You are on page 1of 11
‘VURSLAG VAN MUN OVERSTFEKPOGING NAAR ENGELANG EN DAAROP VOLGENDE CHVANGENSSE.* “+ Het was ongeveer Juni 1941, dat min reeds Langen tijd gekoes- terd plan cp de een of aadere wijze naar Engeland te vertrekken vas~ “te vorm aaunam, . In den eersten tijd na de capitulatia had ik gedacht in jlederland 2elf voldceide goed werk te inmuen doen, redeuea waarom ik de ver- Klaring heb onderteskead, waarop ik in Juli 1940 uit krijgegevangen~ selap werd ontelagen, i Ik heb geprobeerd in den Cphouwdieast eu dater bij de voorbe- iding voor den Arbeidsdienst dergelijk werk te verrichtea. Mi ble echter, dat dit hier bijua niet mogelijk was. In November 1940 nam ik mijn outelag en bond mj daarna niet mecr dn een of andere Suactie, Onder het inom van studeeren diee? ik ultkij\en naar andere mauderen om iets te doen, Ik moast hierbij het incouvemieut acceptecren bij ta- de in te wonen, aangezien 1k met mijn gezin niet kon leven van mija waeht sald, GP Cece: Toen echter de Japansche dreigins tegen Nederlandech Inddt steeds groctor werd en een aanval op dit gebied maarsehiinlijk, Leek het mij noodzakeljk de groote risico te acceyteeren en een poging te doen naar Engelard te komen. Ik ueende, dat men mij daar mu beter. kon gebruiken dan in Nederland, Terwijl’ik met dit plan besig was, iovam ik in contact met den Officier M.S.D. 2e Ki. H.J-Bouvy, Deze verielde mij, dat. een poging had gedaan om over te steken. Wj had met ¢en klein bootje, voorziea van een buitenboordsmoton.op de zeevering bij Petten(N.H.) willen starten, Door, onhandigheid van een andere ploeg, die zich bij hen had wangesloten was echter de Duiische wacht gealarmeerd, in actie goxomen en had hem overvalien, Bouvy had weten te ontsnappen, doch de luitenants ter zee der 20 daese AyNoldeviiny Hevedsotact on W.baigeraas aren gesrepen, kwamen Overeen samen weer een poging te doen, doch op de eenig julste wiize, a.1, de groctate gehelmhouding te betrachten, met zoo min mozeljk helpers te werken, alles eheel em al zelf voor te bereiden en nists aan het toeval over te late. Als esnige mede~ werker kozen wij de luitenant ter zee der 2e ile J.@ildacus, De redenen dat ik ui) juist wet deze beiden inveex dergelijke gevaarlijke situatie durfde te steken, waren dat, 2 het geveeht van Hs. “van Galen" op de Nieuwe Watorvieg hadden meegemakt. en zich daarbij 200 hadden onderscheiden, dat xj waren .voorgedragea yoor de MGW.0. Dit laatste was mij bekend, doordat dkna de capitulatie op. Stafbureau te den Helder was gevlaatet. Daan had dk uit hoosde vau mijn dicust van de govechtarapporten en voordrachten kennis ge~ women, Boveudien hadden beiden aan de-verdediging van Rotterdam te land medegewerkt o. ich hierbi onberdspelijk gedragen. Het ieken mij dus bij ultetek gecchikte kaweraden voor een dergelijke oaderaeming. Als oudste dor zoeofiicierem behielé ik mijy zooals logisch, het comando voor tijdens de voorberesdin; en uitvoering der cuder- nening, Hiernede vin,en zi accoord. Het is dan ook op ‘rond hiervan, dat ik’nij geroepen gevool een meer uitvoertg veralag in te dienen en ook over geicende officicren uitgebreid te rapporteeran, DE VOO.UUARIDING VORR HMI VERTREK. Bij de voorbereidonde besprekingen kwamen wij tot de slotdon, dat de cenize manier oni in Engeland te komen was met een klein mo- torbectje de Noordzee over te steken, Hoewel dit natuurlijk zeer veel scvaren neebrengt en in vredestid een derelijke onderneming krankzinnig zou worden senoomd, leek ona ait veiliger dan anders ma~ aleren, vooral omdat wij op dezé wijze 200 min mogeijk van anderen af~ hankel{k waren, Vat de inricnting van de boot detreft, leek ons noodig een ingebowwds motor te hebon, net sen zeiltuig voor nosdgeval. Wij gin gen ni bi verschillende batrouwbare jachtverven zoeken maar een gt Sohikt sloepje en zoo kyano. wi ook terecnt dij de wert, die de boot- ges had neleverd, waarmede Bouvy, Lo.garaar, eng. indertijd hun over~ Steelegiug laddén willen dovn, ol. de jachtwert van den heer Doornbos te Diemen, Wiser voadcn vy iets var once’ geddng en de heer eres oe goed vaderlander, was bereid om he! omn redelijke pie beeft bil der. good werk & Pisico vas hem te groct. re D Op deze plaats past daa cok een wocrd van te “deering te voor dezen Nederlander, die heel veel coed werk heeft. verricht. 