Professional Documents
Culture Documents
þpmtkyf
odYk &nf½,
G cf o
hJ nft h avQmuf yxrOD;pGm taetm;jzifh ax&0g' Ak'o ¨ moem pmtkyf wpftyk jf zpfajrmufa&;
twGuf &efuek ûf rdY ,leb D mpDwaD usmif;wdu
k f tbd"r®muxdu t*¾r[my@dw q&mawmf OD;aoXdv pdpOfaom
usr;f pm\ rmwdumwdYk ukd yg0ifa&;om;awmfrMl urnfh q&mawmfrsm;xHoYkd cGaJ 0qufuyfí a&;om;cs;D jr§iahf wmf
rlMuygrnftaMumif; Edik if aH wmf Ak'o
¨ moemtzGYJ u (13-11-56) aeYpjJG zifh avQmufxm;cJah vonf/
1320-ck? eawåmv
f (21-12-85)
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 2
ur®|mef;w&m;
tm;xkwf&jcif;taMumif;
xdpk um;udk csJUíjy&ygvQif owå0gwdYk onf tdjk cif;ç emjcif;ç aojcif;r½Sb d J qif;&J'uk u© vkd nf; rawGU&bJ
tNrJwrf; csrf;omvQufom aevdMk uayonf/ odYk aomf xdo k Ykd tvd½k o dS nfth wdik ;f um; rjzpfMu&ay? tdv k nf;
tdMk u&\/ emvnf;emMu&\/ ab;'kut © rsdK;rsdK;ESiv
hf nf; awGYí pd;k &dryf al qG;Mu&\/ idak <u;Mu&\? ud, k qf if;&J
trsdK;rsdK; pdwq f if;&JtrsKd ;rsKd ;wdYk uv
kd nf; rMumcP awGUêuHcpH m;aeMu&\/ aemufq;kH rSm aoavmufaom qif;&J
wpfrsdK;rsdK;ESiahf wGUí rcsdrqefYjzpfum aoqH;k oGm;&av\/ þodYk ao½kEH iS hf tNyD;rowfao;? b0ü cifrifw, G w f mrI
ruif;ao;aom yk*Kd¾ vfawGrmS wpfzefb0opfü jzpfMu&jyefao;\? xdjk zpf&mb0opfrmS vnf; tdjk cif;ç emjcif;ç
aojcif; paomqif;&JwYkdukd enf;wlyif awGUêuHcpH m;&jyef\/ þenf;jzifh owå0gwdYk onf wpfb0NyD;wpfb0 topf
topfjzpfum tvdrk ½Sad om qif;&J'u k w
© Ykd ukd awGUêuHcpH m;aeMu&avonf/
xdw
k PSmrSmvnf; b0qdik &f m½kyçf emrfwYkd \ tjypfurkd jrifjcif;ç xdb k 0½kyçf emrfwYkd xuf omvGeaf umif;jrwf
vSpmG aom edAmÁ efw&m;udk rodrjrifjcif;[laom þtaMumif; 2-yg;aMumifo h mvQif jzpfvsuf½adS yonf? ½kyef mrfwYkd \
tjypfujkd rifum edAmÁ efukd xif½mS ;od&vQifum; xdb k 0wPSm rjzpfEikd af wmhyg/ Oyrm-tvGefacgif;yg;í ab;&ef
rsm;vSaomt&yfü aexdik &f aom qif;&Jom;onf rdrad e&if;t&yf\ tjypfukd rjrifaomaMumifv h nf;aumif;?
om,m0ajymí ab;&efuif;aomt&yfü oGm;a&mufaexdik v f Qif csr;f omrnfukd rodaomaMumifv h nf;aumif;? rdr\ d
ae&yfuykd if txifMuD;um wG,w f mvsuf½adS yonf? rdrad e&yf\tjypfukd vnf;aumif;? om,m0ajymaom xdt k jcm;
t&yf\ *kPrf sm;udv k nf;aumif; od&ygrl rdrad e&if;t&yfü rwG,w f mawmhbJ om,m0ajymaom xdt k jcm;t&yf
odYk om ajymif;a½TUoGm;av&mouJo h Ykd yif þtcsufukd odtyfayonf/ xdYk aMumifh b0ücifrifw, G w
f maom wPSm
vH;k 0uif;Nidr;f oGm;apvdv
k Qif b0qdik &f m½kyef mrfwYkd tjypfukd jrifíedAmÁ efukd rsufarSmufojd rif&efvakd yonf/ xdo k Ykd
odjrifjcif;rSmvnf; ur®|mef;w&m;udk tm;xkwEf ikd rf o S mvQif jynfph EkH ikd af yonf/
ur®|mef;tjym;
þt&mü ur®Xmef;[lonfrmS -
1/ orx ur®Xmef;?
2/ 0dyóem ur®Xmef; [lí 2-rsdK;½Sd\/
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 3
xdw
k iG -f
1/ orxudk tm;xkwjf cif;jzifh ½lypsmef 4-yg;ESifh t½lypsmef 4-yg; [laom avmuDpsmeformywf 8-yg;udk
&Edik \
f ? xdpk smefwYkd ukd avhvmyGg;rsm;jcif;jzifh tbdnmOfac:aom atmufygavmuD ÓPfx;l rsm;udv
k nf;&Ekid af o;\/
¤if;wdYk rmS -
2/ ta0;ç teD;ç tBuD;ç tao;ç toH[o l rQudk Mum;odEikd af om 'dAaÁ omw tbdnmOf/
3/ olwpfyg;\ pdwçf tBuHtpnfukd odEikd af om apawm y&d,tbdnmOf/
4/ a½S;ujzpfb;l aom b0a[mif;rsm;udk jyefveS í
f odEikd af om ykaAÁe0d go tbdnmOf/
5/ ta0;ç teD;ç tBuD;ç tao;ç ½kyq
f if;oP²mef [lorQwdYk ukd jrifoEd ikd af om 'dApÁ u©K
tbdnmOf/
þig;yg;wdYk aywnf;/
odYk &mwGif xdpk smef tbdnmOfwYkdjzifh jynfph u kH mrQjzifh tdjk cif;ç aojcif;paom qif;&J'u k w
© Ykd ru
S m; rvGwf
ajrmufao;ay? xdpk smefrqkw, f w
k f rysupf b D J aooGm;vQif xdpk smefEiS q hf ikd af om jA[®mbHo k Ykda&mufum wpfurÇmç
ESpu
f rÇmç av;urÇmç ½Spu f rÇm ponfjzifh xdb k \
kH toufwrf;½Sdoavmuf touf½SnfpGm ae½HkrQom ½Sdayonf/
toufwrf;ukeaf omtcgrSm xdb k rkH pS ak wí vlYbçkH ewfbükH jzpf&jyefonf/ xdt k cgrS tjcm;vlrsm;ç ewfrsm;ESihf
wef;wlyifjzpfí tdjk cif;ç aojcif;paom qif;&J'u k w © YkdEiS hf awGUNrJyif awGYae&jyefonf? uHraumif; taMumif;
rnDnGwfvQif i&Jwd&pämefç Nydwåmç tol&u,f tyg,f 4-bHo k Ykd usa&mufí tyg,fqif;&Jrsm;pGmESiv hf nf; awGYNrJyif
awGYae&ao;onf/ odYk jzpfí orxoufoufjzifh qif;&J'u k r© sm;rS rvGwaf jrmufEikd [ f k odtyfayonf/
2/ 0dyóemudk tm;xkwrf o
S mvQif edAmÁ efoYkd a&mufí td&k jcif;ç ao&jcif;paom qif;&J'u
k © [lorQrS vH;k 0
vGwaf jrmufEikd af yonf/
xdw k iG f orxudk tajccHûyí tm;xkwaf om yk*Kd¾ vfonf orx[medurnf\ ]]orx tajccHjzifh edAmÁ efoYkd
oGm;ol[}k } qdv k \kd /
xdw
k iG f orx,meduvrf;jzifh tm;xkwv
f v
kd Qif a½S;OD;pGm orxudk tm;xkw&f onf/
ur®Xmef; (40)
xdo
k rx ur®Xmef;rSm 40-½So
d nf? ¤if;wdYk rmS -
1/ uodkPf; 10-yg;?
2/ tokb 10-yg;?
3/ tEkówd 10-yg;?
4/ jA[®0[
d m& 4-yg;?
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 4
5/ tm½kyÜ 4-yg;?
6/ tm[ma& y#duv l onm 1-yg;?
7/ pwk"mwk0 0w¬mef 1-yg;?
uodkPf; 10-yg;[lonfrmS -
þ 10-yg;wdYk aywnf;/
tokb 10-yg;[lonfrmS -
1/ O'¨Krmwu-zl;zl;a&mifaeaom olaoaumif?
2/ 0deDvu-ñdrk aJ eaom olaoaumif?
3/ 0dykAÁv-jynfwpdpk ,
kd x
kd u
G af eaom olaoaumif?
