IES FOZ

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
2010-2011
DEPARTAMENTO DE RELIXIÓN E MORAL CATÓLICA

2
 1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN
A ensinanza da Relixión e Moral Católica é unha modalidade opcional curricular de carácter confesional que se lles impartirá
ós alumnos se os seus pais ou titores a solicitan, sexan ou non crentes.
O currículo da área de Relixión e Moral Católica inclúe parte do grande acervo cultural e artístico que emana da fe católica e
doutras confesións, e posibilita a análise comparada dos contidos e liñas básicas das grandes relixións vixentes. Impártese de
forma axeitada á idade do alumnado, ás esixencias da propia materia, ó contorno cultural e ás demandas didácticas do sistema
educativo.
A ensinanza da Relixión e Moral Católica contribúe ó desenvolvemento duns coñecementos, valores e actitudes que
conforman o currículo e favorece a formación integral do alumnado.
A contribución desta área á formación integral concrétase especialmente no desenvolvemento da capacidade transcendente
do alumnado, facilitándolle unha proposta de sentido último para a súa vida e iluminando o fundamento daqueles valores comúns
que fan posible unha convivencia libre, pacífica e solidaria.
Esta capacidade transcendente, enraizada no máis profundo do ser, vaina descubrindo o alumnado nas manifestacións
relixiosas e culturais do seu contorno, no progreso e na humanización do propio ser humano, nas linguaxes da Biblia, nos modelos
cristiáns de referencia e, particularmente, na persoa de Xesucristo e a súa presenza na comunidade cristiá.
A presenza da área de Relixión e Moral Católica na Ensinanza Secundaria Obrigatoria ten como finalidade:
• Presentar a mensaxe do acontecemento cristián que faga posible a síntese entre a fe e a cultura.
• Procurarlle ó alumno/a unha visión cristiá do ser humano, da historia e do mundo e, desde esta visión, abrilo ós problemas
do sentido último da vida e a un compromiso coa historia.
• Descubrir e presentar a fe cristiá como instancia crítica á sociedade e axudar ó alumno/a a descubrir as esixencias morais
que xorden da mensaxe cristiá.
• Coñecer a misión da Igrexa e o labor que realiza a través do seu testemuño e da súa palabra, e valorala.
• Amosar os valores do humanismo cristián para que o alumno/a adquira compromisos solidarios de acordo coa Doutrina Social
da Igrexa.
• Incorporar o saber da fe no conxunto dos demais saberes.
• Proporcionarlle ó alumno/a as claves necesarias que lle axuden a tomar conciencia de si mesmo, das súas accións e
capacidades, co fin de que adquira un compromiso solidario.
• Capacitar os alumnos para o diálogo e o respecto cara a outras crenzas e culturas presentes na nosa sociedade pluralista.
• Educar a dimensión relixiosa da persoa no conxunto dunha formación integral.

3
 2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

COMPETENCIAS
Utiliza a linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita, como instrumento de aprendizaxe e como instrumento de
1. COMUNICACIÓN regulación de conductas y emocións. Mediante as propostas de traballo, as actividades e os seus recursos fomenta a escoita e a
LINGÜÍSTICA conversación consciente, a comprensión e a comunicación, e promove a verbalización de conceptos, explicitar ideas, redactar un
escrito e expoñer un argumento.
2. MATEMÁTICA
3. COÑECEMENTO E Os seus plantexamentos buscan sempre que o alumno saiba interactuar co mundo físico, aprenda a interpretar os sucesos e predicir
INTERACCIÓN CO as súas consecuencias e perciba adecuadamente o espacio físico no que se desenrola a vida e a actividade humana. Ademáis, subliña
MUNDO FÍSICO a importancia que ten ser consciente da importancia do uso responsable dos recursos naturais.
4. TRATAMENTO DA
Promove que os alumnos saiban buscar, obter, procesar e comunicar a información e transformala en coñecemento. Saber acceder á
INFORMACIÓN E
información utilizando técnicas e estratexias diversas e dominar o uso das ferramentas de las TICs como apoio de traballo constitúen
COMPETENCIA tamén competencias importantes fomentadas por esta materia.
DIXITAL
Promove que os alumnos coñezan a realidade social, o seu pasado histórico e os seus problemas, saiban vivir en sociedade,
5. SOCIAL E comprender a realidade social do mundo no que viven e exerce-la cidadanía democrática. Ademáis, a materia busca que os alumnos
CIDADÁ sexan capaces de poñerse no lugar do outro, aceptar as diferencias, ser tolerante e respecta-los valores, as crenzas, as culturas e a
historia persoal e colectiva dos outros, saber convivir e facelo de xeito comprometido cos valores universalmente aceptados.
Promove que os alumnos saiban apreciar, comprender e valorar criticamente as diferentes manifestacións culturais e artísticas,
6. CULTURAL E
utilicen a cultura e a arte como fonte de disfrute e enriquecimento persoal e aprecien a expresión de ideas, experiencias ou
ARTÍSTICA sentimentos de xeito creativo.
Promove que os alumnos sexan capaces de iniciarse na aprendizaxe e continuala de xeito autónomo, que saiban desenvolverse ante
7. PARA APRENDER
as incertidumes, admitir diversidade de respostas posibles ante un mesmo problema, ser conscientes do que se sabe e do que queda
A APRENDER por aprender e saber cómo se aprende e cómo se xestionan os procesos de aprendizaxe.
Promove que os alumnos saiban optar con criterio propio, saiban levar adiante as iniciativas necesarias para desenrolar e facerse
responsables das propias opcións e adquiran a capacidade necesaria para enfrontarse ós problemas. Ademáis, a materia de Relixión
8. AUTONOMÍA E católica busca que os alumnos adquiran valores como a dignidade, a liberdade, a autoestima, a seguridade de un mesmo, a demora
da satisfacción, e sexan capaces de transforma-las ideas en actos, de xerar ideas novas e posúan as calidades da autonomía,
INICIATIVA
autoestima, perseveranza, responsabilidade, autocrítica, iniciativa e creatividade, ademais das habilidades sociais do respecto polas
PERSOAL ideas dos demais, capacidade de diálogo e traballo cooperativo. Por último, os contidos desta materia de Relixión católica subliñan a
importancia de que os alumnos teñan confianza en si mesmos, espírito de superación e a asunción de resgos, e sexan capaces de ter
un espírito emprendedor e ambición persoal e profesional.

4
 3. OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA PARA ESO

1. Coñecer e interpretar os distintos elementos que conforman o fenómeno relixioso na súa estrutura e a súa expresión histórica,
como base de comprensión das distintas relixións.

2. Razoar as respostas que as grandes relixións dan ás preguntas do ser humano sobre a concepción do home e o seu destino
último.

3. Coñecer a Biblia, na súa orixe, estrutura, finalidade e interpretación pertinente en relación coa historia e experiencia relixiosa
de Israel, e como expresión da revelación de Deus Pai aos homes.

4. Coñecer os contidos do cristianismo que fundamentan a concepción do ser humano creado por Deus e destinado a ser fillo seu.

5. Identificar a Xesús Cristo como Fillo de Deus, salvador encarnado entre os homes, mediante o coñecemento e análise da súa
mensaxe, a súa vida e a súa presenza polo Espírito Santo.

6. Analizar e valorar o sentido e finalidade da Igrexa en canto realización institucional do servizo de humanización e salvación que
Cristo ofrece ao ser humano, e descubrir a súa achega aos procesos máis importantes da historia española e europea.

7. Coñecer e valorar a resposta dos crentes á mensaxe e acontecemento cristiáns, que se realiza na Igrexa.

8. Comprender e distinguir a acción salvadora de Cristo, e o carácter celebrativo de cada un dos sacramentos.

9. Descubrir os fundamentos racionais e revelados que xustifican o ensino moral da Igrexa católica, e orientan a relación do home
con Deus, consigo mesmo, cos outros e co mundo.

10. Analizar as esixencias e compromisos dos cristiáns na súa relación con Deus, consigo mesmo e cos demais, relacionándoos
con outras opcións presentes na sociedade e nas grandes relixións.

11. Recoñecer e valorar os feitos máis importantes da fe cristiá na historia da Igrexa, nas grandes obras da cultura e nas súas
festas, considerando tamén as achegas doutras relixións.

12. Analizar os principios que fundamentan a fe cristiá na vida eterna, valorando criticamente a proposta das grandes relixións.

5
 3. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS PARA 1º ESO

UNIDADE 1: A ÁRBORE DAS RELIXIÓNS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
• Descubrir os elementos do feito relixioso e as súas distintas manifestacións na historia e na vida dos pobos.
• Razoar as respostas que as grandes relixións dan ás grandes preguntas sobre a existencia.
• Coñecer que clasificación se pode facer das relixións presentes no mundo actual.
• Descubrir as características elementais das relixións orientais e das relixións monoteístas.
• Fomentar o diálogo interrelixioso como base da convivencia e da paz.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
• Panorama das relixións tradicionais ou • Situar no mapa a presenza das diferentes
primitivas. Clasificación e elementos. relixións. • Interese polo coñecemento do feito relixioso.
• Relixións desaparecidas en Exipto, • Coñecer mediante cadros sinópticos os nomes • Valorar o papel das diferentes relixións na historia.
Mesopotamia, Grecia e Roma. das divinidades exipcias, romanas e gregas, e • Curiosidade acerca das peculiaridades das relixións
• Confucianismo, taoísmo e xintoísmo. analizar as coincidencias entre elas. orientais e das relixións monoteístas.
• O hinduísmo: orixe, crenzas, deuses. • Elaborar cadros nos que aparezan os datos • Recoñecer as achegas da relixión á cultura.
• O budismo: Buda, crenzas, nirvana. máis significativos das relixións orientais máis • Tolerancia e respecto cara a outros sentimentos e
• Elementos fundamentais das relixións importantes. expresións do feito relixioso.
monoteístas: xudaísmo, cristianismo e • Explicar as características propias de cada • Actitude de apertura cara ao diálogo interrelixioso.
islam. unha das tres grandes relixións monoteístas.
• Relacionar varias imaxes e símbolos coa
relixión que representan.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1. Saber explicar a orixe da relixión e os elementos das relixións tradicionais ou primitivas.
2. Identificar as relixións desaparecidas e coñecer o nome dalgunha das súas divindades.
3. Definir o confucianismo, o taoísmo e o xintoísmo.
4. Saber explicar os elementos máis característicos do hinduísmo e do budismo.
5. Saber en que consisten os aspectos fundamentais das tres relixións monoteístas e a relación entre elas.
COMPETENCIAS BÁSICAS

1. Adquirir conciencia da importancia da relixión na vida dos seres humanos dende sempre. (C. B. Nº 5,6,8)
2. Coñecer as diferentes relixións que existiron e que existen na actualidade.(C. B. Nº 5,6,8)
3. Potenciar o correcto coñecemento das relixións e das súas expresións sociais e culturais.(C.B. n.º 1, 5, 6 e 8)
4. Potenciar a análise do contorno relixioso no que vivimos.(C.B. n.º 1, 5, 6 e 8)

6
 UNIDADE 2: A BIBLIA: O LIBRO SAGRADO DOS CRISTIÁNS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
• Achegarse á Biblia para fundamenta-las súas características esenciais, tanto históricas e literarias como relixiosas.
• Identifica-los libros da Biblia, tanto os do Antigo como os do Novo Testamento.
• Comprender, a nivel elemental e de iniciación, o proceso de formación da Biblia, os seus xéneros literarios e algúns dos seus criterios de interpretación.
• Recoñece-la Biblia como a palabra escrita de Deus na que el mesmo se nos revela.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
• A Biblia, expresión humana da comunicación de • Para localizar un texto bíblico segundo • Valor dos acontecementos que relata a Biblia en
Deus ós homes. o código de citas. canto expresión da relación Deus-home.
• Libros do Antigo e Novo Testamento: proceso de • Para analizar documentación • Actitude de apertura ás grandes ideas e
formación, estrutura, xéneros literarios, extrabíblica paralela ou relacionada pensamentos que emerxen da historia bíblica.
contidos. cos feitos bíblicos. • Valor da Biblia como palabra de Deus e
• A Biblia en canto palabra de Deus escrita por • Para analizar e interpretar textos documento que fundamenta os trazos esenciais
homes e en linguaxe humano. Conceptos de bíblicos. do cristianismo.
revelación e de inspiración. • Para relacionar uns textos bíblicos con • Interese por ler e coñece-la Biblia. Conciencia
outros. da súa actualidade e da súa incidencia na propia
experiencia de vida
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
• Coñecer como naceu e se chegou a redacta-la Biblia de acordo cun esquema dado.
• Saber de que libros se compón a Biblia: a súa estrutura en Antigo e Novo Testamento, conxuntos en que está organizada, número de libros e identifica-los
máis importantes.
• Saber manexa-la Biblia mediante o código de citas.
• Coñece-los principais xéneros literarios bíblicos e, a grandes trazos, a intención relixiosa dos mesmos.
• Comprende-la Biblia en canto palabra de Deus, manexando os conceptos de revelación e inspiración.
• Iniciarse na análise e interpretación de textos bíblicos, aprendendo a discerni-la mensaxe relixiosa que transmiten.
• Amosar interese por coñece-la Biblia e valora-la súa mensaxe pola súa incidencia na actualidade e nas propias experiencias persoais.
COMPETENCIAS BÁSICAS
1. Adquirir un maior coñecemento da biblia en canto libro sagrado pola súa autoría, o seu contido e a súa finalidade (c.b. N.º 1, 4 e 6)
2. Saber localizar e citar textos bíblicos de modo correcto (c.b. N.º 1, 4, 6, 7 e 8)
3. Coñecer a estrutura da Biblia e saber distinguir os distintos xéneros literarios (c.b. N.º 1, 4 e 6)

