Professional Documents
Culture Documents
Επιμέλεια έκδοσης
Νταουλτζής Ιωάννης
Φιλολογική επιμέλεια
Νταουλτζής Ιωάννης
Πανουτσοπούλου Πέννυ
Τσουκαντάς Αριστομένης
2
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
-3-
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.………………………………………………….. 7
Προσδιορισμός εννοιών……………………………………………………………. 8
Φορείς παιδείας …………………………………………………………………….... 9
Οι σκοποί της παιδείας …………………………………………………………….. 9
Οι κατευθύνσεις της εκπαίδευσης (Παραγωγική / Τεχνοκρατική,
Ανθρωπιστική) ………………………………..………………………………………... 10
Ο προσανατολισμός μιας σύγχρονης εκπαίδευσης ………………………… 11
Η σύγχρονη εκπαιδευτική κρίση ………………………………………………... 12
Η στροφή και ο συνωστισμός στις πανεπιστημιακές σχολές ……………... 14
Η Εθνική παιδεία…………………………………………………………………….. 16
Η Ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης ……………………………………. 17
4
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Προσδιορισμός εννοιών………………………………..…………………………… 40
Έγκλημα (κοινωνικοί λόγοι, επιπτώσεις, ανασταλτικοί παράγοντες) ……………. 41
Θανατική ποινή (Ιστορικά (επιχειρήματα υπέρ και κατά της θανατικής ποινής) 44
Το δίκαιο της πυγμής (τι είναι, φαινόμενα επιβολής του «δικαίου
του ισχυρού» σε διεθνές και εθνικό επίπεδο) ..……………………………. 46
-5-
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
6
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΠΑΙΔΕΙΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Προσδιορισμός εννοιών
Φορείς παιδείας
Οι σκοποί της παιδείας
Οι κατευθύνσεις της εκπαίδευσης (Παραγωγική/Τεχνοκρατική,
Ανθρωπιστική)
Ο προσανατολισμός μιας σύγχρονης εκπαίδευσης
Η σύγχρονη εκπαιδευτική κρίση
Η στροφή και ο συνωστισμός στις πανεπιστημιακές σχολές (αιτίες,
συνέπειες)
Η εθνική παιδεία
Η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης (τρόποι και μέσα υλοποίησής
της, οφέλη που προκύπτουν από την ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση)
-7-
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΠΑΙΔΕΙΑ
Προσδιορισμός εννοιών
8
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Φορείς παιδείας
• το οικογενειακό περιβάλλον
• η εκπαίδευση
• ο κοινωνικός περίγυρος
• το ευρύτερο πολιτιστικό πλαίσιο (τέχνες, επιστήμες κ.λπ.)
• τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
• οι άνθρωποι του στοχασμού και της δημιουργίας (καλλιτέχνες, επιστήμονες,
δημοσιογράφοι κ.λπ.)
• το Κράτος
• η Εκκλησία
• Η παιδεία καλλιεργεί τις πνευματικές- ηθικές αξίες και αρετές (όπως είναι η
ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισότητα, ο σεβασμός…), που κατευθύνουν τις
πράξεις των πολιτών και συμβάλλουν στην προαγωγή του πολιτικού και του
κοινωνικού βίου.
• Διαμορφώνει και ολοκληρώνει την προσωπικότητα του ανθρώπου, καθώς
προβάλλει πρότυπα ζωής και αξιών.
• Ενθαρρύνει τον άνθρωπο να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, να υπερασπίζεται
τα δικαιώματά του, να διεκδικεί καλύτερους όρους ζωής.
• Καλλιεργεί το διαλεκτικό τρόπο σκέψης και διευρύνει τον ορίζοντα της
ανθρώπινης διάνοιας.
• Αναπτύσσει τις διανοητικές δυνάμεις του ατόμου (τη λογική, την κριτική
ικανότητα, τη φαντασία, την παρατηρητικότητα, τη μνήμη…), τον
απομακρύνει από το μύθο, την πλάνη, την προκατάληψη.
• Υποδεικνύει στον άνθρωπο την αξία της αυτογνωσίας και της
αυτοκυριαρχίας, ώστε ορμές, να πορεύεται στη ζωή με αυτοπεποίθηση.
• Εμφυσά στον άνθρωπο θάρρος, αγωνιστική διάθεση, ώστε να αποβάλει
φόβους και ανασφάλειες, που αναστέλλουν τη δημιουργική διάθεση και τον
καθιστούν ευάλωτο απέναντι στις προκλήσεις.
