Ν.

3863/2010 άρθρο 10

ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ

ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Ενημερώνει το μέλος του Δ.Σ του ΤΑΥΤΕΚΩ Παντελής Αποστολίδης *

Για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 10 ανά κατηγορία ασφαλισμένων :

1. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ 1.1.1983

Α. Ασφαλισμένοι που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010 με τις

προϊσχύουσες του Ν. 3863/2010 διατάξεις.
Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31.12.2010 έχουν
συμπληρώσει ή συμπληρώνουν τα απαιτούμενα (για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος) 25 έτη ασφάλισης (παρ. 2 αρθ. 9 Ν. 1976/91).
Οι ασφαλισμένοι αυτοί δεν θίγονται από την παραμονή τους στην υπηρεσία (μετά την
31.12.2010) και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο Ν. 3863/2010 δεν τους
επηρεάζουν ούτε ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε ως προς τον τρόπο
υπολογισμού της σύνταξής τους καθόσον θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις
ήδη ισχύουσες γι΄ αυτήν την κατηγορία ασφαλισμένων διατάξεις (παρ.7 άρθρου μόνου
του Ν. 3847/2010).
Οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τους χρόνους
της παρ. 18 του άρθρου 10, ενώ μπορούν να αναγνωρίσουν τους χρόνους των
άρθρων 40 και 47 (παρ.12) του Ν. 2084/1992.
Γιατί : Σύμφωνα με τον ν. 3863/2010, η ισχύς των διατάξεων της παρ. 18 του άρθρου 10
αρχίζει την 1.1.2011 και αφορά τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις
προϋποθέσεις :
α) Θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 και εφεξής.
β) έχουν πραγματοποιήσει 12 έτη ασφάλισης (3600 ημέρες).

Παραδείγματα :
1. Άνδρας ασφαλισμένος το 1980, με 30 έτη ασφάλισης και ηλικία 56 ετών την
31.12.2010 έχει ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και θα μπορεί να λάβει
τη πλήρη σύνταξή του είτε με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης (ανεξαρτήτως
ορίου ηλικίας), είτε – εφόσον σταματήσει σήμερα την εργασία του – όταν
συμπληρώσει το 64ο έτος της ηλικίας του. Έχει επίσης τη δυνατότητα να λάβει
σύνταξη μειωμένη στο 60ο έτος της ηλικίας του.
2. Ασφαλισμένη το 1982, με 28 έτη ασφάλισης και ηλικία 57 ετών την 31.12.2010
έχει ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορεί να λάβει την σύνταξή
της είτε με τη συμπλήρωση 32 ετών ασφάλισης (ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας), είτε
– εφόσον σταματήσει σήμερα την εργασία της – όταν συμπληρώσει το 60ο έτος
της ηλικίας της. Έχει επίσης τη δυνατότητα να λάβει σύνταξη μειωμένη, αφού

1
 είναι 57 ετών (δηλαδή έχει συμπληρώσει το 55ο έτος, η μείωση στην περίπτωση
αυτή είναι 1/200 για κάθε μήνα που λείπει μέχρι την συμπλήρωση του 60ου έτους).

Β. Ασφαλισμένοι που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010

με τις προϊσχύουσες του Ν. 3863/2010 διατάξεις.
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οριακές περιπτώσεις ασφαλισμένων πριν την 1.1.1983
που για διάφορους λόγους (π.χ διακοπή εργασίας – μη συνεχής ασφαλιστικός βίος) δεν
θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010 με τις προϊσχύουσες του Ν.
3863/2010 διατάξεις (π.χ 25ετία).
Οι ανωτέρω ασφαλισμένοι δύνανται να αναγνωρίσουν χρόνο ασφάλισης της παρ. 18
του Ν. 3863/2010 είτε για θεμελίωση είτε για προσαύξηση και όπως προβλέπεται η
αναγνώριση αυτή στην παρ. 18.
Γιατί : Σύμφωνα με τον Ν. 3863/2010 η ισχύς των διατάξεων της παρ. 18 αρχίζει την
1.1.2011 και αφορά τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά :
α) Θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 και εφεξής.
β) Έχουν πραγματοποιήσει 12 έτη ασφάλισης (ή 3600 ημέρες).

