25.04.

2011

www.tugaykececi.com
25.04.2011 2
 Mısır'daki piramitler,
Leonardo da Vinci'nin
Mona Lisa adlı tablosu, ay
çiçeği, salyangoz, çam
kozalağı ile benim sağ
kolum ve sizin
parmaklarınız arasındaki
ortak özellik nedir?
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 3
 Altın Oran
Matematik ve sanatta, bir bütünün parçaları
arasında gözlemlenen, uyum açısından en yetkin
boyutları verdiği düşünülen, geometrik ve sayısal bir
oran bağıntısıdır.

Eski Mısırlılar ve Yunanlılar tarafından keşfedilmiş,

mimaride ve sanatta kullanılmıştır.

25.04.2011 4
 Bir doğru parçasının (AB) Altın Oran'a
uygun biçimde iki parçaya bölünmesi
gerektiğinde, bu doğru öyle bir noktadan
(C) bölünmelidir ki; küçük parçanın (AC)
büyük parçaya (CB) oranı, büyük parçanın
(CB) bütün doğruya (AB) oranına eşit olsun.

Altın Oran; CB / AC = AB / CB = 1.618; bu

oranın değeri her ölçü için 1.618 dir.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 5
Altın Oran, pi (π) gibi irrasyonel bir sayıdır
ve ondalık sistemde yazılışı;
1.618033988749894...'tür.

Bu oranın kısaca gösterimi: olur.

Altın Oranın ifade edilmesi için kullanılan
sembol, Fi yani Φ'dir.
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
25.04.2011 6
 Fibonacci sayıları ile Altın Oran arasında ilginç
bir ilişki vardır. Dizideki ardışık iki sayının oranı,
sayılar büyüdükçe Altın Oran'a yaklaşır.
233 / 144 = 1,618
377 / 233 = 1,618
610 / 377 = 1,618
Dizideki bir sayıyı kendinden önceki sayıya 987 / 610 = 1,618
böldüğünüzde birbirine çok yakın sayılar elde 1597 / 987 = 1,618
edersiniz. Hatta serideki 13. sırada yer alan 2584 / 1597 = 1,618
sayıdan sonra bu sayı sabitlenir. İşte bu sayı
25.04.2011 "altın oran" olarak adlandırılır. 7
 Altın Oran'ın Oluşumu
• Altın Oran'ı anlatmanın en iyi
yollarından biri, işe bir kare ile
başlamaktır.

• Bir kareyi tam ortasından iki eşit

dikdörtgen oluşturacak şekilde
ikiye bölelim.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 8

• Dikdörtgenlerin ortak
kenarının, karenin tabanını
kestiği noktaya pergelimizi
koyalım. Pergelimizi öyle
açalım ki, çizeceğimiz daire,
karenin karşı köşesine değsin,
yani yarı çapı, bir
dikdörtgenin köşegeni olsun.

Sonra, karenin tabanını,

çizdiğimiz daireyle kesişene
kadar uzatalım.
25.04.2011 9
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
 Yeni çıkan şekli bir dikdörtgene
tamamladığımızda, karenin
yanında yeni bir dikdörtgen elde
etmiş olacağız.

İşte bu yeni dikdörtgenin taban

uzunluğunun (B) karenin taban
uzunluğuna (A) oranı Altın
Oran'dır. Karenin taban
uzunluğunun (A) büyük
dikdörtgenin taban uzunluğuna
(C) oranı da Altın Oran'dır.
A / B = 1.6180339 = Altın Oran
C 25.04.2011
/ A = 1.6180339 = Altın Oran 10
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
• Elde ettiğimiz bu dikdörtgen ise, bir Altın
Dikdörtgen'dir. Çünkü uzun kenarının, kısa kenarına
oranı 1.618 dir, yani Altın Oran'dır.

Artık bu dikdörtgenden her bir kare çıkardığımızda

elimizde kalan, bir Altın Dikdörtgen olacaktır.
25.04.2011 11
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
Kare çizildikten sonra yanda kalan küçük bir kare ve
çeyrek çember çizip bunu asıl dikdörtgenin içinde
kalan tüm dikdörtgenler için yapalım. Bunu
yaptığınızda karşınıza bir sarmal çıkacaktır.

