provimet.weebly.

com
ARHAHO
049-373-681

BILANCI SI METODE DHE INSTRUMENT

I SHPREHES DHE I ANALIZES SE SITUATES
FINANCIARE NE KUSHTET E IFLACIONIT

1)Qka eshte situate financiare?

Situata financiare paraqet gjendjen faktike te zerave te aktivit (pasurise) dhe te
pasivit (detyrimeve+kapitali vetijak), dhe gjendja e vertete e struktures se pasivit nga
pikpamja nga pikpamja e pronesise, qe vleresohen permes rregullave horizontale dhe
vertikale te financimit. Pra situata financiare shprehet permes structures se aktivit dhe
te pasivit. Sipas rregullave horizontale te financimit kerkohet qe te vendoset rregullsi
ne mes te pjeseve te aktivit me pjeset e pasivit, dhe te behet harmonizimi i tyre. P.sh
mjetet afatgjata duhet te jene te barabarta me burime te perhershme dhe afatgjata, dhe nga
kjo kuptohet se edhe mjetet afatshkurta duhet te jene te barabarta me burimet afatshkurta.
Rregullta vertikale te financimit bejne vlersimit e struktures financiare (burimeve dhe
kapitalit vetijak), keto rregulla perpiqen te vendosin normen per raportin borxh/kapital
vetijak, lartesine e rezerves per mbulimin e rrezikut, si dhe raportin borxh afatgjate dhe
afatshkurter. Situata financiare vert nga keta tregues: gjendja e baraspeshes financiare,
ngarkesa me borxhe, solveniteti, ruajtja e veleres reale te kapitalit vetijak, aftesin
riprodhuese, etj.

2)Kur mund te themi se nje situate financiare eshte e mire apo e

keqe?
Situata financiare e nje ndermarrje mund te jete e mire apo e keqe varesisht prej
ketyre treguesve: ngakresa me borxhe, solventieti, aftesia riprodhuese, gjendja e
baraspeshes financiare, ruajtja e vlers reale te kapitalit vetijak, etj.

3)Kur themi se nje situate financiare eshte e mire?

Per nje situate (gjendje) financiare themi se eshte e mire nese baraspesha financiare
e siguron mbajtjen e likuiditetit te ndermarrjes, nese ngarkesa me borxhe i siguroj
pavarsi te plote ndermarrjes dhe siguri te plote kreditoreve te saj, nese eshte solvente,
nese ndermarrja e rrite kapitalin e saj vetijak, nese ndermarrja nga mjetet e veta e
financon riprodhimin e thjeshte dhe nje pjese te riprodhimit te zgjeruar, etj.

3)Kur themi se nje situate financiare eshte e keqe?

Per nje situate (gjendje) financiare themi se eshte e keqe nese baraspesha financiare
nuk ofron siguri per mbajtjen e likuiditeti te ndermarrjes, nesa ngarkesa me borxhe
nuk i siguron pavarsi te plote te ndermarrjes dhe siguri kreditoreve te saj, nese nuk
eshte solvente, nese nuk e rrite kapitalin vetijak, nese ndermarrja nga mjetet e veta nuk
mund ta financoj riprodhimin e thjeshte, etj.

provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

3)Si mund te rritet rezultati financiare?

Rezultati financiare mund te rritet permes ketyre menyrave:
a)Me rritjen e te hyrave dhe me mbajtjen e te dalave ne te njejtin nivel, qe do te
ndikonte ne rritjen e rezultatit financiare, dhe
b)Me rritjen e te hyrave dhe me shtimin me te ngadalshem te te dalave, qe
gjithashtu do te ndikone ne rritjen e rezultatit financiare.
4)Qka eshte fuqia financiare?
Fuqa financiare eshte qellimi kryesor i qdo ndermarrje, te cilin e karakterizon ne
kuptimin sasior vellimi i mjeteve, ndersa ne kuptimin cilsor aftesia e perhershme
paguese, aftesia e perhershme e financimit si dhe ruajtja dhe rritja e pasurise.

