‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫مقـدمـه‪:‬‬

‫با توجه به بررسی های به عمل آمده و مشاهدات عینی کارشناسان‪ ،‬در حال حاضر در نقاط مختلف شــهر‬
‫ما آپارتمان های تازه ساز زیادیـ وجود دارد که با در نظر گرفتن مشکل مسکن به دلیل باال بــودن قیمت‬
‫آنها رویـ دست تهیه کنندگان آنان مانده است و نتیجه نهایی این اقدامات زیاد شدن غیر طبیعی آپارتمــان‬
‫سازی‪ ،‬صورت انبوه گردیده است‪ ،‬اکنون به دلیــل زیــادیـ عرضــه و کمبــود تقاضــای خریــد تعــدادیـ از‬
‫مالکین با تجهیز نمودن آپارتمان ها مبادرت به پذیرش میهمان بــه طــور غــیر قــانونی می نمایــد‪ .‬لــذا بــه‬
‫منظور جلوگیریـ از چنین روزی معاونت نظارت سازمان ایرانگردی و جهانگردی با توجه به وظایف‬
‫محوله و اهمیتی که هر یک از تأسیسات اقــامتی و پــذیرائی در صــنعت گردشــگریـ دارد و همچــنین در‬
‫نظر متقاضیان احداث چنین تأسیساتیـ و تشــویق آنــان در این امــر بــا بهــره گــیری از تجــارب ارزشــمند‬
‫آقایان مهندس محسن افخمیـ و آقای عطائی قره شیران کارشناسان فنی و نظارتی این معــاونت اقــدام بــه‬
‫تهیه و تدوین ضوابطـ معماری‪ ،‬ساختمانی و درجــه بنــدی هتــل آپارتمــان هــا نمــود تــا بــا بکــارگیری این‬
‫ضوابط هماهنگی و راهنمائی الزم در احداث چنین اماکنی به صورت استانداردـ ایجاد گردد‪.‬‬
‫رجبعلی خسروآبادی‬

‫عضو هیأت مدیره و معاون‬

‫نظارت‬

‫‪1‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫تعـریف هتـل آپـارتمـان‪:‬‬

‫هتل آپارتمان به یک فضایـ اقامتی اطالق می شـود کـه موجبـات اقـامت و زنـدگیـ یـک خـانواده حـداقل‬
‫چهار نفره را فراهم نماید و شامل اطاق نشیمن‪ ،‬پــذیرایی‪ ،‬آشــپزخانه‪ ،‬حــداقل یــک اتــاق خــواب‪ ،‬حمــام‪،‬‬
‫توالت‪ ،‬دستشوئی و رختکن باشد‪ .‬که از چنــد آپارتمــان مســتقل و مجــزا تشــکیل شــده و دارای فضــاهای‬
‫خدماتی مشترک باشد‪.‬‬

‫ضوابطـ معماری ساختمانیـ و درجه بندی هتل آپارتمان های کشورـ‬

‫مالحظا‬ ‫سه ستاره‬ ‫دو‬ ‫یک‬ ‫شرح مشخصات‬ ‫ردی‬
‫ت‬ ‫ستاره‬ ‫ستاره‬ ‫ف‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫رعایت و اجرای ضوابط‪:‬‬ ‫‪1‬‬
‫بــرای کلیــه هتــل آپارتمــان هــای جدیداالحــداث و ســاختمان هــای‬
‫تبــدیلی رعــایت این ضــوابطـ از تــاریخ ابالغ در سراســر کشــور‬

‫‪2‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫الزامی است‪.‬‬
‫مدارک الزم جهت أخذ موافقت اصولی‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫مدارکی کـه متقاضــی بایـد جهت تشــکیل پرونــده و أخــذ مــوافقت‬
‫اصولی ارائه نماید عبارتند از‪:‬‬
‫الف‪ -‬درخواست کتبی‬
‫‪ -‬ارائه فتوکپی سند مالکیت و یا فتوکپی اجاره نامه (مــوافقت‬
‫مالک در صورت استیجاریـ بودن) برابر اصل شده باشد‪.‬‬
‫‪ -‬ارائه کروکی موقیعت زمین و یا ساختمان تبــدیلی کــه خیابــان‬
‫هــا‪ ،‬ســاختمان هــا‪ ،‬تأسیســات و منــاظر اطــراف آن تــا شــعاع‬
‫حداقل ‪ 100‬متر برای ساختمان های احداثی و ‪ 50‬متر برای‬
‫ساختمان های تبدیلی در آن مشخص شده و بــه تأییــد ســازمان‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫ایرانگردی و جهانگردی استان مربوطه نیز رسیده است‪.‬‬
‫کمیسیون فنی‪:‬‬ ‫‪3‬‬
‫زمین پیشنهادیـ و یا محل ســاختمان تبــدیلی کــه پس از بازدیــد و‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تأیید کارشناس فنی معاونت نظارت‪ ،‬مناسب تشــخیص داده شــده‬
‫باید به تأیید کمیسیون فنی معاونت نظارت نیز برسد‪.‬‬