Παραδείγματα :
1. Ασφαλισμένος πριν την 1.1.1983, ο οποίος μέχρι την 31.12.2010 έχει 24 έτη
ασφάλισης και ηλικία 55 ετών.
 Δεν θεμελιώνει μέχρι την 31.12.2010 συνταξιοδοτικό δικαίωμα με καμιά
από τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ανδρών ασφαλισμένων μέχρι
31.12.1982.
 Θα θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης είτε με 35 έτη
ασφάλισης εάν το επιθυμεί μπορεί να αναγνωρίσει χρόνους ασφάλισης
παρ. 18 ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας (η διάταξη αυτή δεν θίγεται από τον
νέο νόμο) είτε με τη συμπλήρωση του 65 ου έτους της ηλικίας του.
2. Ασφαλισμένη πριν την 1.1.1983, έχουσα 22 έτη ασφάλισης, ηλικίας 55 ετών την
31.12.2010.
 Δεν έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τότε.
 Θα θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης είτε με 32 έτη
ασφάλισης (κάνοντας χρήση τους αναγνωριζόμενους χρόνους της παρ. 18,
εάν το επιθυμεί) είτε με την συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας της
(αφού συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας της το έτος 2015) και
μειωμένης σύνταξης με τη συμπλήρωση των 25 ετών ασφάλισης (είτε το
έτος 2013 κατά το οποίο θα είναι ήδη 58 ετών, είτε το έτος 2011 κατόπιν
αναγνώρισης τριών χρόνων ασφάλισής της παρ. 18).

2. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ 1.1.1983 ΜΕΧΡΙ 31.12.1992

Α. Ασφαλισμένοι από 1.1.1983 μέχρι 31.12.1992 που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό

δικαίωμα με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας
τους μέχρι 31.12.2010. Από 1.1.2011 ο απαιτούμενος για συνταξιοδότηση χρόνος
ασφάλισης αυξάνεται κατά 1 έτος και μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης.
Επιπλέον αυξάνεται σταδιακά από 1.1.2012 και το όριο ηλικίας και μέχρι τη

2
συμπλήρωση του 60ου έτους. Οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής για τη
συνταξιοδότηση ακολουθούν τον παρακάτω πίνακα :

ΕΤΟΣ ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ

2010 35 58
2011 36 58
2012 37 59
2013 38 60
2014 39 60
2015 40 60

Στην κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων : Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος

μέχρι 31.12.2010 υπάρχει εφόσον πληρούνται αθροιστικά :
και το όριο ηλικίας (58ο)
και ο χρόνος ασφάλισης (35 έτη)
Στην περίπτωση αυτή :
 Δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησης με αναστολή καταβολής
της σύνταξης γιατί η διάταξη αυτή δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές
διατάξεις και ορίστηκε με τον Ν. 3029/02 (αρθ.2 παρ. 3) πολύ αργότερα από τη
θέσπιση της αναστολής (Ν. 1976/91 αρθ. 9 παρ. 5).
 Δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010 και οι
ασφαλισμένοι ακολουθούν την σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας και του
χρόνου ασφάλισης ( υπάγονται στη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 10 του Ν.
3863/10) και ισχύει η δυνατότητα αναγνώρισης των χρόνων της παρ. 18 του
άρθρου 10 του Ν. 3863/2010. Η αναγνώριση των πλασματικών χρόνων της
παρ. 18 είναι προαιρετική.

Παράδειγμα :
Ασφαλισμένος από 1.1.1984 στις 31.12.2010 έχει συμπληρώσει 26 έτη ασφάλισης και
είναι 53 ετών. Ο συγκεκριμένος θα δικαιωθεί σύνταξη με τη συμπλήρωση 40 ετών
ασφάλισης και ηλικία 60 ετών. Την ηλικία των 60 ετών την συμπληρώνει όταν θα έχει 33
έτη ασφάλισης (26 έτη μέχρι το 2010 και 7 έτη μέχρι τη συμπλήρωση των 60 ετών) κατά
συνέπεια μπορεί να αναγνωρίσει μέχρι 7 έτη ασφάλισης σύμφωνα με την παρ. 18 του
άρθρου 10 (προσοχή : εφόσον δεν έχει ήδη εξαγοράσει κάποιο χρόνο απ΄ αυτούς).

Β. Ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν το 65ο έτος της ηλικίας τους οι άνδρες και το
60ο οι γυναίκες, ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος ορίζεται σε 15 έτη ασφάλισης. Για τις γυναίκες (αυτής της κατηγορίας)
προβλέπεται σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας από το 60ο στο 65ο (παρ. 15 άρθρο 10
Ν. 3863/2010).
Στη κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων για να υπάρχει θεμελιωμένο δικαίωμα
σύνταξης μέχρι 31.12.2010 πρέπει μέχρι την ημερομηνία αυτή ο/η ασφαλισμένος/η να
πληρεί αθροιστικά τόσο τον χρόνο ασφάλισης όσο και την ηλικία.

