จดหมายขาว วิถีชีวติ เพือ่ สุขภาวะ

www.thaiyogainstitute.com ฉบับเดือน กุมภาพันธ 2553

คุยกันกอน 2
ปฏิทินกิจกรรม อบรมการเขียน จิตสิกขา 2
จากอินเดีย อินเดีย (ตอนที่ 2) 3
ระหวางทาง มุทราพาใหคิด 4
เทคนิคการสอน บทที่ 3 อาสนะพอเพียร 5
สะกิด สะเกา บุญที่ถูกลืม 7
ปกิณกะ สุขภาพ ชอนชา, เคมี, โยคะกับสายตา.. 7
แนะนําหนังสือ ประสบการณเปลี่ยนชีวิต 8
จดหมายจากเพื่อนครู เมื่อนักเรียนโยคะโดนแมวกัด 9
เลงเลาเรื่อง โยคะการละคร ตอนปจฉิโมทนาสนะ 10
ตําราโยคะดั้งเดิม สิ่งรบกวนจิตใจกับอาการที่ปรากฏภายนอกทั้ง ๔ 12
สัมภาษณ อ.ใจเพชร มีทรัพย หมอเขียว 14
เกร็ดความรูโยคะ The Clasp Knife Reflex 16
จากเครือขายภูมิภาค ศรีราชา: วิถีโยคะในชีวิตประจําวัน 18

จดหมายขาว โยคะสารัตถะ วิถีชีวิตเพื่อสุขภาวะ

ที่ปรึกษา แกว วิฑูรยเธียร ธีรเดช อุทัยวิทยารัตน นพ.ยงยุทธ วงศภิรมยศานติ์ นพ.สมศักดิ์ ชุณหรัศมิ์
กองบรรณาธิการ กวี คงภักดีพงษ, จิรวรรณ ตั้งจิตเมธี, จีระพร ประโยชนวิบูล, ชนาพร เหลืองระฆัง, ณภัทร วัฒนะวงศี, ณัตฐิยา ปย
มหันต, ณัฏฐวรดี ศิริกุลภัทรศรี, ธนวัชร เกตนวิมุต, ธนวไล เจริญจันทรแดง, ธัญยธรณ อรัณยชลาลัย, ธีรินทร อุช
ชิน, พรจันทร จันทนไพรวัน, พัชรินทร ฉัตรเกลา, รัฐธนันท พิริยะกุลชัย, วรรณวิภา มาลัยนวล, วัลลภา ณะนวล,
วิสาขา ไผงาม, วีระพงษ ไกรวิทย, ศันสนีย นิรามิษ, สมดุล หมั่นเพียรการ

สถาบันโยคะวิชาการ มูลนิธิหมอชาวบาน
201 ซอยรามคําแหง 36/1 บางกะป กทม.10240
โทรศัพท 02 732 2016-7, 081 401 7744
โทรสาร 02 732 2811
อีเมล yogasaratta@yahoo.co.th
เว็บไซท www.thaiyogainstitute.com

สิ่งตีพิมพ

1002 1
 สวัสดีเดือนกุมภาพันธ ไดลองปรับหนาตาของ
จดหมายขาวเปน 2 คอลัมน เพื่อจะไดอานงาย สบายตาขึ้น
คิดเห็นยังไงติชมไดเลยนะ
ฉบับนี้ ประเดิมคอลัมน สัมภาษณ และ จากเครือ
ขายภูมิภาค มีบทความจากเพื่อนครูจากศรีราชามาใหอานกัน
ชีวิตสิกขาลัย ในกลุมเครือขายชีวิตสิกขา จัดอบรมหลักสูตร
“บันทึกความทรงจําแหงชีวิต”
โดย เดือนเพ็ญ ลิ้มศรีตระกูล (มาลี)
ผูที่เปนครู วิทยากร จิตอาสา ผูบริหาร มีจิตใจและ
เนื้อหาความรูประสบการณความสามารถที่พรอมจะนําไปถาย
ทอดเรื่องราวใหเปนประโยชนกับบุคคลทั่วไปได แตหากขาด
ความสามารถและศิลปะลีลาในงานเขียน โดยเฉพาะการเขียน
จากเรื่องราวประสบการณตรง (Tacit Knowledge) ก็เปนที่นา
เสียดายวาแหลงความรูอันมีคุณคา ที่จะพึงมีตออนุชนรุนหลัง
จะไมสามารถคงอยูเพื่อเผยแพรตอไปได บทความขอเขียน
นั้นจะสามารถที่จะคงอยูไดนานกวาชวงชีวิตของบุคคล
เครือขายชีวิตสิกขา ขอเชิญทานมารวมเรียนรูหลาก
หลายวิธีการ เพื่อนําเรื่องราวจากการปฏิบัติ ประสบการณที่มี
คุณคามาบันทึกไวเปนบันทึกความทรงจําแหงชีวิตอันมีคุณคา
และพัฒนาไดดวยตัวของทานเอง เชน
จิตสิกขา เดือนกุมภานี้ วันเสารที่ 20 เวลา 9.00 – 12.00 น.
ที่ สนง.สถาบันฯ ซอยรามคําแหง 36/1 รวมศึกษาอภิธรรม
Green Life Summer Camp บริษัทกรีนไลฟ ฟตเนส แอนด
สปา ศูนยกีฬาที่ออกแบบมาเพื่อใหสมาชิกไดออกกําลังกายที่
ใกลชิดธรรมชาติมากที่สุด จัดกิจกรรม Green Life Summer
Camp ขึ้นในชวงปดภาคเรียนนี้ เพื่อใหลูกหลานเยาวชนของ
สมาชิกและบุคลทั่วไปทุกทาน ที่มีอายุระหวาง 5- 12 ป ได
ออกกําลังกายและเสริมสรางพัฒนาการเรียนรูทางดานตางๆ
ใหเหมาะกับวัย รวมทั้งการปลูกฝงคุณธรรม และจริยธรรม
ใหเกิดขึ้นไปพรอมกัน
รวมกันสงความรักจากชาวโยคะถึงชาวเฮติ
เพราะเราเชื่อมั่นวา ความรักเปนสิ่งที่งดงามเสมอ
ไมวาจะดํารงอยูในรูปแบบของการเปนคนรัก ครอบครัว หรือ
1002 2
ที่อยากเลาใหฟงอีกอันคือ ตอนนี้ตนฉบับอินเดีย
เยอะ ครูหนูเลาเรื่องอินเดียใหพวกเราฟง อ.โสภาเพิ่งกลับมา
จากฤาษีเกศก็สงตนฉบับมา หมอสุ จากชลบุรี กลับจากทัวร
สังเวชนียสถานก็สงมา เรียกวากลิ่นโรตีอวลสํานักงานเลย จะ
ทยอยนําลงใหพวกเราไดอานกันครับ
เขียนอยางไรใหประทับใจผูอาน ?
ทําอยางไรจะบันทึกเรื่องราวไดครบถวนทุกแงมุม ?
เขียนอยางไรใหความรูในตน นําไปใชชวยเหลือผูคนได ?
เขียนอยางไรจึงจะเปนการสื่อสารเพื่อการพัฒนาตนเอง ?
แบงปนประสบการณในงานเขียนกับนักเขียนมืออาชีพ ?
คุณเดือนเพ็ญ ปจจุบันเปนนักเขียนอิสระ อดีตเปน
ผูสื่อขาวหนังสือพิมพผูจัดการรายวัน รายเดือน และราย
สัปดาห ในเครือผูจัดการ, บรรณาธิการบริหารนิตยสารโลกสี
เขียว มูลนิธิโลกสีเขียว และ บรรณาธิการบทความนิตยสาร
Marketeer
วันเสารที่ 20 กุมภาพันธ 53 เวลา 9.00 - 16.00 น.
ณ หอง 262 คณะมนุษยศาสตร มศว สมัครไดทาง E-mail :
wunwipa.s.malainual@gmail.com อัตราคาลงทะเบียนทาน
ละ 450 บาท สอบถามรายละเอียด โทรศัพท. 084 643
9245, 087 678 1669, 089 899 0094, 084 388 0182
คุยกันเรื่องสรีรวิทยา กาวิภาคของจิต ในสวนของเจตสิก ตอ
จากคราวที่แลว
วัตถุประสงคเพื่อปลูกฝงใหเด็กรักการออกกําลังกาย
ใหเด็กวายน้ําเปนและสามารถชวยเหลือตัวเองได ใหเด็กใช
เวลาวางใหเกิดประโยชนในชวงปดภาคเรียน และ เพื่อใหเด็ก
ไดเรียนรูการใชชีวิตรวมกับผูอื่นอยางมีความสุข
ณ กรีนไลฟ ฟตเนส แอนด สปา บางบอน วันที่15 –
26 มีนาคม 2553 ( ยกเวนวัน ส – อา ) เวลา 09.00 – 16.00
น. อัตราคาสมัคร 3,500 บาท สนใจติดตอ 085 920 2289
มิตรภาพระหวางเพื่อนมนุษยดวยกัน สถาบันโยคะวิชาการ
ขอเชิญชวนทุกทานมารวมกันแบงปนความรักและสงกําลังใจ
ใหแกชาวเฮติ และเปนสวนหนึ่งที่ชวยบรรเทาความทุกขยาก
จากชะตากรรมภัยพิบัติที่พวกเขากําลังเผชิญ
 ตลอดเดือนกุมภาพันธนี้ ทุก 10% จากยอดซื้อ
สินคาของทานจากสถาบันโยคะวิชาการ จะถูกหักเพื่อนําไป
สมทบทุนเขารวมบริจาค ชวยเหลือผูประสบภัยแผนดินไหว
ผานทาง “สภากาชาดไทย” โดยยอดสุทธิของเงินบริจาค
จะแจงใหทราบโดยทั่วกันทางหนาเวปไซตในตนเดือนมีนาคม
2553
หากทานตองการบริจาคเงิน ใหแกสภากาชาดไทย
โดยตรง กรุณาโอนเงินไปที่ ธนาคารไทยพาณิชย สาขา
สภากาชาดไทย ชื่อบัญชี “สภากาชาดไทย เพื่อชวยเหลือ
อินเดีย (ตอนที่ 2)
คําวากองทัพตองเดินดวยทองนั้นเปนความจริง ถา
ทองหิวกองทัพก็ไมมีกําลัง ฉันจึงตองทําทองใหอิ่มในมื้อเชา
และกลางวัน สวนมื้อเย็นนั้น บาย บาย วันนี้จึงตองเดินหา
อาหารกลางวันตามรานที่คิดวา จะฝากทองไวทุกวันไดบาง
จะเปนอยางที่คิดไหมหนอ?
ดวยความที่เปนคนชอบเดิน จึงเดินไปเรื่อย ๆ ตาม
ความรูสึกวาทางนั้นนาจะใช ธรรมะจัดสรรอีกแลว ฉันพบ
รานอาหารมังสวิรัติแบบอินเดียเขาจนได ตั้งอยูดานหลังพระ
ศรีมหาโพธิ์นี่เอง มีรายการอาหารมากมาย กอนอื่น ขอไม
ตามใจกิเลสเปนสิ่งแรกที่ควรทํา ขอสํารวจความสะอาดเสีย
หนอยโดยการทําเปนเดินชมรอบ ๆ ราน พูดคุยขอรายการ
อาหารมาศึกษาเสียหนอยวาจะพอสั่งอะไรไดบาง ฉันใชสติ
เปนตัวกําหนดรู คือตองสั่งอาหารที่ทําเดี๋ยวนั้น เพราะเห็นกับ
ตาวามันรอน ๆ จากเตา ยังไงเชื้อโรคคงจะตายหมดแลว
ความสะอาดของรานนี้ไดแค 2 ดาวคะ อาหารยอดฮิตใน
เมืองคยานี้ถาเปนขาวคือขาวผัดผักกับแกงเปรี้ยวและโยเกริต
ขนมเบื้องอินเดีย (โดซา DOSA) ไสมันฝรั่งผัดกับเครื่องเทศ
และก็หมี่ผัดแบบจีน อยางอื่น ไมถูกปากคนไทยที่มีรสนิยมใน
การกินแบบฉันแน ๆ ฉันจึงเลือกขาวกับแกง แถมดวยจาปาตี
อีก 1 แผน ราคาไมแพง ถาดนี้ไมถึง 30 บาทคะ อีกทั้งการ
ขายอาหารของคนอินเดีย เขาถือวา พระเจาประทาน เขาจึง
ใหมากกวาราคาทุกครั้ง กระเพาะเล็กอยางดิฉันจึงมีอาหาร
เหลือ สติตามรูกอนผัสสะจะเกิด ฉันจะขอจานเพื่อแบงอาหาร
เดือน มกราคม 2553 มีผูบริจาคดังนี้
คณะผูเรียน จิตสิกขา บริจาคเงินใหสถาบันฯ จํานวน
1002 3
ผูประสบภัยแผนดินไหวในเฮติ” หมายเลขบัญชี กระแส
รายวัน 045-3-04368-1 พรอมสงใบโอนเงินไปที่ คุณ ภารดี
วนกุล หัวหนาฝายการเงิน สํานักงานการคลัง สภากาชาด
ไทย หมายเลข FAX 0-2256-4064 หรือผานทาง E-mail :
haiti@redcross.or.th พรอมระบุ ชื่อ-นามสกุล หมายเลข
โทรศัพทติดตอใหชัดเจนเพื่อขอรับใบเสร็จ
ขอขอบคุณสําหรับน้ําใจของทุกทานนะครับ
น้ําใจของทุกทานสรางโลกใหนาอยูขึ้นนะครับ
ครูหนู (ชมชื่น สิทธิเวช) บานโยคะ ทองหลอ 13
ไว คนขายจะรูทันทีเตรียมถุงพลาสติกไวพรอม เพราะทุกครั้ง
ที่ฉันกินอาหารรานนี้ จะตองเผื่อไวใหแฟนคลับ(ขอทาน) ได
กินกันทั่วหนา เห็นมั้ยคะการทําทานที่ไมเดือนรอน เขาจะไม
แยงกันจนคนใหปวดหัว แตถาคุณใหเงิน อาจเปนบาปแทนก็
ได
พูดถึงขอทานที่เมืองคยา ความรูสึกของฉัน เขาคง
อิ่มทองทุกวัน คงไมหิวโหยเทาไหร และการขอของเขาก็ขอ
อยางเดียว แตไมรุกเราใหเราตกใจหรือหงุดหงิด ผิดกับเมือง
อื่น ๆ ที่ฉันเคยพบ ฉันจึงคิดปลงวา คนเหลานี้ทําอะไรผิดมา
แตชาติปางกอนจึงตองเกิดมาเปนแบบนี้ ไมมีโอกาสเหมือน
คนอื่น ไมมีโอกาสไดทําอะไรเลย เพราะคนเห็นสภาพบางคน
ก็รังเกียจ ถึงแมสงสารก็ทําอะไรไมได จับตองก็ไมได แตสิ่ง
หนึ่งที่ฉันคิดพวกเขาคงมีจิตสํานึกรูวา ถาพวกเขาเหลานั้น
อาศัยอยูบริเวณพระศรีมหาโพธิ์ นั้นคือเขาจะมีชีวิตที่อ่มิ ทอง
เพราะชาวพุทธทุกคนลวนแลวแตมีจิตคิดจะใหทั้งนั้น สวนคน
อินเดียดวยกันเขาเห็นสภาพนี้ทุกวัน เขาก็คงเคยชิน และไม
เห็นขอแตกตางอะไร จึงไมคิดจะทําทาน ใหขอทานพวกนั้น
ฉันเดินออกจากรานอาหาร ดวยอาการหนังทองตึง
สงสัยจะเกิดลมในกระเพาะ เพราะเครื่องเทศในอาหาร รีบกิน
ขมิ้นชัน 2 เม็ดตามไป เพื่อชวยในการยอยตามดวยน้ําอุน
และใชวิธีเดินไปเรื่อย ๆ คิดในใจประเดี๋ยวเถอะฉันตองเดิน
ผายลมแขงกับแขกแถวนั้นแน เพราะฉันไดขอมูลมาวา คน
อินเดียเขาบอกวา “ตดคือธรรมชาติ” ฉันจะเดินไปตดไปบาง
คงไมผิด ดีกวาไปนั่งตดในพระศรีมหาโพธิ์ นี่ซิ ผิดศิล แน ๆ !
