เอกสารแนะแนวทางที่ 31.

2 -26- เรขาคณิตวิเคราะห์เบื้องต้น

เอกสารแนะแนวทางที่ 31.2 เรื่องความสัมพันธ์ที่มีกราฟเป็นเส้นตรง (2)

ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 49 ชื่อ ห้อง เลขที่
จุดประสงค์การเรียนรู้
นักเรียนสามารถ
1. เขียนความสัมพันธ์ที่มีกราฟเป็นเส้นตรงเมื่อกาหนดเงื่อนไขต่างๆ มาให้ได้
2. หาระยะตัดแกนได้
3. บอกเงื่อนไขของการขนานและการตั้งฉากของเส้นตรงได้
4. หาสมการเส้นตรงที่ขนานหรือตั้งฉากกับเส้นตรงที่กาหนดให้ได้
ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็นเส้นตรง
1. ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็นเส้นตรงที่ขนานกับแกน Y
r = {(x, y)  R  R  x = a}
2. ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็นเส้นตรงที่ขนานกับแกน X
r = {(x, y)  R  R  y = b}
3. ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็นเส้นตรงที่ไม่ขนานกับแกน X และไม่ขนานกับแกน Y
3.1 รูปแบบจุด – ความชัน
เส้นตรง  ผ่านจุด P(x1, y1) และ m เป็นความชันของ l
r = {(x, y)  R  R  y – y1 = m(x – x1)}

3.2 รูปแบบจุดสองจุด
เส้นตรง  ผ่านจุดสองจุดคือ P(x1, y1) และ Q(x2, y2)
กรณี 1 x1 = x2
r = {(x, y)  R  R  x = x1}
กรณี 2 x1  x2
y y
r = {(x, y)  R  R  y  y1 =  x1  x 2  ( x  x1 )}
 1 2
y y
หรือ r = {(x, y)  R  R  y  y 2 =  x1  x 2  ( x  x 2 )}
 1 2
กรณี 3 รูปแบบความชัน – ระยะตัดแกน
สมการของเส้นตรงในรูปแบบความชัน – ระยะตัดแกน คือ y = mx + b
กรณี 4 รูปแบบระยะตัดแกนทั้งสอง
จะได้สมการเส้นตรงเป็น x  y 1
a b

นิ่งเท่ากับยอมรับ สมเด็จพระสังฆราชบอนอิเฟชที่ 8
เอกสารแนะแนวทางที่ 31.2 -27- เรขาคณิตวิเคราะห์เบื้องต้น

ทฤษฎีบท 31.1 เส้นตรงทุกเส้นในระบบพิกัดฉากจะมีสมการอยู่ในรูป Ax + By + C = 0

เมื่อ A, B และ C เป็นค่าคงตัวซึง่ A  0 หรือ B  0
ทฤษฎีบท 31.2 ความสัมพันธ์ของสมการในรูป Ax + By + C = 0 เมื่อ A, B และ C เป็นค่าคงตัว
ซึ่ง A  0 หรือ B  0 จะมีกราฟเป็นรูปเส้นตรง
หมายเหตุ สมการที่อยู่ในรูป รูป Ax + By + C = 0 เมื่อ A, B และ C เป็นค่าคงตัวซึ่ง A  0
หรือ B  0 เรียงว่าสมการเชิงเส้นของ x และ y
หมายเหตุ การหาระยะตัดแกนในกรณีที่ให้สมการเส้นตรงมาในรูปแบบทั่วไปสามารทาได้ดังนี้
1) การหาระยะตัดแกน X ทาได้โดยแทนค่า y = 0
2) การหาระยะตัดแกน Y ทาได้โดยแทนค่า x = 0
ตัวอย่างที่ 31.6 จงหาจุดตัดแกน X และจุดตัดแกน Y พร้อมทั้งเขียนกราฟ
ข้อ สมการ จุดตัดแกน X จุดตัดแกน Y กราฟ
1) 3x + 4y – 12 = 0
เมื่อ y = 0, 3x = 12
x=4
เมื่อ x = 0, 4y = 12
y=3 4 3
2) 2x – 5y + 10 = 0
เมื่อ y = 0,

เมื่อ x = 0,

3) 3x – 5y = 12
เมื่อ y = 0,

เมื่อ x = 0,

4) 2x – y + 6 = 0
เมื่อ y = 0,

เมื่อ x = 0,

นิ่งเท่ากับยอมรับ สมเด็จพระสังฆราชบอนอิเฟชที่ 8
เอกสารแนะแนวทางที่ 31.2 -28- เรขาคณิตวิเคราะห์เบื้องต้น

