TAHTA VE TAŞLAR

Bu bir satranç tahtasıdır. Üzerinde 8'er

kareden oluşan 8 yatay ve 8 dikey vardır.
Hepsi toplam 64 karedir.

Karelerin yarısı bu tahtada gridir. Tahtada

daha açık renkte olan karelere BEYAZ
KARELER denir.
Karelerin diğer yarısı bu tahtada
yeşildir.Tahtada daha koyu renkte olan
karelere SİYAH KARELER denir.

Bu tahta doğru biçimde yerleştirilmiştir. Sağ

alt köşede beyaz kare vardır.

Bir satranç oyuncusu bir ordunun komutanı

gibidir. Herkesin 16 askeri vardır.
Bir oyuncu Beyaz taşların komutanıdır. Diğer
oyuncu da siyah taşların komutanıdır.
Satranç oyunu sırayla oynanan bir oyundur.
İLK HAMLEYİ HEP BEYAZLAR YAPAR.
Satranç takımındaki kısa boylu, şişman taşlara
KALE ismi verilir. Her oyuncunun İKİ KALESİ
vardır. Kalelerin oyuna başlangıç kareleri
köşelerdir.

At başlarına benzeyen taşlar ise AT ismini alır.

Gene iki beyaz ve iki siyah at vardır. Oyuna
Kalenin yanında başlarlar.

Sivri uçlu attan biraz uzun taşlar

FİLLERDİR.ıki beyaz iki de siyah fil vardır.

Üzerinde artı işareti bulunan taşlar ŞAHTIR.

Uzun boyludurlar. Bir beyaz bir de siyah şah
vardır.
Beyaz şah, Filin yanındaki SİYAH KAREDE
oyuna başlar.
Siyah şah Filin yanındaki BEYAZ KAREDE
oyuna başlar.
 Şah dışında uzun boylu iki taş daha vardır.
Tepelerinde taç benzeri bir şekil vardır.Buna
VEZİR denir.Fil ile şah arasına yerleştirilirler.
BEYAZ VEZİR oyuna BEYAZ KAREDE başlar.
SİYAH VEZİR oyuna SİYAH KAREDE başlar.

Geriye dizilmek üzere ufak taşlar

kalmıştır.Bunlara PİYON denir.8 beyaz ve 8
siyah piyon vardır. Piyonlar oyuna öteki
taşların önünde dizili olarak başlarlar.

Şahların ve Vezirlerin uygun bir biçimde yerleştirildiğine çok dikkat ediniz. BEYAZ VEZİR BEYAZ
KAREDE, S&İYAH VEZİR SİYAH KAREDE olmalıdır.

KALE HAREKETİ

Bu ders size Kalenin hareketini öğretecektir.

Kale ileri, geri ,sağa ve sola istediği miktarda
ilerleyebilir.

Kalenin önünde aynı renkten bir taş varsa

Kale o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne
doğru hareket etmek isterse sadece o taşın
olduğu yere kadar gidebilir.
 Kale rakip taşı, onun bulunduğu karenin
üzerine gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz
Kale Siyah Piyonu ALABİLİR. Bir taşı
alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız
ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız. Taş alış
damadan farklıdır. Taşın üzerinden atlayıp
ALAMAZSINIZ.

Filmi izleyin ve Beyaz Kalenin taşları nasıl aldığını görün.

FİL HAREKETİ

Bu ders Filin hareketlerini öğretecektir. Fil

çapraz (diagonal) olarak istediği miktarda
hareket eder. Filin hep aynı renkteki karelerde
gidebildiğine dikkat ediniz. Eğer aynı karede
iki Filiniz varsa hata yapmışsınız demektir!
 Filin önünde aynı renkten bir taş varsa fil o
taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru
hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu
yere kadar gidebilir.

Fil rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine

gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz Fil, Siyah
Piyonu ALABİLİR. Bir taşı alabilmek için, rakip
taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o
kareye koyarsınız. Taş alış damadan farklıdır.
Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

Filmi izleyin ve Beyaz Filin taşları nasıl aldığını görün.

VEZİR HAREKETİ
 Bu ders Vezir hareketini öğretecektir.Vezir
hem Kale hem de Fil gibi gidebilir. Kale gibi
yukarı, aşağı, sağa ve sola gidebilir. Aynı
zamanda Fil gibi çaprazlarda hareket edebilir.
Vezir tahtadaki en güçlü taştır. Tahtanın
merkezindayken 27 kareye gidebilir.

Vezirin önünde aynı renkten bir taş varsa

Vezir o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne
doğru hareket etmek isterse sadece o taşın
olduğu yere kadar gidebilir.

Vezir rakip taşı, onun bulunduğu karenin

üzerine gelerek ALIR. Bu durumda Beyaz
Vezir, Siyah Piyonlardan birini ALABİLİR. Bir
taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan
kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye
koyarsınız.Taş alış damadan farklıdır. Taşın
üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ.

Filmi izleyin ve Beyaz Vezirin taşları nasıl aldığını görün.

AT HAREKETİ

Bu ders atın nasıl hareket ettiğini öğretecektir.

At "L" harfine benzer şekilde hareket eder.ıki
kare yukarı veya aşağı sonrada bir kare sağa
veya sola. Yanda At işaretlenmiş herhangi bir
kareye gidebilir.

Atın hareketinde diğer önemli bir olay ise eğer

At Beyaz bir karedeyse Siyah bir kareye
gitmelidir. Eğer At Siyah bir karedeyse de
Beyaz bir kareye gitmelidir.
 Diğer taşlar gibi At, rakip taşın bulunduğu
kareye giderek o taşı kaldırır ve o taşın yerine
geçebilir. Bu şekilde taş almış olur.

Diğer taşlardan farklı olarak At ismine de

uygun olarak diğer taşaların üzerinden
atlayabilir. Yanda At etrafında pek çok taş
olmasına rağmen, hala 8 kareye gidebilir.

Filmi izleyin ve Beyaz Atın taşları nasıl aldığını görün.

ŞAH HAREKETİ
Bu ders Şahın hareketini öğretecektir. Şah bir
seferinde herhangi bir yöne sadece bir kare
gidebilir. Yukarı, aşağı, sağa, sola ve çapraz.

Şah yanındaki bir karedeki rakip taşı alabilir.

Burada Beyaz Şah Siyah Piyonu alabilir.

Şahla ilgili özel bir kural vardır.

Rakip taşların gidebileceği karelerde Şah

DURAMAZ veya oraya GİDEMEZ.

Yanda Şah Siyah Kale tarafından alınabileceği

bir kareye gidemez.

Burada Şah, Fil tarafından alınabileceği bir

kareye gidemez.
 Burada Beyaz şah, Siyah şahın yanına
gidemez.İKı ŞAH ASLA YANYANA
DURAMAZLAR!

Burada Beyaz Şah, Siyah Şahın yanına

gidemez.

