Antropologia dźwięku.

dr Agata Stanisz IEiAK UAM

Porównanie jakości zapisywanego dźwięku w najbardziej popularnych

standardach

Poniższa tabela zawiera porównanie często stosownych formatów zapisu

audio. Większość opisanych tu formatów ma wiele opcji, które silnie wpływają na
ostateczne parametru zapisu dźwięku. Poza tym, nawet dla tych samych parametrów
zapisu istotny jest dodatkowo sam kodek, którym dokonywano kompresji (szczególnie
istotne to jest w przypadku formatu mp3, oferującego dużą ilość kodeków o różnych
własnościach).

Poza tym należy pamiętać, że na jakość zapisywanego dźwięku ma wpływ także sposób
jego nagrywania. Różne programy mają różne własności pod tym względem.

W tabeli poniżej użyte zostały różne kolory dla formatów z związanych z bezstratnymi
formatami zapisu (dźwięk daje się odtworzyć dokładnie w tej postaci jak został
zapisany), i formatami stratnymi (czyli w jakimś, choćby nawet niezauważalnym przez
człowieka, stopniu zubażającymi materiał źródłowy).

Jakość dźwięku /
Standard zapisu /
parametry / Uwagi
twórca, właściciel praw
typowy nośnik
Formaty te są zbiorem standardów o
różnych częstotliwościach
próbkowania i głębokości bitowej.
Możliwości w tym zakresie
uzależnione są od klasy karty
muzycznej i jej oprogramowania, oraz
od programu do obróbki dźwięku.
jakość zależna od Standardowo zapisywany jest sygnał
parametrów mono, lub stereo.
pliku Plik wav nagrany w studiu
- od bardzo nagraniowym stanowi wzorcowe
formaty niskiej, do źródło sygnału.
bez kompresji doskonałej Uwaga:
wav, AIFF, od kilku KHz, do Standardowe pliki wav nie są
prawie 100 kHz kompresowane, jednak jest możliwe
Głębokość bitowa zapisanie dźwięku skompresowanego
- od 8 do 24 (np. mp3) z rozszerzeniem wav i
bitów. będzie on prawidłowo rozpoznany
przez system Windows.

.wav (wave form audio format):

format plików dźwiękowych
stworzony przez Microsoft oraz IBM.
Mimo że pliki WAVE mogą być
zapisane przy użyciu dowolnych
1
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

kodeków audio, zazwyczaj stosuje się

nieskompresowany format PCM, który
powoduje, że pliki zajmują dużo
miejsca). Inną wadą formatu jest
ograniczenie wielkości pliku do 4 GB,
ze względu na 32-bitowe zmienne.
Format WAV został częściowo
wyparty przez formaty kompresji
stratnej. Mimo to, dzięki swojej
prostocie, nadal znajduje szerokie
zastosowania. Wykorzystywany jest w
edycji dźwięku oraz w przenośnych
urządzeniach audio takich jak
odtwarzacze i cyfrowe dyktafony.

.aiff (Audio Interchange File Format):

Dane audio zapisane są jako
nieskompresowany PCM w Big endian.
Format jest wykorzystywany głównie
przez Apple na komputerach
Macintosh. Macintohowy dpowiednik
formatu wav.

pcm (Pulse Code Modulation):

najpopularniejsza metoda
reprezentacji sygnału analogowego w
systemach cyfrowych. Używana jest w
telekomunikacji, w cyfrowej obróbce
sygnału (np. w procesorach dźwięku),
do przetwarzania obrazu, do zapisu na
płytach CD (CD-Audio) i w wielu
zastosowaniach przemysłowych.
Dźwięk w formacie PCM może być
zapisywany z różną częstotliwością
próbkowania, najczęściej jest to 8 kHz
(niektóre standardy telefonii), 44,1
kHz (płyty CD-Audio), oraz różną
rozdzielczością, najczęściej 8, 16, 20
lub 24 bitów na próbkę, może
reprezentować 1 kanał (dźwięk
monofoniczny), 2 kanały (stereofonia
dwukanałowa) lub więcej (stereofonia
dookólna). Reprezentacja dźwięku
próbkowana z częstotliwością 44,1
kHz i rozdzielczością 16 bitów na
próbkę jest uważana za bardzo wierną

2
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

swemu oryginałowi, ponieważ

pokrywa cały zakres pasma
częstotliwości słyszalnych przez
człowieka oraz prawie cały zakres
rozpiętości dynamicznej słyszalnych
dźwięków.
Zestaw kilku formatów o stosunkowo
słabym stopniu kompresji. Za to
zapewniają oryginalną (bez
jakichkolwiek strat) jakość dźwięku i,
mimo wszystko, zmniejszenie
rozmiaru plików (średnio zmniejszają
pliki ok. 2 - krotnie). Są użyteczne do
archiwizowania dźwięku.