4/ 0dpdä'´u-cg;jywfaeaomolaoaumif?
5/ 0dum© ,dwu-acG;ç ajracG;ç cJpm;xm;aom olaoaumif?
6/ 0duw d© u
å -vufç ajcç acgif;ç ud, k f wjcm;pD ypfviT x
hf m;tyfaom olaoaumif?
7/ [w0duw d© u
å -owfjzwfí wjcm;pD ypfviT x hf m;tyfaomolaoaumif?
8/ avm[dwu-aoG;oH&&J , J x kd u
G af eaom olaoaumif?
9/ ykVK0u-yd;k avmufjynfah eaomolaoaumif?
10/ tXdu-t½d;k pkoal oaumif?
þ 10-yg;wdYk aywnf;/
tEkówd 10-yg;[lonfrmS -
þ 10-yg;wdYk yifwnf;/
jA[®0[
d m& 4-yg;[lonfrmS -
þ 4-yg;wkYd aywnf;/
tm½kyÜ 4-yg;[lonfrmS -
þ av;yg;wdYk aywnf;/
tm[ma&y#duv
l onm[lonfrmS -
pm;aomuftyfaomtpmt[m&udk pufqyk zf ,
G [
f k ESv;kH oGi;f qifjcifaom trSwo
f nm aywnf;/
pwk"mwk00wåmef[o
l nfrmS -
½kyu
f ,
kd x
f üJ yx0Dç tmaygç awaZmç 0ga,m[laom"mwf 4-yg;tpktrQ½Sdonfudk ydkif;jcm;í ½Ijcif;
aywnf;/
orxtm;xkwfyHktusOf;
xdok rxur®Xmef; 40-wdYk wiG f yx0DuodP k ;f udk tm;xkwv f akd omolonf yuwdajrjyifukd jzpfapç ûyvkyf
xm;aomajryHo k P²mef uodP k ;f 0ef;udjk zpfap rsufpjd zifMh unf½h v
I suf ]]yx0D yx0D yx0D-ajr ajr ajr}}[k tzefzef
ESv;kH oGi;f ae&\? þodYk ESv;kH oGi;f zefrsm;aomtcg xdu k odP k ;f edrwd of nf rsufprd w dS x
f m;aomfvnf; rsufpzd iG v
hf suf
Munfah epOfouJo h Ykd yif xif½mS ;ay:aevdrrhf nf? odYk xifay:aeonfukd O*¾[edrw d [
f ak c:onf/ þodYk O*¾[edrw d f
xifaevQif tvd½k &dS mt&yfoYkd oGm;a&mufvsuf xdik &f if;jzpfapç &yf&if;jzpfapç oGm;&if;jzpfapç avsmif;&if;jzpfapç
xdOk *¾[ edrw d uf odP k ;f tm½Hu
k okd mvQif ]]ajr ajr ajr}}[k pdwjf zifh tNrJEv S ;kH oGi;f ae&\/
þodYk ESv;kH oGi;f zefrsm;aomtcg xduk odP k ;f 0ef;onf rlvuESirhf wlbJ ta&miftqif;ESiw
hf uG tvGef
oefY½iS ;f MunfvifpmG xifay:vm\? ¤if;udk y#dbm*edrwf[k ac:onf? xdt k cgü pdwo
f nfvnf; umrpäE´ paom
eD0&PwdYk rS uif;pif\? xdyk #dbm*edrw d t
f m½Hük omvQif pl;pdu
k w
f nfNidrv
f suf rjywfjzpfae\? xdo k YkdwnfNidrpf mG
jzpfaeonfukd Oypm&orm"d[ak c:onf/
1/ tm½HkudkBuHpnfjcif; (0dwuf)
2/ tm½Huk kd oH;k oyfqifjcifjcif; (0dpm&)
3/ tm½Hük ESpo f rd t
hf m;&jcif; (yDw)d
4/ pdw½f iT vf ef;csrf;omjcif; (okc)
5/ wpfcw k nf;aomtm½Hük om pl;pdu k w
f nfNidraf ejcif; ({u*¾wm)
yxrpsmefu&kd NyD;aom yk*Kd¾ vfonf xdpk smefüyg0ifaom 0dwufEiS hf 0dpm&wdYk ukd tjypfjrifí vGeaf jrmufatmif
tm;xkwo
f jzifh 'kw,
d psmefu&kd \/ xdpk smefü yDwçd okcç {u*¾wm [laom psmeft*Fg 3-yg;xif½Sm;\/
wpfzef okcudt
k jypfjrifí vGeaf jrmufatmif tm;xkwo
f jzifh pwkwp¬ smefu&kd \? xdpk smefüpdwrf ½Tif rñd;I
tv,ftvwfoabm Oayu©mESihf {u*¾wm[laom psmeft*Fg 2-yg;yif xif½mS ;\/
uodkPf;wdkYü psmef 4-yg;vHk;udk &NyD;yk*dK¾ vfonf tm½kyÜur®Xmef 4-yg;udk tpOftwdkif; tm;xkwfí t½ly
psmef 4-yg;udk &Edik o
f nf/
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 7
tmemygeudk tm;xkwfyHktusOf;
tmemygeówd ur®Xmef;udk tm;xkwv f akd omolonf qdwNf idr&f mt&yfü wifysOfacGvu kd f jzpfapç Mum½Snf
pGm aeEdik rf nfh tjcm;enf;jzifjh zpfap xdik v f suçf txufyikd ;f ud, k u
f akd jzmifrh wfpmG xm;NyD;vQif a½S;OD;pGmpdwu f kd ESmoD;0
ü pl;pdu
k í f xm;&\/ ESmoD;zsm;üjzpfapç txufEw I cf rf;üjzpfap xdyg;wdu k cf u
kd v
f suf 0ifcsnfxu G cf snf rjywfjzpf
aeaom 0ifav xGuaf vudk xif½mS ;awGYvrd rhf nf? xdak vudk xdcu kd &f mXmerS apmifí h ]]0ifonfxu G of nf? 0ifonf
xGuo f nf}}[k 0ifwikd ;f xGuw f ikd ;f rjywf½aI e&\/ 0rf;xJoYkd 0ifomG ;aomav\ aemufuv kd nf;rvdu k &f ? ESmoD;0rS
tjyifoYkd xu G o
f mG ;aom av\ aemufuv kd nf; rvdu k &f ? ESmoD;zsm;ESihf EIwcf rf;wdYk ü xif½mS ;aom wdu k cf u
kd &f mudok m
apmifhí ½Iae&\/
xdtk cg ½ªp&m 0ifavxGuaf vudk rawGY&onft h wGuf 0ifavxGuaf vudk ½Smívnf; aerdwwfonf?
b,fvjkd zpfomG ;oenf;[k pOf;pm;ívnf;aerdwwf\/ r½ªawmhb&J yfem;ívnf; aewwf\/
xdo
k Ykd &yfem;íum;raetyf? ½Iaeusjzpfaom ESmoD;zsm;ESihf EIwcf rf;wdYk üomvQif pdwu
f kd pl;pdu
k x
f m;vQuf
½INrJyif½aI e&rnf/ xdo k Ykd ½aI evQif odraf rGYaom0ifav xGuaf vrsm;onfvnf; xif½mS ;ay:vmygvdrrhf nf? xdo k Ykd
xif½mS ;ay:vmaom 0ifav xGuaf vrsm;udk ½INrJrjywf½aI evQif xd0k ifav xGuaf vrsm;xl;jcm;pGm jzpfvmonfukd
awGU&ygvdrrhf nf? atmufygrsm;rSm 0do'k rd¨ *fü jyqdx k m;aom xl;jcm;pGm xifyrkH sm;aywnf;/
xd0k ifavxGuaf vonf tcsKd YrmS awmufyvsuf Mu,fwm&muJo h Ykd vnf;aumif;? ausmufeyD w k ;D uJo h Ykd
vnf;aumif;? ykvyJ w k ;D uJo h Ykd vnf;aumif;? xifay:\/ tcsdKYrmS rl Murf;wrf;aom tawGY½v dS suf 0gyif½;kd uJo
h Ykd
vnf;aumif; opfom;ESpf wHcg;usn(f rif;wkw)f uJo h Ykd vnf;aumif; xifay:\/ tcsdKYrmS rl ½Snaf om aqmufv;kH êud;
(vnfqw JG efqm) uJo h Ykdvnf;aumif;? yef;uH;k uJo
h Ykdvnf;aumif;? rD;cd;k nTeYf uohJ Ykd vnf;aumif;? xifay:\tcsdKYrmS rl
jyefYus,af om yifu h tl rd uf ohJ Ykdvnf;aumif;? wdrv
f mT uJoh Ykdvnf;aumif;? &xm;bD;uJo h Ykdvnf;aumif;? v0ef;ae0ef;
uJoh Ykdvnf;aumif;? xifay:\/ þodYk wpfO;D ESihf wpfO;D rwlbJ tm½Hx k ifyu kH jJG ym;jcif;rSmvnf; onmjcif;rwlbJ
uGjJ ym;MuaomaMumifyh if jzpfonf[k 0do'k rd¨ *fü jyqdx k m;\/
orxtm;xkwyf kH tusOf;NyD;\/
0dyóemtm;xkwfyHktusOf;
0dyóem tm;xkwv f akd omolonf owå0gwdYk \ oEÅmefü ½kyEf iS ehf mrf þw&m; 2-rsdK;om½Sdonf [lí
vnf;aumif;? xd½k yk ef mrfw&m;wdYk rmS vnf; qdik &f mtaMumif;w&m;wdYk aMumifh jzpfay:aeMuonf[í l vnf;aumif;?