PİYON HAREKETİ

Bu ders Piyon hareketlerini

öğretecektir. Biraz daha karışıktır o
yüzden dikkatli olunuz!İlk karesinde
bir Piyon isteğe bağlı olarak, İLERİ
DOĞRU ya BİR KARE ya da İKİ
KARE gidebilir.

İlk hareketinden sonra Piyon BİR

KERESİNDE SADECE BİR KARE
GİDEBİLİR.
 Bu durumda Piyonlar sıkışmışlardır.
Hiçbiri ilerleyemez.

Diğer taşlardan farklı olarak Piyonlar

HAREKET ETTİKLERİ GİBİ TAŞ
ALMAZLAR İLERİ DOĞRU ÇAPRAZ
olarak taş alırlar. Bu durumda Beyaz
Piyonun 3 olası hamlesi vardır. İleri
doğru bir hamle gidebilir veya iki
Siyah Piyondan birini alabilir.

Piyonun çok işe yaramadığını

düşünebilirsiniz. Fakat Piyonun ÇOK
ÖZEL bir hareketi vardır. Eğer Piyonu
tahtanın en dibine götürürseniz, onun
yerine başka bir taş koymak
zorundasınızdır: Vezir, Kale, Fil veya
AtBu konu hakkında ilerki derslerde
daha çok bilgi verilecektir.

Anlaşılması diğer zor bir Piyon

hareketi GEÇERKEN ALMADIR. Eğer
yandaki gibi BEŞİNCİ YATAYDA bir
Piyonunuz varsa ve rakibiniz onun
yanına İKİ KARE İLERLETEREK bir
piyon sürerse, o Piyonu sanki BİR
KARE İLERLETMİŞ GİBİ
ALABİLİRSİNİZ. Bu hakkınızı ilk
fırsatta kullanmazsanız daha sonra
kullanamazsınız.

GEÇERKEN ALMAYI gösteren filmi izleyiniz. Bu konuyla ilgili daha detaylı bir
ders sonra anlatılacaktır.
 ŞAHTA

Eğer Şahınız rakip taŞ tarafından TEHDİT

EDİLİYORSA Şah ŞAHTA (Şah tehdidi
altında) denir.Şah tehdidinden
yapabiliyorsanız, BİR AN öNCE çıkmalısınız.
Yanda Beyaz Kale Siyah Şaha ŞAH çekmiŞtir.
Siyahlar, SALDIRILMAYAN bir kareye
giderek ŞAHTAN KURTULABİLİR. Siyah'ın
neden tek hamlesini olduğunu anlamaya
çalışın. .

Siyah, Kale tarafından yine ŞAH

ALTINDADIR.Bu sefer Şah güvenli bir kareye
kaçamaz. Neden olduğunu görebiliyor
musunuz? Fakat Vezir, Kale ve Fil tarafından
ŞAH altındaysak ŞAH TEHDİDİNDEN
ARAYA TAŞ KAPATARAK
KURTULABİLİRİZ. Burada Siyah, Şah
tehdidini ARAYA TAŞ KAPAYARAK
ENGELLEYEBİLİR. Siyah araya Fil kapayarak
Şah tehdidini engeller.
Üçüncü ve genelde en iyi Şahtan kurtulma
yöntemi ŞAH ÇEKEN TAŞI ALMAKTIR.
Burda, Siyah Şah'ını güvenli bir kareye
götüremez ve araya taş kapatamaz. Fakat
Siyah Fil Beyaz Kaleyi alabilir.

Burada Siyah Şah güvenli bir kareye

KAÇAMAZ. Araya TAŞ KAPATAMAZ. Şah
çeken taşı ALAMAZ. Öyleyse? ŞAH MAT!
Beyaz oyunu kazandı.

Şimdi bu pozisyonda varsayalım ki Siyah bir

hata yapıyor ve Şahını Beyaz Kalenin kontrol
ettiği yere geliyor. Beyaz, Siyah Şah'ı
ALARAK oyunu kazanabilir mi? HAYIR
KAZANAMAZ!! Sadece rakip Şah'ı
SIKIŞTIRARAK MAT EDEBİLİRİZ Şah'ı
alarak DEğİL! Beyaz Siyah'tan hamlesini
değiştirmesini istemelidir.

Bu konumda Siyah Fil, Şahı ŞAH tehdidinden

koruyor. Siyah Fille oynayamaz, çünkü o
zaman Şah tehdit altında kalır. Bu fille
AÇMAZDA diyoruz. Eğer yanlışlıkla Siyah Fille
oynarsa, Beyaz hamleyi geri almasını ve
başka hamle yapmasını istemelidir.
 TİPİK MATLAR

Rakip Şah kenardayken mat etmek daha kolaydır. Bu

derste iki değişik MATI inceleyeceğiz. Vezir ve Kale
ile rakip Şahı kenara sıkıştırarak çok sık mat
edebilirsiniz. Buna MERDİVEN MATI denir. Vezir şah
çekmekte, Kale de Şahın kaçışını engellemektedir.

Başka bir mat. Bu sefer Kale mat etmiştir. Bu tür

matlara ARKA YATAY MATI denir.

Bu örnekte sadece Şah ve Kale ile nasıl ŞAH MAT

yapıldığı gösterilmiştir. Beyaz Şah, Siyah Şahın
kaçışını engellemektedir. Unutmayın ki iki Şah
yanyana duramazlar. Kale kazanan hamleyi yapar.
ŞAH MAT

Diğer bir yaygın MAT. Buna SURATTAN MAT da

denir.Yine Şah kenardadır ve Vezir Şahın en
yakınındaki karededir. Beyaz Şah Veziri KORUR.
Siyah Veziri alamaz çünkü o zaman rakip Şahın
yanına gelmiş olur.
Bu başka bir surattan matdır. Beyaz Fil Veziri
koruyor, dolayısıyla MAT Vezirinizi Şahın üzerine
gönderirken korumalı olup olmadığına dikkat ediniz.

Bu durum MAT MIDIR? Tabii ki değil!! Siyah At,

Beyaz Veziri ALABİLİR. MAT ettiğinizi düşündüğünüz
hamleyi yapmadan önce dikkatli düşününüz. Rakibiniz
derse dikkatlice bakıp bir kurtuluş olup olmadığına
bakın.

PAT

Bu diagramda hamle Siyah'tadır. Şahını

güvenli bir kareye gidemez. Oynayacak
hamlesi yoktur. Ne oluyor? ŞAH MAT değil
çünkü ŞAH ÇEKİLMEMİŞ. Bu durum
PATTIR. Şahın ŞAH ÇEKİLMEMİŞ olmasına
rağmen, mümkün hamlesi olmadığı duruma
PAT denir. Sonuç BERABEREDİR.

Burada Siyah ŞAH TEHDİDİ altında değil ve

Şah herhangi bir yere gidemez. PAT mı? Hayır
değil! Unutmayın PAT ŞAH ALTINDA
olmadığınız ve HİÇBİR taşınızı
oynayamadığınız durumdur.
Başka bit PAT vaziyeti. Siyah nereye giderse
gitsin Şah tehdidi altına girecektir. Unutmayın
ki iki Şah asla yan yana duramaz.

