ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးမီးရူးတန္ေဆာင္ရခိုင့္Aာဇာနည္Aသွ်င္UီးUတၱမ

ဆရာေတာ္ ဦးUတၱမသည္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၂၈)ရက္ တနဂၤေႏြေန႔၌ ရခိုင္ျပည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕

ရွိ ရူပရပ္တြင္ ဖခင္ ဦးစံ ျမ ႏွင့္ မိခင္ ေဒၚေAာင္ၾကြျဖဴတို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ငယ္နာမည္
ေမာင္ေပၚထြန္းေAာင္ ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ငယ္ရြယ္ခ်ိန္Aခါကတည္းက
ပညာေရးထူးခၽြန္ခ့သ
ဲ ည္။
ဆရာေတာ္သည္ Aသက္ ၁၆ ႏွစ္Aရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာမေဏ ၀တ္ေပးရာမွ
ရွင္Uတၱမ ဘြဲ႕Aမည္ တြင္ခ့သ
ဲ ည္။ Aသက္ ၂၀ႏွစ္တြင္ ရဟန္းျပဳၿပီး ေနာက္ပိုင္း Aႏၵိယႏိုင္ငံ
ကာလကတၱားၿမိဳ႕သို႔ရဟန္း၀တ္ႏွင့္ပင္သြားေရာက္ခ့ရ
ဲ င္းႏိုင္ငံေရးစိတ္၊Aမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္
မ်ားႏိုးၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးUတၱမသည္ ဘာသာစကားေပါင္း(၉)မ်ိဳးကိုေကာင္းစြာတတ္ေျမာက္ၿပီး Aိႏၵိယ၊
ဂ်ပန္၊ တရုတ္၊ ကေမၻာဒီး ယား၊ ကိုးရီယား၊ Aီဂ်စ္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ Uေရာပတိုက္ရွိ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမ်ား
AပါAဝင္ Aာရွတိုက္မွႏိုင္ငံAမ်ား Aျပား တုိ႔ကို ခရီးလွည့္လည္ခ့သ
ဲ ည္။
ထို႔ေနာက္ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၀ခုႏွစ္ တြင္ ဗမာတျပည္လံုးသို႔ လွည့္လည္ကာ
နယ္ခ်ဲ႕ဆန့္က်င္ေရးတရားမ်ားကိုေဟာေျပာခဲ႔သည္။

ထိုသို႔ေဟာေျပာမႈျဖင့္ ၁၉၂၀မတ္လတြင္Aလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ေထာင္ဒဏ္၁၂လ Aျပစ္ေပးခံရသည္။

ဆရာေတာ္သည္၁၉၂၄တြင္လည္း“Aစိုးရမေကာင္းလွ်င္မေကာင္းဟုေဝဖန္ခြင့္ဟာလူ႔Aခြင့္Aေ
ရးပဲ၊ ဒီAခြင့္Aေရးဟာ ငါတုိ႔မွာရွိတယ္၊ ငံု႔မခံၾကနဲ႔” ဟု ျပည္သူမ်ားကို
လႈံ႔ေဆာ္ေဟာေျပာခဲ့သည့္Aတြက္ေၾကာင့္ ဒုတိယ Aႀကိမ္ ေထာင္ ၃ႏွစ္ က်ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၈တြင္
တတိယAႀကိမ္Aဖမ္းခံခ့ရ
ဲ သည္။
ထိုAခ်ိန္ကၿဗိတိသွ်Aစိုးရ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကိုလည္း “ဆာ ရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္
မင္းဗမာျပည္မွထြက္သြား ပါ” ဟူေသာ စာကိုေရးသားေပးပို႔ခ့သ
ဲ ည္။

“ရဲလွ်င္ႀကံ။ေၾကာက္လွ်င္ျပန္သူရသတၱိနည္းလွ်င္ပ်က္စီးရမည္ကိုယ္ဖို႔ႀကံဳလွ်င္
သက္လံုေကာင္းၾကပါေစေသြးမထြက္ေသာစစ္ပြဲႀကီးကိုဆင္ႏႊဲၾက။ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္
ေAာင္ျမင္ခ်င္ရင္ ေနာက္မတြန္႔ၾကနဲ႔။ ( ဆရာေတာ္UီးUတၱမ)