cPrpJ jzpfysuaf eaomaMumifh rNrJaomw&m;ç qif;&Jaomw&m;ç twå-toufaumif r[kwaf om oabmw&m;rQ
[lí vnf;aumif;? tusO;f tm;jzifjh zpfap tus,t f m;jzifjh zpfap Mum;emrSwo
f m;zl;aom okwESihf jynfph NkH yD;jzpf&rnf/
xdktcg ½Iwdkif; ½Iwdkif; ½kyfESifhemrf 2-ckxJ wGv J suf wGvJ suf jzpfaeonfukd tvdv k ykd if xif½mS ;odvmvdrhf
rnf? taMumif;tusdK;qufpyfvQuf jzpfaeonfuv kd nf; xif½mS ;odvmvdrrhf nf? ½Icsufwikd ;f ½Icsufwikd ;f rSm ay:vm
onft h m½Hak &m? ½Ioad eonfph w
d af &m ukeq f ;kH aysmufu,G of mG ;onfuckd snf; awGU&aomaMumifh rNrJ[í l vnf; odjrif
oabmusvmvdrrhf nf? ESpo f ufom,mzG,f tm;ud;k bG,rf ½Sad om qif;&Jcsnf;[lívnf; odjrifoabmusvm
vdrrhf nf/ (twår[kwf toufaumifr[kw?f 0dnmOfaumifr[kw)f olYoabmtwdik ;f jzpfysufaeaom oabmw&m;
rQcsnf; [lívnf; odjrifoabmusvmvdrrhf nf/h
þtedpö 'ku© tewå ÓPftodtjrifrsm; aumif;aumif;&ifo h efjynfph akH omtcgrSm r*fÓPf zdv
k Ó
f Pfrsm;
jzpfay:í edAmÁ efukd rsufarSmufxif½mS ; awGYjrif&avawmhonf/
ok'¨0dyóem,medu\½IyHk
a½S;üjycJo
h nft h wdik ;f ½kyef mrf tedpçö 'kuç© tewå oabmwdYk ukd Mum;emrSwo f m;zl;aom olonf orxudk
rxlaxmifawmhbJ 0dyóemoufoufuo kd m tm;xkwv f v
kd Qif qdwNf idraf omt&yfü wifysOfacGvsufjzpfap Mum½Snf
pGm xdik af eEdik o
f nfh tjcm;enf;jzifjh zpfapç xdik af evQuf ud, k x
f üJ xif½mS ;jzpfay:aeaom Oyg'geu©Em¨ ig;yg; ½kyef mrf
w&m;wdYk ukd jzpfwikd ;f ? jzpfwikd ;f rjywf½aI e\/
xdw
k iG f jrifcu
kd üf jrif&aomtqif;½kyu f kd vnf;aumif;? jrif&mXme rsufp½d yk u
f kd vnf;aumif;? xif½mS ;awGY&
\/ ¤if;wdYk rmS ½kycf E¨m w&m;pkrQomjzpfonf/ ESpo f ufom,mzG,v f nf;r[kw?f twå-toufaumifç igaumifvnf;
r[kw?f odYk aomf ¤if;wdYk ukd jrifwikd ;f jrifwikd ;f r½ªrad om olwYkd rmS ]]csufcsif;yif aysmufaysmufomG ;onf? rNrJb;l }}
[lívnf; rodMu? ]]cPrpJ jzpfNyD;cPrpJ aysmufysufaeonf qif;&Jcsnf;}} [lívnf; rodMu? ]]twår[kw?f
toufaumifr[kw?f olYoabmtwdik ;f oljzpfysufaeaom tewåoabmw&m;rQom}} [lívnf; rodMu? xdYk aMumifh
xkjd rif&aom tqif;ESihf rsupf w d Ykdukd ESpo
f ufom,mvQuv f nf; pGv J rf;Mu\? twåaumiftoufaumif? igaumif[k
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 9
xifrw S v
f suvf nf; pGvJ rf;Mu\/ þodYk om,mxifrw
S v
f sufpv
JG rf; tyfaomaMumifh xdt
k qif;½kyEf iS hf rsufpw
d Ykd ukd
]]½kyfOygeu©E¨m}}[k ac:&ayonf/
þonfum; rsufpjd zifh tqif;udk jrifcu kd f Oyg'geu©Em¨ ig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk ukd xif½mS ;yHak ywnf;/
em;jzift
h oHuMkd um;cdu
k çf ESmacgif;jzifh teHYuekd o H cd u
kd f vQmjzifth &omudk pm;odcu kd çf ud,
k jf zifh tawGYtxdukd xdod
cdu
k çf ESv;kH jzifh oabmtm½Hu k Bkd uHocd u
kd w
f Ykd üvnf; Oyg'geu©Em¨ ig;yg; ½kyef mrfw&m;wdYk xif½mS ;yHu k kd enf;wlyif
odtyf\/ txl;um; oabmtm½Hrk mS ½kyef mrfEpS rf sdK;vH;k ESihf qdik \ f / þrQomxl;onf/
ok'¨0dyóemtusOf;csKyf
xdYk aMumifh ½kyef mrfEpS rf sdK;wdYk wiG f omíxif½mS ;aom ½kyu f pkd í½I&\/ xd½k yk w
f Ykd wiG v
f nf; jrif&? Mum;& eHo&d
pm;od&aom Oyg'g½kyw f Ykd xuf awGUxd&aom blw½kyw f Ykd uomí xif½Sm;\ xdYk aMumifh ud, k xf üJ awGYx&d aom
½kyfudkpí½I&\/
odYk jzpfí txl;xif½mS ;aom xdt k awGYx½d yk u f kd ½I&eftwGuf xdik af eonfw h pfu,
kd v
f ;kH udk owdEiS phf u
kd í
f
]]xdik o
f nf xdik o f nf}}[k rjywf½aI e&\/ xdo k Ykd½aI e&if; wifyg;ujzpfap? ajcaxmufujzpfap wpfae&mrS awGUxdrI
udv k nf; xif½mS ; awGY&vdrrhf nf? xdt k cg awGUxdrEI iS whf íJG ]]xdik o
f nfç xdonfç xdik o f nfç xdonf}}[k xdik af eaom
ud,k x f rJ mS wpfvn S ?hf xdaeaomae&mrS wpfvn S t hf m;jzifh wpfvn S phf D rjywf½aI e&rnf/
]]xdik o
f nf? xdonf}}[k þenf;jzifh ½Iaeonfukd cufonf[x k ifvQif 0ifav xGuaf v xdcu dk &f mü pl;pdu
k í
f
]]xdonf xdonf xdonf}}[k þodYk vnf;½IEikd o f nf/ odYk r[kwf touf½w I ikd ;f 0rf;Adu
k x
f üJ azmif;csnf ydecf snf
awmifw
h if; vIy½f mS ;vsuf awGYx&d aom ½kyu
f v
kd nf; ½IEikd o
f nf/
þodYk ]]azmif;onf ydeo f nf? azmif;onfyed o f nf}}[k ½IaepOfrmS yif wjcm;wpfyg;tm½Hrk sm;qDoYkd xGux
f u
G f
oGm;aom pdwrf sm;vnf; ½Sv
d rd rhf nf? xdpk w
d rf sm;udk oljzpfonfth wdik ;f yif ½I&rnf/
½IyHkrSm-wjcm;odYk xu G o f mG ;onf[k xifvQif ¤if;pdwu f kd xGuo f nf[k ½Ivu kd yf g? BuHonf[k odvQif BuHonf
[k ½Ivukd yf g? pOf;pm;onf[k xifvQif pOf;pm;onf[½k v I u
kd yf g? vdck sifvQif vdck sifonf[çk ESpof ufvQif ESpo
f uf
onf[çk pdwq f ;kd vQif pdwq f ;kd onf[çk pdwyf sufvQif pdwyf sufonf[çk ysif;vQif ysif;onf[çk aysmfvQif aysmfonf[k
þodYk ponfjzifh xdpk w d af ysmufomG ;onfw h ikd af tmif qifu
h mqifu h m½I&rnf/ xdpk w
d af ysmufomG ;aomtcg ]]azmif;onf
ydeo
f nf azmif;onf ydeo f nf}}[k rlv½IaeMutwdik ;f yif jyefírjywf½aI e&rnf/
ud, k xf üJ anmif;rIç ylrçI emusiu f ukd cf rJ çI paomrcHomrI 'kua© 0'emrsm;jzpfay:vmvQif xdrk cHomrIuykd if
pl;pdu
k í
f ]]anmif;onf anmif;onf? ylonf ylonf? emonf emonf}} ponfjzifh ½Iae&rnf/ xdrk cHomrI
aysmufNidr;f oGm;aomtcg azmifryI ed rf uI o
kd mvQif ½INrJrjywf½aI e&rnf/ odYk &mwGi-f anmif;rIyrl I ponf jyif;xefvS
ojzifh tvGerf cHomvSaomtcg vufç ajcç ud, k çf taetxdik rf sm;udk ajymif;vJûyjyifay;&\/ xdtk cg vIy½f mS ;ûyjyif
ay;aom ud, k tf rlt&mrsm;udk pl;pdu
k í
f ]]auG;onf auG;onf? qefYonf qefYonf? vIyo f nf vIyo f nf? a½GUonf
a½GUonf? <uonf <uonf? csonf csonf}} ponfjzifh oljzpfay:onft h wdik ;f tpOfrjywf vdu
k íf ½IomG ; &onf?
