[ Συνέντευξη ]

συντονισμός: Δημήτρης Παπάρας

συνεργάστηκαν: Στέλιος Καραμπασάκης, Κωνσταντίνος Καλαμπόκης

Συναντήσαμε τον Χρίστο Παπαδημητρίου τέ-

λος Νοεμβρίου, οπότε βρέθηκε στην Ελλάδα
για μία εβδομάδα με αφορμή μια εκδήλωση
για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Kurt
Χρίστος Παπαδημητρίου
Gödel. Μας ομολόγησε ότι υπολόγιζε να έχει
τρεις μέρες ελεύθερες, αλλά το πρόγραμμά
“Ό,τι είναι δωρεάν, δεν το σεβόμαστε”
του αποδείχθηκε κάπως πιο φορτωμένο απ’
ότι περίμενε. “Στην Ελλάδα ο χρόνος λες
και συρρικνώνεται. Στην Αμερική κανείς δεν κοιτάει πώς με ψυχραιμία τα υπέρ και τα κατά. Μοιράζοντας σχεδόν ισό-
θα σου φάει το χρόνο.” ποσα το χρόνο του ανάμεσα στην Αμερική και στην Ελλάδα,
Στη συνέχεια της κουβέντας μας πάντως, τα καλά λόγια για ο Παπαδημητρίου έχει απομυθοποιήσει τόσο την αμερικανική
την Αμερική βγαίνουν με φειδώ από το στόμα του. Αντίθετα όσο και την ελληνική πραγματικότητα.
με άλλους συναδέλφους του, που είτε υπερασπίζονται με θέρ- Απολαύστε τον σε μία αντισυμβατική συζήτηση, που
μη το αμερικανικό μοντέλο, είτε παρουσιάζονται ως φανατικοί πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του στην Κηφισιά, ανάμε-
τιμητές του, ο Χρίστος Παπαδημητρίου αναγνωρίζει και ζυγίζει σα σε ένα πιάτο φασολάκια και γλυκό του κουταλιού.

Πόσο χρόνο περνάτε στην Ελλάδα;
Κανονικά κάνω 6-7 ταξίδια το χρόνο και
μένω όλο το καλοκαίρι. Αλλά αυτό το εα-
ρινό εξάμηνο έχω sabbatical κι έτσι θα
περάσω αρκετό χρόνο εδώ. Θα έρθω και
στο τμήμα σας για δυο βδομάδες και θα
το γνωρίσω καλύτερα.
Ποια είναι η εικόνα που έχουν για το
τμήμα μας στο εξωτερικό;
Κοίταξε, οι θεωρητικοί από Ελλάδα γνω-
ρίζουν μόνο την Πάτρα και εσάς. Τα ξένα
πανεπιστήμια τα γνωρίζεις μέσα από τις
αιτήσεις για μεταπτυχιακά που γίνονται
από αυτά. Αν κάποιος δικός σας πήγε σε
κάποιο πανεπιστήμιο και τα πήγε καλά
τότε αυτό είναι πολύ καλό για σας. Το
πανεπιστήμιο Αθηνών είναι γνωστό σε
όλους σαν το υπ’ αριθμόν ένα εκπαιδευ-
τικό ίδρυμα της χώρας. Το Πολυτεχνείο
έχει κι αυτό πολύ καλή φήμη σε τεχνο-
λογικά ζητήματα και επίσης τροφοδοτεί
τα πανεπιστήμια του εξωτερικού εδώ
και πολύ καιρό. Κατά την γνώμη μου,
στο τμήμα σας γίνεται πάρα πολύ καλή
δουλεία από εκπαιδευτικής πλευράς, σε
αντίθεση με το Πολυτεχνείο. Ήμουν εκεί
πριν από 15 χρόνια και νομίζω πως το
βάρος του δεν είναι στην πληροφορική.
Πάντως, η σχολή του Πολυτεχνείου
θεωρείται καλύτερη, γιατί είναι πε-
νταετούς φοίτησης.
