İsa Hüseynov
(Qaza, 12 Temmuz 1928)
İsa Hüseynov 12 Temmuz 1928 yılında Azer-
baycan'ın Ağstafa (şimdiki Qazax) bölgesinin Mu-
ğanlı köyünde doğmuştur. Babasının adı Mustafa
olup, mesleği öğretmenliktir. Orta öğrenimini ta-
mamladıktan sonra N.Nerimanov adına Tib Fa-
kültesi'ne kaydolmuştur (1945). Fakat dört ay
sonra köye geri dönmüştür. Azerbaycan Devlet
Üniversitesi'nin Filoloji Fakültesi'ne kaydolmuş,
dört yıllık eğilimden sonra Azerbaycan Yazıcılar İt-
tifaqı'nın girişimiyle Moskova'da M.Gorki adına
Edebiyyat Enstitüsü'ne girmiştir (1950).
Azerneşrde Edebiyyat şubesinde redaktör
(1952-1954), "Literaturnı Azerbaycan" gazetesinin
redaksiyasmda nesr şubesinin müdürü (1960-
1964), C.Cabbarlı adına "Azerbaycanfilm" stüd-
yosunda baş redaktör (1964-1968), redaktör (1968-
1974), Senaryo kolleksiyonun üyesi (1974-1979),
Azerbaycan Kinamotoğrafiya Komitesi'nde baş re-
daktör (1979) görevlerinde bulunmuştur. Edebi ça-
lışmalarına 1949 yılında "İnqilab ve Medeniyyet"
gazetesinde yayınlanan "Anadil Oxuyan Yerde"
yazısı ile başlamıştır. 1950'li yıllardan önce düzenli
olarak hikaye, piyes, roman ve senaryo kitapları
yayınlanmıştır. Senaryolarından (26 Bakı Ko-
missarı), (Nesimi), (Ulduzlar Sönmür) vs. filmleri
çekilmiş, eserleri Rus ve diğer yabancı dillerin bir
çoğuna tercüme edilmiştir, "26 Bakı Komissarı"
filmi, 1968 yılında o Umumittifaq Leninqrad Fes-
tivalı'nin en iyi tarihi inkılabi film ödülüyle onur-
landırılmıştır. Hemen aynı yıl Sovyet yazıcılarının
gözde heyeti ile Türkiye'ye gitmiştir. Ödüllerle ve
fahri unvanlarla onurlandırılmıştır.
Başlıca eserleri:
Bizim Qızlar (piyes), B., 1953; Dan Ulduzu
(piyes), B., 1955; Hekayeler, B., 1957; Yanar Ürek
(piyes), B., 1960; Doğma ve Yad Adamlar (roman),
B., 1962; Teleqram (piyes), B., 1963; Yanar Ürek
(roman), B., 1965; Türk Sesi (piyes ve hekayeler),
B., 1965; Piyesler, B., 1967; Kollu Koşa (piyes ve
hekayeler), B., 1969; Ömrümde İzler, B., 1971; Saz
(piyesler), B., 1971; Seçilmiş Eserleri (roman ve pi-
yesler), B., 1972; Yanar Ürek, Doğma ve Yad
Adamlar. B., 1979; Mehşer (roman), B., 1979; İdeal,
B., 1985. İdeal, 1985 (roman).
Kaynakça:
1. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi. 2 cilt
te, cilt 1, Bakı, 1967.
2. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi, Bakı,
1988.
3. Edebi Froses-76, Bakı, 1978.
4. Sosialist Pealizmi müasir merhelede, Bakı,
1987.
 ZEHER
(İsa Hüseynov. Seçilmiş eserleri. 3cildde, c. 1. Bakı, 1988, s. 90-97).

Meşebeyi1 Mirqasım yeherde2 çepeki3 oturub, ürgenin çiynini şappıldatdı.

papağının dalını4 qaldırıb, mahm oxuyurdu. - Büdreme, büdreme! Fikir eleme, qadan alım46!
