙπα.ντησει πώι; θιi !κα.λείτο ν' ΙΙνα.λιi6η
τή σημα.ντική θέση του 1ιγουμένου (j iva. πολύ τιμημένο μονιχστη
ρι. Πρίν νιi τον ΙΙποχιχιρετηση δ στά.ρετι;, με δά.κρυα. στιΧ -μά.τια.
τού είχε πTj: «Μήν !γκιχτα.λεΙΨειι; τΙι; όρφa.νέι; μου». ΈκεΙνη τήν
!ποχή δ πα.τήρ 'Αντώνιοι; δεν είχε κιχτα.λά6ει.
''Οτιχν δμωι; δ Μοτο6ίλωφ, πού !ν τιμ μετιχξυ είχε πά,ει 6ια.στι

κά. στη Λα.όρα., πιχρουσΙιχσε το ιχΙτημά. του στον ΙΙρχιμα.νδρΙτη, α.ό-
τος ιχΙσθά,νθηκε τόσο 6α.θειιΧ τήν προσβολή πού είχε γΙνει στη μνή
μη τού στάρετι; σιΧν ν&χε γΙνει σ' ιχότον τον Τδιο. ΧωρΙι; ΙΙργοπορΙα..,
διά,λεξε μιιi κα.τιiλληλ~ στιγμή κα.Ι μιλησε γιιi τό Ντιβέγιεβο στον
Μητροπολίτη Φιλιiρετo, τον πρΟϊστάμενο κιχ;, φίλο του. Ό τελευ
τιχ!οι; ΙΙπεφά.σισε νιΧ ένημερώση τον Α,}τοκρά,τορα.. Τήν άλλη μέρα.
~δη 1ι εόΚΙΧιρΙα. πα.ρoυσιιiσθηκε.
ΜετιΧ τη Λειτουργία. δ ΑόΤΟΧρά.τωρ ΚΙΧΙ 1ι Aότoκριiτειρα. πα.Ιρ

να.ν το τσά.-' τουι;, κα.τιΧ, τή σuνYιθειιx, στιΧ διa.μερΙσμα.τιx του Μητρο
πολίτου, πού κα.θισμένοι; στο τρα.πέζι τουι; σuζητoυσε μα.ζΙ τους.
Ή σuνoδεΙιx τουι; - πού ~τα.ν α.ότή 1ι δεσποινΙδΙΧ !πΙ τών τιμών,
1ι ΙΙφοσιωμένη στον Ίωσα.φιΧτ - Ιπιχιρνε το πρωϊνό της στόι διπλΙΧ
νο τρα.πέζι. Σε μιιi δεδομένη στιγμή, κα.θώι; 1ι σuζήτηση στο α.ό
τοκρα.τορικο τρα.πέζι είχε ΙΙρχΙσει νιΧ d.tov'ij, ΙΙκουγότα.ν κα.θα.ριΧ 1ι
σuζ ήτηση πού σuνεχιζότα.ν στο διπλα.νό: τό θέμα. ~τα.ν δ στιipετι;
Σερα.ψείμ κιχΙ το Ντιβέγιεβο. Ό ΜητροπολΙτης Φιλάρετοι; !πω-
228

ςΡελήθΥΙκε για. να. δΙYIγYIθij στόν Autoxp!itoplX ιχότα. ποu εΖχlχν ΣUμ-
6ή ΙκεΤ. .
~ Είχιχ π!iντιχ ιiμςpι60λίες; γι' lΧότόν τόν πlχτέρlχ 'IωσlΧςΡ!iτ,
δτιχν μοο μιλοσσε γι' lΧότόν ή Αότοκρσ.τειριχ, είπε δ Αότοκρσ.τωρ.
Έξέφρlχσε την ΙπιΘUμίlX να. ιiΡXίσYj ιiμέσως; μια. lρεuνιχ, για.
την δποΙIΧ, πσ.νω - κ!iτω στΙς 7 'IouvCou τοσ 1861, δ ΜΥΙτροπολί
ΤΥΙι; Φιλσ.ρετοι; εΤχε ΙνΥΙμερώ'σει τόΥ κόμΥΙΤIΧ Α.ΙΙ. Τολστόϊ, έπί
τροπο της Ίερi1ςΣuνόδοu.
Αότη ή lρεuνιχ, ποu Ιγινε με ζήλο, πoΛU Ιξuπν!iδlΧ, ιiν~κει
μενιχότητιχ κlΧί δισ.κρισYj, χσ.ρις άτίς ΙνεργΥΙτικες ΧιΧΙ σuXνες έπεμ-
6σ.σεις; τοσ ΜYjτροπολίτοu ποu ςΡuλλομ.έΤΡYjσε Ιξονuχιστιxa. δ Ιδιος
τό ςΡσ.κελλο με τΙς 245 σελΙδες, εΤχε σα.ν ιiΠOτέλεσμlX την ιiπOΚIX
τσ.στlXσYj της 'Eλισσ.6~τ Οόσσ.κωςΡ κιχ.ί την έΥχlΧθΙδρuσή της ώς
ήγouμένΥΙς στό μονιχστήρι τοσ ΣεΡlΧςΡείμ - Ντι6έγιε60, δπως θα. δνο
μιχζότιχν ιiπo δώ ΧιΧΙ στο !ξής ή Κοινότητιχ. Πήρε το σχήμιχ xlXt
Ιδωσε touI; δρκοuς της μ.έ ΤΟ δνομιχ ΜlχρίlΧ. Μήπως δεν τΟ είχε
πρ06λέψει δ στσ.ρετς εΙκοσι πέντε χΡόνιlχ πιό μπροστ!i; ''Ολιχ θα.
ΤIΧΚΤΟΠΟΙΥΙθοσν μ.έ τη δωδεκ!iτη ήγοuμένYj, ποu θ~ την λένε «Μιχ
ΡΙΙΧ" - τό δνομιχ της Οόριχνίιχς ΊδρuτρΙlχς, ποu Ιπιχνιχχτοσσε Ιτσt
τα. δικιχιώμιχτσ. της;.
"Όσο για. τον ΊωσlχςΡά.τ, ή lρεuνιχ ιiποκ6.λuψε μερικα. ΠιχΡιχ.σχΥΙ
νιιχκσ.. «·rπό πlχρlχτηΡYjσtν» τώριχ, ιiνιχγκ!iστηκε να. όπογρσ.ψΥΙ μια.
δήλωσYj με την όπόσχεσYj να. μ~ν ξιχνιχιχνιχκιχτεuθή στΙς; υποθέσεις
τοσ Ντι6έγιε60.
Χίλιες κιχλόγΡΥΙες, οπως; τδχε όποσχεθή iι Βιχσίλισσιχ τοο Οό
ριχνοσ, σuγκεντρώθYIκlXν σε λΙγο γύρω ιiπo την ΜΥΙτέρlχ Μιχρ ίlΧ ,
που μ- Ινιχ χέρι στιχθερό κlχΙ γλuκό l6ΙΧλε σε γριχμ.μ.ή τό κλuδωνι
ζόμενο σκιiφoς, το δποΤον έκλΥιθΥΙ να. διεuθUνYj. Σιγα. - σιγα. τό μονιχ·
στηρι πηρε μια. μoρςp~ σόμςΡωνΥΙ μ.έ τα. σχέδιlχ που ε!χε κά.νει πιχ
λΥΙα. δ στ!ipετς;, με τον πέτρινο περί60λό tou, τα. κιχινουργιιχ ΤΟΙ)
κτΙσμlχτlχ κlΧί την κεντρικ~ έκκλφίΙΧ (κlΧθολικόν), την δποίιχν ό·
νειρεuότιχν δ ~νθρωπoς; τοσ θεοσ xlXt τής; δποίιχς τα. θεμέλιlχ σx!i
ςΡτηκlχν στό μέρος; ΟΠΟU ιχότος εΤχε υποδείξει, χσ.ρις; στ~ν ~ypu
πνΥΙ ςΡροντΙδlΧ τοσ Μιχιχήλ ΜlχντούρωςΡ. Το εΙκοστό πέμπτο Ιω6ΥΙ
λΙΧΤον της ιiξιιχγ!iΠYjτης ήγouμένΥΙς; !ορτ!iστηκε στό Ντι6έγιε60 στα.
1887 με πολλή χιχρά.. ΔΙπλlΧ στή ΜΥΙτέρlχ στεκότιχν, κιχτα. τ~ δισ.ρ-
229

κειιχ των τελετων, μιά. ι1πό τί~ πpωτε~ ι1δελφες της κοινότητος, 'fι
&λλοτε δμΟΡCP1j κ~Ι Μσπιστη Ξέν1j, πού είχε γΙνει Μ7jτέΡΙΧ Κιχπι
τολΙνιχ κΙΧί ~τιxν τώριχ δγδόντιχ τριων έτων.
* * *
«''Οτα.ν οε δώδεκιχ πpωτε~ ι1δελφες της κοινότητιχς θ!χουν

ςΡό-Υει πιιχ. &π' α.ότόν τόνο κόσμο, εΖχε πij δ στά.ρετς &ΠΟΧΙΧιΡετων
τιχς γιιχ. τελευτιχΙιχ <ροριχ. τόν πιχτέριχ Βιχσίλειο Σα.ντόφσκτι, θιχ. ψό
γ1jς κιχί συ, δέκιxτo~ τρίτος. Ή ΓUνιxΤκιx σου θιχ. cpό-y1j Μο χρόνιιχ
νωρΙτεριχ».
''Οπως δλες ο[ !λλε~ ~po6λέψεις, lτσι κι ΙXόΤ~ πριχγμα.τοποιΥι
θ1jκε. 'Ο τιχπεινός κΙΧί πιστός δoυλo~ του θεου, δ πιχτηρ Βα.σίλειος,
πέθιχνε τό 1884, σε 1jλικίιχ lryδοντα,τεσσιίρων έτων κΙΧί δλοι λυπΥι
O1jκιxv γιιχ. τό θιίνιχτό του.
«Νσ. σε θιίψouνε στιχ. δεςιιχ. της ΆγΙιx~ Τριίπεζιχς της Έκ
κλ1jσΙ:χ.ς τijς ΤεννΥισεως, είχε έπίσ1jς πij δ στιίρετς. Ό Μισένκιχ
(Μιχντοόρωφ) θιχ. &νιχπιχuθij στιχ. &ριστεριί. Kιxt μένα. θιχ. με 6ιί
λουν στ~ μέσ1j. 'Έτσι θά. εrμιχστε ολοι μιχζΙ».
Πριχγμιχτικιί, δ Μιχντοόρωφ τοποθετ1jθ1jκε γισ. νιχ. κοιμ1jθij
τόν τελευτιχιο του υπνο, στ' &ριστεριχ. ΙΧότης της έκκλ1jσΙιχ~, πού
είχε κτισθij με lςοδά. του. πιχριχ. την ιχuτιχπιίρν1jσ1j του δμως, δεν
εΖδε στό Ντι6έγιε60 τόν θρΙα.μ60 της δικιχιοσυν1jς. 'Έφυγε σε μιιχ.
στιγμΎι, οπου 1j δόςιχ του «πα.ρά.ςενου έπισκέπτη», στΙς Ιεpόσuλες
6λέψεις του δποΙου &ντιτΙΟετο με δλες του τΙ~ δυνιίμει~, <ριχινότιχν
σχεδόν alyouP1j. llιxp' δλ1j τ~ν ιχΙσιοδοςίa. του, δ κΙΧΟμένος δ Μι
xιx~λ εΖχε lρθει στό σ1jμειo νιχ. χιίσ1j πιιχ. τό θιίρρος του, δτα.ν εΖδε
στ' δνειΡό του τόΥ Μπιίτουσκά. του πού του εί-itε: «Έμπρός lλΙΧ,
θιχ. προσεUΧ1jθουμε μιχζΙ!», ΚΙΧί δ πιστός φίλος του aτιίpετς σuμπέ
ριχνε πώς εΖχε ψθιίσει πισ. 1ι ώρα. του. 'f.1jΤ1jOε άπό τό γιχμπρό του
πιχτέριχ ΣιχντόφσκΥΙ νά. xtiY1j μισ. Λειτουργίιχ στην έκκλΥΙσίΙΧ τijς
ΓεννΥισεως, κοινών1jσε εόλΙΧ6ικιχ. κιχί μόλις γόρισε σπίτι του, εΖπε
στ~ ΓUνιxίκιx του. «Βιιίσου νιχ. ~τoιμιίσ1jς τό δείπνο. Άλλοιως θά.
τό μετιxνoιώσ1jς - θιχ. εΖνιχι πολύ &ργά, ... » Μετιχ. 6γijκε με τό
γιχμπρό του πιχτέριχ ΣιχντόφσκΥΙ lςω aτόν κήπο γιιχ. νσ. μιχζέψτ;
μουριχ, ιχίσθιiνθ1jκε λίγο χl)υριχσμένος, κά,θισε πά.νω στόν πά.γκο 0-
230

κ(Χ.ί ξεψόΧ'YjOε. Το τέλος του ~τιxν τόσο πολu εlρηνLκό, ποu 1j ΎtJ
νιχίκιχ του τον πέριχσε YLιX ΚΟLμLσμένο.
Ό ΜLΧΙΧ~λ Μιχντοόρωφ ~τιxν Ισως δ ΠLΟ rνTιαιoς μιxθητ~ς
του στιiρετς Σεριχφείμ. Νέος, πλοuσLος ίiνδριxς, πού ιiντΙθετιx μ"
ιχδτο του Εδιχγγελίου, , δεν είχε OL'7t1iaEL νιΧ ιiκoλouθTισrι την στε
ν~ν δδο με δλες τίς σuνέπεLες ποu μLιΧ τέΤΟLΙΧ έκλoγij έπέφερε, τον
~6λεπιxν πιiντιx lτσL οπως τον 71θελε δ στιiρετς: ElPTjYLXιX ένεργη
τικό, θιχρριχλέο κιχί ,έμπιστευμένο στο θείο ελεος. ''Εγγιχμος, λα.ϊ
κός, δεν ένσιiρκωνε &.ριχγε ΙΧδτον τον «έσωτεΡLκεuμένο μονΙΧΧLσμό»,
YLιX τον δπο'ίο γίνετιχι στίς 1jμέρες μιχς τόσος λόγος; Με μιιΧ με
γιiλη κΙΧλωσόνη, «με την κ(Χ.ρδιιΧ στο χέρι» erXE ενιχ EtJXιiPLatO πιχ
ροuσLιχσταό, πρόσωπο ιiνΟLΧΤΟ κΙΧι χιχροόμενο, με μεγιiλιx διιiφιxνα.
μιiτιιx. Πέθιχνε ~ξijντιχ χρονων. 'Αφου lYLve όρθόδοξη, 1j "Αννιχ, 1j
πιστη Γερμιχ,νίδιχ σόζυγός του, lζησε τΙς τελεuτιxΈες 1jμέρες της
ζωijς της στό Ντι6έγιε60, οπου κρυφιΧ l6ΙΧλε το ριiσo της κιχλο
γρτιιiς.
'Όσο YLιX τ~ν ϋπόσχεσrι πού είχε δώσεL ό στιiρετς ν' ιiνιxπιxυ
θij μιιΧ μέριχ ιiνιiμεσιx στούς δυο φίλouς του, ,.ην Μιχντούρωφ κιxL
τον πιχτέριχ Βιχσίλειο Σιχντόφσκη, πολλοί ιiπoρoυσιxν YL' ΙΧότό. Δεν
είχε ένΤΙΧcpLιχσθij στο Σιiρωφ j ΓιιχτΙ νιΧ μετιχφερθij στο ΝΤL6έγιε60;
ΚιiΠΟLος Εκιχνε τ~ν έραιτησrι στ~ν Μητέριχ ΜιχρΙα.. Αότη φιiνηκε
νιΧ σκέπτετιχι - tι νιΧ προσεUχετα.L. -rστερα., μετιΧ ιiπo μLιΧ μLΚΡιΧ
σιωπτι: «ΤιΧ &.για. λεΙΨιχνιχ μένουν σuXνα. κρυμμένιχ,., είπε. Πιχρά.
ξενη ιiπιiντησrι. T~ν ΚΙΧΤΙΧλιχ6ιχΙνεL κα.νεΙς κα.λλίτεριχ στΙς μέρες
μα.ς; δπου οέν ξέρουμε τΙ ιiπέγινιxν τιΧ λεΙΨιχνα. του Πα.τέρα. Σε
ριχφείμ.
* **
Ό «τιχπεινος όπηρέτης» του στιiρετς, δ ΝLκόλιχς Μοτο6ίλωψ,
ιXφTjσε ιχδτο τόν κόσμο στΙς 17 Ίιχνουιχρίου 1879, σε 1jλLΚΙα. ~6δo
μijντιχ ~νός έτιίΊν. Προς τό τέλος της ζωijς του iι πνεuμΙΧΤLΚ~ πλευ
ριΧ της περΙπλοκτις κΙΧί φλογερijς φύσrις τους ~ρε τελεLωτtκά. την
α.νω 66λ ΤΙΧ. Βλέποντιχς πιχντου μέσ' στόν κόσμο το πνευμα. το& ιiν
τιχρίστου κιχΙ έπειδ~ ιχισθιχνότιχν έοώ κιiτω σιΧν ενα.ς ξένος τιχξει
διώτης, έπιχειροσσε δλο κα.Ι πιό σuXνιX μΙΧΚΡLνιΧ προσκυνΤιμιχτιχ.
ΆκόμΥί κιχ! στιΧ ΠLΟ ιiπoμα.κρυσμένιx ά,γLιχσμένιχ μέρη της τεριχ-
231

