You are on page 1of 46

TUGAS TIK

Nama : ERATRA SUCI RAHMAWATI


Kelas : 1 D
Nim : 10015128
Topik : Bahasa Daerah kelas 5
c.Maca
 Siswa bisa maca wacan nganti 200
tembung saben menite
 Siswa bisa nyatet bab –bab penting
sajroning wacan
 Siswa bisa nakokake isine wacan
 Siswa bisa mangsuli pitakonan bab isine
wacanan
Wulangan 1
Nampa telepon
A. ngrungokake

 Siswa kudu bisa nampa telepon kanthi


bahasa sing santun.
 Siswa bisa nyatet isi pesen saka telepon
 Siswa bisa nglanterake pesen kanthi
lesan
B.Micara

• Siswa bisa nyatet wosing utawa


pokok pawarta sing nyata .
• Siswa bisa nangepi pawarta
kanthi bahasa krama .
D. Nulis
• Siswa kanthi bisa nulis ukara praseja
kanthi aksara jawa sing ngandhut
pasangan
Wulangan 2
BUDAYAWAN
 Wayang kulit
saklianipun wayang kulit wonten wayang golek, wayang gedhog wayang madya
,wayang wong ,wayang beber,lan sak liyane.
 Jenise tokoh wayang :
 Pandhawa
 Kurawa
 Suyudana
 Baratayuda
 Gareng
 Petruk
 Semar
Syarat gawe pitakon
 Nganggo tembung pitakonan
contone: Sinten,kapan,kados pundi,menapa,wonten
pundi,lan sak panunggalane.
 Ana gegayutane karo babagan sing dirembug
contone: gegayutan karo kabudayan:
Apa sebabe kabudayan sing adiluhung kudu di uri-uri ?
 Nganggo ejaan sing bener
Yen pitakonan sing becik tetep ora lali nganggo
tuladha tanda pitakon ana mburi.
contone: sinten ?
Maca cerita
Kabudayan
 Cerita kabudayan .
 Tegese tembung saka cerita:
Gumathok: tartantu, ana patokane
Kapinteran : daya pikiring otak
Saemper : salaras ,saimbang,cocog
Budayawan : Ahli budaya
Muirakabi : Maedahi ,migunani
Kaprigelan : ketrampilaning tandang rayang
Nulis Karangan
 Wujude rengrengan balungane karangan:
1. Pambukaan karangan
2. Isine karangan
3. Panutup
 Sing perlu digatekke:
1. Tulisane cetha
2. Ejaan bener
3. Isine mentes
4. Trep karo unggah-unggah basa
Wulangan 3
WAWANCARA

• Geguritan
Lelagon Alang-Alang
Ya iki alang-alang .Lambang panguripan
Ijo godhong pudhar dadi kuning
Lan watange ambruk amarga ketuwan
Oyode uga wicaksana
Kabedhol saka bumi . Tiwas

Kaya mangkono iku manungso .kaya lelagon alang-alang


Tuwuh lan ilang
Amarga wektu lan jaman
Apa isih pada kumalungkung?

Tembung:
Alang-alang: jinising suket kang ghodhonge dawa dawa
Tiwas: mati
Kumalungkung: smbong gedhe
Bab-bab sing kudu dimengerteni supaya bisa maca geguritan

 Mangertani maknane tembung-


tembung sing digunakake
 Maca kanthi intonasi sing cetha
 Maca kanthi pocapan sing jelas
 Maca kanthi ekspresi jumbuh
karo isine geguritan
Laporan wawancara
• Urut-urutane palapuran:
1 Irah-irahan wawancara
2 Kapan wektune wawancara
3 sapa sing dadi narasumber
4 sapa sing ngaturaken pitakonan
5 katrangan saka narasumber
6 kasipulan utawa ringkesan hasil wawancara
7 panutup
8 titi mangasa
9 tandha tangan lan jenenge sng nulis sertya anggotane sing melu
wawancara
Wulangan 4
Candhi borobudur
 Ing tlatah kabupaten magelang , wonten candhi ingkang langkung
misuwur ,naminipun Candhi Borobudur
 Wontenipun candhi borobudur menika ,mracihanisatunggaling kasunyatan
bilih bangsa indonesia iong nallika sermanten sampun kasinungan
kabudayan inggil
 Ing samangke kajawi kangge objek wisata ,Borobudur ugi kangge papan
upacara agama umat budha ,upama upacara waisak,
 Kangge mingeti miyosipun pangeran sidharta gautama , jumenengipun
pangeran sidarta gautama,sedhanipun sidharta gautama
 Pangetan waisak puja ,dipunpengeti ing saben tanggal purnama
salabetipun wulan mei .
 Petungan tanggal ing kene ,miturut lakune rembulan .iki sok diarani sasi /
taun rembulan /komariyah = sasi /taun jawa.
Wulangan 5
MASKUMAMBANG

