Volume 2, Issue 51 Dhjetor 20, 2010

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

SPECIAL 60 vjet nga vdekja e Zhorzh Bernard Shout (fq.3)

POINTS OF
INTEREST: Zhorzh Bernard ShouMë 2 Nëntor mbushen dhe tha se Shou nuk mund të bëhej kurrë lirë?" Shou u përgjigj:
60 vjet që nga dita e vdekjes ... komediograf. Por përkundrazi u bind se - Kudo, vetëm jo në sport.
Bernard Shout 60 teatri ishte dhunti e tij dhe për të ai ngulte * Një avokat dhe një kirurg, miq të Bernard
year anniversary Më 2 Nëntor mbushen 60 vjet që nga dita e këmbë. * Shou e Shout, ishin duke diskutuar gjatë darkës për
vdekjes e një prej figurave të shquara të artit tregonte kështu historinë e martesës së tij: dramaturgët. Shou dëgjonte dhe heshtte.
No Sided articles evropian të gjysmës së dytë të shekullit XX- - Një ditë në fund të shekullit XIX, po - E po tashti, përse nuk na treguat edhe ju
and no restriction të – Xhorzh Bernard Shou. Shou vdiq në kaloja me biçikletë diku pranë në fshat. ndonjë gjë? - i thanë miqtë.
for our members, moshën 94 vjecare. Gjatë viteve të moniz- Aty u rrëzova dhe nxora kupën e gjurit. - Di vetëm një, - tha dramaturgu, - dhe do
our guest and our mit ky personalitet i letrave njihej në Zonjusha Karlota Fein më kuroi me t'jua tregoj me pak fjalë. Gjatë një operacioni
Shqipëri nga vepra të tilla si ―Perandori i përkujdesje të një kirurg, që unë e njoh, e humbi gjak-
friends.
Amerikës‖; ―Shtëpia e burrave të ve‖; ftohtësinë dhe në vend që t'i hiqte pacientit
Latest needs for our ―Major Barbara‖; ―Pigmaliaoni‖ etj. organin e sëmurë, i hoqi atë pjesë të sistemit
nervor që kishte lidhje me ndërgjegjen.
community and the
Vlen të përmendet se në vitin 1891 ai botoi - E po mirë - e ndërpreu avokati, - po pastaj
latest resolutions ç'ndodhi?
librin ―Kuintenesenca e Ibsenizmit‖, ku
mori në mbrojtje dramaturgun e madh - I sëmuri - vazhdoi Shou, - megjithatë u
Our Free Voice
norvegjez. Shfaqja e dramave të Ibsenit në shërua, por meqënëse nuk ishte me ndërgjegje
through our words. Angli ngjalli britmat e zemëruara të kritikës. u bë avokat.
Zhorzh Bernard Shout * Një admiruese amerikane i shkroi këtë letër
Zhorzh Bernard SHou (1856-1950) drama- Bernard Shout: "Zotni ju jeni njeriu më i
turg i shquar anglez dhe personalitet politik, zgjuar në botë dhe unë gruaja më e bukur.
I N S I D E T H I S në vitet 1880-1890 ka qenë një nga krerët e veçantë për disa javë kur unë rrija shtrirë Fëmija që do të Hndë do t'i ketë këto cilësi
I S S U E : shoqërisë fabiane në shtrat. Atëherë unë e kuptova se duhej tona", Shou u përgjigj: "Po si do ti bëhet po të
* Në artikujt kritikë për teatrin, që i botoi në të martohesha me të. Ditën që do të *në ngjajë mua nga bukuria dhe ty nga men-
60 Vjet Zhorzh Ber- Faqe një revis të Londrës, Shou ishte shumë nisesha nuk kisha asnjë dëshirë ta brak- çuria?"
nard Shout 1 –3,8 ironik dhe i ashpër. Megjithatë mendonte se tisja atë shtëpi. U ngrita para agimit për * Në vitin 1925 akademia suedeze i dha
ishte më dashamirësi midis kritikëve. Atyre t'u larguar fshehurazi, por sapo bëra çmimin Nobel, që shoqërohej me tetëmijë
që e akuzonin se ishte shumë i ashpër, u hapin e parë për të kaluar nëpër shkallën stërlina.
Faqe
Bota e NENE Terezes 1-4 përgjigjej: - Sikur njerëzit të dinin se çfarë e madhe që të nxirrte në kopsht, këmba e Atëherë Shou me shaka tha:
nuk u them! sëmurë më shkau dhe u rrokullisa deri në
* Kritiku Arker qe ai që e nxiti Shoun të fund të shkallëve. Karlota doli me të - Sigurisht, ata kanë dashur të më japin çmim
Fatmir Terziu, Ad- Faqe shkruante komedinë e parë dhe meqenëse shpejtë dhe më ndihmoi që të ngrihesha. që unë të mos shkruaj më. Çmimin ai e pranoi
mirina Peci, Vullnet 2-3, Shou ngurroi, ai i tha që ta shkruante së Ky ishte çasti që vulosi martesën tonë. por nuk deshi të merrte paratë që i takonin. Ai
Mato, Daniel Gazulli, 4-5 bashku. Shou e ndërtoi dialogun sipas * Më 1899 shtëpia botuese, që do të shprehu dëshirën që ato para t'ua jepnin
nxirrte një fjalor biografik të bashkëko- autorëve të varfër suedezë.
Sokol Demaci Arkerit. Mbas akteve të para pa se struktura
kishte ndryshuar dhe kishte mbetur vetëm hësve, i dërgoi një skedë Shout. Ai duhej * Një herë Shou u dërgoi minatorëve të
dialogu. Arkeri nuk e pranoi bashkëpunimin t'i përgjigjej pyetjes: "Si e kaloni kohën e Durhamit tridhjetëmijë stërlina si ndihmë për
Mimoza Rexhve-
Faqe
laj,Pilo Zyba, Lediana
5-7
Poezi që zbulon botën e padukshme të Nënë Terezës nga FATMIR TERZIU (fq.4)
Kapaj, Eduard Dilo, Një nga eseistët më të njohur qysh herët në studimin veprat më të shkëlqyera, por me një veçori ku
Donjeta Elshani dhe kritikën e poezisë, Sir Philip Sidneyshkruan: artefakti (puna e kryer prej njeriut poet) mbetet një
"Unë mendoj se duhet të kuptohet qartë një ligjësi ekselencë e artit të fjalës ". (Sidney; 1965:24). Në
Vasil Tabaku se një poet, me atë dorë të njëjtë e të begatshme, esenë e tij të famshme ai shprehet me titullin ‗Një
Faqe
Skender Korca bën të tërheqë me më shumë efektivitet mendjen e falje për poezinë‘. Një ‗falje‘ që nënkupton shumë
6-7 tjetrit se në çdo art tjetër, dhe kështu që një konk- në këtë drejtim, pasi kjo falje parathotë respekt për
Gentiana Mikushnica 7 luzion nuk krijohet aq lehtë, që, veç Virtytit që lind filozofinë dhe artin e fjalës. Kështu në këtë ese ai
Kujtim Stojku përpos, është edhe vendi më i shkëlqyer i filozofisë sugjeron se Poezia është ajo që zbulon botën
ku pushimi mendor mbetet për të gjitha fjalët e të filozofike të tjetrit. Nëpërmjet filozofisë ne gjejmë
mësuarit një bagazh për të bërë një analizë pas më shumë arsye në idenë, veprën, mendimin dhe
Adresa Faqe leximit në fund të tij të vargut poetik. Kështu situatën që ekziston apo lexojmë si e qysh ka
Anetaresimi 8 Poezia, duke më njohur e joshur me këtë njohje për ekzistuar një personalitet. Kështu ndodh edhe me
të mësuar për atë, bëhet edhe më madhështore për të figurën e Nënë Terezës. Një shembull mund të
lëvizur në drejtim të filozofisë së tij, njësoj si në shihet e kuptohet qartë nga Poezia e poetes in-
 P a g e 2 O u r
Ramiz Alia, një fatkeqësi për Shqipërinë nga Ismail Kadare
Si i mbijetoi një shkrimtari i konsideruar
―agjent‖ nën diktaturë dhe si i shpëtoi
një gjendjeje të mundshme depresive.
Kanë kaluar pothuajse 20 vjet që nga
rrëzimi i komunizmit. Në momentin kur
Enver Hoxha vdiq, a kishit iluzion se
Shqipëria do të hapej?
Po natyrisht. Si të gjithë. Mund të thuash
se të gjithë kishin. Iluzioni është instik-
tiv. Kur ka një tirani të zgjatur, çdo
vdekje e tiranit krijon iluzione në
mënyrë të padiskutueshme. Sa më e egër
të jetë tirania, sa më e gjatë të jetë ajo, aq
më i fortë është iluzioni. Më tepër është i
arsyeshëm se sa i paarsyeshëm, por
mjafton dhe ai i paarsyeshmi për të
krijuar atmosferë iluzive absolute.
Enver Hoxha e kishte shënjuar në një
farë mase pasardhësin e tij, ishte Ramiz
Alia, i cili në atë kohë e drejtonte shtetin
de jure, por edhe de fakto. Ju e keni
njohur Alinë edhe para vdekjes së Hox-
hës, ç‘mendimi kishit për të?
Mendimi për Ramiz Alinë ka qenë disi
jo brenda klisheve të sistemit komunist.
Ishte e rrallë për atë sistem, pasi zakon-
isht pasardhësi modelohej sipas dikta-
Studenti që kritikonte poezitë e Kadaresë në 1961 nga Admirina Peçi
Unë dua të theksoj se, për mendimin tim,
nuk është mania për të qënë origjinal ajo
që e ka shpënë Kadarenë te vargjet e lira,
por është nevojë e brëndëshme e vet
krijimtarisë së tij, e përmbajtjes së re e
temave që ai trajton që ia kërkon për-
dorimin e këtyre vargjeve.
Kështu shpjegohet edhe fakti që autori e
do shumë vargun e vet; (shpesh ai iu
shmanget rimavet, siç e ka konstatuar
edhe Mark Gurakuqi). Mirëpo ka disa
krijime të Kadaresë ku autori nuk i
shmanget dot vargut të rregullt, metrik.
Janë pikërisht ato tema të cilave nuk u
shkon vargu i lirë. ―Varrimi i Skënder-
beut‖, ―Ikja e Moisi Golemit‖ dhe bal-
ladat ―Lisi‖, ―Manushaqja‖, ―Kënga e
millonait‖ etj. Asnjë lexonjës nuk e merr
NJE ZBULIM SENSACIONAL NE ARKIVIN E VATIKANIT , PER GJUHEN SHQIPE I VITIT 1210
NGA GEZIM URUCI I SHKRUAR NE PERGAMEN 800 VJET NE GJUHEN PELLAZGE (ne fq.3)
Natyrisht, këtu rrethin e mbyllin të gjithë
ata që, në vartësi nga këndvështrimi, mund
të karakterizohen si antikonformistë a anti
-establishmentarianë, ose thjesht si sharla-
tanë, paranojakë kulturorë a manipulatorë
idesh; meqë absurditeti i dukshëm ku na
shpien hipotezat e deduksionet e
mësipërme u shpjegoka, sipas tyre, me një
komplot historik kundër shqiptarizmit, të
përthyer në shekuj në një orvatje për të
minimizuar rolin e shqiptarëve në his-
torinë e Evropës a më gjerë; për të shpër-
fillur, shtrembëruar e fshehur arritjet
kulturore të këtij populli ndër më të lashtët
e kontinentit; por edhe në një fushatë
sistematike për të shkatërruar dëshmitë
materiale të kësaj fisnikërie kulturore -
prej keqdashësish shovenë tanimë të
pavdekësuar në figurën e atij murgut serb
në romanin "Dosja H." të Ismail Kadaresë.
Kjo valë entuziastësh, të fantaksurish,
injorantësh e ndonjëherë mashtruesish në
kontekste të tjera ka qenë kurdoherë gati
të përqafojë hipoteza nga më të pa-
besueshmet; t'u falet etruskëve e pel-
lazgëve si stërgjyshër të shqiptarëve të
sotëm; të shpjegojë me anë të shqipes
torit. I ngjan qoftë nga xhestet, nga fjalët,
nga hija... Zgjidhet si i tillë, që të mos
krijojë zhgënjimin e zbutjes. Për habi,
Ramiz Alia nuk e jepte këtë peshë të
diktatorit. Ishte një natyrë që të jepte
përshtypjen që ishte i modelueshëm. Ishte
më i butë se çdo diktator. Mund t‘i thoshe
gjëra, për të cilat mund të pendoheshe me
vonë, të thoshe: Ku dreqin ia thashë këtë
gjë..
Por në mënyrë të natyrshme nuk kishe
frikë pse ia kishe thënë.
A ishte i hapur drejt Perëndimit, qoftë në
biseda, qoftë mendërisht?
Jo. Më tepër ishte një hapje thjesht që
vinte si mungesë karakteri ose një karakter
i trajtueshëm, i përthyeshëm. Nuk ishte si
rezultat i një bindjeje të tij të brendshme.
A mund të thuhet se Ramiz Alia ishte
pasardhësi më ―pozitiv‖, nga ata që Enver
Hoxha dukej se do të linte pas?
Po kështu dukej, sidomos në fillim. Ose
ashtu përfytyrohej në mendjet e shumicës
së shqiptarëve. Por në fakt, ai ishte një
pasardhës i stilit të butë.
Çfarë do të thotë kjo?
dot me mënd se si mund t‘i këndohet
Skënderbeut me varg të lirë!
Edhe Migjeni për të shprehur përmbajtje
të ndryshme ka zgjedhur forma të ndry-
shme. Poezia ―Mjerimi‖ me varg të
rregullt kurse ―Ne të birt e shekullit të ri‖
me varg të lirë..
Ja pra ku del edhe një herë se Ismail
Kadareja, nuk e kërkon formën për të qënë
origjinal, por atij atë ia dikton përmbajtja.
E kundërta ndodh me temat e tjera ku ai
rreh probleme të ditëve tona. Këtu vargu i
rregullt s‘ecën. Autori ndodhet në një
gjëndje të tillë që i duhet të zgjedhë nga
dy rrugë njërën prej tyre: ose të ruajë
normat tradicionale të poezisë në dëm të
qartësisë së dhënies së idesë dhe të
vlimevet të tij lirike, ose të thyejë këto
emrat e perëndive të Olimpit e të egjip-
tianëve të lashtë; e më në fund ta inter-
pretojë mungesën e shqiptarëve në
histori si provë të një omisioni dashakeq
nga ana e armiqve tanë shekullorë.
Tani për tani, dr. Musa Ahmeti e ka lënë
dorëshkrimin e Teodor Shkodranit të
varur pezull në hapësirën e askujt midis
shkencës dhe pseudoshkencës; diturisë
dhe manipulimit; shkencës dhe mitit.
Hijenat e kulturës shqiptare, që nuk flenë
kurrë, janë të parat që i janë afruar për ta
mikluar e joshur e tunduar; pse momen-
talisht potenciali mitkrijues i këtij zbu-
limi duket sikur e tejkalon vlerën e tij
për kulturën shqiptare e historinë e
shqipes së shkruar në përgjithësi. Mirëpo
një mit i ngritur mbi dy-tre deklarata
pompoze në mediat nuk mund ta ketë
jetën të gjatë; sepse sot edhe mitet vetë
janë aq shpesh në kontakt me njëri-
tjetrin, sa nuk mund t'u shpëtojnë paso-
jave të një lufte për ekzistencë në kup-
timin darvinist. Prandaj vetëm një anal-
izë racionale, e paanshme dhe autoritare
e dorëshkrimit do t'ia sigurojë një vend
Domethënë i stilit kinse të butë, por që si
përfundim ishte e njëjta gjë.
A keni pasur raste të takoni dhe të flisni
me Ramiz Alinë, pas viteve 90, për çështje
delikate?
Po absolutisht. Me të mund t‘i bëje bise-
dat, të vije në shtëpi e t‘i thoshe gruas ose
njeriut të afërt, që biseduam këtë dhe këtë
dhe për çudi arritëm të bisedonim... Të
linte gjithmonë një shpresë se diçka do të
ndodhte. Por më vonë, shumë shpejt, vinte
zhgënjimi, gjithmonë. Nuk ka ndodhur
vetëm me mua, por edhe me të tjerë që më
kanë treguar.
Pra, Ramiz Alia të priste mirë, por nuk
reagonte?Si duket, në atë çast ai kur ishte
me ty, pësonte një lloj përshtatjeje. Ka
natyra të tilla, që për arsye karakteriale,
më shumë se sa bindjeje politike apo
ideologjike, arrijnë një lloj përshtatjeje me
ty. Dhe pastaj kjo përshtatje, dehje e çastit,
venitej dhe i linte vendin një shterpësie të
zakonshme të komunizmit.
Cili ka qenë momenti i parë, kur u zhgën-
jyet nga Ramiz Alia?
Zhgënjimet kanë qenë të herëpashershme.
Por si të thuash, të durueshme. Ky sistem
norma dhe të shpërthejë lirisht. Autori pa
u menduar as vetë ka zgjedhur rrugën e