Αυτό λίγοι το ξέρουν έξω και δεν του δί-
νει και κανείς σημασία. Μπορεί όμως να
έχει πολύ μεγάλη επίδραση στην δουλειά
που μπορείς να βρεις στην Ελλάδα. Αλή-
θεια πως είναι οι δουλειές στην Ελλάδα;
Η προσφορά θέσεων εργασίας στην
Πληροφορική είναι σχετικά περιορι-
σμένη, και ως εκ τούτου πολύς κό-
σμος στράφηκε στην εκπαίδευση, η
οποία όμως τώρα είναι πλήρης.
(Έκπληκτος) Αυτή η στροφή το είχα
ακούσει πως υπάρχει, αλλά σίγουρα δεν
είναι κάτι που είχαμε στο μυαλό μας το
’80 όταν σχεδιάζαμε την ανώτατη εκ-
παίδευση στον χώρο της πληροφορικής
στην Ελλάδα. Κοιτάξτε να δείτε κάτι, συ-
νήθως τα παιδιά στο Berkeley μετά από
10 χρόνια θα έχουν αλλάξει τουλάχιστον
4 δουλειές, για δυο λόγους: είτε γιατί
κλείνει η εταιρεία τους, πράγμα πολύ συ-
νηθισμένο, είτε γιατί τους προσφέρθηκε
καλύτερη δουλειά.
Στην Ελλάδα, όπως ξέρετε, δεν επι-
λέγει το Πανεπιστήμιο ποιους θα πά-
ρει αλλά το Υπουργείο Παιδείας ποι-
ους θα στείλει πού.
Αυτό περίπου γίνεται παντού. Στην Αμε-
ρική π.χ. δεν γίνονται εξετάσεις από το
δημόσιο αλλά γίνονται εξετάσεις από το
SAΤ, και το πανεπιστήμιο ναι μεν επιλέ-
γει ποιους θα πάρει αλλά σε πολύ περιο-
ρισμένο βαθμό. Δηλαδή αν κάποιος έχει
πολύ καλό βαθμό από το σχολείο και
πολύ καλή επίδοση στο SAΤ δεν υπάρ-
χουν πολλά περιθώρια για να μην επι-
λεγεί. Θέλω να πω ότι το εκπαιδευτικό
σύστημα στην Ελλάδα δεν είναι το πιο
παράλογο στον κόσμο. Αυτό που είναι
παράλογο είναι ο τρόπος με τον οποίο
το αντιμετωπίζει ο κόσμος. Το άλλο θέμα
που είναι τελείως παράλογο είναι η έλλει-
ψη αυτοτέλειας στο πανεπιστήμιο. Στην
Αμερική τα πανεπιστήμια έχουν φοβερή
αυτοτέλεια. Το Berkeley, ας πούμε, είναι
κι αυτό κρατικό πανεπιστήμιο, αλλά ποτέ
δεν μας είπε κανείς πόσους φοιτητές να
πάρουμε. Βέβαια, αν αποφασίσουμε να
πάρουμε τους μισούς φοιτητές, θα πά-
ρουμε και τα μισά κονδύλια.
Ποιος κάνει τη διαχείριση των οικο-
νομικών του Πανεπιστημίου στην
Αμερική;
Κάθε πανεπιστήμιο έχει υπεύθυνο για την
διαχείριση και μάλιστα κάθε τμήμα έχει
έναν υπεύθυνο. Στο Berkeley αποφασί-
ζουμε μέχρι και τι μισθούς θα πάρουν
οι καθηγητές μας. Το τελείως παράλογο
που γίνεται στην Ελλάδα είναι ότι το πα-
νεπιστήμιο δεν μπορεί να αποφασίσει το
ίδιο για την ανάπτυξή του, για το πόσους
καινούργιους φοιτητές θα πάρει κτλ.
Κι εμείς δεν μπορούμε να πληρώσουμε
όσο θέλουμε τους καθηγητές μας, αλλά
σε λογικά πλαίσια μπορούμε να καθορί-
σουμε τους μισθούς τους. Ένας από τους
λόγους που τα καλά πανεπιστήμια της
Αμερικής είναι καλά είναι ακριβώς γιατί
πληρώνουν τους καθηγητές τους ανάλο-
γα με το πόσο καλοί είναι.