7
8
 UNIDADE 3: OS MITOS BÍBLICOS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
• Situa-lo libro da Xénese no seu contexto relixioso e cultural.
• Coñece-los relatos dos tres primeiros capítulos da Xénese e adquiri-los criterios que permiten discerni-lo seu contido relixioso.
• Comprende-la visión da Biblia sobre a parella humana e extraer conclusións.
• Valora-la visión bíblica do mal e do pecado no mundo e depurala de impresións anecdóticas.
CONTIDOS
CONCEPTOS UNIDADE 4: O ANTIGO TESTAMENTO: A HISTORIA
PROCEDEMENTOS SAGRADA
ACTITUDES
• Cuestións que suscita a pregunta polo sentido • Para relacionar
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS e • Valor da Biblia pola súa contribución (como resposta
informacións
do
• mundo. documentos extrabíblicos
Encontrar os rastros de Deus na vida das persoas máis importantes da historia cos derelatos
Israel. relixiosa, aínda que non científica en sentido moderno) ós
• Coñecer
• Visión a experiencia
do universo de antiga.
na cultura Deus que viviron Abraham,
Concepto bíblicos.Moisés, David e os profetas. interrogantes máis fondos do ser humano.
• Coñecer
de mito. como o proceso de revelación bíblica desemboca en Xesús de Nazaret.
• Para analizar un texto bíblico. • Valor da imaxe de Deus e do ser humano que se desprende
• Coñecer as ensinanzas relixiosas que sobre Deus proporcionan os acontecementos bíblicos. da mensaxe bíblica sobre as orixes do mundo.
• Visión bíblica da orixe do universo e da • Para interpreta-los relatos bíblicos e
• Achegarse á Biblia, como fonte de información, para coñecer as orixes do cristianismo e fundamentar os seus trazos esenciais.
humanidade. que • Toma de conciencia dos valores bíblicos presentes na cultura
Sintetizar os trazos esenciais que caracterizan descubri-la mensaxe
• a imaxe de Deus na Biblia.relixiosa
• Relatos da Xénese sobre as orixes. Outros pretenden comunicar contemporánea: valor da vida, dignidade e igualdade de
relatos bíblicos que aluden á fe do pobo de • Para descubri-lo valor CONTIDOS
actual dun relato tódolos seres humanos, igualdade do varón e da muller,
CONCEPTOS
Israel e do cristianismo en Deus creador. PROCEDEMENTOS
bíblico. respecto e coidado ACTITUDES
da natureza e do medio ambiente.
• Conceptos como: alianza, liberación,
• Conceptos: creación, Deus creador, amigos de éxodo, • Buscar, ler e analizar textos • Valor da liberdade •humana
bíblicos e doutrinais Intereseepor coñecer a Xesús
dispoñibilidade como
a asumi-las
exilio e promesa mesiánica.
Deus, responsabilidade e liberdade, pecado. para extraer deles unhas sinxelas conclusións. cumprimento das promesas
propias responsabilidades en relación consigo mesmo, coa
• As imaxes de Deus na súa progresiva • Relacionar distintos elementos de información entre mesiánicas e peza clave da historia da
• Relación da mensaxe bíblica sobre a orixe do natureza cos demais e coa sociedade en xeral.
revelación na Biblia. si. salvación.
universo
• coa visión
Concepto das ciencias.
de Alianza na tradición bíblica. • Ler a imaxe (cómics e viñetas) para encontrar o • Interese por coñecer e entender
• A vocación de Abraham. seu significado. textos relixiosos de diversas
• A liberación de Exipto e o Éxodo. • Distinguir
CRITERIOS entre
DE as figuras máis importantes do
AVALIACIÓN tradicións relixiosas ou, polo menos,
• •David, rei do pobo
Identifica-la de Israel.
época Antigo
en que se redactou o libro da Xénese, Testamento,
determina-lo relacionándoos
seu xénero cos
literario e feitos máis
coñecer, en esquema,amosar ante eles
os contidos respecto e
do mesmo.
• Os profetas. significativos das súas vidas. tolerancia.
• Saber explica-lo contexto relixioso e cultural en que se sitúan os relatos da Xénese sobre a orixe do universo e da humanidade.
• A promesa mesiánica. • Elaborar un esquema ou gráfico onde queden
• •A revelación
Recoñecer decomo
Deusfundamental da mensaxe
nos acontecementos e da Xénese areflectidos
afirmaciónosdeelementos
Deus como fonte
máis e orixe do mundo
importantes da e da vida.
•palabras
Recoñecer como fundamental da mensaxe
testemuñados pola Sagrada Escritura. da Xénese a afirmación
historia da do ser humano
salvación. como creado por Deus e dotado de liberdade e responsabilidade.
• En
• Xesús cúmprense as promesas de Deus e as • Visualizar varias imaxes da arte universal
Saber interpreta-la existencia do mal e do pecado como froito da liberdade e responsabilidade da persoa. e
esperanzas
• Valora-ladodignidade relacionalas
pobo. e igualdade do home e da muller, chamados co que
a vivir en significan.
amizade con Deus e a colaborar nun mundo mellor.
• Deus revélase en Xesucristo. • Solucionar sinxelos pasatempos con tema relixioso.
COMPETENCIAS BÁSICAS
1. Reflexionar dende diferentes ámbitos sobre as preguntas CRITERIOS DE AVALIACIÓN
e as respostas arredor do tema da creación. (C.B. n.º 1, 4, 7 e 8)
• Definir con precisión que é o que teñen en común as vidas de Abraham,
2. Comprender o significado de conceptos e expresións como imaxe e semellanza, Moisés, David, os profetas
salvación, e Xesús
pecado, (a Alianza
liberdade, con Deus,
boa noticia. as n.º
(C.B. promesas
1) de
salvación).
3. Potenciar a lectura en profundidade da mensaxe que conteñen as obras de arte que representan episodios bíblicos. (C.B. n.º 1, 5 e 4)
• Saber buscar son soltura textos bíblicos.
4. Desenvolver o espírito crítico ante cuestións como a creación. (C.B. n.º 4 e 8)
• Comprender as principais etapas da historia da salvación, mediante o estudo de personaxes bíblicos, para recoñecer a Xesús como revelación definitiva
de Deus.
• Poder relacionar algúns conceptos clave (Patriarcas, Éxodo, Monarquía, Promesa) cos grandes personaxes bíblicos.
• Poder interpretar un texto doutrinal sinxelo, comprendendo os elementos que nel se estudaron.
COMPETENCIAS BÁSICAS
9
1. Adquirir un maior coñecemento da Biblia en canto libro sagrado pola súa autoría, o seu contido e a súa finalidade (C.B. n.º 1, 4 e 6)
2. Saber localizar e citar textos bíblicos de modo correcto (C.B. n.º 1, 4, 6, 7 e 8)
3. Coñecer a estrutura e o contido do Antigo Testamento (C.B. n.º 1, 4 e 6)
 4. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS PARA 2º ESO

UNIDADE 1: O NOVO TESTAMENTO

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
1. Coñecer as características xeográficas e políticas de Palestina, país onde viviu Xesús de Nazaret.
2. Percorrer brevemente a peculiar historia do país de Xesús.
3. Aprender como era a sociedade do tempo de Xesús: a súa forte estruturación en clases e grupos sociais.
4. Coñecer as principais características da relixión xudía daquel tempo: a súa fe, normas, festas e centros relixiosos.
5. Estudar que libros conforman o Novo Testamento para comprender a mensaxe que encerran.
6. Coñecer que son os evanxeos, cando foron escritos e con que finalidade. Evanxeos sinópticos e apócrifos.
7. Identificar diferentes xéneros literarios nos textos evanxélicos.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
• Xeografía, política e historia de Palestina. • Traballar con diferentes mapas da época para • Realización de diferentes actividades nos
• Sociedade do tempo de Xesús: dirixentes, grupos sociais identificar os aspectos físicos e políticos de Palestina. diversos apartados da unidade.
e marxinados. • Buscar en textos bíblicos diferentes acontecementos • Dispoñibilidade para coñecer datos doutra
• Fe, normas, festas e centros relixiosos xudeus. e lugares onde transcorreron escenas da vida de época que son importantes para comprender o
Xesús. evanxeo.
• Evanxeo e evanxeos: autoría, significado, contido,
finalidade e tipoloxía. • Realizar algunha sinopse con textos evanxélicos para • Capacidade de traballar en equipo.
mostrar o seu parecido e a súa especificidade. • Aprender a analizar a mensaxe dun texto, o
• Os xéneros literarios nos evanxeos.
• Realizar cadros sintéticos cos conceptos e contidos que o seu autor quixo dicir e o que nos di a
• Outros libros do Novo Testamento: Feitos, Cartas e
máis importantes. nós hoxe.
Apocalipse.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1. Coñecer as características xeopolíticas do país de Xesús.
2. Saber diferenciar os diferentes grupos que estruturaban a sociedade do tempo de Xesús.
3. Definir o que é evanxeo, cantos hai e que son os evanxeos sinópticos e apócrifos.
4. Saber identificar o xénero literario dun texto evanxélico.
5. Coñecer os libros que compoñen o NT e cal é o seu contido.
COMPETENCIAS BÁSICAS
1. Adquirir maior coñecemento do contexto (xeográfico, político, histórico e social) no que viviu Xesús.
2. Saber definir o que é un evanxeo e coñecer as súas diferenzas e peculiaridades.
3. Coñecer os libros que compoñen o Novo Testamento e saber distinguir neles os diferentes tipos de linguaxe e de xéneros literarios.

10
 UNIDADE 2: O NOVO TESTAMENTO: A INFANCIA DE XESÚS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Coñecer como foi o nacemento de Xesús e as circunstancias en que se produciu.
 Comprender o que querían comunicar os evanxelistas ao narraren os acontecementos da infancia de Xesús.
 Analizar dous feitos importantes do comezo da vida pública de Xesús: tentacións e bautismo.
 Comprender como foi a relación de María con Xesús e como a honran hoxe os cristiáns.
 Recoñecer a Xesucristo como o centro da fe cristiá.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 A intención dos evanxelistas ao  Resolver algúns pasatempos didácticos baseados en diversas estratexias.  Interese por coñecer o que os evanxeos
escribiren as súas obras.  Investigar algunhas tradicións marianas da localidade. nos contan da vida oculta de Xesús.
 Os relatos da infancia e o comezo da  Ler e comprender un sinxelo relato literario.  Aprecio pola figura de María na tradición
vida pública de Xesús.  Analizar algúns textos literarios para extraer deles unhas conclusións relixiosa e cultural española.
 propósito dos relatos da infancia. reflexionadas.  Capacidade de admiración ante a
 Xoán o Bautista, precursor de  Formular as dúbidas e preguntas sobre a historicidade dos evanxeos e o seu mensaxe que nos transmiten imaxes e
Xesús. interese como fonte de coñecemento sobre Xesús. fotografías de temas humanos e
 Significado das tentacións de Xesús.  Completar varias viñetas con palabras que deben extraerse dos textos relixiosos.
 A presenza de María no Misterio de bíblicos.  Desexo de profundar nalgúns destes
Cristo.  Distinguir entre a persoa de María e as súas múltiples advocacións. temas.
 Advocacións de María na cultura e  Relacionar a figura de Xoán o Bautista coa súa función dentro dos plans de  Dispoñibilidade para o traballo en grupos
na Igrexa españolas. Deus. dalgúns dos exercicios propostos.
 Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación para ampliar  Capacidade de lectura crítica das
coñecementos e buscar información. actitudes expresadas nas tentacións de
 Coñecer e apreciar o patrimonio cultural e relixioso de España, en especial Xesús: egoísmo, desexo de controlar a
arredor da figura de María. outros, ambición e busca da fama.
 Contemplar cadros con contido relixioso da pintura universal, en especial
sobre a figura de María.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Identificar os elementos fundamentais dos relatos da infancia de Xesús.
 Definir con precisión o significado da palabra “tentación” e “encarnación”..
 Relacionar os relatos da infancia cos evanxeos de Mateo e Lucas.
 Saber distinguir a figura de Xoán o Bautista entre o resto de personaxes do Evanxeo.
 Describir brevemente por que é tan importante a figura de María nos Evanxeos.
 Enumerar algunhas das advocacións marianas máis importantes na tradición relixiosa española.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Potenciar a análise do contorno relixioso no que vivimos (C.B. n.º 1, 5, 6 e 8)
 Potenciar a lectura de textos bíblicos e descubrir o propósito dos mesmos. (C.B. n.º 1, 5 e 4)
 Expresar correctamente de forma oral e escrita os contidos estudados. (C.B. n.º 1)