Bu örnek köşedeki şahın nasıl Vezir tarafından

PAT edildiğini gösteriyor. Siyah &Şah, ŞAH
ALTINDA değil ama Vezir gidebileceği tüm
kareleri KONTROL EDİYOR. Yine PAT
Sonuç BERABERE

Rakibinizin tek şahı kaldığında PAT

yapmamak için çok DİKKATLİ olmalısınız.
Piyon tahtanın sonuna gelince başka bir taşa
(genelde Vezir) dönüştüğünü hatırlayın. Eğer
Beyaz Piyonuyla Vezir (veya Kale) çıkarsa yine
PAT olur. Siyah'ın hamlesi yoktur.

ROK

ROK Şah ve Kaleyle yapılan 2 hamlenin

oluşumundan oluşan tek bir harekettir.
Oyunda bir en fazla bir defa yapabilirsiniz.
Şahınız Kaleye doğru iki hamle atar. Aynı
hamlenin devamı olarak, Kale Şahın üzerinden
atlar ve yanına yerleştirilir.
Tahtanın iki kanadından birine rok
atabilirsiniz. ŞAH KANADINA (Şahın olduğu
taraf) veya VEZİR KANADINA (Vezirin
olduğu taraf)Diagramda Beyaz ŞAH
KANADINA ROK ATMIŞTIR.

Bu durumda Siyah VEZİR KANADINA ROK

ATMIŞTIR. Vezir kanadına rok atılırsa Şah
merkeze daha yakın olur. Şah kanadına rok
atılırsa Şah daha kenardadır.

Sadece kıpırdamamış bir Şah ve Kale ile rok

atabilirsiniz. Siyah rok ATAMAZ çünkü Şahıyla
oynamıştır. Şahını eski yerine gelse bile ROK
ATAMAZ. Beyaz ise VEZİR KANADINA rok
ATAMAZ çünkü VEZİR KALESİYLE
oynamıştır.Fakat ŞAH KANADINA ROK
ATABİLİR.

ŞAH ALTINDAYKEN rok ATILAMAZ. Burada

Siyah Fille ŞAH ÇEKİLMİŞ durumdadır. Şah
tehdidinden kurtulmak için ROK ATILAMAZ.
Daha önceden Şah çekilmiş, ama Şahınız
kıpırdamamışsa rok atabilirsiniz.
 Rakip taşla kontrol edilen yere gelecek şekilde
rok atamazsınız. Bu konumda eğer Beyaz
VEZİR KANADINA rok atarsa Şah, Filin
tehdidi altında kalmış olur.

Eğer Şah, rakip taş tarafından kontrol edilen

bir kareden geçmek zorundaysa ROK
ATAMAZ. Burada Beyaz VEZİR KANADINA
ROK ATAMAZ çünkü Beyaz Şah, Siyah
Kalenin kontrol ettiği bir kareden geçmek
zorundadır. Beyaz ŞAH KANADINADA ROK
ATAMAZ çünkü Beyaz Şah, Siyah Fil
tarafından kontrol ettiği bir kareden geçmek
zorundadır.

PİYON TERFİSİ

Bu konumda Beyazın YEDİNCİ YATAYA

ulaşmış Piyonu vardır.Tahtanın sonuna bir
piyonu sürdüğünüz zaman, piyonun yerine
başka bir taş koymalısınız.Vezir, Kale, Fil veya
Atdan herhengi birisini seçebilirsiniz.

Beyazın piyonu TERFİ ETMİŞTİR. Piyonunu

Vezire dönüştürmüştür. Neredeyse her zaman
Piyon,en güçlü taş olan Vezire terfi ettirilir.
Dikkat ediniz ki Piyon tahtadan kaldırılır, eski
yerine konmaz.
 Bu durumda eğer Beyaz Vezir ÇIKARSA PAT
olur!Bunun yerine KALE ÇIKMALIDIR.

Bu durumda eğer Beyaz Vezir ÇIKARSA,

Siyah bir sonraki hamlede MAT olur. Sarı oku
takip ederek nasıl mat olduğunu görünüz.Bu
sebeple Beyaz AT ÇIKMALI! At çıkarakak
ŞAH çeker.Aynı zamanda Siyah Veziri
TEHDİT EDER. Bir sonraki hamlede alır. Aynı
taşla iki TEHDİT birden yapmaya ÇATAL
denir.

Bir Vezire sahip olsanız bile başka Vezir

çıkabilirsiniz. Burada Beyaz Piyonuyla Vezir
çıkabilir. O zaman iki tane Vezire sahip
olacaktır.Eğer bütün Piyonlarınızı son sıraya
ulaştırırsanız tahtada aynı anda DOKUZ
Vezire sahip olabilirsiniz! Eğer başka Vezir
bulamazsınız onun yerine Vezir anlamına
gelen ters konmuş Kale kullanın.

GEÇERKEN ALMAK

GEÇERKEN ALMA kuralı pek çok insanın

anlamakta en çok zorluk çektiği kuraldır.
Unutmayın ki GEÇERKEN ALMA, Piyon İKİ
KARE sürüldükten sonra yapılır. Şimdi yavaş
yavaş bu konuyu anlatalım.
Beyazın Piyonu BEŞİNCİ YATAYA ulaşmıştır.
Beyazların tarafından sayınız. Hamle sırası
Siyahındır. Yanındaki dikeyde Piyonu vardır.
Piyonunu İKİ KARE sürmek üzeredir.

Siyah Piyonu İKİ KARE sürmüştür. Şimdi

Beyaz isterse, SİYAH PİYON SANKİ BİR
KARE SÜRÜLMÜŞCESİNE ONU ALABİLİR.

Bu durum Beyaz GEÇERKEN ALMA

HAREKETİNİ yaptıktan sonraki durumdur.
Dikkat ediniz ki Piyon şimdi ALTINCI
YATAYDADIR.

Şimdi de Siyahı aynı şeyi yaparken izleyelim.

Siyahın BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyonu vardır.
Beyazınsa İKİNCİ YATAYDA Bir piyonu
vardır ve iki sürmek üzeredir.
 Şimdi Beyaz Piyonunu İKİ KARE Sürmüştür.
Siyahın GEÇERKEN ALMA şansı vardır.

Bu konum Siyah GEÇERKEN ALDIKTAN

sonraki konumdur. GEÇERKEN ALMAYI
SADECE PİYONLA YAPABİLİRSİNİZ. İKİ
KARE BİRDEN SÜRÜLMÜŞ BİR PİYONU
ALABİLİRSİNİZ. RAKİP PİYON İKİ
SÜRÜLDÜKTEN hemen sonra GEÇERKEN
ALABİLİRSİNİZ.

GEÇERKEN ALMA kuralını bilmek oyunun

kaderini değiştirebilir. Bu durumda hamle
sırası Beyaz'dadır. Basitçe Şahıyla Siyah
Piyonu alarak oyunu rahatça kazanabilir.
Fakat GEÇERKEN ALMA kuralını unutup
Piyonunu iki sürebilir. Bunu yaparsa, Siyah,
Piyonu GEÇERKEN ALIP Piyonuyla iki
hamlede Vezir çıkıp oyunu kazanabilir.

