Trưӡng phái quҧn trӏ hành vi

KhácvӟitrưӡngpháiquҧntrӏcәđiӇnlàtұptrungvào
tәchӭcvàcáccôngviӋctӯkhíacҥnhcӫacáckӻsư,
trưӡngpháitiӃpcұnhành vi tұptrungnhiӅuhơnvào
tháiđӝvàhành vi cӫacánhânvàquátrìnhlàmviӋc
theonhómvànhұnthӭcđưӧctҫmquantrӑngcӫacác
quátrìnhhành vi ӣ nơilàmviӋc. Bêncҥnhđó, trong
mӝttәchӭc, ngưӡiquҧnlýthưӡngđҥtđưӧcmөctiêu
thông qua ngưӡikhác. Nhӳnggìchúng ta biӃtngày nay vӅquҧnlýnguӗnnhânlӵc,
đӝngviên, khuyӃnkhích, lãnhđҥo, làmviӋcnhómvàgiҧiquyӃtmâuthuүnđӅulàkӃt
quҧcӫaviӋcnghiêncӭuhành vi tәchӭc.
Phương pháp sҧn xuҩt hang loҥt cӫa cách mҥng công nghiӋp lҫn thӭ 2 hình thành 1 xã hӝi
đӏnh hưӟng tiêu dung. Trong thӡi kǤ này,mӭcsӕngnhiӅuquӕcgiađưӧc nâng cao, điӅu kiӋn
làm viӋc đưӧc cҧi thiӋn, năng suҩt tăng, giӟi chӫ khuyӃn khích công nhân làm viӋc bҵng
nhӳng điӅu kiӋn hҩp dүn hơn. Trong bӕi cҧnh đó, tư tưӣng quҧn trӏ cә điӇn gһp trӣ ngҥi
do dӵ can thiӋp cӫa chính phӫ, sӵ phҧn đӕi cӫa nghiӋp đoàn lao đӝng và công nhân. Tӯ
đó dүn đӃn sӵ ra đӡi cӫa trưӡng phái quҧn trӏ hành vi.
Nhóm lý thuyӃt hành vi tâm lý xã hӝi trong lãnh đҥo, quҧn trӏ nhҩn mҥnh vai trò con
ngưӡi trong tә chӭc, quan điӇm cӫa nhóm này cho rҵng năng suҩt lao đӝng không chӍ do
yӃu tӕ vұy chҩt quyӃt đӏnh mà còn do nhu cҫu tâm lý xã hӝi cӫa con ngưӡi. ³vҩn đӅ tә
chӭc là vҩn đӅ con ngưӡi ³ và hӑ chӍ ra rҵng trong trưӡng phái cә điӇn có nhiӅu hҥn chӃ
vì đã bӓ qua yӃu tӕ con ngưӡi trong quán trình làm viӋc..
Các đҥi biӇu chính:
- Robert Owen(1771 -1858)
- Hugo Munsterberg(1863-1916)
- Mary Parker Follett(1868-1933)
- abraham Maslow(1908-1970)
- Douglas Mc.gregor(1906-1964)
- Herbert A.Simon (1916-2001)

V¦



 
VNgưӡi đҫu tiên nói đӃn nhân lӵc trong tә
chӭc
V ng chӍ trích các nhà công nghiӋp bӓ tiӅn ra
phát triӇn máy móc nhưng lҥi không cҧi tiӃn
sӕ phұn cӫa nhӳng22 "máy móc ngưӡi"

 




VCha đҿ cӫa ngành tâm lý hӑc công nghiӋp
VNghiên cӭu mӝt cách khoa hӑc tác phong cӫa
con ngưӡi
V ng cho rҵng năng suҩt lao đӝng sӁ cao hơn nӃu
công viӋc giao phó cho hӑ đưӧc nghiên cӭu
 phân tích chu đáo ß
  
  


 
 
   
 
 

!  "  #! 