7 Zcover mj bekend, was onze boct de aesde, die de uec*\Doormbos | gereed maakte voor "Engelandvaardera" Heleas bleek de boot let geurhilct om met zeiltuig te worden uitgerust, zoodat wij voor noodzeval, noast de iugebouwde motor nog een zyare buitenboordsmotor als reserve kochten. llet gereeé~ makea yerliep voorspoedig on het was vooral da ovvicder M.8.D, Bouvy, die hierbij tcezicht hield. Helaas waa de contréle der Dudt~ Scher zoc scherp gevorden, dat slechts kort proefzestoomd kon » worden, Zocdoende hadden wh geen absolute zekerheid, dat alles in orde was. 3 3 whe Sildacus en ik bemoeiden ons vooral met het»zockea asar e6n gap~ stize startplaate en net het in orde maken van het zeevaartungege deel, De moeilijiheden warea groot, want door het toenemend asnta? "Engelandvearders", hadden de Duitschers steeds meer en uitgebrei~ der bevalingsmaatregelen genomen. De meest. guastige puaten om te Staxtien waren’ gecoupronittcerd, Seraakt en er stendea Duitsche wachten, a a ee Wij zijn in menige gevaarlijke situatie geveest tijdeus onze veelwul~ alge verspiedingstochten. Het was dijv. uaar op het. kantje afy dat Wij_op verbodea terrein in Meek van liolland ontsnapten aan een plot~ seling opduikende Duitsche patrouille on nog wel toraijl wil de etat- kaarten van dis etreek op zak hadden! Bij een andere gelegenheid wisten wij waar met veel moeite de nicuwesierigheid van een Duiteche soldat te bevredigen, toen wi 's avonds laat druipuat van de regen 4m eon hotelletje te Hypolytishoef om cen onderkemen moasten vragen FOES Mandal, SF sary We een maandenlange studie der mcyelijkheden besleten wi) te star ten op de W~punt van \ioringon. Dit was de vrowgere Jendingaplaste van de beurtachipper ult Holland, die hier op het 2iz. pant Quaran- tadne met zijn zeilvlet aanlegde. Op cen mooi glooiend deel van de Wieringsche dijk was een ultgezochte gelegerthoid om de boot t¢ was ter te laten, direct in diep water(3 m.) cwemuond hebben wi) daar Ge kust, ovgelocd on wl) mvemen tot dé conclusic dav het vragen Ansteldiep, dat door de dik naar de Hellandsche kust was atgedané neg steeds een zeer behoorlijke diepte had. Verdor krocen wij Inzage van de minuutbiaden van de micuwste ¢p= nemingen in de Waddenzee, die door cnkcle jonge luitenants tor zee net de wotorloodaboct ifo.3 werden ultgeveerd, Ik bestudeerde deze Vol belangstelling en was behalve voor ons gedecltey zeer geInte- Fesseerd voor een niguw ontstaan vaarwater Vlak onder de afsluit~ Aik met con diepte van 3 m, Men ken hier dj wijze ‘van-spreken —» meeren 1ai36 de dijk, Ik nea van deze gegevens zeer goednota, ome dat zi} gezamenlik met de ons bekeade wellicht van belang zouden- iaumen zijn om in een coup - deamein in hes benit te geraken vende kop van K,Holisnd, de afsiuitdjk, Vieringen en een bruggshoofd op. de Frissche wal om op deze wijze een recitstreeksche weg te openen door Frieslaud en Greningen naar N.Duitschlaad, ‘bit zou in sen zeker stadium van de invasie van belang amen zijn. Dit plan speelde mij doer de ;edachten, teen ik de bewacing en ver= dedizing van dit gobied nauviourig open. Ik hoedde: mi orgvuldig’ met iemand hierover te spreken. Ook Siliacus en Bouvy wisten adet precios de roden, dat ik mi uoc voor dit gebted interesseerde, © Ock de Devakdilg en -verdedicin: van het viteqvels "ie Kooy" heb ik goed bekeken, Hier was a.l. een groep nacht jajera gostationneerd, die opereeide op de ijn Alimaar-jicorm, een der gerexelde videgrou~ tob van do HeAcFs uachtbombardeuentey! testuicen-Tk aad ner eon gocde elogenhedd voor con dagaanval met boule on nitratieurs op de opeatelde Jroep, te 110 van het "aaienbeiken eskader" en op: verbijven van Ge bedienizsmansehappea. * Het meoicte in deze dagen waa de boreddwillighold waarmede zoo- velen one hulp en inlichtingen verstrekten, Tedereen waarmeda, wij in ccntact Joamen, sloofde zich voor ous uit’ en het waa meb con. deakhsar gavocl, dat ik dat alles in mij opuam, om het naar ik hoop- te in Bageland 40 lamnen vertellen. att Zoo kroeg ik van ean bovriende relatie, de hoofdredactaum vam hot dagblad "de Tijd" iar,l.G.A.Uchiichting, sour iateressanso vens over do wijze wagrop de Puitschers do pera regeerdoa on Led goode wonken voor de propaganda van de “Oraajezondon", D zitter van de R,K,staatspart, wilon lir,'T.Verschmur yerscha da gegevexs over hot zoo juist tot stand gebrachte over. de 6 groota partijon, turwil hij op min verzoek cen getireet over do togstand van het, eogoabiile en) cht. C Als laatste kwesties die Dleven op te loesen,restten de ean~ Koop van 