dytë.
Nuk është puna se terminologjia e sendeve
sot s‘është poetike, sepse në fund të fun-
dit, një poet po të shtrydhë pak mëndjen
mund të rreshtojë më në fund (sa e
pakëndëshme është të diskutosh për këto!)
―ecij mbi asfalt
e mbaj kokën lart,
nga një arbëria
lajmet vijnë e venë
emisjon televizjoni
nga dy shtylla tensioni
kazma, kaos, spastrim, çelnik etj etj
Puna është se si mendon ai e si shkruan e
komunikon me lexuesin.
―Sirena do përcjellë...
jo vetëm në presidiumin e kulturës shqip-
tare, por edhe në panteonin e mitit kom-
bëtar pa të cilin nuk bëkemi dot.
Dokumenti i parë në shqip apo një bllof i
madh?
nga Ardian Klosi
Prej disa javësh mediat shqiptare në
Shqipëri, Kosovë e diasporë kanë shpallur
një sensacion: gjetjen e një dorëshkrimi të
moçëm në gjuhën shqipe nga dr. Musa
Ahmeti në Arkivin Sekret të Vatikanit.
Dorëshkrimi thuhet se është i vitit 1210,
është shkruar në pergamen në 208 fletë, i
tëri në gjuhën shqipe, në dialekt të veriut
nga njëfarë Theodor Shkodrani. Zbuluesi,
doktor Ahmeti, që i ka filluar kërkimet e
tij më 1995, ka rënë në gjurmë të tij në
vitin 1998. Gjatë gjithë kësaj kohe gjer më
sot ai nuk ka folur dhe komunikuar me
askënd, por është marrë me transkriptimin
e veprës, derisa tani, si e ka përfunduar
këtë punë tepër të vështirë, sikurse thotë,
iu drejtua mediave, duke dhënë intervista
të shumta mbi zbulimin e tij. Pothuajse të
gjitha revistat tona të ilustruara e kanë
W o r d s
krijon brumin e njerëzve të veçantë, të
cilët janë të pandreqshëm nga një
pikëpamje. Mirëpo, njeriu ka gjithnjë
prirjen të besojë se diçka do të thyhet, do
të ndryshojë.
Po zhgënjimi final?
Zhgënjimi final ishte kur kam bërë dy
takime me të, në fillim të vitit ‗90, ku i
kam trajtuar probleme jashtëzakonisht
delikate. Pak a shumë, ato që i kam
shkruar dhe i kam botuar në letrën time
dhe i kam trajtuar me gojë.
Ju vendosët ta takonit për t‘i folur hapur?
Po, absolutisht. I kam folur hapur të gjitha
problemet që kam shkruar në letër. Duke
filluar nga ato më të rëndat e një diktature,
siç është terrori. I kam folur hapur, se në
vendin tonë kishte terror, vrasje, tortura,
shkelje të ligjit, shkelje të të drejtave të
njeriut, të gjitha...A ishte e rëndë të trok-
isje tek diktatori dhe të vije gishtin mbi
plagët e këtij regjimi?
Jo.Me të çuditërisht, në atë kohë, nuk ishte
ndonjë guxim i madh, që të vendosje të
shkoje e t‘i thoshe ca gjëra.
(Vazhdon javen e ardhshme)
.....
Me këtë autori u thotë vargjevet ―Nuk dua
që rima në fund të fjalëve t‘ju thërrasin :
Gat-tú !‖
Thamë më lart se midis dy rrugëve Ka-
dareja zgjodhi të dytën. A duhet të jemi
dakord me këtë?
Po. Sepse kjo poezi na pëlqen, ka përmba-
jtje të shëndoshë, është e këndëshme në të
lexuar, piksëpari është artistike.
Po traditat? Duke folur për traditat mund
të bëjmë fjalë vetëm për formën se pse për
anët e tjera s‘jemi aspak në kundërshtim
me to; përkundrazi i kemi çuar lart.
(vazhdon javen e ardhshme)
botuar lajmin të shoqëruar me intervista të
doktor Ahmetit. Të njëjtën gjë kanë bërë
edhe një numër gazetash. Në televizione e
radio kanë folur njerëz të njohur të jetës
publike shqiptare, të cilët përshëndesin
zbulimin e rrallë. Drejtori i Muzeut Kom-
bëtar p.sh. i entuziazmuar flet për lashtës-
inë e gjuhës së shkruar shqipe, e cila pas
këtij zbulimi "del e shkruar edhe para
Luterit ose Dantes". Na ra në sy men-
jëherë, që në asnjërin nga organet dhe
shpalljet e përmendura nuk botohet asnjë
faksimile e veprës së Theodor Shkodranit.
Në vend të saj riprodhohen faksimile
veprash të tjera, bie fjala nga një
dorëshkrim në pergamen i vitit 1274, ku
thuhet se përmbahen dy vula zotërinjsh
shqiptarë, Ëngjëllorëve dhe Dukagjinëve,
ose nga një dokument i Arkivit të Dubrov-
nikut, i vitit 1284, ku përmendet për herë
të parë gjuha shqipe (shih p.sh. revistën
"Klan", 13.10.02 ose "Ekskluzive", tetor
2002 etj.). Është për t'u habitur që asnjë
redaktor a botues i këtyre revistave nuk ka
kërkuar fotokopje të një flete të origjinalit,
për të pasur qoftë dhe një grimcë dëshmie.
As drejtori i Muzeut Kombëtar, i pyetur,
 V o l u m e 2 , I ss u e 5 1
NJE ZBULIM SENSACIONAL NE ARKIVIN E VATIKANIT , PER GJUHEN SHQIPE I VITIT 1210 NGA
GEZIM URUCI I SHKRUAR NE PERGAMEN 800 VJET NE GJUHEN PELLAZGE (nga fq.2)
nuk ishte në gjendje të paraqiste ndonjë faksimile të
origjinalit. Ndërkohë që dr. Ahmeti po lahet në
dushet e lavdisë mediatike, neve, pas
gëzimit të parë për këtë lajm të jashtëzakonshëm,
filluan të na lindin disa dyshime për vërtetësinë e
zbulimit. Çfarë e pengon doktorin që të botojë një
fragment nga zbulimi i vet? Tani ai është krejt i tiji
si zbulim, pra askush nuk mund t'ia marrë më
meritën, që ka dhënë këtë ndihmesë të pashoqe për
historinë e gjuhës shqipe dhe të vetë Shqipërisë. Ky
është argumenti i parë, i natyrës publike. E po kësaj
natyre, ose më saktë e natyrës morale-publike, është
edhe pyetja tjetër që na erdhi ndër mend shpejt dhe
që po ashtu na i shton dyshimet: dr. Ahmeti nuk
është emër i njohur filologu; deri tani nuk i kemi
lexuar asnjë botim. Ai patjetër ka pasur vështirësi të
mëdha, siç e pohon edhe vetë, për të deshifruar
veprën e rrallë që i ka rënë në dorë. Përpara një
gjetjeje të tillë është gati një detyrim moral, që t'i
drejtohesh një filologu të mësuar me tekste të vjetra
të shqipes, për arsye se bëhet fjalë për një vepër që i
përket në fund të fundit kulturës së krejt një kombi
dhe ndihmon tej mase për shumë pikëpyetje që
dalin nga historia e njohur e gjuhës dhe popullit
shqiptar. Mirëpo doktor Ahmeti nuk i është drejtuar
bie fjala, as Wilfried Fiedlerit në Berlin, as Bardhyl
Demirajt në Mynih, as Eric Hampit ose Victor
Friedmanit në Çikago, as Ardian Klosit në Tiranë,
as Francesco Altimarit në Kozencë, as Italo Fortinos
në Napoli; secili prej këtyre e të tjerë do ta kishin
kthyer punën disavjeçare të dr. Ahmetit në punë
disamujore, dhe pa ia hequr aspak meritën e zbu-
limit të parë. Të vimë tani tek argumentat filologjike
që na i rëndojnë edhe më shumë dyshimet për
vërtetësinë e zbulimit. Citojmë gjetësin: "I gjithë
dorëshkrimi është i shkruar me grafema latine;
60 vjet nga vdekja e Zhorzh Bernard Shout (nga fq.1)
të ndërtuar shtëpinë e tyre. Gazetarët, të frymëzuar
nga një vepër kaq njerëzore, i kërkuan arsyen e këtij
veprimi, por nuk mundën të nxirrnin nga goja e tij
veçse këto fjalë:
- Gjashtë për qind!
* Bernard Shou iu afrua pas shfaqjes një të pan-
johuri që fishkëllente një komedi të tij.
- A është e vërtetë se është shumë e keqe kjo pjesë?
- e pyeti.
- Po shumë e keqe, - i tha tjetri.
- Po ky është edhe mendimi im, por ç'mund të
bëjmë ne të dy vetëm kundër mendimit të të
gjithëve?
* Shou i hante shumë barishtet dhe ishte kundër
mishit.
Për këtë ai thoshte:
- Mendoni ç'energji të jashtëzakonshme ka në një
kokër gruri. Mblidhni një lëndë lisi dhe shihni më
vonë ç'dru i madh do të rritet e do të mbushë pyllin.
Po të futni në dhe një kofshë mishi do të shihni se
ç'farë do të lindë.
* Shou kishte në shtëpi një grua që i shërbente si
kameriere dhe si sekretare. Një ditë ajo i vuri një
letër të shkruar dhe i tha: "Një gazetar ka lënë këtë
shkrim dhe ju lutet t'i përgjigjeni kur të keni pak
kohë të lirë". Shou i hodhi një sy letrës, ia ktheu
kamarierës dhe i tha:
P a g e 3
përveç që për tre grafema të shqipes janë atyre latine. Mirëpo për "ypsilon", edhe gjejmë për fonemën f grafemën ph, siç na e
përdorur grafemat greke (për shkronjat: greqishtja edhe latinishtja mesjetare kanë po jep dr. Ahmeti te fjala phorte. Madje edhe
"dh", "th" dhe "y"), një grafemë, që italishtja, nga vjen kjo fjalë në gjuhën
i tëri në gjuhën është njësoj si shqipe, e shkruan me f. Ç'arsye kishte
shqipe, në dialektin karakter i Theodor Shkodrani të shkruante phortee?
e veriut, që si i tillë vogël në të Vazhdojmë: në asnjë nga autorët e vjetër
paraqet mjaft dyja gjuhët, siç nuk shkruhet nihemen, por ndihmën. Në atë
vështirësi për t'u e përdor edhe kohë grupet nd, ng, mb në gegënishte ende
Buzuku. nuk ishin asimiluar në n ose m, një zhvillim
lexuar". a. Nëse ky Ndërsa për dh- që është i mëvonshëm (shih edhe shpjegi-
dorëshkrim është në në, në qoftë se met etimologjike të Çabejt për fjalën ndi-
dialektin e veriut ka qenë hmë). Pra, kur ky grup as te Buzuku, Budi,
kjo nuk përbën grafema greke, madje as te Bogdani, që shkruante gjuhën e
vështirësi, por përse përdor Shkodrës, nuk ishin asimiluar ende, si
lehtësi në të lexuar. dr. Ahmeti në shpjegohet që ishte asimiluar te Th.
Shumica e autorëve fjalinë e vetme Shkodrani tre shekuj më parë? Por jo vetëm
tanë të vjetër, të që ka dëftyer kaq: Derisa autori në fjalë shkruan nihëmë
shekujve 16.-17. deri tani (Mee për ndihmë, ai duhej të shkruante edhe
kanë shkruar në ndihemmen maroj për mbaronj. Këtë nuk e bën, është si
dialekte veriore të xxe dessirnnee të thuash këtu më logjik.Vijojmë më tej:
gegënishtes e phortee Zanoret dyfishe, siç jepen në fjalinë e
(Buzuku, Budi, t'Lummnumit- përmendur të dr. Ahmetit, nuk kanë kuptim,
Bardhi, Bogdani) tee ?OT - e sepse asnjëra nuk është në pozicion të gjatë.
dhe kjo traditë mbaronjj Në tërësi mund të thuhet se të gjitha fjalët
thuajse e vijueshme n'vitee MCCX janë të çuditshme, asnjëra prej tyre dhe
shkrimi e lehtëson - ditnee e ix- asnjë grafemë nuk është ashtu siç mund të
mjaft leximin e çdo t'Marxxittee.: pritej. Kështu, përse shkruan autori për
teksti të atyre Theoodor fonemën sh "ss" dhe për fonemën s
kohëve në Scodraanitee) "xx"? Te autorët e vjetër për sh, kemi "sc",
gegënishte. Kush grafemën e çka është e natyrshme, pasi është modeli
lexon Buzukun, di Buzukut, që latin-italian, që do duhej ta kishte marrë,
t'i lexojë menjëherë edhe të tjerët, aq më nuk është aspak greke? c. Në këtë fjali dalin sikurse ta do mendja, edhe Theodor
shumë që për këto ndihmojnë monografi edhe një numër pikëpyetjesh, të cilat nuk i Shkodrani.
të hollësishme si ato të Eqrem Çabej, përgjigjen njohjes së deritashme të filolog-
Namik Ressulit etj. b. Gjetësi përmend tri jisë në lëmin e teksteve të vjetra të gjuhës (vazhdon javen e ardhshme)
grafema greke për dh, th dhe y, përveç shqipe. Së pari, në asnjë autor të vjetër nuk
- Përgjigjuni ju në vendin tim. Sot kam - Tani që kam arritur moshën gjashtëdhjetë Për burrin e gjatë, që ishte si dëshmitar,
shumë punë dhe nuk kam kohë. Letra e e tetë vjeç dhe po i afrohem fun- ishte shumë e vështirë formula që i
gazetarit ishte një pyetësor për jetën dit,censuruesi më dha lejen për ta shfaqur kërkohej, prandaj për një çast nguroi, u
intime dhe regjimin jetësor të shkrimtarit këtë punë rinore të shkruar rreth tridhjetë zmbraps dhe ma la mua vendin e tij.
të shquar. vjet më parë. Duke më dhënë lejen e * Kur po diskutonin në shtëpinë e një miku
Ajo iu përgjigj të gjitha pyetjeve: "Në shfaqjes ai kërkon të poshtërojë emrin dhe se a mund të vdisje nga një dashuri e papër-
ç'orë ngriheni në mëngjes? Ç'bëni porsa famën time letrare. Po të kërkohej mendimi fillur, Shou u rreshtua në anën e tyre që
ngriheni? Kur shkoni për shëtitje? Ç'bëni im për shfaqjen e komedisë unë do të besonin se njeriu mund të vdesë nga dësh-
rreth orës njëmbëdhjetë deri në mesditë? përgjigjesha pa ngurim: - Më mirë kurrë se përimi i dashurisë së pafat. Me këtë rast ai
vonë! tregoi për një mikun e tij, që ishte dashuruar
Pas disa ditësh Shou lexoi në gazetë se * Kur Shou shkoi në gjendjen civile për marrëzisht pas një vajze e cila nuk donte të
çdo ditë ai fshinte këpucët e guzhinieres ceremoninë zyrtare të martesës, ishte mjaft i martohej me të.
dhe midis orës njëmbëdhjetë dhe mesditës sëmurë, ecte me paterica dhe kishte veshur
qëronte patatet. një xhaketë të përdorur dhe të grisur në - Dhe miku juaj vdiq nga dhimbja? - pyeti
* Në një darkë ndodhej pranë një zonje, që sqetulla: Dëshmitarët e tij përkundrazi ishin një vajzë shumë e emocionuar.
e kishte dashuruar njëzet vjet më parë. veshur me rrobat e tyre të zeza, siç qe në
Shou i pëshpëriti në vesh: modë në ceremoni të tilla. - Po, - u përgjigj Shou, - ai vdiq nja
- Ju keni letrat e mia të dashurisë. M'i pesëdhjetë vjet më vonë.
ktheni ju lutem, sepse autografet e mia sot - Nëpunësi i gjendjes civile, - tregon vetë
vlejnë shumë. Shou, - u habit shumë kur mori vesh se * Duke kujtuar, se ndoshta pritja e ftohtë e
- Oh, sa keq që po më vjen, - i tha zonja, - dhëndri isha unë. Ai më kishte marrë për publikut për romanet e tij vinte nga shikimi
po unë ato i kam shitur. ndonjë lypës të zakonshëm, nga ata që i tij i gabuar, Shou shkoi të vizitohej te një
* Censura e ndaloi menjëherë shfaqjen e ndjekin shpesh dasmorët. Veçanërisht njëri okulist. Ai e siguroi duke i thënë se shihte
një komedie të Shout. Shumë vjet më nga dëshmitarët, një burrë me trup të gjatë, i mirë, pamja e tij ishte normale.
vonë, më 1924, më në fund u dha leja për veshur mirë, iu duk nëpunësit të gjendjes
shfaqjen e saj. Kur e pyetën Shoun për civile si heroi i çastit dhe me qetësinë më të - Por normale, - shtoi mjeku, - nuk do të
këtë, ai u përgjigj: madhe do ta martonte me të fejuarën time. thotë krejt e zakonshme, sepse vetëm dhjetë
 P a g e 4 O u r W o r d s

