Η Ελλάδα Ευγνωμονούσα

(πίνακας του Θ. Βρυζάκη)

 Ωδή εις Σάμον

Όσοι το
χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου
αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας
ας έχωσι
Θέλει αρετή
και τόλμη
η ελευθερία…
Ανδρέας Κάλβος

Ευγ. Ντελακρουά: “Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό”

Ο βράχος και το κύμα

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
Του Βασίλη (δημοτικό)

Aποχωρισμός αγωνιστού από την οικογένειά του

Λάδι σε μουσαμά, Διονύσιος Tσόκος (1820-1862)
Eθνική Πινακοθήκη
Απόσπασμα από τον Εθνικό
ύμνο ( Διονύσιος Σολωμός)
Ο Θούριος
Ως πότε παλικάρια,
θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια,
στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε
να βλέπουμε κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον,
για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια,
πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας,
κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο είναι μιάς ώρας
ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια,
σκλαβιά και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις,
και είσαι στη σκλαβιά;
στοχάσου πως σε ψένουν,
καθ' ώραν στην φωτιά.

Ρήγας Φεραίος
Ο όρκος των Φιλικών
 Ο όρκος των Φιλικών

Ο "όρκος των Φιλικών", φανταστική σύνθεση του Θεόφιλου Δ. Τσόκου (1849).

Ο υποψήφιος Φιλικός ορκίζεται από έναν ιερέα πάνω σε ένα εικόνισμα της Παναγίας
Ο όρκος των Φιλικών
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Ακόμα τούτη την άνοιξη
Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά

Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά

σωπαίνουν κι οι καμπάνες
σωπαίνει κι ο πικρός
Ρωμιός
μαζί με τους νεκρούς του

Και απα στην πέτρα της

σιωπής
τα νύχια του ακονίζει
μονάχος κι αβοήθητος
της λευτεριάς ταμένος

Γιάννης Ρίτσος
Πολεμικές επιχειρήσεις 1821-1824

Κήρυξη της
Επανάστασης το
Φεβρουάριο του
1821 στη
Μολδοβλαχία από
τον Αλέξανδρο
Υψηλάντη
Πολεμικές επιχειρήσεις 1821-1824

Το Μάρτιο του 1821 ξεκινά η επανάσταση στην

Πελοπόννησο κι αμέσως μετά στην Ανατολική Στερεά
Πολεμικές επιχειρήσεις 1821-1824
«Μετά την
πτώση των Ψαρών»
Πίνακας του Ν. Γύζη

Ο ξεσηκωμός των νησιών στο Αιγαίο δημιουργεί προβλήματα στον

οθωμανικό στόλο που απαντούν με καταστροφές της Χίου, της Κάσου και
των Ψαρών.
Η συνεισφορά των νησιών στον Αγώνα

Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη.

Πίνακας του Ivan Aivasowsky
Πολεμικές επιχειρήσεις 1821-1824

Επιτυχής απόκρουση
των στρατευμάτων
του Δράμαλη με ηγέτη
το Θεόδωρο
Κολοκοτρώνη (1822)
Εδραιώνεται η
Επανάσταση στη
Στερεά Ελλάδα και
την Πελοπόννησο

«Η καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια»

Πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη
Εθνική Πινακοθήκη
 Στο Δερβενάκι
H μάχη των Δερβενακίων

H νίκη των Eλλήνων στα

στενά των Δερβενακίων (26
Iουλίου 1822), που οφείλεται
στις στρατηγικές ικανότητες
του Θεόδωρου
Kολοκοτρώνη και η
καταστροφή του Δράμαλη,
έσωσε την Eπανάσταση
στην Πελοπόννησο.
Πρόκειται για ένα από τα
σημαντικότερα γεγονότα του
Aγώνα.