200 Lbeazine en het verveer van de docs van Diemen naar het punt van tewaterlating op Vieriugen, Door een bevriende reletie van Houvy loramen wij in contact met ao Sigensar van een verhuicautc, de keer dann te Diemen, aie voor het yerveer van de boot en de beuzine kon zorgen. De boctilengse 6m 45, breedte 1 m 65, diepgang 9 du.), op zin draaggestel van 4 bakfiets~ wielen paste precies in de groote meubelwaven. Aangezien wij nog ruimte aan bocrd over hadjen, becloten wij-em fen aavtal passagiers mede te nomen, vocral ook om de zeer heoge kosten een beewje te verlichten, Dit ware 3 te de luitenant-viieger Ned.Leger J.Besch; 2e de cadet-sergeant. ‘Kon.N.I.Leger Jy +0. lice y 3e de Joodsche student H.Cohen; gn 42 de heer R.A.E.Cort van der Linden, die medeging om ih Enge- wand in naam van de "Ordedienst" bes; prekingen te voeren met de Re- georing. Deze orgautsatio verkeerde in ernstige moeti{kheden, door Gat + 100 der leidende figuren door de J.D, gearrostesra wareny Hoowel wij deor onze goede voorbereiding vrijvel, geen miglukking wweesden, usmen wij toch de voorzcrg, zorgvuidig onae verdediging +e everwegen, voor het geval wij onvérhcopt toch de Luitechere in hhanden vielen, Hierdoor hebben wij weten te voorkomen dat een onzer medewerkers in de gevanjenis kwam en ten slette hebben wi san onze hanaig opgezette vordedizing te danken, dat wij ous leven konden redden, 2 DE UPEVOERING VAN HET PLAN. Yoo lover dan op aterdag 20 September 1941 de vertrekdatum. Te boot was volledig In orde on uitgerust met alles wat mrotig zijn kon, Het weer was gunstig. Hr stend woldevaar eon vrij harde OnWint maar toch ock weer ulet zoo sterk, dab uitstel noodig was. Ren hoc. ge barometerstand maakte vast weer waarschiinljk, Het was doukere Maans wat tovens samen viel. met awaar uitetrokkend ti op het t4é~ stip, det wij in het Melawin zcuden zijn. Yin, isameraden Bouvy en Siliaeus branen met de hen vergezelishde pasaazters Bosch, v.d.dlikke en Cohen 's morgens vroe,; Diesen op de Werf. van Doornbos, waar zij hielpen de boot in te laden in de ver— Indeaute, Siliacus en v.d,Slixke reden met deze wagen mede om hem-op ‘het startpunt te brengen. Bouvy reisde met Rosch eu Cohen mot de trein en autobua, torwil de heer Cort v.d.Jinde mij vergezelde naar den Felder, waar wij op onze fietsen atesen om og eon laatate verken- ningstocht te maken naar Iuisduinen, de haven enz. Bij donker, ongeveer ten 9 u 00 kamen wif’ samen op de starts Plaats, \ecr Bieok ona de spontane medeweriding van dedereen. De velduachter van het nabijj;clegen dorp de lioukes stond in burger met een Jauzenroer op zijn rug op post. om de nieuwegierijen op een afetand te houden, Twee matrozen te ki., die van de meubelwagen- eigenaar hadden gohoord wat er zou gebeuren, waren mede zelomon om te holpen, Alice verliep prachtig, slechts een kort hachelijk oogenblik, toon 41 der bakfictewielen van het draaggestel zich beef, terw{- de boot nog niet geheel tea water was, Met verecnde lcraciits: span~ ning kam deze toch onbeschadivsa te water. Wij syrongen erin, een iaatste groet ean de achterblijvenden. Bouvy zette de itotor den, dic keurig geruischloos was jemaakt en zacht als een schaduw verdwenen wy in het nachteljk duister, zonder dat de Duiteche wacht, die 2 lar verderop op de N,Hollandache kust zat, tots yemerkxt had. itz begon net moeiliiketo deol, n.2. de weg te vinden zonder te. ding van lichten e.d, De eenize Aanwilzing was het belecp dor saaxen. Hiertoe hadden wij behalve Loodijjnen ook ecn voor nachtgebrutk ge- Poodgemaakte slagseard aan boord, I stoomde eerst mot volle kracht vanult het startpunt recht Noor, teneinde direct flink vri) te kemon van de kust, Onderttisschen stak S4liacus voortdiend met eo slag: ara de diepte. Op cen zeker oogenbiik krozon wi) grond. cg 13 Gum, ij hasaen dus eon amgeloopen, de vraag was eckter of het 9.8, of B.B. zijde van het Vacrwater woo. On dit ult te Ak dost voor. De dlepte verminderde duideljk, dus we sabia tn oan a 4, Tk ging nu West vocr liggen, Inderdaad vam serst weer diep water en daeras de bank, Ik zat mi aan de goede zijde, aangezien ik de B.B,'s bank moest vasthcuden. Deze volgde 1k um op de 12 dim. Ign, instwrende wenneer ik teveel en uiteturend wanneer ik te weintg water kreeg, Alles ging prachtig de kcers die ik velgde klopte tet de dieptelin oy de kaart, iets wat de gehipper van de reddingbeot i in den Helder, doen Bot, wien ik op dit punt