25.04.2011 12
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
 Doğadaki Altın Oranlar

25.04.2011 13
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
• Temelinde altın oranı yatan sarmallar doğada şahit
olabileceğiniz en eşsiz tasarımları da barındırırlar.

• Bunun sarmaldaki yayların daima aynı biçimde olması

ve yayların büyüklüğünün değişmesine karşın esas
şeklin (sarmal) hiç değişmemesidir. Matematikte bu
özelliğe sahip başka bir şekil yoktur.
25.04.2011 14
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 15
25.04.2011 16
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
25.04.2011 17
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
 İnsandaki Altın Oranlar

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 18

Bedenin çeşitli kısımları arasında var olduğu öne sürülen ve
yaklaşık altın oran değerlerine uyan "ideal" orantı ilişkileri

şemada yer alan M/m oranı her zaman altın orana denktir:
M/m=1,618
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 19
İnsan vücudunda altın orana verilebilecek ilk
örnek; göbek ile ayak arasındaki mesafe 1 birim
olarak kabul edildiğinde, insan boyunun 1,618'e
denk gelmesidir. Bunun dışında vücudumuzda
yer alan diğer bazı altın oranlar şöyledir:

Parmak ucu-dirsek arası / El bileği-dirsek arası,

Omuz hizasından baş ucuna olan mesafe / Kafa boyu,
Göbek-baş ucu arası mesafe / Omuz hizasından baş
ucuna olan mesafe,
Göbek-diz arası / Diz-ayak ucu arası.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 20

 İnsan Eli
Parmaklarımız üç
boğumludur. Parmağın tam
boyunun İlk iki boğuma
oranı altın oranı verir (baş
parmak dışındaki
parmaklar için). Ayrıca orta
parmağın serçe parmağına
oranında da altın oran
olduğunu fark edebilirsiniz

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 21

 Akciğerlerdeki bronşlar altın
orana göre dallanma yapar.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 22

DNA daki Altın Oran
Her tam turunda 34 angstrom
uzunluğunda ve 21 angstrom
genişliğindeki çift heliks spiral yapısı ile
bize altın oran sayısını en belirgin
şekilde veriyor. 21/34=0,61

Kalp Atış Grafiği Ve Altın Oran

Kalp Atışları Ekg cihazında görebileceğiniz
gibi kalp atışlarının büyük kapak ve küçük
kapak açılışları arasında geçen zaman, iki
büyük kapak açılışındaki zamana oranı da
altın oran yani 0,61 dir.
25.04.2011 23
.. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ ..
• Mimar Sinan’ın yapmış olduğu Süleymaniye ve
Selimiye Camileri’nin minarelerinde bu oran
görülmektedir.

25.04.2011 24
 Piramitlerdeki Altın Oran
Doğanın bu sırlarını bilen
ve inceleyen Eski Mısırlılar
piramitleri bu ölçülere
uygun yapmışlar; her bir
piramidin tabanının
yüksekliğine oranı yine
altın oranı veriyor.

Ayrıca piramitlerin dizilimi yani bulundaki bölgeye

yerleşimi de bize altın spirali verir. Sonuç olarak
piramitler hem kendi içerisinde hem de birbirleri
arasında altın oran içermektedir.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 25
 Sırası gelmişken Piramitler hakkında
biraz bilgi verelim:
• İşçilerin olağanüstü bir
çabayla günde 10
metreküp taşı üst üste
koyduklarını kabul
edersek Keops
piramidinde yer alan
yaklaşık 2.5 milyon
metreküp taş, 250.000
gün, yani yaklaşık 664
yılda yerleştirilebiliyor.
Oysa piramitler 20 ila 30
yıl arasında bir sürede
tamamlanmıştır.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 26

