Actieplan hulp op school…….

…..niet pas als het al veel te laat is

Met de meeste van onze kinderen gaat het goed. Ze zijn gezonder dan vroeger, ze zijn hoger
opgeleid dan vroeger, ze zijn zelfstandiger dan vroeger en ze hebben meer mogelijkheden om
te genieten van het leven dan vroeger.

Dat geldt voor de meeste kinderen. Helaas niet voor allemaal. Als je geboren wordt met een
handicap is toegankelijk onderwijs nog niet altijd zo vanzelfsprekend zoals we zouden willen.
Ook komen relatief veel kinderen niet goed mee op school vanwege bijvoorbeeld
gedragsproblemen of een gebrekkige opvoeding thuis. Andere kinderen ondervinden de
gevolgen van ouders die kampen verslavingsproblemen of psychiatrische klachten, met
verwaarlozing, mishandeling of zelfs de dood van kinderen tot gevolg.

De vraag naar zorg voor onze jeugd neemt de afgelopen jaren dan ook toe. Er is steeds meer
vraag naar speciaal onderwijs en jeugdpsychiatrie. Ook de aanspraak op bijzondere
ziektekosten door bijvoorbeeld kinderen met een handicap neemt toe.

Het huidige kabinet heeft maar één antwoord voor al deze kinderen: bezuinigen. De effecten
daarvan zijn rampzalig voor duizenden kinderen:

Kinderen met handicaps en gedragsproblemen op de bank

Rechts bezuinigt 300 miljoen op het 'passend onderwijs' waar kinderen met bijvoorbeeld
gedragsproblemen of een handicap onderwijs krijgen naar hun talenten en mogelijkheden. De
gevolgen: grotere klassen, minder aandacht voor kinderen die dat nodig hebben, 6000 banen
minder in het speciaal onderwijs en steeds meer kinderen die niet langer naar school gaan
omdat de noodzakelijke begeleiding simpelweg verdwijnt. Kinderen met gedragsproblemen,
epilepsie of een meervoudig handicap wordt de kans ontnomen om iets van hun leven te
maken.

Een systeemwijziging gecombineerd met bezuinigingen: dat is vragen om ellende

Politiek Nederland is het over één ding eens: we willen kinderen eerder helpen, niet pas als de
problemen zo groot zijn geworden dat we eigenlijk te laat zijn. De jeugdzorg moet daarom een
versnelde omslag maken naar preventie. Ondertussen loopt het aantal kinderen in de zware
zorg helaas op. Twee redenen om niet nu zo hard in te grijpen. De eerste reden is omdat
systeemwijzigingen gecombineerd met bezuinigingen op pijnlijke fiasco’s uitdraaien. De tweede
reden is hard maar onvermijdelijk: het is vragen om meer zware gevallen die we allemaal
koste wat kost willen vermijden.

Een eigen bijdrage van 3400 euro per kind

Ouders van kinderen die gebruik maken van jeugdzorg moeten van dit kabinet een eigen
bijdrage betalen van 3400 euro. We hebben het hier in heel veel gevallen aan de ene kant over
probleemgezinnen aan de onderkant van de samenleving of aan de andere kant over zorgzame
ouders met kinderen met torenhoge ziektekosten. Voor hen is een dergelijke bijdrage
onbetaalbaar.

Minder plekken dan nodig op het praktisch onderwijs

Jongeren die op het theoretisch onderwijs niet meekomen zijn gebaat bij een degelijke
praktische opleiding. Voor ‘witte-boordenbanen’ hebben zij wellicht geen talent, in talloze net
zo belangrijke ‘blauwe-boordenbanen’ blinken ze uit. Mits er ruimte is voor praktijkonderwijs
en zogenaamd leerwegondersteunend onderwijs. Dat wordt echter ‘dichtgeschroeid door dit
kabinet: er mag geen kind meer bij. Kinderen die niet meekomen in het reguliere onderwijs
belanden daardoor op de bank.

Een onderwijsachterstand is je eigen probleem

Het onderwijsachterstandenbeleid wordt met 50 miljoen gekort. En ondertussen worden ook de
voorzieningen voor jongeren met problemen, zoals de Wajong en de maatschappelijke
begeleiding afgeknepen. Een alternatief wordt niet geboden. Het kabinet heeft voor jongeren
met een achterstand maar één boodschap: dat los je zelf maar op.