KAZANÇ VE BERABERE

ŞAH MAT la oyunu kazanmayı

öğrenmiştiniz.Aynı zamanda PAT ile
de berabere olabileceğini
öğrendiniz. Bu derste diğer kazanç
ve berabere yollarını öğreneceğiz.
Rakibiniz terkederse oyunu kazanırsınız.Bu demektir ki, rakibiniz durumunun
umutsuz olduğunu, ne oynarsa oynasın kaybedeceğini düşünüyor ve bu sebepten
devam etmiyordur.Rakibiniz TERKEDERSE, MAT etmiş gibi kazanmış olursunuz.
Yeni başlayanlar MAT olana kadar oynamalıdırlar. Rakibinizin oyunu nasıl
bitirdiğini görerek de öğrenebilirsiniz. Belki de kim bilir rakibiniz PAT yapabilir.

Satranç saati kullanılıyorsa oyunu ZAMANDAN da kaybedebilirsiniz.

TURNUVADA oynuyorsanız, sınırlı bir zamanınız vardır. Oyun ne kadar
zamanınız kaldığını gösteren bir SATRANÇ SAATİYLE oynanır. Zamanınız
biterse ve rakibinizin MAT edecek taşı varsa OYUNU KAYBEDERSİNİZ.

Bir satranç oyunu, iki tarafında

MAT edecek taşı yoksa berabere
biter.Sadece İki Şahın kaldığı
durumda oyunu
bırakabilirsiniz.Durum
BERABEREDİR.

Şah ve Ata karşı Şah

beraberedir.Diagramdan da MATIN
mümkün olmadığını
görebilirsiniz.Eğer Şaha karşı
Şahınız ve iki atınız varsa MAT
ETMEK mümkündür, ama
ZORUNLU OLARAK MAT mümkün
değildir.Dolayısıyla beraberedir.

Şaha karşı Şah ve Fil de

kazanamaz.Bu konum gelirse
beraberedir.Şah ve Ata karşı, Şah
ve At veya Şah ve File karşı Şah ve
Fil de beraberedir.Şah ve iki Fille
Şahı MAT edebilirsiniz (ama çok
zordur).Şah, Fil ve Atla Şahı MAT
edebilirsiniz (ama çok zordur).

Hamlenizi yaptığınız zaman durumun eşit olduğunu düşünüyorsanız, BERABERE

TEKLİF EDEBİLİRSİNİZ.Eğer rakibiniz BERABERE TEKLİFİNİZİ KABUL
EDERSE oyun berabere olur.Fakat bu satranç kariyerinizde bu seviyedeyken,
berabere teklif etmemek veya teklifi kabul etmemek daha iyidir.Her oyunu MAT
veya PAT olana kadar oynayınız.
Eğer AYNI KONUMA HAMLE SIRASI AYNI KİŞİDE OLMAK ÜZERE ÜÇ KEZ
VARILIRSA oyun berabere olur.Bu şekilde ancak hamleleri yazıyorsanız veya
birisi izliyorsa berabere yaplabilirsiniz. Dikkat ediniz bu kural KONUM
TEKRARIDIR hamle tekrarı DEĞİL. SÜREKLİ ŞAHDAN dolayı değil konum
tekrarı oluştuğundan berabere olur.
Oyunun herhangi bir aşamasında İKİ oyuncuda 50 HAMLE BOYUNCA TAŞ
ALMAMIŞ VEYA PİYON SÜRMEMİŞSE, oyun BERABEREDİR. Tek başına Şah
kalmışsa bile rakip PİYON SÜRERSE saymaya yeniden 1'den başlarız.

KUMAK VE YAZMAK

1. Bol bol satranç oynamak güzeldir ama daha çok zevk alabilmek için satranç
hamlelerini yazmayı ve okumayı öğrenmeniz gereklidir. Bunu öğrenmenizi
istememde başka iyi bir sebep daha var. Her karenin bir ismi vardır. "At f6'da"
demek "At Şahın yanındaki Filin önündeki Piyonun önünde" demekten daha
kolaydır. Beğenmiyorsanız siz bilirsiniz!

2. Satranç hamlelerini okumayı öğrenirseniz satranç kitaplarının ve dergilerinin

şaşırtıcı dünyasına adımınızı atabilirsiniz.

3. Hamleleri yazmayı öğrenirseniz, bütün oyunlarınızı kaydedebilirsiniz. Bunu şu

sebeplerden yapmalısınız.

1.Çocuklarınıza ve torunlarınıza göstermek üzere oyunlarınızı toplayabilirsiniz.

2.Oyunlarınızı nerelerde hata yaptığınızı görebilmek için tekrar edebilirsiniz
(mümkünse daha kuvvetli bir oyuncuyla)
3.Eğer iyi bir oyun kazanırsanız, ne harika olduğunuzu arkadaşlarınıza
gösterebilirsiniz.
4. 50 hamle kuralından veya üç kez konum tekrarından dolayı berabere iddia
edebilirsiniz.
5.Eğer tahtadan bir taş düşerse onun nerede olduğunu bulabilirsiniz.
6.Siz yokken rakibiniz taşların yerini değiştirip sizi kandıramaz.
7.Önemli turnuvalarda hamlelerinizi yazamak zorundasınızdır.

4. Bazı insanlar hamleleri yazmanın sıkıcı olduğunu düşünürler ama buna

alışırsanız satrançta çok daha iyi ilerlersiniz. Büyük olasılıkla en iyisi 1 sene
oynamak, sonra yazmaya başlamaktır.

5.İşte bir satranç tahtası. Dikkatliyseniz

kenarlardaki numaraları ve harfleri
farketmişsinizdir. Her yatayda A'dan H'a
kadar harfler vardır. Ve her dikeyde de
1'den 8'e kadar sayılar vardır.
 6. Satranç tahtasındaki Her KARENİN bir
ismi vardır. Bu kareler dikey ve yataydaki
harf ve sayıların kesişiminden ortaya
çıkmaktadır. "Amiral Battı" oynadıysanız bu
size yabancı değildir.

7. İşte başlangıç konumu. Dikkat edin ki

BEYAZ TAŞLAR 1 ve 2 numarada
başlarlar.Ve SİYAH TAŞLAR 7 ve 8
numarada başlarlar.BEYAZ ŞAH nerededir?
e1'de. SİYAH ATLAR NEREDEDİR? b8 ve
g8'de BEYAZ PİYONLAR a2, b2, c2, d2,
e2, f2, g2, ve h2'dedir, SİYAH VEZİR
d8'dedir.

8. Her taş türü için bir harf vardır. Şah için 'Ş', Vezir için 'V', Kale için 'K' Fil için
'F', At için 'A'. Ya Piyonlar? Onlar ufak taşlardır ve herhangi bir harf almazlar.
Dikkat edin ki aletler için BÜYÜK HARF kareler için KÜÇÜK HARF kullanılır.

