Το κάστρο της Πάτρας και ο

ρόλος του στο αστικό τοπίο

Το αντικείμενο
 Μεθοδολογικά
• Θεωρητικά
• Ιστορικό
• Μετασχηματισμός του αστικού τοπίου σε
σχέση
έ με το φρούριο
ύ
• Σύνοψη
ύ οψη
 Θεωρία
• Το κάστρο ως περιβάλλον στοιχείο
• Το κάστρο ως περιβαλλόμενο στοιχείο
• Το κάστρο ως παρατηρητήριο
• Το κάστρο ως παρατηρούμενο
• Το κάστρο ως «αστικό κενό»
• Πανόραμα
• Επανένταξη στο αστικό τοπίο
Ιστορικό

Επιστροφή
 Ιστορικό
• Βυζαντινό κάστρο αρχικά
• Εναλλαγή κατακτητών και μεταβολές στην
εικόνα του κάστρου και της σχέσης του με
την πόλη
Μετασχηματισμός αστικού τοπίου

Επιστροφή
Το κάστρο I

Σχέδιο Γεωργίου Τσονακίδη

 Το κάστρο II:
Αρχιτεκτονικά στοιχεία
• Ο
Οχύρωση
ύ συνολικού
λ ύ εμβαδού
β δ ύ περίπου
ί 26 στρεμμάτων
ά
• Διακρίνουμε δύο μέρη:
α) Τον ευρύ τριγωνικό εξωτερικό περίβολο με
πύργους και προμαχώνες, τον οποίο περιέλαβε
από τιςς 3 πλευρές
ρ ς του βαθιά
β τάφρος,
φρ ς και

β) τον εσωτερικό περίβολο που υψώνεται στην ΒΑ

γωνία του Κάστρου,
Κάστρου σε φυσικό ανάχωμα
ανάχωμα. Ο
εσωτερικός περίβολος φέρει 6 πύργους-
προμαχώνες περιμετρικά αλλά και δεξαμενή και
κτίρια
ί στο εσωτερικό
ό του.
 Κάστρο και αστικό τοπίο
• Το κάστρο ως
περιβάλλον στοιχείο

Giacomo Rossi – Χαλκογραφία 1687

Το κάστρο ως κυρίαρχο στοιχείο I
Το κάστρο ως κυρίαρχο στοιχείο II
(ήδη ερείπιο)
 Η πόλη στο χρόνο I:
Δίπολο κάστρο - λιμάνι
Το ρυμοτομικό σχέδιο του Βούλγαρη
Η πόλη και το κάστρο σήμερα
Το κάστρο ως παρατηρούμενο
Η κορυφογραμμή στο θαλάσσιο
μέτωπο του λιμανιού
Μετασχηματισμός αστικού τοπίου Ι:
Η οδός Αγίου Νικολάου το 1900 και
σήμερα
Μετασχηματισμός αστικού τοπίου ΙΙ
Μετασχηματισμός αστικού τοπίου
ΙΙΙ:
 Το κάστρο και ο κοινωνικός του
περίγυρος
• Γύρω από το κάστρο συσσώρευση της
ργ ής τάξης
εργατικής ξης
• Μεταξύ κάστρου και λιμανιού
συγκέντρωση της αστικής τάξης
• Το κάστρο αποτελεί για πολλά χρόνια
εμβληματική παρουσία στην πόλη
 Σύνοψη
• Το κάστρο ακολουθεί την μοίρα των οχυρώσεων που χάνουν τη
σημασία τους
• Η σχέση του με το αστικό τοπίο μετασχηματίζεται στο χρόνο
• Η άναρχη και χωρίς σχέδιο και όραμα,
όραμα εξέλιξη της πόλης,οδήγησε
πόλης οδήγησε
σε αδιάφορο αστικό-πολεοδομικό ιστό
• Συνέπεια των παραπάνω είναι, η φιγούρα της πόλης να είναι
αδιάφορη και να αποκλείονται ευχάριστα αστικά συμβάντα
• Το κάστρο αντί να συμβάλλει στην ποιότητα του πολεοδομικού
ιστού συμμετέχει περιστασιακά στην ζωή της πόλης ωσεί παρών.
• Η εξέλιξη της πόλης στηριζόμενη στους νόμους της αγοράς οδηγεί
σε χαοτικές –απάνθρωπες συνθήκες γιατί δεν ιεραρχεί τις ανάγκες
της πόλης σύμφωνα με τις ανάγκες των κατοίκων
• γ
Αναγκαία η επανένταξηξη στο αστικό τοπίο με
μ εκπόνηση
η η στρατηγικής,
ρ ηγ ής,
έτσι ώστε να κλείσει το αστικό κενό κενό.
 Βιβλιογραφία
• Κάστρο της Πά
Κά Πάτρας. ΣΣτο:
http://el.wikipedia.org/wiki - 10.6.2009
• Σύ
Σύντομη ιστορία
ί του Κά
Κάστρου της Πάτρας.
Πά Στο:
Σ
http://artdiadrasi.wordpress.com/20008/08/16/
patras castle story/
patras_castle_story/
• ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ – ΒΕΡΡΑ, Μυρτώ: Το
Κάστρο της Πάτρας.
Πάτρας Εκδόσεις Υπουργείου
Πολιτισμού, Αθήνα 2000
• ΒΡΕΤΤΟΣ Λάμπρος: Το κάστρο της Πάτρας
ΒΡΕΤΤΟΣ, Πάτρας,
Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1993
 Η…συμβολή των Άγγλων στην έρευνα:

Το κυπαρίσσι που ήταν πλάτανος!

• O Leake – Βρετανός στρατιωτικός,

ρουφιάνος των Τούρκων και δήθεν
περιηγητής (1777-1860) είδε το 1806 στην
Πάτρα και αυτός το γιγάντιο κυπαρίσσι που
θ ύ ζ στην Πά
θαύμαζαν Πάτρα οι περιηγητές
έ των
περασμένων αιώνων, όπως ο Wheler.
Βρισκόταν ένα, δύο μίλια στα νοτιοδυτικά
και είχε περίμετρο 21 πόδια. Μέσα σε 150
ρ
περίπου χρόνια
χρ χόντρηνε
χ ρη δύο πόδια.

• (σημείωση: η σωστή πληροφορία: το

κυπαρίσσι ήταν πλάτανος! ... )