 Maskumambang
1.Nadyan silih bapa biyung kaki nini
Sadulur myang sanak
Kalamun muruk tan becik
Ora pantes yrn den nuta
2.Apa kaya mangkono watekan iki
Sanadyan wong tua
Yen duwe watak tan becik
Miwah tindak tan prayoga
3.Aja sira niru tindak kang tan becik
Nadyan ta wong lio
Lamun pamuruke becik
Miwah tindake prayoga
4.Iku pantes sira ta kaki
Miwah bapa biyung
Kang kaki estokna
Guru

 Guru gatra: Cacahing gatra (baris)ing


saban sampada (alenia)
 Guru lagu: tibaning swara ing saben
pungkasane gatra
 Guru wilangan: cacahing wanda
(suku kata) ing saban sagatra
Guru gatra
maskumambang
 Maskumambang ana : patang (4) gatra
 Gatra kapisan ana: 12 wanda,swara keri dewe ; i
(wulu)
 Gatra kapindho ana: 6 wanda ,swara keri
dewe ;a (legena)
 Gatra katelu ana : 8 wandha ,swara keri dewe;i
(wulu)
 Gatra kapapat : 8 wanda,swara keri dewe
;a(legena)
Guru gatra tembang
 Mijil 6 gatra : (10i,6o,10e,10i,i.6u)
 Kinanthi 6 gatra(8u,8i,8a,8i,8a,8a)
 Sinom 9 gatra (8a,8i,8a,8i,7i,8u,7a,8i,12a)
 Asmarandana 7 gatra(8i,8a,8e,8a,7a,8u,8a)
 Dhandanggula 10
gatra(10i,10a,8e,7u,9i,7a,6u,8a,12e,7a)
 Gambuh(7u,10u,12i8i,8a)
 Maskumambang(12i,6a,8i,8a)
Wulangan 6
KAPRIGELAN
• Siswa kudu bisa nyatet pokok-pokok pawarta
sing nyata
• Siswa kudu bisa maca kanthi lagu sing bener
geguritan
• Siswa bisa njelaske isine geguritan kanthi
basa sing runtut
• Siswa maca lan mahami teks geguritan basa
jawa kanthi lafal lan intonasi sing bener
Contoh geguritang ingkang di woco siswa

Oo pustaka ,becik bebudenmu


Dadi sumbering ilmu
Sapa wae bisa nusu
Murah regane
Gedhe paedahe
Pustaka.......
Pustaka ,kurunganing ngelmu
sliramu bis
nanging bisa ditakoni
pituduhmu mikolehi
dadi papadhangae ati
Sing perlu digatekke yen nulis geguritan

 Nemtokke irah-irahane
 Nemtokke bakune pikiran
 Isine cocog karo irah-irahan lan
temane
 Pamilihan tembung sing mathis
 Tulisane gampang diwoco lan bner
ejaane
Wulangan 7
RAMAYANA
Ayo padha seneng nonton
lan ngrunokake crita
wayang ,sing tegese padha
karo melu nguri-uri
kabudayan bangsa sing
adiluhung.
Ceritane negara pancawati
lan alengka
 Kacaritane prabu brawijaya ,ratu ing negara
pancawati kagungan garwa dewi sinta.Balane
prabu iku kethek, aran anoman.
 Prabu musuhan karo dasamuka
 Balane dasamuka wujud buta-buta
 Nalikane dewi sinta digondol dasamuka .dioyak
manuk jatayu sing arep ngrebut dewi sinta
 Prabu rama utus anoman nggoleki sinta supoyo
menyang alengka maringke ala-ali prabu rama.
Cerita