 Piramit dev bir güneş saatidir. Ekim ortasıyla Mart başı
arasında düşürdügü gölgeler mevsimleri ve yılın uzunluğunu
gösterirler. Piramiti çeviren taş levhaların uzunluğu bir günün
gölge uzunluğuna eşittir. Bu gölgelerin taş levhalar üstünde
gözlenmesiyle günün 0,2419 bölümünde yılın uzunluğu
yanlışsız olarak saptanabilir.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 27
• Keops piramidinin yüksekliğinin 1 milyarla çarpımı
yaklaşık olarak güneşle dünyamız arasındaki
mesafeyi verir. (149.504.000km)

• Keops Piramidinin Taban çevresi, yüksekliğinin 2

katına bölünürse pi=3.14 sayı bulunur.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 28

• Piramitlerin üzerinden geçen meridyen
karaları ve denizleri tam iki eşit parçaya böler.

• Piramit, kimin adına yapıldıysa, onun

bulunduğu odaya, yılda sadece 2 kez güneş
girmektedir. Bunlar da onun doğduğu ve tahta
çıktığı günlerdir.

• Piramitlerin içerisinde ultra sound, radar,

sonar gibi cihazlar çalışmaz.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 29

• Gize'deki üç piramit aralarında bir Pisagor
üçgeni olacak şekilde düzenlenmişlerdir.
Bu üçgenin kenarlarının birbirlerine göre
oranı 3:4:5'dir.

• Büyük Piramit'le dünyanın merkezi

arasındaki uzaklık, Kuzey kutbuyla
arasındaki uzaklığa eşittir ve ayrıca kuzey
kutbuyla dünyanın merkez arasındaki
uzaklığa eşittir.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 30
 Peki ya Dünyamızın Altın Oran
Noktası nerededir?
• Mekke şehrinin kuzey
kutup noktasına olan
uzaklığı ile güney kutup
noktasına olan
uzaklığının oranı tam
olarak 1,618 yani altın
orandır.
Ayrıca Mekke şehrinin Güney kutup noktasına olan uzaklığı
ile iki kutup arasındaki uzaklığın birbirine oranı yine
1,618’dir.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 31
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 32
• Tüm insanlığın ortak yer belirleme dili haline
gelmiş enlem boylam haritasına göre de Dünyanın
Altın Oran noktası Mekke şehrindedir.
• Mekke’den günleri değiştiği ve gün dönümü çizgisi
olarak belirtilen sınıra olan doğu uzaklığı ile batı
uzaklığının birbirine oranı da yine 1,618’dir.
• Ayrıca Mekke’nin gündönümü çizgisine batı yönlü
uzaklığının, dünyanın o enlemdeki çevre
uzunluğuna oranı da şekilde görüldüğü gibi yine
şaşırtıcı şekilde Altın oran yani 1,618 sayısını verir.
• Tüm harita sistemlerindeki bir kaç km olan ufak
farklara rağmen Altın Oran noktası Mekke
şehrinden asla dışarı çıkmaz ve Kabe’yi içine alan
Kutsal Bölge dairesinde kalır.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 33

25.04.2011 34
25.04.2011 35
25.04.2011 36
 Ebced Hesabı ve Harflerin
Sayısal Değerlerini Kullanmak
• “Ebced” kelimesi, Arap alfabesindeki harflerin
kolay ezberlenebilmesi için, harflerin
birleştirilmesiyle meydana gelen 8 anlamsız
kelimenin ilkidir.
•
Ebced, ilk kelimenin adı olduğu gibi, aynı
zamanda diğer kelimelerin tümünün de
adıdır. Yani ebced, eski alfabeye verilen addır.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 37
• Ebced hesabında geçerli olan her harf için bir rakam
değeri belirlenmiş ve bu rakamsal değerler
arasındaki çeşitli işlemlere göre de ebced hesabı
ortaya çıkmıştır.