xdtk rlt&mNyD;qH;k oGm;aomtcg azmif;rI yderf u I o kd m jyefí½INrJyif ½Iae&rnf/
wpfpw kH pf&mudk ]]Munfrh v d Qif Munfo h nfjrifonf? Munfo h nfjrifonf}}[k ½I&onf? rMunfb
h t
J vdv
k kd
jrifomG ;vQif jrifonf jrifonf [k½&I onf? em;axmifrv d Qif ]]em;axmifonf Mum;onf? em;axmifonf Mum;onf}}
[k ½I&onf? tvdv k Mkd um;&vQif ]]Mum;onf Mum;onf}}[k ½I&onf? pOf;pm;rdvQif ]]pOf;pm;onf pOf;pm;onf}}[k
½I&onf? NyD;vQif azmif;rI yderf u
I kd ½INrJyif½aI e&onf/
xdik &f mrSxaomtcgç &yfaomtcgç vSt J yd af omtcgç ponfwYkd üvnf; ûywdik ;f ûywdik ;f aom ud,
k tf rlt&m
rsm;udk aphaphpyfpyf½v I sufom ûyjyif&onf/ vrf;avQmufomG ;aomtcgü ajcvSr;f wdik ;f ç ajcvSr;f wdik ;f vIy½f mS ;rIrsm;
udk tprStqH;k wdik f aoaocsmcsm odatmifp;l pdu
k í f ]]oGm;onf oGm;onf}}[k jzpfapç ]]vSr;f onf vSr;f onf}}[k
jzpfapç ]]<uonf vSr;f onf csonf}}[k jzpfapç aphaphpyfpyf ½Ivsuf ½Ivsufom oGm;&onf/
tusOf;csKyftm;jzifq
h vkd Qif auG;rI qefYrpI aom vufvyI ½f mS ;ûyjyifrI [lorQudk jzpfay:vmwdik ;f odatmif
½I&onf/ ud, k x
f J pdwx f üJ jzpfay:vmaom a0'em[lorQudv k nf; jzpfay:vmwdik ;f odatmif½&I onf/ pdwu f ;l
pOf;pm;rI [lorQuv kd nf; jzpfay:vmwdik ;f odatmif½&I onf/ þvdt k aMumif;xl;rsm;r½Sb
d J Nidrv f sufxikd af eaomtcg
vJavsmif;aeaom tcgrsm;rSm ud, k x
f rJ S xif½mS ;aom tawGYtxdwpfcck u k kd rjywf½aI e&onf/ þüum;
txl;xif½mS ;í ajymjy&ef vG,u f al om azmif;rI yderf u I o
kd myifwikd x
f m;í ½I&ef nTeMf um;xm;ayonf/ odYk aomf
tvdk½SdygvQif yxru jycJah om xdik rf I xdrw I Ykduv
kd nf;aumif;? 0ifav xGuaf v\ xdru I vkd nf;aumif;? yifwikd f
xm;ívnf; ½IEikd af o;\/
ay:&m ay:&mudk tvG,w f ul½EI ikd af om tcgüum; þuJo h Ykd yifwikd f ½IpOf;xm;&efrvdak wmhNyD? jrifwikd ;f
Mum;wdik ;f eHow
d ikd ;f pm;odwikd ;f xdowd ikd ;f Buo H w
d ikd ;f ay:orQudk jzpfay:vmpOftwdik ;f yif ½IomG ;&onf/
a,m*Donf þenf;jzifh rjywf½aI evQif owdÓPftm; ½Sv d maomtcgrSm wpuúeYf twGi;f rSmyif pdwt f Budrf
aygif;rsm;pGm jzpfysuaf eonfukd ud, k w
f ikd yf ifawGUod&\? okYd aomf ½Icgpa,m*DrmS xdrk QvQifjrefpmG rodEikd af o;ay?
þt&mü pmzwfoifcgp yk*Kd¾ vfEiS hf aumif;aumif;wwf yk*Kd¾ vfwYkd \ pmzwfaES;yHk jrefyrkH sm;ESihf EdiI ;f ,SOí
f odem;vnf
tyf\/ odYk aomf tm;xkwcf gp yk*Kd¾ vfonfvnf; wpfpuúeYf wpfpuúeYf vQif ½Iord w I Budr?f wpfBudru f s renf;½IoEd ikd f
atmif rNrJrjywftm;xkwí f ½Iae&onf/
0dyóemtm;xkwyf t
kH usOf;NyD;\/
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 11
0dyóemorm"dÓPf r*fzdkvfÓPfjzpfyHk
,ckjyqdck o
hJ nft
h wdik ;f wpfpuúeYf wpfpuúeYf rmS ½Iord w
I Budrf wBudrxf ufrenf; rjywf½EI ikd &f ef tm;xkwaf e
aomfvnf; tm;xkwcf gpyk*Kd¾ vfrmS r½Irb d J arhomG ;aom ud, k t f rlt&m pdwtf rlt&mwdYk vnf; rsm;pGmyif½ adS yvdrrhf nf?
