Diferansiyel denklemler çözümlü sorularScribd Upload a Document Search

Documents
Explore
DocumentsBooks - FictionBooks - Non-fictionHealth &
MedicineBrochures/CatalogsGovernment DocsHow-To
Guides/ManualsMagazines/NewspapersRecipes/MenusSchool Work+ all
categoriesFeaturedRecentPeopleAuthorsStudentsResearchersPublishersGovernment &
NonprofitsBusinessesMusiciansArtists & DesignersTeachers+ all categoriesMost
FollowedPopularSign Up|Log In1First Page
Previous Page
Next Page
/ 170Sections not available
Zoom Out
Zoom In
Fullscreen
Exit FullscreenSelect View Mode
View ModeBookSlideshowScroll Readcast
Add a Comment
Embed & Share
Reading should be social! Post a message on your social networks to let others
know what you're reading. Select the sites below and start sharing.Readcast this

Document
Login to Add a Comment
Share & EmbedAdd to Collections
Download this Document for FreeAuto-hide: off
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.1.
Lineer denklemler Problem 2.c: ty + 2y= sint, t>0 ile verilen lineer denklemin ¸
c¨ oz¨ um¨ un¨ u bulup,t→∞ i¸ cin ¸ c¨ oz¨ um¨ un davranı¸ sını belirleyiniz. C
¸¨ oz¨ um :t >0 dan verilen denklem tile b¨ ol¨ un¨ urse, y +2 ty=sint t olarak
yazılabilir. Denklem birinci mertebeden lineer bir denklemdir. Bu den- klem i¸
cin p(t) =2 t, q(t) =sint t olup integrasyon ¸ carpanı, µ= e 2 tdt=e2 ln t=t2
olarak hesaplanır. Denklemin ¸ c¨ oz¨ um¨ u i¸ cin, y= t−2 t2sint tdt
integraline ula¸ sılıp,u =t, dv = sint ile kısmi integrasyon alınırsa, y=c
t2−cost t+sint t2 ¸ c¨ oz¨ um¨ unet > 0 i¸ cin ula¸ sılır. t→∞i¸ ciny→ 0 oldu˘
gu basitce g¨ or¨ ulebilir. 1 1˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘
ghan 1 * Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems,
(6.Basım), Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler
* 2.1. Lineer denklemler Problem 20: ty + (t+ 1)y= t, y(ln 2) = 1 ile verilen
ba¸ slangı¸ c de˘ ger problemini ¸ c¨ oz¨ um¨ un¨ u bulunuz. C ¸¨ oz¨ um
:Verilen denklemit = 0 olmak ¨ uzeret ile b¨ olelim. Bu durumda, y −t+ 1 ty= 1
denklemine varırız. Bu denklemden integral ¸ carpanı, µ= e t+1 tdt=et+ln t=tet
olarak bulunur ve ¸ c¨ oz¨ um i¸ cin yerine yazılırsa, y=1 tet tetdt elde
edilir.u =t, dv =et ile kısmi integrasyon yapılırsa ¸ c¨ oz¨ um y= 1−1 t+c tet
olarak bulunur. Burada verilen ba¸ slangı¸ c ¸ sartıy(ln 2) = 1 kullanılırsa,c =
2 oldu˘ gu g¨ or¨ ul¨ ur. Bulunanc de˘ geri yerine yazılırsa verilen
diferansiyel denklemin ba¸ slangı¸ c ¸ sartını sa˘ glayan ¸ c¨ oz¨ um¨ u y=2
tet−1 t+ 1 olarak elde edilir.2 2˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘
ghan 2 * Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems,
(6.Basım), Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler
* 2.2. Lineer denklemler ¨ uzerine daha fazla tartı¸ smalar Problem 16:
(1−t2)y − ty =t(1−t2), y(0) = 2 ba¸ slangı¸ c de˘ ger probleminin genel ¸ c¨ oz¨
um¨ un¨ u bulup, ¸ c¨ oz¨ um¨ un ya¸ sadı˘ gı aralı˘ gı belirleyip,t→∞ i¸ cin ¸
c¨ oz¨ um¨ u inceleyiniz. C ¸¨ oz¨ um :Denklem d¨ uzenlenirse, y −t 1−t2y= t ¸
seklini alır. Bu lineer denklemimde integral ¸ carpanı µ= e− t 1−t2dt= (1−t2) 1
2 elde edilir. C ¸¨ oz¨ um denkleminde yerine yazılırsa, y= (1− t2)−1 2 t(1−