3
Στην περίπτωση αυτή :
 Δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησης με αναστολή καταβολής
της σύνταξης γιατί η διάταξη αυτή δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές
διατάξεις και ορίστηκε με το Ν. 2084/1992 (αρθ.47 παρ. 6), πολύ αργότερα από
τη θέσπιση της αναστολής (Ν. 1976/91 άρθρο 9 παρ. 5).
 Ειδικά για τις γυναίκες – ασφαλισμένες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις
συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010 και από 1.1.2011 ακολουθούν την σταδιακή
αύξηση του ορίου ηλικίας από το 60ο στο 65ο (υπάγονται στη διάταξη της παρ. 15
άρθρο 10) ισχύει η δυνατότητα αναγνώρισης των χρόνων της παρ. 18 του
άρθρου 10 είτε για προσαύξηση της σύνταξής της ή για θεμελίωση
συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Γ. Η διάταξη με την οποία ασφαλισμένοι από 1.1.1983 – 31.12.1992 θεμελιώνουν

δικαίωμα συνταξιοδότησης με την συμπλήρωση 37 ετών υποχρεωτικής ασφάλισης,
ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας έχει εφαρμογή μέχρι 31.12.2010, από 1.1.2011 θεωρείται
καταργημένη.
Δ. Για τους ασφαλισμένους (άντρες) από 1.1.83 – 31.12.92 η θεμελίωση
συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος είναι το 65ο έτος με 25 έτη ασφάλισης
(μειωμένη στο 60ο έτος), ενώ για τις ασφαλισμένες (γυναίκες)το 60ο έτος με 25 έτη
ασφάλισης (μειωμένη στο 55ο έτος) (άρθρα 47 και 48 Ν. 2084/92).
Οι ως άνω διατάξεις έχουν τροποποιηθεί για τις ασφαλισμένες που μέχρι 31.12.2010 δεν
θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Έτσι βάσει της παρ. 15 του άρθρου 10 του Ν.
3863/2010 οι ασφαλισμένες για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ακολουθούν
τον παρακάτω πίνακα.

ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΕΤΟΣ ΕΤΗ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
2010 25 60 55
2011 25 61 56
2012 25 62 57
2013 25 63 58
2014 25 64 59
2015 25 65 60

Στην κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων για να υπάρχει θεμελιωμένο δικαίωμα

σύνταξης μέχρι 31.12.2010 θα πρέπει η ασφαλισμένη μέχρι αυτή την ημερομηνία να
πληρεί αθροιστικά :
τόσο τον χρόνο ασφάλισης 25 έτη
όσο και την ηλικία 60 ετών για πλήρη σύνταξη ή 55 ετών για μειωμένη.
Οι ασφαλισμένες της κατηγορίας αυτής που συμπληρώνουν συνταξιοδοτικό
δικαίωμα από 1.1.2011 και εφεξής δύνανται να αναγνωρίσουν τους χρόνους της παρ.
18 του άρθρου 10 είτε για προσαύξηση της σύνταξης είτε για θεμελίωση του
συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

4
Παρατηρήσεις :
 Ασφαλισμένες οι οποίες μέχρι την 31.12.2010 έχουν συμπληρώσει 25 έτη
ασφάλισης και το 55ο έτος της ηλικίας τους έχουν θεμελιώσει δικαίωμα λήψης
μειωμένης σύνταξης, ενώ θα θεμελιώσουν δικαίωμα λήψης πλήρους σύνταξης
με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας τους. Κατά συνέπεια ο
υπολογισμός του ποσοστού μείωσης, σε περίπτωση επιλογής μειωμένης
συνταξιοδότησης, θα γίνεται με βάση τους μήνες που υπολείπονται από τη
συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας της ασφαλισμένης.
 Οι ασφαλισμένες κατά το μεταβατικό διάστημα σταδιακής αύξησης του ορίου
ηλικίας (2011 – 2014) δικαιούνται σύνταξης στο όριο ηλικίας όπως
διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης της ηλικίας των 60 ετών (για πλήρη)
ή 55 ετών (για μειωμένη).

Παράδειγμα :
1. Ασφαλισμένη από την 1.1.1983 ηλικίας 59 ετών και με 27 έτη ασφάλισης το
2010.
Έχει ήδη θεμελιώσει δικαίωμα μειωμένης σύνταξης (1/200 για κάθε μήνα που
υπολείπεται από τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας) και θα θεμελιώσει
δικαίωμα πλήρους σύνταξης όταν συμπληρώσει το 60ο έτος δηλαδή το 2011.
2. Ασφαλισμένη από την 1.1.1985 ηλικίας 52 ετών και με 25 έτη ασφάλισης το
2010.
Δεν έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Θα θεμελιώσει δικαίωμα μειωμένης σύνταξης με τη συμπλήρωση του 55ου έτους
της ηλικίας δηλαδή το 2013 (άρα, μπορεί να πάρει μειωμένη σύνταξη με τη
συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας της – η μείωση σ΄ αυτή την περίπτωση
θα ανέλθει σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του
προβλεπόμενου το έτος 2013 ορίου ηλικίας των 63 ετών που απαιτείται για πλήρη
σύνταξη).
Θα θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας
που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης του 60ου έτους της ηλικίας (το 2018
συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας, άρα θα θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους
σύνταξης στο 65ο έτος).

