HAKI YA MWANAMKE KUMILIKI Umiliki wa Ardhi Kisheria
5 ya 1999
ARDHI
Maana ya Ardhi
Kifungu cha 2 cha sheria ya ardhi Na;4 na
sheria ya Ardhi ya kijiji Na;5 ya mwaka
1999.Ardhi ni pamoja na ardhi inayoonekana,
vitu vilivyoota juu yake,nyumba na majengo
mengine ya kudumu pamoja na vitu vyote
vilivyopo chini ya ardhi isipokuwa madini na
mafuta
Haki za Wanawake zinazobainishwa na Sera
Sera imeweka mikakati ifuatayo katika
kulinda na kutetea haki za wanawake
katika kumiliki ardhi
 Mwanamke anayo haki ya
kumilki ardhi .kifungu cha
4.2(b)
 Mwanamke ana haki ya
kupata,kutumia na kugawa
ardhi sawa na kwa masharti
yale yale ilivyo haki ya
mwanaume .kifingu cha 3(2)
cha sera
Kuhakikisha mikakati hiyo inatekelezeka
Sera imeeleza kuwa:
 Ugawaji na upatikanaji wa ardhi unakuwa
sawa kwa raia wote ikimaanisha kila mtu
anayo haki ya kupata na kumilki sehemu
ya ardhi kwa ajili ya matumizi ya msingi
 Uwakilishi wa jinsia zote katika vikao vya
kutoa uamuzi unaohusu mambo ya kumilki
na kutumia ardhi unakuwepo na uzingatiwe
 Mfumo ulio huru, wenye haki na
usiochelewesha usikilizaji na utatuzi wa
migogoro ya ardhi unawekwa na kufuatwa
Sheria ya Ardhi ya Kijiji Na.
Maana ya haki ya miliki-Ni haki ya
kumiliki ,kutumia na kukaliwa
ardhi.kifungu cha 159-161 cha sheria
ya ardhi Na.4 ya mwaka 1999
Aina kuu mbili za umiliki ardhi
1. Umiliki wa mtu binafsi
Umiliki huu unahusisha haki ya mtu
binafsi kutumia ardhi akiwa na uhuru
wa kufanya uamuzi binafsi bila ya
kumhusisha mtu au watu wengine.
Umiliki wa aina hii unampa mtu
uhuru wa kuuza,kutoa zawadi au
kuweka rehani ardhi husika bila idhini
ya mtu au watu wengine
2. Umiliki wa pamoja
Umiliki huu unahusisha haki ya mtu
zaidi ya mmoja kutumia ardhi kwa
pamoja.Umiliki huu haumruhusu mtu
binafsi kufanya maamuzi binafsi bila
kumhusisha mwenzake au
wenzake.Uamuzi utakao fanywa na
mtu mmoja bila kumruhusu
mwenzake au wenzake juu ya
kuuza,kutoa zawadi au rehani ardhi
husika ,uamuzi huo utakuwa batili
Nani anatoa hati ya kumiliki ardhi?
Kifungu cha 25 cha sheria ya ardhi
Na 4 ya mwaka 1999 Kamishina wa
ardhi amepewa mamlaka na Mh. Rais
wa Jamuhuri ya Muungano wa
Tanzania kutoa Hati miliki
 Washiriki watajua maana na
mgawanyo wa ardhi ya kijiji
kulingana na sheria hii
 Washiriki wanaelewa kuchambua
sheria ya ardhi ya kijiji kwa mtazamo
wa kijinsia
 Washiriki wataelewa taratibu za
ugawaji na upatikanaji wa ardhi ya
kijiji kutokana na sheria hii
 Wataelewa kuwa sheria za kimila
hazitatumika wala kupewa uzito
iwapo zitambagua mwanamke,watoto
na watu wenye ulemavu katika
kupata, kumiliki au kutumia ardhi ya
kijiji
 Waeleze jinsi mwanamke anayo haki
shiriki katika maamuzi ya ardhi ya
kijiji
Sifa za Haki Miliki ya Kimila
 Hutolewa na
halmashuri ya kijiji
 Hutolewa ndani ya
Ardhi ya kijiji
 Hutolewa ndani ya
ardhi ya hifadhi baada ya
mawasiliano na makubaliano
na mamlaka ya hifadhi
husika
 Inaweza kutolewa kwa
muda maalum kwa wasio
wana kijiji
  Inaweza kutolewa kwa
muda usiokikomo kwa
wanakijiji
 Inatolewa kwa mujibu
wa sheria ya kimila ili mradi
sheria hiyo haikiuki misingi ya
haki za binadamu.
 Inaweza kutolewa kwa
urithi
 Inalipiwa kodi na ada za
mwaka
 Inatolewa kwa masharti ya
matumizi endelevu na
kuhifadhi mazingira
 Ina hadhi sawa na haki miliki
zinazotolewa na serikali
Utatuzi wa Migogoro ya Ardhi
(Kifungu cha 60 hadi 62 cha sheria ya ardhi ya
vijiji Na .5 ya mwaka 1999 na sheria ya utatuzi
wa migogoro ya ardhi sheria Na.7 ya mwaka
2002)
 Kuelewa muundo wa utatuzi wa
migogoro ya ardhi katika Tanzania
 Waelewe kuwa sheria Na.2 ya
mwaka 2002 imeipa mabaraza ya
kata uwezo wa kusikiliza mashauri
ya ardhi
 Washiriki waelewe idadi ya
wanawake katika kila chombo cha
utatuzi
 Kuelewa jinsi ya kupeleka migogoro
ya ardhi katika sehemu husika
 Kuelewa makosa mbalimbali na
adhabu zake kama ilivyojionyesha
katika sheria hii
Mambo yaliyomo kwenye sheria ya uwakilishi na ni mahali gain sheria
utatuzi wa migogoro ya ardhi sheria haijaruhusu uwakilishi
Na.2 ya 2002
 Sheria hii imeweka taratibu Upelekaji wa migogoro mahakamani
na kutoa mamlaka na kutoka kwenye mabaraza ya vijiji
majukumu ya mahakama  Mahakama ya Rufaa
zilizotajwa katika sheria hii  Kitengo cha Ardhi cha Mahakama
 Sheria hii imefuta mabaraza kuu
ya nyumba na mabaraza ya  Baraza la Ardhi na Nyumba la Wilaya
usuluhishi wa ardhi ya awali  Baraza la Kata
 Sheria hii imefuta mamlaka  Baraza la Ardhi la Kijiji
ya mahakama za
mwanzo,wilaya na
mahakama ya hakimu mkazi
ya kuamua mashtaka yote ya *Imetayarishwa na Ludende Development
Association (LUDA)
maslahi kuhusu ardhi na P.O.BOX 133,
nyumba LUDEWA.
Majukumu ya mabaraza na Kwa kufadhiliwa na The Foundation for Civil Society
(FCS)
Mahakama katika utatuzi wa
migogoro ya ardhi:
 Usawa wa jinsia kwa
wajumbe
 Vikao halali katika kila
baraza na Mahakama za
usuluhishi migogoro ya ardhi
 Jinsi ya kukata rufaa pale
ambapo mtu hakubaliani na
uamuzi wa baraza au
mahakama za kusuluhisha
migogoro ya ardhi na
kiwango cha muda wa kukata
rufaa hiyo (yaani siku ngapi
baada ya hukumu hiyo
kutolewa)
 Ni baraza lipi au mahakama
ipi sheria imeruhusu