400.- บาท
ธีรเดช อุทัยวิทยารัตน
 มุทราพาใหคิด (๑)
เมื่อเร็วๆ นี้ มิตรรุนพี่ใน
แวดวงโยคะทานหนึ่งสงตออีเมลที่
มีภาพมุทรา (ทวงทาของมือ) ใน
ลักษณะตางๆ ใตภาพแตละมุทรา
พูดถึงประโยชนสั้นๆ ของมุทรานั้นๆ เชน อากาศมุทรา
(akash mudra)ชวยแกปญหาเรื่องหู เปนตน
พี่เขาถามไปในอีเมลวา ผมคิดเห็นอยางไรเกี่ยวกับ
ผลจากการฝกมุทราเหลานั้น
เฉพาะกับคําถามเรื่องผลของการฝกมุทรา ผมเขียน
ตอบสั้นๆ วา ผมไมมีความเห็นแตประการใด เนื่องจากไมเคย
มีประสบการณตรงจากการฝกมุทราเหลานั้น (ยกเวนชญาน
มุทราที่ผมพอจะทําอยูบางระหวางฝกหายใจ)
อยางไรก็ตามภาพทวงทาของมือและคําอธิบายสั้นๆ
ในอีเมล ทําใหผมนึกถึงบางเรื่องราว ซึ่งมีทั้งที่เกี่ยวและไม
เกี่ยวกับมุทราโดยตรง
และดวยความที่บอยครั้งผมมักจะคิดดังๆ ออกมา
เปนขอความ คราวนี้ผมก็เลยคิดพรอมกับเคาะแปนพิมพบน
เครื่องคอมพิวเตอรสงไป “แลก” และ “เลา” ใหพี่เขา(อาน)ดวย
ความคิดแรกที่วาบขึ้นมาก็คือ การแปลมุทราวา
“ทวงทาของมือ” ดูจะเปนคําแปลที่รวบรัดตัดความหมายใน
บริบทอื่นออกไปพอสมควร
ผมคิดวาคําวามุทรา ก็เปนเชนเดียวกับคําสันสกฤต
อีกหลายคําในศาสตรและองคความรูในชมพูทวีป คือเปนคําที่
มีนัยของความหมายที่หลากหลายแตกตางกันไปตามบริบทที่
ถูกนําไปใชพูดถึง
เทาที่ผมรู มุทราแปลตามศัพทวา ตราประทับหรือ
การปดผนึก (seal) ซึ่งหากคนที่ไดอานรายละเอียดเกี่ยวกับ
วิปรีตกรณี นาจะพอมองเห็นหรือจินตนาการถึงนัยแหงการ
ปดผนึกซึ่งเปนหนึ่งในความหมายของมุทราไดชัดเจนขึ้น
1 ผมคิดวาไมนาจะแปลแบบฟนธงลงไปวา “ทวงทาของมือ”
ตามหลักกายวิภาคศาสตรของตะวันออก สวน
บนสุดของรางกายคือศีรษะมีหยาดน้ําทิพยแหงชีวิต(ในคัมภีร
1
ผมมักตั้งขอสังเกตกับเพื่อนพองนองพี่ที่ไปแลกเปลี่ยนเรื่องการฝกอาสนะ
หรืออายุรเวทกับผมวา คนที่สนใจการฝกอาสนะอยางจริงจัง มักไดรับ
คําแนะนําใหเรียนรูเรื่องกายวิภาคศาสตรและสรีรวิทยาตามแบบตะวันตกเพื่อ
เขาใจเรื่องระบบของรางกาย เชน กลามเนื้อ ฯลฯ ซึ่งแนนอนวามีสวนชวยให
เราเขาใจการฝกอาสนะไดดีขึ้น
ทวาเทาที่ไดสดับ ซึมซับ และเคี่ยวกรําใหขอมูลและความรูเกี่ยวกับอาสนะ
การหายใจและอายุรเวทตกผลึกในตัวเองมาระยะหนึ่ง ผมมีความเห็นวาภูมิ
ปญญาตะวันออกเองก็มีความรูความเขาใจเรื่องรางกายเชนกัน ตัวอยางเชน ใน
คัมภีรอ ายุรเวทมีหมวดที่วาดวยรางกายเรียกวา “สรีระสถานะ” กระทั่งเรื่อง
1002 4
ดั้งเดิมมักใชคําวา ชละ ที่แปลวา น้ํา)อยู ในขณะที่สวนกลาง
ของรางกายเปนที่ตั้งของดวงอาทิตยหรือสูรยสถาน (อยาง
นอยที่สุดสวนกลางของรางกายก็เปนที่ตั้งของกระเพาะอาหาร
ซึ่งมีพลังแหงความรอนในการยอยอาหารที่เรากินเขาไป)
ครูอายุรเวทของผมเคยอธิบายวา โดยธรรมชาติแลว
น้ําทิพยซึ่งเปนพลังชีวิตที่อยูสวนบนของรางกายจําเปนตอง
หยาดไหลลงมาหลอเลี้ยงรางกายสวนลาง ขณะเดียวกันน้ํา
ทิพยก็จะถูกเติมจากพลังชีวิตที่มีอยูในอาหารและอากาศที่เรา
เสพและสูดเขาไป (ผมนึกถึงบานที่ตั้งแทงคน้ําไวบนดาดฟา
เพื่อสูบน้ําขึ้นไปในแทงค แลวปลอยใหน้ําไหลลงสูชั้นลางๆ
เพื่อใชประโยชนในกิจกรรมตางๆ )
ถึงกระนั้นก็ตาม ดวยความที่อิริยาบถจํานวนไมนอย
ในชีวิตประจําวันของเรา มักจะอยูในทาที่ศีรษะอยูสูงกวา
รางกายสวนอื่น - โดยเฉพาะบริเวณกึ่งกลางลําตัว จึงทําใหน้ํา
ทิพยจากสวนบนไหลลงมาถูกความรอนแผดเผาจนแหงเหือด
ลง
วิธีหนึ่งที่จะชวยปกปองน้ําทิพยหรือน้ําอมฤตไดก็คือ
การกลับทิศทางของรางกายจากบนลงลาง ใหศีรษะอยูต่ํากวา
รางกายสวนอื่น อยางนอยก็เปนการลดทอนชวงเวลาหรือตัด
โอกาสไมใหน้ําทิพยไหลจากศีรษะ ลงไปถูกความรอนที่อยูใน
สวนกลางของรางกายแผดเผา
พูดอีกอยางวา เราทําการปดผนึกเพื่อสงวนและ
ถนอมน้ําทิพยซึ่งเปนพลังหลอเลี้ยงชีวิตใหอยูในตําแหนงที่ตั้ง
ของมัน ดวยการอยูในอิริยาบถที่วิปริตผิดแผกไปจากอิริยาบถ
ตามปกติของเราหรือที่เรียกวาวิปรีตกรณี
ผมคิดวาคงเปนดวยเหตุผลนี้ ที่ทําใหวิปรีตกรณีไม
ถูกเรียกวาอาสนะ หากแตถูกจัดอยูในกลุมของมุทราอันมีนัย
แหงการปดผนึก ดังความที่ดัดแปลงมาเลาขางตน
ความหมายอีกอยางหนึ่งของมุทราก็คือทวงทา ซึ่ง
เพราะมุทราแปลวา “ทวงทา” (เฉยๆ ไมมีอะไรตอทาย) พูด
อีกอยางก็คือเราอาจใชคําวามุทรากับรางกายสวนใดก็ได
หากตองการเนน หรือชี้เฉพาะเจาะจงวาเปนทวงทา
ของมือ นาจะใชคําวา “หัสตะ มุทรา” มากกวา (หัสตะ แปลวา
มือ)
ของจักระทั้งหก(shatcakra) หรือแมแตการแบงชวงชั้นของรางกาย
ออกเปนเปลือกหุม (โกศะ) ๕ ชั้นที่เรียกวา ปญจโกศะ ก็คอื ตัวอยางของผลึก
แหงความรูความเขาใจอันลุมลึกเกี่ยวกับกายวิภาคศาสตรและสรีรวิทยาของ
ตะวันออก
 อีกเรื่องหนึ่งที่ผมคิดดังๆ ใหพี่เขาอาน คือ มุทราใน
ความหมายของทวงทานั้นหาไดจํากัดอยูเฉพาะในแวดวงของ
โยคะเทานั้น
อยางนอยๆ เทาที่ผมประจักษดวยตาตัวเองแทบทุก
ครั้งที่กลับไปหาครูอายุรเวทที่ตอนใตของอินเดีย ก็คือในการ
ทําพิธีบูชาเปนประจําทุกเดือนตามจารีต และกระบวนวิธีของ
ตันตระในสายตระกูลพราหมณซึ่งเปนวรรณะที่ครูผมสังกัดอยู
ระหวางการประกอบพิธีที่มีทั้งการบริกรรมมนตรา และ
สาธยายบทสวด พราหมณหลักในพิธีจะเคลื่อนไหวนิ้วมือให
อยูในทวงทาหรือมุทราตางๆ
ครั้งลาสุด ที่ผมเพิ่งกลับไปหาครูเมื่อชวงปลายปที่
ผานมา ผมเฝามองหลานของครูซึ่งถูกมอบหมายใหเปน
พราหมณที่ทําหนาที่หลักในพิธีบูชาค่ําคืนนั้น มือของเขาที่
ขยับปรับนิ้ว จากทวงทาหนึ่งไปสูทวงทาตอไปอยางพริ้วไหว
ราวคลื่นเล็กๆ บนผิวน้ําที่กระเพื่อมตามกันเปนระลอกจากลม
ที่พัดผานดวยความแรงที่สม่ําเสมอ
การเปลี่ยนตําแหนงของนิ้วและการเคลื่อนไหวมือทั้ง
มือในทวงทาตางๆ อยางตอเนื่อง ดวงตาที่หรี่ปรือเหมือนหลับ
แตภายในตื่นตัว และริมฝปากที่ขยับเคลื่อนเหมือนพึมพํา ทํา
ใหผมรูสึกถึงพลังที่ประสานกลมกลืนกันระหวางมุทราและมน
ตราซึ่งนาจะถูกเชื่อมรอยดวยดายแหงสภาวะจิต ที่จดจอตอ
ตาม
ทวากวาจะไดรับความไววางใจใหนั่งอยู ณ กึ่งกลาง
ปะรําพิธี เขาตองถูกอบรมบมเพาะและฝกฝนจนครูผูเปนทั้ง
พอมั่นใจวา บุตรชายที่เปนศิษยของตนสามารถประกอบพิธี
ไดถึงขั้นที่กาย วาจา และใจถักทอเปนควั่นดายที่แนนหนา
มั่นคง
โลกอาสนะ ๓๖๐ องศา..
ประสบการณเรียนรูแบบ East Meets West
บทที่ ๓ อาสนะพอเพียร
ครั้งกอนเรากลาวถึงสถิระและสุขะ ที่เกี่ยวของกับ
การฝกโยคะอาสนะ ยังมีอีกหนึ่งโศลกถัดมาในปตัญชลีโยคะ
สูตร ที่เปนหลักในการฝกอาสนะคือ โศลก ๒.๔๗ ที่กลาววา
“ปรฺยตฺนไศถิลฺยานนฺตสมาปตฺติภฺยามฺ”
คําวา ”ปรฺยตฺน ไศถิลฺย” (ประยัตนะ ไศถิลยะ) ซึ่ง
พวกเรามักคุนชินกับการแปลวาใชแรงแตนอยนั้น เปนอีก
ประเด็นหนึ่งที่พี่เละ “แลก” กับพวกเราในคลาส ซึ่งอยากจะ
นํามา “เลา” สูกันฟงในที่นี้
1002 5
หลายปกอนหนานี้ ครูของผมเคยเชิญคณะนาฏศิลป
ฝมือชั้นครูไปแสดง “Kathakali” ซึ่งเปนศิลปะการแสดงและ
การรายรําของรัฐเคราลา ใหกับกลุมชาวตางชาติที่ไปเขา
คอรสโยคะและอายุรเวทที่อาศรมอายุรเวทของครูไดยล ผูราย
รําโหมโรงดวยการสาธิตการทํามือ และขยับรางกายไปใน
ทวงทาตางๆ เปนการเรียกน้ํายอยกอนใหชมการแสดงจริง
นอกจากนี้ยังเปนการปูพื้นใหอาสนะชนที่มาจากตาง
วัฒนธรรมพอเห็นภาพวา มีการใชมุทราเขามาผสมผสานกับ
“นาฏลีลา” เพื่อสื่อความหมายตางๆ ได เชน การยางเยื้อง
ของกวาง ปกษากําลังโบยบิน หรือคนรักกําลังออดออน ฯลฯ
เสียงอุทานโอ มายกอด, อิต’ส โซ วันเดอรฟูล
และอิต’ส โซ เทอริฟค กับดวงตาที่เบิ่งกวาง และเสียงปรบมือ
ไมขาดระยะ บงบอกใหรูวามุทราที่ผูรายร่ําทําทาอยูบนเวที มี
พลังโดนใจทานผูชมกันทั่วหนา ซึ่งรวมผมอยูดวยคนหนึ่ง
แนนอนวากวานาฏชนคนหนึ่ง จะจีบนิว้ อยาง
คลองแคลวและชํานาญการ จนคนดูเห็นแลวรูวาผูรายรํา
ตองการสื่อถึงอารมณใดของตัวละครในเรื่องราว เขาจะตอง
ผานการฝกฝน และเคี่ยวกรําขยํารางกายแทบทุกสวนอยาง
หนักเหนื่อยและยาวนาน
ผมเองในฐานะของผูจับตามองและจองดู ยังรูสึกวา
มุทราเปนภูมิปญญาในอีกมิติหนึ่ง ที่ตองอาศัยพลังแหงการ
ผสานรางกาย ลมหายใจ และจิตใจใหเปนหนึ่งเดียว
เรียกไดวาเปนอีกหนึ่งศาสตรและศิลปที่ลุมลึกยิ่งนัก
ลุมลึกจนอดสงสัยไมไดวาเราจะสามารถเรียนรูรหัสนัยของมัน
ดวยการคลิก(เมาท)เพียงครั้งเดียวได – กระนั้นหรือ?
