Giáo án Vật lí 12 Nâng

cao

Giáo viên thưc hiện: Phạm Nghiệp - Trường THPT Trần Quốc Tuấn
Câu hỏi: Trong một đoạn mạch xoay chiều chỉ có điện trở
thuần, hiệu điện thế biến thiên thế nào so với cường độ dòng
điện? Viết công thức định luật Ôm cho đoạn mạch đó.
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
a. Thí nghiệm
Hãy chọn dụng
+ Dụng cụ cụ thí nghiệm?
Đ Sơ đồ?
X
A
1 B
C k

2
+ Tiến hành và kết quả
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
a. Thí nghiệm
+ Dụng cụ
+ Tiến hành và kết quả
-Tụ không cho dòng điện một chiều “đi qua”.
-Tụ cho dòng điện xoay chiều “đi qua” nhưng cản
trở dòng điện xoay chiều (gây ra điện trở đối với
dòng điện xoay chiều).
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
Dựa vào đồ thị của i(t) và u(t)
a. Thí nghiệm hãy cho biết sự biến đổi của
+ Dụng cụ cường độ dòng điện và hiệu
điện thế giữa hai bản tụ theo
+ Tiến hành và kết quả thời gian? So sánh chu kì và
pha dao động của hiệu điện
-Cường độ dòng điện qua tụ biếnthế
thiên điều hoà
và cường cùngđiện?
độ dòng tần
số và lệch pha /2 đối với điện áp giữa hai bản tụ điện.
i,u
u (t) i (t)

t
o
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
b. Giá trị tức thời của cường độ dòng điện và điện áp
C
M N
+ Sơ đồ

A ~ B

-Đặt vào hai đầu đoạn mạch hiệu điện thế xoay chiều:
u = U0sint
-Điện tích trên bản M của tụ tại thời điểm t:

q = Cu = CU0sint Địên tích q có đặc

điểm gì?
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
b. Giá trị tức thời của cường độ dòng điện và điện áp
C
M N
q dq
i  lim   q'
t  0t dt So sánh các hệ thức (1) và (2) hãy
 i  (CU 0 sin t )' B
cho biếtAmối quan hệ giữa cường
~
độ dòng
trongđiện và hiêu
thờiđiện
gianthế
Δt ?bé
 i  CU 0 cos t Nếu khoảng
điện lượng chuyển qua đoạn mạch
 i  I 0 cos t (1) với I0 = CU
là Δq0 thì cường độ dòng điện i qua
 xác định bằng hệ
đoạn mạch được
-Vì u  U 0 sin t nên u  U 0 cos(t thức)(nào
2) ?
2
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
b. Giá trị tức thời của cường độ dòng điện và điện áp
i  I 0 cos t (1) với I0 = CU0

u  U 0 cos(t  )(2)
2
*Nhận xét: cường độ dòng điện qua tụ biến thiên điều hoà cùng
tần số và sớm pha /2 so với điện áp giữa hai bản tụ điện.
*Chú ý: nếu u  U 0 cos t Nếu điện áp đặt vào hai
 đầu đoạn mạch có dạng
thì i  I 0 cos(t  ) u=U0cost thì biểu thức i
2 có dạng như thế nào?
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
c. Biểu diễn bằng vectơ quay
Để thể hiện sự lệch pha giữa cường độ
-Chọn trục chuẩn Ox nằmdòng ngang,
điệnchiều dương
tức thời làđiện
và hiệu chiều
thếlượng
tức
giác thời giữa hai đầu đoạn mạch người ta
-Coi thường dùng hình vẽ để biểu diễn, hình
 Để biểu diễn các giá trị:
I vẽ đó gọi là gì?
i  I i = I0cost và u = U0 cos(t -/2 )

(Ox, I )  0(t  0) bằng các vectơ thì ta phải làm
những việc gì?
U

u U 
(Ox; U )   (t  0)
 2 Hãy vẽ giản đồ vectơ?
-Giản đồ vectơ
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
c. Biểu diễn bằng vectơ quay

+
O I x


2

U
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
d. Định luật Ôm đối với đoạn mạch chỉ có tụ điện.
Dung kháng
Từ hệ thức: I 0  CU 0 Hệ thức I = U/ZC cho ta
nhận xét gì?
Chia hai vế hệ thức trên cho 2 ta được
I  CU
1 U
Đặt: ZC  Suy ra: I 
C ZC
1 1
ZC   : Dung kháng của tụ ()
C 2fC
1. Đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện
a. Thí nghiệm
b. Giá trị tức thời của cường độ dòng điện và điện áp
c. Biểu diễn bằng vectơ quay
d. Định luật Ôm đối với đoạn mạch chỉ có tụ điện.
Dung kháng Tại sao tụ không cho
U dòng điện một chiều “đi
I  qua”, cho dòng điện xoay
ZC chiều “đi qua”?
1 1
ZC   : Dung kháng của tụ ()
C 2fC
1. Để tăng dung kháng của một tụ điện phẳng có điện môi là
không khí, ta cần
A. tăng tần số của điện áp đặt vào hai bản tụ điện.
B. tăng khoảng cách giữa hai bản tụ điện.
C. giảm điện áp hiệu dụng giữa hai bản tụ điện.
D. đưa bản điện môi vào trong lòng tụ điện.

2. Trong mạch điện xoay chiều chỉ có tụ điện, ta có thể có

A. u=U0cos (t)( V ); i =I0cos (t - /2)( A ).
B. u=U0cos (t + /2)( V ); i =I0cos (t)( A ).
C. u=U0cos (t - /4)( V ); i =I0cos (t + /4)( A ).
D. u=U0cos (t - /2)( V ); i =I0cos (t - /2)( A ).
3. Nhận xét nào về đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện là sai?

A. Tụ điện không cho dòng điện một chiều “đi qua” nhưng cho dòng
điện xoay chiều “đi qua”.
B. Hiệu điện thế hai đầu tụ điện luôn chậm pha /2 so với cường độ
dòng điện qua tụ.
C. Cường độ dòng điện qua tụ điện luôn chậm pha /2 so với hiệu
điện thế giữa hai bản tụ điện.
D. Giữ cho các yếu tố khác không đổi, nếu điện dung của tụ điện
tăng 2 lần thì dung kháng của tụ giảm 2 lần.

4. Chọn câu sai?

Đặt vào hai đầu đoạn mạch xoay chiều chỉ có tụ điện C = 100/ µF
một hiệu điện thế xoay chiều u  100 2 cos100t (V ) . Khi đó
A. dung kháng của tụ là 100 .
B. dòng điện qua mạch có cường độ hiệu dụng là 1 A .

C. biểu thức cường độ dòng điện qua mạch là i  2 cos(100t  )( A)
2
D. cường độ dòng điện qua mạch biến thiên với chu kì 0,02s.