Poezi që zbulon botën e padukshme të Nënë Terezës nga FATMIR TERZIU (nga fq. 1)
diane Rajandaye Ramkissoon Chen. Ajo, një in- Kështu ajo i kushtoi poezi të shoqit të poetike duke zbuluar devocionin e tij si Terezësnë poezitë ―Udhëtime shpirtërore‖. Për
telektuale e edukuar dhe e punësuar në kolegjin me saj, Ëilfred G. Chen, si një përkushtim Ëilfred to Raj (Princ). këtë poezi dhe për njohjen e kësaj bote
emër ―Naparima‖, vargjet e saj poetike i linçoi mbi në poezinë ―Tërheqja e dritës‖, duke shpirtërore ajo u ndikua dhe filozofoi nga 'Një
këtë filozofi duke zbuluar botën e brendshme dhe zbuluar idetë e tij të hershme si një Poezia që zbuloi botën e Nënë Terezës paraqitje e shkurtër e Mother Teresa në Radio
shpirtin e madh human, filozofinë e mendimit dhe fëmijë i talentuar, i dhënë pas progre- Televizionin në vitin 1995'. Kjo poezi në fakt
idetë për jetën nëpërmjet poezive të krijuara për sit, një shpirt i pastër dhe një filozof. Rajandaye Ramkissoon Chen zbuloi edhe vjen nga seksioni i quajtur ―Udhëtime
figura të ndryshme, të cilat ajo i njihte në detaj. Ajo i këndoi atij në filozofinë e saj botën e brendshme e të panjohur të Nënë shpirtërore‖ ('Spiritual Journeys'). Udhëtimet e