11
 UNIDADE 3: O NOVO TESTAMENTO: A MENSAXE DE XESÚS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Comprender o que Xesús quere dicir cando fala do reino de Deus e cales son as características deste.
 Coñecer as parábolas que narrou Xesús e comprender que quixo dicir con elas.
 Analizar por que Xesús fixo milagres e comprender o sentido que lles quixo dar.
 Analizar cal foi a actitude de Xesús cos pecadores.
 Profundar no coñecemento de Xesús e adquirir unha información suficiente para coñecer e valorar a súa mensaxe.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 Centro da mensaxe de Xesús: o reino de  Buscar, ler, analizar e comentar textos evanxélicos.  Interese pola ensinanza de Xesús nas
Deus.  Analizar algunhas parábolas de Xesús e clasificar a ensinanza parábolas.
 Os elementos do reino de Deus: boa nova, que intentan presentar de acordo co tipo de parábolas.  Aprecio pola capacidade de Xesús de actuar
regalo, presente e futuro.  Recoñecer e distinguir os distintos tipos de milagres de Xesús libremente nun contexto social en que había
 As parábolas, relatos cun fin didáctico. nos evanxeos. moitos marxinados.
 Clasificación das parábolas.  Elaborar táboas comparativas sobre varios temas bíblicos  Admiración cara á solicitude que Xesús
 Os milagres de Xesús. Concepto e contidos nesta lección. amosa ante os pobres e marxinados.
clasificación.  Observar diversos cadros históricos e interpretar o seu  Actitude de apertura e de desexo de saber
 Actitude de Xesús ante os pecadores. significado á luz dos conceptos da unidade. máis para poder interpretar mellor os textos
 Analizar viñetas e cómics, sendo capaces de traducir en evanxélicos relacionados cos temas desta
 Xesús ante a Lei. unidade.
 Os distintos grupos sociais marxinados en explicacións sinxelas a mensaxe do autor.
 Contemplar cadros con contido relixioso da pintura universal,  Actitude de solidariedade cos discriminados
tempos de Xesús. e excluídos do mundo actual.
 A opción de Xesús polo amor e a relacionándoos coas escenas bíblicas que conteñen ou os
comunicade inclusiva, sinal do Reino de valores que tentan transmitir.
DEus.  Distinguir claramente entre os aspectos sociolóxicos e morais
das persoas que compoñían a sociedade en tempos de Xesús.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Definir con precisión o significado das seguintes palabras: parábola, milagre, Reino de Deus, Evanxeo.
 Sintetizar a mensaxe evanxélica sobre o reino de Deus, mediante a análise das parábolas e dos discursos de Xesús
 Saber clasificar as parábolas de acordo cos tres grandes tipos.
 Enumerar os tipos de milagres que aparecen nos evanxeos e relacionar algún deles con esta tipoloxía.
 Situar a mensaxe do Reino de Deus nos milagres, parábolas e discurso de Xesús.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Saber verbalizar conceptos, explicitar ideas, redactar un escrito e expoñer un argumento(C.B. n.º 1, 4, 7 e 8)
 Utilización correcta da linguaxe, oral e escrita, como instrumento de aprendizaxe(C.B. n.º 1, 4 e 8)
 Ser capaz de emocionarse, valorar e xulgar as diferentes manifestacións culturais(C.B. n.º 1 e 8)
 Posuír un mellor coñecemento do anuncio realizado por Xesús C.B. n.º 1, 5, 6 e 8)

12
 5. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS PARA 3º ESO
UNIDADE 4: MORREU E RESUCITOU
UNIDADE 1: AOBXECTIVOS
RELIXIÓN: QUÉ É E PARA QUE SERVE
DIDÁCTICOS
 OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
Coñecer os feitos máis significativos do final da vida de Xesús na Terra e analizar o significado deles.
  Interesarse
Analizar polo feito relixioso
o acontecemento como referente
da resurrección de Xesúsbásico na vida dasque
e a importancia persoas.
este feito ten para a vida dos cristiáns.
  Comprender
Coñecer o fenómeno
as distintas apariciónsrelixioso como
de Xesús aosexpresión da apertura
seus discípulos do ser
e analizar humano á delas.
o significado transcendencia e da súa busca de sentido.
  Reflexionar
Recoñecer ao redorcomo
a Xesucristo da pregunta
o centropola utilidade
da fe cristiá. da relixión: para que serve?
  Adquirira unha
Recoñecer información
Resurrección básicacomo
de Cristo sobreelemento
as características
fundamentale manifestacións
desta fe. da relixión.
 Coñecer as manifestacións pseudo–relixiosas máis importantes e sabelasUNIDADE 2: UN SÓ DEUS
diferenciar
CONTIDOS da relixión.
CONCEPTOS OBXECTIVOS CONTIDOSDIDÁCTICOS
PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 Coñecer e interpretar
CONCEPTOS os distintos elementos que conforman o fenómeno relixioso
PROCEDEMENTOS na súa estrutura
 Os relatos da paixón, morte e resurrección de  Relacionar a realidade de opresión na actualidade coa inxustiza  Actitude de solidariedade e na súa expresión histórica, como base de coas
ACTITUDES comprensión das
víctimas de
distintas
Xesús. relixións.
 A experiencia crente.  Obter datos sobre o feito relixioso a partir da observación directa, da  Interese polo coñecemento do feito relixioso. da
sufrida por Xesús. calquera opresión, en especial as que derivan
Significado da derradeira  na falta de liberdade, do xenocidio étnico, da
 Analizar os
 Elementos principios
comúns que cea de Xesús a efe da
fundamentan
ás diferentes relixións. análise
cristiá Explicar
de
vida os conceptos
diferentes
eterna, textos deste
valorando tema.
e da contemplación
criticamentedalgunhas
a proposta imaxes.
das grandes relixións.
persecución
Traballar por entender os aspectos fundamentais
Eucaristía. relixiosa, etc.
Analizar
relixión,asun esixencias  
Saber Encontrar
utilizar e a relación
valorar existente
informacións entre a
escritas morte
e e resurrección
audiovisuais
e compromisos dos cristiáns na súa relación con Deus, consigo mesmos e cos demais, relacionándoos sobre de
a Cristo
relixión de toda relixión.
 A fenómeno complexo.
 Xuízo relixioso e político de Xesús. coas manifestacións.
e as súas afirmacións da fe na Igrexa.  Interese por con outras
coñecer opcións
os datos presentes
evanxélicos sobrenaa
 Expresións
sociedade ee manifestacións
nas grandes relixións.
da experiencia morte
Recoñecer as manifestacións
e resurrección de Cristo.pseudo–relixiosas
 relixiosa.
Crucifixión e morte de Xesús.  Ler e textos
 Examinar analizarprocedentes
textos bíblicos.
de diferentes tradicións relixiosas, saber no propio contexto.
 Recoñecer e valorar os fitos máis importantes relacionar
da feElaborar
cristiá
o seunacontido
historia da Igrexa,
eonde
descubrir nas grandes
aqueles aspectos obras
que da cultura
comparten.  Dispoñibilidade
ee nas súas festas, para realizartamén
considerando os exercicios
as achegas de
 Sentido da morte de Xesús
 A relixión, resposta de sentido. para os cristiáns.  esquemas queden reflectidas as dimensións políticas  Tolerancia
profundamento e respecto cara ae outros
con interese sentimentos
reflexión persoal.
 doutras relixións.  Traballarrelixiosas
persoalmente
do xuízo e deen
Xesús,
grupoosotítulos
tema quedas este
preguntas
recibe,polo
etc. sentido da e expresións do feito relixioso.
 Xesús
Maxia, vence a morte:
superstición, a resurrección.
idolatría e ciencias vida.  Convencemento da centralidade da resurrección
A confesión de fe en Xesús como Cristo e Señor:  Contemplar cadros con CONTIDOS
 ocultas. contido relixioso relixioso da pintura como
Recoñecer
centroas daachegas das relixións á vida das
fe cristiá.
verdadeiro Deus e verdadeiro home.  Ler os universal,
textos de relacionándoos
contidos e saber
coas escenas
resumir bíblicas
as ideasquefundamentais
conteñen ou que os persoas e á cultura.
CONCEPTOS
 A diversidade relixiosa e o diálogo PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 Actitude de diálogo e respecto cara ás opinións
valores que intentan transmitir.
transmiten. vertidas
Apertura e outras
predisposición ao diálogo
 Sentido e significado dalgúns nomes de Cristo: o
 interrelixioso.
O proxecto de Deus sobre o home segundo o xudaísmo,  Reflectir de maneira esquemática a rede de  Diálogo comopor
lugar compañeiros.
de encontro entre as
Mesías, o Fillo de Deus, o Salvador, o Señor.  Utilizar Internet como fonte de documentación e ampliación dos interrelixioso.
o cristianismo e o islam. temas contidos relacións que se establece entre as grandes
nesta unidade. relixións.
CRITERIOS
relixións. DE AVALIACIÓN
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 A revelación progresiva no pobo de Israel. O xudaísmo.  Apertura cara á relixión que profesan outras
 Definir
Definir que é a relixión e saber cales son os seus elementos comúns.
o significado seguintes palabras: eucaristía, cruz, INRI, resurrección, Sanedrín, Señor, Xesucristo. persoas.
 Ler e interpretar imaxes como expresión
 A novidade de Xesúsdas de Nazaret.
 Enumerar e coñecer o que significan as diferentes expresións e manifestacións da experiencia
cultural das relixiosa.
diversas relixións.
 Saber
 Raíces en que consiste
comúns o xuízo
e novidades dopolítico
islam. e relixioso de Xesús.  Desenvolvemento da capacidade de traballo en
 Saber relacionar a relixión co sentido da vida.
 Dar razón do que o Maxisterio da Igrexa afirma sobre o misterio da resurrección de Xesús.
 Sintetizar conceptos por medio de definicións equipo.

 A influencia das relixións monoteístas
"idolatría" een la configuración
 Definir
Expresar"maxia", "superstición",
sentimentos de solidariedade "ciencias
por todas ocultas" no marco das manifestacións pseudo–relixiosas.
as víctimas da opresión
propias do e da inxustiza, en especial aquelasque
alumno. sofren polo seu
Comprensión credo político
e respecto cara ou ás relixioso, pola
tradicións e
 de la historia
Saber explicar en
súa pertenza
y la
quecultura
étnica, consiste
etc.
española.
a diversidade relixiosa e o diálogo interrelixioso.
expresións das diferentes relixións.
 Resumir os puntos esenciais que constitúen a obra salvadora de Xesucristo COMPETENCIASa travésBÁSICAS
da súa morte e Resurrección.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Valorar
 ase celebracións,
Identificar signos e
confrontar os diversos símbolos
tipos relixiosos
de linguaxe dalitúrxico,
(bíblico, Igrexa Católica que (CB
testemuñal). están1) relacionados coa salvación de Xesús.
 Detectar os principais elementos que constitúen o fenómeno relixioso e a súa expresión concreta no cristianismo.
 Fundamentar o sentido
 Enriquecer o vocabulario. (CB 1) e realidade da esperanza cristiá e a fe na vida eterna desde a perspectiva da resurrección de Xesús.
 Saber definir os aspectos propios de cada unha das relixións monoteístas.
 Analizar en toda a súa riqueza e variedade as manifestacións culturais e artísticas. COMPETENCIAS
(CB 3) BÁSICAS
 Describir oo sentido
 Descubrir sentidoe daa vida que ofrece
profundidade da a experiencia
achega cristiá á relixiosa
cultura. (CB nas
3) tres relixións monoteístas.
 Saber recompilar e procesar información. (C.B. n.º 1, 4, 7 e 8)
 Sintetizar
Obter
 Saber o contido
e seleccionar
verbalizar dun texto CB
información.(
conceptos, extraído
4)
explicitar deideas
librosesagrados.
ser competente á hora de comprender e usar diferentes textos. (C.B. n.º 1, 4 e 6)
 Integrar e ampliar novos coñecementos aos
 Ser capaz de poñerse no lugar do outro e comprometersexa adquiridos.(CB 4) COMPETENCIAS
persoalmente cos valoresBÁSICAS
universalmente aceptados (C.B. n.º 5, 7 e 8)
 Exercitar o diálogo, a participación e o traballo en equipo.(CB
 Adquirir un maior coñecemento do xudaísmo e do islam. (C.B. n.º 1, 4, 5, 6 e 8)5)

 Relacionar os conceptos: relixión, politeísmo, monoteísmo, rito e mito. (C.B. n.º 1)

13
 Comprender e resumir o contido dun texto. (C.B. n.º 1)
 Comunicar sentimentos e experiencias de forma oral. (C.B. n.º 1 E 8)
 Saber escoitar e dialogar nun debate, valorando as opinións dos demais. (C.B. n.º 1, 5, 7 e 8)
 UNIDADE 5: A IGREXA CONTINUA A OBRA DE XESÚS
UNIDADE
UNIDADE 4: 6: ORAR E CELEBRAR
O CRISTIANISMO NO IMPERIO ROMANO
UNIDADE 3: AOBXECTIVOS
VIDA DOS DIDÁCTICOS
PRIMEIROS CRISTIÁNS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Analizar e valorar o sentido e finalidade da Igrexa en canto á realización institucionalOBXECTIVOS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
do servizo de humanización e salvación que Cristo lle ofrece ao ser humano.
DIDÁCTICOS
 Comprender o sentido das celebracións cristiás en canto expresión da experiencia dun pobo e signos que manifestan a identidade dunha relixión.
 Coñecer
Saber o
quen
Analizar significado de Pentecoste
foi Paulo de Tarso, calda e as características
foiprimitiva
misión e acomunidade da vida da
súa achega ácristiá primeira
expansión Igrexa.
do cristianismo e á historia
ela nosdadiIgrexa.
 