στια., Ρωσία., ιl.να.γν(~ριζα.ν την όςJnιλij σιλουΙττα. του τη στεφα.
νωμινη μέ τά. !σπρα. μα.λλιιi.*
·Οτα.ν 6ριαx6τa.ν στο Ντι6έΎιε60, δλε, τι, μΙρε" μέ δτιδήποτε
χα.ιρ6, ΠΤΙΎα.ινοερχ6τα.ν μέ τά. πόδια. xa.τά. το μήχος; του χα.ντα.χιου
1tOύ τό λέΎα.νε «τη, Πα.να.ΎΙα.ς;». Τον χειμωνα., ~πειδή το ~πίχωμα.
ofjτα.ν πα.ΎωμΙνο χα.ί Ύλιστρουσε, Ιχα.νε τον περίπα.τ6 't01J μέ τά.
τέσqερα.. ΟΙ !νθρωποι Ύελοϋσα.ν. ''Ομως; ή .:μα.χα.ρΙα.» Πελα.ΎΙα.,
εόχα.ριστημένη, το .~πιδoxίμα.ζε. «Είσαι χα.Ι σιΊ τρελλος; σά.ν χι ~
μΙνα., ΝιΧόλΧα.,., lλε-Υε.
·Ενα. μήνα. πρΙν ιι.πό τό θιiνα.τό του, δ Μι:ιτο6ίλιι)φ εΙδε lνα.
δνειρο, πού το διηΎτjθηx.ε στη -Υυνα.ίχα. του. Ή Βα.σίλισσα. του Ou-
ρα.νοσ τοσ πa.pουσιιiσθηχε χα.Ι τοσ όποσχΙθηχε πώς; σέ λΙΎΟ θα. τόν
δδηΎοσσε σ' ιΥα. προαχόνημα., μέσα. σέ μια. !γνωστη περιοχή, δπου
θά. τou ~γνώριζε 6.Ύίους;, ΎΙά. τού, δποίους; δέν εΤχε ποτέ ι1χούσει
νά. μιλουν.
Μετά. ιι.π· α.ότΟ τό 3νειρο οΙ δυνιiμεις; του !ρχισα.ν νά. τόν ~Ύ
xα.Τa.λεΙπoυν. ΠΙθ!%.νε είρηνιχά. στά. χτημ.a.τi τόυ στό ΣΙμπιραχ,
ωά. ~ντa.φιιiσθηxε στο Ντι6έΎιε60, δπω, τδχε προ6λΙψει δ στιi
ρεΤς;. Ή -Υυνα.Ίχα. του ςα.να.Ύυρισε νά. ζήση στδ μονα.στηρι, δπου
εΤχε περιiσει 1jάo πα.ιδιχά. χιχ.ι τά. .νεα.νιxιi της; χρόνια.. Κριiτησε ΎΙά.
xa.tpo χωρί, νά. δείςη σέ χα.νένα. τά. ι1πομνημονεύμα.τα. τοσ συζύ-Υοιι
τη,. Μόνο λΙΎΟ πρΙν ιι.πό το θιiνα.τ6 της; τά. ~μπιστεύτηxε, δπως; το
[χουμε ofjδη πή, r;' ένα. συΎΎΡα.ςΡΙα., πού ofjτα.ν περα.στιΧός; ιι.πο τό
Ντι6έγιε60, το ΣέΡΎΙΟ ΝεΊλο πού τά.δημοσίευσε, ~ν μΙρει, στην
.ΈcpημερΙδα. τη, Μ6σχ!%.ς;». ..
rH διiι'Yηση τής; συνομιλΙα.ς; τοσ πα.τέρα. Σερα.ψεΙμ μέ τόν Μο
το6ιλωψ, χυΧλοφ6ρησε τόν Ίούλιο ~oσ 1903, 'tijv ήμέρα. πού ι1να.
χηρύχθηχε α.Ύιος;. θ!λεΎε χα.νεΙς; πώς;, ι1πο τον ουρα.νό ψηλιi, δ
στιiρετς; δημοσΙευσε δ ίδιος; το lσχα.το μTjνυμιi του.
• V. Zander, Seraphim von Sarov, Patmos Verlag 1965.
l32

ΈαΙλΟΥος
Βασιλεϋ ουράνιε, Παράκλητε,

το Πνενματής ΆληθεΙας, ό Πανταχού
Παρ ων και τά πάντα πληρών, ... έλθέ
\, 2 __ .s. -
και σκηνωσον ι-.--., "μιν ..•
(Π(lOσeνΊ~ ned, τδ • λγιοιι ΠιιsVμα).
eH όνακήρυξή του
Α ΠΟ ΠΟΛΙ ΚΑΙΡΟ δ ρωσLχος λιχος θεωρουσε τον στ~ρετς

Σεριχψείμ σιkν &YLO. 'Όσο περνουσιχν τιk χρόνLΙΧ, Υι δ1jμ.οΤLχότητιi
του ολο χιχί μεγιi.λωνε. Tιk θιχυμιχτιχ πού δ ΚUΡLος Ιχιχμε OLιk μέ
σου του ΊΠ1jρέτοu του δΙν μεΤΡLόντοuσιχν ΠLά... Tιk ΙΙρχείΙΧ τοσ Υι
γουμένου τοσ Σ~ρωψ πεΡLεΤχιχν έxιxτoντ~δες ι1πο γριiμ.μιxτιx -που
σuνoδεόoντιxν σuχνιk χιχΙ ι1πο ΧΡ1jμΙΧΤLχέι;; δωρεέι;;- χα,Ι που εύχιχ
ΡLστουσιχν "yLιk τΙς εύεργεσΙες πού είχιχν λιi6εL QLιk της μεσoλιx6~
σεως του στιiρετι;;. Στο NtL6lYLE60 δέν εΙχιχν ι1Χόμ1j χα,τορθώσεL,
πρΙν ι1πο την έπιxνιiστιxσ1j του 1917, νιk τιχξLνομ~σοuν δλει;; τΙς
γριχπτέι;; μιxρτuρΙει;;. ΔL1jγ~σεLς πού ι1ψοροσσιχν τον πιχτέριχ Σεριχ
ψεΙμ Q1jμoOaLEOOytΙXV σέ QLιiςpopιx περLοδLΧιi:
«' Ανιχγνώσμ.ιχτιχ Olxo-
δομ:ηι;;» χιχΙ
1867) "Πνεuμ.ιχΤLχέι;; σuνoμιλΙει;;» (1872). ,,'Η
(1864
PωσLX~ ΆΡΧΙΧLότητa» (1880), δ «Ρώσοι;; ι1γγελLιχψόρος» (1~80).
Ό Υιγοόμ.ενΟι;; τοσ Σ~ρωψ, δ π~τερ ΡΙΧψΙΧijλ, έξέδωσε σ' Ινα, φυλ
λιiδLΟ μέ τΙτλο «Συλλoγ~ θιχυμιχτουργών γεγονότων» δλιχ ιχύτιΧ τιχ
δποΤιχ είχε IiXOUaEL νιΧ λένε σχεταιΧ μέ τον πα,τέριχ ΣεριχψεΙμ, 0XL
233

μόνο στο Σιχ.ρωψ ιlλλιX κιχΙ στο Ντι6έΎιε60. Ίεριχ.ρχες cp1JμoLoμtvoL
ΎΙιΧ τ~ν ιlρετTι τοuς, δπως δ ιlρχιεπΙσκoπoς Άντώνtος τοϋ Βορονέζ,
στον δποίον δ στιχ.ρετς είχε 'ItιxpouaLιxoθ'ij τ~ νόκτιχ τσϋ θιχνιχ.τou tou,
μιλοϋσιχν ΎΙ' ΙΧίιτόν, σιΧν μεσολΙΧ61jτη xoY'tιX στο θεό, δχι μόνο ΎΙιΧ
τη ΡωσίΙΧ ιlλλιX ΎΙιΧ τον κόσμο δλόκλ1jΡο.
Ό ιlριθμoς των προσχuν1jτων που σuνέρρειxν στο Σά.ρωψ δλο
κιχι μεΎιχ.λωνε. Προσεuχότιχν πιχ.νω στον τιΧψο τσϋ στιχ.ρετς κιχι πιχΙρ
νιχνε μιχζί τouς κιχι λΙΎΟ ιlπo το χωμιχ tou' λοUoντιχν στο ΠΙΧΎωμένο
νερο της Π1jΎ'ijς, ΤΟ !πινιχν κιχΙ Ύέμιζιχν κιχι μπoυκιiλιιx. Μέσιχ σrro
οιχ.σος έπισχέπτοντιχν τά. tP1jμo1jtijPLιx, κοντινά. XΙXL ιlπoμ.εμ4κρυσμέ
vιx' εσπΙΧΎιχν την πέτριχ, πιχ.νω στ~ν ·δποΙιχ ε!χε προσεUΧ1jθ'ij δ Μιχ
κιχ.ριος ΎΙά. χίλιες μέρες κιχΙ χΙλιες νόκτες ΎΙά.. νά. 'Itιx.pouv κομ.μ.ιχ.
ΤΙΙΧ. ΣτΤιν tXXA1jaiιx δεν !πιχuιχν νά. ζ1jτοuν σuνεχως νεκρώσιμε;
ιiκολοuθίες (πιχν'luχίδες) ΎΙά. τΤιν ιlνιΧπιχuστι της ΦUX'ij' τοσ ['ΕΡΟ
μoovιXxou ΣεριχψεΙμ κιχί. νά. τοϋ ιlvιi60uv κεριιi. Τά. πορτριχ!τιχ -tou,
.πού τuπώνoντιxν σε χιΑιιχ.δες ιlντίτuπιx, δεν a.POY1jOΙXV νά. τιμ.ωντιχ.
σά,ν εΙκόνες. Άκόμιχ κιχί οΙ μορψωμένοι &νθρω'ΠΟι, προτσϋ νά. τΙς
ιiσπιxσθoϋν, Ύoνιiτιζιxν κιχι lχιχνιχν το στιμ.ε!ο τοσ atιxupoQ. Σπιχ.νιιχ
6ρισχότιχν μιά, χωρικ~ ίσμπα, στίς πιό χιχμένες Ύωνιες της Ρω
σίιχς, πού νά. μΤι'! !6ρισχε κα,νεΙς μιά. χρωμιχτιστη λιθο-Υριχψίιχ τοσ
στιiρετς. Τον πιχρίστιχνιχν κιχτά. προτίμ1jστι κιχθισμένο μπροστά. ~o
lΡ1jμτιτiιριό τou σuντρoψιά. με μιά. ιlρκoόδιx Τι νσ. κιχτεuθόνετιχι προς
τδ διiσoς, μ' ενιχ τσεκoόρ~ στό χέρι.
Πολλοί &νΟρωποι τόν 6λέπιχνε στό δνειρό τοuς. Μερικοί, ΙδιΙΧί··
τεριχ πιxιoιιi, τον 16λεπιχν μπρoστιi τοuς. Κιχμμιά. cγoρά. τόν σuνιxντoϋ
σιχν στο σπίτι τοϋ Μιχντούρωψ, δπως το έπι6ξ6ΙΧίωνε iι Χ'Υιριχ τσCί
τελεuτιχίοu.
Άρκετά. πρί.ν ιlπό την έπίστιμ1j ιlνιχκijρuςij tou σε a.oyto, iι «ψω
"Τι τoCί λα,οϋ» είχε ijOTj κιχτιχτιχ.ςει μετιχξύ των ά.ΎΙων ΙΧότον ΤΟΥ κιχ.
':;~ικo των διχσιί>ν, πού ψοροσσε ύποδΤιμ.ιχτιχ ιlπό ψλούδιχ στιμόδιχς, ιxu
Τ}.'ι τόν Ύέροντιχ με τά. λεπτά. κιχΙ ιxucrt'Ylpιx χιχριχκτηριστικιΧ, με
,μά.τιιχ οιιΧψιχνιχ σά.ν t'ij; ΠΤΙΎ'ijς, πού lλεγε με τό ιiπελικό τou χιχ
μ6Ύελο σε 5Aou; οσοuς τδν σuνιxντoσσιxν: «KιxA1jμotpιx, χιχριχ. μoou!»
κιχι σuμπλTιρωνε σuχνιi: «Χριστός 'Ανέστη».
«''Αν 6ριί> χά,ρτι έν!ί)πιον τοϋ θεοσ, ίιποσχότιχν προτο& ν' ιiψ1J
'Πι ΤΤΙ -y'ij, θά. προσεόχωμιχι ΎΙά. δλοuς, Ύονιχτιστος μπροστά. στό
234

θρόνο του ΤΨΙστou». 'Όσο γιιi την ιlπoτελεσμ.~τικότητoι. της προσ
εuχi'jς τou κ~νένoι.ς δέν ιlμ,φέ6oι.λε.
'Εςi'jντ~ χρόνι~ μ,ετιi το θιiνoι.τό τou, στά. 1892, 'ij Ίεριi Σύν
οδος ιlνέθεσε σέ μ,ιιi εΙδικΥι lπιτροπij νά. διερευν'ήση σχετικιi μoi
τά. θ~υμ,~τoι. κοι.Ι τίς Ιιiσεις που ιlπoδΙδoντ~ν στόν Πoι.τέρ~ Σερ~·
φεΙμ,. Ό 'ijγοuμ,ενος τοϋ Σιiρωφ πi'jρε τ1ιν lytoAij νά. κ~τoι.γριiΨτι
τοι.κτικά. κ~ί εδσuνεΙδτιτ~ ΙSλoι. τιi γεγονότοι. ~δτoυ του εΤδους που
σuνέ6~ιν~ν στο μ,oνoι.σtήρι. Κοι.θώς πλ'YIσίa.ζε ή ιlν~κ'ήρυς'ή του σέ
&γιον, τιi θ~όμ,~τoι. σuσσωρεooντoι.ν μ,' lπιτ~χuνόμ.ενο ρυθμ,ό. rινόν
τουσοι.ν κ~θτιμ,ερινιi κοι.Ι σuχνά. περισσότεροι. ιlπo ενοι. την 'ijμotpoι..
Στά. 1902 δ Αδτοκρά.τωρ Νικόλοι.ος δ Π lςέφρ~σε τΥιν lπι
θυμ,Ι~ νιi κιντιθi'j 'ij δι~δικ~σΙ~ γιιi την ιlν~κήρυςτι.
Ό στιiρετς "ίτ~ν πολυ ιlγ~ΠTJτός στην ~δτoκρ~τoρικ1ι οΙκογέ
νειοι.. ΈκεΙντι ιlπέδιδε σ' οι.δτΟν πολλές θεροι.πε!ες κ~Ι μ,ετ~ςυ των
&λλων τη θεροι.πεΙοι. της μ,ικρi'jς M~ρΙ~ς, 'ijλι)(.Ι~ς τότε πέντε χρο
νων, κόρτις τοϋ Aδτoκριiτoρoς ΆλεςιiνδΡOU τοϋ Π, την δποΙοι. μ,ιιi
διφθερίτιδοι., α.νΙ~τη γιιi τ1ιν lποχ1ι lulVTj, ιlπειλoϋσε μ,έ θιiν~τo.
Ή lπιθuμ,ίιχ τοϋ Αδτοκρά.τοροι. lπιτιiχuνε τίς lργ~σίες που τΙς
ε!χ~ν ιlρχίσει lδIj) κοι.Ι δέκοι. χρόνι~. Τον Ίoι.νoυιiριo τοϋ 1903,
~πεπεισμ.έντι γιά. την oι.δθεντικότητ~ των θιχυμ,ά.των που ιlπoδΙδoν
τοι.ν στΙς προσευχές τοϋ στriρετς Σερ~φεΙμ. κ~ί εδλoγωντa.ς; τον
θεόν τον δεδoς~σμ,ένoν lv το!ς 6.γΙοις οι.,}τοο, 'ij Σόνοδος υπέ6οι.λε
στόν Aδτoκρά.τoρ~ π~σων των Ρωσιων μ,ιιi ci.v~cpopάo που περιε
λά.μ,6~νε τίς ιlκόλouθες ιlποφriσεις:
1) Νά. ιlν~γνfl)ρίσrι τόν σε6ά.σμ.ιο στά.ρετςΣερ~φεΙμ, που &.ν~
π~υότ~ν στην lp"fjμoo τού Σiρωcp, σά.ν εν~ ιlπo τούς; 6.γΙους που 130-
ξά.σθτικ~ν μ,έ τΥι χά.ρτι τοϋ θεοσ κ~Ι νά. lκθέσrι τά. λείΨ~νά. του σ1:
A~Lxb πρoσκυντιμ,~.
2) Νά. σuνθέση μ,ιιi εΙοικ1ι ιlκoλoυθί~ προς τιμ,Υιν τοϋ ά,γΙο\)
Σερ~φείμ,' νά. ~oρτά.ζετ~~ fι μνήμτι του τΥιν ~μέρ~ του θ~νά.τoυ του,
στΙς 2 Ί~νoυα.ρίoυ, κα.Ο&>ς κα.Ι τΥιν fιμ,έριx τi'jς εόρέσεω; των ά-γίων
λειψά.νων του.
«Ά νεγνώσθτι μ,έ α.ίσθτιμα. εΙλικρινΟύς χα.ρa.ς κα.Ι σuγκιν'ήσε
ως», lγρα.ψε δ Αδτοκρά.τωρ πιiνω στΥιν a.vocςpopιi.
Ή ιlπόφα.ση Τής Ίερocς Συνόδου δτιμ,οσιε,jθτικε στο υπ' ΙΙριθ.
Ε- τεύχος τού Έκκλτισι~πικoσ Ήμ,ερο:.ογίου πού κυκλοφόρφε τΥιν
235

ϊην Φε6ρoυ~ρΙoυ 1903, μέ την σόστ~σrι ν& δι~6~σθ1j
σ' δλε, τΙ,
έκκλησΙες της Aότoκρ~τoρΙ~ς την έπομένη Kυρι~κή.
Γεμιiτη χ~& Τι Pωσί~ !ρχισε τις προετοψ.σ.σίες γι&
την l-
θνLΚ"ή γιορτή, πού θιXτ~ν ή τελετ"ή τη, ~γιoπόιτίσεως τοσ ~Ύ~πη
μένου τη, Mπά.τoυσκ~ Σερatψείμ.
***
Ή ήμερομηνία, δρΙστηκε γι& τΙς 19 Ίουλίου, γενέθλιο ήμέρα,
τοσ κα,ινοόργιου ~γίoυ· στην πρα,γμα,τικότητα, δμω, 'οε γιορτέ,
εΙ
χα,ν ~ρχίσει πιό νωρί" για,τΙ ~πα,ιτoσσα,ν πολλές προετοιμ
α,σίές.
ΣτΟ Σά.ρωψ περΙμενα,ν δχι δεκά.δε, ~λλ& έκα,τοντά.δε,
χιλιά.
δες προσκυνητων. ποσ ν& :tou, <ριλόξεντίσουν; Ή «lΡημος» 6ρισκό
τα,ν ~νά.μεσα, σέ ~πέρα,ντα, δά.σrι, πού μόλις μερικοΙ
~υδ~ρι:ιΙ
δρόμοι τιχ διέσχιζα,ν. Τό πιό' κοντινό χωριό 6ρισκότα
,ν σέ ~πόστα,
σrι 6 χιλιομέτρων' ή μικρ"ή γειτονικ"ή πόλη, Άρζα,~ς.
60 χιλιό
μετρα,. Στό ίδιο τό μονα,στήρι, μόνο τέσσερ~ κτΙρι~ πbύ
6ρΙσκoντ~ν
lξω ~πό τόν περΙ60λο, μποροσσα,ν ν& στεγά.οουν .,.ιΙ,ίς πρoσκuν
η
τές; ΤΙ ν& κά.νουν;
οε κρα,τικές ~ρχές l6γα,λα,ν εν~ διά.τα,γll4 ν& κ~τα,σχ
.ευ'~oσν
κα,τ& μ1jκος τ<ί')ν. δδων κα,Ι στ& ξέψωτ~, ξόλιν~ π~ρ~πήγ
μ.ιxτ~ πού
δέν -!ργησ~ν ν& μετα.μορψωθουν σέ μικρ& προσωρι
ν& χωριά. μέ
~ρτoπωλεΤα" μπ~κά.λικ~ κα,Ι κ~τα,στήμ~τα, δπου πουλοσσ
α,ν λα,ϊκ&
ποτά., δπω, τσά.ϊ κα,Ι κ6ά.ς. Δέν lλειπα,ν δμως ~Ι
τά. πνευμα,τικ&
ποτ& γι& τούς προσκυνητές. Kιόσκι~' κ~ί σκιά.δες πoυλoσ
~ν 6ιο
γρα,ψίες τοσ ~γίoυ, εΙκόνες, εό~ΎΎέλι~, Ψ~λτήρί~, ώρoλόγι
~ κα,Ι
θρησΚευτικ& περιοδι';'ά..
οε έκκλησια,στικές ~ρχές ~πό τη μεριά. τους lκτισ~ν
κοντ&
σέ κά.θε μιιΧ δμ.ιiδ~ ιiπό πα,ράγκες, μικρ& π~ρεκκλ
ήσι~, κα,μμιά.
cpoρ& δύο ~ τρί~, ιiνάλoγ~ μέ τη σπoυδ~ιότητ~ τοσ
οΙκισμοσ, Ζψο
δια,σμέν~ μέ τ& ιiπα,ρ~ίτητ~ γι& τ"ήν τέλεσrι τών
ιiκoλoυθιων των
ζώντων κ~Ι των νεκρ<ί')ν. Άνιiμεσ~ στΙς εΙκόνες, μέ
τΙς δπο!ες ~τα,ν
cπoλισμέν~ τ& έκκλησά.κι~, ξεχώριζε κcx.νείς τΤιν εικόν~
τou νέοΙι
άγΙου - του Σερcx.ψείμ. Tριάντ~ [ερομόνcx.χοι ιiπό τ& γειτονι
κ&
J.l.0vcx.atij~tcx., κα,ί τριιiντα, Ιερείς ιiπό .την έπισκοπΤι τοσ
Τcx.μπωψ
προορίζοντα,ν γιι% κε!, 60ηθουμενοι ιiπό έκα,τον πεν1jντα
, ψά.λτες.
Αότ& 'τ& μέτρ~ ε!χ~ν ληψθ1j έπειδiι προ6λέπcx.νε πως
θιXτ~ν ~δό-
236

