e- ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΣΩΝ

“Η Σζχνθ ωσ εμπειρία”
Σθσ Βαλεντίνασ Σρικουνάκθ

Ζνασ πίνακασ
ηωγραφικισ... Σρία
χρωματιςτά
παραλλθλόγραμμα και
δφο χρϊματα.
Ηωγράφοσ: Μάρκ Ρόκκο.
Σζχνθ.

Αυτόσ ο πίνακασ
ηωγραφικισ, ςτθν
National Gallery of Art
ςτθν Washington είναι
κακθμερινά ορατόσ από
πολλά διαφορετικά
ηευγάρια μάτια, κάποια
από τα οποία εκφράηουν
το πρόδθλο ερϊτθμα:
«Είναι αυτό τζχνθ;» ι
τθν ςυχνι ζωσ κλιςζ
φράςθ που ακοφσ ςε
διαδρόμουσ μουςείων
ςφγχρονθσ και
μοντζρνασ τζχνθσ ανά
τον κόςμο και αλλοφ
φυςικά: «Αυτό κα
μποροφςα να το είχα
φτιάξει και ‘γω!». και το ςθμαινόμενο μπορεί να απζχουν και να
Τποςτθρίηεται ότι θ απλότθτα ι θ λιτότθτα χρειαηόμαςτε βοικεια για να αντιλθφκοφμε
ενόσ ζργου, το κακιςτοφν εφκολο να παραχκεί το νόθμα. Χαρακτθριςτικό παράδειγμα
από ανκρϊπουσ που δεν είναι καλλιτζχνεσ. Μαρκ Ρόκκο “Yellow and Gold”
Άρα, ο κακζνασ μπορεί να το δθμιουργιςει.
Αμφιςβθτείται ζτςι θ ίδια θ υπόςταςθ του περίπτωςθσ ςτθν οποία τίκενται τζτοια
ζργου τζχνθσ, πόςο μάλλον θ ταυτότθτά του. ηθτιματα είναι θ ζκκεςθ Institutional and
Ειςερχόμενοι ςε αυτό το φαφλο κφκλο, πολλά Poetic Violence των Anne-Lise Coste, Tatjana
ζργα μοιάηουν «απλοϊκά». Doll, Erik van Lieshout ςτο ςτο Serralves ςτο
Οπόρτο τθσ Πορτογαλίασ τθν Άνοιξθ του
΢υχνά ςτο ςτόχαςτρο είναι όχι θ απλότθτα και 2008. Σα ζργα τζχνθσ ιταν λζξεισ και φράςεισ
οι λιτζσ γραμμζσ αλλά το κατά πόςον ζνα ςε καμβά. Αυτό που απεικόνιηαν ιταν εν τζλει
ζργο είναι Σζχνθ, γιατί πικανόν δεν είναι αυτό τα ζργα τζχνθσ ιταν κάτι πολφ ςυγκεκριμζνο.
που εμείσ ζχουμε ςτο μυαλό μασ ότι είναι Ιταν καταςτάςεισ και ςιματα ςτα οποία
Σζχνθ. Αυτό ςχετίηεται και με το τι κεωρεί ο εκδθλϊνεται θ επικυμία τθσ κοινωνίασ να
κακζνασ μασ Σζχνθ. ΢υχνά αυτό που δεν κεςμοκετιςει τισ ςχζςεισ εξουςίασ, οπότε και
καταλαβαίνουμε ζχουμε τθν τάςθ να μθν το αυτό γίνεται προςβάςιμο ςτον καλλιτζχνθ.
αποδεχόμαςτε, να μθν το αξιολογοφμε όμοια
με άλλα πράγματα. ΢τθν Σζχνθ,το ςθμαίνον