Η αποτελεσματικότητα της διαδικα-
σίας όμως δεν επηρεάζεται άμεσα
από το πόσα επίπεδα έγκρισης απαι-
τούνται για κάθε απόφαση;
Είναι γεγονός ότι στο Berkeley κάθε από-
φαση περνάει από πολλά επίπεδα έγκρι-
σης. Υπάρχουν και άλλα πανεπιστήμια
από τα οποία έχω περάσει, φερ’ ειπείν το
ΜΙΤ, τα οποία λαμβάνουν αποφάσεις με
συνοπτικές διαδικασίες – μια φορά και
μετά τέλος! Εγώ προτιμώ το “μη αποδο-
τικό” σύστημα του Berkeley, που εμπερι-
έχει την inefficiency of democracy.
Θα λέγατε ότι είναι κι αυτό μια δια-
φορά του μη κρατικού από το κρατι-
κό πανεπιστήμιο;
Ναι, υπάρχει σοβαρή διαφορά. Εν τέλει,
υπάρχει ένας ειδικός τύπος καθηγητή
που προτιμάει να πάει στο Harvard και
όχι στο Berkeley και ένας άλλος ειδικός
τύπος καθηγητή που προτιμάει να έρθει
σε μας και όχι στο Harvard. Αυτό έχει να
κάνει με το πόσο σημαντικό είναι για σένα
να μην σου λένε τι να κάνεις, δηλαδή να
είναι δημοκρατία και όχι δικτατορία.
Τι πιστεύετε για την έρευνα στην Ελ-
λάδα;
Εκεί που υστερούμε πάρα πολύ είναι
στην βασική έρευνα. Νομίζω πως βασική
επιστημονική γνώση, από κάθε άποψη,
που βγαίνει από την Ελλάδα είναι εξαι-
ρετικά λίγη. Το τμήμα Πληροφορικής
στο Berkeley έχει βγάλει 50 ιδέες που
τώρα έχουν γίνει μεγάλες εταιρείες. Για
παράδειγμα η τεχνολογία RAID βγήκε
από δυο καθηγητές και δυο φοιτητές
του Berkeley και τώρα έχει γίνει μια βι-
ομηχανία 8 δισ. δολαρίων. Αυτό το λέμε
impact και το μετράμε στα θετικά μας.
Αυτοί που βρήκαν το RAID δεν έγιναν
πλούσιοι αλλά έγιναν διάσημοι. Κατάλα-
βαν κάτι που χρειαζόταν η τεχνολογία
της εποχής τους και βρήκαν μια έξυπνη
ιδέα γι’ αυτό. Άλλο παράδειγμα είναι το
NP-completeness του Karp. Δεν υπάρ-
χει επιστήμονας της πληροφορικής που
να μην ξέρει τι είναι NP-completeness

12 Πλ ή κ τ ρ ο ΙΑΝ - ΜΑΡ 2007


σήμερα. Τώρα, αν υπήρχε κάποιος που
έβγαλε κάτι σαν το Lotus 1-2-3, το οποίο
είναι εξίσου γνωστό αλλά δεν περιέχει
κάποια έξυπνη ιδέα, τότε δεν θα ήμα-
στε εξίσου περήφανοι γι’ αυτό. Μπορεί
να ήμαστε λίγο πιο πλούσιοι γιατί θα μας
έδιναν κάποιο “χαρτζιλίκι” απ’ αυτό αλλά
δεν θα ήμαστε περήφανοι.
