Opracowanie zagadnień na egzamin z mikroekonomii 2010/2011

1. Omów różnice o raz podaj przykłady zagadnień, jakimi zajmują się mikro-, mezo-, makro-,
megaekonomia.

Mikroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych

charakterystycznych dla poszczególnych podmiotów np. firm, gospodarstw domowych lub
zachodzących w poszczególnych obszarach gospodarki np. branża, rynek pojedynczego
produktu.

Mezoekonomia analizuje procesy zachodzące w obrębie poczególnych działów gospodarki,

branż i gałęzi oraz grup społecznych np. ekonomiki branżowe i sektorowe, studia regionalne,
teorie zachowania grup społecznych.

Makroekonomia bada zjawiska i procesy zachodzące w obrębie całej gospodarki np. wydatki i
dochody budżetu państwa, poziom zatrudnienia i inflacji czy inwestycji w gospodarce, a także
interesuje się celami, metodami i narzędziami polityki gospodarczej oraz jej skutecznością.

Megaekonomia bada problemy gospodarki światowej np. funkcjonowanie tejże gospodarki,

globalizacja, globalne przepływy finansowe, gospodarowanie zasobami ziemi, wymiana
międzynarodowa.
2. Wyjaśnij różnice między ekonomią pozytywną a normatywną, omów funkcje ekonomii.

Ekonomia pozytywna opisuje fakty gospodarcze natomiast ekonomia normatywna angażuje

się w sprawy ocen wartościujących.

Funkcje ekonomii:
 Aplikacyjna – użytkowa, wykorzystanie wiedzy, wniosków w praktyce
przedsiębiorstw, gospodarstw domowych czy państwa.
 Poznawcza – dostarcza wiedzy o zjawiskach gospodarczych, analizuje i interpretuje
przyczyny i skutki zjawisk, znajdując mechanizmy rozwiązywania problemów.
3. Wyjaśnij problem rzadkości w ekonomii.
Rzadkość dóbr jest podstawą wyborów ekonomicznych. Gdyby bowiem dobra występowały
w obfitości to wszystkie cele mogłyby być w pełni osiągnięte, bez konieczności
podejmowania decyzji jak użyć ograniczonych środków. Rzadkość zmusza do podejmowania
wyborów ekonomicznych w każdych warunkach. Są trzy podstawowe problemy:
 Co produkować? Nie można produkować wszystkiego w jednakowych ilościach,
dlatego trzeba ustalić hierarchię potrzeb.
 Jak produkować? W jaki sposób dobra powinny być produkowane? Brać pod uwagę
zasoby, jakimi dysponujemy, metodę wytwarzania, czy to że produkcja jest
kosztowna, pracochłonna?
 Dla kogo produkować? W przypadku innym niż system gospodarowania to jaki
system zastosować?
4. Wyjaśnij różnice między dobrami prywatnymi i publicznymi oraz dobrami wolnymi i
ekonomicznymi.
 Dobra publiczne to dobra, które zaspokajają potrzeby zbiorowości społecznej, nie zużywają
się jednorazowo, nie mogą być zastąpione przez dobra prywatne i nikt nie może być
pozbawiony korzystania z nich.

Dobra prywatne są one przedmiotem indywidualnych osób, dobra te w skutek nabycia i

uzytkowania, konkurują ze sobą.

5. Omów cechy gospodarki centralnie planowanej, rynkowej i mieszanej.

Gospodarka centralnie planowana:

 Dominacja państwowej własności wszelkich zasobów

 Własność prywatna ograniczona do zasobów dóbr konsumpcyjnych lub nielicznych wyjątków
tj. rolnictwo, rzemiosło,
 Centralnie planowanie celów, proporcji gospodarczych,
 Środki niezbędne do produkcji i fundusze rozdzielane są centralnie
 Centralne organy gospodarcze decydują o podziale uzyskanych środków rzeczowych i
pieniężnych,
 Rola podmiotów gospodarczych ograniczona do funkcji wykonawczych,
 Ograniczona samodzielność, inicjatywa i motywacja,
 Ograniczona rola rynku i pieniądza.

