PSZ 19 : 16 (Pind.

1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS***

JUDUL : SISTEM PEMANTAUAN DAN PENYENGGARAAN CERUN

SESI PENGAJIAN : 2005 / 2006

ABDUL AZIZ BIN MAMAT

Saya
(HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis *( PSM / Sarjana / Doktor Falsafah ) ini di simpan di Perpustakaan
Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat - syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia.

2. Naskah salinan di dalam bentuk kertas atau mikro hanya boleh di buat dengan kebenaran
bertulis daripada penulis.
3. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia di benarkan membuat salinan untuk tujuan
pengajian sahaja.
4. Saya membenarkan Perpustakaan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran di antara
institusi pengajian tinggi.
5. ** Sila tandakan ( / )

( Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

SULIT kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA
RAHSIA RASMI 1972 )

TERHAD ( Mengandungi maklumat terhad yang telah di tentukan oleh

organisasi / badan di mana penyelidikan di jalankan )

Disahkan oleh:
TIDAK TERHAD

.................................................. ……………………………..
( TANDATANGAN PENULIS ) ( TANDATANGAN PENYELIA )

Alamat Tetap :
381 LRG 3 KANAN, JLN GONG PASIR, P M DR. KHAIRUL ANUAR BIN KASSIM
23000 DUNGUN, TERENGGANU Nama Penyelia

Tarikh : 14 NOVEMBER 2005 Tarikh : 14 NOVEMBER 2005

CATATAN: * Potong yang tidak berkenaan.

** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa / organisasi
berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu di kelaskan
sebagai SULIT atau TERHAD.
*** Tesis di maksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara
penyelidikan atau di sertai bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan atau laporan
projek sarjana muda.
 0

“ Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini
adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan ijazah
Sarjana Muda Kejuruteraan Awam.”

Tandatangan :
Nama Penyelia : Prof. Madya. Dr. Khairul Anuar Kassim.
Tarikh : 14 November 2005.
SISTEM PEMANTAUAN DAN PENYENGGARAAN CERUN

ABDUL AZIZ BIN MAMAT

Laporan projek ini di kemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat
penganugerahan ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam

Fakulti Kejuruteraan Awam

Universiti Teknologi Malaysia

NOVEMBER, 2005
 ii

“ Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan
yang tiap – tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.”

Tandatangan :
Nama Penulis : Abdul Aziz Bin Mamat.
Tarikh : 14 November 2005.
 iii

Buat yang tersayang……

Untuk ibu dan ayah yang di kasihi……

Mamat Bin Hassan
Wook binti Ismail

Serta teman – teman seperjuangan

Kalian semua takkan ku lupakan

Iringan doa serta pengorbanan kalian semua merupakan pembakar

semangat dan keyakinan buatku untuk menghadapi segala rintangan
dengan penuh sabar dan tekun dalam menghadapi hari – hari yang
mendatang.

Terima kasih untuk segalanya…….

 iv

PENGHARGAAN

“Dengan Nama Allah Yang Maha Pengasih Lagi Maha Penyayang”

Alhamdulillah, segala puji bagi Allah Tuhan sekalian alam. Syukur ke hadrat
Mu Ilahi kerana dengan limpah rahmat Mu yang menemukan jalan yang Engkau
kehendaki untuk orang – orang yang Engkau kasihi. Maka dengan ketentuan Mu jua
dapat juga hamba Mu ini berada di ambang kejayaan dan seterusnya dapat menyiapkan
Projek Sarjana Muda ini. Tanpa berkat usaha serta kekuatan lahir dan batin yang di
pinjamkan, tentulah sukar bagi saya untuk menghadapi semua ini dan seterusnya
menamatkan pengajian di sini.

Di sini, saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih yang tidak terhingga
kepada penyelia saya iaitu Prof. Madya. Dr. Khairul Anuar Kassim. Beliau adalah
merupakan orang yang paling penting dan beliau juga telah banyak membantu, memberi
nasihat serta dorongan kepada saya dalam semua perkara yang berkaitan dengan Projek
Sarjana Muda ini. Segala tunjuk ajar beliau sangatlah bermakna dalam penyediaan tesis
ini. Didikan dan segala bantuannya amatlah saya hargai. Terima kasih Dr. Khairul !!!

Ucapan terima kasih juga kepada En. Abdul Fatah Bin Abu Bakar ( Pengarah
Unit Pembinaan, Hartabina ) dan En. Mohd Seth Bin Mohd Said ( Clerk of Work
Mutiara Rini Sdn. Bhd. ) kerana telah sudi meluangkan masa untuk membantu dengan
 v

memberikan maklumat – maklumat dan bahan – bahan yang berkaitan dengan kajian
ini.

Kepada sahabat handai dan rakan – rakan seperjuangan semua juga tidak di
lupakan. Terima kasih kerana telah banyak membantu secara langsung dan tidak
langsung dalam proses menyiapkan tesis ini. Segala sokongan moral, teguran dan
bantuan semua tidak akan di lupakan sampai bila – bila. Semoga semua jasa baik itu di
balas dengan kebaikan dari Allah S.W.T. jua.

Akhir sekali buat ibu, ayah dan keluarga tersayang, tanpa mereka siapalah diri
ini. Pengorbanan yang mereka berikan tidak terbalas rasanya. Hanya kejayaan di sini
sahaja mampu membalas jasa – jasa mereka semua. Sesungguhnya hanya Allah sahaja
yang dapat membalasnya.
 vi

ABSTRAK

Masalah kegagalan cerun sentiasa mendapat perhatian dari pelbagai pihak

khasnya daripada pihak berkuasa tempatan. Kemalangan jiwa dan kerosakan harta
benda merupakan kesan yang mungkin berlaku daripada ketidakstabilan sesuatu cerun.
Kegagalan sesuatu cerun banyak di pengaruhi oleh faktor – faktor seperti keadaan
geometri, geologi, kesan semulajadi dan juga persekitaran yang boleh mengurangkan
kestabilan cerun terbabit. Suatu kaedah bagi memantau cerun di perlukan sebagai
langkah awal bagi mengesan kebarangkalian berlakunya tanah runtuh. Daripada
pemantauan yang dilakukan ini, pemulihan dan penyenggaraan cerun akan dapat
dirancang terutamanya kepada cerun yang dikenal pasti berada didalam kategori yang
berisiko tinggi. Perisian ( Microsoft Access 2003 ) telah digunakan bagi membina suatu
pangkalan data berdasarkan Slope Priority Ranking System ( SPRS ) yang telah sedia
ada dengan memperkenalkan langkah-langkah penyenggaraan yang sesuai. Ia
merupakan suatu sistem yang dapat mengklasifikasikan sesuatu cerun mengikut tahap-
tahap risiko kegagalan yang berkemungkinan berlaku. Kajian ini melibatkan
pengumpulan dan analisis data – data dari sejumlah cerun di kawasan Johor bahru.
Daripada maklumat ini, langkah-langkah pemulihan dan penyenggaraan akan
dicadangkan untuk tindakan seterusnya. Kelebihan sistem ini ialah ia akan dapat
melindungi cerun dan penyenggaraan dapat dibuat sebelum ia gagal. Sistem ini
merupakan suatu kaedah yang berkesan dalam proses menyenggara cerun dan pada
masa yang sama ia akan dapat memastikan cerun dalam keadaan stabil pada jangka
masa yang panjang.
 vii

ABSTRACT

Slope failure problem always get attention from various parties, especially from
the local authorities. Risk of lost lives and damage of public properties are probability
effects from the unstable slope. The factors that influence slope failure are geometry,
geology, nature effects and also the surrounding which can reduce the stability of the
slope. The method for assessment of slope is required as an early action to detect any
possibility of landslide. From this assessment, remedial and maintenance of slope can
be planned especially to slope which are detected to be in the category of high risk.
Microsoft Access 2003 was used to develop a database based on the existing Slope
Priority Ranking System ( SPRS ) with the introducing of suitable maintenance
procedures. It is a system which classify the slope by the level of risk that has
probability to collapse. The study involved of collect and analysis data from various
slopes in Johor Bharu area. From this information, remedial work and maintenance of
slope has been suggested. The advantages of this system is that the slopes can be
protected and maintenance before it fails. It is a effective method in maintaining the
slope and at the same time ensuring a stable slope for a long term.
 viii

SENARAI KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGESAHAN PENYELIA
JUDUL i
PENGAKUAN ii
DEDIKASI iii
PENGHARGAAN iv
ABSTRAK vi
ABSTRACT vii
SENARAI KANDUNGAN viii
SENARAI JADUAL xiv
SENARAI RAJAH xv
SENARAI SINGKATAN xviii
SENARAI LAMPIRAN xx
 ix

BAB 1 PENGENALAN

1.1 Pendahuluan 1
1.2 Latar belakang Masalah 2
1.3 Objektif kajian 3
1.4 Skop Kajian 3
1.5 Kepentingan Kajian 4

BAB 1I KAJIAN LITERATUR 5

2.1 Pengenalan kepada tanah 5

2.1.1 Tanah atas 6
2.1.2 Tanah bawah 6
2.1.3 Datar keras 6
2.1.4 Tanah 7
2.1.5 Air tanah 7
2.2 Definisi kejuruteraan mengenai tanah 7
2.2.1 Tanah organik 8
2.2.2 Tanah terangkut 8
2.2.3 Tanah sisa 9
2.3 Jenis – jenis tanah yang biasa 10
2.3.1 Tanah geluh 10
2.3.2 Timbusan atau tanah buatan 10
2.3.3 Tanah liat batu tongkol 11
2.3.4 Morain 11
2.4 Pengkelasan tanah 11
2.5 Pengenalan bagi cerun 12
2.6 Jenis-jenis cerun 13
2.6.1 Cerun semulajadi 13
2.6.2 Cerun buatan manusia 14
 x

2.6.2.1 Cerun potong 14

2.6.2.2 Cerun tambakan 14
2.6.2.3 Cerun empangan tanah 15
2.7 Fenomena kegagalan cerun 15
2.8 Pergerakan cerun 16
2.8.1 Runtuhan ( fall ) 17
2.8.2 Gelinciran ( slide ) 18
2.8.2.1 Gelinciran putaran 18
2.8.2.2 Gelinciran translasi / peralihan 19
2.8.3 Hamparan ( spread ) 20
2.8.4 Pengaliran ( flow ) 21
2.9 Faktor-faktor yang mempengaruhi kestabilan cerun 22
2.9.1 Graviti 22
2.9.2 Pengaruh jenis tanah 23
2.9.3 Keadaan air dalam tanah 24
2.9.4 Geometri cerun 24
2.9.5 Tanaman pada cerun 25
2.9.6 Kesan alam semulajadi 26
2.9.7 Sistem saliran 27
2.9.8 Geologi 28
2.9.9 Pengaruh hakisan 29
2.10 Kestabilan cerun 30
2.10.1 Kaedah penyiasatan kestabilan cerun 30
2.10.2 Analisis tegasan menyeluruh 31
2.10.2.1 Analisis melalui kaedah hirisan Swedish 32
2.10.3 Analisis tegasan berkesan melalui kaedah Bishop 33
2.10.3.1 Analisis tegasan berkesan melalui kaedah rapi 35
 xi

BAB III METODOLOGI KAJIAN 36

3.1 Pendahuluan 36
3.2 Metodologi kajian 37
3.3 Pengenalan kepada perisian Microsoft Access 2003 38
3.4 Pengenalan kepada ‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’ 40
3.4.1 Prinsip asas dalam ‘ Slope Priority Ranking System
( SPRS ) ’ 41

BAB IV SISTEM PENYENGGARAAN DAN

KESTABILAN CERUN 42

4.1 Pendahuluan 42
4.2 Kerja – kerja perlindungan cerun 43
4.2.1 Kaedah tanaman litup bumi 44
4.2.1.1 Kaedah rumput vetiver 45
4.2.1.2 Kaedah fibromatting dan hydroseeding 46
4.2.1.3 Kaedah kepingan rumput berkelompok dan rapat 48
4.2.2 Kaedah pitching 49
4.2.3 Kaedah penyemburan mortar dan konkrit 50
4.2.4 Kaedah penghadang konkrit 52
4.3 Kawalan perparitan dan saliran 54
4.3.1 Sistem kawalan perparitan di permukaan cerun 54
4.3.1.1 Sistem parit saliran dan parit pintasan 55
4.3.1.2 Longkang pada teresan 56
4.3.1.3 Longkang bertingkat 56
4.3.1.4 Longkang pada bahu jalan 57
4.3.1.5 Saliran sump 58
4.3.2 Sistem saliran subpermukaan 58
4.3.2.1 Lubang leleh dan paip mendatar 59
 xii

4.4 Pembinaan tembok penahan 59

4.4.1 Jenis – jenis tembok penahan 60
4.4.1.1 Tembok penahan graviti 60
4.4.1.2 Tembok penahan julur 61
4.4.1.3 Tembok cerucuk keping 62
4.4.1.4 Tembok gabion 64
4.4.2 Jenis sistem penyaliran yang lazim bagi
tembok penahan 65
4.4.2.1 Lubang lelehan 65
4.4.2.2 Salir belakang 66
4.4.2.3 Jalur tegak bahan penuras 67
4.4.2.4 Selimut penyaliran tegak 68
4.4.2.5 Selimut penyaliran mencondong 69
4.4.3 Sebab – sebab kegagalan yang lazim bagi
struktur penahan tanah 70
4.4.3.1 Kegagalan keupayaan galas 70
4.4.3.2 Gelangsaran ke hadapan 71
4.4.3.3 Gelinciran tanah di sekeliling 71
4.4.3.4 Putaran terhadap bahagian atas 72
4.4.3.5 Terbalikan 73
4.4.3.6 Kegagalan struktur 73
4.5 Kesimpulan 73

BAB V ANALISIS DAN KEPUTUSAN 75

5.1 Pengenalan 75
5.2 Pengumpulan data dan analisis teknikal 75
5.3 Pembangunan ‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’ 80
 xiii

5.4 Kajian Kes 83

5.4.1 Laluan ke kolej 16 & 17 83
5.4.2 Laluan Tun Aminah ke Gelang Patah 85
5.5 Keputusan 89
5.5.1 Analisis bagi laluan ke kolej 16 & 17 89
5.5.2 Analisis bagi Laluan Tun Aminah ke Gelang Patah 91

BAB VI KESIMPULAN 93

RUJUKAN 96

LAMPIRAN

Lampiran A - C 98
 xiv

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA SURAT

2.1 Pengkelasan tanah di luar makmal 12

2.2 Jenis-jenis pergerakan cerun ( Cruden & Varnes
1996 ) 16
2.3 Keadaan geologi dan kesan yang mungkin
berlaku pada cerun ( Hunt 1984 ) 28
5.1 Lingkungan markah dan kadar risiko yang di
berikan melalui SPRS Rating 76
5.2 Pengiraan markah risiko yang telah di tetapkan
bagi cerun potong 77
5.3 Permarkahan risiko cerun potong 78
5.4 Ringkasan sistem permarkahan 79
 xv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT

2.1 Bahagian di dalam sampel tanah yang di

korek 5
2.2 Runtuhan tanah dan batuan 17
2.3 Gelinciran putaran ( Varnes, 1978 ) 19
2.4 Gelinciran translasi / peralihan 20
2.5 Kegagalan hamparan 21
2.6 Pengaliran pada cerun ( Varnes, 1978 ) 21
2.7 Komponen yang bertindak secara bersudut
tepat g p, dengan cerun dan komponen yang 22
bertindak segaris dengan permukaan cerun g t.
2.8 Aspek – aspek dalam geometri cerun 25
2.9 Penurunan kadar faktor keselamatan melawan
masa penurunan hujan. Kegagalan cerun akan
berlaku bila faktor keselamatan menurun 27
melebihi 1.
2.10 Analisis tegasan seluruh 31
2.11 Kaedah hirisan Swedish 32
2.12 Analisis tegasan berkesan :- Daya yang
bertindak ke atas hirisan tegak menerusi 34
tembereng yang menggelangsar
 xvi