• Sanılanın aksine Ebced hesabında harflerin sayısal

değerleri Arap alfabesinde sıraya göre değil,
İbranice ve Süryanice'deki sıralamaya göredir. Arap
alfabesinde harflerin bugünkü sıralanışı daha sonra
benzer harflere eklenen noktalar ve bu benzer
harflerin yanyana yazılmasıyla oluşmuştur. Ebcede
göre harflerin sırası ve değerleri söyledir:

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 38

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 39
• Kullanıldığı yerler kısaca şöyle sıralanabilir:
• Günlük ihtiyaçlarda:
Özel notlar ve ticarî ilişkilerde kullanılmıştır.
Meselâ: 100 akçe alacağı olan birisi alacaklı olduğu kişiye bir
kağıt üzerinde bir kaf harfı yazıp gönderince hem alacağını
istemiş, hem de konuyu aracıdan saklamış oluyordu.

• İsim sembolü olarak:

İki veya daha fazla kelimenin sayı değerlerinin aynı olmasından
istifadeyle birini söylemekle diğeri kastedilmiş kabul edilerek
halk arasında kullanılagelmiştir. Meselâ: “Muhammed” kelimesi
92′dir. “Aman’ kelimesi de 92′dir. “Mevlevî” kelimesi de 92′
ettiğinden bu kavramlar arasında bir alaka kurulmuştur.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 40

• Çocuğa isim verilirken:
Doğum tarihinin bir kelime veya bir, iki isimle belirlenmesidir.
Hangi isimler çocuğun doğduğu seneyi ebced hesabıyla verirse, o
isimlerden biri çocuğa verilmiştir. Meselâ: H. 1311′de doğan
çocuğa “Mahmud Bahtiyar”, “Süleyman Hurşid”, “Yusuf Mazhari’,
“Ömer Rıza” ve “Recep Servet” gibi isimlerden biri verilebilir.
Çünkü bunların herbiri 1311 etmektedir.

• Kitap ve Makalelerde:
Eskiden kitapların önsöz, giriş, takdim sayfaları ile numara
almayan sayfalar hep ebced alfabesine göre numaralandırılmıştır.
Kitapların ay ve sene kayıtları, yazı bölümleri ve madde başlıkları
hep ebced düzenine göre tanzim edilmiştir.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 41

• Resmi devlet kayıtlarında:
Devlet arşivlerinde yer alan birçok resmî belgeler,
tutanaklar, fezleke ve mazbatalar, tarihler başta
olmak üzere vak’anüvis kayıtları, vakıf kayıtları ile
sayım ve envanter hesapları hep bu hesaba göre
tanzim edilmiştir.

İlimlerde:
Fizik, matematik, geometri ve astronomide sıkça
kullanılmıştır. “Sa’fas” kelimesinin harfleri
kullanılmıştır. Astronomide buyük rakamlar “ğayn”
harfinin birkaç tekrarı ile de sağlanabilmiştir. Ebced
hesabı, musikide de kullanılmıştır.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 42

• Cifr ve Vefk ilimlerinde :
Ebced hesabı ayrıca cifr, vefk gibi ilimlerde,
astrolojide, define aramada da kullanılmıştır.

• Tasavvuf ve Din ilimlerinde :

Ebced hesabının tasavvuf ve din ilimlerinde
kullanıldığına şahit olmaktayız. Özellikle “Kelime-
i Tevhid” veya “Esmâ-i Hüsn”a”dan bir ismin kaç
aded zikr edileceği ebced tablosuna göre tayin
edilir. Kur’an tefsirlerinde ve hatta Kadir
gecesinin tayininde de ebcedin kullanıldığını
bilmekteyiz.
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 43
• Tarih düşürmede :
Ebced hesabının en fazla en fazla kullanıldığı yer hiç şüphesiz tarih
düşürmedir. Bunun için o olayın tarihini verecek ustalıklı bir kelime
veya mısra söylenir ki, hesaplandığında o olayın tarihi ortaya çıkar.
lşte “tarih düşürme sanatı” adı verilen bu sanat divan edebiyatı
boyunca kullanılmış ve bütün kültür varlıklarımızın kitabelerinde yer
almıştır.

• Eski ve gelecek olayların tarihlerini bulmada:

Özellikle Kuran-ı Kerim ve hadislerden yapılan çalışmalarla geçmiş ve
gelecek olaylara ait tahminler yapılmıştır. İstanbul’un Fethinin
“beldetun tayyibetun…” cümlesinden çıkartılması gibi. Bediüzzaman
Said-i Nursi’nin Sikke-i Tasdik-i Ğaybi adlı eserinde bununla ilgili çok
sayıda örnek bulunmaktadır.