ธํารงดุล
พี่เละตั้งขอสังเกตวา “การใชแรงแตนอย” อาจเปน
การตีความที่คอนขางจํากัดไปหนอยเพราะคําวาประยัตนะ ยัง
มีความหมายอื่นๆ อีก เชน ความเพียร ความตั้งใจ ความ
พยายาม นอกจากนี้การทําอาสนะโดยเฉพาะอาสนะที่ไมใช
แคการนั่ง(ฝกสมาธิ) แตเปนการเหยียดยืดรางกายในทิศทาง
ตางๆ นั้น ในทางปฏิบัติตองมีการลงแรงกันซึ่งบางทาคงยาก
ที่จะใชแรงแตนอย
พี่เละจึงมองวาโศลกดังกลาว ยังสามารถตีความวา
เปน “ความเพียรที่ปราศจากความพยายาม” อยางที่ไอเยน
การเคยกลาวไวในหนังสือโยคะของทาน
ฟงคําพี่เละแลวทําใหผมนึกถึงคําวา อาสนะพอ
เพียร คือใชความเพียรแตพอดีนั่นเอง
 ผมลองสวาธยายะ และตีความตามความเขาใจของ
ตัวเองวา การที่เราทําอาสนะในแตละทานั้น แนนอนวาตองใช
ความพยายามในการเขาสูทวงทา คงคาง และคืนกลับ เปรียบ
เหมือนการเดินทางจากจุดเริ่มตน ดื่มด่ํากับความรูสึกระหวาง
ทางไปจนถึงจุดหมาย แลวคืนกลับมายังจุดเริ่มตนใหมอีกครั้ง
นั้น หากเราทําโดยไมใชความพยายามหรือพูดงายๆวาไม
ออกแรงเลย เราก็ไมนาจะไดรบั ประโยชนจากทานั้นๆ ใน
ขณะเดียวกันความเพียรที่มากจนเกินพอ(ดี) ก็อาจทําใหเกิด
การบาดเจ็บได ดังที่พี่เละถอดความจากหนังสือประทีปแหง
ชีวิตของทาน บี.เค.เอส.ไอเยนการวา “จงเรียนรูที่จะคนหา
ความสบายแมในความไมสบาย เราตองไมพยายามวิ่งหนี
ความเจ็บปวด หากแตตองผานพนและอยูเหนือมัน”
พี่เละยังชวนขยายมุมมองใหกวางขึ้นไปอีกนิด วา
เราอาจจะตองเพียรอยางเพียงพอ ในการทําโยคะอาสนะอัน
เปนกิจวัตรอีกดวย ผมเคยถามพี่เละวา บางวันตื่นขึ้นมาจาก
วันที่โหมทํางานหนัก และคืนที่นอนนอยเมื่อฟงเสียงเพรียก
จากรางกายแลวรูสึกวาวันนี้เราไมพรอมจะทําอาสนะ เรา
อาจจะพักสักวันได ผมเลยถามตอไปอีกวา วันถัดมา และถัด
มาถาเราเกิดยังไดยินรางกายของเราวาเราเหนื่อย วันนี้รูสึก
วาไมไหวอีกละ ครั้งนี้พี่เละใหความเห็นวาที่แปลแบบ
ตรงไปตรงมาไดวา เราตองแยกใหออกระหวางความออนลา
ของรางกาย หรือขออางที่จะขี้เกียจกันแน (อันนี้แรง!! เหมือน
โดนโบยสักสามที) ความเพียรอยางพอเพียงในการทําโยคะ
อาสนะจึงควรหมั่นทําอยางสม่ําเสมอ ใชเวลาไมมากในแตละ
วัน ยังดีกวาจะมาโหมหนักๆสัก ๒-๓ ชั่วโมง แตทําเพียงแค
สัปดาหละครั้ง
แลวเราจะรูไดอยางไรวา อะไรคือ การทําอาสนะ ที่
“พอเพียร และเพียงพอ”
พี่เละใหขอคิดวา ๒ สิ่งสําคัญขณะทําอาสนะ ทั้งใน
บทบาทของผูปฏิบัติและผูนําฝกตองมีคือ การสังเกต และ
วิเคราะห ซึ่งทั้งสองอยางนี้เปนไปเพื่อใหเขาใจถึง
องคประกอบหลัก ๓ อยางในการทําอาสนะ คือ รางกาย ลม
หายใจ และจิตใจ ของผูฝก
ในแงของรางกาย เราควรมีความเขาใจถึงความ
ยืดหยุน (ในความหมายของคําวา สุขะ) ความแข็งแรง (สถิระ)
และขอจํากัดตางๆของแตละบุคคล
ถาลองจับคูความยืดหยุนและความแข็งแรงแบบพบ
กันหมด ก็อาจจะจัดแบงรางกายไดเปน ๔ ประเภท คือ :-
1002 6
๑. มีทั้งความแข็งแรง และยืดหยุน ยกตัวอยางเชน นัก
ยิมนาสติก
๒. มีความแข็งแรงแตไมยืดหยุน มักเปนกับพวกที่เลน
เวท ยกน้ําหนักออกแรง แตพบวากลามเนื้อมักตึง
เกร็ง หรือมีปญหาดานการทรงตัว
๓. ไมแข็งแรงแตมีความยืดหยุน เชนบางคนที่ทําทา
อาสนะตางๆไดออนชอยสวยงาม แตอาจมีกําลังไม
พอที่จะคงคางหรือพาตัวเองไปสูบางทวงทาได
๔. ไมแข็งแรง และไมยืดหยุน อันนี้ไมตองมองอื่นไกล
เขาตัวเองจังๆ เพราะกลามเนื้อที่ถูกใชทํางานจน
ออนลาจากงานประจํา และความเพียรที่ไมคอย
พอเพียง นําพาความออนลาและตึงเกร็งมาพรอมๆ
กัน เมื่อทําอาสนะ ความจํากัดของรางกายก็สะทอน
(ฟอง)ออกมาในทวงทา
ซึ่งในการเรียนครั้งที่ ๒ เราไดฝกการสังเกตและ
วิเคราะหรางกายจากทวงทากัน โดยพิจารณารางกายเปน
สวนๆไป พี่เละใหทําอาสนะบางทาทีละคน โดยใหคนที่เหลือ
เฝาสังเกต และจดบันทึกให ผมขอยกตัวอยางจากตัวเองหนึ่ง
ทา
ในทาศพหรือศวาสนะ จากสายตาหลายคูของผอง
เพื่อนรวมชั้นที่จดจอง ทุกคนเห็นตรงกันวาขาซายของผมหาง
จากแกนกลางมากกวาขาขวา ไหลซายสูงจากพื้นมากกวา
ขางขวา หนาหันไปทางขวาเล็กนอย ปลายเทาซายแบะออก
มากกวาขางขวา
โอโห! แคทาที่หลายคนบอกวาเปนทางายๆ ก็
สะทอนใหเห็นความแข็งแรง และความยืดหยุนที่ไมสมดุลของ
กลามเนื้อทั้งสองขาง นอกจากนี้ยังบงบอกถึงวาสนาหรือ
ความคุนชินที่ทําในชีวิตประจําวันที่สั่งสมมานานป แตสิ่งที่
สะทอนออกมาลวนผานการสังเกต และวิเคราะหแตไมอาจ
ดวนสรุปไดจากทวงทาเพียงทาเดียว แตอาจจะตองอาศัย
หลายๆ ทาประกอบกัน
เราผลัดกันสังเกตและวิเคราะหรางกายที่สะทอนจาก
ทวงทา จนเริ่มเห็นความพิกลแตยังไมถึงกับพิการของแตละ
คน ก็เพื่อจัดปรับอาสนะสรางชุดฝกใหเหมาะสมกับแตละคน
นอกจากนี้ขณะทําอาสนะยังตองเรียนรูที่จะวิเคราะห
และสังเกตลมหายใจของเราไปดวย ซึ่งคงตองขอยกยอดไป
“แลก” และ “เลา” ตอฉบับหนาครับ

บุญที่ถูกลืม
“คุณนายแกว เปนเจาของโรงเรียนที่ชอบทําบุญมาก
เปนเจาภาพทอดผาปาทอดกฐินอยูเนืองๆ ใครมาบอกบุญ
สรางโบสถวิหารที่ไหน ไมเคยปฏิเสธ เธอปลื้มปติมากที่ถวาย
เงินนับแสนสรางหอระฆังถวายวัดขางโรงเรียน แตเมื่อได
ทราบวานักเรียนคนหนึ่งไมมีเงินจายคาเลาเรียน คางชําระมา
สองเทอมแลว เธอตัดสินใจไลนักเรียนคนนั้นออกจากโรงเรียน
ทันที
“สายใจ" พาปาวัย 70 และเพื่อนซึ่งมีขาพิการไป
ถวายภัตตาหารเชาที่วัดแหงหนึ่ง ซึ่งมีเจาอาวาสเปนที่ศรัทธา
นับถือของประชาชนทั่วประเทศ เชาวันนั้นมีคนมาทําบุญคับ
คั่ง จนลานวัดแนนขนัดไปดวยรถ เมื่อไดเวลาพระฉัน ญาติ
โยมก็พากันกลับ สายใจพาหญิงชราและเพื่อนผูพิการเดิน
ยาหนึ่งชอนชามักจะใชไมถูก
คุณมักจะไดขนานยาที่ผิด ถาคุณรินยาแกไอให
ตัวเองหรือบุตรโดยใชชอนชาในครัว ซึ่งมันมักจะไมไดผล
(ไดรับปริมาณยานอย) หรือ เปนอันตรายได
ในการทดสอบหนึ่ง มีจํานวนผูปวยที่เปนหวัดและ
ไขหวัดใหญรวม 195 คน ถูกซักถามถึงการรินยาแกไขหวัด
ใหญชนิดกลางคืนลงในชอนที่ระบุไวที่ฉลากยา พบวาคนไข
ทุกรายไดรับปริมาณยาที่ผิด ไมวาพวกเขาจะรินยา 8% นอย
กวาที่ระบุ หรือ 12% มากกวาที่ระบุ
ดร. ไบรอัน แวนซิงค หัวหนาทีมวิจัยแหงคอรแนล
ฟูดแอนแบรนดแลบ กลาววา “ฟงดูแลว12% อาจจะดูไมมาก
นัก แตถานับวาเราตองทานยาทุก 4-8 ชม. เปนเวลานานถึง
4วัน ดังนั้น ปริมาณยาที่ไดรับเมื่อรวมๆแลวจะไปถึงจุดที่
ไมไดประสิทธิผล หรือจะเปนอันตรายมากๆ ได” โดยที่ ดร.
ไบรอันไดแนะนําใหใชฝาตวงวัด หรือ ดรอปเปอร หรือ ชอน
ยา หรือ ไซริง เพื่อที่จะไดรับปริมาณยาที่ถูกตองตามที่ระบุไว
ในฉลากยา
นักวิจัยไดยืนยันแลววา
เคมีพลาสติกเปนสาเหตุของโรคหัวใจ
นักวิจัยไดยืนยันแลววา สารเคมีที่พบในภาชนะ
พลาสติกของอาหารและเครื่องดื่มเปนสาเหตุของโรคหัวใจ
สารตกคางทางเคมี บีพีเอ หรือไบฟนอล เอ,
(Biphenol A), ถูกตรวจพบไดในคนทั่วไปถึงรอยละ 90 ความ
เชื่อมโยงถึงโรคหัวใจไดถูกนําขึ้นมาโดยนักวิจัยจาก เพนซูลา
1002 7
สดใส
กระยองกระแยงฝาแดดกลาไปยังถนนใหญ เพื่อขึ้นรถประจํา
ทางกลับบาน ระหวางนั้นมีรถเกงหลายสิบคันแลนผานไป แต
ตลอดเสนทางเกือบ 3 กิโลเมตร ไมมีผูใจบุญคนใดรับผูเฒา
และคนพิการขึ้นรถเพื่อไปสงถนนใหญเลย
เหตุการณทํานองนี้มิใชเปนเรื่องแปลกประหลาดใน
สังคมไทย “ชอบทําบุญแตไรน้ําใจ" เปนพฤติกรรม ที่พบเห็น
ไดทั่วไปในหมูชาวพุทธ ทําใหเกิดคําถามขึ้นมาวาคนไทยนับ
ถือพุทธศาสนากันอยางไรจึงมีพฤติกรรมแบบนี้ กันมาก เหตุ
ใดการนับถือพุทธศาสนา จึงไมชวยใหคนไทยมีน้ําใจตอเพื่อน
มนุษย โดยเฉพาะผูที่ทุกขยาก การทําบุญไมชวยใหคนไทยมี
เมตตากรุณาตอผูอื่นเลยหรือ
(บางสวน จาก บุญที่ถูกลืม โดย พระไพศาล วิสาโล)
สดใส
เมดิเคิลสคูล แหงมหาวิทยาลัยเอกซีเตอร ผูที่ไดศึกษาเรื่อง
ระดับบีพีเอในประชากรสวนใหญของสหรัฐเปนระยะเวลานาน
กวา 3ป
การศึกษานี้ไดจุดชนวนใหมีการรณรงคเพื่อการหาม
ใชเคมีภัณฑโดยสิ้นเชิง ซึ่งหลายประเทศไดหามใชผลิตภัณฑ
เคมีพลาสติกในขวดนมเด็ก และของเลนเด็ก หลังจากได
ทราบเรื่องวามันกอใหเกิดความเสี่ยงดานสุขภาพในทารก
ในทางกลับกัน ผูผลิตผลิตภัณฑเคมีก็ไดมีการตอสู
การหามใชเคมีภัณฑอยางสิ้นเชิง ซึ่งเปนโรงงานอุตสาหกรรม
ที่ผลิตเคมีภัณฑมากเปนอันดับตนๆ ของโลกดวยจํานวนผลิต
2.2 ลานตัน (6.4พันลานปอนด) ตอป
โยคะชวยลดสาเหตุของการเกิดปญหาทางสายตา
และโรคไขขออักเสบ
นักวิจัยพบวา วิธีทางธรรมชาติ ที่ตอตานการอักเสบ
ที่มีสาเหตุมาจากปญหาสุขภาพตางๆ เชนการเสื่อมตามอายุ
ของจอประสาทตา โรคหัวใจ และไขขออักเสบ
การฝกโยคะเปนประจํา ชวยลดสสารในเลือดที่เปน
สาเหตุของการอักเสบ นักวิจัยคนพบเมื่อทําการติดตามดาน
สุขภาพในกลุมของผูหญิงที่ฝกโยคะเปนเวลาอยางนอย 2 ปมี
สารที่กอการอักเสบในเลือดอยูในระดับต่ํา และระดับของสาร
นั้นไมไดสูงขึ้น เมื่อถูกใหอยูในสถานการที่เครงเครียด เชน
การคํานวณเลขในใจ ถึงแมวาการฝกโยคะนั้นอาจชวยได แต
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยโอไฮโอ สเตท ยังไมแนใจวา มันเกิด
จากการหายใจ หรือวาการเคลื่อนไหวและการอยูในทาอาสนะ
 คุกอินเดียเก ลดโทษใหนักโทษหากเขาคอรสฝกโยคะ
สํานักขาวตางประเทศรายงานเมื่อวันที่ 25 ม.ค.วา
เรือนจําเมืองจิวัลลอร ในแควนมัธยประเทศ ไดเสนอจะลด
โทษใหแกนักโทษหากเขาคอรสเขาฝกโยคะ โดยจะลดโทษ
จําคุกใหเปนเวลา 36 วัน และผลปรากฎวาประสบความสําเร็จ
อยางดี มีนักโทษเขาสมัครกวา 400 คน และมีนักโทษกวา 60
รายเตรียมจะไดรับการปลอยตัวกอนกําหนด
ประสบการณเปลี่ยนชีวิต
