Ω ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΜΕΓΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟΝ ΘΑΥΜΑ

Ένα θαύμα έγινε στην Γερμανική οικονομία κατά τη δεκαετία του 2000 λένε. Ένα
θαύμα που έφερε τη Γερμανία στην πρώτη θέση στον κόσμο όσον αφορά τις
εξαγωγές. Το θαύμα επιβεβαιώνεται πράγματι από τα στοιχεία του πίνακα που
ακολουθεί. Η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο με βάση την αξία των
εξαγωγών της ακολουθούμενη από την Κίνα και έχοντας αφήσει πίσω τις ΗΠΑ και
πολύ πίσω την Ιαπωνία κατά το 2009.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ 2007, 2009. (σε δισεκατομμύρια δολάρια)

ΠΗΓΗ: CIA WORLD FACTBOOK 2008

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ %
Η
Ε.Ε 3.642 1.690

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1.354 1.022 9.8

ΚΙΝΑ 1.220 921,5 8,8

ΗΠΑ 1.148 1.445 8,3

ΙΑΠΩΝΙΑ 678,1 490,6 4,9

ΓΑΛΛΙΑ 546 532,2 3,9

ΙΤΑΛΙΑ 502,4 358,7 3,6

ΟΛΛΑΝΔΙΑ 397,6 358,9 3,3

ΒΡΕΤΑΝΙΑ 442,2 473,6 3,2

ΚΑΝΑΔΑΣ 431,1 305,2 3,1

ΚΟΡΕΑ 379 313,4 2,7

ΡΩΣΙΑ 355,5 2,6

ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ 345,9 345,7 2,5

ΒΕΛΓΙΟ 322,2 315 2,3

ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ 392,7 245 2,2

συμπεριφορά της Γερμανίας έχει σημαντικές διαφορές από το σύνολο των

υπόλοιπων οικονομικά αναπτυγμένων χωρών. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα
επόμενα διαγράμματα στα οποία βλέπουμε τις ετήσιες μεταβολές στο εμπόριο για
τις χώρες μέλη του χώρες ΟΟΣΑ όπως δίνονται από τον οργανισμό. Σε αυτά
βλέπουμε πως, μεταξύ 1997 και 2007 η Γερμανία αύξησε το ρυθμό των εξαγωγών
της με ρυθμούς που απείχαν αρκετά από αυτούς των άλλων αναπτυγμένων χωρών
και βρίσκονταν κοντά στους ρυθμούς των αναπτυσσόμενων χωρών. Αντίθετα οι
εισαγωγές της αυξήθηκαν με ρυθμό που βρίσκονταν κοντά στο μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Διάγραμμα 1

1
OECD Factbook 2009: Economic, Environmental and Social Statistics - ISBN 92-64-
05604-1 - © OECD 2009

Διάγραμμα 2

OECD Factbook 2009: Economic, Environmental and Social Statistics - ISBN 92-64-
05604-1 - © OECD 2009

Το αποτέλεσμα της παραπάνω συμπεριφοράς ήταν η Γερμανία να συσσωρεύει

εμπορικά πλεονάσματα σε όλο το παραπάνω χρονικό διάστημα. Που οφείλεται όμως
αυτή η ιδιάζουσα συμπεριφορά της γερμανικής οικονομίας; Πολλοί προσπαθούν να μας
πείσουν πως οι επιδώσεις της γερμανικής οικονομίας οφείλονται στο ότι οι Γερμανοί
έχουν κάποια ανώτερη τεχνολογία και εξαιρετικά προϊόντα ή στο ότι οι Γερμανοί είναι