t2) 1 2dt ifadesine varılır. 1−t2 =u de˘ gi¸ sken de˘ gi¸ simi ile sa˘ g
taraftaki integrasyon alınırsa, y=−(1−t2) 3 +c(1−t2)−1 2 seklinde genel ¸ c¨ oz¨
um elde edilir. Ba¸ slangı¸ c ¸ sartına uyan ¸ c¨ oz¨ um¨ u bulmak i¸ cin, genel
¸ c¨ oz¨ umdet = 0 yerine yazılıp 2’ye e¸ sitlenirse,c =7 3olarak bulunur. Son
olarak genel ¸ c¨ oz¨ umdec de˘ geri yerine yazılırsa verilen ba¸ slangı¸ c ¸
sartı i¸ cin diferansiyel denklemin ¸ c¨ oz¨ um¨ u y=−(1−t2) 3 +7 3(1−t2)−1 2
olarak elde edilir. C ¸¨ oz¨ umden de g¨ or¨ ulece˘ gi ¨ uzere karek¨ ok¨ un i¸
saretinin pozitif olabilmesi i¸ cin|x|< 1 olması gerekir. O halde ¸ c¨ oz¨ um¨
um¨ uz|x|< 1 aralı˘ gında ya¸ sayacak olup, aralı˘ gın u¸ c noktalarında
yanit→±1 i¸ cin ¸ c¨ oz¨ um sonsuza ka¸ cacaktır. 3 3˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨
um¨ u, Durmu¸ s Da˘ ghan 3 * Elemantary Di erantial Equations and Boundary
Value Problems, (6.Basım), Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden
Diferansiyel Denklemler * 2.3. De˘ gi¸ skenlerine ayrılabilen denklemler Problem
2: y = x2 y(1 + x3) ile verilen diferansiyel denklemi ¸ c¨ oz¨ un¨ uz. C ¸¨ oz¨
um :y =dy dxden denklem,dy dx= x2 y(1 + x3) olarak yazılır ve yeniden d¨
uzenlenirse, ydy=x2 1 +x3dx ¸ seklinde de˘ gi¸ skenlerine ayrılmı¸ s olur. Son
ifadeden de g¨ or¨ uld¨ u˘ g¨ u ¨ uzere her iki yanı integre edersek, y2 2=1
3ln|1 +x3| +c ve buradan da denklemin ¸ c¨ oz¨ um¨ u 3y2− ln|1 +x3| =c, x =−1,
y = 0 olarak elde edilir. 4 4˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘
ghan 4
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.3. De˘
gi¸ skenlerine ayrılabilen denklemler Problem 5: y = cos2 xcos2 2y diferansiyel
denkleminin ¸ c¨ oz¨ um¨ un¨ u bulunuz. C ¸¨ oz¨ um :Denklem uygun formatta
yeniden yazılırsa, dy dx= cos2x cos2 2y ve de˘ gi¸ skenlerine ayrılırsa, dy cos2
2y= cos2xdx elde edilir. Sa˘ g taraftaki integral, cos2x =1 2+1 2cos 2x e¸
sitli˘ ginden kolaylıkla integre edilebilir. Sol taraftaki integral i¸ cinu = 2y
de˘ gi¸ sken de˘ gi¸ simi yapılırsa 1 2 sec2udu integraline varılır. Bu
integrasyonlardan sonra ¸ c¨ oz¨ um a¸ sa˘ gıdaki ¸ sekilde yazılıabilir. y=1
2arctan(x + sinx cosx +c). 5 5˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘
ghan 5
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.3. De˘
gi¸ skenlerine ayrılabilen denklemler Problem 13: dy dx=2x x2 y+ y diferansiyel
denklemininy(0) =−2 ¸ sartını ger¸ cekleyen ¸ c¨ oz¨ um¨ un¨ u ve ¸ c¨ oz¨ um¨
un ya¸ sadı˘ gı aralı˘ gı tespit ediniz. C ¸¨ oz¨ um :Verilen denklemin sa˘
gında payday parantazine alınıp gerekli d¨ uzenleme yapılırsa, ydy=2x x2+ 1dx ¸
seklinde de˘ gi¸ skenlerine ayrılmı¸ s olur.˙ Integraller ise olduk¸ ca basit
bir ¸ sekilde, y2 2= ln|x2 + 1| +c olarak elde edilir. C ¸¨ oz¨ um d¨
uzenlenirse y=± 2 ln|x2 + 1| + 2c olarak elde edilir.y(0) =−2 ¸ sartın sa˘
glayan ¸ c¨ oz¨ um i¸ cin, ¸ c¨ oz¨ um¨ un negatif i¸ saretli olanı kullanılıpc
= 2 olarak belirlenir. Bu durumda verilen ba¸ slangı¸ c de˘ ger probleminin ¸ c¨
oz¨ um¨ u y=− 2 ln|x2 + 1| + 4 ifadesidir. C ¸¨ oz¨ umden de g¨ or¨ ulece˘ gi ¨
uzere ¸ c¨ oz¨ um¨ un tanımsız oldu˘ gu herhangi bir reel sayı mevcut de˘