5)Si behet klasifikimi i zerave ne bilancin e gjendjes?

Klasifikimi i zerave ne bilancin e gjendjes behen sipas kritereve te ndrysh,e. P.sh
klasifikimi i zerave ne anen e aktivit behet sipas parimit te funksionalitetit, afatit te
lidhjes, formes se shfaqjes, likuiditetit, etj. Ndersa klasifikimi i zerave ne anen e pasivit
behen sipas parimit te pronesise dhe sipas afatit te skadimit.

6)Si klasifikohen mjetet sipas funksionalitetit, afatit te lidhjes, formes

se shfaqjes dhe likuiditetit?
Sipas parimit te funksionalitetit mjetet nadahen ne keto grupe: a)mjetet operative
(mjetet kryesore dhe xhiruese), b)mjetet investicionale (investimet financiare), c)mjetet
jashtafariste (mjetet e konsumit te perbashket).
Sipas afatit te lidhjes mjetet ndahen ne keto grupe: a)mjetet e lidhura me afat te
gjate (mjetet kryesore, investimet financiare afatgjata, rezervat e perhershme, etj),
b)mjetet e lidhura me afat te shkurter (kerkesat afatshkurtera, rezervat sezonale,
investimet financiare afatshkurtera, etj), dhe c)mjetet likuide (paraja ne dore dhe
xhirollogari).
Sipas formes se shfaqjes mjetet ndahen ne keto grupe: a)mjetet reale (mjetet
kryesore dhe te gjitha llojet e rezervave), b)mjetet monetare (te gjitha kerkesat, letrat me
vlere dhe mjetet para), c)mjetet e humbura (humbja e paraqitur ne aktiv).
Sipas shkalles se liduiditetit mjetet ndahen sipas afateve te shendrimit te tyre ne
para, duke u nisur nga parate ne dore e deri tek investimet financiare afatgjata.

6)Si klasifikohen burimet sipas pronesise dhe afatit te skadimit?

Sipas parimit te pronesise burimet e financimit ndahen: a)burimet vetijake (kapitali
i deponuar, kapitali rezerv dhe fitimi mbajtur), b)burimet e huaja (te gjitha detyrimet
afatgjata dhe afatshkurtera).
Sipas afatit te skadimit burimet e financimit ndahen ne: a)burimet e perhershme
(kapitali vetijak), b)burimet afatgjata (detyrimet afatgjata), dhe c)detyrimet
afatshkurtera (te gjitha llojet e detyrimeve afatshurtera).

provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

7).Qka paraqet prerja e horizontale e bilancit?

Prerja horizontale e bilancit ka per qellim qe te gjej lidhjen ndermjet cilsive qe
gjendjen ne aktiv dhe clisive qe gjendjen e pasiv. Gjate prerjes horizontale te bilancit
perfitohet segmentet e bilancit te cilat quhen nenbilance dhe ato paraqesin krahasimin
e sasive te cilsive te pasivit me sassite e cilsive te aktivit. Prerja e bilancin te nenbilance
behet sipas kritereve te caktuara.
Ne prerjen e shkalles se pare te bilancit perfitohet nenbilanci i cili ne anen e aktivit
ka pakesimin e mjeteve, ndersa ne anen e pasivit ka burimet e mjeteve jasht planit.
Ne prerjen e shkalles se dyte te bilancit perfitohet nenbilanci i cili ne anen e aktivit
ka mjetet jashtafariste ndersa ne anene a pasivit ka burimet e mjeteve jashtafariste.
Me prerjen e shkalles se trete te bilancit perfitohet nenbilanci i cili ne anen e aktivit
ka mjetet xhiruese ndersa ne anen e pasivit burimet e mjeteve xhiruese. Dhe ky nenbilac
rral her eshte i pabarasbeshuar, dhe zakonisht mjetet xhiruese jane me te medha se
burimet e mjeteve xhiruese qe eshte karakteristike e ketij nenbilanci.
Me prerjen e shkalles se katert te bilancit perfitohen dy nenbilance ku njeri ne anen
e aktivit ka mjetet kyresore ne perdorim ndersa ne anene e pasivit burimet e mjeteve ne
perdorim, dhe i dyti na ane e pasivit ka mjetet kryesore ne ndertim dhe ne anen e pasivit
burimet e mjeteve kryesore ne ndertim.

