c
 



 


 



Michelle Oosthuyzen Ȃ 3611205
Cursus: Nieuwe Media en Participatiecultuur

De recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten hebben geleid tot een debat over de
impact van technologie op de samenleving in het algemeen, en het revolutionaire
potentieel van sociale media in het bijzonder. Het discours lijkt grotendeels in twee
kampen te zijn verdeeld, waarbij oude rivalen opnieuw het gevecht met elkaar aangaan.
Vanuit de cyberoptimistische hoek komen positieve geluiden van o.a. Clay Shirky en
Andrew Sullivan over de rol van nieuwe media in relatie tot de gebeurtenissen in het
Midden-Oosten. Dit utopisch getint gedachtegoed is ook herkenbaar in representaties
van nieuwe media in het populair discours (Schäfer, 2011, p. 25). Aan de andere kant
zien we cybersceptici, gerepresenteerd door o.a. Malcolm Gladwell en Evgeny Morozov,
die zich geroepen voelen om hun kritische standplaats in te nemen en het optimisme
rondom de rol van social media een halt toe te roepen. Deze binaire splitsing leidt tot
een eendimensionale kijk op de werkelijkheid.

DzThe Revolution Will Be Twittereddz, met deze uitspraak luidde Andrew Sullivan in 2009
het debat omtrent de ǮTwitter-revolutieǯ in het Midden-Oosten in. Vervolgens blijft de
focus binnen dit debat op de vraag of we inderdaad kunnen spreken van een Twitter -
revolutie; ja of nee. Ten eerste doet deze benadering af aan de complexiteit van de
situatie. Ten tweede zijn we getuige van de misleidende werking van het gebruik van
een term zoals Twitter-revolutie. De neiging van het populair discours om onbekende
fenomenen aan de hand van bekende termen te verklaren (Schäfer, 2011, p. 25), heeft
ertoe geleid dat een term zoals Twitter-revolutie zijn eigen leven is gaan leiden en voor
iedereen een eigen betekenis krijgt. Dit resulteert in misopvattingen en leidt bovendien
de aandacht af van andere belangrijkere ontwikkelingen die zich hier aantonen.

Volgens cybersceptici betekent het erkennen van een Twitter-revolutie, het erkennen
van Twitter als dé oorzaak van de golf aan revoluties in het Midden-Oosten. Het creëren
van een causaal verband tussen technologie en sociale verandering, zou zwaar tekort
doen aan de diep gewortelde economische, sociale en culturele kwesties en niet te
vergeten de rol van de burgers in hun opstand tegen autoritaire staten. Dit maakt
Gladwell (2010) duidelijk door te stellen: DzSocial media canǯt provide what social change
has always requireddz. Cyberoptimisten worden beschuldigd van een eendimensionale,
cyberutopische visie op de werkelijkheid.

Opmerkelijk is echter dat op academisch niveau, cyberoptimisten dit causale verband

over het algemeen niet claimen. Zo stelt Clay Shirky (2010), zogenaamd één van de
grootste cyber optimisten aller tijden, over de Presidentsverkiezingen van Iran in 2009
het volgende:

DzPolitical insurrection is never solely driven by technology. (ǥ) th e source of those

protests in Tehran, as with all protests, was the willingness of the people to defy
their government. This does not mean, however, that those protests were like all
previous ones (ǥ).dz

Ook Jay Rosen, sterk voorstander van burgerjournalistiek en bekend om zijn uitspraak:
DzThe people formerly known as the audiencedz, benadrukt de valse beschuldigingen en de
scheve verhouding in dit debat:

DzAlmost everyone knows itǯs not as simple as saying Twitter or Facebook ǯcauseǯ
revolutions. Almost everyone knows itǯs foolish to discount social media and peer-to-
peer communication as new and potentially disruptive forces. Grown-ups trying to
puzzle through what is actually happening will have to leave the sandbox in which
the debunkers and their straw man playmates throw headlines at each other.dz
(2011)