‫تبص‪55‬ره ‪ -1‬کمیســیون فــنی متشــکل از کارشــناس فــنی و معــاون‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫سازمان در حوزه نظارت بر خدمات ســیاحتی یــا نماینــده منتخب‬
‫وی می باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -2‬چنانچه محل تأســیس در محــدوده شــهری قــرار گرفتــه‬
‫باشد‪ ،‬پس از تأیید مناسب بودن مکان پیشنهادی توسط کارشناس‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫فنی‪ ،‬ارائه موافقت اولیه شهرداری مبنی بر احداث هتل آپارتمان‬
‫الزامی است‪.‬‬
‫تبصره ‪ -3‬چنانچه محل موردنظرـ خارج از محدوده شهری باشد‪،‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫ارائه استعالم های الزم از ارگان های ذیربط الزامی است‪.‬‬
‫محل مورد تقاضا‪:‬‬ ‫‪4‬‬
‫محل مورد تقاضا می بایست در نواحی خدماتی‪ ،‬اداری‪ ،‬تجاری‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫و مسکونیـ طرح تفصیلی شهرهاـ بوده به نحوی که حتی المقدور‬
‫در مکــانی دورـ از آلــودگی صــوتیـ و تأسیســاتی نظــیر مراکــز‬
‫آموزش درمانی و سایر موارد مشابه قرار گرفته باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -1‬از نظر طرح تفصیلی آپارتمان هتــل کــاربری اداری و‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تجاری تلقی نمی گردد و حقوق مکتســبه در این خصــوص تحت‬
‫عنوان مرکز اقامتی و جهانگردی منظور می شود‪.‬‬
‫مساحت زمین‪:‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1200‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪300‬‬ ‫حداقل مساحت زمین الزم جهت احداث و یـا تبـدیل سـاختمان بـه‬
‫هتل آپارتمان بر حسب درجه بندی به مترمربع برابر است با‪:‬‬
‫تبص‪55‬ره ‪ -1‬بــر حســب مــوقیعت و شــرایط خــاص و همچــنین تأییــد‬
‫کارشناس فنی و ارائه گزارش مستدل می توان ارقـام ذکـر شـده را‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تا حد قابل قبول تقلیل داد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تبصره ‪ -2‬تبدیل ساختمان مســکونی (مجتمــع مســکونی آپارتمــان)‬
‫به هتل آپارتمان‪ ،‬مستلزم أخذ مجوز شهرداری است‪.‬‬
‫درصدهایـ پیشنهادی که بــه شــهرداریـ ارائــه می گــردد بایســتیـ‬

‫‪3‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫قبالً به تأیید سازمان ایرانگردیـ و جهانگردی رسیده باشد‪.‬‬