να.τον δλοι α.ότοΙ οΙ πρoσκuτητές νι% πα.ρα.κολοuθ1jσοuν τΙς ~κoλoo
θΙες μέσα. στον περί60λο της 'Ep1jμ.ou του Σιiρωφ. "Άλλοι lπΙσ-ης
ίερετς είχα.ν κληθΤί να. δια.δ~χωντα.ι ~διά.'X.Oπα. ό ένα.ς τον !λλον
μέσα. στο κελλΙ του ιiγΙoυ, κοντι% στον τά.φο του, στήν δχθη της
θα.uμα.τοuρyijς πηγΤΙς κα.Ι aτή «Μα.κρινή 'Έρημο» μέσα. στο δά.σος.
Πολλές όΨηλές lκκλησια.στικές προσωπικότητες ε!χα.ν προσ
κληθΤ) νι% πά.ρουν μέρος στΙς λιτα.νεΤες κα.Ι νι% 6γά.λouν λ6γouς: δ
πρύτα.νις της Έκκλησια.στΙΚ'i/ς Άκa.δημία.ς της ΆγΙα.ς Πετρούπο
λης' δ fιγoύμενoς της Λα.ύρa.ι;; Άλεξά.νδρου - Νιέφσκη' δ πρύτα.νις
της Ίερα.ποστολικΤΙς ,Ακα.ΟημΙα.ς 'του Κα.ζά.ν· κα.Ι ~νά.μεσα. στο
«λευκο κλήρο», 5ηλ. τον lγγa.μ.o, οϊ συντά.κτες των «Φυλλa.δΙων
της ΆγΙα.ς Τριά.δος» κα.Ι της «ΆνιΧπα.ύσεως του Χριστια.νου». οε
λόγοι που 16γα.ζα.ν κά.θε μέρα. είχα.ν μεγά.λη ~π'ήχησ-η στον λα.6.
",ΣΙ εόχα.ριστω, Μπά.τουσκα.! Σ' εόχa.p:στω πολύ!» !κουγε κα.νεΙς
νι% φωνά.ζουν μέσ' ~πo το πλ'i/θος.
***
οε προσκυνητές, διηγεΤτα.ι !να.ς α.ότόπτης μ.ά.ρτuς, περπα.του
σα.ν σέ πuκνές δμ.ά.δες τρα.γουδωντα.ς ~ πάλι μεμονωμένοι, ~κoυμ
πωντα.ς πά.νω στο ρα.6δΙ τους, σκύ6οντα.ς κά.τω ~πo το 6ά.ρος του
σά.κκου των. Διa.στα.υρωνότα.ν lπΙσ-ης κα.νεΙς μέ ιiμa.ξά.κια. που με
τέφερα.ν ~ρρώστoυς κα.Ι ~να.π1jροuι;;. Τπ'i/ρχα.ν πολλοΙ ~πo τους ~ν
θρώπους του λa.oυ που διέσχιζα.ν μέ τι% πόδια. σrιμα.ντικές ~πoστά.
σεις. ·Ολοι lν'ήστεuα.ν σκληρι% περιμένοντα.ς τή μέρα. πού, ~φoσ
έξώμολογουντο, θι% 'Χ.Οινωνουσα.ν των Άχρά.ντων :&lυστηρΙων. Έπι
κρα.τουσε ~τμόσφα.ιpα. προσευχής κα.Ι lγκρά.τεια.ς. Τι% πλ1jθη προ
χωρουσα.ν ι1ργά., κoπιa.στΙ'ιιά.: πά.νω στους ι1μμουδερους δρόμους,
κά.τω ι1πο τον ήλιο του Ίουλίου. Μόλις δμως διέκρινα.ν, ~νά.μ.εσα.
ι1πο τι% μεγά.λα. lλα.τα., τούς Iiσπροuς τοίχους του μονα.στηΡΙΟi}, τΙς
lκκλησιές του μέ τους ιiπα.στρά.πτoντα.ς θόλους κα.Ι τους χρυσα.φέ
νιους στα.υρούς τους, fι κoύρα.σ1j τους μετα.6ά.λλοντα.ν σέ χα.ρά.. Κά.
να.νε το στα.υρό τους, πέφτα.ν στι% γόνα.τα. κα.ί έπικα.λουντο τον ΙΙγιο
Σερα.φεΙμ .
.. ΑΡα.γε θι% lχα.Ιροντο κα.Ι στούς ο:)ρα.νους ο[ πρωτοι έκείνοι
έρημΤτες πού, πρΙν ι1πο τρια.κόσια. χρόνια., μέ κίνδυνο της ζωή;
των, ε!χα.ν χτΙσει σ' α.ότι% τα. μέρη κα.λύ6ες ι1πο κλα.διι% δένδρων,
237

πού εΙχα.ν ι1κοuσεt τί.ς; Τιμέρες; των !ορτων μυστηρtώδεtς; κωδωνο
κρουσΙες; κα.Ι πού ε!χα.ν δη πιiνω ι1πο τά. Ο'Κοτεtνά. lλα.τα. δέσμε'ι;
ι1πό φως;;
Έπα.ν'ηγUρtζε πιiντως; σΙγουρα. α.ότΟς; ποτ) όΠ1jρςε κιiπoτε δ
Πρόχορος; Μοχνίν κα.ί ποτ) στά. δεκα.εννtιi του χρόνtα., ι1κολouθων
τa.ς; τόν retO δρόμο είχε 6p1j, μotIi. κρόα. νόχτα. τοϋ Νοέμ.6ρ'η, την
πολυπόθ'ητη 'Έρ'ημ.ο, δπου, σόμφωνα. μέ τά. λόγtα. τοϋ A'Oatotoυ τοϋ
Ktt6oυ, «το ..Aytoν Πνεϋμα. θιiρχότα.ν νά. κα.ΤΟtΚ~σ'η εΙς α.ότόν κα.
τεuθόνoντα.ς; τΥιν ζω~ν του !ν πιicηι ιiγtότητt». llOtbc;; θά. μΠΟΡοϋσε
τότε νά. πtστέψ'Υ/ πώς α.ότΟς δ σεμνος 1<p'Yj60ς θά. τρΜ0ϋσε κά.ποτε
κoντιi τou πλ~θ1J δλόκλ'ηρα. ι1π' δλ'η την Ρωσ;Ια.; Ο[ δρόμΟt, τώρα.
~σα.ν μ.a.OPOt ι1πο τον κόσμο. Το α.τ>στ'ηρό 84σος 60ότζε ι1πο τον
~χo χtλtιiδων φωνων. Γονα.τtστΟς; μπροστά. στό θρόνο της θεΙα.ς;
Δός'ης; δ Πρόχορος; ΜοχνΙν, ποτ) lytνE ..Aytoc;; Σερα.φεΙμ, μεσΙτευε,
«ISμotOC;; μέ τΟ Χρtστο» ytIi. την ΡωσΙα. κa.ι ytIi. τον κόσμο δλο.
***
Ή Τιμέρα. ποτ) περνοϋσα.ν ο[ προσκUY'rjτές; στό μονα.στηΡt, εΙχε
το πρόγρa.μ.μ.ιi της;. Ό κτUπoς; της; κa.μ.πιiνιx.ς κα.λοϋσε: στΙς 2 Τι
ώρα. - 'Όρθρος' στίς 5 Τι ώρα. - Λεtτοuργ,Ια. της; α.όγης;· στίς 9 Τι ώρα.
- «δεότερψ ΛεtΤΟUργΙα.· στί.ς 4 το ι1πόγευμ,α. - Έσπερtνός' στΙς 7 το
6ριi8υ - ι1γρυπνΙα..
Ο[ κυρίως έορτα.σταές !κδ'ηλώσεtς; !pxtσa.ν στΙς; 3 Ίουλίου,
δπότε δ Μ'ητροπολΙΤ'ης της ΆγΙα.ς Πετρουπόλεως κα.Ι Λa.δόγκα.;
μετέφερε, 601jOouμoEνoc;; ι1πο τούς; lπtσκόποuς; τοϋ ΝΙζνt - Νό6γκο
ροντ κα.ί τοσ Τα.μπώφ, τά. λεΙΨα.να. τοσ ιiγίoυ Σερα.φείμ. στό μέρος
ΙSπou εΙχε τα.φi'j στην !κκλ'ησΙα. τοϋ ιiγΙoυ Zωσtμ.a. κα.ί. Σα.66α.τΙου,
ytIi. νά. κλεΙσουν μέσα. σ' ένα. κα.tνΟόργtΟ φέρετρο, ι1πο ξόλο !λιi
του, δωρεά. των Αότοϋ Μεγa.λεtοτητων.
οε τελεuτα.ίες; πtά. lπtμY'rjμ.όσuνες; ι1κολouθίες;, lψιiλλοντα.ν κιi·
θε μέρα. ytIi. την ι1νιiπα.υσ'η της; ψuχης τοϋ [ερoμoνιiχoυ Σερα.φεΙμ.
Kιiθε μέρα. γΙνοντα.ν θα.όμ.a.τα. - στην !κκλ'ησΙα., στη «ΜtκρΥι 'Έ
Ρ'ημο», στΙς; δχθες της λΙμν'ης. ΆνοΙγοντα.ς; το φέρετρο τοϋ ιiγίιoυ,
ο[ [εριiρχες α.εσθιiνθ'ηκα.ν ν' ι1να.Sόετα.t μΙα. γλυκότα.τη εόωδΙα..
Άφοϋ τελεΙωσα.ν ο[ προκα.τα.ρκταές πρoετotμ.α.σΙες, !ρχtσα.ν ο[
κα.θ' !α.υτΟ !ορτα.σμοι.
238

T~ν α.δγή της 177jς Ίοuλί~, πού είχε Ινα. κα.ιρο κα.τα.πλ'η
κτικό, μιιΧ πομπή ΙΙπο μανα.χές ςεκΙν7jσε ι1πο το Ντι6έγιε60 μέ xtJ.-
τεόθuνcπι προς το Σά,ρωψ. ΟΙ ι1δελψές σ1jκωνtJ.ν θρι~6εuτικιΧ την
εlκόνtJ. της ΠtJ.νtJ.γίtJ.ς της Γλuκοψιλοόσα.ς, πού δ στά,ρετς την Ιλεγε
«"Η πιο μεγά,λ7j XtJ.pιX ι1π' δλες τΙς ΧtJ.ρές», κtJ.θώς lπίcπιι;; κι !λλες
εΙκόνες κa.Ι AιX6tJ.ptJ. ι1πο γειτονικιΧ μονιχ.στηριtJ. κa.Ι ι1πο διά,φορες
ι1δελcpότητες '1!ού λα.μποκοπουσα.ν δλtJ. ι1πο τιΧ κεντημ.a.τα., στσλι
σμ.ένtJ. μ.έ XpuaιX. στολίδιtJ. xtJ.t διtJ.κοσμ.'Υ/μένα. μέ λοuλοόδι~ xtJ.t πρά,
σινες γιρλά,ντες. ΣτΙς ~πτιX 'ή ώρtJ. ι1κρι6ως οΙ μoYtJ.xoi μ.έ τη σειρά,
τοuς 6γijxtJ.V lv πoμ.π~ ΙΙπο τήν «Ιερ~ πόλψ του μονtJ.στηριοϋ του
Σά,ρωψ xtJ.l, ι1ψου SttσxtGtJ.V τον ποτtJ.μΟ Σά,τη, στtJ.θ1jκtJ.νε στ~ν
!ΚΡ'Υ/ του δά,σοuς. Ή πoμπ~ των κtJ.λογριων δέν !ΡΎ7/σε νιΧ τούς
σuνtJ.ντηcπι. ΟΙ Suo πομπές, ι1ψοϋ σuνtJ.ντηθ'Υ/κtJ.ν ΚΟΥτιΧ σ' lytJ. πtJ.
ρεκκλΤισι γιιΧ νιΧ cIJιXλAouv μιιΧ δέ'Y/CΠΙ, κtJ.τεuθόνθ7jκtJ.ν lπισ1)μ.ως μa.ζΙ
προς το μανα.στηρι, οποu περΙμενtJ.ν χιλιά,δες προσκuν7jΤtJ.Ι, στot6tJ.
γμένοι πά,νω στο λόφο. Ή θέα. γύρω "ίτα.ν κιiτι τι το ι1ςέXa.o"tό.
ΊπTjρςε κά,τι το !πειρtJ. xtJ.poUμ.εYO μ.έcitJ. σ' α.υτη την ι1νθρώlιtιVJj
. πtJ.λίρροιtJ. πού δλο rlvl6tJ.tvt, κά,τω ΙΙπ' Ινα. ι1νέψελο οUρtJ.νό, προς
τούς α.σπροuς τοΙχοuς του σε6ά,σμ.ιou περΙ60λou, Κa.θώς δ "ίλιος του
xtJ.AoxtJ.ιptoU πιτσίλιζε μl ψως τούς ι1ψροίις των κuμιiτων της - μιιΧ
XpuatJ.ςptιX ψλόγtJ., το πολύτιμα ντύμα. μιc1ς είκόνtJ.ς... "EV~LtYOt
μέσ' τ~ XtJ.pιi, Σά,ρωψ κα.Ι Ντι6έγιε60, άνδρες κα.Ι γuνtJ.!κες ΙΦα.λ
AtJ.V τον &.γιό τοuς.
Το ι1πόγεuμ.a. διa.δόθYjκε πώς lρχότα.ν ~ α.UτοκρtJ.ΤΟΡΙΚ~ πομ
πΤι. ΆντΙ να. δια.λuθουν, δπως σuνTιθως, οΙ προσκuν'Υ/Τα.Ι, ΙJ.tJ.ζεότη
κα.ν σέ μεγriλοuς ι1ριθμαίις σ' ολο το μTjκος της διa.δρομTjς. ΣτΙς πέν
τε 'ή ώρα. οΙ κ~πιiνες iΡΧισα.ν νιΧ xτuπoυν. Σέ λίγο ε!δα.ν νιΧ lμ
ψα.νΙζετtJ.ι 'ή πρώτη &.μ.a.ςα., ζεuγμέν7j σέ τέσσερα. !λογα.. Ό Αύτο
κρά,τωρ κα.Ι 'ή ΑUτοκρ«τειρtJ. κά,θοντα.ν μέσα.. ΤΙΧ μέλ'Υ/ τYjς tJ.UτοκρtJ.
τορικTjς οΙκογενε!ιχς ΙΙκολοuθοi}σα.ν σέ !λλες &.μ.a.ςες.- Ό Αύτοκρά,
τωρ "ίτtJ.ν νέος, 'ή Aυτoκριiτειρα. γΟ7jτεuτικ'1j. Ό lνθοuσιa.σμ.Ος "ίτtJ.ν
ι1κρά,τητοζ..
'Έτσι λοιπόν, μέ κωδωνοκροuσίες κα.Ι μέ τίς lνθοuσιώδεις lπεu
ψ7jμΙες του πλ'1jθοuς, δ Τσά.ρος κa.ί 'ή Τσα.ρίνα. πa.σών των Ρωσιων,
lκα.νtJ.ν την εΙσοδό τοuς στην ΙΡ'Υ/μα του Σά,ρωψ, Ινα. μ.a.γεuτικo
6ρα.δuνό του ΊοuλΙοu.
239
«Ή μεΎά.λη κcx.μπά.νcx. θιi �χ�ση: ντοόν! ντοόν! ΣτιΧ μέσοι. του
κcx.λοκcx.φtου θιi Ψέλνουν πcx.σχcx.λtά.τtκους ύμνους. θ&.ρθη δ Τσά.ρος
�Ι με την οΕκογένειά. του». Ό πcx.τηρ Σερcx.φεΙμ τ&'χει προεΙπει.
Ή cx.UyTj της 18ης Ίoυλεou φά.νηκε t)ρεμη xcx.t oμoρcpη. Ό
ήλιος πού α.νέτειλε, χρόσιζε μόλις τούς τροόλλους τών !κκλησΙών,
Gτcx.ν στίς 5 'ή ωροι. χτuπησε 'ή κcx.μπά.νcx. γιιΧ τΤιν λειτουργΙοι. της
cx.όγ'ijς. Ή !κκλησιιΧ 'ijτcx.ν t)oTj γεμά.τη, δτcx.ν ξά.φνου ε!δcx.v νιΧ μπcx.Ι
νουν χωρΙς σuνooεΙoι. 'δ Αότοκρά.τωρ xcx.t 'ή Αότοκρά.τεtpcx.. ΣιΧν &πλοι
προσκυνητες πcx.ρcx.κολοόθησcx.ν τΤι λειτουργίοι. xcx.t μcx.ζΙ με τό λcx.Ο
προσ1jλθcx.ν στιΧ ΙεριΧ μυστ�ρtcx.. ΤΟ πλ'ijθσς lκλcx.tγε α.πΟ xcx.pιx.
Άπόλυτος μονά.ρχης πcx.σών τών Ρωσιών, &.νθρωπος 6cx.θεtiX
.xcx.t εlλικρινιX θρησκευτικός, δ Νtκόλcx.ος δ Β', δνεtpευότcx.ν νιΧ γε
φυρώση το χά.σμοι. πού 'ή 6ά.νcx.uση Ουτικίζουσοι. πολιτικΤι τoίίi Πέ
τρου του Μεγά.λου είχε &νοΙξει α.νά.μεσοι. στΤιν !ξουσΙοι. xcx.t το λa.ό.
Αότο πού !πεοίωκε 'ijτcx.ν, πcx.ρcx.μένοντcx.ς πά.ντοι. δ α.πόλυτος xuplcx.p
χος, νιΧ ξcx.νcx.γΙνη δ πcx.τέρcx.ς cx.ότ'ijς της ΡωσΙας, της δρθόορξης καΙ
α.γροτtκ'ijς, πού προσπαθουσε νιΧ πλησιά.ση !ξιΟανικεύοντά.ς την. Σ'
cx.ότες ιτΙς μέρες τ'ijς Ινθερμης προσευχ'ijς, ζητουσε &.ρα γε μcx.ζΙ με
τΤι σύζυγό του τη χά.ρη πού οεν του, εΙχε μέχρι τότε γίνει ν' α.πο
κτηση ενα Οιά.Οοχο; Μπορεί.
Mετιi α.πΟ τΤι οεύτερη ΛειτουργΙα, ενα κουδούνισμα α.ργΟ καΙ