ดร.จอหน เอฟ ดีมารตินี่ เขียน เอกชัย อัศวนฤนาถ แปล
สนพ.ตนไม ราคา 295 บาท 340 หนา
แนะนําหนังสือคราวนี้ หยิบเอาหนังสือฮาวทูเลมไม
ดังจากแผงหนังสือมาบอกเลากัน เห็นวามีประเด็นที่ตรงกับ
ความสนใจของครูโยคะ โดยเฉพาะในเรื่อง “การพัฒนาตนเอง
ดวยตนเอง”
นวัตกรรมที่ผูเขียนนําเสนอคือ “การสลายควอนตัม”
ชื่ออาจจะฟงออกแนวเซอรๆ แตโดยสาระแลว เปนความ
พยายามเชื่อมโยงฟสิกสใหมในยุคควอนตัม เขากับการ
ยกระดับปญญาหรือจิตวิญญาณของมนุษย แตไมตองกลัว
หนังสือไมไดลงลึกเรื่องฟสิกสใหปวดหัว เขาแคอธิบายพอ
สังเขป โดยเนนผลที่ไดรับจากการเปลี่ยนปลงตนเองเปน
สําคัญ
“กระบวนการสลายควอนตัม สอนใหมนุษยรับผิด
ชอบตอตัวเองอยางเต็มที่ และสัมผัสกับความดีงามในตัว มัน
เปนการเปลี่ยนแปลงในกระบวนทัศนอันยิ่งใหญที่สุดเทาที่ฉัน
เคยพบมา การสลายควอนตัมไมใชเรื่องของการทําใหสิ่งใดๆ
ดีขึ้น ... แตมันเปนเรื่องเกี่ยวกับการปฏิรูปวิธีคิดและความ
เขาใจอยางแทจริง... เมื่อเราปฏิรูปความคิด เราจะเปลี่ยน
รูปแบบของความรูสึกและชีวิตของเราใหม... ดร.ดีมารตินี่ชวย
ใหเรากลายเปนผูกําหนดโชคชะตาของตัวเอง โดยไมตกเปน
เหยื่อของอดีตอีกตอไป” จากคํานําของหนังสือฯ โดย บลังกา
ดีเอช พ.บ. ผูอํานวยการฝายการแพทย ฮุสตัน เท็กซัส
หนังสือบอกเลาประสบการณตรงของตัวผูเขียน ซึ่ง
เปนทั้งหมอจัดกระดูก นักบําบัด นักบรรยายระดับประเทศ
นักศึกษาวิทยาศาสตรที่วาดวยกฎของจักรวาล และ นักศึกษา
ปรัชญา ซึ่งเมื่อตอนอยูชั้นประถมปที่ 1 ครูประจําชั้นบอกพอ
แมตอหนาตัวเขาเองวา “ลูกของคุณมีความบกพรองในการ
เรียนรู ฉันเกรงวาเขาจะไมมีวันอาน เขียนหรือสื่อสารกับใคร
อยางปกติไดเลย คุณไมควรหวังวาเขาจะทําอะไรไดมากนัก
1002 8
ดานเจาหนาที่พัสดีระดับสูงของเมืองจิวัลลอร กลาว
วา ทางแควนไดดําเนินกิจกรรมดังกลาวในเรือนจําหลายแหง
จุดประสงคพื้นฐานก็เพราะ โยคะสามารถเรียนรูศิลปะ, ผอน
คลายความเครียด รวมทั้งทําใหพวกเขามีสุขภาพที่ดี
อยางไรก็ตาม เมืองจิวัลลอรไมใชเมืองแรกที่ริเริ่ม
ไอเดียนี้ แตเปนเมืองทิฮาร ที่นําโยคะมาใชกับนักโทษเพื่อ
ชวยผอนคลายความเครียดใหแกคนเหลานี้
ในชีวิตนี้ ฉันไมคิดวาเขาจะไปไดไกลสักเทาไรนัก ถาเปนคุณ
ฉันจะใหเขาหัดเลนกีฬา”
เมื่ออายุ 14 ป ผูเขียนออกเผชิญชีวิต ไดไปยัง
แคลิฟอรเนีย พบชายจรจัดคนหนึ่งซึ่งสอนเขาวา “ขอแรก ไอ
หนู อยาตัดสินวาหนังสือดีหรือเลวจากปกของมันเปนอันขาด”
และขอสอง “หัดอานหนังสือใหได ไอหนู แกตองหัดอาน
หนังสือใหได เพราะมีเพียงสองสิ่งเทานั้นที่โลกไมสามารถเอา
ไปจากแกได ความรักและปญญาของแก” ทุกวันนี้ ผูเขียน
ยังคงจําคําพูดของชายจรจัดนี้ไดไมเคยลืม และสองสิ่งนี้ก็เปน
สาระสําคัญในการบรรยายทั่วประเทศของเขา รวมทั้งใน
หนังสือเลมนี้ซึ่งมีวัตถุประสงค “จะชวยขจัดอารมณที่ไมสมดุล
และรวบรวมมันกลับเขามาใหมเปนรักแทแหงการมีปญญา”
พออายุ 17 ป ผูเขียนไดพบกับพอล แบรกก ครู
โยคะอายุ 93 ป ผูบรรยายเรื่องกฎจักรวาลใหเขาฟงในเวลา
45 นาที สอนใหเขานั่งสมาธิ และนําเขาไปสูนิมิต ที่เขาเห็น
ตัวเองเปนนักบรรยาย นักบําบัด และทําใหเขากลายเปนนัก
บรรยาย นักบําบัดอยูในทุกวันนี้
คุรุ 2 ทานนี้ ทําให ดีมารตินี่ เดินทางกลับบาน ที่
เท็กซัส “ผมอุทิศชีวิต ทุมเทใหกับการเรียนรูที่จะอาน สอบ
เทียบชั้น สอบคัดเลือกเขามหาวิทยาลัยวารตันได ผมเอาจริง
เอาจังกับโอกาสในชีวิตครั้งนี้มากและตั้งใจเรียนอยางหนัก
เพราะผมเคยเชื่ออยางฝงใจวา จะไมมีวันประสบความสําเร็จ
ดานการศึกษาไดเลย สองปตอมา วันหนึ่ง ขณะที่ผมกําลัง
อานหนังสือเตรียมสอบในหองสมุด เพื่อนรวมชั้นคนหนึ่งเดิน
เขามาหาผมพรอมกับพูดวา จอหน ฉันขอนั่งดูหนังสือกับเธอ
ไดมั้ย จากนั้นเพื่อนอีกหลายคนนั่งลอมเปนวงกลมรอบตัวผม
ที่คอยตอบคําถามตางๆ ตลอดเวลา คือผมกําลังติวแคลคูลัส
ใหพวกเขา! ผมเนี่ยนะ! ผมไดยินอีกคนกระซิบกับเพื่อนวา
จอหนเขาเปนอัจฉริยะ เขาเปนอัจฉริยะจริงๆ”
ลองหาอานดูนะครับ ใครที่ยังลอยลอยอยู จะเกิดแรง
บันดาลใจมากขึ้น สวนใครที่ไปไดระดับหนึ่งแลว หนังสือเลม
เมื่อนักเรียนโยคะโดนแมวกัด
ที่เราอยากเลาเรื่องนี้ใหฟง ก็เพราะวามันเกิดขึ้นกับ
ตัวเอง 2 วัน กอนวันคริสตมาสป 2552
เราตื่นมาตอนเชาก็ทําอะไรตามปกติ ตอจากนั้นเปน
เวลา 9 โมงเชาเรากําลังจะออกไปขางนอกเพื่อไปเลือกหา
ของขวัญที่จะนําไปสวัสดีปใหมใหกับคนที่เคารพ ... เสียงแมว
ทะเลาะกันอีกแลว..
เจาแมวตัวผู 2 ตัว (โคลากับสมฉุน) กําลังทะเลาะ
กัน .. เหมือนเดิมเราเขาไปจับตัวแยกจากกัน แตคราวนี้มันไม
เหมือนเดิม เพราะวาพอแยกกันไดไมถึง 1 นาที เจาสมฉุนมัน
คงกําลังฉุนเต็มที่ (สมชื่อมัน) เลยกัดเขาที่เทาฉันแบบเต็มแรง
เต็มเขี้ยว ตอนแรกที่เห็นคือแผลที่หลังเทา เปนเม็ดขาวสาร 3
เม็ดเรียงติดกัน 3 แผล มีเลือดไหลอยูที่ปากแผล (ถาจะให
เห็นภาพงายๆ ก็คือ ที่ฝาปดถวยกาแฟรอนที่เปนพลาสติกจะ
มีรูอยูแลวมีฟองนมลนออกมา แผลก็จะเปนประมาณนั้น) แต
นี่มันสุดๆ เลย เรายืนตอไมไหวเลย มันปวดแปลบมาตามเสน
ที่ขอเทาตองเอามือกดไว จะลุกก็ลุกไมได ..ทําไงดีละ ตะโกน
เรียกสามีใหมาชวย แตเจากรรม เขาอยูในหองน้ําชั้น 2 ไมได
ยินที่เราเรียก ก็ตะโกนไปรองไหไปอยูอยางนั้น คิดวา
ประมาณ 5 นาทีได
เอาละไดสัตวแพทย (สามี) มาชวยแลว เราก็คิดวา
คงไมเปนไรมากใสยาทําแผลเรียบรอย แตวามันยังไมหมดแค
นั้น เขาบอกวาตองไปโรงพยาบาล ..ฉีดยา..
“/ ฉีดยาหรอ.. ไมฉีดไดไหมกลัวเข็มงะ”
“ไมไดตองไปฉีด”
เอา!! ไปก็ไป พอไปถึงโรงพยาบาล โอ.. ตองไปหอง
ฉุกเฉิน คราวนี้หมอจริงๆ มาดูให หมอบอกวามันมีทั้งหมด 4
รู ที่ฝาเทาอีกรู (แตแปลกที่เราและสามีไมไดมองที่ฝาเทาเลย)
หมอบอกวา “เดี๋ยวทําแผลใหมนะ.. ตองฉีดยาชาที่
แผลกอน เพราะวามันคอนขางลึก ไมเจ็บหรอก”
“ไมฉีดไดไหมคะ.. หนูกลัวเข็มคะ” (คิดดูซิ 4 แผลก็
ฉีด 4 ครั้ง)
“ไมไดหรอก ไมอยางนั้นทําแผลไมได เพราะวามัน
ตองทําความสะอาดขางในใหสะอาดที่สุดเทาที่จะทําได ซึ่งจะ
เจ็บมาก แลวที่สําคัญมันมีโอกาสเกิดหนองขึ้นได”
1002 9
นี้มีแนวทางการสื่อสารอธิบายเรื่องของจิตวิญญาณในภาษา
ของวิทยาศาสตรฟสิกสที่นาสนใจ
ครูโยคะ... ตองอานหนังสือมากๆ นะ
หนู-นอย
“หนูเคยโดนหมากัดมาแลวคะ .. ไมเห็นตองฉีดยา
ชาที่แผลเลย”
“แมวนะ รายกวาหมาอีกนะ” หมอบอก ..คราวนี้มี
คนมาชวยเสริมเต็มเลย เชน ใชปากแมวสกปรกกวาปากหมา
แตที่สกปรกที่สุดก็ปากคนนี่แหละ.. อีกคนบอกวา มีคนถูก
แมวกัดสุดทายตองเขา ICU เพราะติดเชื้อ.. อีกคนบอกวา
บางคนตองตัดขาทิ้งก็มีนะ... เปนตน
“ก็ไดคะ ฉีดก็ฉดี ” ที่ยอมเพราะอะไรรูไหม? เพราะ
นึกขึ้นมาไดวาคุณพอของอดีตเจานายตองเสียชีวิตเพราะโดน
แมวกัด
หลังจากทําแผลเสร็จ ก็คิดวาเรียบรอยกลับบานได
แตวาเปลาหรอก หมอบอกวา “เดี๋ยวตองฉีดยาอีกนะแลวก็มี
ยากลับไปที่บานดวย” ... เหวอ.. เอาอีกแลวรึเนี่ย “ฉีดอะไรอีก
หรือคะ”
หมอยิ้มดวยหนาดูแลวรูไดเลยวาเสร็จอีกแน “เข็ม
แรก เปนการปองกันบาดทะยัก สวนเข็มที่ 2 เปนการปองกัน
พิษสุนัขบา”
“หมอคะ.. หนูเคยฉีดบาดทะยักแลวคะ ..ตอนนั้น
โดนหมากัด”
“กี่ปแลวครับ”
“ประมาณ 5-6 ป ไดแลวคะ”
“OK เคยฉีดบาดทะยักแลว เพราะวายาอยูได 10 ป
ถางั้นหรือฉีดแคปองกันพิษสุนัขบา 5 เข็ม”
“ฮา!!! 5 เข็ม..”
“ใจเย็น ใจเย็น ไมไดฉีดวันนี้ 5 เข็ม แตวาเปน
โปรแกรมการฉีดปองกันพิษสุนัขบา ที่ตองฉีดใหครบ 5 เข็ม
ตามกําหนดเวลา สวนวันนี้เปนเข็มแรกเทานั้น” หมอหัวเราะ
กับความกลัวเข็มของเราอะไรจะขนาดนั้น
“แลวก็ยาที่จะใหกลับไปก็มี ยาตานการอักเสบ 1 ตัว
ยาฆาเชื้อ 2 ตัว”
“ไดคะ.. ฉีดเลยคะ” ตองทําใจอยูสักพัก
นั่นแหละ.. จากนั้นเราก็ตองไปทําแผลที่โรงพยาบาล
ทุกวัน ตองมีการลอกเอาเนื้อเยื้อของเสียออกอยูเกือบทุกวัน
เจ็บสุดๆ สวนยาตองรับยาทั้งหมด 2 คอรส โปรแกรมฉีดยาก็
ฉีดตามกําหนดที่หมอนัด ซึ่งจะฉีดเข็มสุดทาย 22 มกรา 53
 ชวง 10 วันแรก ตองแขวนขาไว เพราะวาจะขยับ
นิ้ว-ขอเทาก็ปวด (เหมือนกับวามันปวดมาตามเสน) ถานั่ง
หอยขาหรือเดินก็จะเกิดอาการบวมขึ้นมา งายๆ แคยืนก็ลง
น้ําหนักที่เทาซายไมได เราก็บอกหมอวามันปวดอยางนี้
พยาบาลที่ทําแผลใหบอกวาแผลมันคอยขางลึก แลวมี 2 แผล
ที่วาทาลึกกวานี้อีกหนอยก็โดนเสนเลือดใหญ สวนสามีบอก
วามันอาจมีการกระทบเทือนที่ปลายประสาท เสนเอ็น .. เฮอ..
ยังไงก็ขอใหหายเร็วๆ ก็แลวกัน เพราะวันที่ 22 มกรา เราตอง
ขึ้นไปเชียงใหม
แตอะไรก็ไมเทากับวามันสะดุดใจวาแลวเราจะฝก
โยคะอยางไรดี เพราะหมอบอกวาคงตองใชเวลาอยางนอยก็
2 อาทิตย นี่เราเพิ่งจะไดฝกทา Headstand เองนะ (ไมเขาใจ
เหมือนกันวาทําไมถึงใหความสําคัญกับอาสนะนี้ .. แตถาให
เดา คงเปนเพราะวาเสียงที่ไดยนิ อยูเสมอวาอาสนะนี้สุดๆ
บวกกับ “ความอยาก” ทําอาสนะนั่นเอง)
แลวก็ไดคิด!! .. โยคะไมไดมีแตอาสนะเทานั้น เรา
ฝกปราณายามะได ฝกสมาธิได
ที่สําคัญ สติ เพราะขาดสติ จึงตกใจกลัวเปนกระตาย
โยคะการละคร : ตอน
ปศจิโมตตานาสนะ หรือ ทาเหยียดหลัง
โยคะการละคร ขอเสนอ... ละครโยคะ เพื่อความรู
และความบันเทิง แกพอแม พี่นอง ทุกทาน...เอา! เรเขามา เร
เขามา...ละครของเราจะเริ่มตน ณ บัดนี้
กอนอื่น ขอแนะนํา ผูแสดงนําดังนี้ (นักแสดง ยืนขึ้น
ตามลําดับ)
จ้ํา เปน ผูแสดง ทาเหยียดหลัง แบบที่๑ (ถูกตอง) ...
พับตัวลงจากขอสะโพก หลังเหยียดตรงเปนไม
กระดาน
บี เปน ผูแสดง ทาเหยียดหลัง แบบที่๒ (อันตราย)...
