ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ 14 – 11 – 2010

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ

(Κορ. δ΄ 9 – 16)

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς

ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ

ἀνθρώποις. Ἠμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς

ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι

ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ

ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι

εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς

περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ

ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ' ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐάν

γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ' οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν

γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν

ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ

(Λκ. ι΄, 25 – 37)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, Νομικός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ, πειράζων αὐτὸν

καὶ λέγων· Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; Ὁ δὲ εἶπε

πρὸς αὐτόν· Ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις; Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς

εἶπεν· Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ

ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας

σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν· Εἶπε δὲ αὐτῷ· Ὀρθῶς ἀπεκρίθης·

τοῦτο ποίει καὶ ζήσῃ. Ὁ δὲ θέλων δικαιοῦν ἑαυτὸν εἶπε πρὸς τὸν Ἰησοῦν·
Καὶ τίς ἐστί μου πλησίον; Ὑπολαβὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Ἄνθρωπός τις

κατέβαινεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἰεριχὼ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ

ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ

τυγχάνοντα. Κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ,

καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν. Ὁμοίως δὲ καὶ Λευῒτης γενόμενος κατὰ τὸν

τόπον, ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ἀντιπαρῆλθε. Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθε κατ'

αὐτὸν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη· καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ

τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον· ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ

ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ. Καὶ ἐπὶ

τὴν αὔριον ἐξελθὼν, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν

αὐτῷ· ἐπιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ,τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ

ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι. Τίς οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ

σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; Ὁ δὲ εἶπεν· Ὁ ποιήσας τὸ

ἔλεος μετ' αὐτοῦ. εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως.
 ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ

π. Βασίλειος Καλλιακµάνης
Η σηµερινή ευαγγελική περικοπή είναι ευρύτερα γνωστή ως παραβολή του
Καλού Σαµαρείτη ( Λουκ 10, 25-37). Η αφήγηση αυτή έχει εµπνεύσει πολλές συλλο-
γικές προσπάθειες σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσµο για την ανακούφιση του αν-
θρώπινου πόνου και την πρακτική έκφραση της αγάπης.
α) Κάποιος νοµικός ρώτησε τον Χριστό τί πρέπει να κάνει, για να κληρονοµή-
σει την αιώνια βασιλεία. Στη συζήτηση που ακολούθησε αναφέρθηκαν οι δύο θεµελι-
ώδεις ευαγγελικές εντολές: η αγάπη προς το Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον. Για
να δειχθεί όµως η έννοια του πλησίον, ο Χριστός διηγείται την ιστορία ενός ανθρώ-
που που ληστεύτηκε, κακοποιήθηκε και κατέληξε στο δρόµο ηµιθανής. Τον προσπέ-
ρασαν ένας ιερέας και ένας Λευΐτης, αλλά έσπευσε να τον βοηθήσει κάποιος
Σαµαρείτης, ο οποίος θέτοντας τον εαυτό του σε µεγάλους κινδύνους, ξόδεψε, περπά-
τησε, καθυστέρησε και έδειξε όχι τόσο ποιος είναι, αλλά ποιος γίνεται πλησίον.
β) Πλησίον για τον χριστιανό δεν είναι µόνο ο στενός συγγενής, ο γείτονας, ο
συνάδελφος, ο συνεργάτης, αλλά δυνάµει πλησίον µπορεί να γίνει κι ο ξένος, ο αλ-
λοεθνής ακόµη και ο φαινοµενικά εχθρός. Από το άλλο µέρος κάθε άνθρωπος µπορεί
να γίνει πλησίον, γι’ αυτόν που βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Ενδεικτική η ερώτηση
του Χριστού προς το νοµικό: «Ποιος από τους τρεις (ιερέα, λευΐτη, Σαµαρείτη) απο-
δείχθηκε πλησίον εκείνου που έπεσε στους ληστές; Ο νοµικός απάντησε: Αυτός που
τον σπλαχνίστηκε».
γ) ΄Οποιος πιστεύει στο Θεό της αγάπης και της κενωτικής θυσίας, σέβεται
και τον κατ’ εικόνα Θεού πλασµένο άνθρωπο και όχι µόνο δεν αδιαφορεί γι’ αυτόν,
αλλά τον αγαπά όπως τον εαυτό του. Η αγάπη αυτή αποτελεί έκφραση πνευµατικής
καλλιέργειας, εκχύλισµα χριστιανικής παιδείας και κοινωνικής ευθύνης. Οπότε η
υγιής και όχι φίλαυτη αγάπη προς τον εαυτό µας είναι η αφετηρία για την έκφραση
ανιδιοτελούς αγάπης προς τον πλησίον. Την αλήθεια αυτή γνώριζαν καλά οι άγιοι
Πατέρες της Εκκλησίας. Γι’ αυτό, πριν αναλάβουν ευθύνες στον κοινωνικό στίβο,
ασκήθηκαν για να θραύσουν τους εσωτερικούς δεσµούς των παθών και της φιλαυ-
τίας.
δ) Ο νοµικός του σηµερινού ευαγγελίου, που νόµιζε ότι τηρούσε «εκ νεότητός
του» τις εντολές αδυνατεί να κατανοήσει το πνεύµα της αγάπης του Χριστού. ∆ιότι η
αγάπη αυτή ξεπερνάει την εξωτερική συµπεριφορά και αγγίζει το εσώτατο είναι και
την καρδιά του ανθρώπου. Η νηστεία, η ολιγάρκεια, η νήψη, η εσωτερική ησυχία, η
εγκράτεια, η δουλαγωγία του σώµατος και γενικότερα η ορθόδοξη χριστιανική άσκη-
ση δεν αποτελούν ατοµικές αρετές, αλλά συνδέονται µε την προσωπική ευθύνη και
έχουν κοινωνικές προεκτάσεις. Μόνον όταν κάποιος διαθέτει καθαρή καρδιά και φω-
τισµένο νου, µπορεί να προσφέρει ανιδιοτελώς στον πλησίον.
ε) Χρειάζεται µεγάλη προσοχή στην άσκηση της φιλανθρωπίας, που ασκείται
από διάφορους συλλόγους, ενώσεις, εκκλησιαστικούς οργανισµούς αλλά και µεµονω-
µένα πρόσωπα κατά τη διάρκεια των εορτών. ∆ιότι η τυπική και για λόγους προβολής
φιλανθρωπία και τον δέκτη εξευτελίζει και τον δότη κάνει εγωιστή. Και έχει βάσιµα
υποστηριχθεί, ότι η φιλανθρωπία και η αρωγή µπορούν να λειτουργήσουν ως συµβο-
λικοί µηχανισµοί κοινωνικού αποκλεισµού. Οπότε η άσκηση της ανιδιοτελούς χρι-
στιανικής αγάπης δεν είναι αυτονόητη και δεδοµένη. Αναζητείται µέσα από µια δρα-
µατική κενωτική πορεία δοκιµασίας, θλίψεων και καθηµερινών παγίδων.
στ) Η αρχή της ανοχής απέναντι στους ξένους και τους «διαφορετικούς» µε
βάση τα ανθρώπινα δικαιώµατα, όπως προβάλλεται έντονα από τη σύγχρονη νοµική
σκέψη, δεν µπορεί να βρει εφαρµογή στην κοινωνία αν δε στηρίζεται στο ριζοσπαστι-
κό µήνυµα της θυσιαστικής χριστιανικής αγάπης. Αυτό δε σηµαίνει ότι η νοµική
σκέψη δεν είναι χρήσιµη. Χρειάζεται όµως σύνδεση των ατοµικών δικαιωµάτων µε
την κοινωνική ευθύνη. ∆ιότι αν αυτονοµηθούν τα ατοµικά δικαιώµατα από τα δικαι-
ώµατα του συνόλου, µπορεί να αναπτυχθεί ο ατοµικισµός, η εγωκεντρική συσπεί-
ρωση ατόµων και οµάδων και όλα αυτά να λειτουργούν σε βάρος της κοινωνίας των
προσώπων.
ζ) Γράφει σχετικά σύγχρονος Μητροπολίτης της Θράκης, συνδέοντας την
αγάπη µε την ανεκτικότητα. «Η προς τον πλησίον εφαρµοσµένη αγάπη αποτελεί από-
δειξη της προς τον Θεόν αγάπης. Η αγάπη, κατά πολύ ευρύτερη της ανεκτικότητας,
εµπεριέχει τους πάντες και τα πάντα. Αντίθετα ο όρος ανεκτικότητα, καίτοι εκ πρώ-
της όψεως φαίνεται προσφυής και δόκιµος, εγκρύπτει µια ασυνείδητη αίσθηση υπε-
ροχής έναντι του άλλου, τον οποίο απλώς ανεχόµεθα να υπάρχει δίπλα µας». Ο Χρι-
στός, ως Καλός Σαµαρείτης, διδάσκει ότι στη Εκκλησία- πανδοχείο, έχει κεντρική θέ-
ση η αγάπη και όχι απλώς η ανοχή.