4.1 Rumput Vetiver yang tumbuh semulajadi 45

4.2 Penanaman rumput vetiver secara berbaris di
cerun 46
4.3 Semburan yang menggunakan pam bagi
kaedah Hydroseeding 47
4.4 Lapisan rumput yang tumbuh subur
menggunakan kaedah Hydroseeding 48
4.5 Penanaman rumput secara berkelompok dan
rapat 49
4.6 Rubble Pitching 50
4.7 Semburan mortar dan konkrit 51
4.8 Rekabentuk dan cara pembinaan crib wall 53
4.9 Penggunaan crib wall di kawasan cerun 53
4.10 Longkang pada teresan 56
4.11 Longkang bertingkat 57
4.12 Tembok penahan julur 62
4.13 Tindak balas pada tembok cerucuk keping 63
4.14 Penggunaan tembok cerucuk keping sebagai
penahan hakisan 63
4.15 Kaedah penstabilan cerun menggunakan
tembok gabion 64
4.16 Lubang lelehan 66
4.17 Salir belakang 67
4.18 Jalur tegak bahan penuras 68
4.19 Selimut penyaliran tegak 69
4.20 Selimut penyaliran mencondong 69
4.21 Kegagalan keupayaan galas 70
4.22 Gelangsaran ke hadapan 71
4.23 Gelinciran tanah sekeliling 72
4.24 Putaran terhadap bahagian atas 72
 xvii

5.1 Interface bagi Slope Priority Ranking System

( SPRS ) 81
5.2 Borang bagi kemasukan data untuk dianalisis. 81
5.3 Laporan SPRS boleh disusun dan dicetak
mengikut kategori 82
5.4 Kedudukan parsel kawasan kajian kes 2 di
dalam projek pembangunan Mutiara Rini. 87
5.5 Kegagalan yang berlaku pada cerun di
kawasan kajian kes 2 88
 xviii

SENARAI SINGKATAN

A.A.B - Aras Air Bumi

gp - Komponen yang bertindak secara bersudut tepat dengan cerun
gt - Komponen yang bertindak segaris dengan permukaan cerun
BS - British Standard
ø - Sudut geseran dalam
W - Berat sektor.
G - Kedudukan pusat graviti
c - Kekuatan ricih maksimum
r - Jejari arka
θ - Sudut arka
We - Momen gangguan
L1 & L2 - Sempadan tegak
N&T - Magnitud
0 - Pusat putaran
∑ - Jumlah
n - Keratan
W - Berat hirisan
P - Daya normal seluruh yang bertindak di tapak hirisan
T - Daya ricih yang bertindak di tapak hirisan
b - Lebar hirisan
z - Ketinggian hirisan
l - Panjang BC ( di ambil sebagai garis lurus )
α - Sudut antara P dengan garis tegak
 xix

x - Jarak ufuk dari pusat hirisan ke pusat putaran, 0

P’ - Daya berkesan normal
SPRS - Slope Priority Ranking System
 xx

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT

A Analisis cerun di UTM 98

B Peta kawasan kajian 99
C Borang Pemeriksaan Cerun oleh Jabatan Kerja
Raya Malaysia 100
 BAB I

PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

Keadaan bentuk muka bumi yang berbukit – bukau akan menghasilkan cerun -
cerun semulajadi. Cerun semulajadi adalah stabil dan kurang mengalami risiko
kegagalan. Namun, kepesatan ekonomi negara memaksa pembinaan bangunan dan
pembinaan infrastruktur seperti jalanraya kadang – kala terpaksa di lakukan di kawasan
yang berbukit – bukau. Pembinaan yang di jalankan di kawasan yang berbukit – bukau
akan menghasilkan cerun – cerun buatan manusia yang memerlukan pengawalan. Ini
kerana keadaan semulajadinya telah terganggu oleh aktiviti – aktiviti pembinaan.
Masalah kegagalan cerun biasanya wujud apabila berlakunya hujan lebat yang mana ia
akan mengurangkan kekuatan ricih tanah serta menambahkan tegasan dalam tanah
akibat dari pembentukannya sendiri dan keadaan air dalam tanah tersebut. Faktor –
faktor yang mempengaruhi kegagalan cerun ini mestilah di ketahui agar masalah –
masalah yang berkaitan dengannya akan dapat di atasi dengan mudah.
 2

Masalah kegagalan cerun ini boleh memberikan impak yang besar terhadap
keselamatan nyawa dan harta benda. Ia akan dapat di atasi sekiranya terdapat suatu
sistem pemantauan yang dapat membantu sebelum proses penyenggaraan di lakukan.
Pemantauan yang di lakukan akan dapat memberikan maklumat awal mengenai keadaan
dan tahap kestabilan sesuatu cerun tersebut. Ini sekaligus memberikan amaran awal
sebelum terjadinya kejadian tanah runtuh. Cerun yang berisiko berlakunya tanah runtuh
mestilah di atasi dengan kaedah – kaedah pengukuhan cerun yang sesuai agar ia
selamat. Kaedah pengukuhan cerun tersebut hendaklah mengambil – kira aspek kos dan
keberkesanannya dalam menstabilkan cerun.

1.2 Latar belakang Masalah

Kebanyakan cerun potong terjadi akibat daripada aktiviti pembinaan yang di

jalankan di kawasan tersebut. Ia sebenarnya berasal daripada cerun semulajadi yang
stabil. Gangguan ini mungkin telah menambahkan tegasan ricih dan mengurangkan
kekuatan ricih tanah akibat perubahan pada bentuk asalnya. Selain itu, sistem
penyaliran air permukaan, paras air bumi dan perlindungan pada permukaan cerun juga
telah berubah. Oleh itu, cerun ini mestilah di awasi agar ia selamat daripada risiko
berlakunya tanah runtuh. Terdapat pelbagai analisis kestabilan cerun yang boleh di
lakukan. Tetapi keperluan suatu sistem yang mudah dan ringkas yang dapat
menganggarkan tahap keselamatan pada cerun tersebut juga di perlukan. Sistem
penilaian ini boleh di buat berdasarkan keadaan fizikal cerun potong itu di bina dan
faktor – faktor yang boleh mempengaruhinya.
 3

1.3 Objektif kajian

Kajian ini di lakukan bertujuan untuk :

i) Mengenal pasti punca – punca yang boleh menyebabkan berlakunya

tanah runtuh.

ii ) Melakukan penambahbaikan bagi Slope Priority Ranking System (SPRS)

bagi penilaian ke atas cerun berdasarkan data teknik dan garis panduan
yang di guna pakai oleh JKR.

iii ) Menentukan kaedah – kaedah penyenggaraan susulan yang sesuai bagi

menstabilkan sesuatu cerun selepas ianya di analisis.

Di harapkan kajian ini dapat membantu pihak – pihak yang berkaitan dalam
menganggarkan tahap keselamatan cerun berdasarkan keadaan fizikal cerun dan faktor-
faktor yang boleh mempengaruhinya.

1.4 Skop Kajian

Kajian yang di jalankan melibatkan penyiasatan dan pemantauan terhadap

kawasan cerun tanah yang terdiri daripada cerun – cerun potong. Cerun – cerun yang
terlibat akan di analisis untuk mengetahui samada ia berisiko ataupun tidak berisiko
berlakunya kegagalan cerun. Keadaan di sekitar cerun dan kesan dari perubahan
semulajadi yang berlaku juga akan di ambil – kira. Maklumat – maklumat yang di
 4

perolehi akan dapat memberikan kadar risiko kemungkinan berlakunya kegagalan cerun
melalui analisis menggunakan SPRS yang di guna pakai berdasarkan kadar yang telah
di tentukan oleh JKR. Selain itu, maklumat ini juga boleh di gunakan untuk mencari
kaedah – kaedah penyelesaian yang dapat mengukuhkan lagi kestabilan cerun. Kajian
yang di lakukan ini tertumpu di sekitar kawasan Johor Bharu. Walau bagaimanapun,
analisis ini boleh di guna pakai di semua keadaan cerun tanah di seluruh Malaysia.

1.5 Kepentingan Kajian

Kajian kes ini melibatkan penyiasatan cerun bagi menentukan tahap

keselamatan daripada faktor – faktor semulajadi dan keadaan pembinaan cerun potong
tersebut. Keputusan ini sangat penting dan berguna untuk memberikan gambaran dan
kesan yang mungkin berlaku berdasarkan keadaan semasa dan tanda – tanda hakisan
yang berlaku pada permukaan cerun. Sebarang perubahan bentuk dapat menentukan
tahap kestabilan sesuatu cerun itu. Maklumat yang di peroleh akan dapat membantu
pihak yang bertanggungjawab dalam memastikan cerun terbabit selamat dan seterusnya
sekiranya perlu, membantu pihak tersebut dalam menyediakan kaedah – kaedah
pengukuhan cerun yang sesuai. Kaedah pengawalan kestabilan cerun boleh di
kategorikan berdasarkan punca dan fungsi pengawalan, ini bagi memudahkan pemilihan
kaedah pengawalan yang berkesan.
 BAB 1I

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan kepada tanah

Tanah boleh di kategorikan kepada beberapa jenis bahagian iaitu tanah atas,
tanah bawah, datar keras, tanah dan air tanah.

Datar keras Tanah atas

Tanah bawah
A.A.B
( aras air bumi )

Tanah

Batuan dasar

Rajah 2.1 : Bahagian di dalam sampel tanah yang di korek

 6

2.1.1 Tanah atas

Tanah atas adalah lapisan tanah organik. Kebiasaannya tanah ini mempunyai
ketebalan melebihi 500 mm. Lapisan ini terdiri daripada humus iaitu jirim tumbuhan
yang separuh terurai dan sangat organik.

2.1.2 Tanah bawah

Tanah bawah ialah bahagian kerak bumi terluluhawa yang terletak di antara
tanas atas dengan tanah tak terluluhawa di bawahnya.

2.1.3 Datar keras

Datar keras berlaku apabila asid humik yang terbentuk melalui tindakan air
hujan yang akan menyebabkan penguraian humus. Asid ini akan menguraikan alumina
dan oksida besi ke lapisan bawah iaitu tempat di mana ia akan bertindak sebagai agen
perekatan. Ini bagi membentuk suatu bahan yang keras seperti batuan. Kadangkala,
datar keras ini boleh di temui di sempadan antara tanah atas dengan tanah bawah. Datar
keras bersifat sangat keras. Oleh itu, sekalipun datar keras berada dalam keadaan yang
basah namun ia tidak sesekali akan menjadi lembut. Ini menunjukkan bahawa datar
keras mempunyai rintangan yang tinggi terhadap kaedah penggerudian yang biasa.
 7

2.1.4 Tanah

Tanah adalah merupakan endapan geologi yang lembut. Ianya terletak di antara
tanah bawah dan batuan dasar. Sesetengah tanah mempunyai sedikit perekatan antara
butirannya. Secara kasarnya, sekiranya perekatan ini menghasilkan bahan sekeras batu
maka ia di kenali sebagai batuan dan sekiranya bahan tersebut dapat di korek
menggunakan tangan maka ia adalah tanah.

2.1.5 Air tanah

Air tanah adalah takungan air bawah tanah. Permukaan bagi atas air ini mungkin
boleh di dapati pada sebarang kedalaman yang di kenali sebagai aras air atau aras air
bumi ( A.A.B. ).

2.2 Definisi kejuruteraan mengenai tanah

Mengikut takrif kejuruteraan, tanah terhasil akibat daripada tindakan fros, suhu,
graviti, angin dan hujan yang sentiasa membentuk zarah batuan yang akhirnya menjadi
tanah. Terdapat tiga jenis tanah yang di klasifikasikan mengikut cara – cara
pembentukannya iaitu tanah organik, tanah terangkut dan tanah sisa.
 8

2.2.1 Tanah organik

Tanah organik ialah tanah atas contohnya tanah gambut. Kebiasaanya, lapisan
tanah pada bahagian atas aras bumi mengandungi jirim organik. Endapan gambut
( humus ) kadangkala akan di temui. Bagi menjalankan aktiviti – aktiviti pembinaan,
lapisan tanah yang mengandungi humus ini serta lapisan tanah atas iaitu lapisan
permukaan tanah berwarna hitam yang berada 2 meter daripada permukaan tanah perlu
di buang. Lapisan tanah tersebut tidak sesuai di jadikan sebagai tapak untuk pembinaan
di sebabkan kekuatannya untuk menanggung beban adalah rendah. Sekiranya tidak di
buang pelbagai kesulitan akan di hadapi semasa aktiviti – aktiviti pembinaan sedang di
jalankan.

2.2.2 Tanah terangkut

Tanah terangkut pula terdiri daripada batu kelikir, pasir, kelodak dan tanah liat.
Agen – agen yang mengangkut tanah – tanah tersebut ialah seperti air, angin dan ais. Di
Malaysia, kebanyakan tanah di angkut oleh air. Contohnya, aliran air sungai akan
mengangkut tanah tersebut dari satu tempat ke satu tempat yang lain. Apabila aliran air
menjadi perlahan, sebahagian daripada zarah tanah yang di bawanya akan mendap.
Zarah tanah yang lebih besar dan berat akan mendap terlebih dahulu, kemudian barulah
di ikuti dengan zarah – zarah yang lebih kecil. Jika di perhatikan di kawasan aliran
sungai batu kelikir dan pasir akan berada di bahagian tepi sungai, manakala di bahagian
tengah sungai di penuhi dengan kelodak dan tanah liat.
 9

Di kawasan yang tidak mengalami hujan seperti di padang pasir, angin adalah
merupakan agen pengangkut tanah yang utama. Angin ini akan sentiasa membentuk
timbunan pasir yang berbentuk seperti permatang. Zarah pasir di dalam permatang ini
berbentuk agak bulat, mempunyai saiz yang hampir sama dan boleh bergolek – golek.
Endapan zarah hasil daripada tiupan angin berwarna perang muda dan bersaiz seperti
kelodak ini di kenali sebagai tanah loess.

Ais juga adalah merupakan agen pengangkut yang penting. Seterusnya endapan
besar seperti tanah liat batu tongkol dan morain seringkali di temui.

2.2.3 Tanah sisa

Tanah sisa pula adalah merupakan tanah atas contohnya ialah tanah laterit.
Tanah ini boleh di dapati di permukaan batuan yang datar kerana tindakan unsur – unsur
telah menghasilkan tanah yang mempunyai keupayaan yang kurang untuk bergerak.
Tanah sisa ini juga terjadi apabila kadar pemecahan batuan melebihi kadar pengalihan.
Laterit terbentuk daripada batu kapur yang mengalami tindakan air hujan yang
menguraskan bahan batuan yang dapat larut seterusnya meninggalkan hidroksida besi
dan hidroksida aluminium yang tidak larut.
 10

2.3 Jenis – jenis tanah yang biasa

Kebiasaannya tanah adalah merupakan campuran, contohnya kelodak berpasir,

tanah liat berkelodak dan sebagainya. Antaranya ialah tanah geluh, timbusan atau tanah
buatan, tanah liat batu tongkol dan morain.

2.3.1 Tanah geluh

Tanah geluh ialah endapan lembut yang mengandungi campuran pasir, kelodak
dan tanah liat dalam kuantiti campuran tanah yang lebih kurang sama.

2.3.2 Timbusan atau tanah buatan

Timbusan atau tanah buatan membawa maksud tanah korekan dan semua
sampah – sarap yang di gunakan untuk memenuhi suatu lembah ataupun untuk tujuan
menaikkan aras tanah.
 11

2.3.3 Tanah liat batu tongkol

Tanah liat batu tongkol adalah merupakan tanah liat yang tidak berstrata atau
tanah liat berpasir yang berasal daripada glasier. Ia mengandungi taburan batu dengan
pelbagai saiz.

2.3.4 Morain

Morain pula adalah merupakan endapan batu kelikir dan pasir yang berasal
daripada glasier.