‫تبص‪55‬ره ‪ -3‬مواردیـ که در منــاطق حفــاظت شــده از نظــر مــیراث‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫فرهنگی قرارـ دارند تأیید نقشه های معماری نیز توسط ســازمان‬
‫میراث فرهنگیـ الزامی است‪.‬‬
‫مساحت زیربنا‪:‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪700‬‬ ‫حداقل مساحت زیربناـ به مترمربعـ برابر است با‪:‬‬
‫شرایط درصد زیربنا‪:‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪60%‬‬ ‫‪80%‬‬ ‫‪90%‬‬ ‫حداکثر نسبت زیربنای هر طبقــه بــه مســاحت زمین بــه اســتثنایـ‬
‫زیرزمین و پارکینگ برابرـ است با‪:‬‬
‫تبص‪55‬ره ‪ -1‬درصـدهای تعــیین شـده زمـانی قابــل اجراسـت کـه بـا‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫ضوابط شهرداری مغایرتیـ نداشته باشد‪.‬‬
‫تبص‪55‬ره ‪ -2‬بـر حسـب مـوقعیت و شـرایط خـاص و همچـنین تأییـد‬
‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫کارشناس فنی و ارائه گزارش مستدل می توان ارقــام ذکــر شــده‬
‫را تا حد قابل قبول افزایش داد‪.‬‬
‫تهیه نقشه ها‪:‬‬ ‫‪8‬‬
‫نقشه های معماری‪ ،‬محاسباتیـ و تأسیساتی بایــد توســط مهندســین‬
‫که دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت مسکن و شهرســازیـ‬
‫می باشند تهیه و با درج تــاریخ‪ ،‬امضــاء شــده و توســط متقاضـیـ‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫ارائه شود‪.‬‬
‫نقشه های مورد نیاز جهت بررسی و تصویب‪:‬‬ ‫‪9‬‬
‫نقشه هائیکه جهت بررسی و تصویب باید توسط متقاضــی ارائــه‬
‫شوند عبارتند از‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫الف‪ :‬یک برگه نقشه ‪ 2000/‬موجودـ در سازمان نقشه برداریـ کل‬
‫کشور که محل زمین یا ساختمان بر روی آن مشخص شده و بــه‬
‫تأییــد شــهرداریـ محــل یــا دفــترـ فــنی اســتانداری و یــا ســازمان‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫ایرانگردیـ و جهانگردیـ استان مربوطه رسیده باشد‪.‬‬
‫ب‪ :‬نقشه های محوطه ســازی بــا مقیــاس مناســب‪ ،‬کلیــه طبقــات‪،‬‬
‫مقاطع طولیـ و عرضی‪ ،‬نماها و پارکینــگ (مــانورـ اتومبیــل هــا‬
‫‪1‬‬
‫مشخص شده باشد) با مقیاس ‪ 100/‬و پالن موقعیت با مقیاس ‪200/‬‬
‫‪ 1‬یا کوچکتر و با رعــایت شــرایط اقلیمیـ و معمــاریـ محــل تهیــه‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫شود‪.‬‬
‫ج‪ :‬ارائه کلیه نقشه های محاسباتی الزم‬
‫ارائه کلیه نقشه های تأسیساتیـ شامل کلیه نقشه های الکتریکی و‬
‫مکانیکی‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫تبصره‪ :‬پس از تأیید نقشه های معماری‪ ،‬متقاضی باید نقشــه هــای‬
‫معماری‪ ،‬محاسباتیـ و تأسیساتیـ را ارائه نماید‪:‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫موقعیت هتل آپارتمان‪:‬‬ ‫‪10‬‬
‫زمین یا ساختمان تبدیلی باید در نواحی خدماتی‪ ،‬اداری‪ ،‬تجارتیـ‬
‫و مسکونیـ طـرح تفصـیلی شـهرهاـ بـوده و دسترســی مسـتقیم بـه‬
‫خیابان یا کوچه داشته و حــداقل عــرض خیابــان و کوچــه بایــد بــا‬

‫‪4‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫اعداد مندرج در ستون های مقابل مطابقت داشته باشد‪.‬‬

‫تبصره ‪ -1‬برای ساختمان های با ظرفیتـ ‪ 40‬واحد به بــاال حــداقل‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫عرض گذر ‪ 16‬متر می باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ 5 -2‬این واحدها باید از مکان هایی نظیر تعمیرگاه های پــر‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫سرو صدا پمپ بنزین‪ ،‬مراکز نظامی‪ ،‬آموزشــی‪،‬ـ بیمارســتان هــا‬
‫و غیره به دور باشند‪.‬‬
‫در ورودی اص‪55‬لی هت‪55‬ل آپارتم‪55‬ان‪ :‬در ورودیـ هتل آپارتمــان بایــد در‬ ‫‪11‬‬
‫حــد قابــل قبــول عــریض باشــد و در صــورت وجــودـ خــاص‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫جغرافیــاییـ حــتی المقــدورـ از دو در مقابــل بــا فاصــله مناســب از‬
‫یکدیگر استفاده شود‪.‬‬
‫رامپ معلولین و ارتفاع پله های ورودی‪:‬‬ ‫‪12‬‬
‫ارتفاع پله های ورودیـ و ارتباطیـ طبقات حداکثر از ‪ 17‬ســانتی‬
‫مـــتر بیشـــتر نباشـــد و شـــیب رامپ بـــرای میهمانـــان معلـــول و‬
‫ویلچردارـ (صندلی چرخدار) بایستی بر اســاس مصــوبه شــورایـ‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫عالی شهرسازی ایران در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫پذیرش‪:‬‬ ‫‪13‬‬
‫مساحت محل پذیرش بدون احتساب فضای پیشخوان به مترمربع‬
‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬
‫برابر است با‪:‬‬

‫تبص‪55‬ره ‪ -1‬تخصیص فضــائی جهت صــندوق و تلفنخانــه در محــل‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫پذیرش ضروریـ است‪.‬‬

‫تبصره ‪ -2‬نصب جعبه کمک های اولیه در پذیرش الزامی است‪.‬‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬

‫تلفنخانه‪:‬‬ ‫‪14‬‬
‫فضـــائی جهت تلفن‪ ،‬فـــاکس‪ ،‬تلکس‪ ،‬متناســـب بـــا درجـــه هتـــل‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫آپارتمان در مجاورتـ پذیرش در نظر گرفته شود‬
‫حسابداری‪:‬‬ ‫‪15‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫محلی جهت حسابداری هتل آپارتمان در نظر گرفته شود‬
‫اتاق مدیریت‪:‬‬ ‫‪16‬‬
‫فضائی جهت اتاق مدیریت متناسب با درجه هتل آپارتمــان حــتی‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫المقدور در طبقه همکف پیش بینی شود‪.‬‬
‫البی (محل انتظار و نشیمن)‪:‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪210‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪45‬‬ ‫حداقل مساحت فضایـ البی بدون احتساب محل پذیرش برابر با‪:‬‬
‫مترمربعـ‬ ‫مترمربعـ مترمربعـ‬
‫کابین تلفن‪:‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تلفن با کابین مخصوص در محل مناسب در قسمت البی حداقل‪:‬‬
‫‪ 3‬دستگاه‬
‫دستگاه‬ ‫دستگاه‬
‫سرویس های بهداشتی عمومی البی‪:‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪5‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫فضای سرویسـ های بهداشتیـ عمومی زنانه و مردانه در قســمت‬

‫البی باید بطورـ مجزا از یکدیگر و در محل مناسب بــه گونــه ای‬
‫یکدستگاـ یکدستگاـ‬
‫یکدستگاه‬ ‫پیش بیــنی شــود کــه هــر یــک دارای دو فضــا بــوده‪ ،‬فضــای اول‬
‫ه‬ ‫ه‬
‫زنانه‬ ‫برای نصب دستشوئی و فضای دوم برای توالت در نظر گرفتــه‬
‫زنانه‬ ‫زنانه‬
‫مردانه‬ ‫شود‪ .‬تعداد دستشــوئیـ هــا و تــوالت هــا در هــر یــک از ســرویسـ‬
‫مردانه مردانه‬
‫های بهداشتیـ که باید مجهز به فالش تانک و هواکش برقی باشد‬
‫برابر است با‪:‬‬
‫نمازخانه‪:‬‬ ‫‪20‬‬
‫نمازخانه مردانه و زنانه بطورـ مجزا باید در بهــترین فضـاـ و در‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫محلی کــامالً مناســب دارای پنجــره بــه فضــای بــاز بــوده و حــتی‬
‫المقدور در طبقه همکف یا در نیم طبقه اول مجهــز بــه جاکفشــی‬
‫مخصوص پیش بینی شود‪.‬‬
‫تبص‪55‬ره ‪ -1‬نمازخانه بایــد دارای قبلــه نمــا‪ ،‬ســجاده‪ ،‬قــران کــریم و‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫کتاب های مذهبی باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -2‬در صورتـ نداشتن پنجره به فضایـ باز نصب هــواکش‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫در نمازخانه الزامی است‪.‬‬
‫رستوران‪:‬‬ ‫‪21‬‬
‫وجود رستوران در هتل آپارتمان یک ســتاره اجبــاری نیســت در‬
‫صورت دایر نمودن رستوران به ازای هــر واحــد آپارتمــان ‪5/2‬‬
‫مترمربع و حداکثر ‪ 100‬مترمربع مساحت مجاز می باشد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫مساحت آشپزخانه‪:‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪1‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫حداقل نســبت مســاحت آشــپزخانه بــه مســاحت رســتوران ‪ 2/‬می‬
‫باشد‪.‬‬
‫فیلتر‪:‬‬ ‫‪23‬‬
‫به منظور جلوگــیریـ از پخش ســرو صــدا و بــوی غــذا‪ ،‬فضــائی‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫مناسب بین رستوران و آشپزخانه (فیلتر) پیش بینی شود‪.‬‬
‫وضعیت آشپزخانه‪:‬‬ ‫‪24‬‬
‫آشپزخانه باید حائز شرایطـ ذیل باشد‪:‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫الف‪ -‬دیوار آشپزخانه باید تا زیر سقف کاشی کاری شود‪.‬‬

‫ب‪ -‬کف آشپزخانه بایــد از ســرامیک هــای ضــد لغــزش مفــروش‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫شده و دارای کفشورـ و سیستم کانال فاضالب عریض مجهــز بــه‬
‫فیلتر چربی گیر با درپوشـ مشبک و متحرک باشد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫ج‪ -‬آشپزخانه باید مجهز به لوله کشی آب سرد و گرم باشد‪.‬‬
‫د‪ -‬آشپزخانه باید دارای هواکش های قویـ و هود باالی اجاق هــا‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫باشد‪.‬‬
‫ه‪ -‬پنجره های آشپزخانه باید بــه فضــایـ آزاد راه داشــته و مجهــز‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫به توریـ سیمی باشد‪.‬‬
‫و‪ -‬در مجــاورت آشــپزخانه محــل مناســب جهت ســرویسـ هــای‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫بهداشــتی کارکنــان دوش و رختکن مربوطــه (الکــر) در نظــر‬