πένθιμο εΕδοποΙησε τους προσκυνητες πως γιιΧ τελευταία πιιΧ cpo
ριi 'ή Έκκλησία θιΧ προσευχόταν γιιΧ τΤιν α.νά.παυση της ψυχ'ijς αό
του, που προσευχόταν t)OTj γιιΧ l3λους. Στον Έσπερινο θ' α.πευθυ
νόταν προς τον Πατέρα Σεραφείμ σιΧν σε &'γιο, καΙ τιΧ λείψανά. του
,
θιΧ προσφέρονταν γιιΧ τΤιν προσκύνηση τών πιστών.
Έν τφ μεταξύ, σuνooευόμενoς α.πο τους :Μεγά.λους Δουκες

Νικόλα καΙ Πέτρο, δ Λότοκρά.τωρ πfjγε με τ� πόδια ώς τΤι θαυμα
τoυργiι πηγΤι καΙ τΤι «ΜακρινΤι ΜικρΤι 'Έρημο». Λότο το προσκύ
νημα, πού πραγμcx.τοποt�θηκε α.πο τον μονά.ρχη παρ' l3λη τΤι ζέστη
καΙ τΤιν προοπτικΤι μ,ιιiς μακριiς καΙ κουραστικfjς α.κολουθίας κατιΧ
το 6ρά.Ου, γέμισε με θαυμασμ.Ο τΙς καρδιες αότών τών α.νδρών καΙ
αότών τών γυναικών που l6λεπαν τον Τσά.ρο α.πΟ κoντ� γιιΧ πρώτη
φοριΧ στή ζωΥι τους. Το Οά.σος α.ντ�χησε ά.πο τις 6ροντες τών ζητω
κραυγών. Σύννεφα α.πδ μαντήλια και κασκέτα πετοσσαν στόν α.έ-
240
P(JL. ΑδτοΙ, που ιiπό την πuxνότη~ τοΙ} πλ:r1θou, δέν μποροσφν vci.
δοσν, ιivi6(JLtV(JLV ατci. δΙνδΡ(JL.
ΊΙ δμ.ορφη χιιλOX(JLφι~τιχη μ.iP(JL πληαι~ε ατό τέλΟQ τη~. Έ
'X,όντεuε τώΡ(JL iι atLyμ'ij, iι πιό ΙπΙαημη τιQν iορτ~ν: iι μ.εw.φο
ρ~, μ.έ oπoμ~'ij, τιQν λειψ4νων ΤΟΙ} xιxινoUργιou ioyLou ιiπό την 1'Χ,
χλησΙ(JL τοΟ Zωσιμίi. - Σ~6(JLτίοu, δπou είΧ(JLν μ.είνει XΛatσμ.iV(JL, aτόν
'X.(JLθεδρι'Χ,ό v(JL()τij, KOLμo'ijGa~ τij, θεοτ6xou, Oπou'X,(JLi Ιπρόχειτο
vci. Ιχτεθοον σέ λ(JLτ'Χ,ό προσχόνημιι.
ΟΙ PιQσόι χληρονόμηG(JLν ιiπό τό Bυ~ιiντιo την γεύση 'X,ιU την
ιiΎ~πη "yLci. τΙ, ΦΡ(JLtε, θρησxεuτι'X,έ, τωτι,. Στην cWEpημ.o»· τοΟ
Σ~ωφ ε[δ(JLνε, l'Χ,εΤνο τό 6ριiδυ, vci. l'Χ,τuλΙΎεΤ(JLΙ μoLci. μ.εΎ(JLλοπρεπΙ
σw.τη l'Χ,χλησL(JLατι'Χ,'ij πoμπ'ij πρό, τιμή το!) «φτωχοσ», τoG CΧΙΧΤ(JL
φρoνημ.iνou», τοΟ CΤ(JLπειvoΟ» ΣεΡ(JLφεΙμ. Ό' Μητροπολίτης,. τρεϊ,
ΙπΙσχοποι, δώδε'Χ,(JL ιiΡXιμιινδρΤτε" δώδεχ(JL Ιερεϊς xal tap0μ.6y(JLXOL
6~δΙ~(JLν ιipΎ~, ντuμΙνoι μέ Xρυσci. ιIμ.φL(JL, δωρεci. τοΟ Αδ'tO'X.Ρ~ΤΟΡ(JL.
π~νω atci. bOΠOt(JL ~Τ(JLν 'Χ,εντημ.έν(JL
<tci. iξ(JLπ'tiΡUΎ(JL ΣεΡ(JLφεΙμ μ.έ ιiση
μoiVt(JL xλωατ1j. ΣχεΠ(JLσμ.Ινο μ' IV(JL 6ελοόδινο ΎXpavci. WUμoμo(JL, π~
νω σ' !V(JL φορείο, τό φΙρετΡο που περιείχε <tci. λεΙΨ(JLν(JL τοΟ ioyLou,
lμ.oL(JL~a σci.ν vci. 'Χ,υλ! πιiνω ιiπό ~ 'Χ,εφιiλΙ(JL τιQν πισWν που a!X(JLY
Ύον(JLΤΙσει. ''EV(JL πλ~θo, ιioπiP(JLVτo, ΣUμoOΠ(JLoyi" στoιω-yμ.iνo ιiνιψ.εφ
ατου, τοΙχού, τοΟ. περΙ60λou τoG ~ριoO, πρoσεuχόΤ(JLν, μ.έ δ~
'X,pU(JL atci. μ4ΤΙ(JL, μ.έ 'X,aPLci. ιiνa.μμ.ένιz atci. XiPL(JL. ΊΙ 6pιJLδuci. ~Τ(JLν
τόσο τλu'Χ,ειci. πού οΙ φλ6-Υε, τιQν 'X,εριιQν τou, -μ.6λι, που τρΙμιινε.
Στό oπiP(JLoμ(JL τij, πoμ.πij, ΎΙνονΤ(JLν θ(JLύμ.(JLΤ(JL •..
··Ολη iι ΆΎΙ(JL ΡωσΙ(JL ~Τ(JLν l'Χ,εί, μ.έ τόν T~ρo τη" «τόν ΧΡι
πδΥ ΚυρΙou», OU'Y'Χ,εντρωμ.ένη Ύόρω ιiπό τόν ιiOY(JLoπημoivo τη, Mπ~
'tOUΣX(JL ΣεΡ(JLφεΙμ, πού ~Τ(JLν τόσο χοντci. στην 'Χ,(JLρδιci. τοΟ 'X.(JLθενό,
τόσο ιiντιπρoσωπευτι'X,ό, τij, μ.uστηριώδou, xώρ~ του.
ΊΙ ιi'Χ,ολοuθΙ(JL τελεΙωσε <tci. μ.ε~wxw.. Μετci. τόν XΛ'ijpo 'X,(JLt
την (JLδΤΟΧΡ(JLΤΟΡΙ'Χ,'ij o[XOΎivat(JL, lπετρ~πη 'X,ιU ατού, πιατους μ.έ τη
σεφ~ τou, νά. πρoσxυνήσouν <tci. λεΙ~ν(JL. ΊΙ προσχόνηση χρ~τησε
δλη τη νό'Χ.Τ(JL 'X,(JLt σuνεXΙστη'X,ε "yLci. πολλές ιi'X,oμη μ.iρες.
Έν τφ μ.ετ~ό, lξω 'ιiπό τό περΙ60λο το;) μον(JLστηριο!), ,ςα.τci.
μ~'X,o, τιQν πoτιφιQν Σ(JLρό6'Χ,(JL 'X,(JLt Σά.τι" aIX(JLV ιiνιiψει φωτιΙς.
ΈπειδΥι δέν a!X(JLV 'Χ,(JLτορθώσει
vci. μποον μ.iφ ατόν πεΡι60λο iι τε
p~atL(JL πλειονότηΤ(JL τιQν πρoσxυνητιQν, προσεόχονΤ(JLν ιiπ' lςω. K(JL-
241

νεΙς δεν σκεπτ6τιχν νιΧ xoιμηθ'ij. ΕΙχιχν σχημιχτίσει δμά,δες χιχΙ ψέλ
νιχνε χά,τω ~πό τό ~ως των !στρων: «Δόξιχ ~ν όψίστοιι,; θεφ,., «Σε
όμνοΟμεν Κύριε,., εΙρμούς πρός την Πιxvιxγίoι, χοιθώς χιχΙ τό χοιι
νούργιο τρoπιi.pιo πρός τιμήν- τοϋ δ.γίou. Περιχσμένοι μεσά,νυχτιχ, οΕ
ΨιχλμοΙ πιiντoι σuνεχΙζoντιxν. ΕοιψνιχιΧ ιχύθ6ρμητοι, χοιροόμενιχ, ξέ
σπιχσοιν πιχσχοιλιά,τιχοι σμνοι: «'Ανιχστά,σεως ~μέριx», -χΆνά,στιχ δ
θε6ς», «Χριστός ~νiστη ~x νεχρων, θιxνιiτφ θιiνιxτoν πιxτ~σιxς XOΙL
.0Τς ~ν τοΤι,; μν'ήμoισt ζωήν χιxρισιiμενoι,;».
«Στην xotpStdt ~oσ χοιλΟΧΟΙιΡιοσ, θιΧ ψέλνουν τό Πά,σχιχ ... » Ό
8 Αγιος ΣεριχψεΙμ δεν ~χε δ.ροιγε ~πιiνειλημ.μένOΙ προφητεύσει;
Μ6λις δμωι,; πρόψερε ΙΧότdt tdt λόγιιχ, τό πρ6σωπο τού στά,ρετς
σκotEiYtor.ζE. Διixρυoι χυλοϋσοιν oτdt μιiγouλιi τou. «Αύτη ~ χιχρ.χ.
δεν θdt χριχτηση πολύ,., είχε πij.
Σ' οιύτες 'tit,; ώρες της ~πoθεώσεως, σ' ΙΧύτες tit,; εύτυχισμένε;
μέρες τηι,; ένώσεως τοσ λor.oσ με τόν Τσά,ρο του xιxi την Έχχλησίot,
ποιός θά. τό πΙστευε α.ύτ';;
***
Mtdt προειδοποiηση, ~ν τούτοις, εΙχε δοθΥ) μέ τόν τρ6πο τοίί
στιiρετς, τη στιγμή όπου, ~ψoσ ε!χε ~ψ'ήσει πιdt τό Σιiρωψ, ~ α.ύ
τοχρα.τοριχή οΙχογένεια. lχα.νε μιdt στιi.ση στό Ντι6έγιε60. Mtdt γu
να.ΤΧα., ποίι πολλοί ~πό τοίις σuγχp6νouς μa.ς είχοιν γνωρίσει (πέ
θιχνε στιΧ. 1917 σε ~λιxία. !νω των έκα.τό ~των) , μιdt Stdt Χριστόν
σα.λ~, εΙχε 6ρΥ) ~κεΤ !σuλo. Τήν lλεγα.ν Πιiσσoι Σα.ρώψσκοιγιοι, για.
τΙ εΙχε περιiσει ivιx μεγ6.λο μέρος της ζω1jς "της oτdt διiση τou Σιi
ρωψ. Άν7jχε σε οΙχογένειιχ δουλοιπotpοίκων που είχε οιωχθΥ) ~πό
τοίις κυρίouς τηι,; μετdt ~πό θεαμηνίοι xιxi που κιxτέΨUγε μέσοι aτό
~πέριxντo διiσoι,;, ποίι ήτιχν γεμάτο iyptιx θηρίιχ. Σdtν κι οιύτdt Ι6ρι
..σκε xoιτor.ψόγιo μέσοι στΙι,; σπηλιές;;. Σdtν χι ΙΧύτdt ζοϋσε στό υπιχι-
θρο όποψέροντιχς τό χρόο χιχΙ την πεΤνιχ. Kor.μμtdt ψορά" ~ρχ6τιxν aτό
Σιiρωψ η στό Ντι6έγιεβο ytdt vdt δouλέψη adtv !νοριχς στό μύλο.
"Ήτιχν ομορςΡη, ~Mdt με τρομοιχτιχΤι Κr%πως όμορψιά,: Ψηλ~,
ιi.δύνα.τη, χιχμένη ~πό τόν ήλιο με ti.; xa.χοχιχtpiες, με 'Χ.οντιΧ 'Χ.ο:ι
μένιχ 'tdt μa.λλtr% της, ςUπ6λητη, ντυμένη μ' ενιχ ~νδριxό πouκά.μ.ισο
άονοι'Χ.τό στό στijθoς, πρoxιxλoUΣΕ ψ660 σ' ΙΧύτούς που δεν τΤιν γνώ
ριζα,ν. Ή ζω'rί της, ~ν τοότοις, ~πέ6ιxλε τό σε6ιχσμ6. Άργ6τεριχ
242

μιλoόσ~νε για. τη διoρ~τι'X.ότητά. της. Οϊ σuμ.60υλές της ιi'X.oόγoντ~ν
με προσοχ1j. Τ'ijς !πετέ&η'X.~ν 'Χ.6,ποτε ληστές, (ΙSπως ε!χ~ν !πιτε
θYj στόν &.γιο· Σερ-χφεΙμ) , έλπΙζoντ~ να. 6ροϋν πά.νω τη~ χρ1ιμ.~τ~
'X.~Ι την !φτισ~ν 60υτηγμένη στό ~Τμ-x 'X.~Ι μισoπεθ~μένη. 'Έ'X.~νε
πολύ 'X.~ιpό νιχ. συνέλθη 'X.~Ι δεν [γινε ποτε !ντελώς 'X.~λ6,. «" Αχ,
μ6,νν~ μ.ou, !λεγε μιλώντ~ς στόν !~υτό της, πιl)ς πον6,ω !δώ!» 'X.~Ι
!δειχνε τό 'Χ.εφ6,λι της ή τιχ. πλευρά. της.
Μετα. τό θ6,ν~τo της μ~'X.~ρΙ~ς Πελ~γί~ς, ~ρθε στό Ντι6έγιε-
60. Ή μητέρ~ M~ρί~ τηνόποδέχθη'Χ.ε με χ~6,. "E6~ε να. !-ωι
μ6.σουν για. την Π6.σσ~ εν~ χελλΙ, πεντ~'X.6.θ~ρo, μ' εν~ 'Χ.ρε66ά.τι
με 'X.6.τ~σπρ~ ~ξιλά.ρι~. ΟΕ ιiδελφες !ν~Ψ~ν εν~ 'X.~ντηλι μπροστα.
στΙς εΙ'Χ.όνες, !φερ~ν εν~ σ~μ.o6ά.ρι, τσιi!, ζ6.χ~ρι, εν~ φλυτζ6.νι -
ΙSλ~ τα. ιiπ~ρ~ίτητ~. Έ'Χ.εί ή Π6,σσ~ δεχότ~ν. ·Οσο για. τό 'Χ.ρε6-
66.τι, !μ.ενε σχεδόν π6.ντ~ !θι'Χ.το,. Άφοϋ περνοϋσε ΙSλη τη νό'X.τ~
με προσευχές, ή Π6.σσ~ ξ6.πλωνε για. μια. μι'Χ.ρη ιiνά.π~υση, ιiλλ'
l5μως μόλις χ6,ρ~ζε ή ~uy1j, ή ήλι'Χ.ιωμ.ένη ΓUν~ί'X.~ ijt~y i)δη δρ
θι~. Περιπoιότ~ν έπιμελώς τόν !~υτό της, συγόριζε τό 'Χ.ελλί της
πού τό i)θελε τέλειο, 'X~Ι συνηθισμένη 'Χ.dό)ς ~τ~ν στη ζωη του
ύπ~!θρoυ, π1jγ~ινε !ξω να. προσευχηθij. Τις μέρες πού δεν !6γσιινιε,
!πινε τό τσ6.! της 'Χ.σιΙ ριχνότσιν στη δουλει6,. Έπσινσιλ~μ.66,νoντσις
ιi'X.oόρσιστ~ την προσευχη τοϋ Ίησοσ !πλεχε 'Χ.ά.λτσες iΊ !ξ~ινε τό
~λι. ΟΕ ιiδελφές xpησιμoπoιoϋσ~ν σιυτό τό μσιλλΙ για. να. 'Χ.6.νουν
ζώνες 'Χ.σιΙ 'Χ.ομποσχοΙνισι.
Με τιΧ χρόνισι, ή Π6.σσσι εΤχε πά.ρει ιiπ6,νω της λίγο 6ά.ρος
'Χ.σιΙ ε!χε γίνει 'Χ.ο'Χ.έττσι. Nτuνότσινε με «σσιρσιφιΧν,,* με [ντονσι ζων
τσινα. χρώμσιτσι 'Χ.σιι εΤχε μια. δλό'Χ.ληρη συλλσΥη ιiπ' σιδτά.. Πρός
μεγ6.λη !'Χ.πληξη όλων, την ήμέρσι πού της ά,ν1jηειλσιν την έπί
c;'X,εψη της σιυτο'Χ.ρσι.τορι'Χ.'ijς οί'Χ.ογενεΙσις, ντύθη'Χ.ε με 'Χ.ουρέλισι. «"0-
χι, δχι! ΠρέΠό:Ι να. φορέσης τό πιό δμορψο σιχ.ρσιφ6.ν σου!» την
[ντuσσιν με τό ζδρι. ''Οτσιν i)μως δ Αυτο'Χ.ρ6,τωρ μπi'ί'X.ε μέσσι. στ?
'Χ.ελλΙ της, ~τιxν πά;λι νt'Jμένη με πσιληα. ροϋχa..
Ή Πά.σσσι είχε τη συν1jθεισι να. προσφέρ'Υ/ τσιi! στούς έπι~κέ
πτες- της. «Πσιρηγοροσσε. a.υτούζ που μια. ί3υστuχΙσι τούς- πa.Ρ7.μ6-
νευε, 66,ζοντσις πολύ ζά.χa.ρη στό φλυτζ6,νι τους. "E6~ε .6ση ζά.-
• Σιχριχφa.ν = φουστ«νι χω?ΙΙ; μιχν(κιιχ.
243