2.4 Pengkelasan tanah

Pengkelasan tanah boleh di lakukan di dalam dan di luar makmal. Pengkelasan

tanah di dalam makmal adalah lebih tepat berbanding pengkelasan tanah di luar makmal
yang hanya di lakukan dengan mata kasar. Batu kelikir, pasir dan gambut mudah untuk
di kenalpasti. Namun, kesukaran akan timbul dalam menentukan sama ada tanah adalah
pasir halus ataupun kelodak kasar, atau sama ada tanah adalah kelodak halus atau tanah
liat. Jadul berikut menunjukkan pengkelasan tanah di luar makmal secara umum.
 12

Jadual 2.1 : Pengkelasan tanah di luar makmal

Pasir halus Kelodak Tanah liat

Sesetengah zarah dapat di Zarah – zarah tidak dapat
Setiap zarah dapat di lihat
lihat di lihat
Menampakkan Menampakkan Tidak menampakkan
kekembangan kekembangan kekembangan
Senang di hancurkan Senang di hancurkan Sukar di hancurkan apabila
apabila kering apabila kering kering
Terasa menggerutu Terasa kasar Terasa licin
Tiada keplastikan Sedikit keplastikan Keplastikan

2.5 Pengenalan bagi cerun

Setelah mengenalpasti ciri pengkelasan dan pengecaman tanah, beralih pula

kepada pengenalan tentang cerun. Serba – sedikit maklumat tentang tanah amatlah
penting untuk di ketahui kerana tanah adalah merupakan bahan untuk membentuk cerun
selain daripada batuan. Selain itu, sesetengah cerun pula melibatkan ketinggian tanah
yang amat tinggi, maka sewajarnya bahagian – bahagian tanah dan jenis - jenis tanah
perlu di ketahui bagi membolehkan sistem pemantauan dan penyenggaraan cerun dapat
di laksanakan dengan lebih berkesan.

Cerun di takrifkan sebagai lereng bukit atau tebing yang curam. Terdapat dua
jenis cerun biasa yang di kenali sebagai cerun batuan dan cerun tanah. Kegagalan cerun
batuan biasanya di sebabkan oleh kekar dan sesar yang berlaku pada cerun batuan
tersebut. Manakala bagi cerun tanah, kegagalan berlaku di sebabkan oleh wujudnya
 13

resipan dari air permukaan dan daya-daya graviti dalam tanah tersebut. Namun, dalam
kajian kes ini hanya cerun tanah sahaja yang akan di beri penekanan.

2.6 Jenis-jenis cerun

Terdapat beberapa jenis cerun yang boleh di kelaskan ( Chowdhury R.N ). Jenis-
jenis cerun di bahagikan kepada dua iaitu cerun yang semulajadi dan cerun buatan
manusia.

2.6.1 Cerun semulajadi

Cerun semulajadi ialah cerun – cerun yang terdapat di kawasan berbukit - bukau
dan cerun – cerun ini tidak mengalami sebarang kesan gangguan daripada aktiviti
pembinaan di sekitarnya. Cerun semulajadi pada kebiasaannya kukuh dan stabil.
Kegagalan yang berlaku pada jenis cerun ini mungkin di sebabkan oleh proses luluhawa
dan hakisan yang berpanjangan. Proses kegagalan cerun semulajadi di percepatkan lagi
oleh kegiatan manusia seperti penebangan hutan dan pengorekan tanah pada cerun
tersebut.
 14

2.6.2 Cerun buatan manusia

Cerun buatan manusia boleh di bahagikan kepada tiga jenis berikut :

2.6.2.1 Cerun potong

Cerun potong terjadi melalui pembinaan semula cerun dari keadaan

semulajadinya yang berbukit. Ia melibatkan perubahan pada keadaan geometri pada
cerun tersebut. Ini dapat di lihat dengan pengubahan pada sudut, ketinggian dan
pembinaan lereng pada cerun potong ini.

2.6.2.2 Cerun tambakan

Cerun tambakan terjadi dengan penambakan tanah dari kawasan lain bagi tujuan
pembinaan dan sebagainya. Tanah akan di tambak pada kawasan yang akan di bina
cerun. Kemudian tanah tersebut akan di padatkan sejauh 0.6 meter di kawasan di
hadapan cerun. Seterusnya, barulah cerun di potong mengikut kecondongan yang di
kehendaki seperti di dalam plan.
 15

2.6.2.3 Cerun empangan tanah

Cerun empangan tanah terjadi apabila tanah di gunakan dan di timbunkan

menjadi empangan tanah untuk di jadikan penahan seperti kawasan takungan air.

2.7 Fenomena kegagalan cerun

Kegagalan cerun merupakan suatu kejadian semulajadi yang boleh berlaku di

mana saja kawasan yang berbukit. Ia lebih di kenali sebagai kejadian tanah runtuh.
Fenomena ini sangat berbahaya dan boleh memberikan kesan kepada alam sekitar dan
keselamatan nyawa dan harta benda. Kejadian ini biasanya berlaku di kawasan cerun
yang curam dan tidak mempunyai sistem penyaliran yang baik.

Kemungkinan untuk berlaku kejadian tanah runtuh ini tinggi apabila berlakunya
hujan yang lebat dan berterusan. Air permukaan akan bertindak menghakis permukaan
cerun. Manakala resapan yang berlaku akan melembutkan struktur tanah yang keras.
Selain itu tekanan pada tanah juga seperti tekanan air, beban binaan, dan lalulintas juga
boleh menyebabkan berlakunya kejadian tanah runtuh. Kegagalan cerun boleh di
kategorikan berdasarkan kepada jenis – jenis pergerakannya. Terdapat beberapa jenis
pergerakan cerun yang telah di kenalpasti.
 16

2.8 Pergerakan cerun

Kegagalan cerun di klasifikasikan berdasarkan jenis – jenis pergerakannya. Ia

boleh di kategorikan dalam beberapa jenis seperti runtuhan, gelinciran, hamparan, dan
pengaliran. Pergerakan cerun ini banyak di pengaruhi oleh keadaan geometri dan
geologi pada cerun tersebut.

Jadual 2.2 : Jenis-jenis pergerakan cerun ( Cruden & Varnes 1996 )

Klasifikasi bagi kegagalan cerun

Jenis Bentuk Definisi
Runtuhan Runtuhan bebas Pergerakan satu ataupun banyak batuan di mana ia
runtuh dalam sebarang bahagian cerun.
Roboh Keterbalikan blok batuan pada paksi yang terletak
di bawah pusat graviti.
Gelinciran Putaran Pergerakan yang agak perlahan pada blok
campuran tanah – batuan yang di kenali sebagai
kegagalan permukaan bentuk.
Planar Pergerakan perlahan seterusnya cepat pada blok
batuan ataupun tanah yang di kenali sebagai
kegagalan permukaan planar

Geluncuran blok Satu blok bergerak di sepanjang permukaan planar

Pasak Blok bergerak di sepanjang silangan permukaan
Penyerebakan Beberapa blok bergerak secara berasingan dengan
secara lateral penganjakan yang berbeza
Gelongsoran Campuran tanah – batu bergerak di sepanjang
debris permukaan batu planar

Robohan Batu atau debris Pergerakan cepat seterusnya lebih cepat jisim batu
ataupun tanah – batu debris di mana pembentukan
struktur asal tidak wujud di sepanjang permukaan
Bahan Debris Tanah ataupun tanah – batu debris bergerak seperti
berbutir Pasir aliran, selalunya pada jarak yang jauh daripada zon
halus Kelodak kegagalan yang di sebabkan oleh tekanan liang
Lumpur
Tanah
Rayapan Pergerakan cerun yang lambat oleh tanah ataupun
campuran tanah – batu
 17

Solifluction Pergerakan bagi cerun dengan kadar yang

sederhana kepada perlahan di dalam iklim Aratic
kepada sub – Aratic di sepanjang jangkamasa
pencairan di permukaan
Komplek Membabitkan gabungan di atas, selalunya berlaku
dengan berubah dari satu bentuk ke satu bentuk
yang lain di sepanjang kegagalan.

2.8.1 Runtuhan ( fall )

Kegagalan di sebabkan oleh runtuhan kebiasaannya terjadi pada bahagian atas

permukaan cerun yang sangat curam. Ia terjadi dengan pantas kerana jisim tanah yang
terpisah akan jatuh terus ke bawah kerana tarikan graviti bumi. Kesan gegaran daripada
aktiviti kuari yang menggunakan bahan letupan juga boleh mengakibatkan kejadian
seperti ini berlaku.

Rajah 2.2 : Runtuhan tanah dan batuan

 18

2.8.2 Gelinciran ( slide )

Gelinciran berlaku apabila wujud suatu satah pemisahan di antara stratum tanah
di bawah dengan jisim tanah di atas satah tersebut. Satah tersebut merupakan zon
berlakunya gelinciran dan ia mempunyai kekuatan ricih maksima menyebabkan
berlakunya anjakan yang ketara. Terdapat dua jenis gelinciran iaitu :

2.8.2.1 Gelinciran putaran

Gelinciran putaran berlaku pada tanah yang homogenus dan berjelekit.

Permukaan kegagalan membentuk suatu lengkung dengan stratum yang gagal dan
menyusut sehingga kawasan kaki cerun. Pergerakan ini boleh terjadi dalam tanah liat
yang lembut ataupun tegar. Gelinciran berbentuk lengkuk bulat biasanya berlaku dalam
tanah yang homogenus dan lengkuk yang tidak bulat pada tanah tidak homogenus.
 19

Rajah 2.3 : Gelinciran putaran ( Varnes, 1978 )

2.8.2.2 Gelinciran translasi / peralihan

Gelinciran translasi / peralihan biasanya berlaku pada cerun yang mempunyai

pelbagai lapisan dan melandai hingga kebawah. Satah gelinciran ini di pengaruhi oleh
stratum dasar yang lebih kuat berbanding dengan lapisan di atasnya. Perbezaan ini
menyebabkan kurangnya daya lekatan di antara struktur lapisan tersebut. Kedalaman
kegagalan gelinciran ini lebih cetek berbanding dengan gelinciran putaran. Selain itu,
keratan rentasnya juga berbentuk terusan. Gelinciran ini melibatkan kawasan kegagalan
yang lebih besar. Ini kerana satah gelincirannya yang memanjang dalam jarak tertentu.
 20

Rajah 2.4 : Gelinciran translasi / peralihan

2.8.3 Hamparan ( spread )

Hamparan merupakan pergerakan yang lateral pada semua arah dalam suatu
jisim tanah yang telah retak seperti gelinciran translasi melibatkan timbunan satah atau
zon yang terlalu lemah dan bergerak dengan daya tarikan graviti. Contoh yang
mengakibatkan berlakunya hamparan ialah kesan gegaran dari gempa bumi.
 21

Rajah 2.5 : Kegagalan hamparan

2.8.4 Pengaliran ( flow )

Pengaliran ( flow ) terjadi daripada pergerakan yang sangat perlahan dan tiba-
tiba menjadi pantas. Ini berlaku di sebabkan oleh aliran lumpur atau salji yang cair.
Mekanisme seperti ini biasanya dapat di lihat di kawasan seperti empangan atau
takungan di atas cerun yang pecah. Ia juga boleh berlaku ketika hujan yang turun
dengan sangat lebat di kawasan cerun yang berisiko.

Rajah 2.6 : Pengaliran pada cerun ( Varnes, 1978 )

 22

2.9 Faktor-faktor yang mempengaruhi kestabilan cerun

Antara faktor – faktor yang mempengaruhi kestabilan cerun ialah seperti graviti,
pengaruh jenis tanah, keadaan air dalam tanah, geometri cerun, tanaman pada cerun,
kesan alam semulajadi, sistem saliran, geologi dan pengaruh hakisan.

2.9.1 Graviti

Graviti adalah daya yang bertindak di mana saja di atas permukaan bumi. Daya
tarikannya bertindak ke arah tengah bumi. Pada permukaan yang rata daya graviti
bertindak ke bawah. Oleh sebab itu, sesuatu bahan yang berada pada permukaan yang
rata tidak akan bergerak di sebabkan oleh daya tarikan graviti. Pada permukaan yang
bercerun, daya graviti boleh di selesaikan menggunakan dua komponen iaitu komponen
yang bertindak secara bersudut tepat dengan cerun dan komponen yang bertindak
segaris dengan permukaan cerun.

Rajah 2.7 : Komponen yang bertindak secara bersudut tepat g p, dengan cerun dan
komponen yang bertindak segaris dengan permukaan cerun g t.
 23

Komponen yang bertindak secara bersudut tepat dengan cerun, g p, membantu

untuk memegang objek pada permukaan cerun. Manakala, komponen yang bertindak
segaris dengan permukaan cerun, g t, menyebabkan daya geseran berlaku pada cerun
yang menarik objek ke arah bawah cerun. Pada cerun yang curam, daya geseran atau
komponen yang bertindak segaris dengan permukaan cerun, g t, akan meningkat dan
komponen yang bertindak secara bersudut tepat dengan cerun, g p, akan berkurang.
Peningkatan nilai g t ini seterusnya menyebabkan berlakunya pergerakan pada cerun.

2.9.2 Pengaruh jenis tanah

Ciri bahan utama yang akan menentukan jenis tanah ialah agihan ( penggredan )
saiz zarah dan keplastikan. Ciri-ciri agihan saiz zarah dan keplastikan boleh di tentukan
samada dengan melakukan ujian makmal atau melalui pemerhatian insani yang mudah.
Ciri-ciri sekunder bahan adalah seperti warna tanah dan bentuk, tekstur dan kandungan
zarah. Perbezaan di antara perihalan dan pengelasan tanah amat penting untuk di
ketahui. Perihalan tanah termasuklah perincian tentang ciri-ciri bahan dan jisim, oleh itu
adalah agak mustahil untuk dua tanah mempunyai perihalan yang serupa. Satu panduan
yang terperinci tentang perihalan tanah di berikan di dalam BS 5930 ( 1.3 ). Mengikut
piawaian ini jenis tanah yang asas ialah batu tongkol, batu bundar, kelikir, pasir,
kelodak dan tanah liat. Kesemuanya jenis tanah ini di takrif berpandukan julat saiz
zarah masing-masing.
 24

2.9.3 Keadaan air dalam tanah

Kesemua tanah ialah bahan boleh telap, dengan air bebas mengalir melalui
liang-liang yang bersambung di antara zarah – zarah pepejal. Tekanan air liang di ukur
relatif kepada tekanan atmosfera dan aras yang mempunyai tekanan atmosfera ( iaitu
sifar ) yang di takrif sebagai aras air bumi atau permukaan air bumi. Tanah yang berada
di bawah aras air bumi di anggap tepu sepenuhnya walaupun kadangkala darjah
ketepuannya kurang sedikit daripada 100 % kerana terdapat udara yang terperangkap.
Pengukuran tekanan air liang dan paras air bumi perlu. Ini kerana peningkatan paras air
bumi dan seterusnya pertambahan tekanan air liang menyebabkan pertambahan tegasan
ricih dalam tanah. Ini boleh melemahkan daya ikatan pada struktur tanah.

2.9.4 Geometri cerun

Geometri cerun melibatkan keadaan rupabentuk cerun tersebut. Ia merangkumi

ketinggian cerun, ketinggian lereng, lebar setiap lereng dan juga bilangan lereng yang
terdapat pada cerun tersebut. Setiap aspek geometri cerun ini akan mempengaruhi
kestabilan cerun tersebut. Selain itu, sudut cerun juga mestilah di ketahui. Cerun yang
curam amat berisiko untuk mengalami kegagalan.
 25

Puncak cerun
Tinggi
lereng
tinggi cerun
Lebar lereng

Sudut cerun

Rajah 2.8 : Aspek – aspek dalam geometri cerun

2.9.5 Tanaman pada cerun

Tanaman pada cerun merupakan suatu lapisan penahan yang dapat mengawal
hakisan pada permukaan cerun dan mengukuhkan struktur tanah pada cerun. Ia
bertindak dengan mengikat zarah-zarah tanah dengan mewujudkan struktur perlekatan
di antara sistem akar tumbuhan dengan partikel – partikel tanah. Akar tumbuhan
tersebut akan tumbuh jauh ke dalam tanah dan bertindak seperti penahan yang menahan
tanah pada cerun daripada mengelongsor. Selain itu, tanaman litup bumi seperti rumput
dan pokok-pokok kekacang dapat menyerap momentum jatuhan air hujan daripada jatuh
terus ke permukaan tanah. Ia juga dapat mengawal kuantiti dan aliran air permukaan
kerana aliran tersebut di serap oleh tanaman yang terdapat pada cerun. Kesan daripada
hakisan juga dapat di kurangkan. Berbagai – bagai jenis rumput yang di gunakan
sebagai tanaman litup bumi. Antaranya seperti rumput jenis Vertiveria Zizanoides,
Axonopus Compressus dan sebagainya.
 26

2.9.6 Kesan alam semulajadi

Kesan daripada kitaran alam semulajadi mempunyai hubungkait dengan

ketidakstabilan pada cerun. Perubahan cuaca panas dan hujan sentiasa berlaku di
negara kita. Keadaan cuaca yang panas dan kering yang berterusan boleh menyebabkan
berlakunya keretakan pada permukaan. Permukaan tanah dan batuan yang retak dan
merekah ini memudahkan agen pengluluhawaan dan hakisan bertindak dengan
memasuki rekahan yang terbentuk.