Wie de plannen voor de jeugd van dit kabinet bekijkt kan maar een conclusie trekken. Dit
kabinet heeft maar één ambitie: 18 miljard bezuinigen. De verwoestende effecten op lange
termijn van de bezuinigingsslag op korte termijn loopt men omheen. Duizenden jongeren
wordt de kans ontnomen om iets van hun leven te maken. En dat is niet alleen vanuit het
oogpunt van beschaving ongelofelijk schrijnend, het is ook uit economisch oogpunt oliedom.
Duizenden jongeren lopen immers de kans mis om een gelukkige belastingbetaler te worden.

Dat kan beter en eerlijker. De Jeugdzorg staat voor een ingrijpende hervorming. Tegelijkertijd
wordt er van scholen gevraagd Passend Onderwijs te bieden. Het Kabinet presteert het om
ondertussen bezuinigingen aan te kondigen van 300 miljoen op zowel de Jeugdzorg als op
Passend Onderwijs. Twee grote veranderingen, beiden met grote gevolgen voor onze kinderen.
De PvdA wil die niet, zoals dit kabinet, los van elkaar bekijken maar in samenhang. We
bepleiten een omslag naar veel meer zorg in een vroegtijdig stadium, wanneer de problemen
nog met lichte zorg, vrijwillig en in het gezin of de gewone school kunnen worden opgelost.
Daarnaast moeten we een einde maken aan deze verkokering. Heel veel jongeren hebben te
maken met verschillende soorten problemen en lopen nu tegen idiote verkokering en
bureaucratie aan. De gemeenten moeten verantwoordelijk worden voor een integrale
jeugdhulpverlening. Maar de PvdA wil, mede omdat ook de zorg in het onderwijs volop ter
discussie staat, nog een aantal verdergaande stappen zetten. Wij bepleiten daarom:

Thuiszorg voor jongeren en maatschappelijke werk op elke school

Jeugdzorg begint nu vaak pas als de problemen eigenlijk al uit de hand gelopen zijn. Zware
vormen van zorg in speciale onderwijsinstellingen of in speciaal daarvoor bedoelde interne
instellingen zijn daardoor gemeengoed geworden. Dat kan anders. Goede ervaringen met
vroegtijdige zorg thuis of op school moet het uitgangspunt worden. Meer thuiszorg voor
jongeren en schoolmaatschappelijk werk op iedere school, dat moet de basis worden. Zodat
leraren worden ontlast en weer toekomen aan onderwijs.

De komende jaren zal daarom steeds 100 miljoen per jaar binnen de budgetten voor
Jeudgzorg/GGZ moeten worden verschoven naar ambulante zorg; dus dáár waar de jongeren
en hun problemen zich dagelijks voordoen, de school.

Voorlopers op dit vlak als Accare in de jeugd-GGZ, Jeugdzorgaanbieder Yorneo in Drenthe en

Jeugdformaat in Den Haag en Altra in Amsterdam hebben laten zien dat dit kan en worden een
rolmodel voor de hele sector: we voeren een toprunnersmodel in waar alle andere instellingen
en aanbieders over vijf jaar aan moeten voldoen.

Geen prestatiebeloning maar training voor leraren

De tientallen miljoenen die het Kabinet uittrekt voor prestatiebeloningen in het onderwijs
zetten wij in om leraren écht beter te maken: we scholen docenten bij om om te gaan met
steeds meer zeer verschillende leerlingen in de klas en in het vroegtijdig her- en erkennen van
de problemen van jongeren. Geld voor jeugdzorg mag in onze voorstellen straks óók worden
ingezet om ouders en leraren te trainen en helpen in het omgaan met jongeren met
(gedrags)problemen. Bijvoorbeeld in het aanbrengen van veel meer structuur. Ook dat helpt
om uithuisplaatsingen en 'uit-school-plaatsingen' te voorkomen.

Eén bewindspersoon voor de combinatie van onderwijs&zorg

Er moet snel experimenteerruimte komen in de wetmom jeugdpsychiatrie, zorg voor licht
verstandelijk gehandicapten en jeugdzorg ontkokerd en gecombineerd te kunnen aanbieden.
Te beginnen in de grote steden. Dit alles vergt in de eerste plaats doorbreking van de
verkokering in Den Haag. De verschillende ministeries zijn volstrekt los van elkaar weer hun
(bezuinigings)plannen aan het maken. Men graaft zich in in de bekende verkokering. Het
Kabinet moet daarom één bewindspersoon aanwijzen als voor de gecombineerde aanpak van
onderwijs&zorg.