9. Hamleleri yazmak için iki yol vardır. UZUN YOLDA, önce aletin harfi yazılır
sonra bulunduğu kare, sonra da gittiği kare yazılır. KISA YOLDA taşın nereden
geldiğini yazmazsınız , sadece gittiği yeri yazarsınız. Daha kolay derslerimizde
UZUN YOLU kullanacağız. Örneğin Eğer Atı g1'den f3'e gidersek Ag1-f3 yazarız
veya, Af3 Piyon sadece kareler kullanarak yazılır. e2-e4 veya sadece e4

10. Alışları ifade etmek için x harfini kullanırız. Eğer f3'deki bir At e5'deki bir
piuonu ALIRSA, Af3xe5 yazarız veya sadece Axe5. Eğer e4'deki piyon d5'den
birşey alırsa exd5 yazarız, kısa hali de exd5'dir. Eğer şah çekersek hamleden
sonra + işareti koy

TAŞLARIN DEĞERLERİ

1. Taşların hareketlerini öğrendiğinize göre

bazı taşların diğer taşlardan daha iyi
olduğunu gÖrmüşsünüzdür.Takımınızda
bazı oyuncular çok kuvvetli, diğerleri ise
daha az kuvvetlidir. Şimdi taşların
değerlerine bakalım.
2. Piyonla başlayacağız. Bazen Er ismini de
alan bu taş BİR PUAN değerindedir.

3. Bir sonraki, At. At genelde üç piyon

değerindedir. Atın değeri ÜÇ PUANDIR.

4. File geçelim Fil yaklaşık olarak At

gücündedir. Filin de değeri ÜÇ PUANDIR.

5. Bir sonraki taş Kaledir. Kale epey

kuvvetli bir taştır. Atdan daha kuvvetlidir
çünkü daha uzağa gidebilir. Filden daha
kuvvetlidir çünkü tahtadaki tüm karelere
gidebilir. Kalenin değeri BEŞ PUANDIR.
 6. Takımınızdaki en kuvvetli oyuncu
Vezirdir. Vezir Kale ve Filin birleşimi gibidir
ve biraz daha fazlasıdır. Değeri DOKUZ
PUANDIR.

7. Son olarak şah. Bildiğiniz en büyük rakam nedir? Milyon? Milyar? Sonsuz?.
İşte Şahın değeri budur. Yani tüm oyun değerindedir.

8. Bu değerler yeni başlayanlara rehberlik edebilecek bilgilerdir. Fil ve Vezirin

değeri çok az daha fazladır. Genelde Fil, Atdan biraz daha iyidir. Bir Fil ve At,
Kale ve bir Piyondan genelde daha değerlidir. Güçlü oyuncular puanlardan çok
tecrübelerine ve pozisyon değerlendirmesine gÖre hareket ederler.

9. Satrançta da normal hayatta olduğu gibi büyük ordu küçük orduyu genelde
(her zaman değil) yener.

10. Öyleyse satranç oynarken rakibinizinkinden daha kuvvetli bir orduya sahip
olmaya çalışın.

11. Ordular konusunda biraz daha fazla düşünelim. Varsayın ki 1000 kişilik bir
ordu 999 kişilik bir orduyla savaşıyor. çok büyük bir üstünlük yoktur değil mi?
Ama varsayın ki iki taraftan da 998 adam Öldü. Şimdi iki kişilik orduya karşı bir
kişi var. Çok daha iyi değil mi?

12. Satrançta da aynı şey geçerlidir. Puan olarak öndeyseniz, oyunu kazanmanın
en kolay yolu TAŞ DEĞİŞMEKTİR. Fakat bu gözüktüğü kadar kolay değildir.
Bazen de oyunu kazanmak için Piyonu Vezir çıkmak zorundasınızdır. Ve ne kadar
çok Piyonunuz varsa o kadar Vezir çıkmanız kolaylaşır.

13. Sonuç olarak size iki tavsiyemiz var I. PUAN OLARAK ÖNDEYSENİZ
TAŞLARI DEĞİŞMEYE ÇALIŞIN AMA PİYONALARI FAZLA DEĞİŞMEYİN II.
PUAN OLARAK ALTTAYSANIZ TAŞLARI DEĞİL PİYONLARI DEĞİŞMEYE
ÇALIŞIN

TAŞ ALIŞ

1.Satranççılar arasında BEDAVA veya BOŞTA kavramı vardır. Kendi rengindeki

bir taş tarafından korunmayan ve rakibin alabileceği taşlara denir. Eğer rakibiniz
bir şeyleri boşa bırakacak kadar dikkatsizse, genelde almak doğrudur. Unutmayın
ki genelde ordusu daha kuvvetli olan ordu oyunu kazanır.
 2.İlk derste birşey vermeden herhangi birşeyi
alabilmek için aşağıdaki duruma bakın. Hamle
sırası Beyazdadır. Bedava ne alabilirsiniz? Evet
doğru! Siyah dikkatsiz bir şekilde Vezirini siz
alabilecek şekilde boşa koydu. Dolayısıyla
KURAL BİR, oyun boyunca her hamlede
bedava bir şey alıp alamayacağınıza bakın.

3. Taşların değerlerinin ne olduğunu hatırlıyor

musunuz? Piyon:1, At:3, Fil:3, Kale:5, Vezir:9
Bir sonraki önemli şey, daha değerli bir taşı
daha az değerli bir taşla alıp alamayacağınızı
kontrol etmektir. Burada Beyaz ne yapmalı? Fili
Kaleyi almak için nasıl kullanabileceğinizi
görebiliyormusunuz? Tabii ki filininzi vermiş
olacaksınız, ama hiç de önemli değil çünkü 3
puanlık taşı verip 5 puanlık bir taş alacaksınız.
Çok karlı bir alış veriş!

4. Pek çok zaman bir taşın defalarca

SALDIRILDIĞI ve yine pek çok taşla
SAVUNULDUĞU konumlar elde edeceksiniz. O
zaman dikkatlice neler olduğunu
HESAPLAMALISINIZ. Almaya devam
ederseniz kim karlı olacak? İşte basit bir örnek.
Beyaz Siyah Piyona ikiyle hücum ediyor fakat
Siyah sadece bir kuvvetle savunuyor.
Dolayısıyla bu durumda Beyaz ister Piyonla
ister atla Piyonu kazanabilir.

5. Hepsi güzel ama, sizde sahip olduğunuz

şeyleri güven altında tutmalısınız. Bunu nasıl
başarabilirsiniz? Taş kaybetmemeniz iÇin bazı
yöntemler düşünebilir misiniz?