χιχρη ατό φλυτζιίνι τoτJ ΑότοΧριίτοριχ πού τό ταιίε ~εχιιλιαι. Ό
4ρχoντ~ ~Tιτησι νά; μεtνη μ6νο, μιx~Ι τη,. 'ΌΤΙJ.ν 6yf)xa CΙΠό τό
χωΙ τη" Τι O\JνοδείιΣ του lμεινε XIJ.'tιίπληχτη ciπό τά; ώοιωμένιχ
ΧιΣΡΙJ.χτηρtατtxιi του χιχι την ιbχρότητιx το!} πρoaώπou τoU. Δ!ν ciπε·
χιίλυψε α1 XΙXviyIJ.V a,δτά; πού -ιι «=λή» το!} εΙχε Π'ij.
Ό ΙΙεyιiλo, Δούχιχ, Σέρ"(ι~, 6 "(ιχμπρό, τij, Αότοχρά.τειριχιι;,
ητιχν χι Ι%ότό, μιx~ί τους ατό τιχξίδι τoG "(Upt~G. «Δ!ν μπορο!}αιχ
νά; τόν XOιτιi!;ω, 'cincτtivΙXΞa -ιι Πιiaαa. ;.ι.ετά; την ciYΙJ.χώρηαη τών
επtφΙJ.νών !πιαχεπτ6)ν. 'Έ6λεπιχ τά; μυιΣλά. του αχορπιαμέν« ατό 101-
ζοδρόμιο».
·0 Με"(ιίλο, δούχιχ, πέθιινε μετά; ciπό λΙ"(Ο δολοφονημένο,.
***
-Ενιχ χρόνο μετά; ιiπό τΙ, Ιορτιχατιχέ, ΙΧδηλώαει, το!) Σιίρωφ,
"(εννιότιχν 6 πολυπόθητο, διιίδοχο, - ητιχν δμω, ιχψ.οφιλιχ6,.
Στά; 1904, δ ιiτuχή, πόλεμο, με την ΊιχπωνΙιχ !πέφερε ατό
ρωααιΧό χολοααό τό ciτιμωτtχό δνειδο, τij, ήττ~.
Τά; πρώτιχ έπιxν«~τιxά. μ.ouρμouρητά; ιixoόyoντιΣν ατά; 1905.
μετά; τΙς ιχΙμιχτηρ!, !ξε"(έραει, πού 6ίιχιιχ χιχτεατιίληαιχν.
Ό πρώΤΟ' πιχΥχ6αμιο, πόλεμο, ξέαπιχαε ατά; ~914 XIJ.t ιixoλoό
θηαε ατά; 1917 -ιι Ί~πιxνά.~αη.
Δεχιχπέντε χρόνιιχ μετά; ιiπό τού, ιoρτιxαμoU, ατό ~ρωφ δ
Ταιίρο, δολοφονήθηχε μΙΧζΙ μ! την ΟΙχοΥΙνειά. του.
·0 !μφόλιο, πόλεμο, μ' δλε, 'tOU τΙ, φρtWεότητε" ΤΙ, !πιδη
μΙ",. ΤΙ, ΧΙΧτιΣδιώξει" τΙ, !ξορΙε" τou~ λιμού" 6 δεύτερο, ΠιχΥχ6-
αμιο, Πόλεμο, χιΣί τά; δεινιί 'tOU, lπεφτιχν χωρΙ, ατ~τημ.ό πιίνω
ατή ρώαιχη yi). ποι, εΙχε ατερηθij χιλιιίδε, ιiπό τά; ΠlJ.ιδιιί τη,.
Άνιiμεαιx αwj, προαχυνητ1, πού είχιχν μιιζεuτij ατό Σιίρωφ,
r.όαοι δεν 04"(tYIJ.V ιtρ"(6τιριx θUμιxτιx, aήμιΟt, iπoatάota" μά.ρτupε,;
ΕΈχε SixLo ~ατιiρετ<; 'ΠΟΤ'" η.ε"(ε: «'Ή ~ω'iι τότε θιi.νΙXΙ ΑUντo
IJo"l. ΟΙ 4'Υγελοι μόλι, πού θά; 'ItPOCfQGιiyOUV νά; ιJ.ιι~εόouν τΙ, ψuχές».
Ειχνιχr.ιρί~οντιχ, XGιτά; Χιίποιον τρόπον ~μΙXΤΙxιj'), ιiνά.μεσιx
στοό, διχοό, του c' ΙΧότε, τι, 'ήλι6λouατε, μέρc, τού Ίouλίω, θά;
υ.ε"(ε χιχνεΙ, πώς δ XGιL'~('JUρ-yLo, ά"(ιο, E.πληαίrιζε ιixό;.ι.η περιααό
τερο, τΙ, ΠGιριxμoν!, τoτJ τριx"(ιxoτJ ΙXUptOY, ΙΧότό τό ρώαιχο λιΣ6, "(ιά;
244

τόν δποΤο εΙχε tJποσχεθjj ν~ ΠΡοσεόχετα.ι, Ύ0νa.τιστό, μπρoστ~ ατό
θρόνο τη; θεΙ~ Δόξfj,.
·0 • ΑΥΙος ΣεραφεΙμ καΙ· 1\ σύΎΧΡονη ιποχη
88 μαιρia το\) ΣταοΡο\)
ΓΕΜΑΤΟΣ ΙΙπό προφτιτι'Χ.ή ΙΙΎων Ια., προέβλεπε &ρα.Ύε 'X.α.θαφ~ δ

στι1ρετ, ΤΙ, τρoμ.ot'Χ.τιu, μέρε, πoU θ' ΙΙ'X.oλouθoOαa.ν; Διόλou ΙΙπΙ
θα.νο. Kιiθε τι ποδχε προβλέψει εΙχε πι1ν'Φ'tε πρα.Ύμ.a.ΤΟΠΟΙfjθi). Κα.Ι
θ~ μποροΟσε 'Χ.α.νεί, ν' ΙΙνa.ρωτηθi). δπω, τό Ιχouμ.ε 1iδfj 'Χ.ά.νει, !ν
στι, τa.ρ«Xε, το\} ΝτιβέΎιεβο, πoU τόσο πολύ τΙ, cpo6ότα.ν, δέν Ιβλε
πε ~ότό, δ a.νθρωπο, τοΟ θεοσ προσωΠΟΠΟΙfjμένο τό μέλλον τη,
ιiΎα.Πfjμ.ένfj' του πα.τρiδα.,. 'Χ.α.θώ, 'Χ.α.ί 'tij, Έ'Χ.'Χ.λfjσiα., της. 'Χ.α.Ι
c;τό πρόσωπο τοΟ -πα.ριiξενou ίΠΙσ'Χ.έπτη» - lνα.ν προά.πελο τοΟ
ΙΙντιXΡΙστou. Λό'Χ.οι με πρoβει~ ΙΙρνιών θ~ όπι1ρχouν πολλοί ~ν
'Χ.Ι α.ότόν μέσα. σε μι~ 'E'X.XJ.fjaCa. 'Χ.α.τά. 'Χ.α.ιρού, δρφαινή.* Aδτoυ~
του, λό'Χ.ου, πoU ητα.ν μετα.μφιεσμένοι σέ ΙΙρνιι1, πa.ρα.'X.ινoOσε δ στά-
ρετ, του, διά. Χριστόν σa.λoύ, νά. 'Χ.α.τα.πολεμ.οον. ΊπενθυμΙζουμ.ε
τό ouμ.βολι'Χ.ό Ύοόνινο Ιπα.νω!f.όρι - πρoβει~ ΙΙρνιοΟ - ποτ) cpoρoo
σε ΙΙπό την ΙΙνιiποδfj ή «μ.a.'X.a.ρΙα.» Πα.ΡιJ.σ'X.ιuij, τό Xa.στoό'X.ι που ι
δωσε ή ι:μ.a.ωρΙα.~ Πελ~ΎΙα. στόν ίΠΙσ'Χ.ΟΠό τη, ..•
''Ομω, τό • ΑΎιον ΠνεOμ.a. πoU ιμcpιι~~ τη διιi'X.ριση των πνιu·
μι1των δέ.,. ίΎ'X.α.τa.λεΙπει την t'Χ.'Jtλ.fjσiα.: Έ'X.πλαι-yή'X.a.μ.ε συχνά. ΎΙ~
την διι1-χ.ριση πού Ιδειξα.ν οΙ πιστοί aτή Ρωσ(α. ατό νά. ΙΙνα.-ΥνωρΙ
ζουν 'Χ.α.τά. τoU, πιό δUσ"X.oλou, 'Χ.α.ιρoU, τού,' ΙΙλfjθtνου, ποιμένε,
ΙΙπό τού, ψεότι'Χ.Ου,. «ToU' ΙΙνα.-Υνώριζε 'Χ.α.νεΙ, ΙΙπό τά. μιiτια. τou,,.. •..
δπω, ΙΙνα.-Υνώριζε ΙΙπό τ~ μι1τια. τou, τού, πρα.-yμ.a.τt-x.oU, διά. Χρι
στόν αa.λoύ,.
Αδτου, του, ΙΙΎΡΟΙ'X.Qυ,. τoU,. Ψειριι1ρΤιδες;, τού, πεινa.σμέ
νou,. τού, μ.ισόοΥυμνouς; δ ΆντΙχΡΙστο, δέν θ~ μπορέση νά. του,
• αΠροσέχεπ B~ ciπό -rων Φcu30προφ1lτων, OfTLVCC ΙΡΧΟνΤαιι πρό~ δμ«~

iν iνBόμαισι προβciτων, Ισωθεν ΒC εtσι λόιtοι ΙPπ~. 'Από των ltIZρπων
αιότων ΙπιγνώΣΩΘC cώτoό~)), (Mιzt6. 8, 15-16).
245

ύπoτιiξη. Δέν θιΧ μπoρέCΤΗ νιΧ τοuς δελειiCΤΗ οUτε μέ υποσχέσει:;
γι~ !πΙγειο πα.ριiδεισo. οUτε μέ τιΧ θα.Uμ.a.τα. τ1j. τεχνικΥίι; κα.ί τ1jι;
!πιστiιμηι;. ΠοιιΧ ε!να.ι a.pιxrE ή εΙκόνα. ποu α.ότοί μά.ι; πα.ρoυσιιi
ζουν; Ε!να.ι ή είκόνα. τοϋ Χριστοϋ, τοϋ ντυμένου μέ τό πορcpuρό
μα.νδόα. τοϋ 6α.σιλι!i, ποu χλεuιiστηκε κa.Ι !ρα.πίσθτjκε 4πό τοuι;
στρα.τιωτει;. Ό Βα.σιλι!iι; τ1jι; Δόξηι; θιΧ μποροσσε a.PιxrE νιΧ γίτη
πιό κα.τα.φροτημένος κα.Ι πιό γελοίοι; i
Τό νιΧ διa.λέξηι; ενα. τέτοιο δρόμο, CΤΗμαΙνEΙ νιΧ !νδυθijι; τόν
Χριστό.
«"Ημείι; δέ κηρόσσομ.εν Χριστόν !στα.υρωμένον, Ίουδα.Ιοιι; μέν
σκιiνδα.λoν, 'Έλλη σι δέ μωρία.ν!» (Α' Κορινθ. 1, 23).
Ό c1γιοι; Σερα.φεΙμ ε!χε κιiτι μέσα. του ά.πό τοuι; διιΧ Χριστόν
σα.λοόι;. Κα.θως εΙχε τό χά.ρισμα. τ1jι; δια.κρίσεωι; των πνευμιΧτων,
'ijta.v πολu α.όστηρόι; στοuι; 4πα.τεωνει;· την πρα.γμ.a.τικη δμωι; διά.
Χριστόν σα.λότητα. την !ξεθεΙα.ζε. «Τρείι; Χλ'ήσεις, lλεγε. 4πα.ιτοϋν
μιά. εΙδικη !κλογη 4πό τό 'Άγιον llVEOμa.; τοϋ 4να.χωρτιτοσ, τοϋ
ήΎΟυμ.ένου xa.t τσϋ διά. Χριστόν σα.λoOJιι.
Μα.ζΙ μέ τόν Άπόστολο Πα.ϋλΟ, θά. μποροϋσε ν' 4να.κριiςη:
«""Οψελον 4νείχεσθέ μου μικρόν ~ 4φροσύνll" (Β' Κορινθ. 11, 1) ,
,,'0 λόγοι; γ&ρ δ τοϋ στα.υροϋ το'ίι; μέν 4πολλυμένοιι; μωρία. !στί,
το!ι; δέ σωζομένοιι; ήμ!ν δι)να.μιι; θεοσ !στί» (Α' Κορινθ. 1, 18).
Κα.Ι εΙνα.ι πριiγμ.α.τι μtι)ρΙα.. στιι; χ(,ψει; όπου σ'ήμερα. 4νθΙζει
δ 4θείσμόι; κa.Ι δπου οΙ .πιστοί θεωροϋντα.ι σά.ν μη κοινωνικοί, !γ
κλεΙoντa.ι σέ c1σuλα. σιΧν va.tιxv τρελλοι. Άκ6μτι κα.Ι στΙι; λεγόμε
νει; χριστια.νικέι; χ(ορει; δέν κα.τηγoρoσντa.ι a.pιxrE σά.ν τρελλοΙ α.ό
τοΙ ποu τρα.60ϋν κουπί !νιiντια. στο ρεσμ.a., ι1ρνοόμενοι νά. σuμμoρ·
<ρωθοσν στιΧ ~θ'7j κα.Ι iθιμα. "δλου τοσ κόσμου», στΙς 4πα.ιτ'ήσει:;
τ1jι; «σόγχΡονηι;» ζωΥίι;, τΥίι; κα.τα.πιεσμ.έντιι; 4πό την 6ια.σότη κα.Ι
υποδουλωμένηι; at1JV τεχνικτj;
Χρειά.ζετιχι ήρωίaμόι; γιά. va.aa.L διά. Χριστόν σα.λόι;. -Εά.ν ~
c1γιοι; Σεραφείμ :Jπ'ijρςε πριiγματι μέχρι ένόι; ώρισμένου CΤΗμεΙo·)
εναι; σαλόι;, δ ρωσικόι; λαός τόν 4γαποϋσε 4κόμη πιό πολu γι' αό
τό. Για.τί δ ρωσικόι; ήρωίσμόι; πα.ρa.μ.ένει 4θόρυ60Ι; - οπωι; uπijρ
ξε καί στην 4ρχη τΥίι; ΙστορΙα.ι; του, ό Tjρωίσμόι; τou Μπόρις κα.ι
τοϋ Γκλέπ - κα.ί τίποτε δέν είναι τόσα 4ποκρουστικό γιά. τη λα.ί
κη σοψΙα., ποu E!va.t !ρωτεuμένη μέ την ιiπλότητα., 4π~_ την 4λα.-
246

ζονεΙα. χα.Ι τη cptJuσχ.ωμ.έ'Π/ UπεΡ7jφά.νεια.. Μήπωι;; δεν ~τα.ν ι1ρα.Υε
γι' α.ύτ~ν την &πλότητα. πού δ !νθρωποι;; α.ότός τοσ διίαouι;; με τά.
χοντροπιί.ποuτσιί. tou, δ φιλοι;; των ι1ρχοόδων χα.Ι των πα.ιδιων, Ιγι
νε δ !Χλεχτός Αότης πού α.ότooνoμa.ζότα.ν "τα.πειν~ δοόλ7j» τού
Kuplou χα.Ι πού ι1ψού θεώθτιχε, στέψτηχε Βα.σίλισσα. των Οόρα.
νων;
"Η Θεoτόιcoς, Μητέρα του Θεου

ιcαΙ 1ι Pαισiδα ΎυναίΙCα
ΜΗΠΏΣ ΔΕΝ ΗΤ ΑΝ «Αότη» 1ι Oόριiνια. Δέσποινιί. ΤΟι) πού του

Ιδινε τΙς xα.τεuθύνσεις πού Ιπρεπε ν' ι1χολοuθήστι σχετιχά. μέ τό
μoνιxστ1jρι τοσ Ντι6έγιε60, στό δποΈο Αότη ώνoμa.ζότιxν Έγouμέ
ντι; Γιιχτί ιiριxγε lσχ.u6ε μέ τόστι ι1γιiΠ7j πιiνω σ' ιχότό τό φUτώριo
μέ τΙι;; νειχρές ι1γριί.μμιχτες χωριΧές;
Τώριχ ξέροuμε την ι1πιiντηστι.
Ποιός ε!νιχι ΙΧότός πού μέσιχ σέ μιά. χωρα., δπou πενηντα. χρό
νια. !θεοΙ) ΧΙΧθεστωτος, χιχτα.διώξεων χα.Ι πόνων δεν χα,τώρθωσα.ν
νά. ι1ποχριστιιχνΙσοuν, μένει πιστός στην προγονιχΤι πΙστη; Ι10ιός
εΖνιχι ΙΧότός πού χριχτιί.ει χιχΙ σuνεχΙζει την πιxριioOσ1j σε μιά. Έχ
ΧλφΙα. δποΙ) λεΙποuν τά. 6ι6λΙα.; Σ' ιxότ~ τά. πα.ιδιά. πού χιχτηχ'ή
θ'Jjxα.ν ι1πό τόν μ:χρξισμό, ποιός μιλ~ γιά. τόν Χριστό; - Ή γu
να.ίχα. !
Ή όπα.χο'ή τοσ στιί.ρετς στΤιν Οόριί.νιιχ Δέσποινιί. τοΙ) ψέρνει
τούς χα.ρπούς της. Κα.ι ~λoι στιί.ρετι;;, lδΙ(J.ίτερα. οί στιiρετg της
«'Eρ'ήμou τοσ 'Όπτινο» - στό δεύτερο ijμισu τοσ 190uιχlων(J., προ
ετοΙμιχσ(J.ν χι (J.Utot !ξ ίσοΙ) τ~ν ΡωσΙδιχ ΓUνσ,ίxιx γιά. τό ρόλο της,
τοσ φύλ(J.Χα. της πίστεως. Ό Μπιί.τοuσχα. ΣεριχψεΙμ μπορεί νά. θεω
ρτιθΥ) σά.ν δ πρόορομός τοuς.. Τό !νδΙ(J.ψέρον τ<iΊν μον(J.χων γιά. τΙς
γuν(J.ίκες ψ.χινότιχν σχ.(J.νΟ(J.λιί>Οες γιά. !χεΙντι τ~ν !ποχ'ή. Ό μόχθος
δμως (J.uτων των όργιί.νων τού ΆγΙοΙ) Πνεόμrx.τoς δεν 6γηχε μιi
τα.ιος.
Πρέπει νά. μπη χιχνεΙς μέσιχ σ' ΙΧότές τΙς ρώσικες· !ΧΧλτισιες
πού eIV(J.L ι1κόμτι ι1νοιχτες γιά. τ~ λα.τρεΙα., γιά. νά. xιxτrx.λιί.6τι. llρέ
πει νά. oij; ιχότά. τά. πρ6σωπ(J. των γuν(J.ιχων, σχ.λτι ριί. , xλειστιi,
247

ιιδατηριi - δπω~ ιιόατηρό φιιΙνεττιι, πιiνω αέ πρoαωπoyρa.,Ιε~ τό
:ψ6αωπο τoD atιiρετ~ ΣaριιcpaΙμ. - νck ιιΙαθιινθij~ την ποι6τητιι χιιΙ
τljJ ΔUνιφη ιι6τi)~ τi)~ πρoσεuχfj~, τi)~ τ6αο διιιφορaτιχfj~ 4πό τη
νωxιλ~xή χαιι 4cpηpημJY'rj πρoαεuXή τιί)ν χριdtιιινιί)ν «πού δέν πΙ
ριι~ν ι1πό τό δρόμο τοϊ} μ.ιιρτuρΙou» •.
«ΕΤνιιι ιι6ατηρέ~ οΙ εΙx6νε~ ~», λένε αuXνck οΙ Δυτιχοί. ΝιιΙ.
Άλλck τΙ τρυ,ερ6τητιι πΙαω 4π' ιιότη την ιι6ατηρ6τητιι!
Ά'ItOuaι lπΙαη~ xιιyεΙ~ νck λένε περι,ρoνητιxιi: «A6τέ~ οΙ -yu-
~ιιΤxε~ είνιιι Ύρηέ~». 'Όχι δλε~. ΆΧόμιι χι !ν εΤνιιι, δέν lχει
!ριιγε δ θεόι; τη δυνιιτ6τητα. νck 'ιtιiνη νck φυτρώαouν Χλωμ4 βλιι
ατιiριιι 4π' lνιι ξεριιμένο χορμό i Έξ !λλou τΙ μ.4~ λέει ή Βωλοι; i
'Η UppOL, ή μ.ητέριι τοϊ} lXΛa'lt.τoD λιιο\}, ~τιιν γρηιi. rpYjck ~τιιν
χι ή .. Αννιι, ή μη'tέρa. τfj~ ΠιινιιγΙιι,· γρηck χιιί ή Έλιαά.6ετ, ή μη
τέριι το\} Πρoδρ6μ.ou. Κιιί ή προ<pi)Τιι; .. Αννιι, πού γq.ι.ιiτη 4πό
πνε0μ4 "Αγιο διιιxήρυααa την θε6τητιι τοΟ Ίηαο\} χιιτck την 'r-
πιιπιιντη ατό Νοι.ό, δέν ~τιιν !ριιγε δγδ6ντιι τεααιiρων lτιί)ν;
ΣckΥ τίι; 4aελ,έι; τοΟ Ντι6έγιε60, ιιδτέι; οι -yuva.lxat; χριιτοον
4νιφμ.ινη μπρoατcZ ατήν εΙΧόνιι τi)~ Mητέριι~ τοΟ θεο\} μ.tck μι
xρU λυχνΙ/& μ.έ !α6uατη φλ6γιι. 'A6i61&tYj εΤνιιι ιι6τη ή ,λόya:, θιφ
πό ιιδτό τό <ριί)ι;. Ό ατCΊΡετι; δμ.ω~ 4γρυπν! γι& ν~ μή α6υατfj ποτέ.
ΛΙγη ,ωτιck 4ρχεΤ γι«, ν' 4νιiΦ'η πυρ')t.QLγιιi.
Τό ., ΑΡον ΠνεΟμα, οΙ δUDΎJ&OΙ