Achegarnos áeexperiencia
comprender dosaprimeiros
vida cristiáns para ver como e por que a empezaron
partir do que sobre
a celebrar determinados o libro dos Feitos dos Apóstolos.
acontecementos.

 Coñecer
Descubrirasa características
importancia e do trazos
os cristianismo en tempos
fundamentais da do Imperio
vida romano antes e despois dos Edictos
comunitaria.
  Coñecer
Coñecer a figuracelebracións
as principais do apóstololitúrxicas
Paulo, ocristiás
núcleo dasesúa predicación
hoxe noeseoa súa contribución á expansión do cristianismo no seu primeiro século de historia.
 Descubrir as dificultades da Igrexa nos primeirosque séculos.realizan da comunidade cristiá e comprender o seu significado.
 Comprender
Analizar a que significa
relación da que a Igrexa
Igrexa co se organiza
imperio romano parae o
a servizo,
expansióndesde a diversidade
desta ao longo de
docarismas
seu e responsabilidades.
 

Recoñecer
Enumerara forza expresiva
e coñecer dos símbolos
os contidos na vida dos
fundamentais humana para descubrir
primeiros concilios eoosentido e finalidade
papel dos dos sacramentos na vida da Igrexa. II e III.
Pais da Igrexaterritorio durante os séculos

 Coñecer
Coñecer cal
Distinguir os é a misión
principais da Igrexa
momentos, e descubrir a
personaxessúa achega
e á historia
acontecementos da humanidade.
da historia da Igrexa primitiva para descubrir os seus efectos na vida dos cristiáns e no
 Coñecer que ée ocaracterizar a arteospaleocristiá
que caracteriza sacramentos e bizantina.
do bautismo, a eucaristía, a reconciliación e a unción de enfermos.
dinamismo
 Explicar da sociedade.
que significa que a vocación da Igrexa é o servizo e non o poder ou a dominación. CONTIDOS CONTIDOS
CONCEPTOS CONTIDOS
CONTIDOS
PROCEDEMENTOS ACTITUDES
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 CONCEPTOS de xeito PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 Xesucristo
Liturxia e oración:convoca e congrega
constantesCONCEPTOS a comunidade
na vida da comunidade dos seus   Reflectir
Analizar a estrutura esquemático
interna e osa rede
PROCEDEMENTOS de relacións
elementos que que se establece
interveñen en   Convencemento
Interese por adquirir novos coñecementos
da ACTITUDES
necesidade ao redor do
das celebracións
 discípulos.
cristiá.
A Igrexa primitiva nos Feitos dos Apóstolos.  todaentre as
celebracióngrandes relixións.
humana e relixiosa.
Analizar un cronograma e situar nel as principais persecucións  natema
vidada Igrexa.
das persoas
Interese por descubrir os e na súa experiencia
acontecementos máis
 Paulo, o primeiro grande evanxelizador.  Resumir os aspectos máis significativos da biografía de  Interese polo coñecemento da historia dos
 
 En Pentecoste
Significados
 e ritmos
Características
O ambiente
maniféstase
da das aprimeira
Igrexa, misterio
vidacelebracións
político, nacultural e litúrxicas.
comunidade de comuñón.
relixioso dos primeiros  dos
 emperadores
Interrogarse
Recoñecer san
romanos
sobre
e distinguir
Paulo. aas contra
razón pola
distintas a partes
Igrexa.
que os do primeiros
ano litúrxico.  relixiosa.
discípulos foron significativos
Capacidade da para
Igrexa
primeiros séculos
primitiva.
adquirir
da Igrexa.unha visión máis ampla da
cristiá.  transformados
Interpretar mapas en persoas valentes
xeográficos para e entregadas
descubrir os á misión. de
itinerarios  
Valor realidade
Interese
da e da
por
Historia damisión
coñecerIgrexa da como
os Igrexafonte
elementos na actualidade.
de toda
defundamentais
coñecemento
  séculos.
A vida na primeira
Os sacramentos: Igrexa:
signos comuñón,
visibles de Xesús. 
oración–celebración
da presenza e Buscar o Analizar
significado mapas que conteñen
de palabras datos acerca
clave aparecidas da época en  Traballar por entender os aspectos
na unidade.
 misión.
Unha comunidade
Dificultades dos ao servizo
cristiáns dos irmáns.
nosacramentos.
imperio romano. san
 Paulo
Ler e e
que encontrar
interpretar
viviu san os
textos principais
Paulo.bíblicos, núcleos
textos cristiáns
oficiais da dos
Igrexa e textos da
 celebración,
evolución da
Participación
da expansión en
fe especial
e
activa
do das súas
nas aquelas
figuras
tarefas
cristianismo. eque
máislles
propostas sondemáis
traballo
 Orixe, finalidade e sentido dos  primeiros
Recoller información
séculos.
deapoio, procedentes
sobrede celebracións
diferentes
culturais, políticas,
autores momentos
e institucións, próximas
con representativas.
de socialas
tipo persoal ee en
afectivamente
grupo. aos relixiosas
alumnos e das
 A vida
Imaxes interna
variedadepara de da igrexa.
describir
servizos a Igrexa: Pobo denaDeus,
ou ministerios Igrexa Analizar
corpo de sociais ou familiares do ámbito. e traballar con mapas dalgúns de forte  Recoñecer manifestacións
 Dous sacramentos de iniciación: bautismo e eucaristía.  Buscar, distintas
ler, perspectivas.
interpretar do ecristianismo.
clasificar diversos textos bíblicos e alumnas.
 Admiración caracomunidades
á figura
 Cristo,
primitiva.templo
Características doda Espírito
Clasificaciónsociedade Santo.
destes e servizos.
da igrexa nos primeiros expansión primeiras
 Desenvolvemento dadecapacidade
san Paulo como
cristiás. o grande e
de observación
 Os sacramentos de curación: a reconciliación e a  doutrinais.
Aplicar
 un
Ler
Sintetizar procedemento
e analizar
conceptos o para
contido analizar
referentesde cada
textos
á sacramento.
bíblicos
Igrexa, e áliterarios
súa como
orixe, 
apóstolo
 Apreciarda evanxelización
o
Recoñecer
análise de valor
obrasas da
de liturxia
achegas
arte de
e na
todos
vida
do
textos osdapobos.
Igrexa
cristianismo
bíblicos. dos
séculos
 Trazos
Os primeiros conflictoscristiá.
da comunidade na Igrexa. A Asemblea de
unción de enfermos.   Utilizar
Coñecer e apreciar
características
fontes
recursos para oo estudo
informáticospatrimonio
e estrutura, desta
para relixioso
por ampliar
medio
épocade dade España
definicións
historia
contidos daatendendo
segundopropias
Igrexa.
os dos
 primitiva
Valor primeiros
do e na
servizo actualidade.
séculos
na á cultura.
comunidade cristiá como forma de
 O paso
Xerusalén. de ser igrexa perseguida a ser igrexa oficial: unha  Recoñecer o traballo e a presenza da Igrexa no propio
  Misión da Igrexa: anunciar e instaurar o reino de Deus.
nova situación.
Relación entre os diversos sacramentos e a vida.
alumnos.
ás súas
 celebracións.
intereses Contemplar
do alumno ou e valorar
alumna.a arte dos primeiros cristiáns.  Comprender
vivir oToma
amor de
contexto conciencia
evital.
de o seguir de que
o exemplo
valor central o cristianismo
de Cristo.como ten
da eucaristía
 As primeiras persecucións.   eSaber interpretar correctamente o para
significado e asas unhadavocación
signo entrega universal.
de Xesús, do amor cristián e da na
  Concilios
anoSentido
litúrxico. e fronte a herexías:
responsabilidade dos a membros
formulación da fede
do Pobo  Comparar
cristiá.
Deus. Coñecer
Extraer as diferentes
interpretar
ensinanzas aspectos
a mensaxe
xudías asdocristiás
e dalgunhas papado,viñetasespecialmente
e relacionar
sintetizar dos
o Dispoñibilidade
 vida
Admiración cara paraá emprender servizos
vida da comunidade e actitudes
cristiá orixinal.

 Sanpais
Os Pauloda eigrexa
a súa en obra misioneira.
oriente e occidente. diferenzas consecuencias
quepontífices
din cos fundamentais xxdos
do séculoestudados.
contidos con concilios
e xxi.
que tivo fronte
que ás herexías.
enfrontarse a Igrexa vida de comunitaria. polas persoas que os rodean.
preocupación
 Formas de pertenza á Igrexa: laicos, xerarquía, relixiosos e  Actitude
Interese pola figura do
Expansión
 relixiosas.
A do cristianismo
arte paleocristiá e bizantina: polo aimperio
basílica. romano.  ao
primitiva
 Utilizar Ler as os textos
comezar
tecnoloxías deinformación
da contidosdos
a evanxelización ee dasaber
non resumirnaas
xudeus.
comunicación ideas
procura Interese polade dimensión
reflexión dePapa,
paraservizoos bispos,
dentro
realizar os
dossacerdotes
as propostas seusde e
fundamentais que transmiten. os laicos
propios plans dentro da Igrexa católica.
profesionais.
 de información e na aprendizaxe.
 Analizar viñetas e cómics, sendo capaces de traducir en traballo que se propoñen.
 A Igrexa nosda
Organización séculos
Igrexa: II aeparroquia
III. As grandes
e a diocese
persecucións. A vida interna da Igrexa durante os explicacións sinxelas CRITERIOS a mensaxe
CRITERIOS DEDE do autor.
AVALIACIÓN
AVALIACIÓN  Admiración pola honestidade e capacidade de diálogo na
primeiros séculos. CRITERIOS DE AVALIACIÓN Igrexa primitiva para buscar solucións cando non tiñan
  Coñecer
Definir os datos o
con precisión fundamentais
significado das da seguintes
vida de san Paulo 
palabras: a Contemplar
e liturxia,
súa achega cadros
á historia
celebración, con docontido relixioso
cristianismo
sacramento, e da
eucaristía, da Igrexa.
pintura universal,
bautismo e reconciliación.claro o que debían facer.
 As
 Saber orixes do
explicar cristianismo en
coas propias palabras España. Persecucións
e expresións relacionándoos
que significa quedo coas
a Igrexa escenas
continúa, bíblicas
ao longo que contén
da historia ou os valores
e na actualidade, a obra de Xesús.
  Enumerar
Coñecer as características
o significado dalgúns símbolossociais, políticas,
e signos que culturais
se dan e relixiosas
nas intentan
celebracións Imperio romano
litúrxicas nos
cristiás. primeiros séculos.
e primeiras comunidades. que transmitir.
  Saber explicar
Coñecer a que dificultades
o significado de Pentecoste. tiveron que facer fronte os primeiros cristiáns e cales foron as súas reaccións.
Clasificar as principais festas do calendario cristián nun calendario anual.
 Coñecer a eimportancia e o contido dos edictos decaracterísticas
Milán e Tesalónica. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
  Enumerar
Entender e saber explicar
explicar correctamente
en que as principais
consisten os sacramentos do da primeira
bautismo, a Igrexa. a reconciliación e a unción dos enfermos: rito, persoas, misión que confire etc.
eucaristía,
 Enumerar
 Situar noas e explicar
tempo e no oespazo
contidoos dos conciliosacontecementos
principais de Nicea, Constantinopla,
da vida da Éfeso Igrexae primitiva.
Calcedonia.
 
 Coñecer
Identificar
Saber quen
imaxes
e distinguir coas
o valor
son os Pais
que se
da expresivo
describe
Igrexa de dos
a Igrexa.
sacramentos
Oriente e Occidente, parae comprender
cales foron as o seu
súassentido
principaisna vida
achegasda Igrexa.
á historia da Igrexa.
 Sintetizar a confesión de fe e os valores da primitiva comunidade cristiá, sobre todo o servicio
 Explicar
Caracterizar que a significa que a Igrexa
arte paleocristiá se organiza
e bizantina para concretas.
en obras o servizo. COMPETENCIAS BÁSICAS
 Describir a achega cultural, social e relixiosa da Igrexa na antigüidade.
  Definir
Analizar conosdetalle
termos: "carismas",
a linguaxe "laicos,a "xerarquía"
litúrxica, súa simboloxía e "relixiosos"
e significadorelacionados
relixioso. coa 2) Igrexa.
COMPETENCIAS
(CB BÁSICAS
 Definir con precisión o significado das seguintes palabras: ministerio, circuncisión, pagáns, catacumbas.
 