-9-
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
α. Παραγωγική-Τεχνοκρατική
β. Ανθρωπιστική
10
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 11 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
• Τα προγράμματα σπουδών:
τυποποίηση και ακραία εξειδίκευση
απωθητικά σχολικά εγχειρίδια με απαρχαιωμένες γνώσεις
αναχρονιστικές μέθοδοι διδασκαλίας, διδακτική μονοτροπία
μονοκρατορία του ενός διδακτικού βιβλίου
βεβαρημένα σχολικά προγράμματα
τίτλοι σπουδών χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα
ανεπαρκής επαγγελματικός προσανατολισμός
12
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
• Το σχολικό περιβάλλον:
δεν καλλιεργείται ο ουσιαστικός διάλογος, δε λαμβάνονται υπόψη η
ιδιαιτερότητα και η διαφορετικότητα
απουσία ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων, το «άξενο» των σχολικών
χώρων
άγχος και πίεση σε όλα τα επίπεδα
το σχολείο αντιμετωπίζεται ως αγγαρεία
ελλιπής ή ακατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή
• Οι εκπαιδευτικοί:
ελλιπής παιδαγωγική κατάρτιση
απουσία ουσιαστικής και διαρκούς αξιολόγησης
αδιαφορία για επιμόρφωση
οικονομική δυσπραγία από τις χαμηλές αμοιβές
απογοήτευση από την κοινωνική απαξίωση του ρόλου τους
- 13 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
14
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 15 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Η Εθνική παιδεία
• Η εθνική παιδεία καλλιεργεί την αγάπη για την πατρίδα, την πίστη στα
ιδανικά και τις αξίες της αλλά και το σεβασμό στις άλλες πατρίδες, στα
ιδανικά και στις αξίες τους.
• Η δημιουργική αξιοποίηση της πνευματικής κληρονομιάς -λαϊκής και λόγιας-
αναδεικνύει την εθνική - πολιτιστική ιδιαιτερότητα και τη συνεισφορά της
στον οικουμενικό πολιτισμό.
• Η εθνική παιδεία προβάλλει τις εθνικές αξίες με κίνητρο τη διατήρηση των
παραδόσεων κάθε λαού.
• Συμβάλλει στην καλλιέργεια του γλωσσικού αισθητηρίου, γιατί διαφυλάσσει
και μεταδίδει στις νεότερες γενιές το γλωσσικό πλούτο, στον οποίο
απεικονίζεται η κουλτούρα ενός λαού.
• Η εθνική παιδεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διδασκαλία του μαθήματος της
ιστορίας, γεγονός που τονώνει το εθνικό φρόνημα.
16
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 17 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
18
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- 19 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
20
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
- 21 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Τα ανθρώπινα δικαιώματα
• πηγάζουν από τη φυσική υπόσταση του ανθρώπου
• συνιστούν το ουσιωδέστερο συστατικό των αρχών του ανθρωπισμού
• οριοθετούν τις υποχρεώσεις των ισχυρών έναντι των ασθενέστερων σε ένα
παγκόσμιο πλαίσιο νομιμότητας
• αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου πολιτισμού.
Είναι προϊόν των κοινωνικών αγώνων του ανθρώπου για μια αξιοπρεπή ζωή
χωρίς φόβο και στέρηση και έχουν ως στόχο την επιβολή των αντίστοιχων
υποχρεώσεων στους ισχυρούς. Υπήρξαν και είναι αποτέλεσμα των διαρκών
διεκδικήσεων του ανθρώπου μέσα από τις μεγάλες εξεγέρσεις και τις ειρηνικές
επαναστάσεις για μια ανθρώπινη ζωή.
22
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Διάκριση Δικαιωμάτων
- 23 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
• Θεωρούνται ζωτικά για την ευημερία και την ευτυχία κάθε ανθρώπου και
διασφαλίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
• Είναι παγκόσμια και αδιαίρετα. Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να
απολαμβάνουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, οποιαδήποτε στιγμή, σε
οποιαδήποτε γωνιά της γης και κανένα δικαίωμα δε θεωρείται σημαντικότερο
από κάποιο άλλο. Με αυτόν τον τρόπο, διαμορφώνεται ένα διεθνές πλαίσιο
προστασίας και σεβασμού του ανθρώπου με μοναδικό κριτήριο την
ανθρώπινη ιδιότητά του.