2
πολύ εργατικοί και παραγωγικοί. Όλα αυτά φυσικά βρίσκονται σε μια απόλυτη
αναντιστοιχία με τους καθυστερημένους και τεμπέληδες νοτιοευρωπαίους. Αν ίσχυε κάτι
από τα παραπάνω αυτό θα είχε αντανάκλαση στην παραγωγικότητα της εργασίας. Τόσο
η ανώτερη τεχνολογία όσο και η καλύτερη οργάνωση της παραγωγής και η μεγαλύτερη
εργατικότητα μπορούν να μετρηθούν μόνο με το δείκτη της παραγωγικότητας της
εργασίας. Τα στοιχεία έρχονται να απορρίψουν τους παραπάνω ισχυρισμούς και να τους
εντάξουν στην προπαγάνδα ή στο λαϊκό μύθο ή, καλύτερα, και στα δύο μαζί. Στο
διάγραμμα που ακολουθεί βλέπουμε τα δεδομένα για την παραγωγικότητα της εργασίας
και τους ρυθμούς μεταβολής της στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ όπως δίνονται από τον
οργανισμό. Εύκολα διαπιστώνουμε πως οι ρυθμοί αύξησης της παραγωγικότητας της
εργασίας στη Γερμανία ήσαν από τους χαμηλότερους μεταξύ των χωρών μελών του
ΟΟΣΑ. Κάτω από το μέσο όρο και πολύ πιο κάτω από αυτούς της Ελλάδας για
παράδειγμα. Ο ρυθμός μάλιστα μειώθηκε σημαντικά στο διάστημα 2001-2007.

Διάγραμμα 3

Labour productivity growth

ΠΗΓ
Η:OECD Factbook 2009: Economic, Environmental and Social Statistics - ISBN 92-64-05604-1 - © OECD 2009

Αν όμως δεν οφείλεται η αύξηση των γερμανικών εξαγωγών, και κατ’ επέκταση της
παραγωγής στην υψηλή παραγωγικότητα της εργασίας στη Γερμανία τότε που
οφείλεται; Οφείλεται σε δύο παράγοντες. Στη μείωση του εργατικού κόστους και στην
εισαγωγή του ευρώ. Ας τα δούμε ένα. Στο διάγραμμα που ακολουθεί βλέπουμε τους
ρυθμούς μεταβολής των εξαγωγών της Γερμανίας από το 1991 ως το 2006 καθώς
και τη μεταβολή του ΑΕΠ. Παρατηρούμε πως η αύξηση των γερμανικών εξαγωγών
αρχίζει κατά τα πρώτα έτη της δεκαετίας του 1990. Είναι η εποχή της ενοποίησης της
Γερμανίας. Το ιστορικό αυτό γεγονός έδωσε στη αστική τάξη της Γερμανίας τη
δυνατότητα να εντείνει την επίθεσή του στα εισοδήματα των εργαζομένων. Αν και η
διαδικασία αυτή είχε αρχίσει από τη δεκαετία του 1970 στις αναπτυγμένες χώρες η
γερμανική αστική τάξη ήταν αυτή που μπόρεσε να εκμεταλλευτεί με τον πιο
αποφασιστικό και αποτελεσματικό τρόπο παίρνοντας το πλεονέκτημα από τις αστικές
τάξεις πολλών άλλων χωρών.

Διάγραμμα 4

3
ΠΗΓΗ: http://germaneconomy.blogspot.com/2007/09/german-economy-employment-
export-shares.html

Έχουμε ήδη παρουσιάσει τα στοιχεία για τις μεταβολές στους μισθούς στις
αναπτυγμένες χώρες (δες Ανθρωποθυσίες στη νέα θεά). Οι ονομαστικοί μισθοί στην
Γερμανία αυξήθηκαν 9,5% μεταξύ 1995 και 2006 ενώ, κατά το ίδιο διάστημα στη
Γαλλία αυξήθηκαν 49%, στην Ισπανία 103% και στη Βρετανία 128%
Αν θελήσουμε να διερμηνεύσουμε τη γερμανική ιδιαιτερότητα που τη χαρακτηρίζουν
η αύξηση της βιομηχανικής της παραγωγής και η αύξηση των εξαγωγών της που της
επιτρέπουν να έχει πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο ας δούμε το παρακάτω
διάγραμμα. Παρατηρούμε πως το εργατικό κόστος στη Γερμανία μειωνόταν συνεχώς
ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έμενε σταθερό ή αυξανόταν. Αντίθετη είναι η πορεία
των εξαγωγών.

Διάγραμμα 5

ΗΓΗ:
http://www.eurotrib.com/story/2006/5/26/62354/5151

Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε τη μεταβολή του κόστους εργασίας στη βιομηχανία,
εκφρασμένο σε δολάρια για τις σπουδαιότερες καπιταλιστικές χώρες.