Ελαιόχρωμα σε προετοιμασμένο ύφασμα

Συλλογή Λάζαρου Πολίτη

Η καταστροφή της Χίου, στις 2 Aπριλίου 1822, συγκλόνισε όχι μόνο τους
Έλληνες αλλά και τους λαούς της Eυρώπης.
Oι εφημερίδες εξέφραζαν τον αποτροπιασμό τους για τη σφαγή του πληθυσμού
ενώ οι φιλέλληνες, με φυλλάδια και βιβλία που κυκλοφόρησαν κυρίως στην
Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία, προσπάθησαν να συνεγείρουν την κοινή γνώμη
υπέρ των επαναστατημένων Ελλήνων
Η σφαγή της Χίου, Ντελακρουά
Eugène Delacroix “Massacre at
Chios”
Το Ελληνόπουλο

Βίκτωρ Ουγκώ
 Τσάμικος

Μουσική: Μάνος Χατζηδάκης Στίχοι: Νίκος Γκάτσος

Στα κακοτράχαλα
τα βουνά
με το σουράβλι και
το ζουρνά
πάνω στην πέτρα
την αγιασμένη
χορεύουν τώρα
τρεις αντρειωμένοι.
Ο Νικηφόρος κι ο
Διγενής
κι ο γιος της ‘Αννας
της Κομνηνής.

«Ο ατρόμητος Κατσαντώνης» παίζει τον ταμπουρά του.

Λεπτομέρεια από τοιχογραφία του Θεόφιλου. Αθήνα, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης

Δική τους είναι μια
φλούδα γης
μα εσύ Χριστέ μου τους
ευλογείς
για να γλιτώσουν αυτή τη
φλούδα
απ' το τσακάλι και την
αρκούδα.
Δες πώς χορεύει ο
Νικηταράς
κι αηδόνι γίνεται ο
ταμπουράς.

Ο Κολοκοτρώνης παρακολουθεί γλέντι των παλικαριών του

Από την
Ήπειρο
στο Μοριά
κι απ' το
σκοτάδι
στη λευτεριά
το πανηγύρι
κρατάει χρόνια
στα μαρμαρένια
Του χάρου
αλώνια.
Κριτής
κι αφέντης
είν' ο Θεός
και
δραγουμάνος
του ο λαός.
Α΄Εθνοσυνέλευση (Επίδαυρος Δεκέμβρης 1821)

Πρώτο σύνταγμα
Διακήρυξη Ανεξαρτησίας
Β΄ Εθνοσυνέλευση (Αστρος 1823)

Νέο σύνταγμα
Κατάργηση τοπικών
κέντρων εξουσίας
 Διχόνοια

Στον πρώτο χρόνο της επανάστασης είχαμε μεγάλη ομόνοια και όλοι τρέχαμε
σύμφωνοι. Ο ένας πήγαινε στον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του
εζύμωνε, το παιδί του κουβαλούσε ψωμί και μπαρουτόβολα στο στρατόπεδο. Εάν αυτή
η ομόνοια βαστούσε ακόμη δυο χρόνια, θα κυριεύαμε και την Θεσσαλία και την
Μακεδονία και ίσως φθάναμε ως την Κωνσταντινούπολη. Τόσο τρομάξαμε τους
Τούρκους,οπού άκουγαν `Ελληνα και έφευγαν χίλια μίλια μακρά. Εκατό `Ελληνες
έβαζαν πέντε χιλιάδες εμπρός, και ένα καράβι μιάν αρμάδα.

Αλλά δεν εβάσταξε.`Ηλθαν μερικοί και θέλησαν να γίνουν μπαρμπέρηδες στου κασίδι
το κεφάλι. Μας πονούσε το μπαρμέρισμα τους. Μα τι να κάνομε; Είχαμε και αυτονών
την ανάγκη. Από τότε ήρχισε η διχόνοια και εχάθη η πρώτη προθυμία και ομόνοια.
Θ. Κολοκοτρώνης
Πολεμικές επιχειρήσεις 1825-1827

Τουρκοαιγυπτιακό σχέδιο επίθεσης.

Κιουταχής εναντίον της Ρούμελης, Ιμπραήμ
εναντίον Πελοποννήσου
Ο Ιμπραήμ καταπνίγει την επανάσταση στην
Πελοπόννησο και κατευθύνεται στο Μεσολόγγι
Πολεμικές επιχειρήσεις 1825-1827

Πολιορκία
Μεσολογγίου.
Ηρωική
έξοδος των
κατοίκων
τον Απρίλιο
του 1826
Πολεμικές επιχειρήσεις 1825-1827

• Κατάληψη της
Ακρόπολης από τους
Οθωμανούς μετά από
πολλές αμυντικές
προσπάθειες του
Γεωργίου Καραϊσκάκη

