တူးနစ္(စ) ရဲ႕ လမ္းမေတြေပၚမွာ --------

ဝီကီလိ သတင္းေပါက္ႀကားမႈေတြဟာ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုသာမက၊ အာဖရိက အာဏာရွင္ ေရာဘတ္မူဂါဘီအပါအဝင္၊

အာရပ္ကမၻာ ကို လည္းစိတ္ဆိုးေဒါသထြက္ေစတယ္။ “ ေရာဘတ္မူဂါဘီ ရဲ႕ အမ်ိဳးသမီး၊ “ဂေရ႕စ္ မူဂါဘီ” ဟာ
ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံတြင္းမွာရိွတ့ဲ စိန္တြင္းေတြဆီက အက်ိဳးအၿမတ္ေဝစုရွယ္ယာေတြရေနတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္း
အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ေဖါက္ခ် ေဝဖန္ခ့ႀဲ ကတယ္။ ဂေရ႕စ္မူဂါဘီကလည္း ဝီကီလိ သတင္းဝက္ဆိုဒ္ပိုင္ရွင္ကို ေဒၚလာ
ဂုဏ္သိကၡာ နစ္နာေႀကးအတြက္ (၁၅) သန္းေရာ္ေႀကးေပးရမယ္လို႔တရားစြဲဆိုတယ္။

အမည္မသိ ဆိုင္ဘာတိုက္ခိုက္ေရးသမားေတြက ဇင္ဘာေဘြအစိုးရရဲ႕ဝက္ဘ္ ဆိုက္ေတြကို ဆက္တိုက္တိုက္ခိုက္လိုက္တယ္။

လူထုအေပၚဖိႏွိပ္အႀကမ္းဖက္ေနတဲ့အစိုးရေတြကို အဓိပပစ္မွတ္ထားၿပီး ရာဇသံေတြေပးတယ္။ အဲ့သလို တိုက္ခိုက္ခံရမႈေတြ
ထဲမွာ တူနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕အစိုးရပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီး (၇) ခုလည္းပါတယ္။ တူနီးရွားႏိုင္ငံအစိုးရရဲ႕ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ေပၚမွာ
“ အစိုးရသို႔အိပ္ဖြင့္ေပးစာ” စာတေစာင္ က သိမ္းပိုက္ေနရာယူလိုက္တယ္။ ဘြဲ႔လြန္ဒီဂရီရထားေပမဲ့ လမ္းေဘးမွာ
သစ္သီးေရာင္းစားအသက္ရွင္ေနရတဲ့ မိုဟာမက္ အဇစ္ ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က တူနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈ၊
စီးပြားေရးႀကပ္တည္းမႈေတြကို ရႈတ္ခ်ဆႏၵၿပတ့ဲအေနနဲ႔ ရဲစခန္းေရွ႕သြားၿပီး သူ႔ဘာသာ မီးရိႈ႕သတ္ေသၿပတယ္။
တခ်ိိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြကလည္း လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးတိုင္ေတြေပၚတက္၊ ဝါယာေလ်ာ့ရိုက္ၿပီး သတ္ေသလိုက္ႀကၿပန္တယ္။
သူတို႔ရဲ႕ဝိညာဥ္ေတြက ၿပည္သူေတြကိုရင္ကဲြေစခဲ့တယ္။ ၂၀၁၁ ႏွစ္ကူးသြားခဲ့တယ္။ တူးနစ္ရွ္ ရဲ႕လမ္းမေတြေပၚမွာေတာ့
“ ေပ်ာ္ရႊင္ေသာႏွစ္သစ္ၿဖစ္ပါေစ” ဆိုတ့ဲ ႏႈတ္ဆက္ေအာ္ဟစ္သံေတြမရိွ၊
လူေတြ --- တအုပ္ၿပီး တအုပ္--- အေမွာင္ေတြကိုဆြဲကိုင္လႈပ္ေနႀကတယ္။
တူးနစ္(စ)ရဲ႕လမ္းမေတြ--- တူးနစ္ (စ) ရဲ႕လမ္းမေတြ--- တူးနစ္(စ) ရဲ႕ လမ္းမေတြ----------

ဒီတပတ္ လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံရဲ႕အဂၤ ါေန႔ညပိုင္းအစီအစဥ္မွာ တူနီးရွားႏိုင္ငံရ႕ဲ လတ္တေလာၿဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး

မတည္ၿငိမ္မႈေတြကိုတင္ၿပထားပါတယ္။ ဘာေတြဆက္ၿဖစ္ေနသလဲဆိုတာ ဆက္လက္ေလ့လာေစလိုပါတယ္။

ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား

ခရစ္စမတ္ေတးသီခ်င္းေတြန႔ႏ
ဲ ွစ္ကူးဆုေတာင္းသံေတြက ကမၻာ့အႏွံ႕အၿပားမွာ ေပ်ာ္ရႊင္ႀကည္ႏူးဘြယ္ ၿမင္ကြင္းေတြကိုသယ္ေဆာင္ခဲ့ေပမဲ့
အာဖရိကေၿမာက္ပိုင္းႏိုင္ငံတခုၿဖစ္တ့ဲ တူနီရွားႏိုင္ငံမွာေတာ့ မီးေလာင္ေနတဲ့လမ္းမေတြ၊ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵၿပပြဲေတြ နဲ႔
လူမႈဖူလံုေရးေတာင္းဆိုသံေတြက ၿပည့္ႏွက္ေနခဲ့ပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔ တူနီးရွားႏိုင္ငံဆိုတာ စစ္ေအးတိုက္ပမ
ဲြ ွာအေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုဦးေဆာင္တဲ့အေနာက္အုပ္စုနဲ႔နီးစပ္ခဲ့ၿပီး
အေနာက္တိုင္းဆန္ဆန္ေခတ္မွီေအာင္ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ လက္ဘႏြန္က ဆုတ္ခြာလာတဲ့ ရာဆာအာရာဖတ္ ရဲ႕ ပါလက္စတိုင္း
လြတ္ေၿမာက္ေရးအဖြဲ႕အတြက္ ေရြ႕ေၿပာင္းစခန္းေတြကို အဆင္ေၿပေၿပတည္ေဆာက္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံၿဖစ္တယ္။
အာရပ္အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီၿဖစ္တ့ဲ လစ္ဗ်ားေခါင္းေဆာင္ ကဒါဖီ နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပမဲ့၊ အီဂ်စ္ေခါင္းေဆာင္ နာဆာ
ကေတာ့ တူနီးရွားႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ “ဟာဘစ္ ေဘာ္ဂီဘာ”ဟာ အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ဘြတ္ဖိနပ္တရံ ၿဖစ္တယ္ လို႔
ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ေဝဖန္ခ့တ
ဲ ယ္။”

သမၼတသက္တမ္း ၅ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ေနရာယူထားတဲ့ တူနီးရွားအာဏာရွင္ ဘင္အလီကို ဆန္႔က်င္ႀက

ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ အစၥေရးေလတပ္ဟာ တူနီးရွားႏိုင္ငံအနီးမွာတပ္စြဲထားတဲ့ ပါလက္စတိုင္းလြတ္ေၿမာက္ေရးအဖြဲ႔ ကို

ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္လိုက္အၿပီးမွာေတာ့၊ တူနီးရွားသမၼတ “ေဘာ္ဂီဘာ” နဲ႔အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုတို႔ႀကားမွာ ဆက္ဆံေရး
ေအးခဲလာခဲ့ပါတယ္။ တၿပိဳက္နက္တည္းမွာပဲ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္အလီ က တူနီးရွားသမၼတ“ေဘာ္ဂီဘာ”ဟာ က်န္းမာေရးမေကာင္းေတာ့ဘူး။
ေဆးကုသရမွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္တာဝန္ကို မထမ္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေတာ့ေႀကာင္းေႀကၿငာလိုက္ၿပီး
ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာကိုသိမ္းပိုက္လိုက္ပါတယ္။သူ႔ရဲ႕လက္ထက္မွာ “ဟာဘစ္ေဘာ္ဂီဘာ” ရဲ႕ ရာသက္ပန္သမၼတရာထူးယူမႈကို
ဖ်က္သိမ္းပစ္လိုက္ၿပီး၊ ၁၉၉၄ မွာ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပဲြေတြကို က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။

“တကယ္ေတာ့ တူနီးရွားႏိုင္ငံဟာ၂၀၀၃ အီရတ္စစ္ပဲြအၿပီးမွာအေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကို ပထမဆံုးအလည္လာေရာက္ခဲ့တဲ့

ႏိုင္ငံတခုၿဖစ္ပါသလို၊ သမၼတ “ဘင္အလီ”ကလည္းအေမရိကန္သမၼတ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ရဲ႕ အႀကမ္းဖက္သမားမ်ားအေပၚစစ္ဆင္ေရး
ေႀကြးေႀကာ္သံေတြကို အသံုးခ်ၿပီးအစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႔ေတြရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကိုပိတ္ပင္ခဲ့တယ္။
ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေၿခခံဝါဒီေတြအၿဖစ္ စြပ္စြဲဖမ္းဆီးတယ္။
အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြတေယာက္မွမရိွခဲ့ဘူးလို႔ဆိုခဲ့ေပမဲ့ တူနီးရွားရဲ႕အက်ဥ္းေထာင္ေတြဟာ
လစ္ဘရယ္ဝါဒီ၊လက္ဝဲသမားေတြန႔ဲ အမ်ိဳးသားေရး တက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြကို ထိန္းသိမ္းႏွိပ္စက္ရာ ေနရာဆိုးတခုၿဖစ္လာတယ္။”