ΠΙΝΑΚΑΣ

4
 ΗΠΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ

1980 92 58,2 107,8 74,4 81,9 82,6

1985 92,9 57 71,2 53,2 57,6 65,9
1990 109,3 94,3 128,7 109,4 98,9 134,3
1995 107,5 147,7 147,7 145,6 92,3 110,2
2000 102,1 115,6 95,3 95,8 97,6 91
2005 97,7 93 128,3 120,8 121,6 144,8
2008 96,4 95,5 162,4 136,3 128 185,4
ΠΗΓΗ: http://data.bls.gov/PDQ/servlet/SurveyOutputServlet

Παρατηρούμε τη διαφορετική συμπεριφορά των διαφόρων καπιταλιστικών χωρών.

Οι ΗΠΑ έριξαν το κόστος εργασίας από 109,3 μονάδες το 1990 στις 96,4 το 2008.
Στην Ιαπωνία το κόστος εργασίας κατρακύλησε από τις 147,7 μονάδες το 1995 στις
95,5 το 2008. Στην Ευρώπη η Γερμανία ήταν η χώρα που έριξε το κόστος εργασίας
περισσότερο από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που
ακολουθεί ενώ η Ολλανδία άρχισε τη μείωση του κόστους της εργασίας από τις
αρχές του 2000.

Διάγραμμα 6

Στο διάγραμμα βλέπουμε πως η γερμανική ιδιαιτερότητα έχει στις ρίζες της στη
μείωση του εργατικού κόστους. Η μείωση του εργατικού κόστους στη Γερμανία είναι
αποτέλεσμα τόσο της μείωσης των πραγματικών μισθών όσο και των ιδιαίτερων
όρων της εργασίας που επέβαλε με τη λεγόμενη ελαστικοποίηση των εργατικών
σχέσεων. Αν και δεν ήταν η Γερμανία εκείνη που ξεκίνησε τη διαδικασία των
ελαστικών σχέσεων εργασίας αποδείχτηκε καλός μαθητής και γρήγορα έγινε από
τους πρωτοπόρους στον τομέα των ημιαπασχολούμενων (δες πίνακα που
ακολουθεί) και των εργαζόμενων υπό καθεστώς ενοικίασης.

5
 ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΗΠΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΟΟΣΑ

1977 13
1979 17,2 14 14
1981 18,5 14,4 15,6 9,3
1983 13,4 19 18,4 15,6 16,1 8 11,2
1985 11 20,4 19,7 14,7 16,6 7,9 10,9
1987 11 21,7 20,8 14,6 16,6 8,5 11,2
1989 11,6 21,9 20,2 14,4 17,6 9 10,8
1991 11,8 23,9 20,7 14,7 20 9 11,1
1993 12,8 24,3 22,1 14,7 21,1 10 11,4
1995 14,2 25 22,3 14 20,1 10,5 11,6
1997 15,8 26 22,9 13,5 23,3 11,3 11,8
1999 17,1 26,1 23 13,3 24,1 11,8 12,1
2001 18,3 24,1 23 12,8 24,9 12,2 12,1
2003 19,6 24,3 23,3 13,2 18,2 12 14,7
2005 21,8 24 24 12,8 18,3 14,6 15,2
2007 22,2 23,7 23,3 12 18,9 15,1 15,2
2008 22,1 23,8 22,9 12,2 19,6 16,3 15,5
ΗΜΙΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΑΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΠΗΓΗ: ΟΟΣΑ. http://stats.oecd.org/Index.aspx?DatasetCode=ALFS_SUMTAB