ဆရာေတာ္UီးUတၱမသည္ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ထင္ရွားေက်ာ္ေစာသူပုဂၢိဳလ္ႀကီးတUီးျဖစ္ပါ
သည္။ထင္ရွားေက်ာ္ေစာရျခင္း၏Aရင္းAျမစ္သည္ဆရာေတာ္Aေနျဖင့္
ႏိုင္ငံAက်ိဳးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ဗီဇစရိုက္ Aက်င့္ျဖစ္သည့္ ရိုးသားမႈ၊
ပြင့္လင္းမႈ၊ ရင္ထဲတြင္ရွိသမွ်ကို မကြယ္မဝွက္ ဘြင္းဘြင္းေျပာဆိုတတ္မႈ Aေပၚ
Aေျခခံသည္ဟုေကာက္ခ်က္ခ်လိုသည္။
ဆရာေတာ္သည္ႏိုင္ငံေရးသမားတUီးမဟုတ္ပါ၊ႏိုင္ငံေရးAက်ိဳးေဆာင္တUီးသာျဖစ္ပါသည္။

ဆရာေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေရး သမားတUီးကဲ့သို႔ လက္ဝဲ၊လက္်ာႏွင့္ လစ္ဘရယ္စေသာ

ႏိုင္ငံေရးဝါဒမ်ား မရွိခ့ပ
ဲ ါ၊ ႏိုင္ငံေရးAက်ိဳးေဆာင္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား
ေကာင္းစားေရးAတြက္ ပရဟိတAလုပ္ သက္သက္သာျဖစ္ေၾကာင္းကို ဆရာေတာ္သည္
မီးေမာင္းထိုးျပ ႏိုင္ခ့ပ
ဲ ါသည္။ ႏိုင္ငံေရး Aက်ိဳးေဆာင္သူမ်ားတြင္ Aတၱဟိတဆိုေသာ
ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို လံုးဝAဓိကမထားၾကပါ။ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔သူ မ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါသည္၊ ႏိုင္ငံသူ
ႏိုင္ငံသားAား တပါးကြၽန္ဘဝက လႊတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ လူသားရင္းျမစ္ တိုးတက္
ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသည္သာ Aဓိက Aေျခခံ ခံယူၾကၿပီး မိမိAသက္ခႏၶာUစၥာကိုပင္
စေတးထားသူမ်ားပင္ျဖစ္ၾကပါသည္။
၁၉၁၈ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေတာ္UီးUတၱမသည္ Uေရာပတိုက္၊Aေမရိကန္၊ဂ်ပန္ျပည္ စသည္တို႔မွ
ျပန္ၾကြ၍ လာေသာAခါ ျမန္မာျပည္တြင္ ဝိုင္-Aမ္-ဘီ-ေA Aသင္းက ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို
စတင္လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ၾကသျဖင့္ UီးUတၱမလည္း ဝင္ေရာက္ကူညီကာ
စိတ္Aားထက္သန္စြာ လုပ္ေဆာင္ေလသည္။ ဤကဲ့သို႔ စတင္လုပ္ေဆာင္လွ်င္
လုပ္ေဆာင္ျခင္းပင္ Aစိုးရ စံုေထာက္မ်ားမွာ ဆရာေတာ္ေနာက္သို႔ တေကာက္ေကာက္
လိုက္ေနျခင္းေၾကာင့္ UီးUတၱမAား သံဃာေတာ္မ်ားက မေပါင္းသင္းဝံ့ၾကေခ်။ ထို႔ျပင္
ဆရာေတာ္ ေျပာပံု ေနပံုတို႔မွာ ႏိုင္ငံေရးဆရာေတာ္ပီပီAနည္းငယ္ ၾကမ္းတမ္းရကား
Aရဟတၱဓဇဂုဏ္ ႏွင့္ မညီၫြတ္ဟုဆိုကာ ဆရာေတာ္Aား မည္သၫ့္ေက်ာင္းကမွ
လက္မခံဘဲေနေသာေၾကာင့္ Aင္းစိန္ ဒိစႀတိတ္ သမိုင္းၿမိဳ႕ရွိ Aိမ္တAိမ္တြင္
သတင္းသံုးေနရရွာေလသည္။ ထိုAခ်ိန္Aခါတြင္ သူရိယသတင္းစာက UီးUတၱမ၏
ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ပံုမ်ားကို Aထူးတလည္ ေထာက္ခံAားေပးသည့္ျပင္ ဆရာေတာ္၏
AျပဳAမူမွန္သမွ် မွန္ကန္ေၾကာင္းကို ေန႔စU္လိုပင္ ေရးသားၾက၏။ ဤနည္းAားျဖင့္ တစတစ
သတင္းစာဖတ္၍ ေခတ္မွီေသာလူမ်ား ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိပြင့္၍လာေသာေၾကာင့္