6. Çok basit. BİR ŞEY YAPMADAN ÖNCE İYİCE BAKININ. Eğer yola
BAKMADAN karşıya geçmeye kalkarsanız ezilebilirsiniz. Uçurumun kenarında
BAKMADAN dolaşırsanız aşağıya düşebilirsiniz. öyleyse rakibinizin son hamlesine
bakın. Niye bu hamleyi oynadı? Herhangi bir taşımı TEHDİT EDİYOR MU? diye
kendinize sorun.
7. Bu pozisyona bakın. Siyah son hamlesinde
Vezir'in önündeki piyonu iki sürdü. Ne TEHDİT
EDİYOR? Tahtaya dikkatlice bakın siyahın
BEYAZ VEZİRİ TEHDİT ETTİĞİNİ
göreceksiniz. Son hamlesi filin ÖNÜNÜ AÇTI
ve Beyaz Veziri TEHDİT ETTİ. Bu tür
hamlelere AÇARAK TEHDİT YAPMA denir.
Rakibinizin sadece oynadığı hamlesine
bakarsanız AÇARAK TEHDİTLERİ gözden
kaçırabilirsiniz. Bu yüzden DİKKATLİ OLUN

8. Bu pozisyona bir bakalım. Siyah, Beyaz

Şahın önündeki Piyonu TEHDİT ediyor. Bu
konuda ne yapacaksınız? Belki Veziri iki Çapraz
giderek KORUYABİLİRSİNİZ. Sizce bu iyi
hamle midir?

9. İşte Vezir hamlesinden sonraki konum, şimdi

Siyah ne yapabilir? Siyah BEDAVA bir at
alabilir. Beyaz SAVUNMA TAŞINI ÇEKEREK hata
yaptı!

10. Bu pozisyona geri dönelim. Fili Çapraz

olarak iki ilerleterek Piyonu korumak iÇin
kullanabilir miyiz? Bunda bir yanlış görüyor
musunuz?
 11. İşte Fil oynadıktan sonraki konum. şimdi
Siyahın ne yapabileceğini görüyor musunuz?
Siyah yine BEDAVA Atı alabilir. Beyazın Filinin
nasıl Vezirin Atı SAVUNMASINI
ENGELLEDİĞİNİ GöRüYOR MUSUNUZ?

12. Bu tür hatalar yapmak ÇOK KOLAYDIR. Siz de benzeri hatalar yapacaksınız.
Staranca yeni başlayan herkes böyle hatalar yapar. Bununla beraber rakipleriniz
de böyle hatalar yapacaktır. O yüzden gözlerinizi açın. Her hamle bedava bir şey
alma şansınızı kovalayın.

SALDIRI VE SAVUNMA

1. Satranç futboldaki gibi bir ATAK ve

DEFANS oyunudur. Bu dersde üç terimi
anlatacağız, ATAK, DEFANS ve TEHDİT ve
bunların satrançta nasıl kullanıldığını göreceğiz.

2. Eğer bir taş diğer taşı alabilecek durumdaysa buna ATAK denir. Daha sonra
taşlara saldırabildiĞiniz gibi KARELERE de saldırabileceğinizi göreceksiniz. Fakat
bu derste TAŞLARA ATAĞI göreceĞiz.

3. Varsayın ki ben sizin taşlarınızdan birine SALDIRIYORUM. Ama sizinde ben

bu taşı aldığımda, o taşı geri alacak taşınız var. Bu taşa SAVUNMA TAŞI denir.
ATAK VE DEFANS satrancı oluşturan şeylerdir.

4. SAVUNMASIZ TAŞA SALDIRIYA TEHDİT denir. Yeterince korunmayan taşa

SALDIRIYA da TEHDİT denir. DAHA KUVVETLİ TAŞA, DAHA ZAYIF TAŞLA
yapılan SALDIRIYA da TEHDİT denir. Eğer rakibinizin hamlesi bir TEHDİT
YARATIRSA, bu konuda birşey YAPMALISINIZ. Aşağıdaki pozisyonlarda
örnekler verilmektedir.
5. İki oyuncu da merkeze Er sürerek oyuna
başlamışlardır. Sonra Beyaz Atını geliştirir, ve
Piyonu TEHDİT EDER. Siyah bu konuda birşey
yapmalıdır. Piyonu kaçamaz, ama onu
KORUMANIN pek çok yolu vardır. Kaç yol
bulabilirsiniz?

6. Siyah TEHDİT EDİLMİŞ Piyonunu At

GELİŞTİREREK koruyor, ve Beyaz diğer
merkez Piyonunu sürüyor. Şimdi merkezde
karışık bir pozisyon var. Beyaz Siyah'ın merkez
Piyonuna İKİYLE SALDIRIYOR, öte yandan
Siyah BİRLE KORUYOR. Siyah bu TEHDİDE
karşı birşey yapmalı.

7. şimdi bu konuma tekrar bakın, fakat bu

sefer Beyazın sürdüğü Er'e dikkat edin. Siyah
bu Piyona İKİYLE SALDIRIYOR, Piyonla ve
Atla Beyaz İKİYLE KORUYOR, Atla ve Vezirle
Siyah şimdi DEĞİŞMELERE girebilir.

8. Siyah Beyaz Piyonu kendi Piyonuyla ALIR ve

Beyaz da Atıyla Piyonu GERİ ALIR (EN İYİ
HAMLE) Piyonu Beyaz Vezirle almak çok kötü
bir hata olurdu. Neden olduğunu görüyor
musunuz? Eğer bir karedeki taşı iki veya daha
fazla taşla alma imkanınız varsa, neredeyse her
zaman alışa daha zayıf taşla başlamak
doĞrudur. şimdi Siyah istese Atları da
DEĞİŞEBİLİRDİ. (BU TüR DEĞİŞİMLER
SATRANÇTA ÇOK SIK OLUR)
9. Siyah ATLARI DEĞİŞMEK yerine Filini
GELİŞTİRMEYİ tercih ediyor. Bu hamle bir
TEHDİT yaratır. Beyazın atına İKİYLE
SALDIRILMIŞTIR, ama sadece BİRLE
KORUNMAKTADIR. Bu konuda birşey
yapmalıyız. ATLARI DEĞİŞEBİLİRİZ. ATINI
DAHA GüVENLİ bir kareye çekebilir. ATI
SAVUNABİLİRSİNİZ. Bunun Piyon ve Fille
NASIL YAPILABİLECEĞİNİ GöREBİLİYOR
MUSUNUZ?

10. Şimdi bu konuma bakın. Beyaz Veziriyle

yeni oynadı. Vezir üç piyona birden
SALDIRIYOR. İkisi SAVUNULMAKTADIR.
Diğeri savunulmamaktadır, öyleyse Siyah bu
Piyonu korumalıdır.

11. Bu pozisyonda Beyaz en son Veziriyle

oynadı. Bu hamle ÇİFT TEHDİT yapmaktadır.
Merkezdeki Siyah Piyona Beyaz Vezir
SALDIRMAKTADIR ve KORUMASIZDIR. Filin
önündeki Piyona Vezir ve Fille İKİYLE
SALDIRILMAKTADIR ve sadece BİRLE
SAVUNULMAKTADIR. Siyah İKİ TEHDİDİ de
engellemelidir. Bunu Veziriyle engellemenin iki
yolu vardır. İkisini de bulabilir misiniz?