orx0dyóemu jycJo h nft h wdik ;f wjcm;wyg;odYk a&mufaeaom ed0&P pdwrf sm;vnf; rsm;pGmyif½adS yvdrrhf nf/
txl;rSm orxvkyif ef;pOfü arhaompdwf tjcm;odYk oGm;aompdwrf sm;udk ½I&efrvdNk yD? ½INrJorxtm½Hu k kd jyefí½I&efom
vdak yonf/
þodkY½zI efrsm;aomtcg wjcm;odYk ysHYviG ahf ompdwrf mS r½So d avmufyif uif;Nidr;f aevdrrhf nf? wjcm;odYk
pdwx f uG vf Qivf nf; csucf si;f yifoEd ikd í
f csucf si;f yif xdpk w
d jf ywfpo
J mG ;vdrrhf nf? wpf&w H pfcgrSm wjcm;odYk xu
G &f ef
pdwOf ;D vSnv hf ukd o
f nfuykd if ½IoEd ikd í
f wjcm;odYk rxGuaf wmhbJ ½INrJyifwpfpOfwnf; tajcrysuf ½Ioad eEdik o f nf
udvk nf; awGU&vdrrhf nf? xdt k cgrS ½I&mç ½I&mtm½Hük uyfueJç uyfueJtu H s udu k v
f sufwnfwnfaeaom orm"d
onf 0dyóemcPdu orm"drnf\/ umrpäEp´ aom eD0&PwdYk rS uif;aeaomaMumifh orxvrf;u Oypm&orm"d
ESivhf nf; nDrQ\? ysUH vGiahf jy;oGm;aeaom xdek 0D &PESihf a&maESmjcif;r½Sb d J ½Iord b
I m0empdwcf snf; a½SUaemuf
wpfpw d wf nf; pifMu,fvsuf ½Sad omaMumifh pdw0å o d 'k v
d¨ nf;rnf\/
xdt k cg ½Iwikd ;f ç ½Iwikd ;f ½Irod nfh azmif;rIç yderf I paom ½kyt f aygif;udk todemrfEiS v hf nf;aumif;? tjcm;
½kyrf sm;ESiv hf nf;aumif;? ra&m,Suaf pbJ oD;oefYyikd ;f jcm;í od\? ½IrçI odrçI jrifrI paom emrftaygif;udv k nf;
½kyEf iS v
hf nf;aumif;? tjcm;emrfrsm;ESiv hf nf;aumif; ra&m,Suaf pbJ oDjcm;ydik ;f jcm;í od\? wpfBudrçf wpfBudrf
½Icukd rf mS yif ud, k ½f yk f todpw d u f kd wpfjcm;pDyikd ;f jcm;íod\/ þodYk emrfEiS hf ½kyu
f kd ydik ;f jcm;í odjcif;onf emr½ly
y&dapä'ÓPfrnf\/
xdo
k Ykd ozd efrsm;aomtcg ]]þud,k x
f üJ azmif;rI yderf I vIy½f mS ;rIpaom (tm½Hu
k kd rodwwfonf)h ½kyw
f &m;ESihf
odrçI jriford I paom (tm½Hu k o
kd w
d wfonf)h emrfw&m;[lí ½kyef mrf 2-rsdK;om½Sdonf/ þ½kyfemrfrw S pfyg; yk*Kd¾ vf
owå0gaumifrnfonf r½Sad wmhNyD}}[k odjrifoabmus\ ½Iae&if;yif þodYk ojd rif oabmusoGm;jcif;onf
'dX0d o
d 'k rd¨ nf\/
xdYk aemufqufvufí tm;xkwaf evQif ½Iwikd ;f ç ½Iwikd ;f taMumif;tusdK; qufpyfí xd½k yk ef mrfrsm; jzpfay:
vmMuonfuv kd nf; odjrifoabmMuvm\? odyu
kH m; auG;csif qefYcsifç vIy½f mS ;ûyjyifcsifaompdwaf Mumifh auG;½kyçf
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 12
xdYk jyif ]]aumif;onf? csrf;omonf}}[k xifaom t0dZmÆ aumif;pm;csrf;omcsifaom wPSmwdYk aMumifh BuHpnf
tm;xkwûf yvkyaf eMuonfuv kd nf;aumif;? xdûk yvkyrf &d mudyk if pGv
J rf;í pdw0f n
d mPftopf topf jzpfay:aeonfukd
vnf;aumif;? aojcif;[lonfrmS vnf; ½Io&d aom þpdwu f av;rsdK; aemufq;kH aysmufu, G o
f mG ;jcif;yif[í
l
vnf;aumif;? b0opfjzpfjcif; [lonfrmS vnf; rS&D m½kyEf iS w hf uG þpdwu f av;rsdK; topfjzpfay:vmjcif;yif [lí
vnf;aumif; þodYk ponfjzifv h nf; odjrifoabmus\/
taMumif;tusdK; ½kyef mrfrQom½Sod nf[k rodao;rDu xd½k yk ef mrfrsm;udyk if twåaumifç igaumifç xifrw S í
f
]]a½S;uvnf; ig½Scd ahJ voavm¿ ,ckrb S J ½Sv d mavoavm¿ 'Dig[m aoNyD;onfh aemufrmS vnf; ½SOd ;D rnfavavm}}
[k þodYk awG;awm,Hrk sm;rIrsdK; jzpfay:Edik \
f / ,ckru
l m; xd,
k rkH mS ;rIrsKd ; rjzpfEikd af wmhNyD? xd,
k rkH mS ;rIrsKd ;udk vGeaf jrmuf
oGm;NyD[k qdv
k \
kd /
qufvufí tm;xkwaf evQif ½Iwikd ;f ½Iwikd ;f aom ½kyef mrfrsm;onf jzpfay:vmNyD;vQif aysmufaysmuf
oGm;Muonfuo
kd m awGY&aomaMumifh rNrJ[í
l vnf; oH;k oyfqifjcifr\
d ? tedpoö r®oeÓPf yifwnf;/
jzpfvu kd f ysuv
f ukd Ef iS hf jzpfysurf u
I rjywf ESyd pf ufaeonfuo
kd m awGY&aomaMumifh ESpo
f ufom,mzG,f
tm;ud;k zG,rf ½Sd aMumufz,G af umif;aom qif;&Jcsnf;}} [lívnf; oH;k oyfqifjcifr\ d 'kuo © r®oeÓPfyifwnf;/
ud,
k t
hf vdt
k wdik ;f rjzpfrí
l olYoabmtwdik ;f om jzpfysufaeonfukd awGU&aomaMumifh ]]tpd;k &aom
twåaumif igaumifr[kw?f tewåoabmw&m;csnf;}} [lívnf; oH;k oyfqifjcifr\ d ? tewåor®oeÓPfyif
wnf;/
þodYk o;kH oyfqifjcifí tm;&aomtcg roH;k oyfrqifjcifawmhbJ ½I½o kH m½Ivsuf½\ dS ? xdktcg ½I&if;½I&if;
½Irdaomtm½Hk\ tpjzpfay:vmyHu k vkd nf; ½Si;f vif;jywfom;pGm od&\/ xdktm½Hk\ wdueJ jywfq;kH oGm;yHu k v
kd nf;
½Si;f vif;jywfom;pGm od&\/ tvif;a&mifrsm;ç ESpo f rd thf m;&rIrsm; pdwaf t;csrf;omrIrsm;ç bk&m;w&m;ESiphf yfaom
o'¨g Munfñrkd rI sm;ç xufoefaom tmxkwv f rkd rI sm;ç 0rf;omrIrsm;ç tvGev f sifjrefoefY½iS ;f aom odrrI sm;ç ½Ip&m
tm½Hak wGukd tvGwrf ½Sad tmif trSw&f vsuf ½IEikd rf rI sm;ç txl;aMumifMh urûy&bJ ½IEikd rf rI sm;ç ½I&onfü aysmfvsuf
ESpo
f ufom,mrIrsm; [laom þxl;jcm;aom oabmw&m;wdYk onfvnf; jzpfay:vmwwfuek \ f / xdYk aMumifh
a,m*Donf rdr\ d jzpfrrI sm;udk rajym&bJ raeEdik af vmufatmif 0rf;om wuf<uvsu½f w dS ufMu\/ w&m;xl;udk &NyD
[lívnf; xifrw S \ f ? Ekaom O',AÁ,ÓPfEiS hf r*fzv kd f aywnf;/
xdt
k vif;a&mif ponfwYkd ukd ]]w&m;}} r[kwaf o; [lívnf;aumif;? ]]ay:vmorQudk ½I½rkH Q rjywf½aI ejcif;
onfom w&m;xl;ud&k &ef 0dyóemvrf;rSejf zpfonf}} [lívnf;aumif;? usrf;*efA[kow k t&jzpfap q&m;orm;
wdYk u pum;t&jzpfap ,HMk unfq;kH jzwf&\/ xdok Ykd q;kH jzwfvu
kd jf cif;onf ÓP'óe0do'k d̈ rnf\/
xdo
k Ykd q;kH jzwfNyD;aemuf qufvufí½IaevQif xdt
k vif;a&mifEpS o
f rd t
hf m;&rI ponfwYkd onf wjznf;jznf;
enf;í oGm;\/ ½IodrIrSmvnf;omí ½Sif;vif;\/ ajcwpfauG; wpfqefYtwGi;f ajcwpfvrS ;f twGi;f rSm wpfae&mrS
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 13
wpfae&modYk ra&mufbJ wa½GUcsif; wpfa½GUjcif; ysufomG ;aom vIy½f mS ;rIaygif;rsm;pGmwdYk ukd wpfyikd ;f pD wpfyikd ;f pD
½Si;f vif;jywfom;pGm od&\? Oyuúad vorS vGwaf om O',AÁ,ÓPfaywnf;/
xdÓ
k Pftm; aumif;vmaomtcg todonf wd;k í vsifjrefvm\/ xdkYaMumifh tm½Hk\ tpjzpfrx I uf tqH;k