Μήπως οι επιδόσεις μας στην έρευνα
είναι και θέμα νοοτροπίας των φοι-
τητών του ελληνικού πανεπιστημί-
ου;
Νομίζω ότι στην Αμερική η νοοτροπία εί-
ναι πραγματικά πολύ διαφορετική. Κατ’
αρχήν όλα τα παιδιά που σπουδάζουν,
αν και τα πιο πολλά έχουν υποτροφίες,
κάτι πληρώνουν και με αυτόν τον τρόπο
νιώθουν ότι αυτό που κάνουν είναι κάτι
πολύ σοβαρό. Δηλαδή πως ο πατέρας
τους κόβει το χαρτζιλίκι στα υπόλοιπα
αδέρφια τους για να σπουδάσουν. Για
μένα αυτό είναι το πλέον σημαντικό.
Εδώ γίνονται αγώνες για να μην συμ-
βεί αυτό.
Για μένα η μεγαλύτερη αλλαγή που θα
μπορούσε να γίνει είναι να πληρώνετε
όλοι κάτι.
Και αν κάποιος δεν το αντέχει;
Αυτά είναι δικαιολογίες ενόχων. Όποιος
μπορεί να πει, χωρίς να γελάσει ο κόσμος
μαζί του, ότι δεν το αντέχει, θα πάρει
υποτροφία. Τελικά παντού μόνο οι βα-
θύπλουτοι είναι που τα πληρώνουν όλα.
Ό,τι είναι δωρεάν, δεν το σεβόμαστε.
Υπάρχει μια παράδοση στην
Ελλάδα που κάποτε πρέπει
να κοπεί. Θα σας πω κάτι:
στην Αμερική διδάσκω ένα
μάθημα που το παίρνουν
150 φοιτητές. Από τους
150 θα κοπούν δύο ή τρεις.
Είναι τα παιδιά που δήλω-
σαν κατά λάθος το μάθημα
ή κάτι τους έτυχε στην ζωή
τους.
Ή ήταν αδιάφοροι...
Όχι, δεν έχω δει ποτέ μου
αδιάφορο σπουδαστή. Τα
30 χρόνια που διδάσκω δεν
έχω δει ποτέ αδιάφορους
σπουδαστές.
Στην Ελλάδα υπάρχουν
αρκετοί.
Γιατί; Μα γιατί είναι δωρε-
άν! Αυτό θα αλλάξει την
επόμενη μέρα. Αν πληρώ-
νεις 2000 ευρώ τον χρόνο
–ένα μικρό ποσοστό των
χρημάτων που πληρώνουν
στο Berkeley– και ξέρεις
ότι θα τελειώσει η υποτρο-
φία σου άμα δεν περάσεις
το μάθημα, λογικό δεν εί-
ναι; Θα αρχίσεις να ενδια-
φέρεσαι.
Μια άλλη αιτία της κα-
τάστασης της παιδείας
στην Ελλάδα είναι ίσως
η στάση του καθηγητι-
κού κατεστημένου. Υπάρχουν περι-
πτώσεις φοιτητών που μπαίνουν με
όρεξη στο πανεπιστήμιο αλλά, μέχρι
το δεύτερο ή το τρίτο μάθημα στο
οποίο κόβονται λόγω αυθαιρεσίας
στα θέματα, την έχουν χάσει.
Αυτό που λέμε αυθαιρεσία στα θέματα το
ακούω κι εγώ στο μάθημά μου και δεν
νομίζω ότι στέκει περισσότερο εδώ απ’
ότι στην Αμερική.
Στην Ελλάδα όμως για να μπει κα-
νείς στο πανεπιστήμιο κουράζεται
τόσο που μετά τα δυο πρώτα χρόνια
μόνο όσοι έχουν ιδιαίτερες ικανότη-
τες μπορούν να ασχοληθούν με την
σχολή τους.
Όλοι θα μπορούσαν να πάρουν 5 σε όλα
τα μαθήματα. Απλά διανοούνται ότι μπο-
ρούν να μην το πάρουν. Νομίζω ότι η
διαφορά μεταξύ του Καποδιστριακού και
του Berkeley είναι ότι στο Καποδιστριακό
ο φοιτητής διανοείται να μην περάσει το
μάθημα, ότι δηλαδή μπορεί και να κο-
πεί. Στο Berkeley είναι αδιανόητο, είναι
κάτι που δεν το συζητάμε καν. Αξίζει τον
κόπο, αν θέλετε να κάνετε κάτι πραγ-
ματικά ριζοσπαστικό, να πάρετε αυτό το
θέμα στα ζεστά.