$
%&  
'

(&) *+*,-

./0$( &

   

 & 


"1   2 

 $
&
 3  
 
 


4
( 
&& ( #5&6   
'
)(     
(
%&-
 )(    7  ( ($ (  7  ( (Y
Y

%(6 - 
 8)(   ( $

  



-
 3   $ 
)  
$
0
"  &


! - 
 6 %&67
 

 ""

$
- $ &
1
"
Y Y


1   3 
" $

 $
 ß 

((-
 
  
$  
  %&6 -
 $- 

 ($ (  


&

 1
( 

 
 9  
 %&6 

 
 

V
à nhà nghiên cӭu vӅ tâm lý quҧn trӏ
VCác nhà quҧn trӏ sӁ nhұn thӭc đưӧc mӛi mӝt
ngưӡi lao đӝng là mӝt thӃ giӟi phӭc tҥp
VNhà quҧn trӏ nên đӝng viên sӁ có hiӋu quҧ hơn
VNgưӡi đi tiên phong vӅ lý thuyӃt hành vi và
quҧn trӏ hӋ thӕng


 ! 
" 
"
VNhu cҫu cӫa con ngưӡi gӗm 5 bұc:

N/c
töï hoaøn
thieän

Nhu caàu troïng voïng

Nhu caàu xaõ hoäi

Nhu caàu an toaøn

Nhu caàu vaät chaát

Nhұn dҥng các nhu cҫu tӵ nhiên cӫa con ngưӡi nói chung.
Phҧn ánh mӭc đӝ cơ bҧn đӕi vӟi sӵ tӗn tҥi và phát triӇn cӫa con ngưӡi vӯa là 1 sinh vұt
tӵ nhiên vӯa là 1 thӵc thӇ xã hӝi.

Bұc thang nhu cҫu cӫa MAS
OW

y ß :$;<< 
=

y ß :$;<3  >$6
Mӭc <?
cao y ß :$;%;@ A$1 
B CDEF) EGH

y ß :$; $

Mӭc
y ß :$; I J$
 K
thҩp
Trong mӝt doanh nghiӋp hoһc tә chӭc:
a) Nhu cҫu cơ bҧn đáp ӭng thông qua viӋc trҧ lương tӕt và công bҵng, cung cҩp các
bӳa ăn trưa hoһc bҧo đҧm các khoҧn phúc lӧi.
b) ĐӇ đáp ӭng nhu cҫu an toàn, nhà quҧn lý có thӇ đҧm bҧo điӅu kiӋn làm viӋc thuұn
lӧi, công viӋc đưӧc duy trì әn đӏnh và đӕi xӱ công bҵng đӕi vӟi nhân viên.
c) ĐӇ bҧo đҧm đáp ӭng nhu cҫu quan hӋ, ngưӡi lao đӝng cҫn làm viӋc theo nhóm,
tҥo cơ hӝi đӇ mӣ rӝng giao lưu. Tә chӭc các hoҥt đӝng vui chơi giҧi trí
d) ĐӇ thӓa mãn nhu cҫu đưӧc tôn trӑng, ngưӡi lao đӝng muӕn trҧ lương thӓa đáng
và mong muӕn đưӧc tôn trӑng các giá trӏ cӫa con ngưӡi. Vì vұy nhà quҧn lý cҫn
có cơ chӃ và chính sách khen ngӧi, tôn vinh sӵ thành công và phә biӃn kӃt quҧ đҥt
đưӧc cӫa cá nhân.
e) Đӕi vӟi nhu cҫu tӵ hoàn thiӋn:
+ Cung cҩp các cơ hӝi phát triӇn nhӳng thӃ mҥnh cá nhân
+ Ngưӡi lao đӝng cҫn đưӧc đào tҥo và phát triӇn tҥo điӅu kiӋn tӵ hӑ phát triӇn
nghӅ nghiӋp
+ Tҥo điӅu kiӋn viӋc làm әn đӏnh, tiӅn lương trҧ cao và khҧ năng thăng tiӃn mҥnh
hoһc giao cho hӑ nhӳng trӑng trách và vӏ trí lãnh đҥo chӫ chӕt