โกงหลัง ขยมตัว เพื่อใหกมไดมากๆ เอาหัวมุดๆลง
ไป
พี่ปุ พี่สุ เปน เสนเลือด (ทาประจําตัว... กางแขน รอนลม
ชมเวหา)
“เสนเลือด ลําเลียงอาหารคา”
1002 10
ตื่นตูม
การเจ็บครั้งนี้ ทําใหเราฝกทาศพไดอยางรูซึ้งทีเดียว
(เพราะการแขวนขา) ...เทาที่เราเขาใจนะ มันทําใหเรารูสึกได
โดยเฉพาะขาที่ถูกแขวนอยู มันเหมือนกับวาขานั้นไรซึ่งแรง
ใดใดมีเพียงแรงตานจากผาเทานั้น จากนั้นขาทั้งทอนจะรูสึก
ไดปลอยวางอยางแทจริง และนั่นทําใหเราสามารถนําความ
รูสึกปลอยวางนั้นมาใชกับสวนตางๆ ของรางกายไดตั้งแต
ศีรษะ ใบหนา แขนทั้ง 2 ขาง ลําตัว ขา รวมทั้งความคิดตางๆ
ดวย ...เปนความรูสึกที่ยากจะบรรยาย.. อยางเชน แคหลับตา
ใครๆ ก็หลับตาได แตหลับตาอยางไรใหปลอยวางไดจริง เคย
ไหม? หลับตาแลวแตเหมือนกับวายังมองอยู หรือจมูก
ปลอยวางจมูกไดไหม ยังเหมือนกับวายังขยายหรือบีบอยู
ไหม? เปนตน
“นิ่ง สบาย ใชแรงนอย มีสติ” เปนตามนี้จริงๆ
เพราะฉะนั้นฝกและศึกษาโยคะกันตอไปเถอะคะ .. แลวจะรูวา
เรายังตองฝกและศึกษาอีกมากมายนัก
ปล. สวนแผลก็ยังไปทําแผลอยางสม่ําเสมอ (กลัวเปน
แผลเปนจังเลย...)
ล.เลง เสียงกระดิ่งหยก (ไมใชมงั กรบิน)
พี่ดา พี่เหมียว เปนเสนประสาท (ทาประจําตัว...นักรบ
หันหลังชนกัน)
“เสนประสาท คอยบอกวา มันเจ็บจนเกินจะทน
...จนหามใจ หามใจ ไมไหว”
หลี เลง เปน เสนเอ็น (ทาประจําตัว...ยืนยอเขา กําหมัด...
แสดงพละ กําลัง และความแข็งแรง)
“เสนเอ็นคอยดึงเสนเลือด และพาเสนประสาท
กลับบาน เวลาพวกเคาหนีไปเที่ยวคา”
พี่ออด พี่มาลี เปนคนพากยเสียงตัวละคร
ฉากที่ ๑
เคยสงสัยไหมคะ? วาทําไม หมอเขียว ถึงบอกให
พวกเรา ทําโยคะอาสนะแบบ “ผอนคลาย สบายๆ” ไมทํา
แรงๆ เอาเยอะๆ
ลองมาดูกันนะคะ วามีอะไรเกิดขึ้นกับ ๓ เกลอใน
รางกายเราบาง
เสียงหมอเขียว เอา! กมตัว... ทําชาๆ สบายๆ ตึง...เทาที่
รูสึกสบาย และมีพลังที่สุด (จ้ํา: ทําทา
เหยียดหลัง)
เสนเลือด (ยืนขึ้น ดึงเชือก) เฮอ! ไดเหยียดแลวคอย
ยังชั่วหนอย (ทําทากระแดะๆ ) เสนเลือด
นอนขดตัวอยูตั้งนาน...นาน เมื้อย...เมื่อย
เสนประสาท ใชแลว ไดยืดเสนยืดสาย เสนประสาท
คอย ซูซา คึกคักหนอย...แบบนี้ใหไป
เตะปป ๑๐ ปป ก็ยังไดเลย!
เสนเอ็น จริงแฮะ! เสนเอ็นก็ชอบเหยียดยืดนะ (ทํา
ทากั๊ตจัง อาราเร ดีใจ) ไมงั้นเสนเอ็นเซ็ง
นาดูเลย เวลาคุณจ้ํา แกอยูเฉยๆ เสนเอ็น
รูสึกเหมือน หนังสะติ๊กตากแหง แขง...แข็ง
(ทําหนาเมื่อย)
ฉากที่ ๒
ทีนี้เรามาลองทําทาเหยียดหลังแบบที่ ๒ กันนะคะ
เสียงพากยโหดๆ เอา! กมตัว ทําแรงๆ เอาเยอะๆ ทําใหได
เหมือนครูนะ ไมงั้นไมเทห(บี:ทําทากมตัว
แบบขยม)
เสนเลือด โอย! ดึงตึงขนาดเนี้ยะ เสนเลือดตีบพอดี
เดี๋ยวเลือดไปเลี้ยงเสนประสาทไมพอ เปน
เหน็บชา และอาจบาดเจ็บไดนะเนี่ย (ดึง
แบบ ชักคะเยอ)
เสนประสาท เสนประสาทก็เจ็บนะ เดี๋ยวคุณบีก็ปวด
หลังหรอก พอปวดหลังนะ เดี๋ยวก็ลามไป
ปวดแขน ปวดขาดวย
เสนเลือด + เสนประสาท เสนเอ็นจา! ชวยดึงพวกเรากลับ
บานที พวกเราตึง และเจ็บจนจะทนไม
ไหวอยูแลว
เสนเอ็น ไดครับทาน เดี๋ยวจัดให ทันทีเลย (เริ่ม
สาวเชือก อยางตั้งใจ) (บี ถอยหลังคืน
กลับ เลิกขยม)
เสนเลือด + เสนประสาท เฮอ! คอยยังชั่วหนอย เสนเลือด
+ เสนประสาท ไมตายแลว (ยิ้ม)
เสียงพากย ละครของเราก็จบลงแลว ขอเสียงตบมือ
ใหนักแสดงของเราดวยคะ (แปะๆ)
(๓ เกลอ ลาโรง)
ฉากที่๓
จ้ํา กับ บี นอนทาศพ มีแตเสียงบรรยาย
เสียงพากย เห็นไหมคะ เวลาเรากมตัวแบบ เร็วๆ
แรงๆ เอาเยอะๆ ทําดวยความโลภ ๓ เกลอของเรา
ก็เจ็บตัวนาดูเลย
1002 11
๑. เสนเลือดก็ตีบ ทําใหเลือดไปเลี้ยงเสนประสาทไมพอ
อาจเปนเหน็บชา และเกิดการบาดเจ็บได
๒. เสนประสาทก็ตึงเกินไป อาจทําใหเราปวดหลัง แลว
ลามไปปวดแขน ปวดขาได
๓. เสนเอ็นก็เลยตองดึง ๒ สหายกลับมา เพื่อไมใหเสน
เลือด และเสนประสาทเคาเจ็บตัวมากเกินไป
หากเราทําอาสนะแคพอดีๆ ก็จะรูสึกสบาย และผอน
คลาย ทําเสร็จแลว ก็สดชื่นแข็งแรง
หากเราทําอาสนะมากเกินพอดี แทนที่จะดี กลับบาดเจ็บ
ปวดหลัง เสนเอ็นฉีกขาด ตองเสียเงิน เสียเวลาไปหาหมออีก
นะคะ
ฉากที่๔
เสียงพากย เรามาลองดูการทําทาเหยียดหลัง ๒ แบบ
คือแบบโกงหลัง และแบบพับตัวลงไป เปนไม
กระดาน แบบไหนจะมีผลอยางไร
บี อยากกมใหไดเยอะๆ แตหลังแข็ง ลงเยอะไมได ก็
เลยโกงเอา ดวยการโกงหลัง แลวมุดหัวลงไป ทําแบบนี้
หมอนรองกระดูกอาจปูดออกมา(ชี้ตําแหนงหมอนรองกระดูก)
ถายังเปนเด็ก ปูดออกมาแลว ก็เดงกลับเขาที่ได แตถาสูงวัย
แลว หมอนรองกระดูกปูดออกมาและไมยอมเดงกับเขาที่
หมอนรองกระดูกปลิ้นคาอยูอยางนั้น ยิ่งทําก็จะยิ่งแยลง เปน
โรคหมอนรองกระดูกกดทับเสนประสาท ตองปวดหลัง มารอง
โอดโอยกันอีก
ทีนี้เรามาดูแบบที่ จ้ํา พับตัวลงไป เปนไมกระดาน
แบบนี้ ถึงแมวาจะกมไมไดมาก แต หมอนรองกระดูก
ปลอดภัยกวา และถาอยากจะกมตัวใหไดมากขึ้น ก็ใหขยับ
สะโพก (กน) ไปขางหลังกอน ทําใหเหยียดขาไดมากขึ้น กม
ไดงายขึ้น (รายละเอียด หาอานไดจาก การวิเคราะหทา
อานะพื้นฐานโดยนักกายภาพบําบัด ของ อ.คมปกรณ
ลิมปสุทธิรัชต หนา ๔๕ และ หนา ๕๒)
ฉากที่๕
เสียงพากย คราวนี้ ทุกคนลองนั่งเหยียดขา มือวาง
บนขา เอามือทําปูไต กมตัวจากขอสะโพก หลังตรงเปนไม
กระดาน กมไปเรื่อยๆ สุดแลวคางไว
ทีนี้ หันไปดูเพื่อนขางซาย เรากับเพื่อนใครทําได
เยอะกวากัน (พักใหดู ๑๐ วินาที) แลวหันไปดูเพื่อนขางขวา
เปนยังไงบาง (พักใหดู ๑๐ วินาที) [ทําแบบไมจดจอ หันซาย
ที ขวาที]
ทีนี้ เอาหัวกลับมาตรงกลาง ดูขาตัวเอง หลับตาลง
เบาๆ (พัก ๑๐ วินาที) หายใจเขา ทองพอง หายใจออก ผอน
คลาย ทองแฟบลง
หายใจชาๆ สบายๆ ... รับรูความรูสึกที่ ทองพอง
ทองแฟบ และการกดนวดที่ชองทอง กระเพาะอาหาร ลําไส
ตับ มาม ไต (คางไว ๑ นาที)
คอยๆ ยืดตัวขึ้น พักในทานั่งพัก...รับรูความรูสึกที่
เกิดขึ้นจากการคลายตัวของชองทอง แผนหลัง เห็นความ
แตกตางของการทําโยคะอาสนะ แบบตามองดูเพื่อน ไมมี
สิ่งรบกวนจิตใจกับอาการที่ปรากฏภายนอกทั้ง ๔
“ทุกขเทารมนัสยางคเมชยัตวศวาสะ-ปรัศวาสา
วิ-กเษปะสหภุวะห” เปนขอความในโยคะสูตรบทที่ ๑
ประโยคหรือโศลกที่ ๓๑ แปลไดความวา ความเจ็บปวดและ
ความทุกข (ทุกข) ความหดหูใจ (โทมนัส) การสั่นของรางกาย
สวนตางๆ (อังคเมชยัตวะ) และความแปรปรวนของลมหายใจ
เขาและลมหายใจออก (ศวาสะ-ปรัศวาสะ) อาการทั้ง ๔ อยาง
นี้เกิดขึ้นเพราะวาจิตถูกรบกวน(นั่นเอง)
สิ่งรบกวนจิตใจนั้น เกิดขึ้นอยูภายในและอาจจะไม
สามารถรับรูไดงายนัก แตการปรากฏตัวของมันสามารถดูได
จากอาการภายนอกที่เกิดขึ้นมาพรอมๆ กัน ซึ่งก็คืออาการ
ภายนอกทั้งสี่อยางที่กลาวถึงแลวขางตน อาการทั้งสี่นี้จะตอง
มีอยางนอยหนึ่งอยางปรากฏขึ้นเมื่อมีสิ่งรบกวนจิตใจ และ
ความเขมขนของอาการภายนอกที่เกิดขึ้นนั้นจะแปรเปลี่ยนไป
ตามความหนักเบาของกิจกรรม(ที่รบกวนจิต) เนื่องจาก
อาการที่เกิดขึ้นภายนอกเหลานี้เปนผลมาจากจิตใจถูกรบกวน
ดังนั้น เทคนิควิธีที่ใชในการควบคุมการรบกวนจิตใจยอมชวย
ขจัดความเขมขนของอาการภายนอกที่เกิดขึ้นดวย
อาการ 2 อยางแรกคือทุกขและโทมนัสนั้น คอนขาง
เปนเรื่องของจิตใจแตมีผลกระทบตอรางกาย อาการทั้งสองนี้
เปนเครื่องมืออยางงาย ที่ใชในการตรวจสอบสิ่งรบกวนจิตใจ
1002 12
สมาธิ ไมจดจอ กับการทําอาสนะแบบมีสติ มีสมาธิ จดจออยู
กับตัวเอง รับรูความรูสึกที่เกิดขึ้นภายในรางกาย...เปนยังไง
กันบาง รูสึกสงบ สบาย และผอนคลาย มีความสุขใชไหมคะ
ถาใช... ใหพูดเสียงพรอมๆ กันวา...ความสุข...มีความสุข...มี
ความสุขจังเลย!
สรุป
สุดทายนี้ คณะโยคะการละคร ก็หวังใจวาเพื่อนๆ จะ
ไดฝกโยคะแบบมีสติ มีสมาธิ ดูตัวเอง ดูรางกาย ลมหายใจ
จิตใจของเรา ไมตองไปดูคนอื่นเขา ไมตองไปแขงกับใคร
ตอนนี้ เขากับเรา...ไมเกี่ยวกัน
ขอใหทุกทาน มีความสุข กับการฝกโยคะอาสนะ
อยางถูกตอง มีสุขภาพแข็งแรง ทั้งกายและใจคะ
สวัสดีคะ
แสดงครั้งแรกที่ คายหมอเขียว โรงเรียนฝกผูนํา พลตรีจําลอง
ศรีเมือง จ. กาญจนบุรี ระยะเวลาแสดง ๑๐ นาที ผูแสดง ๘
คน คนพากย ๒ คน อุปกรณ เชือกสีตางกัน ๓ เสน..