DRENICARËT NË MANIFESTIMIN E SHPALLJES SË PAVARËSISË NË VLORË nga Muhamet Mjeku

i njohur kundër sundimit të ndërprej fatkeqësitë e në gërmadha, janë shkatër- Amerikës, Ëoordroë Ëilson, i "Shqipërisë së vogël", në shumë herë nga delegatët
osman, kishte vërejtur se ajo shqiptarëve në Kosovë, ruar fshatra, në të cilat vende cili kërkoi që Shqipëria të një pjesë të Drenicës që, serbë arriti ta përfundonte
përpiqej të hynte në shtëpinë e Maqedoni dhe Mal të Zi, e as dikur ligjëronte bilbili e sot mbetet në kufinjtë e 1913-it. sidoqoftë, luajti rol në fjalën e tij njëorëshe, ku
fqinjit të tij dhe, pa u hamen- masakrimin e tyre nga ushtria këndon qyqja", shkruante thellimin e ndjenjës akuzoi planet serbe ekster-
dur, me sopatë në dorë arrin t' serbe, e më vonë edhe nga ajo gazeta "Kosova", e cila në Lëvizja kaçake kundër patriotike tek shqiptarët minuese. Si shembull mori
ia rrëmbejë armën një ushtari jugosllave. Shpresat e shqip- këtë kohë botohej në Kon- terrorit serb 1918-1927 e pushtuar dhe bëri djegien dhe shkatërimin e
serb, duke i thënë:" A e dini se tarëve ishin fundosur kur, stancë të Rumanisë. influencë pozitive në katundeve të Drenicës nga
këtij vendi i thonë Shqipëri". I kushtimisht të them, aleatët e Dhuna serbo -malazeze nxiti ndalimin e shpërnguljes ushtria dhe xhandarmëria
ndihmuar nga Murseli, Rama, tyre natyror kishin dalur Popullata shqiptare e Kos-
qëndresën shqiptare në mbarë së shqiptarëve për Turqi, serbe në vitin 1924.
Brahimi, Haliti e fshatarë të humbës në Luftën e Parë ovës dhe e Shqipërisë, qëviset e pushtuara. Kjo dhunë që ishte synim i Beogra-
tjerë të Prekazit arrijnë të Botërore. krimet i kishte përjetuar në
lindi Lëvizjen kaçake, e cila dit shovenist. Në këtë Ky fjalim konsiderohet më
likuidojnë tërë togën, me një kohë të afërt, përkatësisht
në forma të ndryshme periudhë të turbullt, kur i ashpri që ka mbajtur
përjashtim të një ushtari që i Vjeshtën e vitit 1918 gjatë viteve 1912-1913, kundërshtoi okupimin serb në situata politike-ushtarake ndonjë shqiptar, më herët
shpëton vdekjes, pasi shmanget popullata shqiptare në Kos- tashmë në vitin 1919, atoKosovë. Kryengritësit e kësaj në Ballkan po egërsohej apo më vonë, në Parla-
në afërsi të një mali. Ky ushtar ovë po e priste në ankth. E krime po merrnin përmasa lëvizje nuk ishin në gjendje të ndaj shqiptarëve- kris- mentin e Beogradit.
do të tregojë më vonë se ç' keqja po kthehej sërish. edhe më dramatike në trojet
sjellin ndonjë ndryshim mat e pushkëve në Pas vrasjes së Azem
kishte ndodhur. Deklaratën e tij Kosova ripushtohet nga shqiptare që kishin mbetur
serioz në fatin e shqiptarëve, Drenicë, tregonin se Bejtës, luftën e vazhdoi
e botoi shtypi i atëhershëm i Serbia me ndihmën e ushtrisë jashtë kufijve politik tëpërveç sakrificës që bënin në shqiptarët nuk do të Shotë Galica me luftëtarët
Beogradit. franceze. Përpjekjet e shqip- Shqipërisë. malet e Kosovës. Megjith- pajtoheshin me robërinë e tjerë të lirisë deri më
tarëve, të lodhur nga varfëria këtë, Lëvizja Kaçake mbante sllave. Në shenjë hak- 1927, kur kjo lëvizje
Në këtë luftë fyt për fyti, dhe epidemitë e luftës, për ta Pas luftës së Parë Botërore në vazhdimsinë e rezistencës së marrje ndaj kësaj lëvizje, shuhet përfundimisht.
bie heroikisht Ahmet Delia dhe ndalur ushtrinë franceze dhe Konferencën e Versajt pandërprerë të shqiptarëve ushtria serbe në Drenicë,
Brahimi, kurse plagosën atë serbe ishin të pasukses- (1919), vendet evropiane për liri. Këtu qëndron dogji shumë katunde, Këngëtari popullor, duke
Murseli e Haliti, të gjithë të shme. Pasi rivendoset regjimi pranonin kërkesat e Serbisë rëndësia e saj. duke lënë pas varre dhe u plotësuar dëshirën atyre
lagjes Deliaj të Prekazit. i Beogradit mbi Kosovë, në të dhe Greqisë që të ndajnë Kësaj lëvizje i printe kryet- gërmadha. që mendonin se liria mund
gjitha fshatrat e saj fillon Shqipërinë londineze, ku rimi i Galicës, Azem Bejta, i të vinte pa sakrifica thotë:
Kjo togë ushtarake më terrori: bastisjet, ndjekjet, pjesën jugore deri te lumi cili që nga viti 1914 e deri Në parlamentin e
parë kishte vrarë e plaçkitur vrasjet dhe djegia e vendbani- Shkumbin do ta merrte kur vritet më 1924 nga një Mretërisë Serbo-Kroato- Azem Bejta, Azem Galica,
popullatën shqiptare në disa meve të tyre. Greqia, ndërkaq pjesën shtetrrethim i ushtrisë dhe Sllovene në Beograt,
fshatra të veriut të Kosovës, veriore Serbia. Këtë ndarje xhandarmërisë serbe, nuk e Ferat Draga nga Mi-
derisa ishte likuiduar në "Viti 1919 është larë me tragjike e ndali ndërhyrja e ndali luftën për liri. Ky trovica sulmoi ashpër (vazhdon javen e
Prekaz. gjak dhe shtruar me kufoma kryetarit të atëhershëm të atdhetar për 12 vjet luftoi dhe politikën jugosllave ndaj ardhshme)
Lufta e Parë Botërore nuk do të pafajshme. Të shndërruara Shteteve të Bashkuara të si rezultat pati krijimin e shqiptarëve. I ndërprerë

Pilo Zyba & Pellumbat e Denuar me Vdekje nga Vullnet Mato (vashdojn javen e ardhshme)
Pellumbat e Denuar me Vdekje
Vullnet Mato
Tregim
Në qytetin bregdetar të Jugut sapo
kishte hyrë vjeshta e dytë dhe
kishin filluar të frynin erërat e
ftohta, me të cilat deti i dërgonte
lajmërim tokës se nëpër qiell
po trokiste dimri.
Por dhe korrieri i komitetit
solli një lajmërim dimëror te
shtëpia përdhese e nënë
Thëllëzës. Të gjashtë pëllum-
bat e vegjël të saj dhe pël-
lumbesha, më e madhja prej
tyre, dolën njëri pas tjetrit te
dera.
- Ku është kjo Thëllëza ? –
pyeti me ton tellalli korrieri i
komitetit duke i hedhur një sy
letrës lajmëruese që kishte në
dorë.
- Në punë. – iu gjegj Pëllumbesha
e habitur.
- Ku e ka punën ?
-Te llaçi i pallateve të ndërtimit…
Korrieri mblodhi buzët. Pallatet
ishin larg dhe rruga për aty ishte e
mbuluar me llucë, të përzier me
gëlqere të rënë nga karroceritë e
makinave vetëshkarkuese.
- Merre ! - zgjati dorën e ftohtë
korrieri! - Jepjani asaj në dorë këtë
lajmërim, të paraqitet nesër në
orën tetë te sekretari i komitetit,
shoku Myslim!
Pëllumbesha dymbëdhjetëvjeçare
lexoi me një frymë lajmërimin me
ca shkronja të zbehta e të goditura
përgjysmë nga makina e shkrimit
të komitetit. Por ajo copë shkresë
nuk thoshte asgjë tjetër veç fjalëve
lajmëruese dhe asaj vulës që
kishte njollosur letrën me bojë të
zezë, tamam sikur kishte rënë mbi
të një glasë pëllumbi.
Pëllumbat e vegjël krejt indiferent
u shpërndanë për të vazhduar
çukitjen e uritur të copave të vogla
të bukës së misërt të lyer me gjizë
që u kishte lënë nënë Thëllëza mbi
tryezën e madhe në mes të
shtëpisë.
Pilo Zyba
Vazhdimi
Tregim Gjuetie
- Qëlloje!
Ai e kishte Lene POR heshtën
redaktorët shikonte Vetem:
- Lëre Personazhet e shikojmë
celularë ngopemi! Karkalecër e
oktapodë tavernat Kane komplot.
Redaktorët, ate zot Personazhet
inat redaktorët Personazhet
celularë "atij", te shkrijnë NË
gojë ...
- Per strajcat celularë Sot dolëm
mbushur, Etno Personazhet
celularë pare filmin dokumentar
"Ne thellësi celularë bekim se
detit". Një ikim peshkosh, apo e
e celularë?
Golja Nuk fliste. Kishte hedhur
vështrimin Ditelindja viktimën.
Dukej qartë, që Nuk ishte Per-
sonazhet ate luftë. I vinte keq!
Karkaleci i ngjante Nje alpinisti,
që Malet ngjiste.
Me tej, me samarin e saj gri
përsipër shpinës, po afrohej Nje
gaforre, ajo teper Edhe e Madhe.
- Çudi, çdo det NË Karin, POR
pare Nuk Kam kau celularë tilla!
- Beri shaka Golja.
- Nuk rrinë ATO NË plazh, me
njerëzit. Nuk u pelqen shoqeria e
gomave. Ketu eshte larg. Deti
Ende Nuk Ka kufinj redaktorët
ATO shëtisin pa pashaportë.
Nuk u duhet viza Shegen ...
Pasi bëmë Nje vështrim vizual u
shtrimë NË shpinë e po
shikonim qiellin. Edhe ai i
ngjante detit, i thellë, mos më
Nje Mori ngjyrash. Dhjetra yje
mos më ngjanin Nje kope
celularë Madhe, te shpërndarë
në kullotje. Kurse Hena, mos
më bareshë Nje Nje, që i
sodiste.
- Prozhektorin Mbaje ti, - i
thashë Goles.
- Pse?
- Që celularë
qëlloj une mos
më heshtë.
Golja e lëshoi
dritën Rreze Nje
shpelle, te gër-
ryer si kambanë
kishe. Nje okta-
pod kishte hapur
krahët prehej
redaktorët. Nuk prita une,
lëshova fushnjën NË tij celu-
larë drejtim. Bluja mbuloi
thellësinë.
- Gëlasën ...
Golja po qeshte Me te Madhe.
Kraharori i tundej si kacek,
ndërsa Drita e prozhektorit
tundej redaktorët ajo, dukë
lëshuar dritën pa caktuar
ndonjë celularë drejtim.
Une ngrita Me te fushnjën
shpejtë. Personazhet ishte
mbërthyer Ne Nje oktapod gjigand.
Golja lëshoi Nje brohorimë Gezimi, e
cila jehoi si Nje muzikë e ëmbël NË
thellësi celularë ujrave që flinin.
- Mos ia Prishtinës gjumin e Madhe ne
Gjilan!
- Lodren qenka Nate e Jona, miku im!
Redaktorët Belgjik kockë atij, ishmakut!
E hoqi oktapodin Shqip
fushnja redaktorët ma la NË
dorë. Une fillova ta përplas
me forcë NË pllakën e
mermertë celularë primit.
Lodren, Dy arsye Personaz-
het. E para, që lëshohej
redaktorët Personazhet e
dyta, celularë që ngordhte.
- Ç'bën, shqip e përplas?
viktimat keqtrajtohen Nuk e
luftës!
- Po e rrah, që celularë tregojë shokët
mia Jane. Sa Me shume armiq, aq më
mire ton Personazhet tryezën, Neser ...
Këtë e Kisha dëgjuar Shqip peshkatarët e
Vjeter. Pasi dolëm NË celularë breg
ishullit, ndezëm zjarr Nje celularë Vogël.
Copat e oktapodit i futëm NË shufra
hekuri redaktorët po i piqnim. Une u
ngrita redaktorët u drejtova shqip varka.
- Ku vete?
- Shishen celularë Marr e verës, që na
Katundi dërguar Ndueja, shqip Italia.
V o l u m e 2 , I ss u e 5 1 P a g e 5