• Μέσω του Ο.Η.Ε. τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώνονται ως παγκόσμια
αξία, η προστασία τους ανατίθεται στη διεθνή κοινότητα, στην οποία
λογοδοτούν όλα τα κράτη, και παύουν να αποτελούν εσωτερική υπόθεση
κάθε κράτους και κάθε κυβέρνησης. Παράλληλα, ο Ο.Η.Ε. αναγορεύεται
παγκόσμιος θεσμικός προστάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η
Οικουμενική Διακήρυξη καθίσταται «μήτρα» για την κυοφορία του διεθνούς
νομοθετικού πλέγματος, από όπου πηγάζουν όλα τα συντάγματα και οι
νομοθεσίες.
• Θεμελιώνουν την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την ειρήνη σε
παγκόσμιο επίπεδο και, γενικότερα, προάγουν τον πολιτισμό.
• Διασφαλίζουν την έννομη τάξη, προασπίζουν την κοινωνική ευρυθμία και
προσφέρουν αίσθημα ασφάλειας και υγιές κίνητρο στους πολίτες του κόσμου
για πρόοδο και πολιτισμό.
• Κατοχυρώνουν το σεβασμό για κάθε ανθρώπινο πλάσμα και καταπολεμούν
τις διακρίσεις, την ανισότητα, την αναξιοκρατία, το φόβο και τη στέρηση.
• Λυτρώνουν τον κόσμο από τον τρόμο, την αθλιότητα και τη βαρβαρότητα και
δημιουργούν ένα διεθνές καθεστώς δικαίου.
24
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 25 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
26
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 27 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
γ. Προτάσεις αντιμετώπισης
• Αναβάθμιση και σεβασμός του ρόλου των διεθνών οργανισμών και, κυρίως,
του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
• Πάταξη του «δικαίου του ισχυρού» και αυστηρή διασφάλιση της κοινωνικής
και διεθνούς νομιμότητας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας.
• Καταδίκη των πολεμικών και τρομοκρατικών ενεργειών, από όπου και αν
προέρχονται.
• Γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, τόσο
σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
• Διαγραφή των χρεών του Τρίτου Κόσμου και διαμόρφωση μιας κοινή
πολιτικής πρόνοιας, δικαίου και σεβασμού στο περιβάλλον από τις πλούσιες
χώρες του πλανήτη.
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα.
• Άρθρωση δημόσιου ανθρωπιστικού λόγου από τους διανοουμένους.
• Ανθρωπιστική, ηθικοπλαστική παιδεία.
• Αφύπνιση των πολιτών από τα ΜΜΕ.
• Ατομική και πολιτική συνειδητοποίηση και δραστηριοποίηση, ενεργοποίηση
της «κοινωνίας των πολιτών».
• Σχηματισμός ομάδων πίεσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, εθελοντισμός.
28
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
α. Ίδρυση - σκοπός
• Την εποχή πριν τη σύσταση του Ο.Η.Ε. πρακτικά ίσχυε το δίκαιο του
ισχυρότερου όταν ανώτατη αρχή ήταν το κυρίαρχο κράτος, το οποίο μόνο του
αποφάσιζε αν κάποιο άλλο κράτος παραβίαζε το διεθνές δίκαιο και μόνο του
επέβαλε κυρώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις πόλεμο.
- 29 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Προσφορά
• Συντείνει στην ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών.
• Αναπτύσσει δραστηριότητα για την επίλυση των οικουμενικών
προβλημάτων.
• Κατοχυρώνει τα δικαιώματα και ασκεί πιέσεις για την προστασία τους.
• Συναποφασίζει και επεμβαίνει δυναμικά σε περιπτώσεις παραβιάσεων.
• Προνοεί για το μέλλον του πλανήτη.
• Συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη των κοινωνιών, ενδιαφέρεται για το
βιοτικό επίπεδο των υποβαθμισμένων περιοχών, την εξάλειψη της φτώχειας,
της πείνας και του αναλφαβητισμού.
• Διασφαλίζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και λαμβάνει μέτρα
προστασίας για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
• Δικάζει περιπτώσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Αδυναμίες
• Εξαρτάται πολιτικά και οικονομικά και δεν μπορεί να ασκήσει αδέσμευτος το
έργο του.
• Έχει γενικό εποπτικό ρόλο και όχι άμεσα ενεργητικό.