‫‪6‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫گرفته شود‪.‬‬
‫ز‪ -‬کف آبدارخانه‪ ،‬آشپزخانه‪ ،‬ســرویس هــای بهداشــتی عمــومی‪،‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫حمام و سرویسـ های اتاق ها (دستشوئی‪ ،‬توالت و دوش) باید بــا‬
‫دو الیه قیرگونیـ ایزوله شود‪.‬‬
‫انبار مواد غذایی‪:‬‬ ‫‪25‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫در صورتـ داشتن رستوران پیش بینی انبار مواد غذایی الــزامی‬
‫است‪.‬‬
‫مشخصات انبار مواد غذایی‪:‬‬ ‫‪26‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫دیوار سیمان کاری و پرداخت شده یا کاشی کاری شود‪.‬ـ‬ ‫‪-‬‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫کف با موزائیک مرغوب مفروش شود‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫درب فلزی با دریچه مشبک و نصب توری ســیمی جهت‬ ‫‪-‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫تهویه الزامی است‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫داشتن قفسه بندی فلزی‬ ‫‪-‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫داشتن هواکش برقی‬ ‫‪-‬‬
‫سردخانه‪:‬‬ ‫‪27‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫در صــورت داشــتن رســتوران پیش بیــنی ســردخانه متناســب بــا‬
‫ظرفیت موردنیاز الزامی است‪.‬‬
‫پارکینگ‪:‬‬ ‫‪28‬‬
‫نحوه تأمین پارکینگ هتل آپارتمان در کلیه حوزه هــای پارکینــگ‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫یکسان و به ازاء هر واحد آپارتمان با مســاحت خــالص تــا مــتراژ‬
‫‪ 100‬مترمربع تأمین نیم واحد پارکینگ و به ازاء ‪ 101‬مــترمربع‬
‫و بیشتر تأمین یک واحد پارکینگ الزامی می باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -1‬در موارد خاص در ارتباط با آپارتمان های بــه مســاحت‬
‫‪ 101‬مترمربع و بیشتر با تشخیص شورای معماری مناطق جهت‬
‫استفاده بهینه از فضای پارکینگ برای ایجاد فضــای جنــبی مــورد‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫نیاز هتل آپارتمـان تــأمین ‪ %80‬پارکینـگ الــزامی اسـت‪ .‬بــدیهی‬
‫است أخـذ عـوارض کسـری پارکینـگ تـابع مقـررات شهرسـازی‬
‫محل خواهد بود‪.‬‬
‫شرایط احداث ورودی پارکینگ‪:‬‬ ‫‪29‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪-1‬تردد در پارکینگ باید از یک ورودی انجام گیرد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪ -2‬حداقل ارتفاع ورودی پارکینگ بایستی دو متر باشد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪ -3‬حداقل عرض رامپ ورودی پارکینگ ‪ 5/3‬متر باشد‪.‬‬
‫‪-4‬جهت توقف اتومبیل در پارکینگ فضای مورد نیــاز ‪ 3×5‬مــتر‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬عرض گردش مانور اتومبیل بایـد ‪ 5‬مـتر محـور بـه محـور در‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫نظر گرفته شود‪.‬‬
‫موقعیت آپارتمان ها‪:‬‬ ‫‪30‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫آپارتمان باید در طبقه اول در نظر گرفتــه شــود و از احــداث آنهــا‬
‫در طبقه همکف خودداری شود‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫مساحت آپارتمان ها‪:‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪54‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪38‬‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫حداقل مساحت آپارتمان یکخوابه‬
‫‪77‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪53‬‬ ‫حداقل مساحت آپارتمان دوخوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪106‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪81‬‬ ‫حداقل مساحت آپارتمان سه خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫تبصره ‪ :1‬برای ساختمان های تبدیلی مساحت آپارتمان ها تا ‪%20‬‬
‫‪-‬‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫قابل تقلیل می باشد‪.‬‬