Κάτι άλλο που συζητιέται αυτόν τον
καιρό είναι το όριο φοίτησης στο πα-
νεπιστήμιο.
Νομίζω ότι αν οι φοιτητές πληρώνουν
για να σπουδάσουν θα τακτοποιηθεί
μόνο του. Στο Berkeley αν κάποιος χρει-
[ Συνέντευξη ]
αστεί ένα ακόμη εξάμηνο, δηλαδή από 4
να κάνει 4,5 χρόνια τότε θα ξινίσουμε τα
μούτρα και θα τον αφήσουμε, αλλά για
παραπάνω θα πρέπει να έχει σοβαρότα-
το λόγο, όπως κάποιο φοβερό πρόβλημα
υγείας. Είναι ένας καινούργιος αιώνας,
πάει η εξασφάλιση. Εν τέλει, το θέμα δεν
είναι να γίνουν όλα αυτά που λέω. Απλά
νομίζω ότι δεν μπορούμε να μιλάμε πλέ-
ον με όρους του προηγούμενου αιώνα.
Και αν εσείς δεν κάνετε αυτήν την αλλα-
γή τότε ποιος θα την κάνει;
Υπάρχουν πάντως άνθρωποι που το
πιστεύουν αυτό.
Πού υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι; Εγώ
δεν τους έχω ακούσει ποτέ – και όχι γιατί
δεν προσέχω. Σίγουρα δεν έχουν τίποτα
να κάνουν με τις φοιτητικές παρατάξεις,
όταν αυτές δεν είναι ανεξάρτητες (σ.σ.
εννοεί ακομμάτιστες). Κάθε φορά που
κοιτάζω γύρω μου και βλέπω ποια είναι η
μεγαλύτερη βρωμιά που υπάρχει, πάντα
επικεντρώνομαι στους πολιτικούς, κάθε
χρώματος. Το να κάνεις τους φοιτητές
επέκταση αυτού του πράγματος, με κομ-
ματικές φοιτητικές παρατάξεις, είναι νο-
μίζω το μεγαλύτερο έγκλημα που μπορεί
να κάνει κανείς. Δηλαδή το να πάρεις το
πιο αγνό στοιχείο της κοινωνίας και να το
δέσεις στο άρμα του πιο βρώμικου στοι-
χείου της κοινωνίας είναι το πιο τραγικό
πράγμα που μπορείς να κάνεις.
Ποια η γνώμη σας για τα δωρεάν βι-
βλία;
Κατά την γνώμη μου θα πρέπει να υπάρ-
χει ένα σύστημα υποτροφιών που δεν θα
είναι διεφθαρμένο το οποίο θα καλύπτει
τα βιβλία για όσους δεν έχουν τα χρή-
ματα. Πέρα απ’ αυτό όμως τα βιβλία εί-
ναι δωρεάν έτσι κι αλλιώς. You click and
print! Τα πάντα υπάρχουν στο internet
πλέον, είτε παράνομα είτε νόμιμα.
Στο νέο νόμο-πλαίσιο προβλέπε-
ται η δυνατότητα για κάθε φοιτητή
να επιλέξει και να πάρει δωρεάν για
κάθε μάθημα που παρακολουθεί ένα
βιβλίο από μια λίστα πέντε βιβλίων
που προτείνει ο καθηγητής του μα-
θήματος.