Gospodarka rynkowa:

 Dominuje własność prywatna zasobów gospodarczych,

 Ograniczony zakres własności państwa,
 System podejmowania decyzji oparty o mechanizm rynkowy oraz system cen,
 Sposób podziału zasobów oraz dochodu pomiędzy różne dobra i usługi określany przez ceny tych
dóbr i preferencje konsumentów,
 Ograniczona rola państwa i jego instytucji,
 Swoboda gospodarcza, pobudzona przedsiębiorczość i rywalizacja o korzystniejsze wyniki
finansowe.

Gospodarka mieszana:

 Gospodarka w której występują zarówno cechy gospodarki centralnie planowanej – chodzi tu

głownie o rolę państwa i jego instytucji – zakres interwencjonalizmu państwa.
 A także gospodarki rynkowej.
6. Omów system wzajemnych relacji i powiązań pomiędzy gospodarstwami domowymi,
przedsiębiorstwami i państwem w gospodarce rynkowej.
 Gospodarstwo domowe jest osoba lub grupa osób wspólnie gospodarujących dla najlepszego
zaspokojenia potrzeb. Celem gospodarstwa domowego jest maksymalizacja korzyści z
konsumpcji. Gospodarstwa domowe stanowią największą grupę konsumentów, dostarczają
na rynek czynników produkcji tj. praca, ziemia, kapitał , osiągając z nich dochody.
Wykorzystując zdolności przedsiębiorczości stają się producentami.
 Przedsiębiorstwo jest to zespół osobowych, rzeczowych, finansowych zasobów
gospodarczych, zorganizowanych i skoordynowanych w formie wyodrębnionego
 przedsięwzięcia gospodarczego w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Celem
przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku oraz rozwój i trwanie na rynku. Rolą
przedsiębiorstwa jest dostarczanie dób i usług w zależności od preferencji konsumentów.
 Państwo i jego instytucje – rząd i samorząd terytorialny. To Państwo:
 Ustanawia prawa i przepisy szczegółowe, w tym prawa prawa własności, zasady
funkcjonowania rynku,
 Dostarcza dobra i usługi publiczne,
 Dokonuje płatności transferowanych – świadczenia pieniężne na rzecz jednostki, od
których nie wymaga się w zamian żadnych kontrświadczeń <usług>,
 Nakłada podatki,
 Zarządza majątkiem publicznym,
 Stabilizuje gospodarkę zapobiegając wahaniom koniunktury,
 Wpływa na alokacje zasobów w gospodarce.
7. Wyjaśnij pojęcie racjonalności gospodarowania, omów zasady racjonalnego gospodarowania.

Racjonalność gospodarowania – cecha działalności ludzkiej, polega na wykorzystaniu zasad

poprawnego myślenia i skutecznego działania dla osiągnięcia preferowanego celu.

Zasada racjonalnego gospodarowania: oznacza, iż założony cel gospodarczy powinien być osiągalny:

 Za pomocą najmniejszej koniecznej ilości środków – metoda najmniejszego nakładu środków

lub inaczej zasada oszczędności środków.
 Z użytej ilości środków należy osiągać możliwie największy stopień realizacji – metoda
największego efektu lub inaczej zasada największej wydajności.
 Oba warianty są równorzędne pod względem skuteczności ale nie można ich stosować
łącznie.
8. Wyjaśnij warunek optymalności podejmowanych decyzji ekonomicznych z punktu widzenia
wielkości całkowitych i krańcowych.

 Wg wielkości całkowitych: decyzje dotyczące konsumpcji i produkcji są optymalne, jeśli

gwarantują realizację celu podmiotu gospodarczego i zapewniają największą możliwą
nadwyżkę korzyści całkowitych nad kosztami całkowitymi osiągnięcia celu jest to tzw. Stan
równowagi podmiotu gospodarczego
 Wg wielkości krańcowych: decyzje są optymalne, gdy korzyść krańcowa kolejnej jednostki
zrównuje się z jej kosztem krańcowym.

9. Zdefiniuj pojęcie kosztu alternatywnego oraz sposoby jego pomiaru.

Koszt alternatywny- inaczej koszt straconych możliwości, jest to wartość najlepszej z

możliwych korzyści, utraconych w wyniku wyboru ekonomicznego.