Nalika arep bali anoman arep diobong ,


Anoman banjur mabur nggawa geni kanggo
ngobong kraton alengka kajaba taman argasoka
Sabanjur kadadean perang gedhe negara
pancawati musuh alengka
Alengka kalah
Sinta diboyong kundur ing kondur ing negara
ayodya.Prabu ramawijaya jumeeng ratu ,Dewi
sinta praweswarine
Wawasan
• Wujude ,watake,lan trekahe wayang siji lan
sijine kuwi ,kayadene pasemon kanggo
nggambarake wewatakane manungsa.
Ana wewatakane becik lan ana wewatakan
sing ala Babagan iki mujudake kawigatane
para leluhur sing yasa wayang .Dene
lelakon lan ceritane ,ngemba lelakon para
kawula ,bendahara,lan praja .Mulane
wayang kena diarani tontonan isi tuntunan.
Jeneng lan Wewatakane
Pancawati
 Prabu ramawijaya:
ruruh,wicaksana,sabar,luhur bebudene
 Dewi sinta: ruruh ,jatmika,bekti garwa,alus
wicarane,luhur bebudene
 Raden laksmana : alus wicarane,luhur
bebudene
 Anoman:trengginas
solahe,wibawa,galak,sugih akal,pinandhita
Tembung
Sugriwa: galak ,sembada,Perwira
Anila: Wig-wig an,trengginas
Anggada: wig-wig an ,trengginas
Jembawan: Ora pati wig-wig an ,trampil
Perwatakane alengka
Prabu Dasamuka: julig,galak,sora
swarane,angka murka
Indrajit: brangasan,sora swarane
Prahasta: galak ,angkara murka
Wibisana : alus,sinatrya
Kumbakarna: jujur,ngrungkebi
bebener
Katrangan
 Padha-padha wujud buta ,kembakarna
nduweni watak satrya.
 Babagan iki isa katilik saka tripama ing
cakepan tembang dandanggula.
GAMELAN
 Ing kesenian ,diiringi tetabuhane
utawa(bahasa indonesia: instrumen).
Tontonane bedha-bedha umpamane
orkes keroncong ,dhangdut diiringi
musik,salawatan ,rebana diiringi
trebang,kethoprak,wayang,iringane
GAMELAN.
Gamelan
 Gamelan , kalebu tetabuhan sing adiluhung
lan larang regane.
Gamelan bisa diarani komplit.
Saparangkan ana iku ana 15 warna utawa 15
ricikan gamelan .uga sok diarani 15 pangkon
amarga butuh wong 15 penabuh.
 Wong sing tukang nabuh di arani NIYAGA
 Gamelan sing apek digawe saka kuningan.
Gamelan
 Wong tukang gawe gamelan diarani Juru
gendhing.
 Ricikan gamelan umpamane :
gender,slenthem,saron,demung,gambang,kethu
k,kenong,gong,kendhang,siter,suling,rebab.
 Ana gamelan digawe saka wesi ,gonge digawe
sumeleh kandhasari,klenthing,diarani gamelan
cilik,utawa gamelan barut.
Kawruh babagan gamelan
Gamelan: Gangsa
(karma)=pradangga(kawi)
Gayor: Gantungan geong
Pluntur: Tali gong utawa gender
Rancak : amben-amben bonang
Plangkan: kanggo numpanganke bonang
Pencon: gong,kempol,kenong,bonang
Wilahan: ricikan saron,demung,gender
Wulangan 8
Seni Tradisional

 Bangsa indonesia iku sugih


babagan kabudayane sing
adiluhung
Conto Kesenian
Tradisional
• Wayang kulit
• Wayang wong
• Ketoprak
• Ludruk
• Tari srimpi
• Tari bondan
• Reyog
• angklung
Lanjutanipun
 Keroncong
 Campursari
 Dangdut
 Salawatan
 Rebana
 Tari bedaya ketawang
 Doger
 Rodat
Conto parikan

*Brambang di iris-iris
Mripat abang arep nangis

*Manuk glathik nisil prahu


Mabur lima ilang telu
Luwih becik netepi janji
Luwih ala janji sing palsu
Pandhawa lan kurawa
Pandhawa :
Werkudara
Janaka
Nakula
Sadewa
Puntadewa
Kurawa

 Dursasana
 Buriswara
 Tirtanata
 Citraksa
 Durmuka
 Durmagati
Udha ushuk unggah –ungguh
bahasa jawa
 Ngoko lugu
Ibu menyang pasar tuku gelas
 Ngoko alus
Ibu tindak pasar mundhut gelas
BASA KRAMA
 Krama lugu :
Ibu dhateng peken tumbas gelas
 Krama alus
Ibu tindak dhateng peken mundhut gelas
Catetan
 Ampun ngantos krama inggil kangge
awakw dewe
 Latihan ngangge bahasa pragmatik .kanthi
lelandesan:
 Sinten ingkang gineman
 Sinten ingkang dipun ajak gineman
 Sinten ingkang dipun ginem
DASANAMA

 Ajan-ajan: ngojok-ojok
 Amba: kula
 Ratri: wengi
 Tanapi: lan uga
 Pangkat: drajat
 Winasis: pinter
 Meri:kepingin
Makna aksara jawa

 Ha: Hana hurip wening


 Na: Nurcandra
 Ca: cipta wening,cipta mandulu
 Ra: Rasa ingsun handulusih
 Ka: Karsaningsun memayu
 Da: dumandining dzat kang
tanpa winanggenang
 Ta: Tatas .tutus,lan wibawa
Makna
Sa: Sifat ingsun handeleng sifatulah
Wa: Wujud hana tan kena kenira
La: Lir handaya Paseban jati
Pa: Papan Kang tanpa keblat
Dha: Dhuwur wekasane,
Ja: Jumbuhing kawula lan gusti
Ya: Yakin marang samubarang
Nya: Nyata tanpa mata
Makna
 Ma: Madhep mantep maring Ilahi
 Ga: Guru sejati sing muruki
 Ba: Bayu sejati sing dalani
 Tha: Thukul saka niyat
 Nga: Ngracut busananing manungsa
SEKIAN

TERIMA KASIH

You might also like