.ape (Monkey's Audio): APE to

bezstranna kompresja plików
muzycznych. Do kodowania i
dekodowania najlepiej uzywać
monkey's audio.exe. Uzywany przez
użytkowników Windowsa, rzadziej
Linuxa. Jest to kodek. Pozwala
zmniejszyć wielkość plików od 40 do
50%. Ponieważ wykorzystana metoda
formaty kompresji
kompresji jest bezstratna (w
bezstratnej
przeciwieństwie do np. formatu MP3)
przy pomocy odpowiednich
APE, FLAC, WavPack i
programów pliki w formacie Monkey's
inne
Audio można przekonwertować do
plików WAV odpowiadających
oryginałowi.

.flac (Free Lossless Audio Codec):

format bezstratnej kompresji dźwięku
z rodziny kodeków Ogg. Używany
przez opensource-owców (np. Linux).
W przeciwieństwie do stratnych
kodeków dźwięku takich jak Vorbis,
MP3 i AAC, kodek FLAC nie usuwa
żadnych danych ze strumienia audio,
dzięki czemu po dekompresji
otrzymujemy dźwięk identyczny z
pierwowzorem. Format FLAC jest
obecnie obsługiwany przez większość
oprogramowania służącego do edycji i
odtwarzania dźwięku (czasami
3
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

wymagana jest odpowiednia wtyczka).

WavPack: darmowy, format

bezstratnej kompresji dźwięku, oparty
na zasadach otwartego
oprogramowania. Pliki zawierające
dźwięk w tym formacie mają
rozszerzenie .wv

aktualnie wzorcowe źródło dla

większości słuchaczy

CD-Audio, Audio-CD, CD-DA (

Compact Disc Digital Audio): standard
cyfrowego zapisu dźwięku na płycie
kompaktowej, wykorzystujący do tego
celu kodowanie PCM o częstotliwości
próbkowania 44,1 kHz i rozdzielczości
bardzo dobra /
16 bitów na próbkę. Pierwsza płyta
płyta audio CD 44,1kHz, 16
kompaktowa CD-DA pojawiła się na
bitów
rynku w 1982. Była ona
bez kompresji /
wypromowana pod naciskiem
12 cm płyta CD
przemysłu fonograficznego. Trzy lata
później, w 1985 nośnik
przystosowano dla potrzeb PC i stał
się on najbardziej popularnym
uniwersalnym medium, które - jak na
owe czasy - miało dosyć dużą
pojemność 636 MB. Pierwotnym
przeznaczeniem płyt CD-DA było
przechowywanie muzyki.
jakość bardzo .mp3 (MPEG-1/2 Audio Layer-
dobra, dobra, lub 3):Standard ten opiera się na
niska (zależna od identycznych zasadach jak pozostałe
stopnia formaty kompresji stratnej - np.
kompresji) ATRAC, WMA, OGG.
mp3
44,1 kHz (także
Jest już dosyć stary, a ponieważ
48 kHz) 16 bitów,
kompresja większość klasycznych mp3-jek jest
stratna. kompresowana przy "bitrejcie" 128
kpbs, to nie oferuje naprawdę
/różne nośniki wysokiej jakości dźwięku. Audiofile
cyfrowe - dysk raczej wystrzegają się tak zapisanych

4
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

twardy, pamięć plików; choć jak nie ma lepszego

flash źródła, to może być i to (byle
kompresowane przynajmniej na 192
kbps). Format mp3 został opracowany
w Instytucie Fraunhoffera w
Niemczech i jest chroniony prawami
autorskimi.
.mp3PRO: stanowi ulepszenie starego
mp3 polegające głównie na
zwiększeniu wydajności kodowania
dla małych plików. Standard ten
zapewnia też ogólnie lepsze
mp3 PRO
podobnie jak upakowanie danych i jakość dźwięku
mp3 osiąganą przy tym samym strumieniu
bitów. Zapewnia on około dwukrotnie
efektywniejszą kompresję dźwięku, w
porównaniu ze zwykłym MP3, a
jednocześnie pozwala na zachowanie
wyższej jakości słyszalnej.
.aac (Advanced Audio Coding): jest
stosowany jako format zapisu
dźwięku w wielu różnych mediach -
telewizji cyfrowej (formaty MPEG,
doskonała,
MPEG2 MPEG4), plikach audio sklepu
bardzo dobra,
internetowego ITunes
dobra, lub niska
(współpracujących z odtwarzaczem
(w zależności od
IPod), w telefonach komórkowych z
AAC stopnia
opcją odtwarzania dźwięku (np. część
Advanced kompresji) /
modeli firmy Nokia) i innych.
Audio od 8 kHz (8
Rozszerzenie format AAC o nazwie
Coding bitów) - mono, do
AAC plus zapewnia jakość na poziomie
96 kHz, 16 bit
CD audio już przy 48 kbps, a przy 32
(Apple) wielokanałowo /
kbps jakość dźwięku jest wciąż bardzo
dowolne nośniki
dobra. 128 kbps pozwala na
cyfrowe
przesłanie dźwięku wielokanałowego
(podobne jak
5.1.
mp3)
Ogólnie format AAC określa się jako
następcę mp3 z racji na bardzo dobrą
efektywność kompresji.