Koszt alternatywny można mierzyć:

 W pieniądzu poprzez cenę lub wartość dóbr, z których zrezygnowaliśmy
 Poprzez ilość dóbr, z której podmiot gospodarczy zrezygnował aby móc wytworzyć
lub nabyć więcej jednostek drugiego dobra.
 10. Na przykładzie granicy możliwości produkcyjnych wyjaśnij prawo rosnącego kosztu
alternatywnego.

Prawo rosnącego kosztu alternatywnego mówi, że za kolejne przyrosty produkcji trzeba płacić coraz
więcej, czyli ponosić coraz większy koszt alternatywny. Przy danych zasobach i technologii
zwiększenie produkcji jednego rodzaju dobra X oznacza częściową rezygnację z produkcji drugiego
dobra Y. Korzyści osiągnięte z decyzji o produkcji określonej ilości dóbr – X kosztują społeczeństwo
pewne ilości dóbr – Y, które można by wytworzyć przy pomocy zasobów zużytkowanych na produkcję
X. Koszt ten ma tendencję rosnącą, koszt drugiej jednostki dobra jest większy aniżeli pierwszej, koszt
trzeci jest większy aniżeli drugiej. Tak więc każdej korzyści/zyskowi z podjętej decyzji gospodarczej
towarzyszy koszt alternatywny.

11. Omów sposoby zwiększania wydajności i efektywności posiadanych wyrobów.

 Podział pracy – czyli podział czynności i zakresu czynności pomiędzy wytwórców lub zespoły
wytwórcze.
 Specjalizacja – czyli dążenie do zwiększenia ilości efektu osiągniętego z określonego nakładu lub
zmniejszenie nakładów (kosztów) niezbędnych do wytworzenia jednego dobra.
 Korzyści skali – dążenie do powiększenia rozmiarów produkcji, któremu towarzyszy mniej niż
proporcjonalny wzrost całkowitych kosztów produkcji – produkcja rośnie szybciej niż koszty.
 Korzyści zakresu – dążenie do oszczędności w kosztach, uzyskane z tytułu wytworzenia różnych
rodzajów produktów w jednej firmie.
 Wymiana towarowa – zapewnia korzyści komparatywne.

Korzyści absolutne – zdolność produkowania dobra mniejszymi nakładami czynników produkcji niż
dokonują tego inni producenci.

Korzyści komparatywne – zdolność produkowania dobra po niższych kosztach alternatywnych niż

robią to inni producenci.

12. Zdefiniuj pojęcia: rynek, cena absolutna, cena relatywna, dochód nominalny oraz dochód
realny.
 Rynek – miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający w celu dokonania transakcji.
 Cena nominalna – absolutna – to kwota pieniężna, oferowana za jednostkę towaru.
 Cena relatywna – realna – relacja ceny jednego dobra do drugiego dobra.
 Dochód nominalny – dochód w ujęciu pieniężnym, w cenach bieżących.
 Dochód realny – dochód nominalny skorygowany o poziom inflacji. Od wysokości dochodu
realnego zależy siła nabywcza konsumenta, czyli ilość dóbr i usług, które może on nabyć za
dochód nominalny. Wzrostowi dochodu nominalnego towarzyszyć może obniżenie dochodu
realnego. Opisana sytuacja ma miejsce, gdy ceny dóbr i usług rosną szybciej niż płace, czyli
dochody pieniężne.
13. Zdefiniuj pojęcie popytu, scharakteryzuj determinanty popytu oraz prawo popytu.

Popyt – odwrotna relacja między ceną danego dobra a ilością, jaką konsumenci są skłonni nabyć w
danym czasie, na danym rynku, ceteris paribus.

Prawo popytu – przy wyższych cenach występują zapotrzebowania na mniejszą ilość dóbr, a przy
niższych cenach zapotrzebowanie rośnie.
Determinanty popytu:

 cenowe – odnoszą się do ceny danego dobra

 spadek ceny – rozszerzenie się popytu, ruch po krzywej popytu w dół
 wzrost ceny – kurczenie się popytu, ruch po krzywej w górę.
 Pozacenowe – niezwiązane z ceną danego dobra
 Dochody nabywcy
 Ceny innych dóbr
 Gusty i preferencje nabywcy
 Struktura demograficzna
 Reklama
 Oczekiwania, co do przyszłych dochodów
 Czynnik losowy