8)Si mund te verehet situata e pavolitshme financiare e ndermarrjes?

Situata e pavolitshme financiare e ndermarrjes mund te verehet:
a)Ne anen e aktivit (sitata e pavolitshme financiare mund te paraqitet ne anen e
aktivit kur raporti sasior midis zerave te aktivit/mjeteve/ nuk eshte ne pajitm me detyrat
qe duhet ti permbush nje ndermarrje.
b)Ne anen e pasivit (sitata e pavolitshme financiare mund te paraqitet ne anen e
pasivit nese raporti borxh/kapital vetana nuk eshte i volitshme, pra kur ndermarrja me
shume ka detyrime sesa kapital vetijak.
c)Ne anen e aktivit dhe pasivit (sitata e pavolitshme financiare mund te paraqitet ne
anen e aktivit dhe pasivit, te cilat ndryshe njihen si qrregullime horizontale te bilancit,
kjo situate e pavolitshme konstatohet duke bere krahasimin e shkalles se likuiditetit
(raporti mjete xhiruese/detyrime afatshkurtera).

9)Qka duhet pasur parasysh gjate vlersimit te situates financiare?

Gjate vlersimit dhe shqyrtimit te situates financiare duhet pasur parasysh:
a)konstitucionin financiar (nenkupton paraqitjen e struktures se mjeteve dhe te
burimeve te tyre, raportet sasiore midis zerave te ndryshem te bilancit, dhe tendencen e
zhvillimit te tyre),
b)likuiditetin (veshtrohet duke bere analizen e zerave te aktivit sipas mundesise se
shendrimit te tyre ne para ne njeren ane, ndersa ne anen tjetrer mjaftueshmeris se parave
per kryerjen e detyrimeve),
c)rentabilitetit (veshtrohet nga aspekti i mjaftueshmerise se mjeteve per veprimtari te
rregullt te ndermarrjes),
provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

d)harmonia horizontale midis mjeteve dhe burimeve te mjeteve (tregon se prej

qfar burimesh financohet mjetet ne aktiv, dhe varesisht nga cilsia e financimit te mjeteve
ne aktiv varet edhe stabiliteti afarist dhe financiar).
e)Krahasimi numeric i ndermarrjes kontrete me mesataren e deges (ka per qellim
qe te tregoj poziten e ndermarrjes ne kuader te deges.

10)Treguesit e stabilitetit financiare?

Stabiliteti financiare varet nga cilsia e financimit te mjeteve. Treguesit qe shprehin
stabilitetin financiare jane:
a)Siguria financiare - siguria financiare shprehet peres ketij raporti
kapitali i perhershem
Siguria financiare = * 100
Burimet e teresishme te mjeteve afariste

b)Shkalla e vetefinancimit – shkalla e vetefinancimit shprehet permes keti raporti:

kapitali i perhershem  rezervimet afatgjata
Shkalla e vetefinancimit = *100
I.jomateriale  I.materiale  rezervat

c)Shkalla e aftesise kreditore – shkalla e aftesise kreditore shprehet keshtu:

Kapitali i perhershem  rezervimet afatgjata  det.afatgjata
Aftesia kreditore = * 100
Mjetet e perhershme
d)Likuiditeti – situate financare mund te vleresohet edhe permes likuditetit I cili
mund te jete: momental, rrjedhes dhe i pergjithshem.

11)Cili eshte qellimi i perllogaritjes se te hyrave dhe te dalave?

Qellimi iperllogaritjes se te hyrave dhe te dalave nuk eshte konstatimi i rezultatit
(humbjes apo fitimit) te ndermarrjes ne shume absolute, por i aitj rezultati qe mund te
krahasohet me rezultatin e ndermarrjes se njejet ne periudhen e meparshme.