• Αδυνατεί να καταπολεμήσει εσωτερικές αντιπαραθέσεις στους κόλπους του
και δεν μπορεί να άρει προλήψεις, δεισιδαιμονίες και μακροχρόνια
διαμορφωμένες ηθικές και ιδεολογικές θέσεις των μελών του.
• Πολιτικολογεί και διαμορφώνει δυτικοκεντρικές πολιτικές, ασκώντας συχνά
έναν πολιτιστικό και πολιτικό ηγεμονισμό.
• Δεν έχει ουσιαστική δύναμη μέσα στις κοινωνίες και δεν μπορεί να υπερβεί
την πολιτική αδιαλλαξία των κυβερνήσεων.
30
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 31 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
-Άρθρο 19: Κάθε παιδί πρέπει να προστατεύεται από τη βία και την κακοποίηση.
-Άρθρο 38: Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα στην προστασία κατά τη διάρκεια
πολέμου και παιδιά κάτω των 15 ετών δεν πρέπει να λαμβάνουν μέρος σε
ένοπλες συρράξεις.
32
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 33 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
• Παιδιά και ενδοοικογενειακή βία: Πλήττει ιδίως τις δυτικές κοινωνίες, όπου
γονείς ξεσπούν στα παιδιά τους κακοποιώντας τα. Τα παιδικά τραύματα
αποτελούν αφετηρία για την εμφάνιση αποκλίνουσας συμπεριφοράς κατά τη
διάρκεια της ενηλικίωσής τους.
34
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
• Εκπαίδευση των παιδιών και των γονέων για τους κινδύνους και τα
κυκλώματα της εμπορίας παιδιών.
• Εξασφάλιση μόρφωσης και εκπαιδευτικών ευκαιριών για όλα τα παιδιά,
κυρίως για όσα ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
• Καταπολέμηση της φτώχειας μέσω εισοδηματικών προγραμμάτων για
φτωχές οικογένειες, ώστε να καταστούν λιγότερο ευάλωτες.
• Πρόσβαση σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για παιδιά που
έχουν ξεφύγει από την εκμετάλλευση.
• Επανένωση των παιδιών με τις οικογένειές τους.
• Συμβουλευτική και υποστήριξη στα παιδιά - θύματα.
• Λήψη νομικών και πρακτικών μέτρων για να εξαλειφθεί η διακίνηση
παιδιών, η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, η εξαναγκαστική εργασία ή
δουλεία παιδιών και η χρήση παιδιών ως στρατιωτών.
• Επανένταξη και αποκατάσταση των παιδιών–θυμάτων: τέτοια παιδιά-
θύματα χρειάζονται κατάλληλες υπηρεσίες, για να ξεφύγουν και να
επανέλθουν σε ασφαλές περιβάλλον.
- 35 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
36
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 37 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
38
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΒΙΑ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Προσδιορισμός εννοιών
Έγκλημα (κοινωνικοί λόγοι, επιπτώσεις, ανασταλτικοί παράγοντες)
Θανατική ποινή (Ιστορικά στοιχεία, επιχειρήματα υπέρ και κατά της
θανατικής ποινής)
Το δίκαιο της πυγμής (τι είναι, φαινόμενα επιβολής του «δικαίου του
ισχυρού» σε διεθνές και εθνικό επίπεδο)
- 39 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΒΙΑ- ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Προσδιορισμός εννοιών
40
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Εγκληματικότητα
- 41 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
42
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
• η οικογένεια:
εφόσον συμπαρίσταται στις καθημερινές ανησυχίες του νέου, τού ενισχύει
την αυτοπεποίθηση και του μαθαίνει να αυτοκυριαρχείται
βασικός στόχος της οικογένειας θεωρείται η ενδυνάμωση του χαρακτήρα
του νέου με αντιστάσεις, αξίες, αρχές και υπευθυνότητα, ώστε να μην
καταφεύγει στη λύση της παραβατικότητας
• το σχολείο:
εκπαίδευση με ανθρωπιστικό χαρακτήρα που «οπλίζει» το νέο με
ανάλογες αρχές
ομαλή κοινωνικοποίηση
(αυτο)πειθαρχία
• οι πνευματικοί άνθρωποι:
με το λόγο τους ευαισθητοποιούν και καταγγέλλουν
με τη στάση τους λειτουργούν ως πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς
• η πολιτεία οφείλει:
να εφαρμόζει τη νομοθεσία
να επιβάλλει ποινές με πνεύμα ισοτιμίας
να συνδυάζει την επιείκεια με τη αυστηρότητα
να βελτιώσει το σωφρονιστικό σύστημα
να δημιουργήσει χώρους εκτόνωσης και πολιτιστικής υποδομής, ώστε οι
νέοι, κυρίως, άνθρωποι να έχουν δυνατότητες εποικοδομητικής
αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους και να μη βρίσκουν καταφύγιο σε
παραβατικές ομάδες και δράσεις
να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά φαινόμενα και τα οικονομικά
προβλήματα, που γεννούν τη βία και την εγκληματικότητα
- 43 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Ποινή θανάτου
α. Ιστορικά
• Είναι η αυστηρότερη των ποινών. Βασίζεται στο αξίωμα του Μακιαβέλι ότι «η
αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση είναι αυτή που στηρίζεται στο φόβο...»