Ancaq bu defe kefdeıı oxıımurdu. Bu defe nıe- - dedi. - Bendi47 çekenler, meşeni suyun altda qo-
şebeyinin sözleri ne cıeder oynaqdısa, sesi bir o yanlar menim öz balalarımdır48. Deyirler, su daha
qeder qemli idi. Kederli demek olmaz. Çünki bu efseldi4". Suyumuz olsa, deyirler, ilan meleyen düz
altmış yaşlı, pehlevan cüsseli adam mehz5 kedere lerde yüz bele meşeler salacayıq... Ele bilirsen, sal-
qalib gelmek niyyelîle papağının dalını qaldırıb mayacaqlar? Salacaqlar, ay göy ürge, salacaqlar... O
"Çerşenbe gününde, çeşme başında, gözüm bir ala- günü, o dövram biz de göreceyik. Yüz yaşında atbe-
göz xanıma düşdü", - deyirdi. "Qaşım oynatdı, gö- line qalxıb meşebeyilik elemeyenin atasına le'net!
zünden güldü", - deyirdi, özünün6 ise gözleri lez- Meşebeyi yene papağının dalım qaldırdı.
tez dolub boşalırdı. Çünki bu gün meşebeyi meşe7 Yene okumağa başladı:
ile vidalaşmağa çıxnuşdı. Ay duman, gel keç bu yerlerden,
Mahm axıra çaldı8. Meşebeyinin yadına bir ba- Bu yeıler teze bar*0 eylesin.
yatı düşdü. Ancaq o, ayrılıqdan, ölümden danışan" Hem gözlerim görsün seni,
bu bayalım derhal unutmağa çalışdı. Seherden- Hem könlüm norbar51 eylesin...
axş,amacan10, be'zen helta geceyanyacan çiyninde Çox düşünmeden, bedaheten aşığın sözlerini
gezdirdiyi, sanki bedeninin ayrılmaz bir ezasına deyişdire-deyişdire xeyli oxuduqdan sonra, yene
çevrilmiş sumkası11, indi12 çivilini üzüb salırdı. de ömründe birinci defe burada, kimsesiz meşe
Yayın13 otuz-otuz beş derece islisinde14 bele15 gey- içinde öz-özüne qehqehe çekdi.
meye adet etdiyi çekmeleri16 indi, bu serin payız17
gününde ele18 bil oda10 döniib ayaqlarını yandırırdı. - A ŞIQ Abbas dağ adamıydı dağlardan da
nışırdı, men aran52 adamıyam, arandan damşıram.
Lakin meşebeyi derhal bunları da unutmağa
Abbas deyirdi: "Könlüm qııbar eylesin", men de-
Papağını bu defe arxaya iteleyib, yeherde qa- yirem: "Könlüm nübar eylesin!" Hansımız53 yaxşı
metini20 düzeltdi, şeh ve xezel21 qoxusu ile dolu ha- deyirik, ay göy ürge?
vada derinden nefes aldı, altından keçdiyi qoca palıdır» Ürgebir debüdredi. Meşebeyi teeccüblendi54:
yarpaqlarına, sonra göy ürgenin22 derisi İşıklayan, - Eşi, sene ne oldu, ay zalim balası55! - deye
dolu, qüvvetli çiynine ve dalgalı yalma baxdı. birden hirslenib qışqırdı. - Ne olub sen de bir yan
- Bele-bele işler, ay göy ürge! Bele-bele işler! - dan kefimize soğan doğrayırsan! Allanın, ben
deye altmış yaşında birinci defe burada öz-özüne23 denin hayıfını50 senden alaram, atamın goru
danışmağa24 başladı. - Demeli, bu gece yatırıq, qal- haqqı57!
xırıq, bu eleyir25 bir gün. Sabah gece yatırıq, qal- Ürgeye58 hetta bir şallaq çekdi5". Lakin, ev-
xırıq, bu da eleyir iki gün. Üç deyen günü lent26 ke- veller meşebeyi elini terpetmemiş60 yerinden oy-
silir, şlüz27 açılır, su gelir, meşemiz28 qalır suyun nayan ürge, indi heç diksinmedi de. Onun yalnız
altında... qulaqları qımıldandı, bir de çiyninin derisi litredi.
Göy ürgenin2'1 yerişi meşebeyinin30 xoşuna Meşebeyi köksünü otururdu61.
gelmedi. Ürge daşsiz, keseksiz, dümdüz talanın?1 - Derdime şerik62 çıxırsan, nedi, ay allahın
ortasında biridence büdredi32. heyvanı!