aysmufru
I omíxif½mS ;pGm awGY&\? ½I&aomtm½Hrk sm;rSm ukeq f ;kH ysufaeESio
hf uJo h Ykd xif&\? vufç ajcç acgif;ç
paom yHok @mef txnfj'yfukd rawGY&awmhbJ w&dy&f yd f aysmufaysmufaeonfuo kd m ½Iwikd ;f ½Iwikd ;f awGU&\/
½Ioad om pdwu f av;yg olYtm½HEk iS t hf wl a½SYaemuf qifv h suf wpfygwnf; aysmufaysmufomG ;onfukd
awGU&\/ þodYk ½Iwikd ;f ç ½Iwikd ;f tm½Hak &m todpwd yf g wpfpv
kH ;kH wpfpv
kH ;kH aysmufaysmufomG ;onfukd odjcif;onf
b*FÓPfrnf\/
]]ESpo
f ufaysmfarGUzG,f r½S?d ysif;&dNiD;aiGUzG,}f } [lívnf; xifjrifvm\/ edA'dÁ gÓPfaywnf;/
]]'Dvjkd zpfysufaeaom ½kyef mrfawGr½Srd S aumif;rnf}}[k ½kyef mrfqif;&Jrsm;rS vGwaf jrmuf&ef arQmfMunfah om
ÓPfvnf; jzpfvm\? rkOw dö u
k rswmÓPf aywnf;/
xdt
k cgvGwaf jrmufap&ef txl;aMumifMh uûyí wpfzef½o I jzifh tedpçö 'kuç© tewå oabmwdYk ukd ½Si;f vif;pGm
odjrif\? txl;tm;jzifh 'kuo
© abmrsm;udk tvGex f if½mS ;pGm awGU&wwf\? y#docFgÓPfaywnf;/
xdyk #docFgÓPf tm;jynfah omtcg ½Iord o I nfaMumifMh urpdu k &f bJ olYtvdv k ykd if odvsufovd suf em&D
pufrsm;uJo h Ykd oGm;ae\/ taumif;tqdk;tm½Hk\ oabmaemufoYkd rvdu k bf J od½HkrQod½HkrQom vspfvsL½Ivsuf
½Sdae\/ tvGeyf ifnifomodraf rGUvSay\/ olYt½Sed Ef iS o hf l odvsufov d suf oGm;aeonfrmS wpfem&D ESpef m&D
oH;k em&Dvnf; MumoGm;wwf\/ xdrk QMumaomfvnf; anmif;nmyifyef;jcif;um;r½Sad y/ þodYk taumif; tqd;k tm½Hk
aemufoYkdvnf; rvdu k af MumifMh uvnf;rpdu
k &f bJ oabmrSeuf kd od½rkH QMum½Snpf mG odood mG ;aejcif;onf ocFg½kayu©m
ÓPfrnf\/
xdx
k ;l jcm;aom toduav;rsm;rSmvnf; xdck Pü 'Gg& 6-yg;wGif xif½mS ;ay:vmaom ½kyef mrftm½Hu k ykd if
rNrJ[í l vnf;aumif;? qif;&J[í l aomfvnf;aumif; tewå[í l aomfvnf;aumif;}} odjrifvQuf jzpfay:ayonf/
xdw
k iG f aemufq;kH tBudrt
f odrmS y&duOH ypm tEkvakH c: aZmoH;k ckyg0ifaom tEkavmrÓPfaywnf;/ a½S;0dyóem
ÓPf aemufr*fÓPfwYkd EiS hf oifah vsmfpmG jzpfaomÓPf[k qdv
k \
kd /
xdrk *fzv
kd f jzpfcu
kd t
f csed rf mS wpfpuúeYf rQyifrMumay? xkYd aemufx;l jcm;pGm awGYo&d aom r*fzv
kd f edAmÁ efwYkdukd
jyefvnfí qifjcifr\ d / ypöa0u©PmÓPfaywnf;/
aomwmyefrmS -
2/ 0dpu
d pd mä -bk&m;ç w&m;ç oHCmtusifo
h u
d m© wdYk EiS hf pyfí,Hrk mS ;jcif;/
xdkYaMumifh aomwmyefyk*dK¾ vfonf tyg,f 4-yg;rS vH;k 0vGwaf jrmuf\? vlYbçkH ewfbw
kH Ykd rmS vnf; tvGeq
f ;kH
7-b0rQom usifvnfí 7-b0ajrmufwiG f &[EÅmjzpfum edAmÁ efoYkd 0ifp&H avonf/
xdo
k um'g*grf yk*Kd¾ vfonfvnf; zdv k 0f ifpm;vkí
d 0dyóem½IvQif &NyD;aomzdv k o
f Ykd a&muf\/ txuf
r*fzv kd af &muf&ef &nfoefí 0dyóem½IvQifum;enf;wlyif 0dyóemÓPfrsm; tpOftwdik ;f jzpfNyD;vQif tem*grd
r*fÓPf zdv k Ó
f Pfjzifh edAmÁ efuakd wGYjrifum tem*grftjzpfoYkd a&mufomG ;\/ tem*grfrmS um; umr&m*ESiAhf smyg'wdYk
vH;k 0uif;\/ xdYk aMumifh tem*grfy*k Kd¾ vfonf umrbHük wpfzefrjzpfawmhNyD? ½lyç t½lyjA[®mb h w kH Ykd üomjzpfí xdb
k kH
wdYk üyif &[EÅmjzpfum edAmÁ efp0H if&avawmhonf/
&[EÅmyk*d¾KvfrSm 1-½ly&m*? 2-t½ly&m*? 3-rme? 4-O'¨pö? 5-t0dZmÆ [laom þt<uif; oHa,mZOf ig;yg;
ESiwhf uG udavom [lorQtvH;k pHk uif;Nidr;f \/ xdYk aMumifh &[EÅmyk*Kd¾ vfrmS aemifwzefb0 topfjzpf&jcif; r½Sad wmh
NyD? xdb
k 0rSmyif touftydik ;f tjcm; ukeq
f ;kH aomtcg y&deAd mÁ ef0ifp&H avawmhonf/
y&deAd mÁ ef0ifpNH yD;aom tcsed rf pS í b0topfjzpfay:jcif;r½Sad omaMumifh tdjk cif;ç emjcif;ç aojcif;ç paom
qif;&J[ol rQrS vH;k 0vGwaf jrmufvQuf ½Sad vawmh\/ þodYk vw G af jrmufomG ;jcif; tusdK;udyk if &nf½,G íf þ
usr;f i,f\tpü-
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 15
tb,faMumifu
h r®Xmef;w&m;udk tm;xkw&f oenf;/ [laomar;cGe;f udk
odYk jzpfí edAmÁ efuakd &mufum tdjk cif;aojcif;paom qif;&J[o l rQrS vGwaf jrmufvakd om yk*Kd¾ vfwYkd onf þ
usr;f ü nTeMf um;xm;onft h wdik ;f tm;xkwEf ikd Mf uí qif;&JNidr;f aomedAmÁ efoYkd vsifjrefpmG qdu
k af &mufMuygap
ownf;/
0dyóemorm"dÓPf r*fzv
kd Ó
f PfjzpfyNkH yD;\/
aemufqufwGJ
0rf;AdkufrSvIyf½Sm;½kyfudk
½ItyfaMumif;om"u
0rf;Adu
k \
f azmif;cdu
k f ydecf u
kd üf xif½mS ;aom awmifw h if;vIy½f mS ;rIrsm;onf 0ga,m"mwf azmXAÁ½yk jf zpfaom
aMumifh ]]azmif;onf ydeo
f nf}} [k½v I suf ¤if;awmifw h if;vIy½f mS ;rIwYkd ukd rSeu
f efpmG odjcif;onf-
tedpaö n0 bdua© 0 bduK© ½lyH tedpEö ydÅ ówd? omóa[mwd or®m'dX-d &[ef;wdYk &[ef;onf rNrJonf
omvQifjzpfaom ½kyu
f kd rNrJ[k ½Ijrif\/ xd&k [ef;\ xd½k jI rifjcif;onf or®m|d tjrifreS af ywnf;/
tMuifu, kd w
f iG ;f 0ga,m"mwfonf vnf;aumif;?
tMuif ud, k yf 0ga,m"mwfonf vnf;aumif;½S\ d ? ¤if; 2-rsdK;
vH;k onf 0ga,m"mwfcsnf;omwnf;? ¤if;0ga,m"mwfukd ]]þ
onfum; ighOpömr[kw?f þonfum; igr[kw?f þonfum;
ig\ twå r[kw}f }[k þodYk trSeo f ad omynmjzifh [kww
f ikd ;f
rSepf mG ½Ijriftyf\/ (r 2-85/ r 3-285)
þ(omoem)ü tcsKd Yy*k Kd¾ vfonfum; orx ykA*Á rF enf;ü jyqdck ahJ om orxudk rjzpfapawmhbJ ig;yg;aom
Oyg'geu©Em¨ wdYk ukd rNrJaom tjcif;t&mponfwYkd jzifh ½I\? ¤if;onf 0dyóemaywnf;/
igh½iS af umXdu . . . oDvESihf jynfph akH om &[ef;onf Oyg'geu©Em¨ ig;yg;wdYk ukd tedpçö 'kuç© tewå[k
enf;vrf;rSeu f efpmG ESv;kH oGi;f tyf ½Ityf\? oDvESihf jynfph akH om &[ef;onf þOyg'geu©Em¨ ig;yg;wdYk ukd tedp[ ö çk
'ku[ © çk tewå[k enf;vrf;rSeu f efpmG ESv;kH oGi;f vQif ½IvQif aomwmywåzd v
kd u
f kd rsufarSmufûyEdik &f ef taMumif;
½Sday\/
txufyg oDv0EÅow k jf zifh Oyg'geu©Em¨ ig;yg;udk rSepf mG ½IvQif aomwmyef ponf jzpfEikd af Mumif;
xif½mS ;jy\? azmif;rI yderf o
I nf Oyg'geu©Em¨ üyg0ifaom 0ga,m½kyaf ywnf;?