Εi. Για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά, ασφαλισμένες από 1.1.1983 – 31.12.1992.
Οι ασφαλισμένες, της κατηγορίας αυτής, που μέχρι 31.12.2010 έχουν συμπληρώσει
25 έτη ασφάλισης και κατά τη συμπλήρωση των 25 ετών έχουν / είχαν ανήλικο
παιδί, έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στο 50ο έτος της
ηλικίας τους.
Για τις ασφαλισμένες – μητέρες ανήλικου παιδιού που συμπληρώνουν τα 25 έτη
ασφάλισης από 1.1.2011 και εφεξής και ταυτόχρονα έχουν ανήλικο παιδί, προβλέπεται
ότι ακολουθούν το όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται κατωτέρω :

5
 ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
ΕΤΟΣ ΕΤΗ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
2010 25 50
2011 25 52 50
2012 25 55 53
2013 25 65 60

Σε περίπτωση σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας η μητέρα ακολουθεί το όριο

ηλικίας που ισχύει κατά την συμπλήρωση του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης.

Οι διατάξεις ισχύουν και στους χήρους πατέρες ανηλίκων τέκνων.

Για τους χήρους πατέρες αναπήρων παιδιών έχουν εφαρμογή οι διατάξεις που ισχύουν
για τις μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.

Οι ασφαλισμένες της κατηγορίας αυτής που συμπληρώνουν τα 25 έτη ασφάλισης

από 1.1.2011 και εφεξής δύνανται να αναγνωρίσουν τον χρόνο της παρ. 18 του
άρθρου 10 είτε για θεμελίωση είτε για προσαύξηση της σύνταξης.

Εii. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 144 του Ν. 3655/2008 για τις μητέρες
(ασφαλισμένες στα Ειδικά Ταμεία) με ανήλικα παιδιά, ασφαλισμένες μέχρι 31.12.1992
εφαρμόζεται η διάταξη της νομοθεσίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, βάσει της οποίας εάν οι
μητέρες – ασφαλισμένες έχουν πραγματοποιήσει 5500 ημέρες ασφάλισης
δικαιούνται πλήρη σύνταξη με την συμπλήρωση του 55ου έτους ηλικίας τους και
μειωμένη με τη συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας.
Συνεπώς οι μητέρες που μέχρι 31.12.2010 συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν τις 5500
ημέρες ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την συμπλήρωση του χρόνου
ασφάλισης (5500 ημέρες) έχουν / είχαν και ανήλικο παιδί, θεμελιώνουν δικαίωμα
συνταξιοδότησης στα όρια ηλικίας 55ο για πλήρη και 50ο για μειωμένη οποτεδήποτε και
αν ασκηθεί η αίτηση συνταξιοδότησης.
Για τις ασφαλισμένες – μητέρες ανήλικου παιδιού που συμπληρώνουν τις 5500 ημέρες
18 έτη 4 μήνες ασφάλισης από 1.1.2011 και εφεξής, προβλέπεται ότι ακολουθούν το όριο
ηλικίας όπως διαμορφώνεται κατωτέρω :

ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
ΕΤΟΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
2010 5500 55 50
2011 5500 57 52
2012 5500 60 55
2013 5500 65 60

6
Σημειώνεται ότι με τις ίδιες προϋποθέσεις συνταξιοδοτούνται και οι χήροι πατέρες
ανηλίκων.

Στη περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησης με

αναστολή καταβολής της σύνταξης, αφού η συνταξιοδότηση με την πραγματοποίηση
5500 ημερών ασφάλισης δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές διατάξεις των Ειδικών
Ταμείων αλλά πρόκειται για συνταξιοδοτική προϋπόθεση των ασφαλισμένων – μητέρων
του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που εφαρμόζεται κατ΄ επέκταση και στις αντίστοιχες ασφαλισμένες των
λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

7
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΔΥΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ με παράλληλη ή

διαδοχική ασφάλιση, οι οποίοι έχουν ήδη καταστεί συνταξιούχοι ή έχουν
συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για πλήρη συνταξιοδότηση σε έναν
ασφαλιστικό φορέα, δε δικαιούνται να κάνουν χρήση του δικαιώματος
αναγνώρισης των πλασματικών χρόνων της παρ. 18 του άρθρου 10 ώστε να
θεμελιώσουν δικαίωμα για λήψη δεύτερης σύνταξης.

2. Συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι

31.12.2010 δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω
ημερομηνία και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο νόμος αυτός δεν
επηρεάζει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε τον τρόπο υπολογισμού
της σύνταξής τους (παρ.7 άρθρου μόνου Ν. 3847/2010).

3. Θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα έχουν και οι ασφαλισμένοι / ες που

μέχρι 31.12.2010 συμπληρώνουν τον χρόνο ασφάλισης με προσμέτρηση
χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν. 2084/92 εφόσον η σχετική
αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31.12.2013 (παρ. 18 του άρθρου 10).

4. Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να δοθεί στον ασφαλισμένο η δυνατότητα

συνταξιοδότησης με αναστολή καταβολής της σύνταξης είναι η διάταξη βάσει
της οποίας συνταξιοδοτείται να προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις ή να
ορίστηκε με νόμο προϊσχύοντα του νόμου που θέσπισε την αναστολή (δηλαδή
του Ν. 1976/91).

5. Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου οι ασφαλισμένοι να μπορούν να

αναγνωρίσουν τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης της παρ. 18 του άρθρου 10
είναι να μην θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προγενέστερες του Ν.
3863/2010 διατάξεις και κατά συνέπεια να θίγονται από τις συνταξιοδοτικές
μεταβολές που επιφέρει ο νόμος αυτός είτε ως προς τις προϋποθέσεις
συνταξιοδότησης είτε ωε προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης.

8
 3. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ 1.1.1993 και εφεξής
Μητέρες ανηλίκων παιδιών ή χήροι πατέρες ανηλίκων παιδιών ακολουθούν τον κάτωθι
πίνακα συνταξιοδότησης :

ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
ΕΤΟΣ ΕΤΗ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
2010 20 55 50
2011 20 55 50
2012 20 55 50
2013 20 65 60

Γενική παρατήρηση : Για τους χήρους πατέρες αναπήρων παιδιών εφαρμόζονται οι

προβλέψεις που ισχύουν για τις μητέρες αναπήρων για κάθε βιοποριστική εργασία
παιδιών.

Η δυνατότητα λήψης σύνταξης στο 50ο έτος της ηλικίας (για μειωμένη σύνταξη) ή στο
55ο έτος της ηλικίας (προκειμένου για πλήρη σύνταξη) με την πραγματοποίηση 20
ετών ασφάλισης και εφόσον έχουν ανήλικο παιδί χωρεί, εφόσον συμπληρώνουν πέραν
των χρονικών προϋποθέσεων και της ύπαρξης ανηλίκου τέκνου και το 50ο ή το 55ο έτος
μέχρι την 31.12.2012 (από 1.1.2013 και εφεξής ως όριο ηλικίας για θεμελίωση πλήρους
σύνταξης ορίζεται το 65ο και για μειωμένη το 60ο ).

9
 ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

1. Για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό

δικαίωμα μέχρι 31-12-2010.

Οι διατάξεις του άρθρου 40 και της § 12 του άρθρου 47 του Ν. 2084/92

εφαρμόζονται μέχρι 31-12-2010 και αφορούν όλους όσους έχουν θεμελιώσει
συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31-12-2010, ανεξάρτητα αν ασκήσουν το
δικαίωμα αυτό μέχρι 31-12 2010 ή από 1-1-2011 και εφεξής.
Σύμφωνα με το άρθρο 40 του 2084/1992 ως χρόνος ασφάλισης λογίζεται πλην του
χρόνου πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης:
α) Ο χρόνος στρατιωτικής θητείας
Αναγνωρίζεται με εξαγορά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 1358/83. Ο
εξαγοραζόμενος χρόνος στρατιωτικής θητείας λαμβάνεται υπόψη για προσαύξηση της
σύνταξης. Είναι θεμελιωτικός με την συμπλήρωση του 58ου της ηλικίας του
ασφαλισμένου. Εάν το προκύπτον ποσό της εξαγοράς καταβληθεί εφάπαξ τότε έχουμε
έκπτωση 15%.

Απαιτούμενα δικαιολογητικά :
1. Αίτηση ασφαλισμένου στην οποία να αναγράφεται ο απαιτούμενος
εξαγοραζόμενος χρόνος.
2. Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86 στην οποία να δηλώνεται ότι ο ζητούμενος
χρόνος δεν έχει αναγνωρισθεί – εξαγορασθεί σε άλλο φορέα επικουρικής
ασφάλισης.
3. Πιστοποιητικό στρατολογίας.

β) Ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών

Αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν. 1483/84 για θεμελίωση
συνταξιοδοτικού δικαιώματος και για προσαύξηση της σύνταξης.

γ) Ο χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημερών.

δ) Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθενείας και μέχρι 300 ημέρες.

ε) Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη

Αναγνωρίζεται με αίτηση του ασφαλισμένου τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος όσο και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται.

Με τις διατάξεις της § 12 του άρθρου 47 του Ν. 2084/92 παρασχέθηκε στους

ασφαλισμένους η δυνατότητα αναγνώρισης μέχρι 31-12-1993 και άλλων χρόνων, εκτός
των αναφερομένων στο άρθρο 40 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 5 § 5 του
Ν2335 /1995 και από μεταγενέστερους νόμους 2556/1997 και 2874/2000) που
αναφέρονται στα καταστατικά των ταμείων.