วีระพงษ ไกรวิทย และจิรวรรณ ตั้งจิตเมธี แปลและเรียบเรียง
ซึ่งมีความละเอียดและซอนอยูภายใน สวนอาการสองอยาง
หลังนั้น คืออาการสั่นของรางกายและลมหายใจที่ถูกรบกวน
เปนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นโดยตรงทางรางกาย และ
สามารถสังเกตเห็นไดงาย คราวนี้ลองมาพิจารณาอาการทั้งสี่
อยางในรายละเอียดกัน
ทุกข หมายรวมถึงทั้งความเจ็บปวดทางกายและ
ความทุกขทางใจ บอยครั้งที่ความทุกขทางใจกอใหเกิดความ
เจ็บปวดทางกาย หรืออยางนอยที่สุดก็นําไปสูความไมสบาย
ทางกาย ความเจ็บปวดหรือความไมสบายทางกายสามารถ
ตรวจพบไดงายๆ โดยดูจากการที่บุคคลนั้นมักจะปรับเปลี่ยน
ทาทางของตนเองอยูบอยๆ (เชน ขณะอยูในทานั่ง เมื่อมี
ความรูสึกไมสบายทางรางกาย ไมวาจะเปนความปวด เมื่อย
ชา ทําใหตองปรับเปลี่ยนทาอยูบอยๆ เพื่อหลีกเลี่ยงความไม
สบายที่เกิดขึ้นทางกายนั้น -ผูแ ปล)
เทารมนัสยะ (โทมนัส) คือความหดหูสิ้นหวังทางใจ
ยอมนําไปสูสภาวะที่ออนระโหยโรยแรงทางรางกาย ไมวาจะ
มากหรือนอยก็ตาม ก็สามารถที่จะสังเกตเห็นไดจากทาทาง
และการปรับเปลี่ยนทาทางของรางกายเชนเดียวกัน
อาการสั่นในสวนตางๆ ของรางกายและสิ่งรบกวน
จังหวะการหายใจก็เปนสัญญาณที่คอนขางสังเกต หรือจับตอง
ไดงาย สิ่งรบกวนจิตใจใดๆ ยอมกอใหเกิดอาการสั่นของ
รางกาย และการเปลี่ยนแปลงหรือการรบกวนจังหวะการ
หายใจที่ราบเรียบปกติ ซึ่งอาจจะกระทบตอลมหายใจเขาหรือ
ลมหายใจออกหรือทั้งสองทาง แมแตสิ่งรบกวนจิตใจหรือ
อารมณที่เกิดขึ้นเพียงชั่วคราว ก็สามารถทําใหเกิดอาการทั้ง
สองคืออาการสั่นทางกาย (อังคเมชยัตวะ) และการแปร
เปลี่ยนจังหวะของการหายใจ (ศวาสะ-ปรัศวาสะ) ความเขม
ขนของอาการสั่นและการแปรเปลี่ยนจังหวะของการหายใจจะ
เปนสัดสวนโดยตรง กับความเขมขนของการรบกวนทางจิตใจ
ความจริงแลว การหายใจของคนเรานั้นมีความสัมพันธใกลชิด
กับสภาวะของจิตใจ กลาวไดวารูปแบบเฉพาะของการรบกวน
จิตใจอยางใดอยางหนึ่ง อาจนําไปสูการเปลี่ยนแปลงลักษณะ
ของการหายใจ อาจเปนไปไดที่เราจะระบุรูปแบบของอารมณ
หรือการรบกวนจิตใจไดอยางละเอียดชัดเจน เมื่อเราสังเกต
เห็นการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบการหายใจ ตัวอยางเชน เมื่อ
มีอารมณโกรธ ลมหายใจออกจะมีความเดนชัด เร็ว และแรง
การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอยางเดนชัดนี้ ก็สามารถทําใหรูถึง
ความเขมขนของอารมณโกรธ จนนึกถึงคําพังเพยที่วา “โกรธ
เหมือนวัวบา” ความผิดหวังเสียใจนําไปสูลมหายใจออกที่ชา
และยาว ความกังวลใจนําไปสูลมหายใจเขา-ออกที่ตื้นและสั้น
การตกใจอยางแรงอาจทําใหเกิดการหยุดหายใจสั้นๆ ความ
สนุกสนานนําไปสูการหยุดหายใจสั้นๆ เชนกันแตลมหายใจจะ
ไมตื้นมากนัก
อาการสั่นทางกาย และการเปลี่ยนจังหวะของการ
หายใจมีความสัมพันธอยางใกลชิดกับสิ่งรบกวนทางจิตใจมาก
เสียจนกระทั่งมันจะเกิดขึ้นควบคูกันทุกๆ ครั้งเมื่อมีสิ่งรบกวน
จิตใจใดๆ เกิดขึ้น อยางไรก็ตามหากการรบกวนจิตใจไมไดมี
กําลังหรือความรุนแรงมากนัก อาการทั้งสองอยางที่เกิดขึ้นนี้ก็
จะเบาบางมากและอาจไมสามารถสังเกตเห็นไดโดยงาย โดย
เฉพาะถาผูสังเกตไมไดสังเกตอยางละเอียดประณีตมากๆ สิ่ง
รบกวนจิตใจซึ่งยากที่จะจัดการไดนั้น สามารถที่จะเอาชนะได
โดยการควบคุม และการลดอาการภายนอกที่เกิดขึ้นเหลานั้น
โดยอาศัยวิธีการบางอยางซึ่งสามารถปฏิบัติได เพราะวาโดย
ธรรมชาติแลวการควบคุมรางกาย เปนสิ่งที่ทําไดงายกวาการ
ควบคุมจิตใจ อยางนอยที่สุดวัตถุประสงคอยางหนึ่งของการ
ฝกอาสนะและปราณายามะ (ของหฐโยคะ) ก็เพื่อที่จะสามารถ
ควบคุมจิตและอาการของมันผานการระงับการสั่นของราง
กาย (ดวยการฝกอาสนะ) และควบคุมจังหวะการหายใจให
ดําเนินไปอยางราบเรียบเปนปกติ (ดวยการฝกปราณายามะ)
อาสนะ และปราณายมะของปตัญชลีก็มีวัตถุประสงคอยาง
เดียวกัน(กับหฐโยคะ) ในโยคะสูตรของปตัญชลี โศลกที่ ๑:
๓๓-๑:๓๙ กลาวถึงเทคนิคหรือวิธีทั้งเจ็ด เพื่อทําใหจิตตั้งมั่น
1002 13
และบริสุทธิ์ หรืออยางนอยที่สุดในโศลกที่ ๑:๓๔ ก็กลาวถึง
การควบคุมและลดอาการภายนอกเหลานี้
“ตัต-ประติเษธารถเมกะ-ตัตวาภยาสะห” คือ
ขอความในโยคะสูตรบทที่ ๑ โศลกที่ ๓๒ แปลไดความวา
การแกไขการรบกวนจิตใจทําไดโดย ๑) ฝกตามหลักหรือ
วิธีการอยางหนึ่งที่ไดแนะนําไว ๒) ทําตามหลักอภยาสะหรือ
การฝกปฏิบัติอยางสม่ําเสมอตามอัษฏางคโยคะ (มรรค ๘
ของโยคะ)
คําสําคัญในโศลกนี้คือ เอกะตัตวาภยาสะห การแปล
ความหมายในโศลกนี้ จะแตกตางกันไปขึ้นอยูกับการแตก
คําศัพทของคําประสมและการใหความหมายของคํา คําขาง
ตนมาจากคํา ๓ คําประกอบกันคือ เอกะ (หนึ่ง) + ตัตวะ
(หลักการ) + อภยาสะ (การปฏิบัติหรือศึกษา) ซึ่งการแตก
คําศัพทในลักษณะเชนนี้ทําใหสามารถตีความไดเปน ๒ ความ
หมายตามที่กลาวไวขางตน ในความหมายแรกนั้นอรรถกถา
จารยสมัยกอน บางทานที่ศึกษาตามแนวทางปรัชญาอทไวตะ
เวทานตะไดแปลความ “เอกะตัตวะ” วาเปนหลักการหรือ
ความจริงสูงสุด นั่นคือพรหมัน ดังนั้นเขาจึงแปลความวาการ
รบกวนจิตสามารถถูกแกไขโดยการนั่งสมาธิใครครวญจนเขา
ถึงพรหมัน การแปลความเชนนี้ดูเหมือนวาจะไมไดรับการ
ยอมรับไดงายนัก เพราะมันขึ้นอยูกับการยอมรับในปรัชญา
2
อทไวตะ (ในขณะที่อีกดานหนึ่งนักวิชาการสวนใหญก็มี
ความเห็นวา ปตัญชลียอมรับแนวคิดทวินิยมของปรัชญาสาง
3
ขยะ ) อีกประการหนึ่งของการตีความตามความหมายแรกนี้
ก็มีความไมชัดเจนตอการทําความเขาใจโศลกนี้ เพราะการ
2
แนวคิดอทไวตะเวทานตะ กลาววา สิ่งตางๆ ในโลกลวนเปนมายาหรือทุก
สิ่งเปนเพียงภาพปรากฏของพรหมัน (หรือพรหม) ซึ่งเปนความจริงสูงสุดเพียง
หนึ่งเดียว พรหมันจึงอยูในทุกๆ สิ่ง หากมีความเขาใจวามีพรหมันอยูในทุกสิ่ง
และสามารถปฏิบัตติ อทุกสิ่งไดเชนเดียวกับที่ปฏิบัติตอพรหมัน ผูนั้นก็จะเขาสู
ความหลุดพน เชน มนุษยไมวาจะรวย จน มีฐานะสูงหรือต่ํา หรือแมแตสัตว
ตางๆ ตางก็มีพรหมันอยู หากบุคคลสามารถรักและเคารพในมนุษยและสัตว
ตางๆ ไดอยางเทาเทียมกันเหมือนรักและเคารพในพรหมันแลว เขาผูนั้นก็จะ
เขาสูการหลุดพน (ผูแ ปล)
3
แนวคิดทวินิยมของปรัชญาสางขยะ กลาววา สิ่งตางๆ ในโลกประกอบขึ้น
ดวยสองสิ่งคือ ปุรุษะ กับประกฤติ ปุรษุ ะคือจิต หรือตัวสํานึกรู หรือสวนของ
วิญญาณ สวนประกฤติคือสสาร หรือวัตถุ หรือรางกายที่ประกอบขึ้นจากธาตุ
ตางๆ รวมกัน อันไดแก ดิน น้ํา ไฟ ลม อากาศ ซึ่งการหลุดพนของปตัญชลี
ตามแนวคิดของปรัชญาสางขยะนี้คือการฝกโยคะเพือ่ ใหปุรษุ ะหรือจิตเกิด
สํานึกรูวาตนเองไมใชสิ่งเดียวกันกับประกฤติอกี ตอไป เมื่อนั้นจิตหรือตัวรูจะ
แยกออกจากสิ่งที่ถูกรูคือประกฤติหรือวัตถุธาตุตา ง ๆ ทําใหผูฝกเขาสูสภาวะ
หลุดพนจากการเวียนวายตายเกิด (ผูแปล)
ตีความคําวา เอกะตัตวะ วาเปน “หลักการหนึ่ง” มีความ
คลุมเครือมากเนื่องจากมิไดชี้ชัดวาหลักการหนึ่งนี้คืออะไร จน
บางคนถึงกับกลาววา อะไรหรือวิธีใดก็ตามที่ผูฝกพบวาอาจมี
ประโยชนตอการเอาชนะการรบกวนจิตใจ (จิตตะ วิ-กเษปะ)
ก็ตรงกับความหมายของขอความนี้ทั้งหมด
เมื่อการรบกวนจิตใจถูกกําจัดออกไป ผลก็คือจิตจะ
สงบนิ่ง คําวาเอกะตัตวะควรจะไดรับการแปลความวาเปน
หนึ่งในหลักการหรือเทคนิคหรือวิธีการตางๆ ในการฝกปฏิบัติ
ที่ไดกลาวถึงไวในโยคะสูตรทั้งเจ็ดโศลกตามลําดับตั้งแต ๑:
๓๓-๑:๓๙ ซึ่งไดรับการแนะนําใหปฏิบัติเพื่อการบรรลุถึง “จิต
จดหมายขาวเคยลงเรื่องหมอเขียว หรืออาจารยใจ
เพชร มีทรัพย ไป 2 ครั้งแลว แตก็ยังมีประเด็นตางๆ อีก
มากมายที่นาเรียนรู ในโอกาสเริ่มคอลัมนใหมนี้ เราขอ
อนุญาตสัมภาษณสดจากอาจารยฯ เลย
สารัตถะ ทําไมมาสนใจ
เรื่องธรรมชาติบําบัด ตามแนว
เศรษฐกิจพอเพียง
อ.ใจเพชร เดิมที ไมสนใจ
องคความรู แนวธรรมชาติบําบัด
ไมคิดวาเคาจะมีประโยชนอะไรคิด
เพียงวาแพทยแผนปจจุบันมีเครื่องมือดี และมีการวิจัยมาก
มาย สามารถแกปญหาไดมากกวา เราเรียนมาทางดาน
วิทยาศาสตร ทั้งในและตางประเทศ อยางไรก็ตาม ปฏิบัติ
ราชการมา 17 ป ก็มีแตเจอผูปวยมากขึ้น มีโรคเรื้อรังและ
รุนแรงเพิ่มขึ้น ทั้งที่ทุมเทสุดฝมือ กลับแกปญหาไดเพียง
20% เทานั้น จึงสนใจที่ศึกษาแพทยแผนไทย, แผนทางเลือก,
แพทยพื้นบาน ซึ่งก็ยังแกปญหาไดไมเดนชัด แมไดนําทุก
แผนที่ศึกษามาปฏิบัติจริง ก็แกปญหาไดเพียง 40% เทานั้น
เพราะ 3 สิ่งนี้ยังมีอยู คือ มีโรคมากขึ้นเจ็บปวยเรื้อรัง,
คาใชจายสูง, พึ่งตนเองนอยลง เจอทางตัน เปนความ
ลมเหลวของการดูแลสุขภาพ เห็นความหายนะของมนุษย ก็
เครียด จึงไปปฏิบัติธรรม
ในระหวางปฏิบัติธรรม ไดพบวาพระพุทธเจาตรัส
เกี่ยวกับสุขภาพไวมากมาย คิดวานาจะเปนคําตอบที่เรา
แสวงหาและเปนคําตอบทั้งหมด ของ ”ความสมดุล”
ยกตัวอยางเชน หลักปฏิบัติที่เปนตนเหตุใหสุขภาพแข็งแรง
อายุยืน 7 ประการ (หลักอนายุสูตร) ไดแก
1. เปนผูทําความสบายแกตนเอง (แข็งแรง)
2. รูจักประมาณในสิ่งที่สบาย
1002 14
ตะ-ประสาทนะ” (กระบวนการบรรลุถึงสภาวะอันสงบสุขของ
จิต) และ “มนัสสถิตินิพันธนัม” (วิธีการผูกหรือทําจิตใหนิ่ง)
การแปลความเชนนี้ดูเหมือนจะเหมาะสมที่สุด ในบริบทของ
โศลกนี้
เอกสารอางอิง :
Karambelkar, P. V. (1986). PATANJALA YOGA
SUTRAS Sanskrta Sutras with Transliteration,
Translation & Commentary. Lonavla : Kaivalyadhama.