Kadar curahan hujan tahunan adalah merupakan kriteria yang penting dan perlu
di ambil kira dalam menyediakan cerun yang stabil di sesuatu kawasan. Setiap kawasan
mempunyai taburan keamatan hujan yang berbeza. Sesetengah – tengah kawasan
mengalami taburan hujan yang kecil tetapi berlaku dalam tempoh yang lama dan ada
juga yang mengalami taburan hujan yang banyak tetapi berlaku dalam tempoh yang
singkat. Taburan keamatan hujan yang besar lebih memberikan kesan terhadap cerun
berbanding di kawasan yang mengalami keamatan hujan yang kecil. Ini kerana
ketepuan air dalam tanah bertambah dengan pertambahan peresapan air hujan yang
pesat. Fenomena ini merupakan salah satu faktor kepada kegagalan cerun. Jika gempa
bumi melanda cerun semasa hujan turun, faktor keselamatannya akan lebih berkurang
dan cerun akan lebih tidak stabil.

Gegaran tanah yang kuat akan meningkatkan tegasan ricih dalam tanah. Kesan
daripada frekuensi dan magnitud gempa bumi boleh mengatasi daya lekatan pada tanah
dan struktur penahannya. Pergerakan zarah tanah akan cenderung untuk bergerak ke
bawah. Pada umumnya negara Malaysia bebas dan selamat daripada kawasan lingkaran
gunung berapi pasifik. Oleh itu, ia tidak menjadi faktor yang serius dalam penilaian
tahap keselamatan cerun di negara kita.
 27

Rajah 2.9 : Penurunan kadar faktor keselamatan melawan masa penurunan hujan.
Kegagalan cerun akan berlaku bila faktor keselamatan menurun melebihi 1.

2.9.7 Sistem saliran

Sistem saliran yang terdapat pada cerun merupakan suatu aspek yang penting
dan perlu di berikan perhatian dalam menilai tahap kestabilan dan keselamatan sesuatu
cerun. Sistem saliran yang baik dapat menyalirkan air permukaan dan subpermukaan
tanah dengan baik. Ianya amat penting semasa musim hujan ataupun di kawasan yang
mempunyai jumlah taburan curahan hujan yang tinggi. Kesan daripada aliran air
permukaan boleh mewujudkan hakisan pada cerun dengan membawa tanah pada
permukaan cerun mengelongsor ke bawah. Sebahagian daripada air permukaan itu tadi
akan meresap ke dalam tanah. Ini akan menyebabkan berlakunya peningkatan aras air
bumi. Kesan peningkatan air bumi dan seterusnya pertambahan tekanan air liang
menyebabkan pertambahan tegasan ricih dalam tanah. Ini boleh melemahkan daya
ikatan pada struktur tanah di lereng – lereng cerun. Oleh itu, kesan daripada sistem
saliran yang buruk pada cerun boleh menyumbang kepada ketidakstabilan cerun.
 28

2.9.8 Geologi

Keadaan geologi sesuatu cerun akan memberikan ciri-ciri utama yang

menjadikan cerun tersebut. Ia bermula daripada asal – usul bahan-bahan yang
membentuk cerun tersebut sama ada batuan ataupun tanah. Batuan dan tanah ini juga
terbahagi kepada jenis – jenisnya yang tersendiri. Komposisi setiap mineral seperti
tanah dan batuan pada cerun dan komposisi tekturnya serta struktur dapat di ketahui.
Lapisan – lapisan tanah yang terdapat pada cerun serta formasi pada setiap lapisan yang
berselang – seli akan di ambil kira. Proses luluhawa yang berlaku juga merupakan
sebahagian daripada faktor yang boleh mempengaruhi kestabilan cerun. Proses
luluhawa biasanya memakan masa yang lama dan ia mendorong kepada perubahan
rintangan ricih pada batuan.

Jadual 2.3 : Keadaan geologi dan kesan yang mungkin berlaku pada cerun (Hunt 1984)

Keadaan geologi dan bentuk – bentuk tipikal bagi kegagalan cerun

Keadaan geologi Bentuk pergerakan tipikal
Jisim batu umum Runtuhan dan robohan daripada kegagalan penyokong
Kegagalan pasak pada penyambung di sepanjang
penyambungan, ricih dan lenturan
Geluncuran blok di sepanjang penyambung dan ricih
Gelongsoran planar di sepanjang penyambung dan ricih
Kegagalan multi – planar di sepanjang set penyambungan
Aliran batu kering

Batuan metamorphic Gelongsoran di sepanjang lapisan yang nipis

Batuan mendapan Darjah cuaca mempunyai kesan yang kuat

Lapisan mendatar Putaran atau pasak umum melalui penyambung dan
di sepanjang lapisan yang rata
Lapisan cerun Planar di sepanjang lapisan penyambungan,
geluncuran blok pada lapisan pemisahan penyambungan
Batu marine, batu Putaran, pasak umum atau pergerakan progresif
tanah liat menerusi penyambung dan di sepanjang lipatan

Tanah baki Bergantung kepada ketebalan stratum

Mendapan tebal Pergerakan progresif putaran
 29

Mendapan nipis Gelongsoran debris, planar, runtuhan debris atau aliran

pada batu

Tanah alluvial Bergantung pada jenis dan struktur tanah

Kepaduan Larian dan aliran
Jelekitan Putaran dan pasak planar
Susun lapis Putaran, atau pasak, merebak secara lateral dalam
tanah berbutir halus

Mendapan aeolian Perubahan

Pasir dan lapisan Larian dan aliran
Loess Aliran geluncuran blok di sepanjang gempa bumi

Mendapan glasier Perubahan

Till Putaran
Susun lapis Putaran
longgokan Putaran menjadi progresif
Lacustrine Putaran menjadi progresif, putaran merebak secara lateral,
Marine aliran

2.9.9 Pengaruh hakisan

Hakisan juga akan memberikan kesan pada kestabilan cerun. Hakisan yang
berlaku boleh menyebabkan berlakunya perubahan pada permukaan cerun. Agen – agen
hakisan yang bertindak ialah seperti air larian permukaan, arus sungai, ombak, glasier
dan juga pergerakan cerun itu sendiri. Agen hakisan seperti air larian permukaan
bertindak dengan menghakis permukaaan cerun dengan membawa bersama aliran
lumpur dan tanah. Ia akan menjadi lebih teruk dan berbahaya sekiranya aliran ini terjadi
dalam kuantiti yang besar dan deras. Sebahagian daripada air larian permukaan ini akan
meresap ke dalam struktur tanah dan melemahkan daya lekatan antara partikel - partikel
tanah tersebut. Kesannya, pengaliran lumpur dan tanah akan menjadi lebih banyak. Ini
terjadi kerana pengaliran lumpur dan tanah tersebut akan menghakis dan membawa
sekali tanah yang terurai. Terdapat beberapa bentuk hakisan seperti sheet, rill, gully,
 30

mass dan fretting. Hakisan pada cerun dapat di kurangkan sekiranya cerun tersebut
mempunyai sistem saliran yang baik dan juga di tutupi dengan tanaman litup bumi
seperti pokok dan rumput yang dapat menahan hakisan daripada terjadi.

2.10 Kestabilan cerun

2.10.1 Kaedah penyiasatan kestabilan cerun

Kaedah penyiasatan kestabilan cerun adalah berdasarkan kepada tiga perkara

utama, iaitu :

i) Mengandaikan permukaan gelinciran dan pusat ia berputar.

ii ) Mengkaji keseimbangan daya yang bertindak ke atas permukaan itu.

iii ) Mengulangi proses sehingga permukaan gelinciran yang terburuk di

perolehi.
 31

2.10.2 Analisis tegasan menyeluruh

Analisis ini biasanya di namakan analisis ø = 0. Analisis ini di lakukan bertujuan

untuk memberikan kestabilan sesuatu benteng sebaik sahaja ia siap di bina. Di andaikan
bahawa tanah di dalam benteng tersebut tidak sempat untuk menyalir dan parameter
kekuatan yang di gunakan adalah mewakili kekuatan tak bersalir bagi tanah itu.
Parameter kekuatan itu di perolehi sama ada dari ujian mampatan tak terkurung ataupun
daripada ujian tiga paksi tak bersalir tanpa ukuran tekanan liang.

Rajah 2.10 : Analisis tegasan seluruh

Pertimbangkan suatu sektor tanah yang di potong oleh arka AB dengan jejari r.
Di andaikan :

W = Berat sektor.
G = Kedudukan pusat graviti

Oleh kerana ø = 0, maka kekuatan ricih maksimum = c.

Dengan mengambil kira momen sekitar 0, pusat putaran :

 32

W.e = c.1.r. = c.rθ.r = cr2θ untuk keseimbangan

Maka,
F = momen rintangan / momen gangguan
= cr2θ / We

2.10.2.1 Analisis melalui kaedah hirisan Swedish

Analisis tegasan berseluruh boleh di ubah suaikan untuk meliputi kes di mana
bagi tanah tepu separa, sampel kekuatan tak bersalir tidak selari dengan paksi tegasan
normal dan tanah mempunyai nilai ø dan c. Ini dapat di lakukan dengan membuat
andaian bahawa kaedah bulatan gelinciran serta membahagikan sektor kepada beberapa
hirisan tegak dengan bilangan yang bersesuaian.

Rajah 2.11 : Kaedah hirisan Swedish

 33

Dengan mengandaikan bahawa tindak balas sisi ke atas dua sempadan tegak
bagi L1 dan L2 adalah sama, maka beratnya di lukis pada bahagian pangkal hirisan.
Seterusnya, dengan menyempurnakan daya segitiga magnitud N dan T dapat di
tentukan.

Dengan mengambil momen sekitar pusat putaran, 0 :

Momen gangguan = r∑T

Momen rintangan = r ( crθ + ∑N tan ø )
Maka,
F = ( crθ + ∑N tan ø ) / ∑T

2.10.3 Analisis tegasan berkesan melalui kaedah Bishop

Dengan mengandaikan bahawa Ln dan Ln + 1 bersamaan dengan tindak balas sisi

yang masing – masing bertindak ke atas keratan n dan keratan n + 1 dan daya yang
bertindak ke atas hirisan sebagai :

W = Berat hirisan
P = Daya normal seluruh yang bertindak di tapak hirisan
T = Daya ricih yang bertindak di tapak hirisan
b = Lebar hirisan
z = Ketinggian hirisan
l = Panjang BC ( di ambil sebagai garis lurus )
α = Sudut antara P dengan garis tegak
x = Jarak ufuk dari pusat hirisan ke pusat putaran, 0
 34

Rajah 2.12 : Analisis tegasan berkesan :- Daya yang bertindak ke atas hirisan tegak
menerusi tembereng yang menggelangsar

Dalam sebutan tegasan berkesan, kekuatan ricih yang di gunakan ialah :

τ = [ c’ + ( σ n – u ) tan ø’ ] / F

Tegasan normal seluruh yang bertindak di tapak hirisan, σ n = ( P / l ) iaitu :

τ = ( 1 / F ) { c’ + [ ( P / l ) – u ] tan ø’ }

Daya ricih yang bertindak di tapak hirisan, T = τl

Untuk keseimbangan, momen gangguan = momen rintangan

Maka,
F = [ 1 / ∑W sin α ] ∑ [ c’l + W ( kos α – ru sek α ) tan ø’ ]
 35

Ini di kenali sebagai kaedah lazim iaitu penentuan F secara tepat apabila terdapat
bulatan gelinciran yang secukupnya, dengan itu nilai yang paling genting dapat di
tentukan.

2.10.3.1 Analisis tegasan berkesan melalui kaedah rapi

Formula yang terhasil dari analisis mengikut kaedah lazim berkemungkinan

menimbulkan ralat bagi nilai F sehingga 15 %. Walau bagaimanapun, ralat ini masih
berada dalam julat yang selamat. Ini kerana ia masih memberikan nilai yang lebih
rendah daripada yang sepatutnya.

Di dalam pembinaan benteng dan empangan tanah yang baru, ralat ini mungkin
akan menyebabkan perbelanjaan yang tinggi. Perkara ini akan lebih ketara dengan
bulatan gelinciran yang dalam, apabila perubahan α di seluruh panjang gelinciran
adalah besar.

Menerusi persamaan :

F = ( R / ∑Wx ) ∑ [ c’l + ( P – ul ) tan ø’ ]

Andaikan daya berkesan normal, ( P – ul ) = P’

Menghuraikan daya pada arah tegak :

Maka,
F = ( 1 / ∑ W sin α ) ∑ { [ c’b + W ( 1 – ru ) tan ø’ ]
[ sek α / ( 1 + ( tan ø’ tan α / F ) ) ] }
 BAB III

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan

Metodologi kajian merupakan susunan cara kerja dalam mencapai matlamat di

dalam sesuatu kajian. Pelbagai kaedah boleh di gunakan contohnya, ia boleh di lakukan
menerusi pengumpulan maklumat melalui pembacaan bahan seperti buku, journal, hasil
kajian yang lepas, laporan dan keratan akhbar. Selain itu, maklumat – maklumat juga
boleh di perolehi dengan melakukan temuramah, soal selidik dan pemerhatian serta
tinjauan di kawasan kajian. Metodologi kajian bermula dari permulaan pembinaan
hipotesis sehinggalah matlamat kajian tersebut di capai.
 37

3.2 Metodologi kajian

Kaedah pendekatan pertama yang di lakukan untuk mencapai objektif kajian

ialah melalui pengumpulan data – data yang berkaitan dengan faktor-faktor yang boleh
mendorong kepada kegagalan cerun. Kesemua data – data ini akan di gunapakai semasa
pemantauan cerun di lakukan. Proses pengumpulan data ini melibatkan pembacaan dari
rujukan-rujukan seperti buku yang berkaitan, jurnal, artikel, laporan akhbar, kajian –
kajian yang lepas dan sumber – sumber dari Internet. Kesemua data – data yang
berkaitan akan di gunakan di dalam suatu sistem yang di panggil ‘ Slope Priority
Ranking System ( SPRS ) ’. SPRS ini akan melibatkan pemberian markah kepada setiap
maklumat mengikut tahap sesuatu ciri yang terdapat pada cerun.

Selain daripada itu, pemerhatian dan tinjauan juga di lakukan di tapak kajian
bagi mengenalpasti kriteria – kriteria yang mempunyai persamaan yang boleh di kaitkan
di antara satu sama lain. Kriteria ini adalah merupakan ciri – ciri yang terdapat pada
cerun yang mana ciri – ciri tersebut boleh mempengaruhi cerun terbabit. Pengumpulan
kriteria ini seterusnya akan di tentukan dengan pemberian markah mengikut tahap –
tahap setiap kriteria tersebut.

Penentuan kriteria dan klasifikasi setiap kriteria di lakukan merujuk kepada

kajian – kajian yang lepas. Markah yang di berikan akan di bahagikan kepada tiga tahap
bagi setiap kriteria. Tahap yang pertama di berikan kepada kriteria – kriteria yang
mempunyai kesan yang tidak serius terhadap kestabilan cerun. Tahap yang kedua
merupakan kriteria yang memberikan kesan sederhana serius terhadap cerun. Tahap
ketiga merupakan tahap yang serius bagi setiap kriteria yang mana ia mendorong
kepada kejadian kegagalan cerun dengan pertambahan faktor – faktor yang boleh
menggagalkan cerun.
 38

Seterusnya, setiap kriteria yang telah di klasifikasikan itu akan di bangunkan

dengan menggunakan Microsoft Access 2003. Pembangunan sistem pemantauan
mengunakan Microsoft Access 2003 ini di lakukan kerana ia dapat di jadikan sebagai
pangkalan data. Sistem yang telah siap akan dapat membantu dalam memantau tahap
kestabilan cerun tersebut mengikut rating atau keutamaannya.