© 2010 Ζνωςθ Πολιτϊν για τθν ΠΑΡΕΜΒΑ΢Η

7

Πζρα όμωσ από το νόθμα που ςυχνά δεν
γίνεται αμζςωσ αντιλθπτό ι που δεν γίνεται
ποτζ αντιλθπτό από τον επιςκζπτθ του
μουςείου, όςο απλό ςτθν καταςκευι του και
να μοιάηει ζνα ζργο τζχνθσ, ςθμαςία ζχει ότι
είναι μοναδικό γιατί όλοι εμείσ που
αμφιςβθτοφμε τθν υπόςταςι του, δεν το
δθμιουργιςαμε οι ίδιοι. Ζνασ είναι αυτόσ που
τελικά το δθμιοφργθςε. Αυτό που
απαξιϊνεται επειδι πολλοί νομίηουμε ότι
είναι εφκολο να γίνει, εκεί ακριβϊσ βρίςκει τθ
δφναμι του: ςτο ότι κάποιοσ το τόλμθςε. Η
απλότθτα μιασ ιδζασ ςτθν Σζχνθ δεν τθν
κακιςτά μθ- τζχνθ.
Τπάρχει όμωσ πάντα κρυμμζνο ι ζκδθλο
νόθμα ςτθν Σζχνθ; Σο κρίςιμο ερϊτθμα του
επιςκζπτθ του μουςείου ςχετικά με το νόθμα
του ζργου, το τι κζλει να πει ο δθμιουργόσ,
μπορεί να απαντθκεί εφςτοχα με το ποίθμα
του Ανδρζα Γεωργαλίδθ «Σαχυδρόμοσ δεν
είμαι».
ΣΑΧΤΔΡΟΜΟ΢ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ
Αποςτζλλω λοιπόν
ζνα παράκυρο κενοφ
ςτθ ςιωπι τθσ ςιωπισ.
Ασ προςπακιςει ο παραλιπτθσ
να αναγνϊςει
τοφτθ τθ λευκι ςελίδα
και με υπομονι
να μετριςει
τισ τόςεσ ανφπαρκτεσ λζξεισ τθσ.
Μιπωσ τελικά θ Σζχνθ δεν μεταφζρει
απαραιτιτωσ κάποιο νόθμα ςτουσ κιαςϊτεσ
τθσ, ςτουσ επιςκζπτεσ ενόσ μουςείου, ςτουσ
καλλιτζχνεσ, ςτουσ ανκρϊπουσ; Ναι... Η
τζχνθ μπορεί να είναι «απολιτίκ» χωρίσ αυτό
να ςθμαίνει ότι δεν ζχει ςθμαςία ι αξία ι
διαχρονικότθτα. Μπορεί να είναι όπωσ λζνε
© 2010 Ζνωςθ Πολιτϊν για τθν ΠΑΡΕΜΒΑ΢Η
e- ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΣΩΝ
οι κιαςϊτεσ του ςουρρεαλιςμοφ: «Άδολοσ
ψυχικόσ αυτοματιςμόσ που εκφράηει
προφορικά θ γραπτά τθν πραγματικι
λειτουργία τθσ ψυχισ. Η ςκζψθ
υπαγορεφεται χωρίσ τον ζλεγχο τθσ λογικισ
και πζρα από κάκε ςυναιςκθματικό ι θκικό
ζλεγχο».
Επανερχόμενοι ζτςι ςτον πίνακα του Ρόκκο,
κάποιοι λζνε ότι μπροςτά ςτθ κζα του ζργου
ζνοιωςαν να πζφτουνι να βυκίηονται μζςα ςε
αυτόν. Άλλοι ζνοιωςαν ηαλάδα ι ζνταςθ.
Ζνοιωςαν. Βιϊςαν κάτι. Είχαν μια εμπειρία. Θ
εμπειρία λοιπόν φαίνεται πωσ είναι μια λζξθ
ςυνυφαςμζνθ με τθν Σζχνθ. Η Σζχνθ λοιπόν
δθμιουργεί εμπειρίεσ πόςο μάλλον είναι θ
ίδια μια εμπειρία και μάλιςτα βακφτατα
προςωπικι.
INFO: «Ακριβϊσ ζναν χρόνο μετά τθν
πρεμιζρα ςτο Λονδίνο, το «Κόκκινο» του Σηον
Λόγκαν («Red») δίνει τθν ακθναϊκι του
πρεμιζρα ςτο κζατρο Δθμιτρθσ Χορν, τθν
προςεχι Παραςκευι, 3 Δεκεμβρίου: Με τον
΢ταμάτθ Φαςουλι -που μετζφραςε και
ςκθνοκετεί_-να υποδφεται τον Μαρκ Ρόκκο.»
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=
4&artId=370421&dt=29/11/2010
MORE:
http://www.serralves.pt/
http://www.troubador.co.uk/author_detail.as
p?surname=Georgallides
*Η Βαλεντίνα Σρικουνάκθ είναι Researcher
ςτθν LSE- Επιμελιτρια φλθσ του e-
ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΣΩΝ.
8