Η Γερμανικές επιχειρήσεις είναι αυτές που έχουν εκμεταλλευτεί σε σημαντικό

βαθμό τα κερδοφόρα, γι αυτές, αποτελέσματα των παραπάνω τακτικών μετά τη
αλλαγή του νομικού πλαισίου το 2001 και την άρση των περιορισμών στα συμβόλαια
που μπορούσαν να συνάψουν οι εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων. Από τους
21.000 εργαζόμενους, για παράδειγμα, στην Airbus Γερμανίας οι 7.000 είναι
ενοικιαζόμενοι. Στο εργοστάσιο της Μερσεντές στο Worth το 10% είναι
ενοικιαζόμενοι. Το ίδιο συμβαίνει σε όλες τις μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις. Ενώ
το 2001 οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι ανέρχονταν στη Γερμανία στις 782.000 το
2006 είχαν φτάσει τα 1.200.000. Υπολογισμοί δείχνουν πως το κόστος των
ενοικιαζόμενων εργαζόμενων είναι κατά 50% μικρότερο από αυτό των κανονικά
εργαζόμενων. (Γ. Σταμάτης. Περί Νεοφιλελευθερισμού σ 146).
Ο δεύτερος παράγοντας που ήρθε να ενισχύσει τη Γερμανική παραγωγή και το
εμπόριο ήταν η εισαγωγή του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος χωρών οι οποίες δεν
ήσαν οικονομικά και παραγωγικά ενοποιημένες. Η μη πολιτική ενοποίηση απέκλειε
τις μεταβιβαστικές πληρωμές επιτρέποντας στη Γερμανία κυρίως να συσσωρεύει
πλεονάσματα αρνούμενη την οποιαδήποτε μεταβιβαστική πληρωμή Το ευρώ
σχεδιάστηκε έτσι ώστε να ευνοεί τις βόρειες, και ιδίως τη Γερμανία, χώρες σε βάρος
των χωρών του ευρωπαϊκού νότου. Τα νομίσματα των χωρών του ευρωπαϊκού
νότου μπήκαν στο ευρώ με πολύ υψηλές ισοτιμίες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα
προϊόντα τους να είναι ακριβότερα από αυτά της Γερμανίας. Το αποτέλεσμα ήταν,
όσον αφορά την Ελλάδα μόνο, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών από -0,5% την
περίοδο 1992-1996 να ανέβει στο -6,7% την περίοδο 1997-2001, στο -11,8 την
περίοδο 2002-2006, στο -14,7 το 2007 και στο -13,8 το 2008. Το αποτέλεσμα και των
δύο παραπάνω εξελίξεων είναι πως ίδια αγαθά είναι φθηνότερα σήμερα κατά 25%
στη Γερμανία απ’ ότι στη νότια Ευρώπη.

6
 Που οδηγεί η διαδικασία που περιγράψαμε; Στην συσσώρευση πλεονασμάτων στη
Γερμανία και στο δανεισμό των περιφερειακών, και όχι μόνο, χωρών της Ευρώπης.
Η Γερμανική αστική τάξη βρίσκεται έτσι διπλά κερδισμένη. Και την παραγωγή της
αυξάνει και τους τόκους των δανείων που χορηγεί, για να αγοράσουν τα δικά της
προϊόντα, καρπώνεται. Πόσο όμως μπορεί να κρατήσει η παραπάνω διαδικασία
χωρίς να οδηγηθεί σε αδιέξοδο; Όχι και πολύ. Η συσσώρευση χρεών σε συνδυασμό
με την καταστροφική επίδραση της επιθετικής πολιτικής της Γερμανίας στην δική της
εργατική τάξη οδηγεί στην καταστροφή της παραγωγικής βάσης των υπόλοιπων
χωρών. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί αναπόφευκτα σε μια κρίση χρέους το οποίο θα
φέρει σε αντιπαράθεση τον παραγωγικό τομέα της γερμανικής οικονομίας με τον
χρηματοπιστωτικό.. Η διαδικασία αυτή δεν έχει τέλος.
Σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν οι άρχουσες τάξεις των διαφόρων χωρών το
ανταγωνιστικό πλεονέκτημα θα μειώνουν συνεχώς τους μισθούς σε μια σπειροειδή
καθοδική κίνηση χωρίς τέλος. Τα αποτελέσματα στην οικονομία και την κοινωνία θα
είναι δραματικά. Θα οδηγεί σε μια συνεχή μείωση των εισοδημάτων των
εργαζόμενων και μια όλο και μικρότερη μεταφορά του κοινωνικά παραγόμενου
πλούτου σε αυτούς Η καταναλωτική δύναμη θα μειώνεται διαρκώς καθώς ο πλούτος
θα συσσωρεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια. Αυτό, με τη σειρά του, θα μειώνει τη
ζήτηση και την παραγωγή. Την περίοδο 1995-2006 η εσωτερική ζήτηση στη
Γερμανία, τη χώρα με τη μεγαλύτερη μείωση των πραγματικών μισθών, αυξήθηκε
μόνο κατά 9% (τρέχουσες τιμές) ενώ, την ίδια περίοδο στη Γαλλία αυξήθηκε 29%
στην Ισπανία 61% και στη Βρετανία 43%.Η ανεργία θα αυξάνεται. Ο καπιταλισμός
είναι αδύνατο πλέον να ξεφύγει από την παγίδα της υποκατανάλωσης.