Tema 4: AS FUNCIÓNS DOS SERES VIVOS

1. AS FUNCIÓNS DE NUTRICIÓN
A nutrición é o conxunto de procesos polo que os organismos intercambian materia e enerxía
co seu entorno
Nutriente.- sustancia que necesita a célula para realizar as súas funcións de nutrición. Hai
dous tipos: inorgánicos (auga, sales minerais) orgánicos (glícidos, lípidos, proteinas)
1.1. A nutrición nas celulas
Comprende os seguintes procesos:
 Entrada de materiais
 Dixestión
 A dixestión intracelular.- Entrada do alimento, formación do fagosoma unión
co lisosoma formándose un vacuolo dixestivo, dixestión do alimento y paso
dos nutrientes o citoplasma, expulsión dos residuos non dixeridos ao exterior.
 A dixestión extracelular.- Liberación o exterior da célula do contido dun
lisosoma, ataque dos enzimas liberados a grandes moléculas dos alimentos,
transformación en nutrientes, entrada dos nutrientes dentro da célula.
 Excreción dos productos de refugallo
1.2. Tipos de nutrición celular
Nutrición autótrofa.- e unha nutrición propia de organismos con capacidade para
sintetizar a materia orgánica
Nutrición heterótrofa.- e a nutrición daqueles organismos que non son capaces de
sintetizar a materia orgánica a partir da materia inorgánica
1.3. A nutrición en pluricelulares
En organismos pluricelulares moi complexos, existen sistemas de transporte( aparello
circulatorio nos animais e o floema e xilema nos vexetais) que se encargan de levar os
nutrientes a todas as células do organismo
1.4. A incorporación de nutrientes
1.4.1. Transporte pasivo
Non hai gasto enerxético, se realiza a favor dun grandiente de concentración
 Difusión simple.- paso de auga e moléculas solubles a través da membrana
pola diferencia de concentración entre ambos lados da membrana
 Difusión facilitada.- paso de sustancias polares por medio de proteínas
transportadoras
1.4.2. Transporte activo
hai gasto enerxético, actúan proteínas transportadoras que transportan contra
gradiente
 1.4.3. Endocitose e exocitose
Endocitose.- Entrada de macromoléculas na célula por invaxinación de membrana e
formación dunha vesícula (que leva a macromolécula) e que se despraza hacia o
interior da célula.
Exocitose.- Saida da célula de macromoléculas que están dentro de vesículas que
contactan coa membrana e libérase o exterior

1.5. O metabolismo
Conxunto de reaccións químicas que se levan a cabo no interior da célula. Estas reaccións
xeralmente son procesos red-ox
Ciclo enerxetico celular. Catabolismo y anabolismo

Catabolismo
Molécula reducida Molécula oxidada
+ ATP

AH2 A ADP + P
H2 = (2H+ + 2e- )

NAD NADH2
ATP

Molécula reducida Molécula oxidada

+ ATP
Anabolismo
1.5.1. Catabolismo
Proceso no que moléculas de gran tamaño e reducidas se transforman en moléculas mais
simple e oxidadas con liberación de enerxía
A molécula mais utilizada para obter enerxía é a glicosa

 Respiración celular
É a oxidación completa dunha molécula orgánica (glicosa) para liberar enerxía

C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2 O + Enerxía

3 Fases:

A. Glicólisis

Glicosa (6 C) 2 Acido pirúvico (3C) + Enerxía

Este proceso se leva a cabo no citoplasma da célula

O ácido pirúvico penetra na mitocondria transformándose en Acetil-CoA
 B. Ciclo de Krebs
Oxidación completa del acetil-CoA mediante procesos de oxido-reducción liberándose CO 2 e
electróns que recollen o NAD y FAD

NAD + H NADH

C. Cadea respiratoria
Transporte dos electróns do NADH2 e do FADH2 a través dunha cadea de transportadores ata
cegar o O2 liberándose gran cantidade de enerxía

Esquema das distintas rutas de oxidación de moléculas orgánicas

 Fermentación
Proceso no que se libera enerxía en condicións anaerobias a partir de moléculas organicas

glicosa

2ATP

4H+

2pirúvico 2Etanol ó 2 ácido láctico

 A. Fermentación alcohólica

Glicosa 2 ácido pirúvico 2 Etanol + Enerxía (2 ATP)

B. Fermentación láctica

Glicosa 2 ácido pirúvico 2 Acido láctico+ Enerxía (2 ATP)

1.5.2. Anabolismo
A + B + Energía AB

-Anabolismo autótrofo.-Proceso en el que partiendo de sustancias inorgánicas junto con la

energía se transforman en orgánicas. El ejemplo más importante es la FOTOSÍNTESIS.