Νομίζω πως αυτό δεν θα δουλέψει. Πι-
στεύω πως κάθε μάθημα διευκολύνεται
πάρα πολύ όταν υπάρχει ένα συγκεκρι-
μένο βιβλίο γι’ αυτό. Μ’ αυτόν τον τρόπο
και οι φοιτητές νιώθουν ότι δεν βρίσκο-
νται στο κενό αλλά και δημιουργείται
ένας “πυρήνας” για το μάθημα γύρω από
τον οποίο διδάσκει ο καθηγητής. Προσω-
πικά πάντα προτείνω ένα βιβλίο για κάθε
μάθημα. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κά-
ποιο καλό βιβλίο προτείνω το λιγότερο
κακό. Πιστεύω πως το υπουργείο παιδεί-
ας θα μπορούσε αντ’ αυτού να διαθέσει
χρήματα για να μεταφράσει τα καλύτερα
βιβλία που υπάρχουν στον κόσμο γύρω
από κάθε αντικείμενο και να τα διαθέσει
σε χαμηλές τιμές και να τα βάλει στις βι-
βλιοθήκες των πανεπιστημίων.
Μιλήστε μας λίγο για το συγκρότημα
σας. Λέγεται Lady X and the Positive
ΙΑΝ - ΜΑΡ 2007 Πλήκτρο 13
[ Συνέντευξη ]
Eigenvalues, έτσι δεν είναι;
Κατ’ αρχάς, ελπίζω να μην έχεις βρει και
το σχετικό βίντεο στο internet! (Γέλια)
Σχετικά με το όνομα τώρα εγώ δεν φέρω
καμία ευθύνη, άλλοι το βρήκαν... Παί-
ζουμε πάρα πολύ πλατύ rock. Παίζουμε
Rolling Stones, Deep Purple, Nirvana,
U2... οτιδήποτε. Έχουμε γράψει και
δυο-τρία τραγούδια.
Πέρα απο αυτά, γράφετε κιόλας.
Πότε να περιμένουμε το Logicomix
και τι θα δούμε σ’ αυτό;
Το Logicomix, που το γράφουμε από
κοινού με τον Απόστολο Δοξιάδη, θα κυ-
κλοφορήσει σε ένα περίπου χρόνο και εν
ολίγοις είναι η ιστορία της λογικής ειδο-
μένη μέσα από τον Bertrand Russell και
εμάς. Στη δημιουργία του συμμετέχουν
και δύο καλλιτέχνες που κάνουν το σκί-
τσο και είναι εκπληκτικοί, o Αλέκος Πα-
παδάτος και η Annie Di Donna που κάνει
το χρώμα. Και επίσης η Anne Bardy που
κάνει lettering και ιστορική έρευνα.
Για το άλλο βιβλίο σας, Το Χαμόγελο
του Turing, τι στάθηκε αφορμή για
να το γράψετε;
Η ιστορία έχει ως εξής: Μια βραδιά είχα
πάει να δω μια ταινία για τον Καβάφη,
η οποία δεν μου άρεσε ιδιαίτερα, αλλά
βγαίνοντας σκέφτηκα ότι είναι πολύ
ωραία ιδέα να γράψει κανείς ένα έργο
για έναν διανοητικό ήρωα που να έχει το
όνομά του. Τότε είδα ξαφνικά στα μά-
τια μου ένα μπλε βιβλίο που να γράφει
στο εξώφυλλό του “Turing”. Την επόμε-
νη βδομάδα έγραψα το πρώτο κεφάλαιο
και από εκεί και πέρα συνέχισα μέχρι να
το τελειώσω. Μέχρι τότε δεν είχα γράψει
τίποτα λογοτεχνικό και δεν μου είχε μπει
και ποτέ ο πειρασμός να γράψω.
Η ερευνά σας τα τελευταία χρόνια
αφορά το διαδίκτυο.
Πράγματι τα τελευταία δέκα χρόνια
ασχολούμαι με το διαδίκτυο και την Θε-
ωρία Παιγνίων. Αυτά τα δυο για μένα εί-
ναι το ίδιο θέμα. Αυτό που διαφοροποιεί
το διαδίκτυο είναι το γεγονός πως για να
το καταλάβεις δεν αρκεί να το δεις μέσω
βελτιστοποίησης. Είναι το αποτέλεσμα
αλληλεπίδρασης πολλών οντοτήτων και
γι’ αυτό για να το καταλάβεις πρέπει να
ξέρεις θεωρία παιγνίων.