12)Cilat parimet duhet respektuar qe rezultatet te jene te

krahasueshme?
a)Lidhja e te hyrave dhe e te dalave me periudhen kur jane shkaktuar ato,
b)Te perdoren metoda te njejta te qmuarjes siq jane perdorur per periudhen me te
cilen behet krahasimi,

13)Sipas cilave metoda mund te paraqitet bilanci i suksesit?

Bilanci i suksesit mund te paraqitet sipas ketyre metodave:
a)bilanci i suksesit i hartuar sipas specifikimit te te dalave dhe te hyrave
b)bilanci i suksesit i hartuar sipas shpenzimeve te teresishme dhe berjeve.

provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

REALITETI I BILANCIT TE GJEDNJES DHE

BILANCIT TE SUKSESIT

1)Realiteti I bilancit te gjendjes dhe bilancit te suksesit?

Detyra themelore e kontabilitetit eshte qe te percjelle te gjitha ngjjarjet ne procesin
e riprodhimit dhe ti evidentoj te gjitha ato ndryshime qe ndikojne ne ndryshimin e
gjendjes se mjeteve dhe burimeve te mjeteve, si dhe ne rezultatin afarist te nje
ndermarrje. Te gjitha keto ndryshime ne fund te vitit paraqiten ne bilancin e gjendjes
dhe te suksesit.
Bilanci i gjendjes dhe bilanci i suksesit kane nje vlere te madhe analitike vetem nese
jane paraqitur ne menyre sa me reale. Per kete arsye eshte shume e rendesishme
qmuarja sa me reale e mjeteve dhe burimeve te mjeteve, gjithashtu edhe te dalave dhe te
hyrave dhe rezultatit financiar. Nga qmuarja e drejte e zerave ne bilancin e gjendjes dhe
bilancin e suksesit varet edhe shkalla e paraqitjes reale e ketyre e raporteve financiare,
si dhe e rezultatin financiar.

2)Si ndikon inflacioni ne aktiv dhe pasiv?

Inflacioni karakterizohet me renien e fuqise blerese te valutes. Nese eshte keshtu
atehere vlerat materiale, mjetet kryesore dhe rezervat e mjeteve xhiruese jane te
nenqmuara dhe kane fuqi me te madhe blerese sepse jane furnizuar me pare sipas
qmimeve furnizuese me te ulta se qmimet ditore, ndersa zerat monetare te bilancit
mbesin te pandryshuara mirepo kane vlere reale me te vogel. Pra ndermarrja ne
pasurine reale krijon fitime inflatore, ndersa ne zerat monetare humbje inflatore.
Ndersa ne pasiv kemi detyrimet dhe kapitalin vetija, meqenese gjate iflacionit keto
detyrime nuk ndryshojne dmth se ne diten e skadimit paguhen ne vleren nominale. Pra
ndermarrja me keto detyrime realizon fitim inflator.

3)Metodat qe shfrytezohen per qmuarjen e zerave te bilancit ne

kushtet e inflacionit?
Te gjitha metodat e qmuarjes se zerave te bilancit mund ti ndajne ne dy grupe
kryesore:
a)Grupi i pare perfshine metodat e qmuarjes se zerave te bilancit sipas qmimeve te
furnizimit dhe varianteve te tyre (p.sh sipas qmimeve furnizuese mesatare, sipas
metodes FIFO, LIFO, HIFO, etj).
provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

b)Ne grupin e dyte perfshihen metodat e qmuarjes se zerave te bilancit, sipas

qmimeve ditore apo qmimeve rrjedhese apo varianteve te tyre. Ne kushte te
inflacionit te gjitha keto metoda kane karakter te qmuarjes se serishme, dmth rivlersimi I
cili behet me shendrimin e qmimeve furnizuese ne qimime ditore.

