1

27 Μαρτίου 2011
www.geostrategy.gr

Επιδιώξεις και στοχεύσεις της Άγκυρας

Η Τουρκία του Ερντογάν δεν διαφέρει από την Τουρκία των στρατηγών

Του Χρήστου Μηνάγια

Στις 15-3-2011 ο Τούρκος δηµοσιογράφος Ali Bayramoglu, της εφηµερίδας

YeniSafak, σε άρθρο του µε τίτλο «Οι στρατιωτικοί παρέδωσαν την εξουσία
στο ΑΚΡ;» αναφέρει ότι, µετά τις εκλογές του 2002 (σ.σ. άνοδος του Ερντογάν
στην εξουσία) η Τουρκία διήνυσε µια διαδροµή της οποίας τα κύρια
χαρακτηριστικά ήταν:

• Οι συνταγµατικές µεταρρυθµίσεις.
• Η αλλαγή της σύνθεσης του Συµβουλίου Εθνικής Ασφαλείας µε την
αύξηση του ρόλου των πολιτικών.
• Η διεύρυνση του τοµέα των ατοµικών ελευθεριών και των ατοµικών
δικαιωµάτων.
• Οι συζητήσεις για την εθνική ταυτότητα και την αρχή του «κράτους-
έθνους».
• Το κουρδικό πρόβληµα.
• Τα συλλαλητήρια των οπαδών του κεµαλικού συστήµατος και του
βαθέος κράτους κατά της κυβέρνησης του Ερντογάν.
• Η απαγόρευση της λειτουργίας πολιτικών κοµµάτων.
• Τα υποµνήµατα του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων ∆υνάµεων,
απειλώντας όσους επιβουλεύονται τις αρχές του Ατατούρκ και τον
κοσµικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους.
• Η οργάνωση Ergenekon, οι συλλήψεις αξιωµατικών και η δίκη που
διεξάγεται εναντίον τους, µε την κατηγορία σχεδιασµού ανατροπής της
κυβέρνησης του ΑΚΡ, αποσταθεροποιώντας τη χώρα µε βοµβιστικές
ενέργειες, απαγωγές και δολοφονίες, προκαλώντας ταυτόχρονα «θερµή
κρίση» µε την Ελλάδα στη Θράκη και στο Αιγαίο.

Από ελληνικής πλευράς, τους τελευταίους µήνες δηµοσιεύθηκε πλήθος

άρθρων και αναλύσεων για τις εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία και αρκετές
φορές καλλιεργήθηκε στην κοινή γνώµη η άποψη ότι, η προσπάθεια του
 2

Ερντογάν να «εκδηµοκρατίσει» τη χώρα του θα έχει θετικά αποτελέσµατα

στην επίλυση των ελληνοτουρκικών προβληµάτων, µε µερικούς να θεωρούν
ότι οι Τούρκοι θα πάψουν να αµφισβητούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώµατα
στο Αιγαίο και την Κύπρο. Ωστόσο, η πραγµατικότητα είναι εντελώς
διαφορετική, δεδοµένου ότι, από το 2003 µέχρι σήµερα δεν υπήρξε σχεδόν
καµία αλλαγή στους αντίστοιχους τουρκικούς σχεδιασµούς, ειδικά µετά την
αποκάλυψη του Σχεδίου Επιχειρήσεων SUGA της ∆ιοίκησης των Τουρκικών
Ναυτικών ∆υνάµεων. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται τα κυριότερα
στοιχεία του εν λόγω σχεδίου, που αποδεικνύουν τις τουρκικές επιδιώξεις και
την πολιτική των Τούρκων, ενώ δίδεται απάντηση στο ερώτηµα, εάν αυτά
υλοποιούνται µέχρι και σήµερα. Επίσης, κρίνεται σκόπιµο να τονισθεί ότι η
εγκυρότητα των παρακάτω στοιχείων εστιάζεται στο γεγονός ότι αυτά
αναγράφονται στο κατηγορητήριο της Εισαγγελίας Κωνσταντινούπολης για
την υπόθεση Βαριοπούλα.

ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ SUGA

ΚΥΡΙΩΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ

Α/Α
ΤΟΥ ΣΧΕ∆ΙΟΥ SUGA ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ;

ΝΑΙ. Χαρακτηριστικές είναι οι

Να αποτραπεί η Ελλάδα να δηµιουργήσει
τετελεσµένα στα νησιά, σε νησίδες και σε
1.
βραχονησίδες που τις παραχωρήθηκαν
µε συµφωνίες.
ακόλουθες δηλώσεις του Τούρκου
υπουργού Εξωτερικών Αχµέτ
Νταβούτογλου κατά την πρόσφατη
επίσκεψη του στην Ελλάδα: «Η
διατήρηση του υπάρχοντος status
quo στο Αιγαίο δυσχεραίνει την
επίλυση των προβληµάτων που
υπάρχουν µεταξύ των δύο χωρών.
Για το λόγο αυτό, εµείς επιθυµούµε
την αλλαγή τουW Το Καστελλόριζο
δεν συµπεριλαµβάνεται στις
διαπραγµατεύσεις µε την Ελλάδα.»

