Professional Documents
Culture Documents
ANWAR BUDIANTO
Sekolah Tinggi Teknologi Nuklir-BATAN
Jl. Babarsari Kotak Pos 1008, DIY 55010
Telp. 0274.489716, Faks.489715
Email: taufad@yahoo.com.
Abstrak
Abstract
Yi = AXi + B (12)
B=
( )
N (ΣYi ) ΣX i2 − (ΣX i )(ΣX i Yi )
N (ΣX ) − (ΣX )
(14)
Salah satu cara untuk menentukan grafik 2
i i
2
regresi linier adalah dengan “asas kuadrat
terkecil.” Asas ini menghendaki supaya garis- dengan N menyatakan banyaknya
garis tersebut ditarik sedemikian rupa sehingga pengukuran, Xi adalah pengukuran X urutan ke
jumlah kuadrat-kuadrat penyimpangannya i= 1, 2, 3, …., dan Yi adalah pengukuran Y
adalah sekecil mungkin (Djonoputro, 1980). urutan ke i = 1, 2, 3, …..
Koefisien-koefisien A dan B dapat Ralat yang muncul dalam estimasi grafik
ditentukan dengan Persamaan (13) dan (14). regresi disebut ralat baku estimasi Sy (standard
error of estimate) yang nilainya dapat
N (ΣX i Yi ) − (ΣX i )(ΣYi ) ditentukan dengan Persamaan (15).
A=
( )
(13)
N ΣX i2 − (ΣX i )2
S 2r =
1 ⎡
⎢ ( ) (
2
−
)
ΣX i2 (ΣYi )2 − 2(ΣX i )(ΣX i Yi )ΣYi + N(ΣX i Yi )2 ⎤
⎥
( )
ΣYi (15)
N − 2 ⎢⎣ N ΣX i2 − (ΣX i )2 ⎥⎦
N ∂η
SA = S y ∂η =
( ) − (ΣX )
(16) dA (19)
N ΣX i2 i
2 ∂A
Ax = kd φ 2 g(ρ b − ρ f )
∆η = × SA . (20)
18
B=0
CARA PENELITIAN
9η
dengan A = ; dan x = d (17) Alat dan Bahan Penelitian
2 r g (ρ b − ρ f )
2
Alat dan bahan penelitian ini diberikan
Berdasarkan Persamaan (17) diperoleh: pada Tabel 2.
LAMPIRAN
Air
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Minyak Goreng
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Olie
Data 1 Hubungan Antara D Dengan T Pada Suhu 27oC
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1 1,53 0 1,87 0
2 1,52 0,01 1,84 0,03
3 1,52 0,01 1,84 0,03
4 1,54 0,01 1,91 0,04
5 1,53 0 1,87 0
∑ 7,64 0,03 9,33 0,1
Volume : 1 π (d )3
6
Diameter rata-rata ( d ):
Σd 7,64
d= =
n 5
Ralat (∆ d):
Σ d−d
∆d=
n
0,03
= = 1,53 cm
5
Volume rata-rata ( V ):
ΣV 9,33
V= = = 1,87 cm3
n 5
Ralat (∆V):
Σ v−v
∆d =
n
= 0,1
= 0,02
2. Diameter kelereng (1,53 + 0,01) cm
3. Volume kelereng (1,87 + 0,5) cm3
4. Massa jenis kelereng (ρb):
m
ρb =
v
1,9 gr
= 3
= 1,02 gr/cm3
1,87 cm
Rapat Massa Bahan
1. Rapat Massa Air
Pada suhu 00C dan 1 atm : 1 gr/cm3. (Halliday Resnick, 1985: 555)
2. Rapat Massa Minyak Goreng
a. Massa gelas ukur (mgu) = (126,75 + 0,5) gr.
b. Massa gelas ukur + massa minyak (mgu+ mf) = (136,7 + 0,5) gr.
c. Volume minyak (Vf) = (12 + 0,5)x 10-3 liter.
1Liter = 1 x 10-3 m3 maka Vf = (12 + 0,5) cm3.
(
M gu + M f − M gu )
Massa jenis minyak (ρm) =
Vf
= =
(136,7 + 126,75) gr = 0,83gr/cm 3
12 cm 3
3. Rapat Massa Olie
a. Mgu = (126,75 + 0,5) gr.
b. Mgu+ M = (136,15 + 0,5) gr.
c. Volume olie (Vf) = (11 + 0,5) cm3.
(
M gu + M f − M gu )
Massa Jenis Olie (ρo) =
Vf
=
(136,7 + 126,75) gr
11 cm 3
= 0,85gr/cm 3