ATRAC
bardzo dobra .atrac (Adaptive TRansform Acoustic
format stosowany w
lub dobra - w Coding): Jest kilka wersji ATRAC-a
minidyskach i innych
zależności od (jest to stale rozwijany i doskonalony
odtwarzaczach Sony
stopnia standard) ostatnią wersją (rok 2005)

5
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

kompresji / jest ATRAC 3 plus, który zapewnia

44,1 kHz 16 kilka stopni kompresji, co powoduje,
bitów - że jakość muzyki zapisanej w tym
kompresja formacie może być różna w zależności
stratna / od upakowania danych. Ogólnie
płyty (w kasetce) jednak można powiedzieć, że jeżeli nie
magnetooptyczne upieramy się aby zastosować
do odtwarzaczy maksymalną kompresję w celu
minidisc, lub pliki upakowania bardzo wielu utworów na
przesyłane jednym krążku, to możemy uzyskać
Internetem. jakość dźwięku praktycznie nie
odróżnialną od jakości płyty CD, która
to stanowi jakość jest bazową dla
formatu ATRAC.
.wma (Windows Media Audio): w
najnowszych wersjach kompresuje
dane znacznie lepiej niż mp3. Jest to
doskonała,
jak na razie jedyny z popularnych
bardzo dobra,
formatów z kompresją, który posiada
dobra, lub niska
opcję zapisu dźwięku próbkowanego z
(w zależności od
częstotliwością 96 KHz / 24-bit (w
stopnia
wersji WMA PRO). Ma on także
WMA kompresji) /
możliwość zapisu dźwięku
od 8 kHz (8
wielokanałowego.
bitów) - mono, do
Ogólniejszy standard "Windows
96 kHz, 24 bit
Media" (WMA jest częścią audio tego
wielokanałowo /
zestawu formatów o wspólnej nazwie
dowolne nośniki
"Windows Media") pozwala na
cyfrowe
kompresję zarówno audio, jak i video,
(podobne jak
w tym zapis video wysokiej
mp3)
rozdzielczości (HDTV). Posiada jako
opcję bezstratny format zapisu
dźwięku.

6
Antropologia dźwięku. dr Agata Stanisz IEiAK UAM

.ogg: format kontenera strumieni

danych, opracowany stworzony by
wspierać inicjatywy związane z
rozwojem wolnego oprogramowania
do kodowania i dekodowania
multimediów. Często spotykany zapis
wielkimi literami „OGG” jest
nieprawidłowy. Jest to także nazwa
rodziny kodeków, co powoduje częste
nieporozumienia: np. film zapisany w
kontenerze AVI może zawierać
strumień dźwięku Vorbis, a w
kontenerze Ogg może znajdować się
bardzo dobra, strumień dźwięku w formacie MP3 i
dobra, lub niska obraz kodowany jako DivX/XviD.
(zależna od
stopnia Kontener Ogg może zawierać wiele
OGG kompresji) / multipleksowanych strumieni
44,1 kHz 16 dźwięku, obrazu i napisów. Zgodnie ze
(Vorbis) bitów - specyfikacją pliki audio zawierające
(freeware, licencja Open kompresja muzykę mają rozszerzenie .oga, pliki
Source) stratna / wideo rozszerzenie .ogv, a aplikacje
dowolne nośniki zawarte w tym kontenerze
cyfrowe rozszerzenie .ogx. Dla kontenera
(podobne jak zawierającego tylko dźwięk w
mp3) formacie Vorbis używa się
rozszerzenia .ogg.

Vorbis: Vorbis to stratny kodek

dźwięku z rodziny Ogg. Bardzo często
używany jest w połączeniu z
kontenerem Ogg i nosi wtedy nazwę
Ogg Vorbis, często błędnie
zapisywaną tylko jako Ogg, czy nawet
jako OGG. Ogg Vorbis potrafi obsłużyć
do 255 kanałów i ponad 16-bitowy
dźwięk w zakresie 6-48 kHz.
Rozszerzenie plików Ogg Vorbis to
.ogg lub .oga.