χαΙ iΊ σuyxιo ρητιx6τητα
ΣΤΟ TEΛErTAIO δεΤπνο μ.έ τoύ~ Άπoατ6λoυ~ δ Xριατό~ δμ.Ι

ληαε γιck τό "Αγιο ΠνεGμ.ιι, τόν ΠιιριiXΛητo (Ίωιiνν. 1, 4, 16.,2) .
Σ' ιιότόν θck προστρέχουν οι Xριατtιινoι., δΤΙΙΥ θ&.ρθουν οΙ ljUax.o-
λοι χιιιρqΙ τιί)ν Oιωγμιiν.
«"Οτιιν δέν 4γιiγωcnν όμ.4ι; πιιριιδιδ6ντει;, μ.ή πρoμ.aριμν!'tε τΙ
λιιλήCΠjτει μηδέ μ.ελετ!τε, 4λλ' 8 lckv δoθij όμτν lv lxaLv~ ~ &ρqι,
τοΟτο λιιλεΤτε· οό γckρ όμ.εΤι; loτa οΙ λιιλοσντει;, 4λλck τό Πνεομιι
τό "Αγιον. (Μιχ.ρχ. 13, 11).
'Έπρεπε ν!ρθη ή ΈΠI&νιiα'tιιαη ατή ΡωαΙιι γιck νck <ριι-
248

νερωθfj τό· • ΑΥΙον ΠνιQμ4 - ~ iπ~τηαη τoi} δποίου φcuν6~ν
πρωτα.ρχιΧή ΥΙ& τόν crtιίρετ, Σερα.φεψ. Χα.ί δυαχολον6ητη 'ΥΙ& τόν
Μοτοβιλωφ - ~ν Πα.ριί~η~: Αότό, δηλa.δή πού δίνει crtOύ,
xα.~διωx6μ.ενou" crtOύ, μιίρτυρε, την δόνa.μ.η ν& \-Ι4ρτυροΟν x~
ρΙ,. ν& λυγiζouν crt& 6am.νιcrtήρια., σ&ν τόν πρωτομ.ιίρτυρα. Στέ
cpa.vo xa.ι ν& ΑUΎXωρoOν σ&ν χι α.ό't6ν, τού, δ'ήμ.toό, του,.
-Ηδη iπb την .iρxή τfj, FcrtOpL~ του, δ ρώσι'JtO, Χριcrtια.νι
Oμh, εΤχε πιίρει πολύ σoOa.ρ& την Ιντολή τfj, ouπνώμη, στι, προσ
βολΙ,. Πιό 'JtOvw. σέ μ.4" δ 4ΥιΟ, Σερa.cpείμ, πιcrtό, crtb ΧΡιστό
lδινι τό πα.ριiδει'Y!-'4 τfj, ouπνώμη" υπεριx.cJ'ltιζ6μ.ενo, τού, λη
σd, πού λίΥΟ lλλειψι ν& τόν δoλocpoνήaouν στό Ιρημητηρι6 τou.
Κα.Ι crtt, μρε, μ~ δμω" ~ Έxxλησ€a. τfj, Pωσι~ δΙν u.'ttJ.-
ριίσθηχε οδτε πολέμησε ποτέ τού, δημ.lou, τη., ωά. όπΙφιρl
πιίν~ σιωπηλιί-. ·Ενα., ρώσο, ΙπΙαχοπο, πού πΙ~νε μ~ βιίναιuGO
τρ6πο, εΤπε πω, ~ μ.6νη ιλπΙδα. ΥΙ& τόν 6α.σa.νιστη την ~μρα. τfj,
χρΙσεω, θ& εΤνιχ.ι. ~ συνηΥορία. το!; μιίρτυρα., ~ μ.6νο, α.ότό,θ&
μπορi) διχα.ιω\-l4'ttχ& ν& τόν σuyχωρ'ήαη, crtό δνoμ.a. τοσ XptcrtOG
χα.Ι στην είΧ6να. του.* Κa.Ι δ συπρa.cpΙα., 'Ανδρέα., Συνιιίcpσxu, πού
πΙρα.σε iπό crtρα.'t6πεδο συyxιvτρώσεω" μσα. cτd, «Αότοσχέδιε,
αχέψει,. του, ~ πa.ρa.δΙδει a.ότέ, τι, ~ινητιxέ_ ΥΡαψ.μ.ί;:
«ΆρχεΤ ν& συΥΧωροΟμ.ε a.ότoύ, πού μ,a., πρ6σ6~α.ν χα.Ι ~ ψuxή
τ6τε Ιχει μι& Xa.ριί, σά.ν lνα., χόμ.πο, πού u.μμt~ δUναψ.η δέν μπο
ροσσε νά. λόαη, νι1χε ςα.φνιχ& 'X.OΠij.»'
«Pω~: πci, μπoρε~ ν' iΥα.π~ τόν iχθρό πού χιι.τιι.διώΧιι
την Έx'Jtλησiιι. \-I4'i» Υριίφιι δ Σιλoua.νό, τoi} .. Αθωνιι., πού !χοι
μ'ήθη τό 1938 μl δσια.χή μν'ήμη στη χερσ6νησο τij, Πα.να.'YΙ~'**
«Άπα.ντci: ~ cpτωX'ή σου ψuxή δέν γνώρισε τόν 816, δέν
χα.τιίλα.61 ιι.ότό πού αη\-l4ίνιι: M~, iΥιίπησε μ.έ μι& ιι.πέρα.ντη ιt.
Υιίπη, εGχιτα.ι, περιμνει νά. βροσν δ λ ο ι οΙ !νθρωποι την σω
τηρΙιι.. Ό Κύριο, ιΤνιι.ι ιι.Υά.πη xorl Αδτό, μ.4, lδωσε στη yij τό
• Ayto Πνεσμα. πού διδιίαχιι την ψuxή ν' ιι.yα.π~ τού, !χθρώ, xa.ι
.. Olίvier Clθmant, La Saintetι\ orthodoxe au ΧΧο siecle, Con-

tacts Νο ~t, 1963, cnλ. 56 .
•• Στιiι:ιτι; ΣLλοU«V6c. ~-rό" lερoμ.6νcxχo Σωφρ6νLΟ, σΕλ. 151 (m
ρωcr~). Βλ. xaιΙ ιλλην. μ.cτιiφριxση.
249

της δΙνει ττι δUνιχμ'r/ ν~ προσεόχετιχι γι~ ν~ σωθουν κΙΧί ιxυτo~.
Αυτό εΙνιχι Τι Άγriπ'r/' Δόςιχ στόν Κόριο, που E!vor.t -dτοιιχ Τι ά.γιΧ
Π'r/ του γι~ μα.ς, τΙτοιιχ Τι σuγγνώμ'r/ του στ~ ιiμ.aφτTιμor.τιx μor.ς, τΙ
τοιο τό Πνευμor. τό .. Αγιο που ά.πoκa.λόπτει τ~ μυστΤιριιΧ τou!».
Ό δΎιος Σεραφειμ και ή Έκκλησiα
ΤΟ ΆΓΙΟ ΠΝΕΙΜΑ, την ά.πόκτησ1j του δποίου μέ τό<πj iπιμοντ,

μα.ς σuνιστα. δ a.γιος Σεριχψείμ, εΙνιχι Άγriπ'r/ κιχί ΙωΤι: Στην 4-
μεσ1j μεσολri6'r/σ1ι του, στην ι1διιXκoΠ1j ivtPYELri του χρωστα. Τι Όρ
θόδος'r/ Έκκλ'r/σΙor. ιχυτην την σuνΙχειor. μΙσor. στΤιν iςΙλις'r/ της
πιχρΙΧδόσεως, της δποίιχς ενιχς Σιλοuor.νός τοο "Αθω EtvιxL Τι ι1πό
δεις'r/ ΧΙΧί lνor.ς Σεριχψείμ του ΣιΧρωψ xιxτ~ 100 χρόνιor. προγενΙ
στερός του ένor. έςor.ίσιο πor.ριiδειγμαι. Σ' ιχυτον ςor.νor.ζοW δ ΜΙγor.ς
Άντώνιος, οΕ ΜεγιΧλοι Κor.ππor.δόχες, δ ΜιΧςιμος δ <Ομ.ο'λογ'r/της,
δ Ίσor.~χ δ Συρο; χιχί οί ΦιλοχΙΧλιχοί Πιχτέρες. Σ' or.υτόν ςor.νΙΧζεί
Τι AΙΓUπτoς, τό Σινα., τό ΒυζιΧντιο, xor.t τό "Αγιον "Ορος. Δέν Elvor.t
ιlpor.YE χοντα. στό'! Συμεών τόν ΝΙο θεολόγο, τόν όμνωaό, στό 110
or.ιωνor., της θΙor.ς του ψωτός xor.i του ΆγΙου Πνεόμor.τoς, xor.i στό't
.. Αγιον fΡ'r/γόριο τον Πor.λιχμα., τόν σόγχρονο του ΆγΙου ΣεργΙου,
που διor.6ε6or.ίωνε πώς δ 4νθρωπος μΙσor. στο ~xτιστo ςΡως μπορεί
Υα. !νωθη με τόν θεό; Β6.ζοντor.ς τα. 6Tιμor.τά. του μΙσ' στα. δικά, τους,
δδ'r/γουμενος ι1πό το lδιo ρευμor. ιiγιότητoς δ Σερor.cpείμ του ΣιΧ
ρωςΡ lγινε 4ςιος, κor.τor.uγor.ζόμενος ι1πο τό θor.6ώρειο ςΡως, μια.ς «μι
κρής μετor.μορcpώσεως».
Αυτη Τι προσκόλλ'r/σ1j σέ μια. χοινΤι πor.ρriaΟσ1j iπι6ά.λλει την
iςά.ρτησ1j ι1πό την ·ExXΛ'r/alor.. Ό "Αγιος Σερor.cpείμ 'ιjτor.ν ενor. ό
πιΧχοο τέχνο της. Δέν πρέπει να. έρμ'r/νεόοuμε τ~ γεγονότor. τοσ
Ντι6Ιγιε60, τόν ευλoγ1jμΙνo ι1π' or.υτόν πόλεμο των δια. Χριστόν
σor.λων, σ~ν χειρονομίες ι1πειθείor.ς, ι1λλ~σ~ν ενor. μΙσο ι1γωνος κιxτ~
-;ων πνευμά.των του σκότους.
"Ενor. iπεισόδιο που ι1νιχψέρετιχι στό Χρονικό του Ντι6Ιγιε60
μ.a.ς δείχνει τόν στιΧρετς μΙσor. σ' ολ'r/ του την τor.πείνωσ1j του γΙ
ροντιχ ι1ντΙκρυ στην μ'r/τέριχ του τΤιν ιiγίιx Όρθ6δος'r/ ΈκκλφΙor..
ΤΙσσερεις μijνες πρΙν ι1πο τόν θιΧνιχτο του ιiγΙoυ - τον AιJγoυ-
250

σ-;:ο τού 1832 - δ Σε6ιχσμιώτιχτος Άρσένιος. δ κ«ινούργιος ~πΙ
σκοπος τού Ta.μπώ'φ, 'ιjρθε στό Σ~ωφ γιιΧ μιιΧ «κιχνoν~κTι» ~πΙ
σκεψτj. Ό πιχτηρ Σεριχφείμ πijγε στό μονιχστ'ήρι ΎΙιΧ νιΧ τόν χιχι
ρετ'ήση μιχζί μέ τούς άλλους μονιχχούς κιχΙ μετιΧ γύρισε πΙσu\ στό
διχσος. ΈπειδΤι είχε ci.κοUσει νιΧ μιλιΧνε πολΙΙ γι' ιχότόν, δ κιχινοόρ
γιος ~πΙσκoπoς ~ξέφριχσε τΤιν έπιΘUμΙιχ νιΧ τον oij.
Βρijκε τον έρημΙτη νιΧ κιχτιχγίνετιχι με τό ιiνιχχωμιχ ένός μι
κρού ρυιχκιού πού κυλουσε δχι μιχκρυιΧ ιiπo τΤιν ίσμπιχ του, στιχ
θεροποιώντιχς τι; δχθες του.
- Τί κιχνεις ~κεΤ στιiρετς; ρώτησε δ Σε6ιχσμιώτιχτος.
-ΈμποδΙζω τό νερό νιΧ κιχτιχστρέψτj τΙς οχθες, ~γιώτιχτε
lΙιχτερ.
- ΚιχλιΧ κιiνεις. Δεν θιΧ μou δεΙξης' δμως τΤιν «μικρ'ή σου 1-
ρημ.ο» !δώ μέσιχ στη μεγάλη (!ννοώντιχς τό διχσος) ;
-'Έμπιχ μέσιχ, Μπιχτουσκιχ, είπε δ στιiρετς φιλόξενιχ κα.Ι κα.
λόκιχρδιχ.
Ή ίσμπιχ 'ιjτιχν ouνηθισμένη. Στό !σωτερικό όπijρχε !να. τριχ
πέζι ιiπo άσπρο ξύλο κιχί δυό κιχρέκλες· στΤιν ΎωνιιΧ ιiντΙκρυ στην
εΙσοδο, κιχθως ouνηθΙζετιχι, εΙκόνες με !νιχ κα.ντηλι ιiνιφμ.ινo μπρο
στιχ τους· πιχνω στο τριχπέζι δυό λειτουργικιΧ 6i6lιαo. Ό στιχρετς
είχε έτοιμιΧσει δώριχ: ενιχ κομποσχοΙνι, κεριιΧ διπλωμένα. μέσιχ σ'
lνιχ l)φιχσμa., ενιχ μπoυκιiλι λιχδι κιχΙ μά,λλινες κά,λτσες. Ό Σε6ιχ
σμιώτιχτος τιΧ δέχθηκε δλα. εόχιχρΙστως.
- Διηγοσντα.ι, δμως πως μέσιχ στη «μικρ'ή σου lρημιο» lχει
ενιχ μέρος ιiκόμιχ πιό !ρημικό ...
Κιχι κιχλ~ πληροψαρημένος δ ι1ρχιεπισκοπος, κιχτεuθύνθηκε
προς ΤΤΙ σόμπα.. ,
- ΜΤιν πιΧς, Μπά,τσουσκrx, διrxμrxρτuρYίθηκε εόγενικιΧ δ στά,
ρετς. θιΧ λερωθijς.
Άνά,μεσα. στη σόμπιχ κrxΙ στόν τοίχο δ Σε6rxφιώτιχτος 6ρijκε
ενιχ. μικροσκοπικό κιχ.τιχψόοΥιο, οπου μετιΧ δυσκoλΙrx.ς μποΡώσε κιχ
νεΙς νιΧ στιχ.θij ορθιος 1) γονιχτιστός. Έκε! μπροστιΧ σε μιιΧ εΙκόνα.
με ιiνιχ.μμένo τό κιχ.ντηλι της, ouγκεντρωνότιχ.ν δ ~ρημ.Ιτης, δπως
τδκιχ.νε πιχ.ληιΧ μέσιχ. στό όπόγειο της «Μιχ.κρινijς του Έρ'ήμου».
ΠρΙν ψύγη δ έπΙσκοπος, δ πιχ.τΤιρ Σεριχ.ψεΙμ τόν πijρε ιiπό τό
'χέρι κιχΙ με πολύ σε6ιχ.σμό του lκιχνε μια. ~ρώτηση.
251