Meşebeyinin oğiunun biri raykom33 katibi idi. Ürge başını endirib yavaş-yavaş addımlayırdı.
Bir oğlu Bakıda oxumaqda idi. Onilliyi34 bu il qur- Meşebeyi de başını sinesine eydi. Çiyinleri sal-
tarmiş35 sonbeşiyi ise indi36 arlıq başa çatmaqda"7 landı, beli donqarlandıb3. Doğrudanım, göy ürge
olan bend tikintisinde38 işleyirdi. Bütün atalar^ onun derdine şerik çıxırdı?
kimi40 o da öz oğullarını sevirdi. Ancaq göy ürgenin - Bele-bele(>4 işler... Bele-bele işler, ay göy ürge,
xetrini heç de oğullarından az istemirdi. Ürgenin - deye o, asta, yorgun sesle tekrar etdi. Ve daha se
dümdüz yerdece büdremesi, üstelik de bir-iki kere sini çıxartmadı&5.
öskürmesi41 meşebeyini narahat eldi. Lakin qarşıdakı Meşede16 qeribe(7 sükut vardı. Ne bir quş
höyük ilki42bu narahaIlığı da tezce unutdurdu. ötürdü, ne bir yarpaq terpenirdi. Meşebeyi heç ür-
Meşebeyi cilovu terpedib43, iri, qabarlı44 eli ile genin ayaqlarımn tappıltılannı da eşitmirdi. İndi o,
1. ormancı 2. eyerin üzerinde 3. eğri, bükük 4. arkasını 5. ancak 6. kendinin 7. orman 8. son buldu, sona ulaştı cı. konuşan 10. sabahtan-
akşama kadar 11. çanfası 12. şimdi 13. yaz ile sonbahar arasındaki mevsim 14. sıcağında 15. böyle 16. çizmeleri 17. sonbahar 18. öyle
19. ateşe 20. boyunu, duruşunu 21. güzel, kuru yapraklar 22. tayın, at yavrusunun 23. kendi-kendine 24. konuşmaya 25.yapar, eder 2b.
açılış yapılır, kirdalü kaseler 27. su bendi, su seti 28. ormanımı:; 2^. gök tayın 30. ormancının 31. alanın, sahanın 32. azdı, yoklan çıktı 33.
bölge parti komitesi 34. on yıllık eğitimini 35. bitirmiş 36. şimdi 37. bitirmekte tamamlanmakta 38. yapısında, binasında 39, babalar 40.
gibi 41. öksürmesi 42. zarar, ziyan 43. nasırlı, kabarmış 44- yularını kıpırkıpır 45. omuzunu, sırtını 4t>- derdini-kederini paylaşayım 47.
setti 48- çocu ki alimdir 49. daha iyi 50. meyve 51. ilk defa görsün 52. ova, düzlük, sıcak yer 53. hangimin 54. şaşırdı, şüphelendi 55.
yavrusu, çocuğu 56. kölenin acısını 57. babamın ateşi-ocağı hakkı için 58. kırbaç vurdu- 59. orman beyi 60. kıpırdatmamış öî. geçirdi
62. os Lak 63. eğildi, büküldü 64. böyle-böyle 65. yavaş 66. ormanda 67. garip, ürkütücü
üreyinde oxuyordu: "Neler geldi, neler getdi, bu
dünyadan, bu dünyadan", - deyirdi.
Birden ürge dayandı. Meşebeyi diksinib qa-
hağa1, sonra etrafına baxdı.
Uzun menzilli yola çixanda göy ürge adeten
tanış adama-filana rast gelmese dayanmazdı,
Lakin meşebeyi etrafda lal-dinmez2 ağaçlardan
başqa heç ne görmedi.
Göy ürgenin bir xasiyyeli de vardı: belinde ye-
herin3 tapqırı4 açılanda ve ya qırılanda derhal daya
nıb sahibine xeberdarhq ederdi,
Meşebeyi elini tapqirlara atdı, bir deyişiklik
hiss etmedi. Bes ürgeye ne olmuşdıı?
O, yellerden yere atıldı.
Ürgenin dodaqlarını arasında sarımtıl köpük
görünürdü.
Meşebeyi esla çiyrinmeden5, ovucu ile köpüyü
sildi, elini burnuna yaxınlaşdırıb qoxladı. Kö-
püktlen asırğal'1 iyi gelirdi.
