Νεοελληνική Λογοτεχνία Β΄ Λυκείου Νίκος Καρύδης – Φιλόλογος

Κ. Θεοτόκη: «Ο Κατάδικος»

Επεξεργασία παράλληλου κειμένου 1:

Ο Κ. Θεοτόκης είχε μελετήσει το έργο

του Φρ. Νίτσε. Ο γερμανός φιλόσοφος
διέκρινε δύο διαφορετικές μορφές ηθικής
συμπεριφοράς.

Με τον όρο «κύριος» ο Νίτσε

χαρακτηρίζει τον άνθρωπο εκείνο που έχει
αναπτυγμένη την επιθετική διάθεση και την
επιθυμία να επιβληθεί στους άλλους.[...]
Αντίθετα τα ανθρώπινα πλάσματα που
χαρακτηρίζονται από μετριοπάθεια, που είναι
υποχωρητικά και διέπονται από φόβο, τα ονομάζει «δούλους».
[...] Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των δύο αυτών τύπων ανθρώπων
υπαγορεύουν δύο διαφορετικές μορφές ηθικής συμπεριφοράς: την ηθική
του κυρίου και την ηθική του δούλου.
Σύμφωνα με την ηθική του κυρίου, το καλό εκπορεύεται από τη
βούληση για δύναμη, ενώ οτιδήποτε την υπονομεύει είναι κακό. «Η αγάπη
για επιχειρήσεις, η παρατολμία, η εκδικητικότητα, ο δόλος, η
αρπακτικότητα ή η δίψα για δύναμη» είναι τα αισθήματα που πρέπει να
διέπουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Σ’ αυτά, σύμφωνα με την ηθική
του δούλου, αντιπαρατίθενται «ο οίκτος, η ζεστή καρδιά, η χείρα
βοηθείας, η καρτερικότητα, η φροντίδα, η ταπεινότητα, η φιλικότητα».
Στο πλαίσιο της ηθικής του δούλου η διεκδίκηση αναδεικνύεται σε αιτία
κακού, ενώ η αδυναμία είναι η πηγή του καλού.
Αρχές Φιλοσοφίας, Θεωρητικής Κατεύθυνσης, Θεοδ. Πελεγρίνης, Παιδ. Ινστιτούτο,
ΟΕΔΒ 2002, σ. 114

Αναγνωρίζετε σε χαρακτήρες του Κατάδικου του Κ. Θεοτόκη

χαρακτηριστικά των τύπων αυτών; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
Νεοελληνική Λογοτεχνία Β΄ Λυκείου Νίκος Καρύδης – Φιλόλογος
Κ. Θεοτόκη: «Ο Κατάδικος»

Επεξεργασία παράλληλου κειμένου 2: «Γ.

Χορτάτση: Ερωφίλη»
Ο Φιλόγονος, βασιλιάς της Αιγυπτιακής
Μέμφιδας, ανέβηκε στο θρόνο σκοτώνοντας τον
αδελφό του. Στο απόσπασμα που ακολουθεί
καυχιέται για την τόλμη του, που τη θεωρεί τη
μεγαλύτερη αρετή στη φύση και σε αυτήν οφείλει
όλα τα αγαθά που χαίρεται.

Γ.

Χορτάτση: Ερωφίλη, Πράξη Γ΄ Σκηνή Ε΄

Πλει’ άξια: πιο άξια
Αποκοτιά: απερίσκεπτη τόλμη

Να συγκρίνετε και να βρείτε αναλογίες ανάμεσα στις απόψεις

του βασιλιά Φιλόγονου και σε εκείνες του Πέτρου Πέπονα για το
πρότυπο της ευτυχίας (σ. 150 σχολ. βιβλίου «Υπάρχει στον κόσμο κι
άλλη ευτυχία…Κι είσαι ευτυχισμένος; τον ερώτησε κάποιος»).