Geloof, Buitenland, Weekend

Huiswerk voor de theologie

Geplaatst: 6 november 2010 06:09, laatste wijziging: 30 november 1999 00:00
Reina Wiskerke

Overweldigend en bemoedigend was de wereldzendingsconferentie voor veel deelnemers. Maar dat

niet genoeg, weet de organisatie. De Lausanne Conferentie, voor wereldzending, is afgelopen. En
nu? Redacteur Reina Wiskerke maakt een balans op.

Er ligt een hypotheek op de Lausanne Conferentie voor wereldzending. Er moet invloed van uitgaan
op de missie van de kerk in deze wereld. Niemand kan er helemaal de vinger op leggen. Het moet
nog bezinken, zegt menigeen.

Een inventarisatie van de signalen die de internationale conferentie, gehouden van 16 tot 25
oktober in Kaapstad, heeft afgegeven. 1. Integriteit en eenvoudDe oproep van de Britse theoloog
Chris Wright tot nederigheid, integriteit en eenvoud sloeg in. Aanleiding was de bloei van het
welvaartsevangelie, dat succes, gezondheid en rijkdom belooft. De Nigeriaan Femi Adeleye was een
van de Afrikaanse voorgangers die zich in Kaapstad tegen het fenomeen keerden. De leden van zijn
kerk worden er via televisie mee gebombardeerd, met dank aan zenders uit Noord-Amerika en
Europa. Zijn landgenoot Cyril Okorocha spreekt van het evangelie van begeerte, dat ook door
Afrikaanse predikers gebracht wordt. 'Het zijn wolven in schaapskleren.'
De oproep tot bekering betrof ook westerlingen die het welvaartsevangelie in theorie afwijzen.
'In het westen lven wij het welvaartsevangelie', zegt Wout van Laar droog - hij was als
secretaris van de Nederlandse Zendingsraad in Kaapstad.
Onder leiding van Wright is verder berouw getoond over zendingswerk dat succes baseert op
groeicijfers. De Nederlandse Anne-Marie Kool, als hoogleraar missiologie voor Midden- en
Oost-Europa, gestationeerd in Budapest, merkt op: 'De Bijbelse manier van zending, waarbij het
niet gaat om de grote getallen, maar om het kleine, om de kwaliteit en om wat in stilte gedaan
wordt. Zendingswerk wordt nu veelal gedomineerd door fondswerving en door eisen van donoren. Je
moet ook in Europa met statistieken, resultaten, output komen.
Wrights oproep vond verder een echo in het motto 'terug naar de basis'. Het werd gebruikt om te
zeggen dat 'we opnieuw moeten leren wat het is om Christus te volgen'. Anderen benadrukten ermee
dat de kerkelijke gemeente terug moet naar haar kerntaak en dat is missie.2. Jezus is d
waarheidDe mededeling dat de Lausanne Beweging Jezus als 'de waarheid' blijft uitdragen, heeft
de tongen niet zo in beweging gezet. Dat zegt niet alles over het historisch belang.