gildir. Dolayısıyla ¸ c¨ oz¨ um¨ um¨ uz−∞< x < ∞ aralı˘ gının tamamında ge¸
cerlidir. 6 6˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘ ghan 6
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.8. Tam
denklemler ve integrasyon ¸ carpanı Problem 4: (2xy2 + 2y)dx + (2x2y + 2x)dy = 0
denkleminin tam olup olmadı˘ gını belirleyip, e˘ ger tam ise ¸ c¨ oz¨ um¨ un¨ u
yapınız. C ¸¨ oz¨ um :Denklem i¸ cin, p(x,y) = (2xy2+ 2y), q(x,y) = (2x2y+ 2x)
olmak ¨ uzere py= qx= 4xy+ 2 olup denklem tam diferansiyeldir. O halde, f(x, y)
= (2xy2 + 2y)dx +h(y) yazılır ve integrasyon alınırsa f(x, y) = x2y2+ 2xy+
h(y) elde edilir. Her iki tarafy’ye g¨ ore t¨ uretilirse ∂f(x, y) ∂y =q(x, y) =
2xy + 2x∂h ∂y elde edilir.q(x, y) de˘ geri yerine yazılırsa ∂h ∂y= 0 olarak
bulunur ve buradanh =c sonucu artaya ¸ cıkar. Bulunanh de˘ geri yerine yazılırsa
¸ c¨ oz¨ um, f(x, y) = x2y2+ 2xy+ c olur. 7 7˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨ um¨ u,
Durmu¸ s Da˘ ghan 7
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.8. Tam
denklemler ve integrasyon ¸ carpanı Problem 12: x (x2 +y2) 3 2dx+ y (x2 +y2) 3
2dy= 0 denkleminin tam olup olmadı˘ gını belirleyip, e˘ ger tam ise ¸ c¨ oz¨ um¨
un¨ u yapınız. C ¸¨ oz¨ um :Denklemde, p(x, y) = x (x2 +y2) 3 2, q(x,y) = y (x2
+y2) 3 2 olup py= qx=−3xy(x2+ y2)−5 2 den verilen denklem tam diferansiyeldir.
f(x, y) = x (x2 +y2) 3 2dx+ h(y) yazılıp integral i¸ cinu =x2 +y2 de˘ gi¸ sken
de˘ gi¸ simi yapılırsa, f(x, y) = (x2+ y2)−1 2+h(y) elde edilir. Her iki
yanıny’ye g¨ ore t¨ urevi alınıp,∂f(x,y) ∂y =q(x, y) ifadesi kul lanılırsa, ∂h
∂y= 2y(x2 +y2)−3 2 olarak bulunur. Tekrarx2 +y2 =u de˘ gi¸ sken de˘ gi¸ simi ile
integrasyon hesa planırsa, h=−2(x2+ y2)−1 2+c elde edilir.h de˘ geri yerine
yazılırsa ¸ c¨ oz¨ um, f(x, y) =− (x2+ y2)−1 2+c olur. Son ifade d¨ uzenlenirse
¸ c¨ oz¨ um x2+ y2= C ¸ seklinde de yazılabilir. 8 8˙ I.T.¨ U. Matematik B¨ ol¨
um¨ u, Durmu¸ s Da˘ ghan 8
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.8. Tam
denklemler ve integrasyon ¸ carpanı Problem 25: (3x2 + 2xy +y3)dx + (x2 +y2)dy =
0 ile verilen diferansiyel denklemi bir integrasyon ¸ carpanı bularak ¸ c¨ oz¨
un¨ uz. C ¸¨ oz¨ um :Verilen denklem i¸ cin, p(x,y) = 3x2+ 2xy+y3, q(x,y) =x2+y2
olup, py= 3x2+ 2xy+ y3, qx= 2x den denklem tam dif. de˘ gildir. Uygun
integrasyon ¸ carpanı i¸ cin, py− qx= 3(x2+ y2) olup, µ= e py−qx q(x,y)dx i¸
cin µ= e 3dx=e3x ¸ seklinde bulunur ve verilen denklem bu integrasyon ¸
carpanı ile ¸ carpılırsa, (3x2e3x + 2xye3x +y3e3x)dx + (x2e3x +y2e3x)dy = 0 ¸
seklinde denklem elde edilir. B¨ oylece, py= qx= 3x2e3x+ 2xe3x+ 3y2e3x olup
denklem tam dif. hale gelir. C ¸¨ oz¨ um i¸ cin f(x, y) = (x2e3x +y2e3x)dy
+h(x) se¸ cilirse ve gerekli integral alınırsa, f(x, y) = x2e3xy+1 3e3xy3+ h(x)
elde edilir. Son ifadeninx’e g¨ ore t¨ urevi alınırsa, ∂f(x, y) ∂x =p(x, y) =
3x2ye3x + 2xye3x +y3e3x +dh dx 9
elde edilir.p(x, y) de˘ geri yerine yazılıp gerekli sadele¸ stirmeler
yapılırsa, dh dx= 0 ve buradan dah =c olarak bulunur. Bulunanh de˘ geri yerine
yazılırsa ¸ c¨ oz¨ um, x2ye3x+1 3y3 e3x+ c= 0 olur.C =−3c i¸ cin ¸ c¨ oz¨ um
yeniden d¨ uzenlenirse, (3x2y +y3)e3x =C olarak da yazılabilir. 9 9˙ I.T.¨ U.