Vazo të thyera (tregim)

Kam kaluar oqeanin dhe jam
kthyer për pushime në atdhe.
Shtëpia e vjetër. Ndoshta jo. E
vjetëruar. Bie erë lagështie. Muret
të zbërdhuqur. Dritaret e drunjta të
brera nga krimbat dhe kripa. Duhen
zëvëndësuar me të reja. Mes korri-
dorit të ngushtë disa pllaka të
krisura. Mobiljet e vjetra dhe biblio-
tekën i kanë mbuluar pluhurat. Edhe
librat sigurisht… Të vetmet rreze
dielli që depërtojnë këtë shtëpi
duket se bien drejt e në gjethet e një
fikusi të lartë gjethemadh që gjallon
brenda një vazoje, e vjetër dhe e
krisur edhe ajo. Por nuk dalloj
pluhur në gjethet.
Nënën e gjej si zakonisht të për-
malluar dhe fjalëpakë. Gjyshja është
bërë dy drehem shpirt. Nëntëdhjetë
e kusur vjeç. Stërgjyshe tashmë dhe
nëse im bir adoleshent në shku-
jdesje e sipër do bëjë seks të pakon-
trolluar me të vluarën e tij ukrainase
ka shumë gjasa që gjyshja të bëhet
katragjyshe. Nuk ia numërojmë më
vitet. E verbër. Prej shumë vitesh
lëngon e sëmurë në shtratin e një
vdekjeje që çuditërisht vonon.Kur
isha më i ri e më i duruar i shkoja
pranë dhe ajo niste e më tregonte
ndonjë histori nga të sajat. Por
prej kohësh i shmangem kur e
shoh që kërkon të më thotë diçka
me zë të ulët e fshehurazi të
tjerëve…Nuk i afrohem më sepse
e di që do më kërkojë ato dy fjalët
për të varri i saj. Ka njëzet vjet që
më kërkon ato dy fjalë. Jam
përpjekur me mijëra herë t‘ia
shkruaj ato dy fjalë, por nuk
mundem. Dhe kështu dy fjalët më
janë bërë jo si epitafi i varrit të saj,
por si të varrit tim.
Edhe sot duket sikur do me thote
dicka te tille...
"Më shkruaj dy fjalë e vurmi te
varri! Ke shkruar tërë këto libra e
vjersha dhe asnjë rresht për gjy-
shen që të ka rritur…." përsëris
unë fjalët e saj dëshpëruese.
―Jo… jo...lëri fjalët e varrit. Nuk
t‘i kërkoj më ato… Vazhdo e
shkruaj për çupërlinat ti, nuk
mërzitet mamaja…… Do të kërkoj
diçka tjetër, por m‘u beto që do ta
kryesh. Betohu për kokë të tët
biri", më thotë prerë dhe, si gjith-
monë, me gishtin tregues drejt
meje. Betohem sipas traditës për
gjënë më të shtrenjtë.
‖ Këput një degë nga fikusi dhe
shko e mbille atje…te vendi...te
vendi im, e di ti…‖
E ka fjalën për varrin e saj.
―Aman moj mama, është shumë
larg fshati yt dhe përtoj tani…na
çmënde me gjithë atë fikus. Aq
shumë e do, xhanëm? Gjithandej
me vete atë vazo, dreqi ta
marrë…‖
Pas nja katër orësh arrij në fshatin
e saj. Rrëkëllej një birrë të ftohtë,
ndërsa me sy mas distancën për në
majë të një kodre përtej lumit ku
ndodhet vendi. Një gjysëm ore e
mirë në këmbë nëpër atë malore
është rruga më e shkurtër.
Teqeja e braktisur, pothuajse
rrëzuar. Nxjerr një lopatë nga
bagazhi i makinës dhe me
hamëndje mbjell degën e fikusit
aty ku sipas meje mund të jetë
vendi i saj.
Kur kthehem në shtëpi është
pothuajse errësirë. Shkoj në
dhomën e gjyshes dhe i them që
porosinë ia kreva.
―E bëre? E mbolle atje ku të
thashë unë? Te vëndi?‖
―Po moj mama, e mbolla atje ku më
the ti, te vendi…‖
Më përqafon fort dhe nis të më puthë
duart…Ndjehem i bezdisur, por nuk e
jap veten. Në një çast të dytë e kuptoj
që i kam bërë një nder shumë të
madh. Ajo i ka dashur shumë lulet.
Madje më duket se gjëja që ka dashur
më shumë në jetën e saj kanë qenë
lulet. Sidomos atë fikusin.
―Meqë ma kreve porosinë, ulu këtu
të të tregoj diçka‖, më thotë.
―Këtë fikus ma ka sjellë im shoq
dikur kur sapo ishim njohur. Ai
student e unë një vajzë e vogël fshati.
Ai i kamur. I shkolluar. Unë jetime.
Vinte nga Arabia...Kairo, ku stu-
dionte flamëmadhi dhe ma kish sjellë.
Ma kish sjellë për kujtim. Dhe u bë
vërtet kujtim. Kujtimi i vetëm. I
vetmi. Në fillim e mbolla në një vazo,
por u rrit. Vazua u thye nga rrënjët. E
mbolla në oborr. Pastaj u rrit dhe u bë
pemë. Pemë fikusi. Vitet kaluan.
Pleqtë e tim shoqi i gëzoheshin
teqesë. Unë fikusit. Por edhe letrave
që më dërgonte mavria nga andej.
Filloi lufta dhe ai nuk erdhi më
me pushime. Mbaroi dhe lufta e
ai nuk u kthye më. Nuk e lanë. E
quanin armik. Nuk e pashë më.
As nëna jote që e kisha në bark
atëherë nuk e pa kurrë.Veç tre
muaj kam qëndruar me të.
Erdhi një kohë kur gjërat ndry-
shuan. Për të keq. Teqesë ia
hoqën çatinë dhe e bënë depo
drithi. Na muarrën shtëpi e
katandi. Na shpërndanë si zogjtë
e korbit dhe muarrmë skorretë…
Kur po na ngarkonin në makinën
ushtarake doja të merrja një degë
fikusi me vete. Nuk më lanë.
Fikusi mbeti aty, ndanë varreve.
Ashtu i gjelbër. Na çuan larg...në
veri… në qytetin e ftohtë ku më
pas linde ti…
Një ditë në shtëpinë tonë erdhi
një burrë nga fshati im. I biri i
një fqinjës së dikurshme. Më
kish sjellë një degë nga fikusi
ynë. Kur kishin prishur teqenë
kishin shkatërruar edhe
pemët...ullinjtë…vreshtin…
(vijon javen e ardhshme)

Poezi që zbulon botën e padukshme të Nënë Terezës nga FATMIR TERZIU (nga Fq.4)
poetes janë udhëtime aktuale e të prekshme në vendet e
shenjta, reflektime mbi vdekjen, dhe evokacione të përvo-
jave shpirtërore që na mundësojnë të krijojmë idenë se si
ta lexojmë e kuptojmë Nënë Terezën, nëpërmjet vargut që
na jep Rajandaye, ku mësojmë se ajo ishte një njeri
shpirtëror, i cili kuptohet dhe në spiritualitetin e saj të
njohur në forma të ndryshme fetare, si Hindu, Mysliman,
prezbiterian, Raj, Zalayhar, etj. Ajo ishte aq tolerante dhe
e pagjykueshme rreth feve ashtu si ajo ishte rreth popullit
me të cilin ajo u takua. Nënë Tereza sipas vargut filozofik
të kësaj poeteje mësohet se njëherë tha, "Nëse ju gjykoni
njerëzit, ju nuk keni kohë për dashurinë e tyre." Premtimin
e saj të padukshëm dhe botën e saj të brendshme Rajan-
daye e sqaron më tej: "Kur ju i kaloni gjykimit, ju nuk
keni lënë vend për dashuri." Kjo poemë e veçantë është në
lidhje me botën e padukshme të Nënë Terezës, që kaloi
shumicën e jetës së saj në Indi duke u kujdesur për të
sëmurë dhe të varfër.
Sipas poetes indiane mësohet edhe njëherë se ajo njëherë
tha: "Me gjak jam shqiptare. Nga shtetësia indiane. Me
anë të besimit unë jam një murgeshë katolike. Në poezinë
e saj, Rajandaye që në fillim shpjegon se bota e saj e
padukshme dhe premtimet e saj shtjelloni parëndës-
inë e përcaktimeve, por rëndësinë e të qënit njeri
human dhe i dashur:
Një pastërti,
dritë prej saj rrjedh nga sari i bardhë
në metra. Ajo është e gjitha murgeshë
Pa zakon një murgeshë. Kryqi i saj
është gjysmë-fshehur, një gjilpërë me kokë mban në
supe.
Vija e saj e sari-kufitarizuar
mbështjellur me pëlhurën e saj blu
të Imakulatës.
Ata që dinë se kjo poete, Rajandaye ishte një fizi-
kante, dhe në poezi ‗shërbeu si një mjeke filozofe‘
duke i dhënë shpresë grave dhe duke lehtësuar
dhimbjen prej fëmijëve kur vijnë në botë, nuk do të
jetë i habitur se poema e saj vërteton kapacitetin e majëlartë që ka
dhënë Nënë Tereza për dhënien e dashurisë, pa të cilën puna e tillë e
përkushtuar, nuk është e mundur:
Lëkura e saj është pergamenë.
Në çdo linjë të saj rrudhë është shkruar
letra e shërbimit të saj.
Dashuria është fryt 'i besimit'
mbajtës i ritmit të saj të zemrës
që qarkullon paqen e saj
Çfarë është për të shquar, më në fund, është se në strofën përfundim-
tare të poemës kushtuar, Nënë Terezës, është një pamje e ngjashme
sikur ekzistenca e saj në vitin 1995. Por kjo poete ka ofruar lam-
tumirën e saj me shkrim dhe mbishkrim mbi varrin saj. Çfarë ajo thotë
se Nënë Tereza ishte si ekran televiziv që ngadalë vjen e errësohet,
është ajo që sjell vetëm dritë edhe në ekranin e errët, është bota e saj e
padukshme që rrezaton:
Fjalët e saj janë të vërteta