1/4
Een weldenkende, internationale christelijke beweging heeft deze en andere oude waarheden
bevestigd in haar papieren. Dat kan in de toekomst richting geven aan christenen die zich
meegesleept voelen door de gedachte dat ieder zijn eigen waarheid heeft, en dat je dat - omwille
van de vrede - ook het beste maar zo kunt laten. 3. Creatieve samenwerkingDe conferentie liet
zien dat de verhoudingen in de zending wereldwijd ingrijpend gewijzigd zijn. Amerikanen en
Britten hadden een flinke vinger in de pap, maar niet-westerse krachten dienden zich aan.
Niet alleen het zwaartepunt van de kerk is verplaatst (van het Noorden naar het Zuiden). Door
migratie raken volken en landgenoten verstrooid. Christenen onder hen stichten in hun nieuwe
woonomgeving kerken. Culturen en subculturen verspreiden zich via de nieuwe media:
generatiegenoten herkennen elkaar over wereldzeen, terwijl landgenoten vreemdelingen voor
elkaar worden. 'Gewone mannen en gewone vrouwen zijn op weg. Zending krijgt een dynamiek langs
ongeorganiseerde kanalen. God gaat zijn eigen, verrassende gang', merkt Van Laar op.
'Partnerschap' is het sleutelwoord. Dat wil in Lausanne-kringen zeggen: creatieve vormen van
samenwerking in de zending op basis van gelijkwaardigheid. Van Laar denkt primair aan
samenwerking langs informele lijnen, op persoonlijk vlak: bijvoorbeeld een voorganger van een
gevestigde Nederlandse kerk die in zijn woonplaats bevriend raakt met de voorganger van een
migrantenkerk.
Anne-Marie Kool zag samenwerking in Kaapstad spontaan vorm krijgen. Aziaten die nog onder een
communistische dictatuur leven, vroegen voormalige 'Oost-Europeanen' hoe ze zich kunnen
voorbereiden op een postcommunistisch tijdperk. Kippenvel kreeg ze, toen ze hoorde dat
Filipijnse christenen van plan zijn verpleegkundigen naar het vergrijsde Europa uit te zenden.
'Ze willen het tekort in de zorg opvullen, om Europeanen op hun oude dag het evangelie te
brengen.'4. Het hele leven is van ChristusLausanne wil de vraag naar eeuwig zielenheil verbinden
met verzoening en heling in dt leven. Dat beeld heeft de beweging bevestigd in Kaapstad, door
haar aandacht voor bestrijding van lijden en onrecht zoals mensenhandel. Ook was er, zelfs met
een beroep op de Nederlandse theoloog Abraham Kuyper, aandacht voor de notie dat het evangelie
op alle terreinen van het leven wat te zeggen heeft. En dat christenen geroepen zijn tot actieve
deelname aan de samenleving in al haar facetten, tot en met de filmindustrie toe.

De theoloog Bernhard Reitsma spreekt van een 'holistische visie op het evangelie'. Hij is
verbonden aan de Vrije Universiteit en was erbij in Kaapstad. 'Voor mij onderstreepte de
conferentie dat het evangelie werkelijk verandering brengt in het leven.'

De publicist Os Guinness, oudgediende in de Lausanne Beweging, benadrukt dat de mensheid voor

enorme vraagstukken staat, met als oervraag: hoe kunnen we de wereld regeren, zonder een

2/4
wereldregering? Hij hoopt dat christenen hierin hun verantwoordelijkheid nemen en niet klagend
wegkruipen. 5. Eenheid zoekenEen pinkstervrouw uit Papoea-Nieuw-Guinea zei onder het handen
wassen in het toilet: 'Het is zo geweldig, de eenheid hier tussen christenen van verschillende
kerken.' De conferentie droeg uit dat de toekomst van de kerk niet zit in het uitvechten van
verschillen tussen bijvoorbeeld gereformeerden en baptisten. In plaats daarvan: de handen ineen
slaan voor het evangelie, zonder dat je verschillen hoeft weg te moffelen. Het werd breed
gedragen.

Ook op de conferentie waren er intussen christenen die anderen, vaak uit de eigen regio, niet
als een verrijking zagen. En de eenheid floreerde mede doordat hete hangijzers niet of
nauwelijks besproken werden: Israel, vrouwelijke kerkleiders, homoseksualiteit, schepping of
evolutie. 'Als je deze thema's aan de orde stelt, weet je dat het niet goed gaat', zegt Reitsma.
'Je kunt ze ook beter bespreken in kleiner verband, en achter gesloten deuren. Dergelijke
thema's zullen nog wel een testcase worden voor de evangelische beweging: zijn we in staat met
de grote verschillen om te gaan?'