Για να κάνει κάποιος μεταπτυχιακές
σπουδές στο εξωτερικό και ειδικά
στην Αμερική τι θα πρέπει να προ-
σέχει;
Καταρχάς θα πρέπει να συγκεντρώσει
όλες τις πληροφορίες που μπορεί να βρει
από παντού. Και εσείς πλέον έχετε πάρα
πολλές πληροφορίες. Όποιος έχει χρη-
σιμοποιήσει δέκα φορές το Google στη
ζωή του ξέρει πολύ καλά τι εννοώ. Κάτι
άλλο που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά όχι
αλλού είναι πως όλοι θέλουν να κάνουν
διδακτορικό. Αυτό δεν είναι σωστό όμως.
Όταν μιλάμε για διδακτορικό μιλάμε για
ακραίες καταστάσεις. Ακόμη όμως και αν
κάποιος έχει την ικανότητα να τα βγά-
λει πέρα και πάλι δεν σημαίνει πως πρέ-
πει σίγουρα να το κάνει. Θα πρέπει να
14 Πλ ή κ τ ρ ο ΙΑΝ - ΜΑΡ 2007
το βλέπει κανείς ως εξής:
Το διδακτορικό θα πρέπει
να το κάνει κανείς αν νι-
ώθει πως έτσι η ζωή του
θα είναι καλύτερη, αν δη-
λαδή νιώθει πως θα είναι
ευχαριστημένος αν έχει
φτάσει έστω και μια φορά
στη ζωή του στα όρια της
γνώσης. Το master από
την άλλη είναι όντως μια
επένδυση. Σχετίζεται άμε-
σα με την μετέπειτα καριέ-
ρα αυτού που θα το κάνει.
Στην Αμερική πάντως στα
περισσότερα τμήματα το Ο Χρίστος Παπαδημητρίου με τους συντάκτες του Πλήκτρου
διδακτορικό και το master
είναι εντελώς άσχετα μεταξύ τους και το
ένα δεν προϋποθέτει το άλλο. Αν όμως
κάνεις διδακτορικό και δουν στην πορεία
πως δεν τα βγάζεις πέρα θα σου δώσουν
ένα master και θα σου πουν: «Ωραία,
πήγαινε τώρα κάνε κάτι άλλο».
Στο κύριο μέρος της ερώτησης τώρα,
υπάρχουν τέσσερα πράγματα που κοιτά-
με στην Αμερική για να δεχτούμε κάποι-
ον. Αυτά είναι σχολή και βαθμοί, συστα-
τικές επιστολές, GRE και τέλος, είτε το
πιστεύετε είτε όχι, η ποιότητα της αίτη-
σης και κυρίως του personal statement.
Τελευταία πάντως υπάρχει πολύς αντα-
γωνισμός στα μεταπτυχιακά και βρισκό-
μαστε πλέον στην θέση να απορρίπτου-
με άτομα που υπό άλλες συνθήκες θα τα
δεχόμαστε. Με απλά λόγια, αν ο ξάδερ-
φός σου, που είναι πέντε χρόνια μεγαλύ-
τερος σου, έχει μπει στο Α πανεπιστήμιο
και εσύ είσαι καλύτερος απ’ αυτόν μην
θεωρείς σίγουρο πως θα μπεις κι εσύ
εκεί. Γι’ αυτό το λόγο πάντα να κάνετε
πρώτα αιτήσεις στις 2-3 σχολές όπου θε-
ωρείτε καλύτερο να κάνετε τις μεταπτυ-
χιακές σας σπουδές, έπειτα σε άλλες 2-3
σχολές που θεωρείτε καλές από κάποιες
απόψεις και τέλος κοιτάτε και τις σχολές
που βρίσκονται κάπου στην 40η θέση
στην Αμερική και, αν σας ενδιαφέρουν,
κάνετε αίτηση κι εκεί. Ποτέ πάντως μην
κάνετε αίτηση σε σχολή που δεν θα πη-
γαίνατε.