rmvkusykw&å [ef; . . . . ,ck ar;rnfh tcsufukd b,fvx kd ifovJ? rsufpjd zifjh rifEikd o
f nfh tMuiftqif;
½lyg½Hw k Ykd ukd oifrjrifz;l ao;? ,ckvnf;jrifqrJ [kwçf jrif&vdrrhf nf[í l vnf; oifrh mS pdwu f ;l rjzpfao;bl;qdyk gawmh?
xdok Ykd aom tqif;½lyg½Hw k Ykd üoifrh mS ESpo
f ufjcif;ç wyfrufjcif;ç cspfcifjcif; jzpfEikd yf grnfavm[k jrwfpmG bk&m;u
ar;awmfr\ l / rjzpfEikd yf g[k rmvkusykw&å [ef;u ajz\/ (toHç teHYç t&omç tawGUç oabm tm½HkwdkYüvnf;
enf;wlyif ar;onf ajzonf/)
rmvkus ykw&å [ef; . . . . jrif&ç Mum;&ç awGY&ç od&aom þtm½Hw k Ykd üvnf; (½IaevQif) oifrh mS jrif&onfü
jrif½rkH Q jzpfvrd rhf nf? Mum;&onfü Mum;½Hrk Qjzpfvrd rhf nf? awGY&onfü awGU½Hrk Qjzpfvrd rhf nf? od&onfü od½rkH Qjzpfvrd hf
rnf? (jrif½rkH Q ponfxufyí kd ESpo
f ufjcif; rjzpfEikd af tmif ½Irw
S af e&rnf[k qdv k \
kd ? azmif;rIç yderf o
I nf awGU&aom
oabmwnf;/)
tawGYukd xdoNd yD;vQif (¤if;ud)k wpfzef trSw&f aomolonf xdo&d aom tawGUwdYk ü rwyfrufNyD/
oabmtm½Hu
k kd MuHoNd yD;vQif (¤if;ud)k wpfzef trSw&f aomolonf MuHo&d aom oabmtm½Hw
k Ykd ü rwyf
rufNyD/
txufyg rmvkusykwå okwfjzifh tm½Hk 6-yg;udk 0dÓPf 6-yg;jzifh odNyD;vQif csufcsif;yif ½IvQuf trSw&f
aomolrmS wyfrufjcif;paom udavom rjzpfEikd o f nfukd jy\/ xdYk aMumifh 0dyóem½Ioo l nf rdro d EÅmefü
avmavmq,fjzpfay:oGm;aom jrifrçI Mum;rIç eHrçI pm;odrçI xdord çI BuHord w I Ykd ukd ½ItyfaMumif; xif½mS ;\? xdw k iG f
0rf;Adu
k f awmifw
h if;vIy½f mS ;rIonf xdord üI twGi;f 0ifvQuf½\
dS / xdYk aMumifyh if azmif;cdu k çf ydecf ukd üf ]]azmif;onf
ydeo
f nf}}[k csufcsif;½I&ayonf/
ur®Xmef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif;NyD;\/
r[mpnfq&mawmfa[mMum;aom
"r®a'oemaqmifyk'frsm;
Oy&dyuúmoygVdawmf oVm,we0db*FokwfrS
aqmifyk'frsm;
(u) pu©m,we-rsupf t
d aMumif;? aomwm,we-em;taMumif;? Cmem,we-ESmacgif; taMumif;? Zd0mS
,we vQmtaMumif;? um,m,we-ud, k t f aMumif;? rem,we-pdwt
f aMumif;? þtwGi;f buftaMumif; 6-yg;
udk tZÑwåu
d tm,we[kac:onf/
(4) pu©Koræó -jrifawGUrI? aomworæó -Mum;awGUrI? Cmeoræó -eHawGUrI? ZD0mS oræó -pm;awGUrI?
um,oræó -xdawGYr?I raemoræó -BuHawGUrI? þawGUrI 6-yg;udk zó[k ac:onf/
1/ tqif;xifaMumif;aumif;aumif;Munfonf? (vu©P)
qif;qDoYkd ç jrifyYkd ay;onf? (&o) olYurkd í
DS ç jrifrjI zpfonf?
(ypöKyXmef) rsufpüd ç odxu kd f þoH;k rnf/
2/ rsufpx d üJ ç wduk cf u
kd af y:onf? jrifocd &H ç udp½ö odS nf/
jrifraI &mufomG ;ç usufpm;&mrnf? tqif;üç odxu kd þf oH;k
rnf/
4/ pdwEf iS t
hf qif;ç xifvif;awGYonf? pdwu f tkd qif;üç odxu kd f
aponf/ rsufpt d qif;ç jrifjcif;pHn
k ?D jrifawGUüç odxukd þ
f
oH;k rnf
em;jzift
h oHukd Mum;NyD;vQif 0rf;omzG,t
f oHukd qifjcifpOf;pm;onf/ (enf;wlyif)/
vQmjzift
h &omudk pm;odNyD;vQi(f enf;wlyif)/
ud,
k jf zift
h awGYukd xdoNd yD;vQi(f enf;wlyif)/
pdwjf zifo
h abmtm½Hu
k kd BuHoNd yD;vQif 0rf;omzG,t
f m½Hu
k kd qufjcifpOf;pm;onf? ESv;kH rom,mzG,f tm½Hu k kd
qifjcifpOf;pm;onf? omreftm½Hu k kd qifjcifpOf;pm;onf? þodYk tm;jzifh BuHo&d mü qifjcifpOf;pm;rI 3-yg;? þ 18-
yg; udk raemy0dpm&[k ac:onf/
(6) tm½Hk 6-yg;ü umr*kPEf iS phf yfaom 0rf;omrI 6-yg;ç ESvHk;romrI 6-yg;ç Oayu©m 6-yg;þ 18-yg;rSm
0¥edów
d owå0gwdYk \ ajcaxmufrsm;jzpfonf? þajcaxmufwYkdjzifh oHo&m0#fxüJ usifvnfae Muonf/
tm½Hk 6-yg;ü 0dyóemESifhpyfaom 0rf;omrI 6-yg;ç ESvHk;romrI 6-yg;ç Oyau©m 6-yg;ç þ 18-yg;rSm
0d0¥edów
d owå0gwdYk \ ajcaxmufrsm;jzpfonf/ þajcaxmufwYkdjzifh oHo&m0#frS vGwaf jrmufMu&onf/
tEkyóem 3-yg;aqmifyk'f
tewåEkyóemw&m;awmfaqmifyk'frsm;
(u) 1/ ud, k x f rJ mS tvdt k wdik ;f tpd;k &wJh igaumif½odS nf[k xifwmu omrDtwåp/JG
2/ ud,
k xf rJ mS tNrJwrf;wnfaewJh igaumif½o dS nf[k xifwmu eD0goDo twåp/JG
3/ ud,k çf EIwçf pdwt f rlt&m[lorQudk igaumifuyifûyvkyo f nf[k xifwmu um&u twåp/JG
4/ taumif;tqd;k [lorQudk igaumifuyifcpH m;onf[k xifwmu a0'utwåp/JG
r*f0DxdpdwfjzpfpOfw&m;awmfaqmifyk'frsm;
(0dok'¨dr*f 2-308)
2/ xdYk aemufxt
kd m½Hu
k ykd if rNrJ[í
l aomfvnf;aumif;? qif;&J[í l
aomfvnf;aumif;? oabmw&m;rQ [líaomfvnfaumif;?
odvsufy&duçH Oypmç tEkv[ kH k ac:aom aZmpdwo
f ;kH Budrf
tpOftwdik ;f jzpfay:Mu?
r*f0ifyHk Oyrm
r*f0ifyHk Oyar,s
b0wefzdk;w&m;awmfaqmifyk'f
oH,kwfygVdawmf
(1-30) tpä&mokwf
"r®y'(348)*gxm
(u) a½SUrSmvnf;vTw&f rnfç aemufrmS vnf;vTw&f rnf? tv,frmS vnf; vTw&f rnf/
(c) okYd vw
T vf Qif b0wpfbufurf;odYk a&mufrnf? ae&mwdik ;f rSmvnf; pdwv
f w
G v
f yfrnf?