Η πολιορκία των Αθηνών

Πολεμικές επιχειρήσεις 1825-1827
Η πολιορκία
των Αθηνών

Κυριαρχία των Οθωμανών σε ολόκληρη τη

Ρούμελη, εστίες αντίστασης στην Πελοπόννησο.
Κρίσιμη φάση της επανάστασης
 Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Oι Έλληνες λαμβάνουν την ευλογία στο Mεσολόγγι Διονύσιος Σολωμός

πιάτο Mουσείο Bούρου-Eυταξία
Η έξοδος του Μεσολογγίου.
 Άκρα του
τάφου σιωπή
Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Άκρα του τάφου σιωπή

στον κάμπο βασιλεύει.
Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί
κι η μάνα το ζηλεύει.
.

Η Ελλάδα στα ερείπια

του Μεσολογγίου

πίνακας του Ντελακρουά.

 Τα μάτια
η πείνα εμαύρισε
στα μάτια
η μάνα μνέει

Ελληνίδα με βρέφος
παρατηρεί με αγωνία τη μάχη,
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Έργα του Decaisne

στέκει ο Σουλιώτης
ο καλός
παράμερα και
κλαίει
"Έρμο τουφέκι σκοτεινό,
τι σ' έχω 'γώ στο χέρι;
Οπού συ μου 'γινες βαρύ
κι ο Αγαρηνός το ξέρει".

Αγωνιστής φυλά την είσοδο

ορεινού περάσματος,
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Έργα του Decaisn

 Άκρα του
τάφου σιωπή
Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Άκρα του τάφου σιωπή

στον κάμπο βασιλεύει.
Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί
κι η μάνα το ζηλεύει.
.

Η Ελλάδα στα ερείπια

του Μεσολογγίου

πίνακας του Ντελακρουά.

 Τα μάτια
η πείνα εμαύρισε
στα μάτια
η μάνα μνέει

Ελληνίδα με βρέφος
παρατηρεί με αγωνία τη μάχη,
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Έργα του Decaisne

στέκει ο Σουλιώτης
ο καλός
παράμερα και
κλαίει
"Έρμο τουφέκι σκοτεινό,
τι σ' έχω 'γώ στο χέρι;
Οπού συ μου 'γινες βαρύ
κι ο Αγαρηνός το ξέρει".

Αγωνιστής φυλά την είσοδο

ορεινού περάσματος,
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Έργα του Decaisn

Προτομή του Γ. Καραϊσκάκη στο Παλατάκι

” Οποιανού,ορέ,του βαστάει η καρδιά του

ας μ’ακολουθήσει “
ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ
6 - 8 Αυγούστου 1826
• Charles Favier, baron
(1782-1855)
Γάλλος στρατιωτικός και
φιλέλληνας που
αγωνίστηκε στην
Eπανάσταση του 1821.

• ασπρόμαυρη λιθογραφία
του Karl Krazeisen (1794-
1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Το μνημείο του
Φαβιέρου στο
Παλατάκι
 Του Καραϊσκάκη (δημοτικό)

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ορμά έφιππος προς την Ακρόπολη (1844) Γεώργιος Μαργαρίτης
 Ωδή στο Γεώργιο Καραϊσκάκη
Η οθόνη
βουλιάζει
Σαλεύει
το πλήθος
εικόνες
ξεχύνονται
με μιας
πού πας
παλικάρι
ωραίο
σαν μύθος
κι ολόισια
στο θάνατο

Στίχοι, μουσική: Δ. Σαββόπουλος

κολυμπάς
 Και όλες οι αντένες
μιας γης χτυπημένης
μεγάφωνα και
ασύρματοι από
παντού
γλυκά σε νανουρίζουν
κι εσύ ανεβαίνεις
ψηλά στους
βασιλιάδες τ' ουρανού

Ο θάνατος του Καραϊσκάκη,ξυλογραφία Σπύρου Βασιλείου

 Ποιος στ' αλήθεια
είμαι εγώ
και πού πάω
με χίλιες δυο
εικόνες στο μυαλό
προβολείς με
στραβώνουν
και πάω
και γονατίζω
και το αίμα σου
φιλώ

Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα,

έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη

Πού πας παλικάρι
πομπές ξεκινούνε
κι οι σκλάβες σου
ουρλιάζουν στο βωμό
ουρλιάζουν τα πλήθη
καμπάνες ηχούνε
κι ο ύμνος σου
τραντάζει το ναό
 Ποιος στ' αλήθεια
είμαι εγώ
και πού πάω
με χίλιες δυο
εικόνες στο μυαλό
προβολείς με
στραβώνουν
και πάω
και γονατίζω
και το αίμα σου
φιλώ

Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα,

έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη

Γεώργιος Kαραϊσκάκης

Στρατιωτική φυσιογνωμία, ηγέτης

του 1821

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Παπαφλέσσας
Μάρκος Μπότσαρης : Ο αετός του Σουλίου

" Μάνα δε γέννησε στην Ελλάδα

δεύτερο Μάρκο...
Ούτε είδα, ούτε θα ιδώ τέτοιον πολεμάρχη."

είπε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης.

Kωνσταντίνος Kανάρης

Aγωνιστής, ναυμάχος,
πολιτικός του Aγώνα

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Aνδρέας Mιαούλης

Nαύαρχος του Aγώνα

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Οδυσσέας Ανδρούτσος
(1788 - 1825)
Nικηταράς (Nικήτας
Σταματελόπουλος)

Aπό τους πιο σημαντικούς

οπλαρχηγούς του Aγώνα και
στενός συνεργάτης του Θ.
Kολοκοτρώνη.

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα

Γεννήθηκε στην
Κωνσταντινούπολη το
1776. Ηρωίδα της
Ελληνικής Επανάστασης
και μια από τις λίγες
γυναίκες που
πρωταγωνίστησαν στον
Αγώνα.
Έδρασε στο Ναύπλιο.
Σκοτώθηκε σε ατύχημα στις
Σπέτσες το 1825.

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Mαντώ Mαυρογένους
(Madon)

Aγωνίστηκε με όλες τις

δυνάμεις της για τον Aγώνα
και έγινε διεθνώς γνωστή,
κυρίως στους γυναικείους
φιλελληνικούς κύκλους .

Έγχρωμη λιθογραφία
Adam Friedel
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
 Αλέξανδρος

Μαυροκορδάτος
Ο στρατηγός
Μακρυγιάννης
Γεώργιος Kουντουριώτης

Yδραίος πολιτικός

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Aνδρέας Zαΐμης

Πρόκριτος, φιλικός,
οπλαρχηγός και πολιτικός, η
πιο σημαντική μορφή της
ιστορικής οικογένειας Zαΐμη
των Kαλαβρύτων και μία από
τις διαπρεπέστερες του Aγώνα

ασπρόμαυρη λιθογραφία του Karl

Krazeisen (1794-1878)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Αντρέας
Λόντος
 Κανέλλος
Δεληγιάννης
Οι Μεγάλες Δυνάμεις…
H Nαυμαχία του Nαβαρίνου (20/10/1827)
Λάδι σε μουσαμά, Kωνσταντίνος Bολανάκης (1837-1907)
Nαυτικό Mουσείο Eλλάδος
Το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830)
Θεόδωρος Kολοκοτρώνης

Aσπρόμαυρη
λιθογραφία
Karl Krazeisen
(1794-1878)
Eθνικό Iστορικό
Mουσείο
Λόγος του Κολοκοτρώνη προς
μαθητές Γυμνασίου στην Πνύκα
Λόγος του Κολοκοτρώνη προς μαθητές
Γυμνασίου στην Πνύκα
Το κύμα, το κύμα το αδύνατο, που λες δεν
μπορεί, αποκλείεται να νικήσει τον
τεράστιο βράχο, το φοβερό, τον ακούνητο.
Κι όμως τον νικά, γιατί επιμένει, επιμένει.
Όποιος επιμένει γι’ αυτό που πιστεύει,
νικά. Αυτό ήταν η Επανάσταση. Πίστη,
θέληση, επιμονή!
 ο κίνδυνος της Διχόνοιας, που πολλές
φορές αγκαλιάζει την Πατρίδα μας και
φέρνει πόνο και σβήνει ό,τι καλό η θέληση
και η πίστη καταφέρνει. Σε όλες τις
περιόδους της ελληνικής ιστορίας, πάντα
κάπου ξεφυτρώνει και δηλητηριάζει και
απειλεί
 Εθνικός
Ύμνος

Η Ελλάδα Ευγνωμονούσα
(πίνακας του Θ. Βρυζάκη)