O, ürgenin gözlerine baxdi. Bu iri, göyçek7
gözler iztirabla dolu idi. Ürgenin dodaqları arasına
yene sarımtıl köpük gelirdi. Meşebeyi bir daha kö-
püyü qoxladı ve sarımsaq qoxusunu xatırladan iyi8
tekrar hissetdi.
Göy ürge haradasa9 asırğal10 yemişdi11, ze-
herlenmişdi. Meşebeyi çox yaxşı bilirdi ki, derhal
tedbir tökmese göy ürge buradaca, onun gözünün
qabağındaca12 yıxılıb öle biler.
Lakin o, hele13 de dayanıb ürgenin do-
daqlarının arasından aramsız qaynayıb tökülen kö-
püye baxırdı.
O, ömrünün qırx ilini at belinde olmuşdu, me-
şeni14 addım-addım gezmişdi. Onun zehninde
minbir çiçek, ot adı vardı. Bu minbir ad içerisinde
"asırğal" çox az-az yada düşürdü. Çünki bu ze>
herli bitki onun meşesinden uzaqlarda, dağlarda
bitirdi15. Ele1'' ise... bu ne mö'cüze idi? Ürge neden
zeherlenmişdi? Belke17, heç zeherlenmemişdi?
Meşebeyinin dünya görmüş, tecrübeli gözleri
dostunun bedeninde gezdi, Ürgenin döş ezeleleri18
ütreyirdi. Dizleri hiss olunacaq derecede bükülüb,
çox çetinlikle düzelirdi. Göy ürge onu öz1" oğullan
qeder seven, ona yedirtmek üçün şinelinin20 ci-
binde parça-parça qend21 gezdiren sahibinin qar-
şısında birden-bire bele zeifled iyinden utanırmış
kimi22, iztirablı gözlerini çevirib yana baxırdı.
Birden onun bütün bedeni titredi. Yene dizleri
büküldü. Ürge inildedi ve ele bil daha utan-
aqdan, xecalelden keçdiyini hiss edib, gözlerini sa-
hibinin üzüne dikdi, ondan kömek23 istedi.
- Bu saat... bu saat, qadan alım24, - deye me
şebeyi pıçıldadı, çevrilib geriye, qalın meşenin de
rinliklerine teref25 baxdı. Ürgenin gözlerini sı-
ğallayıb26, bir daha "Bu saat!" - dedi. Şallağını27
çekmesinin28 boğazına sancdı2", papağını başında
berkitdi, şinelinin eteklerini yığıb, yerinden gö
türüldü.
Buradan texminen iki kilometr aralıda, geniş
bir lalada30, gur sulu çay üzerinde sovxoz31 vardı. El
arasında ona "it sovxozu" deyirdiler. Orada sü-
itinin32 müxtelif cinslerini saxlayırdılar33. Bir ay
bundan evvel sovxoz köçürülmüşdü. Tikililer sö-
külmüş, çay üzerindeki demir lor qefesler yerli-
dibli qoparıhb aparılnuşdı34. Sovxozun yerinde
indi yalnız daş-torpaq yığınları bozarırdı. Xa-
rabalıqdan xeyli kenarda ise, uzaqdan baxanda,
ağız-ağıza dayaıımış bir cüt35 neheng3fı hör-
müçeye37 benzeyen iki alaçıq qaralırdı. Orada sov-
xoz direktörünün qayınalası Oaşdemir kişi, kü-
rekeninin38, özünün30 ve daha bir nece411 sovxoz
işçisinin mal-qarasını41 saxlayirdı42. Sabahda-
birigünde Daşdemir de köçmeli idi.
Meşebeyi iki kilometrlik yolu birnefese qet
edib alaçıcjlara yetişende, her alacığın kölgesinden
bir iri, qillı köpek peyda oldu. İtlerin sesine, Daş-
demirin evezinde43, geyiminden seher ziyalısına44
oxşayan45, boz şlyapalı4b, ııcaboy47 bir adam çıxdı,
yüyürüb itlere tepindi. Sonra dayanıb teeccüble4B
meşebeyiye baxdı, qan-ter içinde tengenefes40 yü-
yüren adamdan ne ise sonış.maq istedi. Ancaq me-
şebeyi onu qabaqladı™.