• Στην αρχαιότητα προβλεπόταν και για τα ασήμαντα «αδικήματα». Οι νόμοι
του Δράκοντος τιμωρούσαν με θάνατο ακόμα και την κλοπή λαχανικών! Οι
δε νόμοι του Ζαλεύκου, τον πότη «ακράτου οίνου άνευ εγκρίσεως ιατρού»!
• Πρώτος ο Διόδωρος έθεσε - χωρίς όμως αποτέλεσμα - στην Αθηναϊκή Πο-
λιτεία το 424 π.Χ. τις αμφιβολίες του για τις εκτελέσεις. Οι Αθηναίοι είχαν
φαντασία: εκτελούσαν με κώνειο, αποτυμπανισμό κ.λπ. Τον Αίσωπο π.χ., τον
πέταξαν στον γκρεμό των Δελφών.
• Στους ρωμαϊκούς χρόνους προστέθηκαν οι μέθοδοι: σταύρωση,
απαγχονισμός, στραγγαλισμός, αποκεφαλισμός, ενταφιασμός ζώντος...
• Στο Μεσαίωνα των ιεροεξεταστών επινοήθηκαν ακόμα φρικωδέστεροι
τρόποι: τροχός, διαμελισμός, τετραχισμός, πυρά...
• Το 1764 ο Ιταλός Τσέζαρε Μπεκαρία τοποθετήθηκε υπέρ της κατάργησης της
θανατικής ποινής στο βιβλίο του «Περί αδικημάτων και ποινών». Νο-
μοθετικά, καταργήθηκε για πρώτη φορά στον ιταλικό ποινικό κώδικα του
Ζαναρντέλι (1889) για να επιστρέψει (προφανώς) υπό την πίεση του φασισμού
στον Π.Κ. του Ρόκα (1930).
• Στην Ελλάδα ο δικτάτορας Πάγκαλος προτίμησε την αγχόνη από την ως τότε
επικρατούσα γαλλοφερμένη λαιμητόμο. Αργότερα επικράτησε ο τυφεκισμός
από στρατιωτικά αποσπάσματα.
• Υπόσχεση για την απόλυτη και de jure κατάργηση της θανατικής ποινής στην
Ελλάδα είχε δώσει, τον Ιανουάριο του 1990, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης
Αθαν. Κανελλόπουλος.
• Πλέον η θανατική ποινή δεν ισχύει στη χώρα μας.
44
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 45 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
46
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
• διάφοροι πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί κάνουν κατάχρηση της θέσης και
της δύναμής τους
• η διαπλοκή πολιτικής, οικονομικής και επικοινωνιακής ηγεσίας, που
διαμορφώνει παρασκηνιακά το πολιτικό σκηνικό και το οικονομικό τοπίο με
στόχο το κέρδος και την κυριαρχία στον ανταγωνισμό
• οι εργοδότες καταφέρνουν, εκμεταλλευόμενοι τη «δαμόκλειο σπάθη» της
ανεργίας, να επιβάλουν εργασιακές συνθήκες εκμετάλλευσης των
εργαζομένων
• στις ανεπτυγμένες χώρες πολλοί ντόπιοι εκμεταλλεύονται οικονομικούς
πρόσφυγες από υπανάπτυκτες χώρες ως φτηνό και ανασφάλιστο εργατικό
δυναμικό, που συνήθως απασχολείται σε ευκαιριακή ή εποχική εργασία, σε
ανθυγιεινά επαγγέλματα σε άσχημες και επικίνδυνες συνθήκες, με χαμηλές
αμοιβές
- 47 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
48
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 49 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
50
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΠΟΛΕΜΟΣ - ΕΙΡΗΝΗ
- 51 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Πόλεμος
α. Προσδιορισμός εννοιών
Πόλεμος (θερμός)
Η οργανωμένη, ένοπλη σύρραξη μεταξύ κρατών ή κοινωνικών ομάδων (εντός
των κρατών) με στόχο την κατάκτηση εδάφους και πλουτοπαραγωγικών πηγών
ή την πολιτική επικράτηση. Αποτελεί μια ακραία μορφή βίας, στο πλαίσιο της
οποίας κάθε πλευρά επιδιώκει να επιβάλει τη θέλησή της στην άλλη.