advies hac gevraacd betwijfeldc. Het verloop was echter zoo duideijk, dat ik niet neodic eordeolde on ven tijd tot tijd weer diep water op te zoekenvom te ken of ik udet te ver op de bank kam. De keer dat ik het decd bleek, cat hiervoor geen vrees behoefde te bestaan. Op deze wijze kwam ik ondanke de gevaarlijke navigatie snel voor-- uit, Op een gegeven oogenblik ken ik m aan het wijzigen van het be- loop der bank, dis seherp naar het W.Z.W, ging ombudgen, zien, dat w) Dil het ialzwin waren aangekonen, Gn hiorever gokerneld te habocn dep 4k neg eon @ind in N.1ijke koers tot het lood # m, diepte gar. Tk wiet dat ik nu in het midden van ket Walzvin zat en legde op het konpas koors op het midden van het zeogat van Texel. Voile icasit on met een ctivige ebstrcom mee.-voeren wi hierop af. Ondanke de ware belading maskte onze cloep een bevrodigenda sucl~ heid deor het water. Te ligging in vrij sterk bewocen zee was goed én ondanks hot lage toord ‘vam maar veinig water over, Wij hicldon nu zeer scherp ultkiic; wi] naderdon imzers het Zeogat van Texel, waar 4 patrcuillevaartuigen rondiruisten en waarvan de eevers, speciaal de Heldersche wal muaar bevaakt waa door vee wlt- kijken, “luchtafweerbatterjjen, luisterapparaten, ez. Plotseling kre- gen w§ een lange, lego donkére schim in zicht) die ar ik vermoed= de eei deel van de dijk op Texel was. Tk hield mi scherp Zuddelijk sen er minderde vaart tot wij zekerheid zouden hebben over de Plaats, Nog voor wij weor tot dieptestekon konden overgaan iiepen wi) echter met con Licht schuren vast. Nu was de wal eck duidei./ker zichtbaar geworden, De donkere schim bleek de Harsens en de havenéijk te zijn €n wij zaten dus op de Zuidval! Vet oon paar man gingen wi) voorzichtig te waver en duvden dé sloep viot en veort ging het. Naar schatiing was ik 600 m. van de wal a? en dua begon dk in een groote boog vohd te etoomen om het midden van het vaarwater op te zoeken, zonder te dicht ée Harsens te naderen, Ineons kreeg ik toen op ongeveer 3 streken over S,E. een bevakiigevaartuig in zicht, dat heel langzaam stoomde, Door zijn groctere suclneid kon ik onbenérkt oor hem over Loopen, Wel werd ik hierdoop wat te dicht tegen de wel gedrukt, doch ik ging au in cen stroomrafaling varen, vaarin door het witte schuim onze met het 908 op Se dageauoutiage Yn") Liekt geschilderde boot minder opvies, DIE was hot eenige dewakingevaartulg dat ik zag. Zoover ijn inlichtingen gingen was juict twee dagen tevoren de gasbooi in Helsdeur opnieuw golegd, Ik wist echter niet ef deze al Bangestoken was, Wlervan had ik laten afhangen, of ik op de slag= geard hot Uolousat zouuitioopon, of de directa weg zou kiezen door het Vestgat, Dit laatete trok mj het meoste aan, aangenien ik hier minder mijnen verueeddc, Ineens zagen wij net blauwe onderbreken Licht van de gasbeei en dus voeren wij met volle kracht het Weatgat uit, waarbij geregeld slaggaard stoken vastlocpen voorkwai, Wij idepen zoo door, tot het-6 k.g. lood ons cau diepte van 12 m, sangat on wij ons dup tuim vrij wisten van de Haakacrenden en mai legden wij koers W.ten Z. op ongeveor Great Yarmouth aan, De toon Stand yan de zee was gunstig en de boot ldup best. De stemming was bina ultbundig, want het greote yevaar was voorbi en er reatten ens allecn uoy’naar de bekruistuzevaartuizen on overdag vijandelijke vilogtuigen. Incens viel op, dat de mctor steeds heoter werd. Hen onderzoek wees ult, dat de buitenb-ordskoeling niet functione -rdo, ir zat aiutes anders op dan stopron. Het cuvel bleek utet te klaren, zonder ~ Licht te iuaken en dat durfde ik niet toe te staan. aangezien er belruisingsvaartuigen in de nabijheid Konden gin, Wy wileen mi ver= der stoomen met de hulp ven de puitoubcoraanoter. Seze sloeg schtor niet aan, asagezien de moterkop door overkemead water nat ge2Laen was, Er dat dis nite andere op dan érijvende het Gagiicht af te waciten, Voor anker gaan Leek mij nist noodig, aangesien wi) zoover buiten waren, dat wy uit de zuiging der zeegaton waren, | Wi vustten dus eonige uren en bij het krieken van den dag be- gon het zoeken naar de fout. Spoedig draaide de motor weer en leg- de ik koere West. Het was ondertusschen jenesl licht gewerden. Heb zicht was zeer slecht docr een vrij aware ochtandaével. Ineens doen don in het Neorden denkere silhoustten op, Hot bleck een formatie te ain van 9 Duiteche mijnenvezers, die in ktelliuie recht op onze Plaats aacstoomden, Wij