12.Son olarak, burada ne oluyor? Beyaz aynı

Siyah Piyona Fil ve Atla SALDIRIYOR. Piyon
sadece BİRLE SAVUNULUYOR. Bu sefer Siyah
Vezirini SAVUNMA TAŞI olarak kullanamaz
çünkü saldıran taşlardan daha DEĞERLİDİR.
SAVUNMANIN tek yolu Beyaz Filin önünü,
Vezirin önündeki Piyonu iki sürerek
KAPATMAKTIR.
 MAT ETMEK

1. Unutulmamalıdır ki satrançta en önemli amaç MAT ETMEKTİR. Bir oyunu

rakip terketmediği durumda ancak mat ederek kazanabiliriz. Bu dersimizde bir
takım temel mat tekniklerini inceleyceğiz

2. En tipik mat MERDİVEN MATIDIR. Burdaki sistem Şöyle çalışır. Kalelerden

biri Şah Çeker, diğeri de Şahın aşağı doğru kaçmasını engeller bu Şekilde yavaŞ
yavaŞ Şah sıkıŞtırılır. Bu mat 21. dersimizde detaylı olarak gösterilmiştir.

3. Diğer bir mat türü ARKA YATAY MATIDIR.

Bu durumda Siyah kalesiyle yeni piyonu
almıştır. Fakat şimdi Beyaz Kale ile en dibe
kadar ilerleyerek ŞAH MAT edebilirsiniz. Siyah
şahın kaçabilecek yeri yoktur.

4. (Bu diagramda Piyon h6'dadır) Peki bu

konum da Beyaz mat edebilir mi? Hayır edemez
Çünkü hala Şahından sonra Şah kaçabilir. Bu
tür durumlar iÇin Siyah'ın HAVA DELİĞİ vardır
denir.

5. Bir başka örnek. Beyaz Şah çekmiştir. Mat

mıdır? Evet mattır. Siyahın HAVA DELİĞİ
vardır ama oraya KAÇAMAZ çünkü Fil hava
deliğini tutmaktadır.

6. Yine başka bir konum. Beyaz Şah çekmiştir. Mat mıdır? Siyahın yine hava
deliği vardır ama hava deliğinden NEFES ALAMAZ çünkü Fil hava deliğini
kapatmaktadır. Şah yukarı çıkamaz çünkü Fil çıkış karesini tutmaktadır.
7. Şimdi göstereceğimiz mat türü SURATTAN
MATTIR. Bu örnekte Siyah Şah tahtanın
kenarındadır. Beyaz Vezir, Siyah Şahla yüz
yüze gelmiŞtir. Veziri Beyaz Şah korumaktadır.
Bu tür matlara surattan mat denir.

8. Benzer fikri oyun ortasında rok atmış Şah

karşısında da uygulayabiliriz. Vezir onu koruyan
Fil sayesinde SURATTAN MAT etmiştir.
Rakibiniz rok atmışsa bu şekilde MAT etmenin
yollarını arayınız. Rok atmışsanız DİKKAT
EDİN! Anahtar kareyi beyazın yaptığı gibi
korumak iyi bir fikirdir.

9. Burada da SURATTAN MATIN nasıl açılışda

uygulanabileceğine örnek gösterilmektedir.
Sadece dört hamle sonra Siyah ŞAH MAT
olmuştur. Filin, Veziri nasıl koruduğuna,
böylece Siyah Şahın Beyaz Veziri alamadığına
dikkat edin.Buna ÇOBAN MATI denir.
TEMEL AÇILIŞ PRENSİPLERİ

1. Satranç oynarken,ilk hamleleri doğru

yapmak ÇOK, ÇOK ÖNEMLİDİR. Eğer bunu
başarabilirseniz oyunun geri kalan bölümü
kolaylaşır. Size yardımcı olacak üç TEMEL
KURAL VARDIR.

2. KURAL 1: TAŞLARINIZI GELİŞTİRİN

Bir futbol takımın antrenörü olduğunuzu
varsayın. Gerideki taşlar sizin adamlarınızdır.
Onları oyuna sokmalısınız. Ve oyuna sokmanız
gereken ilk taşlar ATLAR VE FİLLERDİR.

3. KURAL 2: MERKEZİ ELE GEÇİRİN

Futbolda olduğu gibi, ORTA SAHAYI kontrol
eden taraf genelde oyunu kazanır. Öyleyse
TAHTANIN ORTASINDA oynayın, kenarlarda
değil.

4. KURAL 3: ŞAHINIZI GüVENLİK ALTINA

ALIN
Şahınızı futboldaki gibi korunması gereken bir
kale gibi düşünün. Futboldakinden farklı olarak
satrançta kalenizi istediğiniz yere koyabilirsiniz.
Şahı ortada bırakmak çok tehlikelidir. Bu
demektir ki genelde hızlı bir şekilde ŞAH
KANADINA ROK ATMALISINIZ. Oyunun
başında rok attıktan sonra şahın önündeki üç
eri kıpırdatmamaya çalışın.
5. Diğer tavsiyeler: Şahınızın önündeki
Piyonu İKİ KARE sürerek başlayın. Bu
MERKEZ KARELERİ KONTROL ETMEYE ve Fil
ve Vezir için HATLAR AÇMAYA yarar. Başka iyi
hamleler de vardır ama bu hamleyle başlayan
açılışlar yeni başlayanlar için iyidir.

6. İYİ BİR SEBEP OLMADAN VEZİRİNİZİ

ERKENDEN OYUNA SOKMAYIN. Vezir çok
değerlidir ve daha az değerli taşlar tarafından
kovalanabilir.

7. Kaleleri üçüncü yataydan oyuna sokmayın

Aynı şekilde onlar da daha fazla değerlidirler ve
Filler ve Atlar tarafından kovalanabilirler.
Kaleler genelde oyuna SON giren taşlardır.
Genelde ARKA YATAYDA, Piyonsuz hatlar
bulmak için gidip gelirler. Bu sebepten dolayı da
genelde çabucak ROK ATILIR.

8.Kenardaki Erleri iyi bir sebep olmadan

sürmeyiniz. Bu durumda, gösterildiği gibi Siyah
Vezirini ilerleterek ŞAH MAT edebilir. Bu Veziri
oyuna erkenden sokmak için iyi bir sebeptir!
Buna APTAL MATI denir.Ancak bir aptal böyle
oynar.
 9. Açılışta iyi bir sebep olmadıkça aynı taşla iki
kez oynamayın. Beyaz burada aynı taşla iki kez
oynamıştır. Bir taşla ikinci kez oynamadan önce
bütün taşlarınızla bir kez oynayın. Tüm taşlarını
çıkabilen ilk oyuncu yine atak şansını ilk elde
eden oyuncu olacaktır.

10. Öteki taşların önünü engelleyecek şekilde

taşları geliştirmeyiniz. Burada iki oyuncu da bu
hatayı yapmıştır. Beyaz Filini, öteki Filini
çıkmak için süreceği Piyonun önüne koymuştur.
Siyah, Vezirini Filin önüne koymuştur böylece
bu Fili artık çıkamaz.