14. Wyjaśnij różnice między popytem a wielkością popytu, rozszerzeniem/zwężeniem

a wzrostem/spadkiem popytu.
 Popyt to odwrotna relacja między ceną określonego dobra a ilością, którą konsumenci są skłonni
nabyć w danym czasie.
 Wielkość popytu to zgłoszona ilość dóbr, jaką konsumenci są skłonni nabyć po danej cenie.
 Rozszerzenie oznacza wzrost ceny danego dobra, natomiast zwężenie spadek ceny.
 Wzrost popytu – wzrost zapotrzebowania na dane dobro, a spadek to spadek zapotrzebowania
na dane dobro w zależności od determinantów niecelowych.
15. Wyjaśnij różnice między popytem potencjalnym i efektywnym oraz popytem pierwotnym i
odtworzeniowym.
 Popyt potencjalny – to jedynie zgłoszona chęć zakupu, nie poparta możliwościami jej
sfinalizowania.
 Popyt efektywny – rzeczywisty, realny – zapotrzebowanie poparte możliwościami zakupu
dobra.
 Popyt pierwotny – nowy – wyposażenie przedsiębiorstwa czy domu w niezbędne urządzenia,
sprzęty, itp. po raz pierwszy
 Popyt odtworzeniowy – resystucyjny – wymiana dotychczasowego parku maszynowego czy
wyposażenia domu na nowy.
16. Na przykładzie efektu prestiżowego, efektu snobizmu, oraz efektu owczego pędu omów
nietypowe zachowania konsumentów.
 Efekt owczego pędu – konsument nabywa tym więcej określonego dobra im więcej tego
dobra nabywają pozostałe gospodarstwa domowe.
 Efekt snobizmu – polega na tym, że mniej cenione jest dobro, które cieszy się
zainteresowaniem innych.
 Efekt prestiżowy (Veblena) – dotyczy popytu na dobra prestiżowe. Ich konsumpcja świadczy
o statusie konsumenta. Popyt na takie dobra wzrasta, gdy wzrasta ich cena.
17. Zdefiniuj pojęcie podaży, scharakteryzuj determinanty podaży oraz prawo podaży.

Podaż – relacja między ceną dobra a ilością dobra, którą producenci są skłonni dostarczyć na rynek w
danym czasie.
Prawo podaży – ilość towaru jaka zostanie zaoferowana do sprzedaży jest wprost proporcjonalna do
jego ceny – wyższe ceny to więcej dóbr na rynku i odwrotnie.

Determinanty podaży:

 cenowe

spadek ceny –kurczenie się podaży, ruch po krzywej podaży w dół, wzrost ceny – rozszerzenie się
podaży, ruch po krzywej podaży w górę.

 pozacenowe
 Koszty wytwarzania
 Zmiany produkcyjności – technologia
 Rentowność produkcji dóbr substytucyjnych
 Czynniki naturalne
 Zmiana dostępności zasobów
 Konkurencja
 Oczekiwanie
 Czynniki losowe

18. wyjaśnij różnice pomiędzy podażą a wielkością podaży, rozszerzeniem/zwężeniem a

wzrostem i spadkiem podaży.
 Podaż to relacja między ilością dobra, którą producenci są w stanie oferować w danym czasie
i ceną tego dobra.
 Wielkość podaży – wyrażona wartościowo lub w postaci ilości dobra, jaką producenci
dostarczą na rynek.
 Rozszerzenie i zwężenie – oznacza wzrost i spadek cen dobra będącego przedmiotem
sprzedaży.
 Wzrost i spadek – oznacza wzrost i spadek wielkości podaży przy każdej cenie.

19. Omów warunki równowagi rynkowej i wyjaśnij na czym polega działanie mechanizmu
rynkowego.

Równowaga rynkowa jest jednym z fundamentalnych pojęć w ekonomii i w teorii ekonomii. Ogólnie
określa się tak sytuację, w której wszystkie siły rynkowe równoważą sięa wartości zmiennych
ekonomicznych pozostają niezmienne. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej
określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych
dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu równa jest wielkości
podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i pobyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje
równowaga rynkowa jest ceną równowagi.

Mechanizm rynkowy – proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku,

którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości
popytu i podaży, przez odpowiednie ustalenie ceny równowagi.