B.GJ dhe B.S si INSTRUMENTE TE

KONSOLIDIMIT FINANCIARE
1)Qka kuptojme me konsolidim financiare?
Me konsolidim financiare kuptohet:
a)zvoglimi i rrezikut te realizimit te rezultatit afarist dhe atij financier ne nivel te
pranueshem (kjo arrihet me rritjen e me rritjen e ndryshimit ne mes te te hyrave te
rregullta dhe te dalave variabile, si dhe te dalave te periudhes).
b)menjanimin e humbjeve te fshehta nga bilanci i gjendjes, kjo don te thote qe
mjetet ne aktiv dhe detyrimet ne pasiv te percaktohen ne vlera objective gjate bilancimit.
(kjo arrihet, nese sendet ne diten e bilancimit kane vleren e tregut, nese kerkesat kane
mbeshtetjen e tyre juridike, nese detyrimet kane mbeshtetjen juridike, etj.)
c)venia e baraspeshes financiare (kjo baraspeshe arrihet me barazimin e mjeteve te
perhershme xhiruese qe lidhen per nje afat te gjate me burimet e perhershme dhe me
burimet afatgjata dhe kjo paraqet baraspeshen financiare afatgjate. Baraspesha
afatshkurter paraqet barazine ne mes te mjeteve para, letrave me vlere dhe kerkesave
afatshkurtera me detyrimet afatshkurtera)
d)sigurimi i aftesise riprodhuese (qe paraqet aftesine e ndermarrjes qe me mjetet e
vet ate realizoj riprodhimin e thjeshte si dhe nje pejse te riprodhimit te zgjeruar.
e)shtimi i aktivit neto (don te thote qe shtimet e kapitalit vetijak te jen mbi normen e
inflacinit, sepse ne te kunderten keto shtime do te jene vetem nominale dhe jo reale. Per
ndermarrjen eshte i pranueshem vetem shtimi real e jo ai nominal)
2)Shkaqet e jashtme te qrregullimeve te konsolidimit financiare?
Ne shkaqet eksterne (te jashtme) te qrregullimeve te konsolidimit financiare bejne
pjese:
a)Kriza ekonomike (gjate krizave ekonomik eshte karakteristike se prodhimi shenon
nje renie te madhe, rritet papunesia, pamundesia e plasmanit, mosshfrytezimi i
kapaciteteve, rritja e varferise, falementimi i ndermarrjeve, etj. Pra kriza ekonomike ka
ndikim ne poziten financiare dhe kjo varet edhe nga intenziteti I saj dhe nga kohezgjatja.)
b)Inflacioni (paraqet nje nder faktoret e jashtem qe ndikojne ne qrregullimin e
konsolidimit financiare, dhe ai me se shumti ndikon ne rezultatin financiare dhe ne
stabilitetin e ndermarrjes. Gjate inflacionit bilancimi i mjeteve i ka dy qellime:
1)konstatimin real te rezultatit afarist, dhe 2)ruajtjen e vleres reale te pasurise.
c)Politika monetaro-kreditore dhe sistemi devisor.

provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

d)shperndarja primare dhe sekondare (nje shperndajre primare e drejte mund te

behet vetem me veprimin e ligjeve te tregu, sepse ndermarrjet e nxjerrin prodhimin e tyre
ne treg ku ne baze te kerkeses dhe ofertes percaktohen qmimet, dmth ketu behet
shperndarja primare e vleres se rikrijuar. Mirepo nese kjo rishperndarje percaktohet me
masa administrative, atehere paraqitet nje disparitet I qmimeve te produkteve dhe
sherbimeve. Ne konsolidimin financiare mund te ndikoje edhe shperndarja sekundare,
sepse ndermarrjet mund te jene te ngarkuara ne menyre te pabarabarte me tatime dhe
kontribute, dhe kjo e bent e nevojshme nje politike fiskale unike. Sepse dihet se rezultaet
afariste ne kushtet e inflacionit jane te fryera dhe nese me ane te masave te politikes
fiskale merren tatmie dhe contribute mbi masene fitimeve ifnlatire atehere ekonomia
varferohet).