HiӋn nay, ӣ ViӋt Nam có tình trҥng mһc dù mӭc lương đưӧc trҧ khá cao trong các doanh
nghiӋp liên doanh song nhiêu ngưӡi vүn không muӕn làm viӋc trong liên doanh mà hӑ
muӕn làm viӋc trong các cơ quan, doanh nghiӋp ViӋt Nam vӟi mӭc lương thҩp hơn rҩt
nhiӅu.
ý do chӫ yӃu xuҩt phát tӯ quan niӋm làm viӋc trong các liên doanh khó bҧo đҧm
cho sӵ tiӃn thân và phát triӇn đӏa vӏ xã hӝi. ĐiӅu này có nghĩa là các liên doanh vӟi nưӟc
ngoài không đáp ӭng đưӧc nhu cҫu thăng quan, tiӃn chӭc cӫa nhӳng ngưӡi này so vái các
cơ quan, doanh nghiӋp ViӋt Nam...

Đӕi vӟi nhӳng đӕi tưӧng như thӃ, tiӅn lương hoһc thu nhұp không phҧi là giҧi pháp thӓa
mãn trӵc tiӃp nhu cҫu cӫa hӑ mà phҧi là chӭc vө mà hӑ phҧi đҥt đưӧc. Vì thӃ, ngưӡi chӫ
doanh nghiӋp hoһc ngưӡi đӭng đҫu mӝt tә chӭc cҫn tuǤ hoàn cҧnh cө thӇ đӇ vұn dөng
thuyӃt nhu cҫu này vào viӋc phát hiӋn nhu cҫu cӫa tӯng nhân viên hình thành và phát
triӇn các kӻ năng khuyӃn khích nhân viên mӝt cách thích hӧp.

Hҥn chӃ:
Chưa quan tâm thӓa đáng đӃn yӃu tӕ tâm lý con ngưӡi, tâm lý tұp thӇ và bҫu
không khí tâm lý trong xí nghiӋp, nơi nhӳng ngưӡi lao đӝng làm viӋc, sӵ tác đӝng
qua lҥi giӳa con ngưӡi vӟi con ngưӡi hoҥt đӝng trong doanh nghiӋp


#$%&!  là mӝt trong nhӳng nhà khoa hӑc xã hӝi có ҧnh hưӣng
nhҩt trong thӃ kӹ 20. ng chuyên vӅ khoa hӑc máy tính và tâm lý hӑc. ng đưӧc tһng
giҧi thưӣng Nô-ben vӅ kinh tӃ năm 1978

Tư tưӣng quҧn lí cua simon có thӇ rút qua các nӝi dung chính sau:

ý




 









Các quyӃt đӏnh quҧn lý đưӧc chia thành 2 nhóm lӟn: QuyӃt đӏnh giá trӏ bao quát là các
quyӃt đӏnh vӅ các mөc tiêu cuӕi cùng; quyӃt đӏnh thӵc tӃ là nhӳng quyӃt đӏnh liên quan
đӃn viӋc thӵc hiӋn các mөc tiêu (đánh giá thӵc tӃ). Sӵ phӕi hӧp 2 loҥi quyӃt đӏnh đó đưӧc
coi là trӑng tâm cӫa công viӋc quҧn lý.











!

"#
$
%
&
'(

)

QuyӃt sách đưӧc cҩu thành qua 4 giai đoҥn có liên hӋ vӟi nhau: thu thұp và phân tích
thông tin kinh tӃ ± xã hӝi; thiӃt kӃ các phương án hành đӝng đӇ lӵa chӑn; lӵa chӑn mӝt
phương án khҧ thi; thҭm tra đánh giá phương án đã chӑn đӇ bә sung hoàn thiӋn.

Simon cho rҵng, mӑi hoҥt đӝng trong nӝi bӝ mӝt tә chӭc có thӇ chia ra 2 loҥi ӭng vӟi 2
loҥi quyӃt sách: hoҥt đӝng đã diӉn ra nhiӅu lҫn cҫn có quyӃt sách theo trình tӵ, và hoҥt
đӝng diӉn ra lҫn đҫu cҫn có quyӃt sách không theo trình tӵ
*
+,!


-.
&
!
-/
%
0
12!
&
3
!

"#
.!