20. Omów przyczyny i skutki rynkowe wprowadzenia cen: minimalnej i maksymalnej.

Z praktyki wiadomo, że przedsiębiorstwa często wykorzystują istnienie ceny minimalnej do
osiągnięcia nadzwyczajnych zysków, jest to także bodziec zniechęcający do obniżenia kosztów, choć z
drugiej strony może dać czas na naprawienie przedsiębiorstwa, konsolidacji rynku, itp.

Cena minimalna nie jest korzystna dla konsumenta. Konsument przy w wprowadzeniu ceny
minimalnej traci, bo kupuje dobra drożej niż na wolnym rynku, gdzie cena równowagi byłaby niższa;
płaci podatki, z których Państwo skupuje od producenta produkty; kupuje dobra niskiej jakości, bo
producent nie jest zainteresowany podnoszeniem jakości produktu, który i tak sprzeda po cenie
minimalnej.

Cena maksymalna to cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane
dobro. Skutkami takiej ceny są: powstawanie i rozwój czarnego rynku, niedobór towaru
(nieopłacalność produkcji), marnowanie produktów (nieopłacalność sprzedaży, w rolnictwie –
nieopłacalność zbiorów)

21. Omów rodzaje i współczynniki elastyczności popytu oraz determinanty elastyczności cenowej
popytu.

Elastyczność cenowa popytu – jest miarą relatywnej zmiany nabywanej ilości dobra x, jaka dokonuje
się pod wpływem relatywnej zmiany ceny tego dobra. Edp=1 neutralny, Edp>1 wysoce elastyczny,
Edp<1 mało elastyczny.

Elastyczność mieszana (krzyżowa) – wyraża relatywną zmianę ilości nabywanej dobra x pod wpływem
relatywnej zmiany ceny pod wpływem innego dobra – jakiegokolwiek. Edm>0 substytuty, Edm=0
stosunek dwóch dóbr niezależnych, Edm<0 komplementarne względem siebie.

Elastyczność dochodowa – wyraża relatywną zmianę ilości nabywanego dobra x pod wpływem
relatywnej zmiany dochodu. Określa rodzaj dobra w budżecie konsumenta. Edi>0 dobro normalne, i
wyższego rzędu, Edi<0 dobro podrzędne i podstawowe.

Determinanty elastyczności cenowej popytu:

 Ilość substytutów i stopień substytucyjności – im więcej substytutów i im bardziej są one

doskonałe tym większy współczynnik elastyczności
 Rodzaj dóbr – dla podstawowych mało elastyczny, dla luksusowych wysoce elastyczny
 Znaczenie dobra dla konsumenta i jego udział w budżecie – jeśli dane dobro ma duży udział w
budżecie to popyt będzie stosunkowo elastyczny
 Poziom ceny towarów – im wyższa cena tym wyższa elastyczność
 Czas trwania zmiany ceny, który wyznacza zdolność reakcji konsumenta na zmianę ceny i
możliwość zmiany struktury budżetu.
 Trwałość dóbr – trwałe dobra są zwykle bardziej elastyczne.

22. Omów współczynnik elastyczności cenowej podaży oraz scharakteryzuj jej determinanty.

Cenowa elastyczność podaży – stosunek procentowej zmiany wielkości podaży do

procentowej zmiany ceny. Odnosi się do sposobu, w jaki wielkość podaży reaguje na zmiany
cen – jeżeli mała zmiana ceny wywoła względnie dużą zmianę podaży to mówimy że podaż
 jest elastyczna; jeżeli duża zmiana ceny wywoła względnie małą zmianę podaży to mówimy
że podaż jest nieelastyczna.

Determinanty podaży:
 Zmiana kosztów produkcji kolejnych jednostek
 Czas potrzebny na reakcje konsumenta
 Zdolności przystosowania się firm do ruchów cen w zależności od rodzaju produkcji
 Rodzaj towaru
 Rodzaj działalności wytwórczej

23. Wyjaśnij pojęcie użyteczności całkowitej oraz użyteczności krańcowej, na przykładzie

pierwszego prawa Gossena omów wzajemne relacje między tymi wielkościami.

Użyteczność całkowita – całkowite zadowolenie, jakie osiąga jednostka z tytułu konsumpcji

określonej ilości danego dobra.