ΝΑΙ. Τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται περαιτέρω
κλιµάκωση των τουρκικών
προκλήσεων. Συγκεκριµένα,
Να υπάρχει συνεχής ναυτική και
επισηµαίνονται οι συχνές
αεροπορική παρουσία και επίδειξη της
διελεύσεις πολεµικών πλοίων,
2. τουρκικής σηµαίας στις περιοχές που
καθώς επίσης και οι καθηµερινές
περιλαµβάνονται µεταξύ 6 και 12 µιλίων
παραβάσεις και παραβιάσεις του
από τα νησιά.
εναερίου χώρου,
συµπεριλαµβανοµένων και των
υπερπτήσεων πάνω από τα νησιά
του Αιγαίου.
 3
Κατόπιν διαταγής, θα πραγµατοποιούνται
ενέργειες που κλιµακώνουν την κρίση,
3. λαµβάνοντας αντίστοιχα µέτρα βίας και
αποτροπής στο Αιγαίο και στην
Ανατολική Μεσόγειο.
Τα σενάρια όλων των ασκήσεων και
4. εκπαιδεύσεων σε θέµατα τακτικής θα
αναφέρονται στα νησιά.
Θα παρακολουθούνται επισταµένως όλες
οι ενέργειες της Ελλάδος στα νησιά, στις
5.
νησίδες και στις βραχονησίδες στο Αιγαίο
που παραχωρήθηκαν µε συµφωνίες.
Να δηµιουργηθούν καταστάσεις αύξησης
της έντασης χωρίς να προκληθεί
6. σύγκρουση µε την Ελλάδα κατά τη
διάρκεια διεξαγωγής των ασκήσεων στο
Αιγαίο.
Το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος θα
πρέπει να µετατραπούν σε περιβάλλον
διεξαγωγής επιχειρήσεων. Κατόπιν
τούτου θα υλοποιηθούν τα ακόλουθα:
7. α. Σε όλα τα µεγάλα αστικά κέντρα, θα
πραγµατοποιούνται συνέδρια, σεµινάρια,
ηµερίδες κ.λπ., όπου επιστήµονες θα
παρουσιάζουν τα προβλήµατα του
Αιγαίου, τις τουρκικές θέσεις και το δίκαιο
της θάλασσας.
ΝΑΙ. Χαρακτηριστική είναι η
ακόλουθη δήλωση του Τούρκου
υπουργού Εξωτερικών Αχµέτ
Νταβούτογλου κατά την πρόσφατη
επίσκεψη του στην Ελλάδα: «Το
2010, τα τουρκικά αεροσκάφη
πραγµατοποίησαν 2.843 εξόδους
στο Αιγαίο, ενώ τα ελληνικά
πραγµατοποίησαν 12.346. Αυτές
πρέπει να µειωθούν.»
ΝΑΙ. Σηµαντικότερη όλων
θεωρείται η διακλαδική αποβατική
άσκηση µε πραγµατικά πυρά
«EFES» που προβλέπει τη
διεξαγωγή αποβατικής ενέργειας
σε ελληνικό νησί και διεξάγεται
κάθε χρόνο. Τα σενάρια των
ασκήσεων αυτών το 2007 και το
2010 αποκτούν ιδιαίτερη σηµασία
διότι εµµέσως στοχοποιούν το
Καστελόριζο. (σ.σ. βιβλίο του
συντάκτη του παρόντος άρθρου µε
τίτλο: Η Γεωπολιτική Στρατηγική
και η Στρατιωτική Ισχύς της
Τουρκίας, εκδόσεις Τουρίκη, σελ.
160-162).
ΝΑΙ
ΝΑΙ
ΝΑΙ. Σηµαντικός είναι ο ρόλος των
τουρκικών Κέντρων Στρατηγικών
Μελετών, τα οποία
χρηµατοδοτούνται από το
υπουργείο Εξωτερικών και το
τουρκικό ΓΕΕΘΑ.
 4

β. Θα πραγµατοποιούνται επιχειρησιακές
εκπαιδεύσεις µε τη συµµετοχή µικρού
αριθµού µονάδων στο Αιγαίο. Επίσης, οι ΝΑΙ
εκπαιδεύσεις αυτές στο νότιο Αιγαίο θα
είναι συνεχείς.