Ψυχρός Πόλεμος
Έτσι ονομάστηκε ο γεωπολιτικός, ιδεολογικός και οικονομικός αγώνας μεταξύ
των δυο υπερδυνάμεων, Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ. μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κράτησε από το 1947, μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου στις 11
Νοεμβρίου 1989 και λίγο αργότερα την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων
στα άλλα κράτη επιρροής της Ε.Σ.Σ.Δ.
Ονομαζόταν Ψυχρός Πόλεμος γιατί δεν έγινε ποτέ πόλεμος μεταξύ των Η.Π.Α.
και της Ε.Σ.Σ.Δ.. Ο "πόλεμος" έγινε με τη μορφή αγώνα επικράτησης σε
διάφορους τομείς όπως τα συμβατικά και τα πυρηνικά όπλα, τα δίκτυα
συμμαχιών, την οικονομία, με οικονομικούς αποκλεισμούς, προπαγάνδα,
κατασκοπεία, πολέμους σε περιφερειακά κράτη, και ανταγωνισμό για την
κατάκτηση του διαστήματος.
β. Μορφές πολέμου
Πιο συγκεκριμένα:
52
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 53 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
54
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 55 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
56
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Ειρήνη
α. Προσδιορισμός έννοιας
Με τον όρο ειρήνη περιγράφουμε, στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων, την
απουσία εσωτερικών ταραχών ή εξωτερικών πολέμων, τη φιλική σχέση ανάμεσα
σε κράτη.
- 57 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
58
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
• την επιβολή του Διεθνούς Δικαίου, το σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και
την εφαρμογή των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών
• την καταπολέμηση των αιτίων που αναπαράγουν τον πόλεμο, όπως είναι η
άνιση κατανομή του πλούτου, της γνώσης και της ισχύος μεταξύ των λαών
• την εμπέδωση σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των κρατών (ενδεικτικά οι
σχέσεις αμοιβαίου εμπορικού συμφέροντος)
• την ενεργοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης σε περιπτώσεις επιθετικής
συμπεριφοράς κάποιου κράτους
• την καλύτερη γνωριμία των λαών μεταξύ τους
• την καταπολέμηση του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας μέσω της
εκπαίδευσης
• μια πολιτική απαγκίστρωσης των χωρών από τις επενδύσεις στον πολεμικό
τομέα
- 59 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
60
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 61 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
62
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
Προσδιορισμός εννοιών
Η ιστορική σχέση του ανθρώπου με τη φύση
Προσφορά της φύσης
Δείγματα καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος
Δείγματα επιπτώσεων περιβαλλοντικής καταστροφής
Παράγοντες που συντελούν στην οικολογική καταστροφή
Τρόποι αντιμετώπισης του οικολογικού αδιεξόδου
- 63 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Προσδιορισμός εννοιών
64
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 65 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
66
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 67 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
68
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- 69 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
70
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ - ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ
- 71 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Ρατσισμός
72
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 73 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
74
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
δ. Τρόποι αντιμετώπισης:
- 75 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Εθνικισμός – Πατριωτισμός
α. Προσδιορισμός εννοιών
76
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 77 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
‘‘ΠΟΛΙΤΙΚΗ’’
• Αφύπνιση εθνικής συνείδησης => εθνική αυτογνωσία
• Αποστολή μηνύματος σε εχθρούς και φίλους για εθνική ομοψυχία και
διάθεση υπεράσπισης εθνικών ιδανικών => ισχυροποίηση διαπραγματευτικής
δύναμης σε διπλωματικό επίπεδο
‘‘ΗΘΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ’’
• Ενδυνάμωση συναισθήματος κοινωνικότητας
• Ανάπτυξη συλλογικών δραστηριοτήτων
• Παραμερισμός διαφορών και ατομικισμού - ανάπτυξη κοινωνικού και
πολιτικού διαλόγου
• Προβολή κοινών οραμάτων - αξιών - ιδανικών που τόσο λείπουν σήμερα
εποχή ωφελιμισμού και ηδονοθηρίας
‘‘ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ’’
• Αναβίωση στοιχείων παράδοσης (ιδιαίτερα σημαντικό για τους Έλληνες με τη
μακραίωνη κληρονομιά)
• Ουσιαστική μελέτη Ιστορίας
• Ισχυροποίηση δυνατοτήτων εθνικής επιβίωσης => αντίσταση σε εθνική
αλλοτρίωση και αφομοίωση που απειλεί τη χώρα μας (ξενομανία, ΜΜΕ,
καταναλωτισμός κ.λπ.)