 Fotosíntesis

Este proceso se dan en las células vegetales y para llevarse a cabo se requiere:
 Un pigmento(clorofila,xantofila,carotenoides,etc.)
 Luz solar
 H2O y CO2
 Sales minerales

La ecuación global de este proceso es:

6CO2 + 6 H2O C6 H12O6 + 6 O2

En la fotosíntesis se distinguen dos fases:

-Fase lumínica.-En presencia de la luz y que comprende los siguientes procesos:

A)Fotólisis del agua.- Desdoblamiento de una molécula de agua por la luz.

luz
2 H2O O2 + ( 4H+ + 4e-)
clorofila
B)Reducción del NADP: 2 NADP + ( 4H+ + 4e-) 2NADPH2
C)Liberación de energía: ADP + Pi + Energia ATP

Esquema general de la fase lumínica

NADPH2

NADP
e-

ATP
Cadena transportadora e-
Clorofila
ADP+ Pi

luz
2H2O O2 + (4H++4e )

Luz

-Fase oscura.-Se va a reducir el CO2 para obtenerse los compuestos orgánicos.

 La energía necesaria se obtiene del NADPH2 y del ATP formados durante la fase lumínica.

Esta fase oscura es un proceso cíclico denominado CICLO DE CALVIN.

A) ESQUEMA DEL CICLO DE CALVIN

CO2

Pentosa Hexosa

Ac. Fosfoglicérico
ATP

ADP +P
Gliceraldehido

Aminoácidos
Acs.Grasos y Glicerina
Monosacáridos
-Anabolismo heterótrofo.- Sustancias orgánicas simples se van a transformar en sustancias
orgánicas complejas.
-Anabolismo de glúcidos
Higado
Glucosa Glucógeno
El higado lleva a cabo la función glucogénica-glucémica regulada por dos hormonas: Adrenalina
que provoca la liberación de glucosa, insulina que provoca el freno de la liberación de glucosa.
Monosacáridos del alimento

Glucógeno en el higado Glucosa en sangre Glucosa en células.

Exceso de glucidos

Grasas en tejidos
-Anabolismo de lípidos
 A partir de glícidos
Acido pirúvico Acetil-CoA Acidos grasos

Gliceraldehido Glicerina

 A partir dos alimentos

Digestión absorción intestinal
Grasas alimenticias Acidos grasos + glicerina formación de
nuevas grasas. Unas van al hígado y otras por via linfática van a los tejidos del cuerpo(debajo de la
piel, alrededor del corazón, riñones, etc.)

-Anabolismo de proteinas.-Este proceso se da en los ribosomas cuando se lee y ejecuta un

mensaje genético que va en el ARNm

2. AS FUNCIÓNS DE RELACIÓN
2.1. A relación nas células
Os seres unicelulares os estímulos son recollidos por proteinas receptoras da membrana
plasmática e a célula elabora unha resposta adecuada
Os seres pluricelulares existe unha coordinación de fúncións entre as células de maneira
que hai:
 Células receptoras
  Células especializadas na transmisión e na coordinación
 Células especializadas en executar respostas
2.2. tipos de movementos das células
A. Estáticos.- Non hai movemento. Enquistamento, producción e secreción de
sustancias
B. Dinámicos
 Movemento ameboide.- por medio de pseudópodos.
 Movemento vibrátil.- por cilios e flaxelos
 Movemento contráctil.- Contracción de filamentos citoplasmáticos
 Movemento endocelular.- Afectan o citoplasma e non hai desprazamento.
3. AS FUNCIÓNS DE REPRODUCCIÓN
3.1. A reproducción nas células
3.1.1. Ciclo celular
Todas las células, desde que surgen por división de otras células hasta que vuelven a
dividirse,atraviesan por una serie de etapas que constituyen su ciclo vital,cuya duración total es
muy variable.En procariotas es muy corto,y en eucariotas oscila entre dos horas y pocos
dias.Cada ciclo consta de las siguientes fases:

-Fase G1:Es la fase de crecimiento inicial que tiene lugar inmediatamente despues de la
división de la célula.Es una etapa de intensa actividad metabólica,donde se sintetizan las
proteinas necesarias para su crecimiento.
-Fase S:.Esta es la fase de síntesis de ADN y replicación de los cromosomas.
-Fase G2:.Es la segunda fase de crecimiento,preparatoria para la mitosis
-Fase M:Es la etapa final del ciclo,cuando las células se dividen y reparten
equitativamente su contenido nuclear(mitosis)y citoplasmático(citocinesis)entre las dos células
hijas.