Đó là sӵ kӃt hӧp giӳa ngưӡi và máy (điӋn tӱ) đӇ hoҥch đӏnh quyӃt sách; có thӇ khҳc phөc
tình trҥng thiӃu tri thӭc và thông tin bҵng mҥng thông tin nhiӅu kênh theo 2 chiӅu.

45

6
12!
7
81
9


1:
9

Nhӡ viӋc tӵ đӝng hóa quyӃt sách theo trình tӵ, viӋc xӱ lý các vҩn đӅ có liên quan bҵng
phương thӭc tұp quyӅn trӣ nên hӧp lý, giҧm bӟt sӵ can thiӋp cӫa cҩp trung gian đӕi vӟi
công viӋc cӫa cҩp cơ sӣ.
§u điӇm:

Nhìn chung, tư tưӣng quҧn lý cӫa Simon chӏu ҧnh hưӣng sâu sҳc tư duy phi logic cӫa
C.I.Barnara vӅ nhiӅu mһt; song đã có bưӟc phát triӇn. ĐiӇm nәi bұt trong tư tưӣng quҧn
lý cӫa Simon là nhҩn mҥnh ³quҧn lý chính là quyӃt sách´ và đһt nӅn móng lý luұn cho
viӋc hoҥch đӏnh quyӃt sách mӝt cách khoa hӑc, coi sӵ tiӃp cұn hành vi ӭng xӱ là chìa
khóa đӇ giҧi quyӃt vҩn đӅ vӅ quҧn lý hiӋn đҥi.

Nhưӧc điӇm:
lý luұn quyӃt sách cӫa Simon có mӝt sӕ hҥn chӃ trong mô thӭc quyӃt sách phi trình tӵ;
trong viӋc cân bҵng bên ngoài tә chӭc (thích ӭng vӟi môi trưӡng bên ngoài); trong tính
chiӃn lưӧc cӫa tә chӭc

' () 
"
*
Viҧ thuyӃt sai lҫm vӅ tác phong và hành vi cӫa
con ngưӡi các nhà quҧn trӏ trưӟc đây regor gӑi nhӳng giҧ thiӃt đó là X
VĐӅ nghӏ mӝt loҥt giҧ thuyӃt khác mà ông gӑi là Y
VThuyӃt Y cho rҵng con ngưӡi sӁ thích thú vӟi
công viӋc nӃu có đưӧc nhӳng thuұn lӧi
Tӯ nhӳng kӃt quҧ nghiên cӭu tҥi nhà máy Hawthorne do Elton Mayo (1880 - 1949)
thӵc hiӋn
-VSӵ thoҧ mãn các nhu cҫu tâm lý cӫa con ngưӡi
như:
VMuӕn đưӧc ngưӡi khác quan tâm
VMuӕn đưӧc ngưӡi khác kính trӑng
VMuӕn có vai trò quan trӑng trong sӵ nghiӋp chung
VMuӕn làm viӋc trong bҫu không khí thân thiӋn giӳa các đӗng
sӵ v.v...
VQuan điӇm cơ bҧn cӫa lý thuyӃt nàygiӕng
như quan điӇm cӫa lý thuyӃt quҧn trӏ
khoa hӑc
V
ý thuyӃt tâm lý xã hӝi cho rҵng, yӃu tӕ
tinh thҫn có ҧnh hưӣng mҥnh đӕi vӟi
năng suҩt cӫa lao đӝng

' (+  (1906- 1964) là hӑc giҧ cӫa trưӡng phái quҧn trӏ hành vi
Năm 1960, trong ³ Phương diӋn con ngưӡi trong doanh nghiӋp´, ông đưa ra nhұn đӏnh
lҥc quan vӅ bҧn chҩt con ngưӡi.
Theo ông, ³mӛi nhân viên là cá nhân sang tҥo đҫy nghӏ lӵc, hӑ có thӇ hoàn thành nhӳng
công viӋc vĩ đҥi nӃu có thӡi cơ´.
ng đưa thuyӃt X và ThuyӃt Y
c ,
ThuyӃt quҧn trӏ viên chuyên quyӅn
- thuyêt x(nhұn đӏnh vӅ con ngưӡi cә điӇn):
- hҫu hӃt mӑi ngưӡi ko thích làm viӋc và hӑ sӁ lҧng tránh công viӋc khi hoàn cҧnh
cho phép
- đa sӕ mӑi ngưӡi phҧi bӏ ép buӝc, dùng hình phҥt đe dӑa và khi hӑ làm viӋc phҧi
giám sát chһt chӁ
- hҫu hӃt mӑi ngưӡi đӅu muӕn bӏ điӅukhiӇn, hӑ luôn muӕn trӕn tránh trách nhiӋm
ít khát vӑng và chӍ thích đc yên әn