UီးUတၱမေဟာေသာ တရားပြဲမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခါ ႏိုင္ငံေရးတရားမ်ားကို နာစျပဳၾကေလသည္။
ဆရာေတာ္ UီးUတၱမမွာ မ်ားေသာAားျဖင့္ Uီးလွေဖ၊ Uီးဘေဖတို႔ႏွင့္ Aတူ
သူရိယသတင္းစာတိုက္တြင္ သတင္းသံုး၏ UီးUတၱမ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေဆာင္ရာတြင္
ထိုေခတ္Aခါက ေခတ္၏ေရွ႕ေျပးျဖစ္ေသာ Uီးဘေဖ၊ Uီးလွေဖ စေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားက
Aားေပးေလ၏။ ၄င္းတို႔၏လံု႔လေၾကာင့္ သူရိယသတင္းစာ၏ AကူAညီျဖင့္
တိုင္းသူျပည္သားမ်ား၏ မ်က္စိပြင့္လင္း၍ လာေလသည္၊ သို႔ျဖစ္သျဖင့္ သူရိယသတင္းစာ၏
ထိုစU္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို တိုင္းသူ ျပည္သူသားမ်ားက ေက်းဇူးတင္ထိုက္ေလသည္။
UီးUတၱမမွာ ႏိုင္ငံေရးတရားကို ၾကမ္းၾကမ္းေဟာတတ္သည္႔Aတိုင္း သံဃာေတာ္မ်ား
ေက်ာင္းတြင္က်ိန္း၍ မေနၾကရန္ႏွင့္။ တိုင္းျပည္သည္ ကြၽန္ဘဝေရာက္၍ေနေသာAခါ
တိုင္းသူျပည္သားမ်ားမွာ ကြၽန္မ်ားျဖစ္၍ ကြၽန္မ်ားကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာသည္လည္း
ကြၽန္ဘာသာႏွင့္ ကြၽန္သာသာနာပင္ျဖစ္မည္။ ကြၽန္ဘဝမွ လြတ္ေျမာက္မွသာလွ်င္ သာသနာ
ႀကီးပြါးထြန္းကားႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ က်ိန္း၍ေနျခင္းငွါ မသင့္ေၾကာင္း
သံသာသမဂၢီဖြဲ႕စည္းကာ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း သံဃာေတာ္မ်ားAားAား
သတင္းစာမွ၄င္း။ တရားေဟာရာ၌၄င္း။ ဆြဲငင္ေျပာဆိုေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားမွာ
သာသနာၫႈိးငယ္သည္ကိုကိုယ္တိုင္ေတြ႔ရျခင္း။တကာတကာမမ်ားမွာတေန႔တျခားေAာက္တ
န္းက်၍လာျခင္း ဆင္းရဲျခင္း။ သာသနာျပဳမင္း ရွိမွသာလွ်င္ သာသနာစည္ပင္
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မည္တို႔ကို သတိရကာ ႏိုင္ငံေရးတြင္ စိတ္ဝင္စားစ ျပဳ၍လာေတာ့သည္။
UီးUတၱမသည္ ထိုစU္Aခါက လူငယ္စုမ်ားျဖစ္ၾကေသာ Uီးဘေဖ၊ Uီးသိမ္းေမာင္၊ Uီးလွေဖ၊
Uီးေမာင္ႀကီး စေသာသူမ်ား၏ Aားေပးခ်က္Aရ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီး၎။
ဗိုလ္တေထာင္ဘုရား၌၄င္း။ ဗိုလ္တေထာင္ လႊစင္တန္း၌၄င္း။ တရားေဟာေျပာရာတြင္
AစUီးက (၃ဝ)/(၄ဝ)မွ် လာေရာက္၍ ႏိုင္ငံေရးတရားကို နာၾကေသာ္လည္း တစတစ တရားနာ
ပရိသတ္တိုး၍ လာေလသည္။ ဤသို႔ေဟာေျပာရာမွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တြင္သာမဟုတ္၊
ေတာနယ္မ်ားသို႔လည္း ၾကြေရာက္ေဟာေျပာ၏။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ေဒးဒရဲ
ဆူးကလပ္ရြာတြင္ တရားေဟာေျပာသည့္Aတြက္ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က)
AစိုးရAၾကည္Aညိုပ်က္မႈႏွင့္ တရားစြဲခံရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ပုသိမ္နယ္ ေက်ာင္းကုန္းတြင္
တရားေဟာေနစU္ ဖမ္းဆီးၿပီးလွ်င္ ဖ်ာပံုၿမိဳ႔သို႔ ယူေဆာင္ၿပီး၊ ဖ်ာပံုမွတဆင့္ မAူပင္ရံုးသို႔
လႊဲေျပာင္းကာေထာင္ဒဏ္Aျပစ္ေပးျခင္းခံရေလသည္။