တူနီးရွားသမၼတ ဘင္အလီ ဟာ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပဲြေတြကို က်င္းပေပးခဲ့ေပမဲ့ သူရဲ႕“နီယိုဒက္စတိုး” လို႔ေခၚတဲ့အာဏာရပါတီကသာ

အရာအားလံုးကိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပမ
ဲြ ဲဆြယ္ကာလေတြမွာ သူ႔ကိုေဝဖန္တဲ့အတိုက္အခံပါတီေတြကို မဲဆြယ္စည္းရံုးခြင့္
မေပးခဲ့သလို၊အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြ႔အ
ဲ စည္းေတြရဲ႕အစည္းအေဝးေတြကို သူ႔ရဲ႕ရဲတပ္ဖြဲ႔က ဝင္ေရာက္ေႏွာက္ရွက္တားဆီးေလ့
ရိွပါတယ္။ အစိုးရကို ေဝဖန္ဆန္႔က်င္သူေတြရဲ႕ေနအိမ္ေတြကို တအိမ္တက္ဆင္းလိုက္လံဖမ္းဆီးေလ့ရိွပါတယ္။
ဒါေႀကာင့္လည္း ၂၀၀၉ ခုႏွစ္သမၼေရြးေကာက္ပမ
ဲြ ွာလည္း သမၼတအၿဖစ္ငါးႀကိမ္ေၿမာက္ၿပန္လည္ေရြးခ်ယ္ၿခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ႀကည့္ေရးအဖြ႔ေ
ဲ တြန႔ဲ နယ္ၿခားမဲ့သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔က၊တူနီးရွားႏိုင္ငံဟာ သတင္းသမားေတြနဲ႔
စာေပလြတ္လပ္မႈကို ဖိႏွိပ္တ့ဲ အႀကမ္းဖက္ႏိုင္ငံ ထိပ္ပိုင္း ၁၀ ႏိုင္ငံအနက္ တႏိုင္ငံၿဖစ္တယ္လို႔ စြပ္စြဲေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။

“ဝီကီလိ သတင္းေပါက္ႀကားမႈေတြဟာ တကမၻာလံုးမွာရိွတဲ့ ဆိုက္ဘာတိုက္ခိုက္မႈေတြကိုလည္းအရွိန္ၿမွင့္ေပးလိုက္တယ္။

အမည္မသိ အင္တာနက္တိုက္ခိုက္ေရးသမားေတြက တူနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြကို ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်တဲ့အေနနဲ႔
တူနီးရွားအစိုးရရဲ႕အဓိက ဝက္ဆိုက္ အပါအဝင္၊ အႀကီးစားစက္မႈလုပ္ငန္းဝက္ဆိုက္ေပါင္း (၇) ခုထက္မနည္း တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။
တူနီးရွားအစိုးရဝက္ဆိုက္ပင္မစာမ်က္ႏွာမွာ၊ “အစိုးရသို႔အိပ္ဖြင့္ေပးစာ” စာတေစာင္ဟာ ေနရာယူသိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။
လူတိုင္းဟာ အင္တာနက္ကိုအသံုးခ်ၿပီး လြတ္လပ္စာြ ထုတ္ေဖၚေၿပာဆိုႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ လႈံ႕ေဆာ္သံနဲ႔အတူ၊
အစိုးရပိုင္ အင္တာနက္ဝက္ဆိုက္ေတြမွာ မိမိရဲ႕ခံစားမႈေတြကို ဝင္ေရာက္တင္ပို႔လို႔ရႏိုင္တဲ့ ေဆာ့ဝဲ ေတြကို ပိုက္ဆံေပးစရာမလိုပဲ၊
လြယ္ကူစြာကူးယူႏိုင္မဲ့အရာတခုကို စီစဥ္ေပးခဲ့ႀကတယ္။”

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေတြပိတ္ပင္တားဆီးခံထားရတဲ့ တူနီးရွားႏိုင္ငံကို စိန္ေခၚအန္တုခ်င္တဲ့ၿဖစ္ရပ္ေတြက တခုၿပီးတခု