3.1.2. A división celular (mitose)

  Mitose.- Proceso no que a partir dunha célula nai se orixinan dúas células fillas coa
mesma información xenética que a célula nai. E un proceso continuo no que se
distinguen catro fases:
A. Profase
 Se duplican os centriolos
 Se forma o fuso acromático
 Aparecen os cromosomas constituidos por dúas cromátidas
 Desaparece a envoltura nuclear e o nucleolo
B. Metafase
 Os cromosomas constituidos por dúas cromátidas se posicionan na
zona ecuatorial da célula unidos as fibras do fuso acromático polos
centrómeros
C. Anafase
 As cromátidas sepáranse e dirixense hacia os polos arrastradas polas
fibras do fuso acromático
D. Telofase
 As cromátidas o cegar os polos da célula comenzan a transformarse
en cromatina
 Se forma a envoltura nuclear y reaparece o nucleolo
 A célula presenta dous núcleos con 2n cromosomas

Unha vez terminada a mitose comenza o proceso da citocinese que é a división do citoplasma
en dúas partes cada unha englobará o dous núcleos formados. Este proceso nas células
animais se leva a cabo por medio dun anelo contráctil que fragmente o citoplasma en dous.
Nas células vexetais se orixina pola formación dun tabique de separación chamado
fragmoplasto que se orixina a partir de vesículas que saen do aparato de Golgi.

3.2. A reproducción nos organismo

3.2.1. A reproducción asexual
 Reproducción asexual en organismos unicelulares
A. Bipartición.- unha célula divídese en dúas partes iguas
B. Xemación.- Unha célula se divide en dúas partes diferentes xa que a célula nai
produce un avultamento (xema) que se independiza da célula nai tras ser
ocupada por un núcleo fillo formado a partir do núcleo da célula nai.
C. Esporulación .- O núcleo se divide varias veces sin división do citoplasma.
Cada un destes núcleos se rodea dunha porción de citoplasma e se
independiza por medio dunha membrana formando varias esporas que se
liberan cando a membrana da célula nai se rompe.

3.2.2. A reproducción sexual

Se leva a cabo pola unión de dúas células (gametos) para formar a célula ovo o cigoto. Este
proceso se desenvolve en tres fases
 Formación dos gametos ( gametoxénese
 Fecundación.- fusión dos gametos para formar o cigoto
 Desenvolvemento do cigoto
3.2.3. A meiose
E un proceso moi importante en bioloxía, é imprescindible para a reproducción sexual, xa que
mantén constante o número de cromosomas da especie. Ademais asegura a variabilidade
xenética sobre a que actuará a selección natural permitindo que a especie evolucione.
Para que o número de cromosomas dunha especie se manteña constante de xeneración en
xeneración, hai un mecanismo que reduce o número de cromosomas dos gametos, a mitade
para que cando se fusionen na fecundación o cigoto resultante sexa diploide. Este mecanismo é
a meiose.
Por tanto a meiose é o proceso mediante o cal, a partir dun núcleo diploide, obtensen catro
núcleos haploides que non son xenéticamente iguais entre eles, nin iguais a célula nai, xa que
prodúcese unha recombinación xenética.
A meiose dividese nas siguintes partes:
-1ª división meiótica: profase I, metafase I, anafase I, Telofase I
-2ª división meiótica: profase II, metafase II, anafase II ,telofase II.
Primeira división meiotica.- É unha división reductiva
A. Profase I
 Aparecen os cromosomas constituidos por dùas cromátidas
 Os cromosomas homólogos unense e forman as tétradas
 Os cromosomas sepáranse e quedan unidos por uns puntos chamados
quiasmas. Neste puntos producese o intercambio de material xenético
B. Metafase I
 As tétradas colócanse na zona ecuatorial da célula
C. Anafase I
 Os cromosomas homólogos emigran hacia os polos opostos da célula
D. Telofase I
 O chegar os polos opostos estes cromosomas comenzan a desespiralizarse e
se rodean da envoltura nuclear formándose dúas células que presentan a
mitade do número de cromosomas
Segunda división meiótica
E. Profase II.-
 É unha profase normal
F. Metafase II
 Os cromosomas constituidos por dúas cromátidas se colocan na zona
ecuatorial da célula
G. Anafase II
 As cromátidas emigran hacia os polos opostos da célula
H. Telofase II
 É unha telofase normal
 3.2.4. Os ciclos biolóxicos
A meiose é un mecanismo para formar os gametos. Segúndo o momento en que se realice
podense diferenciar tres tipos de organismo ou ciclos biolóxicos

A. Organismos haplontes.-
A meiose prodúcese na primeira división que sofre o cigoto. As celulas haploides
resultantes dividense por mitosis e orixinan individuos adultos haplontes

B. Organismos diplontes
A meiose se da no momento de formarse os gametos que son as únicas celulas haploides
do ciclo. Todas as demais células do organismo son diploides. Son diplontes a maioria dos
seres vivos animais incluido o home

C. Organismos diplohaplontes
O cigoto se divide por mitosis y orixina un individuo diplonte que é o esporofito, este
produce esporas mediante a meiosis. Estas esporas germinan (división por mitosis) e se
forma un individuo adulto haplonte (Gametofito) que é o que formará os gametos . Son
diplohaplontes as plantas