10
 Στους φορείς επικουρικής ασφάλισης παρασχέθηκε η δυνατότητα αναγνώρισης του
χρόνου που διανύθηκε στο φορέα κύριας ασφάλισης μέχρι θεμελίωσης του
συνταξιοδοτικού δικαιώματος (παρ. 12 άρθρου 47 Ν. 2084/92).

2. Για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό

δικαίωμα από 1-1-2011
(§ 18 Άρθρου 10 Ν 3863/2010)
Η ισχύς των διατάξεων της § 18 του άρθρου 10 του Ν 3863/2010 αρχίζει από
1-1-2011 και αφορά τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής
προϋποθέσεις :
Α) Θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ’ αποκλειστικότητα από 1-1-2011
και εφεξής.
Β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης (ή 3600 ημέρες).

Συγκεκριμένα με τις διατάξεις της § 18 του άρθρου 10 του Ν 3663/2010 ως χρόνος

ασφάλισης, πλην του χρόνου πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης, λογίζεται:

α) Ο χρόνος στρατιωτικής θητείας

Αναγνωρίζεται με εξαγορά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.
1358/1983.Το ποσό εξαγοράς του αναγνωριζόμενου χρόνου στρατιωτικής θητείας
καταβάλλεται μειωμένο :
κατά 30 % σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2011 έως
21-12-2014.
κατά 50 % σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2015 και
εφεξής.
Σε καμιά περίπτωση το τελικά καταβαλλόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο από
αυτό που προκύπτει με βάση υπολογισμού το 25πλάσιο του ημερομισθίου του
ανειδίκευτου εργάτη (ΗΑΕ) που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Είναι
ευνόητο ότι στο κατά περίπτωση προκύπτον ποσό εξαγοράς μπορεί να γίνει στη συνέχεια
η μείωση κατά 15% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής. (§ 4 άρθρο 2 του Ν1358/83)
Ο εξαγοραζόμενος χρόνος στρατιωτικής θητείας λαμβάνεται υπόψη για προσαύξηση
της σύνταξης. Είναι θεμελιωτικός με την συμπλήρωση του 58ου της ηλικίας του
ασφαλισμένου (Ν 1358/83)

Απαιτούμενα δικαιολογητικά :
1. Αίτηση ασφαλισμένου στην οποία να αναγράφεται ο απαιτούμενος
εξαγοραζόμενος χρόνος.
2. Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86. στην οποία να δηλώνεται ότι ο ζητούμενος
χρόνος δεν έχει αναγνωρισθεί – εξαγορασθεί σε άλλο φορέα επικουρικής
ασφάλισης.
3. Πιστοποιητικό στρατολογίας.

11
β) Ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών
Αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν 1483/84 για θεμελίωση
συνταξιοδοτικού δικαιώματος και για προσαύξηση της σύνταξης. Εξαγοράζεται
βάση του ποσοστού εισφοράς εργαζόμενου και εργοδότη και του 25πλάσιου του Η.Α.Ε.
που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.

γ) Ο χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημερών

Ανεξάρτητα από το χρόνο που έλαβε χώρα η ανεργία συνυπολογίζεται μόνο για
θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για την προσαύξηση
της σύνταξης.

δ) Ο χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας (όπως προβλέπεται
από τη ΕΓΣΣΕ).
Συνυπολογίζεται μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος
και όχι για προσαύξηση της σύνταξης.

ε) Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθενείας και μέχρι 300 ημέρες, ανεξάρτητα από το
χρόνου που επήλθε η ασθένεια συνυπολογίζεται μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για προσαύξηση της σύνταξης..

στ) Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη αναγνωρίζεται
σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 2084/92 και του άρθρου 5 του Ν.
2335/95 με αίτηση του ασφαλισμένου τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος όσο και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται βάση
του ποσοστού εισφοράς εργοδότη και ασφαλισμένου και των αποδοχών του
ασφαλισμένου κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, το δε ποσό της εξαγοράς βαρύνει
τον ασφαλισμένο. Η αίτηση υποβάλλεται στον ασφαλιστικό οργανισμό που υπαγόταν ο
ασφαλισμένος κατά το χρόνο χορήγησης της εκπαιδευτικής άδειας και συνοδεύεται από
βεβαίωση του εργοδότη που εκδόθηκε κατά τον ίδιο χρόνο από την οποία να προκύπτει
ο λόγος χορήγησης και η διάρκεια της άδειας.

ζ) Ο χρόνος απεργίας αναγνωρίζεται με αίτηση του ασφαλισμένου τόσο για τη

θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και προσαύξηση του ποσού της
σύνταξης και εξαγοράζεται βάση του ποσοστού εισφοράς εργοδότη και ασφαλισμένου
και των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, το δε ποσό
της εξαγοράς βαρύνει τον ασφαλισμένο. Η αίτηση υποβάλλεται στον ασφαλιστικό
οργανισμό που υπαγόταν ο ασφαλισμένος κατά το χρόνο που έγινε η απεργία και
συνοδεύεται από βεβαίωση του εργοδότη που εκδόθηκε κατά τον ίδιο χρόνο από την
οποία να προκύπτει η διάρκεια της απεργίας.