 Coñecer
Estudar e saber explicar a misión da Igrexa na actualidade.
 Sabercon
Identificar atención
dialogar conorespecto
e confrontar ritmo os litúrxico
diversos
e escoitarda vida
tipos condeeclesial
linguaxe
interese para axudar a unha
asempregados
experiencias polodosincorporación
cristianismo
demais e asprimitivo social construtiva
opinións (bíblico, do alumnado.
de quen litúrxico,
non a(CB 2) fe católica.
testemuñal).(CB1)
comparte mesma
  Valorar
Traducir criticamente
a categorías o testemuño
actuais histórico os
e comprensibles e oantigos
valor de diversascristiáns
símbolos fontes.(CB1) para COMPETENCIAS
xerar cultura. (CB BÁSICAS
3)
 Analizar en toda a súa riqueza e variedade as manifestacións culturais e artísticas.(CB3)
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Enriquecer
 Reflexionar e estimular
e apreciar a personalidade
os valores actuais con modelos
da cidadaníade vidae dasuxestivos
convivencia e atractivos.
a raíz dos (CB 5)
testemuños das primitivas comunidades cristiás (CB 2).
 Admirar
Comprender e asumir yoscapacidad
la honestidad valores do defeito relixioso
diálogo en la na súa matriz
Iglesia primitivacultural concreta.(CB3)
para buscar soluciones cuando no tenían claro lo que debían hacer.

 Analizar con sentido crítico os valores democráticos a partir das notas características da Igrexa e da súa misión.(CB 2)
 Descubrir
Interés poro conocersentido elos a orígenes
profundidade de lada fe achega
católicacristiá á cultura.(CB3)
en España y en la diócesis en la que el alumno está viviendo.
 Analizar e interpretar cronogramas e tempo
mapas acos principais fitosedos primeiros simbólico
séculos docristiáncristianismo.entender a historia e a cultura occidental. (CB 3)
 Identificar
Disponibilidad e localizar no
para emprender espazoservicios
e no Igrexa
y actitudes enprimitiva
la vida de opreocupación
imaxinario por las personaspara que les rodean.

 Definir
Incorporar con ao precisión
acerbo epersoal
sintetizar os os principais
modos eclesiaissímbolos
de da fe cristiá.
confesar, celebrar (CB4)
e vivir a fe. (CB 5)
 Interés por la dimensión de servicio dentro de sus propios planes profesionales.
 Exercitar o diálogo, a participación e o traballo en equipo.(CB 5) 14
 Identificarse
Saber escuchar coaypersoa
dialogar, de valorando
Xesús por las medio do testemuño
opiniones dalgúns dos seus seguidores (CB 5).
de los demás.
6. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS DE 4º ESO

15
 UNIDADE 1: O CRISTIANISMO NA IDADE MEDIA
OBXECTIVOS

 Analizar a importancia que o cristianismo tivo como factor de unidade na época posterior á caída do Imperio romano de Occidente e ás invasións bárbaras.

 Afondar nas características da historia da Igrexa entre os séculos IX e XIII.

 Descubrir a orixe do monacato e tomar conciencia da importancia da súa posterior reforma

 Analizar a expansión do islam e a presenza da relixión cristiá na España musulmá.

 Saber caracterizar, distinguir e valorar a arte románica e gótica

 Afondar no significado das peregrinacións, e de xeito particular no Camiño de Santiago.

 Coñecer o significado das cruzadas e as consecuencias dos cismas de Oriente e de Occidente.

 Descubrir como a Igrexa, ao longo da historia, traballou a prol dos máis necesitados e permaneceu ao seu lado.

CONTIDOS

CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES

 O cristianismo, un factor de unidade.  Resolver algúns pasatempos didácticos baseados en distintas  Capacidade de admiración ante a mensaxe que nos transmiten as obras de
estratexias. arte.
 A caída do Imperio romano e a Europa cristiá.
 Sintetizar conceptos por medio de definicións propias dos alumnos.  Interese por realizar unha síntese propia e a exposición dos principais
 O monacato: orixe, significado e vida. acontecementos históricos da unidade, de xeito particular, a partir dunha lima
 Interpretar o contido dalgunhas obras de arte en relación ao tema de tempo.
 A cristiandade ante o islam. estudado na unidade.
 A arte románica: un catecismo en pedra.  Uso das tecnoloxías da información e a comunicación para ampliar
 Lectura dos contidos propostos para unha posterior análise, reflexión e coñecementos.
 A reforma do monacato: o Cluny e o Císter. aprendizaxe.
 Responsabilidade ante as tarefas que se propoñen e nas actividades en grupo.
 As ordes mendicantes: un retorno ás raíces da Igrexa.  Lectura de textos bíblicos, xurídicos e xornalísticos para afondar nos
contidos curriculares.  Atención á adquisición de novos conceptos.
 As peregrinacións: o Camiño de Santiago.
 Realización de propostas de traballo e actividades para reforzar a  Desenvolvemento da capacidade de traballar cun texto bíblico, literario ou
 As cruzadas: guerras no nome de Deus. adquisición de coñecementos. xornalístico.

 Os cismas de Oriente e Occidente
 O gótico, unha arte que procura o ceo.
 A Igrexa: carismas ao servizo dos máis pobres.
 Contemplar e interpretar o contido das fotografías e viñetas que  Reflexión sobre os contidos da unidade para unha mellor comprensión do
ilustran a unidade. pasado, do presente e do futuro da historia da Igrexa.
 Consultar o vocabulario e os diferentes sitios web que se propoñen.

CRITERIOS DE AVALIACION

 Saber explicar por que o cristianismo foi un factor de unidade tras as invasións bárbaras.

 Explicar que é o monacato, como se orixinou en que consistiu a súa posterior reforma e que misión ten dentro da vida da Igrexa.

 Coñecer que significou a expansión do islam e cal foi a situación da relixión cristiá na España musulmá.

 Expoñer as características e finalidades fundamentais da arte românica e gótica

 Comprender o significado que tivo a aparición das ordes mendicantes no século XIII.

 Definir correctamente o significado de abadía, mosteiro, convento, mendicante e cruzada.

 Saber expoñer o significado das peregrinacións, e de modo particular do Camiño de Santiago.

 Saber en que consistiron os cismas de Oriente e de Occidente.

COMPETENCIAS BÁSICAS

 Coñecer e apreciar os diversos carismas no seguimento de Xesús.(CB2)

 Desenvolver valores de integración social, de servizo e solidariedade cara aos semellantes. (CB2)
16
 Identificar e localizar no espazo e no tempo a iconografía cristiá para entender a historia e a cultura occidentais.(CB3)

 Estimular e enriquecer a personalidade con modelos de vida suxestivos e atractivos.(CB 5)

 UNIDADE 2: A IGREXA DIVIDIDA
OBXECTIVOS
 Saber dar razón da necesidade de reforma que tiña a Igrexa no século XV.

 Analizar as causas e as figuras que levaron a cabo a reforma protestante e os aspectos fundamentais da doutrina de Lutero.
 Analizar e comprender en que consistiu a reforma católica ou contrarreforma.
 Coñecer en que consistiu o tribunal da Inquisición.
 Descubrir as luces e as sombras da evanxelización levada a cabo a partir do século XV.

 Recoñecer na arte renacentista unha nova concepción do mundo e da persoa, así como no Barroco un valioso instrumento de propaganda relixiosa.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 A Igrexa do século XV, necesitada dunha  Observar e comentar as fotografías e ilustracións que acompañan  Interese por adquirir novos coñecementos sobre esta
urxente renovación. as propostas de traballo, o desenvolvemento de contidos e as época da historia da Igrexa.
 Lutero e a reforma protestante. actividades que aparecen na unidade.  Capacidade para adquirir unha visión máis ampla da
 A doutrina de Lutero.  Saber explicar e situar na liña do tempo os acontecementos realidade e misión da Igrexa na actualidade, e
eclesiásticos que tiveron lugar nos séculos XV, XVII e XVIII. especialmente da importancia da mística cristiá.
 A reforma católica ou contrarreforma.
 Procurar en diferentes medios as principais diferenzas doutrinais  Participación activa nas tarefas e propostas de traballo
 O Concilio de Trento.
entre católicos e protestantes. de tipo persoal e en grupo.
 A Compañía de Xesús.
 Traballar a partir dun mapa o tema das principais rutas seguidas  Desenvolvemento da capacidade de observación e
 O tribunal da Inquisición. polos misioneiros españois e portugueses nos séculos XV e XVI. análise de obras de arte e textos bíblicos.
 A expulsión dos xudeus de España.  Sintetizar conceptos referentes á Igrexa, ás súas reformas e á  Recoñecemento do traballo e as achegas de misioneiros
 A evanxelización do mundo. súa expansión misioneira por medio de definicións propias dos e místicos da Igrexa de todos os tempos.
 Arte renacentista e barroca ao servizo da alumnos.  Admiración cara á vida contemplativa e misioneira.
fe.  Servirse das tecnoloxías da información e a comunicación na
 Místicos de onte e de hoxe. procura de información e na aprendizaxe.
 O rostro de Deus que Xesús revela.
CRITERIOS DE AVALIACION
 Saber explicar coas propias palabras e expresións que significa que a Igrexa vive grazas á experiencia que ten de Deus.
 Enumerar e explicar correctamente as razóns e características da reforma protestante e da reforma católica.
 Saber expoñer os contidos e o significado eclesiástico do Concilio de Trento.
 Explicar en que consistiu a evanxelización do mundo levada a cabo nos séculos XV, XVI e XVII e o significado da presenza xesuíta en terras de misión.
 Coñecer as principais diferenzas doutrinais entre católicos e protestantes.
 Saber explicar que significa que a arte renacentista e barroca é unha arte humanizada ao servizo da fe.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Identificar e confrontar os diversos tipos de linguaxe e expresións relixiosas do século XVI (a mística, os humanistas reformadores, as igrexas reformadas etc.).(CB1)
 Valorar criticamente as mensaxes de diversas fontes.(CB1)
 Enriquecer o vocabulario.(CB1)
 Analizar en toda a súa riqueza e variedade as manifestacións culturais e artísticas.(CB3)
 Manifestar curiosidade sobre as peculiaridades das iconografías renacentista e barroca e as súas expresións plásticas e musicais.(CB3)
 Obter e seleccionar información.(CB4)
 Integrar e ampliar novos coñecementos aos xa adquiridos.(CB4)
 Manifestar actitudes de respecto e colaboración cara a outras persoas, relixións e culturas.(CB5) 17
 Exercitar o diálogo, a participación e o traballo en equipo.(CB5)
 UNIDADE 3: ¿SON COMPATIBLES CIENCIA E RELIXIÓN?
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Investigar que relación existe na actualidade e existiu ao longo da historia entre fe e razón.
 Saber definir que é a secularización e cal foi a súa repercusión a partir do Renacemento.
 Entender en que consistiron a Ilustración e o pensamento ilustrado.
 Coñecer como lle afectaron á vida da Igrexa a Ilustración, a secularización e a Revolución Francesa.
 Descubrir os contidos relixiosos nas obras do romanticismo e do realismo.
 Coñecer o verdadeiro significado dos termos relixión, fe, ciencia, razón, filosofía e crenza, e saber que relación existe entre todas elas.

CONTIDOS

CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES

 Secularización.
 Relacións entre ciencia e relixión. O caso Galileo.
 A Ilustración. O pensamento ilustrado e os
enciclopedistas.
 Do Estado confesional á secularización do Estado.
 A postura da Igrexa no século XIX. A encíclica  Procurar o significado de palabras clave aparecidas na unidade.
Rerum novarum.
 A secularización da arte.
 Encontros e desencontros entre razón e fe.
 O carácter razoable da fe.
 Analizar as razóns, os desenvolvementos e consecuencias que tiveron a  Convencemento da necesidade de coñecer
secularización, a Ilustración e a Revolución Francesa para a vida da a historia da Igrexa para entender as súas
Igrexa. formulacións e posicións.
 Recoñecer e distinguir as distintas etapas que a Igrexa viviu na época da  Interese por coñecer os acontecementos e
historia que se traballa nesta unidade. personaxes que destacaron na historia da
Igrexa dos séculos XVIII e XIX.
 Realizar un traballo de investigación sobre as constitucións españolas para  Apreciar a reflexión que se realizou ao
investigar que se di nelas sobre a relixión e, en particular, sobre a relixión longo dos séculos sobre a relación entre
católica. razón e fe.
 Procurar, ler, explicar e clasificar algúns textos bíblicos relacionados cos  Actitude de reflexión para realizar as
encontros e desencontros entre razón e fe. propostas de traballo que se propoñen.
 Extraer e interpretar a mensaxe dalgunhas obras de arte e relacionar o
que din cos contidos estudados.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Saber expoñer en que consistiu a reflexión acerca da compatibilidade entre razón e fe, entre ciencia e relixión.
 Definir con precisión o significado das seguintes palabras: fe, relixión, crenza, ciencia e secularización.
 Saber presentar as características fundamentais do pensamento ilustrado.
 Expoñer con claridade en que consistiu o caso Galileo.
 Coñecer as consecuencias para a Igrexa da secularización do Estado.
 A postura da Igrexa ante as consecuencias da revolución industrial. A encíclica Rerum novarum.
 Arte e relixión nos séculos XVII e XIX: entre a secularización e o esquecemento.