- Men mirqasımam, meşebeyi Mirqasım, ay
oğul. Ahm ağıya düşüb51. Men seni burda birinci
defedi görürem, bağışla, tanış olası halım yoxdu.
Bir vedre52 süd lazımdı. Daşdemir hanı, gözüme
deymir?
- Ne olub, e, a Mirqasim, döşün53 niye atdanır?
- Yaxmlıqdan, lap beş addımlıqdan tanış, gur54
seseşidildi. Meşebeyi celd55 dönüb, geniş açılmış
irimavi gözlerini ağaçların arasında dolandırdı.
Daş-demirin sesi bu defe ele bil yerin altından
geldi:
- Ölmedik, senin dövranıyın'* qurtardığını da
gördük, a Mirqasım!
- Sen hardasan57, a kişi?
- Burdayam, gelirem indi58... Deyirem, öl
medik, senin de axirını5t gördük! Göy ürgenin be
linde beleden-bele''0 çapırdın'11, eleden-eleh2 ça-

1. öne, ileriye 2. dilerİ2-künıışmaz 3, eyerin 4. kolanı 5, öğrenmeden, tiksinmeden 6 .kokıısu 7. güzel S. kokusu 9. neredense, her nereden ise 10. zehirli bir
ot 11. iyi, güzel 12. önünde 13. hâlâ, daha 14 ormanı 15. yetişirdi 16. öyle 17. belki İS. göğüs adaleleri, göğüs kasları 19. kendi 20. paltosunun 21. şeker 22.
gibi 23. yardım 24. derdini-kederini paylaşayım 25 ....... e doğru 2b. sıvazlayıp 27, kırbacını 28. çizmesinin 29. soktu 30. terlede, elende, sehede 31. muhtarlık,
mahalle 32. memeli d en izh ayvanlarının 33, muhafaza ediyorlardı 34. götürülmüştü 35. çift 36 çok büyük 37. örümceğe 38. damadının 3[). kendinin 40. kaç, çok
41, malını-davannı 42. koruyordu, mahfaza ediyordu 43. yerinde 44. aydınına, münevverine 45. benzeyen 4t>. şapkalı, şortlu 47. uzun boylu 48. şaşkın bir
halde 49. nefes-nefese 50. önünü kesti, önüne geçti 51. zehire düştü, zehirlendi 52. kova 53. göğsün 54. tam, tamam 55. hızla, kıvrak bir şekilde 5b.
zamanının, vaktinin 57. ilerdesin, neredesin 58. şimdi 59. sonunu 60. böyleyken böyle 61. kcgturuyord un, sürüyordun 62. öylenden öyle
pırdın, saatda bir malı, heyvanı atın döşüne qatıb siyyetini, erşden-kürşden40 xeber veren şirin-şirin
salırdın xalxala1. Ne bilini filan yere ayaq bas- sohbetlerini de itirecekdir41.
mayın, besmekan2 yere yaxın durmayın! İndi kime Meşebeyi bir anlığa helta göy ürgeni de unııt-
qalır senin bu qouqların3? Yoxsa, Qaraca çoban du. Şişkin sifetini topa saqqal basmış qıllı adamın
kimi4, ağadan köklü-kömedi5 qoparıb, beline şe- ne dediyini ve ne üçün güldüyünü bele başa düş-
leleyib6 aparmaq7 isteyirsen? medi.
Oaşdemir şalvarını yuxan çekil?, palıd ağa- - E, sennen deyilemmi, niye cavab vermirsen?
cının mağara kimi qaralan koğuşundan8 çixdı. - Ne deyirsen?
Onun bedeninin aşağı qismi aşkar 0 gö- - Devireni, oğlun raykom42 katibidi, pulun43
ründüyünden, meşebeyi özünü yana çevirdi. çox olar. Ver xercleyek de!
- Başına yer qeheldi10, nedi, a kişi, koğuşa niye Meşebeyinin qaşları çatıldı.
gir irsen?