η) Ο χρόνος ανεργίας μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα ή του
Δημοσίου. Αναγνωρίζεται για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και
την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης με την καταβολή για κάθε μήνα ποσού
εξαγοράς υπολογιζόμενου με ποσοστό 20% για του φορείς κύριας ασφάλισης και 6%
για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης επί του 25πλάσιου του ημερομίσθιο
ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.

12
Ως χρόνος ανεργίας – πέραν του χρόνου εγγραφής στα μητρώα του ΟΑΕΔ – θεωρείται
κάθε κενό χρονικό διάστημα , μετά την έναρξη του εργασιακού βίου του ασφαλισμένου
και την υπαγωγή του στα μητρώα οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού , για το οποίο
δεν υπάρχει ασφάλιση.

θ) Ο χρόνος σπουδών για απόκτηση ενός μόνο πτυχίου σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές
καθώς και ο χρόνος σπουδών, μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας σε μέσες
επαγγελματικές σχολές. Ο χρόνος που θα αναγνωρίζεται θα είναι ίσος με τα επίσημα
ακέραια έτη σπουδών της οικίας σχολής, τα οποία προβλέπονται κατά το χρόνο
αποφοίτησης.
Αναγνωρίζεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και την προσαύξηση
του ποσού της σύνταξης με την καταβολή για κάθε μήνα ποσού εξαγοράς
υπολογιζόμενου με:
Ποσοστό 20 % για τους φορείς κύριας ασφάλισης
Ποσοστό 6 % για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης
επί του 25πλασίου του ΗΑΕ που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.
Στο κατά περίπτωση ποσό εξαγοράς γίνεται έκπτωση 15% σε περίπτωση εφάπαξ
καταβολής.

Απαιτούμενα δικαιολογητικά :
1. Αίτηση ασφαλισμένου.
2. Ασφαλιστικά βιβλιάρια – στοιχεία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή και άλλων φορέων και σε
περίπτωση έλλειψής τους, απόφαση ή βεβαίωση των φορέων για το αν υπήρξε
ασφάλιση σε αυτούς, κατά τον χρόνο σπουδών του ασφαλισμένου.
Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86, στην οποία θα δηλώνεται :
 Ότι για τον ζητούμενο προς αναγνώριση χρόνο δεν έχει λάβει χώρα
ασφάλιση σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.
 Ο αιτούμενος αριθμός ημερών αναγνώρισης.
 Τα χρονικά διαστήματα στα οποία εμπίπτει ο ζητούμενος προς
αναγνώριση χρόνος.
 Ότι ο ζητούμενος προς αναγνώριση χρόνος δεν έχει αναγνωρισθεί σε άλλο
φορέα.
 Ο τρόπος εξόφλησης της εισφοράς εξαγοράς (με δόσεις, εφάπαξ ή με
παρακράτηση από την σύνταξη).
3. Επικυρωμένο Αντίγραφο Πτυχίου ή διπλώματος της σχολής φοίτησης. Αν η
φοίτηση πραγματοποιήθηκε σε ανώτατη ή ανώτερη σχολή της αλλοδαπής, θα
πρέπει το Πτυχίο να έχει αναγνωρισθεί ως ισότιμο με τα απονεμόμενα από τα
Ελληνικά ανώτατα ή ανώτερα εκπαιδευτικά Ιδρύματα ή από την εκάστοτε
αρμόδια Δημόσια Ελληνική Αρχή {(Υπουργείο ή από το Διαπανεπιστημιακό
Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής Δ.Ι.Κ.Α.Τ.Σ.Α), σήμερα
Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και
Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π) Ή ΑΠΌ ΤΟΝ Οργανισμό Επαγγελματικής
Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ) ή από το Ινστιτούτο Τεχνολογικής
Εκπαίδευσης (Ι.Τ.Ε) κ.α.}.
4. Βεβαίωση της οικείας σχολής για τον προβλεπόμενο χρόνο φοίτησης σ΄ αυτήν,
καθώς και την συνολική χρονική περίοδο φοίτησης του αιτούντος. Σε περίπτωση

13
 που ο προβλεπόμενος χρόνος φοίτησης αναφέρεται στο Πτυχίο ή στο Δίπλωμα
δεν απαιτείται η βεβαίωση. Βεβαίωση επίσης δεν απαιτείται και για τις
περιπτώσεις όπου η οικεία σχολή έχει ενταχθεί σε άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή
έχει διακόψει τη λειτουργία της. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να
προσκομίζεται σχετικό έγγραφο του εποπτεύοντος φορέα (Υπουργείο Παιδείας
κ.λ.π).
5. Φωτοτυπία του δελτίου της αστυνομικής ταυτότητας (για τα πρόσωπα που ζητούν
την αναγνώριση του χρόνου στις μέσες επαγγελματικές σχολές).