-lΙροαχυνητ1ς; που IpxoY'W να: μ' lπισx.εcpθoOν μ.οG ζ
ηΤΟGν
να: τούς; δώσω Χά-τι Ύια: ε6λο-ΥΙι&, εΙπέ. τους; δΙνω λοιπόν
μιχρα: χαμ
μά-τιι& ςερό ψωμΙ. μ.ι&σρο i) 4απρο χιι.ι μια: xouτιιλια: xρι&σt
της; λει
τουΡΎΙι&ς;. Μπορω να: ιςι&χολουθω να: τό Χά-νω;
- Βε6ι&Ιως;, 6ε6ι&ίως;. :Eεχωριaτα: μ.6νο: σ' δπο"ιον δΙνεις; ψωμί,
μ.ήν δΙνης; χΡι&σι. Άλλοιώτιχι& οΙ 6.πλΟίΧΟΙ 4νθρωποι, Χ"θώς;
4xoυ~
να: λΙνε, ναμΙζουν πώς; τούς; δΙνεις; 6.ΎΙι& χοινωνΙι&. ΚιιλλΙτ
ερο θά.
τι&ν να: μήν τούς; δΙνης; Χι&θόλου xΡι&aι.
- Σόμ.φωνοι, Μπά-τουσχ.ι&. Στό !ςijς;, lτat θα: χά.νω.
'Όμ.ορφη πού εΙνι&t ι&6τη ή σχ.ηνή! -Εν"ς; ά.ρχιΙρεύς; - ή
ΈχχλησΙ". κιι.ι lνι&ς; Xι&ρΙaμ.ι&ΤoGχ~ Ύεμ4τος; τ"πεΙνωαη,
να: όπό
τά.aaετ"ι μ.έ ά.Ύά-πη aτtς; όποδειςεις; τou.
Ό Σε6a.σμιώ""τoς; Xι&tρΙτησε -Υια: να: cpt1yη. -Εδωσε την
εό
λο-ΥΙι& του ατόν O"tά.ρετς;, δ δποΤΟς; την δΙχτηχε ΎOνι&τιO"
tός; π"ρα:
ΤΙς; διι&μ.ι&ρτυρΙες; τoG Ιπισχ.6που, χιι.ι δ δποίος; τόν χ"ιρετο
Gaε μέ
6ι&θειά. όπ6XΛηaη, μιχΡις; δτου χά-θηχε πΙσω ά.π· τα:
δΙνδρι&.
Τήν ωη μιΡι&, σά;ν δείΎμ.ι& όπ"xofjς;, δ ΎΙροντ"ς; lφερε
ατό
μ.ονωτήρι lνι& δοχείο πού περιείχε xρι&σt της; λειτουΡΎ
Ι"ς; χιι.ι τό
πι&ρΙδωσε aτόν όπηρΙτη τoG Σε6"OJ.Lιωτιiτoυ λΙ-Υοντι&ς;: cΈχ
μi
ρους; τoG ΣεΡι&ιΡεΙμ τοσ ιiμ4ρτωλoσ!».
Ό Σε6ι&ομιώτι&τος; 16ιιλε χ"τα: μιρος; τα: χεριά-, τό
λά-δι χι&Ι
τό XΡ"at που τoG 'tixa δώσει δ ατά-ρετς; Ύια: μια: bιtιμνημ
.6συνη
"λειτουΡΎΙ" πού θα: Ύινότι&ν μετα: τόν ΙπιxεΙμ.aνo θά-νι&τό του, δπω;
δ [διος; τόν εΙχε προειδοποιήσει. ·000 Ύια: τό χομποοχοΙνι, τό χομ
μ.ά.τι δφι&aμ.ι& χιι.ι τΙς; μ.ά.λλινες; Χά-λτσες; τα: χρά-τησε
Ύια: τόν !"u-
"τ6 του.
ΆΡΎ6τερι&, ά.qιoσ εΙχε ΎΙνει ΜητροπολΙτης; ΚιΙ6ου χιι.ι
ά.ντι
μ.ετώπιζε αο6"ρές; δυaxoλΙες;, δ Σε6"OJ.Lιώτι&τος; 'ΑρσΙνιο
ς; συνήθι
ζε να: λέη: «Συχνα: ΘUμ4μ.ι&ι τόν aτά.ρε~ Σερ"φεiμ, πού xdili, πλη
σΙ~", πρόχωνε τό ρυ«χι του περι6ά.λλοντά.ς; το μ.έ ΠΙτρες;.
-ΕΤat
χ"Ι Ύώ πρΙπει νά. ά.νι&χ"ιΤΙζω την πονηρια: των Ιχθρων πού
alV/&t
Ιτοιμ.οι να: X"τ"XΛόσouν την Έxxλησlι&»!
Άπ· ι&6τό τό Ιπειαόδιο ά.νι&δΙνετι&ι μια: πι&ρή-Υορη Ιν'tόπωα
rι
. ατερε6τητο, χ"Ι ατι&θερ6τητο,. «''Εςω ά.πό την ά.λήθει"
πού φυ
λωετι&ι ά.πό τό σόνολο τη, 'ΕχχλησΙ"ς;, ή προσωπιχή ΙμπειρΙ"
(ιix6μη χι ένόι; ιiνθρώπoυ πού τιμ4τι&ι σα:ν &.Ύιος;) θα: ~τ"ν
ατε-
252

Ρ'r/μΙτη ΙΙπό χά.θε 6ε6«ιότητ«, κιiθε ΙΙντικειμενικότητ«» Ύριiςρει δ
Βλ«δΙμ'r/ΡΟ~ Λόασκυ.* θα. ήτ«ν lν« μΤ-Υμ.« 6.λ'r/θινο\} κ«Ι ψεότικou,
ΠΡ«Ύμ«τικότητo~ x«t όνεφO'ltoλTιαεω~, lν«~ cμOO'tLκισμ.ό~» στην χει
ρότερ'r/ εννοι« «i)τη~ τη~ λΙξεω~. Έξ !λλου, Τι διδa.σκ«λΙ« τη~
Έκκλ'r/αΙ«ς δεν θa.χε κ«μ.μ.ια. Ιπφροij πιiνω ατί~ ΨUχέ~, ιΧ.ν δεν
έξέςρρ«ζε κ«τα. κιiπoιoτρ6πo μια. κρ?ςρ"ι έμπεφί« τη~ δoθεΙCΠjζ ιι
λ Τιθει«ς».
~H παιΥκόσμια σημασiα το\) μηνύματος

το\) όΥίοο ΣεραφεΙμ
Ο ΡΩΣΙΚΟΣ λ«ός έμπoτίσ&-rικε 6«θεια. ΙΙπό τό πνεΟμ.α. το\} ιiγΙoυ

Σερ«φεΙμ, ποο το\} ήτ«ν κ«τ«νarιτό κ«l κοντινό. "~ν«~ [εΡΙ«Q ΠΟ')
έρχότ«ν ΙΙπό τη Σο6ιετικ"ι ~Eνωσrι, lλεγε έμπιατψτικα. σ' lν«ν
ΙΙΎγλικ«νό πιiατoρ« που ouνιiντηαε στη favau'r/, μιιΧ σκΙΦ'r/ Π9υ εΤ
ν«ι ΙΙποκ«λυπτικ"ι της ψuχικ'ijς κ«τ«ατιiαεω; των πιατωΥ τη~ χώ
ρ«ς του: «Kα.τιt την έξομ.ολόΎ'r/CJYj «ότοί οί &.νδρε~ κ«l οΙ -Υυν«Τ
κες εξωμολογο\}ντο μία« aτό πνε\}μ« το\} aτιiρετ~ κ«l πώς Τι aτιiCJYj
τοuς ΙΙπΙν«ντι στη ζω"ι κ«l aτό θιiν«τo, aτήν ιiμ.α.ρτΙ«,_ 'aτ"ι λότρω
CJYj κ«l στην Έκκλ'r/σί« εμπνΙοντ«ν ~πό την δικΤι· τou». '
Τί σκΙπτετ«ι γι' «ότόν Τι ΔuCJYj;
Ό 6ιoΎΡιiφoι; τοσ •ΑγΙου ΣεΡΎίου τοσ Ρ«ντονέζ SL'r/YEIt«t πώς
~ν«~ 'Έλλ'r/ν«ς επισκοπο; ΙΙπό τη Κωaτ«ντινοUπολ'r/, που ήρθε στiι
Mόaχ«, -Ιχοντα.ς ιικουαει να. μιλ~ν ΎΙα. τόν &γιο Σtργιo, ΙΙρνιότ«ν
να. πιατΙΨ'r/ πώ; σε μια. «τΙτοι« χώρ«» μπορεί να. όπιiρχouν, &ΎΙΟΙ. ,
Για. να. 6ε6«ιωθij δμω~ ΎΙ' «ότό, 'It'ijya ατό Ά66«εΤο τη~ -ΆΎΙ«;
Tριιiδoι;. "Οτ«ν δμω; ΙΙντΙκρυάε ΙΙπό μ«κρια. τόν Τδιο τόν &ΎΙΟ
ΣΙργιό, τρόμο; τόν κ«τΙλ«6ε ul lχ«αε τό ςρω~ τοο. Ό &ΎΙΟ;
τόν lπι«σε ΙΙπό τό χΙρι, τόν δδTιΎ1lσε μΙσα. aτό κελλΙ του κ«ίτοσ
α.γγιξε τα. μιiτι«, τιχ δποί« τότε ιiνoΙχτηκ«ν~ Ε!πέ τότε δ επισκο
πο;: «Δόξα. aτό θεό, που μοσ επΙτρεΨε να. διb ,lν«ν oόριiνιo&.ν
θρωπο κ«ί ενa.ν &.γΎελο •.
Αότό γινότa.ν τόν 140ν «ίων«. Στα. 1833, 'δ:axν κοιμ.1jθ'r/κε δ
• Βλ. Lossky, Theologie Mysιique, σελ, 7.
253

στά.ρετς ΣεριχψεΙμ, ποιός είχε .ά.κούσει γι' ιχΙΙτόν στην Δυτική Eu-
ρώπτι; Συνεπιχρμ.ένο·ς ~πό την 6ιoμ'Y)χιxνoπoΙ'Y)σrι, την πρόοδο κιχ/.
τήν !πισττjμ'Y), έν8ιιχψερότιχν ~pιxγε δ 190ς ιχίωνιχς γι& την ρώ
σικ'Υ) όρθοδοξΙιχ;
"Αλλιχξιχν όμως οί κιχιροι.
'Από ti% 6ά.θΤ) των 8ιχσων - όπου, ιlλλωστε κιχνείς δέν μπο
ρε! vi% ΠA'Y)σιιiσrι, γιιχτί ή περιοχή είνιχι ά.Π'Υ)γορεuμ.έν1j - τό κou
τσό γεpoντιiκι μέ τό ά.γγελικό χιχμόγελο ξεπp06ιiλλει μ.έ τό μΤι
νυμά. του, πού δπως είχε πiί στό Μοτ06ιλωψ, προοριζότιχν γιά. δλον
τόν κόσμο. Γιιχτί δ κόσμος όπocpέpει.
'Από τί υποψέρει j Κιχτ' άopxi%; ά.πό τό ότι Ζχιχσε τήν πίστη του.
«'Ι80ύ ήμ.έριχι lρχοντιχι, λέγει Κύριος,
κιχί !ξιχποστελω λιμόν !π/. τήν γΤίν,
ου λιμόν ~pτων οΙΙδέ δΙΦΙΧΥ i)διxτoς,
άoAAi% λιμόν του ά.κουσιχι τόν λόγον Κυρίου
κΙΧί σΙΧλευθήσοντιχι υδιχτιχ ά.πό της θιxλιiσσrις έως θιxλά.σσrις.
κιχί ά.πό 60ppl1 εως ά.νιχτολων περιδριχμουντιχι
ζ'Υ)τουντες τόν λόγον του Κυρίou κιχί οΙΙ μή είίρωσιν,..
('Αμώς, 8, 11-12) .
Δέν θ~ τόν 6ροσν όμως, γιιχτί θ:i. τόν ζ'Υ)τουν μέ τ)πεp'Y)ψιiνειιx

χρφιμ.οποιωντιχς την 8ικ'ή τους ά.νθρώπιν'Υ) λογιχ.Τι. θ& τόν ά.νιχ
ζ'Υ)τουν χωρ1.ς vi% έπικιχλουντιχι την 60Τιθειιχ του ΆγΙου Πνεόμιχτος.
Ό σκοπός της ζωΤίς σuνΙστιxτιxι oτ'1jv ά.πόκτησrι του ΆγΙου
ΙΙνεύμιχτος, lλεγε δ στιipετς.
«γπά.ρχουν πολλοί τρόποι vi% στερΤίτιχι κιχνεις τήν πΙστη. Ό
χειρότερος είνιχι vi% lx'Y) μoLi% πΙστη λογική κιχ/. σuλλoγικTι. Βε-
6ΙΧίως δέν ά.ποκλεΙετιχι να. όπεριχσπίζ'Υ) κιχνείς τ7jν πίστη του με
τrι 60Τιθειιχ της λογΙΚΤίς, χρειά.ζετιχι όμως γι' ιχΙΙτό μoti% δtά.WJΙΙΧ, σέ
κιxτιiστιxσrι χά.ριτος, ν& τρέψετιχι ά.πό «ti% 6ά.θ'Υ) της θείιχς ζωΤίς».
''Οτιχν στερεύ'Υ) ιχΙΙτή ή Π'Υ)γΤι, ά.ρχΙζει δ θP'Y)σκεuτιx.ός όρθολογι
σμάς» (Σιλουα.νάς).
Μέ /SA1j του τ'ή ζωή - τ'ή σuμπεΡΙΨΟρi% κιχ/. τήν διδιχσκΙΧλΙα.
του δ στά.ρετς ά.νΤιστρα.τευότιχν σ' ενα. τέτοιο είδος ΦευδοπΙστεως.
Πρέπει vi% ά.πoκτTισrι κα.νείς τό .. Αγιο Πνευμιχ, lλεγε. Κιχ1. Τι Ιδέα.
254

όμως σ.κόμη της σ.πoκτ~σεώς Του σ.φ~νει τόν κόσμο σ.διιχ,φορο.
«Δεν τό ~χoυνε κσ.ί ου τε νoιίiζoντσ.ι να. τό σ.ποκτησουν. θεωροσν
τ~ν σ.πόκτη~ του σ.νώφελη. Ξεχνουν πως χωρίς σ.ότ~ την ένερ
γοσσσ. δόνσ.μη δ χριστισ.νισμός δεν ε!ναιι πσ.ρα. τό &λσ.ς ποίι Ιχει
μωρσ.νθή κ~1 τό φως πού Ιχει σ6υστη». (Florens ΚΥ) •
Ή συνομιλίαι με τόν Μοτ06ίλωφ δείχνει πως σ.ότη 1ι σ.πόκτη
ση δεν ε!ναιι μόνο σ.πσ.ραιίτητη, σ.λλα. καιΙ δυνσ.τ~ για. κιχ,θε a.νθρω
πο. Τί μooc; χρειιχ,ζετσ.ι j σ.πό τί μooc; σώζει 'ή θρησκείαι; πως μπο
ρε! να. 60ηθ~ση τόν διαιλελυμένο καιι σ.ν~συχo a.νθρωπο του 200υ
σ.ίωνσ.;
«Moc; λυτρώνει σ.πό τούς έαιυτούς μσ.ς, σ.πό τό χιχ,ος του έσω
ϊ:ερικου μ.ιχ.ς κόσμου καιΙ μooc; 60ηθoc να. νικ~σoυμε τα. τέραιται τη;
<<μ.εγιχ,λης καιί πλαιτειocς θιχ,λαισσαις» πού σ.ναιμοχλεύουν μέσσ. σ-τ
υποσυνείδητό μαις. Είρψεύει τ~ν Ψυχ~. Κσ.ι συγχρόνως είρψεύε~
όλόκλ7)ρη την σ.νθρωπότηται xocl μαιζΙ καιΙ τή φύση».
"Αραι λοιπόν, 'ή aπόκτηση αιυτης της είρ~νψ.; - της είρή
νης του Κυρίου, σπως τ~ν lieye δ στιχ,ρετς - εναις σ.πό τούς πιό
όμορφους καιρποίις τοΟ 'Αγίου ΙΙνεόμαιτος, λογιζόταιν ίδιαιίτερσ. ση
μαιντικ~ σ.πό τον &.γιο Σεραιφείμ.
«Σε ικετεύω, χσ.ριχ, μου, ελεγε, σ.~όκτησε τό πνεσμαι της εί
ρήνης. Ό ~νθpωπoς πού κσ.τέχει σ.ότό τό πνευμαι δέν ϊ:αιριχ,σσετσ.ι
ά;πό τίποτε. Ε!ναιι σσ.ν κουφός καιΙ a.λαιλος, σα.ν νεκρός οταιν πέ
φτουν έπιΧνω του λύπες, συμφορές κσ.ι διωγμοί, πού κιiθε χριστιιχ
νός θέλοντocς νσ. ocκολουθij τΟ Χριστό πρέπει ύποχρεωτικσ. νσ. όπο
φέρη καιι νσ. τσ. περιχ,ση. ΓιιχτΙ πρέπει νσ. περιχ,σωμ.ε μέσoc σ.πό πολ
λές θλίψεις, γισ. νσ. μποσμε μέσαι στΥ) ΒocσΙΑείαι των ουραινων. 'Έτσι
είσijλθαιν οΙ δίκιχιοι σ' σ.ύτΥ) τΥ) Βιχσιλείαι, σέ σύγκριση με την δ
ποίσ. 15λη 'ή δόξαι αιύτοσ του κόσμου δέν elvocL τίποτε. 'Όλες οι σ.
πολΙΧόσεις αιύτοΟ τοΟ κόσμου δεν είνσ.ι ουτε 'ή σκια. της ευδαιφ.ο
νίαις πού φυλιχ,γεταιι στούς ουρσ.νους γι' αιύτοίις πού σ.γιχπουν τόν
Θεό. Ε!ναιι 'ή σ.Εώνισ. χιχριχ" δ θρίαιμ60ς 'Yνocl 'ή γιορτή. Άπόκτησε
τΥιν έσωτεpικ~ είp~νη καιΙ χιλιιχ,δες ψυχές θσ. 6ρουν κονίιχ, σου τή
σωΤΥιρίαι».
Δέν θσ. θριιχμ6εύση δ a.νθρωπος πιχ,νω στό σόμπocν, με τό v:7.,
στέλνη πυραιύλους στ~ σελ~νη, σ.λλα. μέ τό νσ. πσ.λεόη έσωτερικ:7..
μέ τη δική του :iμαιρτίoc, γιocτΙ κιχ,θε τι πού υπιχ,ρχει, σ.κόμη κιχ[
255

δ ι1Ιρα.ς; πού ι1να.πνΙαuμε εΙνα.~ μαλυσμ.ινος; ι1πb την 4.μ.a.ρτία. τασ
ι1νθρώπou. Μέ <tb νιi Ιξα.y~ά,~η <tbv !a.uτ6 'tOU xa.l μ.έ την εδλοΥΙα.
't1j' Έxxληαlα.ς; χα.Ι 'ΤΙς; 'It~b αuνηθ~oμΙνες; πρά,ξε~ς; 't1j' xα.θημ.ερ~νfjς;
~ωfjς;; μπορετ νιi αuμ6ωη δ 4νθρωπος; CTtbv Ιξα.y~a.σμ.b τοσ 4-
πα.ντος;.
Nιi δρά,αη; Να.Ι, πρΙπε~ νιi <tb xci.yη. r~α.ΤΙ μ.6νο ΙνεΡΥώντα.ς;
CTtb -Oνoμ.a. τoG Ίηaoσ Xρ~στoσ, μπορετ νιi ιt'ιtoxτηαη τη χ6.ρη τoG
ΆyΙαu Πνεόμ.a.τoς;. Πo~6ς; δμως; ατίς; μΙρες; μ.a.ς; δρ~ CTtb -oνoμ.a.
τoσXρ~ατoσ; 'ΕμεΤς; ΙνερyoGμ.ε Ιν δν6μ.a.τ~ 't1j' ι1νθρωπ6τητος;, ~
τοσ ΙδΙαu μ.a.ς; τοΟ !α.υτοσ. Δροσμ.ε y~ιi νιi δρά,~ε:. Πa.ρα.~a.λ~ζ6-
μ.a.ατε ι1πb την δρά,αη. Έξ ωαu, 1ι lνωαη μέ 'tb Xρ~ατ6. ι1πa.ρa.(
τητη y~ιi ~ δρά,aoυμ.ε Ιν Όν6μ.a.ΤΙ Του χα.Ι y~ιi νιi ι1πaiτηaouμ.ε
τους; xa.ρπoυς; 't1j' Xά,ρ~τoς;, δέν πρα.yμ.a.τoπo~εΤτα.~ πα.ριi μ.6νο διιi
.τοσ ΆΥΙου Πνεόμ.a.τoς;. «ΟδδεΙς; δόνα.τ!X~ εΙπεΤν Kόρ~oν Ίηaoσν εΣ
μή Ιν llvaόμ.a.u ΆΥΙφ. (Α' Koρ~νθ. 12, 3) .
-Ό Χρ~ατbς;_ χα.Ι <tb • Ay~o Πνεσμ.a.. Tb •ΑΥΙΟ ΠνεGμ.a. Χα.Ι δ
Xρ~ατ6ς;. Aδτιi τιi δUO εΙνa.ι ι1δ~α.XcίJριατα.. Kα.τιi πα.ρά,χληαη τoG
Χριστοσ δ Πα.τηρ ι1ποατΙλλει 'tb Πνεσμ.a.. :Ή ΈΧΧλησία. ε!να.ι <tb
Σώμ.a. τοσ Χριατοσ χα.Ι <tb πλΤιρωμα. τοσ ΆyΙαu ΠνεUμ.a.τoς;. Πι
ατεUαuμε, πώς; 1ι ζω~ 't1j' ·Exxληαlα.ς; θc1να.~ δμαια. μ.έ τη ~ωή τοσ
•ΑρχηΥοϋ της; πά,νω ατή. rfJ: οΙ θλΙΨε~ς; τη, δηλ. δλο xa.t θ& α.δ
ξά,νωντα.ι, ωθώς; θιi πλησr.ά,~η <tb τΙλος; τοσ x60μ0u. Ό XptCTtb,
όπΙφερε. Tb •ΑΥΙΟ Πνεϋμ.a. δνομ.6.σθηχε ι1πb 'tbv Συμεών <tbv ΝΙο
8εολ6ΥΟ «πoρφuρoσς; x~τών τοο Κυρ',ΙΟΟ 1jμω'Ρ. xa.t ι1πό τbν 4ΥΙΟ
ΚλΤιμεντα. «μ.6.ρτυ~ τοΟ Πά,θους; τοΟ Δεσπ6του Χριατοσ •. Μ6νο μ.έ
<tb cπα.uρb μπορεΤ δ χΡιατια.νbς; ν4ρθη σ' ΙπιχοινωνΙα. μέ τb lνα.
χα.Ι μέ 'tb 4λλο. Έν ΤOότo~ς; όπά,ρxαuν δub ατ6.σε~~. Όρι~νo~ xρ~
ατια.νοΙ ι1πoμ.a.xρόνoντα.ι ι1πb 'tbv rολΥοθ~ χρΙνοντα.ς; πώς; χωρΙς; λο
πες; μποροον ν' ι1πολα.όaoυν Ιν ΠνιUμ.α.τι ΆΥΙφ την Άνά,mαη τoG
Λυτρωτοσ. ΚινδυνεUoυν δμως; νιi πΙσouν ατήν lξα.ραη μ.t~ς; ι1πα.
τηλ~ς; πνεuμ.a.UΧ6τητα.ς; χα.Ι ι1πορρΙπτοντα.ς; την «ατενή δδb. τελιxιi
ι1να.xα.~εUOντα.ι μέ <tbv «Χ6σμ.ο που χεΤτα.ι Ιν τφ πονηρφ•. 'Αντίθε
τα., gιδτoΙ που ι1ποδΙχοντα.ι «την ατενήν δδb. χα.Ι Ιχουν τιi μ.6.τια.
ατα.θεριi προαηλωμΙνα. πά,νω cπb rολΥοθ~. αέ αημεΤο πού ν& λη
σμ.ονοσν την Άνά,ατα.αη χα.Ι την πa.ρoυαΙα. 't1jς;' Βα.σιλεΙα.ς; το!) Ά-
256