BIRO ! NA E NGJALLËT ÇAMËRINË nga Kadri Tarelli

Përgatit: Kadri Tarelli
Kënga çame
BIRO ! NA E NGJALLËT ÇAMËRINË
——Vazhdimi——
Kështu si e tregon Skënderi, duket thjesht një lajthitje e
vogël që u ndreq me pak ndërhyrje në minutën e fundit,
po rrethanat e gjithë atyre viteve të shkuar nuk ishin aq
të mira, aq të lehta dhe paqësore. Një histori rënqethëse
ishte kalvari e vuajtjeve të çamëve të shpërngulur me
forcë nga ushtria greke dhe që u vendosën në Shqipëri.
Shpirti i tyre e di se ç‘kanë hequr. Populli këtu në
Shqipëri, megjithëse i varfër i priti mirë të ardhurit, po
politika shtetërore le shteg për shumë pikpyetje. Mes të
tjerave, janë dy momente që kulmojnë dhe e vlen të
përmenden:
Së pari: Me dekret të qeverisë shqiptare i datës
19.Prill.1953, të gjithë çamëve u hiqej shtetësia greke,
pra i‘u morr pasaporta greke dhe i‘u dha pasaporta
shqiptare. Ishte shërbimi më i mirë që u bëhej grekëve,
sepse kështu ligjërisht çamëve u ndalohej të këthe-
heshin në vendin e tyre. Protestuan çamët e shkretë,
po kush i dëgjoi. (Buletini ditor Nr. 32, datë 19. 05.
1953)
Së dyti: Gjyqi dhe dënimi i grupit të Teme Sejkos
në vitet 1960, ishte goditja akoma më e rëndë për të
gjithë çamët. Se ç‘djall i frynte në vesh diktatorit,
një zot e mer vesh. Po pas ekzekutimit të
―Armiqëve‖, nisi një fushatë e heshtur anti çame, a
thua se ishin të huaj dhe jo shqiptarë të një gjaku.
Filluan të shikohen me përçmim e përbuzje, aq sa u
vinte zor ta quanin veten çamë. Vuajtjet e shkuara
pëshpëriteshin si nëpër dhëmbë. Askush nuk
guxonte të zinte në gojë emrin Çamëri, sepse ndry-
she….. !? Duhesh mbijetuar.
Mbas viteve 1976 – 1977, siç duket situata politike
brenda dhe jashtë vendit kishte ndryshuar, kështu
diktatori, jo se u pendua se ç‘kishte bërë, por e zbuti
disi qëndrimin. U lejua të këndohej kënga çame.
Cilido që e njeh sado pak atë periudhë e di mirë se
ç‘do të thoshte të dilje kundra vijës. Cili individ,
apo komision, kishte kurajo të vendoste vetë pa pëlqimin e
―Zeusit‖ ? Sidoqoftë kënga fitoi mbi diktaturën. U bë hymn për të
gjithë çamët. U çliroi shpirtin. Më në fund ata filluan të marrin pak
frymë lirisht, dhe ne të njohim vlerat e vërteta të tyre. Këtu e kanë
burimin fjalët e arta të plakut: ―Biro ! Na e ngjallët Çamërinë‖.
Shkrimi mund të shkojë gjatë, sepse ka aq e aq gjëra për të thënë.
Grupi çam i ―Çelo Mezanit‖, e përcolli këngën në të gjithë
shqipërinë, por edhe nëpër botë, si në Paris, Vjenë, Milano, Bolonjë,
Stamboll, Izmir, etj, etj…. Kudo u pritën si heronj. Nuk mbaronin
duartrokitjet, përshëndetjet dhe përqafimet e shqipatrëve të mallosur
për këngën shqipe.
-Nuk e harroj sa të jem gjallë takimin me Nexhmije Pagarushën,
―Mbretërshën‖ e këngës shqipe në Kosovë. -Vazhdon bisedën
Skënderi. –Pak vite më parë ishim për koncert në Shkup, kur na
thanë se znj. Nexhmije ka deshirë të takojë grupin tonë. Erdhi ! O
zot ! Një engjëll e zbritur nga qielli ! Lotët i rridhnin ! Na foli: ―Nuk
do të më tresë dheu pa ju parë e përqafuar të gjithëve‖. Është për-
jetimi më i bukur i të gjithë jetës sime.
Duke qeshur në fund shton: Fotografinë e grupit e kam të regjistruar
në celular. Çmallem me të. Besoj se kemi bërë diçka me vlerë, për
atëherë, për sot e për të ardhmen.
 P a g e 6 O u r W o r d s

BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR nga Vasil Tabaku

Ajo dukej sikur e urrente në
përgjithësi mashkullin me
grykësinë e tij shtazarake për
epsh.Por trupi i saj prej nimfe,
dukej sikur ishte ndërtuar
enkas per tu pushtuar prej
duarëve të mëdha mashkullore,
të bëhej preh e puthjeve dhe e
fjalëve të zjarrta…
-Më në fund,
surpriza, thirri
Amundsen.Unë
ngrita kokën.Të
them të drejtën,
me zor po prisja
këtë të uruar
surprizë, të cilën
ma kishin rezer-
vuar miqtë e mi
artistë dhe publi-
cist, këtu në trevat
e Kosovës.
Drejt nesh po
vinte Saranda, në duar mbante
një pliko të ambalazhuar bu-
kur.Dy hapa pas regjisores,
vinte Valbona me një pliko
tjetër.Ato buzëqeshnin, ndërsa
miqtë e mi të ulur me mua në
hollin e hotelit, u ngritën në
këmbë dhe përplasën duart:
-Urime, shumë urime për ty…
U kujtova se ishte prag vjeshte
dhe unë atë ditë kisha ditëlind-
jen.Godita ballin me dorë dhe
nisa ti puth me radh miqtë e
mi.I falenderova për kujdesin e
veçantë dhe për dhuratat e
çmuara. femërore
Një gazetë letrare në Tiranë, Bredh nëpër yje
me titull ―TEMP‖ kishte Mbi arkivolin e buzëqesh-
botuar në faqe të parë një jes...
urim për përvjetorin e Tej në horizont
ditëlindjes sime si dhe një Mbi shpinën e murrëtyer
fotografi, ndërsa në Të muzgut
brendësi të faqeve një faqe Si mbi supet e egra të bishës
Bie pluhur
drite
Dhe ca
regëtima
Hëne...
Fytyra e
gruas
Lind dhe
perëndon
Pas cdo
psherëtime
Rënkuese...
Hëna
Vdes ngadal
Mbi prerjet e
gazete më kushtohej e gjitha ashpëra
mua me një jetëshkrim, Gjeometrike
veprat që kisha botuar si Të shkëmbenjëve...
dhe një poezi : Pastaj gazeta kishte renditur
Hëna vdes mbi shkëmbinj dhe disa konsiderata të
emrave të njohur të letrave
Hëna shqipe për krijimtarinë time
Vdes mbi shkëmbinjtë poetike dhe publicistike si
E dhimbjes shkrimtari i madh Jakov
Si fytyra Xoxa, një mik i mirë i
E trishtuar e gruas rinisë sime që ka kohë që ka
Mbi supet katror të burrit... vdekur pastaj poeti i shquar
Sytë e gruas Fatos Arapi, redaktori i
Janë gozhduar në qiell. librit tim të parë kritiku
Guximi i tradhëtisë Ramazan Vozga, poeti
Frederik Reshpja, poeti
Koci Petriti, poeti Qazim
Shemaj dhe Prof. Dr.
Bujar Hoxha...
Kaluam mjaftë mirë në
banketin surprizë të
ditëlindjes
sime,megjithatë, të
gjithëve na kishte rënë
paksa pija në kokë.Për të
shmangur disi
trubullirën që më
kishte krijuar pija
alkolike, vendosa
të shëtit i vetëm
nëpër rrugët e
qytezës.Dikush
më kishte thënë se
ishte e rrezikshme
dalja vetëm nëpër
periferi, pasi
grupe grabitësish
ordinerë të sul-
monin pa-
pritur.Gjithësesi
kjo për mua nuk
përbënte shqetësim.Pasi
kisha mbi një orë që
shëtisja, diku në nj kry-
qëzim të veçuar, dy djemë
të rinjë më ndalën dhe
kërkuan të ndizin ciga-
ren.Në të vërtetë nuk e
pija rregullisht cigaren dhe
kjo bënte që të mos mbaja
edhe shkrepse.
-Nuk mbaj shkrepse, i‘u
thash të dy djemëve, por në
kokë vetëtimthi më kaluan
dhjetra versione grabitjeje që
kisha dëgjuar t‘u ndodhnin të
njohurve të mi.Por me sa
duket unë nuk do të isha
protagonisti i një skene të
tillë.Djemtë më kërkuan
ndjes dhe u larguan.Tashmë
ndjehesha më mirë dhe
vendosa të kthehesha në
hotel.Përgjatë rrugës kishte
shumë shtëpi të djegura nga
ushtarët serb ardhur këtu para
bombardimeve të NATO-
s.Në një pjesë të tyre kishte
filluar rindërtimi.Njerzit
kishin marrë lëndë ndërtimi
dhe puntorë për të ringritur
shtëpitë e tyre të djegura dhe
të rrënuara.Ndala në njërën
prej tyre.Pasi i përshëndeta
dhe iu urova punë të mbarë,
po vështroja rrënojat.
Dikush mu afrua nga
prapa.Dëgjova një
psherëtimë të zgjatur.Ishte
një burrë i gjatë rreth të
gjashtëdhjetave, i mbajtur
por me një shprehjë të
lodhur në fytyrë.
-Do ta bëjmë shtëpinë mik,
më të miërë se më
parë,shkjau, nuk
mundi të na
shkulë nga trojet
tanë as me zjarr e
hekur as me
gjak…
Më ofruan një
gotë çaj dhe pasi
ndënjëm paksa në
heshtje unë nisa të
vëzhgoj punimet,
të cilat nga
shkaku i rrënojave
ishin paksa të
vështira.
-Po më ndihmon
djali që kam emigrant në
Gjermani, më tha burri, që
më rrinte pranë.Kur mori
vesh se isha nga Tirana, u
tregua edhe më i ngrohtë,ai
më ftoj për të asistuar në
banketin e përfundimit të
shtëpisë.
(vazhdon javen e
ardhshme)