จีระพร ถอดความและเรียบเรียง
3. บริโภคสิ่งที่ยอยงาย
4. เที่ยวไปในกาลอันสมควร
5. ประพฤติเพียรดั่งพรหม เมตตากรุณามุทิตาอุเบกขา
6. เปนผูมีศีล
7. คบมิตรที่ดีงาม
หรืออยางการที่พระองคกลาววา ความสมดุล = เจ็บปวย
นอย เบากาย มีกําลัง เบาใจ อยูอยางผาสุก (หลักกกจูปม
สูตร) ฯลฯ
นอกจากนั้นพระพุทธเจายังตรัสเรื่องความสมดุล
รอน - เย็น การเปนผูมีโรคนอย มีทุกขนอย การมีผลเสมอกัน
ไมเย็นนัก / ไมรอนนัก เปนกลาง เปนสิ่งที่ควรแกความเพียร
การปรับรอน - เย็น ดวยสิ่งทีหาไดงาย ไมมีโทษ เปนการ
ปฏิบัติเพื่อความดับทุกข คนจะพนทุกขไดโดยสิ่งที่หาไดงาย
และไมมีโทษ
และยิ่งเมื่อพิจารณาวา พระพุทธเจาบําเพ็ญธรรมตั้ง
20 อสงไขย 100,000 กัลป (อสงไขยหมายถึงจํานวนที่นับไม
ถวน ผูสัมภาษณ) 1 กัลป คิดเปนเวลาคือ มีภูเขาเวฬุบรรพต
ขนาดกวางยาวและสูง 1 โยชน ซึ่ง 1 โยชน = 16 กิโลเมตร
ทุก ๆ 100 ป ใหนางฟาเอาผาใยบัวที่นิ่มมาก มาปด 1 ครั้ง
จนภูเขานั้นราบเปนหนากลอง นับเปน 1 กัลป แลวแสนกัลป
จะยาวขนาดไหน ยิ่งอสงไขยแลวก็ยิ่งยาวนานไปอีก
เปรียบเทียบกับวิวัฒนาการการแพทยแผนปจจุบันกี่รอยปเอง
กับคนเรียนแพทย 7 ป เทียบกับพระพุทธเจาไมไดเลย ไม
เพียงเทานั้น การสอนของพระองคยังเปนอกาลิโก คือไม
ลาสมัย เปนจริงตลอดกาล ไมมีใครลบลางได โดยพระองค
ตรัสวาอยาเพิ่งเชื่อใหพิสูจนเอง ผูฝกฝนและปฏิบัติพึงรูเห็นได
ดวยตนเอง เปนการเชื้อเชิญหรือทาทายใหมาพิสูจนได
เอหิปสสิโก แลวทําไมเราจะไมศึกษาหลักพระพุทธเจาละ นั่น
คือจุดเริ่มตน
 จึงมาพิสูจน ตามหลัก หาไดงาย ไมมีโทษ “หาได
งาย“ นั้นจะตองเปนของที่อยูใกลตัวเรามากที่สุด หรืออยูในตัว
เรา และถานําหลักนี้มาใช ตองสามารถแกปญหาได คือมี
ความผาสุก ยั่งยืน ใหอิสระภาพแกตน “ไมมโี ทษ” คือ ไมมี
ผลขางเคียง ไมแพง จึงเปนคําตอบที่ ปลดแอก
ในขณะเดียวกัน คําตรัสของ “ในหลวง” ในเรื่อง
เศรษฐกิจพอเพียงก็สอดคลองกัน คือการบริหารแบบคนจนจะ
ทําใหเกิดความกาวหนา ใชทุนนอย หาไดงาย แกปญหา
เศรษฐกิจได ลดความเดือดรอน ไมมีโทษ โดยเราก็ดําเนินไป
ตามหลักการที่วา ซึ่งตองใชปญญาอยางลึกซึ้ง เรียกวาเปนสุด
ยอดแหงความทาทาย
การแกปญหาและการพัฒนาแทจริง เกิดจากคน
ลําบาก แลวใชปญญานั้นแกความลําบากได คือภูมิปญญาที่
แทจริง ประหยัด เรียบงาย แกปญหาได ทุกคนมีสิทธิ์
แกปญหาทั้งหมด ไมวาคนจน หรือ คนรวย
เราจึงสนใจธรรมชาติ และเริ่มบูรณาการองคความรู
ทุกแผนเขาดวยกันกับหลักพุทธธรรม และเศรษฐกิจพอเพียง
หาความสมดุล เพื่อชวยดับทุกข หาสิ่งที่เปนกลาง เปนเอก
ที่แกปญหาได
ไดใชหลักของพระพุทธเจา และในหลวง จึงทําใหไม
หลงทาง ไมหาของแพง จึงมาหาของใกลตัว แลวก็สําเร็จ
เปนปฏิหาริย คือลดปญหาผูปวยไดถึง 90% ทําใหเขามีสภาพ
เจ็บปวยนอยลง โดยใชเวลาเพียง 5-7 วัน นั่นคือการยืนยันวา
หลักของพระพุทธเจาและในหลวงตรัสเปนจริง เราก็มี
ความหวัง
ตั้งไว 3 ประเด็นในการใหความผาสุกแกมนุษย คือ
- ทําอยางไรจะไดสิ่งที่ประหยัดเรียบงายที่สุด
- ทําอยางไรใหมีประสิทธิภาพสูงสุดในการแกปญหา
- พึ่งตนเองไดสูงสุด
หลัก “ความสมดุล” ของพระพุทธเจาและในหลวง ทรงตรัสวา
พระพุทธเจา ความสมดุล คือ การดับทุกข
ในหลวง ความสมดุล คือ ความมั่นคง
จากการนําหลักของทั้ง 2 พระองคมาเปนแกน แลว
นําแพทยแผนทางเลือกตาง ๆ มารวมกันใช เปนวิธี ใช
อุปกรณทองถิ่นเปนหลัก ประหยัด เรียบงาย ปลอดภัยมี
ประสิทธิภาพสูงสุด สามารถลดปญหาลงได สามารถ
แกปญหาใหจบลงได โดยเรียกวา ”แพทยวิถีพุทธ” เปน
องคความรูใหมของโลก ซึ่งนาจะเปนทางเลือกหนึ่งของสังคม
และไมสงวนลิขสิทธิ์ สําหรับแพทยแผนปจจุบันก็ยังคงมี
ประโยชนและใชไดอยู โดยเฉพาะเชน กรณีอุบัติเหตุ กรณี
ฉุกเฉิน ใชเปนยาแกชั่วคราว เปนตน
1002 15
สารัตถะ คุณหมอมีงานเยอะมาก มีวิธียางไรให
ตัวเองมีความสมดุลชีวิต
อ.ใจเพชร พระพุทธเจาใหความสําคัญเรื่องสมดุลมาก
มีคนถามพระพุทธทําอยางไรใหพนทุกขได พระพุทธเจาตรัส
วา “ เราไมพัก เราไมเพียร จึงขามโมษะสงสารได จึงพน
ทุกข หรือพูดงายๆ วา ทานมีความความสมดุล คือทานรู
เพียร ในตอนที่ไมควรพัก และ รูพัก ในตอนที่ไมควรเพียร
หลักสมดุล รูเพียร รูพัก คือคอยอานตัวเอง
ตลอดเวลา เพียรเทาไหรพลังชีวิตจึงไมพรอง พักเทาไหร
พลังชีวิตจึงเต็ม ศักยภาพแตละคนไมเทากัน ดูศักยภาพเรา
เพียรเต็มที่ ลาก็พัก แลวคอยเพียรใหม “เพียรเต็มที่ พัก
พอดี”
ทํางานไดมาก ไมบางาน ไมหลงงาน รูวางานมี
ประโยชน งานคือสาระสําคัญที่ควรทํา ทําแลวโลกได
ประโยชน เปนการทํางานใหโลก ขณะเดียวกัน เราไมควร
หลงงาน ทํางานดวยความสุข ยินดี โดยใช อิทธิบาท 4 คือ
ฉันทะ (ความพอใจ) , วิริยะ (ความเพียร) , จิตตะ (ความเอา
ใจใหรือจิตใจจดจอ) , วิมังสา (การตรวจสอบใครครวญหรือ
ประเมินผล) ทําใหเกิดพลัง เห็นคุณคาในงาน ทําไดแบบนี้
สารเอ็นโดรฟน (สารสุข) จะหลั่งออกมาจากตอมพิทูอิทารี ทํา
ใหเซลลเนื้อเยื่อ แข็งแรง เพียรเต็มที่ แลวพักใหพอดี รูจักจุด
พอดีของตน รูจัก “อานตัวเอง”
แตพุดอยางนี้ ตัวเองก็ทําไมได 100% ตลอดเวลา
หรอกนะ บางครั้งก็มุงานหนักมาก มีบางเปนบางคราว แตเรา
จะไมทําประจํา คือถางานหนักมากตลอดเวลา จะทําใหเรา
แกวง เปราะบาง แตถางานหนักบางเปนบางคราว จะทําให
เราแกรงขึ้น
ตัวอยางก็มี คือชวงหนึ่งโหมงานมาก เลยไมสบาย
นานเปนอาทิตย ถอนพิษทุกอยางก็ไมหาย มาลองตรวจใจ
จึงพบกวา “ตัวเองกดดันตัวเอง” ไมใหอภัยตัวเอง ไมพอใจ
ตัวเอง ไมชอบใจตัวเอง เครียด มาจากใจที่ ยึดมั่น มาจาก
การที่เราทําอะไรแบบเปะเกินไป ความจริงของชีวิตเปนแบบ
เปะไมได ธรรมชาตินั้นยืดหยุน แตตอนนั้นจิตเราไมรูจัก
ยืดหยุน เราควรจึงเพียรเต็มที่ พักใหพอดี เปนประจํา
ยืดหยุนบางกาละ ใจก็คลาย ทําใหเราแกรงขึ้น พอคลายใจ
ลงไดแลว ไขก็ดีขึ้น สรุปแลวเปนไขใจ
พบวาคนเราควรทําแคเทาที่ทําได (ดวยความเพียร
เต็มที่นะ) เวลามีงานมาก ใหชั่งน้ําหนักดูวาอันไหนสําคัญ
ที่สุด ณ วินาทีนั้น ใหคาสิ่งนั้นสําคัญที่สุด สวนงานอื่นใหถือ
เปนเรื่องไมสําคัญ ใหมันเปนเรื่องของโลก มันไมใชเรื่อง
สําคัญสําหรับเราในตอนนั้น เมื่อกําลังอยูกับปจจุบัน ทําสิ่ง
สําคัญที่สุดอยู ขณะเดียวกัน มีสิ่งอื่นมาแทรก เราก็ลอง
วิเคราะหวาสิ่งที่มาแทรกนั้นสําคัญกวางานปจจุบันที่ทํามั้ย ถา
สําคัญกวา ใหถือวางานที่กําลังทําอยูเปนเรื่องไมสําคัญ ณ
เวลานั้น เชน กําลังเรงงานบางอยาง แตมผี ูปวยหนักมาพบ
เราเห็นความจําเปนที่จะตองชวยผูปวยหนักกอน นั่นคือ เรา
ชั่งน้ําหนักหาสิ่งที่มีความสําคัญสูงสุด เมื่อบําบัดผูปวยหนัก
นั้นเรียบรอยแลว ก็กลับมาทํางานที่คางอยู ซึ่งตอนนี้กลับมา
เปนงานที่สําคัญที่สุดแทนแลว
ไมวากําลังทําอะไร ใหเห็นคุณคา เห็นประโยชน
ของสิ่งที่กําลังทํา เปนการฝกจิต เปนการดู ณ ปจจุบันขณะ
และมีความสุขกับสิ่งนั้น ซึ่งเราจะพบสัจจธรรมวา จริงๆ
แลวคนเราทําอะไรไดไมมาก (แตคิดไดมาก) คิดมากมี
แตเสียเวลา ฟุงมากจะกินกําลังเรา เอาแตพอประมาณ ไม
ตองสมบูรณแบบมาก ไมตองคิดมาก ไมฟุงซาน เคยมีครูบา
อาจารยสอนวา ใหใชขอมูลที่มีอยูจริง ณ ปจจุบัน หรือ
ใกลเคียงปจจุบัน ไมเอาขอมูลอดีต ไมเอาขอมูลอนาคต อยา
วางแผนยาวเกินไป วางแผนสั้น ๆ ใกล ๆ คือ ความจริง ทํา
ปจจุบันใหดีที่สุด ซึ่งมันชัดเจน จะพลาดนอย เปลืองพลัง
นอย อยูกับเหตุการณใกล ๆ มีความพรอมที่จะปรับชีวิตให
สมดุล จะมีความสุข
นอกจากนั้น ใหใชวิปสสนา ใชปญญาไตรตรอง
ผลเสียถาเรายึดติดตรงนั้น ใชปญญาไตรตรองผลดีหากเราไม
ยึดติดตรงนั้น ทําซ้ําไปซ้ํามา ทําแลวจะเปนพลังลางทุกข
ในจิต ทําใหปลอยวาง จิตจะเลือกไมทุกข จึงทําใหเราปลอย
วาง ทําใหเรามีความสุข ลดละสิ่งที่ไมดี และทําจิตใจใหผาสุก
ไมติดยึดสิ่งใด ๆ
ในทํานองเดียวกัน ใชสมถะเสริมพลัง ทําใหเกิด
ความสงบไดเร็ว ทําใหเกิดความผาสุกมากขึ้น พระพุทธเจา
แนะใหใชทั้งคู ใหเกิดประโยชนแทงทะลุธาตุ บรรลุธรรม
เขาถึงความสุข มีพรหมวิหาร 4 คือ เมตตา ปรารถนาให
สัตวโลกทั้งตนเองและผูอื่นพนทุกข หรือไดรับสิ่งที่ดีและเปน
ประโยชน กรุณา ลงมือกระทําใหเกิดการพนทุกขหรือไดรับ
สิ่งที่ดี เปนประโยชน มุทิตา ยินดีเมื่อเกิดสิ่งที่มีประโยชน
อุเบกขา การปลอยวางไมอยากไดสิ่งใด ๆ ตอบแทนกลับคืน
เปนการคิดดีทําดี พากเพียรเต็มที่ถึงแมผลลัพธจะยังไมเกิด
ใหเห็นเปนรูปธรรม แตที่แนๆ ผลดีนั้นเกิดขึ้นในใจเราแลว
The Clasp Knife Reflex
1002 16
อุเบกขาเปนการปลอยวาง ไมทุกข มีความเขาใจอยางถูกตอง
วา จะทําอะไรก็ตามมีทั้งสําเร็จและไมสําเร็จ มันไมเที่ยง
ปลอยใหผลเปนเรื่องของโลก ไมวา จะปรากฏออกมาเปน
ประโยชน หรือโทษ ความสําเร็จของเราคือ ไมทุกข -
ปลอยวางได ความสําเร็จของเราคือ ยิ่งทํายิ่งลดความชั่ว
ความเดือดรอน ยิ่งทํายิ่งปลอยวาง ปลอยวางทั้งชั่วและความ
ดี แตไมลดการทําความดี จึงมีความสุขในการทํางาน ไดทั้ง
ประโยชนตนและประโยชนทาน ประโยชนตนก็คือเราไมทุกข
เรามีความผาสุกในการทํา ประโยชนทานก็คือ ผลจากสิ่งที่เรา
ทําใหกับทาน จึงไมทุกขใจในการทํางาน
สารัตถะ อยากใหฝากขอคิดถึงครูโยคะ
อ.ใจเพชร หากมองจากหลักธรรมะของพระพุทธเจา
การทําโยคะใหมีประสิทธิภาพสูงสุด คือทําดวยความพอดี
ทําทาอาสนะดวยจิตใจที่ยืดหยุน ทําทาอาสนะดวยความตึง
พอดี โดยมีเปาหมายอยูที่ความสบาย มีพลัง เบากาย มี
กําลัง นั่นคือประโยชนสูงสุดของโยคะ
เมื่อเราพิจารณา จะเห็นวาจุดพอดีของคนแตละคน
นั้นไมเทากัน จึงควรยึดที่ความจริงของโยคะ ไมใชยึดที่ตํารา
คนที่ยึดตําราจะไมประสบความสําเร็จในการทําโยคะ คนยึด
ความจริงของโยคะจะประสบความสําเร็จ ความจริงมีคา
มากกวาตํารา ดูตัวเองจุดพอดีตรงไหนทําแลวไดพลัง
ชีวิตที่สุด นั่นแหละคือ โยคะที่แทจริง ถาขณะที่ฝกแลว
ทําทาผิดจากตําราแตถูกสรีระกับคนนั้น ๆ อยางหลังจึงจะ
เรียกวาถูก โยคะจะมีประโยชนเต็มที่ก็ตอเมื่อ ทําโดยไมยึด
มั่นถือมั่น ทําโดยอาศัยความพอดีของแตละคน ทาที่ทําแลว