Sistem ini akan di analisis dengan membuat perbandingan dengan cerun di

kawasan kajian. Setiap kriteria dan maklumat yang terdapat pada cerun di kawasan
kajian akan di masukkan ke dalam sistem ini bagi menilai kestabilannya. Seterusnya ia
akan dapat memberikan rating bagi setiap cerun dan ini akan mengambarkan tindakan
yang perlu di lakukan pada cerun tersebut.

3.3 Pengenalan kepada perisian Microsoft Access 2003

Sistem pemantauan cerun yang akan di bangunkan adalah dengan mengunakan

perisian Microsoft Access 2003. Microsoft Access 2003 ini merupakan versi yang ke
lapan dan terbaru dalam perisian Access. Perisian ini di gunakan sebagai suatu sistem
pengurusan pangkalan data yang popular dan boleh di gunakan pada sebarang keperluan
pengurusan maklumat. Ia di gunakan daripada susunan alamat yang ringkas sehinggalah
kepada sistem pengurusan yang sukar.

Pangkalan data di gunakan secara meluas bagi menyimpan data dan maklumat.
Ia boleh di bangunkan mengikut kehendak dan keperluan tersendiri. Perkara yang
paling utama ialah ia senang di gunakan, fleksibel dan mesra pengguna. Penggunaannya
boleh melibatkan pengiraan, simpanan data serta cetakan dan seterusnya dapat
 39

memudahkan pencarian semula dengan membenarkan pengasingan di lakukan mengikut

jenis atau kehendak pengguna.

Ciri asas bagi pangkalan data ialah ia dapat menyediakan penggabungan

simpanan kesemua data tentang sesuatu topik. Siri bagi Word document, lembaran
Excel, teks fail, meseg email dan nota boleh di gabungkan ke dalam satu pangkalan
data. Pangkalan data bukan sahaja boleh menyimpan data sebaliknya mempunyai lebih
banyak kelebihan yang lain. Antara kelebihan Microsoft Access ialah :-

i) Menyediakan muka depan bagi memasukkan data dengan mudah

ii ) Mencari data – data yang berkaitan dengan cepat
iii ) Menggambarkan data sebagai graf, carta dan laman web
iv ) Menyediakan laporan yang mudah di fahami dan di cetak ataupun di
paparkan di skrin
v) Menghantar maklumat kepada Microsoft Word atau Microsoft Excel

Selain itu, masalah asas bagi Microsoft Excel ialah perisian ini tidak mempunyai
kemudahan untuk menyemak data. Sekiranya berlaku kesilapan dalam penaipan,
Microsoft Excel tidak dapat memaklumkan seterusnya data yang di kehendaki tidak
dapat di cari. Namun, segala permasalahan ini akan dapat di atasi melalui penggunaan
Microsoft Access. Antara keistimewaan Microsoft Access ialah :-

i) Access akan menyimpan setiap maklumat data ke dalam satu tempat

sahaja. Kesilapan dalam penaipan tidak akan berlaku kerana penaipan
tidak di lakukan secara berterusan.

ii ) Access boleh mengemukakan beberapa data bagi menyesuaikan dengan

bentuk tertentu. Sebagai contoh, hanya tarikh yang sah sahaja boleh di
 40

masukkan mengikut susunan tarikh. Prinsip yang sama di aplikasikan

untuk setiap hari.

iii ) Access dengan mudah dapat mengesan suatu set data bagi mengenalpasti
setiap perubahan nilai

iv ) Access dapat membantu untuk menghasilkan user – friendly data entry

interface yang di kenali sebagai form di dalam Access. Selain daripada
menaip nama pelanggan, nama juga boleh di pilih daripada senarai nama
pada skrin.

3.4 Pengenalan kepada ‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’

‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’ ialah merupakan suatu sistem yang di
bangunkan bagi mengenalpasti cerun – cerun yang perlu di beri keutamaan untuk di
baikpulih dengan segera bagi menjaga keselamatan pengguna yang menggunakan
jalanraya sebagai laluan untuk ke destinasi – destinasi yang di ingini. Selain itu, SPRS
ini juga dapat membantu kerja – kerja penyenggaraan cerun. Ini dapat di lakukan
dengan memantau kelemahan – kelemahan yang wujud serta faktor – faktor yang
menyumbang kepada fenomena kegagalan sesuatu cerun.
 41

3.4.1 Prinsip asas dalam ‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’

Antara prinsip dan konsep asas dalam ‘Slope Priority Ranking System ( SPRS )’
ialah :

i) Penilaian akan di buat berdasarkan Borang Pemeriksaan Cerun

[ JKR ( CKC-UKC 1 / 2005 ) ] yang telah di isi berpandukan nota dan
garis panduan pemeriksaan cerun JKR.

ii ) Pemarkahan akan di berikan kepada setiap butir atau maklumat mengikut

tahap sesuatu ciri cerun tersebut.

iii ) Jumlah markah yang terkumpul akan memberikan keputusan keutamaan

cerun untuk tindakan yang selanjutnya.

iv ) Nilai keutamaan yang di perolehi akan dapat membantu JKR dalam

pengurusan cerun – cerun.
 BAB IV

SISTEM PENYENGGARAAN DAN KESTABILAN CERUN

Setelah analisis sesuatu cerun di lakukan, keadaan cerun tersebut akan dapat di
kenalpasti sama ada berisiko ataupun tidak berisiko berlakunya kegagalan cerun.
Sekiranya cerun terbabit berisiko, maka tindakan drastik perlu di buat bagi
mengenalpasti sistem penyenggaraan dan kestabilan cerun yang sesuai di laksanakan,
dengan mengambil – kira aspek kos dan keberkesanannya dalam menstabilkan cerun.

4.1 Pendahuluan

Penyenggaraan cerun yang di lakukan dengan baik akan dapat memastikan

cerun dalam keadaan selamat dan mengurangkan risiko kejadian tanah runtuh. Ini
semua perlu di lakukan pada setiap cerun yang boleh memberikan kesan kepada
keselamatan nyawa dan harta benda. Pemeriksaan pada cerun mestilah di lakukan
sekurang – kurangnya sekali setahun. Bagi cerun – cerun yang kritikal hendaklah di
 43

periksa dengan lebih kerap dalam masa setahun. Pemeriksaan ini akan dapat
memberikan maklumat untuk menentukan jenis penyenggaraan yang sesuai.

Kaedah penyenggaraan dan penstabilan cerun yang sesuai di tentukan

berdasarkan ciri-ciri setempat yang terdapat pada sesuatu cerun tersebut. Antaranya
seperti keadaan geometri, geologi dan kegagalan yang berlaku. Kebiasaannya, sistem
penyenggaraan dan penstabilan cerun boleh di bahagikan kepada empat elemen utama
iaitu :

i. Kerja perlindungan cerun

ii. Kerja perparitan dan saliran
iii. Pembinaan tembok penahan
iv. Kerja – kerja pengukuhan cerun

Setiap kaedah kerja tersebut mempunyai fungsi – fungsinya yang tertentu dalam
membantu menstabilkan cerun. Kaedah penyenggaraan yang ekonomi dan bersesuaian
akan dapat di tentukan jika fungsi kerja di fahami.

4.2 Kerja – kerja perlindungan cerun

Kerja – kerja perlindungan cerun merupakan proses melindungi permukaan

cerun daripada agen-agen hakisan dan luluhawa. Kerja – kerja perlindungan ini akan
dapat mengurangkan kesan hakisan, penyerapan air larian permukaan dan proses
luluhawa yang boleh mengganggu kestabilan cerun. Permukaan cerun yang terdedah
akan di lindungi dengan menggunakan beberapa kaedah mengikut kesesuaian. Antara
 44

kaedah – kaedah yang terdapat dalam kerja – kerja perlindungan cerun ialah seperti
kawalan hakisan menggunakan tanaman litup bumi, kaedah penyemburan mortar dan
konkrit, kaedah pitching dan krib.

4.2.1 Kaedah tanaman litup bumi

Penggunaan kaedah tanaman litup bumi akan dapat mewujudkan suatu sistem
kawalan hakisan pada permukaan cerun. Penggunaan kaedah ini di gunakan secara
meluas dan kerap. Penggunaan rumput sebagai tanaman litup bumi dapat
mengurangkan kesan momentum jatuhan air hujan pada permukaaan tanah. Selain itu,
air hujan akan tersekat pada rumput dan ia bertindak mengurangkan kuantiti dan
kelajuan air larian permukaan.

Struktur akar pada rumput-rumput tersebut mewujudkan satu struktur pelekatan

di antara partikel tanah dan sistem akar tersebut. Permukaan cerun yang di litupi
sepenuhnya dengan rumput akan lebih stabil kerana akarnya mencengkam tanah pada
cerun dan menggelakkannya daripada menggelongsor. Antara kaedah penanaman
tumbuhan litup bumi ini ialah seperti penggunaan rumput vetiver, kaedah fibromatting
dan hidroseeding dan penanaman kepingan rumput berkelompok dan rapat.
 45

4.2.1.1 Kaedah rumput vetiver

Rumput vetiver adalah merupakan sejenis rumput yang mempunyai sistem akar
yang panjang dan tumbuh jauh ke dalam tanah. Rumput ini tumbuh subur sehingga
boleh mencapai ketinggian 1 m tinggi. Akarnya yang panjang kuat mencengkam
partikel tanah dan ianya selalu di gunakan sebagai kawalan perlindungan cerun dan juga
hakisan pada tebing sungai. Antara jenis rumput yang biasa di tanam ialah dari jenis
Vertiveria Zizanoides. Ia tumbuh dengan menggunakan tunas dan cepat membesar.
Pertumbuhan dengan kadar yang cepat ini menyebabkan ia memerlukan pemotongan
yang berjadual. Ini kerana rumput yang tumbuh terlalu panjang akan menyukarkan
proses – proses pemerhatian dan penyenggaraan cerun.

Rajah 4.1 : Rumput Vetiver yang tumbuh semulajadi

 46

Rajah 4.2 : Penanaman rumput vetiver secara berbaris di cerun

4.2.1.2 Kaedah fibromatting dan hydroseeding

Sabut atau serat kelapa dan jut di gunakan sebagai hamparan sebelum benih
rumput di semburkan pada permukaan cerun. Hamparan ini di kenali sebagai fibromat
yang dapat membantu mencegah hakisan dan mempercepatkan pertumbuhan benih
rumput. Fibromat dapat menghalang benih rumput di hanyutkan oleh air larian
permukaan. Ia juga memberikan kelembapan pada biji benih rumput untuk tumbuh dan
mencengkam dengan kuat.

Hydroseeding pula merupakan proses percampuran benih rumput, baja, pulpa

( daripada kertas atau kayu ) dan air. Kebiasaanya ia di lakukan dengan menggunakan
pam dan percampuran biji benih rumput tersebut di semburkan pada lapisan fibromat
yang telah di hamparkan pada permukaan cerun. Kaedah fibromatting dan hydroseeding
 47

adalah merupakan kaedah yang paling sesuai bagi cerun potong yang memerlukan
kadar penutupan permukaan dengan kadar segera. Penyediaan longkang sementara
pada bahagian atas dan teres di perlukan bagi mengurangkan air larian permukaan yang
boleh mengganggu pertumbuhan dan mengurangkan benih rumput tersebut dari di
hanyutkan ketika hujan. Kaedah ini dapat di lakukan pada kawasan cerun yang luas
dengan kos yang rendah.

Rajah 4.3 : Semburan yang menggunakan pam bagi kaedah Hydroseeding

 48

Rajah 4.4 : Lapisan rumput yang tumbuh subur menggunakan kaedah Hydroseeding

4.2.1.3 Kaedah kepingan rumput berkelompok dan rapat

Kaedah menggunakan kepingan rumput berkelompok adalah merupakan suatu

teknik menanam rumput dengan segera pada kawasan cerun. Ia di lakukan dengan
menanam rumput secara berkelompok dengan kepingan rumput yang bersaiz lebih
kurang 150 mm diameter dan di tanam dengan jarak 100 mm di antara satu sama lain.
Bekalan air di sediakan dengan secukupnya bagi membolehkan ia terus hidup dan
subur.

Kaedah penanaman rumput secara rapat juga sama seperti penanaman secara
berkelompok tetapi ianya di tanam dengan lebih rapat di antara kelompok – kelompok
rumput tersebut. Ianya akan lebih kelihatan rapat dan hampir menutupi keseluruhan
permukaan cerun. Kedua-dua kaedah penanaman rumput ini sesuai dan berkesan
 49

sebagai kawalan pada permukaan cerun yang mengalami kesan hakisan yang teruk.
Selain itu, kaedah ini juga sesuai bagi cerun yang mempunyai gradien yang rendah.
Antara jenis rumput yang biasa digunakan ialah jenis Axonopus Compressus. Kaedah
ini walau bagaimanapun hanya sesuai bagi kawasan yang kecil sahaja.

Rajah 4.5 : Penanaman rumput secara berkelompok dan rapat

4.2.2 Kaedah pitching

Kaedah pitching adalah merupakan kaedah yang menggunakan cantuman

daripada blok-blok batuan atau konkrit dan bahan pengikat. Ianya akan dapat
menghalang cerun daripada mengalami hakisan, gelinciran, luluhawa dan kegagalan
kecil dengan menutup permukaan cerun dengan batuan, blok konkrit atau konkrit
pasang siap. Kaedah perlindungan cerun ini mempunyai kos yang tinggi dan
memerlukan peralatan atau penskalaan semula ke atas permukaan cerun.
 50

Rajah 4.6 : Rubble Pitching

4.2.3 Kaedah penyemburan mortar dan konkrit

Penggunaan mortar dan konkrit sebagai pelindung kepada permukaan cerun

akan dapat menutup ruang – ruang rongga pada yang tanah yang longgar seperti tanah
pasir. Selain itu, penggunaan perlindungan ini akan dapat menghalang air permukaan
dari meresap ke dalam tanah yang seterusnya boleh melemahkan struktur tanah di
kawasan cerun tersebut. Ia amat berkesan mencegah hakisan yang di sebabkan oleh air
larian permukaan yang mempunyai halaju yang tinggi. Penyemburan konkrit lebih
meluas berbanding mortar kerana ia lebih cepat dan ekonomi serta jangka hayat
ketahanan yang lama berbanding penggunaan mortar. Walaubagaimanapun kaedah ini
 51

tidak di galakkan untuk cerun yang mempunyai tanah atau batuan dengan kadar
penyerapan air yang tinggi.

Kaedah ini adalah sesuai pada cerun yang mengalami kegagalan yang sederhana
untuk menutup permukaan cerun tersebut dengan mortar atau konkrit. Kaedah
penyemburan mortar atau konkrit ini tidak memerlukan proses perataan atau penskalaan
terhadap permukaan cerun. Sebaliknya, penggunaan kaedah ini memerlukan penyediaan
lubang leleh dan saliran mendatar yang mencukupi. Ini bagi membolehkan pengaliran
air bumi dan mengelakkan peningkatan tekanan air liang. Air bumi yang tidak dapat di
salir keluar dengan baik menyebabkan ia terkumpul di belakang lapisan mortar atau
konkrit, seterusnya menyebabkan tekanan air liang bertambah dan boleh mengakibatkan
kegagalan pada struktur cerun tersebut.

Rajah 4.7 : Semburan mortar dan konkrit

 52

4.2.4 Kaedah penghadang konkrit

Penghadang konkrit merupakan hasil cantuman unit – unit kayu, besi atau
konkrit pra tuang yang di susun dan di isikan pada bahagian dalamnya dengan tanah
peroi atau batu kelikir bagi memudahkan pengaliran air hujan. Proses kerja
membinanya juga adalah mudah dan cepat. Bagi tujuan pemasangan yang bercirikan
alam sekitar, ruang di antara penghadang konkrit boleh di timbus dengan tanah dan di
tanam dengan rumput. Kaedah perlindungan cerun ini akan dapat menanggung jisim
tanah di tepi bukit, tebing pembinaan jalan raya dan lain-lain. Bagi pembinaan struktur
penghadang konkrit ini, had ketinggian yang di benarkan ialah tidak melebihi 6.3 meter.