draaiden wat wij draaiea konden om een 200 @root mogeliike afstand te maken, Snel nin.en wi vecr alle zekerheid de in bemwaerde paketten verpakte booken, Iwanten, tijdueiften, eng.) die wij medegébracht hadden vocr Jo ’Regeering ex “ok onze bude venboordsuctor, aan touvtjes tot op het waver. Het gelulcte niet te ontkemen. Ineeas merkte mon one blijkbear op, Ben der Duitechers scheerds wit ce linte en kvam recht op ons aan, De afstand was blijk- bear net to Klein gowsest on hadden zi) ons outdekt, Geruischioos listen wij m caze paketten, buitenboordemotor, Kijkers en eudere instruneaten in de golven verdwjnen, Ik liet Bosch ain witte overhemd uittrekken cn aan een haak opsteken en Bouyy stopte de wotor, Dat hielp, er kan geen yuur, de mitraiileurbeman- ning, die op post was Sckomea, ging weer weg én daar schoot do Duitscher lanjezij. Ons spel was verloron, wi] waren in gevangenechap! Meu éeed nog eon poging onze shoep’op te slecpen, dit ging Schter 200 ohandig, dat deze zcnk en de iim jesacden moest worden, Het vas met een zeker gevoel van spijt, dat wij ons acheepje, waaraan Wi zooveel zorg besteed hadden, ia de golven zagen verduiinen, doch het was z00 beter, want nu kon'men imers nict meer constatecren, hoe zorsvuldig de voorbereiding was seweest. GaVANGEN, Direct begon aan boord al liet verhocr, Voordat wij echter ge- vangen geuomen waren had ik onze passagiers nog eens de verklar: gen die 2ij moesten afleggen voorjehoudén en hen vocral 9p het hart gedruict om z00 weinig mogeljx te zeggen en steeds Bouvy, Siliacus en mjzolf te uoenen als voorberviders en verantwooréeljken voor de uitvoering van de tocht. Zoo geschiedde en het waa ous on gemakke- ijk ons aan het vooraf opgestelde schema van verdediging te houden. Zonder ons voedsel of iets te verstrekkon hield men ons op het voorschip gevangen, waar wij in nette kleeren zaten te rilien van de koude, Segen den middag werden wij in Hoek van Holland bin« nengebracit, waer wij door de Duitsthe wateryolitie worden overgor nomen, Weer verhooren, zonder einde mot de noodize badreigingen, ooh zondor gevelaploging. Wen wilde one dvingsn de naan van dah ieveraucier vau de boot to nocnen. Dit weigerden wij aauvankolij coh toon dleck dat mon dit tot isdere prijs wilde weten en voor’ iste fou vemgdoinzen on or achior to Renny Dab Ak op Bat lastet de naam van don heer Doornbos genoumd, hierb{ vertrouvend op de afopraak, die-wij met. hom voor nnodgeval hadden gewaalct. Nauwlijke wiet mon zijn naam of direct vertrokken ean ‘paar man. met cen aute om hem te gaan arrasteeren, 'g Avonds last, terwiil ik in hot provorsthiis doodme op een suerix ge stroozak lag te slapen, ging plotseling de dour open; het lickt Kaipte aan en voor mij stond Doornbos met mijn ondervrager. Wij worden geconfrontesrd. Ton Doornbos vevraagd ward wie ik was, answoorade hij prompt zooals onze afgpraak was: "Ja, dat is de luitenant ter zee Hijmans van de Nederlandsche Zeereddingsdianst". Do hoer Doorn- bes verklaarde dat hij niet beter eiat of het bootje was voor deze officicele instantie, die voor de Dultachers werlte, bestemd, Iie desande dat’ voimondiz on zeide do heer Doornbos met ‘opzet om de tuin geledd te hebben, Ondanke ons goede sancaspel celuicte het niet om Doornbos vr te lrjjcon. Horst zes weken lator by de zitting van do Jeriseraad werd hij vou veaproken ea vrgeiaten. Natuurlijk wilde men ook weten wie het bootje vervoerd had van Dionen naar Wieringen, Ik vertelde toen, dat wi Zeliolpen waren door een man die wi tocvallig in cen caté outmost hadden, Wij waren echter net hem overeen.ekouen ouze uemen niet ta kenpen, teneinde eliaar niet te kunnen verraden. Wij allen hielden dit star en stjf volen — tenslotts uoest men het wel accepteeren, VUFMAAL VooR DE KRUCSRAAD, Hadnt het orderacek afzeloopen was werden wij op 23 Sopteuber {941 over cbracht ‘naar de gevauijouts te Scneveningenthet fh ~ hotol".) Al heel spoedig daarop, 4 en 5 jioveaber iam stan, seaiee See eet Core oor Con Wwilzaraaé van de Duitsche Keriie. Het Bleck, Gat wou onze waak had sane.sevodsd met de zroep wan dé \ludtereth em 200 Keldevin, Langeraar, v,d.stadt en cg deodeche ras 4@ tne Yeaant Tursreyer, die gevet waren bij de pogiag in dehoorl an dutty De aaiklacht iuidde: a(voci de beroe.sofvieieren) het breien Wan het seceven eereweord(slieen doodstrat mozelijk) ¢ Rhet is orustige mate hulp verleosen aan den viandidoodstrat of 2 Levenslang) g het