MIMOZA REXHVELAJ, Skender Korca, Deshira Haxhi, Donjela Elshani & Kujtim Stojku
Donjeta Elshani
Fly Butterfly in that place.
Its seems that Im not here,
You told me about that story,
One fairy you said to me,
She will help me to be free,
And I did one step,
And I grew up with your story,
But I never saw that fairy,
I mean tell me, it was just a story?
You lie?You said to me that the fairy
its mine,
I can make a wish - And that wish
will become true,
You said to me that night,
Where are you?
Where is the fairy?
What Im doing?
I think I need to get up,
I think that everything is a dream,
I'll make a change in my mind,
and pretend, but never cheat,
It doesnt mater anyway,
Fly butterfly, if you dont have any-
thing to say,
And if you do
Please dont talk,
Fly Butterfly,
And I'll make a wish,
Maybe I wont cry,
But to much it hurts,
But still I wont cry,
Fly butterfly
And if you see the fairy,
Please say to her,
I'll believe still in her,
And fly butterfly,
If you see my Mom,
Please say to her,
I believe,
Fly butterfly,
Say to her that I'll never lie,
And come back to me,
Tell me how she was,
And if she is proud of me,
Or this what I do -
Its just to pretend to be,
Fly butterfly,
And come again to me,
Tell me how is she?,
And never ever lie to me,
I'll cry but you wont see my tears,
Fly butterfly,
Make my heart to not cry
Skender Korça
Pranvera të numruara
Pranverat e mia u bënë kalendar epoke
Zgjim...
Nga pa mundësitë e mundëshme
Histori...
Pranvera protagoniste pa emër
Ringjallje shpirti në zjarrin e ferrit
Boemë kohe më është sillur im shpirt
Kur ja vranë ndërgjegjën e pafajshme
Kur e la koha edhe pa bukë
Ma stërkeqën edhe syrin që të shohë drejtë
Shikim gërshërsh bëjmë sot bashkë me
barin e pranverës
Edhe kur na shkelin....
Peisazhe që të pengojnë në sy
Atij që na shikon sa litra gjak ka
derdhur
Vijnë zëra që të bësh të kërkosh
lëmoshë
Vetëm për ndërgjegje
Mungesë...
Buzëqeshja ndaj të keqës
Himni i arsyes sot...
Në pranverën time të vonuar
Po kërkoj zgjidhjen për të ndry-
shuar kalendarin
Ti ndërroj stinëve vendin
Të vijmë në dimër të acart
Për ta shijuar pranverën si stinë të
parë
A thua kanë ditur të rradhitën
stinët me vendin e duhur?
Me vonesë të pranverës sime
Deshira Haxhi
Heneza e vogel vezullon mbi
ballkon
menduar rri une ,fshehtaz me
shikon
kur fshehtazi hedh syte lart
here fshihet midis resh,here
shfaqet prap
Ej sa shume fort dua te te therras
dua te rend te te ndjek nga pas
por ti mua pse nuk me degjon?!
mos ndoshta ben sikur s'me shi-
kon ?
Sa shume gjera dua te me thote
me thuaj te lutem se aty s'vij dot
c'do mbremje ne diskutojme
bashke
me kaq ciltersi vec me ty
une flas...
Kjo mbremje per mua eshte
e vecante
lumturia me ka perfshire me
magjine e saj
mike me besnike si ty tjeter
s'kam
gjithcka e dashur me ty dua
ta ndaj.....
Bashke te vallezojme valsin
e lumturise
ne kaltersine hyjnore lart ne
hapesire
aty ku as vend nuk kane me
as rete
lumturine tone do kuptojne
dhe do largohen vet !!!
Kujtim Stojku
SHIU.
Vapa bashkë me pluhurin e
verës ikën
Nxehtësia që na piqte si saç
Verën e nxehtë e lamë
prapa
Tash shiun kemi në prag.
Qielli vrnejtet nga retë
Sikur do t‘shpërthejë n‘vaj
Shiu bie nga lart poshtë
Pastaj ngjitet prap‘ lart.
Herë bie butë herë me
rrëmbim
Lehtas m‘bie në fytyrë
Lehtëson shpirtin tim
Rruga është e gjatë
Vjen nga një vend magjik.
Mi njom flokët e mia
Si me pendë pëllumbi
E shikoj shiun kur bie
Litar litar nga qielli
Pas e lamë verën
Vapën përzhitëse t‘diellit
Shpirti im ngazëllehet
Fluturon n‘hapësirë
Më njom buzët e mia
Jeta merr frymë nga pak
ujë duke pirë.
Dhe kur e shoh kështu duke
rënë
Më bën t‘mendoj për qiellin
Edhe shiu është i bukur
Bukurinë s‘mund t‘ja merrni.
Mimoza Rexhvelaj
E shkruajta emrin tend....
E shkruajta emrin tend
mbi reren e lagur,
por vala me vale
ma fshiu ngadal....
E shkruajta perseri
me shkronja te medha.
Po vala hileqare
ma fshiu fare....
E shkruajta ne shpirt
aty ne thedhesi...
ku vala,nuk arrin,
jo...kurr ta fshi.....
 V o l u m e 2 , I ss u e 5 1 P a g e 7

NGA SOKOL DEMACI INTERVISTE me Vera Kurti

Me sa duket, aftësia qe kam për tu
përshtatur shpejt në situate të reja e te
panjohura, me ka bere qe te mos i ndjej
shume as klimen, as ushqimin e as
veshjen. Fakti qe punoj me nxenes te
ndryshem, te cilet I nderroj pothuaj cdo
vit, me ka bere qe te keme kontakte te
shumta dhe te mesoj shume nga kultura e
njerezve te shume vende te botes, ku vec
Europianeve do vecoja Izrailitet,
Aziatiket dhe Indianet, me femijet e te
cileve, kam punuar pothuaj gjithe kohen.
NY City, sidomos Manhattan, ku une
jam ne me te shumten e dites, vecohet
dhe per nje vecori tjeter; ― Eshte cilesuar
si qyteti ku njerezit ecin me shume se ne
cdo qytet tjeter te botes. Manhattani me
gjallerine e tij, pershtatet mjaft mire me
natyren time qe, di vetem te vrapoj. Nese
dikush do te mund te me ndiqte per te
me filmuar, me perjashtimin kur jam ne
traget apo tren (ku dhe atje lexoj apo
punoj ne komp) nuk do qe e mund te me
arrinte. Shkurt me pelqen jeta ne NY, me
gjithcka ka brenda; me levizjet e shumta
dhe zhurmen e vazhdueshme; me gjaller-
ine pse jo dhe me rremujen. Qyteti ku
gjen gjithe boten, ku nata eshte me e
zhurshme se dita, me e ndritshme se
drita, me e gjalle se dita!
Nëse do te kishe mundësi te jepje
ndihmësen tende në realitetin që jetojmë
ne shqiptarët sot, ku mendon se konk-
retisht duhet ndryshua r diçka ne?
Natyrisht në fushën time ,
puna me femijet me Autism,
e cila është sa e bukur dhe e
re për mua, po aq aq e re dhe
me shume nevoja për Shqip-
tarët.Ato qe do doja te beja
jane shume. Do doja qe te
ndryshohej konceptin e
shqiptareve per jeten ne
pergjithesi, dhe sidomos ate
te mos nderhyrjes ne punen e
tjeterit, apo dhe ne jeten e
tjetrit, e kur them tjetrit, kam
parasysh deri dhe te afermit
apo femijet. Per fat te keq, ne
hiqemi sikur e duam shume
njeri-tjetrin. Duke hyre vend
e pa vend e kohe e pa kohe te
tjetri, ne te vertete, ne jo
vetem nuk ndihmojme, por pa
dashje apo me dashje, krijo-
jme probleme. Perseri me
vjen ne mendje thenia: ‖ Ne
gjithe boten njerezit merren
me punen dhe familjen e tyre
ndersa, Shqiptaret merren me
punen e tjetrit‖...Eh!…Sa
shume gjera do doja te beja…
ndonjehere them me mire te
mos kisha ardhur ketu pasi
nuk do dija dhe nuk do i
shihja keto mrekullira ( jo
materiale) vlerat njerezore ato
jane ato qe me mrekullojne
dhe qe do doja ti shikoja te
bashkeatdhetaret e mi.
Cfarë janë kontaktet e Verës
me vendlindjen?
Janë të shumta. Vec faktit që
shkoj dy apo tre herë në vit,
kontaktet me internetin, fb apo
edhe mënyra tjera, e kane
shkurtuar shume distancen me
vendlindjen!
Një i mërguar kërkon të jetë
pothuajse për gjithçka i infor-
muar. Kjo ka të bëjë kryesisht
më natyrën e personit. Thjesht
doja një përgjigje të shkurtër.
Si është nga natyra Vera larg
atdheut?
E kudo ndodhur dhe e
gjithëkund gjendur, edhe nëse
jo fizikisht, mendërisht dhe
shpirtrisht po.
Ka kohë që jetoni këtu, sa janë
kontaktet tuaja më shqiptarët
këtu, keni miq dhe a shoqëro-
heni?
Jo vetëm përsonalisht por dhe
familjarisht kemi shumë miq.
Fatkeqësisht fal përkushtimit
tim, studimit dhe punës më
orar të zgjatur që kam, jam e
kufizuar në ketë pikë. Ne
njëfarë mënyre dhe të tjeret
jane pothuaj kështu; punojne
nga dy pune dhe me orare te
ndryshme, gje qe e veshtireson
gjetjen e kohes per te qene se
bashku. Sidoqoftë, edhe pse rralle, A do të mundën femijët e vendit tim
takohemi nëpër dasma, apo në takime më Autism të kenë këto kushte dhe
të tjera; si festa apo te tjera celebrime. mundësi qe kanë fëmijët në USA? A
Nëse kjo lami që keni zgjedhur për do te mundem une, qe nje dite te jem
studim nuk do të ishte profesioni juaj, ne sherbim te atyre femijeve!
ne cfarë profesioni do e gjente vetën Si e kalon kohen e lirë?
Vera? Diku më lart është ezauruar kjo pyetje.
E imagjinoj vetën time në shumë prej Koha ime e lirë është koha kur shkoj
tyre. Mund të behësha mjeke, ekono- dhe kthehem nga puna, në tren dhe
miste. Me ato dhunti qe Zoti me traget ku unë plotesoj dokumentacionin
dhuroi, dhe sidomos me kembenguljen mesimor, lexoj dhe punoj në
dhe zellin tim per te arritur gjithcka qe compjuter.
marr persiper, mund të bëhesha ga-
zetare, aktore, valltare, pse jo dhe
modele. Nuk di se cfarë tjetër mund te
behesha, por, di te them që Zoti,
natyrisht prindërit e mi, e sdiomos jeta,
shkolla e jetes me mire te them, më ka
dhënë shumë dhe përulem më shumë
respekt e dashuri para të gjithëve.
Planet tuaja për të ardhmen, cka Vera
mendon dhe ka në fokus?
Vec përkthimeve, kërkimeve shkencore
dhe shkrimit te nje libri tjeter i cili do
te shrbeje edhe si tekst mesimor per
stdudentet, kam në plan për të bërë
doktoraturen në fushën time, AUTISM.
Cka ju benë të lumtur dhe cka ju mun-
don më së shumti?
Djemtë e mi më bëjnë të lumtur dhe po
ato më mungojnë dhe më mundojnë
edhe pse janë burra që të dy. Puna më
nxënësit këtu ku jam, në USA më
lumturon, dhe ajo që më mundon është:

GJUHA SHQIPE, NJE MINIERË ARI GJUHËSORE! Nga Eduard Dilo

GJUHA SHQIPE, atëhere humbën llog- të reja se 100 vjeçare, të malësorja, duke ecur A mund ta gjykojmë ardhmen, në shtëpitë e parë të Europës.
NJE MINIERË ARI jikën për të menduar krijuara nga duart e rrugëve të Shkodrës, pas malësoren për tyre, gjatë turizmit
GJUHËSORE! Nga për të mirën e tyre të mjeshtrave popullorë. gomarit ngarkuar me veprimin e saj? A familjar apo në Kush ishin ata, që histo-
përbashkët. Veshje të qëndisura me qymyr, bashkë me mund t‘i gjykojmë muzeumet e krahinës, riografia e sotme, i quan si
Eduard Dilo Në qëndër të Tiranës, fije ari, varëse dhe vëth mallin ,shiste edhe shqiptarët e pas vitit apo të vendit, do të „popuj e hershëm“ europianë,
si një relike e « mod- me monedha dhe sim- nderin e saj. Po kështu 90, që shitën ç‘ka ishte bëhesh burim krenarije e që ngulet këmbë se, së
Shumkush i mban mënt ernizmit » socialist, bole deri edhe ilire, armë edhe ne, në ato kohë, më e shënjtë e dhe fitimi për ta. Jo më bashku me gjuhën e tyre,
vitet 90 për « ngrihej Hoteli 15 sermi, ikona të mesjetës, bashkë me sendet e trashëguar brez pas kot populli ynë thotë se tashmë janë zhdukur? Homeri
revolucionin paqësor » katësh ndërmjet dy mbajtëse fishekësh të çmuara të familjes, brezi ? « më mirë të dish, se të në veprën e tij
që ndodhi në Shqipëri
simboleve kombëtare: luftëtarëve të kahershëm, shitëm edhe kujtimet e të Shumkush, pasi ju ra kesh ». Ato relike të „Iliada“(origjinali: „Zëmrimi
dhe që u përcaktua, si
Pallatit të Kulturës dhe gjithshka që, në botën parëve tanë, kulturën dhe rruga në vëndet blera zëre se falas, sot i i Akilit―) i përmend shpesh
fillimi i një ere të re, « të Muzeut Historik. Në
demokratike, vlerësohej traditën shumë shekul- perëndimore, e kuptuan bëjnë krenarë të huajt, që me emrin Pellazgë, dhe nuk
demokracisë ». Pikërisht një nga apartamentet e
dhe shitej me shuma të lore. Shitëm historinë se nga padituria, kishte përveç vlerës artistike, kursehet as me emërtimet e
në atë kohë, kur shqip- këtij hoteli, disa shqip- majme. tonë familjare dhe kom- shitur për pesë para, lashtësisë, dhe vlerës në shumë fiseve dhe vëndbani-
tarët kuptuan se ishin të tarë të shkathët, tashmë
Ato vite, më kujtojnë bëtare! pasurinë shumë të para, nuk i njohin edhe meve të tyre.
lirë të flisnin dhe të
kapitalistë, filluan të tregimin e Migjenit « A Eduard M.Dilo: RO- kushtueshme të të vlerat e tyre historike, që (vazhdon Javen e
vepronin pa u trëmbur
blejnë gjithshka ,jo më doni qymyr zotni ? » ku ZAFA parëve, që në të shkojnë deri tek popujt e ardhshme)
për pasojat , pikërisht

Lediana Kapaj & Gentiana Mikushnica (vijojn Javen e Ardhshme)

Lediana Kapaj gjithmone gati ti degjojme që dot s'kurohet, Unë të isha gaz, buzët Mos lejo heshtja të fakultet s‘bashku me shkollën? Fatbardha
Atehere kur i dime te ato! Kur te vertetat na do t‘i falja, kaploj! Fatbardhën…?! kthehet dhe I thot poo
gjitha,perse kerkojme arsye behen te ditura,efekti i ndaj poezia po lëndohet. të Sepse i heshturë Ditë e hënë sod Genci do s‘bashku me ty….
te kota dhe nuk shohim surprizes eshte shume i isha ëngjëll, tek ty do dhembjet nuk i shëron! të takohej me Fatbard-
realitetin perballe? larte! Ndaj dhe vargjet të ndalja! Mos i mbulo ato,por hën,ishte ditë me diellë Fakulteti…
Fjalet e thena i marrim,u shëroj,duke tregu atë të Një ditë mjaftë e
Kur nje doktor psh i thote rezistojme dhe ne te njejten mbushin rradhët dhe pse Po të isha shpresë, do cilën në zemër e ndien, ngroht,Fatbardha vjen me Tani Fatbardha dhe
nje pacienti : "Keni nje kohe na sherbejne per te kurrë nuk shërojne fjalët. t‘u jepja ty, atë të cilën me vite padurim në shkollë të Genci ishin të
semundje shume te vene alarmin... gjithçka heshte,erdhi koha ti të siellë pranuar në fakultet,si
rende",......shohim kete Kam një zemër që s‘shëro- do fitonim duke qënë shërohesh,erdhi kkoha Lajmin se a do të vazhdoj asnjëher në jetë
pacient qe i pergjigjet : Te marresh keshilla nga het,ndaj dhe ndjenja të dy. plagët me lumturi ti të shkollohet….Genci Genci kishte afër
"Doktor ,sa jete kam?". dikush eshte dicka thellë lëndohet. Po të isha lot, tek ty mbulosh, duke bisedu me miken e vetes Fatbard-
Nje replike e mrekullueshme natyrale, te durosh eshte prapë do vija, Andaj mos heshte po saj hën,gjdo ditë
qe shpreh gjithe vitalitetin e faza me e veshtire,pervec Eh këto ëndrrat, shkojnë e Me thuaje atë që me vite në Monikën papritmas sheh s‘bashku shkonin në
ketij pacienti,por qe provon rastit kur ai qe na hap syte vijnë,përmes rimash puthjet e nxehta sytë
zemër ndieve...!!! Fatbardh rrugës duke fakultet
ne te njejten kohe,mendimin ne syte tane ,ka nje arsye te psherëtijnë. do t‘i fshija.
buzeqesh,dhe në fëtyrën e Të gjith përsëri I
e perjetshem larg evi- drejte,legjitime. DËSHIRË ËNDRRASH
Gencit shikonin se sa te
dences.... Dhe atehere porta Gentijana Mi-
Mbaroi dhe mbrëmja e shtohet një buzëqeshje bukur ja si dy eng-
hapet........ Të isha ndjenjë, kurrë s‘do kushnica
maturës,Genci tani ishte gëzimi…Perqafon Fat- jujë….
Ne nuk jemi gjithmone te të mbaroja, Engjull apo djalle
dispozuar te degjojme te Kam një plagë me zjarrin e shpirtit në siklet të madh se bardhën dhe pyet :Do të
ende se kuptova....
verteten sepse nuk jemi dhimbjen do luftoja. A do të shkonte në vazhdosh
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
1774 - 76 street njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
Suite D3
Brooklyn, New York
Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
11214 tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
Phone: 718-594-0511 ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Fax: 201-795-4795 Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org
gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

60 vjet nga vdekja e Zhorzh Bernard Shout (nga fq. 3)

përqind e njerëzve * Komediografin e shquar vetëm disa fragmente Atëherë marangozi ngriti sytë me trishtim në tavan dhe ftoi Shoun për një intervistë, i cili iu përgjigj: -
kanë vështrim nor- që po ecte rrugës i zhytur në letrare të ndryshme. Një tha: Bernard Shou është një beqar irlandez gjetarian,
mal. mendime, e takoi një mik. çast i erdhën ndërmend - Po është pikërisht kjo arsyeja që unë kërkoj rritjen e gënjeshtar, llafazan, që bën vullnetarisht konfer-
Atë çast Shou tha: - - Çfarë ke, - e pyeti ai, - po disa vargje të Dantes: mëditjes sime. enca e dashuron muzikën, nuk e pranon qën-
Tashti e kuptova më dukesh shumë i "Gjithëkund për vete, drimin e shoqërisë së sotme ndaj gruas dhe
shumë mirë përse shqetësuar. Shou psherëtiu gjithësecili për qiellin".
* Shou shkoi shumë i ri në Londër dhe punoi si beson seriozisht te forca e artit. Veprat e Shout
publiku nuk më thellë dhe tha: Këtë e deklamoi me nëpunës. Dëshira e tij ishte të bëhej shkrimtar. Prej tij patën sukses veçanërisht në Amerikë. Ai thoshte
kupton. Unë shkruaj shumë sukses. 1876 deri më 1885, pra brenda nëntë vjetëve, gjithë duke qeshur:
vetëm për ata që kanë - Po, është një çështje që më fitimet e tij letrare përmblidheshin në gjashtë stërlina,
shikim normal dhe ngacmon dhe për të cilën - Miqtë e mi duartrokitën katër prej të cilave i kishte fituar me një shpallje, që i - Gjithnjë kam pasur kujdes dhe zell të madh që
ata qenkan kaq të nuk arrij të gjej zgjidhje. A fort, - tregonte Shou - dhe kishte bërë një farmacisti. Të pesë romanet që shkroi të mos shkruaj asgjë të mirë për Shtetet e Bash-
paktë. e dini se mbas disa miliona fama ime si njohës i mirë i në këtë periudhë të gjithë botuesit ia kthyen. kuara të Amerikës. Banorët e atjeshëm i kam
* Një admiruese e vjetësh toka do të zhduket? italishtes u rrit njëqind trajtuar si fshatarë të pagdhendur dhe kam
Bernard Shout i Dhe unë dua të di se ku do herë. Në njërin prej tyre të titulluar "Papjekuria", botuesi i shkruar se amerikani është nëntëdhjetë e nëntë
shkroi: "Do të dëshi- të ulen aeroplanët që flu- përgjigjej midis të tjerave: "Edhe autori është i papje- përqind idiot. Përfundimi i gjithë kësaj është se
roja të njihemi. Jam turojnë në qiell. * Shou u tregoi këtë kur". ata më lavdërojnë aq shumë, sa që një ditë do të
në shtëpi të mërkurën ndodhi admiruesve të tij: Shou tregonte: gënjehem dhe do të shkruaj ndonjë fjalë të mirë
që vjen, nga ora pesë * Bernard Shou ishte me një - Romani shkoi si ushqim për minjtë në tavan, por edhe për ta. Atëherë ata do të dyshojnë edhe do të
deri më shtatë". grup shokësh nga Anglia në - Një herë në zyrën e ata nuk e mbaruan dot. Me sa duket ishte i thartë edhe i arrijnë në përfundimin se unë nuk jam veçse një
restorantin e stacionit drejtorit të teatrit, ku papjekur edhe për minjtë. shkrimtar mediokër dhe do të më braktisin.
Bernard Shout i thanë hekurudhor të Romës. Kur shfaqeshin komeditë e * Në vitet e para të qëndrimit në Londër Shou e kaloi
se ishte fjala për një erdhi çasti për të paguar, mia, hyri marangozi i mirë me paratë e prindërve dhe me ato që fitonte vetë. * Shou mbajti një konferencë me temë për
zonjë të vjetër dhe asnjeri nuk dinte si t'i tho- tearit që kërkonte ngritjen - Përse mund të ankohesha? borgjezinë. Ai u duartrokit shumë, megjithëse
shumë të mërzitshme, shte kamerieres e cila nuk e rrogës. - Thoshte Shou. Kisha në dispozicionin tim një biblio- nuk dha ndonjë përkufizim për borgjezinë. Në
e cila i ndiqte nga pas dinte anglisht, që llogarinë tekë, atë të British Muzeut, një pinakotekë të mrekul- fund të konferencës një prej dëgjuesve e pyeti
njerëzit e shquar. ta bënte veç e veç për - Po puna jote këtu është lueshme si ajo e Londrës. E po, për çfarë do të më pikërisht për këtë përcaktim:
Shou iu përgjigj: secilin. Miqtë e Shout e shumë pak e lodhshme. duheshin paratë? Për të blerë cigare? Po unë nuk e pi - Ç'mendoj unë për borgjezin? - u përgjigj Shou
"Edhe unë jam në dinin se ai kuptonte pak Rrallë të ndodh që të bësh fare. Për të blerë shampanjë? Po të kisha veshje të tilla duke fërkuar mjekrën. - Është një gjë e thjeshtë
shtëpi të mërkurën e italisht dhe kërkuan që të ndonjë riparim. Pastaj mos njerëzit do të më ftonin në pritje dhe atëherë si do t'u për ta kuptuar.
ardhshme e në të merrej vesh me të. Kome- harro se ke përparësinë të shmangesha? Për të blerë kuaj? Po ata janë të rrezik-
njëjtën orë, sepse diografit, që nga koha kur e dëgjosh çdo mbrëmje shëm. Tashti që kam para aq sa dua nuk kam blerë Borgjezi është një njeri që nuk pranon bakshish
pres një mik". kishte mësuar në shkollë, i komeditë e Bernard Shout, asgjë. Më mjaftuan që kur mbyll sytë shoh atë ëndërr më pak se pesë stërlina.
kishin mbetur në kujtesë - i tha drejtori. që dua. * Një gazetar e (vijon javen e ardhshme)