Pembinaan penghadang konkrit ini akan dapat menghalang kegagalan yang

besar pada cerun. Bagi tembok penghadang konkrit semburan pula, ia di bina dengan
memasang jaring dawai di sepanjang permukaan cerun yang tidak rata dan kemudian
satu bar terkukuh ( reinforcement bar ) di letakkan dan konkrit akan di tuang pada bar
tersebut. Proses penyemburan konkrit boleh di lakukan dengan menggunakan pam. Ia
lebih menjimatkan masa dan mudah kerana ia tidak memerlukan kerja-kerja perataan
pada permukaan cerun.
 53

Rajah 4.8 : Rekabentuk dan cara pembinaan crib wall

Rajah 4.9 : Penggunaan crib wall di kawasan cerun

 54

4.3 Kawalan perparitan dan saliran

Masalah pengaliran air pada cerun merupakan suatu perkara yang perlu di
berikan perhatian. Ini kerana tindak balas daripada air akan dapat melemahkan struktur
tanah pada cerun. Tindak balas daripada air ini boleh di pecahkan kepada dua bahagian
iaitu pada permukaan dan subpermukaan cerun. Pengaliran air yang laju pada
permukaan cerun boleh menyebabkan hakisan yang teruk dan ianya boleh menyebabkan
kegagalan pada cerun jika kadar penyerapan air yang melampau masuk ke dalam tanah.
Kawalan pengaliran air menggunakan sistem perparitan dan saliran akan menyediakan
suatu kemudahan secara kekal atau sementara bagi tujuan pengaliran air permukaan dan
air bumi yang terkumpul di bawah permukaan cerun. Sistem ini perlu di reka bentuk
bagi mewujudkan keadaan cerun yang stabil.

4.3.1 Sistem kawalan perparitan di permukaan cerun

Air permukaan mestilah di alirkan dengan baik melalui sistem perparitan

permukaan yang sempurna. Dengan adanya sistem perparitan ini, ia akan dapat
mengalirkan air permukaan terus ke sistem perparitan utama untuk di alirkan ke tempat
lain. Ini dapat mengelakkan air permukaan daripada mengalir ke kawasan cerun yang
tidak stabil ataupun masuk ke dalam struktur tanah cerun yang boleh menyebabkan
kegagalan. Oleh itu, air larian permukaan ini mestilah di kawal dengan baik dan
sempurna supaya ia tidak mempengaruhi kestabilan sesuatu cerun tersebut. Antara
kaedah yang biasa di praktikkan untuk mengawal air permukaan pada cerun ialah :
 55

i. Membina suatu aras pembentukan terhadap permukaan cerun.

ii. Meminimakan pemusnahan tumbuhan pada kawasan cerun atau
menanam semula rumput litup bumi.
iii. Membina longkang, pembentung atau saluran untuk melencongkan
aliran air ke kawasan yang tidak bermasalah.
iv. Menutup permukaan cerun dengan konkrit, slush grout, asfal atau plastik
bagi mengelakkan penyerapan air yang melampau pada cerun.

4.3.1.1 Sistem parit saliran dan parit pintasan

Rekabentuk parit saliran boleh di bina sama ada secara kekal ataupun sementara.
Ukuran kedalaman dan kelebarannya mestilah bergantung kepada keadaan tapak cerun
tersebut. Ia akan berfungsi sebagai laluan utama untuk mengalirkan air permukaan ke
kawasan cerun yang tidak bermasalah. Pembinaan parit pintasan pula bertindak
memintas air larian permukaan dan di alirkan ke parit saliran. Rekabentuk parit saliran
ini juga boleh di guna bagi mengalirkan air yang berkelodak ke perangkap kelodak.
Bagi tujuan ini, ia tidak memerlukan rekabentuk yang terperinci. Namun ia juga boleh
menyebabkan masalah sekiranya aliran dalam parit saliran tersekat kerana kehadiran
kelodak yang tinggi kesan daripada hujan yang lebat.
 56

4.3.1.2 Longkang pada teresan

Longkang pada teresan adalah merupakan suatu pembinaan parit saliran konkrit
yang di bina secara mendatar di atas setiap teresan pada suatu kawasan cerun. Longkang
pada teresan ini akan bertindak mengalirkan aliran air yang terkumpul dari permukaan
cerun kepada longkang bertingkat dan seterusnya di bawa kepada longkang utama di
bahagian bawah cerun. Tujuan utama pembinaan ini ialah untuk membahagikan aliran
air kepada unit-unit yang kecil dan mempercepatkan alirannya.

Rajah 4.10 : Longkang pada teresan

4.3.1.3 Longkang bertingkat

Longkang bertingkat ialah longkang yang di bina secara menegak dan bertingkat
pada kawasan cerun yang berteres. Ia di gunakan bagi mengalirkan air permukaan
daripada parit teres atau berm. Rekabentuknya yang bertingkat – tingkat akan dapat
 57

memperlahankan halaju aliran air yang di bawa ke bahagian bawah cerun yang curam.
Pembinaan longkang bertingkat ini di akukan mengikut kontur secara bertingkat –
tingkat.

Rajah 4.11 : Longkang bertingkat

4.3.1.4 Longkang pada bahu jalan

Longkang pada bahu jalan di bina bagi menerima jumlah aliran air daripada
longkang bertingkat pada cerun dan juga air larian permukaan daripada jalanraya. Ianya
akan bertindak menyalirkan sejumlah kuantiti air tersebut ke bahagian sump dan
seterusnya ke longkang utama.
 58

4.3.1.5 Saliran sump

Sump adalah merupakan suatu struktur yang menerima keseluruhan aliran air
daripada longkang teresan, longkang bertingkat dan longkang pada bahu jalan. Ia akan
bertindak mengumpul dan juga menapis aliran air sebelum di salirkan ke longkang
utama. Pemeriksaan yang berjadual di perlukan bagi memastikan sump tersebut tidak
tersumbat dengan kelodak, rumput – rumpai dan sampah – sarap. Ini penting agar aliran
air ke longkang utama tidak terganggu. Selain itu, melalui pemeriksaan ini juga dapat
memastikan strukturnya tidak mengalami keretakan ataupun pecah. Jika ini berlaku ia
boleh menyebabkan pengumpulan air pada bahagian kaki cerun dan seterusnya boleh
mengurangkan kestabilan tanah di kaki cerun.

4.3.2 Sistem saliran subpermukaan

Salah satu faktor yang menyebabkan kegagalan cerun berlaku ialah kerana
kegagalan menyediakan sistem saliran subpermukaan dengan sempurna. Di bahagian
subpermukaan cerun akan wujudnya suatu aras air bumi yang boleh di pengaruhi jika
berlakunya hujan lebat. Kadar penyerapan yang tinggi sewaktu hujan menyebabkan aras
air bumi ini akan meningkat dan jika tidak di kawal ia seterusnya akan menambahkan
tekanan air liang di bawah permukaan cerun. Peningkatan tekanan air liang boleh
mengurangkan tegasan berkesan ( effective stress ) di dalam struktur tanah dan
seterusnya menyebabkan kegagalan. Maka sistem saliran subpermukaan merupakan
kaedah yang terbaik bagi mengatasi masalah ini. Antara kaedah pembinaan yang di
gunakan untuk saliran subpermukaan termasuklah telaga pam, saluran panjang, saluran
batang dan parit. Selain itu, kaedah lain yang biasa di gunakan ialah dengan
menyediakan lubang leleh ( weep holes ) dan juga paip mendatar.
 59

4.3.2.1 Lubang leleh dan paip mendatar

Penyediaan lubang leleh dan paip mendatar dapat menurunkan aras air bumi dan
tekanan air liang dengan baik. Kaedah ini adalah merupakan kaedah yang paling
ekonomi dan berkesan bagi kawasan cerun yang luas dan kecil. Pemasangan lubang
leleh biasanya condong 5º ke atas daripada satah mendatar.

4.4 Pembinaan tembok penahan

Penggunaan tembok penahan sebagai salah satu kaedah penstabilan cerun di

gunakan secara meluas di negara kita. Ia kerana ketahanannya yang dapat mengekang
kegagalan yang besar daripada berlaku. Tembok penahan banyak di gunakan di dalam
pembinaan di sekitar lebuhraya, jambatan, sistem perparitan, empangan dan juga
berhampiran kawasan pembangunan. Pembinaannya boleh di jadikan sebagai kaedah
kawalan kestabilan cerun yang sementara dan juga kekal.

Terdapat beberapa jenis tembok penahan yang biasa di gunakan, antaranya ialah
tembok penahan graviti, tembok penahan julur, tembok cerucuk keping, tembok gabion
dan sistem tanah bertetulang. Penggunaan setiap kaedah ini akan di terangkan seperti di
bawah.
 60

4.4.1 Jenis – jenis tembok penahan

4.4.1.1 Tembok penahan graviti

Tembok penahan graviti ialah tembok yang menggunakan beban sendirinya dan
di bantu rintangan pasif yang terhasil di hadapannya untuk menstabilkan cerun. Tembok
jenis ini tidak ekonomi kerana bahan tembok atau konkrit yang di gunakan hanya untuk
beban matinya sahaja. Secara keseluruhannya, tembok penahan mestilah memenuhi dua
keadaan asas iaitu tekanan dasar pada hilir tembok mestilah tidak melebihi tekanan
galas yang di benarkan bagi tanah dan faktor keselamatan terhadap gelangsar di antara
dasar dengan tanah bawah mestilah cukup, iaitu biasanya di tetapkan sekurang-
kurangnya 1.5.

Rekabentuk tembok penahan graviti mestilah di hadkan ketinggiannya iaitu 2

meter bagi tembok tegak dan kurang daripada 3 meter bagi tembok yang di bina dalam
keadaan condong. Selain itu, penyediaan sistem saliran bagi menyalirkan air di
belakang tembok ini juga di perlukan. Ini bagi menggelakkan kegagalan pada tembok
berlaku. Beberapa bentuk tapis dari bahan telap air yang kasar di perlukan di belakang
tembok penahan untuk menghalang peningkatan tekanan air liang. Air yang mengalir
akan melalui lubang leleh ( weep holes ) yang di sediakan pada tembok penahan.
 61

4.4.1.2 Tembok penahan julur

Tembok penahan julur ialah tembok yang menggunakan beban sendirinya dan
juga beban dari tanah yang di kambus balik untuk terus stabil. Ia di bina daripada
konkrit bertetulang dan berbentuk julur di bahagian bawahnya bagi menerima tekanan
daripada berat tanah. Rekabentuk ini lebih ekonomi berbanding dengan tembok
penahan graviti kerana saiznya yang kecil dan penggunaan bahan konkrit yang kurang.
Tembok penahan julur di bina bagi cerun yang lebih daripada 1 meter dan ketinggian
bagi tembok penahan ini boleh mencapai hingga 6 meter atau lebih jika ia
menggunakan penegang atau sagang ( counterfort ).

Sebelum tembok penahan julur di bina, satu lapisan konkrit yang di kenali
sebagai lean concrete akan di letakkan sebagai tapak bagi struktur berkenaan. Gred
konkrit yang di gunakan adalah gred 15 dan tebal lean concrete adalah sebanyak 50
mm. Fungsi lean concrete ialah untuk memberikan satu aras yang rata untuk struktur
konkrit, membolehkan beban teragih secara sekata ke atas tanah, mengelakkan air
daripada tanah naik ke bahagian struktur konkrit dan mengelakkan daripada air simen
menyerap masuk ke dalam tanah semasa kerja – kerja konkrit untuk struktur tersebut
sedang di jalankan.

Weepholes juga hendaklah di bina bagi tembok penahan ini. Weepholes

memainkan peranan yang amat penting dalam menyalirkan air keluar daripada tanah.
Sekiranya air tersebut tidak di keluarkan, berkemungkinan besar tembok penahan
tersebut akan tumbang. Ini kerana air yang menakung di belakang tembok akan
membuatkan tanah menjadi tidak stabil seterusnya menjadikan struktur tembok penahan
juga tidak stabil.
 62

Rajah 4.12 : Tembok penahan julur

4.4.1.3 Tembok cerucuk keping

Tembok jenis ini di gunakan hanya apabila tinggi tanah yang di tahan kecil
secara relatifnya. Di dalam keadaan tanah pasir dan kelikir, tembok jenis ini mungkin di
gunakan sebagai struktur tetap, tetapi secara amnya ia di gunakan sebagai sokong
sementara. Strukturnya yang terdiri daripada barisan cerucuk yang saling mengunci
antara satu sama lain membentuk satu tembok yang saling berterusan. Bahan yang di
gunakan sebagai tembok boleh terdiri daripada kayu, konkrit dan juga kepingan keluli.
Kestabilan tembok cerucuk keping ini secara keseluruhannya di sebabkan oleh
rintangan pasif yang terhasil di bawah permukaan tanah yang lebih rendah.
 63

Penggunaan cerucuk konkrit banyak di gunakan sebagai struktur kekal seperti

tebing perparitan dan juga struktur yang berkaitan dengan air. Manakala penggunaan
cerucuk dari kepingan keluli lebih bersifat struktur sementara.

Rajah 4.13 : Tindak balas pada tembok cerucuk keping

Rajah 4.14 : Penggunaan tembok cerucuk keping sebagai penahan hakisan

 64

4.4.1.4 Tembok gabion

Tembok gabion ialah binaan yang terdiri daripada dawai besi dan batuan yang
di susun di dalamnya. Ia di rekabentuk seperti sebuah kotak segiempat sama dan di
susun secara bertingkat – tingkat di kaki cerun. Saiz yang biasa di gunakan ialah
1 meter x 1 meter x 1 meter. Kaedah penahan cerun ini sangat mudah di bina dan ianya
hanya memerlukan kos yang rendah. Namun, ia memerlukan kerja – kerja perataan dan
penskalaan semula ke atas permukaan cerun. Pembinaan tembok gabion ini tidak
memerlukan lubang leleh kerana ruang – ruang di antara batuan sudah mencukupi bagi
menyalir keluar air liang yang berada di belakang tembok.

Rajah 4.15 : Kaedah penstabilan cerun menggunakan tembok gabion

 65

4.4.2 Jenis sistem penyaliran yang lazim bagi tembok penahan

Secara umumnya, sesebuah tembok penahan di rekabentuk untuk menanggung

hanya tekanan sisi yang di kenakan oleh tanah yang di topangnya. Kemungkinan aras
air bumi terjadi di dalam bahan di belakang tembok mestilah di teliti dalam
merekabentuk struktur tersebut. Dari sinilah, sistem penyaliran yang sesuai akan di
pilih.Terdapat lima jenis sistem penyaliran yang lazim bagi tembok penahan iaitu
lubang lelehan, salir belakang, jalur tegak bahan penuras, selimut penyaliran tegak dan
selimut penyaliran mencondong.