‫تبصره ‪ :2‬برای هتل آپارتمان های یک ستاره‪ ،‬آپارتمان هـای ‪ 2‬و‬

‫‪-‬‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪ 3‬خوابه و برای هتل آپارتمان های دو ســتاره آپارتمــان هــای ســه‬
‫خوابه الزامی نمی باشد‪.‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫تعداد آپارتمان ها‪:‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪ 30‬دستگاه‬ ‫حداقل تعداد آپارتمان ها‪:‬‬
‫دستگاه‬ ‫دستگاه‬
‫‪ 80%‬کل‬ ‫حداقل تعداد آپارتمان های یکخوابه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫آپارتمان‬
‫ها‬
‫‪ 50%‬از‬ ‫حداقل تعداد آپارتمان های دو خوابه‬
‫کل‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫آپارتمان‬
‫ها‬
‫‪ 20%‬از‬ ‫حداقل تعداد آپارتمان های سه خوابه‬
‫کل آپارتمان‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ها‬
‫حداقل تعداد آپارتمان برای ساختمان های تبدیلی‪:‬‬ ‫‪33‬‬
‫‪12‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪ 6‬دستگاه‬ ‫تعداد آپارتمان برای ساختمان های تبدیلی برابر است با‪:‬‬
‫دستگاه‬
‫‪14‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مساحت فضاهای آپارتمانی و مشخصات فنی‪:‬‬ ‫‪34‬‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫حداقل مساحت اتاق خواب با عرض ‪ 3‬متر آپارتمان یک خوابه‬
‫‪ 14‬و ‪14‬‬ ‫‪ 12‬و ‪14‬‬ ‫‪ 10‬و ‪12‬‬ ‫آپارتمان دوخوابه‬
‫‪ 12‬و ‪ 12‬و ‪12‬‬ ‫‪ 12‬و ‪ 12‬و‬ ‫‪ 10‬و ‪ 12‬و‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬
‫آپارتمان سه خوابه‬
‫حداقل مساحت نشیمن پذیرائی و فضاهای ارتباطی‪:‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪14‬‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مساحت نشیمن آپارتمان یک خوابه‬
‫‪22‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مساحت نشیمن آپارتمان دوخوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪30‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪25‬‬ ‫مساحت نشیمن آپارتمان سه خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫حداقل مساحت آشپزخانه‪:‬‬ ‫‪36‬‬
‫‪ 8‬مترمربع‬ ‫مساحت آشپزخانه آپارتمان یک خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪12‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مساحت آشپزخانه آپارتمان دو خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪14‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مساحت آشپزخانه آپارتمان سه خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬

‫‪8‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫حداقل مساحت سرویس های بهداشتی‪:‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 4‬مترمربع‬ ‫مساحت سرویس های بهداشتی آپارتمان یک خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪ 4‬مترمربع‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مساحت سرویس های بهداشتی آپارتمان دو خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫‪ 6‬مترمربع‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مساحت سرویس های بهداشتی آپارتمان سه خوابه‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫الزامی است‬ ‫الزامی‬ ‫تبص‪55‬ره ‪ 5 :1‬در آپارتمــان هــای ‪ 2‬خوابــه حمــام و ســرویس تــوالت و ‪-‬‬
‫است‬ ‫دستشوئی مجزا‬
‫الزامی است‬ ‫الزامی‬ ‫الزامی‬ ‫تبصره ‪ :2‬در آپارتمان های سه خوابه سرویس بهداشتی مجزا‬
‫است‬ ‫است‬
‫تأمین نور آپارتمان‪:‬‬ ‫‪38‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫هتل آپارتمان باید دارای نور طبیعی بوده و پنجره بــه فضــای بــاز‬
‫داشته باشد‪.‬‬
‫مساحت نورگیر‪:‬‬ ‫‪39‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬
‫حداقل مساحت نورگیر بــرای اتــاق هائیکــه از نــور حیــاط خلــوت‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬
‫استفاده نمایند‬
‫تبصره ‪ :1‬حداقل مساحت نورگـیر بـا ضـوابط شـهرداری محـل قابـل‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تغییر می باشد و عرض آن از ‪ 3‬متر کمتر نباشد‪.‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تبصره ‪ :2‬پنجره ها در حیاط خلوت نباید به هم اشراف داشته باشند‪.‬‬
‫تبصره ‪ :3‬ارتفاع تمام شده آپارتمان ها از کـف تـا زیـر سـقف حـداقل‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫باید ‪ 70/2‬متر در سقف افقی و ‪ 40/2‬متر ئدر سقف شیب دار‪.‬‬
‫راهرو‪ ،‬راه پله و پله فرار و آسانسور‪:‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪50/1‬‬ ‫‪20/1‬‬
‫‪ 70/1‬متر‬ ‫متر‬ ‫متر‬ ‫حداقل عرض راهرو‬
‫‪30/1‬‬ ‫‪10/1‬‬ ‫حداقل عرض راه پله‬
‫‪ 50/1‬متر‬ ‫متر‬ ‫متر‬
‫آسانسور‪:‬‬ ‫‪41‬‬
‫در هتــل آپارتمــان هــای بیش از ‪ 2‬طبقــه بــر روی همکــف بایــد‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫آسانسورهای نفر بر به تعداد مورد نیاز با ظرفیت مناسب پیش بیــنی‬
‫شود‪.‬‬
‫فضای ورودی به پله فرار و آسانسور‪:‬‬ ‫‪42‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫فضای ورودی به پله و آسانسورهای نفر بـر بایـد متناسـب و وسـیع در‬
‫نظر گرفته شود‪.‬‬
‫پله فرار و خروجی اضطراری‪:‬‬ ‫‪43‬‬
‫پیش بینی پله فرار در محـل مناسـب و مطـابق اصـول ایمـنی مـورد‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تأیید سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی برای ساختمان های بیش از‬
‫‪ 2‬طبقه بر روی همکف‬
‫تبص‪55‬ره ‪ :1‬پله فـرار بایـد بـه صـورت بـاز (در فضـای بـاز) و یـا بـه‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫صورت بسته با دو در ایمنی پیش بینی شود‪.‬‬
‫تبصره ‪ :2‬حداکثر فاصله پله فرار از دورترین آپارتمان نبایــد بیش از‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪ 30‬متر بوده و باید در طبقه همکف به محوطه باز و یا معبر منتهی‬
‫شود‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫تبص‪55‬ره ‪ :3‬تعــداد راه هـای خـروج اضـطراری بسـتگی بـه مســاحت‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫زیربنا دارد‪.‬‬
‫کمد اتاق ها‪:‬‬ ‫‪44‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫اتاق ها باید دارای کمـد توکـار و بـا حـداقل عمـق ‪ 60‬سـانتی مـتر و‬
‫ارتفاع ‪ 2‬متر و طول یک متر در محل مناسب تعبیه شود‪.‬‬
‫اتاق خانه داری‪:‬‬ ‫‪45‬‬
‫در هر طبقه از هتل آپارتمـان و بـرای هـر ‪ 4‬واحـد آپارتمـان تـأمین‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫یک واحد اتاق خانه داری برای نگهداری وسائل خانه داری (چــرخ‬
‫دستی‪ ،‬پتو‪ ،‬ملحفه‪ ،‬بالش و ‪ )...‬الزامی می باشد‪.‬‬
‫پیش بینی سیستم اعالم و اطفاء حریق‪:‬‬ ‫‪46‬‬
‫پیش بینی سیسـتم کشـف‪ ،‬اعالم و اطفــاء حریـق دسـتی و اتوماتیـک‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫طبــق ضــوابط و تأییــد ســازمان آتش نشــانی و خــدمات ایمــنی و یــا‬
‫ســازمان هــای ذیربــط محلی بــا رعــایت اســتانداردهای بین المللی‬
‫الزامی است‪.‬‬
‫تبص‪55‬ره‪ :‬کلیــه مکــان هــای پــر خطــر ســاختمان از جملــه آشــپزخانه‪،‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫موتورخانه و ‪ ...‬مکان های دیگر بایستی مطابق دستور العمل سازمان‬
‫آتش نشانی محافظت شوند‪.‬‬
‫تسهیالت برای معلولین‪:‬‬ ‫‪47‬‬
‫در صورت عدم وجود آسانسور در هتـل آپارتمـان بایـد معلـولین در‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫نزدیکترین و اولین طبقاتی که به آپارتمان مهمانان اختصــاص داده می‬
‫شود اسکان داده شوند‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬اجرای مصوبه مورخ ‪ 08/03/68‬شورای عالی شهرسازی‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫و معماری ایران برای اتاق های معلولین جسـمی و حرکـتی الـزامی‬
‫است‪.‬‬
‫رایزر (کانال های تأسیساتی)‪:‬‬ ‫‪48‬‬
‫در کلیه طبقات کانال های قابل دسترسی (رایزر) بـرای عبـور لولـه‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫های اصلی عمودی شامل‪ :‬لولـه هـای آب سـرد و گـرم‪ ،‬فاضـالب و‬
‫تأسیسات حرارتی و برودتی در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫تبص‪55‬ره‪ :‬تعبیــه ســقف کــاذب جهت کلیــه لولــه هــای افقی در طبقــات‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫الزامی است‪.‬‬
‫رختشویخانه (الندری)‪:‬‬ ‫‪49‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫پیش بیــنی رختشــویخانه مجهــز بــه ماشــین لباسشــوئی و خشــک کن‬
‫متناسب با ظرفیت هتل آپارتمان‬
‫رختکن و سرویس های بهداشتی کارگران (الکر)‪:‬‬ ‫‪50‬‬
‫در صـــورت داشـــتن رســـتوران پیش بیـــنی محلی بـــرای رختکن‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫کارگران مجهـز بـه کمـد دیـواری و دارای سـرویس هـای بهداشـتی‬
‫(دوش با رختکن مجهز‪ ،‬دستشوئی و توالت) بــه تعــداد الزم الــزامی‬
‫است‪.‬‬
‫اتاق غذاخوری و استراحت کارگران‪:‬‬ ‫‪51‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫اتــاق غــذاخوری و اســتراحت کــارگران در مجــاورت آشــپزخانه‬
‫متناسب با وضعیت هتل آپارتمان در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فضاهای جنبی‪:‬‬ ‫‪52‬‬
‫مترمربع‬ ‫مترمربع‬ ‫به منظور تأمین مواد اولیه پخت و پز‪ ،‬ایجاد فروشــگاه مــواد غــذایی‬
‫حداقل به مساحت مندرج در سـتون هـای مقابـل و در طبقـه همکـف‬