jzpfjcif; tdjk cif;ç aojcif;odYk vnf; ra&mufbJ uif;rnf/
4/ ouf½iS q
f rJ mS ç b,fv[
kd mç vGepf mG aumif;oenf;/
ynmjzifoh mç ouf½iS w f mç vGepf mG aumif;ownf;/
6/ a&jyifus,u f kd tb,fjzifu
h ;l ajrmufygoenf;/
rarhrjI zifh ul;ajrmifygonf/
[w¬utVm0urif;\*kP½f pS yf g;
(tH- 3-53)
o*F[ 0w¬Kav;yg;
1/ olYvuf½dS ud, k v
hf uf½xdS uf aumif;w,fxifwmu tMwdpmä /
2/ r½Swd *hJ P
k ef YJ xifay:ausmfapmcsifwmu ygydpmä /
3/ ½Sw
d *hJ Pk uf kd azmfjycsifwm twdik ;f xuf tvGev
f ckd sifwmu r[dpmä /
þtvdo
k ;kH yg;uif;vQif tvdek nf;aomtyÜpd mä yk*Kd¾ vfac:onf/
1/ wpfu,
kd w
f nf;aevQif um,0da0ujynfph o kH nf/
2/ ormywf ½Spyf g;jzifah evQif pdw0å ad 0u jynfph o kH nf/
3/ t&d,r*fzdkvjf zifh edAm¾ efuakd wGYjrifvQif Oy"d0ad 0u jynfph o
kH nf/
(1321-ck? e,kev
f jynfrh mS a[monf/)
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 25
'dCedum,fr[m0*¾puú0wådokwf
2/ q,fEpS w
f ef;rSç wpfzefpíç ur®yxmç ukq,fjzmESiçhf oH;k jzmig;rsdK;ç ukov
kd w
f ;kd í xrf;yd;k jyef
vsufç q,fEh pS q
f ifw
h ufonfç touf½pS af omif;a&mufvrd whf nf;/
3/ tukovkd o
f ;kH yg;[lonfrmS (1) t"r®&m*-vlYtusifrh [kwaf om wyfrufr?I (2) 0doravmb-
rrQwaomtvd?k (3) rdpmä "r®-rlrrSeaf om&m*wdYk yifjzpfonf/
5/ ukov
kd o
f ;kH jzm [lonfrmS t"r®&m*ponfukd y,fjcif;yifjzpfonf/
6/ ukov kd if g;rsdK;[lonfrmS trdç tbç &[ef;ç olawmfwYkd tay:ü usif0h wfausjcif;ESihf BuD;ol
wdYk tm; ½dak ojcif;yif jzpfonf/
eD0&Pig;yg;w&m;awmf
oHa,mZOf 10-yg;w&m;awmf
'geuxm a'oem
('D-X-2-62)
csrf;omtaygif;ç &aMumif;rSepf mG ?
pnf;pdraf bm*ç jrpfr-wnf&m/
atmufwef;rusç u,frolrmS ?
jrwf'geç pdwcf sud;k uG,&f m/
£'H'geH emr okcgeH ed'geH? orÜwedå H rlv?H
abm*geHywd|m? 0dor*wó wmPH/
oDvuxma'oem (¤if;)
rqkwf,kwfaMumif;w&m; 6-yg;
(tH 2-274)
taoaumifa&;w&m;
(tH 2-260)
MoumorlrSefuefawmhcef;
(qkay;rnfyk*¾dKvf½SdvQif þwGif&yfyg)
qkay;rnfh yk*¾dKvfr½SdvQif
atmufyg qkawmif;udk qufawmif;yg/
uefawmh&aom þaumif;rIuH apwemwdYk aMumifh tyg,f (4)yg;? uyf (3) yg;? &yfjypf (8) yg;? &eforl sKd ;
(5) yg;? 0dywåw d &m; (4) yg;? Asoew&m; (5) yg;? temrsdK; (96) yg;? rdpmä 'd|d (62) yg;wdYk r?S tcgcyford ;f
uif;vGwNf idr;f onfomjzpfí? r*fw&m;? zdv
k w
f &m;? edAmÁ ef w&m;awmfjrwfukd vsijf refpmG &ygvd\
k (t½Sifbk&m;/)
ur®|mef;w&m;tm;xkwf&jcif;taMumif; 27
tpdaEÅ,s? tpdaEÅ,s? tyÜar,s/ tyÜar,s? rBuHq rEdiI ;f ,SOEf ikd af umif;aom *kPaf wmfaygif;teEÅEiS hf
vH;k 0OóHk jynfph akH wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/
(C) t&-[H oHo&mpuf\ axmuf tuefYwYkdukd csKd ;zsuaf wmfrNl yD;aom jrwfpmG bk&m;/
3/ 0dZmÆ p&PorÜaEém- 0dZmÆ rnfaom ÓPfx;l 3-yg;ç ÓPfxl; 8-yg;ç p&Prnfaom tajccH
tusifw h &m; 15-yg;wdYk EiS hf jynfph akH wmfral yaom jrwfpmG bk&m;/
(c) yk&o d 'r®om&xd- ,Ofaus;vdrm® ynmtod r½SMd uao; rjynf0h ao;í qH;k ray;xdu k af om
yk*Kd¾ vfwYkd tm; ,Ofaus;vdrm® ynmjynf0h tcsdK;usatmif qH;k roGeo
f ifawmf rlwwfayaom
jrwfpmG bk&m;/
9/ b*0g-bke;f awmfteEÅ uHawmfteEÅ ÓPfawmfteEÅ wefc;kd awmfteEÅwYkd EiS hf vH;k 0OóHk jynfph kH
awmfral yaom jrwfpmG bk&m;/
t&[H-tp½Sad om ud;k yg;aom*kPaf wmf q,fyg;aom*kPaf wmf teEÅ*P k af wmf aus;Zl;awmf taygif;wdYk EiS hf
jynfph akH wmfral om oufawmfxif½mS ; oAÁñjk rwfpmG bk&m;udk bk&m;wynfah wmfonf ½dak ojrwfE;kd vuftyk rf ;kd í ½Scd ;kd
ylaZmf zl;ajrmfrmefavQmh uefawmhyg\ jrwfpmG bk&m;/
OmPfpOf 16 yg;bk&m;½Sdcdk;
1/ emr½lyy&dapä'çH wyÜp,
ö y&d*[
¾ ?H
wHor®oeH O',-AÁ,ÓPOö b*F*/H
(2) wyÜp,
ö y&d*[
¾ -H xdek mrf½yk w
f Ykd \ taMumif;w&m;udk ydik ;f jcm;íodaom ypö,y&d*[
¾ ÓPf
vnf;aumif;?
(6) b,ÓPOö-emrf½yk w
f Ykd \ ysupf ;D jcif;udk odjrif&ojzifh aMumufvefYz,
G af b;BuD; tjzpfjzifh
xifjrifaom b,ÓPfvnf;aumif;?
(9) rkOw
dö u
k rsw-H emrf½yk o
f cFg&wdYk rS tvGet
f rif;vGwu
f if;xGuaf jrmufvakd om rkOw
dö u
k rswmÓPf
vnf;aumif;/
(13) a*gMwbH-k ykxZk OftEG,u f kd jzwfí t&d,mtEG,Zf mwfoYkd a&mufapvsuf edAmÁ efukd tm½Hûk yí
r*f\ a½SUtzdYk ü wpfBudrrf Qomjzpfaom a*gMwbkÓPfvnf;aumif;/
(16) wxm-xdrk w
S pfyg;? ypöa0u©PmÓPH-r*fzv
kd ef Ad mÁ efEiS hf y,fNyD;aom udavom ry,f&
ao;aom udavomtm;jzifh þig;yg;aomw&m;tpkwYkd ukd jyefveS í f qifjcifaom ypöa0u©Pm
ÓPf vnf;aumif;/
£wd-þodYk ? wdavmurS-d umr½ly t½ly[k avmuoH;k jzm? pMu0Vm½So d rQ teEÅrqH;k avmuBuD; wpfck
vH;k ü auepdy-d ewfvjl A[®m owå0g wpfO;D wpfa,mufrQaomfvnf; ta'oda,-rMum;rem BuHpnfumjzifh ,xm
blw trSet f uefusatmif a[mjyjcif;iSg rpGr;f Edik &f m aumif;ukeaf om? omoedau-Ak'j¨ rwfpmG omoemawmfBuD;
twGi;f üomvQif ay:vif;jzpfxeG ;f Edik af umif;ukeaf om? Owåa&-avmuDynm t&yf&yfwYkdxuf xl;uJjrifjh rwf
ukeaf om? £araomVoÓaP-þ 16-yg;aom ÓPfwYkd u?kd a'aowm&H-rdru d ,kd af wmfwikd f ydik yf ikd v f vS S trSef
tuefo&d í vSp[ f azmfxw k f a[mMum;awmfrw l wfayxaom? y0wåm&H-rdru d ,
kd af wmfwikd f ydik Ef ikd Nf yD;pD; jzpfapNyD;rS
cdrk ;DS uyfvm jA[®mç ewfvu l Rwfxukd o
f rl eS o
f rQ uvsmOykxZk Of t&d,mocifwYkd \ Munfvifaom pdwo f EÅmef0,f
tzefzeftm;jzifh jzpfymG ;apawmfrw l wfayxaom? Ak'-Ḧ oAÁñw k ÓPfawmf½iS f jrwfpmG bk&m;ocifu?kd t[H-bk&m;
wynfah wmfonf? wD[-d um,nGwcf sD 0pD re oH;k 'Gg&wdYk jzif?h tm'-*Hk ½dak opGm ear ermrd-MunfnKdjrwfE;kd vuftyk f
rdk;í ½Sdcdk;yg\ jrwfpmG bk&m;/