- Kefim bele isteyir. Yoxsa buranın da qa- - Senin de kürekenin44 sovxoz45 direktörüdür.
dağası11 var? - Dasdemir mağara qarşısmda don- Demeli senin de pulun çoxdu?
qııldanan12 ayı kimi, yerinde lengerlenib13 toq- - Menini torbamın dibi deşikdi.
qasını berkitdi14, barmaqlanm köyneyinin - Ele niye?
yaxasından çıxmış qalın qara qılların arasına sa - Bilinirsen? Bir-iki baş normadan46 artıq47
la raq, xışaxışla15 sinesini10 qaşıdı, iki yanını basa- heyvan saxlayıram48 deyin, her yoldan öten40 rüş
basa yaxınlaşıb meşebeyini süzdü: vet isleyir. Pulu torbanın üstden qoyuram, altdan o
- He, buyur görek, Süd lazımdı deyirsen? Süd- yana gedir. Senin özünü30 nece kere qonaq52 ele-
zad17yoxdıı! mişem? Yadından çıxıb?
- Sen allah, bir az lez ele, a Daşdemir. Ürge - Demeli mene de rüşvet verirdin?
elden gedir! Daşdemir güldü:
- Ham ürge? - Be sen nece 53 bilirdin, e? İşim keçmeyen
- Bu yanda, talada18 qoymuşam. adama men bir tike54 de yedirtmerem.
- Ele1'1 niye? Yanı20 gelesi halı yoxdtı? Meşebeyi, fikri dağınıq hakla, sebirsizlikle ala-
- Yoxdu, yoxdu. Daşdemir, qadan alım21, tez çujlara teref'5 baxdi. Oğlanın dolu vedre5(' ile gel-
ele! Oğul beraberi atdı, Daşdemir! diyini gördükde, itlerin mırıldaşmağına ehemiyyel
vermeden, onun qabağına37yeridi.
Gene kenarda dayanıb siqaret çekirdi22. İtlerin
şırvanmasından22 me'lum idi ki, oğlan burada - Çox sağ ol, qadan alım58!
teze24 adam deyildi. - Deyme, emi, - deye oğlan nezaketle gü-
lümsüniıh vedreni ehtiyatla ireli uzatdı. Eli ved-
Meşebeyi üçün bu saat her deqiqe qiymetli idi.
renin soyuq qulpuna toxunanda meşebeyinin üre-
O, öten25 günleri yada salıb sohbeti uzadan qıllı yine serinlik geldi. Fikren indi5" o, artıq göy
adamın telesmeyeceyini2Cı hiss edib, gence baxdı. ürgenin yanında idi, bu göyçek(>0, xeyirxah oğlan
Gene derhal siqaretini yere atdı. da, Daşdemir de onun yanında idiler, kömekleşibi61
- Men getirerem! - deyİb alaçıqlara teref ürgeni yıxmişdılar, süd içirirdiler. Bu fikirde iken,
yüyürdü birden vedreni böyrü üste gördükde, meşebeyi te-
eccübleh2 çevrilib, ağzını geniş açaraq qaqqildayan
Meşebeyinin elmli-savadlı27 adamlara, se- Daşdemire baxdı.[Süd axıb göy otların arasına ho-
herlerden meşeye28 gezmeye gelen ziyanlara2" xü- purdıı'13. İtler cumub1'4 südü yalayırdılar. Daşdemir
susi marağı vardı. Yaşıl30 talalarda, bulaq31 başında, ise gülürdü.
ağaç kölgesinde onu süfreye de'vet eden ziyalıların - Vallalı, bilmedim ayağım toxundu, Mir-
heresi32 onun üreyinde bir cür33 xatire qoyııb qasım. E, bir ürge nemenelv5 şeydi, ondan ötrü bele
gederdi. Onuıı heyecanını, teşvişini derhal başa yüyürüb qan-lere batıbsan? Deynen oğlanlarıyın
düşüb34 celd35 yüyüyen ziyalı gencin ar-xasmca heresi60 bir az pul qoysun, maşıntı7 alsınlar, min
baxdıqda, meşebeyinin bend tikilişi3'1 başlayan gez, kef ele özün üçün!
günden açılıb, derinleşib, sonra küt bir ağrı ile Meşebeyi, top qara saqqal arasında iti68 uçlu
içerisinde gizlenib qalmış yarası yeniden qövr dişleri ağaran bu adama baxıb, naliaqb9 geldiyini
eledi37, o, yalnız indice başa düşdü ki, "lent kesilib, başa düşdü.