ေရာက္လို႔လာခဲ့ပါတယ္။ “ တကၠသိုလ္က ဘြ႔လ
ဲ န
ြ ္ဒီဂရီေတြရထားတဲ့သူေတြက အစ အလုပ္အကိုင္ရွာမရဘူးၿဖစ္ေနတယ္။
စားဝတ္ေနေရးႀကပ္တည္းလာတဲ့အတြက္ လမ္းေဘးမွာ သစ္သီးေရာင္းခ်အသက္ရွင္ေနရတဲ့ ဘြဲ႕လြန္ပညာတတ္
Mohamed Bou'aziz ကို တရက္မွာ ရဲကလာၿပီးေႏွာက္ရွက္တဲ့အတြက္ ခိုက္ရန္ၿဖစ္ပြားခဲ့ႀကတယ္။
မိုဟာမက္ ကလည္း ရဲအရာရိွေတြရဲ႕ေမာက္မာမႈ၊ အလုပ္လက္မဲ့နဲ႔လူေနမႈအဆင့္အတန္းခြ်တ္ၿခံဳက်ေနတဲ့ တူနီးရွားႏိုင္ငံကို
ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်ၿပတဲ့အေနနဲ႔ ရဲစခန္းေရွ႕ကို သြားၿပီး သူ႔ကိုယ္သူမီးရိႈ႕သတ္ေသၿပလိုက္တယ္။”

Mohamed Bou'aziz ရဲ႕သတင္းဟာ ၿပည္သူေတြကိုခံစားထိခိုက္ေစတယ္။ တတိုင္းၿပည္လံုးရဲ႕၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ဟာလည္း

အလုပ္လက္မဲ့ၿဖစ္ေနႀကတာေႀကာင့္ အစိုးရအရာရိွေတြရဲ႕ဆက္ဆံၿပဳမူပံုေတြကို စိတ္ဆိုးေဒါသထြက္ခဲ့ႀကပါတယ္။
မိုဟာမက္ လိုပဲ တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဓါတ္တိုင္ေတြေပၚတက္ၿပီး ဝါယာေလွ်ာ့ရိုက္ကာ ကိုယ့္ဘာသာသတ္ေသ ဆႏၵၿပခ့ဲႀကပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ တူနစ္(စ)ရဲ႕လမ္းမေတြေပၚမွာေတာ့ ေထာင္ခ်ီေနတဲ့ ၿပည္သူေတြဟာ ေသဆံုးသြားတ့ဲေက်ာင္းသားေတြနဲ႔
ေသြးစည္းညီညြတ္မႈကိုၿပသခဲ့ႀကသလို၊ အလုပ္သမားေသြးစည္းညီညြတ္ေရးသမဂၢေတြကလည္း ဆႏၵၿပပြဲကို ပူးေပါင္းလိုက္ႀကပါတယ္။
“ဆႏၵၿပပြဲေတြက ၿမိဳ႕ေပါင္းမ်ားစြာကိုပ်ံ႕ႏွံသာြ းၿပီေလ။ တူနီးရွားႏိုင္ငံတြင္းမွာသာမကေတာ့ဘူး။ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံေတြမွာရိွတဲ့
လြတ္ေၿမာက္ေရးလႈပ္ရွားသူေတြကလည္း တူနီးရွားၿပည္သူေတြလို လိုက္လုပ္ႀကတယ္။ ၂၀၁၁ ဂ်န္နဝါရီလမွာ အမႈရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ၿပည္သူ
(၈၀၀၀) ဟာ သူတို႔ရဲ႕ေရွ႕ေနေတြအေပၚ မတရားသၿဖင့္ ဖိႏွိပ္ၿခိမ္းေၿခာက္ေနမႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔ ဘားေကာင္စီကို ဆႏၵၿပခဲ့ႀကပါတယ္။
အစိုးရကလည္း ဆႏၵၿပသူေတြကိုအႀကမ္းဖက္ၿဖိဳခြတ
ဲ ယ္။ ဘုရားေက်ာင္းဗလီေတြထဲအထိ မ်က္ရည္ယိုဗံုးေတြက ထိမွန္ကုန္တယ္။
စစ္ရဲေတြက လႈပ္ရွားမႈမွာပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ထင္ရသူေတြအားလံုးရဲ႕အိမ္ေတြကို တအိမ္တဆင္းလိုက္လံရွာေဖြဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။
တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အာရပ္ကမၻာမွာဆာေလာင္ငတ္ၿပတ္မႈ၊အလုပ္လက္မဲ့ၿဖစ္မႈနဲ႔ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈေတြဟာ
အဓိကရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ၿပႆနာေတြၿဖစ္တယ္။ အစိုးရရဲ႕ဖိႏွိပ္မႈကို အခုလို တုန္႔ၿပန္ႀကၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဘင္အလီဟာ
ရိုေမးနီးယားကေခ်ာင္ရွက္စကူးလိုအဆံုးသတ္လိမ့္မယ္။ အာရပ္မ်ိဳးခ်စ္ေတြရဲ႕အာရုဏ္ဦးဟာၿပန္လည္ရွင္သန္လာေနၿပီ”

ေသာတရွင္တို႔ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈေတြလည္း အာရုဏ္ဦးႏွင့္အတူ ဆန္းသစ္ေတာက္ပႏိုင္ႀကပါေစ။

ေအာင္မိုးဝင္း