COMPETENCIAS BÁSICAS
 Diferenciar entre a linguaxe científica e a relixiosa, a mítica e a filosófica.(CB1)
 Ler, comentar e interpretar criticamente diversos textos bíblicos, históricos ou filosóficos.(CB1)
 Ensaiar pequenas sínteses históricas e relixiosas.(CB1)
 Dialogar con respecto e escoitar con interese a experiencia dos demais.(CB2)
 Aprender e estimar as persoas auténticas co seu proxecto de vida.(CB2)
 Fomentar o espírito crítico ante as linguaxes artística, cinematográfica e musical para desentrañar as mensaxes e os valores de confianza, esperanza e solidariedade.(CB4)
 Afondar no coñecemento propio e a introspección.(CB5)
 Reforzar e mellorar a estima persoal.(CB5)
 Iniciarse na argumentación e en dar razón dun mesmo, dos seus valores e das súas aspiracións profundas.(CB5)
 Valorar o propio corpo, o benestar e a felicidade persoais.(CB5) 18
 Construír un sistema de valores propio baseado no compromiso, o servizo aos demais e a amizade.(CB5)
 UNIDADE 4: A RENOVACIÓN DA IGREXA
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Tomar contacto coa figura e o ministerio de Xoán XXIII, o papa bo.
 Saber como foi a historia da Igrexa nos séculos XIX e XX.
 Coñecer o labor dos pontífices Pío IX e León XII, Pío X, Bieito XV, Pío XI e Pío XII, como figuras emblemáticas da historia da Igrexa da época entre finais do século XIX e a primeira metade
do século XX.
 Explicar a renovación da Igrexa levada a cabo neste período histórico.
 O Concilio Vaticano II: razóns da súa convocatoria, características máis importantes e achegas á sociedade e á vida interna da Igrexa.
 Coñecer artistas e obras representativas da relación entre a arte e a relixión nesta época.
 Realizar un percorrido histórico da Igrexa desde as perspectivas da fidelidade e o cambio.
 Xesús: a súa actitude ante as institucións relixiosas.

CONTIDOS

CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES

 Xoán XXIII: o papa do Concilio Vaticano II.
 Pío IX e León XIII: protagonistas da historia da Igrexa
entre finais do século XIX e principios do XX.
 Signos de vitalidade na vida da Igrexa. Os papas da
primeira metade do século XX.
 O Concilio Vaticano II. Achegas dun concilio diferente.
 Arte e relixión no século XX.
 A imaxe da Igrexa a través dos séculos. Novo Israel e
pobo de Deus.
 Xesús: a súa actitude ante as institucións relixiosas.
 Lectura de textos xornalísticos e eclesiásticos, e particularmente de
documentos do Concilio Vaticano II.
 Comentario e reflexión sobre as imaxes que acompañan os contidos da
unidade.
 Analizar viñetas e ser capaces de explicar de forma sinxela a mensaxe
do autor e de sacar conclusións propias.
 Recapacitar sobre a vida interna e a presenza que a Igrexa tivo ao longo
do século XX, de modo especial desde a celebración do Concilio Vaticano
II.
 Saber explicar correctamente os conceptos clave da unidade.
 Situar correctamente na liña do tempo os acontecementos sociais e
eclesiásticos máis destacados da segunda metade do século XIX e do
século XX.
 Interese por afondar no tema de estudo desta
unidade.
 Reflexión ante a influencia e/ou consecuencias que
a renovación interna da Igrexa tivo sobre a
sociedade.
 Reflexionar sobre a importancia da celebración dun
concilio como o Vaticano II.
 Apertura á formulación de preguntas profundas
sobre a realidade da Igrexa, a súa misión e o seu
papel na sociedade e no desenvolvemento dos
pobos.
 Valorar a importancia de coñecer como foi a
presenza da Igrexa no século XX.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Tomar contacto coa figura e o ministerio de Xoán XXIII, o papa bo.
 Explicar a importancia que o papa Xoán XXIII tivo na historia da Igrexa.
 Coñecer as características da época en que se convocou o Concilio Vaticano II.
 Coñecer o papel que tiveron os papas Pío IX e León XIII na segunda metade do século XIX.
 Saber concretar cales foron os novos impulsos e renovacións que se xeraron a finais do século XIX e principios do século XX na vida da Igrexa.
 Coñecer as razóns para a convocatoria do Concilio Vaticano II, as características deste e as súas achegas á sociedade e á vida interna da Igrexa.
 Saber definir os trazos máis característicos da arte relixiosa do século XX.
 Enumerar e explicar os momentos máis importantes da historia da Igrexa tendo como parámetros a fidelidade e o cambio.

COMPETENCIAS BÁSICAS
 Manifestar actitudes de colaboración e respecto cara aos demais.(CB2)
 Ser empático. Ser capaz de poñerse no lugar doutros e comprender o seu punto de vista.(CB2)
 Manifestar curiosidade por coñecer máis e mellor diversas expresións artísticas de valores profundamente humanos: a xustiza, o amor, a esperanza.(CB3)
 Apreciar a cultura propia e as alleas xunto ás súas manifestacións culturais.(CB3)
 Obter e seleccionar información.(CB4)
 Integrar e ampliar novos coñecementos aos xa adquiridos.(CB4)
 Exercitar a asunción de responsabilidades ante o presente e o futuro.(CB5)
 Crecer en liberdade interior abríndose a valores transcendentes como a esperanza, a responsabilidade e a misericordia.(CB5) 19
 Desenvolver valores de integración social, de servizo e solidariedade cos semellantes.(CB5)
 Ponderar a desigualdade, a inxustiza e a violencia no mundo por medio da análise persoal, do contraste co Evanxeo e dos documentos da Igrexa católica.(CB 6)
 Valorar criticamente o uso da ciencia, a tecnoloxía e os medios de comunicación.(CB 6)
7. OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA PARA BACHARELATO

a) Recoñecer a importancia e universalidade do fenómeno relixioso nas diferentes culturas e, en particular, do

cristianismo

b) Sintetizar os contidos fundamentais da mensaxe cristiá desde as fontes bíblicas e doutrinais da Igrexa.

c) Descubrir o sentido da dignidade do ser humano, partindo da súa creación, o valor da súa vida e a súa
transcendencia.

d) Analizar a relación da fe coa cultura actual valorando a súa achega mutua.

e) Coñecer os elementos básicos da doutrina social da Igrexa católica para interpretar á súa luz a realidade
socio-económica do mundo

f) Recoñecer os contidos éticos da mensaxe cristiá e sabelos aplicar na construción da sociedade.

g) Analizar os valores do cristianismo contrastándoos cos valores dos humanismos do noso tempo

h) Adquirir unha actitude de respecto e valoración cara ás persoas de diversa cultura e ideoloxía, co fin de
construír mediante o diálogo unha convivencia en paz e concordia.

i) Identificar como a fe se manifesta na arte relixiosa do noso tempo.

j) Descubrir o significado profundo da actividade humana como manifestación da propia dignidade aplicando
os criterios cristiáns á actividade laboral.

20
8. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS PARA 1º BACHARELATO
UNIDADE 1: O SENTIDO DA VIDA
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Identificar as cuestións sobre o sentido da vida e valorar a importancia que estas teñen para a felicidade persoal.
 Adquirir un panorama xeral organizado das grandes respostas que se lle foron dando á cuestió n sobre o sentido da vida.
 Enmarcar as relixións, e en especial a fe cristiá, no contexto da resposta ao problema do sentido da vida.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 Preguntas fundamentais da persoa sobre o sentido da vida.  Construír un esquema básico da estrutura  Actitude de procura para darlles
 Respostas á pregunta sobre o sentido da vida. do fenómeno relixioso en que se resposta ás preguntas polo sentido da
 A procura de sentido. identifiquen e relacionen os seus diferentes vida.
 Os humanismos actuais como res- postas ao sentido da vida. elementos.  Interese por coñecer a orixe, o
 A dimensión relixiosa do ser huma- no e as súas distintas  Elaborar un panorama ordenado e contexto e a historia das grandes
expresións. clasificado das diferentes relixións relixións, especialmente da relixión
 A relixión como proposta de sentido da vida. existentes hoxe no mundo. cristiá.
 Panorama das relixións e da súa res- posta ao sentido da vida.  Interese por coñecer as formulacións
 O cristianismo. dos humanistas dos últimos tempos.
 A fe cristiá e o sentido da vida.
 A mensaxe de Xesús ante os distintos interrogantes do home de
hoxe: o mal e a dor, o alén.
 O sentido da vida de Xesús.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Describir as grandes respostas que se lle deron á cuestión sobre o sentido da vida e saber recoñecer eses diferentes tipos de resposta nalgunhas condutas
actuais.
 Coñecer o sentido da vida que propuxeron algúns dos pensadores máis representativos dos séculos XIX e XX.
 Situar o fenómeno relixioso como un dos elementos máis específicos de resposta á cuestión sobre o sentido da vida.
 Captar a especificidade da relixión cristiá no contexto das demais relixións e comprender a estrutura da propia fe cristiá e as súas consecuencias na vida das
persoas que a aceptan.
 Detectar como o sentido da vida leva moitas persoas a se preguntaren polo misterio da vida e a comprenderen que Deus, na persoa de Xesucristo, lle deu
sentido á vida dos seres humanos.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Coñecer a especificidade da linguaxe relixiosa: simbólica e bíblica. (CB 1)
 Descubrir e desenvolver a verdadeira humanización, capaz de facer competentes os alumnos na acción social. Favorecer que os alumnos e alumnas
recoñezan a raíz do seu propio ser. (CB 5)
 Formar a dimensión moral. (CB 5)
 Afondar no coñecemento dun mesmo: potencialidades, dignidade e sentido vital. (CB 8)
 Abrirse cara ao fundamento e o sentido último da vida (CB 8)
 Recoñecer na relixión unha fonte de valores e de integración social. (CB 8)
 Coñecer a persoa e mensaxe de Xesucristo como camiño que conduce á verdade e á vida. (CB 8)
 Valorar as achegas culturais e artísticas das relixións. (CB 6)

21
9. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS BÁSICAS PARA 2º BACHARELATO

UNIDADE 2: O MUNDO NO QUE VIVIMOS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Tomar conciencia dos principais problemas que vive a sociedade actual, analizar os feitos, investigar as causas e coñecer a doutrina da Igrexa a este
respecto.
 Adquirir un panorama xeral organizado da doutrina social da Igrexa, das súas raíces, os seus principios inamovibles e a súa evolución histórica.

 Comprender que a orde social imperante hoxe no mundo constitúe unha violación da dignidade da persoa e do dereito dos pobos e comprometerse a
colaborar na súa mellora.
CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 A situación da sociedade actual, especialmente no que se refire  Analizar e valorar acontecementos e  O valor dunha ética social como camiño
á xustiza social e á convivencia entre todos os pobos. testemuños que inciden na dignidade da de realización persoal e social.
 As orixes do problema social. persoa e nos seus dereitos.  O aprecio dos principios que regulan a
 Historia e natureza da doutrina social da Igrexa.  Obter e seleccionar datos que permitan facer doutrina social da Igrexa.
 Raíces, fundamentos e principios da doutrina social da Igrexa. unha análise da sociedade actual e descubrir
 Fundamentación humana e evanxélica da construción da paz, a os seus valores e contravalores.
conservación da natureza e a igualdade entre as persoas e os
pobos.

 O compromiso cristián.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Describir a realidade social, política e económica do contorno mediante a observación e a análise da realidade, e detectar os problemas que formula para
valorala desde os principios fundamentais da doutrina social da Igrexa.
 Tomar conciencia, mediante a observación da realidade e o uso dos medios de comunicación, da inxusta orde social imperante hoxe na sociedade e ser quen
de valorala á luz dos criterios morais cristiáns para, desde formulacións de fe, comprometerse na mellora das estruturas sociais.