Użyteczność krańcowa – dodatkowe zadowolenie jakie osiąga jednostka ze zwiększenia konsumpcji

dobra o kolejną, dodatkową jednostkę.

Zgodnie z pierwszym prawem Gossena – malejącej użyteczności krańcowej – w miarę konsumpcji

coraz większej ilości jednostek określonego dobra, użyteczność całkowita rośnie. Przyrosty te są coraz
mniejsze, co wynika ze spadku użyteczności krańcowej, która następuje wraz ze wzrostem
konsumpcji- im więcej danego dóbr, tym mniej wartościowa jest ostatnia skonsumowana jednostka.

24. Na podstawie drugiego prawa Gossena omów pojęcie i warunki równowagi konsumenta.

Konsument osiąga stan równowagi – maksymalnej satysfakcji w ramach dochodu, którym dysponuje
– gdy w pełni wydatkując swój dochód uzyskuje z każdego dobra jednakową użyteczność krańcową w
przeliczeniu na jedną jednostkę pieniężną.

25. Omów krótkookresowe decyzje produkcyjne w oparciu o analizę funkcji produkcji.

W przedziale AB każdy dodatkowy nakład czynnika zmiennego powoduje rosnący przyrost produkcji,
wydajność rośnie szybciej niż wynosi tempo zmiany nakładu czynnika zmiennego- prawo wydajności
więcej niż proporcjonalnej.

W przedziale BC to tzw. realny odcinek krzywej, oznacza, że od pewnego momentu wzrost nakładu
czynnika zmiennego powoduje coraz mniejsze przyrosty produkcji – prawo wydajności mniej niż
proporcjonalnej.

Od punktu C wyczerpuje się możliwość wzrostu produkcji drogą powiększenia nakładu.

 26. Zdefiniuj pojęcie, wyjaśnij różnice i wzajemne współzależności pomiędzy produkcyjnością
całkowitą, przeciętną i krańcową.

Produkcyjność krańcowa – zmiana efektywności spowodowana nieproporcjonalnym przyrostem

produkcji w następstwie angażowania kolejnej jednostki zmiennego czynnika produkcji np. pracy.

Produkcyjność przeciętna wielkość produkcji przypadająca na jednostkę nakładu czynnika zmiennego

np. pracy.

Produkcyjność całkowita – wielko

27. Dokonaj punktu równowagi przedsiębiorstwa.

Przy danym poziomie całkowitych wydatków na zakup czynników produkcji istnieje tylko jedna
kombinacja nakładu P i K maksymalizująca wielkość produkcji. Graficznie tj. punkt styczności
izokoszty z możliwie najwyżej wyżej położoną izokwantą produkcji.

28. Scharakteryzuj rodzaje i przebieg funkcji kosztów w krótkim i długim okresie.

W długim okresie poziom produkcji przedsiębiorstwa określa punkt, w którym długookresowe koszt
krańcowe są równe przychodom krańcowym, a cena nie jest mniejsza od długookresowych kosztów
przeciętnych przy tych rozmiarach produkcji. Jeżeli cena jest niższa od długookresowych kosztów
przeciętnych firma powinna ulec likwidacji.

W krótkim okresie przedsiębiorstwo nie jest w stanie dostosować niektórych swoich nakładów do
zmieniających się warunków. Do kosztów zaliczane są natomiast wszystkie ponoszone wydatki. W
krótkim okresie część kosztów przedsiębiorstwa jest stała. Wydatki na inne czynniki produkcji np. na
pracę, są w krótkim okresie zmienne. Koszt wykorzystania zmiennych czynników produkcji jest
określony mianem krótkookresowych kosztów zmiennych. Krótkookresowe koszty całkowite są
równe krótkookresowym kosztom zmiennym i stałym.

29. Wyjaśnij różnice między technicznym optimum produkcji a ekonomicznym optimum

produkcji.

TOP – oznacza taką ilość produkcji, która będzie wytwarzana przy najniższym koszcie przeciętnym.
Każdemu przedsiębiorstwu odpowiada Inne optimum produkcji, należy tu wziąć pod uwagę
chłonność rynku, oraz ceny produkowanego dobra.