ι) Ο πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί (άρθρο 141 του Ν. 3655/2008) που αποκτούν
οι ασφαλισμένες, ανεξάρτητα του χρόνου γέννησης των παιδιών ανέρχεται σε ένα έτος
ασφάλισης για το 1ο παιδί και σε δύο έτη ασφάλισης για κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το
τρίτο. Ο αναγνωριζόμενος πλασματικός χρόνος δεν μπορεί να υπερβεί συνολικά τα 5
χρόνια. Το δικαίωμα αναγνώρισης ασκείται κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης
συνταξιοδότησης. Εάν δεν ασκηθεί από την ασφαλισμένη μπορεί να ασκηθεί από τον
πατέρα. Η αναγνώριση γίνεται με εξαγορά που βαρύνει τον φορέα κύριας ασφάλισης.

Ο πλασματικός χρόνος συνυπολογίζεται :

 για την προσαύξηση της σύνταξης
 για τη θεμελίωση δικαιώματος σε πλήρη σύνταξη γήρατος
 για τη συμπλήρωση του χρόνου συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, σύμφωνα με
τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου αυτού δηλαδή :
1. Για τους ασφαλισμένους από 1/1/1993 και εφεξής που θεμελιώνουν δικαίωμα
συνταξιοδότησης με 40 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών .
2. Για ασφαλισμένους από 1/1/1983 και εφεξής που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό
δικαίωμα με 37 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας , εφόσον τα 37 έτη
ασφάλισης τα έχουν συμπληρώσει μέχρι 31/12/2010).
 για τη συμπλήρωση των 15 ετών ασφάλιση.

Παρατήρηση :
Σύμφωνα με το άρθρο 141 του Ν. 3655/2008 ο πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί δεν
συνυπολογίζεται
 για τη συμπλήρωση του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου για συνταξιοδότηση
των μητέρων ανηλίκων ή αναπήρων παιδιών
 για την συμπλήρωση των ελάχιστα απαιτούμενων ημερών ασφάλισης στα ΒΑΕ.

ια) Ο χρόνος κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη αναπηρίας

συνυπολογίζεται για την συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων που
απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος.

ιβ) Ο χρόνος μαθητείας και μέχρι ένα (1) έτος.

Ως χρόνος μαθητείας θεωρείται ο χρόνος απασχόλησης σε προγράμματα απόκτησης
εργασιακής εμπειρίας (stage)
Αναγνωρίζεται τόσο για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για
την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, μετά από αίτηση του ασφαλισμένου Για
κάθε ασφαλιζόμενο μήνα καταβάλλεται ποσό εξαγοράς 20% για τους φορείς κύριας

14
ασφάλισης και ποσοστό 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης υπολογιζόμενο στο
25πλάσιο του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της
αίτησης.

ιγ) Ο χρόνος αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας πριν την

εγγραφή στα μητρώα του ΟΑΕΕ και μέχρι (5) έτη εφόσον δεν είχαν πληρωθεί οι
ασφαλιστικές εισφορές

Ο τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς ( που προκύπτει από τις παραπάνω
αναγνωρίσεις ) καθορίζεται ως ακολούθως:
 Είτε εφάπαξ καταβολή με έκπτωση 15%
 Είτε σε μηνιαίες δόσεις ίσες με τους αναγνωριζόμενους μήνες
 Είτε με παρακράτηση του ¼ του ποσού της σύνταξης

Επιπλέον σε περίπτωση καθυστέρηση καταβολής μηνιαίας δόσης επιβάλλονται

πρόσθετα τέλη.

Όσοι συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση

λόγω γήρατος μέχρι 31-12-2010 με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο
άρθρο 40 του Ν. 2084/92 εφόσον υποβάλλουν αίτηση αναγνώρισης μέχρι 31-12-
2013, ακολουθούν τις κατά περίπτωση προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που
ισχύουν κατά το έτος 2010.

Οι αναγνωριζόμενοι χρόνοι συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού

δικαιώματος, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει 12 έτη ασφάλισης και
δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 7 έτη.
Ειδικότερα, ο συνολικός χρόνος που συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού
δικαιώματος καθορίζεται κατ΄ ανώτατο όριο :
σε (4) έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2011
σε (5) έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2012
σε (6) έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2013
σε (7) έτη για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2014 και εφεξής.

ΠΡΟΣΟΧΗ : Η ισχύς των διατάξεων της παραγράφου 18 «Αναγνωριζόμενοι

χρόνοι» αρχίζει από 1-1-2011.

* Με την πολύτιμη συνεργασία Ειδικού Συνεργάτη

15