 Participar en debates sobre temas de actualidade relacionados coas realidades económicas, sociais e políticas en que se confronten as opinións propias coas
doutras persoas e, especialmente, coa doutrina social da Igrexa.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Coñecer a análise e o vocabulario relixioso da doutrina social da Igrexa. (CB 1)
 Valorar a precisión conceptual, analítica e argumental da linguaxe doutrinal. (CB 1)
 Comprometerse na acción social. (CB 5)
 Fomentar os valores cristiáns de respecto, cooperación, solidariedade, xustiza, non-violencia, compromiso e participación desde as súas referencias cristiás na
filiación polo amor de Deus, o amor, a fraternidade, a xustiza, a misericordia, o perdón, a doazón dun mesmo e a entrega total a favor dos pobres. (CB 5)
 Obter unha visión holística do mundo e da realidade. (CB 8)
 Coñecer a doutrina social da Igrexa sobre as respostas e solucións que se lles dan aos problemas que xorden na interacción do ser humano co medio físico e
consigo mesmo. (CB 3)
 Valorar eticamente o uso da ciencia e a tecnoloxía. (CB 3)

 Cultivar a sensibilidade ecolóxica, entendendo a natureza como creación de Deus. Fomentar actitudes de coidado e fomento da creación. (CB 3) 22
10. TEMPORALIZACIÓN DOS CONTIDOS UNIDADE
UNIDADE1:2:
IDENTIDADE DA PERSOA
CULTURA E RELIXION
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
OBXECTIVOS DIDÁCTICOS
 Adquirir un panorama das claves fundamentais da vida persoal, das cales dependen a felicidade e as relacións persoais en boa medida.
 Coñecer
 Captar a as composicións
importancia artísticas persoal
do “proxecto de contido cristián
de vida” máis
como significativas
instrumento dacanalizar
para cultura occidental e dae nosa
a propia vida cultura as
comprender máis próxima, así
implicacións como desenvolver
da proposta a
cristiá nese
sensibilidade
proxecto. artística e relixiosa ante a contemplación e o estudo de obras de arte de contido relixioso.
 Elaborar
 unha axeitada
Saber interpretar comprensión
as diferentes maneirasdo que
queten
significa
a arte “ser persoa” o
de presentar a relixioso
partir das dúas vertentes
e descubrir fundamentais
a mensaxe da experiencia humana: a interioridade e o
cristiá na arte.
encontro cos demais e co mundo.
 Valorar a importancia que a arte cristiátivo e ten na formación do patrimonio cultural da humanidade en xeral e do noso país en particular.
CONTIDOS
CONCEPTOS CONTIDOS
PROCEDEMENTOS ACTITUDES
 CONCEPTOS  PROCEDEMENTOS  Valor dunha ACTITUDES
ética persoal e social como
 As necesidades da persoa e o camiño da liberdade.  Analizar, comparar e valorar as diversas camiño de realización persoal e de
 O sentido relixioso na arte.  Obter información e seleccionar obras de arte que  Suscitar interese pola arte e polo
 A escala de valores e a felicidade. concepcións éticas que predominan na convivencia social.
permitan facer unha análise do sentido relixioso na sentido relixioso que contén.
 Ter un proxecto
Expresió de vida.
ns artísticas con marcado contido relixioso. sociedade
arte. actual.  Tomar conciencia dos propios criterios
 O proxecto de vida de Xesús. O proxecto de vida cristiá.  Seleccionar e organizar información sobre feitos e  Valor e formasda de arte pensar
como emedio
comportarse.
para
 As artes plásticas e o sentido transcendente da vida.  Analizar relacionados
condutas obras de arte coa para problemática
captar nelas o ético- expresar a dimensión
Valor da fidelidade espiritual
á propia da
conciencia.
 A interioridade. A oración. A persoa como ser aberto á
transcendencia. sentido transcendente da vida.
social.  persoa.
Valor da sexualidade e da súa
 A concepción que os artistas dos diferentes momentos da
 A sexualidade
historia como
tiveron sobre elemento
Xesús e como constitutivo
plasmaron nasda persoa
súas obras e
esa  Construír un esquema básico dos principais integración na persoa humana
 Actitude de procura da beleza para, por con
manifestación do amor entre o home e a muller. A
imaxe. momentos da arte para coñecer como expresaron o base no
medio amor.
dela, descubrir a marabilla da
necesidade de integrar a sexualidade no proxecto de sentido relixioso da vida. creación.
 A imaxe de Xesús na literatura.
vida.
Biblia
 A imaxee de
sexualidade.
Xesús no cinema.

 A vida de María na arte. CRITERIOS DE AVALIACIÓN


CRITERIOS DE AVALIACIÓN
 Elaborar un esquema comprensivo básico do funcionamento do acto moral e, xa que logo, da dimensión moral da nosa existencia.
Analizar como
 Detectar,
 inflúeaaanálise
mediante fe cristiá
e ana dimensión dade
contemplación existencia humana.a dimensión espiritual da arte.
obras artísticas,
 Establecer, a partir da vida de Xesús, os valores fundamentais da moral cristiá.
 Explicar
 as relacións
Tomar conciencia da que se deron
dimensión ao longo
sexual da historia
da vida humanaentre a arte e aarelixión
e comprender cristiá.sobre esta.
visión cristiá
 Participar
 en debates
Situar no tempo sobre temas
as diferentes obras relacionados
artísticas e co tratado
analizar neste
como bloqueinfluíu
a época temático,
nunha para confrontarconcepción
determinada as opiniónsdopropias coas doutros e cos principios da relixión
relixioso.
e da moral católica.
 Identificar que características de Xesús plasmaron os artistas de todos os tempos nas diferentes expresións artísticas sobre a súa persoa.
COMPETENCIAS BÁSICAS
 Describir, mediante a análise de obras de arte, as diferentes
 Valorar a linguaxe testemuñal que fai posible a transmisión vital do crido. pasaxes bíblicas
(CBda
1) vida de María.
 Promover a autonomía na iniciativa persoal polo ben e a verdade.COMPETENCIAS (CB 5) BÁSICAS
 Recoñecer as bases esenciais da identidade persoal.(CB 5)
 Valorar
Fomentar as os
linguaxes
valores artísticas en respecto,
cristiáns de que se expresa o feito solidariedade,
cooperación, relixioso. (CB 1) xustiza, non-violencia, compromiso e participación desde as súas referencias cristiás na
filiación polo amor de Deus, o amor, a fraternidade, a xustiza, a misericordia, o perdón, a doazón dun mesmo e a entrega total a prol dos pobres. (CB 5)
 Comprender e asumir os valores da expresión artística, cultural e estética do feito relixioso. (CB 6)
 Descubrir a identidade persoal desde a apertura ao significado último e global da existencia. (CB 8)
Construíroun
 Integrar xuízo
feito moralcomo
relixioso baseado nos principios,
elemento esencial navalores e actitudes
configuración da que xeraeuropea
historia o Evanxeo. Valorare aespañola
occidental relixión en
como xeradora(CB
particular. de 6)
valores e de integración social.
(CB 8)
 Valorar
 Favorecer a expresión
unha actitudeartística e cultural da relixión
de discernimento non as
que oriente só decisións
como unha linguaxe
vitais enunciativa
que deben tomarse. máis,
(CBsenón
8) desde unha dimensión máis profunda como expresión
dun xeito concreto de ver e situarse na vida.(CB 6)
23
a) 1º ESO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidades 1 e 2 ata os libros da Biblia Rematar a unidade 2 e toda a 3 Unidade 4

b) 2º ESO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidades 1 e 2 Unidade 3 Unidade 4

c) 3º ESO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidades 1 e 2 Unidades 3 e 4 Unidades 5,e 6

d) 4º ESO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidade 1 Unidades 2 e 3 Unidade 4

24
e) 1º BACHARELATO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidades 1 Unidade 2 Unidade 2

f) 2º BACHARELATO

PRIMEIRA AVALIACIÓN SEGUNDA AVALIACIÓN TERCEIRA AVALIACIÓN

Unidades 1 Unidade 2 Unidade 2

25
11. MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA
a) 1º ESO

1. Descubrir os elementos do feito relixioso

2. Coñecer que clasificación se pode facer das relixións presentes no mundo actual.
3. Descubrir as características elementais das relixións orientais e das relixións monoteístas.
4. Identifica-los libros da Biblia, tanto os do Antigo como os do Novo Testamento.
5. Comprender o proceso de formación da Biblia e os seus xéneros literarios
6. Situa-lo libro da Xénese no seu contexto relixioso e cultural.
7. Comprende-la visión da Biblia sobre a parella humana, o mal e do pecado no mundo e depurala de impresións anecdóticas.
8. Coñecer as liñas fundamentais da Historia de Israel.
9. Personaxes fundamentais da Historia relixiosa de Israel: Abraham, Moisés, David, Salomón, os profetas.
b) 2º ESO

1. Coñecer as características xeográficas e políticas de Palestina, país onde viviu Xesús de Nazaret.
2. Aprender como era a sociedade do tempo de Xesús: a súa forte estructuración en clases e grupos sociais.
3. Coñecer as principais características da relixión xudía daquel tempo: a súa fe, normas, festas e centros relixiosos.
4. Coñecer os acontecementos principais da infancia de Xesús.
5. Comprender o que Xesús quere dicir cando fala do reino de Deus e cales son as características deste.
6. Coñecer as parábolas e os milagres de Xesús e comprender o sentido que lles quixo dar.
7. Coñecer os feitos máis significativos do final da vida de Xesús na Terra e analizar o significado deles.
8. Analizar o acontecemento da resurrección de Xesús e recoñecela como elemento fundamental da fe dos cristiáns
9. Afondar nas características básicas do estilo de vida que supón seguir a Xesús.
10. Descubrir o valor de ser un mesmo como medio de realización persoal.
c) 3º ESO

1. Comprender o fenómeno relixioso como expresión da apertura do ser humano á transcendencia e da súa busca de sentido
2. Adquirir unha información básica sobre as características e manifestacións da relixión.
3. Coñecer e interpretar os distintos elementos que conforman o fenómeno relixioso na súa estrutura e na súa expresión histórica, como
base de comprensión das distintas relixións
4. Recoñecer e valorar os fitos máis importantes da fe cristiá na historia da Igrexa, nas grandes obras da cultura e nas súas festas,
considerando tamén as achegas doutras relixións.
5. Coñecer os principais momentos, personaxes e acontecementos da historia da Igrexa primitiva para descubrir os seus efectos na vida
dos cristiáns e no dinamismo da sociedade.
6. Coñecer o significado de Pentecoste e as características da vida da primeira Igrexa.
7. Comprender que significa que a Igrexa se organiza para o servizo, desde a diversidade de carismas e responsabilidades
8. Coñecer que é o que caracteriza os sacramentos do bautismo, a eucaristía, a reconciliación e a unción de enfermos.
9. Coñecer as principais celebracións litúrxicas cristiás que se realizan hoxe no seo da comunidade cristiá e comprender o seu significado.

26
 10. Analizar o proceso mediante o cal as persoas tomamos decisións e construímos a nosa personalidade.
11. Comprender como debe ser a conduta dos seguidores de Xesús.
12. Aprender a analizar que é o que fai que unha decisión sexa boa ou mala.
d) 4º ESO

1. Coñecer os procedementos axeitados para analizar feitos históricos

2. Saber quen foi Paulo de Tarso, cal foi misión e a súa achega á expansión do cristianismo e á historia da Igrexa.
3. Coñecer as características do cristianismo en tempos do Imperio romano antes e despois dos Edictos
4. Analizar a importancia que o cristianismo tivo como factor de unidade na época posterior á caída do Imperio romano de Occidente e ás
invasións bárbaras.
5. Analizar a expansión do islam e a presenza da relixión cristiá na España musulmá.
6. Saber caracterizar, distinguir e valorar a arte románica e gótica
7. Afondar no significado das peregrinacións, e de xeito particular no Camiño de Santiago.
8. Coñecer o significado das cruzadas e as consecuencias dos cismas de Oriente e de Occidente.
9. Analizar as causas e as figuras que levaron a cabo a reforma protestante e os aspectos fundamentais da doutrina de Lutero.
10. Analizar e comprender en que consistiu a reforma católica ou contrarreforma.
11. Entender en que consistiron a Ilustración e o pensamento ilustrado.
12. Coñecer como lle afectaron á vida da Igrexa a Ilustración, a secularización e a Revolución Francesa.
13. Tomar contacto coa figura e o ministerio de Xoán XXIII, o papa bo.
14. O Concilio Vaticano II: razóns da súa convocatoria, características máis importantes e achegas á sociedade e á vida interna da
Igrexa.
e) 1º BAC

1. Identificar as cuestións sobre o sentido da vida e valorar a importancia que estas teñen para a felicidade persoal.
2. Enmarcar as relixións, e en especial a fe cristiá, no contexto da resposta ao problema do sentido da vida
3. Tomar conciencia dos principais problemas que vive a sociedade actua e adquirir un panorama xeral organizado da doutrina social da
Igrexa
f) 2º BAC

1. Adquirir un panorama das claves fundamentais da vida persoal, das cales dependen a felicidade e as relacións persoais en boa medida.
2. Captar a importancia do “proxecto persoal de vida” como instrumento para canalizar a propia vida.
3. Coñecer as composicións artísticas de contido cristián máis significativas da cultura occidental e da nosa cultura máis próxima
4. Saber interpretar as diferentes maneiras que ten a arte de presentar o relixioso e descubrir a mensaxe cristiá na arte.

12. METODOLOXÍA, MATERIAIS CURRICULARES E RECURSOS DIDÁCTICOS

27
a ) Metodoloxía
a) Os temas nun primeiro momento serán expostos polo profesor partindo sempre dende experiencias concretas do alumno.
b) Sublíñase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias básicas e específicas por medio do
traballo da materia.
c) Dáse prioridade á comprensión dos contidos que se traballan fronte á súa aprendizaxe mecánica.
d) Propícianse oportunidades para poñer en práctica os novos coñecementos, de modo que o alumno poida comprobar o interese e a utilidade
do aprendido.
e) Foméntase a reflexión persoal sobre o realizado e a elaboración de conclusións con respecto ao que se aprendeu, de modo que o alumno
poida analizar o seu progreso respecto dos seus coñecementos.