We kunnen dus concluderen dat zowel de cyberoptimisten als cybersceptici van mening
zijn dat het vaststellen van één enkele oorzaak voor een revolutie, te kort do or de bocht
is. Dit betekent echter niet dat sociale media geen significante rol hebben gespeeld in
recente revolutionaire ontwikkelingen in het Midden-Oosten (Shirky, 2010; Sullivan,
2009; Lynch, 2011). Aan de andere kant lijken cybersceptici de katalyserende en
organiserende rol van sociale media als communicatie middel te onderschatten en
devalueren. De grootste en luidste cyberscepticus, Evgeny Morozov, schrijver van DzDzThe
Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedomdz, stelt in een e-mail interview met
washingtonpost.com het volgende:

DzWhether it has helped to organize protests -- something that most of the media are
claiming at the moment -- is not at all certain, for as a public platform Twitter is not
particularly helpful for planning a revolution (authorities could be reading those
messages as well!).dz (2009, 17 juni)

Cybersceptici zoals Gladwell en Morozov, wijzen op het gebrek aan bewijs en het feit dat
revoluties ook plaats hebben gevonden zonder het bestaan van sociale media: DzPlease.
People protested and brought down governments before Facebook was invented. They
did it before the Internet came along. (ǥ) in the French Revolution the crowd in the
streets spoke to one another with that strange, today largely unknown instrument
known as the human voicedz (Gladwell, 2011).

We moeten ons inderdaad niet laten verleiden tot allesomvattende conclusies waarbij
het bewijs voor gemaakte claims achterblijft en het fenomeen wordt gehyped met
behulp van het populair discours. Daarnaast is het wel belangrijk rekening te houden
met de bredere historische context van het debat en alle mogelijke factoren die een rol
spelen, waardoor een zwart-wit benadering van het debat wordt vermeden. Politieke
revoluties zijn complex en benodigen een complexe sociaal-politieke analyse, waar
Freelon (2011) een goede aanzet toe geeft. Hopelijk zal dit leiden tot diepere inzichten
met betrekking tot de rol van nieuwe media in onze samenleving, zoals bijvoorbeeld de
evolutie van het Arabisch medialandschap (Lynch, 2011).

È



Freelon, D. (2011, 29 januari). ±
 

 


 
 
Geraadpleegd
op: http://dfreelon.org/2011/01/29/we -need-revolution-in-rev-framing/


Gladwell, M. (2010, 4 oktober). Small Change: Why the revolution will n ot be tweeted.
a
 
 
Geraadpleegd op:
http://www.newyorker.com/reporting/2010/10/04/101004fa_fact_gladwell#ixzz1GnI
QH1hO

Gladwell, M. (2011, 2 februari). Does Egypt need Twitter? a
 
 . Geraadpleegd

op: http://www.newyorker.com/online/blogs/newsdesk/2011/02/does-egypt-need-
twitter.html#ixzz1GggriiAd

Lynch, M. (2011, 15 januari). Tunisia and the New Arab Media Space.  
.
Geraadpleegd op:
http://lynch.foreignpolicy.com/posts/2011/01/15/tunisia_and_the_new_arab_media_s
pace

Morozov, E. (2011, 15 januari). Picking a fight with Clay Shirky.  
.
Geraadpleegd op:
http://neteffect.foreignpolicy.com/posts/2011/01/15/picking_a_fight_with_clay_shirky

Rosen, J. (2011, 13 februari). a
a




a




  Geraadpleegd
op: http://pressthink.org/2011/02/the -twitter-cant-topple-dictators-article/

Schäfer, M.T. (2011). !


 
 "
#
$ 



a 
 


 
.
Amsterdam: Amsterdam University Press.

Shirky, C. (2010, 6 januari). The Twitter Revolution: more than just a slogan.  


% 
Geraadpleegd op: http://www.prospectmagazine.co.uk/2010/01/the-
twitter-revolution-more-than-just-a-slogan/

Sullivan, A. (2009, 13 juni). The revolution will be twittered. a


. Geraadpleegd
op: http://andrewsullivan.theatlantic.com/the_daily_dish/2009/06/the-revolution-will-
be-twittered-1.html