Matematik B¨ ol¨ um¨ u, Durmu¸ s Da˘ ghan 10
* Elemantary Di erantial Equations and Boundary Value Problems, (6.Basım),
Boyce, E, DiPrima, C. * 2. Birinci Mertebeden Diferansiyel Denklemler * 2.8. Tam
denklemler ve integrasyon ¸ carpanı Problem 27: dx+ (x y−siny)dy = 0 ile verilen
diferansiyel denklemi i¸ cin bir integrasyon ¸ carpanı bularak ¸ c¨ oz¨ um
yapınız. C ¸¨ oz¨ um :Verilen denklem i¸ cin, p(x,y) = 1, q(x,y) =x y−siny olup,
py= 0 , qx=1 y den denklem tam dif. de˘ gildir. Uygun integrasyon ¸ carpanı i¸
cin, py− qx=−1 y olup, µ= e py−qx −p(x,y)dy i¸ cin µ= e 1 ydy=y ¸ seklinde
bulunur ve verilen denklem bu integrasyon ¸ carpanı ile ¸ carpılırsa, ydx+ (x+
ysin y)dy= 0 ¸ seklinde denklem elde edilir. B¨ oylece, py= qx= 1 olup denklem
tam dif. hale gelmi¸ s olur. C ¸¨ oz¨ um i¸ cin f(x, y) = ydx+ h(y) se¸
cilirse ve gerekli integral alınırsa, f(x, y) = xy+ h(y) 11
Diferansiyel denklemler çözümlü sorular
Download this Document for FreePrintMobileCollectionsReport DocumentReport this
document?Please tell us reason(s) for reporting this document Spam or junk Porn
adult content Hateful or offensiveIf you are the copyright owner of this
document and want to report it, please follow these directions to submit a
copyright infringement notice.Report Cancel
This is a private document.
Info and Rating
Reads:841Uploaded:11/15/2010Category:Uncategorized.Rated:Copyright:Attribution
Non commercial
FollowAhmet Can AfatsunShare & Embed
Related Documents
PreviousNext
p.
p.
 p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.
p.More from this user
PreviousNext
170 p.Add a Comment

SubmitCharacters: 400
Print this documentHigh QualityOpen the downloaded document, and select print
from the file menu (PDF reader required).Download and Print
You Must be Logged in to Download a DocumentUse your Facebook login and see what
your friends are reading

and sharing.Other login optionsLogin with
FacebookSignupI don t have a Facebook accountemail address (required) create
username (required) password (required) Send me the Scribd Newsletter,
and occasional account related communications.
Sign Up Privacy policy You will receive email notifications regarding your
account activity. You can manage these notifications in your account settings.
We promise to respect your privacy. Why Sign up?Discover and connect with
people of similar interests.
Publish your documents quickly and easily.
Share your reading interests on Scribd and social sites.
Already have a Scribd account?email address or username password Log In
Trouble logging in?
Login SuccessfulNow bringing you back...
« Back to LoginReset your passwordPlease enter your email address below to reset
your password. We will send you an email with instructions on how to
continue.Email address:
You need to provide a login for this account as well.
Login:
Submit
Upload a Document
Search Documents Follow
Us!scribd.com/scribdtwitter.com/scribdfacebook.com/scribdAboutPressBlogPartner
sScribd
101Web StuffScribd StoreSupportFAQDevelopers /
APIJobsTermsCopyrightPrivacyCopyright © 2011 Scribd Inc.Language:EnglishChoose
the language in which you want to experience Scribd:EnglishEspañolPortuguês
(Brasil)Diferansiyel denklemler çözümlü sorular
La Place