γ. Θα ενηµερώνεται άµεσα η κοινή γνώµη Το 2011, µέχρι την 15-3-2011, το

µέσω της ιστοσελίδας του τουρκικού
ΓΕΕΘΑ για κάθε αναχαίτιση ή
παρενόχληση που θα πραγµατοποιούν οι
ελληνικές ένοπλες δυνάµεις στα τουρκικά
αεροσκάφη και πλοία.
τουρκικό ΓΕΕΘΑ στην επίσηµη
ιστοσελίδα του δηµοσίευσε 130
ανακοινώσεις, κατηγορώντας την
Ελλάδα για 72 παρενοχλήσεις
τουρκικών µαχητικών
αεροσκαφών, 43 παραβιάσεις του
τουρκικού εναερίου χώρου και 15
παραβιάσεις των τουρκικών
χωρικών υδάτων στα Ίµια, τα
οποία αποκαλούν τουρκικά.

δ. Πτήσεις ελικοπτέρων σε περιοχές που

ευρίσκονται µεταξύ 6 και 10 µιλίων στον ΝΑΙ
ελληνικό εναέριο χώρο.

ε. Χρησιµοποίηση βίας εναντίον ΝΑΙ. Ενδεικτικά αναφέρεται το

ελληνικών αλιευτικών σε περίπτωση που
προκληθεί κάποιο επεισόδιο µε Τούρκους
αλιείς.
επεισόδιο που πραγµατοποιήθηκε
στις 11-3-2011 από τουρκικό
αλιευτικό εναντίον αντίστοιχου
ελληνικού 3,8 ναυτικά µίλια βόρεια
του Αγαθονησίου, όπου αµέσως
κατέφθασε τουρκική ακταιωρός.

στ. Θα τηρούνται συνεχώς σε επιφυλακή

αντίστοιχες µονάδες, προκειµένου να ΝΑΙ
επέµβουν στο Αιγαίο όποτε χρειασθεί.

ζ. Πραγµατοποίηση συνεχών
επιχειρησιακών εκπαιδεύσεων των
ναυτικών δυνάµεων µε τη συµµετοχή
τουλάχιστον 4 πολεµικών πλοίων στην ΝΑΙ
περιοχή του Αιγαίου που καθορίζεται από
τις γραµµές Σάµος-Ικαρία και Κρήτη-
Κάρπαθος-Σύµη.

ι. ∆ιεξαγωγή επιχειρήσεων αναγνώρισης

και επιτήρησης στα νησιά προκειµένου να
διαπιστωθούν οι ελληνικές ΝΑΙ
δραστηριότητες στις εν λόγω περιοχές.
 5

Συνεκτιµώντας όλα τα παραπάνω, εξάγεται το συµπέρασµα ότι η Τουρκία

του Ερντογάν σε ότι αφορά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν
παρουσιάζει καµία διαφορά από την Τουρκία των στρατηγών, επειδή ο
βασικός καθοδηγητής και των δύο πόλων εξουσίας αναφορικά µε την
τουρκική εξωτερική πολιτική είναι ο Αχµέτ Νταβούτογλου. Άλλωστε, η θεωρία
του στρατηγικού βάθους ικανοποιεί σε µεγάλο ποσοστό την αναζήτηση
ταυτότητας των Τούρκων του 21ου αιώνα. Τέλος, κρίνεται σκόπιµο να τονισθεί
ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται ποτέ να υπογράψουν καµία συµφωνία που δεν
θα συνάδει πλήρως µε τα συµφέροντά τους, ενώ η τήρηση αποφασιστικών
πολιτικών εκ µέρους των, που θα στηρίζονται στην αποτροπή, πρέπει να
θεωρείται δεδοµένη.

(Ο Χρήστος Μηνάγιας είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η γεωπολιτική

στρατηγική και η στρατιωτική ισχύς της Τουρκίας» που κυκλοφόρησε
πρόσφατα από τις εκδόσεις Τουρίκη. Πρόκειται για µια εµπεριστατωµένη
µελέτη η οποία βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε πρωτογενείς τουρκικές
πηγές και µπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένας χρήσιµος οδηγός για το είδος της
απειλής που συνιστούν οι τουρκικές ένοπλες δυνάµεις και τις επιδιώξεις της
εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας υπό το µανδύα του νεο-οθωµανισµού.
Επίσης, είναι τακτικός αρθρογράφος επί θεµάτων Τουρκίας στην ιστοσελίδα
www.geostrategy.gr)