11. Unutmayın ki bu kurallar başta oyunu iyi bir şekilde sürdürmenize yardımcı
olabilecek kurallardır. Bu kurallara uymamanız gereken pek çok özel hal olabilir.
Örneğin taş kazanmak veya mat etmek gibi. Ama önemli olan istisnaları
öğrenmeden temel kuralları öğrenmektedir.

12. Son olarak. Son 500 yılda, dünyanın en iyi oyuncuları satranca en iyi şekilde
nasıl başlanacağını araştırmışlardır. Bu uzmanlar BİNLERCE kitap yazmışlardır.
Bu seviyede bu kitaplar sizin için anlaşılması zordur. Fakat bu siteyi dolaşırsanız
yararlı pek çok şey bulabilirsiniz. HERŞEYİ KENDİNİZ YARATMAYA
ÇALIŞMAYIN - UZMANLARI DİNLEYİN

MERDİVEN MATI

1. Bu derste nasıl MERDİVEN MATI

yapacağımızı göreceğiz. Bu konumdan
başlayacağız. Siyah şahı tahtanın en dibine
sürükleyerek MAT edeceğiz.
2. İlk Kale Şaha saldırıyor.

3. şimdi öteki Kale şah çekiyor. Kaleler

tahtayı merdiven gibi düşünürsek, adım adım
yukarıya çıkıyorlar. Şah yine yukarıya
çıkmalı.

4. şimdi yine öteki Kale şah çekiyor.

Meridivende yukarıya doğru bir adım daha
atıldı. Basamaklar yavaş yavaş bitiyor!

5. Sıra öteki Kaleye geliyor. Şah yine yukarı

çıkmak zorunda , aşağıya geçiş yok. Son
basamağa gelindi!
6. Birinci Kale tekrar harekete geçiyor. Bu
sefer kaçacak yer yok. Aşağıya gidemez
çünkü öteki Kalenin atış alanına girmiş olur.
ŞAH MAT Oyun bitmiştir.

7. Şimdi aynı konumu baştan inceleyeceğiz

ama bu sefer Siyah işleri biraz
zorlaştıracak.şah bu sefer kalelerden birinin
üzerine gitmeye çalışıyor. Bakalım ne olacak?

8. Yine ikinci Kale şaha ateş açıyor. Şimdi

Siyah şah cesur bir şekilde Kalenin üzerine
gidiyor. Beyaz dikkalti olmalı, simdi ilk Kale
ateş açarsa Siyah şah öteki Kaleyi ALABİLİR.
Öyleyse ne yapmalı?

9. Beyaz Kale saldırıdan kaçar. Tahtanın öteki

yanına gider. Yalnız en uzağa gitmez çünkü o
zaman arkadaşının yolunu kapatmış olur.
Şimdi Siyah şah yine Kalelerin üzerine
gitmeye başlar. Bakalım zamanında oraya
ulaşabilecek mi?
 10. Beyaz Kale yine merdiveni çıkmaya
başlar ve şaha ateş açar. Siyah şah yine tüm
gücüyle Kaleye saldırmak için harekete geçer.
Ama bu sefer geç kalacaktır.

11. İkinci Kale de bir basamak çıkar ve şaha

ateş açar. Oyun neredeyse bitmiştir. Siyah
şahın tahtanın en kenarına gitmekten başka
çaresi yoktur. Bir sonraki hamle ŞAH MAT
olacaktır. Görebildiniz mi?

12. Şah yine tahtanın kenarında sıkışmıştır.

Merdivenin basamakları bitmiştir. Yukarı
çıkamaz, aşağı inemez, yine aynı şekilde
kenarlara da gitmek mümkün değildir.

13. MERDİiVEN MATINI arkadaşlarınızla deneyin, zaman geçtikçe bu matı çok

kolay yapabileceksiniz. Benzer şekilde bu matı Vezir ve Kale ile de yapabilirsiniz.
Eğer bir oyunu kazanıyorsanız ve mat etmekte zorluk çekiyorsanız MERDİVEN
MATINI kullanın.
SATRANÇ DERSLERİ 10 (d) "Mat Örnekleri (AT VE FİL İLE MAT)"

At Ve Fil İle Mat:

At ve fil ile mat ederken de, iki fil matında olduğu gibi rakip şahı köşeye sürmeliyiz. Yalnız dikkat etmemiz
gereken önemli bir nokta, rakip şahı süreceğimiz köşenin filimizin kontrol ettiği karelerle aynı renkte bir
köşe olması gerektiğidir. Yanda görülen konumda, beyazlar siyah şahı kendi fillerinin kontrol ettiği bir
beyaz köşeye sürerek mat etmişlerdir.

posted by satranc at 15:40 0 comments

SATRANÇ DERSLERİ 10 (c) "Mat Örnekleri (İKİ FİL İLE MAT)"

İki Fil İle Mat:

İki fil ile mat etmeyi planlarken rakip şahın hangi köşeye yakın olduğuna bakmalıyız. Sonra da filler ve
kendi şahımızın desteği ile rakip şahı köşeye sürmeliyiz. Yanda görülen konumda beyazlar, siyah şahı
köşeye sıkıştırarak mat etmişlerdir.

posted by satranc at 15:22 0 comments

19.12.05
SATRANÇ DERSLERİ 10 (b) "Mat Örnekleri (KALE İLE MAT)"

Kale İle Mat:

Rakip şahı kale ile mat etmeyi planlarken, öncelikle tahtanın hangi kenarına yakın olduğuna bakmalıyız.
Kalemiz ve şahımızın desteği ile rakip şahı en yakın kenar sütuna sıkıştırmalıyız. Yanda görülen konumda
beyazlar siyahları mat etmişlerdir.

posted by satranc at 15:02 0 comments

SATRANÇ DERSLERİ 10 (a) "Mat Örnekleri (VEZİR İLE MAT)"

 Vezir İle Mat:
Rakip şahı vezir ile mat etmeyi planlarken, öncelikle tahtanın hangi kenarına yakın olduğuna bakmalıyız.
Vezirimiz ve şahımızın desteği ile rakip şahı en yakın kenar sütuna sıkıştırmalıyız.
Yanda görülen konumda beyazlar siyahları mat etmişlerdir.

Beraberlik

Oyun bazı durumlarda berabere biter. Bunlar:

* Sürekli Şah: Bir taraf sürekli şah çekiyor ve diğer tarafın kurtulma şansı yoksa berabere biter.

* Pat: Bir tarafın şahı hareket edemiyor ve kurallara uyan bir hamle yapamıyorsa berabere biter.

* Mat Edecek Taşın Bulunmaması: İki tarafta da mat edebilecek sayıda ve özelliklerde taş bulunmuyorsa
berabere biter. Bunlar tahtada sadece iki şah varsa, ek olarak fil, at ya da 2 at varsa pozisyon yok demektir.

* Hamle Tekrarı: Aynı pozisyon üst üste tekrar ediyorsa berabere biter.

* 50 Hamle Kuralı: İki tarafta 50 hamle boyunca piyon sürmemiş ya da taş almamışsa berabere biter.

* Anlaşmalı: Oyunun berabere biteceğini düşünen taraflar anlaşırlarsa berabere biter.