şlüz açılanda38", meşe suyun allında qalanda, meşe
ile birlikde neçe-neçe3" adamlarla ülfetini, ün-
1. ağıla 2. feşmekân 3. yerlerin, malın-mülkün 4. gibi 5. dallı-budaklı 6, yükleyip 7. götürmek 8. kavunundan, oyıığundan 9. açık 10. yok
muydu 11. yasaklısı, izinsizliği 12- hırıldayan 13. uğilip, kıpırdayıp 14. sikli, sıkıştırdı 15. haşır haşır, haşır huşur lb. göğsünü 17. sut-müt
18. tarlada, alanda R öyle 20, üzerinde yatar halde 21. derdini-kederini paylaşayım 22. sigara içiyordu 23. sıvanmasından 24. yeni 25.
geçen 2tı.acele etmeyeceğini, çabuk davranmayacağını 27 ilimli-bilgili, ihm-irfan sahibi 28. ormana 2^. aydınlara, münevverlere 30
yeşil 31. pınar 32. her biri 33. tür, tarz 34. anlayıp 35. hızlı 3(ı, yapımı', yapılışı 37. rahatsız elti, huzursuz etti 38, açılış yapılıp, garaj (saf)
açıldığında ? 39. nice-nice 40. yerden-gök ten 41. kaybedecektir, yitirecektir 42. bölge parti komitesi 43. paran 44. enişten, damadın 45.
sosyalist devletlerde köy yönetimi, muhtarlık 4(^ normalden 47. fazla 48, muhafaza ediyorum, sahibiyim 4ı>. geçen 50. kendini 51. kaç
52. konuk, misafir 53. nasıl 54. parça 55. tarafa doğru 5b. kova 57. önüne 58. derdini-kederini paylaşayım 5^. şimdi 60. güzel 61.
yardımlaşıp 62. şaşırmak, şaşkın bir halde 63. sızıyordu 64. yumulup 65. nasıl, ne biçim 66. Her bîri 67. makina, araba 68. keskin 69 haksız
 Meşebeyinin canı alovlandı. O, pul teklif
etmek, südü satın alnıaq istedi. Lakin özünü sın-
dırmadı1. Köhne2, adi temkini ile, yaylığını3 çıxarıb
terini sikli. Papağını götürdükde, ikindi çağının se-
rinliyinde onun iri, qırxıq başından buğ evezinde4
ele bil tüstü qalxdı. Ve belece, başı tüstülü, geri
qayıtdı.
Goy ürge artıq böyrü üsle idi. Meşebeyi çö-
melib onun gözlerini sığalladı6. Sonra elinin arxası
ile öz gözlerini sildi.
- Bele-bele işler, ay göy ürge...
Ürge son defe xırıldayıb darundı ve bereketsiz
qaklı.
Meşebeyi yavaşça qabob tapqırları7 açdı.
Sonra yüyeni ürgenin başından çıxartdı. Yeheri8
beline şelleyib0, yalnız onun beled olduğu10, el yo-
lundan uzaq, xel ve t çığırla addımladı...
Külek11 başlamışd). Meşe12 xışıldayırdı. Me-
şebeyinin üstüne xezel13 yağırdı. Boynuna, qoyun-
qoltuğuna soyuq14 yarpaqlar dolurdu. O ise, heç
neye ehemiyyet vermir, gözlerini qaranlıqda bo-
zaran dar çığırdan çekmeden, ağır-ağır, yorğun-
yorğun addımlayırdı.
Meşeden çıxanda o, ömründe birinci defe
berk15 yorğunluq lıiss etdi. Vaxh keçmiş qoca
kimi16 hıqqıldayıb, yeheri belinden endirdi, yere
qoyub üstünde oturdu. Sonra çevrilib, çiyni17 üs-
tünden geri baxdı, meşenin sesine qulaq asdı.
- Bele-bele18 işler, ay göy ürge... Bele-bele işler,
ay meşebeyi Mirqasım...
1964

1. kendini alçaltmadı, kendini kırmadı 2. eski 3. yazlık elbisesini 4. yerine 5. geri döndü 6. sıvazladı, ovuşturdu 7. kuskunları, kayışları
8. eyeri 9. yüklenip 10. bildiği, tanıdığı 11. rüzgar 12. orman 13. yersel 14. soğuk 15-şiddetli 16. gibi 17. omuz 18. böyle böyle