Todos estes principios teñen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, capaces de aprender de forma autónoma e concrétanse
como segue:
• Traballarase de diferentes xeitos, ben individualmente ou en grupos, segundo a conveniencia en cada curso e en cada momento.
• Elaboración de esquemas, táboas comparativas, cadros sinópticos e cómics sobre os distintos temas.
• Utilizarase a bibliografía existente na biblioteca do centro co fin de que os alumnos/as se familiaricen co uso de distintas fontes
de información e o seu contraste.
• Utilización das tecnoloxías da información na búsqueda de información relacionada cos temas.
• Potenciarase o sentido crítico de tal forma que sexan capaces de chegar ás súas propias conclusións.
• Naqueles contidos coincidentes cos doutras áreas: historia, xeografía, ética,... tratarase de que o alumno/a contraste e vexa que
a dimensión relixiosa da persoa non é algo alleo á súa natureza e ó seu entorno.
• Analizaranse tamén textos da prensa diaria, letras de cancións, de tal xeito que susciten debates referentes á vida e á historia da
salvación.
• Búsqueda, lectura e análise de textos bíblicos para que os alumnos afiancen o coñecemento e manexo da Biblia.
• O finalizar os distintos temas faranse xogos, pasatempos sinxelos e actividades lúdicas que axuden a afianzar os contidos.
• Como apoio utilizaranse medios audiovisuais tanto cancións como reportaxes, películas,... que axuden a unha mellora na
adquisición dos conceptos propostos.
• Tamén se o caso o precisara prepararanse charlas con testemuñas axeitadas para algúns dos temas do currículo.

b) Materiais e Recursos Didácticos

28
 - Os alumnos non disporán de libro de texto xa que así se decidíu en reunión de departamento. Aínda así, os alumnos dispoñen de varios
exemplares dos libros de relixión de distintas editoriais que utilizarán nos momentos que sexa necesario.
- Os membros deste departamento elaboran os temas seguindo esta programación e tendo como base, sobre todo os libros da editorial
SM, concretamente para ESO o proxecto Emaús.
- Tamén dispoñemos dun número suficiente de Biblias didácticas (SM-PPC) para traballar na clase.
- Os recursos propios do centro: ordenadores, proxector de transparencias, vídeos, ...

13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

a) Avaliación continua

INSTRUMENTO EXPLICACIÓN PONDERACIÓN

Farase alomenos unha proba individual por trimestre. Esta constará dun número de preguntas
determinado (entre 10 e 20). Serán preguntas cortas e concretas, podendo incluír algún crucigrama,
mapa ou cadro sinóptico traballado con anterioridade na aula. En ocasións, se así o considera a profesora
Exames poderán utilizar o material dado na clase.
50%
Tódalas preguntas valen 10 puntos. A nota desta proba calcularase dividindo o número total de puntos
entre o número total de preguntas.
Alomenos unha por trimestre. Consiste en facer algunhas actividades da clase de forma individual coa
Probas individuais
axuda do material dado na clase (apuntes, exercicios,...)
escritas con apoio A nota calcúlase do mesmo modo que nos exames.
Nos xogos e actividades grupais para afianza-los contidos o final de cada unidade puntuarase como
segue:
10 puntos por pregunta se contestan ben sen uso de apuntes
30%
Actividades e
5 puntos se necesitan apoio do material da clase (neste caso, dase un tempo determinado con
Xogos grupais anterioridade para dar a resposta)
A nota de cada unha destas actividades calcúlase dividindo o número de puntos entre o número total de
preguntas realizadas.
O caderno revisarase unha vez o trimestre e deberá ter os apuntes e fotocopias entregadas na clase no
seu orden correspondente (se falamos de 1º e 2º de ESO deberán estar pegadas na libreta) e as
Caderno actividades feitas e correxidas para obter 8 puntos. Os dous restantes corresponderán á limpeza no
20%
traballo, a ausencia de faltas de ortografía, interese por facelo ben,...

Requisitos Ter superadas dúas avaliacións, sendo unha delas a 3ª.

Condicións Anotación sistemática de actitude e comportamento no caderno de notas da profesora:

29
 • Unha ou dúas anotacións non variará a nota final da avaliación.
• Tres ou catro baixará un grao a nota da avaliación.
• Cinco ou máis anotacións baixarán dous puntos da nota global.
• O feito de ter faltas de orde baixará a nota un grao por cada unha delas.
• Aquel alumno/a que teña tres ou máis faltas de orde, en ningún caso poderá levar máis dun 5 na nota de avaliación
No caso de que a nota global de avaliación sexa decimal, de 0,5 se pasará a unidade superior e ata 0,4 quedarase na mesma unidade.
Cálculo da A nota final será a media das tres avaliacións. No caso de que sexa decimal terase en conta a progresión do alumno ó longo do curso e
poderase dar o caso de que a nota suba ou baixe un grao.
nota final

b) Probas para recuperar materia non superada por avaliación continua

INSTRUMENTO EXPLICACIÓN PONDERACIÓN

En cada avaliación farase unha proba de recuperación da materia da avaliación anterior que se valorará
Exame
do mesmo xeito que na avaliación continua.
100%
Final extraordinario
Idem 100%
de setembro

c) Probas para recuperar materia pendente doutro curso

INSTRUMENTO EXPLICACIÓN PONDERACIÓN

Aqueles alumnos que non volven a matricularse na asignatura de relixión (posto que é unha materia optativa):
Farán un traballo por trimestre baseados nos contidos mínimos de cada curso. Se estes conseguen unha
cualificación positiva nos dous primeiros trimestres darase por superada a materia pendente. En caso contrario
100%
Traballo deberán presentarse ás probas finais de maio (e setembro se é preciso) ás que teñen dereito.
individual Aqueles que opten de novo pola relixión serán avaliados do mesmo xeito coa salvedade de que o ser esta unha
materia de contidos progresivos, considerarase que a materia pendente está superada no momento en que 100%
acade unha cualificación positiva do curso superior.

15. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

30
 En tódalas unidades dos distintos cursos terase en conta os distintos tempos de aprendizaxe dos alumnos polo que se elaborarán
actividades con tres niveles distintos: un de reforzo e repaso dos contidos aprendidos, outro de afianzamento dos mesmos e por último, un de
ampliación de coñecementos. Desta maneira tódolos alumnos terán a posibilidade de acadar os contidos mínimos desta área.
Ó final de cada unidade ofrecerase ós alumnos que tiveron maior dificultade unha serie de exercicios de reforzo adaptados ás súas
capacidades.
Este departamento colaborará e atenderá as suxerencias do departamento de Orientación no caso de ter alumnos con ACI, ou de
adaptación da competencia curricular.

16. PROGRAMA DE REFORZO PARA RECUPERACIÓN DE PENDENTES DE CURSOS ANTERIORES

Os alumnos que teñan a materia pendente de cursos anteriores serán convocados pola profesora o principio de curso para explicar en
qué consisten as probas para a súa recuperación. Poñerase unha data para a revisión dos traballos (a mediados de cada trimestre) e outra
para a entrega deles. A profesora estará a disposición dos alumnos para aclarar dudas e orientalos sempre que así o precisen nun día e hora
acordado.

17. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Realizaremos algunhas actividades especiais ,xeralmente dentro da aula, destacando os momentos fortes del calendario litúrgico e
traballaremos temas relacionados coa xusticia, o comercio xusto e a integración de inmigrantes coa axuda dos materiais das ONG
Entreculturas, Manos Unidas e Intermon Oxfam.
Este ano faremos alguna excursión cultural-relixiosa cos alumnos, para que descubran as raíces cristiás da nosa cultura. Queremos ir
visitar a basílica de San Martiño así coma a catedral e o seminario menor de Mondoñedo, como cuna da nosa diócese. A primeira de elas
plantexámola como unha excursión a pé, dada a cercanía ao noso centro e na segunda desprazarémonos en autobús. Nas dúas visitas
contaremos con guía. Esta actividade estará orienta aos alumnos de 3º e 4º da ESO.

18. ACCIÓNS DE ACORDO CO PROXECTO LECTOR

O departamento de relixión colaborará de forma activa na biblioteca, axudando e participando nas actividades que desde ela se
propoñan. Faremos suxerencias o encargado da biblioteca sobre a adquisición de fondos de temática relixiosa e que sexan axeitados as idades
e inquedanzas dos nosos alumnos. Tamén faremos fincapé nos tres apartados fundamentais do proxecto lector á hora de preparar as distintas
actividades do curso.
a) Educación documental:
Acudiremos á biblioteca escolar para que os alumnos podan localizar fondos relativos á materia: dicionarios, enciclopedias, atlas,
monografías, fontes en Internet, libros de ficción, películas (vídeo ou DVD), programas multimedia. Polo menos unha sesión con cada aula.
Tamén propoñeremos algúns traballos breves de carácter voluntario sobre determinados temas da materia que expoñerán ante os seus
compañeiros.
b) Fomento da lectura
Elaboraremos ó longo deste curso un itinerario lector e recomendaremos o lectura deses libros na aula.
31
 c) Comprensión lectora
A lectura comprensiva será unha constante cada vez que se traballe na clase con textos escritos. Trataremos de que o alumno identifique
o tema, seleccione a idea principal e a información máis relevante e chegue a conclusións aportando os eu punto de vista persoal.

19. ACCIÓNS DO PLAN DE INTEGRACIÓN DAS TIC

• Utilización de internet como fonte de documentación e ampliación de coñecementos.
• Uso do material informático para a realización de presentacións de Power point por parte dos alumnos.
• Elaboración de Websquests como instrumento de investigación e elaboración de traballos
• Exposición clara de temas por parte do profesorado a través de power point.
• Elaboración de un blog no que os alumnos poidan deixar constancia dos seus traballos e sexa un medio de comunicación entre eles, a
profesora e os pais.
• Visualización de películas.
• Escoita de temas musicais
• Elaboración de actividades para pizarra dixital.

20. EDUCACIÓN EN VALORES

A educación en valores dende a área de relixión é un dos elementos de maior importancia. Este departamento traballa de forma especial
a educación para a Paz e a educación pola igualdade de oportunidades (coeducación), o coidado do medio ambiente, a interculturalidade, a
solidariedade e os dereitos humáns que entroncan craramente cos valores evangélicos.

CONTIDOS
CONCEPTOS PROCEDEMENTOS ACTITUDES
• Dereitos humáns • Sentido da xusticia dende o
• A paz e o desarme como eixos punto de vista económico, político e
das relacións internacionais social
• Expresión colectiva e persoal en
• Letura ecoloxista da realidade • Capacidade para o encontro
liberdade
• Interculturalismo: minorías entre con otras realidades y culturas
• Investigación-acción dende o entorno
étnicas, inmigrantes... • Capacidad para la crítica
• Partir da experiencia vivida no grupo
• Resolución pacífica de sistemática
conflictos • Compromiso activo,
• A igualdade entre homes e individual y colectivo
mulleres • Respeto por el otro sexo

32
21. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

A través da materia e tendo en conta o plan de convivencia do centro intentarase:

• Contribuír ao labor de concienciación sobre a importancia dunha axeitada convivencia escolar que permita unha mellor
relación ensinanza-aprendizaxe.
• Detectar o antes posible conflitos que poidan xurdir nas aulas para resolvelos de maneira pacífica.
• Establecer normas de funcionamento e organización das clases baseadas na responsabilidade o respecto ós demáis e ás súas
diferenzas culturais e relixiosas.
• Motivar ao alumnado para que interiorice a cultura do diálogo e a mediación.
• Fomentar a realización de actividades que potencien o respecto á diversidade. Para iso potenciarase o traballo de xeito
cooperativo e grupal.

22. PUBLICIDADE DA PROGRAMACIÓN

A programación do departamento será subida á rede a través do blog www.maskreli.blogspot.com quedando así a disposición de todos.
Tamén se dará a coñecer aos alumnos nas clases, facendo fincapé nos obxectivos, criterios de avaliación e de cualificación.

23. PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A APLICACIÓN DA PROPIA PROGRAMACIÓN

Despois de cada avaliación e tomando como referente os resultados académicos, os profesores do departamento en reunión levarán a
cabo a avaliación do proceso de ensino analizando e reflexionando sobre os seguintes aspectos:

• Cumprimento da programación no tempo indicado.

• Selección de contidos en función de cada grupo
• Programación das actividades segundo os distintos grupos
• Estratexias metodolóxicas adoptadas tendo en conta a diversidade dos alumnos
• Utilización de medios audiovisuais e informáticos
• Utilización da biblioteca escolar e fomento da lectura
• Seguimento do programa de reforzo para os alumnos coa materia pendente de cursos anteriores

Os resultados desta avaliación recolleranse na memoria de fin de curso, e será tido en conta para elaborar a programación do curso seguinte.

Foz, a 19 de OUTUBRO de 2010

Asdo,: Begoña Abad Navas

33