Kaynak: İsmail Yakıt, Türk-lslam Kültüründe Ebced Hesab ve Tarih Düşürme,

44
ötüken Ist. 1992.
 Bir Not:
• Ebced ve Cifr arasında fark vardır.
• Cifr; İstikbalde muhtemel olacak işlerden haber
veren ilmin adıdır. Buna göre sembolik şekiller
ve harflerin ebced sayı karşılıkları üzerinde
yapılan yorumlar, bu sahayla meşgul olan
kimselerin başvurdukları yollardan biridir. Ebced
ile cifr yöntemleri arasındaki en önemli fark:
Ebced gerçekleşmiş olanın, cifr ise
gerçekleşmesi muhtemel olanın ilmidir.

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 45

25.04.2011 46
 Drake Denklemi

25.04.2011 47
 N= R x fp x ne x fl x fi x fc x L.
Ns: Samanyolundaki yıldızların sayısı;
Fp: Gezegen sistemlerine sahip yıldızların oluşma
oranı;
Ne: Böyle bir sistem başına çevre koşulları göre
yaşam için uygun gezegen sayısı;
Fl: Hayatın başladığı, yaşanmaya uygun gezegenlerin
oranı;
Fi : Akıllı canlılara ait yaşam biçimlerinin geliştiği
gezegenlerin oranı;
Fc: Haberleşebilecek teknik düzeydeki uygarlıkların
geliştiği gezegenlerin oranı;
FL: Böyle bir gezegende söz konusu ileri uygarlığın
süresinin o gezegendeki hayatın toplam süresine
oranı olarak tanımlanmaktadır;
(N) ise, Samanyolu’nda üzerinde kendisi ile
haberleşilebilecek teknolojik düzeyde uygarlık
barındıran gezegenlerin, bulmak istediğimiz sayısını
N = 2400 Uygarlık verecektir.

25.04.2011 48
25.04.2011 49
 Matematik bize neler kazandırır?
Günlük Yaşamda;

· Düşünceleri açık ve kesin olarak belirtebilme

· Sezgisel egemenlik ve sağduyu sahibi olabilme
· Açık ve kesin anlatım gücü kazanma
· Bağımsız ve özgün düşünme alışkanlığı geliştirme
· Yeni düşünceleri kabule hazır olma
· Kendine güven duygusu geliştirme ve güçlü
kişilik özelliklerine sahip olma
· Problem çözme becerilerini geliştirme ve bu
becerileri gerçek yaşam problemlerini de içeren
matematiksel problemleri çözmede kullanma

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 50

• Eğitim Hayatında;

· Verileri sistematik olarak düzenleyebilme ve

yorumlayabilme
· Usavurma yoluyla doğru sonuçlara ulaşabilme
· Temel ilişkileri bularak bir problemi çözümleyebilme
· Özgün düşünebilme ve araştırabilme
· Özel kavramları kesin olarak genelleyebilme.
· Matematiksel usavurma, istatistiksel usavurmanın
doğasını ve sınırlılıklarını kavrama
· Sonuca ulaşmak için bilimsel düşünme ve usavurma
alışkanlığı geliştirme
· Düzenli çalışma alışkanlıkları ve bir konu üzerinde
yoğunlaşabilme gücü geliştirme
· Problem çözmede hesap makinesi ile bilgisayar
kullanmayı öğrenerek matematiksel iletişim kurma
· Bir görevi sistematik olarak ve mantıksal bir biçimde
tanımlama alışkanlığı geliştirme

25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 51

 Matematik kaygısını
yenmek ve matematikte
üstün başarılar
sağlayabilmek herkes için
mümkündür!

Yeterli doğru sistem ve

teknikle anlatılabilsin!!!
25.04.2011 .. // Tugay Keçeci.... www.tugaykececi.com \\ .. 52
25.04.2011 53