c -
ThuyӃt quҧn trӏ viên mӅm dҿo
- thuyӃt y( nhұn đӏnh vӅ con ngưӡi hiӋn đҥi):
- làm viӋc là mӝt hoҥt đӝng bҧn năng tương tӵ như nghӍ ngơi giҧi trí
- mӛi ngưӡi đӅu có năng lӵc tӵ điӅukhiӇn và tӵ kiӇm soát bҧn thân nӃu hӑ đc ӫy
nhiӋm
- ngưӡita sӁ trӣ nên gҳn bó vӟi các mөc tiêu tә chӭc hơn nӃu đc khen thưӣng kӏp
thӡi xӭng đáng
- mӝt ngưӡi bìnhthưӡng có thӇ đҧm nhұn nhӳng trӑng trách và dám chӏu trách
nhiӋm
- nhiӅu ngưӡi bìnhthưӡng có óc tưӣng tưӧng phong phú sang tҥo
*Douglas đưa ra lý thuyӃt vӅ bҧn chҩt con ngưӡi và ngө ý rҵng đӝng viên phҧi dӵa vào
bҧn chҩt đó
Nhұn xét:
- Nhҩn mҥnh nhu cҫu xã hӝi, đưӧc quý trӑng và tӵ thӇ hiӋn mình cӫa ngưӡi công
nhân.
- Năng suҩt không chӍ thuҫn túy là vҩn đӅ kĩ thuұt.
- iúp cҧi cách thӭc và tác phong quҧn lý trong tә chӭc, xác nhұn mӕi liên hӋ giӳa
năng suҩt và tác phong hoҥt đӝng.
- Nhӡ có lý thuyӃt tác phong mà ngày nay các nhà quҧn lý hiӇu rõ hơn vӅ sӵ đӝng viên
cӫa con ngưӡi.

KIӆU HÀNH VI

- +đһc điӇm:
- - nhҩn mҥnh vai trò con ng trog tә chӭc
- - nhҩn mҥnh diӉn giҧi hành vi con ngưӡi
- - trưӡng phái này nhҩn mҥnh 4 nguyêntҳc:
- - sӵ tiӃp xúc trӵc tiӃp cӫa quҧn trӏ vӟi tұp thӇ
- - đҧm bҧo tính linh hoҥt trưӟc sӵ biӃn đӝng thưӡng xuyên cӫa môi trưӡng kinhdoanh
- - đҧmbҧo sӵ phӕi hӧp hài hòa và bӝ phұn trong doanhnghiӋp
- - phҧn đӕi quan niӋm lӋch lҥc vӅ con ngưӡi(thuyӃt y, thuyӃt x)
- + ưu: nhҩn mҥnh nhu cҫu xã hӝi tӵ thӇ hiӋn bә sung cho thuyӃt cә điӇn chӍ coi trӑng
yӃu tӕ kӻ thuұt
- - xác nhұn mӕi quan hӋ năng suҩt vӟi tác phong qua đó hiӇu rõ hơnvӅ sӵ đӝng viên
vӟi ngưӡilaođӝng và sӵ ҧnh hưӣng cӫa tұp thӇ đӃn tác phong ngưӡilaođӝng
- +nhưӧc:
- - quá chú ý đén yӃu tӕ xã hӝi xӫa con ngưӡi dүn đӃn thiên lӋch con ngưӡi xã hӝi chӍ
bә sung con ngưӡikinhtӃ
- - không phҧi con ngưӡi nào thӓa mãn nhu cҫu cũng có năng suҩt cao
- - coi con ngưӡi là phҫn tӱ trong hӋ thӕng khép kín là không thӵc tӃ