‫‪10‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫الزامی است‪.‬‬
‫فروشگاه‪:‬‬ ‫‪53‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫ایجاد مغازه های تجـاری (صـنایع دسـتی و پوشـاک و ‪ )...‬در طبقـه‬
‫همکف مجاز می باشد‪.‬‬
‫سالن اجتماعات و فضاهای ورزشی‪:‬‬ ‫‪54‬‬
‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫پیش بیــنی ســالن اجتماعــات در طبقــه همکـف‪ ،‬فضـاهای ورزشــی‪،‬‬
‫استخر‪ ،‬سونا و محل بازی بچه ها‪.‬‬
‫موتورخانه‪:‬‬ ‫‪55‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫اختصــاص محلی مناســب جهت موتورخانــه‪ ،‬حــتی المقــدور دارای‬
‫پنجره به فضای باز‪ ،‬هواکش قوی‪ ،‬پیش بینی شود‪.‬‬
‫محل تابلوی اصلی برق‪:‬‬ ‫‪56‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫محـل مناسـب جهت اسـتقرار تابلوهـای بـرق و کنتورهـای مربوطـه‬
‫دور از دسترس میهمانان پیش بینی شود‪.‬‬
‫ژنراتور (مولد برق اضطراری)‪:‬‬ ‫‪57‬‬
‫پیش بینی محل مناسب جهت استقرار ژنراتــور (دسـتگاه مولــد بـرق‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫اضطراری) بطوری که دور از دید مهمانان بوده و از نظر صدا بــرای‬
‫مهمانان ایجاد مزاحمت ننماید‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬ژنراتور باید دارای قـدرتی باشـد کـه بتوانـد نـور المپ هـای‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫اضطراری آپارتمان ها و فضاهای مورد نیاز را تأمین نماید‪.‬‬
‫گرمایش‪:‬‬ ‫‪58‬‬
‫تهویه‬
‫شوفاژـ‬ ‫شوفاژ‬ ‫سیستم گرمایش متناسب با شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه در نظــر‬
‫مطبوع‬
‫گرفته شود‪.‬‬
‫سرمایش‪:‬‬ ‫‪59‬‬
‫تهویه‬
‫کولر‬ ‫کولر‬ ‫سیستم سرمایش متناسب بـا شـرایط اقلیمی و آب و هـوای منطقـه در‬
‫مطبوع‬
‫نظر گرفته شود‪.‬‬
‫آبگرم مصرفی‪:‬‬ ‫‪60‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫در صورت استفاده از دستگاه های پکیج جهت گرمــایش و یــا تولیــد‬
‫آب گرم مصرفی‪ ،‬دستگاه مذکور باید در محلی مناسب تعبیه گردد‪.‬‬
‫آب مصرفی‪:‬‬ ‫‪61‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫جریان آب آشامیدنی تصفیه شده بـا فشـار اسـتاندارد در طـول شـبانه‬
‫روز در هتل آپارتمان الزامی است‪.‬‬
‫منبع ذخیره آب مصرفی‪:‬‬ ‫‪62‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫منبع ذخیره آب مصرفی با تأیید اداره بهداشت در مواقع اضــطراری‬
‫برای مصرف حداقل ‪ 24‬ساعت پیش بینی شود‪.‬‬
‫اجرای مصوبه (ضوابط درجه بندی)‪:‬‬ ‫‪63‬‬
‫هتل آپارتمانهائیکه بعد از تاریخ تصــویب این ضــوابط بـا احــداث یــا‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫تبدیل آنها موافقت گردد بر اساس همین ضوابط درجه بندی خواهنــد‬
‫شد‪.‬‬
‫مبنای درجه بندی هتل آپارتمان ها قبل از تصویب این ضوابط‪:‬‬ ‫‪64‬‬
‫هتل آپارتمان ها قبل از تصویب این ضوابط بر مبنـای ضـوابط قبلی‬
‫احداث یا تبدیل شده اند تا زمانیکـه بنـا بـه تشـخیص کمیسـیون درجـه‬
‫بندی هتـل آپارتمـان ها متناسـب بـا وضـعیت زمـان و مکـان بـوده و‬
‫دارای کیفیت مطلوبی از نقطه نظر سـاختمانی و معمـاری باشـند بـر‬
‫مبنای همان ضوابط قبلی درجه بندی خواهند شد‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫« ضوابط معماری‪ ،‬ساختمانی و درجه بندی هتل آپارتمان های کشور»‬

‫ماده ها و تبصره ها‪:‬‬ ‫‪65‬‬

‫این ضوابط مشتمل بر ‪ 64‬ماده و ‪ 32‬تبصره و بـه تأییـد مقـام عـالی‬
‫وزارت رسیده است و از این تاریخ الزم االجراء است‪.‬‬

‫‪12‬‬