EOP – Uk=Kk warunek maksymalizacji zysku Uc>Kc lub warunek minimum straty Kc>Uc)

30. Omów uwarunkowania decyzyjne wynikające z zasady tymczasowości.

Jeżeli cena dobra jest wyższa od kosztów jednostkowych a mniejsza bądź równa kosztom
jednostkowym zmiennym to przedsiębiorstwo produkuje stratę, ale mimo wszystko pokrywa część
swoich kosztów stałych więc w krótkim okresie może produkować pomimo straty. Natomiast jeśli
koszty stałe przewyższają cenę należy zamknąć przedsiębiorstwo.
 31. Dokonaj charakterystyki konkurencji doskonałej, pełnego monopolu, oligopolu oraz
konkurencji monopolisty tycznej. => załącznik
32. Na przykładzie konkurencji doskonałej scharakteryzuj punkt niwelacji oraz punkt zamknięcia
przedsiębiorstwa. => załącznik
33. Na przykładzie rynku monopolu wyjaśnij na czym polega stosowanie dyskryminacji cenowej
oraz omów jej rodzaje.

Dyskryminacja cenowa – monopolista może stosować dyskryminację cenową co oznacza

różnicowanie ceny niezwiązane ze zmianą kosztów wytwarzania.

 Niedoskonała – polega na uzależnieniu ceny od ilości jednostek nabywanego produktu np.

sprzedaż hurtowa i detaliczna lub w odniesieniu do róznych grup odbiorców – gospodarstwa
domowe i odbiorcy instytucjonalni.
 Doskonała – polega na sprzedawaniu poszczególnych jednostek produktu po najwyższej
możliwej do uzyskania cenie – każdorazowo cena negocjowana z poszczególnym odbiorcą.
34. W oparciu o analizę rynku oligopolu wyjaśnij na czym polega cenowa strategia
niedopuszczania na rynek nowych firm oraz strategia eliminacji firm już istniejących.

Działające już na rynku firmy maksymalizowałyby swoje łączne zyski gdyby zachowywały się jak
wielozakładowy monopolista. Jeżeli zatem nieliczni producenci w gałęzi ustalą, że będą działali jak by
byli monopolem to suma ich zysków zostanie zmaksymalizowana. Trudno jednak powstrzymać
pojedyncze firmy od łamania uzgodnionego porozumienia. Dlatego ten rynek jest dosyć mocno
ograniczony. Jeżeli jedna z firm zwiększyłaby produkcję nie trzymając się ustalonej ceny, jej zyski
wzrosną, bo utarg krańcowy przewyższa koszt krańcowy. Jednak zyski te powstają kosztem
partnerów zmowy.

35. W oparciu o rynek monopolistyczny zdefiniuj pojęcie niszy monopolowej oraz omów poza
cenowe formy konkurencji stosowane na tym rynku.

Nisza monopolowa – część przestrzeni konsumpcji w ramach której dany oferent oddziałuje na
określonych nabywców tak jak monopolista, przywiązując ich do siebie przy pomocy cechy
wyróżniającej jego produkt. Wielkość niszy monopolowej zależy od siły oddziaływania cechy
różnicującej. Im jest ona większa tym nisza jest bardziej rozległa.

Formy konkurencji:
 Różnicowanie produktu pod względem marki, znaku produktu, nazwy firmy,
opakowania, itp.
 Konkurencja jakościowa – znaki jakościowe, certyfikaty
 Zróżnicowanie usług towarzyszących sprzedaży np. szybkość dostaw, dogodny
system kredytowania, serwis, warunki gwarancji, świadczenie usług dodatkowych
 Reklama i promocja sprzedaży
 Informacja – o rynku, rodzaju towarów, cenach
36. Na przykładzie rynku czynników produkcji określ zakres podmiotowy teorii dystrybucji oraz
zdefiniuj pojęcie popytu pochodnego.
Teoria dystrybucji wyjaśnia: w jaki sposób wyceniane są czynniki produkcji? Jakie przynoszą dochody?
A także bada uwarunkowania tych zależności i sposoby podziału strumienia dóbr i usług w
społeczeństwie.