มีพลังชีวิตนั่นแหละคือทาที่มีประโยชนสูงสุด เอาทานั้น
เปนหลักเปนเกณฑ แมผิดจากตํารา แตถูกสรีระเอาตรงนั้น
ไมใชเฉพาะแตเรื่องทา จิตใจและหลักความคิดก็เหมือนกัน
จิตใจที่สบาย หลักคิดที่นําไปสูความสมดุลนั้นคือถูก แม
อาจจะไมตรงตามตํารา
ทีมทําการสัมภาษณไดราว 30 นาที ก็ตองรีบสรุปจบ เพราะ
อาจารยฯ มีธุระตออีกเยอะมาก แตแคนี้ก็เปนการบานฝาก
เพื่อนๆ ผูอานไดโขอยู พบกันใหมคราวหนา อยากใหไป
สัมภาษณใคร บอกเราไดเลยนะคะ
ณัฏฐวรดี ศิริกุลภัทรศรี, ศันสนีย นิรามิษ แปลและเรียบเรียง
Clasp Knife Reflex มีอาการเหมือนใบมีดของมีด
พับที่มีแรงตานเมื่อเวลาจะพับเก็บแลวจูๆ ก็พับเก็บลงไปใน
รองเก็บจนเกิดเสียง รีเฟล็กซชนิดนี้เปนอีกชนิดหนึ่งที่เกิด
จากกลามเนื้อยึดตัว แตรีเฟล็กซนี้จะทําใหกลามเนื้อผอน
คลายมากกวาเกร็งตัว การกระตุนสําหรับรีเฟล็กซนั้นไมใช
การเคลื่อนไหวของ muscle spindle แตเปนแรงตึงจากการ
หดตัวของตัวรับความรูสึกของเอ็นกลามเนื้อ ความตึงที่ยืด
หยุนนี้ทําใหกลามเนื้อที่ติดกับเอ็นผอนคลายและขอตอโคงงอ
ขึ้น (รูป 1.8)
ตัวรับความรูสึกสําหรับรีเฟลกซ clasp knife นี้คือ
Golgi tendon organ ปกติตัวรับโดยสวนมากจะอยูใกลๆกับ
ศูนยกลางระบบกลามเนื้อ และเสนเอ็นที่เชื่อมตอกับเนื้อเยื่อ
ตางๆของเสนใยกลามเนื้อ ดังนั้น Golgi tendon organ จึง
ทํางานจากการหดตัวของเซลลกลามเนื้อ ที่อยูตอเนื่องกันของ
ตัวรับ จากการศึกษาพบวา Golgi tendon organ ไมมี
ความรูสึกสัมพันธกับปฏิกิริยาการเหยียดเฉยๆ แตมันจะเริ่ม
กระตุนกระแสประสาทไปยังไขสันหลังทันทีที่เสนใยกลามเนื้อ
กระตุก
จากนั้นเกิดอะไรขึ้น? นี่คือใจความสําคัญ: สัญญาณ
ความรูสึกของแอกซอน ยังไปไมถึงเซลลประสาทสั่งการ
โดยตรง (ซึ่งจะเพิ่มแรงกระทําและกระตุนการหดตัวของ
กลามเนื้อ) แตเซลลประสาท Inhibitory Inter neurons จะลด
แรงกระทําของเซลลประสาทสั่งการ ทําใหกลามเนื้อคลายตัว
ลง ถาคุณกระตุนตัวรับ รีเฟล็กซจะผอนคลายกลามเนื้อ (รูป
1.8) มันเปนวงจรที่แนนอนวาการหดตัวของเสนใยกลามเนื้อ
จะหยุดการกระทําลงดวยตนเอง วงจรนี้จะทํางานเหมือนกับ
เครื่องตัดกระแสไฟฟา ที่จะดับลงหากมีอุณหภูมิรอนจนถึงที่
กําหนด เคยมีรายงานถึงมนุษยยอดพลังที่สามารถยกรถให
พนจากเด็กได อาจจะเปนเพราะไดแรงจากระบบประสาท
ทั้งหมดที่รวมกันตานรีเฟล็กซนี้ คลายกับเครื่องตัด
กระแสไฟฟาที่หยุดการทํางานเมื่อมีความรอนเกินกําหนด ใน
ชีวิตประจําวันเราจะเห็นทาทางที่เกิดจากรีเฟล็กซ clasp
knife จากภาพโดยรวม เชน เมื่อนักงัดขอตั้งแขนตานกันซัก
ครู ทันใดนั้นคนที่ออนแอกวาพลิกแขนแลวแพไป (รูป 1.8)
ไมวาจะเปนการตั้งใจหรือไม แตเรามักจะใชรีเฟล็กซ
แบบ clasp knife ขณะที่ฝกหฐโยคะเปนประจํา เพื่อใหเห็นถึง
ผลกระทบและไดรับประโยชนที่จะเกิดขึ้น ใหคุณลองสํารวจ
อยางคราวๆ วาคุณสามารถพับตัวไปขางหนาโดยใหเขา
เหยียดตรงไดมากนอยแคไหน โดยเฉพาะในชวงเวลาเชา
จากนั้นใหงอเขาจนใหลําตัวพับลงไปแนบกับขาได คงอยูใน
ทาโดยแขนทั้งสองขางกอดรอบขา เพื่อใหหลังเหยียดอยูใน
ตําแหนงที่สัมพันธกับกระดูกเชิงกรานอยางสบาย จากนั้น
พยายามเหยียดเขาใหมากขึ้น โดยใหหนาอกยังคงอยูใน
1002 17
ตําแหนงเดิมและดึงตัวใหสุดประมาณ 30 วินาที นี่เปนการดึง
เอ็นที่ Quadricep ของขา (รูป 1.6) จะมีการพูดถึง
รายละเอียดในบทตอไป จากนั้นคลายทาและลองสํารวจอีก
ครั้ง วาคุณสามารถพับตัวไปขางหนาโดยที่เหยียดเขาตรงได
มากแคไหน ความแตกตางจะถูกวัดจาก Golgi tendon organ
วาสามารถกระตุนกลามเนื้อเอ็นใหผอนคลายจากรีเฟล็กซของ
clasp knife ไดอยางไร
Golgi tendon organ จะไวตอการกระตุนดวยมือ
เทาๆกับการที่กลามเนื้อตึง ถาคุณจัดการจุดเชื่อมของระบบ
กลามเนื้อและเอ็นตางๆในรางกายไดอยางคลองแคลว นั่นคือ
Golgi tendon organs จะสงผลใหเสนใยกลามเนื้อตางๆผอน
คลาย นี่คือเหตุผลที่วาทําไมการนวดแบบลึกถึงรูสึกผอน
คลาย และนี่ยังเปนเหตุผลวาทําไมนักนวดบําบัดถึงตองการ
ลดแรงตึงของกลามเนื้อเฉพาะจุด เพื่อที่จะสงผลโดยตรงไปยัง
จุดเชื่อมๆตางๆของระบบกลามเนื้อและเอ็น มันเปนวิธีการ
บําบัดดวยการจับกระดูกสันหลังแบบเกา ดวยการคอยกระตุน
การรีเฟล็กซของ clasp knife ซึ่งมีประสิทธิ์ภาพเทากับการทํา
ใหกลามเนื้อหดตัว สิ่งที่นาแปลกใจคือหลังจากนั้นอีก 1-2 วัน
ผูไดรับการบําบัดที่มีโอกาสแกไขอาการตางๆ ของระบบ
กลามเนื้อจะสามารถคลายความตึงไดมากกวาตอนแรก
ถึงแมวา คุณสามารถทดสอบผลจากการกระตุน
ความตึงตามสวนตางๆของรางกายดวยตัวเอง ใหลองเกร็ง
กลามเนื้อ Adductor ซึ่งอยูบริเวณขาดานใน เพราะการดึง
กลามเนื้อ Adductors ใหแนนกวากลามเนื้อสวนอื่นๆจะจํากัด
ความสามารถในการนั่งใหตัวตรงขณะที่ฝกโยคะ เริ่มจากให
คุณลองนั่งในทา Svastikasana หรือทา Sidddhasana
จากนั้นคลายทาและนั่งใหสะโพกติดกับกําแพง โดยใหเขาและ
ขาเหยียดตรงไปใหมากที่สุดเพื่อยืดกลามเนื้อ Adductor ให
มากเทาที่จะเปนไปได ลองดึงขาและกลามเนื้อ Adductor ทั้ง
คูใหตึงที่สุดพรอมกับกระตุน Golgi tendon organ จาก
กลามเนื้อดานในดวยการถูเร็วๆ จะชวยใหคุณเหยียดขาได
มากขึ้น เอ็นกลามเนื้อ Adductor บางเสนจะอยูที่ขาดานใน
ใกลๆกับอวัยวะสืบพันธุ บางเสนจะเรียบแบนมากซึ่งอยูไป
ทางดานหลังมากขึ้น ทั้งหมดจะมาจากกระดูกคูที่ชื่อวา
Inferior Public Rami (รูป 1.12) ซึ่งรวมตัวกันอยูในรูปตัว V
อยูตรงอวัยวะสืบพันธุ
ขณะที่คุณนวดกลามเนื้อ Adductors ที่กําลังตึงอยู
ซักครู คุณจะรูสึกวากลามเนื้อผอนคลายทีละนอย เห็นไดจาก
การที่คุณสามารถเหยียดขาไดสมบูรณขึ้น จากนั้นใหลอง
ตรวจสอบความพัฒนาในทานั่งอีกครั้ง การผสมกันระหวาง
การนวดเอ็นกลามเนื้อ Adductors กับการออกแรงเหยียดยืด
กลามเนื้อ Adductor อยางเต็มที่จะชวยยับยั้งประสาทสั่งการ
ที่สั่งการไปยังกลามเนื้อเหลานี้ ทําใหกลามเนื้อผอนคลายและ
ชวยใหคุณนั่งไดตรงและสบายขึ้น
การที่ดึงกลามเนื้อ Quadriceps ที่ขาและการนวด
กลามเนื้อ Adductors ไปดวยนั้นทําใหเราสังเกตเห็นการ
ทํางานของรีเฟล็กซ clasp knife วาทําอยางไร และยังชวยให
คุณสงบนิ่งอยางสบายเมื่อคางอยูในทาเปนเวลา 10-15 วินาที
ดังเชนที่เราฝกกันในหฐโยคะเปนประจํา ในกรณีนี้ถาคุณไม
ตองการใหเปนการรีเฟล็กซแบบ myotatic stretch อยาออก
แรงมากนัก และอยาอยูในทาที่รูสึกไมสบายตัวถาคุณไมได
เตรียมตัวรีเฟล็กซแบบ flexion ซึ่งจะกลาวในตอนถัดไป
รูป 1.8 การรีเฟล็กซแบบ clasp knife: กลามเนื้อพยายาม
กระตุน Golgi tendon organ ซึ่งรับความรูสึกสงเขาไปที่ประสาทไขสัน
หลังกระตุนไปยังเซลลประสาทประสานงาน (+ ที่เสนประสาทไขสันหลัง
ปกบน) จากนั้นจะสงไปยับยั้งเซลลประสาทสั่งการ (ที่เสนประสาทไขสัน
วิถีโยคะในชีวิตประจําวัน
ฉันไดรับเมลลจากสถาบันฯ รูสึกเปนเกียรติและ
โอกาสอันยิ่งใหญสําหรับฉัน อันที่จริงแลวลึกๆฉันใฝฝนอยาก
เปนนักเขียนอยูเหมือนกัน ฉันจึงเชื่อวาพรที่เราใหตัวเองนั้น
สําคัญเปนอันดับแรกคือเราตองปรารถนาและใฝฝนกอน พรที่
ประเสริฐคือพรที่เปนประโยชนตอตนเองและผูอื่น จะสื่อถึงพร
ของธรรมชาติอันศักดิ์สิทธเสมอ พรที่ปรารถนาใหตัวเองและ
ผูอื่นพบความสุข สงบเย็นเปนพรอันสูงสุดไมชาก็เร็ว
ในฐานะที่เปนครูโยคะ เวลาเจอใครๆ มักจะถามเรา
วา ทําโยคะทุกวันหรือเปลา ฉันนิ่งสักครูกอนจะตอบเพราะ
ฉันคิดวาในสิ่งที่เขาถามคือ ฉันทําโยคะอาสนะทุกวันหรือ
เปลา แตสําหรับฉันแลวโยคะของฉันคือการฝกการยอมรับ
ตัวเราเองอยางที่เราเปน ยอมรับความคิด ความรูสึกอยางที่
มันเกิดขึ้น นี่คือวิถีโยคะของฉัน ฉันจึงถือโอกาสนี้ไดอธิบาย
ความหมายโยคะที่แทจริง เราจะเห็นวาถาเราเขาใจโยคะที่
แทจริงแลว เราสามารถปฏิบัติโยคะไดทุกที่ทุกเวลาแมอยู
กลางถนน หรืออยูกลางตลาด
ทุกวันฉันตระหนักถึงเปาหมายของโยคะเสมอ คือ
เพื่อการหลุดพน ฉันชอบฟงธรรม ฉันเห็นวาเปาหมายทาง
ธรรมกับเปาหมายโยคะคือสิ่งเดียวกัน ดังนั้นฉันจึงคิดวา การ
ฝกการเจริญสติและการปฏิบัติโยคะ เปนวิถีสูการหลุดพน
การหลุดพนไมไดทําไดงาย หากขาดการเจริญสมาธิ และ
เจริญสติ เวลาเราสอนโยคะเราพูดเสมอวา “ทําไดเทาไหร
เทานั้น ยอมรับตัวเองอยางที่มันเปน” ดูอาจงายแตไมงาย
1002 18
หลังปกลาง) เปนผลใหเสนประสาทจํานวนหนึ่ง เกิดการกระตุนไปยัง
เซลลกลามเนื้อกระดูก (+ ผลการทํางานของจุดประสานประสาทใน
ระบบลดลง) ผลสุดทายก็คือทําใหกลามเนื้อผอนคลายหรือคลายตัว
ดังเชนผูที่แพการงัดขอ
เครือขายครูโยคะศรีราชา ครูญาดา
สําหรับทางใจ เพราะเวลาเราทุกขเราจะรูเลยวาเราเผลอไปคิด
เผลอไปรูสึก เผลอไปตอตาน เราไมไดยอมรับความคิด
ความรูสึกเหลานั้นอยางที่มันเปนจริง บางครั้งเราโกรธแตเรา
ไมยอมรับวาเราโกรธ แตหากเรารูตัวทัน (ถาหากเราเจริญสติ
บอยๆ) เราจะเห็นความโกรธ และเรารูธรรมชาติความรูสึก
มันเปนของชั่วคราว มันอยูในอํานาจของความไมแนนอน
หากเรารูทัน เราเขาใจธรรมชาติของมัน เราจะยอมรับมันได
และจึงปลอยวางมันได
เวลาวางฉันจึงชอบอยูคนเดียว ปดโทรศัพทวันเสาร
อาทิตยหรือนอกเวลางานของฉัน ดูอาจจะเห็นแกตัวซักหนอย
แตฉันคิดวามันสําคัญสําหรับชีวิตมนุษย ที่เราจะตองรูจักตัว
เราเองวา หากเรายังไมสามารถดูแลจิตใจของเราเองได เราจะ
ชวยเหลือผูอื่นไดอยางไร การชวยเหลือของเราอาจชวยผิดๆ
อาจทําใหเขาหางเหินเปาหมายชีวิตที่แทจริงยิ่งกวาเดิม เรา
อาจสรางกรรมโดยไมรูตัว ดังนั้นฉันจึงหมั่นพากเพียรในการ
ฝกการรูทันความคิด รูทันอารมณ การคลุกคลีหมูเพื่อนยังมี
บางแตไมมากแลว เพราะกลัวทุกข เวลาทุกขเขามาเราตั้งตัว
ไมทัน เรามักเผลอไปกับการตอตานและเห็นดวย ทุกขที่ผาน
มาทําใหฉันระมัดระวังตัวมากขึ้น ฉันกลัวความสุขที่มาชั่ว
คราว เพราะความสุขชั่วคราวทําใหเรายึดติดไดงาย ปลอย
วางไดยาก ดังนั้นฉันจึงตอบตัวเองวาฉันเพียรอยูในวิถีโยคะ
ตลอดเวลา
เลาเรื่องดวยหัวใจ