veriaten van het bezette gebied zonder verging van de autoriteiten, (maxim 5 jaar tuchthuis), Voor onze. pheog was de Ssancuv-oging mot de~anderé plovg o: Stigy omdat doze zich aivt Zee mauwicurie op do versed ane Pe Yoorbereid als wi. Took hebben ack zj hun witerste beet vaiaen, Het hoofdpuut van onze verdediging was, dat wij aac? ease meomiig het eerewoora niet gebroken hadden, %t dit slechte sprak van strild tegen Dultachlend e:: Duiteehé belangen eehane. Wy vorileorden naar Ved,ladi# te willen om dit te hhelpen verdedi;en tegen de Jg~ pausche agressic. De Duitsche prop: sauda had altijd met veel nadrak betec.d, Gat Iudi8 behouden voor iederland, een Puitsch, Delang was. Wen viel ons aan met het argument dae do Uagelschen ons niet naar iAGAE gouden iaten vertrekicen' en dat het alienaal mar practjes Wee Teps Miertegenever steiden wij, dat indion de Duitechers veugeliten, Gat tun ofticieren in het tuifentand werden gelocrd, zi cat cok one moesten coon, “ij hadden immers geen bewijzen van het ‘tegendeel! Zoo hebber wij ons eeadrachtig en met klem verdedizd en wij sumdake ten het sencezen vrijcesroken te worden op de fatale punten, Coren Woordbreuk én stounverlécaing aan de vijaud en sleclive verocsdeelé te worden wegeus het onbeyoegd verleten vaa het bezette gebied, De straffen varieerden tusachen 66n jaar(de heer Gort v.diLiaden wegeliis Zin hooje leeftijd) en vier daar tuchtlmis). De heer Cort, v.d.Liaden had Zoo moosterijk sin rol Zesveold, dat hj vals een volicomen’ oncos yaarlifk man werd sangeaien, aie eon uitvineing op musiekcorton iy Amerike ten z¢lde wilde maken. Do motiveerin: van lit vonnia, zooals die aan cage advocaten is Voratrelt wea zeer in ons voorgcel opzesteld, maar dit moont atet baten, er velgde geen bekrachtiging door den’opparbavelliesber der» Duftsene strjdivackten de gencraal Christiansen. Sr lem nu een aiouwe zitting voor een andere irijgsraad van de Duitsehe Marine op 26 on 27 Februari, Deze zitting verliop ongeveer aualoos aan let voorsacude proces, De fiscaal eisckte im eehter an teseasbellang met de vcorsaaude imal de deodsirat wesens eerevoordbreuk en stein. Yerioo.ins van den vijaud. De uitepraak was echter weer in roots Linen Jelijk aan de veorgaanae. : Teh tweeden male werd echter het yonais ulet acwaard doorden gpperbevelheaber ei tezelikertijd werd de zaak ontaonen can de Kies racd vei de Marine en in handen festeld vau de irijgsraad van de Yanduseht, ij werden op 3 Juli 1942 overgebracht maar de wevaugenie in Utrecht (Gausstraat). Dit lantove vas voor ons ulet onguastie want Von een S.D. gevaagends lovauen wij m onder de vasrmacht, Deze trad Pedelik op. Wager, witgemerzeld 1 erustig verawalct Jovamen wij in Utrecht aan, waar wij door de betere behandeling yelukkig weer Lets van case verloren kracht herwonnen. Lutussehen waren onze vooruivgichten veel ougunetiger sewordan,. Tientallen Sland—vaarders" waren ter dood. veroordeeld en gefu- sitieord. Ook de kapttein-viieger Ruys de Pores, die veortion dacen vé6r ons gevat vas ou. in procesaen, kort voor dié van oas tof socste gelijke stragfen veroordecld, werd in 3¢ aauleg ter door veroordeeld * on gotxscutaerd. “ee Nicttegenstaande dit verlorea wij de uwoed iiet en ook eduréude ict, 36 proces op 10 en 11 Augustus waren wi) wor. waardig’en beleefA, - maun verbotou ia/cnze verdediging. lion kvam tidove att proces adet 1? fot, con ultepraak, aangezien ton nog ale getudze wilde hos. Yeorheen Alfred Nobel en Co., werden cntsvelfagsrena.tanen voor iandnjjnen vervaardigd, Ik werd nu hierbj gepiaatst, Het meerendee1 van dé menschen die nior werkton waren pélitieke scvaugonen, iii) kwamen er voor de eerste maal tcen de werkplaata nog ulet geheel, gereed was, Wij hadden toen een moode gelegenheid om overlies te ple= Ben of wij zouden weigeren voor de corogsindustrie te werken, Wi} kwamen echter tot de slotsom dat dit effectioos was, Men kon ons inmers cwingen, Wij besloten dus wel te werken, maar zoo gced moge~ lik te saboteersn, De eanige die uiteinderjk veigerde, een Hngelech~ man, kwam 14 dagen op water en brood ’n de boeien. Hij werd daarna. in @en militaire Keernakerij te werk gesteld. Het sabsteeren hebben wi maandanlang vol kunnen houden tet groo= te woede van de opzichters; dis de fout maar niet konden vinden.en steeds Kaagden dat enorme ’partyjen werden atzekeurd. Men slaagde er gohter toch in de productie op te voeren, docr steods meer niet-po~ Litdeke