W tradycyjnym ujęciu teoria ta rozpatruje problem podziału w kategoriach analizy rynku:

 Każdy czynnik produkcji jest kupowany i sprzedawany na rynku

 Warunki podaży i popytu na każdy z tych czynników są określone przez ceny równowagi –
renty, płace, procent – i wykorzystaną ilość równowagi, zaś ich skutkiem jest zapewnienie
strumienia dochodu proporcjonalnego do użytych czynników produkcji.

Popyt na czynniki produkcji jest popytem pochodnym, wyprowadzonym z popytu na produkty

finalne!

37. Wyjaśnij różnicę między dochodem transferowanym a rentą ekonomiczną.

Dochód transferowany – nominalny dochód dla czynników wywołujących ich podaż, a nie
alternatywne użycie. Określając ten dochód otrzymujemy minimalne ceny, takie by dana jednostka
lub ilość czynnika została zaoferowana na rynku.

Renta ekonomiczna – otrzymany przez właściciela ziemi (lub innych czynników produkcji) dochód,
który przekracza poziom dochodów transferowanych

38. Omów determinanty popytu na ziemię oraz podaży ziemi.

Podaż ziemi – jest sztywna – doskonale nieelastyczna – bowiem ziemia jako naturalny czynnik
produkcji ograniczona jest do istniejących rozmiarów danych przez naturę => cena nie wpływa na
ilość ziemi oferowanej na rynku, a o ilości decyduje przyroda.

Popyt ziemi – zależy od decyzji potencjalnych nabywców oraz rozmiarów zapotrzebowania na

produkty ziemi. Popyt jest podobnie jak dla innych czynników produkcji popytem pochodnym, co
oznacza, iż wynika z popytu na dobra końcowe i wartość krańcową produktu.

39. Na przykładzie tzw. zasady Hotellinga wyjaśnij, na czym polega równowaga na rynku
zasobów.

Równowaga na rynku zasobów wystąpi, gdy oczekiwane roczne tempo wzrostu ceny zasobu zrówna
się ze stopą procentową. Np. jeśli cena zasobu wzrasta rocznie w tempie 20% a stopa procentowa na
rynku wynosi 15% równowagi nie będzie, gdyż bardziej atrakcyjne są lokaty w zasobach.

40. Omów pojęcie renty gruntowej.

Inaczej renta różniczkowa –szczególny rodzaj dochodu, który wynika z różnicy w jakości ziemi, jej
walorach poza rolniczych i konkurencyjnych wobec siebie zastosowaniach – np. na cele budowlane,
rekreacyjne, transportowe – a także wynikające z położenia – lokalizacja, działki. Zróżnicowanie cen
to także wynik różnej produkcyjności krańcowej ziemi i krańcowych utargów z produkcji ziemi.

41. Omów determinanty popytu na kapitał rzeczowy oraz podaży tego kapitału. => załącznik
42. Omów determinanty popytu na kapitał finansowy oraz podaży tego kapitału. => załącznik
43. Omów determinanty popytu na pracę i podaż pracy.
Determinanty popytu:

 Popyt i ceny na rynku produktów i usług przedsiębiorstwa

 Technologia wytwarzania określająca niezbędny zestaw i proporcje stosowanych czynników
wytwórczych.
 Cena pracy
 Cena substytucyjnych czynników wytwórczych – kapitału

Determinanty podaży:

 Preferencje osób dotyczących pracy i czasu wolnego

 Wysokość wynagrodzenia za jednostkę oferowanej pracy
 Pozapłacowe źrodła dochodu
 Aktywność zawodowa innych członków gospodarstwa domowego
 Czynniki demograficzne i społeczne
 Sytuacja na rynku pracy.

44. Na przykładzie analizy funkcji podaży pracy wyjaśnij oddziaływanie efektu substytucyjnego
oraz efektu dochodowego wzrostu płacy.

Dodatnio nachylona część krzywej podaży pracy wyraża zależność: im wyższa płacs, tym większa
podaż pracy.

Zachodzi tu efekt substytucyjny – im wyższy poziom oferowanej płacy tym chętniej jednostka
poświęca kolejną godzinę czasu wolnego w zamian za dodatkowe wynagrodzenie.

Gdy jednak dochód na jednostkę jest bardzo wysoki może pojawić się efekt dochodowy – czas wolny
jest wartością ważniejszą niż możliwość osiągnięcia dodatkowego dochodu. Krzywa podaży reaguje
wówczas negatywnie na wzrost płac.