78
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
‘‘ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ’’
• Αποπροσανατολισμός κοινής γνώμης εξυπηρέτηση πολιτικών και
οικονομικών σκοπιμοτήτων στο όνομα του έθνους
• Καταστρατήγηση Δημοκρατίας δια καθοδηγούμενων πληροφοριών
εκφοβισμός φορέων “αντίθετης” άποψης
• Διχασμός - διάκριση πολιτών σε “εθνικόφρονες” και “προδότες”
‘‘ΗΘΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ’’
• Φανατισμός - δογματισμός - μισαλλοδοξία - καλλιέργεια στερεότυπων μύθων
• H ξενοφοβία αποτελεί μια αμυντική πλευρά του εθνικισμού και συνίσταται
στο αίσθημα της καχυποψίας ή του φόβου που αισθάνεται μια εθνότητα
έναντι άλλων εθνοτήτων. Eίτε πρόκειται για Mεξικανούς εργάτες στην
Aμερική, Tούρκους ή Άραβες στην Eυρώπη, το κλείσιμο των συνόρων και οι
απελάσεις οδηγούν σε διεθνή ένταση, η οποία μάλιστα θα αυξάνεται καθώς
η μετανάστευση για εύρεση εργασίας έχει αυξηθεί
• Ανάπτυξη ρατσιστικών διαθέσεων - καταπίεση μειονοτήτων
• Παραμόρφωση ιδανικών διαστρέβλωση προτύπων (όχι ο σκεπτόμενος, ο
διαλλακτικός αλλά ο παρορμητικός, ο θρασύς)
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
• Καλλιέργεια επιθετικών διαθέσεων - πολιτικής => καταπάτηση δικαιωμάτων
γειτονικών λαών => υπονόμευση ειρήνης
• Διεθνής απομόνωση
• O υπερτονισμός των εθνικών χαρακτηριστικών μιας εθνότητας μπορεί να
οδηγήσει ένα κράτος-έθνος σε εσωστρέφεια, αδιαφορία για τα διεθνή
γεγονότα και απομονωτισμό. O απομονωτισμός ήταν χαρακτηριστικό της
Aμερικής, τουλάχιστον για ενάμιση αιώνα, και είχε προσυπογραφεί από
σημαίνουσες πολιτικές προσωπικότητες όπως ο George Washington και ο
Thomas Jefferson. Aκόμη και σήμερα το 25% του αμερικανικού λαού διέπεται
από τάσεις απομονωτισμού
- 79 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
Πολιτεία
Καταδίκη και στηλίτευση των κρουσμάτων του ρατσισμού που εκφράζεται
έμπρακτα με εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών που εμμένουν σε ρατσιστικές
αντιλήψεις.
Ατομική ευθύνη:
• απόρριψη του εθνικισμού, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και έμπρακτα, μέσα από
τη στάση και συμπεριφορά του απέναντι στις ομάδες εκείνες που είναι
ευάλωτες στις οποιεσδήποτε ρατσιστικές αντιλήψεις
• περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δυνατότητα ισότιμης
συμμετοχής των ευπαθών κατηγοριών στο κοινωνικό, οικονομικό,
πολιτιστικό αγαθό (δικαίωμα στην εργασία, ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική
πρόνοια, εκπαίδευση, μόρφωση, διατήρηση πολιτιστικής ιδιαιτερότητας σε
αρμονική συνύπαρξη με την κυρίαρχη κουλτούρα)
80
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- 81 -
∆ιδακτικό Υλικό για τους Θεµατικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
82