gevangeucn in dit bedrijf te werk'te stellen en deze dimV, dn heg gaheim toegestovt brood en sigarctten to: meerdere arbeid te brengon, Let ct werd nu heftigsr on cavaarlijker, ms Op zekeren dag, ik werkte toen aen de loopende tend wilde men de Froductie opvoéren tot 12,000 ontetekingeapparaatjes per dag en men bepaalde dat doorgewerkt moest worden tot dit bedrag bereikt werd, Wi waren echter vastbesloten te vechtan vacr ioder atukje minder] Juist élenzelfden dag hed men uit de afgelewrde voorraad ongeveer 1000 stuke nog brulktare gevorden, Dib wisten wi en Wi redeneerden mi dat deze hoeveelheid, die witeindoljk ook door ons Was gemaakt medetelde voor de dagpréductie, Het tempe van de are beid werd dus zoo geregeld, dat om 11 uur ts avondstuy waren om 7 vur 's morgens begonnen}’11000 st.gereed waren, dus samen mot de 1000 aie er al waren, de geeiscite 12000, Wi fielden ou op mob werken, : en Duitsche gevaugene, die met ons werkte, verried de opzet en de opzichter riep ons terug aan het werk. Dat weigerden wi en bleven met de arisen over elkaar zitten, Scheiden, razen, tieren, onz. hielp niet tegen de taaie vastbesloteuheid, Voor dezen dag hadden wi) gevonnen! “ny Den volgenéen morgen begon cen uitgebreid onderzosk aaar de rad~ @raaiers. Yerbij warén weer Duttache verraders in het spel en eon andere Nederlander en 4k werdenamge'rs als degenen die heb ar beidstempo hadden geregeld. Het resultaat was een. pak slaag met de guimiknuppel, de eenige mishandeling die ik tijdene mijn evangen= Sekap cndergean heb, Tk ward tevens voor straf overgebracht naar het tuchthuis te Siegturg(8 ian. over de Rin bij Bonn). Wier waren de omstandigheden veel ongunstige: dan in Rheinbach, Gelukkig trof ik het toch nog, Ik werd geplaatst bij een zg “eonmando", sen groep gevangenen + 40 man sterk, die werken meesten 4n cen machinefabriek in het nabijgelegen plaateje Hennef, ier was Ge behandeling zeer goed, De directie van de fabriek Desohouwde ons els normale arbeiders en het eten was behoorljk, Wijs ccvorden door mijn crvaringon in Rheinbach volgée ik m oon andero tactick, Ik wist my het vertrouwon van de leiding te verwer= ven on traé op als toik, Toon wij er kwamon worken, werd von nicuwo afdceling voor d¢ corlogeproductic in bedrijf gostcld, dic. bestond ult 16 machines, allen bediead docr gevangenen. Ik kreeg hierover: de leiding. Door listig praten met de See eee kwem ik ach- ter alles en al spoedig wiet ik welke hocveelheid er per dag gepro~ @uceerd moest worden, om loonend te xin. Ia overleg met mijn mede= gevangenen werd Quast met heel veel noeite en na lew oefenen dit bedrag gehaald en daarna hielden wi dit als dagelijksohe taak, Ik bereikte hiermeda, dat men over ons werk tevreden was en het voor~ nasnste, dst men geen poging meer deed om ons op te drijven, Met gavaxcenen is dit heel eceuvoudig te den, voorel waar zeker 13 maal zoovel gemaakt ken worden! Zoo bleef gedureade 8 maanden alles pais en vreé en mijn eenige zorg was ervoor te waken, dat men niet zou mavken) dat vil soovel tid over tedden! Ik kreeg otecds meer vrijheid in de Yabriek en kon gaan waar dl wile zonder dat er aanmeriing op kvam. Hiervan maakte ik gobrudic om propaganda te bedrijvan onder de arbeidera van vreemée natdionali+ teit on cok onder de Puiteche arbeiders, Tk had daarbj veel sucoi en mijn invloed werd zeer groct, Ik stichtte eeliter geen ondergrond= sche organisatie, daartos leek mij de t nog niet gekomen, Na aanhouden was ik’erin geslaagd om ock Howvy op dezelfde cabriek te kniigon, ais electrisch lasscher, Met hem en enxe,e anderen hadden wi de dituatie in handen en wij waren zeker, dat men cne ingeval van eon byzondere ontwikeling, zou gehoorzaneil, foen in Augustus 1944 alles 200 vocrspoadig ging en het einde nae bij Beheen, verdubbelda ik mij propagendaveriaembeden. Ek iad ele ter het ongeluk, dat de aandacht van oniele partijleden om mij viel. en zi verdenkingen tegen a ees Op 1 Septerber kwamen ineens twee Duitsehe arbeiders, dle mij beloofd hadden, ic in geval van nood te h rhergen, mij waarschuwen, dat er gevaar dreigde, Voor ik eehter kon viucktén werd ik door de bewakers terucgebracit naar het tuchtmis, Tk kwam daar aan met een leeliik rapport, Ik werd besehuld: opraiiing, propaganda maken, verspreiden van valsche jerueutentiungel~ ache radio) on bet eritisedron van het "Welwmachtebericht". Dib meer dan voldcende om naar een couceutratiekasp voor