4 inDruk PO najaar 2010

Acadin legt de lat

Uitdagend onderwijs op maat voor kinderen met denktalent
Heel slimme kinderen – ook wel hoogbegaafd of cognitief getalenteerd genoemd – komen op school lang niet altijd
aan hun trekken. De gewone leerstof is te gemakkelijk, te eenzijdig of te oppervlakkig en biedt hen weinig uitdaging.
Ze vervelen zich vaak in de klas, raken gedemotiveerd en gaan onderpresteren of ongewenst gedrag vertonen.

Leerkrachten worstelen met de vraag hoe ze dit soort kinderen

wèl genoeg kunnen prikkelen en zoeken opdrachten waar
slimme leerlingen echt hun tanden in kunnen zetten. Er was
— her en der verspreid in boeken, werkbladen en websites —
wel veel materiaal voorhanden, maar ongestructureerd en niet
steeds gecontroleerd op educatieve waarde. Breed heerste de
gedachte ‘Dat kan beter’.

Voormalig staatssecretaris Sharon Dijksma stelde daarom eind

2008 de subsidieregeling Excellentieprogramma
Basisonderwijs in voor projecten die als doel hebben een rijke,
uitdagende leeromgeving te creëren voor alle leerlingen en
voor (hoog)begaafden in het bijzonder.
Een van de projecten die uit dit excellentieprogramma is
voortgekomen, is Acadin (voorheen Beterweters genoemd).
Acadin — ontwikkeld door Kennisnet en SLO (Stichting Leerplan
Ontwikkeling) — is een digitale leeromgeving, die een bijdrage
wil leveren aan uitdagend onderwijs op maat voor kinderen
met (uitzonderlijk) cognitief talent. Deze leeromgeving is
gevuld met pittige leeropdrachten, die kinderen de ruimte
bieden om hun talenten verder te ontwikkelen.
Na anderhalf jaar sleutelen aan de bètaversie met een beperkt
aantal scholen, is Acadin vanaf september 2010 landelijk voor
alle scholen beschikbaar.
Acadin in Zeeland
Gabien Lambert uit het Zeeuwse Vogelwaarde is Acadin-
gebruiker van het eerste uur. “Onze scholengroep LeerTij
telt 26 scholen en schooltjes. We bundelen krachten en
expertise: ieder voor zich zijn onze scholen gewoon te
klein. Vlak voor de zomer van 2009 kregen wij excellentie-
subsidie voor projecten voor de meerbegaafde kinderen
op LeerTij-scholen. Ik ben toen aangesteld als één van de
coördinatoren van het excellentieprogramma. Dat omvat
naast het elk jaar screenen van alle leerlingen op cogni-
tieve (hoog)begaafdheid, en compacten en verrijken van
de lesstof voor begaafde kinderen, ook een Ontmoetings-
groep (= Plusklas) voor de allerslimsten. Hierin is
– jammer genoeg – slechts plaats voor 20 kinderen.”

“Een leeromgeving gevuld met Gevarieerde opdrachten

“Om ook voor andere kinderen extra aanbod mogelijk te
pittige leeropdrachten, die maken, zochten we een goede elektronische leer-
omgeving. Keuze genoeg, maar wij hebben noch de
kinderen de ruimte bieden om expertise noch de menskracht om zo’n ELO zelf te vullen
met goede opdrachten en leeractiviteiten.
hun talenten verder te Op een voorlichtingsbijeenkomst van Kennisnet en SLO in
januari 2010 zag ik Acadin voor het eerst. Ik was meteen
ontwikkelen” enthousiast; dit leek me nou het summum van Passend
Onderwijs. SLO zorgt voor de inhoud, allerlei opdrachten
die speciaal zijn toegesneden op hoogbegaafde kinderen.
Een leerkracht kan op verschillende criteria opdrachten

lekker hoog
selecteren en klaarzetten voor de kinderen: op vakinhoud,
moeilijkheidsgraad, of op de vorm van intelligentie
waarop een beroep gedaan wordt — niet alleen cognitieve
intelligentie, maar desgewenst ook muzikale of inter-
persoonlijke intelligentie. Dat vind ik een interessante
optie. De inhoud is heel gevarieerd, ‘Waarom moest Anne
Frank onderduiken?’, maar ook ‘Maak een kijkdoos over
het zonnestelsel’. De opdrachten zijn gestructureerd maar
toch open en de lat ligt hoog.”
Lekker moeilijk
“In januari 2010 zijn we met een klein groepje leerlingen
gestart met Acadin. De reacties waren zó positief, dat we
de groep al snel hebben uitgebreid. Inmiddels zijn 40
kinderen actief, verdeeld over drie scholen en dat aantal
zal in het komende schooljaar beslist toenemen.
Leerlingen hebben het gevoel dat ze met Acadin écht
aan het werk zijn, ze moeten – soms voor het eerst –
hun hersens laten kraken bij de op hun capaciteiten
toegesneden opdrachten en dat vinden ze heerlijk. Ze
kunnen invloed hebben op hun eigen leerproces door zelf
opdrachten uit te zoeken en voor te dragen bij hun
leerkracht.
De kinderen werken zelfstandig, in hun eigen tempo,
maar de leerkrachten houden een vinger aan de pols: zij
plannen de uiterste inleverdatum van de opdrachten,
inDruk PO najaar 2010 5
coachen en beoordelen het werk van de leerlingen en
houden goed overzicht over voortgang en kwaliteit. Goede
scholing van leerkrachten in het begeleiden van hoog-
begaafde kinderen, vind ik wel absoluut noodzakelijk.”
Forum
“Onderdeel van Acadin is een forum, waarop kinderen
en leerkrachten door het hele land contact met elkaar
kunnen zoeken en tips over opdrachten uitwisselen. De
kinderen vinden het fantastisch, al ontstijgt het niveau van
de berichtjes momenteel nog nauwelijks dat van
gebabbel. Daar zou wat mij betreft wat meer sturing van
een forumbeheerder op mogen komen.
Zeeland is een krimpregio, we weten niet goed wat dat
gaat betekenen voor de toekomst van onze onderwijs-
voorzieningen. Ik denk dat Acadin ook in dit opzicht uit-
komst kan brengen, omdat kinderen vanaf elke plek, op
school of thuis, met de leeractiviteiten van Acadin aan de
slag kunnen.”
Fleur: “Slim zijn is niet altijd
leuk. Want soms hang je maar
wat in de klas”