Τελικά τι είναι η Αμερική;
Η Αμερική είναι κάτι που το σπουδάζω
μια ζωή και συνεχώς αλλάζω γνώμη γι’
αυτό. Είμαι ένας πολύ επίμονος και πολύ
παλιός μελετητής του φαινομένου Αμερι-
κή και ένα πράγμα έχω να πω: ό,τι νομί-
ζετε πως είναι η Αμερική, δεν είναι αυτό!
Καμιά σχέση! Και δεν έχει και καμία
σχέση με αυτό που νόμιζα πως ήταν η
Αμερική μετά τα 20 πρώτα μου χρόνια σ’
αυτή. Είναι κάτι το περίεργο, το μυστη-
ριώδες, το αξιοθαύμαστο, είναι τα πάντα.
Πάντως, δεν νομίζω πως η Αμερική είναι
κάτι που αξίζει κάποιος να προσπαθήσει
να μιμηθεί. Καλώς ή κακώς όμως ο κό-
σμος έχει εξαμερικανιστεί και σ’ αυτό βο-
ηθάει το internet.
Τέλος, υπάρχει κάτι που θα θέλα-
τε να πείτε σε κάποιον φοιτητή
του τμήματος που θα διαβάσει τη
συνέντευξη;
Δεν ξέρω αν κανείς από σας έχει διαβάσει
την κόλαση του Δάντη αλλά το συνιστώ.
Στο βιβλίο αυτό λέγεται πως υπάρχει ένα
ειδικό τμήμα της κόλασης το οποίο είναι
γι’ αυτούς που δίνουν κακές συμβουλές.
Εκεί καίγεται ο Οδυσσέας ο οποίος συμ-
βούλευσε τον Αχιλλέα να γυρίσει στην
μάχη παρόλο που ήξερε ότι θα σκοτωθεί.
Γι’ αυτό και όταν κάποιος φοιτητής μου
ζητάει συμβουλή συνήθως του λέω να
περάσει την επόμενη μέρα, πράγμα που
συνήθως δεν κάνει (γέλια). Παρόλ’ αυτά
τώρα έχουμε πιει και δυο ποτηράκια κρα-
σί οπότε μπορώ να δώσω μια συμβουλή.
Πολλοί άλλωστε έχουν πάει στην κόλαση
μ’ αυτόν τον τρόπο, μετά από ένα γεύ-
μα.
Η πληροφορική είναι ένας τομέας όπου
τίποτε δεν μπορείς να πάρεις δεδομένο.
Ό,τι συμβουλή και να σου δώσουν θα εί-
ναι άχρηστη σε μια δεκαετία. Στα τριάντα
χρόνια που είμαι σε αυτόν τον τομέα είδα
να γίνονται φοβερές αλλαγές. Πρέπει να
είσαι έτοιμος να γκρεμιστούν τα πάντα
γύρω σου κι εσύ να πηδήξεις ψύχραι-
μος στην επόμενη βάρκα. Αυτή είναι η
ουσία της πληροφορικής. Αν μη τι άλλο
θα επιταχυνθεί. Οι αλλαγές θα είναι πιο
ριζικές και πιο γρήγορες. Με άλλα λόγια,
δεν χωράει συντηρητισμός. Σίγουρα, αν
είστε καλοί πληροφορικοί, θα αλλάξετε
πάρα πολλές φορές δουλειά.
Ο Χρίστος Παπαδημητρίου εί-
ναι διακεκριμένος επιστήμο-
νας της θεωρητικής πληροφο-
ρικής και τακτικός καθηγητής
στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο
Berkeley. Είναι συγγραφέας πολλών
επιστημονικών κειμένων και διδακτι-
κών συγγραμμάτων καθώς και του
μυθιστορήματος Το χαμόγελο του
Τούρινγκ (εκδ. Λιβάνη, επανακυκλο-
φόρησε με τον τίτλο Τούρινγκ, Μαθή-
ματα Αγάπης). Επίσης, αρθρογραφεί
στον ελληνικό τύπο και πρόσφατα
κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ισόβια
στους Χάκερ; (εκδ. Καστανιώτη), μια
συλλογή άρθρων του από την εφημε-
ρίδα Το Βήμα.