4.4.2.1 Lubang lelehan

Bagi timbusan yang berbutir, penyaliran yang di perlukan hanyalah dengan

menyediakan beberapa lubang lelehan yang menembusi tembok. Ianya berjarak lebih
kurang 3 m dari pusat ke pusat pada arah ufuk dan tegak. Garis pusat lubang lelehan
boleh berbeza – beza iaitu antara 75 mm hingga 150 mm. Batu kelikir di letakkan di
dalam timbusan di sebelah belakang tiap – tiap lubang lelehan bagi mengelakkan lubang
lelehan daripada tersumbat.
 66

Timbusan berbutir

Rongga batu kelikir

Rajah 4.16 : Lubang lelehan

4.4.2.2 Salir belakang

Alternatif lain bagi penyaliran timbusan berbutir adalah dengan menyediakan

salir belakang. Ia terdiri daripada sebuah parit belakang yang membujur selanjar. Ianya
di letakkan di bahagian bawah tembok serta mengandungi paip dengan sendi yang
terbuka. Bahagian di sekelilingnya di padatkan dengan batu kelikir ataupun bahan
penuras yang lain.
 67

Timbusan berbutir

Bahan penuras

Paip sambungan
terbuka

Rajah 4.17 : Salir belakang

4.4.2.3 Jalur tegak bahan penuras

Seandainya bahan timbusan adalah berupa butiran tetapi ia bercampur dengan

lebih daripada 5 % zarah pasir halus, kelodak ataupun tanah liat, maka bahan tersebut
ialah bahan separa telap. Bagi timbusan separuh telap ini, penyediaan lubang lelehan
sahaja tidak mencukupi untuk penyaliran. Ini kerana lubang lelehan berkemungkinan
besar akan tersumbat. Penyaliran tambahan di perlukan bagi mengatasi masalah ini.
Penyaliran tambahan tersebut ialah dengan menempatkan bahan penuras yang
berbentuk jalur menegak berukuran kira – kira 0.33 x 0.33 m2 dalam keratan lintang. Ia
di letakkan di tengah – tengah antara lubang lelehan. Kemudian, ia akan di salurkan ke
bawah iaitu ke jalur membujur selanjar yang di bentuk daripada bahan penuras yang
sama dan dengan keratan lintang yang sama juga.
 68

Rajah 4.18 : Jalur tegak bahan penuras

4.4.2.4 Selimut penyaliran tegak

Bagi timbusan bertanah liat pula, parit penghalang dengan bahan penuras yang
sesuai di perlukan dengan ukuran tebalnya kira – kira 0.33 m. Penghalang penyaliran
secara tegak terbukti sesuai jika permukaan tanah yang tertahan dapat di lindungi
dengan satu bentuk tutupan tak boleh telap.
 69

Rajah 4.19 : Selimut penyaliran tegak

4.4.2.5 Selimut penyaliran mencondong

Apabila hujan lebat, tekanan resipan yang tinggi akan terhasil. Dalam keadaan
ini, penghalang penuras mencondong sesuai di praktikkan bagi mengurangkan tekanan
resipan tersebut.

Rajah 4.20 : Selimut penyaliran mencondong

 70

4.4.3 Sebab – sebab kegagalan yang lazim bagi struktur penahan tanah

Kebiasannya, kegagalan bagi struktur penahan tanah adalah di sebabkan oleh

kegagalan keupayaan galas, gelangsaran ke hadapan, gelinciran tanah di sekeliling,
putaran terhadap bahagian atas, terbalikan dan kegagalan struktur.

4.4.3.1 Kegagalan keupayaan galas

Momen terbalikan dari tujah tanah akan menyebabkan tekanan galas yang tinggi
pada tapak luar tembok. Nilai ini mestilah di kawal supaya berada dalam had yang
selamat. Kebiasaannya, hendaklah tidak melebihi satu pertiga daripada keupayaan galas
muktamad yang menyangka.

Rajah 4.21 : Kegagalan keupayaan galas

 71

4.4.3.2 Gelangsaran ke hadapan

Gelangsaran ke hadapan berlaku di sebabkan oleh kurangnya rintangan pasif di

hadapan tembok ataupun kekurangan geseran tapak. Kebiasaannya, tanah ini terdedah
kepada unsur dan kesan luluhawa serta kesan daripada perubahan iklim yang mungkin
berlanjutan ke bawah sehingga kira – kira satu meter. Kewujudan akar dan humus
menjadikan tanah begitu lembut sehingga menyebabkan tembok gagal sebelum
rintangan pasif dapat di hasilkan.

Rajah 4.22 : Gelangsaran ke hadapan

4.4.3.3 Gelinciran tanah di sekeliling

Kesan ini boleh berlaku dalam tanah jelekit. Seterusnya, ia boleh di analisa
sebagai menganalisis masalah kestabilan cerun.
 72

Rajah 4.23 : Gelinciran tanah sekeliling

4.4.3.4 Putaran terhadap bahagian atas

Kebanyakkannya, kegagalan jenis ini terjadi ke atas tembok cerucuk keping. Ini
berlaku di sebabkan oleh kekurangan penyangga di hadapan tembok. Walau
bagaimanapun, kegagalan ini juga mungkin boleh berlaku ke atas sebarang jenis tembok
yang di tahan di bahagian atas iaitu seperti tembok – landas jambatan.

Rajah 4.24 : Putaran terhadap bahagian atas

 73

4.4.3.5 Terbalikan

Tujah paduan hendaklah bertindak di dalam lingkungan tapak bagi memastikan

sesebuah tembok dalam keadaan yang stabil. Kebanyakan rekabentuk tembok akan di
reka agar tujah berada dalam lingkungan satu pertiga tengah tapak.

4.4.3.6 Kegagalan struktur

Kegagalan struktur oleh berlaku di sebabkan oleh kesilapan dalam mereka

bentuk, kemerosotan bahan, hasil kerja yang tidak berkualiti dan lain – lain lagi.

4.5 Kesimpulan

Kesimpulannya, penyenggaraan yang baik mestilah dapat menggelakkan

masalah ketidakstabilan cerun dengan menggunakan pilihan kaedah yang paling
berkesan dan efektif bagi sesuatu keadaan cerun. Ia melibatkan pertimbangan dari segi
kos dan jangka hayat atau ketahanan bagi setiap rekabentuk. Apa yang cuba di tekankan
di sini ialah memahami penggunaan kaedah yang sesuai mengikut keadaan dan punca –
punca kegagalan yang berlaku serta ciri – ciri bagi setiap aspek kaedah pengawalan
yang akan di gunakan.
 74

Setiap kaedah mempunyai kelebihan dan kekurangannya yang tersendiri.

Contohnya perbandingan penggunaan tembok penahan graviti dan tembok gabion
sebagai sistem kawalan cerun. Penggunaan tembok penahan graviti akan melibatkan
kos yang tinggi dan memerlukan masa namun ia berkesan menghalang kegagalan yang
besar daripada berlaku. Berbeza pula dengan pembinaan tembok gabion yang cepat dan
murah tetapi kurang berkesan jika berlaku kegagalan yang besar dan keadaan tanah
yang tidak stabil. Maka tidak rugi jika penyenggaraan yang bakal di lakukan
menggunakan kaedah penstabilan yang mahal sedikit untuk jangka hayat yang panjang
dan berkesan.
 BAB V

ANALISIS DAN KEPUTUSAN

5.1 Pengenalan

Melalui bab ini akan di bincangkan mengenai pengumpulan data dan kaedah
yang di gunakan untuk menganalisis data yang di perolehi ke dalam pangkalan data
untuk mengenalpasti cerun yang mempunyai risiko yang tertinggi. Daripada hasil yang
di perolehi, ia akan dapat memberikan keutamaan penyenggaraan kepada cerun – cerun
yang berisiko terlebih dahulu. Selain daripada itu, tindakan susulan dan penyenggaraan
yang sesuai juga dapat di lihat daripada laporan yang terhasil.

5.2 Pengumpulan data dan analisis teknikal

Pendekatan pelaksanaan SPRS ini telah di gunakan oleh JKR dalam usaha
menjaga kestabilan cerun di sepanjang masa serta menyenaraikan cerun – cerun yang
 76

berisiko untuk di lakukan pemulihan dan penyenggaraan. Terdapat data teknik serta
jadual yang telah di keluarkan oleh JKR dan ianya telah menjadi sumber rujukan di
dalam kajian ini. Ia melibatkan pengiraan markah risiko yang telah di tetapkan untuk
cerun – cerun potongan dan tambakan. Namun dalam kajian ini hanya melibatkan
analisis terhadap cerun tanah yang di potong sahaja. JKR telah mengklasifikasikan
cerun kepada lima jenis rating yang telah di tentukan bagi menunjukkan tahap
keseriusan pada kestabilan cerun yang terlibat. Pembahagian kadar – kadar risiko
tersebut adalah seperti yang tertera di dalam Jadual 5.1 di bawah.

Jadual 5.1 : Lingkungan markah dan kadar risiko yang di berikan melalui SPRS Rating

Cerun Potong
Markah Risiko Kadar Risiko

76 – 192 Tertinggi
56 – 75 Tinggi
36 – 55 Sederhana
16 – 35 Rendah
0 – 15 Terendah
 77

Data – data yang akan mempengaruhi cerun di berikan markah risiko mengikut tahap
masing – masing. Pengiraan markah risiko yang telah di tetapkan ini adalah seperti
berikut :

Jadual 5.2 : Pengiraan markah risiko yang telah di tetapkan bagi cerun potong

Penyumbang-penyumbang Markah
risiko
( Hazard ) 0 1 2

i. Ketinggian cerun < 12m 12m – 24m > 24m

0 0 0
ii. Sudut cerun < 45 45 - 63 > 630
iii. Perlindungan permukaan > 20% < 20% -
cerun
iv. Saliran permukaan Baik Tersumbat Perlu dibaiki
v. Laluan air semulajadi Tiada - Ada
vi. Resapan Tiada - Ada
vii. Air bertakung Tiada Ada -
viii. Hakisan Sedikit Sederhana Kritikal
ix. Kegagalan cerun Tiada - Ada
x. Pembangunan atas cerun Tiada - Ada
xi. Jenis tanah Pasir / kerikil Kelodak Tanah liat
xii. Gred luluhawa i ii, iii iv, v, vi
 78

Jadual 5.3 : Permarkahan risiko cerun potong

Akibat kesan Markah

( Consequence ) 0 1 2

i. Bahaya kepada penghuni Tiada - Ada

bangunan
ii. Bahaya kepada pengguna < 200 AADT 200 – 1000 AADT > 1000AADT
kenderaan
iii. Jalan keluar alternatif Ada Tiada -
iv. By – pass possible Ada Tiada -
v. Sudut < 190 190 - 270 >270
 79

Jadual 5.4 : Ringkasan sistem permarkahan

Cerun Potongan
Ciri-ciri Markah

i. Ketinggian cerun 2
ii. Sudut cerun 2
iii. Perlindungan permukaan cerun 1
iv. Saliran permukaan 2
v. Laluan air semulajadi 2
vi. Resapan 2
vii. Air bertakung 1
viii. Hakisan 2
ix. Kegagalan cerun 2
x. Pembangunan atas cerun 2
xi. Jenis tanah 2
xii. Gred luluhawa 2

Jumlah markah hazard 24

i. Bahaya kepada penghuni bangunan 2

ii. Bahaya kepada pengguna kenderaan 2
iii. Jalan keluar alternatif 1
iv. By – pass possible 1
v. Sudut 2

Jumlah markah consequence 8

Risiko = Hazard x Consequence

Risiko maksimum = Hazard maksimum x Consequence maksimum
= 24 x 8 = 192
 80

Segala jadual pemarkahan ini akan di majukan dengan membangunkannya

dalam applikasi Microsoft Access 2003. Akhirnya, segala data – data dan sistem yang
telah di bangunkan ini akan di gunakan di kawasan kajian bagi membandingkan kesan
dan tahap keselamatan cerun serta langkah penyenggaraan yang di perlukan.

5.3 Pembangunan ‘ Slope Priority Ranking System ( SPRS ) ’

Slope Priority Ranking System ( SPRS ) merupakan suatu pangkalan data yang
di bina bagi memudahkan data di simpan dan di proses. Perkara yang paling penting
ialah keberkesanannya dalam memberikan output serta kemudahan bagi pengguna
menggunakanya. Pembangunan SPRS ini di mulakan dengan interface yang menarik
dan senang di fahami. Pengguna boleh samada melihat sahaja data – data lepas atau
memasukkan data yang baru. Data baru di masukkan ke dalam borang atau form yang
utama. Setelah keseluruhan data di masukkan, barulah analisis boleh di lakukan bagi
mendapatkan kadar risiko bagi setiap cerun. Maklumat yang di perolehi boleh di cetak
sebagai laporan dan seterusnya langkah – kangkah yang perlu di ambil boleh di buat
berdasarkan laporan tersebut.
 81

Rajah 5.1 : Interface bagi Slope Priority Ranking System ( SPRS )

 82

Rajah 5.2 : Borang bagi kemasukan data untuk di analisis.

Rajah 5.3 : Laporan SPRS boleh di susun dan di cetak mengikut kategori
 83

5.4 Kajian Kes

Kajian kes yang tepat adalah bagi mengukuhkan kajian dengan memilih cerun
yang masih belum gagal sepenuhnya maka ia akan dapat memberikan ranking atau
peringkat berdasarkan kadar risiko kegagalan yang di hadapi setiap cerun. Di bawah
adalah merupakan kajian kes tentang cerun yang telah sedia ada mengalami kegagalan.

5.4.1 Laluan ke kolej 16 & 17

Laluan ini di bina bagi menghubungkan Taman Sri Pulai dengan kawasan
kampus dengan melalui 3 buah kolej kediaman iaitu kolej 16 & 17, kolej 14 & 15
sehingga ke kolej 12 & 13. Proses pembinaan laluan ini melibatkan kerja tanah seperti
pemotongan dan penambakan kerana terdapat banyak cerun di sepanjang laluan ini.
Namun sejak dari tempoh pembinaan sehingga sekarang, kejadian kegagalan cerun di
sepanjang laluan ini telah terjadi sebanyak 3 kali bermula dari tahun 2002 sehingga
2005. Menurut rekod yang telah di perolehi, kejadian pada 11 September 2003
merupakan kejadian kedua yang berlaku selepas hujan lebat yang turun menyebabkan
kejadian cerun runtuh di 3 kawasan di sepanjang laluan ini. Cerun runtuh ini berlaku di
kawasan simpang Taman Sri Pulai, pondok jaga dan di jalan masuk utama.

Setelah kejadian tersebut berlaku, satu taklimat dan perbincangan bersama telah
diadakan pada 20 Oktober 2003 di antara UTM dan Syarikat Pelangi Teguh Sdn. Bhd
selaku Project Management Consultant (PMC). Perbincangan tersebut diadakan bagi
mencari jalan penyelesaian untuk proses rekabentuk semula cerun, kriteria rekabentuk,
 84

cadangan kerja – kerja baikpulih serta mengenalpasti faktor – faktor yang telah
mengakibat kejadian cerun runtuh itu berlaku.

Antara pihak – pihak lain yang juga terlibat ialah Syarikat J.K Bersatu Sdn. Bhd.
selaku jurutera perunding dan proses pembinaan dan pemulihan di laksanakan oleh
kontraktor dari PCB – TM Usahasama Sdn.Bhd. Projek bagi pemulihan dan pembinaan
semula cerun ini telah menelan belanja sebanyak RM 1.08 juta. Kerja – kerja baik pulih
ini di mulakan pada 25 September 2003 dan telah siap sepenuhnya pada 10 Mei 2004.
Proses baik pulih ini melibatkan pemasangan paip mendatar dan pembinaan sistem
perparitan pada cerun. Selain itu, pencegahan hakisan seperti lapisan plastik sebagai
penahan sementara dan proses turfing juga telah di lakukan.

Menurut pemerhatian dan penyiasatan tapak yang di buat, lokasi cerun runtuh
ini berada di kawasan cerun yang beralun yang mempunyai batuan granit pada keadaan
tanah yang semulajadi. Batuan granit tersebut berada 17m ke bawah dari permukaan
cerun. Bagi penyiasatan tapak yang lebih lengkap 2 ujian lubang jara (borehole test)
telah di lakukan pada Mac 2003. Lubang ujian yang pertama di lakukan di kaki cerun
dan lubang ujian yang kedua di buat 8m ke atas dari kaki cerun. 6 sampel tanah telah di
ambil dari kedalaman 2m sehingga 7m. Melalui ujian terkukuh tak tersalir
( Consolidated Isotropic Undrained ) di dapati nilai C’ dari 2 hingga 10 kN/m
manakala nilai Ф’ dari 26º hingga 36º. Bagi memantau aras air bumi pada cerun
tersebut, dua Piezometer telah di pasang di kedua – dua lubang ujian. Pemantauan yang
di lakukan dari 15 Mac hingga 12 April mendapati aras air bumi hanya berada 0.5m dari
permukaan pada kaki cerun dan pada kedalaman 6m di pertengahan cerun.