Dat er over de taakverdeling van mannen en vrouwen verschillend wordt gedacht, daarover is
iedereen het eens. Op het podium heerste het idee dat in Christus zowel vrouwen als mannen
leiding mogen geven, als zij daarvoor de gave hebben gekregen. In de toepassing wordt
voorzichtig geopereerd binnen de beweging, met het oog op het deel dat vrouwen in de rol van
voorganger afwijst.

'Homoseksualiteit' ligt anders. 'Daarin zijn we eensgezind: omarm de homo, maar keur de
homoseksuele praktijk af', zegt Ajith Fernando uit Sri Lanka, leidinggevend binnen Lausanne.
Onder de oppervlakte valt minder eensgezindheid te vermoeden. De Latijns-Amerikaanse theologe
Ruth Padilla DeBorst, lid van dezelfde Lausanne-denktank als Fernando, wil desgevraagd zijn
stellingname niet onderschrijven. 'Ik worstel met dit onderwerp.'

Een Duitse gedelegeerde heeft een luide afwijzing van homorelaties in Kaapstad gemist. In zijn
eigen land moest al twee keer het thema van een evangelisch congresprogramma geschrapt worden,
vanwege de homolobby, vertelt hij. 'De evangelische beweging in Europa is al failliet. Ze heeft
zich het spreekrecht op dit punt laten ontnemen.'6 Zeggingskracht zoeken Twee woordvoerders op
het conferentiepodium hebben indruk gemaakt met de boodschap dat het evangelie van verzoening
vlees en bloed moet krijgen in de eigen cultuur. Zij vinden dat de theologie van de twintigste
eeuw niet meer genoeg te bieden heeft. De anglicaan Antoine Rutaysire uit Ruanda gaf een aanzet

3/4
voor een Afrikaanse theologie van de verzoening. De in Groot-Brittanni werkende Turk Ziya
Meral sprak over het Midden-Oosten. Het is een mythe dat de kerk groeit onder verdrukking, zei
hij snijdend. Hij rekende af met mooie verhalen over moslims die dromen ontvangen waardoor ze
Christus gaan belijden als hun Verlosser. De enkelingen die tot dit geloof komen, vallen vaak
terug. Het is heel moeilijk om tegenover moslims het christelijke evangelie te verwoorden. Meral
wist te overtuigen met zijn stelling dat de theologie huiswerk heeft, wil ze in deze eeuw
zeggingskracht hebben. Lausanne BewegingDe Lausanne Beweging gaat regelmatig internationale
bijeenkomsten organiseren met het oog op de kerkelijke missie in de wereld. Bijvoorbeeld om de
twee jaar zouden zo'n drie- tot vijfhonderd evangelicale christenen bij elkaar moeten komen:
zendingsmensen, theologen, maar ook christenen die werkzaam zijn in het bedrijfsleven,
overheidsinstellingen en de media. Ze wil de wereldwijde evangelicale beweging helpen haar
missionaire elan te bewaren of hervinden, na de grote Lausanne Conferentie afgelopen maand in
Kaapstad.

In Kaapstad waren ruim vierduizend deelnemers uit 197 landen. Onder hen dertig Nederlanders,
vooral actief in missionaire organisaties, zoals de Evangelische Zendingsalliantie, de
Evangelische Alliantie en de Nederlandse Zendingsraad. Deze drie organisaties willen in maart
2011 een symposium beleggen, om een brug te slaan van de conferentie in Kaapstad naar de
Nederlandse kerken. Op die bijeenkomst zal ook de eerder dit jaar gehouden zendingsconferentie
in Edinburgh aandacht krijgen.

De Lausanne Beweging is ontstaan als evangelicale tegenhanger van de liberale oecumenische

beweging van de Wereldraad van Kerken. Sinds haar eerste conferentie in 1974 in het Zwitserse
Lausanne bloeide de beweging bij tijden, en ebde ze weg. Met de derde grote Lausanne
Conferentie, die in Kaapstad, heeft ze zich weer op de kaart gezet.

4/4