γίου Πνεύμ.a.τoς σ' α.ότΟ τον κόσμο, κά.νουν στεΤρο τον χριστια.νι
σμό τους.
Με την στά.ση του, τ'ήν πά.ντα. σuμ6oλικYι, δ &γιος Σερα.φεΙμ
Ικα.νε προσεκτικούς τούς !i.νθρώποuς ένά.ντια. κα.Ι στη μιιk κα.Ι στην
&λλ1j !i.π' α.ότες τΙς πλά.νες. Γεμάτος !i.πο .. Αγιο ΠνεUμ.rx., Ι6γα.ινε
!i.πο τιk δά.ση λέγοντα.ς: "Χριστος Άνέστη! ", κα.Ι ή χα.ρά., κα.ρπΟς
τοΟ έξα.γνιστικοο κα.Ι !i.πολuτρωτιχοΟ πόνου, φώτιζε το πρόσωπό τou.
Το πιο μεγά.λο ιiμά.ρτημα., κα.τιk τον Ίσα.ιkκ το Σορο, ε!να.ι νιk
μ'ή πιστεύει κα.νεΙς στην Άνά.στα.ση. «ΕΙ δε Χριστος οόκ έγΥιγερ
τα.ι ... κενή δε κα.Ι ή πίστις υμών» 6ε6α.Ιωνε δ ' πόστολος Πα.Ολος
(Α' Κορινθ. 15, 14) . ΣτΙς &θεες χώρες, !i.pvoovtrx.t με lμφα.ση την
Άνά.στrx.ση. Ή ά.μφι60λία. διεισδύει μέσrx. στούς όρθολογιστες πι
στούς.
·Ενα. έπίσης μεγά.λο ιiμ.ά.ρτημ.a. ε!να.ι ή 6λα.σCP1jμΙα. κα.τιk τοΟ
Πνεύμ.a.τoς. Τέτοιο πριiγμα. δεν θιk σuγχωΡ1jθYj ουτε σ' α.ότΟν ουτε
στον &λλο κόσμο, λέγει δ Κύριος (Μα.τθ. 12, 31-32) . Πιiνε α.ρrx.
γε μα.ζΙ rx.ότιk τιk δύο ιiμ.a.ρτημα.trx. ;
Στην σuνoμιλΙα. του με τον' Μοτο6ιλωψ, δ στά.ρετς δεν ά.νέ
φερε εΙδικιk την Έκκλ1jσΙα.. Μιλώντα.ς δμως γιιk τον Χριστο -
!i.πο τον δποΤον ποτέ σιkν ήσuχrx.στ'ής δεν ά.ποχωριζότα.ν, έπα.νrx.λrx.μ.-
6ά.νοντα.ς ά.-ιά.κοπα. το 'Άγιο 'Όνομά. του - xrx.t γιιk το Πνεoμ.a.,
του δποίου γνώριζε τ'ήν πλ1jρότητrx., δεν μιλc;jσε μ' rx.ότΟ το Τδιο
γεγονος xrx.t γιιk τήν Έκκλ1jσΙrx.; Τον 'Xri.ιpb πού rx.ότΟς ζοοσε, δεν
cprx.ινότrx.ν οτι α.ότη κινδύνευε. Το ΠΡΟCP1jΤΙΚΟ δμως πνεΟμα., με το
δποΤο έζωογονείτο δ έΡ1jμίΤ1jς του Σά-ρωφ, προέ6λεπε πως Οι κιν
δύνευε τ'ή στιγμ'ή πού το μ'ήνυμά- του θιk έξrx.πλοϋτο στον κόσμο.
Ή έκκλ1jσιολογίrx. 6plσxEtrx.t στο προσκ'ήνιο δπως ποτέ &λλοτε. llGtE
έξ &λλου !i.πο τίς ά.ρχές Τ1jς ή Έκκλ1jσΙα. δεν -1jtrx.v έκτεθειμέν1j σε
τόσες έπιθέσεις xrx.t ά.πΟ Ιξω ά.λλιk κα.Ι ά.πΟ μέσα. δσο σ' α.ότιk τιk
τέλ1j τοϋ 200υ αΙώνος. «Κέντρον του σόμπrx.ντος καΙ κέντρον δπου
!i.ποcprx.σίζονται τιk πεπρωμένα της»* σημαδεύεται &.prx.YE Ιοιαίτερα
ά.πΟ το δαίμονα; Πιθrx.νόν.
Ή 'ExxλoYjaCrx. ε!ναι ή εικων τη; Άγίrx.ς Τριά.δος. ·Ολοι οΕ
~νθρωπoι κaλoυνται νιk εΙσέλθουν σ' αότη, ytrx.tl «το· Αγιο ΠνεΟ-
* Βλ. Lossky, TMologie, Mystique, σελ. 175.
257

μιχ. εΙνιχ.ι πιχ.ρόν σ' δλους ιiνεςιx.φέτως τούς ιiνθρώπoυς ... κιχ.ί δσον
ιXipopi στούς χΡιστιιχ.νους, εΙνιχ.ι πιχ.ρόν σέ κιiθε ενιχ. ιχπ' ιχ.υτους, κά.
,;~ντά.ς τους υΙούς τou θεου» λέει δ &.γιος Μά.ξιμος.* Κιχ.ί δ άγιο;
EZp7jvιxto; λέει: «'Όπου iι Έκκλ7jσίιχ., έκεί τό Πνεϋμιχ. κιχ.ί όπου
τό Πνευμιχ. έκεί iι Έκκλφία».**
ΆΠ1)χωντιχ.ς τούς ιιεγά.λους ιχ.υτού; Οιδιχ.σκά.λους δ τιχ.πεινός
στά.ρετς του Σιipωψ, Oιιx.τuπώνει:
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΕΙΝΛΙ Η ΛΠΟΚΤΗΣΗ TOf ArIOf
ΠΝΕfΜΛΤΟΣ.
Τί δίνει ιχ.υτό στον ~νθpωπo; Mι~ μεγά.λ7j έλπίδιχ.. Κιχ.ί οΙ &-
γιοι, μιιχ κιχ.λή 6ε6ιχ.ιότητιχ..
Μπορεί ά.ριχ.γε δ iνθρωπος ν' ιΧπελπίζεται, δτιχ.ν τό 'Άγιο
Πνευμιχ., ψωτίζοντιχ.ς τό νου του, του έπιτρέπει νιχ πιστευ'Jj πως
δντιχ.ς μέλος της Έκκλ'Jjσίιχ.ς είνιχ.ι κιχ.τοικίιχ. τής ΓΑγίιχ.ς Τριά.δος,
προορισμένος κιχ.τιχ τόν Άπόστολο Πέτρο, νιχ YCV7j «θείιχ.ς κοινωνός
ψυσεως» (Β, 1, 4) ; Κιχ.τιχ τόν στιiρετς του Σά.ρωψ, τό "Αγιο Πνευ
μιχ. πρoετoιμιiζει μέσιχ. στόν &.νθρωπο τη Βιχ.σιλείιχ. του θεοϋ. Γιιχ.τ:
«κλ'Jjρονόμοι του τελείου ψωτός κιχ.ί της θεωρίιχ.ς της rfmpιx.yia;
·κιχ.ί 6ιχ.σιλικής Τριά.δος ... θιχ ε!νιχ.ι, ιχ.υτοί πού θά. ένωθουν όλοκλ7j-
ρωτικιχ μέ τό Πνευμιχ. δλόκλ'JjΡΟ· ιχ.υτό θιχ είνιχ.ι, δπως τό πιστευώ,
Υι ουρά.νιιχ. Βασιλείιχ.», εΙπε δ ΓΡ7jγόριος δ Νιχ.ζιιχ.νζ7jνός, αυτός δ
μεγά.λος θεολόγος, ιΧπό τόν δποίο έμπνέετο TjQ7j δ άγιος Σέργιος,
δ πρόδρομος του ιiγίoυ Σεριχ.ψείμ.***
'Όσο γιά. τούς άγίους, αυτοί μιiς δείχνουν τό δρόμο. rH Βα
σιλείιχ. εΙγιχ.ι μέσιχ. του; TjQ'Jj ιΧπό ιχ.υτό τόν κόσμο. 'Ήδ7j ιΧπό δω
κά.τω 6ρίσκοντιχ.ι σ' έπικοινωνίιχ. μέ 'tούς" κιχ.τοίκους των ουριχ.Υων.
«ΕΙνιχ.ι ενιχ.ς ιΧπό τη γεν7jιi μιχ.ς», Ι?.εγε Υι θεοτόκος Μιχ.ρΙιχ., τό πρω
το πλιiσμιx. πού θεώθ7jκε, δείχνοντιχ.ς τόν στά.ρετς Σεριχ.ψείμ, τόν
~ Αγιο 'Ιωιiνν7j τόν Ευιχ.γΥελιστΥι, τόν Άγιχ.Π7jμένο Άπόστολο.
* l\ΙΙΧξΙμου ΌμολΟΎ1)τοϋ, Κεφάλιχιιχ 8ιάφοριχ θεολογικά τε κιχ! ΟΙκο

νομικά, Ρ. G. 90, 1209 Α.
** ΆγΙου ΕΙρτ,ν?ιΙου, KιxTdt ΑΙρέσεων, Ρ.Ο. 1, 7, 966 C.
**. ((Κα! το')ς μεν το &φριχστον φως 8ιΙΧ8έξετιχι κιχ! i) της Άγ(ιχς κιχ!
βιχσιλικ1jς θεωρ(ιχ Τριά80Ι; ~λλιχμΠΟ\ι<nJς τριχνότερόν τε κιχ! κΙΧθιχρώτερον,
κιχ! όλως όλ<ι> νοοί μιγννμένης 1jv 87) κιχ! μόντιν μάλιστιχ ΒιχσιλεΙΙΧν Ούριχ
νων ~yω τίθεμιχι ... ». (ΓρηγορΙου ΝΙΧζιιχνζηνου, Λόγος XVI, Ρ.Ο. 35, 945C).
258

ΟΙ l1γιοι μα,ς δεΙχνουν τόν δρόμο. Πως όμως !μεΤς νιΧ τούς
~κoλoυθ~σoυμε ;
-Για.τΙ Mπιiτoυσκα.,. δέν ζοσμε κα.ι μεΤς μιιΧ ζω-η δμοια. μέ
των πα.λ'rιων; ρωτοσσε ~να.ς δόκιμος.
- Για.τΙ, ~πα.ντoσσε δ στά.ρετς~ μάς λεΙπει Υι ~πoψa.σιστικό
ΤYjτα. νιΧ τό κά;Υουμε. "'Αν είμa.στα.ν στα.θεριΧ ~πoψa.σισμένoι νιΧ τούς
μιμYjθοuμε, θιΧ ζούσα.με σά,ν τούς Πα.τέρες μα.ς, για.τΙ YιxιipYj πού
δ θεός δίνει στούς πιστούς πού τόν ιXνα.ζψoΊW μέ ολYj τους τ-ην κα.ρ
διά, ε!να.ι πιΧντα. Υι ίδια.: <<'IYjaou; Χριστός χθές κα.Ι σήμερον δ α.υ
τός κα.Ι εΙς τoUς α.Ιώνα.ς~. (Έβρ. 13, 8) .
'Ινστιτούτο Άγίου Σεργίου. Παρίσι

Πάτμος. Έλλάς 1967 -1969.
Σ.Μ.: Θαταν παράλειψη αν δέν σημειώναμε. τόσο τήν

συμπαράσταση τοϋ π. Ήλία Μαστρογιαννόπουλου όσο καί
τή συμβολή των φίλων Θεοδ. Παπακωνσταντίνου καί Γ.
Άγγελινάρα. πού μέ πολλή φροντίδα παρακολούθησαν τήν
πορεία της μεταφράσεως καί βοήθησαν στήν άρτιώτερη
έμφάνιση τοϋ κειμένου.
259

Serafim Sarof

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Serafim Sarof

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΟΔΗΓΗΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

ΜΕΤΑΦΡ. ΠΙΤΣΑΣ Κ. ΣΚΟΥΤΕΡΗ

ΒΑΛΣΑΜΩΝΟΣ 6- ΑθΗΝΑΙ (70S)

Digitized by 10uk1s, April 2009

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ σελ. 5-11

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 111 85-127

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Ή Λειτουργία μόλις είχε τελειώσει. Βγαίνοντας άπό

• Σ-rιiρετς = γέρον-rotς, 7nεuμot-rιχbς δ81)γ6ς.

Digitized by 10uk1s, April 2009

- Τ όσκασε, άναστέναεε ό γέρο - καλόγερος, κουνών-

- Δεν έχετε πολλές πιθανότητες νά τόν βρητε, είπε ό

- Τό δάσος, -διηγείται ή Νάντια 'Ακσάκωφ- γινόταν

Digitized by 10uk1s, April 2009

κεί είναι ό πάτερ Σεραφείμ-.

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

•- 'Θυμασαι μητερούλα, ένα λιοντάρι ύπηρετοϋσε τόν

Τότε, μέ όλη την άπλότητα, τοϋ είπα: ."Αν οί άδελφές

Σκεπτόμοuνα άκόμη: .Πώς θά μ' άκούσουνε οί άδελ­

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

ΕΙσέρχεται κανεις εΙς την αίώνιον

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

• Vladimir Lossky, Theologie Mystiqne de Ι' Eglίsc d' Orient,

Digitized by 10uk1s, April 2009

ΣΤΡΛΜΜΕΝΟΣ προς το θεό, δ !νθρωπος ΙΙπευθύνετιχι σ' Λότον

.. Ακτισ'ΤΟ Φίbς καΙ Θέωσις

Ο θΕΟΣ εΤνα.ι φιος. Τό εΤπε δ a.Υιος Ίωά.ντης δ Πρόδρομος. Τό

• Lossky, TheoJogie Mystiaue. σελ. 1i9.

Digitized by 10uk1s, April 2009

Το Βάπτισμα της Ρωσίας

τούς 'γερμα.νιχοίις κα.1 σκα.νδινα.υικούς λα.ούς,

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

οuι;. Ό λ~ός γιατΙ δ Βuζ~ντινος κλ1jρος δΙστ~ε. Σε ποιά. κα~

Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ -Ιjρθε στη PωσΙ~, ιiπo τη yij τ~ν ιicptερωμένη

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Ή Ρωσία το\) Κιέβου

ΠΟΣΟ ΟΜΟΡΦΗ Τίτι:χ.ν τότε 1j νεοψώτιστη Ρωσίσ. τοQ Κιέ6ου!

Digitized by 10uk1s, April 2009

·0 • Ατιος ΣέΡιΥιος και 1ι Άνακαίνιση

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

'Ο "Άγιος Σέργιος γερνοσσε. ΤΟ μέλλον τοσ μονα.σΤ'Υ/ριοϋ, ~

Digitized by 10uk1s, April 2009

τέp~ ιlσuγκpΙτως .ων Σεριχ.ςΡείμ».

Digitized by 10uk1s, April 2009

ΣΤΟ :EETfΛΙΓΜΑ της δρθοδόξου πα.ρα.δόσεως στη ΡωσΙα., ποtός

Digitized by 10uk1s, April 2009

8Η ΘημαΙς του ΒορρΔ

• Όμιλlot xv, 20 PG, 589 ΑΒ.

Digitized by 10uk1s, April 2009

Digitized by 10uk1s, April 2009

οι δια Χριστόν σαλοΙ

Digitized by 10uk1s, April 2009

Σκεπτόμοuνα άκόμη: .Πώς θά μ' άκούσουνε οί άδελ

Σ' lΧύτΥιν λοιπόν τΥιν !ποχΤι, τη ψα.ινομενιχά. πολύ λίγο πρόσ

ΑΦΟΙ' ΓfΡΙΣΕ πΙστω στό Κούρσκ, δ νέος άναρα.ς, χωρίς ν~ κα.

Δυνa.τός &'πό τ'ήν μτιτρικ'ή ευλογία, μ' ενσ. τιχςιδιωτικό μπα.

ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ του Σιiρωψ 6p1jXE λοιπον δ νεαρος Ηρόχο

ΤΟ ΜΕΡΟΣ που διιiλεξε γιά, !ΡΥΙμ'Υ)τ"ήριο δ π~τηρ Σερ~φείμ 6ρΙ

«Έ'Χ.εΤvοt πού εlλtΚρtv& ά,ποφιiσtσ~v ν& u'It1jρετ'ήσοuv τόν Κό

Ό Πα.τηρ ΣεραψεΙμ ofjτα.ν !ντελώς ξένος πρός την ίδέα πολ

ΕΙναι ιX.λ~θεια. πως τρώγανε στα.ρένιο ΦωμΙ, Sev !πινα.ν ιiπo

«Στο πνε;}μ.a. της θλίψεως (ΎΙιi το μ.ova.Xo) προστίθετa.ι πιiν