ဤသို႔ UီးUတၱမAား Aျပစ္ေပးလိုက္ေသာAခါ တျပည္လံုး လူေရာ သံဃာပါ

ႏိုးၾကားလာၾကၿပီးလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဓါတ္ Aထူးဝင္စားေလေတာ့သည္။
သံဃာေတာ္မ်ားမွာလည္း Aမႈမဲ့Aမွတ္မဲ့ ေနျခင္းငွါ မသင့္ၿပီဟု ယူဆၿပီးလွ်င္ ရန္ကုန္
သရက္ေတာ ေက်ာင္းတိုက္ႏွင့္ ဗဟန္းတိုက္မ်ားတြင္ သံဃသမဂၢီAသင္းမ်ားကို စတင္
တည္ေထာင္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ေAာက္ျမန္မာျပည္ တဝွမ္းလံုးတြင္ သံဃသမဂၢီ Aသင္း
(၃၇)သင္းကိုတည္ေထာင္ၿပီးစီး၏။
ဆရာေတာ္ UီးUတၱမ ေထာင္က်၍ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ လူထုႀကီး ပူးေပါင္းကာ
လြတ္လပ္္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈႀကီးAရွိန္Aဟုန္ျမင့္မားလာခဲ့ပါသည္။

ေက်းဇူးရွင္ဆရာေတာ္UီးUတၱမသည္ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးAတြက္ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ယင္း
၁၉၃၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မႈခဲ့ၿပီး ပ်ံလြန္ေတာ္မႈခ်ိန္တြင္
သက္ေတာ္ ၆၀ႏွစ္၊ ဝါေတာ္၄၁၀ါျဖစ္သည္။
ဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ခ်ိန္Aထိနယ္ခ်ဲ႕Aစိုးရကိုဆန္႔က်င္ခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး ၏
မီးရႈးတန္ေဆာင္ျဖစ္သည့္ ဆရာေတာ္ ၏ လြတ္လပ္္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ သမို္င္း ကAက်U္းကုိ
ႏုိင္ငံေရး မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားမေမ့ၾကရန္ Aတြက္ တင္ျပလုိက္ရေပသည္။

လြတ္လပ္ေရးေန႔ (၄-၁-၂၀၁၀) Aမွတ္တရ

တင္ျပသူ(Aမ်ိဳးသားေရး ႏိုင္ႏိုင္)