nwt! “gen vangonen gestuurd te worden, wear men binnen 2 maanden dood Wade 10. Het govaar, kermende verweerde ik mij tjocne het voorondersces yer= beten. Mu kwam de groote verrassing, de divocteur van hee tocken tude was blikbaar al zoo onder 6: indruk vac de Spmarech der Amerikanen, die tot-Fupen en Malmedy evoreord warsa ast beter oordéelde mij niet te ctrazfen. ty a Werk dn een werks plaate in de inrichting zolf, waar ik weer sin do draatbank iwame, ik was op sen buitengewoon golukkige wijze san een yroesel: ontkomen. Er werden wel. meuschen om leo! wat minder onist: nen nuer dit concentratiekaup gestuurd) Met mooie rapport da bes waord gebleven, Het bevindt zich met de anéere beacheiden in mijn dossier te Siegburg. Door deze verandering van werk ging ik erg acuteruit. In plaate van in de beloorlijk inserichte barak yan de fatriok, sat ik Aude een tnerige col met allerled ongedicwtc, viooion, waudiuizen on tud~ zen, st geen mogeljitheid kon mon zich fturvan névriitens Het was in deze afzichtelijke sfeer, dat onus lnatste en zwaarste be~ proeving zich ging afspelen, Het Rénversentooen waarep lang on hand geverkt woest worden, verzwakte het lichasm en maakte ona vatbaar Voor @llerlui siekten, De waterleiding werd door bonbardementen #00 maar getroffen, drt zij onhersteloaar gewcrden was, dus gean bad en geen schoon linsen,joed meer, Deze van luizen vergeven’h-len werden getnvectserd met de vioke typhus. Onrustbarend en niet te stulten groep de zickte om sich heen, Er wap geen water, eer. ontsmettingamtddezen, geen verple~ ging en geen mediojnon, ‘ie werd dus con kwestle van lange nabunslije Kon weg genezen of eilendig omionen, Op 1 Maart was dé toestand z00 ernstig geworden, dat voor de gem heele gevengenis de quarantaine werd afgekendigd. federeen bleef in de celien nog slechts enkele Eos werkten, Trouwens het kon efgen- 2ijk ook niet anders, want de bombardementon hadden de electricitelcc. toevoer totaal afyesneden en ons buiten te laten werken leverde extra faexr op voor de burgerbevolicing, Om althans lets te kunnen doen riep men vrijwillizers op voor het verplegen der zivken, Bouy en Langeraar, die zich ru ook weer in Siegburg in het tuchthuis be- Vonden, hetbén bierbi) zeer goed werk iinnen doen. dok ik gaf mi op, maar werd niet geuonen, omdat ik ais politiek onbetroumbaar bekend stend, Op 19 Mart waren de Anerikanea zoover cevorderd dat zif lange de Sleg lagen, 4 lm. ten Zuiden van Siezburg. Een zenuwashtige stemming begon te heersehon. Vet zou er gebeuren? Zou onze bevrjjding zoo epoe~ Gig komen, dat de Duitschers ons geen leiaad meer xonden doeh? — De dagen verstrexen in groote spanning, de Amerikanen voerden alechta enkela verkonaingen Wit tot in Ge stad, maar darby biser het Usel akelig waren de korte artilierlebeschietingen, die van tijd tot tid werden uitgevoerd op ons gebcuw, waarbij verschillewie Slachtoffers vielen, doordat wij niet uit de cellen uochten, terwijl Ge deuren van de celien niet te forcecrou waren. Ook alt wae eon kwestie van efwachten wien het treffen zou. Ikzelf ontanay ter- nauwernood, tosn een grauaat van 15 c.m. eanige meters onder min cel in een werkplaate incloeg. Het regends spriugstukken, puin en steenen, dogh niemand werd gewond. Later bleek dat de Amerikenen, vele batterjjen tegen Siesburg opjesteld haaden en Gat zi) zichop ong insohoten, aansezien ons gebouw de geheele omseving domineerde, Intussehen bleek ons uit. viugschriften de situatie, Vij bevonden ous dn het uiterate Zuiden van het ingesloten Roerebled, Honderdan Kilometers vorderop stonden ai de Amerikaansche panteerdivisies! Het duurde nog tot 10 April tot de bevrijding eindelike nam, Siege ‘burg. capituleerde op bedretving met een artilleriebembards.1ont en Ye middags om 2 uur zagen wij de esrste Amerikaaneche patroudlies, Na 3 jaar en 9 maanden waren wij due eindeljk bevrijai Het was de hoogste tijd. De Wleityphins Woedde varsolurdiccol piel. Op ton totaal van 2000 man‘had men 1100 gevLilen, waarvan bina met docdelijke afloo} Op 23 Mart had de Gostapo alle sevangencn opgehaala die nog niet Veroordeel4 waren, ongetcor 100 mnnen en vrouwen, Waarondar vorm) Schillende dis vidktyphus hadden. De arue weuschen werden 2 katy verdorep in het beso docdgesshoten, Laver bleek, dat dit lot ons allen had moeten treffen, Pe wreisletter van Siegburg had opdractt gezeven alle politieke evangenen te fusilleeren zooals dit ook in

You might also like