Walaupun keputusan dari ujian menunjukkan persamaan dengan keadaan

semasa rekabentuk, namun cerun masih lagi mengalami kegagalan. Ini membuktikan
aras air bumi sebenar semasa kegagalan adalah lebih tinggi dan kekuatan tanah di
 85

anggarkan lebih rendah jika di bandingkan dengan keputusan dari ujian yang telah di
buat. Faktor utama yang menyebabkan kegagalan cerun ini ialah kerana aras air bumi
yang tinggi di belakang cerun telah melemahkan struktur tanah pada cerun. Kegagalan
pada sistem perparitan untuk berfungsi dengan lebih baik meningkatkan lagi risiko
kegagalan semasa keadaan hujan yang lebat.

5.4.2 Laluan Tun Aminah ke Gelang Patah

Kajian kes yang kedua ini merupakan lokasi cerun yang berada di laluan Tun
Aminah - Mutiara Rini - Gelang Patah. Ia bersebelahan dengan simpang ke Taman
Orkid dan simpang ke Bandar Selesa Jaya. Keseluruhan laluan ini masih di dalam
proses menaik taraf kerana ia merupakan salah satu pembinaan infrastruktur yang mesti
di buat oleh pemaju kerana ia telah di tetapkan oleh JKR akibat daripada kesan
peningkatan penduduk yang akan bertambah di kawasan Mutiara Rini. Maka cerun ini
juga telah menjadi sebahagian daripada tanggungjawab pemaju iaitu Mutiara Rini Sdn.
Bhd.

Mutiara Rini Sdn. Bhd. merupakan anak syarikat dengan kumpulan Boustead
Holding Berhad dan merupakan ahli LTAT Group of Companies. Mutiara Rini Sdn.
Bhd. merupakan pemaju kepada RM 2 bilion bandar kecil bersepadu yang di kenali
sebagai Mutiara Rini dengan kawasan pembangunan seluas 1,438 ekar terletak di KM
15 Jalan Johor Bahru – Gelang Patah. Keseluruhan pembangunan mengambil masa
sehingga 15 tahun untuk siap sepenuhnya.
 86

Di sebelah Utara Mutiara Rini terdapat sebatang jalan yang menghubungkan

Mutiara Rini dengan Taman Universiti dan seterusnya ke Jalan Johor Bahru / Pontian di
mana terletaknya Universiti Teknologi Malaysia ( UTM ), Taman Sri Pulai dan Bandar
Baru Kangkar Pulai.

Di sebelah Selatan dan Timur Mutiara Rini terletak pusat – pusat pembangunan
yang telah sedia ada seperti pusat bandar Skudai, Taman Nesa, Taman Skudai Bahru,
Taman Ungku Tun Aminah, Taman Selesa Jaya, Taman Damai Jaya, Taman Tan Sri
Yaakob, Taman Perling dan Bukit Indah.

Di sebelah Barat Mutiara Rini pula adalah merupakan bandar Gelang Patah dan
pembangunan mega Nusa Jaya yang hanya terletak lebih kurang 7 kilometer dari
Mutiara Rini. Manakala, Link Kedua ke Singapura hanya terletak lebih kurang 20
kilometer ke selatan Mutiara Rini. Sebatang jalan penghubung baru di antara Mutiara
Rini dengan Lebuhraya Link Kedua berdekatan dengan Pekan Lima Kedai sedang di
rancang dengan kerjasama Kerajaan Negeri dan Kementerian Pertahanan.

Setelah siap sepenuhnya, Mutiara Rini akan mempunyai lebih daripada 11,000
unit rumah kediaman, bangunan perniagaan dan kawasan perniagaan di bantu dengan
kemudahan sosial dan rekreasi yang komprehensif. Ketika itu anggaran penduduk
adalah berjumlah 70,000 orang. Konsep pembangunan untuk keseluruhan kawasan ialah
mencapai kehidupan moden dengan persekitaran yang mesra alam. Lokasi projek
pembangunan Mutiara Rini terdiri daripada 6 parsel. Parsel 1, Parsel 2, Parsel 3 dan
Parsel 4 sedang giat di jalankan pembinaannya manakala Parsel 4 dan Parsel 5 belum di
bangunkan lagi. Kawasan kajian bagi cerun ini terletak di parsel 4 dan termasuk dalam
Projek Menaiktaraf Sebahagian Jalan Gelang Patah.
 87

Rajah 5.4 : Kedudukan parsel kawasan kajian kes 2 di dalam projek pembangunan
Mutiara Rini.

Kegagalan pada cerun ini telah di kesan pada bulan November 2004 dan ia
semakin merebak akibat daripada keadaan hujan yang sentiasa turun dan lebat.
Akhirnya satu proses perataan semula telah di buat pada 20 Januari sehingga 26 Januari
2005 oleh syarikat kontraktor C.K Chai Construction Sdn. Bhd. Ia melibatkan kerja –
kerja pembersihan permukaan cerun, perataan dan penskalaan semula cerun tersebut.
Antara faktor – faktor utama yang menyebabkan kegagalan cerun tersebut berlaku ialah
kerana ketiadaan parit pintasan ( berm drain ) pada cerun. Resapan dari air larian
permukaan menyebabkan struktur tanah menjadi lemah dan sekaligus telah
meningkatkan aras air bumi di belakang cerun.

Walaupun proses perataan semula telah di lakukan, namun langkah – langkah

pencegahan masih tidak di buat. Tiada proses penanaman semula rumput dan tiada
sistem perparitan yang lebih baik di buat. Ini menyebabkan ia telah runtuh lagi sekali
dan masih kekal tanpa proses pemulihan hingga sekarang. Daripada sumber maklumat
 88

yang di perolehi dari pemaju Mutiara Rini Sdn. Bhd., cerun tersebut akan di bina
dengan lebih baik dengan langkah – langkah pencegahan yang sesuai seperti pembinaan
tembok gabion pada masa akan datang. Ia akan di lakukan sebelum Projek Menaik taraf
Jalan Gelang Patah tersebut siap sepenuhnya dan di serahkan kepada JKR daerah Johor
Bharu.

Rajah 5.5 : Kegagalan yang berlaku pada cerun di kawasan kajian kes 2
 89

5.5 Keputusan

Pemerhatian yang di buat pada cerun di kawasan kajian kes ini telah di rekodkan
dan ianya di masukkan ke dalam SPRS bagi mendapatkan kadar risiko yang sebenar
berbanding dengan keadaan yang berlaku. Berikut adalah keputusan yang telah di
perolehi.

5.5.1 Analisis bagi laluan ke kolej 16 & 17

 90

Rajah di atas menunjukkan data – data bagi cerun di laluan kolej 16 & 17 UTM,
Skudai yang telah di masukkan ke dalam SPRS. Berdasarkan analisis yang terhasil, di
dapati nilai maksimum bagi hazard ialah 17 dan nilai maksimum bagi consequence
ialah 4. Maka skor risiko maksimum bagi cerun ini ialah 68. Dengan merujuk kepada
Jadual 5.1, cerun ini berada dalam kadar risiko yang tinggi untuk berlaku kegagalan
kerana skor berada di antara 56 hingga 75.
 91

5.5.2 Analisis bagi Laluan Tun Aminah ke Gelang Patah

 92

Rajah di atas menunjukkan data – data bagi cerun di laluan Tun Aminah ke
Gelang Patah yang telah di masukkan ke dalam SPRS. Berdasarkan analisis yang
terhasil, di dapati nilai maksimum bagi hazard ialah 17 dan nilai maksimum bagi
consequence ialah 4. Maka skor risiko maksimum bagi cerun ini ialah 68. Dengan
merujuk kepada Jadual 5.1, cerun ini berada dalam kadar risiko yang tinggi untuk
berlaku kegagalan kerana skor berada di antara 56 hingga 75.
 BAB VI

KESIMPULAN

6.1 Kesimpulan

Pembinaan yang di jalankan di kawasan yang berbukit – bukau kebiasaannya

akan menggunakan konsep pemotongan dan penambakan tanah untuk menghasilkan
aras platform yang di kehendaki seperti di dalam pelan bagi tujuan pembinaan
bangunan. Melalui aktiviti pemotongan dan penambakan tanah inilah yang akan
menghasilkan cerun potong dan cerun tambakan.

Sebelum sesuatu fasa pembinaan di jalankan, kesemua pelan bagi projek

pembinaan terbabit akan di sediakan termasuklah pelan bagi rekabentuk kerja tanah.
Kesemua spesifikasi setiap cerun yang akan di hasilkan di kawasan tapak akan di
nyatakan dengan jelas berserta dengan sistem penyenggaraan bagi mengukuhkan
cerun – cerun terbabit. Sewajarnya, pihak – pihak yang menguruskan setiap perjalanan
operasi pembinaan hendaklah memastikan bahawa cerun yang di hasilkan di kawasan
tapak pembinaan adalah stabil dan kukuh. Ini bagi mengelakkan berlakunya kegagalan
cerun pada masa akan datang seterusnya mendatangkan musibah kepada orang awam.
 94

Menyedari bahawa kegagalan cerun adalah merupakan suatu perkara yang serius
maka suatu sistem pemantauan cerun di perlukan untuk mengenalpasti cerun – cerun
yang berisiko. SPRS adalah merupakan salah satu jalan penyelesaian untuk mengenal
pasti cerun – cerun yang berisiko berlakunya kegagalan cerun atau lebih di kenali
sebagai kejadian tanah runtuh. Selain itu, sistem ini di bangunkan lagi dengan
memperkenalkan langkah – langkah penyenggaraan yang sesuai berdasarkan kadar
bahaya dan risiko yang terhasil.

Setelah kesemua maklumat dan data mengenai cerun di suatu kawasan kajian di
masukkan ke dalam sistem ini, kadar risiko bagi cerun terbabit akan dapat di ketahui
sama ada mempunyai kadar risiko yang tertinggi, tinggi, sederhana, rendah atau
terendah. Suatu keputusan akan dapat di hasilkan dengan cara membuat perbandingan
antara kadar risiko yang terhasil melalui sistem ini dengan keadaan sebenar cerun
terbabit di kawasan kajian. Sekiranya tidak ada percanggahan dalam menilai keadaan
cerun terbabit iaitu sebagai contoh, seandainya kadar risiko yang di perolehi adalah
tertinggi dan sememangnya ada berlaku kegagalan yang teruk pada cerun di kawasan
kajian maka, terbukti bahawa sistem ini boleh di guna pakai di semua keadaan cerun
tanah di seluruh Malaysia.

Setelah pemantauan cerun di lakukan maka tindakan yang berikutnya adalah

untuk menentukan kaedah – kaedah penyenggaraan susulan yang sesuai bagi
menstabilkan sesuatu cerun yang berisiko. Selain daripada sistem penyenggaraan yang
biasa di praktikkan salah satu aspek penting lain yang harus di ambil – kira adalah
mengenai sistem saliran yang terdapat pada cerun terbabit. Parit dan pembentung
hendaklah sentiasa di periksa agar tiada berlakunya sekatan penyaliran dan penyerapan
air ke dalam tanah akibat daripada kebocoran parit. Parit mendatar dan parit sub tanah
juga perlu di sediakan sekiranya terdapat petunjuk bahawa kemungkinan wujudnya aras
air bumi yang tinggi di kawasan cerun berkenaan.
 95

Melalui sistem ini, penambahbaikan bagi Slope Priority Ranking System

( SPRS ) yang telah sedia ada dengan memperkenalkan langkah – langkah
penyenggaraan yang sesuai berdasarkan kadar bahaya dan risiko yang terhasil, telah
berjaya di hasilkan. Penambahbaikan ini dengan melibatkan jangkaan yang bakal
berlaku dan cadangan bagi proses yang seterusnya. Jangkaan dan cadangan yang akan
terhasil ini merujuk kepada setiap kriteria bagi cerun yang telah di masukkan oleh
pengguna. Ia sekaligus membantu memberikan gambaran bagaimana penyelesaian yang
perlu di lakukan sekiranya cerun tersebut mempunyai kadar risiko yang tinggi dan tidak
stabil.

Walaupun kajian ini telah berjaya untuk mencapai matlamatnya, namun mutu
kajian ini masih boleh di pertingkatkan lagi pada masa akan datang. Antara perkara –
perkara yang perlu di pertingkatkan bagi menghasilkan keputusan yang lebih tepat dan
jitu ialah :

i) Ketepatan bagi setiap jangkaan yang bakal berlaku.

ii ) Cadangan kaedah penyenggaraan yang terbaru dan bersesuaian.
iii ) Cadangan kaedah pengukuhan cerun yang boleh melibatkan nilai
ekonomi dan estetika.
iv ) Penambahan kriteria – kriteria pada cerun seperti kadar kelembapan,
kadar hujan, tekanan air liang dan juga tegasan ricih pada tanah cerun.

Di harapkan kajian ini dapat di jadikan panduan kepada pihak – pihak yang
terlibat dalam aktiviti – aktiviti pemantauan dan penyenggaraan cerun. Semoga, selepas
ini lebih banyak penyelidikan akan di buat mengenai Slope Priority Ranking System
( SPRS ) seterusnya membuktikan bahawa sistem ini dapat menjamin keputusan yang
sangat tepat dalam proses penilaian keadaan cerun. Sekian.
 96

RUJUKAN

1. Anthony Young, ( 1972 ), “ Slopes”, Longman Inc. New york.

2. Norio Yagi, Takua Yamagami and Jing Cai Jiang ; ( 1999 ), “ Slope Stability
Engineering”, A.A. Balkema, Rotterdam.

3. Prof. Mario PANIZZA, ( 1996 ), “ Environmental geomorphology ”, Elsevier

Science B.V.

4. Prof. Robin Fell and Mr. Garry R Mostyn, ( 1994 ), “ Slope Stability and
Landslides ”, EEM Advancement Centre Pte.Ltd.

5. R.F Craig, terjemahan Aminaton Marto, Fatimah Mohd Noor dan Fauziah
Kasim; ( 1993 ), “ Mekanik tanah ”, Penerbit Universiti Teknologi Malaysia.

6. Kaare Senneset, ( 1996 ), “ Landslides Glissements deterrain ”, A.A. Balkema,

Rotterdam.

7. Cheng Liu, Jack B. Evett; ( 2000 ), “ Soil Properties : Testing, Measurement,

and Evaluation ”, Prentice Hall, Inc.

8. Soong Ngin Kwi, G. Haridas, Yeoh Choon Seng, Tan Peng Hua; ( 1980 ), “ Soil
Erosion And Conservation In Peninsular Malaysia ”, Rubber Research Institute
Of Malaysia.
 97

9. G. N. Smith, penterjemah Abdul Rahman Mahamood; ( 1990 ), “ Unsur

Mekanik Tanah untuk Jurutera Awam dan Jurutera Lombong ”, Dewan Bahasa
dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia, Kuala Lumpur.

10. Robin Fell, Peter Finlay & Garry Mostyn; ( 1996 ), “Framework for Assessing
the Probability of Sliding of Cut Slopes”; School of Civil Engineering, UNSW,
Sydney, N.S.W., Australia.

11. E.C. Leong, B.K. Low & H. Rahardjo; ( 1996 ), “Suction Profiles and Stability
of Residual Soil Slopes”; NTU – PWD Geotechnical Research Centre, Nanyang
Technological University, Singapore.

12. Fei Cai & Keizo Ugai; ( 2004 ), “Numerical Analysis of Rainfall Effects on
Slope Stability”; International Journal of Geomechanics.

13. Chowdhury R.N. (1978), “Slope Analysis”. Elsevier Scientific Publishing

Company, Amsterdam, Oxford, New York.

14. Bromhead, E.N. (1986). “ The Stability Of Slope”. Great Britain: Survey
University Press.
 98

LAMPIRAN A : ANALISIS CERUN DI UTM

98
 99

LAMPIRAN B : PETA KAWASAN KAJIAN

PETA B1 : Pelan bagi proses penyenggaraan pada cerun runtuh yang berlaku di laluan kolej 13 - kolej 17 utm

99
 100

LAMPIRAN C : BORANG PEMERIKSAAN CERUN OLEH JABATAN KERJA

RAYA MALAYSIA
101
102
103
104
105
106
107