ความชันของเส้นตรงเมื่อกาหนดสมการเส้นตรงให้
1. ความชันของเส้นตรงใด ๆ เมื่อกาหนดสมการในรูป y = mx + c จะได้ m เป็นความชัน
ของเส้นตรงนั้น
2. ถ้าสมการของเส้นตรงกาหนดในรูป รูป Ax + By + C = 0 เมื่อ A, B และ C เป็นค่าคง
ตัวซึ่ง A  0 หรือ B  0 แล้ว m =  BA เป็นความชันของเส้นตรงนั้น
กาหนดเส้นตรง  ที่มีสมการ Ax + By + C = 0
1. เส้นตรงแต่ละเส้นที่ขนานกับเส้นตรง  จะมีสมการอยู่ในรูป
Ax + By + k = 0 เมื่อ k เป็นค่าคงตัว
2. เส้นตรงแต่ละเส้นที่ขนานกัน จะมีสมการอยู่ในรูป
Ax + By + k1 = 0 เมื่อ k เป็นค่าคงตัว
Ax + By + k2 = 0 เมื่อ k1 และ k2 เป็นค่าคงตัว
3. เส้นตรงแต่ละเส้นที่ตั้งฉากกับเส้นตรง  จะมีสมการอยู่ในรูป
-Bx + Ay + k = 0 00000
หรือ Bx – Ay + k = 0 เมื่อ k เป็นค่าคงตัว
ตัวอย่างที่ 31.7 จงตรวจสอบว่าเส้นตรงที่กาหนดให้ต่อไปนี้ขนานกันหรือไม่
ข้อ สมการ ความชัน ข้อสรุป
1) 3x – 4y + 5 = 0  ขนาน  ไม่ขนาน
3x – 7y + 9 = 0
2) 2x – 3y + 4 = 0  ขนาน  ไม่ขนาน
2x – 3y + 5 = 0
3) 3x + 6y – 3 = 0  ขนาน  ไม่ขนาน
2y = -x + 1
4) 4x – 3y = 7  ขนาน  ไม่ขนาน
9y = 12x + 4
5) y =  32 x + 5  ขนาน  ไม่ขนาน

y = 1  32 x

ตัวอย่างที่ 31.8 จงหาสมการเส้นตรงทีผ่ ่านจุดและขนานกับเส้นตรงที่กาหนดให้

ข้อ จุด สมการเส้นตรงทีก่ าหนดให้ ความชัน สมการเส้นตรงทีต่ ้องการ
1) (-2, 3) 2x – 3y + 4 = 0

นิ่งเท่ากับยอมรับ สมเด็จพระสังฆราชบอนอิเฟชที่ 8
เอกสารแนะแนวทางที่ 31.2 -29- เรขาคณิตวิเคราะห์เบื้องต้น

ข้อ จุด สมการเส้นตรงที่กาหนดให้ ความชัน สมการเส้นตรงทีต่ ้องการ

2) (-1, 1) 3x – 2y + 5 = 0

3) (8, -3) 4x – 7y + 8 = 0

4) (-1, 3) y=2

5) (3, 5) x=1

ตัวอย่างที่ 31.9 จงหาสมการเส้นตรงทีผ่ ่านจุดและตั้งฉากกับเส้นตรงที่กาหนดให้

ข้อ จุด สมการเส้นตรงทีก่ าหนดให้ ความชันของ สมการเส้นตรงทีต่ ้องการ
และความชัน เส้นตั้งฉาก
1) (-2, 3) 2x – 3y + 4 = 0
m=

2) (-1, 1) 3x – 2y + 5 = 0
m=

3) (8, -3) 4x – 7y + 8 = 0
m=

4) (-1, 3) 5x + 12y + 1 = 0
m=

5) (-2, -2) x + y - 10 = 0
m=

นิ่งเท่ากับยอมรับ สมเด็จพระสังฆราชบอนอิเฟชที่ 8
เอกสารแนะแนวทางที่ 31.2 -30- เรขาคณิตวิเคราะห์เบื้องต้น

เอกสารฝึกหัดที่ 31.2 เรื่องความสัมพันธ์ที่มีกราฟเป็นเส้นตรง (2)

ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 49 ชื่อ ห้อง เลขที่
จงแสดงวิธที า
1. จงเขียนสมการเส้นตรงให้อยู่ในรูป y = mx + c แล้วหาความชันและระยะตัดแกน X และ Y
1) 2x + 3y + 7 = 0
2) 3x + 2y = 0
3) x = 2y – 9
4) y – 2 = 3(x – 4)
5) y – 5 = 0
6) 2x - 3y = 1
2. จงหาสมการเส้นตรงตามเงื่อนไขที่กาหนดให้พร้อมทั้งเขียนกราฟ
1) ผ่านจุด (-3, 8) และมีความชันเท่ากับ 4
2) ผ่านจุด (2, -5) และ (4, 2)
3) ผ่านจุด (-2, -1) และมีความชันเท่ากับ -2
4) ผ่านจุด (-3, 5) และ (-2, 3)
5) มีระยะตัดแกน X เท่ากับ 4 และระยะตัดแกน Y เท่ากับ -6
6) ระยะตัดแกน X เท่ากับ -3 และมีความชันเท่ากับ 2
7) ตั้งฉากกับเส้นตรงทีม่ ีความชันเท่ากับ 3 และผ่านจุด (1, -2)
8) ตั้งฉากกับเส้นตรงทีม่ ีความชันเท่ากับ -4 และระยะตัดแกน Y เท่ากับ 3
9) ขนานกับเส้นตรงที่มีความชันเท่ากับ  21 และระยะตัดแกน X เท่ากับ 4
10) ขนานกับเส้นตรงที่ผ่านจุด (-1, 2), (3, 1) และผ่านจุด (1, 2)
11) ตั้งฉากกับเส้นตรง 5x – 2y – 3 = 0 และผ่านจุด (3, -4)
12) ขนานกับเส้นตรง 2y – 6x – 5 = 0 และผ่านจุด (-4, -5)

นิ่งเท่ากับยอมรับ สมเด็จพระสังฆราชบอนอิเฟชที่ 8