2)Shkaqet e brendshme te qrregullimeve te konsolidimit financiare?

Ne shkaqet interne te qrregullimit te konsolidimit financiare bejne pjese:
a)shkalla e shfrytezimit te kapacitetit (shkalla me e larte e shfrytezimit te
kapacitetit ndikon shume maksimizimin e rezultatit financiare. Nese shpenzimet fikse
jane te pandryshueshme pa marre parsysh vellimin e te hyrave, atehere ekziston mundesia
qe me shfrytezimin me te larte te kapacitetit marzhi i mbulimit te jete me i larte, dhe sa
me i lartte qe te jete marzhi i mbulimit edhe rezultati financiare do te jete me i madh)
b)baraspesha financiare (baraspesha financiare afatgjate e cila paraqet barazine ne
mes te mjeteve te lidhur per nje afat me te gjate dhe burimeve te perhershme dhe
afatgjata, paraqet njerin prej kushteve per ruajtjen e likuiditetit dhe stabilitetit
financiare. Mirepo baraspesha financiare ne praktike nuk respektohet, keshtu qe
shpeshehere mjetet kryesore financohet edhe nga burimet afatshkurtera, dhe ky
mosrespektim i rregullave te financimit do te ndiikoj ne menyre negative ne situaten
financiare dhe ne rezultatin financiare)
c)bilancimi i mjeteve jasht funksionit (bilancimi i mjeteve jasht funksionit ben
pjese ne shkaqet e brendshme te qrregullimeve financiare, per kete arsye me rastin e
bilancimit te mjeteve duhet klasifikuar saktesisht se cilat mjete kane dale pergjithmone
jasht funksionit dhe si te tilla paraqesin humbje faktike, dhe cilat mjete kane dale
perkohesisht nga funksionit dhe paraqesin humbje potenciale. Nese nuk veprohet
keshtu atehere behet bilancimi i qellimshem i humbjeve te fshehta, qe eshte ne
kundershtim me parimin e veshtise, dhe kjo ndikon qe rezultati financiare te paraqitet me
I mire sesa qe ne fakt eshte.

PRODUKTIVITETI, EKONOMESIA DHE

RENTABILITETI

1)Produktiviteti?
provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681
 provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681

Prooduktiviteti eshte nje parim ekonomik dhe nenkupton realizimin e rezultateve

maksimale me investime minimale, ose prodhimin e vellimit te caktuar te prodhumit
me harxhimin sa me te vogel te fuqise puntore. Produktiviteti mund te shprehet permes
ketyre formualave:
Sasia e prodhuar
Produktiviteti =
Sasia e punes se harxhuar

Fitimi
Produktiviteti =
Numri mesatar i punetoreve

2)Ekonomsia?
Ekonomesia eshte nje parim ekonomik sipas se cilit me shpenzime te teresishme
minimale arrihen efekte maksimale ekonomike. Ekonomesia mund te shprehet permes
ketyre formualave:
Efekti ekonimik i realizuar
Ekonomesia =
Faktoret e harxhar te riprodhimit
Treguesi i ekonomesise se afarizmit te teresishem shprehet permes raportit:

Te hyrat totale
Ekonomesia =
Te dalat totale
Treguesi i ekonomesise se afarizmit permes te hyrave dhe te dalave afariste
(me i rendesishmi):

Te hyrat afariste
Ekonomesia =
Te dalat afariste

2)Rentabiliteti?
Rentabiliteti eshte nje parim ekonomik dhe ai nenkupton perpjekjet e ndermarrjes
qe me sa me pak mjete te angazhuara, te arrihet nje efekt financiar sa me i madh.
Ne praktike rentabiliteti shprehet si raport ne mes te rezultatit financiare dhe mjeteve te
angazhuara.
Fitimi
Rentabilieti =
Kapitali i teresishem i angazhuar

provimet.weebly.com
ARHAHO
049-373-681